ElektroVisie 2019 nr 4 - NL

Nelectra, Beroepsorganisatie voor de elektrobranche · Stationlei 78 bus 1/1 · 1800 Vilvoorde · 6 x jaar · 29ste jg · afgiftekantoor 2030 Antwerpen X / P2A9571 − September 2019 – 4

p.10

Nelectra inspireert met bezoek aan de RetailHub

— VanLien Lutia: veelzijdige vluchtrouteverlichting om veiligheid buiten te brengen

Eenvoudig te installeren, sterk en aantrekkelijk. Met zijn onopvallende design en kleuren sluiten de Lutia-armaturen naadloos aan op de buitenkant van een gebouw. Behalve in nood ook toepasbaar als standaard verlichting, de geïntegreerde lichtsensor biedt de mogelijkheid tot nachtwaakverlichting.

De slagvaste behuizing houdt water en stof buiten. Het beste van alles is dat het veelzijdige ontwerp geschikt is voor wanden én plafonds, zodat één product volstaat voor alle installatiebehoeften. Lutia: de eenvoudige en betrouwbare manier om veiligheid buiten te brengen. www.vanlien.be

VIVIANE REFLECTEERT

Knellend punt Geen enkel woord is zo “gemeengoed” geworden als “knelpuntberoep”.

Bijna alle bedrijven uit diverse sectoren vissen in dezelfde vijver, als het op gedegen personeel aankomt. Dat betekent ook dat je goed moet zoeken om een beroep te vinden dat geen knelpunt is. Knelpunt weliswaar in de betekenis van het ontbreken van vissen in de vijver.

September is de maand bij uitstek om het te hebben over onderwijs, over instroom, over levenslang leren en ontwikkelen.

Dàt dacht ook ElektroVisie, toen de idee in zijn steeds zeer geanimeerde en gestoffeerde redactieraad viel om een dossier werkgelegenheid in de sector te maken. Hoe lossen onze bedrijven het personeelstekort op? Wat zijn nog de mogelijkheden? Doen de verschillende actoren die bevoegd zijn voor deze materie wel voldoende? We vroegen het hen zelf tijdens een fascinerend gesprek.

Net voor de zomer ondertekenden de sectorale sociale partners een nieuw akkoord voor 20192020. Samen met de collega-federaties en met de werknemersorganisaties heeft Nelectra gezorgd voor enkele maatregelen die de aantrekkingskracht om nieuwe arbeiders naar de sector te leiden moeten verhogen. De arbeidsmarkt en de samenleving in het algemeen veranderen snel. Hier niet op inspelen zou een grote vergissing zijn.

September is eveneens de maand waarin de politiek opnieuw aan de slag zou moeten gaan. Ook daar liggen uitdagingen voor het rapen. Zowel op federaal als op regionaal gebied. De klimaattransitie en transitie naar een circulaire economie moeten verder vorm krijgen, en graag niet op een kortzichtige manier.

Aan dat boetseren wil Nelectra met veel enthousiasme en kennis van zaken meewerken.

Reageren?

Viviane Camphyn Gedelegeerd bestuurder Nelectra viviane.camphyn@nelectra.be

3

4 I N H O U D

Kokende keukenrobots: mooie aanvulling op het assortiment

Waarom CRI niet meer volstaat en een nieuwe metriek nodig is

“Dringend gezocht: 2.000 elektrotechnici de komende 2 jaar”

Informatietijdschrift voor de professionelen uit de elektro­sector.

ElektroVisie/ElectroVision heeft een oplage van 7.450 exemplaren en is een tweemaandelijkse uitgave van: Beroeps-organisatie voor de elektrobranche Stationlei 78 bus 1/1 1800 Vilvoorde · t 02 550 17 11 · f 02 550 17 29 · www.nelectra.be redactieraad Viviane Camphyn, Eric Claus, Linda Claeys, Roger Coteur, Fallon Declerck, Pieter Feys, Els Heyrman, Ludo Holemans, Ronny Lannoo, Rudy Van den Bergh, Danny Hermans, Denise Weyers, Dirk Van Steenlandt

hoofdredacteur Els Heyrman 02 550 17 21 els.heyrman@nelectra.be reclameregie Trevi · Maria Walgraeve Meerlaan 9 · 9620 Zottegem 09 360 62 16 maria.Walgraeve@treviplus.be

reportages Linda Claeys linda.claeys@nelectra.be

drukkerij Goekint Graphics

verantwoordelijke uitgever Viviane Camphyn Stationlei 78 bus 1/1 · 1800 Vilvoorde 02 550 17 11

administratie Nadia Van Nuffel · 02 550 17 17 nadia.vannuffel@nelectra.be Marian Hemerijckx · 02 550 17 18 marian.hemerijckx@nelectra.be

vertaling Akira Translations

Cover Pat Verbruggen

De artikels en de advertenties verschijnen onder de verantwoordelijkheid van de auteurs en de adverteerders.

Overname van artikels is toegestaan mits schriftelijke toestemming van de uitgever.

Lid van de Unie van Uitgevers van de Periodieke Pers.

Nelectra verwerkt uw persoonsgegevens met het oog op leden- of prospectenbeheer. Indien u dit niet wil, volstaat een mail naar info@nelectra.be. U kan uw gegevens inkijken en laten aanpassen via een eenvoudig verzoek, mét bewijs van identiteit, aan Nelectra, Stationlei 78 bus 1/1, 1800 Vilvoorde of via info@nelectra.be. Met vragen of klachten over gegevensverwerking kan u terecht bij de Gegevensbeschermingsautoriteit. Het algemeen privacybeleid vindt u op onze website www.nelectra.be. Uw gegevens werden mogelijks verkregen via een externe databank. Op eenvoudig verzoek kunt u meer info verkrijgen.

INHOUD

Elektro Schroeyen werkt al 15 jaar met unieke belevingsruimtes 3

Viviane reflecteert

20 Europa

Knellend punt

Hoe kan u uw zaak revitaliseren?

Een praktische gids

6 Elektro Schroeyen creëert dynamiek via belevingsruimtes 8

Nelectra informeert

8 Hallo Nelectra?

9 Is er een wet die bepaalt hoeveel lumen noodverlichting moet geven?

10 Lunchcauserie retail:

hoe ziet de toekomst eruit?

12 Elektrosector sluit sectoraal akkoord af

voor 2019-2020

16 Volta meets Cevora

22 Elektrotechnici gezocht Volta presenteerde cijfers, Nelectra ging op zoek naar getuigenissen…

26 Rexel Lightlab in plantentuin Meise 28 Verlichting Er komt een nieuwe metriek voor

kleurweergave

30 Technische info

14 Sectornieuws

17 Nieuwe meetapparatuur

34 6 Vragen aan

18 Kokende keukenrobots Een mooie aanvulling op het assortiment

30 De normen voor noodverlichting 32 Dimmen en de kleurstabiliteit van leds

Peter Claeys (General Manager Volta)

5

6  N E L E C T R A

BEZOEK T HA AR LEDEN

Elektro Schroeyen

werkt al 15 jaar met unieke belevingsruimtes

NELECTRA BEZOEKT HAAR LEDEN

In een tijdperk waarin vooral online

staat de volgende generatie ook al in de zaak.

merken we ook de geluidsinstallatie van

verkoop met de aandacht gaat lopen,

De zaakvoerders proberen zoveel mogelijk

Bose op: high-end geluid met de mogelijk-

ontdekten we bij Elektro Schroeyen te

dynamiek te creëren in hun zaak. Enerzijds

heid tot inbouw.

Heusden-Zolder meerdere belevingsruim-

via de belevingsruimtes, maar ook via kook-

tes. Deze tonen niet alleen de nieuwste

demonstraties die klanten leren werken

We herkennen Arno Breels (met afstands-

trends, maar ze laten de bezoekers ook

met de toestellen die ze gekocht hebben.

bediening), Johan Schroeyen (aan het

ondervinden dat ze hier totaaloplossingen krijgen.

meubel) en medewerker Jos Bosloers.

Op de foto zien we een recent vernieuwde belevingsruimte, met -onder meer- verlich-

Opgericht in 1967 door Louis Schroeyen en

ting op basis van Philips Hue met sensoren

 Linda Claeys

Berta Swinnen is Elektro Schroeyen gestaag

voor een hogere energie-efficiëntie. De

 Luc Daelemans

gegroeid en geëvolueerd. Momenteel is de

‘smart’ meubels van de Duitse fabrikant

zaak in handen van Johan Schroeyen en zijn

Spectral kunnen op maat gemaakt worden

zus Martine. Ook de opvolging is verzekerd,

en zorgen voor een mooie afwerking

want met Arno Breels en Ilian Schroeyen

zonder zichtbare bekabeling. Tenslotte

www.schroeyen.expert.be

7

8 N E L E C T R A

INFORMEERT

Hallo Nelectra?

Bij Nelectra kan u als lid steeds terecht bij onze adviseurs met al uw vragen over juridische, technische sociale, fiscale, …. materies. Een greep uit de meest gestelde vragen van de voorbije maand. Meer info? Contacteer onze adviseur Fallon Declerck.

Mag ik op een bestaande installatie zonnepanelen bijplaatsen zonder de omvormer te vervangen?

Bijplaatsen van zonnepanelen op een bestaande installatie die recht geeft op groene stroomcertificaten mag niet, zonder de omvormer te vervangen. Je mag wel extra panelen plaatsen met een aparte omvormer zolang je voldoet aan de aansluitvoorwaarden inzake maximum omvormersvermogen en fasebelasting. Leden kunnen hierover meer gedetailleerde info ontvangen via info@nelectra.be.

Heb ik als zelfstandige ook recht op twee jaar garantie?

Regelmatig krijgen we vragen van onze leden over de wettelijke garantietermijn van twee jaar en voor wie die juist geldt.

Wat zijn de regels?

De wet voorziet enkel een verplichte garantietermijn van twee jaar in geval van een consumentenkoop, dat wil zeggen bij aankopen door een consument bij een professionele verkoper. Voor tweedehands goederen mag de verkoper deze garantietermijn inkorten tot één jaar.

Voor meer informatie, contacteer onze Nelectra-adviseur

Fallon Declerck fallon.declerck@nelectra.be 02 550 17 14

Tussen professionelen onderling is deze wettelijke garantieregeling niet van toepassing. Een verkoper is dus niet verplicht om garantie te geven aan een professionele koper. Het is natuurlijk wel mogelijk om contractueel overeen te komen dat er toch een commerciële garantie wordt verleend. De termijn en de voorwaarden die daaraan verbonden zijn, zijn dan vrij te bepalen.

Als zelfstandige moet u dus een onderscheid maken tussen aankopen voor hoofdzakelijk privégebruik en aankopen voor professionele doeleinden. Voor privéaankopen kunt u zich beroepen op de wettelijke garantie maar voor goederen die u koopt op de zaak is dat in principe niet het geval.

Wanneer u het btw-nummer van uw eenmanszaak laat vermelden op de factuur, gaat men er van uit dat het om een professionele aankoop gaat.

Vennootschappen daarentegen kunnen nooit terugvallen op de wettelijke garantieplicht aangezien enkel natuurlijke personen als consument beschouwd kunnen worden en privéaankopen kunnen doen.

Bij zakelijke aankopen leest u dus best de algemene voorwaarden van de verkoper na om te weten wat de garantiebepalingen zijn voor professionelen.

Bovendien kan elke koper -zowel consument als professioneel- zich nog beroepen op het stelsel van de verborgen gebreken. Hier hangt geen termijn aan vast maar de bewijslast ligt wel een stuk hoger. Om verborgen gebreken te kunnen inroepen, moet u als koper het bewijs leveren dat het gebrek al bestond op het moment van de aankoop, wat niet zo evident is. Ook de oplossingen die u vervolgens worden aangeboden, zijn een stuk beperkter dan het stelsel van de wettelijke garantie.

(FD)

NELECTRA INFORMEERT

Is er een wet die bepaalt hoeveel lumen noodverlichting moet geven?

Dit is een complexe vraag omdat elke noodverlichtingsinstallatie uniek is. Daarom is er ook geen wet die een éénduidig antwoord geeft op de vraag naar het aantal lumen (of de lux-waardes) die een noodverlichtingsinstallatie moet hebben.

Om meer duidelijkheid te scheppen in deze niet eenvoudige materie, splitsen we de vraag op in drie afzonderlijke thema’s: • Wat is noodverlichting?

• Wat is lumen?

• Hoeveel lux is er nodig voor de verschillende noodverlichtingstoepassingen?

Wat is noodverlichting?

Elke noodverlichting installatie is uniek en de terminologie verschilt naargelang de bron. Volgens de norm NBN-EN 1838 is noodverlichting een verlichting die dient als verlichting wanneer de netspanning wegvalt, ongeacht de oorzaak. Noodverlichting heeft een eigen

Voor meer informatie, contacteer onze Nelectra-adviseur

Freddy Steenackers freddy.steenackers@nelectra.be 02 550 17 23

energievoorziening, onafhankelijk van de bron waarmee de normale verlichting gevoed wordt.

Er zijn diverse soorten noodverlichting, die we grofweg kunnen onderverdelen in • Vervangingsverlichting: volwaardige verlichting die gebruikt wordt wanneer mensen gewoon hun werk verder moeten zetten • Veiligheidsverlichting of noodevacuatieverlichting: verlichting die gebruikt wordt bij stroomuitval om de veiligheid van mensen te verhogen bij het veilig verlaten van een locatie of om nooduitgangen eenvoudig terug te vinden. Er zijn 3 soorten noodevacuatieverlichting: 1. Vluchtrouteverlichting: om te zien waar men loopt en om eventuele obstakels herkenbaar maken; 2. Anti-paniekverlichting: om mensen te begeleiden naar het begin van de vluchtroute; 3. Verlichting voor werkplakken met verhoogd risico: om werknemers in staat te stellen een afsluitprocedure uit te voeren, zodat de veiligheid van andere mensen in het gebouw niet in gevaar komt.

Wat is lumen?

Lumen is een maat voor de totale hoeveelheid zichtbaar licht die een lichtbron in alle richtingen uitstraalt.

Dat kan dus heel geconcentreerd zijn (bijvoorbeeld een laser), maar ook heel verspreid (bijvoorbeeld een traditionele gloeilamp die vrij opgesteld staat).

Met lumen wordt de lichtsterkte per watt uitgedrukt. Hoe meer lumen, hoe hoger de wattage is en omgekeerd. Het aantal lumen wordt dus bepaald door het armatuur.

Hoeveel lux is er nodig voor de verschillende noodverlichtingstoepassingen?

De lumen vermelding op noodverlichting geeft aan hoeveel licht het armatuur kan geven, maar het vertelt niet hoeveel licht er daadwerkelijk op een oppervlak terecht komt. Daarvoor heeft u het aantal lux nodig.

Volgens de norm NBN-EN 1838 is er voor elke toepassing een andere hoeveelheid lux nodig. Daarnaast zijn er nog een aantal normen die de regels van goed vakmanschap aangeven voor het plaatsen van de diverse soorten noodverlichting.

We lijsten ze hier even op:

NORM

TITEL

ONDERDEEL

FUNCTIE NOODVERLICHTING

NBN-EN 1838

Toegepaste verlichtingstechniek

noodverlichting

noodevacuatieverlichting vervangingsverlichting

NBN-EN 50171

Noodverlichting systemen met centrale voeding

centrale voeding

noodverlichting

NBN-EN 50172

Noodverlichting systemen voor vluchtwegen

vluchtwegen

noodverlichting

NBN-EN-IEC 60598-2-22

Bijzondere eisen

verlichtingsarmaturen voor noodverlichting

noodverlichtingsarmaturen

NBN-EN-ISO 7010

Grafische symbolen

veiligheidskleuren en -tekens geregistreerde veiligheidstekens

vluchtrouteaanduiding noodverlichting pictogrammen

NBN C71-100

Veiligheidsverlichting

installatieregels en instructie voor controle en onderhoud

installatieregels onderhoud

9

10 N E L E C T R A

INSPIREERT

Lunchcauserie retail: hoe ziet de toekomst eruit?

Nelectra ziet het als één van haar kerntaken om haar leden-retailers te blijven ondersteunen en inspireren. Daarom organiseerden we -midden juni- opnieuw een event waarbij we de top van de aankoopgroeperingen, retailers én fabrikanten samenbrachten. Dit jaar brachten we een bezoek aan de Retailhub van RetailDetail te Antwerpen, waar we ondergedompeld werden in de nieuwste retailtrends en technologische toepassingen..

De Retailhub is het grootste retail kennis- en inspiratiecentrum van de Benelux in Antwerpen: op 1.250 m² kregen we een 2 uur durende rondleiding, waarin naar antwoorden gezocht werd op de vragen ‘Hoe verkopen we morgen?”, “Waar verkopen we morgen?” en ook “Aan wie verkopen we morgen?”

Daarbij werd vooral benadrukt dat de wensen en verwachtingen van de consument van morgen in het oog moeten gehouden worden.

De nieuwe manier van winkelen moet de consument inspireren, verrassen en belonen. En dit via innovatieve toepassingen en ideeën.

De Retailhub is dan ook een soort van laboratorium, waar diverse mogelijkheden aangereikt worden die in winkelpunten kunnen toegepast worden. Zo werd kennisgemaakt met 3D toepassingen, betalingsapps, interactieve systemen, gepersonaliseerde diensten…

We volgden een traject via het appartement van de toekomst, een kapsalon, een kledingwinkel, een koffiebar, een supermarkt, een elektronicazaak….

Er werd ook aandacht besteed aan de trends zowel binnen als buiten het retailverhaal. Denk dan aan de verstedelijking, de digitalisering, de nieuwe consument, het omnichannel verhaal, de vergrijzing,….

Het werd een inspirerende tour, waar we met al onze zintuigen het nieuwe shoppen konden omarmen. Afsluiten deden we met het uitdelen van het boek ‘The Future of shopping’ van Jorg Snoeck (CEO van RetailDetail) en Pauline Neerman (editor RetailDetail), zodat onze deelnemers ook achteraf nog een naslagwerk kunnen raadplegen.

NELECTRA INSPIREERT

NELECTRA OP HET PROGRAMMA VR gaming

MET SPECIAL GUEST ‘MAUREEN’

en maak kans op mooie prijzen

Maureen zing en dans mee met Maureen, gekend van Ketnet, Helden, de Ketnetband, Idool & Q-music

Een hapje en een drankje voor groot en klein

games van het moment

11

12 N E L E C T R A

O N D E R H A N D E LT

Elektrosector sluit sectoraal akkoord af voor 2019-2020 Op woensdag 26 juni 2019 ondertekenden de werkgeversorganisaties en de vakbonden een Nationaal Akkoord voor alle arbeiders (paritair subcomité 149.01) in de elektrosector voor de periode 2019-2020.

Na enkele maanden onderhandelen en een laatste zeer lange onderhandelingsdag bereikten we met de sociale partners uiteindelijk een evenwichtig akkoord voor werknemers én werkgevers.

drie jaar en bedraagt 3€ per dag, met een maximum van 300€ per jaar.

•

Op het vlak van mobiliteit wordt geijverd voor een KB dat het RSZ-vrije plafond van de mobiliteitsvergoeding optrekt. Van zodra dat in werking treedt zullen de bedragen verhoogd worden tot 0,1384€/km voor passagiers en 0,1569€/km voor chauffeurs.

•

Er zal dan ook een nieuwe tussencategorie worden ingebouwd voor chauffeurs die zonder passagiers rijden.

Deze ontvingen tot op heden dezelfde vergoeding als passagiers maar zij zullen in de toekomst 0,1453€/km krijgen. Wie op jaarbasis minstens 43.000 kilometer aflegt, krijgt het jaar erop een extra dag “mobiliteitsverlof”.

•

De sector zal een peterschapsopleiding van 4 dagen voorzien die gratis is voor alle peters in een bedrijf.

Dit geldt ook indien de werkgever zelf “peter” is. De opleiding zal in aanmerking komen voor het Vlaams Opleidingsverlof (vroeger Betaald Educatief Verlof) en voor elk van de 4 dagen zal eveneens een half premiekrediet van Volta worden toegekend.

Dit zijn de belangrijkste elementen van het akkoord: •

•

•

Conform de afspraken gemaakt op het interprofessioneel niveau, worden alle sectorale minimumuurlonen en effectieve uurlonen verhoogd met 1,1% bruto en dit vanaf 1 juli 2019.

De werkgeverseis voor meer flexibiliteit werd omgezet in het behoud van de overuren die niet meetellen voor de berekening van de interne grens op 60u én de verhoging van het aantal vrijwillige overuren van 120u naar 180u per jaar.

Om de instroom in de sector te verhogen en jonge werknemers aan te trekken, kunnen arbeiders in 2019 en 2020 aanspraak maken op een terugbetaling door het Fonds voor bestaanszekerheid van de kosten voor kinderopvang.

De tussenkomst geldt voor kinderen tot de leeftijd van

De volledige tekst van het sectoraal akkoord kan u terugvinden op onze website.

Nelectra-leden kunnen bovendien de nieuwe loonbarema’s consulteren die van toepassing zijn vanaf 1 juli 2019 (www. nelectra.be, onder de tab ‘personeel’) Met vragen hierover kunt u steeds terecht bij directieadviseur Fallon Declerck, fallon.declerck@nelectra.be, 02/550.17.14

TECH LEDNO LUX 14.0

SMART

TECHNISCHE & ARCHITECTURALE VERLICHTING

VRAAG UW EXEMPLAAR

in uw Cebeo filiaal of download op www.cebeo.be/nl-be/tools/downloads

14 S E C T O R N I E U W S Comelit: kwalitatief camerabewakingssysteem

Met de IP100 lanceerde Comelit een update van het kwalitatief camerabewakingssysteem met een uitstekende compressie (H265) en een hoge resolutie (4K).

De IP100 is toegankelijk en zelfs instelbaar vanop afstand. Bovendien beschikt dit camerabewakingssysteem over geïntegreerde analysefuncties en kan het flexibel ingezet worden in functie van de noden. De installatie, de integratie èn het opnamebeheer is uiterst eenvoudig. www.comelit.be

Alexander Dewulf voorzitter van Europese Groothandelsunie

Legrand: kabelgoot voor glasvezelkabels

Met de Fiber Raceway kunststof kabelgoot speelt Legrand in op het stijgende gebruik van glasvezel in datacenters.

Fiber Raceway is een compleet systeem, met hulpstukken, voor volledige installaties met ophanging en aansluiting voor dataracks in datacenters.

Legrand biedt de kabelgoten aan in verschillende breedtes (50, 100, 220, 300 en 600 mm).

De goten en hulpstukken sluiten makkelijk op elkaar aan wat een eenvoudige en tijdbesparende installatie garandeert. Het veranderen of uitbreiden van een kabelgootsysteem kan zonder de bestaande kabel te verwijderen en zelfs zonder de installatie stil te leggen.

Multicast, een product met de Casambitechnologie, dat eenvoudig, veilig, intelligent, krachtig, evolutief en koppelbaar is. In combinatie met een gratis App (die compatibel is met iOS en

Android), kunt u met de Multicast tot maximum 20 verlichtingstoestellen bedienen met behulp van een mobiele telefoon of tablet! Zo wordt design gecombineerd met visueel comfort, wordt energie bespaard om de planeet minder te belasten, en is het ontwerp van de verlichting beter afgestemd op de mens. www.teconex.eu

Rittal: roestvast staal

www.legrand.be

Teco: smart lighting, smart solutions Tijdens het congres van de European Union of Electrical Wholesalers (EUEW), dat dit voorjaar in Brussel plaatsvond, werd Alexander Dewulf (CEO van Cebeo en Sonepar Belgium), aangesteld als nieuwe voorzitter.

De EUEW vertegenwoordigt de belangen van de elektrogroothandels uit 16 Europese landen en telt niet minder dan 1.050 bedrijven als lid.

Alexander Dewulf is dankbaar voor het vertrouwen dat zowel Sonepar als de EUEW in hem toonden om hem te benoemen tot voorzitter van deze invloedrijke vereniging: "De EUEW wil de stem zijn van elektrische groothandels in heel Europa en daarbij hun belangen ontwikkelen en behartigen. Om dit te realiseren, willen we ons laten leiden door de waarden van de EUEW, die gericht zijn op continue ontwikkeling en professionalisme door middel van open dialoog, permanente ondersteuning en integriteit.”

Met de nieuwe Multicast (patent pending) vermenigvuldigt Teco Professional de gebruiksmogelijkheden van haar verlichting, door een reeks van functies op intuïtieve wijze te laten bedienen en automatiseren.

Als stand alone of gekoppeld aan een reeks van toebehoren (bewegingsof lichtdetectoren, …), gebruikt en sublimeert het systeem de Casambitechnologie in installaties die bestemd zijn voor de industrie, kleinhandel en horeca, maar ook voor kantoren en medische zorginstellingen. En dit zowel draadloos als grenzenloos.

Teconex is een Europese speler op een markt in volle evolutie en vanuit die positie ontwikkelde het bedrijf de

De Rittal Blue e+ koelaggregaten zijn voortaan ook leverbaar in roestvast staal.

Ze werden speciaal ontworpen voor veeleisende omgevingen. Hun behuizing in RVS maakt ze bijzonder geschikt voor toepassingen die hoge niveaus van corrosiebescherming vereisen. Typische voorbeelden zijn de voedingsmiddelenen drankenindustrie en de verwerkende industrie, waar frequente schoonmaakbeurten de norm zijn. Deze nieuwe versies van de koelaggregaten behoren tot beschermingsklasse IP 55 en zijn voortaan leverbaar uit stock. Net als de andere Blue e+ apparaten, werken ze met een zeer energie-efficiënte hybride technologie en zijn ze verkrijgbaar in vijf verschillende koelvermogens variërend van 1,6 kW tot 5,8 kW. www.rittal.com

SECTORNIEUWS

Sortimo: nieuwe vestiging te Kontich

Begin mei opende Sortimo Belux haar vierde vestiging in ons land. Deze nieuwe vestiging te Kontich, komt er dankzij de constante groei van het bedrijf.

Sortimo Belux telt vandaag een 45-tal werknemers, waarvan 23 techniekers, 11 salesmedewerkers op de baan en 11 medewerkers voor de interne klantendienst. De groei blijft zich doorzetten.

Een vierde vestiging was nodig om de bestaande vestigingen te ontlasten én om de klanten in de regio Antwerpen beter te kunnen bedienen.

‘Sortimo Noord’ te Kontich zal naast kantoren en een werkplaats ook meteen de ruimste outlet-afdeling krijgen. In die afdeling worden inrichtingen, die bijvoorbeeld al eens gebruikt zijn op een beurs, aangeboden met mooie kortingen. www.mysortimo.be

Schneider: nieuw webadres Om de toegang tot de website te vereenvoudigen en de gebruikerservaring op de digitale kanalen te verbeteren heeft Schneider Electric zijn webdomein bijgewerkt van www.schneider-electric. be naar www.se.com/be. Het nieuwe webadres is eenvoudig om te schrijven en te onthouden, en het garandeert een snellere toegang tot de online platformen. Het betreft geen verandering van het merk, enkel van het webadres.

Het merk, de naam, het logo en andere bedrijfsinformatie blijven onveranderd.

Samen met deze verandering van het webadres krijgt de website van Schneider Electric ook nieuwe functies, een verbeterde werking en een rijkere inhoud, zodat klanten gemakkelijker informatie vinden, producten en oplossingen kunnen begrijpen en goed geïnformeerde beslissingen kunnen nemen op basis van hun behoeften. www.se.com/be

Reddy samen met Preflexibel bij Wienerberger groep De Wienerberger groep, die in 2017 nog Preflexibel uit Ninove overnam, kocht onlangs ook Reddy NV. Voor wie Reddy niet kent: het betreft een Belgisch fabrikant van elektrisch installatiemateriaal en verbindings- en bevestigingssystemen uit Seneffe (Henegouwen).

Met een specialisatie in het spuitgieten van kunststof artikelen zijn ze sinds meer dan 30 jaar een gevestigde waarde in de productie en commercialisering van een breed assortiment van hoogwaardige inbouwdozen en verbindings- en bevestigingstechnieken voor zowel flexibele als starre buizen. Met de luchtdichte

Unique symmetry.

Infinite possibilities.

Meer info via www.rittal.be

inbouwdozen hebben ze ook een belangrijke positie in de steeds groeiende markt voor energiezuinige woningen.

Recupel: uitstekende cijfers

Eind juni maakte Recupel haar jaarverslag van 2018 bekend. Daarin wordt tevreden teruggeblikt op 2018, waarin de inspanningen geleid hebben tot de correcte en veilige verwerking van meer dan 117.000 ton elektro. Dat is 10,3 kg per inwoner. Met deze cijfers behoort ons land tot de beste van de wereld op het vlak van inzameling en recyclage van e-waste.

De toenemende schaarste aan grondstoffen via de klassieke mijnbouw is van die aard dat urban mining, waarbij grondstoffen uit de stad maximaal gerecupereerd worden, niet langer optioneel is. Het is een noodzaak geworden.

In plaats van grondstoffen één keer te gebruiken, moeten we dezelfde grondstoffen opnieuw en opnieuw gebruiken. Urban mining maakt van de stad een mijn vol oude elektrotoestellen die er ongebruikt bijliggen, maar een enorme rijkdom bevatten. In België zijn dat er zo’n 50 miljoen. Hoewel we met onze inzamelresultaten tot de wereldtop behoren, engageert Recupel zich verder om steeds meer te doen om de berg e-waste aan te pakken.

VX25. SYSTEM PERFECTION. Het nieuwe VX25 kastsysteem biedt een maximale datakwaliteit, sterk verminderde complexiteit, tijdbesparing en veilige assemblage.

15

16 N E L E C T R A

INFORMEERT

Volta meets Cevora Samen zorgen Volta en Cevora ervoor dat het opleidingsaanbod nog beter afgestemd is op de behoeften van uw bedrijf! Zag u een opleiding in het aanbod van Cevora die ook interessant is voor uw arbeiders? Of wil u een bediende inschrijven voor een Volta opleiding? Dankzij de samenwerking tussen Volta & Cevora zijn heel wat opleidingen gratis voor uw werknemers!

Cevora heeft als opleidingsfonds voor de bedienden (PC200) een zeer uitgebreid opleidingsaanbod dat u ongetwijfeld kan interesseren voor uw arbeiders (PC149.01).

Het is nu ook mogelijk om voor een beperkt aantal van deze opleidingen uw arbeiders in te schrijven én dit zelfs kosteloos.

Volta neemt namelijk uw opleidingskost voor haar rekening én bovendien kan u voor deze opleidingen een premieaanvraag indienen (opleiding met externe lesgever).

Meer info en inschrijven kan rechtstreeks bij Cevora door te klikken op de opleiding van uw keuze!

Is er een andere opleiding die uw interesse wekt, neem dan contact op met uw regionaal adviseur bij Volta of met uw contactpersoon bij Cevora. Op basis van uw vraag wordt gekeken

of de samenwerking nog verder kan uitgebreid worden en uw opleiding mee kan opgenomen worden! Vallen uw bedienden onder het PC 200, dan kan u niet alleen bij Cevora terecht voor opleidingen, HR-tools, opleidingspremies…, maar dankzij de samenwerking tussen Volta en Cevora kan u nu ook uw bedienden kosteloos inschrijven in een aantal Volta opleidingen! Cevora neemt hier de opleidingskost (niet de eventuele kost van een examen) voor haar rekening.

U schrijft uw bedienden gewoon in via My Volta en de factuur wordt betaald door Cevora.

Een overzicht van de opleidingen die binnen deze samenwerking opgenomen zijn kan u eenvoudig terugvinden op de website van Volta: volta-org.be en doorklikken naar werkgevers, opleiding en competentiebeleid, Cevora en Volta.

Of u kan ook contact opnemen met uw regionaal adviseur die u graag verder op weg helpt.  Hilde De Wandeler

Ook het sociaal fonds voor de bedienden van de zelfstandige kleinhandel (PC201) biedt heel wat interessante opleidingen aan, onder meer gericht op verkoopstechnieken. Nelectra bekijkt of ook hier een gelijkaardige samenwerking mogelijk is. Meer info volgt.

Save the dates: Nelectra infosessies najaar 2019 24 oktober 2019, Melle

De stand van zaken in PV-land Vlaanderen bij de aanvang van het tijdperk van de digitale meter bij Fluvius in Melle.

Sprekers van Fluvius, de VREG, Volta en PV Cycle gidsen u door het nieuwe tijdperk van de digitale meter. Welke gebruiksklare communicatietools zijn er om gemakkelijk en snel te communiceren over de digitale meter? Hoe ziet het elektriciteitstarief van de toekomst eruit? Hoe zit het met de recyclage van afgedankte zonnepanelen? U verneemt er ook alle belangrijke informatie over het Synergrid document C10/11 met de specifieke technische aansluitingsvoorwaarden voor gedecentraliseerde productie-installaties die in parallel werken met het distributienet.

5 november 2019, Sint-Niklaas

“Vroeger was alles beter (?)”

Inspirerende brainstormsessie over opportuniteiten en mogelijke belemmeringen. O.a. volgende thema’s komen aan bod : verschuiving nieuwbouwmarkt naar verbouwmarkt, complexiteit integratie andere technieken, zelflerende systemen (AI), personeelstekort, circulaire economie… Hoe ziet de “customer journey” er op vandaag uit? Wat is in deze de rol van onze elektrobedrijven anno 2020? Deze brainstormsessie wordt op 5 november georganiseerd door Nelectra in nauwe samenwerking met NIKO.

Na afloop van de sessie bezoeken de deelnemers de tentoonstelling 100 jaar NIKO.

14 november 2019, Torhout 28 november 2019, Mechelen

Future proof binnenhuisbekabeling bij Telenet in Mechelen Hoe bouwt u een kwalitatief netwerk dat niet alleen afgestemd is op de huidige producten maar ook voldoet aan het netwerk van de toekomst? Welke bekabeling is daarvoor nodig? Tijdens deze infosessie krijgt u ook een overzicht van de nieuwste dragers en technologieën (evolutie in coax, UTP en fiber). De toekomst brengt snelheden in de woning van 1 Gbps en meer, een interne bekabeling dient hierop afgestemd te worden. Ook de allerlaatste settopbox wordt toegelicht (o.a. 4K, cloud Personal Video Recorder en spraakbesturing).

3 december 2019, Hasselt

De stand van zaken in PV-land Vlaanderen bij de aanvang van het tijdperk van de digitale meter bij Fluvius in Hasselt.

Check nelectra.be voor alle recente informatie.  Els Heyrman

EURO-INDEX, compleet in meten.

Nieuwe meetapparatuur Meten is weten: een huizenhoog cliché, maar het is wel waar! Ook voor u als installateur is meten belangrijk en daarom lanceren fabrikanten regelmatig innovaties met meer mogelijkheden die bovendien nauwkeuriger, veelzijdiger en compacter zijn…

Veelzijdige multimeter De Elektro Lijn Neptune is een True RMS multimeter met aanvullende testfuncties. Naast meting van spanning, weerstand, stroom (met een optionele stroomtang) en een doorbeltest biedt dit instrument meting van isolatieweerstand, een continuïteitstest met 200 mA, meting van harmonische vervorming en bepaling van de fasevolgorde. Deze unieke combinatie van functionaliteit vormt een bijzonder handig instrument voor het testen van elektrische veiligheid en storingzoeken bij elektrotechnische installaties. Het compacte toestel past gemakkelijk in een gereedschapkoffer of vakje in de bedrijfswagen. De bediening is eenvoudig met een keuzeschakelaar, zonder menustructuur. www.euro-index.com

Meetinstrumenten voor inspectie en controle van elektrotechnische installaties. Mét eigen gecertificeerde service- en kalibratiediensten aan vaste, lage prijzen.

Advies, verkoop & verhuur We helpen u aan het juiste meetinstrument voor uw toepassing.

Support Heeft u een technische vraag over uw toestel?

Onze medewerkers staan voor u klaar.

Onderhoud & kalibratie Met onze unieke KWS® serviceformule houdt ons geautoriseerd labo uw toestel steeds in topconditie.

Transparant & duurzaam Fluke pocket warmtebeeldcamera De Fluke PTi120 is een handige warmtebeeldcamera in zakformaat. Met een thermische resolutie van 120 x 90 (10.800 pixels) en een meetbereik van -20 tot 150 °C biedt het toestel uitstekende specificaties. De beelden kunnen als jpeg of als volledig radiometrisch bestand opgeslagen worden. Via het LCD touchscreen kunt u de beelden bekijken en het instrument bedienen. Om mogelijke problemen beter te lokaliseren kan het visuele beeld (normale foto) gecombineerd worden met het infraroodbeeld. Met de gratis Fluke Connect pcsoftware kunt u de warmtebeelden volledig analyseren en professionele rapporten opstellen. De Fluke Connect Asset Tagging functie maakt het dan weer makkelijk om beelden overzichtelijk te bewaren. Door een QR- of barcode van het meetobject te scannen, worden de infraroodbeelden met datum en tijd opgeslagen in vooraf gedefinieerde mappen. De geregistreerde data kunt u vervolgens via WiFi exporteren. Met beschermingsklasse IP54 is de kleine maar robuuste Fluke PTi120 ook bestand tegen vuil en water.

Werk zorgeloos met online inzage in uw certificaten, vaste serviceprijzen, afhaaldienst, etc.

www.euro-index.com

EURO-INDEX bvba Leuvensesteenweg 607 - 1930 Zaventem T: 02 757 92 44 - sales@euro-index.be - www.euro-index.be

18 D O S S I E R

KO K E N

Kokende keukenrobots:

Een mooie aanvulling op het assortiment Kookboeken, kookprogramma’s, gezond eten…. Er is duidelijk een tendens om meer zelf te koken of het nu om gezondheidsredenen of omdat het gewoon lekkerder is.

Daarop inspelend is de verkoop van elektrische toestellen die de consument bij het koken helpen, ook stijgende. Zo zijn kokende keukenrobots of kookrobots bijvoorbeeld een interessante productgroep. Wij vroegen een aantal van onze leden naar hun ervaringen met deze toestellen en werden aangenaam verrast door het enthousiasme…

De kookrobot of kokende keukenrobot zit serieus in de lift. Eén van de belangrijkste voordelen van dit toestel is het feit dat deze toestellen ervoor zorgen dat consumenten eigenlijk maar 1 toestel meer nodig hebben om te stomen, sudderen, hakken, opkloppen, deeg bereiden en nog zoveel meer…

Daarop inspelend brengen fabrikanten nog regelmatig aanvullingen op de markt. Denk maar aan de speciale kit om spaghetti, tagliatelle of fusilli van groenten te maken. Of een blokjes– en staafjeskit voor het snijden van groenten en fruit, maar ook om snel en gemakkelijk frietjes te maken.

Grote tevredenheid en vele voordelen Yves Hauben (Elektro Hauben Hoeselt) verkoopt drie merken en is vooral tevreden over de veelzijdigheid van kokende keukenrobots: “Wij verkopen drie merken, omdat elk merk zijn

voor- en nadelen heeft.”

Ook Taelman Elektro te Bellegem heeft deze toestellen in het assortiment.

Volgens medewerker Billy Deprez is het een mooie uitbereiding op het keukenrobot-assortiment: “Ze zijn een geslaagd huwelijk tussen een foodprocessor en een kooktoestel. Ik vind ze bijzonder innoverend, want je kan er zo goed als elk gerecht mee klaarmaken.”

Isabelle Rosseel (Electro Rossel te Zedelgem) verkoopt deze toestellen nu ongeveer een jaar en ook zij is er heel tevreden over. Zij heeft er zelfs zelf eentje in huis gehaald: “Ik ben een fervente hobbykok en dit toestel is me op het lijf geschreven: ik zie hem als een soort sous-chef voor mij. Groenten snijden, sauzen bereiden, deeg kneden, vlees hakken…. Zowel voorgerecht, hoofdgerecht als dessert: voor elke gang doet de machine op een professionele manier zijn werk. Lekkere bereidingen worden in een mum van tijd klaargemaakt, je wint tijd en er is een groot no-stress gevoel. Koken wordt voor mij nog meer genieten!”

Tot slot ziet Billy Deprez nog een ander voordeel: “Hoewel deze toestellen over heel wat standaard accessoires beschikken, bestaan er nog heel wat optionele toebehoren die de klant zich op termijn kan aanschaffen om zijn kookervaringen te verrijken. Als er in een huishouden bijvoorbeeld een citruspers of sapcentrifuge defect is, dan kan men dit als accessoire aanschaffen. Zo hoeft men niet nog een extra toestel in huis te halen.”

Hoe verkoop je zo’n toestel?

Omdat je niet meteen aan een kokende keukenrobot kan zien wat hij allemaal kan, volstaat het niet om hem gewoon in de winkel te zetten. “Aan elke klant wordt op een uitgebreide manier uitgelegd wat het toestel kan en welke kwaliteiten en voordelen het toestel heeft,” vertelt Isabelle Rosseel.

“Wanneer een klant interesse heeft

 Wanneer een klant interesse heeft in een aanverwant toestel, zoals een soepmaker, een foodprocessor of een keukenrobot, komt de kokende keukenrobot al ter sprake komt bij de productuitleg.

in een aanverwant toestel, zoals een soepmaker, een foodprocessor of een keukenrobot, zorgen wij ervoor dat de kokende keukenrobot al ter sprake komt bij onze productuitleg,” klinkt het bij Billy Deprez. Maar er wordt toch vooral ingezet op demonstraties.

De voordelen van demo’s Elektro Hauben organiseert heel regelmatig demonstraties en workshops om de grote diversiteit aan mogelijkheden te tonen.

“Demonstraties zijn nuttig als kennismaking met het product, maar ook klanten die al een toestel aangekocht hebben, komen met veel plezier kijken hoe ze hun toestel op de meest optimale manier kunnen gebruiken,” vertelt Isabelle Rosseel.

En ook bij Taelman gelooft men in de meerwaarde van demonstraties: “Wij geven verschillende keren per jaar een

D OSSI E R KO K E N

 Demonstraties en workshops zijn nuttig als kennismaking met het product, maar ook klanten die al een toestel aangekocht hebben, komen met veel plezier kijken hoe ze hun toestel op de meest optimale manier kunnen gebruiken.

demo waarop verschillende gerechten worden bereid en wij gebruiken het toestel dagelijks in onze winkel om bijvoorbeeld soep te maken. Het is de bedoeling om op die manier interesse te wekken bij onze klanten: de geur van lekkere soep zorgt ervoor dat het toestel ter sprake komt.

Klanten die geïnteresseerd zijn in (de verschillende mogelijkheden van) het toestel, nodigen wij uit voor een persoonlijke demo in onze winkel. Daarbij bereiden we kleine dagelijkse gerechten waarbij de klant zelf kan meehelpen en zo het toestel kan ervaren.”

Wat is de doelgroep?

Billy Deprez ziet meerdere doelgroepen voor kookrobots: zowel mensen die dagelijks druk bezig zijn en snel een kant-en-klaar éénpansgerecht willen bereiden als hobbykoks die hulp willen bij het maken van moeilijker gerechten

(zoals een sabayon) zijn mogelijke gebruikers van deze handige toestellen.

“De voorgeprogrammeerde gerechten en het uitgebreide receptenboek zorgen ervoor dat iedereen er onmiddellijk mee aan de slag kan,” zo stelt hij. “Daarnaast kan men online heel wat recepten terugvinden en enthousiaste gebruikers kunnen er via internetfora hun ervaringen met elkaar uitwisselen.”

Ook bij Elektro Hauben zijn de mensen die interesse hebben in een kokende keukenrobot zeer divers: “Van de standaard huisvrouw, tot de mensen die snel willen koken… wij verkopen aan heel wat verschillende mensen. Feit is dat deze toestellen behoorlijk wat quality time geven aan mensen.”

“Kokende keukenrobots worden vooral verkocht aan consumenten die graag koken en bakken,” aldus Isabelle Rosseel. “Zelf heb ik het toestel al verkocht aan klanten zonder kookervaring, hobbykoks en chef-koks. Zelfs consumenten die weinig tijd hebben

Wat zeggen de GfK-cijfers?

Als we bij GfK cijfers opvragen over de verkoop van food processors in ons land, dan horen we dat het vooral de duurdere food processors zijn die het afgelopen anderhalf jaar hoge toppen scheren.

In 2017 steeg het aantal verkochte toestellen met +15,5%. Ook de omzet steeg toen (+18,6%). Vorig jaar daalde het volume met 3,1%, maar de omzet tekende wel nog steeds een stijging op (+ 2,9%).

Voor dit jaar (YTD April), bleef het aantal verkochte toestellen verder dalen (-8,6%), maar werd een gevoelige omzetstijging van 11% genoteerd, wat dus duidelijk wijst op een toename in populariteit van de duurdere toestellen.

19

20 E U R O P A om te koken, maar toch op een snelle manier gezond willen leven komen in aanmerking.”

Positieve noot Kookrobots zorgen af en toe zelfs voor de nodige animo in de winkel. Bij Rosseel in Zedelgem, maakte Isabelle het volgende mee: “Ik merk dat klanten zeer tevreden zijn over hun toestel en het is heel fijn als men achteraf komt vertellen waarvoor ze hun kookrobot allemaal gebruiken.

Onlangs had ik een dame met weinig kookervaring in de winkel die trots haar eerste soep die ze met haar machine klaargemaakt had, kwam tonen. Dit doet goed!

Positieve vibes bij onze klanten!”  Zowel mensen die dagelijks druk bezig zijn en snel een kant-en-klaar éénpansgerecht willen bereiden als hobbykoks die hulp willen bij het maken van moeilijker gerechten (zoals een sabayon) zijn mogelijke doelgroepen voor deze handige toestellen.

 Linda Claeys (met dank aan Elektro Hauben, Electro Rosseel en Elektro Taelman)

Hoe kan u uw zaak revitaliseren?

Een praktische gids Een tijdje geleden bracht de Europese Commissie een brochure uit om de detailhandel te helpen in zijn zoektocht naar een toekomstgericht retailconcept. Dit onder de naam ‘Voorbereid op de toekomst, een praktische gids ter bevordering van de revitalisatie en modernisering van de kleine detailhandel.”

Een Europese detailhandel die past bij de 21ste eeuw Wist u dat Nelectra aanwezig was op de openbare hoorzitting van het Europees Economisch en Sociaal Comité (EESC) om in gesprek te gaan met de rapporteurs van het EESC over de nieuwe EU-regels voor de detailhandel, tussen vrije markt en duurzaamheid?

Meer informatie daarover in ons volgende nummer.

De gids werd gemaakt om de kleine detail-handelssector een hart onder de riem te steken. Want Europa vindt -terecht- dat die kleine tot zeer kleine retailers van wezenlijk belang zijn voor de blijvende vitaliteit van de Europese stadscentra, voor werkgelegenheid en voor economische bedrijvigheid.

U vindt er onder meer diverse hulpmiddelen om uw eigen situatie in kaart te brengen.

U kan de volledige brochure raadplegen op onze website (www.nelectra.be).  Linda Claeys

De uitdagingen waar de detailhandel voor staat zijn echter niet gering: er zijn de ingrijpende veranderingen qua aankoopgedrag van de consument, er wordt meer op prijs geconcurreerd, er is de digitale revolutie…

Om als kleine detailhandelaar mee te spelen op al deze terreinen is niet evident.

Deze gids omvat ideeën, tips en praktische oplossingen ter inspiratie.

Bovendien wordt elke oplossing ondersteund met concrete voorbeelden en succesverhalen van beste praktijken in gans Europa.

© pikselstock/Shutterstock

Voorbereid op de toekomst Een praktische gids ter bevordering van de revitalisatie en modernisering van de kleine detailhandel #RevitaliseRetail Industrie, Ondernemerschap en Midden- en Kleinbedrijf,

Cook Expert MIJN KOKENDE KEUKENMACHINE

OM ALLES TE BEREIDEN, VAN VOORGERECHT TOT DESSERT 12 automatische programma’s - multifunctioneel – nauwkeurig koken met inductie Sudderen, klaarmaken van soepen, stomen Snijden, raspen, hakken, emulgeren van sauzen Kneden, opkloppen van eiwitten, bereiden van sorbets…

Boek met 300 recepten en gratis app. magimix.be-nl

made in France

22 N E L E C T R A

INFORMEERT

Volta presenteert nieuwste sectorcijfers

Dringend gezocht: 2.000 elektrotechnici de komende 2 jaar Tussen 2016 en 2018 groeide de sector van de elektrotechniek met 5% of met 2000 extra werknemers. Onder meer door de overstap naar hernieuwbare energie zal deze groei de komende jaren alleen maar toenemen.

Net voor de zomer presenteerde Voltadirecteur Peter Claeys de nieuwe sectorcijfers tijdens een event in Technopolis, in aanwezigheid van de sociale partners, onderwijs, arbeidsbemiddeling en overheid. Globaal -zo stelde hij- zien we een sterke groei: in 2016 waren 32.212 werknemers aan de slag bij 4.725 werkgevers; in 2018 waren er dat al 38.255 bij 5.187 werkgevers,.

Hij voorspelde ook dat de groei alleen

1 werkzoekende voor 4 vacatures

SECTORFOTO 2018: DE BEDRIJVEN Verdeling volgens LOCATIE VAN MAATSCHAPPELIJKE ZETEL

ALLEEN bedrijven MET prestaties van werknemers

2017

2018

5.103 +1,6 %

2018

5.187

Verdeling volgens LOCATIE VAN MAATSCHAPPELIJKE ZETEL*

2017

57,5 %

2.946

2018

57,5 %

2.992

2017

8,5 %

428

2018

9%

455

808 663

672

130

471

455 378

86 305

247 213

190

238

128

51

108

44

2017

33 %

1.688

2018

32,5 %

1.696

2017

1%

41

2018

1%

44

per: * Verdeling provincie in Vlaanderen, bassin E.F.E in Wallonië,

Brussels Hoofdstedelijk gewest en de Oostkantons

0,1 %

0,4 %

0,7 %

1,7 %

6%

9,3 %

4

4

21

36

88

310

484

14,3 % 67,4%

742

3498

Bedrijven

Werknemers

>

10

00 50

0-

99

9 20

0-

49

9 10

0-

19

9

50

-9

9

20

-4

9

10

-1

9

5-

9

0-

Tijdens het namiddagdebat stelde Fons Leroy, voormalig afgevaardigd bestuurder van de VDAB, de zaken scherp: voor elke 100 babyboomers die de komende 10 jaar de arbeidsmarkt zullen verlaten, zijn slechts 82 nieuwe instromers beschikbaar. En voor knelpuntberoepen zoals elektrotechniek loopt de spanning in een regio als West-Vlaanderen op tot 1 werkzoekende per 4 à 5 vacatures.

Deze uitspraak wordt bevestigd door Yves Magnan, algemeen directeur beroepsopleiding bij Forem.

Liesbeth Driesen, Directeur ‘Werkgevers’ bij Actiris, voegt toe: "In Brussel is er wel een groot potentieel aan jongeren, met 15,3% jeugdwerkloosheid, maar ligt het opleidingsniveau vaak te laag.

Samen met partners proberen we volop te investeren in kortlopende opleidingen op de werkvloer."

Van campagnes tot duaal en levenslang leren

Verdeling volgens GROOTTE 0,1 %

maar zal toenemen: enerzijds door het belangrijker worden van hernieuwbare energie en anderzijds door de grotere vraag naar beveiliging en automatisering (ook in de particuliere woningbouw).

Dat zorgt voor een stijgende hoogspanning op de arbeidsmarkt: bedrijven zijn dringend op zoek naar meer dan 2.000 elektrotechnici alleen al voor de komende twee jaar.

4

De sector bundelt de krachten om jongeren aan te trekken tot de elektrotechnische beroepen Sinds 2006 voert Volta een educatieve campagne naar jongeren en leerkrachten lager en secundair onderwijs (zie kaderstuk). De sector ondersteunt ook voluit duaal leren waarbij jongeren 2 à 3 dagen per week op de werkvloer leren, en 2 dagen op de schoolbanken.

Daarnaast zet de sector samen met

NELECTRA INFORMEERT

arbeidsbemiddelaars VDAB, Actiris en FOREM en diverse partners volop in op levenslang leren. Werkzoekenden en werknemers kunnen zich om- of bijscholen via een gloednieuw e-learningplatform of via kortlopende trainingen.

En in de praktijk?

En hoe ervaren onze installateurs het tekort aan werknemers? Hoe groot is het tekort en hoe vangen ze dat op? Welke maatregelen helpen hen daadwerkelijk op het terrein? Welke oplossingen zien zij zitten?

Een aantal van onze leden gaven aan ook met personeelsleden te kampen. U vindt de getuigenissen in bijgaande kaderstuk…  Linda Claeys

Volta: educatieve campagne Met een paar gerichte acties wil Volta zoveel mogelijk mensen zin doen krijgen in een elektrotechnische opleiding, want: elektriciteit is zonder meer een ge-wel-dig vak!

Wie elektriciteit studeert, heeft bovendien bijzonder veel kansen op de arbeidsmarkt.

Jongeren boven de 14 en volwassenen kunnen op hun beurt terecht op de site van Watt’s Up? Ook hier weer weetjes en informatie op maat. Er zit bijvoorbeeld een handige scholenzoeker in: zodat iedereen snel een goede elektriciteitsopleiding in zijn buurt kan vinden.

Daarbij richt Volta zich tot drie specifieke doelgroepen.

Ten eerste is er Stroom-opwaarts: een portaalsite voor leerkrachten en begeleiders. De site zit vol wetenswaardigheden, tips, promotie- en educatief materiaal, en communicatiemogelijkheden met collega’s.

Voor 10- tot 14-jarigen is er de Elektroclub, een website waar ze ideeën kunnen opdoen over studierichtingen en beroepen. En natuurlijk is er ook ruimte voor spelletjes en proefjes.

Franck Provoost (FP Automation)

“Te weinig kwaliteit voor te veel geld” “Wij ervaren inderdaad een tekort aan goede werkkrachten!

Dat proberen we op te vangen met outsourcing. Geen

ideale situatie, omdat er is geen zekerheid is dat we effectief geholpen worden, want ook die firma’s kampen met een tekort. Verder werken we ook samen met collega’s, maar ook hier geldt: dit lukt slechts in beperkte mate, want iedereen kampt met hetzelfde probleem.

CCI nv, Louiza-Marialei 8/5, 2018 Antwerpen | T: +32 (0)3 232 78 64 | info@ccinv.be | www.ccinv.be

SERIE

Een reeks professionele HD-camera’s, NVR’s en DVR’s die de voordelen van internet- en netwerktechnologieën toepassen op de wereld van videobewaking.

SEE FAR, GO FURTHER

23

24 N E L E C T R A

INFORMEERT

Het grote gebrek aan goede arbeidskrachten zorgt voor een bijkomend probleem: je krijgt meestal te weinig kwaliteit voor te veel geld. We merken dan ook vaak een gebrekkige motivatie, foute ingesteldheid… Aangezien de kwaliteitseisen van onze klanten wel even hoog blijven, proberen we daar zelf bij te sturen door opleidingen aan te bieden en meteen ook de technische kennis bij te schaven. Bij de recente aanwervingen hebben we – bijkomend – zelfs de kaart getrokken van de hoge verloning.

Ondanks al onze inspanningen gebeurt het toch af en toe dat wij werken niet meer aanvaarden, wegens onvoldoende personeel.

Of de overheid iets kan doen? Volgens mij niet. Misschien kunnen de opleidingen nog wat beter en dan denk ik aan meer kwaliteitsmetingen, de eindtermen beter afstemmen op de marktvraag, meer promotie voor het technisch onderwijs… (qua onderwijs ben ik wel niet 100% op de hoogte) Daarnaast denk ik ook constant na over wat wij zelf kunnen doen, want wij bieden reeds goede werkomstandigheden met gevarieerd werk, opleidingen, kwaliteitsmateriaal en een goede verloning. Dit om als klein bedrijf toch aantrekkelijk te zijn.”

Joris Rombaut (BIMCO)

“Opleidingsniveau verhogen” “Wij ondervinden ook dat het momenteel heel moeilijk is om goede werkkrachten te vinden. Zelf kunnen wij onmiddellijk een voltijdse job invullen en ik zie ook grote tekorten bij collega-installateurs. Het is echt een algemeen probleem.

Onder meer duaal leren, biedt ons een mogelijke uitweg, want we kunnen hiermee onze eigen werknemers proberen op te leiden. Maar dat is nog geen garantie op kwaliteit. Het is wel zo dat we hiermee een deel van de werkdruk kunnen ondervangen.

Volgens mij zou er werk gemaakt moeten worden van het verhogen van de kwaliteit van het opleidingsniveau. Een hervorming van het onderwijs zou eventueel oplossingen kunnen bieden, maar er moet vooral werk gemaakt worden van het watervalfenomeen.

Ik denk echt dat er voldoende potentiële kwalitatieve technische profielen zijn, maar dat ze door het huidige onderwijssysteem worden mislopen.”

Dirk Van Steenlandt (A.E.M.)

“Nood aan gestructureerde aanpak met toekomstvisie” “Er is een groot tekort aan mensen met kennis en daarmee bedoel ik zowel de theoretische (wat is elektriciteit en hoe zit een elektrische installatie ineen) als de praktische kennis (uitvoering en organisatie).

De grote nood kan opgevangen worden met onderaannemers die dan -hopelijk- een goede competentie hebben.

We proberen ook een beroep te doen op losse zelfstandige arbeidskrachten, die dan meestal goed opgevolgd moeten worden, omdat we ook hier niet meer zeker zijn van hun

kennisniveau.

Er zijn weinig (overheids)maatregelen die ons daadwerkelijk kunnen helpen. Er is bijvoorbeeld wel de RSZ-korting voor jonge krachten, maar eigenlijk volstaat dit niet om de kost te dekken van een degelijke opleiding in het bedrijf.

Anderzijds zijn de diverse steunmaatregelen en opleidingsmogelijkheden wel een hulpmiddel, maar ze voldoen niet om aan de grote vraag te beantwoorden. Ze doen ook niets aan de heersende mentaliteit en dan heb ik het over betrokkenheid, inzet, kennisverwerving en beroepsfierheid!

Ik zou willen pleiten voor een duidelijke, gestructureerde aanpak met toekomstvisie, waarbij alle neuzen in dezelfde richting staan (VDAB, onderwijs, bedrijven, politiek…)”

Paul De Witte (De Witte – Van De Caveye)

“Mentaliteitsprobleem” “Onze onderneming lijdt ook onder het gebrek aan goede, geschoolde technici en dit in onze beide activiteiten (elektriciteit en spoorbouw).

Het probleem is momenteel zelfs zo groot dat werknemers aan ‘jobshopping’ gaan doen. Ze testen eens of het ergens anders niet beter is, om dan na een maand terug te vertrekken… Met alle gevolgen/kosten voor de werkgever…

Ons tekort is echt groot: wij kunnen momenteel een tiental arbeiders (zonder specifieke opleiding), twee projectleiders en twee werfleiders gebruiken.

Wat betreft de overheidsmaatregelen kan ik zeer kort zijn: wat de ene hand geeft, neemt de andere hand terug!

Ik weet niet of er eenvoudige oplossingen voor de toekomst zijn. Als ik de huidige mentaliteit van doorsnee ouders en grootouders zie, dan wordt er te weinig doorgegeven dat er gewerkt moet worden om iets te bereiken. Dit is trouwens ook de taak van het onderwijs: jongeren moeten ervan doordrongen raken, dat ze hun toekomst zelf in handen moeten nemen…”

Tim Sevenants (Smart Living)

“Eisenpakket sollicitanten is hoog” “Wij krijgen regelmatig reactie op onze vacatures, maar omdat wij een klein bedrijf zijn dat efficiënt moet werken, hebben wij niet de mogelijkheden om in te gaan op de vele vragen die jonge sollicitanten hebben. Zo wil men veel vakantiedagen, geen al te vuil werk, werken in een straal van 30 km… Komt daarbij dat degenen die komen opdagen meestal nog een paar andere sollicitaties moeten afwerken, zodat ze kunnen kiezen…

Werken via uitzendkantoren is bovendien erg duur! Er wordt een buitensporige commissie gevraagd, waardoor een startend profiel, plots heel duur wordt.

Wij vangen het tekort op via collega’s die sommige periodes minder werk hebben. Zo werken wij op dit moment met een 10-tal personen in onderaanneming.

Een oplossing voor dit alles? Misschien moeten we het beroep van technieker terug aantrekkelijk te maken: via interactieve rondleidingen met scholen? Jongeren ervan doordringen dat het loont om met -eventueel vuile- handen iets te bouwen. Want als de huidige evolutie zich doorzet,

NELECTRA INFORMEERT

dan zal onze maatschappij een massa dokters, advocaten en politici tellen, maar zal niemand nog een lamp kunnen vervangen…”

Barbara Callewaert (Callewaert nv)

“Sterke relatie met scholen” “Uiteraard schreeuwen ook wij om gemotiveerde, technisch onderlegde werkkrachten. Momenteel werken voor ons een 15-tal externen.

Een pasklaar antwoord om deze leegte op te vullen heb ik niet.

Het probleem? Er werd volgens mij de voorbije 10 à 15 jaar véél te weinig geïnvesteerd in het technisch onderwijs. Ook de maatschappij is hier voor een deel verantwoordelijk: een witte overjas wordt meer gewaardeerd dan een blauwe.

Door het personeelstekort worden tal van kmo’s gedwongen om zich te bezinnen over hun toekomst: groeien of snoeien.

Terwijl grote bedrijven, overheidsbedrijven, multinationals de mogelijkheid hebben om een hoog loonpakket aan te bieden -gespekt met een waaier aan extralegale voordelenis dit voor een doorsnee kmo niet haalbaar.

Zelf trachten wij een sterke relatie op te bouwen met omliggende technische scholen door bijvoorbeeld een ruim aantal stageplaatsen aan te bieden, werfbezoeken te organiseren of

de school van didactisch materiaal te voorzien. Ook jobstudenten zijn momenteel bij ons aan de slag.

Recent hebben we een HR-verantwoordelijke aangenomen om dagelijks actief op zoek te gaan naar geschoolde werknemers, contacten te leggen, mensen te begeleiden binnen ons vakgebied en bedrijfscultuur.

Binnenkort gaan we zelfs brainstormen om een marketingcampagne op poten te zetten.

Duaal leren? Het lijkt een stap in de goede richting, maar ik ben toch nog niet 100% overtuigd dat we met een dergelijk systeem de scheefgroei kunnen rechttrekken.

De jongeren die bij ons stage doen zouden graag hun stageperiode uitgebreider zien, het laatste jaar (7e jaar) véél meer praktijk op de werkvloer. Zij erkennen zelf dat ze te weinig praktische bagage hebben.

De technische parate kennis wordt veelal bijgeschaafd tijdens de stage, want leren gebeurt nog het best ‘al doende’.

Tot slot wil ik nog even advocaat van de duivel spelen: werkgevers mogen af en toe ook wel de hand in eigen boezem te steken. Jongeren raken soms tijdens hun stage of vakantiejob gedemotiveerd, omdat zij worden gebruikt als ‘meid voor alle werk’. Dit zijn potentiële werkkrachten en ik vind dat we hen jobinhoud moet bieden en voldoende dienen te begeleiden.”

Eltako Wireless –

Voor nieuwbouw, renovatie of modernisering.

Betrouwbaar – betaalbaar – flexibel Met het Eltako wireless-gamma kan je op een eenvoudige en flexibele manier je particuliere woning maar ook kantoorgebouwen, hotels, openbare gebouwen, enz. uitrusten met een elektrische installatie die aan de hoogste verwachtingen voldoet. Dit voor een prijs die lager is dan van een gewone centrale installatie! Dit gamma is gebaseerd op de Enocean technologie die ervoor zorgt dat alle sturingen niet alleen draadloos maar ook batterijloos kunnen gebeuren.

Bovendien staat dit systeem toe om te beginnen met een eenvoudige lichtsturing en daarna, stap voor stap, volgens uw wensen en budget uit te breiden en te optimaliseren.

Zo kan u bijvoorbeeld als kers op de taart de volledige installatie visualiseren en bedienen van op een PC, tablet, smartphone, enz.

Kortom, met het Eltako Wireless systeem kunt u:    

uw energieverbruik monitoren en beperken. voor een betaalbare prijs een zeer uitgebreide installatie plaatsen. eenvoudig uitbreiden en aanpassen naar uw veranderende noden en wensen. van de grootst mogelijke flexibiliteit genieten.

Serelec n.v. • Gasmeterlaan 207, B-9000 Gent, België

+32 / 9 / 223 24 29

+ 32 / 9 / 225 46 79

info@serelec-nv.be

www.eltako.com

25

26 E V E N E M E N T

Lightlab van Rexel in Plantentuin Meise Opnieuw is Rexel erin geslaagd om een opmerkelijke locatie te vinden voor haar mooie Lightlab Event. Onder de noemer ‘Urban Jungle, a walk through the jungle of life and light’ worden de professionele bezoekers op 9 en 10 oktober royaal ontvangen in de Plantentuin van Meise.

Allen daarheen...

Lightlab kende 15 jaar geleden zijn eerste editie en is sindsdien uitgegroeid tot een tweejaarlijks event dat door fabrikanten, architecten, installateurs en bouwheren fel gesmaakt wordt.

Lightlab is immers geen klassieke beurs, maar een origineel concept met een rode draad, volledig in het teken van licht, waar de bezoeker telkens op een creatieve manier wordt verrast door een uniek thema met een speciaal ingerichte zone door de deelnemende partners.

Elke editie gaat Rexel gericht op zoek naar een unieke locatie.

Nu is dat dus de Plantentuin van Meise geworden, één van de grootste botanische tuinen ter wereld op een domein

van 92 hectare. U krijgt de kans om door deze tuin te wandelen: via het langste bospad van Brussel, een oud kasteel met karakter, de serres en de magnifieke orangerie aan de voet van het uitgestrekte meer,… Een roadmap helpt u verder op pad langs creaturen, spektakelshows, een uitgelicht kasteel met randanimatie, food & drinks, …

Op 9 en 10 oktober kan u van deze Urban Jungle genieten, waarin allerlei planten en groen gemixt worden met prachtige verlichtingsarmaturen en exclusief design.  Linda Claeys www.lightlab.be

Meer dan 40 verlichtingspartners Meer dan 40 aanwezige verlichtingspartners zullen u verbazen met hun ruimtes in de Urban Jungle: • AQ Form • Artemide • Authentage • Bailey • BEL Lighting • Belid • Beluce • Bomma • Brick in the wall • Buzzi Space • Coconne • DCW • Delta Light • Deluci

• Dialight • Eaton (Blessing) • Europole • Foscarini • Iguzzini • Illuxtron • Integratech • Ledvance • Legrand • Luceplan • Nordlux • Philips • Performance In Lighting

• Qbus • Roger Pradier • Royal Botania • RZB • Segula • SG Lighting • Simes • SLV • TAL • Teconex • Toss B • Unibright • Van Lien • Wever & Ducré

urban jungle

a walk through the jungle of life and light 9 & 10/10/2019 PLANTENTUIN MEISE

... een wandeling door de unieke botanische tuin van Meise, het langste bospad van Brussel, een oud kasteel met karakter, de serres en de magnifieke orangerie aan de voet van het uitgestrekte meer, ... onthuld in een prachtig spectrum van herfstlicht.

nc co sa bi tla Lig h

Meer info en registratie via www.lightlab.be/event

ep

to

fR ex el

Be lg

ium

Wandel door de serres en ontdek wat meer dan 40 verlichtingspartners tijdens dit uniek belevingsevent voor u in petto hebben.

28 D O S S I E R

VERLICHTING

Waarom CRI niet meer volstaat en een nieuwe metriek nodig is Vooral voor winkelverlichting en bij het aanlichten van kunstvoorwerpen is de kleurweergave van een lichtbron uitermate belangrijk. Jarenlang werd voor het meten van de kleurweergave de CRI (lees: colour renderingindex) gebruikt, maar met de komst van led, bleken de theoretische gegevens niet altijd te kloppen met de praktische waarnemingen.

Wetenschappers in verschillende landen, gingen op zoek naar een betere manier om de kleurweergave te definiëren. Ondertussen staat men al heel ver. Wij trokken naar Groen Licht Vlaanderen voor een huidige stand van zaken…

De CRI (Color Rendering Index) of kleurweergave-index is een waarde van 1 tot 100 die wil aangeven hoe accuraat een lichtbron de kleuren van objecten kan weergeven. De waarde 100 wil zeggen dat het licht van een bepaalde lamp net zo goed de kleuren weergeeft als dat van een referentielamp of referentielichtbron (gloeilamp bij warme kleurtemperatuur en daglicht bij koude kleurtemperatuur). Hoe lager de CRI, hoe minder accuraat kleuren worden weergegeven.

Waarop is CRI gebaseerd?

De tot voor kort gehanteerde methodiek baseert zich op een kleurenpalet van 14 kleuren. Met andere woorden: er worden referentiekleuren opgemeten, die verlicht worden; eerst door de lamp in kwestie en vervolgens door de referentielichtbron.

Daarna wordt -op basis van de gemeten kleurverschillenberekend wat het verschil in kleurweergave is en dat resulteert in de CRI, en dat is dus het gemiddelde van de indexen van ieder van deze 14 kleuren. Een gloeilamp heeft dus een CRI van 100, een lagedruknatriumlamp één van 0.

Is een waarde 100 goed?

Een waarde 100 wil echter niet automatisch zeggen dat de kleurweergave uitstekend is; een waarde 100 geeft aan dat het licht van een bepaalde lamp de kleuren precies zo weergeeft zoals de gloeilamp (die als referentielichtbron gebruikt wordt).

Dit werd pas helemaal duidelijk toen de led gelanceerd werd.

Toen ontdekten de onderzoekers immers een wezenlijk verschil tussen wat waargenomen werd met het oog en de theoretische kleurweergave-index. Leds scoorden oorspronkelijk immers heel slecht wat kleurweergave betreft, terwijl men kon vaststellen dat de kleuren onder led-lampen niet alleen waarheidsgetrouw weergegeven werden maar vooral ook levendiger, wat de menselijke appreciatie verhoogt. Er klopte dus iets niet met de metriek.

“Bovendien,” zo stelt Catherine Lootens de bestaande methodiek verder in vraag, “is het gebruik van een gloeilamp

MULTICAST*

by Teco Professional

De TM30-18 werkt op basis van 99 kleuren en geeft een accuraat beeld van de kleurweergave-index van alle lichtbronnen. als referentie geen goed idee, aangezien die binnenkort nergens meer te vinden zal zijn.”

Een nieuwe methodiek Prof. Dr. Kevin Smets (KU Leuven, Laboratorium voor Lichttechnologie) ging daar al in de begindagen van led mee aan de slag en zocht actief naar een alternatief voor de huidige metriek. En hij was daarin niet alleen. Ook in andere landen werd men met dit probleem geconfronteerd en een vijftiental labo’s van overal ter wereld gingen op zoek naar een betere metriek, die voor alle lampen een accuratere kleurweergave-index zou geven.Elk labo kwam met een eigen visie/oplossing en van daaruit ging men op zoek binnen de ANSI-IES (American National Standards Institute – Illuminating Engineering Society) naar een consensus. En die werd gevonden: de TM30-18.

Deze ‘technical note’ of technische fiche is al 3 jaar wereldwijd aanvaard door alle spelers, alleen is hij nog steeds geen officiële standaard.

De TM30-18 vertelt op welke manier een alternatieve metriek kan gehanteerd worden. Hij werkt op basis van 99 kleuren (in plaats van de 14 bij de oorspronkelijke CRI) en geeft een accuraat beeld van de kleurweergave-index van alle lichtbronnen.

Hij is dan ook niet meer gebaseerd op 1 cijfer (Ra), maar geeft per lichtbron 2 referentiecijfers: Rf en Rg. Rf staat voor de ‘fidelity’ of kleurgetrouwheid van een lamp, Rg staat voor ‘gamut’ of gamma, volheid of saturatie van de kleur. Bovendien wordt er ook een visualisatie-grafiek (distorsie diagram) toegevoegd, waarop men kan zien waar/in welke kleur de lichtbron afwijkt… Op die manier krijgen lichtontwerpers veel meer informatie, dan vroeger met de CRI het geval was.

Nog even geduld…

Hoewel deze nieuwe metriek nog niet als standaard mag gehanteerd worden, zijn academici overal ter wereld het erover eens dat dit de enige juiste weg is. Ook fabrikanten zijn ondertussen aan het bijdraaien. Die zijn wel overtuigd van de voordelen, maar we hebben het hier over een logistiek serieuze ingreep, want voor elke lichtbron moet nagenoeg alle communicatie gewijzigd worden en dat is een titanenwerk: websites, catalogi, verpakkingen…

“In principe ziet iedereen wel de voordelen van deze nieuwe methode,” weet Catherine Lootens. “Alleen is het nog even wachten op de feitelijke officiële standaard.”

Ondertussen is er wel al een meetinstrument op de markt die kan meten volgens deze nieuwe TM30-18 metriek, dus heel lang kan het allemaal niet meer duren…  Linda Claeys

SMART LIGHTING, SMART SOLUTIONS

Teconex ontwikkelt de MULTICAST*, een product met de Casambi-technologie, zowel eenvoudig, veilig, intelligent en krachtig als evolutief en koppelbaar.

Gecombineerd met een gratis App**, kan de

MULTICAST* tot 20 verlichtingstoestellen bedienen met behulp van smartphone, tablet, laptop of smartwatch !

Zo wordt design gecombineerd met visueel comfort,

wordt energie bespaard om de planeet minder te belasten, en is het ontwerp van de verlichting beter afgestemd op de mens.

In een handomdraai ! * ** compatibel met iOS en Android

www.teconex.eu Teconex S.A./N.V. - Rue de Magnée, 108 - 4610 Beyne-Heusay - Belgium Tel.: +32 (0)4 358 85 75 - Fax: +32 (0)4 358 23 73 - info@teconex.be

30 T E C H N I S C H E

INFO

De normen voor noodverlichting aan het licht gebracht Veiligheidsverlichting kent geen duidelijke reglementering.

De regels die de installatie, het onderhoud en de controle hiervan bepalen zijn opgenomen in verschillende reglementen en normen voor bouwwerken en elektrische installaties. Niet eenvoudig te vinden. Daarom zetten we in dit artikel de nodige aandachtspunten op een rij. Zo doet u een installatie op de vereiste manier en binnen de opgelegde termijn.

Waarom veiligheidsverlichting?

Noodverlichting is een algemene term die twee types van verlichting met verschillende functies omvat: • vervangingsverlichting die ervoor zorgt dat gebruikelijke activiteiten verdergezet kunnen worden in geval van panne; • veiligheidsverlichting die de veiligheid garandeert van de personen die een zone willen evacueren of werken in een potentieel gevaarlijke zone willen uitvoeren. Deze bestaat uit evacuatieverlichting, antipaniekverlichting en verlichting bij gevaarlijke werken.

Sommige wetteksten, koninklijke en gouvernementele besluiten maar ook de codex over het welzijn op het werk, bepalen dat veiligheidsverlichting verplicht is in verschillende types van gebouwen: ziekenhuizen en plaatsen voor medische toepassingen (operatiezaal, intensieve zorgen,…), spektakelzalen (cinema, theater,…), rusthuizen, toeristische verblijven, voetbalstadions, openbare gebouwen, appartementsgebouwen, etc.

Welke normen?

Zoals gezegd bestaat er geen aparte wet voor veiligheidsverlichting. Er bestaan echter wel verschillende wetteksten en normen met betrekking tot bouwwerken en elektrische installaties die de regels bepalen: • de codex over het welzijn op het werk: titel 3 van boek III; • het koninklijk besluit met betrekking tot de basisnormen voor lage, middelhoge en hoge gebouwen; • artikel 104 van het AREI (Algemeen Reglement op de Elektrische

Installaties) dat trouwens bij de volgende uitgave van het AREI een ingrijpende wijziging krijgt; • de Belgische en Europese normen opgenomen in wetteksten zoals de NBN EN 1838, 50171, 50172, 60598-222, 62034,...

Verplichtingen uitgelicht Er zijn heel wat verplichtingen omtrent de plaatsing, het verlichtingsniveau of de autonome duurtijd van de veiligheidsverlichting. Enkele voorbeelden van verplichtingen: • de signalisatie bij alle voorziene nooduitgangen en langs de evacuatieroute moet zo verlicht zijn dat de weg richting een verzamelplek duidelijk te volgen is; • de verlichtingspunten en de veiligheidsmarkering van de evacuatieroute moeten op minstens twee meter hoogte boven de grond geplaatst worden; • veiligheidsverlichting betekent gepaste verlichting voorzien bij elke nooddeur en op elke plaats waar een

benl.rs-online.com potentieel risico aangeduid moet worden of de verlichting moet vlakbij een veiligheidsinstallatie worden geplaatst: o op maximum 2 meter van elke nooddeur, bij trappen en bij elk niveauverschil, o om de veiligheidsaanduidingen en de richtingaanwijzingen van de evacuatieroute te verlichten; o bij elke richtingverandering, bij elke kruising van een gang, bij de buitendeuren en aan de buitenkant van het gebouw tot aan de verzamelplaats; o op maximum 2 meter van elke eerstehulppost, brandblusapparaten en alarmschakelaars met een verticale verlichtingssterkte van 5 lux; o op maximum 2 meter van evacuatie-uitrusting, toevluchtsoorden en alarmschakelaars die voor gehandicapte personen geïnstalleerd werden; • voor evacuatieverlichting is een verlichtingsniveau van minimum 1 lux vereist, bij antipaniekverlichting is dat 0,5 lux; • voor veiligheidsverlichting is een verlichtingsniveau van 2 verlichtingspunten per vierkante meter verplicht; • de evacuatieverlichting, de antipaniekverlichting en de veiligheidssignalisatie moeten binnen 5 seconden een verlichtingssterkte van 50% hebben, alle verlichtingspunten moeten 100% verlichten binnen de minuut. Hun autonome verlichtingstijd moet minstens een uur zijn; • voor de verlichting van gevaarlijke plaatsen is minimum 15 lux vereist, bovendien moet de verlichtingssterkte op 100% zitten binnen 0,5 seconde. Deze verlichting moet werken wanneer er een risico voor de aanwezigen is; • alle materiaal moet beantwoorden aan specifieke normen en beschikken over CE-markering,…

En de controles?

Om er zeker van te zijn dat de noodverlichting correct functioneert, moet hij geïnstalleerd, onderhouden, maar ook gecontroleerd worden volgens de Belgische en Europese norm NBN EN 50172. De frequentie van deze controles kan variëren volgens de regio en het gebouw: • een keer per jaar voor o.a. rusthuizen, voetbalstadions, toeristische verblijven, openbare plaatsen; • een keer om de drie jaar voor ziekenhuizen; • een keer om de vijf jaar voor kinderdagverblijven; • …

Een handig overzicht in welke gebouwen wanneer de controle op veiligheidsverlichting plaats moet vinden, krijgt u in de Overzichtslijst Technische Controles in België die wordt uitgegeven door Vinçotte. U kan deze gratis downloaden of een gedrukt exemplaar aanvragen via communication@vincotte.be

Wat wilde u worden toen u jong was?

Dankzij uw vindingrijkheid bent u in de snel veranderende technische wereld terechtgekomen. Maar om datgene te doen waar u goed in bent, heeft u tijd nodig om het verschil te maken.

Wij helpen u bij het realiseren hiervan.

Met de allernieuwste elektronicaproducten en -schema’s kunt u uw ontwerpen namelijk sneller realiseren. | Levering de volgende dag | Technische ondersteuning | DesignSpark

32  T E C H N I S C H E

INFO

Over het dimmen en de kleurstabiliteit van leds Zoals elke elektro-installateur heeft u ongetwijfeld al ervaren dat het dimmen van retrofitlampen met fasedimmers voor problemen kan zorgen. Vaak wensen klanten hun oorspronkelijke dimmer te behouden en gaat men er van uit dat die sowieso zal werken met elke dimbare ledlamp.

Een ledlamp reageert echter heel anders op een halogeen fasedimmer en is daarmee niet of slecht compatibel. De led is een halfgeleider en produceert een piekvormige stroom in combinatie met fasedimmers waardoor halogeendimmers niet meer goed kunnen synchroniseren met de nul doorgangen en daardoor slecht functioneren. Het is daarom ook aan te raden alleen fasedimmers te gebruiken die geschikt zijn voor led-toepassingen.

Minimale belasting De fasedimmers voor halogeen hebben een minimale load nodig, bijvoorbeeld 35W. Stel dat je drie halogeenlampen van 35W gaat vervangen door 3 LED lampen van 4.5W, dan kom je niet aan je vereiste minimale belasting en zal je lamp ook nooit opstarten.

 Figuur 1: stroboscopisch effect op een bewegend potlood

stroboscopisch effect dat zich afspeelt op een veel hogere frequentie en niet direct zichtbaar is. Deze variatie zorgt ervoor dat we bewegingen schokkend waarnemen, vaak zonder dat we er ons echt van bewust zijn. Dit kan leiden tot fysieke klachten als hoofdpijn. Nochtans is het heel eenvoudig om met een snel over-en-weer bewegend stokje, stroboscopisch effect eenvoudig zelf vast te stellen.

Diep dimmen Een halogeen of gloeilamp heeft het grote voordeel dat hij nog lang nagloeit tijdens het niet geleidende deel van de fase afsnijding. Als een led geen stroom meer ontvangt dan dooft hij uit in een fractie van een seconde!

Het gevolg is zichtbaar bij het diep dimmen van de retrofit led: de groene blokjes in de figuur 2 worden steeds kleiner en dit stukje vermogen dat hij heeft ontvangen moet hij zien om te zetten in zichtbaar licht totdat de volgende puls eraan komt. De meest gerenommeerde merken fasedimmers

Flikkering Een tekortkoming waar veel ledlampen mee kampen is een te beperkte stabilisatie, waardoor de sinus van de netspanning terug te zien is in het licht, we spreken van flikkering.

Een ander fenomeen is het

bieden een mogelijkheid om de minimale load aan te passen om dit deels te compenseren maar helemaal tot nul dimmen blijft een moeilijke zaak.

Veel fabrikanten van retrofit lampen hebben de elektronica zo aangepast dat je niet verder kunt dimmen dan bijvoorbeeld 10 of 20%, daarna dooft de lamp.

Variatie in dimming De moeilijkste job voor een installateur is wel een goede keuze te maken in het grote aanbod op de markt. Het lastige is ook dat u geen zicht hebt op de dimcurve van de led-retrofit. De dim-curves kunnen behoorlijk verschillen per fabrikant, zie fig.3! Als u in 1 ruimte een led retrofit gebruikt van verschillende fabrikanten, dan is de kans groot dat de ene lamp nog bijvoorbeeld 50% brandt en de andere al bijna uit is.

Keuze van de dimmer Door de meer gerenommeerde leveranciers worden er elk jaar zogenaamde compatibiliteit tabellen uitgegeven.

Hierin wordt aangegeven hoeveel lampen u op een specifieke dimmer kunt aansluiten, wat zijn dim-range is en of hij compatibel is met de dimmer.

Omdat een led zich capacitief gedraagt, kiest u het best voor een fase-afsnijding in plaats van een fase aansnijding als dimmer om op die manier stroompieken te vermijden telkens de dimmer in geleiding gaat.

Het probleem van het moeilijk kunnen detecteren van de nuldoorgangen speelt voornamelijk bij 2-draad dimmers. Voor leds kan u beter kiezen voor 4-draad dimmers die het led-circuit scheidt van het AC gedeelte.

 Figuur 2: dimmen met fase-afsnijding

TECHNISCHE INFO

33

 Figuur 3: dim-curves van 31 dimbare LED lampen (bron: DoE)

Kleurverschuiving De kleurverschuiving gedurende de levensduur van ledproducten is -of wasvaak ook een bekommernis. Meestal evolueren alle lampen binnen een installatie in dezelfde richting, maar zodra een lamp vervangen moet worden, kan dit een probleem vormen, afhankelijk van de applicatie.

Kleurverschuiving heeft een impact op het spectrale spectrum van een led wat op zich weer resulteert in een verandering van kleurtemperatuur en kleurweergave. Kleurverschuivingen hebben meestal te maken met de fosfor die aangebracht is op de led. De meest bekende toegepaste fosfor coatings krijgen na veroudering een kromtrekking (curling) ten opzichte van de led chip, resulterende in een “blauwige” kleur. Een ander coating effect is het “vergelen” van de kleur doordat de led onderhevig is geweest aan te hoge temperaturen

waardoor er lucht openingen zijn ontstaan tussen de fosfor en led chip (delamination). Beide effecten hebben een sterke invloed op de kleurtemperatuur die kunnen resulteren in een koudere of warmere kleur.

In de nieuwste led generaties hebben ze bovenstaande problemen voor een groot deel weten op te lossen door betere fosforen te gebruiken waardoor het kleurbehoud sterk verbeterd is t.o.v. vroeger. Kleurverschuiving is dan ook niet altijd te wijten aan het verouderen van de led zelf maar ook aan het “vergelen” van materialen van primaire en secondaire optieken of de driver zelf.

Voor zeer hoge vermogens, bijvoorbeeld High-Bay toepassingen wordt daarom tegenwoordig vaak gewerkt met glas of silicone lenzen ipv polycarbonaat.

Polycarbonaat heeft het nadeel dat het slecht UV doorlaat waardoor het sneller vergeeld en dus een kleurverschuiving tot gevolg heeft op termijn.

Kleurverschuiving, met name kleurweergave, speelt een belangrijke rol in licht-kritische applicaties zoals musea, ziekenhuizen, drukkerijen en andere toepassingen waarbij de kleuren een voorname rol spelen. Hier is het dus belangrijk om te letten op een goede kleurweergave en behoud gedurende de gehele levensduur.  Wouter Wissink Technologisch adviseur led

En wat met de normen?

In een LM80 rapport wordt kleurkwaliteit over een langere periode getest. Deze procedure vereist metingen van zowel lichtopbrengst als kleursoort van producten. LM80 metingen worden uitgevoerd in situaties waarbij de omgevingstemperatuur constant in evenwicht zijn. In de praktijk is dat natuurlijk niet het geval. Een LM80 rapport dient daarom een referentie te zijn voor de prestaties van de lichtbron.

34 6

VR AGEN A AN

De mens achter….

Peter Claeys (General Manager Volta)

Op deze pagina willen wij bekende en niet-zo-bekende mensen uit de elektrosector een aantal minder evidente vragen stellen. Privé-vragen, die de mens achter de professional laten zien. Deze maand is het de beurt aan Peter Claeys.

Hoe brengt u graag uw vrije tijd door?

Ik probeer enkele keren per week te sporten. Lopen, fietsen en zwemmen genieten daarbij mijn voorkeur.

Sinds enkele jaren probeer ik ook om het golfen onder de knie te krijgen. Niet eenvoudig: het is meer een mentale, dan een fysieke uitdaging, want bij te veel zorgen, gaat de golfbal gegarandeerd de verkeerde richting uit.

Wat is uw lievelingsgerecht?

Ik eet bijna alles graag. Sporten dient dan ook om iets extra te mogen eten. Ik hou van de mediterrane keuken: zowel Italiaans, als Grieks spreken me aan.

Een dessertje kan er altijd bij, zeker als er een crème brulée, chocomousse of moelleux op het menu staat.

Welke film heeft de afgelopen tijd indruk op u gemaakt? Waarom?

Onlangs hebben we erg genoten van Green Book. De film speelt zich af in 1962. De Italo-Amerikaanse portier Tony Lipwordt wordt in dienst genomen als chauffeur en lijfwacht van de beroemde AfrikaansAmerikaanse pianist Don Shirley. Samen reizen ze op concerttournee door de Zuidelijke Verenigde Staten, waar ze meermaals geconfronteerd worden met racisme en hun tegengestelde persoonlijkheden. De film illustreert mooi hoe vooroordelen ons soms verhinderen om positief en constructief te denken, maar als er voldoende empathie en goede wil aanwezig is, kan samenwerking tot iets moois leiden.

Wie bewondert u het meest en waarom?

Ik heb een grote bewondering voor Nelson Mandela, voor hoe hij jarenlang ongewapend gevochten heeft tegen het onrecht dat alle kleurlingen in Zuid-Afrika -en bij uitbreiding overal ter wereld- werd aangedaan. We hadden het geluk om enkele jaren terug Robbeneiland te bezoeken waar hij 18 jaar gevangen zat. Het bezoek aan zijn cel en de getuigenis van een medegevangene zal me altijd bij blijven.

Hoe komt u tot rust?

Sporten tijdens het werkjaar zorgt voor regelmatige rust. Maar om volledig tot rust te komen zijn de vakanties belangrijk. We houden ervan om die momenten te gebruiken om een stukje van de wereld te verkennen. Daarbij spreken vooral de mooie natuur en de lokale cultuur ons erg aan. Vorig jaar stond Peru op ons programma.

Wat was uw droomjob als kind?

Als kind wou ik graag fotograaf worden. Het is een mooie combinatie tussen techniek en esthetiek.

Gezien mijn esthetische aanleg zijn beperkingen kent, ben ik maar voor ingenieur sterkstroom gegaan…

QUADRA EN MINI HANDSFREE, EEN PERFECTE COMBINATIE. MINI HANDSFREE 2-DRAADS WIFI MET GEZICHTSHERKENNING. Art. 8451V

QUADRA KIT MINI HANDSFREE WIFI

€

450

• Ontvang de oproepen van de videofoon op smartphone/tablet • Plug & Play kit, P2P • Verbinding tussen smartphone en monitor in enkele eenvoudige stappen • Monitor 4,3” 16:9 met ingebouwde WiFi verbinding • Deurstation met mechanische knoppen gecertificeerde IK08 en IP54 • Afmetingen: Mini HF 115x160x22 mm, Quadra 95x195x28 mm

2

WI-FI

Art. 8461V

QUADRA KIT MINI HANDSFREE

€

Comelit APP

Fonctionne en WiFi/3G/4G

350

• Enkelvoudige kit uitbreidbaar tot 4 gebruikers • Mini Handsfree monitor met 4,3” 16:9 LCD voor opbouw • Deurstation met mechanische knoppen gecertificeerde IK08 en IP54 • Afmetingen: Mini HF 115x160x22 mm, Quadra 95x195x28 mm

2

GRATIS POWERBANK BIJ AANKOOP VAN ÉÉN VAN BOVENSTAANDE KITS.

2-in-1-batterijlader met lading via USB-kabel of draadloos opladen De twee soorten lading werken tegelijkertijd Hoofdcapaciteit: 10.000 mAh Toont het batterijniveau via een LCD digitaal display

GRATIS POWERBANK VOOR ELKE AANGEKOCHTE KIT. Aanbieding geldig van 1 SEPTEMBER tot 31 DECEMBER 2019.

BAANBREKEND, NIET MUURBREKEND.

Niko Home Control voor elk type bekabeling PA-924-01

www.niko.eu/nikohomecontrol