Links, twee, drie, vier, links! De Kring Twente Tochten bracht jongeren in de Twentse natuur

DOOR MARCEL MENTINK

Toen in 1912 in Hengelo de eerste katholieke voetbalvereniging werd opgericht en men in competitie verband wilde spelen, bleek er een groot obstakel: de wedstrijden waren op zondag al vóór twaalf uur. Dat kon natuurlijk absoluut niet: ‘Sport mag de dag des heren niet overwoekeren.’ Het verbod bleek de aanleiding om in Twente een katholieke voetbalcompetitie op te zetten. ‘Rooms ook in de sport’, was het devies. Andere steden sloten zich aan en in 1916 werd Twente opgenomen in het Aartsdiocesaan voetbalverband. Door de behoefte aan nauwere samenwerking tussen alle Twentse sportclubs werd in 1920 de Kring Twente opgericht. Uit deze verzameling van katholieke sportverenigingen ontstond in 1933, na al een jaar proefgedraaid te hebben, de Kring Twente Tochten (KTT). De jeugd moest het prachtige

natuurschoon van Twente in. Eind jaren zestig was ik een jaar of tien toen mijn ouders aangaven dat ik weleens lid kon worden van de net opgerichte wandelvereniging Rapido in Tubbergen.

Jury’s

Het is tegenwoordig bijna niet meer voor te stellen dat jongens en meisjes (geschei- den uiteraard) in groepsverband gingen wandelen, of eigenlijk marcheren. Zo bezochten we onder de vlag van de Kring Twente Tochten diverse Twentse dorpen en steden, waar eveneens wandelverenigingen waren. De wandelingen varieerden van 10 kilometer voor de jongeren tot 25 kilometer voor de oudere deelnemers. De groep die volgens de juryleden het mooist in het gelid wandelde, won de hoofdprijs. De overige deelnemers moesten genoegen nemen met een medaille. Na een poosje te hebben meegewandeld, schopte ik het zelfs nog een jaar tot groepsleider.

Bernard Mentink, mijn vader, als vlaggendrager van Rapido bij de tocht in Goor op 1 juni 1947.

Broodjes

Deelnemers aan de KTT waren verplicht een tenue te dragen. Voor de meisjes gold dat de oksels bedekt moesten zijn en kniekousen waren verplicht. Bij Rapido droegen we een oranje sweater en een witte broek of rok. Tijdens wandelingen werd er natuurlijk uit volle borst gezongen. ‘Potje met vet’ was één van de favorieten. De route ging vooral over kleine land- en zandweggetjes dwars door de Twentse natuur. Wanneer we door een dorpje langs een kerkgebouw liepen, brachten we een groet door de vlag uit de houder te halen en die overdwars met gestrekte armen richting de kerk te houden. Halverwege de wandeling was er altijd een pauze. Dan verorberden we met smaak de kleffe broodjes die we van huis meegenomen hadden en kregen we van de organisatie een glaasje ranja. Langs de weg stonden her en der de juryleden. Na verloop van tijd konden we ze herkennen en dan liepen we extra goed in het gelid. De jury beoordeelde de groepen namelijk op ‘orde, tucht, tempo en algemene indruk’.

De top van de vlaggenmast met de KTT letters.

Oldenzaal

Wat ik toen nog niet wist, was dat Rapido al een lange voorgeschiedenis kende. De vereniging was opgericht in 1939. In oude kranten staan de eerste verslagen van de Kring Twente Tochten in 1933, toen er drie wandelingen werden georganiseerd voor nog ‘maar’ vijfhonderd deelnemers. De jaren daarna steeg het aantal deelnemers snel en werden de wandelingen een groots evenement. In juli 1937, toen de tocht in Oldenzaal werd gelopen, waren er maar liefst 1.300 deelnemers verdeeld over 71 groepen. Diverse hoogwaardigheidsbekleders waren aanwezig: burgemeester Bloemen van Oldenzaal, het Plechelmuskoor o.l.v. Toon Borghuis, de geestelijk adviseur de Weleerwaarde heer De Jong en de voorzitter van de KTT, dhr. Van de Walle. Om drie uur ’s middags verzamelde iedereen zich in de Plechelmuskerk waar deken Scholten een Lof celebreerde.

Programmaboekje

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd er niet gewandeld, maar daarna was de belangstelling voor de KTT-tochten voor jongeren van katholieke huize weer groot. Jaar na jaar liepen er meer dan duizend deelnemers mee. Dat ook de gemeenten dit waardeerden blijkt wel uit het programmaboekje uit 1950, toen er zes wandeltochten georganiseerd werden, waarin de burgemeesters van de deelnemende dorpen en steden hun plaats warm aanbevolen in het voorwoord van de routebeschrijving. Al die mensen leverden natuurlijk geld op in het laatje van de middenstand. De routebeschrijving uit dat programmaboekje is summier, zeker in vergelijking met wat we tegenwoordig gewend zijn. Het parcours vanuit Tubbergen begint als volgt: “Vanaf de markt, de Grote straat, de straatweg naar Vasse. Buiten de bebouwde kom rijwielpad naar Vasse volgen. In Vasse linksaf naar Geesteren.”

De dames van Rapido wandelend bij de molenvan Fleringen, begin jaren 50.

Het doek valt

Eind jaren vijftig begon er langzaamaan de klad in te komen. De kranten vermelden geen KTT tochten meer. Rapido ging ter ziele. Eind jaren zestig werd Rapido, mede door mijn vader, opnieuw leven ingeblazen en deed weer mee aan de KTT tochten, maar toen Haaksbergen, met wel 260 leden in 1973 stopte, zette andermaal het verval in. Twee jaar later, toen ook Oldenzaal, Weerselo en Ootmarsum de KTT verlieten was het afgelopen met de wandelsport in verenigingsverband in Twente. ●

> Programmaboekje van de Kring Twente Tochten, 1950.