ElektroVisie 2019 nr 3 - NL by NELECTRA

Nelectra, Beroepsorganisatie voor de elektrobranche · Stationlei 78 bus 1/1 · 1800 Vilvoorde · 6 x jaar · 29ste jg · afgiftekantoor 2030 Antwerpen X / P2A9571 − Juni 2019 – 3

p.6

Koeltechniek De Ryck: actief in heel wat sectoren

MIJN HUIS GECONNECTEERD â&#x20AC;&#x153;Valena Next with Netatmoâ&#x20AC;? maakt van elke elektriciteitsinstallatie in een handomdraai een geconnecteerde installatie, zonder breekwerk, zonder software en is eenvoudig te installeren via plug&play pakketten. De bediening verloopt via de Home + Control app, via vocale assistent en uiteraard ook via schakelaars.

VIVIANE REFLECTEERT

Denk 10 tot 20 jaar vooruit! Steeds meer ondernemingen en federaties dragen hun steentje bij aan de klimaatacties en aan de transitie naar een duurzame, circulaire economie. Zo ook Nelectra. Onze sectorfederatie bleef niet bij de pakken zitten en nam de afgelopen weken verschillende initiatieven ter zake. Eerst en vooral zijn we ambassadeur van “Sign for my future”. Onze raad van bestuur roept politici over de partijgrenzen heen op te zorgen voor de duw die oplossingen betaalbaar maakt en breed ingang doet vinden. We zijn er ons van bewust dat de omslag naar klimaatneutrale alternatieven geen evidentie is. In ons memorandum voor de politiek vroegen we het ook al : stop het korte-termijndenken en werk aan een uitdagend lange-termijnplan. Aan deze “werf” bouwt Nelectra graag mee; zij biedt haar expertise ter zake met plezier aan. Nelectra ondertekende eveneens de engagementsverklaring Green Deal Circulair Bouwen. We werken samen met tal van partners binnen en buiten de sector aan innovatieve, circulaire bouwprojecten en aan concrete experimenten. De obstakels die op de weg komen helpen we aan te pakken; we ondernemen acties en willen samen leren. De omslag is begonnen en Nelectra is mee. Wellicht loopt alles niet ontzettend hard van stapel, maar acties dienen toch te worden ondernomen, hoe klein ook. En van concrete acties gesproken… heeft u ook gemerkt dat de plastic folie* rond uw ElektroVisie sinds dit nummer is vervangen door volledig composteerbare biofolie? Het tijdschrift wordt al jaren gedrukt op ecologisch papier, verkregen uit sociaal correct en duurzaam bosbeheer. Van steentjes bijdragen gesproken!

Reageren? *met dank aan een attente lezer

Viviane Camphyn Gedelegeerd bestuurder Nelectra viviane.camphyn@nelectra.be

4 I N H O U D

Nelectra op zoek naar een betere EPB-wetgeving

Wat vereenvoudigt het werk van de installateur?

HALLO NELECTRA?

“Wanneer is er sprake van schijnzelfstandigheid?”

Informatietijdschrift voor de professionelen uit de elektrosector. ElektroVisie/ElectroVision heeft een oplage van 7.450 exemplaren en is een tweemaandelijkse uitgave van: Beroeps-organisatie voor de elektrobranche Stationlei 78 bus 1/1 1800 Vilvoorde · t 02 550 17 11 · f 02 550 17 29 · www.nelectra.be redactieraad Viviane Camphyn, Eric Claus, Linda Claeys, Roger Coteur, Fallon Declerck, Pieter Feys, Els Heyrman, Ludo Holemans, Ronny Lannoo, Rudy Van den Bergh, Danny Hermans, Denise Weyers, Dirk Van Steenlandt

hoofdredacteur Els Heyrman 02 550 17 21 els.heyrman@nelectra.be reclameregie Trevi · Maria Walgraeve Meerlaan 9 · 9620 Zottegem 09 360 62 16 maria.Walgraeve@treviplus.be

reportages Linda Claeys linda.claeys@nelectra.be

drukkerij Goekint Graphics

verantwoordelijke uitgever Viviane Camphyn Stationlei 78 bus 1/1 · 1800 Vilvoorde 02 550 17 11

administratie Nadia Van Nuffel · 02 550 17 17 nadia.vannuffel@nelectra.be Marian Hemerijckx · 02 550 17 18 marian.hemerijckx@nelectra.be

vertaling Akira Translations

Cover Pat Verbruggen

De artikels en de advertenties verschijnen onder de verantwoordelijkheid van de auteurs en de adverteerders. Overname van artikels is toegestaan mits schriftelijke toestemming van de uitgever. Lid van de Unie van Uitgevers van de Periodieke Pers.

Nelectra verwerkt uw persoonsgegevens met het oog op leden- of prospectenbeheer. Indien u dit niet wil, volstaat een mail naar info@nelectra.be. U kan uw gegevens inkijken en laten aanpassen via een eenvoudig verzoek, mét bewijs van identiteit, aan Nelectra, Stationlei 78 bus 1/1, 1800 Vilvoorde of via info@nelectra.be. Met vragen of klachten over gegevensverwerking kan u terecht bij de Gegevensbeschermingsautoriteit. Het algemeen privacybeleid vindt u op onze website www.nelectra.be. Uw gegevens werden mogelijks verkregen via een externe databank. Op eenvoudig verzoek kunt u meer info verkrijgen.

INHOUD

Rondetafel: specialisten analyseren de elektromarkt 3

Viviane reflecteert

24 Europa

Denk 10 tot 20 jaar vooruit!

Camerawetgeving evolueert mee met de technologie

6 Koeltechniek De Ryck: actief in heel wat sectoren 8

Nelectra informeert

8 Hallo Nelectra? 10 Hoe wordt u warmte-installateur voor het plaatsen van airco’s en warmtepompen? 12 Elektrobarometer staat op zonnig 14 Nelectra dankt Eric Claus 15 Nelectra ondersteunt Sign for my future 16 Uw lidmaatschap bij Nelectra loont

25 Videofonie Fabrikanten doen hun best om voor continuïteit te zorgen

26 Rondetafel Specialisten analyseren de elektromarkt: hoe ziet de toekomst eruit?

29 Elektroretail: de toekomstverwachtingen

18 Nelectra onderhandelt

30 Technische info

20 Sectornieuws

30 Energiebeheer dankzij de digitale meter 32 Wat weten we over straling en het gevaar ervan?

22 Gereedschappen

34 11 Vragen aan

Wat vereenvoudigt het werk van de installateur?

Frank Rombouts (Marketing Manager Bestuurder Royal Crown)

Op zoek naar een betere EPB wetgeving

6 N E L E C T R A

BEZOEK T HA AR LEDEN

Koeltechniek De Ryck:

actief in heel wat sectoren

Koeltechniek De Ryck werd in 1975

Het bedrijf -al tientallen jaren Nelectra-

Het bedrijf is trots op zijn team: montage-

opgericht door Paul De Ryck en zijn echt-

lid- groeide uit tot een bekende specialist

ploegen voor de nieuwbouw, servicetech-

genote. Vanuit het familiebedrijf dat actief

in koeltechnieken met ondertussen 12

niekers voor de herstellingen en techniekers

was in de agrarische sector was de stap

werknemers. In 2000 kwam zoon Stefaan

voor onderhoud rukken dagelijks uit naar

naar koeltechniek snel gezet: “In Melsele

het bedrijf versterken. “Naast de bouw van

de klanten.

bevinden wij ons pal in het midden van een

koel- en vriescellen en de bijhorende koel-

“Niet eenvoudig om goede mensen te

bloeiende fruitsector, met voornamelijk

technische installaties kan men ondertussen

vinden,” bevestigen Paul en Stefaan een

aardbeienkwekerijen. Fruit bewaart langer

ook bij ons terecht voor airco en warmte-

probleem dat de volledige elektrosector

als het koel gehouden wordt en toen wij

pompen,” vertelt hij.

teistert. “En in Melsele bevinden we ons

meer dan 40 jaar geleden met ons bedrijf

Koeltechniek De Ryck is actief in heel wat

nog eens vlakbij de haven, die met heel wat

startten, was dit onze eerste bekommernis,”

sectoren: haven, petrochemie, ziekenhuizen,

goed geschoolde mensen gaat lopen.”

vertelt de oprichter.

begrafenisondernemers, OCMW, koelingen in winkels en in de fruit- en vleessector… En

 Linda Claeys

met airco en warmtepompen vindt men ook

 Pat Verbruggen

de weg naar de particulier.

NELECTRA BEZOEKT HAAR LEDEN

â&#x20AC;&#x2C6;7

8 N E L E C T R A

INFORMEERT

Hallo Nelectra? Bij Nelectra kan u als lid steeds terecht bij onze adviseurs met al uw vragen over juridische, technische sociale, fiscale, …. materies. Een greep uit de meest gestelde vragen van de voorbije maand. Meer info? Contacteer onze adviseurs Freddy Steenackers of Fallon Declerck. Welke installatie is nodig om elektrische voertuigen op te laden? Om in een privéwoning een elektrisch voertuig veilig op te laden hebt u een elektrische installatie nodig die aangepast is aan de oplaadstroom van het op te laden elektrisch voertuig. Consumenten stellen zich de vraag of ze een stekker in de bestaande

Voor meer informatie, contacteer onze Nelectra-adviseurs

wandcontactdoos kunnen steken en wachten tot de autobatterij opgeladen is? Maar is de wandcontactdoos wel geschikt om gedurende uren een continue stroom te leveren? En kan men wachten tot de batterij volledig opgeladen is? Om sneller te kunnen laden in een residentiële installatie zal u toch een specifieke aansluiting moeten voorzien. En deze moet aangepast zijn aan het op te laden elektrisch voertuig èn aan de hoeveelheid vermogen die uw installatie gedurende een kortere tijd kan leveren.

Het maakt bovendien ook een verschil of u monofasig of driefasig kan opladen. Meestal hebben we een monofasige aansluiting (230V) op het distributienet. Een driefasige aansluiting (3N400V) komt minder voor, maar heeft wel meer vermogen en is in staat om nog sneller te laden. Sneller laden betekent ook dat u de nodige snellaad-installatie met de nodige infrastructuur zal moeten voorzien. Ondernemingen die meerdere elektrische voertuigen tegelijkertijd willen opladen, hebben een hoogspanningsaansluiting nodig. Ze zullen een aansluiting op het hoogspanningsnet en een HS/LS transformator moeten voorzien met de nodige beveiligingen. Wanneer hoogspanning in de buurt aanwezig is, kan een aansluiting snel gerealiseerd worden. Het bijhorende prijskaartje zal moeten terugverdiend worden via de lagere kostprijs van de hoogspanning.

Fallon Declerck fallon.declerck@nelectra.be 02 550 17 14

Meerdere voertuigen tegelijkertijd opladen is hoe dan ook niet van zelfsprekend. Alles hangt af van de aanwezigheid van een hoogspanningsleiding en de infrastructuur van de netwerkbeheerder. (FS)

Wanneer is er sprake van “schijnzelfstandigheid”? Schijnzelfstandigen verrichten prestaties onder het statuut van zelfstandige, maar werken feitelijk in ondergeschikt verband voor een opdrachtgever. Freddy Steenackers freddy.steenackers@nelectra.be 02 550 17 23

De inspectie gebruikt in de elektrosector volgende 9 specifieke criteria om te bepalen of een zelfstandige

onderaannemer een schijnzelfstandige is of niet: • Men draagt geen financieel of economisch risico • Men beslist niet zelf over hoe de financiële middelen van de onderneming worden aangewend • Men beslist niet zelf over het aankoopen prijsbeleid van de onderneming • Men krijgt een vaste vergoeding uitbetaald, ongeacht de bedrijfsresultaten of de omvang van de prestaties die worden geleverd • Men heeft niet de vrijheid om voor de uitvoering van het overeengekomen werk personeel aan te werven of zich te laten vervangen • Men doet zich ten overstaan van andere personen niet voor als een zelfstandige onderneming • Men werkt hoofdzakelijk of gewoonlijk voor één medecontractant • Men werkt niet met eigen voertuigen, materiaal of gereedschap • Men werkt niet onafhankelijk ten overstaan van de werkploegen van de medecontractant Wanneer een onderaannemer voldoet aan minstens 5 van deze criteria, dan is er een weerlegbaar vermoeden van schijnzelfstandigheid. U hebt dus de mogelijkheid om dit te proberen weerleggen met andere elementen. Lukt dit niet, dan kan de overeenkomst geherkwalificeerd worden tot een arbeidsovereenkomst. Spring hier niet lichtzinnig mee om want de financiële gevolgen voor de opdrachtgever zijn in dat geval enorm! Er zullen namelijk sociale zekerheidsbijdragen bijbetaald moeten worden, verhoogd met een bijdrageopslag van 10% en nalatigheidsinteresten van 7% per jaar. Bovendien kunnen ook alle werknemersvoordelen zoals vakantiegeld, eindejaarspremie,… opgeëist worden. Daarnaast zijn ook strafrechtelijke of administratieve sancties mogelijk. TIP: Een kwalificatie als schijnzelfstandige vermijden begint met het opstellen van een duidelijke overeenkomst van onderaanneming. Leden kunnen terecht bij Nelectra voor bijstand bij de opmaak van zo’n contract. (FD)

â&#x20AC;&#x201D; VanLien PrimEvo HP vluchtrouteverlichting: het bewijs dat betrouwbaar heel betaalbaar kan zijn

De kracht van eenvoud gecombineerd met maximale prestaties en betrouwbaarheid. Dat is de PrimEvo HP bij uitstek. Armaturen geschikt voor plafondmontage, met varianten voor zowel inbouw als opbouw. Blinkt uit met een sterke spacing van 17 meter bij een plafondhoogte van 3 meter en een lichtopbrengst van 335 lumen. Lange en wijde lichtspreiding, voor een veilige uitweg. High performance in alle opzichten dus. Eenvoudig te installeren bovendien. En dat alles voor een wel heel betaalbare prijs. www.vanlien.be

10 N E L E C T R A

INFORMEERT

Hoe wordt u warmte-installateur voor het plaatsen van airco’s en warmtepompen? Om te mogen werken aan stationaire koelinstallaties (inclusief airco’s en warmtepompen) moeten zowel koeltechnische bedrijven als koeltechnici over een Vlaams erkenningsbewijs beschikken. Er bestaat immers een risico op de emissie van gefluoreerde broeikasgassen of ozonlaag afbrekende stoffen bij onderhoud en installatie. Bij nieuwe installaties zijn toestellen met ozonlaag afbrekende stoffen al een tijd verboden.

Voor meer informatie, contacteer onze Nelectra-adviseur

Het Vlaams erkenningsbewijs koeltechnicus Er bestaan 4 categorieën van erkenningen (categorie I, II, III en IV), afhankelijk van de werkzaamheden die de koeltechnicus wenst uit te voeren aan koelinstallaties met gefluoreerde broeikasgassen of ozonlaag afbrekende stoffen. Categorie I

Een persoon met deze categorie van certificaat mag alle werkzaamheden (installatie, reparatie, onderhoud, terugwinning, lekkagecontrole en buitendienststelling) uitvoeren aan koelinstallaties, ongeacht de koelmiddelinhoud.

Categorie II

Een persoon met deze categorie van certificaat mag koelinstallaties installeren, repareren, onderhouden of buitendienststellen en ozonlaag afbrekende stoffen of gefluoreerde broeikasgassen terugwinnen als het gaat om koelinstallaties met een nominale koelmiddelinhoud van minder dan 3 kg of, om hermetisch afgesloten systemen die als zodanig zijn gelabeld, met een nominale koelmiddelinhoud van minder dan 6 kg. Ook de wettelijk voorgeschreven lekdichtheidscontroles mogen uitgevoerd worden, op voorwaarde dat daarbij het koelmiddelcircuit dat gefluoreerde broeikasgassen of ozonafbrekende stoffen bevat, niet wordt geopend.

Categorie III

Een persoon met dit certificaat mag gefluoreerde broeikasgassen uit koelinstallaties terugwinnen als het gaat om koelinstallaties met een nominale koelmiddelinhoud van minder dan 3 kg, of om hermetisch afgesloten systemen die als zodanig zijn gelabeld, met een nominale koelmiddelinhoud van minder dan 6 kg.

Categorie IV

Een persoon met dit certificaat mag de wettelijk voorgeschreven lekdichtheidscontroles uitvoeren op voorwaarde dat daarbij het koelmiddelcircuit dat gefluoreerde broeikasgassen of ozonafbrekende stoffen bevat, niet wordt geopend.

Om als koeltechnicus het Vlaams erkenningsbewijs te behalen moet u

Freddy Steenackers freddy.steenackers@nelectra.be 02 550 17 23

1. slagen voor een examen koeltechniek dat bestaat uit: één of meerdere theorie – en praktijkdelen. Het eerste examen voor koeltechnicus voor het behalen van het certificaat moet afgelegd worden in een erkend opleidingscentrum en bestaat uit 4 onderdelen:

• een theoretisch deel over koeltechniek • een theoretisch deel over wetgeving • een praktische proef handelingen met ozonlaag afbrekende stoffen of gefluoreerde broeikasgassen • een hardsoldeerproef Personen die een certificaat categorie III of IV willen behalen, zijn vrijgesteld van de hardsoldeerproef. De koeltechnicus is geslaagd als hij voor ieder onderdeel minstens 60% van de punten behaalt.

NELECTRA INFORMEERT

Voor meer info in verband met examenvragen en praktijkproeven: zie kaderstuk Het examen moet afgelegd worden in een erkend opleidingscentrum. De meeste opleidingscentra bieden een vooropleiding aan ter voorbereiding van het examen. De vooropleiding is niet verplicht te volgen, u kan zelf beslissen of u dit wenst te volgen of niet.

Indien uw bedrijf erkend is als koeltechnisch bedrijf, komt het in de lijst met erkende koeltechnische bedrijven terecht 2. Een retributie van 144 euro betalen. Het retributiebedrag wordt jaarlijks geïndexeerd. De inning van de retributie verloopt via het opleidingscentrum. Het opleidingscentrum stort de retributie door naar de overheid.

Erkenning als koeltechnisch bedrijf Een erkenning als koeltechnisch bedrijf vraagt een keuring door een erkende keuringsinstelling. De keuring gebeurt aan de hand van een checklist die terug te vinden is op de website https://www. lne.be/erkenning-aanvragen-als-koeltechnisch-bedrijf in de rechterkolom. Deze checklist kan u gebruiken om de keuring voor te bereiden, maar voor de keuring zelf, neemt u best contact op met een erkende keuringsinstelling om een datum af te spreken. Voor de lijst met erkende keuringsinstellingen: zie kaderstuk. Indien uw bedrijf erkend is als koeltechnisch bedrijf, komt het in de lijst met erkende koeltechnische bedrijven terecht (zie kader). Indien de koeltechnicus of het koeltechnisch bedrijf reeds over een Europees certificaat beschikt dat behaald werd in Brussel of Wallonië of in een andere

lidstaat van de Europese Unie moet de koeltechnicus of koeltechnisch bedrijf enkel nog aangemeld worden bij de Vlaamse overheid en moet een retributie betaald worden om het Vlaamse erkenningsbewijs te bekomen. De erkenning gaat in op de datum waarop al deze gegevens aan de afdeling GOP bezorgd werden. Het koeltechnisch bedrijf en de koeltechnicus ontvangen een Vlaams

erkenningsbewijs en de naam wordt opgenomen in de lijst met erkende koeltechnische bedrijven of koeltechnici op de website. Let op, voor de koeltechnicus geldt dat indien het voorgelegde Europese certificaat ouder is dan vijf jaar, men onmiddellijk zal moeten slagen voor het actualisatie-examen indien men de erkenning wenst te bekomen.

Nuttige links en websites ter aanvulling van dit artikel • Tabel met gefluoreerde broeikasgassen die geviseerd worden: https:// navigator.emis.vito.be/mijn-navigator?woId=64861 • Tabel met ozonlaag afbrekende stoffen die geviseerd worden: https:// navigator.emis.vito.be/mijn-navigator?woId=33139 • Lijst met erkende opleidingscentra voor koeltechniek: https://www.lne.be/ overzichtslijsten-erkende-personen • Mogelijke examenvragen voor het behalen van het eerste certificaat: https:// www.lne.be/sites/default/files/atoms/files/20150213_examenvragen_koeltechniek_eerste_examen.pdf • Praktijkproef handelingen met ozonlaag afbrekende stoffen of gefluoreerde broeikasgassen • Cat I: https://www.lne.be/sites/default/files/atoms/files/20150213_proef_handelingen_koelmiddel_cat_I.pdf • CAT II: https://www.lne.be/sites/default/files/atoms/ files/20150213_proef_handelingen_koelmiddel_cat_II.pdf • CAT III: https://www.lne.be/sites/default/files/atoms/files/20150213_proef_ handelingen_koelmiddel_cat_III.pdf • CAT IV: https://www.lne.be/sites/default/files/atoms/ files/20150213_proef_handelingen_koelmiddel_cat_IV.pdf • Praktijkproef hardsolderen • Praktijkproef hardsolderen CAT I: https://www.lne.be/sites/default/files/ atoms/files/20150213_hardsoldeerproef_cat_I.pdf • Schema praktijkproef CAT I: https://www.lne.be/sites/default/files/atoms/ files/schema_hardsoldeerproef_cat_i.pdf • Praktijkproef hardsolderen CAT II: https://www.lne.be/sites/default/files/ atoms/files/20150213_hardsoldeerproef_cat_II.pdf • Schema praktijkproef CAT II: https://www.lne.be/sites/default/files/atoms/ files/schema_hardsoldeerproef_cat_ii.pdf • De erkende koeltechnicus komt terecht in de lijst met erkende koeltechnici op de website https://www.lne.be/overzichtslijsten-erkende-personen (selecteer ‘technici koeltechniek’). • Om erkend te blijven moet een koeltechnicus vijfjaarlijks slagen voor een actualisatie-examen in een erkend opleidingscentrum. Meer informatie hierover is terug te vinden op de website https://www.lne.be/ actualisatie-examen-koeltechniek. • Alle informatie om als koeltechnisch bedrijf het Vlaams erkenningsbewijs te behalen, kan u terugvinden op de website https://www.lne.be/ erkenning-aanvragen-als-koeltechnisch-bedrijf. • Lijst met erkende keuringsinstellingen bedrijven koeltechniek: https://www. lne.be/overzichtslijsten-erkende-personen (selecteer ‘keuringsinstellingen bedrijven koeltechniek’). Voor nog meer informatie kan u terecht op: https://www.lne.be/ van-europees-certificaat-naar-vlaamse-erkenning

12 N E L E C T R A

INFORMEERT

101,6 Elektrobarometer staat op zonnig Algemene verzachting De concurrentie en het aantal slechte betalers blijven in het rood maar minder diep.

29% ervaart meer concurrentie. Vorig keer was dat 37%. Bij 8% is de situatie verbeterd.

Meer omzet door flexi-jobs?

2019 is alvast goed gestart. De elektrobarometer stijgt in het eerste kwartaal met 2 tienden tot 101,6. De hoogste score in jaren. Het werkvolume, de rendabiliteit én de tevredenheid zijn toegenomen. Vooral de elektroinstallateurs zijn optimistisch. De elektrohandelaars hebben het al lang moeilijker, maar ook daar zien we een lichte verbetering.

Werkvolume installateurs zit goed 89% heeft minstens evenveel werk als eind 2018. 34% heeft er zelfs meer, 11% minder.

Voor de toekomst heeft 30% meer en 16% minder orders op zak

Elektrohandel blijft zorgenkind De elektrohandelaars zijn veel minder optimistisch dan de installateurs. Toch zien we een lichte verbetering:

40% is heel tevreden met het eigen bedrijf.

22%

positief

34%

80%

heeft minstens evenveel werk. 20% verwacht minder werk in de volgende weken. Vorige keer was dat nog 42%.

weet het niet

44%

verwacht daar niets van

Flexi-jobs bestaan al langer in de retailsector. De uitbreiding ervan naar de installatiesector zou volgens 22% positief zijn voor de omzet. 34% weet het niet en 44% verwacht daar niets van.

Waar vind ik goede medewerkers? 21% wil extra mensen aanwerven. De vorige keren was dat zo’n 30% maar slechts 13% werkt nu effectief met meer. De elektrobarometer wordt sinds 2010 opgemaakt en is dé conjunctuurindicator voor de Vlaamse kmo bedrijven en zelfstandige ondernemers uit de elektrosector, zowel installateurs als handelaars. Een waarde boven index 100 wijst op een positief evoluerende conjunctuur, waarden onder index 100 op een negatieve evolutie. De jongste bevraging bij een vast, representatief panel gebeurde in maart.

 Anja Larik

ALLES VOOR EEN VLOTTE EN VEILIGE ELEKTRO-INSTALLATIE

Preﬂex® is Europees expert in ﬂexibele, voorbedrade buizen voor elektrische installaties.

Al jaren zijn we een krachtig, klantgericht productiebedrijf met een sterke focus op de eindgebruiker. Preﬂex® stelt zich tot doel om het werk van de professionele elektro-installateur gemakkelijker, sneller en

veiliger te maken. Daarom zijn we niet alleen producent van een zeer gevarieerd Preﬂex® gamma

maar ook verdeler van een compleet assortiment hoogkwalitatieve producten, hulpstukken en tools.

VOORBEDRADE BUIZEN

STARRE BUIZEN

Preﬂex®

Polivolt

Preﬂex SAFE®

Polivolt High Impact

ERGONOMISCHE AFWIKKELSYSTEMEN

CUTTING TOOL VOOR PREFLEX®

TwistCut Combi

Original

Halovolt

Polivolt UV stabiel

Clou

www.preﬂex.com

14 N E L E C T R A

VIERT

Nelectra dankt Eric Claus Eind maart zette Nelectra haar kersverse erevoorzitter in de bloemetjes. Naast het bestuur en alle personeelsleden van Nelectra tekende ook Dirk De fauw, burgemeester van Brugge, present. Iets wat Eric Claus als gepassioneerd Bruggeling echt kon waarderen. Dé verrassing van de avond was de komst van Vlaams minister Hilde Crevits die speciaal voor Eric naar Brugge was afgezakt. Zijn goede band met haar dankt hij onder meer aan de diverse bezoekjes op haar kabinet. Eric erkent immers al lang het belang van het onderwijs voor de elektrosector en hij heeft dan ook jarenlang zijn schouders gezet onder de belangrijke taak om jongeren warm te maken voor onze sector. Opmerkelijk was het ludieke afscheid van Gerard ‘Hoehebuur van hoed en hoedkoop’, het ondertussen welbekende typetje van onze West-Vlaamse voorzitter. Voor wie het nog niet zou kennen: ga zeker eens kijken op onze facebookpagina, waar een leuk filmpje van Gerard kan teruggevonden worden. Nelectra had ook een opmerkelijk afscheidscadeau voor Eric: een schaal gemaakt door iemand die hij een warm hart toedraagt, namelijk Maarten Janssen, dossierbeheerder bij het Fonds voor Bestaanszekerheid. Eric werd in diverse speeches in de bloemetjes gezet. Onder meer de nieuwe voorzitter Dirk Van Steenlandt, burgemeester De fauw, Hilde Crevits en onze Gedelegeerd Bestuurder Viviane Camphyn namen het woord en roemden onze erevoorzitter voor zijn geduld, zijn empathie, zijn rustige manier van onderhandelen en ook zijn respectvolle manier van omgaan met mensen. Wij zijn alvast blij dat hij -ook in zijn nieuwe functie- zijn knowhow verder zal delen met ons…   Linda Claeys

NELEC TR A ENGAGEERT ZICH

Nelectra ondersteunt Sign for my future De campagne ‘Sign for my Future’ vraagt dat er werk wordt gemaakt van een leefbaar klimaat en een goede toekomst voor onze kinderen. Ruim 300 bedrijfsleiders, academici, vertegenwoordigers van federaties en organisaties, … hebben het klimaatmandaat ondertekend. Ook de raad van bestuur van Nelectra sluit zich aan bij dit initiatief. Sign for my future is een positieve, constructieve campagne die politiek neutraal is en zonder commerciële belangen.

Sign for my Future schuift 3 eisen naar voor: 1. Een klimaatwet: een wettelijk kader, met tussentijdse doelstellingen, om voor 2050 klimaatneutraal te zijn. 2. Een investeringsplan: er moet een krachtig en sociaal rechtvaardig investeringsplan komen dat alle burgers en bedrijven helpt en stimuleert om de overgang naar een klimaatneutrale samenleving te maken. 3. Een neutrale klimaatraad van experten die het gevoerde beleid opvolgt, evalueert en adviseert voor bijsturing waar nodig. Nelectra engageert zich om kmo’s uit de elektrosector te informeren over milieubewuste, klimaatvriendelijke technieken. Op de foto herkent u de raad van bestuur van Nelectra, met vooraan links ook onze erevoorzitters Eric Claus en Roger Coteur

Nelectra ondersteunt het pleidooi voor een duurzame residentiële verwarming Nelectra vraagt samen met enkele andere organisaties aan de Vlaamse en federale overheid om de doelstelling van een 100% CO 2-neutrale verwarming ten laatste tegen 2050 te realiseren. Om een netto-nuluitstoot van CO 2 te bereiken, zullen tussen nu en 2050 jaarlijks zo’n 100.000 huishoudens hun warmtevoorziening moeten vergroenen. Nelectra gelooft sterk dat ook verschillende vormen van (groene) elektrische verwarming in dit kader een duurzaam alternatief kunnen bieden. We denken daarbij onder andere aan infraroodverwarming alsook accumulatieverwarming, die gekoppeld aan een PV-installatie zelfs kan dienen als opslagbuffer.

 Els Heyrman  Studio Dann

(Lees meer op www.signformyfuture.be )

ElektroVisie voortaan verstuurd in biofolie De plastic folie rond uw ElektroVisie werd sinds dit nummer vervangen door biofolie. Deze biofolie is vervaardigd uit zetmeel, gewonnen uit gewassen zoals aardappelen of rijst. Bovendien is dit materiaal biologisch afbreekbaar én 100 % composteerbaar (certificatiernr EN13432.)

16 N E L E C T R A

ONDERSTEUNT

Uw lidmaatschap bij Nelectra loont! Als lid van Nelectra geniet u van heel wat voordelen en diensten. Zoals gratis advies en persoonlijke begeleiding door gespecialiseerde adviseurs, u woont de Nelectra infosessies gratis bij, u vindt op de website heel veel informatie en kan er modelbrieven en –contracten downloaden. En Nelectra stelt u ook gratis of aan een voordelig tarief tools ter beschikking. Een overzicht krijgt u op www.nelectra.be in de rubriek Tools en ledenvoordelen. Dit is een greep uit het aanbod: De veiligheidsinstructiefiches

Nelectra stelt via een online platform veiligheidsinstructiefiches ter beschikking voor machines en handgereedschappen voor de elektrosector. Bestel via de webshop van Nelectra op www.nelectra.be.

De risicoanalyse De risicoanalyse die Nelectra ter beschikking stelt is een handige tool die alle stappen bevat om tot een goede analyse over te gaan. Deze tool is gratis voor de leden van Nelectra en ontvangt u op eenvoudig verzoek in de webshop.

De tool kostprijsberekening De online tool kostprijsberekening – exclusief voor de leden van Nelectra - zal u toelaten zowel een loon in regie als de kostprijs van een totaalproject te berekenen. Deze tool is gratis en vindt op www.nelectra.be in de rubriek bedrijfsvoering.

De GDPR Ontdek de modeldocumenten op maat van het kmo-elektrobedrijf. U moet deze enkel nog personaliseren naar uw eigen onderneming. Deze documenten zijn gratis voor leden en kan u downloaden in de rubriek bedrijfsvoering op www.nelectra.be

Het Top Team spel

Met het Top Team Spel maakt u uw bedrijf slagvaardiger. Dit spel doet u nadenken over hoe u en uw medewerkers zo klantgericht mogelijk kunnen samenwerken. Bestel het in de webshop op www.nelectra.be

Het kabelberekeningsprogramma Caneco Limit Caneco Limit is bedoeld voor de elektrotechnisch installateur die een gebruiksvriendelijk programma zoekt voor kabelberekening. U bekomt dit pakket tijdens een tweedaagse opleiding.

Bijstand Recupelvergoeding Een Nelectra-adviseur kan samen met u nagaan hoe u de ophaling van de toestellen het best kunt regelen om het vergoedingssysteem zo optimaal mogelijk te benutten.

JUBI Juridische Bijstand & online schuldinvordering

Maak gebruik van de eenvoudige online toepassing die de deels of helemaal niet betaalde facturen aanpakt. U kan ook aan voordeeltarief een beroep doen op de diensten van een advocatenkantoor voor advies en begeleiding door een raadsman.

Korting Bellewaerde, Walibi, Aqualibi Een uitstap met het personeel? Of in gezinsverband? Dankzij uw lidmaatschap bij Nelectra kan u genieten van een fikse korting in Walibi, Bellewaerde én Aqualibi!

Korting bij de bestelling van ecocheques Geniet van een voordeeltarief op de prestatievergoeding van Ticket EcoCheque. Bestel de ecocheques voor uw arbeiders en bedienden via de Nelectra webshop.

Korting op uw bestelling van gebruikersboekjes

Via Nelectra kunnen leden beveiligingsondernemingen aan democratische prijzen handige gebruikersboekjes voor alarmsystemen bestellen in de webshop.

Bijstand aanvraag erkenningen Bijstand voor de erkenning inbraakbeveiliging of voor de erkenning openbare werken is volledig gratis voor Nelectra-leden!

Het AREI Het Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties, omvat de voornaamste wettelijke voorschriften inzake elektrische installaties en werd bij koninklijk besluit ingevoegd op 10 maart 1981. Nelectra-leden kunnen de papieren editie van het AREI aan een voordelig tarief verkrijgen.

Korting pictogrammen Leden kunnen via de webshop van Nelectra pictogrammen camerabewaking bestellen aan een zeer aantrekkelijke prijs.

» Voor het perfecte geluid is zowel uitstekende techniek als voortdurend onderzoek noodzakelijk. «

TECHNISCH/COMMERCIEEL MEDEWERKER (M/V)

Mijn naam is Dr. Sound. Ik ben de nieuwe akoestische expert bij TOA en altijd op zoek naar het perfecte geluid. Het is onze missie om U niet enkel te voorzien van apparatuur van de beste kwaliteit, maar boven alles met eersteklas geluid.

In deze afwisselende functie ondersteun je het verkoopproces en maak je technische (blok)schema’s, inplantingsschema’s in AutoCad® en akoestische simulaties in Ease®. Af en toe op locatie gaan om een systeem te programmeren en in te regelen of een gebruiker bij te staan, mag je ook niet afschrikken. Verder adviseer je onze klanten over onze producten, prijzen, systemen en de voorraadstatus. Belangrijk onderdeel van de functie is de ondersteuning van de commerciële medewerkers. Als backofﬁce maak je voor hen offertes, voer je orders in en onderhoud je contact met klanten. Voor deze functie zoeken wij dus een technisch, maar zeker ook een commercieel talent.

Of het nu scholen, kerken, vliegvelden, stadions, winkels of kantoren betreft, onze spraakalarm- en geluidssystemen maken het leven van miljoenen mensen veiliger en veel aangenamer. TOA Benelux is de officiële vertegenwoordiger van TOA Electronics Europe en de leverancier voor de Benelux van alle producten van TOA. Ons hoofdkantoor en magazijn voor de Benelux is gevestigd in Houten waarvandaan we de Nederlandse markt bedienen. In Zaventem is een verkoopkantoor voor België en Luxemburg. Voor ons kantoor te Zaventem zoeken wij een:

BINNENDIENST

Wij bieden:

• Afwisselende functie en een passend salaris. • Prima begeleiding en ondersteuning.

• Marktconforme primaire & secundaire arbeidsvoorwaarden.

• Op termijn is doorgroeien naar een buitendienstfunctie, indien gewenst, mogelijk. Wij zoeken een collega met:

• Minimaal een werken denkniveau op industrieel ingenieursniveau.

• 2-talig NL/FR (spreken en schrijven) en gedegen kennis van het Engels. • Enthousiasme en een grote dosis leergierigheid.

• Kennis op het gebied van (professionele) audiosystemen en bij voorkeur ook op het gebied van brandbeveiliging (spraakalarmsystemen). • Technisch talent met commercieel inzicht.

• Ervaring met Autocad®, Ease® en eventueel BIM.

• Ervaring met o.a. Microsoft Ofﬁce® en bij voorkeur SAP®. • Enige jaren ervaring is een Pre. • Gezond verstand!

Ben je geïnteresseerd en voldoe je aan het geschetste proﬁel? Neem contact met ons op! TOA Benelux • Tel +32 (0)2/ 801 13 21 • wgeerts@toa-benelux.com

We supply sound, not equipment. www.toa.eu

18 N E L E C T R A

O N D E R H A N D E LT

Op bezoek bij Robrecht Bothuyne:

Nelectra op zoek naar een betere EPB-wetgeving Toen in het Vlaams Parlement -in functie van de herziening van de EPB/EPC regelgeving- de conceptnota in verband met de energie-efficiëntie van gebouwen werd gepresenteerd, bleven wij bij Nelectra met een aantal vragen zitten. Als sectorfederatie zijn we uiteraard nauw betrokken bij al wat op deze regelgeving betrekking heeft, dus trokken wij met een Nelectra-delegatie naar Vlaams volksvertegenwoordiger Robrecht Bothuyne om aandacht te vragen voor onze bekommernissen. De huidige situatie De EPB-wetgeving (energieprestatie en binnenklimaat) dateert al van 2006 en het is dan ook geen verrassing dat bepaalde onderdelen niet meer aangepast zijn aan de huidige markt. Zo werd vastgesteld dat bestaande EPB-instrumenten vaak niet het doel bereiken waarvoor ze in het leven zijn geroepen, namelijk woningen in Vlaanderen bijna-energieneutraal maken. Eén van de pijnpunten is de lange doorlooptijd om nieuwe technologieën te erkennen. Ook de vele grijze zones in de wetgeving die ruimte laten voor interpretatie maken het moeilijk om de energieprestatie van een woning correct op te stellen of vergroten de mogelijke foutenmarge. Daarom werd in maart 2018 een conceptnota ingediend. Deze kaart de tekortkomingen en verbeterpunten in de huidige EPB-regelgeving aan en reikt ook mogelijke oplossingen aan voor innovatie en adaptatie van nieuwe technologieën in de EPB- en EPC-regelgeving. In deze conceptnota wordt onder

meer gepleit voor de oprichting van een beroepsinstituut voor energiedeskundigen. Op 16 januari 2019 hield de Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn van het Vlaams Parlement hierover een hoorzitting met de verschillende stakeholders. Ook onze partnerorganisaties Bouwunie en NAV (Netwerk Architecten Vlaanderen) waren aanwezig en namen de standpunten van Nelectra mee in het debat. • We hameren erop dat bij wijzigingen in regelgeving steeds de betaalbaarheid van (ver)bouwen in het oog gehouden moet worden en vragen we hierover nog meer direct overleg met de sector. Aannemers en installateurs kennen als uitvoerders immers het best de mogelijke impact op de kostprijs. • We streven naar één rekenmethode voor EPB en EPC, waarbij naast KWh/m² ook rekening gehouden wordt met CO2-uitstoot. We begrijpen ook niet waarom bepaalde technologieën uit ons sectorgebied nu slecht scoren in de EPB-berekening.

Onze opmerkingen Nelectra volgt deze problematiek dus al een tijdje en het was onze erevoorzitter Eric Claus die contact opnam met Robrecht Bothuyne, die zich bereid verklaarde om met ons samen te zitten. In een opbouwend gesprek kregen wij de kans om onze opmerkingen bij de huidige conceptnota naar voor te brengen. Zo legden wij er de nadruk op dat de elektrosector stiefmoederlijk behandeld wordt in de EPB-EPC berekening. Meer nog, we merken dat de innovatieve technieken uit onze sector bestraft worden met een hoge EPB-factor. Dit lijkt ons niet het correcte signaal dat we de consument willen geven. Onze visie is vooral dat de batterijopslag en de thermische opslag een gelijkwaardige behandeling verdienen, aangezien beide systemen van hetzelfde distributienet gebruik maken onder gelijkaardige omstandigheden. “In de EPBregelgeving wordt thermische opslag op basis van elektriciteit zwaar afgestraft (factor 2,5) ondanks het feit dat deze een evenwichtige energiebalans kan hebben  Robrecht Bothuyne (uiterst rechts) en de Nelectra delegatie vlnr Eric Claus (erevoorzitter), Fallon Declerck (directie adviseur) en Linda Claeys (redactrice).

S P EC

IAL

XT E N R RW IFA

ABO ALL

M UT T

Wie is Robrecht Bothuyne? Robrecht Bothuyne is geboren te Gent op 16 november 1979. Hij groeide op -samen met zijn broer Pieter- in Kruishoutem, waar hij sinds 2001 gemeenteraadslid is en sinds 2007 schepen. Hij studeerde aan UGent (Licentiaat politieke wetenschappen en Manama Europees recht). Hij is gehuwd en heeft 2 kinderen (René en Phara). Hij is Vlaams volksvertegenwoordiger kieskring OostVlaanderen en zetelt in diverse commissies, waaronder deze voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening, Energie en Dierenwelzijn (vast lid sinds 24 september 2014).

qua opwekking en verbruik,” stelt Eric Claus. “Het distributienet wordt in die omstandigheden zelfs niet gebruikt. Het is volgens ons dan ook niet fair dat thermische opslag de grond in geboord wordt, terwijl batterijopslag subsidies krijgt.” Deze stellingname heeft trouwens niet alleen een technische impact. Er zijn ook sociale consequenties! Eric Claus: “In Vlaanderen zijn er naar schatting 150.000 sociale woningen waar de enige vorm van verwarming thermische opslag is. De verwarming in deze woningen aanpassen aan een andere energievorm, is onbegonnen werk Het gaat immers om een zeer kwetsbare groep, die over onvoldoende financieel draagvlak beschikt. Wat wèl mogelijk is, is het moderniseren van de thermische opslag door het toepassen van nieuwe technieken met een hoger rendement.” Dat ook warmtepompen niet echt naar waarde geschat worden (zij krijgen factor 1,25 tot 2,5) lijkt ons een bijkomend probleem en is bovendien ook geen correcte inschatting van het potentieel van deze technologie.

#COINNOVATION

De toekomst Naar aanleiding van ons gesprek met Robrecht Bothuyne verklaarde deze zich bereid om Nelectra meer te gaan betrekken bij de verkennende gesprekken, zodat wij onze inzichten en expertise kunnen delen met de bevoegde instanties. Nelectra laat zich immers ook ondersteunen door Prof Dr. Ir. Michel De Paepe (UGent), zodat onze standpunten wetenschappelijk onderbouwd zijn. Dus zal Robrecht Bothuyne ons onder meer in contact brengen met de Ceder-commissie (studiecentrum CD&V) en zal hij de contacten bij VEA verder intensifiëren. Wordt ongetwijfeld vervolgd…  Linda Claeys  Els Heyrman

IFA Contact

Belgisch-Luxemburgs-Duitse Kamer van Koophandel Tel. +32 2 204 01 86 wynant@debelux.org

20 S E C T O R N I E U W S Syntra Midden-Vlaanderen investeert in labo opslagtechnieken

Deze zomer opent Syntra MiddenVlaanderen een labo met drie geïntegreerde technieken rond hernieuwbare energie in haar campus te Sint-Niklaas. Zo combineert het labo fotovoltaïsche zonnesystemen met elektrische laadinfrastructuur en batterij-opslagtechnieken. Het battery storage lab bevat alle mogelijke soorten proefopstellingen die in wisselende omstandigheden kunnen uitgetest worden. Proefondervindelijk leren de Syntra-cursisten er bepalen welke batterijen het meest geschikt zijn voor de toepassingen die ze met hun eigen project beogen. De verschillende soorten elektrische laadpalen voor mobiliteitsdoeleinden zitten eveneens geïntegreerd in het nagelnieuwe lab. Een mini-zonnepark bestaande uit PV-panelen opgesteld in verschillende oriëntaties wekken elektrische stroom op voor de (thuis-)batterijen en de laadpalen. Ook hier zorgen de testopstellingen voor een professionele speeltuin van toptechniek. Verder bevat het labo drie maquettes van verschillende daktypes, zodat cursisten PV-panelen kunnen leren bevestigen en aansluiten volgens de voorschriften. Het nieuwe innovatielab biedt onderdak aan volgende nieuwe opleidingen: Installateur van hernieuwbare energie – fotovoltaïsche zonnesystemen, Installateur van thuisbatterijen, Batterijspecialist en Energieopslag vandaag. Deze laatste opleiding geeft richting en ondersteuning bij de keuze voor energieopslag. Meer info over deze nieuwe opleidingen vindt u op www.syntra-mvl.be

Wago: professioneel gereedschap voor elektrische verbindingstechniek

Wago lanceert vijf nieuwe werktuigen in het segment ontmantelgereedschap, met onder meer een universele striptang, een striptang voor gebruik in contactdozen en een striptang voor datakabels. De nieuwe werktuigen ontmantelen bijvoorbeeld sensorkabels snel, veilig en zonder beschadigingen. De bediening is intuïtief en eenvoudig. Met de striptang Quickstrip Vario levert Wago een uiterst precies en efficiënt werktuig. Geleiders met een nominale doorsnede van 0,03 tot 16 mm² kunnen vanaf nu met slechts één striptang worden afgestript. De Quickstrip Vario werkt uitermate nauwkeurig. Een extra geleiderbescherming kan dan ook gewoon achterwege worden gelaten. De twee krimptangen Variocrimp 4 en 16 krimpen de adereindhulzen in een optimale vierkante vorm en zorgen er zo voor dat leidingen snel aangesloten en losgekoppeld kunnen worden. De nieuwe krimptangen zorgen voor een gasdichte krimping van de adereindhulzen en leggen zo de grondslag voor een veilige elektrische aansluiting. Professionele spanningstesters maken tegenwoordig deel uit van de basisuitrusting van iedere elektromonteur. Wago heeft twee nieuwe spanningstesters ontwikkeld met een LED- of een LCDdisplay. Beide varianten werken in een meetbereik tot AC 1.000 V en DC 1.400 V. Doordat beide grepen aan mekaar vergrendeld kunnen worden, maken de spanningstesters een comfortabele meting met slechts één hand mogelijk. www.wago.be

WKK-barometer van najaar 2018 Cogen Vlaanderen publiceerde de zesde WKK-barometer, een peiling die 2 maal per jaar gebeurt en die de evoluties

binnen het WKK-landschap op de voet volgt. Hiervoor wordt een elektronische enquête naar de verschillende marktpartijen uitgestuurd (WKK-gebruikers en -leveranciers). Deze zesde editie levert opnieuw een positief resultaat; een trend die inmiddels 18 maanden aanhoudt. In deze sectorbevraging kreeg men bij de gebruikers een positief antwoord op de vraag of men opnieuw zou investeren in WKK. De verwachte rendabiliteit kende echter wel een dalende trend, waarbij als belangrijkste factor de degressiviteit van de certificaten als voornaamste reden aangehaald wordt. Maar liefst 45% van de leveranciers kennen een omzetstijging. Daarbij moet opgemerkt worden dat 2018 een bijzonder goed jaar was door de hermotorisaties. De klanteninteresse daalde lichtjes, maar algemeen wordt aangenomen dat deze trend zich niet zal verderzetten.

Niko: nieuwe reeks plafonddetectoren

Niko introduceert een innovatieve reeks detectoren die uitgerust zijn met het unieke montagesysteem SnapFit, waarvoor een patent werd aangevraagd. Dankzij dit systeem verloopt de installatie snel en gemakkelijk. Bovendien zijn de detectoren geschikt voor allerlei soorten verlaagde en vaste plafonds, dankzij de multifunctionele montagebeugels die verschillende materiaaldiktes aankunnen. Via de schroefloze insteekklem kunnen kabels snel worden aangesloten en worden de connectoren en het montagesysteem vervolgens

X-TREEM eenvoudig afgeschermd door het deksel met kliksysteem. Met behulp van de bijbehorende gebruiksvriendelijke en verbeterde smartphone app is het opstarten van de detector net zo makkelijk als de installatie ervan. De tweerichtingscommunicatie via Bluetooth maakt de inbedrijfstelling, instelling én het onderhoud eenvoudig en zorgt ervoor dat andere installatietools overbodig zijn. De instellingen kunnen op voorhand worden bepaald en vervolgens worden geactiveerd op meerdere detectoren tegelijk. Het vernieuwende design werd reeds bekroond met twee A’Design Awards, een iF Design Award en twee Red Dot Awards. www.niko.eu

TOA verhuist en werft aan Toa Belux verhuisde onlangs naar nieuwe en ruimere kantoren. Sinds april is het bedrijf terug te vinden aan de Leonardo Da Vincilaan 1 te 1930 Zaventem. Telefoon, fax en mail blijven hetzelfde. Om haar gestage groei te kunnen ondersteunen is het Belgisch-Luxemburgse verkoopkantoor bovendien op zoek naar een nieuwe medewerker. Het is de bedoeling dat deze nieuwe medewerking de technisch/commerciële binnendienst versterkt. www.toa-benelux.com

Recupel lanceert digitale marktplaats voor uw ‘slapend’ ICT-afval

Met de inzet van artificiële intelligentie en de ontwikkeling van een digitale marktplaats waar kmo’s hun slapend ICT-afval kwijtraken, positioneert Recupel zich als koploper in de wereld. Naast 80.000 ton afval uit specifieke categorieën (groot huishoudelektro; tv’s en monitoren; gasontladingslampen; rookmelders) haalt de vzw jaarlijks 40.000 ton op uit de restcategorie: gsm’s, kleine huishoudapparaten, computers, radio’s en dvd-spelers… Om die beter (lees: efficiënter en milieubewuster) te kunnen analyseren en verwerken zet Recupel binnenkort artificiële intelligentie in. Tot op vandaag gebeurt de analyse van de restcategorie manueel. De afgelopen vijf jaar heeft Recupel via registratie een databank van een miljoen foto’s opgebouwd. Foto’s die zijn gebruikt om de beeldherkenningssoftware te ontwikkelen. ‘Artificiële intelligentie helpt ons om het catalogiseringssysteem sneller, goedkoper en vooral efficiënter te organiseren’, legt CEO Peter Sabbe uit. Al in de eerste testfase bleek de zelflerende software bijzonder accuraat te herkennen: de software wees tot 90% van de toestellen toe aan de juiste productcategorie. Daarnaast wil Recupel het ‘slapend’ ICT-afval (pc onder een bureau, een oude monitor in een kast, kapotte printers in een berghok…) in de recyclagestroom krijgen via het nieuwe project Smartloop. Smartloop wordt een virtuele marktplaats waarop vraag en aanbod bij elkaar gebracht worden. Recupel bepaalt de spelregels, maar uiteindelijk gelden de regels van de vrije markt. Hoe werkt het concreet? Op het digitale platform kunnen kmo’s hun afgedankte e-waste aanbieden. Ze maken wat foto’s en uploaden die op de website. Daar kunnen afvalverwerkers bekijken of er voor hen interessante loten tussen zitten. Afhankelijk van de inhoud van het lot zal de kmo er nog wat geld voor krijgen (zoals voor pc’s, waarin behoorlijk wat waardevolle grondstoffen zitten) of er een bepaalde som op moeten toeleggen. De kmo bekijkt welke biedingen er binnenkomen, en kiest er de voordeligste uit. Het verwerkingsbedrijf regelt een tijdstip voor ophaling. Klaar. www.recupel.be

De X-Serie Kabeldozen

IK 09

Robuust en slagvast

Geschikt voor buitengebruik en extreme belasting

Eenvoudig en veelzijdig gebruik

Getest volgens DIN EN 60670 deel 1 en 22

Met de nieuwe X-Serie biedt OBO Bettermann een reeks kabeldozen en behuizingen die de meest extreme belastingen doorstaan. Door het gebruik van hoogwaardig polycarbonaat, heeft de X-serie een zeer hoge slagvastheid van IK09. Hierdoor kan de elektrische installatie de zwaarste mechanische belasting aan.

www.obo.nl

22 G E R E E D S C H A P P E N

Wat vereenvoudigt het werk van de installateur? Als installateur krijgt u dagelijks problemen en vragen voorgeschoteld waar u een oplossing voor moet zoeken. Handige hulpmiddelen voor op de werf of op kantoor zijn dan ook leuk meegenomen om uw werk te vereenvoudigen of te versnellen. Wij vroegen een aantal installateurs wat zij zo al gebruiken om hen te helpen bij hun dagelijks werk. En we kregen niet altijd ‘spectaculaire’ antwoorden op onze vraag. Het waren vooral heel praktische zaken. Soms voor de hand liggend, soms ook niet.

Accu Zo werkt installateur Kristof Hemeryck hoofdzakelijk met accu-gereedschappen: “De nieuwe gereedschappen -boor-vijs, slijpmachines en aanverwanten- kopen wij bijna allemaal op batterijen. Op die manier zijn er minder verlengsnoeren op de werven èn zijn we minder afhankelijk van werfvoedingen.”

Administratietijd halveren Een andere handige tip kwam van Luc Vercruyssen. Hij gebruikt het online boekhoudplatform Yuki: “Het enige wat je met online boekhouden van Yuki nodig hebt is een scanner, een mobiele telefoon, e-mail of Dropbox. Daarmee kan je de gevraagde gegevens online ingeven. Gelukkig hoef je daarvoor geen verstand te hebben van boekhouden…” Daarnaast gebruikt Luc de software Teamleader als CRM- en facturatieplatform: “Zowel Teamleader als Yuki halveren mijn tijdsbesteding aan administratie.“

Kabelberekening Jan Dirix is heel tevreden over de kabelberekeningsprogramma’s van Nelectra (Caneco) en van Nexans: “Ik gebruik deze tools regelmatig. De app van Nexans staat zelfs op mijn gsm.”

Probleemoplossers Pieter Feys gebruikt een aantal probleemoplossers die hem tijd en geld besparen: “Wij werken met de Dali USB interface van Tridonic voor de identificatie van Dali problemen, HDMI gerelateerde vraagstukken pakken wij

aan met een HDMI-testmonitor, een signaalgenerator en een EDID emulator van Atlona. En voor het identificeren en oplossen van WiFi moeilijkheden zijn wij heel tevreden over Wi-Spy.” Tot slot werkt Pieter met Aproplan voor het beheer van zijn projecten. Deze applicatie voor op smartphone of tablet brengt alle spelers op een bouwplaats samen op één digitaal platform. Ook de werfverslagen en nazorg kunnen met deze app op een vlotte manier verzorgd worden.

Eigen ontwerp Onze voorzitter Dirk Van Steenlandt ontwierp een eigen systeem om kapotte kabelhaspels te kunnen afrollen: “Heel vaak breken er stukken van een haspel en dan rollen ze niet meer. Wij gebruiken nu een soort driepikkels, waar we een staaf tussen leggen en waarrond we vervolgens onze kabelhaspels laten draaien, zodat de kabels moeiteloos afgerold kunnen worden.” Handig. Verder is Dirk ook heel erg te spreken over schroevendraaiers met een momentsleutel in: “Iedereen kent het principe wel om bouten aan te draaien, maar het bestaat ook voor schroeven. Zowel als handgereedschap als bij de elektrische tools.”  Linda Claeys

ERVAAR INNOVATIEKRACHT ! U kan nu ook soepele geleiders aansluiten en losmaken met één druk op de bedieningsknop of zelfs helemaal zonder gereedschap dankzij onze nieuwe rijgklem met bedieningshendel. Het wereldwijd bekende aansluitgemak van de serie 221 is nu ook beschikbaar in de rijgklemmen: hendel openen, geleider aansluiten, hendel sluiten en klaar. Of het met bedieningsopening, drukknop of hendel is, WAGO’s TOPJOB® S Push-in rijgklemmengamma heeft ze alle drie aan boord! The Way to Connect!

www.wago.com/topjob-s

24 E U R O P A

Camerawetgeving evolueert mee met de technologie De camerawet die de plaatsing en het gebruik van deze camera’s regelt, wordt de camerawet genoemd. Deze wet werd in 2018 ingrijpend gewijzigd. Het was noodzakelijk om verder mee te evolueren met de technologie. Daarnaast wordt de camerawet samen met de GDPR toegepast. Bij een eventueel conflict, primeert de GDPR wel op de camerawet. Een winkelier die een vaste bewakingscamera installeert in een winkel, kan deze beelden voortaan met een controlescherm in het openbaar tonen. Door een controlescherm in nabijheid van een camera te plaatsen, versterkt een winkelier de preventieve werking ervan. De beelden kunnen in “real time” worden bekeken. Aan de regel die stelt dat de camerabewaking moet aangegeven worden door het reglementaire pictogram aan de ingang van de bewaakte plaats, wordt dan weer niet geraakt.

Informatieplicht De winkelier die een bewakingscamera installeert, heeft ook een informatieplicht bij de overheden. Bewakingscamera’s moeten enkel nog aangegeven worden aan de politiediensten. De aangifte moet wel steeds bijgewerkt worden en er bestaat een nieuwe online aangiftetoepassing. In een activiteitenregister worden de verwerkte beelden maximaal één maand bijgehouden. De Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer kreeg ook een nieuwe naam: gegevensbeschermingsautoriteit.

Opgepast Natuurlijk hoeft niet iedereen aangifte doen, een pictogram plaatsen of een register invullen. Een burger die in zijn eigen woning een camera installeert voor persoonlijke en huishoudelijke doeleinden moet dit alles

niet doen. Maar pas hierbij wel op! Want als u de camera ook voor andere doeleinden gebruikt, zou het wel eens kunnen zijn dat de camerawet alsnog van toepassing is.

Innovatieve trends De nieuwe camerawet wil ook meegaan met innovatieve trends. Het creëert namelijk een wettelijk kader voor ‘drones’ en ‘bodycams’. Zo zijn deze mobiele camera’s in een aantal gevallen toegelaten in besloten plaatsen. De wet regelt strikte voorwaarden, bijvoorbeeld door een informatieplicht te voorzien ten aanzien van overheden en burgers, alsook door in een registratie en bewaring van de gegevens te voorzien.

Intelligente camera’s In de wet wordt ook de zogenaamde ‘intelligente bewakingscamera’ opgenomen. Twee mogelijke categorieën kunnen als dusdanig worden gekwalificeerd. Het gaat ofwel om intelligente camera’s die geluiden en bewegingen detecteren (deze zijn niet gekoppeld aan persoonsgegevens en zijn toegelaten), ofwel om intelligente camera’s die gezichts- of nummerplaatherkenning doen (waardoor ze wel gekoppeld zijn aan persoonsgegevensbestanden). Van deze laatste categorie zijn enkel de ANPR-camera’s voor nummerplaatherkenning toegelaten en moet het persoonsgegevensbestand verwerkt worden overeenkomstig de wetgeving op de persoonlijke levenssfeer. Tot slot is de camerawet niet van toepassing op de werkvloer. Voor de privésector bestaat cao nr.68 om de concrete regels en algemene principes rond privacybescherming toe te passen en daar valt de camerabewaking onder.

Cybersecurity act Op Europees vlak is men druk bezig geweest met de cybersecurity act, die goedgekeurd werd eind 2018. Deze moet deze twee zaken bevatten. Enerzijds een versterkt mandaat voor Europees cybersecurity agentschap ENISA. Anderzijds -en

Installateurs opgelet! Sinds de inwerkingtreding van de nieuwe wet private veiligheid van 2 oktober 2017 is conceptie, plaatsing, onderhoud en herstel van bewakingscamera’s onderworpen aan een vergunningsplicht. Voor meer informatie over de procedure en bijstand bij de vergunningsaanvraag, kunt u terecht bij Nelectra.

belangrijker voor de elektrosector- wil men een kader voor cybersecurity certificering van online services en producten. Nu bestaat dit niet en hebben verschillende landen hun eigen certificeringsinitiatieven, wat eigenlijk een onvolkomenheid is van de Europese interne markt. Door één Europees kader te maken, met bepaalde standaarden en technische vereisten, zal het gemakkelijker worden voor consumenten en bedrijven om de veiligheidsaspecten van verschillende producten te begrijpen en zal er een duidelijk kader bestaan voor de implementatie en gebruik van bepaalde producten. Vanuit de Europese koepelorganisatie SMEunited pleit UNIZO ook al langer voor het opzetten van een cybersecurity competentie netwerkcentrum. Dit moet het gemakkelijker maken voor kmo’s om up-to-date te zijn met de laatste ontwikkelingen in cybersecurity. Het moet ook steun bieden aan kmo’s om producten of oplossingen te ontwikkelen op cybersecurity-vlak. Maar het centrum moet ook opleidingen en kennisopbouw ondersteunen om het tekort aan werknemers met kennis over cybersecurity op te vangen en weg te werken. De Europese commissie heeft in 2018 dan ook plannen gelanceerd om dit netwerk op te zetten. Daar is men nog niet volledig mee rond, maar naar alle waarschijnlijkheid komt het er bij het begin van het mandaat van de volgende commissie.

Toolkit FOD economie De FOD economie heeft via de cyberCYBERSECURITYsecurity coalition GIDS VOOR DE KMO een scan ontwikkeld, waar kmo’s mogelijke bedreigingen kunnen identificeren (o.m. op vlak van beveiliging van computerinfrastructuur) en een bijhorende toolkit om deze bedreigingen aan te pakken. Meer info op: www. cybersecuritycoalition.be en doorklikken naar ‘media’. / BELGIË

Voor vragen rond camerawetgeving kan u terecht bij onze Nelectra-adviseur Fallon Declerck.  Thomas Pirard (Europees adviseur Unizo) en Philippe Van Walleghem

DOSSIER VIDEOFONIE

Fabrikanten doen hun best om voor continuïteit te zorgen Nelectra zit regelmatig samen met haar leden-installateurs om te polsen naar wat leeft op de werkvloer. Eén van de bekommernissen die wij detecteerden, is de continuïteit (of het gebrek daaraan): consumenten die kiezen voor een -soms dure- videofonieinstallatie, willen de garantie dat herstellen een tijdje mogelijk is en dat er nog wisselstukken voorhanden zijn… Wij vroegen aan een aantal merken naar hun innovaties en hun servicepolitiek en kregen van vier merken input.

Comelit is-onder meer- bezig met de uitbreiding van haar geconnecteerde gamma: begin vorig jaar werd de Mini Wifi 2-draads gelanceerd, die een bestaande of nieuwe 2-draadsinstallatie kan verbinden met een app, zodat de gebruiker overal de oproep van de deurpost kan ontvangen en beantwoorden. Hierbij worden ook nieuwe functies gelanceerd, zoals recent nog de implementatie van gezichtsherkenning. “Wij trachten voor al onze systemen compatibele onderdelen te blijven voorzien, zo kan je vandaag nog steeds een herstelling uitvoeren op installaties van 20-25 jaar terug,” zo klinkt het bij Luc Renders. “Wat de nieuwere systemen betreft, proberen we de reeksen zo optimaal mogelijk te gebruiken om met enkele designs zoveel mogelijk functionaliteit te kunnen bieden. Officieel voorzien wij de 2 jaar garantie, maar de nieuwste producten zijn doorgaans compatibel met oudere systemen, mits kleine aanpassingen of extra componenten.

Bovendien worden de nieuwe toestellen zo veel mogelijk gekoppeld met het internet, zodat we naar de toekomst toe alle deuren openhouden voor de integratie van de nieuwste technologieën.”

De recentste lancering binnen het Legrand-gamma videofonie was Classe 300 X13E, een geconnecteerde videofoon. “Wij garanderen 10 jaar opvolging van onze producten, “ stelt Jurgen Van Zaelen. “Dat betekent concreet dat we bij herstelling hetzelfde product kunnen aanbieden of een werkend alternatief. Onze videofonie-oplossing staat echt gekend voor zijn continuïteit. Sinds begin 2000 werken we met dezelfde technologie en zelfs installaties van 20 jaar oud kunnen we nog steeds updaten.” Qua toekomstgerichtheid maakt Legrand zich sterk dat de Classe 300 toestellen, die zich in het premium segment bevinden, verder zullen evolueren en dit zowel op vlak van esthetiek als qua functionaliteit. Zo zal vooral op het vlak van connectiviteit nog meer interoperabiliteit gezocht worden met andere merken. “Zo is er bijvoorbeeld de integratie van Netatmo-camera’s die we net doorvoerden,” aldus nog Jurgen Van Zaelen. De nieuwe Niko 2-draads IP toegangscontrole maakt het mogelijk om digitale videofonie aan te sluiten op de bekabeling van een klassieke deurbel. Niko heeft een standaardpolicy van 4 jaar garantie. “De markt zal de komende jaren steeds meer evolueren naar digitale IP oplossingen, daarom bracht Niko dit jaar deze oplossing al op de markt,” vertelt

Wei Wu. “We zien een verschuiving van analoge naar digitale systemen in verschillende industrieën. Met de lancering van deze 2-draads IP toegangscontrole leggen we de basis voor verdere evolutie in de toekomst, want we geloven dat de markt voor toegangscontrole meer geavanceerde functionaliteiten zal vragen, zoals bijvoorbeeld vingerafdruk, gezichtsherkenning, stemherkenning, bewegingsdetectie, integratie in smart home oplossingen, integratie in veiligheidssystemen, enz.” Aiphone bracht begin 2019 een WiFi videofoon op de markt: het JO WiFi systeem. Daarbij kan een binnenpost aangesloten worden op het WiFi netwerk van een gebouw. “Aiphone garandeert een ondersteuning inzake beschikbaarheid van wisselstukken en herstellingen gedurende een periode van minstens 10 jaar,” vertelt Serge Van de Velde. “De standaardgarantie op de Aiphone producten is 3 jaar, maar deze kan verlengd worden naar 5 met het Aiwin getrouwheidsprogramma. Het product zal -ongeacht een link naar externe communicatietoestellen- zeker 15 à 20 jaar kunnen meegaan als gesloten systeem.” Maar hij waarschuwt wel voor de link met communicatietechnologieën zoals WiFi/3G/4G: “Hierdoor moet dit product regelmatig geüpdatet worden om de connectiviteit naar mobiele toestellen te kunnen garanderen. Geen enkel bestaand geconnecteerd product van geen enkele fabrikant kan vandaag trouwens een garantie leveren dat het binnen 10 jaar nog compatibel zal zijn met de nieuwste technologieën. Het Aiphone product waar we vandaag over spreken beantwoordt aan de technologische vereisten van de huidige markt, maar niemand weet wat er morgen komt….”  Linda Claeys

(Met dank aan: Aiphone, Comelit, Legrand en Niko)

Specialisten analyseren de elektromarkt:

hoe ziet de toekomst eruit? Hoe zal de elektroretailmarkt evolueren? Op welke manier kunnen fabrikanten en retailers optimaal samenwerken? Hoe kan de consument verleid worden? Wat verwachten retailers van partners en wat willen fabrikanten van hun distributiekanalen?.... Op zoek naar antwoorden op die vragen zette ElektroVisie een aantal mensen rond de tafel, die in een open gesprek de markt analyseerden. Onze gesprekspartners: • • • • • • • •

Ludo Holemans (Ludo Holemans Expert) Philippe Lybeert (Asko/Atag) Thibaut Sohier (Cinem/Liebherr) Katrien Taelman (Taelman Elektro) Christian Van den Bogaert (Asogem/Beko) Charly Vanfraussen (Royal Crown) Peter Vanthienen (Brio) Peter Wyckmans (Magimix)

Het overgrote deel van onze gesprekspartners is al behoorlijk lang actief in de elektrosector. De meesten startten hun carrière in de jaren ’80 en hebben de markt stilaan zien veranderen. “Het grote verschil met vroeger is het aantal winkels,” steekt Charly Vanfraussen van wal. “Toen ik midden jaren ’80 mijn eerste stappen in de elektrosector zette, waren er een kleine 5.000 elektro-winkelpunten en nu zijn er dat om en bij de 1.500.” “De markt was ook een pak aangenamer,” vult Philippe Lybeert aan. “Wij konden onze klanten verwennen met bonussen en klantenreizen. De sfeer in de markt was fijner, maar omdat de marges onder druk staan, is daar steeds minder ruimte voor.” Toch ervaren de mensen die deze zogenaamde ‘gouden jaren’ niet meegemaakt hebben, dit op een andere manier. Katrien Taelman: “Ik beweer niet dat het eenvoudig is. Er is veel stress en er is een grote druk op het rendement, wat zich laat voelen op het vlak van ons personeelsbeleid. Ik durf stellen dat het Europees beleid dat vooral op de consument gericht is hierin de grote boosdoener is. Men denkt belangen van de consumenten te verdedigen, door hem zo gunstig mogelijk te laten kopen, maar

in de praktijk is de prijsdruk vooral nefast voor de werkgelegenheid en de levenskwaliteit. Door de prijsdruk kunnen wij immers minder mensen werk aanbieden èn komen de huidige medewerkers onder meer -onnodige- stress te staan. En toch vind ik het momenteel nog steeds een boeiende en uitdagende sector.” Ook Peter Wyckmans kent een aantal jongeren die het fijn vinden in de elektrosector: “Ons werk wordt moeilijker omdat we ouder worden. De markt is uiteraard gewijzigd, maar voor wie er nu in begint, blijft er nog voldoende fun te beleven.”

Overaanbod Charly Vanfraussen ziet nog een ander verschil met vroeger: “Als fabrikanten in het verleden een innovatie lanceerden, dan werd die zonder veel problemen in de winkels geplaatst. Nu moet men veel meer moeite doen om een plaatsje te veroveren in de winkelrekken.” Dit wordt bevestigd door de andere retailers aan tafel, die meteen ook de reden aangeven: er zijn te veel merken en te veel producten. Het is gewoon onmogelijk om alles nog in de winkel te plaatsen, zelfs al heb je een grote oppervlakte. Er moeten keuzes gemaakt worden en dat is niet eenvoudig: niet voor fabrikanten die een innovatie in de

R O N D E TA F E L

 Ludo Holemans

 Philippe Lybeert

markt willen zetten en niet voor retailers die uit het overaanbod een goede selectie moeten zien te maken. Dè oplossing lijkt een webshop, waar alle toestellen wèl een plaats krijgen…

fabrikanten hadden een antwoord klaar om alle kanalen aan hun trekken te laten komen. En dat wordt steeds moeilijker, omdat de markt transparanter geworden is.” “Het antwoord ligt volgens mij in channelmanagement, waarbij niet meer per land gekeken wordt, maar waar de fabrikanten zich richten op de verschillende distributiekanalen,” stelt Christian Van den Bogaert. “Channelmanagement is inderdaad een mogelijke oplossing,” sluit Peter Wyckmans zich daarbij aan. “En dat gaat voor mij verder dan enkel de toestellen, ook de begeleiding en service moeten aangepast worden aan de kanalen. Hoè de diverse kanalen bediend worden is minstens even belangrijk.” Ook Peter Vanthienen is het daar helemaal mee eens: “Op voorwaarde dat er een écht channelmanagement gevoerd wordt! Het kan niet dat verschillende distributiekanalen opgevuld worden met dezelfde toestellen die per kanaal een ander typenummer krijgen, als excuus om de verschillende prijzen in stand te houden. De consument heeft dat snel door…” “Er is nog een andere voorwaarde om het channelmanagement goed te laten lukken,” benadrukt Katrien Taelman. “Het prijsverschil mag niet al te groot zijn! Soms zie je online prijzen verschijnen, die veel te ver onder de marktprijs liggen.” “Er is inderdaad een kritische grens,” bevestigt Peter Vanthienen. “Consumenten kopen enkel online als het prijsverschil groot genoeg is. Bij

De macht van de getallen “De impact van de zelfstandige retailer was toen groter,” analyseert Peter Wyckmans verder de verschillen met het verleden. “En ook de samenwerking met de kleinere retailers werd meer gewaardeerd. Fabrikanten waren immers voor een groot deel afhankelijk van hen om een innovatie in de markt te zetten. Als de elektrohandelaar geloofde in een toestel en er zijn schouders onder zette, dan werd het heel vaak een succes. Ondertussen zijn fabrikanten grote multinationals geworden en is de afstand veel groter, zodat de noden van de lokale vakhandel niet meer gekend zijn.” Wanneer de noden van de lokale retailers wèl gekend zijn, wordt er trouwens niet altijd rekening mee gehouden. Volgens ons panel omdat het over te kleine aantallen gaat. “De macht van het getal, wordt inderdaad alsmaar belangrijker,” vindt ook Thibaut Sohier. “Ook als invoerder op de kleine Belgische lokale markt, werp je weinig gewicht in de schaal als je een vraag of verzuchting aanklopt bij het moederbedrijf. Enkel als ook de grotere markten dezelfde vraag hebben of je willen steunen, krijg je positieve respons.” “Ik denk dan ook dat het de kunst wordt om bij de grote getallen te horen,” klinkt het bij Peter Vanthienen. “Als je een onderdeel bent van een groter geheel, kan je ergens op wegen.”

kleine verschillen, gaat de voorkeur nog altijd naar een fysieke handel in ons land.” “En dat is de verantwoordelijkheid van de fabrikant,” mengt Philippe Lybeert zich in dit gesprek. “Als we -gemakkelijkheidshalve- even naar een andere sector kijken, dan zie je toch nog voldoende merken over de ganse lijn correcte prijzen hanteren. Onlangs ging ik op zoek naar een Auping matras en kwam tot de constatatie dat over alle kanalen heen nagenoeg dezelfde prijs gehanteerd werd. Dat zou toch ook in onze sector moeten lukken.” Waarop Thibaut Sohier zich de volgende bedenking maakt: “Er zijn zeker merken te vinden in de elektrosector waar de prijzen wel op niveau zijn en die hun best doen om voldoende service te bieden. Hoe komt het dan toch dat retailers de merken die de prijzen niet respecteren toch nog als hoofdmerk blijven voeren?”

Verkoopprijzen stijgen niet “We mogen ook niet vergeten dat de prijsdruk mede veroorzaakt wordt door de stabiele verkoopprijs van de toestellen en het tekort aan innovatie,” merkt Christian Van den Bogaert nog op. “Alle andere kosten stijgen wel, maar de verkoopprijzen zijn nauwelijks gestegen de afgelopen 20 jaar.” “Klopt,” beaamt Katrien Taelman. “Enerzijds zijn er nauwelijks nog spectaculaire innovaties; enkel nog upgrades en die zorgen inderdaad niet meer voor prijsstijgingen. Anderzijds stijgen vervoers-, personeels- en andere werkingskosten wel, zodat onze marge almaar kleiner wordt.”

Betaalbare service Omdat service en herstellingen belangrijke pijlers zijn voor een zelfstandige retailer om zich te onderscheiden in de markt, pleit Ludo Holemans ervoor om deze terug in eigen handen te krijgen, onder meer via het betaalbaar houden

Prijsdruk De prijzendruk is een ander probleem dat vroeger minder prominent aanwezig was. “Toch is er altijd prijzendruk geweest,” aldus Philippe Lybeert. “Dat is inherent aan concurrentie. Maar

 Thibaut Sohier

 Katrien Taelman

28 R O N D E T A F E L van de onderdelen. Daarnaast merkt hij ook het volgende op: “Een aantal fabrikanten vraagt consumenten om zich te registreren via de website van hun merk(en), zodat garantie en herstellingen rechtstreeks kunnen verlopen. Dat scheelt meteen weer een paar bezoeken aan de winkel… minder klantencontacten…. minder verbinding met onze klant…” “Het klopt inderdaad dat fabrikanten graag de data van consumenten verzamelen, om die gericht te kunnen aanspreken,” weet Thibaut Sohier. “Dat heeft niets te maken met rechtstreeks willen verkopen of herstellen, wel om de verkoop te ondersteunen met geschikte aanbiedingen op het juiste tijdstip.” “Storender vind ik de zogenaamde ‘gratis’ service van een aantal spelers, waarbij ze beweren dat ze gratis thuis leveren,” vult Peter Vanthienen aan. “Terwijl het inderdaad om ‘drempelleveringen’ gaat en de consument verder zijn plan kan trekken voor de installatie,” vult Katrien Taelman aan. “Het gratis leveren en retourneren, valt financieel niet vol te houden,” denkt Philippe Lybeert. “Dat is sowieso een eindig verhaal.” “Dat klopt wel,” nuanceert Christian Van den Bogaert, “maar zolang de bekende grote onlinespelers gratis leveren en retourneren, in het moeilijk voor de ‘followers’ om dit wel aan te rekenen.” Thibaut Sohier ziet wel een kentering: “Er is verandering op komst, want het grote Zalando wil het retourneren laten betalen. Eens die bal aan het rollen is, zal het niet lang duren, vooraleer deze evolutie ook bij ons weerklank zal vinden.”

Hoe diversifiëren? Eén van de belangrijkste vragen die u zich als retailer moet stellen in deze markt die sterk onder druk staat, is de volgende: wat is mijn toegevoegde waarde? “Ik denk dat zelfstandige retailers verloren zijn als ze zich willen meten met de generalisten,” filosofeert Peter

 Christian Van den Bogaert

 Charly Vanfraussen

Wyckmans. “Een generalist is een doorgeefluik en wordt navenant betaald. Hoe beter de retailer zich kan positioneren en hoe groter zijn meerwaarde is, hoe sterker hij in de markt zal staan.” Charly Vanfraussen beaamt: “Dat kan trouwens op verschillende manieren: sterke specialisatie, goede verkopers, flexibiliteit qua openingsuren en/ of qua leveringen, (kook)workshops aanbieden… Als je daarbij kan rekenen op deskundig personeel, is dat een groot voordeel. Mensen kunnen hier echt het verschil maken.”

Tot slot stelde Christian Van den Bogaert nog een heel interessante vraag aan onze Nelectra-bestuursleden: “Welke klanten krijgt u over de vloer?” “Ik kan niet zeggen dat we echt de prille jeugd tot ons cliënteel kunnen rekenen,” antwoordt Ludo Holemans, “maar we merken wel dat consumenten een beroep beginnen doen op ons, rond de leeftijd dat ze hun eerste kind krijgen. Wanneer prijs dus ondergeschikt aan service wordt. Of ook: wanneer ze merken dat een degelijk product belangrijker is dan de prijs.” Katrien Taelman ziet niet zozeer een verschil in leeftijd, maar wel in de naambekendheid van Taelman: “Ik merk dat we in onze regio -Kortrijk en omstrekenbehoorlijk goed bekend zijn, maar toch zijn er nog altijd mensen die ons niet kennen. Daar werken we hard aan, al is het niet evident om bepaalde groepen te bereiken. Zeker de jeugd moet je online proberen te benaderen, maar tegenover pureplayers moet je het onderspit delven: zij hebben een batterij mensen die constant de website promoten en dat lukt ons niet altijd even vlot. Als Taelman experimenteren we daarom online op vele manieren. We stellen daarbij vast dat wij met onze beperkte capaciteit maar een geringe invloed kunnen uitoefenen en dat de verantwoordelijkheid van onze aankoopgroepering op het vlak van online aanwezigheid en strategie zeer groot is. Ik wil niet onder stoelen of banken steken dat we het daarbij moeilijk hebben, maar het ziet er naar uit dat wij zeer binnenkort terug een versnelling hoger gaan schakelen.” En zo zoeken ondernemende retailers altijd oplossingen. Een optimistische noot om dit uiterst interessante gesprek mee af te sluiten…

En het buitenland? Onze gesprekspartners houden de ons omringende landen ook nauwgezet in de gaten, want men verwacht dat België nog een inhaalbeweging moet maken qua internetverkoop. “Bij onze noorderburen wordt bijvoorbeeld al 45% van alle wasautomaten online verkocht en in België is dat nog maar 19%,” weet Christian Van den Bogaert. “Nederland is een andere markt,” werpt Charly Vanfraussen tegen. “Nederlanders kennen ons servicemodel niet: zij betalen daar gewoon voor, terwijl de Belgische consument het bijna vanzelfsprekend vindt dat de service inbegrepen is. In het verleden kwamen veel grensbewoners daarvoor trouwens naar ons land. Maar het is inderdaad wel zo dat de onlineverkoop in de buurlanden veel hoger ligt dan bij ons. In sommige Europese landen wordt alles online gekocht.”

 Linda Claeys  Studio Dann

 Peter Vanthienen

 Peter Wyckmans

NELECTRA OBSERVEERT

Elektroretail:

de toekomstverwachtingen Met 1814 standhouders uit 49 landen en 152.479 bezoekers in 2018 is IFA Berlijn met stip dé internationale beurs voor huishoudapparaten en consumentenelektronica. Het walhala waar heel wat fabrikanten uitpakken met nieuwigheden in de hoop dat ze dé hit worden op Black Friday. Dit jaar markeert u best 6 tot 11 september in uw agenda. Enkele maanden voor duizenden bezoekers naar de Messe in Berlijn trekken, roept IFA de internationale pers samen om de trends én de verwachtingen uit de doeken te doen.

Eerst de cijfers De verkoop van elektrotoestellen in Europa steeg in 2018 en ook dit jaar wordt een stijging verwacht. In de tv-markt wordt een kleine groei van 1% voorspeld en de smartphone-markt zou met 2% moeten plussen. De meest positieve vooruitzichten zijn er in het segment van de huishoudapparaten waar een stijging van 2,8% wordt opgetekend in de grote toestellen. Dit voornamelijk dankzij de kookplaten met geïntegreerde dampkap en de wasmachine met stoomfunctie. Voor de kleine huishoudtoestellen zijn de vooruitzichten nog beter met een verwachte stijging van 7,2%. Met dank aan de bloeiende markt van de stofzuigers: zowel de robots als de steelstofzuigers. Een groei die vooral te danken is aan de innovaties en energie-efficiënte verbeteringen.

Alles is ‘smart’ en met ‘artificial intelligence’ Philips zet de shift in van persoonlijke gezondheidszorg naar

gepersonaliseerde gezondheidszorg waarbij de nadruk ligt op preventie van gezondheidsproblemen. Met 40% van de bevolking die snurkt, lanceert Philips de ‘Smart sleep’ waarbij alles draait om slaappositie. De ‘Air Purifier’ met smart sensor haalt pollen en andere schadelijke elementen uit de binnenlucht. Ook de gekende Airfryer kreeg een slimme sensor die de kookduur automatisch aanpast aan de inhoud. Voor wie niet weet welk snel wasprogramma uit de 9 beschikbare mogelijkheden er moet gekozen worden, lanceert Haier het platform ‘Rapido’ waarbij een foto genomen wordt van de berg was en de app vervolgens aangeeft welk programma best gekozen wordt.

Nog een groeimarkt: audio Geluid is big business. Voor hoofdtelefoons en oortjes wordt op de Europese markt een groei van 37% verwacht. Voor bluetooth speakers is dat 14% . Sennheiser, in september alomtegenwoordig als IFA’s audiopartner, richt zich nu ook op de consumentenmarkt met de lancering van Sennheiser Ambeo

soundbar. Deze soundbar met 13 luidsprekers werd reeds in mei gelanceerd. Ook dit toestel is smart, connected én compatibel met Dolby Atmos, MPEG-H and DTS:X. Ambeo heeft 5 presets: film, muziek, sport, nieuws en neutraal.

Opvallende nieuwkomer Uit Finland komt de Safera Sense, een smart cooking sensor. Dit apparaatje met sensor wordt boven de kookplaat bevestigd en is verbonden met de smartphone. Het waarschuwt de gebruiker als hij vergeten is om de dampkap op te zetten, de kookplaat uit te schakelen of als de timer is afgelopen.  Els Heyrman

30 T E C H N I S C H E

INFO

Energiebeheer dankzij de digitale meter Meet- en regeltechniek wordt reeds lang toegepast in de industrie. In woningen en kantoorgebouwen is dat veel minder het geval. En dit niettegenstaande de toenemende aanwezigheid van technologie in diezelfde woningen zoals een PVinstallatie, een warmtepomp, een elektrisch voertuig (EV) tot zelfs batterijen. Dat kan veranderen met de komst van de digitale meter. In Vlaanderen begint de uitrol van de digitale meter vanaf juli 2019. Er zijn immers twee evoluties die opdagen aan de horizon en die we met zijn allen naderen: 1. Eigen PV-productie zelf consumeren omdat één geïnjecteerde kWh (veel) minder zal opbrengen dan één afgenomen kWh zal kosten. 2. Het EV dat een aanzienlijke fractie vraagt van het beschikbare vermogen in een woning. Voor de eerste evolutie is het belangwekkend om de geproduceerde energie onmiddellijk te verbruiken of op te slaan. Voor de tweede evolutie is het

interessant om het elektrisch voertuig te laden zonder het beschikbaar vermogen te overschrijden. In de toekomst wordt het dus belangrijk om energiestromen in een woning actief te sturen of te regelen. Als we spreken over regelen, spreken we ook over meten. Het is voor de meetfunctie dat de digitale meter kan ingezet worden. Volta heeft van Fluvius een digitale meter gekregen en we hebben een kleine quick-and-dirty demo rond deze digitale meter gebouwd.

Een installatie met digitale meter en regeling zou er dan als volgt kunnen uitzien:

Quick-and-dirty demo Een huidig elektrische installatie van een woning met een ferrarismeter kan als volgt voorgesteld worden:

DM staat voor Digitale Meter: - Stelt elke seconde allerlei meetwaarden beschikbaar. MODULEERBARE BELASTING: - Belasting op laagspanning (AC of DC). - Kan opgenomen vermogen (continu) variëren door o.a. • snel aan- en afgeschakeld te worden: bv. elektrische verwarming, elektrische boiler; • de voedende spanning te verhogen of verlagen: bv. elektrische verwarming, elektrische boiler; • de opgenomen stroom op continue basis te verhogen of verlagen: bv. batterijlader, EV-lader; • langere tijd aan- of afgeschakeld te worden: bv. warmtepomp, diepvriezer, elektrische boiler. SCHAKELBARE BELASTING: - Belasting op laagspanning (AC of DC). - Kan manueel aan –of afgeschakeld worden De concrete demo is als volgt opgevat:

TECHNISCHE INFO

Als moduleerbare belasting gebruiken we een elektrische verwarming van 900 W. De schakelbare belastingen zijn een broodrooster van 950 W en een haardroger van 735 W. De regeling bestaat uit: - een interface die het protocol omvormt; - een controller die o.a. • het setpunt inleest; • de meetwaarde inleest; • berekeningen uitvoert; • rekenresultaten beschikbaar stelt. - een actuator die de moduleerbare belasting aanstuurt.

Hoe werkt de demo dan concreet? Dat kan je tot op zekere hoogte kiezen. Veel hangt af van welk regelalgoritme je in de controller programmeert. Wij hebben voor volgende regeling gekozen: zoveel mogelijk het beschikbare vermogen benutten zonder de beveiliging te laten uitschakelen. Hierbij is het de bedoeling dat het opgenomen vermogen van de elektrische verwarming aangepast wordt aan het beschikbare

vermogen. Om de demo meer realiteitsgehalte te geven was het beter geweest om de elektrische verwarming te vervangen door een elektrische boiler. Die laatste was echter niet voorhanden. Het beschikbare vermogen bedraagt 1840 W (een maximale stroom van 8 A). Dat is voldoende om de schakelbare belastingen continu te voeden. Zij vragen samen 7,3 A. Als bijkomend ook de elektrische verwarming aangeschakeld wordt, zou zonder regeling de stroom oplopen tot 11,2 A en zou de automaat uiteindelijk uitschakelen. Met de regeling geactiveerd, zakt het vermogen van de elektrische verwarming zodat de totale stroom onder het ingestelde setpunt blijft van bijvoorbeeld 8 A. Als je dan vervolgens de broodrooster uitschakelt, zakt het vermogen ogenblikkelijk en stijgt vervolgens het vermogen van de elektrische verwarming tot aan zijn maximum van 900 W of tot dat de totale stroom het ingestelde setpunt bereikt. In dit geval tot aan zijn maximum want 735 W (van de haardroger) + 900 W (van de verwarming) = 1635 W en dat is lager dan het beschikbaar vermogen van 1840 W.

Moraal van het verhaal is dat de digitale meter niet enkel kan dienen voor een passief monitoring display maar ook wel degelijk ingezet kan worden om een actieve sturing of regeling te bouwen. Slotopmerkingen Volgende aspecten zijn o.a. belangrijk maar vallen buiten het kader van dit artikel: Dynamisch gedrag; Nauwkeurigheid; Stabiliteit; Regelbereik en Configureerbaarheid. Wij vonden op de markt nog geen kant-en-klare regelaar die zonder meer aan te sluiten is op de digitale meter en op de moduleerbare belasting. Daarom hebben we zelf een regelaar gebouwd. We verwachten dat er in de toekomst wel dergelijke toestellen zullen komen. Wenst u hierover meer te weten en bent u werkzaam als elektricien of elektrotechnieker, aarzel niet ons te contacteren!  Geert Verhoeven, VOLTA

32 T E C H N I S C H E

INFO

Wat weten we over straling en het gevaar ervan? Een aantal mensen is gevoelig aan straling en dat kan een probleem zijn bij het implementeren van de digitale meter. Daarom brengen we hier een algemeen artikel omtrent stralingen en wat we er tot nu toe van weten. Alles in de natuur met een temperatuur boven de 0 Kelvin (-273 graden Celsius) zendt elektromagnetische straling uit. Deze elektromagnetische straling hebben wetenschappers geclassificeerd volgens de uitgezonden golflengte/ frequentie en ingedeeld in het elektromagnetische spectrum.

Interessante weetjes - De straling bij een zendmast is niet noodzakelijk sterker dan die van een gsm: de afstand tussen de zendmast en uw lichaam is immers groter dan tussen de gsm en uw lichaam. De straling van enkele seconden bellen komt overeen met een hele dag op 100m van een zendantenne staan. - Zet de babyfoon op minimum 1 meter van het babybedje of van een spelend kind. Kies voor een model zonder videofunctie want deze zenden voortdurend stralen uit. Een babyfoon met stemactivering geeft enkel signaal bij activering van de stem van de baby. - Beperk foto’s van medische beeldvorming zoals CT-scans en radiografieën - Vermijd het dragen van de GSM direct op het lichaam - Vermijd het gebruik van laptop of tablet direct op de benen - Vermijd maximaal elektrische apparaten in de slaapkamer - Sluit elektrische en elektronische apparaten bij voorkeur met een kabel aan op de voedingsbron en/of een netwerk - Zorg dat je zelf regelmatig geaard bent, loop blootvoets in het gras of in de zee.

Hoe ziet het elektromagnetisch spectrum eruit? Een gedeelte van deze elektromagnetische straling kunnen we zien met onze ogen. Dit gedeelte noemen we “zichtbaar licht”, maar dit is slechts een klein deel van het volledige elektromagnetische spectrum. Elektromagnetische straling kan worden opgevat als een stroom van deeltjes die fotonen worden genoemd. Fotonen zijn een vorm van energie (een foton wordt ook wel een energiepakketje genoemd) en gedragen zich raar wanneer we ze willen meten. Afhankelijk van de meetopstelling worden fotonen waargenomen als zijnde golven of als een stroom massaloze deeltjes. Aangezien fotonen massaloos zijn, verplaatsen ze zich in een vacuüm met de snelheid van het licht (299.792.458 meter per seconde). Straling bestaat dus uit een heel spectrum van fotonen met verschillende hoeveelheden energie. Bij golven kunnen we denken aan golven op zee of geluidsgolven. Beide hebben een medium nodig om zich in voort te bewegen (zeewater en lucht). Ook elektromagnetische straling beweegt zich voort in een veld: het elektromagnetische veld. Dit elektromagnetische veld bestaat uit twee componenten: - Elektrisch veld: ontstaat door elektrische ladingen en zorgt voor een elektrische kracht op andere ladingen. - Magnetisch veld: ontstaat door de beweging van elektrische ladingen. Alle materie bestaat o.a. uit protonen en elektronen. Die trillen altijd en zenden dus voortdurend elektromagnetische straling uit, dit betekent dat elk voorwerp constant elektromagnetische straling uitzendt. Om ons heen is het dus een wirwar van allerlei door elkaar heen lopende elektromagnetische golven. Een

heel klein deel daarvan kunnen we zien: lichtgolven. Een ander klein deel kunnen we voelen als warmtestraling. De elektromagnetische golven kunnen we indelen in: - lange golven: infrared, microwaves, radio waves - korte golven: ultraviolet, X-rays, gamma rays - midden tussen lange en korte golven: visible spectrum

Natuurlijke elektromagnetische straling Gedurende miljoenen jaren heeft de mens zich aangepast aan de natuurlijke straling die we in onze omgeving ervaren: het magnetisch veld van de aarde, kosmische straling, aardstralen, de zon, ... . Die straling hebben we nodig om te kunnen leven. We zijn eraan aangepast. Zonder straling is er geen biologisch leven mogelijk. Straling is een verschijnsel waarbij energie en informatie wordt overgedragen zonder dat er een direct contact bestaat tussen zender (de stralingsbron) en ontvanger (vb. het menselijk lichaam of een lichaamscel). Zo geeft zonlicht ons energie die we opslaan in onze cellen en dan gebruiken om te leven. Maar het menselijk lichaam is niet zomaar een mechanische machine, bestaande uit pure materie. Wij zijn een wonderlijk energetisch wezen en lichaamsfuncties verlopen via subtiele elektromagnetische signalen. Levende organismen hebben dan ook elektromagnetische straling nodig, maar ze kunnen die ook als stressfactor ervaren en ze kunnen schade veroorzaken (vb. nucleaire straling en X-stralen). Ons lichaam kan zich relatief makkelijk aanpassen als de kenmerken van straling constant zijn. Elke natuurlijke bron van straling heeft die eigenschappen. We

TECHNISCHE INFO

hebben echter geen biologische afweermechanismen tegen grote variaties van natuurlijke en kunstmatige elektromagnetische velden.

Door de mens gemaakte elektromagnetische straling Als we ervan uitgaan dat wij allemaal elektromagnetische wezens zijn, en dat de signalen die wij uitzenden en ontvangen een invloed hebben op onze omgeving en op ander mensen, is het makkelijk te begrijpen dat ook de technische straling die wij als mens hebben ingevoerd een invloed moet hebben op ons lichaam.

Sinds de uitvinding van de elektrische gloeilamp is de ontwikkeling van elektrische en elektronische apparaten enorm toegenomen. Dat is goed, want het is een meerwaarde in ons dagelijkse leven. Maar er is een keerzijde. Door de ontwikkeling van draadloze systemen zoals radar, GSM, UMTS en Wifi, heeft de mens de hoeveelheid straling sterk vergroot. Deze straling is dag en nacht aanwezig, maar heeft geen natuurlijke oorsprong. De kunstmatige elektromagnetische straling die de mens in onze leefomgeving heeft geïntroduceerd is daarom een belasting voor ons lichaam en creëert een innerlijke stress. Die stress is 24u op 24u aanwezig en wordt steeds groter door de verdere ontwikkeling en de invoering van meer systemen en signalen. Elk van deze systemen voldoet wellicht aan een of andere norm, maar voor de som van al die signalen samen bestaat geen enkele norm of limiet. Er zijn verschillende soorten elektromagnetische straling in functie van de toepassing: - Hoogspanningslijnen, transformatorcabines, …

- Zendmasten voor GSM, 3G, 4G, 5G, radio, televisie, … - Microgolfovens, antidiefstal- en identificatiesystemen, … - GSM, … - Wifi (draadloos internet) voor: sturing verlichting en verwarming, babyfoon, televisie, luidsprekers, slimme energiemeter, … - CT-scan, MRI-scan, …

Wat weten we zeker? - Er zijn normen voor blootstelling aan straling vastgelegd. Momenteel zijn er geen bewijzen dat elektromagnetische straling schadelijk is voor de gezondheid zolang die normen niet overschreden worden. - Er gebeurt onderzoek naar straling, maar de besluiten zijn niet eenduidig. - We spelen met iets natuurlijks, maar op grotere schaal. We kennen en weten alle gevolgen nog niet. Rudy Van den Bergh Innovation & Training manager ElectroTest

HET JO WiFi-SYSTEEM • WiFi-binnenpost met 7”-aanraakscherm en opname op SD-kaart

• Doorschakeling naar 8 smartphones • Raadpleging live en opgenomen beelden, ook vanop afstand • Verhoogde veiligheid door gebruik van Amazon servers • Plug&Play installatie (WPS-functie) CCI nv, Louiza-Marialei 8/5, 2018 Antwerpen T: +32 (0)3 232 78 64 | info@ccinv.be | www.ccinv.be

A5_Adv_Powerplus_NL.indd 1

10/01/2019 08:59

34 11

VR AGEN A AN

De mens achter…. Frank Rombouts (Marketing Manager Bestuurder Royal Crown)

Op deze pagina willen wij bekende en niet-zo-bekende mensen uit de elektrosector een aantal minder evidente vragen stellen. Privé-vragen, die de mens achter de professional laten zien. Deze maand is het de beurt aan Frank Rombouts. Wat was uw droomjob als kind? Wielrenner, een ambitie die ik intussen probeer waar te maken als wielertoerist.

Over welke investering bent u tevreden? Mijn koersfiets! :)

Wie bewondert u het meest en waarom? Joan Miró, voor wat hij betekend heeft in de transformatie van de hedendaagse schilderkunst

Hoe komt u tot rust? In yoga, schilderen en fietsen kan ik mijn rust vinden

Welke uitvinding in de elektrosector zou uw leven gemakkelijker maken? Een spraakassistent zou ik wel appreciëren in huis ;)

Noem één ding dat de kwaliteit van uw leven zou verbeteren? Een zelfrijdende auto!

Wie is uw grote voorbeeld? Ik bewonder vele mensen om verschillende redenen. Om één voorbeeld te geven: ik heb veel respect voor een figuur als Steve Jobs die disruptie van zoveel markten (mobiel, muziek, ICT) heeft gecreëerd en toch altijd zijn visie en focus behield en dit vanuit idealisme en niet vanuit winstbejag.

Wat was de moeilijkste keuze/beslissing die u in uw carrière hebt moeten maken? Ik denk dat we dagelijks voor keuzes staan waarvan we op het moment zelf niet altijd de impact op langere termijn beseffen. Iemand laten gaan in het bedrijf vind ik nog steeds erg lastig.

Op welke verwezenlijking bent u trots? Mijn expo in Milaan en het brengen van ons bedrijf naar de positie van marktleider.

Wat is uw levensmotto? Het enige dat echt is, is het moment dat we nu beleven

Waar wordt u blij van? Van mensen!

MINI HANDSFREE 2-DRAADS WIFI MET GEZICHTSHERKENNING. E RECOGNIT

ION

urslotbedie • De nin g •

ra da porta • Apr ipo ertu r Ab

elease • Ouv ock-r •L reFAC

rte po

er • Abrepuerta öffn s• Tur

ONTDEK DE KITS IN PROMOTIE!

Art. 8451V

QUADRA KIT MINI HANDSFREE WIFI

€

450

Art. 8461V

QUADRA KIT MINI HANDSFREE

2 WI-FI

Comelit APP Werkt op WiFi/3G/4G

PROMO QUADRA KIT

Volg ons op:

NOG MEER MOGELIJKHEDEN MET UW VIDEO MONITOR. Aanbieding geldig van 1 MEI tot 31 AUGUSTUS 2019. Deze actie is enkel geldig voor professionele installateurs, voor kits aangekocht tijdens de actieperiode en zolang de voorraad strekt. Voor alle informatie kan u contact opnemen met uw verdeler of met: Comelit Group Belgium NV - Kleinewinkellaan 24 - 1853 Grimbergen Tel.: 02/4115099 Fax.: 02/4115097 - info@comelit.be DE OPGEGEVEN PRIJZEN ZIJN NETTOPRIJZEN EXCL. BTW VOORBEHOUDEN VOOR DE PROFESSIONELE INSTALLATEUR.

€

350

KBSCL FUSION. De nieuwe generatie klikbare kabelgoten.

Vergokan is een absolute specialist op het vlak van metalen kabeldraagsystemen. Sinds de oprichting in 1982 staan we dicht bij onze klanten en dragen we persoonlijke service hoog in het vaandel. Daarom denken we elke dag mee met onze klanten en gaan we continu op zoek naar nog betere oplossingen. Het resultaat van deze niet-aflatende zoektocht naar optimalisatie heeft geleid tot een nieuwe generatie kabelgoten.

Maak kennis met de nieuwste standaard op het vlak van kabelgoten! www.kbscl-fusion.com

KLIKBAAR

SNEL

STERK

BETROUWBAAR

Meersbloem-Melden 16 | 9700 Oudenaarde | BelgiĂŤ | www.vergokan.com

VOORDELIG

HOGE STANDAARD