ElektroVisie 2017 nr 6 - NL

ElektroVisie

Vakblad voor de elektrosector

Nelectra, Beroepsorganisatie voor de elektrobranche, Stationlei 78 bus 1/1, 1800 Vilvoorde / Tweemaandelijks (6 x jaar) - achtentwintigste jaargang / Afgiftekantoor 8400 Oostende Mail / P2A9571

Een uitgave van NELECTRA

6

d e c 17

WWW.NELECTRA.BE

DOSSIER: GEBOUWAUTOMATISERING FREQUENTIEREGELAARS | TIPS VOOR DE PRAKTIJK PV CYCLE BELGIUM | 1 JAAR NA DE OPSTART AANKOOPGROEPERINGEN | DER KREIS

NEW

Ledstrips

64HLED

CCT

IP

2700~6000K

20~67

128HLED

3 40.000 L80B50

3 year warranty

5730-120HLED

info@integratech.be www.Integratech.be

NELECTRAVISIE

Wist u dat?

W

ist u dat een op de drie ondernemers in Vlaanderen eraan denkt zijn/haar bedrijf over te laten? Iets meer dan de helft ziet dit zelfs binnen de 5 jaar gebeuren. Zelf een bedrijf overnemen behoort voor zo’n 40% van de ondernemers tot de opties.

Dat zijn de conclusies van een interessante rondvraag door het Agentschap Innoveren & Ondernemen. Behoort u tot deze groep? Dan kan u zich maar best wapenen tegen de struikelblokken. Onvoldoende kennis en onvoorziene problemen kunnen u de das omdoen. Advies nodig?

Bel Nelectra! Door onze samenwerking met professionele partners kunnen wij u met raad en daad bijstaan.

gegevensbescherming in werking (GDPR) waardoor bedrijven en organisaties technische en organisatorische maatregelen moeten nemen om de bescherming van persoonsgegevens te waarborgen.

Bent u zich bewust van de mogelijke gevolgen van cybercriminaliteit voor uw bedrijf? Imagoschade, diefstal van waardevolle informatie, verlies aan vertrouwen, schadevergoedingen tot eventuele tijdelijke stopzetting van uw activiteiten? Kent u het stappenplan om u te helpen? Hou onze website www.nelectra.be en onze ledenmails in de gaten!

Wist u dat Nelectra tijdens haar opleidingen het antwoord kan geven op onderstaande vragen? Begrijpt u de uitdrukkingen die op uw meetWist u dat de ministers van energie gaan samenwerken voor een toestellen selecteerbaar zijn? Weet u groene taxshift? Minister Tommelein is wat het begrip lus- en lijnimpedanvan mening dat de hoge heffingen tie betekent en welke invloed dit op de stroomfactuur vernieuwinEN IJV BL heeft in de verschillende netten? gen in de weg staan. Zijn er dan EN CYBERAANVALL Weet u hoe u uitschakeling van EN toch nog mogelijkheden voor acJAAR NA JAAR TOENEM differentieelschakelaars kan vercumulatieverwarming? Hebben WAT EN VEROORZAKEN HEEL mijden tijdens het meten? Weet de ministers goed geluisterd naar SCHADE AAN BEDRIJVEN u hoe u verliesstroom kan meten het betoog van Nelectra? Een onder spanning? Weet u wat het elektrische auto gebruikt op juist verband is tussen lusimpedantie hetzelfde ogenblik dezelfde stroom en kortsluitstroom? Neem eens een kijkje op en hetzelfde net om zijn batterij te laonze infosessies en opleidingen op www.nelectra.be. den dan een accumulatieverwarming dit doet om zijn warmte op te slaan. Waar blijft de logica in bepaalde beleidsbeslissingen?

Heel veel wist-u-datjes in deze laatste Nelectra Visie van het jaar…

Nelectra maakt u mee klaar voor 2018 en volgende.

Wist u dat we stilaan een intelligentie creëren die niet meer aan de mens gekoppeld is maar aan virtuele algoritmes en machines?

Volgens een artikel van McKinsey verdwijnen stilaan eveneens de grenzen tussen sectoren. In combinatie met digitalisering zal dit de manier waarop bedrijven hun klanten bedienen ingrijpend veranderen. Uiteraard houdt Nelectra de vinger aan de pols en helpt ze leden zich hierop voor te bereiden.

Wist u dat we als (kleinere) bedrijven best dringend maatregelen nemen voor een betere cyberbeveiliging? Cyberaanvallen blijven jaar na jaar toenemen en veroorzaken heel wat schade aan bedrijven.

Veel zelfstandigen en kmo’s hebben geen beveiligingsplan. Bovendien treedt eind mei 2018 de nieuwe Europese verordening inzake

Viviane Camphyn Gedelegeerd bestuurder Nelectra Viviane.Camphyn@nelectra.be

december 2017 - ElektroVisie | 3

INHOUD

8

Het systeem van de ecocheques lag in 2017 onder vuur. Er gingen stemmen op om ze af te schaffen en ze te vervangen door een nettovergoeding maar dat gebeurde niet. Het systeem werd wel aangepakt en vereenvoudigd. Lees op pagina 8 en 9 ook de lijst met producten waarvoor u ecocheques mag aanvaarden.

NELECTRA-VISIE Wist u dat?

PV CYCLE Belgium werd een jaar geleden boven de doopvont gehouden. Dit collectief systeem dat het beheer, de inzameling en de verwerking organiseert van afgedankte fotovoltaĂŻsche zonnepanelen is mee door federatie Nelectra opgericht. ElektroVisie sprak met PV CYCLE-topman Jan Clyncke.

Boretti opent nieuwe toonzaal 3

NELECTRA INFO

5

20

Gebouwautomatisering neemt de jongste jaren een hoge vlucht. Dat heeft te maken met de digitale transformatie. 3 marktspelers lichten toe hoe de markt evolueert, wat het aanbod van vandaag zo sterk maakt en wat ze verwachten van de toekomst.

13

EUROPA

Veiligheid bij installatie elektrisch gedreven machines KNX Innovation Award 2017

Strengere regels bij detachering

Vermijd boetes en maak uw klantenbestand privacy compliant 5 De nieuwe wet private veiligheid

14

Frequentieregelaars: tips voor de praktijk

14-16

6-7

RETAIL Dossier ecocheques

8-9 Light & Building 2018: nieuwe thema’s, 2600 exposanten

redactieraad

Viviane Camphyn, Eric Claus, Roger Coteur, Fallon Declerck, Pieter Feys, Els Heyrman, Ludo Holemans, Christophe Louage, Ronny Lannoo, Wouter Vloebergh, Rudy Van den Bergh, Danny Hermans, Denise Weyers, Dirk Van Steenlandt

reclameregie

Beroepsorganisatie voor de elektrobranche Stationlei 78 bus 1/1, 1800 Vilvoorde tel. 02/550.17.11, fax 02/550.17.29 www.nelectra.be

hoofdredacteur: Els Heyrman tel 02/ 550.17.21 e-mail: els.heyrman@nelectra.be

4 | ElektroVisie - december 2017

18

Digitalisering en gebouwautomatisering 20-22

Samenaankoopgroepering Der Kreis 10-12

Informatietijdschrift voor de professionelen uit de elektrosector.

ElektroVisie/ElectroVision heeft een oplage van 7.470 exemplaren.

Elektro Visie is een tweemaandelijkse uitgave van:

HomeLab test Smart Home

Trevi, Maria Walgraeve, Meerlaan 9, 9620 Zottegem tel. 09/ 360.62.16 e-mail: Maria.Walgraeve@treviplus.be

vertaling

Akira Translations Wetstraat 26/11, 1040 Brussel Tel. 02/ 739.45.23 e-mail: info@akiratranslations.be www.akiratranslations.be

24

reportages

Wouter Vloebergh, Mediadienst UNIZO e-mail: wouter.vloebergh@telenet.be

verantwoordelijke uitgever

Viviane Camphyn, Stationlei 78 bus 1/1, 1800 Vilvoorde, tel. 02/550.17.11 De artikels en de advertenties verschijnen onder de verantwoordelijkheid van de auteurs en de adverteerders. Overname van artikels is toegestaan mits schriftelijke toestemming van de uitgever. Lid van de Unie van Uitgevers van de Periodieke Pers

drukkerij

Goekint Graphics, 8400 Oostende, tel. 059/51.43.43, fax 059/51.44.43 e-mail: info@goekint.be www.goekint.be

31-35

DE LAATSTE BLADZIJDE Nelectra wenst u een gelukkig 2018!

Hallo Nelectra?

30

13

INSTALLATIE PV CYCLE over de inzameling van zonnepanelen

28-30

administratie

Nadia Van Nuffel, tel.02/550.17.17 e-mail: nadia.vannuffel@nelectra.be Marian Hemerijckx, tel. 02/550 17 18 e-mail: marian.hemerijckx@nelectra.be

35

NELECTRA INFO

Vermijd boetes en maak uw klantenbestand privacy compliant!

Elke onderneming – groot of klein – heeft de dag van vandaag een database waarin hij persoonsgegevens van personeel, klanten, leveranciers,… bewaart. Europa heeft vorig jaar strikte privacyregels uitgewerkt die erover moeten waken dat deze persoonlijke data beter worden beschermd. Ook u als elektro-ondernemer zal deze nieuwe Europese regelgeving moeten naleven Hoewel de General Data Protection Regulation (GDPR) of Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) pas officieel van toepassing zal zijn vanaf 25 mei 2018, kunt u best nu al de eerste voorbereidingen treffen. De belangrijkste zaken waar u in elk geval rekening mee zal moet houden: • U mag enkel gegevens bewaren die voor u nuttig en noodzakelijk zijn. Zo is het niet toegestaan om de geboortedatum van uw klant te vragen, tenzij u uw klanten bijv. een kortingsbon opstuurt voor hun verjaardag.

• Toestemming: Uw klant moet uitdrukkelijk en expliciet zijn toestemming geven (opt-in). Voor -16 jarigen is toestemming van de ouders/ voogd vereist. Opgelet! U moet kunnen aantonen wie, wanneer en hoe er toestemming werd gegeven.

• Informatieplicht: U moet duidelijk communiceren voor welke doeleinden u de gegevens zult aanwenden.

• Termijn: De beschikbare data mag u niet eeuwig bijhouden. Zo moet een klant die een bepaalde tijd niets meer heeft gekocht, verwijderd worden uit het klantenbestand.

• Register voor verwerkingsactiviteiten: Als u persoonsgegevens verwerkt moet u zorgvuldig bijhouden welke gegevens u bewaart, waarvoor u deze gebruikt, wie er toegang tot heeft, hoe lang u deze bewaart, welke beveiligingsmaatregelen u neemt,…

• Meldingsplicht bij datalekken: Als gegevens verloren gaan of gestolen worden, moet u de overheid én de betrokken klanten daarvan binnen de 72 uur inlichten.

• Rechten van de klant: Het recht op informatie, verwijdering, correctie en verzet bestond al maar de nieuwe wetgeving voorziet bijkomend ook een recht op inzage voor de betrokkenen.

Weet dat de Privacycommissie effectief controles zal kunnen uitvoeren en boetes zal kunnen opleggen aan ondernemingen die niet in orde zijn!

Nelectra bekijkt met de Gegevensbeschermingsautoriteit en de verschillende sectoren hoe de GDPR op een werkbare en eenvoudige manier geïmplementeerd kan worden. In elk geval streven we naar zo weinig mogelijk administratieve lasten voor onze ondernemingen.

Meer concrete informatie en advies ontvangen leden via onze elektronische nieuwbrieven en de Nelectra-website.

Tekst: Fallon Declerck Adviseur Nelectra

DE NIEUWE WET PRIVATE VEILIGHEID IS GEPUBLICEERD IN HET STAATSBLAD De nieuwe wet tot de regeling van de Private en Bijzondere Veiligheid is op dinsdag 31 oktober 2017 gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Dat betekent dat ze vanaf 10 november van toepassing is (10 dagen na haar publicatie).

De uitvoeringsbesluiten zijn nog in volle opmaak: de concrete uitwerking voor het verkrijgen van de nieuwe erkenning voor camerabewaking, de opleidingen en de overgangsperiode naar de nieuwe wet worden nu dus besproken en verder uitgeschreven.

Deze nieuwe wet vervangt de wet van 10 april 1990 (“wet Tobback”) volledig en voorziet, onder andere, een vergunning van de FOD Binnenlandse Zaken voor bedrijven die bewakingscamera’s installeren.

Hoe dan ook wordt een overgangsperiode voorzien van 2 maanden. Via onze koepelorganisatie Alia Security houden we de vinger aan de pols. Hou zeker de websites: www.aliasecurity.be en www.nelectra.be in de gaten voor meer concrete info.

december 2017 - ElektroVisie | 5

NELECTRA INFO

HALLO NELECTRA ?

Camerabewaking installeren in mijn winkel, mag dat zomaar?

Bij Nelectra kan u als lid steeds terecht bij onze adviseurs met al uw vragen over juridische, technische, sociale, fiscale, … materies. Een lid contacteerde ons nadat hij het slachtoffer werd van diefstal in zijn elektrozaak. Hij overwoog om zijn winkel te beveiligen door het plaatsen van camera’s en informeerde naar de verplichtingen die hierbij komen kijken.

De camerawet (wet van 21.03.2007) verplicht u om iedere persoon die gefilmd kan worden hiervan voorafgaandelijk op de hoogte te brengen. Voor uw klanten kan dat bijvoorbeeld door aan de ingang een duidelijk zichtbaar pictogram aan te brengen dat aangeeft dat er camerabewaking aanwezig is. Als uw personeel gefilmd wordt, dan moet u hen hier ook op voorhand van inlichten. U doet dit best schriftelijk door middel van een melding in het arbeidsreglement. Filmt u (een deel van) de openbare weg, dan heeft u bovendien toestemming van de gemeente nodig! Daarnaast moet u ook aangifte van camerabewaking doen bij de Privacycommissie. Dat kan gemakkelijk online via https://www.privacycommission.be/ en kost u 25,00 euro.

Volgt u deze spelregels niet, dan loopt u het risico dat u de camerabeelden waarop een dief te zien is niet kunt gebruiken als bewijs!

Dat zou bijzonder jammer zijn…

Let ook op met het zelf verspreiden van beelden via internet. De Privacycommissie oordeelde eerder al dat dit in strijd is met de privacywetgeving en u kunt hiervoor een boete krijgen. Heeft u beelden van een inbraak, diefstal of ander misdrijf, overhandig deze dan zo snel mogelijk aan de politie.

Investeren in beveiliging heeft veel voordelen, maar wist u dat het ook fiscaal voordelig is? Voor investeringen in de beveiliging van beroepslokalen geldt immers nog steeds een verhoogde investeringsaftrek van 20,5%. Op de website van Nelectra leest u meer over de investeringsaftrek voor bedrijven.

Help, de overheid aanvaardt enkel nog een e-factuur in XML-formaat?!?

Heel wat van onze leden voeren regelmatig opdrachten uit voor overheden. Meer en meer worden zij verzocht hun factuur op elektronische wijze te verzenden. Let op: een PDF-bestand volstaat voor de overheid niet, er wordt een factuur in XML-formaat verwacht! Is elektronische facturatie verplicht?

In principe is het zo dat de Vlaamse overheid sedert 1 juli 2017 e-facturen van haar leveranciers verwacht. Er zijn evenwel een aantal uitzonderingen waarbij elektronische facturatie op dit moment nog niet verplicht is. Zo kunnen micro-ondernemingen die factureren voor opdrachten onder 8.500€ (zonder btw) uitstel krijgen tot 1 januari 2018. Voor opdrachten boven 8.500 € (excl. btw) – en vanaf 1 januari 2018 voor alle opdrachten – zijn elektronische facturen in XML-formaat hoe dan ook vereist.

In de nabije toekomst zullen ook meer en meer andere federale, regionale en lokale overheden volgen. U wordt dus sterk aangeraden zich daarop voor te bereiden. Kijk ook steeds na wat in de overheidsopdracht vermeld staat: als die een digitale facturatie oplegt, dan bent u verplicht daaraan te voldoen. In geval van twijfel neemt u best contact op met de aankoopverantwoordelijke.

dig een e-factuur opmaken en versturen die aan de juiste voorwaarden voldoet. Dit betekent wel dat u elke factuur, die u wellicht al had opgemaakt in uw eigen boekhoudprogramma, nogmaals opnieuw moet ingeven. Het portaal is daardoor vooral geschikt voor leveranciers die weinig facturen naar de overheid sturen, of die geen extra financiële inspanningen wensen te doen om elektronisch te factureren.

• Ofwel zet u de volwaardige stap naar digitalisering van uw facturatieproces en kiest u voor een geïntegreerde oplossing die het verzenden van XML-facturen via PEPPOL vanuit uw boekhoud-, facturatie- of ERP-pakket mogelijk maakt.

Goed om te weten KMO’s die investeren in een digitale oplossing voor e-facturatie genieten een verhoogde investeringsaftrek van 13,5%.

Meer info vindt u op de website van de Vlaamse overheid: https://overheid.vlaanderen.be/e-invoicing.

Hoe gaat u concreet te werk?

U heeft twee mogelijkheden om overheden een e-factuur aan te leveren: • Ofwel geeft u uw facturen manueel in op het Mercuriusportaal: https:// digital.belgium.be/e-invoicing/. Op deze wijze kunt u gratis en eenvou6 | ElektroVisie - december 2017

Heeft u hierover vragen?

Neem contact op met Nelectra-adviseur Fallon Declerck op 02/550.17.14 of fallon.declerck@nelectra.be.

NELECTRA INFO

Kan uw werknemer vakantiedagen overdragen naar volgend jaar?

In theorie is dit verboden. Elke werknemer moet zijn wettelijke vakantiedagen verplicht opnemen vóór 31 december van het vakantiejaar. Als u de opname van vakantiedagen zou belemmeren, riskeert u overigens (straf)sancties.

Het is niet toegelaten om vakantiedagen over te dragen naar een volgend vakantiejaar. De werknemer mag ook geen afstand doen van zijn recht op vakantie.

wel de mogelijkheid om ze te over te dragen. Dit noemt men vaak de extralegale vakantiedagen.

Tip: Omdat er op sectoraal vlak niets is vastgelegd, is het aan te raden om op ondernemingsvlak te bepalen dat eerst de wettelijke vakantie moet worden uitgeput alvorens er bijkomende vakantiedagen mogen worden opgenomen. Op deze manier heeft men iets meer ruimte om toch (een aantal) niet-wettelijke vakantiedagen over te dragen naar het volgende jaar.

Ook wanneer het voor een werknemer onmogelijk is om vóór het einde van het vakantiejaar zijn vakantie helemaal op te nemen (bijvoorbeeld: langdurige ziekte), kunnen er geen vakantiedagen worden overgedragen naar een volgend vakantiejaar. In dat geval moet het (resterende) vakantiegeld uiterlijk op 31 december aan hem/haar worden uitbetaald.

Maar … wordt het in de praktijk soms toegepast?

In de praktijk worden de resterende wettelijke vakantiedagen - in strijd met de wettelijke bepalingen - soms toch overgedragen naar het volgende kalenderjaar. Voor een aantal bijkomende vakantiedagen die op sectoraal of ondernemingsvlak worden toegekend bestaat

Voor meer informatie, contacteer Nelectra-adviseur Christophe Louage via Christophe.Louage@nelectra.be of 02/ 550.17.19.

Differentieel type B? Ik zie in mijn bedrijf steeds meer vragen binnenkomen van klanten om laadinstallaties thuis te plaatsen. Sindsdien installeer ik deze toestellen voor plugin elektrische voertuigen maar ik merk dat sommige een ingebouwde differentieel type B hebben. Is deze differentieeluitrusting B erkend in België?

In het kader van de aansprakelijkheid, raadt Nelectra haar ledeninstallateurs aan steeds een conformiteitsverklaring te vragen aan de leverancier, omdat het CE-label alleen geen waarborg is.

Bepaalde laadtoestellen voor plug-ins zijn voorzien van een ingebouwde differentieel type B (DC) maar het is onduidelijk of deze erkend is in België. Het AREI geeft namelijk aan dat voor huishoudelijke installaties uitsluitend een differentieel type A mag worden gebruikt maar ondertussen wordt type B ook “toegelaten” hoewel dit nog niet officieel in het AREI vermeld staat.

In een nota van de FOD Economie aan de erkende keuringsorganismen wordt een type B in huishoudelijke installaties toegelaten onder de voorwaarde dat alle differentieels die zich hogerop in de elektrische installatie bevinden ook type B’s zijn.

Voor meer informatie, contacteer Nelectra-adviseur Freddy Steenackers via freddy.steenackers@nelectra.be of 02/ 550.17.23. december 2017 - ElektroVisie | 7

DISTRIBUTIE DOSSIER ECOCHEQUES

Systeem ecocheques aangepakt en vereenvoudigd 2017 was een bewogen jaar voor de ecocheques. In het najaar van 2016 dienden de vier regeringspartijen immers samen een wetsvoorstel in om de ecocheques per 1 januari 2018 af te schaffen en te vervangen door een nettovergoeding van 250 euro, die rechtstreeks op de rekening van de werknemer zou worden gestort. Het fiscale voordeel op die vergoeding zou wel behouden blijven.

De Raad van State sprak zich in een advies kritisch uit over dit wetsvoorstel en waarschuwde dat de vervanging door een nettovergoeding mogelijks ongrondwettelijk is. Voor deze nettovergoeding wordt namelijk in een specifieke regeling voorzien die op sociaal en fiscaal vlak voordeliger is dan voor het vergelijkbare, gewone loon en dat kan in strijd zijn met het gelijkheidsbeginsel.

Samen met onder meer de uitgiftebedrijven pleitte Nelectra voor een behoud van de ecocheques. Hoewel dit nieuwe extraatje de naam ‘ecovergoeding’ zou krijgen, verdwijnt daarmee immers de stimulans voor de werknemers om duurzame en ecologische producten te kopen want iedereen doet ermee wat hij of zij wil. Bovendien blijkt uit cijfers van VIA (Voucher Issuers Association), de vereniging van de uitgevers van de cheques, dat de uitgiftewaarde van 232 miljoen euro vooral in de lokale Belgische economie geïnjecteerd wordt en maar liefst 41 procent van de uitgaven gebeurt in de kleinhandel, waarvan een belangrijk deel in de elektro retail!

Nelectra is verheugd dat zij er dankzij intensief lobbywerk mee voor heeft kunnen zorgen dat de ecocheques toch niet werden afgeschaft. Enkele aanpassingen drongen zich wel op. Samen met de sociale partners binnen de Nationale Arbeidsraad (NAR) werd dit voorjaar dan ook een alternatief voorstel uitgewerkt, waarbij de ecocheques worden behouden maar het bestaande systeem wordt verbeterd en vereenvoudigd.

De eerste pijler van dit voorstel betreft de volledige overschakeling naar elektronische ecocheques. Sinds 1 januari 2016 bestaat er een gemengd systeem waarin ecocheques zowel op papier als elektronisch uitgegeven worden. Op voorstel van de NAR zouden vanaf 1 januari 2018 alleen nog elektronische ecocheques worden uitgereikt. De ecocheques zouden ook op dezelfde kaart als de maaltijdcheques worden uitgegeven. Dit moet zorgen voor een 8 | ElektroVisie - december 2017

administratieve vereenvoudiging én een daling van de verwerkingskosten, zowel voor de werkgevers die de cheques aankopen als de handelaars die de cheques aanvaarden. Ook problemen met verlies, diefstal en ongebruikte cheques zouden op die manier worden opgelost.

Daarnaast werd ook de lijst met producten en diensten die met ecocheques aangekocht kunnen worden, drastisch vereenvoudigd en uitgebreid. De nieuwe lijst die van kracht is sedert 1 juni 2017 is voortaan onderverdeeld in drie generieke categorieën in plaats van zeven: • Ecologische producten en diensten • Duurzame mobiliteit en vrije tijd • Hergebruik, recyclage en afvalpreventie Een belangrijke nieuwigheid en vereenvoudiging voor onze sector is dat voortaan alle elektroapparaten met het Europees energielabel vanaf A+ in aanmerking komen. De lijst zal elke twee jaar geëvalueerd en waar nodig aangepast worden.

Tot slot zullen de uitgevers specifieke informatiecampagnes opzetten om de werknemers en de handelaars die ecocheques aanvaarden beter te informeren omtrent de mogelijkheden die men heeft met ecocheques.

We geven alvast een overzicht van de producten en diensten die voor elektrohandelaars en -installateurs interessant kunnen zijn, telkens aangevuld met een aantal concrete voorbeelden. De volledige lijst kunt u terugvinden op de website van Nelectra.

Vragen? Contacteer Fallon Declerck Adviseur Retail fallon.declerck@nelectra.be of 02/ 550.17.14

WIST U DAT Nelectra en Edenred, leider in voorafbetaalde dienstverlening en uitgever van de eerste Ticket EcoCheque, een partnership hebben afgesloten waardoor leden van Nelectra genieten van een voordeeltarief op de prestatievergoeding bij de aankoop van ecocheques voor hun werknemers?

DISTRIBUTIE

VOOR WELKE PRODUCTEN

ECOCHEQUES

AANVAARDEN? ECOLOGISCHE PRODUCTEN EN DIENSTEN

Alle elektroapparaten met het Europese energielabel vanaf A+ zoals: • Televisies • Vaatwasmachines • Koelkasten, vrieskasten en gecombineerde apparaten • Wasmachines, droogkasten en gecombineerde apparaten • Kookplaten, ovens en microgolfovens of combinatieapparaten • Dampkappen • Ventilators en airco • Verwarmingstoestellen voor lokalen en waterverwarmers • Stofzuigers, elektrische lampen, verlichtingstoestellen en ledverlichting Producten en diensten met het Europese ecolabel • Televisietoestellen • Personal computers, notebooks en tablets • Beeldverwerkingsapparatuur (zoals printers, kopieerapparaten) Alle producten en diensten die er specifiek op gericht zijn om water en energie te besparen • Domotica-installaties Alle producten die uitsluitend werken op hernieuwbare energie of die hernieuwbare energie kunnen opwekken Zonnepanelen • Apparaten die uitsluitend werken op zonne-energie zoals rekenmachines, radio’s, toetsenborden, bluetooth-speakers,…

DUURZAME MOBILITEIT & VRIJE TIJD Alle toebehoren en abonnementen voor oplaadpunten van elektrische voertuigen zoals: • Individuele oplaadpalen voor elektrische voertuigen zoals auto’s, fietsen en scooters • Kabels, specifiek bedoeld voor het opladen

HERGEBRUIK, RECYCLAGE & AFVALPREVENTIE Aankoop van tweedehandsproducten • Alle elektro met het Europese energielabel vanaf A+ • Alle kleine elektro Aankoop van producten die sp ecifiek bestemd zijn voor hergebruik of compostering, bijvoorbeeld: • Herlaadbare batterijen en hun oplader • Sodamachines, hun navulling en toebehoren Alle herstellingen van producten met uitsluiting van apparaten met niet-elektrische motoren waaronder: • Herstelling van elektro, elektronische apparaten en computerapparatuur

GOED OM TE WETEN Voor elk product kan – naast de aankoop – ook de huur, de plaatsing, het onderhoud en de herstelling met ecocheques betaald worden !

december 2017 - ElektroVisie | 9

DISTRIBUTIE

10 | ElektroVisie - december 2017

DISTRIBUTIE AANKOOPGROEPERINGEN ONDER DE LOEP VAN ELEKTROVISIE (6)

Keukenspecialist DER KREIS neemt de handschoen op

“Focus op service, advies en kwaliteit” Een modern, helrood gebouw in Astene bij Deinze (OostVlaanderen). Het Belgische hoofdkwartier van DER KREIS(de kring), belangenorganisatie van zelfstandige ondernemers in de keukenbranche. De oorsprong is onmiskenbaar Duits, Gründlichkeit éérst dus, maar de eigen dynamiek, het Belgische accent, zijn even opvallend. Met passie en vakkennis vertelt directeur Daniel De Decker over hoe de eertijds kleine, familiale kring zich sinds 1979 ontwikkelde naar volop Europese groepering en hoe een aantal Belgische keukenspecialisten zich sedert 2000 in het concept inpasten. Van (we vertalen letterlijk) ‘gemeenschap voor keukenspecialisten’ tot ‘systeemgroepering’.

Hoe het groeide en welke filosofie DER KREIS eropna houdt, verneemt u hierna.

Over zichzelf getuigt Daniel De Decker dat hij eigenlijk ‘in een keukenkast geboren’ is, z’n grootouders runden al een keukenzaak toen hij nog piepjong was. Gewapend met veel ‘culinaire’ ervaring ging hij later aan de slag bij een befaamd keukenmerk, als verantwoordelijke voor de Belgische en Luxemburgse markt. In 2000 begon hij met de uitbouw van DER KREIS in België.

Eerlijkheid, betrouwbaarheid, kwaliteit Daniel De Decker: “Onze onderneming heeft àlles te danken aan Ernst-Martin Schaible, die in 1979 vanuit Altensteig bij Stuttgart een aantal keukenverkopers rond zich schaarde. Heel geleidelijk aan, niet

overhaast, investeerde hij de volgende decennia in telkens een nieuw Europees land. Hoe dat evolueerde, dat bekeek hij dan wel en daar trok hij lessen uit. Met leveranciers/fabrikanten werden sluitende contracten afgesloten, de samenwerking met DER KREIS-leden werd intens. Alle bonussen of commerciële overschotten gingen terug naar de leden, was het principe. Eerlijkheid, betrouwbaarheid, deskundig advies en kwaliteit, het zijn dé eigenschappen van een gezonde onderneming, zo redeneerde stichter Schaible. Met uitsluitend eigen kapitaal timmerde hij aan de weg, in het besef dat elk Europees land z’n eigen mentaliteit en typische aanpak heeft. De benadering was eerder familiaal, zonder veel hiërarchische structuren. Met vooral Duitse, maar ook wel Italiaanse leveranciers van meubelen, elektro en toebehoren ging hij in zee. En de basis van DER KREIS, de leden, werd stelselmatig verstevigd. Dankzij de samenwerking ontstonden aankoopvoordelen, ook op marketinggebied bood de groepering gunstige perspectieven, de vaak eigengereide zelfstandige ondernemers konden helemaal zichzelf blijven bij de almaar groter wordende kring.

Europa betekent voor DER KREIS vandaag ook, onder meer, Italië en Portugal. Alles samen zo’n 3000 leden, waarvan ongeveer 160 in België. Overigens blijven we groeien, de individuele en globale omzet stijgt. Net als het aanbod voor onze leden: ondersteuning, advies en begeleiding zijn belangrijke aspecten, opleiding uiteraard, kennisuitwisseling, informatie die via het internet doorstroomt. Ook al zetelen onze leden niet in de raad van bestuur, ze hebben volop inspraak via bijvoorbeeld commissies voor aankoop of marketing. Onder de leden vind je schrijnwerkers of keukenspecialisten, al dan niet met een showroom en met één of soms wel drie vestigingen. Ze koppelen december 2017 - ElektroVisie | 11

DISTRIBUTIE dat de klanten tevreden zijn. Belgische keukenkopers gaan niet over één nacht ijs, zijn doorgaans nogal sceptisch van nature. De voorbije zeventien jaar is ook gebleken dat die Belgische consumenten een gedegen service sterk appreciëren. In die context kon DER KREIS in ons land geleidelijk aan groeien, met leden die duidelijk gehecht blijven aan hun autonomie. En bij onze vakmensen hoeft de klant zich geen nummer te voelen, hij krijgt heel persoonlijk advies. Aan de andere kant konden wij heel wat gerenommeerde leveranciers overtuigen om met ons een overeenkomst te sluiten.”

Denken en plannen op langere termijn Uit z’n veeltalige bedrijfsbibliotheek in Astene tovert Daniel De Decker een kanjer van een jubileumboek tevoorschijn. Centraal in de publicatie staat stichter Ernst-Martin Schaible, die zijn Kreis kon uitbouwen tot een Europese organisatie van keukenspecialisten die graag met elkaar samenwerken. Grasduinend in dat boek lees ik hoe Schaible en zijn team doordrongen zijn van waarden als eerlijke concurrentie, gedane beloftes strikt nakomen en loyauteit tegenover de eigen medewerkers. Kenschetsend is onder meer ook dit citaat : “Op korte termijn kan snel succes misschien renderen, op langere termijn leidt het vaak tot ontgoochelingen.”

Der Kreis België opende een nieuw hoofdkwartier

We praten nog over bijna vanzelfsprekende zaken waarmee DER KREIS zijn leden ondersteunt: doordacht winkeladvies, advies bij winkelinrichting, kookdemonstraties, open deur-activiteiten, bijstand bij het ontwikkelen en ondersteunen van de internetsite en de presentatie op de sociale media,…. Naast die heel concrete aspecten benadrukt Daniel De Decker dat alles staat of valt met ménsen en hoe zij elkaar al dan niet vertrouwen.

ervaring aan beroepskennis, ze denken en handelen onafhankelijk.

Zelfstandigen dus, geen ketenbedrijven. De Belgische markt is in die zin specifiek dat de mensen bij ons bereid zijn om in ruil voor een hogere kwaliteit een iets hogere prijs te betalen voor een keuken, gemiddeld 15.000 tot 20.000 euro.”

“Wij zijn in onze sector dé partner voor scherper en beter ondernemen”, zo vermeldt de website. Het jaarverslag over 2016 heeft het onder meer over hoe de jongste jaren de waarde van elke verkochte keuken gemiddeld is gestegen, vandaar dat hoogwaardige keukens duidelijk de nieuwe trend zijn. En dat geldt alvast ook voor België.

Keurmerk met ovenhandschoen

We vernemen nog hoe vooral op de as van Amsterdam naar Hamburg, zeg maar het noorden van Duitsland, DER KREIS dé aangewezen partner is voor vakmensen die keukens verkopen. Ook sanitair en badkamers horen daar veelal tot het assortiment, wat in België niét het geval is. En wat ons land betreft blijkt DER KREIS uitgerekend in Wallonië al sterk is uitgebouwd, terwijl Vlaanderen aan een inhaalbeweging toe is.

Daniel De Decker geeft aan hoe DER KREIS probeert de grote doelgroep van consumenten te doorgronden en daarop in te spelen. Zowel renovatie als nieuwbouw zijn belangrijk. En hét medium waarmee je die verbruiker kan bereiken is uiteraard internet. Al blijven ook de geschreven media belangrijk.

“In Duitsland biedt onze website derkuechenspezialist.de al een volledig en overzichtelijk informatiepakket aan, de winkel zelf volstaat niet meer. De Belgische (N/F) versies van de Duitse website komen er in het voorjaar. We evolueren stilaan tot een keurmerk met kwaliteitslabel. Het symbool daarvan is het logo met overhandschoen, en dat staat voor: nooit opgeven en altijd alert zijn. We beschikken ook over een logboek, zeg maar strategisch plan. We zijn heel flexibel, de leden mogen kiezen welke opties het best bij hen passen, service op maat dus. Bedoeling blijft natuurlijk de omzet te maximaliseren. DER KREIS is in eerste instantie gericht op meubelen en hout -Duitsland is in die sectoren nog altijd toonaangevend-, het luik elektro is een gegeerde aanvulling daarop. De Belg koopt in eerste instantie service en advies, hij/zij verwacht naast een tot in de puntjes afgewerkte keuken ook de nodige deskundige uitleg in de winkel, perfecte montage en kwaliteit, en daarvoor wil hij/zij wel een iets hoger budget aanspreken. De verkoper zorgt er dankzij ervaring en productkennis voor 12 | ElektroVisie - december 2017

“Een onderneming moet dynamisme, energie en de wil om te groeien uitstralen”, zegt stichter Ernst-Martin Schaible aan het slot van het jubileumboek. Uit de aanhef van datzelfde boek pluk ik nog dit citaat: “Doe af en toe iets waarmee je weinig of niets verdient. Op termijn brengt dat op.”

Het driekleurige logo van DER KREIS -veel rood en grijs, met een geel randje- is nog niet overàl in België een baken of ankerpunt, maar in het keuken- en elektrolandschap wordt het gaandeweg een vertrouwd symbool. Voor een kring, een groepering die letterlijk en figuurlijk de handschoen opneemt. www.derkreis.be, www.keukenspecialisten.be Een reportage van Fallon Declerck, Els Heyrman en Wouter Vloebergh (tekst). Foto’s: Johan Martens

EUROPA BORETTI OPENT NIEUWE TOONZAAL IN HERENTALS Lifestyle kitchen brand Boretti heeft een nieuw Experience Center voor België geopend in Herentals . De nieuwe toonzaal in industriële look ademt tot in de details Italië uit. Het Experience Center is in het leven werd geroepen om vooral de band met de retailers te versterken en de consumenten de kans te geven om de producten uitgebreid te bekijken en ook te testen.

Nelectra tevreden met nieuwe stap

EUROPESE MINISTERS BEREIKEN AKKOORD OVER STRENGERE REGELS BIJ DETACHERING De Europese ministers van Werk hebben een akkoord bereikt over het voorstel van Europees Commissaris Marianne Thyssen om de Europese regels voor detachering te verscherpen.

Hierdoor wordt eerlijke concurrentie tussen Europese arbeidsmigranten en Belgische werknemers mogelijk gemaakt.

Buitenlandse spelers die actief zijn in ons land en die kosten hebben die tot 20 à 35% lager liggen, geven aanleiding tot sociale dumping. Dat komt omdat ze de sociale lasten in het land van herkomst betalen. Maar vaak worden zelfs de Belgische arbeidsvoorwaarden niet gerespecteerd.

Tegelijkertijd lanceerde Boretti ook een strategie om het merk nieuw elan te geven. “We willen met Boretti - Italië brengen zoals de wereld Italië ziet -. Met stijlvolle en unieke producten, die je bij geen enkel ander merk tegenkomt.”, aldus CEO Bob Schmeitz.

Gelijk loon voor gelijk werk, beperkte detachering Het ultiem compromisvoorstel houdt in dat gedetacheerde werknemers evenveel loon en premies moeten krijgen als hun niet-gedetacheerde collega’s. Een detachering mag ook maximaal 12 maanden duren, in sommige gevallen verlengbaar met 6 maanden. In het Plan voor Eerlijke Concurrentie dat de sectorale sociale partners, waaronder Nelectra, afsloten met staatssecretaris voor Bestrijding van sociale fraude Philippe De Backer pleitten Nelectra en de sociale partners er reeds voor om de detacheringstermijn onder de twee jaar te beperken.

Het zal nog een tijd duren voordat de nieuwe regeling definitief wordt. Nelectra hoopt dat de “duidelijkere” en “eenvoudigere” regels zullen helpen in de strijd tegen sociale fraude en dat dit akkoord een kantelmoment is in de strijd tegen sociale dumping op Europees niveau.

Nelectra eist ook correcte prijzen bij overheidsopdrachten En hierin past ook de Collezione Maggiore. Apparaten worden steeds complexer. Boretti gaat met deze collectie terug in de tijd en houdt zich bij de noodzakelijke functionaliteiten in de keuken: tijd, temperatuur en functie. De accessoires zijn geïnspireerd op de auto-industrie van de jaren ’20 – ’60: mechanisch en analoog. Zware materialen werden gebruikt en de accessoires werden voor een groot deel met de hand gemaakt. Het gebruik van deze accessoires meer bepaald de handgrepen, draaiknoppen en een analoge klok met digitale tijdsaanduiding maken de collectie uniek en doet denken aan de klassieke Italiaanse keuken.

Nelectra is tevreden met deze stap die de Europese ministers eind oktober zetten maar wil dat er ook werk wordt gemaakt van een korte opvolging van ongeoorloofd lage prijzen bij overheidsopdrachten en er moet ook een zicht komen op de uitwisseling van gegevens van de Europese databank voor gedetacheerde werknemers. Enkele weken geleden hield de sector een opvolgingsvergadering met het kabinet van staatssecretaris De Backer. De eerste resultaten van het Plan tot Eerlijke Concurrentie werden er besproken. Nelectra blijft de stand van zaken inzake de uitwerking van het plan op de voet volgen.

Tekst : Els Heyrman Foto’s: Boretti december 2017 - ElektroVisie | 13

INSTALLATIE

14 | ElektroVisie - december 2017

JAN CLYNCKE (PV CYCLE) OVER DE INZAMELING VAN ZONNEPANELEN

“ Elke invoerder of installateur van zonnepanelen moet z’n verplichtingen nakomen”

Hoe zit dat met de recyclage van zonnepanelen in ons land en elders? Wat zijn de regels waaraan groothandels en installateurs zich moeten houden? En in welke mate worden de dwarsliggers/cowboys opgespoord en eventueel beboet? Deze en andere vragen legde ElektroVisie voor aan Jan Clyncke, managing director van PV CYCLE Belgium, beheerder van het terugnamesysteem van fotovoltaïsche zonnepanelen, een vzw die mee door onze federatie Nelectra werd opgericht.

H

oe Jan Clyncke na enkele omwegen terechtkwam aan de top van het organisme dat het opnieuw bruikbaar maken van zonnepanelen in goeie banen leidt, verneemt u in bijgaand kaderartikel. Wij konden de heel druk bezette manager interviewen tussen enkele buitenlandse trips en congressen in. Zo beleefde hij

in Orlando, Florida, spannende uren toen een orkaan genadeloos inbeukte op een palmbomenbos en Clyncke met eigen ogen kon ervaren hoe de storm onder meer een hoteldak fors toetakelde.

Maar de chef van PV CYCLE Belgium overlééfde het. En vertelt ons hoe bijvoorbeeld de Duitsers alle mogelijke materiaal ‘from cradle to cradle’ (van wieg tot wieg) herbruikbaar maken. “Recyclage is méér dan alleen maar afval opnieuw gebruiken, heel de samenleving moet doordrongen zijn van haar milieuverantwoordelijkheid.”

KWALITEIT EN DESIGN IN ÉÉN PRODUCT Sunerg viert haar eerste 25 jaar in de fotovoltaïsche sector door zijn weg naar hoog rendement voort te zetten.

In fuctie van dit doel produceert Sunerg hoogwaardige zonnepanelen en volledig op maat gemaakte oplossingen in Italië.

Inbegrepen in het brede assortiment van Sunerg is ons topproduct X-MAX met 4 busbar technologie met een nominaal vermogen van 310 wp en een efficiëntie van meer dan 19 %.

De constante zoektocht naar perfectie is de missie die ons drijft om onszelf te blijven verbeteren: op deze manier garanderen wij u dat elke fase van het productieproces onderworpen is aan nauwgezette kwaliteitstesten zodat we u met onze producten ook de beste kwaliteit kunnen bieden. Verklaart CEO Mr. Luciano Lauri

“Cowboys dringend opsporen” PV CYCLE ivzw (internationaal) startte heel bescheiden als een kleine ivzw met vijf stichtende bedrijven en twee Duitse beroepsverenigingen.

Jan Clyncke: “In 2008 waren de siliciumprijzen dermate gestegen dat het terugnemen van zondecember 2017 - ElektroVisie | 15

INSTALLATIE van zonnepanelen werd uiteraard ondertekend. Alvast in de Vlaamse regio loopt de inzameling nu op wieltjes. PV CYCLE Belgium telt vandaag 123 leden, goed voor in totaal 111 megawatt. Elke onderneming die fotovoltaïsche zonnepanelen vervaardigt (fabrikanten) of invoert vanuit het buitenland én verkoopt in België – dat kan een groothandelaar of installateur zijn – moet bij PV CYCLE Belgium zijn aangesloten en moet een milieubijdrage PV factureren die wordt doorgerekend aan de eindklant.

“Jammer genoeg zijn er her en der avonturiers die niét bij ons aansluiten en onder de radar blijven. Wij proberen ze systematisch op te sporen, leggen overal ons oor te luisteren om die ‘cowboys’ op andere gedachten te brengen. De milieubijdrage PV mag dan al vrij hoog lijken, voor de consument verloopt de inzameling gewoon gratis. Sommige vrijbuiters stellen zich uiteindelijk wel in regel. We blijven de dwarsliggers op de hielen zitten via de afvalstoffenmaatschappij Ovam, die sancties kan opleggen en juridische stappen kan ondernemen. De milieubijdrage PV is ondertussen overigens gedaald van 4 naar 2 euro per paneel, dankzij de ‘booming’ markt.

Vorig jaar werden er 436.965 zonnepanelen aangemeld bij onze vzw, goed voor 8.316 ton of 111 megawatt, althans wat Vlaanderen betreft. Vlaanderen doet het alvast veel beter dan verwacht, al valt er nog een hele weg af te leggen in vergelijking met bijvoorbeeld Duitsland, waar ze aan 1500 megawatt op jaarbasis zitten. In Vlaanderen zijn er vandaag zowat 300.000 zonnepaneelinstallaties in werking.”

Voor de geïnteresseerden geeft Jan Clyncke nog enkele technische gegevens mee. Van elk zonnepaneel wordt 96 procent hergebruikt en dan gaat het vooral om glas, aluminium, koper ; de overige 4 procent bestaat uit fluff, een lichte fractie van geshredderde zonnecellen waaraan nog kunststoffolie en/of backsheet materiaal hangt. Er worden grote inspanningen geleverd om het glas, maar ook aluminium en koper, te recupereren. Dat hergebruik gebeurt uiteindelijk in de glasindustrie, in onder meer flessen.

“Evenwicht zoeken tussen ecologie en economie” Jan Clyncke: “We blijven dwarsliggers op de hielen zitten via OVAM.” nepanelen echt wel aan de orde was. We begonnen hier van nul, geleidelijk aan kwamen werkgroepen tot stand, nadien ging het over de financiën en pas later werden concrete acties ondernomen. De eerste tonnen werden in juli 2010 ingezameld, op Europees vlak dan wel. Begin juli 2016 werd PV CYCLE Belgium vzw opgericht als een collectief systeem dat het beheer, de inzameling en de verwerking organiseert van afgedankte fotovoltaïsche zonnepanelen.

Het hele systeem wordt gefinancierd door een kleine milieubijdrage per zonnepaneel, die aan de eindklant wordt doorgerekend. Bij de stichters waren de elektrofederaties, waaronder Nelectra. We wilden ‘iets aparts’ op richten en de (internationale) ervaringen van PV CYCLE benutten. Dat gebeurde, en we konden meteen over een kant-en-klaar pakket beschikken. Nu hebben de verschillende elektrofederaties volop inspraak. De vijf stichtende bedrijven van PV CYCLE ivzw zijn inmiddels opgedoekt. Dit is immers een heel volatiele markt, met veel ups en downs. Wat ons land betreft, moesten we niet enkel de Europese richtlijn over de aanvaardingsplicht naleven, maar ons ook schikken naar de normen in de drie gewesten.

In Vlaanderen werd één en ander in de Vlarema-reglementering ingebed, Brussel en Wallonië zijn nog niet helemaal met alles in orde.

De milieubeleidsovereenkomst (MBO) voor de aanvaardingsplicht 16 | ElektroVisie - december 2017

Met welke problemen heeft de recyclage nog te kampen?

Jan Clyncke: “De zonnepanelen voor de volle honderd procent doen hergebruiken is misschien mogelijk, maar in dat geval zou de milieubijdrage tot wel 10 euro oplopen, veel te veel natuurlijk. En de wet maakt ook geen gewag van honderd procent. Je kan het vergelijken met indium (tin oxide), een metaal dat je in televisieschermen terugvindt. Ook dààr is het niet echt interessant of rendabel om momenteel dat metaal eruit te halen. Al bij al kan het uiteraard geen kwaad om het ecologisch aan boord te leggen, maar het moet nog economisch verantwoord zijn ook. Een goeie balans vinden is de boodschap. Op dat vlak blijkt de Vlaamse overheid voldoende tolerant, ze legt de lat niet overdreven hoog. Wallonië droomt dan weer van nieuwe jobs in de recyclagesector, da’s een heel àndere instelling. Of we ooit de milieubijdrage PV tot nul kunnen laten dalen, dat valt niet te voorspellen. Het hangt ook af van het aantal ‘spelers’ in de markt, zeg maar het aantal geïnstalleerde zonnepanelen. Gelukkig groeit de PV-sector nog altijd. In Frankrijk betalen ‘ze’ hooguit negentig eurocent per paneel…Positief is zeker dat een (Vlaams) minister als Bart Tommelein de installatie van zonnepanelen stimuleert, en zowel PV CYCLE Belgium als bijvoorbeeld Nelectra spelen kort op de bal. Toch nog dit. Onlangs is onder grote mediabelangstelling, een belangrijke installatie geopend. Maar

daar bleken ze niet in orde met de recyclageplicht en de betaling van de milieubijdrage PV. In zo’n geval worden vaak alle mogelijke uitvluchten om te ‘ontsnappen’ bovengehaald, maar dat brengt ons niet van ons stuk.”

Wat de rol van Nelectra in dit verhaal betreft: onze federatie informeert haar leden zo uitgebreid en concreet mogelijk en spoort ze aan om aan te sluiten bij PV CYCLE Belgium en hun verplichtingen na te leven. Nelectra strijdt ook mee tegen freeriders die anderen oneerlijke concurrentie aandoen, spreekt daarvoor de Nelectra- contacten aan bij overheden aan en lobbyt om het systeem zo snel mogelijk uit te rollen in Brussel en Wallonië zodat het speelveld voor iedereen gelijk is.

Meer info over de aanvaardingsplicht en het terugnamesysteem krijgt u vanzelfsprekend bij Nelectra en op de website www.pvcycle.be Een reportage van Fallon Declerck, Els Heyrman en Wouter Vloebergh (tekst), met foto’s van Studio Dann.

JAN, DE RECYCLAGEMAN De dynamische en vriendelijke man die aan het hoofd staat van het Belgisch/Europees organisme dat PV-afval opnieuw bruikbaar maakt, werd 52 jaar geleden in Maldegem geboren. Van opleiding is Jan Clyncke licentiaat rechten.

Maar hij sloeg nooit de weg in van de advocatuur, omdat hij die wereld te strak, te star vond en al die toga’s eerder oubollig. Dan maar bedrijfsjurist worden of iets van die aard.

Na een min of meer moeizame zoektocht kwam Clyncke in de vleessector terecht, hij zou in een slachthuis annex groothandel in Brugge op een kordate manier nagaan of de spelregels werden nageleefd en bracht, als lid van het management, op een slagkrachtige manier structuur in de organisatie. “Een uitdagende, zowaar plezante job, dat wel, maar ik kwam vaak in aanraking met zware jongens, ruwe lieden, cowboys zelfs af en toe. En ik ben veeleer zachtaardig.”

Dan wenkte een vacature bij afvaldienstverlener Van Gansewinkel. Overslagactiviteiten, sorteren, verbranding,…de hele ketting volgde hij van heel nabij, Jan reed mee met de vrachtwagens en leerde zo de praktijk door en door kennen. Clyncke introduceerde de roemruchte blauwe zakken in de Westhoek en kwam in aanraking met alle aspecten van het afvalprobleem. Toen het familiebedrijf evenwel in andere handen overging en een nieuwe cultuur haar intrede deed, nam hij afstand van Van Gansewinkel.

En toen, zo’n tien jaar geleden, zag hij een directiefunctie bij het internationale inzamelorganisme voor en door de fotovoltaïsche industrie PV CYCLE wel zitten. Jan Clyncke zou vanaf 2007 het eerste grootschalige recyclagesysteem voor zonnepanelen in Europa en later ook België helpen uitbouwen.

17-18 9.30 > 20.00

9.30 > 18.00

JANUARI 2018 INTERNATIONALE VAKBEURS VOOR ZONNE-ENERGIE IN DE BENELUX GENT - BELGIUM

Registreer NU op www.intersolution.be voor gratis toegang

INSTALLATIE UNIVERSITEIT GENT EN IMEC OPENEN UNIEK LAB

HOMELAB TEST SMART HOME IN DE PRAKTIJK HomeLab, gelegen aan de rand van het technologiepark in Zwijnaarde ziet eruit als moderne gezinswoning met zoals in de meeste huizen: een woonkamer, open keuken, een badkamer, een bureau… Het enige verschil met een doorsnee woning is dat elke kamer voorzien is van valse muren en een vals plafond. In die extra ruimte kunnen allerlei technologie-prototypes worden opgesteld. In deze unieke co-innovatieruimte kunnen bedenkers, ontwikkelaars, fabrikanten en testgebruikers Internet of Things- en Smart Living-concepten en prototypes uittesten.

de droogkast pas werkt op het moment dat de zonnepanelen voldoende stroom opwekken. Ook spraakcommando’s worden er getest zodat ventilatie, verlichting en zonwering met één spraakcommando en op maat van de aanvrager gestuurd kunnen worden.

Niko, producent van onder meer gebruiksvriendelijke controlesystemen en Smappee, gespecialiseerd in het monitoren van energieverbruik doen al een beroep op de testmogelijkheden van HomeLab. “Het slimme huis van morgen dient nieuwe vormen van intelligentie te koppelen aan een reële gebruikersnood en extreem gebruiksgemak” zei Paul Matthijs, CEO van Niko Group bij de opening van het huis midden oktober. “Het HomeLab biedt een unieke omgeving om dit versneld te valideren en te optimaliseren.”

HomeLab’s domoticasysteem (VelBus) controleert alle functionele elementen zoals zonneschermen, schakelaars, deuren en ramen, en imec’s DYAMAND technologie laat toe om nieuwe prototypes eenvoudig te integreren met allerhande sensoren, actuatoren en gebruikersinterfaces van verschillende commercieel beschikbare technologieën. Een brede waaier aan relevante standaarden (EnOcean, Grove, UPnP, ZWave, ZigBee, Philips Hue, Amazon Echo, ...) en meer experimentele technologieën en opstellingen zijn voorhanden. Naast al deze technologieën zijn ook verschillende robots in het huis aanwezig, zoals QMBT’s Zora en Pepper. Het HomeLab team, bestaande uit experten van imec en de UGent, biedt ook ondersteuning en software-tools aan voor data captatie en -analyse, en sensor fusion (het verwerken van meetgegevens van verschillende types sensoren).

Er wordt verder ook geëxperimenteerd met slimme energie. Zo werd er op de opening van HomeLab een app getoond die ervoor zorgt dat

Tekst: Els Heyrman Foto’s: imec

Slimme technologie zit verstopt in het huis 18 | ElektroVisie - december 2017

Het modulair domoticasysteem Velbus

PUBLIREPORTAGE

Niko hertekent Niko Home Control volledig SNEL EN MAKKELIJK GEPROGRAMMEERD, RENDABEL GEÏNSTALLEERD Niko heeft Niko Home Control volledig hertekend. 7 verbeteringen maken het huisautomatiseringssysteem slimmer, flexibeler en gebruiksvriendelijker. Met Niko Home Control II geef je je klanten een slimme woning in de helft minder tijd.

Intelligente installatie voor de slimme woning Een ‘smart home’ of slimme woning die je op elk moment de juiste informatie en toegang geeft, wordt even belangrijk als een smart­ phone. 2/3de van de jongeren zegt nu al gewonnen te zijn voor een flexibele, geconnecteerde woning en een slimme elektrische installatie. Met Niko Home Control I zijn die slimme installatie en een geconnecteerde woning nu al realiteit: je bedient je verlichting, verwarming, ventilatie, gordijnen, rolluiken, zonwering, energieverbruik en toegang tot je woning met je smartphone. Niko Home Control geeft je klanten een comfortabelere, veiligere en energiezuinigere woning.

Niko Home Control II: 7 verbeteringen Dankzij een verbeterde flexibiliteit programmeer je een Niko Home Control II installatie de helft sneller dan Niko Home Control I. Je geeft je klanten meer waarde voor hun geld: een volledig uitgeruste Niko Home Control installatie plaats je nu ook sneller en makkelijker dan voorheen. En dat allemaal dankzij 7 verbeteringen die je overal in de installatie ziet en voelt.

1. Duidelijk, overzichtelijk en intuïtief design Het design van Niko Home Control II zit in een gloednieuw, overzichtelijk en intuïtief jasje. Gemakkelijk herkenbare iconen voor inputs, outputs, acties en toestellen vertellen je wat er in de configuratie gebeurt. Het touchscreen, de apps en de software spreken voor zich zodat je je klanten nog maar weinig moet uitleggen. Zo wordt installeren veel gemakkelijker.

2. Je programmeert 50% sneller in minder stappen Met Niko Home Control II configureer je basisfuncties in gemiddeld 3 stappen. Complexere functies in minder dan 5 minuten. Je linkt inputs, outputs en acties automatisch aan een locatie door ze op het plan te verslepen. De software zet na de configuratie de locatiesymbolen automatisch over naar het touchscreen en de apps.

3. Je wordt door een wizard door de installatie gegidst Een handige wizard begeleidt je om complexere acties zoals aanwezigheidssimulatie en een alarmfunctie toe te voegen. Acties die populair zijn bij klanten krijgen een eigen icoon.

4. Gepersonaliseerde profielen voor elke installatie Via personalisatie pas je Niko Home Control II aan de noden van je klanten aan. Aan elk touchscreen hang je de functies en locaties die je klant met dat scherm wil aansturen. Iedere bewoner krijgt in de app een eigen profiel met de functies die hij wil gebruiken. Zo krijgen je klanten meer bedieningsvrijheid.

5. Je klanten downloaden en installeren updates zelf Je klanten downloaden en installeren software-updates zelf. Zonder de basisconfiguratie te beïnvloeden. Zo kunnen ze zelf nieuwe functies activeren en hun installatie slimmer maken.

6. Je programmeert flexibeler De logica achter Niko Home Control II is eenvoudiger geworden. De kalender staat op 1 centrale plek. Een tijdvoorwaarde moet je maar 1 keer aanmaken. Die koppel je daarna aan alle acties die dezelfde timing volgen. Zo krijg je meer flexibiliteit om ook de moeilijkste acties te programmeren.

7. Je koppelt gemakkelijker externe systemen Renson, Reynaers en Velux zijn nu al partners die hun toestellen en systemen op Niko Home Control afstemmen. Je integreert ze probleemloos in de installatie van je klanten. Binnenkort volgen audiosystemen van Bose en Sonos. Ook een IP-camera is voorzien. Van onze partners krijg je uitgebreide documentatie ter beschikking. Bij moeilijkheden of problemen krijg je hulp van de Niko klantendienst.

www.niko.eu/nikohomecontrol

december 2017 - ElektroVisie | 19

INSTALLATIE

COMFORT, VEILIGHEID, EFFICIËNTIE VOOROP

" Digitalisering geeft gebouwautomatisering enorme boost" Gebouwautomatisering neemt de jongste jaren een hoge vlucht. Verlichting, HVAC, zonwering, AV, bewaking en toegangscontrole met elkaar laten praten in industriële gebouwen, kantoorgebouwen, scholen of ziekenhuizen en zo meer comfort, veiligheid en efficiëntie bewerkstelligen, het is booming business. ElektroVisie polst bij verschillende spelers op de markt.

Beckhoff Automation, Siemens en Phoenix Contact gingen in op de uitnodiging van ElektroVisie om open kaart te spelen over wat er vandaag is en wat de toekomst ons zal brengen.

20 | ElektroVisie - december 2017

D

e digitale transformatie heeft een enorme impact op gebouwautomatisatie, daar zijn de 3 marktspelers het over eens. Er zijn veel nieuwe kansen maar ook veel nieuwe uitdagingen erkennen de 3 bedrijven. “De impact van Het Internet of Things is immens. Alle sensoren en controllers worden smart devices die niet langer via analoge (vb 0-10V) signalen maar via datacommunicatie met een centraal systeem communiceren”, benadrukt Stefan Kerkhofs, industry manager building automation van Phoenix Contact. “Die digitalisering versterkt ook de nood aan energie-efficiënte en duurzame gebouwen want de energiekost

vertegenwoordigt vandaag plus minus 30% van de totale exploitatiekost van een kantoorgebouw”, voegt Bernardo Lopez, portfolio manager Siemens Building Technologies aan. Stefan Kerkhofs: “Je mag ook niet vergeten dat een modern gebouw tegenwoordig een veelvoud aan energiebronnen kan hebben zoals een warmtepomp, WKK, een buffervat, zonnepanelen, traditionele verwarmingsketels, warmterecuperatie uit de productie, enz. Al deze bronnen moeten op een efficiënte manier gekoppeld worden.”

“Het is belangrijk dat een systeem niet alleen vandaag maar ook morgen kan voldoen aan de eisen en wetgeving die er nog zit-

Configuratoren van A tot Z Selecteer sneller dan ooit de juiste schakelkast uit het uitgebreide online aanbod van Rittal.

ten aan te komen. Bij Beckhoff Automation trekken wij al lang de kaart van de Ethernet gebaseerde oplossingen, een technologie die ook door lichtfabrikanten opgenomen wordt”, aldus Johny Vangeel, business manager building automation-infra-energy.

Nelectra: Wat is op dit moment belangrijk bij automatisering?

Bernardo Lopez, Siemens: “De wereld van gebouwautomatisatie verandert bijzonder snel, bovendien is er een explosie van nieuwe spelers op de markt. En er gaat vandaag de dag meer aandacht naar veiligheid, naar data security”. Het veiligheidsaspect wint aan belang maar ook gebruiksgemak en efficiënt gebruik van energie staan voorop.

“Belangrijk op dit moment is een systeem dat met alle toepassingen in een gebouw tot op componentenniveau kan communiceren. Alleen zo kan je én optimaal comfort voor de gebruiker garanderen én een maximale energiebesparing”, aldus Johny Vangeel van Beckhoff Automation. Centraal in de communicatie staan momenteel de gestandardiseerde protocollen. Stefan Kerkhofs, Phoenix Contact: “Gestandaardiseerde protocollen en interfaces voor de gebouwentechniek worden steeds meer cost drivers voor de branche. Binnenkort zal een IP-gebaseerde communicatie dus niet meer weg te denken zijn en dit tot op sensorniveau. Al deze data moeten op een efficiënte manier gelezen en beheerd worden en moeten ook via tagging op een eenvoudige manier terug te vinden zijn. De visualisatie moet zoveel mogelijk via drag en drop aan

te maken zijn en beschikbaar zijn in HTML5 formaat op pc’s, smartphones en tablets.”

Welke systemen hebben jullie nu al op de markt?

Bernardo Lopez: “Bij Siemens hebben we verschillende oplossingen afhankelijk van de noden van de klant, de grootte van het project en de complexiteit. Er is Navigator, Desigo CC en Synco. Synco is ontwikkeld voor kleine tot middelgrote gebouwen. De applicaties zijn standaard en er moet niet geprogrammeerd worden. Desigo CC is een systeem dat geschikt is voor middelgrote tot grote gebouwen en zorgt voor een intelligente informatie-uitwisseling tussen de verschillende systemen. Als vrij programmeerbaar platform is het geschikt om verschillende systemen aan elkaar te koppelen.

Dankzij de keuze voor open standaarden zoals OPC, SNMP, BACnet en ONVIF kan men ook producten van andere leveranciers integreren. Navigator vormt de basis voor diensten die de huidige prestaties van een gebouw analyseren en optimaliseren met behulp van de verworven inzichten.”

Stefan Kerkhofs: “Naar gebouwautomatisering bieden wij bij Phoenix Contact het Emalytics webbased IOT platform dat alle data, onafhankelijk van de bron op een gestandaardiseerde manier via drivers leest en beschikbaar maakt voor programmatie, visualisatie, reporting, trending. De ILC 2050 BI, de modulaire Building IOT controller van Phoenix Contact, ondersteunt hiervoor alle gangbare protocollen voor gebouwtechno-

Meer info via www.rittal.be

INSTALLATIE

Stefan Kerkhofs, industry manager building automation Phoenix Contact

logie, zoals BACnet IP, BACnet MS / TP, KNX IP, SNMP, OBIX. Deze controller is modulair uitbreidbaar met een Inline IO systeem met onder meer communicatie modules voor MBus, DALI en MP bus. Er zijn ook nog vele fabrikantafhankelijke drivers beschikbaar via de “Niagara Market place”. In ons Emalytics platform is “security integrated by default”. Paswoordbeheer,TLS Data encryption (Transport Layer security), Role-Based Access Control (RBAC) en het loggen van alle security gerelateerde events zijn standaard beschikbaar en configureerdbaar zonder dat je een IT specialist moet zijn.”

evolueren richting toepassingen die meer en meer ethernet gebaseerd zijn en richting cloud toepassingen waarbij communicatie tot op de component mogelijk is. Dit zet de deur open voor meer smartgrid sturingen.”

Data worden steeds belangrijker voor Phoenix Contact en ook de invloed van grote technologiebedrijven zoals Google, Amazon, microsoft, Apple worden steeds groter.

“Wij gaan meer en meer software services aanbieden en de klant nog verder ontzorgen”, vertelt Stefan Kerkhofs van Phoenix Contact . “Voorbeelden zijn: BAAS (Backup As A service) Saas (Soft-

Bernardo Lopez, portfolio manager Siemens Building Technologies ware As A Service) en Paas (Platform As A Service). Daarnaast komt er ook meer en meer de connectie met smart devices zoals vb Ibeacons, hetgeen indoornavigatie mogelijk maakt alsook Augmented Reality”. Bij Siemens ontwikkelen ze nieuwe oplossingen zoals preventieve bewaking en foutdetectie met analytische software (in Navigator). Bestaande diensten zullen verder gedigitaliseerd worden en deels op afstand geleverd waardoor serviceprocessen efficiënter worden.

Tekst: Els Heyrman

Johny Vangeel: “Beckhoff Automation biedt een sturing aan die op PC technologie gebaseerd is, waar de operating systemen en de programmeeromgeving open zijn. Daaraan gekoppeld is een systeem van modulaire op standaard Din-rail geplaatste ingangen en uitgangen. Deze sturingen zijn zowel in de kleine als de grote systemen voorzien van dezelfde software. Het operating systeem Windows met enorme zekerheid aangaande stabiliteit en ondersteuning en de PLC software TwinCat, met een bewezen stabiliteit in machinesturing, laten toe een open en aanpasbare oplossing te installeren. Daarbij de honderden input-output modules, met daarin alle mogelijke gebouwencommunicaties, zoals, Dali, Lon, KNX-EIB, DMX, RFID, SMI, M-Bus, maar ook Bacnet , Crestron, PJ-link, OCA, …”.

Er kan al veel in gebouwautomatisatie. Hoe zien jullie de toekomst?

“Industrie 4.0 komt eraan”, benadrukt Johny Vangeel van Beckhoff Automation. “We 22 | ElektroVisie - december 2017

Johny Vangeel, business manager building automation-infra-energy, Beckhoff Automation

WAGO LIGHTING MANAGEMENT Beheer zelf uw verlichtingsysteem!

Met weinig moeite een optimaal resultaat • Intelligente oplossing voor verlichtingsystemen in grote ruimten • Eenvoudige inbedrijfstelling en configuratie

• Bediening via browser - zonder programmering

www.wago.com/lighting-management www.wago.be info-be@wago.com

INSTALLATIE

Light + building 2018: nieuwe thema’s, 2600 exposanten Connected – Secure – Convenient zijn dé centrale thema’s voor Light + Building, de toonaangevende beurs voor verlichting en gebouwentechnologie die om de twee jaar plaatsvindt. De editie van 2018 is te bezoeken van 18 tot 23 maart 2018 in de Frankfurt Messe. Het is traditioneel dé beurs waar topfabrikanten hun nieuwe producten en innovaties op het gebied van verlichting, elektrotechniek en huis- en gebouwautomatisering voorstellen. Ruim 2600 exposanten inclusief alle marktleiders zijn op het appel. Er worden 220.000 bezoekers verwacht.

I

n een wereld waar intelligente technologie, vormgeving en de kwaliteit van het leven steeds belangrijkere plaatsen innemen, werkt de elektrosector aan intelligente en netwerkoplossingen.

Die technologie van de toekomst is geconnecteerd, veilig en is gemakkelijk te bedienen. “We zijn aangenaam verrast door de positieve respons van de standhouders waardoor we onze positie als toonaangevende beurs in de sector opnieuw kunnen onderschrijven”, zegt Wolfgang Marzin, voorzitter en CEO van de Messe Frankfurt.

24 | ElektroVisie - december 2017

Nieuw op Light+ Building: veiligheid en beveiliging Op Light en Building gaat heel wat aandacht naar veiligheid en beveiliging. De combinatie van verschillende systemen, zoals videomonitoring en toegangscontrole, de interconnectie en integratie hiervan in gebouwenautomatisatie, zijn belangrijk voor de industrie en de gebruikers. Ze worden voor het eerst samengebracht in Hall 9.1. De organisatoren van de beurs lanceren er ook een nieuwe show. ‘SECURE! Connected Security in Buildings’ is een show die bezoekers een inzicht geeft in hoe innovatieve, technische oplossingen de energie-efficiëntie en de noden van de gebruikers op elkaar afstemmen.

Deze speciale show toont specifieke 3 applicaties: in een hotel, op kantoor en in de industrie.

Vormgeving en welzijn in harmonie Light + building 2018 brengt ook de belangrijkste designtrends in verlichting. De digitalisering van verlichting heeft het pad geëffend

COMPACT & DESIGN Vloerdoos GES R2

voor de ontwikkeling van nieuwe verlichtingsontwerpen. Innovaties in lichttechnologie zijn vooral geënt op mensen en hun persoonlijke noden. Er is toenemende aandacht voor de verlichtingskwaliteit van de leef- en werkomgeving. Verlichting wordt gepersonaliseerd en aangepast aan het zichtvermogen, de leeftijd, het persoonlijke gemoed en de aard van de uit te oefenen activiteiten van het individu.

Kortom, Human Centric Lighting staat meer dan ooit centraal. Light + building brengt een uitgebreid aanbod verlichting in Hall 1 tot 6, hall 10 en in het Forum.

NEW

Intelligente technologie in het dagelijks leven Intelligente technologie verhoogt de kwaliteit van het leven thuis en op het werk. Op Light + Building presenteert de industrie niet alleen oplossingen en innovatieve technologie die de energieconsumptie verlagen en de veiligheid verhogen maar ook het comfort. Afspraak in hall 8.0 voor energie-efficiënte gebouwentechnologie. Hall 11 .0 staat in het teken van networking technologie, in hall 11.1 draait alles rond design en gebouwentechnologie.

• Beschikbaar als klapdeksel, tubus of blinddeksel met hoogwaardige coating in koper, messing, chroom of nikkel.

• Moduleerbare inbouw voor verschillende toepassingen

Op de agenda van de komende editie in maart worden naast nieuwe producten en innovaties ook heel wat workshops georganiseerd.

Experten brengen presentaties met best practices, er zijn panelgesprekken, trendanalyses en speciale events. Voor meer informatie, surf naar www.light-building.com.

• Inbouwruimte voor 2 datamodules en 2 stopcontacten • IP66-gecertificieerd in gesloten toestand

Tekst: Els Heyrman Foto’s: Light + Building

DANKZIJ NELECTRA GRATIS NAAR LIGHT + BUILDING 2018.

Nelectra mag 50 dagtickets voor de beurs weggeven, stuur een e-mail naar kristof.nelis@messefrankfurt.be met de vermelding: free LB 2018 entrance ticket – Nelectra. U ontvangt kort daarna uw gratis toegangskaart.

OBO BETTERMANN nv/sa

Bist 14 • 2630 Aartselaar T 03/870.74.00 • F 03/887.40.00 info@obo.be • www.obo.be

PUBLIREPORTAGE

Schrack Technik zet volop in op het digitale!

De digitale wereld staat niet stil. Klanten evolueren en zoeken via verschillende schermen allerhande informatie op. Voor Schrack Technik is het dan ook meer dan logisch dat hier aandacht aan besteed wordt en ook onze digitale klanten optimaal bediend worden.

Begin november kreeg www.schrack.be een modernere look en feel. De site werd volgens de kunst van ‘responsive webdesign’ opgebouwd, waardoor deze vanop de verschillende schermen die vandaag gebruikt worden, makkelijker leesbaar, veel gebruiksvriendelijker en vooral veel sneller is.

Alle denkbare informatie is digitaal opvraagbaar Technische fiches, schema’s, voorraad- en prijsinformatie van onze Schrack producten zijn digitaal beschik- en downloadbaar. Met de update van schrack.be werden bestaande functies geoptimaliseerd en ook nieuwe toegevoegd. Klanten die een volledig technisch dossier nodig hebben, kunnen nu via een nieuwe én handige functie deze informatie van meerdere producten in één klik downloaden.

‘Mijn Account’ kan gerust als een persoonlijk digitaal administratief platform beschouwd worden. Alle facturen, bestellingen, offertes, prijslijsten,… zijn steeds raadpleegbaar. Volg een bestelling via track 26 | ElektroVisie - december 2017

and trace, maak een stukkenlijst aan of vul de winkelwagen en deel deze met een collega die vervolgens de bestelling kan plaatsen.

Dankzij het responsive design kunnen klanten deze en meer functies op +4.000 verschillende schermen eenvoudig uitvoeren. Hiermee proberen we het onze klanten extra eenvoudig te maken om op eender welk moment en plaats hun gewenste informatie op te vragen.

Volop digitaal én toch persoonlijk Bij Schrack Technik is een klant geen nummer. Hier bent u Thomas, Laura, Mark,… Steeds meer klanten wensen alles online te doen en te beheren. Onpersoonlijk? Om dit tegemoet te komen krijgt elke Schrack klant een persoonlijk contactpersoon. Via ‘Mijn account’ krijgt deze contactpersoon een gezicht en met één druk op de knop wordt een oproep gestart of schrijft u hem/haar een e-mail.

Schrack Design en Schrack CAD Gratis software voor verdeelkasten Plannen voor verdeelkasten maken behoort tot de dagelijkse bezigheden van onze klanten. De nieuwe norm EN61439 – waar elke nieuwe en aangepaste elektrische verdeelkast aan moet voldoen – heeft het ontwerpen er niet op vereenvoudigd.

PUBLIREPORTAGE mogelijk. Uitgangen kunnen eenvoudig worden voltooid of tekst kan toegevoegd worden.

Warmteberekening uitvoeren: controleer of het plan conform de geldende norm is en of er componenten aangepast moeten worden.

De omgevingstemperatuur en het type plaatsing kunnen ook gewijzigd worden. Indien nodig kan er ventilatie of verwarming worden toegevoegd. Na de aanpassingen herberekend de software automatisch de nieuwe situatie.

EN61439 rapport afdrukken: 2 klikken en het rapport IEC TR60890 wordt afgedrukt. In deze documenten zit onder andere het vooraanzicht, schakelschema, onderdelenlijst en de IEC 890 + A1. Een plaquette voor de verdeelkast behoort ook tot de mogelijkheden.

Met Schrack Design en Schrack CAD heeft Schrack Technik een pasklare oplossing voorhanden. Deze softwarepakketten worden door ons ontwikkeld en gratis ter beschikking gesteld aan onze klanten, studiebureaus, scholen, studenten,… Het enige dat u nodig heeft is een Schrack login.

Schrack Design werkt volledig onafhankelijk. De Schrack CAD tekentool plugt naadloos in op de tekensoftware van AutoCAD en BricsCAD. Met Schrack Design mikken we vooral op de kleine en middelgrote installatiebedrijven die niet over een eigen studiedienst, uitgerust met een CAD-programma, beschikken. Degenen die wel over AutoCAD of BricsCAD beschikken kunnen meer geavanceerde tekeningen met Schrack CAD maken.

De oorspronkelijke opzet was om een gebruiksvriendelijk teken- en berekeningssoftware voor eenvoudige schakelkasten te ontwikkelen. Toen de nieuwe norm EN61439 in voege trad, beslisten we om ook het aspect warmteberekening mee in het ontwikkelingsproces te nemen. Voor elk van onze Schrack artikelen werden de warmteverliezen berekend en ingevoerd.

Het bijzondere aan onze Schrack software is dat ze dit ook voor producten van andere fabrikanten, mits het ingeven van de juiste afmetingen, kan berekenen. Andere dergelijke softwareprogramma’s op de markt beperken zich tot producten van eigen makelij.

Functionaliteiten Schrack digitale tools De Schrack tekensoftware telt 8 functionaliteiten.

Producten selecteren: de database bevat meer dan 10.000 producten voor verdeelkasten. Selecteer een kast, voeg alle andere onderdelen vanuit de database, ‘favorieten’ of eigen artikelen toe. In de onderdelenlijst kan men de hoeveelheden steeds aanpassen.

Onderdelenlijst aanmaken: plan één of meerdere verdeelkasten.

Met enkele klikken kunnen artikelen toegevoegd, vervangen of hoeveelheden gewijzigd worden. Vooraf geconfigureerde verdeelkasten kunnen ook aangewend worden.

Vooraanzicht verdeelkast opmaken: sleep de symbolen van de artikelen in het tekenvenster met de kast. Plaats de individuele componenten en plan het vooraanzicht van de elektrische verdeelkast.

Exporteren en opslaan: om aan de wetgeving te voldoen moet de documentatie van een verdeelkast voor een periode van 10 jaar bijgehouden worden. Met een paar muisklikken kan men een stukkenlijst maken en de documentatie opslaan of exporteren.

Verdeelkast bestellen: zodra de verdeelkast conform en klaar is, kan men alle Schrack producten in onze webshop bestellen. Als dit een vaak terugkomende verdeelkast is, kan er in uw account een stukkenlijst aangemaakt worden die op een later tijdstip met één klik opnieuw besteld kan worden.

Schrack Design en Schrack CAD is vrij downloadbaar via www.schrack.be. Het enige dat u nodig heeft is een Schrack login.

Over Schrack Technik België Schrack Technik België is gespecialiseerd in energie-, data- en netwerktechniek voor woningen, industrie, kantoren en bedrijven. Onze klanten zijn voornamelijk elektrotechnische installateurs, industriële bedrijven, bordenbouwers en energiebedrijven. Onze roots liggen in Wenen, Oostenrijk.

• • • •

Opgericht in 1920 door Eduard Schrack Vestigingen in 13 Europese landen Wereldwijd verdeeld in 40 landen >20.000 directe klanten

Bij Schrack Technik vindt u op maat gemaakte schakel- en verdeelborden tot differentieel- en lastscheidingsschakelaars voor de industrie. Van parlofoniesystemen tot schakelmateriaal, bewegingsmelders en veiligheidsverlichting. Alles voor uw netwerk en bekabeling. Over een ruime keuze aan binnen- en buitenverlichting voor zowel industrie als voor woningen tot alles voor uw fotovoltaïsche componenten. Een breed productgamma dat ons in staat stelt om voor elk project aan te bieden!

Schrack Technik bvba www.schrack.be Twaalfapostelenstraat 14 9051 Sint-Denijs-Westrem

Ééndraadsschema opmaken: maak een ééndraads- of meerdraadsschema van de verdeelkast en sleep de pictogrammen in het tekenvenster. Diverse extra functies maken professionele schema’s december 2017 - ElektroVisie | 27

INSTALLATIE 7 ESSENTIËLE STAPPEN

Veiligheid bij installatie van elektrisch gedreven machines 1. Vooraf Een goede voorbereiding is meestal meer dan het halve werk en dat is bij de installatie van een machine niet anders. Het is belangrijk vooraf even stil te staan en de noodzakelijke informatie te verzamelen met betrekking tot de uitwendige invloeden (omstandigheden) en specificaties die direct gerelateerd zijn aan een veilige installatie.

We beperken ons hier tot de meest voorkomende basisregels die hoewel vanzelfsprekend zouden moeten zijn toch aan de aandacht kunnen ontsnappen door de vele normatieve voorschriften die soms verwarrend zijn.

bestaan ook de algemene regels die de elektrische uitrusting van de machine behandelen. Een aantal algemeenheden met betrekking tot de uitvoering van deze uitrusting, de technische controle na installatie en de metingen worden in detail behandeld. Nationale reglementering legt meestal de voorwaarden op waarbij een evaluatie van het geheel na integratie in de installatie door een derde onafhankelijke partij wordt uitgevoerd.

Deze normatieve voorschriften hebben veelal te maken met de veiligheidseisen van de machine zelf en meestal de verantwoordelijkheid van de ontwerpers- bouwers-leveranciers die de specifieke eisen meestal goed onder de knie hebben. Deze verantwoordelijkheid geldt uiteraard enkel als de installatie en de gebruiksvoorschriften worden nageleefd. Van groot belang is de bepaling van de grenzen van de installatie, d.w.z. wie zorgt voor wat en de controle op het geheel na installatie. We beperken ons hier tot de rol van de installateur en onderhoudstechnicus.

Het is van belang de methodiek af te stemmen op de aard van de machine. Er zijn tal van benaderingen mogelijk. Voor wat betreft de risico’s verbonden aan de aanwezigheid van de elektrische energie zijn een mogelijk risico op brand en elektrocutie de meest voor de hand liggende. De minder voor de hand liggende risico’s zijn o.a. de invloed van het elektrisch veld, mogelijke contaminatie, verblinding, …

3. De specifieke risicoanalyse

2. De wetgeving in Europa

Het moet duidelijk zijn dat het gewicht van deze risico’s bepaald wordt door de omgeving, de aard van de gebruiker en de verblijftijden in buurt van het gevaar.

Voor vrijwel elk type van machine bestaan specifieke normen op nationaal en Europees niveau. Naast deze zeer specifieke normering

De risico’s bij werken aan de machine vormen een belangrijk aandeel in de evaluatie.

28 | ElektroVisie - december 2017

INSTALLATIE 4. De omgeving van de installatie Het zou te ver leiden om volledigheid na te streven in deze, toch even de meest voorkomende elementen. Ze zijn op te delen in puur fysische omgevingsomstandigheden, gebruiksomstandigheden en bouwkundige schikkingen.Bij de omgevingsomstandigheden is de omgevingstemperatuur, de mogelijkheid tot indringing van stof en/ of vloeistoffen de meest voorkomende. Samen met de mogelijke uitwendige mechanische belastingen, trillingen en schokken zal dit in een keuze van de beschermingsgraad resulteren (IP -XY voor wat betreft de indringing van stof en vloeistof en IK -XX met betrekking tot de weerstand aan de uitwendige mogelijke schokenergie uitgedrukt in Joules).

De aanwezigheid van de machine zelf kan tevens de omgevingstemperatuur beïnvloeden. De afkoelingsvoorwaarden verzorgen om de goede werking te waarborgen is dan de boodschap.

Bouwkundige schikkingen voor wat betreft de stabiele montage en oriëntatie kunnen eveneens een invloed hebben op de keuze van de te gebruiken middelen voor een veilige aansluiting.

5. Aandachtspunten elektrische karakteristieken van de voeding Het is van belang de karakteristieken van de elektrische voeding duidelijk te omschrijven en te vergelijken met de door de fabrikant opgelegde grenzen en de toleranties.

De belangrijkste elementen elektrotechnische waarden zijn: • het aan te sluiten vermogen; • het opgenomen vermogen bij nominale belasting en bij opstart; • de aard van de spanning en het netregime (veelal TNS indien laagspanning ); • de nominale waarde van de spanning; • de frequentie; • de maximale spanningsval bij nominale werking en opstart; • …

Enkele aandachtspunten m.b.t. de aansluiting o.a.

• de maximale aan te sluiten doorsnede van de geleiders; • doorgangen en buigradius; • de mogelijke noodzaak tot noodvoeding; • mogelijke separate stuurspanning; • …

Voor wat betreft de beveiliging van de krachtstroom gedeelte aandacht voor : • het aantal polen van de hoofdschakelaar (dit is meestal al-polig ); • de aard van de hoofdschakelaar (lastscheider en/of vermogenschakelaar); • de kortsluitstroomvastheid van de hoofdbeveiligingen; • het maak- en verbreekvermogen van de hoofdschakelaar (gebruikscatergorie); • uitschakel karakteristiek en mogelijke selectiviteit met stroomopwaartse beveiliging; • …

Schrack Technik Kasten Schakelkasten, verdeelborden en datakasten Voor bedrijven, woningen en industrie Typegeteste schakelkasten Homecabinets Metaal, kunststof en glasvezelversterkte polyesterkasten Opbouw, aanbouw en inbouw voor volle muur en holle wand Klapdeksel, zonder deur, zichtdeur, plaatstalen of kunststoffen deur Kastverlichting en –verwarming, ventilatie, thermostaten Van IP20 tot IP68, tot IK10,...

INSTALLATIE Voor wat betreft het netsysteem en aardingsregime valt op te merken dat in de praktijk veelal TN-S dient gebruikt te worden gezien het verbod op gebruik van TN-C in deze toepassing .

middelen verdient eveneens de aandacht. Hier gelden regelmatige functionele beproevingen voor de beveiligingen die betrouwbaarheid in de tijd moeten garanderen.

Dit laatste heeft te maken met het behoud van het nulpotentiaal voor sturingsdoeleinden, de mogelijke invloed van interferentie van hogere harmonischen en de noodzaak van een stroomloze PE bij normale werking zelfs bij onevenwichtige belasting.

7. Onderhoud en werken

Als er een externe stuurspanning noodzakelijk is, gelden de hoger vermelde specificaties ook.

Hierbij is het tevens van belang om de aanwezigheid van een externe stuurspanning in de controle- of verdeelinrichting aan te duiden indien deze niet door de lokale hoofdschakelaar van het krachtstroomgedeelte bediend wordt.Dit geldt uiteraard ook voor automatisch wederinschakeling of inschakeling van noodvoeding.

6. Basisregels bij noodstopinrichtingen

Op een veilige wijze onderhoud en werken mogelijk maken beperkt het risico’s.

• We noteren: • vergrendelbare uitschakeling; • duidelijke aanduidingen; • voldoende afstand voor doorgangen; • verlichting; • aanwezigheid van specifieke gereedschappen; • noodzakelijke technische documentatie; • veiligheidsprocedure vitale 5; • onderhoudsprocedures; • aanwezigheid collectieve beschermingsmiddelen en PBM’s • …

Een draadbreukveilige aansluiting van de functionele stop en noodstop sturingen is meestal een basisvereiste.

Een redundantie voorzien en waar nodig, in functie van het gewogen risico, bijkomende verhoogde veiligheid hanteren is meestal een meer dan noodzakelijke oefening. Een oordeelkundige locatie uitschakel-

Gerard Rahm Senior Technical Manager Electricity

AUTOMATISERING POSTHOTEL GENT IN DE PRIJZEN

Nelectra-lid Dynamitec wint KNX Innovation Award 2017 Een residentiële woning met bijgebouwen en het Posthotel in Gent kwamen uit de bus als winnaars van de KNX Innovation Award 2017. De prijzen werden midden oktober uitgereikt tijdens een netwerkbijeenkomst van KNX België in de Thomas More Hogeschool in SintKatelijne-Waver. De jury koos voor het eerst 2 winnaars uit 12 ingediende projecten van 6 verschillende KNX professionals.

Een optiekzaak, een vierkantshoeve, een restaurant, een brouwerij, een kantoorgebouw, een hotel, … Al deze projecten hebben één gemeenschappelijke noemer: ze zijn uitgerust met KNX, het communicatieprotocol dat men kan gebruiken om installaties en apparaten te automatiseren en te koppelen. Voorafgaand aan de uitreiking werden ze één voor één voorgesteld op het netwerkmoment van KNX op 19 oktober. Het waren stuk voor stuk sterke projecten en uiteindelijk koos de jury voor de residentiële woning van Domotechnology en het posthotel in Gent door Dynamitec. De jury reikte voor het eerst in de geschiedenis van de KNX award

30 | ElektroVisie - december 2017

2 prijzen uit. Een award voor het beste residentiële project en het beste project tertiair.

Het beste project tertiair ging naar Nelectra-lid Dynamitec voor het Gentse Posthotel. Het monumentale postgebouw op de Korenmarkt in Gent is er de voorbije maanden omgebouwd tot boetiekhotel 1898 The Post. Voor de realisatie van het omvangrijke en hoogstaande comfort in het huidige hotel gebruikte Dynamitec 476 projectdeelnemers en had ze in totaal 15 KNX-fabrikaten nodig voor de verschillende automatiseringen. Het biedt comfort voor de hotelgasten, ondersteuning voor het hotelpersoneel en energiebesparing door smart building toepassingen.

De jury beoordeelde de projecten op innovatie, commerciële waarde en originaliteit. Er werd vooral gekeken naar de complexiteit van het project, hoe de integratie van KNX met andere systemen is opgelost, de marktpotentieel en de voorbeeldfunctie voor KNX. Tekst: Els Heyrman

INSTALLATIE TIPS VOOR DE PRAKTIJK

Frequentieregelaars In deze bijdrage worden een aantal praktische tips aangehaald in verband met een correcte keuze en een correcte installatie van frequentieregelaars.

Alhoewel een frequentieregelaar op zichzelf geen enkele functie heeft, en enkel “nuttig” wordt in combinatie met bijvoorbeeld een AC-motor die in toerental moet geregeld worden, toch zijn een aantal regels en installatievoorschriften in acht te nemen, om tot een goede totale installatie te komen.

1. Basisprincipe van een typische frequentieregelaar, met tussen-gelijkspanning Zonder in detail te treden over het principe en werking van een frequentie-omvormer, wordt nu toch eerst een algemeen basisschema van een frequentie-omvormer gegeven, met een tussen-gelijkspanning. Een dergelijke omvormer bestaat in feite uit twee delen: • gelijkrichting van de netspanning • genereren en opbouwen van een nieuwe frequentie, waardoor bij

schakelen in het tijdsdomein

typisch frequentiespectrum

schakelingen moeten toegepast worden. Daarbij spelen de aspecten rond de problematiek van systemen met betrekking tot een correcte lay-out en routing van kabels, het equipotentiaal uitvoeren van installaties en het optreden van CM/DM signalen een belangrijke rol.

2. Algemene richtlijnen – ‘a priori’ bij de aanvang van een installatie Bij de aanvang van een project dient de juiste keuze gemaakt van de componenten en onderdelen. Uiteraard dient rekening gehouden met het nodige vermogen van een motor, maar ook dient aandacht besteed aan de omgeving waarin een installatie terecht komt. Belangrijk hierbij is eerst en vooral de omgevingstemperatuur, en dus de nodige voorzieningen in verband met koeling.

Maar ook de vereisten bij een stoffige en/of vochtige omgeving dienen in aanmerking genomen te worden. Dit laatste uit zich in de specificaties van een correcte IP-waarde in verband met het indringen van “vreemde voorwerpen” in een behuizing (grotere voorwerpen, stof, vochtigheid en zelfs water). Leidraad hierbij dient de IP waarde te zijn volgens de norm EN IEC 60529 “Degrees of protection provided by enclosures”. Te onthouden zijn de volgende tabellen:

gelijkrichting

switching

wisselstroommotoren het toerental geregeld kan worden.

Door het gebruik van brugschakelingen kan zowel een positieve als negatieve uitgangsspanning bekomen worden, en door het gepast sturen van ofwel de frequentie van de schakelpulsen en/of de duur ervan, wordt uiteindelijk een nieuwe wisselspanning opgebouwd. In de onderstaande figuren wordt het principe van het schakelproces weergegeven, met het bijhorende frequentiespectrum ten gevolge van de schakelpuls-frequentie.

Hieruit blijkt dat frequentie-omvormers een aantal hogere frequenties opwekken, met als gevolg dat niet alleen de klassieke regels omtrent de veiligheid van elektrische installaties dienen in aanmerking genomen te worden, maar ook dat specifieke regels over “hoogfrequente”

IP

Bescherming tegen

0x

Geen bescherming

Betekenis

1x

Grote voorwerpen

Bescherming tegen toevallige, oppervlakkige aanraking met de hand. Beschermd tegen indringen van vaste voorwerpen groter dan 50 mm.

2x

Middelgrote voorwerpen

Berscherming tegen aanraking met de vinger. Aanraakveilig enkel voor meetapparaten. Beschermd tegen indringen van vaste voorwerpen groter dan 12,5 mm.

3x

Kleine voorwerpen

Bescherming tegen aanraking met een werktuig. Aanraakveilig enkel voor meetapparaten. Beschermd tegen indringen van vaste voorwerpen groter dan 2,5 mm.

4x

Spitse voorwerpen

Bescherming tegen aanraking met een werktuig. Beschermd tegen aanraking met een draad. Beschermd tegen indringen van vaste voorwerpen groter dan 1 mm.

5x

Stofbescherming

Aanrakingsveilig doordat de behuizing geheel dicht is. Geen volledige bescherming tegen stof maar wel voldoende om de goede werking niet te hinderen.

6x

Stofvrij

Aanrakingsveilig doordat de behuizing geheel dicht is. Volledige bescherming tegen stof.

Beschermingsgraad tegen aanraking en binnendringende voorwerpen: eerste cijfer december 2017 - ElektroVisie | 31

INSTALLATIE IP

JIS

0

JIS 0

IP-x0

IEC

Geen

Klasse Geen bescherming

Betekenis

1

JIS 1

IP-x1

Drupdicht Type I

Geen schade indien onderhevig aan vallende druppels.

2

JIS 2

IP-x2

Drupdicht Type II

Geen schade indien onderhevig aan vallende druppels op een 15° gekanteld apparaat.

3

JIS 3

IP-x3

Spatdicht

Geen schade indien besproeid (10l/min) onder een hoek -60° tot 60°.

4

JIS 4

IP-x4

Plensdicht

Geen schade indien besproeid (10l/min) onder eender welke hoek.

5

JIS 5

IP-x5

Sproeidicht

Geen schade indien bespoten (12,5l/min) onder eender welke hoek.

6

JIS 6

IP-x6

Waterbestendig

Geen water indringing indien bespoten (100l/min) onder eender welke hoek.

7

JIS 7

IP-x7

Dompeldicht

Geen water indringing indien ondergedompeld (30 min op 1m).

8

JIS 8

IP-x8

Waterdicht

Blijft bruikbaar onder water onder opgegeven omstandigheden.

9

JIS 9

IP-x9

Vochtdicht

Blijft bruikbaar bij een vochtigheidsgraad van meer dan 90% of besproeien onder hoge druk.

Beschermingsgraad tegen vocht:

Voor wat de frequentie-omvormer zelf betreft dient deze CE-gemarkeerd te zijn (vergezeld van de bijhorende EU conformiteitsverklaring).

Leidraad hierbij is de normenreeks EN IEC 68000-x-y “Adjustable speed electrical power drive systems”, waarbij zowel de elektrische veiligheid op zich, thermische eigenschappen, trillingen, functional safety en ook de EMC-eigenschappen beschreven worden, en dat in verband met de omgevingen waarin de frequentie-omvormer zal gebruikt worden.

Daarom wordt hier een beetje dieper ingegaan op deze verschijnselen:

Tenslotte dient er bij de keuze van een frequentie-omvormer op gelet te worden dat deze zonder problemen kan gebruikt worden bij de motor die dient aangestuurd te worden. Parameters die hierbij meespelen zijn zowel de HF-uitgangsimpedantie van de omvormer, de HF-ingangsimpedantie van de motor en de kabellengte tussen beide onderdelen. Bij een “mismatch” kunnen hierbij overspanningen ontstaan, met een doorslag of overslag in de motor en lagerstromen als gevolg.

3.1. Laagfrequente vervorming bij de netharmonischen.

3. Aandachtspunten voor de montage Naast de algemene regels van een veilige elektrische montage van de verschillende onderdelen en de bekabeling, spelen bij een frequentie-omvormer ook de HF-invloeden van de schakelfrequentie een belangrijke rol. Deze verschijnselen worden meestal onder één roepnaam van EMC ondergebracht en vergen de nodige aandacht en een nauwgezette montage.

Er zijn nu twee belangrijke elementen te onderscheiden, die elk hun typische invloed hebben: • de harmonischen van de netfrequentie, die ontstaan door het gelijkrichten • de schakelfrequentie en de harmonischen ervan, in het hoogfrequentere gebied van het spectrum

Eens een schakelende (switching) gelijkrichterschakeling in “regime” werkt, is er slechts stroomgeleiding gedurende de beperkte tijd dat de componenten in geleiding zijn. Dit geeft dus aanleiding tot gepulste stromen, die op hun beurt harmonische genereren. Dit wordt geschetst in de volgende figuur.

Gegeven de lage waarde van de grondfrequentie (netfrequentie = 50 Hz) en de harmonischen (typisch tot 2 KHz in aanmerking te nemen), is het gebruik van een filter niet meteen eenvoudig, gezien de fysische afmetingen van de betreffende spoelen en condensatoren die hiervoor nodig zijn. Daarom wordt tegenwoordig meestal een vorm van actieve filtering ingebouwd, via een inwendige regelkring in de omvormer. De meest gebruikte naam hiervoor is “sinus-filter”.

Te controleren in dit verband bij frequentie-omvormers is of deze voldoen aan de specifieke normenreeks EN 61000-3-x omtrent netharmonischen en de “power quality”-vereisten om geen vervuilde netspanning te genereren.

3.2. Hoogfrequente emissie en de bijhorende montage voorschriften

gelijkrichting

32 | ElektroVisie - december 2017

switching

Het schakelen van de gelijkspanning om een nieuwe “net”frequentie te bekomen gebeurt momenteel met IGBT’s, waardoor heel korte schakeltijden kunnen bereikt worden (typisch 1 µsec). Dit is gunstig in verband met de thermische eigenschappen gezien de minimale warmteontwikkeling gedurende de korte schakelperiodes, doch dit heeft een negatief effect op het elektromagnetische spectrum. Daardoor spreidt het bijhorende spectrum zich uit tot een heel eind in het MHz-gebied.

In onderstaande figuur is een typisch spectrum weergegeven in het gebied tot 100 MHz met een detail waarop een schakelfrequentie van 280 KHz zichtbaar is in het domein tot 5 MHz. Een gevolg hiervan is dat zowel de EMC emissie door geleiding als door straling dient in aanmerking genomen te worden.

INSTALLATIE Bij kortere afstanden tussen de onderdelen kan een bandkabel volstaan.

Lengte/breedte < 3

Deze hoogfrequente signalen manifesteren zich zowel aan de kant van de netspanning, als aan de motorzijde, waarbij zeker aan de kant van de netspanning nog een extra (HF) filter nodig is.

Aangezien een groot gedeelte van de problematiek omtrent frequentie-omvormers een eerder HF karakter heeft, zal een equipotentiaalmontage van de gehele installatie van doorslaggevende aard zijn voor een goede werking van het geheel. Dit betekent dat alle onderdelen van de installatie op eenzelfde potentiaal staan, wat ook meestal de “aarde” zal zijn. Hierbij dient opgemerkt te worden dat de “PE”-aardingsdraad in een HF omgeving niet voldoende is om dit te bewerkstelligen, gezien zijn hoge inductieve impedantie-waarde in HF.

Bij grotere afstanden tussen de onderdelen verdient het aanbeveling om een metalen kabelgoot te gebruiken. In dit laatste geval dient ook de nodige aandacht besteed te worden aan een goede geleidende verbinding tussen het chassis van de schakelkasten, motor en kabelgoot, en de verschillende delen van een kabelgoot zelf.

Verder wordt nu uitgegaan van het feit dat de frequentie-omvormer op een goed geleidende en correcte manier (metaal/metaal) op het chassis van de schakelkast gemonteerd is.

PUBLIREPORTAGE ONLINE CONFIGUREREN MET RITTAL Het nieuwe Rittal Systeemhandboek 35 is een uitmuntend staaltje van een slimme combinatie van print en online. Ze laat toe het artikelnummer uit de PDF van de catalogus rechtstreeks te linken met de juiste productpagina op internet. Datasheets, configuratie tools, CAD data, video’s, conformiteitscertificaten, prestatiediagrammen, goedkeuringen, montage- of gebruikshandleidingen zijn slechts één klik verwijderd. Daarnaast biedt Rittal verschillende doelgerichte online tools voor het snel en foutloos samenstellen van schakelkasten.

samengesteld met een voorselectie van gangbare accessoires. De ‘TopTherm chiller configurator’ kan de benodigde en voordeligste machine- en proceskoeling samenstellen. Op het vlak van IT biedt Rittal onder meer configuratoren voor ITinfrastructuur en RiMatrix S.

Configuratoren

Het ‘Rittal Configuration System’ (RiCS) is dé handige online tool voor de eenvoudige en snelle samenstelling van behuizingen en schakelkasten met individuele systeemtoebehoren. Daartoe behoren de compacte behuizings- en wandkasttypes AE, KL en EB, evenals de grote kastsystemen TS 8 en SE 8. Beide in zowel plaatstaal als roestvast staal.

Rittal biedt een ruime keuze uit verschillende configuratoren, toegespitst op haar specifieke producten. Zo is er de ‘vloerstaande kast configurator’ voor het eenvoudig selecteren van Rittal kasten en bijpassende toebehoren. Zowel TS als SE kasten kunnen volgens individuele vereisten worden

Systeemconfigurator

december 2017 - ElektroVisie | 33

INSTALLATIE

afgeschermde kabel zelfs een noodzaak is. Enerzijds wordt hierdoor de lagerstroom zo dicht mogelijk bij de motorkabel gehouden, zodat de feitelijke “common mode” stroom via de aarde beperkt wordt. En waarbij nog dient erop gelet te worden dat de “common mode” lus zo klein mogelijk gehouden wordt door een goede routing van de motorkabel.

Anderzijds wordt door het gebruik van een afgeschermde kabel een kooi van Faraday bekomen voor het geheel van omvormer, motor en motorkabels. Hierbij dient er wel op gelet te worden dat het scherm van de afgeschermde kabel op een correcte manier wordt gemonteerd op de chassis-referenties van zowel de omvormer/schakelkast als de motor zelf.

3.2.1. Aandachtspunten aan de netzijde: HF emissie door geleiding Om geen HF componenten naar het net te sturen, is een aangepast netfilter nodig. Let wel, dit is verschillend van het specifieke filter dat in verband met de netharmonischen nodig is. Bij de montage van het HF-netfilter dient gelet te worden op een goed geleidend (metaal/metaal) contact tussen filter en chassis van de schakelkast, zodat het filter onder optimale omstandigheden zal kunnen werken. Dit wordt duidelijk gemaakt in de volgende grafieken, waarbij de HF stoorsignalen op het net weergegeven worden zonder filter over een PE-draad verbinding tot directe chassismontage.

Het is dus duidelijk dat slechts een goede HF verbinding tussen filter en chassis ook een goede en correcte werking van het netfilter garandeert, en dat verf daarbij een «dodelijke» rol kan spelen! Voor meer praktische richtlijnen bij het correct inbouwen van een netfilter kan verwezen worden naar de derde bijdrage uit deze EMC-reeks: “Netfilters – In&Uit”.

3.2.2. Aandachtspunten aan de motorzijde: HF emissie door geleiding en straling De grootste oorzaak voor hoogfrequente emissie is de “common mode” stroom, die ontstaat tussen frequentie-omvormer en motor.

Een belangrijk element is daarbij de zogenaamde “lagerstroom”.

Enerzijds kan een belangrijke lagerstroom ontstaan door doorslag/ overslag ten gevolge van overspanningen door een verkeerde keuze tussen frequentie-omvormer en motor.

Maar ook reeds door de hoogfrequente spectrale inhoud van de motorstromen, speelt de capaciteit tussen rotor en stator van de motor een belangrijke rol, waarbij een lekstroom kan ontstaan tussen motor en chassis/aarde. In een aantal bijdragen uit de eerdere EMC-reeks werd dit reeds aangegeven, waarbij duidelijk de bekabeling tussen omvormer en motor daarbij een belangrijke rol speelt, en het gebruik van een

34 | ElektroVisie - december 2017

Cruciaal hierbij is de correcte HF manier waarop het scherm van een afgeschermde kabel doorverbonden wordt met het chassis van zowel de schakelkast en de motor. Indien hiervoor geen aangepaste wartel beschikbaar is, is de grootste fout het zogenaamde “varkensstaartje”.

Dit is een gewone draadverbinding, die echter geen HF bescherming biedt. Essentieel blijft daarbij dat getracht moet worden om een “360° rond” verbinding te maken, met een goed metaal/metaal contact tussen scherm en (blank) chassis. Meer correcte manieren van het “afleggen” van het scherm van een afgeschermde kabel aan een chassis wordt in de volgende figuren weergegeven.

INSTALLATIE 3.2.3. Aandachtspunten omtrent overspraak of Xtalk (crosstalk): Overspraak of de overdracht van signalen tussen verschillende kabels kan zich voordoen op 3 typische plaatsen in een installatie: • aan de netzijde • aan de motorzijde • in de schakelkast zelf

En tenslotte in de schakelkast zelf, is het belangrijk om het vermogengedeelte en het stuur/meetgedeelte voldoende gescheiden te houden. Dit geldt zowel voor de componenten zelf, als voor de bijhorende bekabelingen.

Aan de netzijde dient aandacht besteed te worden dat de interne bekabeling (omvormer naar motor) niet “direct” in contact komt met de verbinding naar het spanningsnet. Zodat vermeden wordt dat de gefilterde netspanning weer “bevuild” wordt door de motorspanning. Een verkeerde en correcte montage wordt in de volgende figuur geschetst.

Aan de motorzijde dienen vermogenkabels en sensor/datakabels zo ver mogelijk gescheiden te worden en ideaal zou zijn om deze in twee compartimenten van een kabelgoot onder te brengen. Deze regel geldt eigenlijk en feitelijk voor de gehele installatie, en niet uitsluitend voor een verbinding van frequentie-omvormer naar een motor.

Daarbij dienen kabels ook zo kort mogelijk gehouden te worden, en is het totaal uit den boze om te lange kabels “opgerold als een spoel” te laten rondslingeren. De afstand tussen de kabels zo groot mogelijk maken is dus een goede basisregel, door de vermogenkabels en datakabels aan beide zijden van een schakelkast, tegen het chassis of onderdelen ervan, te routen, evenals een gescheiden input/output voor vermogen en data.

Een voorbeeld wordt in de volgende figuur geschetst.

Tenslotte kan verwezen worden naar heel wat grondige en professionele literatuur, application notes, installatievoorschriften en handleidingen die door de verschillende fabrikanten en leveranciers van frequentie-omvormers ter beschikking gesteld worden.

Prof. dr. ir. Johan Catrysse KULeuven, Campus Brugge - Mechatronica Laboratorium voor EMC en reliability van elektronische systemen

u t s n e w a r t c e l e N !

8 1 0 2 g i k k u l e g n ee

december 2017 - ElektroVisie | 35

DM284

FLIR

Multimeter met IGM™

De FLIR DM284 Multimeter/warmtebeeldcamera met IGM is een professionele, alles-in-één True RMS digitale multimeter en warmtebeeldcamera die u exact laat zien waar het elektrische probleem zich bevindt voor een snelle probleemoplossing.

Zodra u met IGM een probleem hebt gevonden, kan de DM284 de resultaten met geavanceerde contactmetingen controleren en bevestigen om u te helpen bij het oplossen van uiterst complexe elektrische problemen. Ideaal voor elektronica op locatie, zakelijke toepassingen, lichte industrie, buitendienst en HVAC-werkzaamheden.

•

Lokaliseer problemen snel en veilig met IGM

•

Eenvoudig oplossen van complexe problemen

•

Design en functionaliteit van cruciaal belang voor professionals

Controle van electrische

Overhitte zekering

installaties

Bezoek www.flir.eu/DM284 voor meer informatie De getoonde beelden zijn wellicht niet representatief voor de daadwerkelijke resolutie van de getoonde camera.

De beelden zijn uitsluitend bedoeld ter illustratie. ©FLIR Systems, 2017