Oostendorp, specialist in sportveldverlichting: “Led is volwassen geworden”
Innovaties in de retailsector: een greep uit de nieuwigheden
Dossier Slimme netwerken: waar staan we nu?
Wat zijn vaak voorkomende fouten bij de installatie van zonnepanelen?
Het nieuwe portfolio met 230 V en DALI-2-gecertificeerde detectoren koppelt bekroond design met gecertificeerde functionaliteit en de allerbeste detectieprestaties. Dankzij het revolutionair design bespaar je heel wat tijd bij de installatie en configuratie van de nieuwe detectoren:
• SnapFit montage met eenvoudige draai-en-klikbeweging
• gereedschapsloze bedrading
• 2-wegs-Bluetooth® communicatie
• detector tool app en portal voor eenvoudige instelling
Bespaar energie met de beste daglichtsturing op de markt.
Is de term “greenwashing” u bekend? Kort gezegd betekent het dat bedrijven bewust of onbewust “valse” uitspraken doen over duurzaamheid van hun diensten of producten waardoor klanten ten onrechte denken dat ze een verantwoorde keuze maken. Ze misleiden hierdoor de consument dus.
Gelukkig speelt onze sector een ideale rol om de duurzaamheidsscore van klanten - of het nu particulieren of bedrijven zijn – mee op te krikken. Onze installateurs zijn dé adviseurs bij uitstek om hen hierin op een professionele manier te begeleiden en het hele proces met de klant te doorlopen; van advies tot uitvoering. Duurzaamheid is het resultaat van een totaalplaatje.
Nelectra kan haar leden hierin helpen of bijstaan. Een technisch kenniscentrum bestaande uit ondernemers met de voeten op het veld buigt zich over materies waar onze leden soms mee worstelen. Onze werkgroep duurzaamheid volgt de uitdagingen op de voet en stuurt zo de werking van onze organisatie desgevallend bij. Ons Nelectra-team geeft antwoord op al uw vragen. Wie onze infosessies al bijwoonde keerde meer dan tevreden met praktische antwoorden terug naar het bedrijf.
Maar uiteraard is Nelectra in eerste instantie vooral ook een belangenorganisatie. Wij houden de vinger aan de pols in materies zoals de herstelbaarheidsindex en wat dit betekent voor de retailer, het vergunningenbeleid van steden en gemeenten, het nefaste parkeerbeleid voor ondernemers in sommige steden…. Over dit item bij voorbeeld is het laatste woord nog niet gezegd.
Ligt u zelf wakker van obstakels die uw ondernemerschap in de weg staan? Laat het ons weten!
Reageren?
Viviane Camphyn
Gedelegeerd bestuurder Nelectra
viviane.camphyn@nelectra.be
Nelectralid Indulec werkt mee aan vernieuwing sectorproef Electro Brain
Innovaties in de retailsector: een greep uit de nieuwigheden 16
Informatietijdschrift voor de professionelen uit de elektrosector. ElektroVisie/ElectroVision heeft een oplage van 8.019 exemplaren en is een tweemaandelijkse uitgave van: het Nationaal Verbond van Zelfstandige Elektriciens en Handelaars in Elektrische Toestellen vzw (afgekort Nelectra), Stationlei 78 bus 1/1, 1800 Vilvoorde · BE 0410 342 662 RPR Brussel
T: 02 550 17 11, info@nelectra.be, www.nelectra.be
redactieraad Viviane Camphyn, Dirk Van Steenlandt, Eric Claus, Ludo Holemans, Frank Vanlangendonck, Rudy Van den Bergh, Danny Hermans, Linda Claeys, Fallon Declerck, Els Heyrman
hoofdredacteur Els Heyrman 02 550 17 21 els.heyrman@nelectra.be
reclameregie
Trevi · Kelly Vander Haeghen
Meerlaan 9 · 9620 Zottegem 09 326 74 51 kelly@trevi-regie.be
De artikels en de advertenties verschijnen onder de verantwoordelijkheid van de auteurs en de adverteerders.
Overname van artikels is toegestaan mits schriftelijke toestemming van de uitgever.
Lid van de Unie van Uitgevers van de Periodieke Pers.
reportages Linda Claeys linda.claeys@nelectra.be
verantwoordelijke uitgever
Viviane Camphyn
Stationlei 78 bus 1/1 · 1800 Vilvoorde 02 550 17 11
vertaling
Akira Translations translations@akiratranslations.be
drukkerij
Bredero Graphics administratie
Nadia Van Nuffel · 02 550 17 17
nadia.vannuffel@nelectra.be
Marian Hemerijckx · 02 550 17 18 marian.hemerijckx@nelectra.be
Nelectra verwerkt uw persoonsgegevens met het oog op leden- of prospectenbeheer. Indien u dit niet wil, volstaat een mail naar info@nelectra.be. U kan uw gegevens inkijken en laten aanpassen via een eenvoudig verzoek, mét bewijs van identiteit, aan Nelectra, Stationlei 78 bus 1/1, 1800 Vilvoorde of via info@nelectra.be. Met vragen of klachten over gegevensverwerking kan u terecht bij de Gegevensbeschermingsautoriteit. Het algemeen privacybeleid vindt u op onze website www.nelectra.be. Uw gegevens werden mogelijks verkregen via een externe databank. Op eenvoudig verzoek kunt u meer info verkrijgen.
“Ik heb een bestaande elektrische installatie en sluit er duurzame installaties op aan, hoe doe ik dat?”
3 Viviane reflecteert
6 Oostendorp, specialist in sportveldverlichting uit Deurne: “Led is volwassen geworden”
8 Nelectra informeert
8 Hallo Nelectra?
10 De sectorale onderhandelingen
10 De Elektrobarometer verbetert aanzienlijk
12 Vinger aan de pols
14 Nelectralid Indulec werkt mee aan vernieuwing sectorproef Electro Brain
15 Europa Europees recht op herstel voor consumenten, een overzicht
16 Innovaties in de retailsector: een greep uit de nieuwigheden op de markt
Slimme netwerken: waar staan we nu?
Dossier Verlichting
17 Uitfasering fluorescentie- en hallogeenlampen
20 Stuur ik mijn ledspots het beste aan met een constante stroom of spanning?
Dossier IoT Slimme netwerken
24 Slimme netwerken: waar staan we nu?
28 Sectornieuws
Technische info
30 Wat zijn vaak voorkomende fouten bij de installatie van zonnepanelen?
33 EMC: Power line communicatie als slachtoffer van supraharmonischen
35 8 vragen aan Eric Claus, erevoorzitter Nelectra
Op het voetbalveld van SV Groenendaal in het Antwerpse Merksem is het team van Patrick Boydens aan de slag om het veld uit te rusten met ledverlichting van in totaal 12,4 kW. “Op dit veld plaatsen we 4 nieuwe masten van 15 meter hoog die we voorzien van telkens 2 armaturen. Hier beginnen we van nul en kunnen we dus de ideale masthoogte en -positie zelf bepalen. Hoe hoger de mast, hoe minder lichthinder voor de omgeving. Ook de kapjes zorgen daar mee voor”, steekt zaakvoerder Patrick Boydens van wal.
Patrick Boydens zag drie jaar geleden een mooie bedrijfsopportuniteit toen Oostendorp België te koop stond. Het van oorsprong Nederlandse bedrijf is gespecialiseerd in sportveldverlichting. “Ik was zelf al jarenlang actief in de bouwsector door de aanleg van sportvelden van a tot z. Het technische, het verlichtingsgedeelte sprak me altijd het meest aan. En de rest is geschiedenis.”
Door de verstrenging van de verlichtingsnormen door de Voetbalbond is de verlichting op heel wat velden aan vernieuwing toe. “In de beginjaren van led was ik eerder afwachtend maar sinds een paar jaren is led volwassen geworden. Het biedt veel voordelen: led geeft meer licht, is energiezuiniger: 30 tot 40% dan traditionele verlichting en voor sportvelden hoeft het licht geen kwartier op voorhand aangeschakeld te worden zoals bij gasontladingslampen. En nog een belangrijk voordeel”, voegt hij eraan toe: “led kan gedimd worden wat een kostenbesparing van maar liefst 55 tot 60% betekent. Handig als jeugdploegen maar op een half veld spelen of voor ploegen in vb. eerste klasse voetbal waar de verlichting voor en na de match verplicht aangeschakeld moet blijven.”
Oostendorp biedt sportorganisaties ook een onderhoudscontract aan. “Bij buitenverlichting die én warmte én koude én vocht moet doorstaan is een jaarlijks onderhoud geen overbodige luxe. De hoge masten trekken ook vogels aan en het is belangrijk om hun uitwerpselen tijdig te verwijderen want dat heeft een invloed op de afkoeling.”
Patrick Boydens is sinds enige tijd ook actief bij Nelectra als voorzitter van de provincie Antwerpen waar hij elektrotechnische installateurs, beveiligingsondernemers en elektroretailers samen brengt.
Bij Nelectra kan u als lid steeds terecht bij onze adviseurs met al uw vragen over juridische, technische, sociale, fiscale, …. materies. Hierbij een paar interessante vragen die de voorbije maanden de revue passeerden.
Ik wil de verlichting in mijn bedrijf vervangen door led: zijn daar subsidies voor?
Wie investeert in energiezuinige binnenverlichting van een niet-residentieel gebouw, kan hiervoor een premie krijgen. Via netbeheerder Fluvius komt een onderneming in aanmerking voor een relighting premie met een maximum van 15.000 euro (zonder daglichtsturing) of 20.000 euro (met daglichtsturing).
Als installateur van verlichting kan dit mogelijks een bijkomend verkoopargument zijn naar potentiële klanten toe, naast natuurlijk de energiebesparing en kostenverlaging die led-verlichting met zich meebrengt. Maar evengoed kan elk van onze leden hier zelf gebruik van maken indien zij de gebouwen van hun onderneming (o.m. burelen, ateliers, magazijnen, toonzaal of winkelpand) van led-verlichting willen laten voorzien.
De premie wordt toegekend aan ondernemingen die hun bestaande binnenverlichting van niet-residentiële gebouwen volledig demonteren en vernieuwen, onder meer en dit onder volgende voorwaarden
zijn van toepassing:
• Het moet gaan om binnenverlichting;
• Het onroerend goed moet gelegen zijn in het Vlaams Gewest;
• Het gebouw mag niet dienen voor residentieel gebruik;
• De premie is voorzien voor gebouwen die minstens 15 jaar oud zijn op de aanvraagdatum. Hierbij is het gebouw minstens 15 jaar aangesloten op het elektriciteitsnet of minstens 15 jaar geleden voor het eerst in gebruik genomen. Vanaf 2023 zijn dit dus gebouwen die in 2008 aangesloten werden op het elektriciteitsnet of voor het eerst in gebruik werden genomen;
• Er dient een lichtstudie uitgevoerd te worden;
• Verlichting moet geïnstalleerd worden door een aannemer volgens de uitgevoerde lichtstudie;
• Het geïnstalleerd vermogen van de installatie moet kleiner zijn dan of gelijk zijn aan het maximaal toegelaten vermogen;
• Per ruimte kan slechts éénmaal een premie-aanvraag ingediend worden;
• De aanvraag moet ingediend worden uiterlijk binnen de twee jaar na datum van de laatste factuur (=eindfactuur). De datum van de eindfactuur ligt tussen 1 januari 2023 en 31 december 2024.
In een Ministerieel Besluit van 2021 worden de nadere regels, technische vereisten en hoogten van de premies vastgesteld. Op de website van Fluvius wordt een infofiche ter beschikking gesteld waarbij deze overzichtelijk worden weergegeven alsook wordt verduidelijkt welke documenten bij de premieaanvraag dienen te worden gevoegd. Het premiebedrag wordt afhankelijk
gemaakt van het geïnstalleerd systeemvermogen en het maximum toegelaten vermogen. De gehanteerde berekeningsformule is eveneens terug te vinden in de infofiche van Fluvius. beschikbaar stelt op haar website.
Meer informatie:
Voor meer informatie, contacteer onze Nelectra-adviseurs:
Fallon Declerck fallon.declerck@nelectra.be 02/550.17.14
Freddy Steenackers freddy.steenackers@nelectra.be 02/ 550.17.23
Ontdek hoe eenvoudig het werkt op nelectra.be/tools-mobiliteitscalculator
Ik heb een bestaande elektrische installatie en sluit er duurzame installaties op aan, hoe doe ik dat?
Stap 1. Welk veiligheidsniveau heeft de elektrische installatie?
Een groot probleem is de kennis van bestaande installaties en aan welk veiligheidsniveau moet de installatie vandaag voldoen?
Is er een keuringsverslag van “indienststelling” of zijn er “controleverslagen”?
Als er geen keuringsverslag aanwezig is en u achteraf problemen wil voorkomen zou u de installatie eerst moeten aanpassen en laten keuren.
In principe onderscheiden we drie soorten bestaande elektrische installaties met hun respectievelijk veiligheidsniveau (zie voorstelling).
• Elektrische installaties van voor het oude AREI
• Elektrische installaties volgens het oud AREI
• Elektrische installaties volgens boek 1 AREI
2020
Als er voor de huishoudelijke elektrische installaties geen inbreuken zijn op het keuringsverslag en er is voldaan aan de afwijkende beschikkingen voor de installatie dan heeft de elektrische installatie het vereiste veiligheidsniveau.
Als er voor de niet-huishoudelijke elektrische installaties geen inbreuken zijn op het keuringsverslag en er is een risicoanalyse volgens het KB van 04-12-2012 Codex III.2 uitgevoerd en de te nemen maatregelen zijn uitgevoerd voor de installatie dan heeft de elektrische installatie het juiste veiligheidsniveau
Stap 2. Aansluiten van duurzame installaties
Als de PV-installatie gebouwd is volgens de AREI-reglementering en de regels van goed vakmanschap, dan kan deze aangesloten worden op de bestaande elektrische installatie met het vereiste veiligheidsniveau.
Na het aansluiten van de omvormer moet de elektrische installatie, inclusief de PVinstallatie voldoen aan het AREI.
Denk eraan de leidingen van de PVinstallatie, gelijk- en wisselspanning leidingen, te berekenen rekening houdend met de uitwendige invloeden van toepassing voor de installatie. De keuring van een PV-installatie beperkt zich tot het administratief nazicht, de visuele controle, tests en metingen.
Bij het aansluiten van de PV-installatie op het bestaande verdeelbord zorgt dit ’invoeden’ ervoor dat de stroomsterkte in de installatie kan oplopen tot de maximaal door het net te leveren stroomsterkte plus de maximaal door de omvormer te leveren stroomsterkte. Hou dus rekening met (toekomstige) overbelasting.
Een keuringsverslag voor de PV-installatie zonder inbreuken wil zeggen dat de aansluiting van de PV-installatie op de bestaande elektrische installatie voldoet aan de AREI-reglementering.
deze aangesloten worden op de bestaande elektrische installatie met het vereiste veiligheidsniveau.
Na het aansluiten van de laadpaal moet de elektrische installatie, inclusief de laadpaal voldoen aan het AREI.
Denk eraan de leidingen van de laadpaalinstallatie aan te passen aan de uitwendige invloeden van toepassing op de installatie (grondleiding, leiding binnen, leiding buitenmuur). De keuring van een laadpaalinstallatie beperkt zich tot het administratief nazicht, de visuele controle, tests en metingen.
Een keuringsverslag voor de laadpaalinstallatie zonder inbreuken wil zeggen dat de aansluiting van de laadpaalinstallatie op de bestaande elektrische installatie voldoet aan de AREI-reglementering.
Ik heb een bestaande elektrische installatie en sluit er een duurzame installaties op aan, hoe doe ik dat?
Dit wil zeggen dat, datgene wat niet onderworpen is aan de keuring, ook moet voldoen aan de AREI-reglementering en de regels van goed vakmanschap opgelegd voor alle onderdelen van deze installatie. Daarom is het belangrijk om steeds de installatie-instructies voor alle onderdelen van de installatie, opgelegd door de producent, na te leven.
Stap 1. Welke veiligheidsniveau heeft de elektrische installatie?
Een groot probleem is de kennis van bestaande installaties en aan welk veiligheidsniveau moet de installatie vandaag voldoen.
Als de laadpaalinstallatie gebouwd is volgen de AREI-reglementering en de regels van goed vakmanschap, dan kan
Is er een keuringsverslag van “indienststelling” of zijn er “controleverslagen”?
Als er geen keuringsverslag aanwezig is en u achteraf problemen wil voorkomen zou u de installatie eerst moeten aanpassen en laten keuren.
Dit wil zeggen dat, datgene wat niet onderworpen is aan de keuring, ook moet voldoen aan de AREI-reglementering en de regels van goed vakmanschap opgelegd voor alle onderdelen van deze installatie. Daarom is het belangrijk om steeds de installatie-instructies voor alle onderdelen van de installatie, opgelegd door de producent, na te leven.
Traditiegetrouw onderhandelen vakbonden en werkgevers om de twee jaar over een nieuw akkoord over de arbeids- en loonvoorwaarden in de sectoren, binnen de krijtlijnen van wat op interprofessioneel niveau werd afgesproken.
Binnen het paritair subcomité
149.01 voor de elektriciens zit Nelectra mee aan de onderhandelingstafel om uw belangen als werkgever te verdedigen. We geven u graag een korte stand van zaken.
Op 21 april 2023 gingen de besprekingen voor de periode 2023-2024 van start met de neerlegging en toelichting van de syndicale én patronale eisenbundels. Na vier onderhandelingsrondes in mei en juni, hebben de sociale partners binnen de sector jammer genoeg (nog) geen consensus kunnen vinden. Gelukkig zijn de onderhandelingen wel in een goede sfeer stopgezet en werden reeds afspraken gemaakt om de gesprekken verder te zetten na de zomer.
100,4
Belangrijk is dat we in tussentijd voor onze werkgevers hebben kunnen bekomen dat de sectorale regeling die de invoering van nieuwe arbeidsregelingen mogelijk maakt, alsook de sectorcao met betrekking tot het optrekken van het aantal vrijwillige overuren en de interne grens – die normaal gezien zouden aflopen op 30.06.2023 – met 6 maanden werden verlengd en dus al zeker tot eind dit jaar van toepassing blijven.
In de loop van september worden de onderhandelingen terug aangevat en streven we opnieuw naar een evenwichtig nationaal akkoord voor onze sector. Naast het cruciale thema van de koopkrachtpremie, blijven we langs werkgeverskant vooral inzetten op flexibiliteit wat betreft arbeidsregelingen en betaalbare, fiscaalvriendelijke overuren. Vorming en opleiding wordt eveneens een belangrijk thema.
Goed om weten voor onze elektroretailers met winkelpersoneel is dat ook in PC 201 voor de zelfstandige kleinhandel de onderhandelingen over de zomer werden getild.
De sociale partners van het aanvullende Paritair Comité voor de bedienden PC 200 bereikten aan het begin van de zomer wel reeds een akkoord. Eén van
de belangrijkste pijlers van dit sectorakkoord zijn de (strikte) voorwaarden die zijn vastgelegd voor de toekenning van de zogenaamde koopkrachtpremie. Concreet is er een duidelijke afbakening van de groep ondernemingen die hoge en uitzonderlijk hoge winst hebben gemaakt en deze premie dus moeten uitbetalen aan hun bedienden. Daarbij worden twee criteria vooropgesteld: er moet minstens een stijging zijn in de rentabiliteit van 25% ten opzichte van het gemiddelde van de voorbije 3 jaren én de operationele bedrijfswinst (code 9901) moet minstens 5% van het balanstotaal bedragen. Dit om te vermijden dat ondernemingen die wel een winststijging zien maar toch een laag absoluut winstbedrag hebben de premie moeten betalen. De bedragen zijn ook haalbaar voor de ondernemers: 125, 250 of 375 euro afhankelijk van een rentabiliteitsstijging met 25%, 50%, of 100%. De sociale vredeclausule zorgt ervoor dat hierover niet opnieuw onderhandeld moet worden op bedrijfsvlak.
Wie meer details wenst, kan steeds contact opnemen met directie-adviseur Fallon Declerck.
Check ook regelmatig onze website www.nelectra.be en de ledenmails voor updates!
Het ondernemersvertrouwen van de elektrobedrijven is fors toegenomen. De elektrobarometer kleurt weer groen. Dat is geleden van eind 2021. De behaalde waarde van 100,4 wijst op een positief evoluerende conjunctuur. De verbetering is wel bijna volledig toe te schrijven aan de elektro-installateurs. Zij hebben meer werk en hun winstgevendheid verbetert. De elektrohandelaars zijn minder tevreden. 39% van hen heeft nu minder werk. Voor de eerstvolgende maanden verwachten ook zij evenwel een verbetering. Lees meer op:
In volle energietransitie willen wij samen met onze fabrikanten onze meerwaarde aantonen in de begeleiding en ondersteuning van onze installateurs.
Wij nodigen u dan ook graag uit om een bezoek te brengen aan Electrify, het nationaal event dat wij organiseren op 4 en 5 oktober 2023 vanaf 16u00.
Dit event staat volledig in het teken van innovatieve, duurzame & energiebesparende producten en oplossingen.
Minister Khattabi wil herstelbaarheidsindex alleen in ons land uitrollen. Nelectra reageert onmiddellijk: index is alleen haalbaar op Europees niveau
Minister van Leefmilieu, Klimaat en Green Deal Zakia Khattabi communiceerde begin juni dat ze een wetsontwerp klaar heeft om een herstelbaarheids- en levensduurindex in ons land in te voeren. Die moet de consument informeren hoe eenvoudig elektronische toestellen te herstellen zijn. Nelectra communiceerde meteen naar de minister en de pers. Het standpunt van Nelectra is duidelijk: op zich is het idee van zo’n index niet slecht, maar dit moet gecoördineerd aangepakt worden en uniform zijn in gans Europa en niet alleen in ons land.
“We zijn niet tegen het idee van zo’n index, maar dit is een materie die bij uitstek uniform geregeld moet worden op EU-niveau en niet op nationaal niveau. Een herstelbaarheidsindex invoeren op nationaal niveau zal zorgen voor onnodige bijkomende administratieve verplichtingen voor zelfstandigen en kmo’s. Iets waar we ons als sectorfederatie uiteraard met man en macht tegen verzetten”, zegt Viviane Camphyn, gedelegeerd bestuurder van Nelectra.
Ondanks het feit dat er Europese regelgeving op komst is, wil de minister hier niet op wachten maar haar eigen nationaal initiatief doordrukken. In eerste instantie moet er voor haar een herstelbaarheidsindex komen, die een score geeft over hoe herstelbaar het product is. Die wordt berekend op basis van de haalbaarheid van de demontage en de reparatie. Later volgt dan nog een levensduurindex die fabrikanten verplicht om de verwachte levensduur en de robuustheid van een toestel aan te geven. Vanuit Nelectra wordt verder gelobbyd en aangedrongen op een Europese regeling. Enkel wanneer dit op EU-niveau georganiseerd wordt en samengevoegd wordt met de ERPEL-database (voor de energielabels) heeft de herstelbaarheidsindex kans op slagen.
Zonnepanelen kunnen zowel fotovoltaïsch (PV) als thermisch van aard zijn. Thermische zonnepanelen, ook wel zonnecollectoren genoemd, zijn panelen die zonne-energie opvangen en omzetten in thermische energie of warmte. Fotovoltaïsche zonnepanelen zetten dan weer zonne-energie om in elektriciteit. In 2016 heeft Nelectra samen met enkele andere sectorfederaties het beheersorganisme voor fotovoltaïsche zonnepanelen, de vzw PV CYCLE BELGIUM, opgericht. Voor afgedankte fotovoltaïsche zonnepanelen is dan ook een collectieve oplossing uitgewerkt waarbij het beheer, de inzameling en de verwerking ervan door PV CYCLE wordt georganiseerd en uitgevoerd. Intussen rijst de vraag ook wat er met afgedankte thermische zonnepanelen/zonnecollectoren dient te gebeuren aangezien sommige van de Nelectra-leden hiermee geconfronteerd worden. Nelectra heeft dan ook de verschillende partnerorganisaties aangesproken en tracht samen met OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij), PV CYCLE en DENUO (de Belgische federatie van de afval- en recyclagesector) een oplossing uit te werken, aangezien deze op heden nog niet bestaat. In tussentijd nemen leden best contact op met de fabrikant of leverancier om na te gaan of terugname van de thermische zonnepanelen mogelijk is. Installeert u zelf zonnecollectoren en wenst u uw ervaringen omtrent de recyclage ervan te delen? Laat het ons dan zeker weten via info@nelectra.be!
Bedrijven binnen de elektrotechnische sector klagen al langer over de kwalijke praktijk van bepaalde uitzendkantoren om een vaak fikse afkoopsom te vragen voor een definitieve aanwerving, zelfs indien die aanwerving plaatsvindt na de periode van uitzendarbeid, en zelfs indien de aanwerving een compleet andere functie betreft. De zogenaamde “war for talent” die meer dan ooit aanwezig is, heeft deze problematiek alleen nog maar versterkt.
Aangezien dezelfde verzuchtingen ook in andere sectoren de kop opsteken, heeft Nelectra beslist om dit dossier samen enkele andere sectorfederaties en Unizo aan te pakken en in overleg te treden met Federgon, de federatie van de HR-dienstverleners waaronder uitzendkantoren.
Lees meer:
Nelectra zoekt mee naar oplossing voor inzameling en recyclage van thermische zonnepanelen
Eind juni trok Nelectra samen met Unizo en collega sectorfederaties opnieuw aan de alarmbel over het parkeer- en vergunningenbeleid. Meer dan ooit zijn er problemen met het installeren van producten of het aanbieden van diensten in steden en gemeenten. Het vergunningsbeleid is versnipperd en hierdoor zien ondernemers, ook elektro-ondernemers hun werktijd per opdracht met maar liefst 42% stijgen. Dat is onhoudbaar op termijn, meer ondernemers vermijden hierdoor kerngebieden waardoor allerhande dienstverlening voor de inwoners in het gedrang komt. Vakmannen die installaties, leveringen, herstellingen of onderhoud uitvoeren of diensten aanbieden hebben het alsmaar moeilijker om op locatie te geraken. Eenmaal aangekomen begint vaak de calvarietocht naar het vinden van een parkeerplaats. Het benodigde (werk)materiaal moet dan nog bij de klant geraken, waardoor te ver parkeren geen oplossing is.
Uniformiteit is noodzakelijk
Daarbijhorend is ook een eenvoudig circulatieplan en een algemene administratieve vereenvoudiging in het parkeervergunningsbeleid een must. We roepen tegelijkertijd de VVSG (Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten) op om een voortrekkersrol te spelen om tot meer uniformiteit te komen. Vooral voor het aanvragen van vergunningen zijn er grote verschillen. Idealiter komt er een overkoepelend platform om ondernemers te begeleiden om snel vergunningen aan te vragen. Een deel van de oplossing is dat steden en gemeenten een platform voor vergunningsaanvragen aanbieden waarop ondernemers alle informatie terugvinden qua toegang, parkeergelegenheid en lokale omstandigheden. Ook het mogelijk maken om tijdelijk op bewonersplaatsen te mogen parkeren zou veel frustraties voorkomen. Deze worden overdag minder gebruikt en liggen vaak nabij de woning van de klant. Dit kan mogelijk gemaakt worden met een aanpassing in het lokale parkeerreglement of het invoeren van het systeem van gemeentelijke parkeerkaarten, bedoeld voor bewoners en voor technici die een interventie moeten doen.
Een minimum aan administratieve stappen voor de ondernemers bij het aanvragen van een eventuele vergunning blijft hierbij een vereiste.
Wanneer we dergelijke problematieken aankaarten in de media, krijgen we steeds de vraag van de pers of een lid van onze organisatie wil getuigen en zijn verhaal wil vertellen. Nelectra contacteerde Dirk Laurijssen, van het elektro-installatiebedrijf Staf Laurijssen BV en hij was bereid om zijn ervaringen in de pers te delen. In de krant Het Laatste Nieuws getuigt hij over het parkeerbeleid in de steden Turnhout, Lier en Antwerpen. Parkeersessies worden in het bedrijf steeds gemonitord op kantoor waar een medewerkster de sessies volgt en daarvoor een klokje zet. Zo kunnen zijn elektromedewerkers op locatie zich bezighouden met de installatiewerken.
Hij kaart ook het – voor vele installateurs – herkenbare probleem van de dorpskernen aan waar parkeerplaatsen voorbehouden worden voor de eigen bewoners. Maar wat dan met dringende interventies? Aanvragen voor werfinname moeten meestal minstens twee weken op voorhand.
Vaak wordt er in steden ook verplicht om in ondergrondse parkings te parkeren en voorziet Dirk Laurijssen hiervoor een fiets zodat vergeten of extra materiaal snel opgehaald kan worden in de bestelwagen. Tenminste, als de camionette niet te hoog is voor de parkeergarage. Het nieuwe vergunningenbeleid van Antwerpen houdt in dat er torenhoge vergoedingen moeten betaald worden. En dus wordt het risico gelopen voor een boete of worden aanvragen voor werken afgewezen.
Lees het volledige artikel op:
Na publicatie van het artikel in Het Laatste Nieuws nam bevoegd schepen Koen Kennis van Antwerpen contact op met Dirk Laurijssen voor overleg. En ook Nelectra neemt dit verder voor u op.
“Dienstverlening in steden en gemeenten in gedrang door te divers parkeer- en vergunningenbeleid”
Onze sector kreunt onder een tekort aan geschikt personeel. Vooral bij gekwalificeerde elektrotechnische profielen is er een grote schaarste. Als federatie spant Nelectra zich hiervoor op verschillende vlakken in. Onder meer op het vlak van onderwijs zetten we -samen met ons sectoraal opleidingsfonds Volta- tal van acties op poten om het technisch onderwijs aantrekkelijker te maken en meer instroom te genereren, de kwaliteit van de elektrotechnische opleidingen te verbeteren om de uitstroom op te krikken, afgestudeerden toe te leiden naar bedrijven in onze sector,…
In dat kader organiseert onze sector reeds een aantal jaren de sectorproef Electro Brain voor laatstejaars middelbaar onderwijs in een elektrotechnische richting. Jaarlijks schrijven er meer dan 1.000 leerlingen uit een 75-tal scholen in. Via deze proef kunnen de competenties van toekomstige elektriciens gemeten worden. Op basis van de resultaten stappen wij, vanuit de sector, naar het onderwijs om hen de sterke en de minder sterke punten mee te geven. Op die manier kunnen we ons steentje bijdragen bij het niveau van de schoolverlaters. Want dat komt ook onze bedrijven ten goede!
De proef bestaat uit een theoretische en een praktische proef. De praktische proef werd vernieuwd en daarvoor werd een beroep gedaan op de expertise van een aantal elektrotechnische bedrijven. Volta vroeg aan Nelectra om hiervoor een werkgever af te vaardigen en Benny Kessels, zaakvoerder van Indulec uit Heusden-Zolder ging in op de uitnodiging.
“We kwamen tijdens het overleg al snel tot de conclusie dat de praktijkoefening moet steunen op de theoretische kennis”, vertelt Benny Kessels. “De leerling moet met andere woorden de theorie gebruiken om de praktijkoefening tot een goed einde te brengen. Zoals de toepassing van de wet van Ohm. Vaak kennen de leerlingen elektriciteit die niet of onvoldoende. We willen dat ze die tijdens de proef toepassen bij bijvoorbeeld de vraag: valt de automaat uit door overbelasting of is er kortsluiting? We stelden ook voor om hen een plan van een elektrische installatie te geven
dat nog niet volledig afgewerkt is zodat ze dit plan vervolledigen voordat ze hun praktische proef kunnen aanvatten.”
Indulec ondernam heel wat stappen het afgelopen anderhalf jaar om de banden met het onderwijs aan te halen. Toen Nelectra-adviseur Fallon Declerck aan Benny Kessels tijdens een bedrijfsbezoek de vraag stelde om mee de schouders te zetten onder de vernieuwing van de Electro Brain-proef leek het hem dan ook een logische stap.
“Nadat we de Nelectra-infosessie laadinfrastructuur bijwoonden is adviseur Fallon Declerck bij ons op bedrijfsbezoek geweest. Dat was heel inspirerend en we voelen ons erg geruggesteund door alles wat Nelectra onderneemt voor elektrobedrijven. Ook het tekort aan personeel en een rechtstreekse samenwerking met het onderwijs kwamen aan bod. We plannen om een sessie over ons bedrijf te gaan geven in scholen en we werken ook samen met opleiding graduaat IoT van de PXL-hogelschool waar we in de jury zetelen van de graduaatsproef. Met onze deelname aan Electro Brain hopen we het niveau van het middelbaar
onderwijs mee op te krikken. Voor ons als bedrijf gespecialiseerd in algemene industriële elektriciteitswerken, in-house engineering, relighting, energiemonitoring, laadpalen, netwerkbekabeling, slimme sturingen en toegangscontrole kijken wij meer richting hogescholen en universiteiten om ons personeelsbestand aan te vullen. Tijdens de zomervakantie hadden we een jobstudent die een academische bachelor industriële wetenschappen volgde aan de KU Leuven. Die was helemaal mee met onze core business.”
Linda Claeys en Els Heyrman
Indulec
We kwamen tijdens het overleg al snel tot de conclusie dat de praktijkoefening moet steunen op de theoretische kennis
De Europese Commissie heeft onlangs een nieuw voorstel gelanceerd dat aan consumenten een “recht op herstel” geeft (in het Engels bekend als “Right to Repair”), ook na het verstrijken van de wettelijke garantie. Daarmee wil de Europese Commissie de hoeveelheid elektronisch afval verminderen en de circulaire economie bevorderen. Belangrijk is wel dat de voorgestelde maatregelen nog niet definitief zijn, aangezien zowel het EU Parlement als de Raad dit voorstel nog moeten goedkeuren.
Het voorstel creëert voornamelijk verplichtingen voor fabrikanten van elektronische apparaten. Aan hen wordt een verplichting opgelegd om - na het verstrijken van de garantieperiode –elektronische producten te herstellen. De herstelverplichting geldt enkel voor producten die vallen onder de ecodesign regels: stofzuigers, wasmachines, frigo’s, televisies,… en binnenkort ook smartphones, tablets en laptops. De herstelverplichting komt echter op de schouders van de vertegenwoordiger, de importeur en tot slot de distributeur (bij gebrek aan vertegenwoordiger en importeur) wanneer de fabrikant buiten de EU gevestigd is. Fabrikanten kunnen hun herstelverplichting ook uitbesteden aan derden.
Het voorstel wil de groei van de (onafhankelijke) herstelsector bevorderen. Zo worden fabrikanten enerzijds verplicht om onafhankelijke herstellers toegang te geven tot wisselstukken, informatie over herstel en tools. Anderzijds wordt een online reparatieplatform opgericht om consumenten in contact te brengen met herstellers in hun buurt. Ook komt er een (standaard) Europees reparatie-informatieformulier dat consumenten bij elke reparateur kunnen opvragen, zodat ze makkelijk reparatieaanbiedingen kunnen vergelijken.
Voor handelaars van elektrische toestellen verandert er in principe niet veel. Voor hen is er één belangrijke nieuwigheid: wanneer consumenten aankloppen met een defect product dat nog binnen de garantie valt, moet er hersteld worden wanneer dat goedkoper of even duur is dan vervanging. Nu heeft een consument de keuze of hij wil vervangen of laten herstellen, maar de commissie wil dus prioriteit geven aan herstel.
Nelectra en Unizo zijn eerder positief over dit voorstel. Wij krijgen signalen uit de praktijk dat het voor eindverkopers vaak moeilijk is om producten te herstellen omdat wisselstukken lang op zich laten wachten, fabrikanten moeilijk doen om de benodigde software ter beschikking te stellen of opleidingen te voorzien om herstel te kunnen uitoefenen. Wij zijn dus tevreden met de initiatieven die de Europese Commissie nu neemt om de herstelsector te ondersteunen.
Wat voor ons jammer genoeg ontbreekt in het voorstel, is een versterking van het verhaalrecht van de handelaar op de producent. Het zou veel eenvoudiger moeten zijn voor elektroretailers om bijvoorbeeld werkuren vergoed te zien van producenten wanneer zij een product herstellen onder de wettelijke garantie. Dit schiet in de praktijk tekort.
Wij blijven dit, onder meer via SME United, dan ook aankaarten bij de Europese wetgever. Ook de Belgische overheid kan echter nog belangrijke initiatieven nemen die herstel van producten kunnen bevorderen, zoals een verlaging van de btw op hersteldiensten.
Unizo
Het voorstel wil de groei van de (onafhankelijke) herstelsector bevorderen
ATAG: Premium Green vaatwassers voor milieuvriendelijk en energiezuinig comfort
De reeks Premium Green is uitgerust met Flexi Racks en instelbare power zones. Zo kan echt alles in de vaatwas. In de Green Mode wordt de temperatuur verlaagd en wordt elke fase van de cyclus verlengd om water te besparen en het beste reinigingsresultaat te bereiken. De AutoDose functie zorgt voor de juiste dosering wasmiddel en voorkomt verspilling. De ATAG Premium Green vaatwassers kunnen vanaf een smartphone of tablet op afstand bediend en gemonitord worden. Met een geluidsniveau tot 38 dB(A) zijn ze fluisterstil. Deze reeks werd bekroond met de prestigieuze IF Design Award.
In de herfst pakt TP Vision, licentiehouder van Philips TV & Sound uit met de OLED+908 en voorzien van het nieuwste META OLED-paneel met de extra kracht van de 7e generatie P5 AI-processor, een geïntegreerd Bowers & Wilkins-geluidssysteem en een driezijdig Ambilight-systeem van de volgende generatie. Met verbeterde Ambient intelligentie, scherpere resolutie en verbeterde Dolby Vision-prestaties wil TP Vision de consument die naar een sportwedstrijd kijkt, geniet van een film of aan het gamen slaat een uitzonderlijk hoge kwaliteit bieden. Verkrijgbaar in: 55”, 65” en 77”.
Miele: duurzaam koken is minder voedselverspilling
Miele zet in op duurzaam koken. Het bedrijf opgericht door technicus Carl Miele en zakenman Reinhard Zinkann rust de combi-stoomovens uit een speciaal programma om voedselverspilling te voorkomen en vermijden. Met de toepassing ‘Mix&Match’ biedt ze consumenten de mogelijkheid om verschillende ingrediënten: verse of een restje te combineren en in 1 keer klaar te maken. Een andere functie TasteControl voorkomt dat voedsel te gaar wordt of uitdroogt in de oven. Van zodra de ingestelde bereidingstijd afgelopen is, wordt de ovendeur automatisch op een kiertje gezet. En als de chef de combi-oven moet reinigen, kan dat volgens de zelfreinigingsfunctie HydroClean.
Siemens: slimme kookplaat met automatische kookdampdetectie
Bij een kookeiland of open keuken past ook een inductiekookplaat met geïntegreerde ventilatie.
Bovendien heeft Siemens de inductionAir Plus uitgerust met intelligente technologie. Er is niet alleen de integratie van de dampkap in de kookplaat waardoor er in de keuken meer ruimte vrijkomt. De kookplaat met flexInduction past zich aan aan de omvang van het kookgerei én een climateControl sensor detecteert automatisch kookdamp waardoor de ventilatiemodule automatisch wordt geactiveerd. De kookplaat is stil, onderhoudsvriendelijk én helemaal volgens de huidige trend: het design is in mat zwart.
Het Deense Witt is distributeur van premium merken huishoudtoestellen én outdoor toepassingen. In het huidige assortiment voor buiten koken springt de pizza oven van Etna in het oog. De oven volgt de huidige populaire trend van het foodsharen. Witt heeft een gloednieuwe eigen serie pizzaovens ontwikkeld met functies als een roterende pizzasteen en een dubbele gasbrander die 500 °c haalt. En daarmee garanderen ze bliksemsnel bakken, massa’s smaak en ultieme knapperigheid. In Scandinavië is de pizza-oven al een grote hit en de rest van Europa lijkt te volgen. Het design werd bekroond met de Good Design-prijs en de German Design Award.
In 2023 is er door de Europese wetgever een verdere uitfasering doorgevoerd van fluorescerende lichtbronnen en kleine hallogeenlampen. Zo is het dat vanaf 25 augustus 2023 het niet meer mogelijk is om TL-5 en TL-8 lichtbronnen te produceren en te importeren en vanaf 1 september specifieke hallogeenlampen. ElektroVisie laat haar licht schijnen op de in deze regelgeving vervatte eisen en geeft een overzicht.
In het verleden werden al twee richtlijnen door de EU uitgevaardigd waardoor sinds 25 februari 2023 reeds tal van conventionele lichtbronnen binnen de EU werden uitgefaseerd en het in de handel brengen van de gloeilamp al verboden was. Door deze EU-richtlijnen werd de uitfasering verder gezet zodat vanaf 25 augustus 2023 en 1 september 2023 een verbod geldt voor respectievelijk fluorescentie-en halogeenlampen (mits enkele uitzonderingen).
Een gedetailleerd overzicht van wat wanneer verdwijnt, vindt u hieronder. De data die worden opgegeven zijn de data waarop
deze lichtbronnen niet meer in de EU mogen gefabriceerd of geïmporteerd worden. Producten in stock kunnen nog worden verkocht na deze data, maar mogen dus niet meer door een importeur of fabrikant op de Europese markt aangeboden worden. Concreet betekent dit voor de winkeliers dat de stock nog mag worden verkocht en geïnstalleerd. Ook de groothandels binnen de EU zullen hun aanwezige voorraden nog kunnen opwerken maar daarna mogen zij deze verboden producten niet meer importeren. Er zijn ook uitzonderingen van toepassing. Zo zijn ovenlampen bijvoorbeeld geen getroffen producten. Het is moeilijk te voor-
spellen welke andere lampen in de toekomst worden uitgefaseerd. Door het toenemende belang van milieubescherming en duurzaamheid, zal het aantal uit productie gehaalde lampen enkel toenemen. In Zwitserland zijn bijvoorbeeld alle halogeenlampen al verboden, zonder enige uitzondering. Verlichtingsfabrikanten bieden voldoende led-alternatieven. Er is echter niet altijd een 1-op-1 oplossing. In de meeste gevallen zal een relighting de beste oplossing zijn. Is de armatuur nog intact, dan kan een retrofit natuurlijk overwogen worden.
De voortdurende veranderingen op de verlichtingsmarkt vereisen een doortastend, efficiënt en duurzaam handelen door ons allemaal. Daarom maken we de overgang naar innovatieve LED technologie gemakkelijker dan ooit voor u. Omdat we ons gehele professionele LED lampen assortiment onder de merknaam LEDVANCE aanbieden, hoeft u van nu af aan maar één ding te onthouden: waar LEDVANCE op staat, is kwaliteit, efficiëntie en toekomstbestendigheid verzekerd. Eenvoudiger kan niet.
Voortgekomen uit de algemene verlichtingsdivisie van OSRAM, heeft LEDVANCE zich in slechts zeven jaar gevestigd als een toonaangevende naam in toekomstgerichte LED oplossingen. Van LED lampen, armaturen en LED strips tot lichtmanagementsystemen en human centric lighting, LEDVANCE is trots op meer dan 100 jaar verlichtingservaring en is in ieder opzicht uw betrouwbare partner – vandaag en morgen.
De merknaam is nieuw - en de bestelcode ook. Maar omdat we de nieuwe LEDVANCE LED lampen met de bekende voorgangers in onze online productcatalogus hebben gelinkt, zijn uw “oude favorieten” nog steeds zeer gemakkelijk te vinden tijdens de overgangsfase. En als u de nieuwe overzichtelijke verpakking bekijkt, zult u snel zien dat veel van onze professionele LED lampen nog krachtiger zijn geworden met de verandering van de merknaam. LED lampen uit de residentiële sector zoals de VINTAGE EDITION 1906 of de LEDinestra range, die we onder de merknaam OSRAM blijven voeren, blijven uiteraard voldoen aan al uw verwachtingen op het gebied van kwaliteit, prestaties en efficiëntie.
Het verbod van de EU om inefficiënte lichtbronnen en lichtbronnen die gevaarlijke stoffen bevatten op de markt te brengen, heeft de verlichtingsindustrie voor complexe uitdagingen gesteld – en heeft het lot van de fluorescentielamp bezegeld. LEDVANCE biedt u verschillende praktische oplossingen om de overstap naar EU-conforme LED technologie heel eenvoudig – en ook heel duidelijk – te maken voor bijna elke toepassing. Want vanaf nu dragen al onze professionele lampen de merknaam LEDVANCE. Maar dat is niet alles. De segmentatie van de lampen in SUPERIOR-, PERFORMANCE- en VALUE CLASS, die u al kent van onze armaturen, evenals een duidelijke naamgeving met alle belangrijke productinformatie, stellen u in staat om snel en betrouwbaar de juiste lamp te kiezen. Dat is wat we verstaan onder Advancing Light.
LED TUBE T8 EM UO S 1500 mm 22.1W 840
Een voorbeeld van de nieuwe
LED lampen productbenaming
SUPERIOR CLASS
Geeft de productklasse aan in overeenstemming met het armaturenportfolio (P = Performance Class, V = Value Class)
Aantrekkelijk en informatief - dit is hoe onze nieuwe verpakking eruit zal zien. De super-efficiënte lampen zijn te herkennen aan de bruine, gerecyclede verpakkingen.
Toekomstbestendigheid is inmiddels onlosmakelijk verbonden met duurzaamheid. LEDVANCE is ook hier uw competente verlichtingspartner – en ondersteunt u niet alleen met baanbrekende efficiëntie, maar bijvoorbeeld ook met producten gemaakt van gerecyclede materialen of met armaturen met uitwisselbare componenten die de trend naar duurzaamheid en een circulaire economie kunnen stimuleren. Hoeveel succes onze toewijding aan duurzaamheid oplevert, wordt aangetoond door de zilveren medaille die is uitgereikt door EcoVadis, een van ‘s werelds meest gerenommeerde bedrijven in duurzaamheidsbeoordelingen. Lees meer over onze Groene Agenda op: benelux.ledvance.com/duurzaamheid
2022
De ambitieuze EcoVadis-classificatie omvat 21 duurzaamheidscriteria op deze vier gebieden:
– Milieu
– Arbeid en mensenrechten
– Ethiek
– Duurzaam inkopen
Het blijft een lastige keuze voor een installateur, wanneer gebruik ik nu best een stroom en wanneer een spanning leddriver? Vaak heeft u geen keuze want dan is de driver al geïntegreerd in het armatuur of de toepassing zelf. Toch hebben beide drivers hun eigen voor- en nadelen.
Voor hoge vermogens zoals high-bay applicaties is het vaak een voordeel om voor een stroomsturing te kiezen vanwege de hoge temperaturen die ontstaan in de ledjunctie zelf (tot wel 100 graden) waardoor de stroom onnodig vanzelf kan oplopen. Door de hoge temperaturen verandert de karakteristiek van de led en loopt de stroom op, ondanks dat de spanning over de led hetzelfde blijft. We noemen dit “thermal runaway”. Door een constante stroombron te kiezen voorkomt men dit effect. Een ander voordeel van stroomsturing is dat als u meerdere spots in serie hebt staan, de stroom door iedere spot identiek hetzelfde is en dus dezelfde lichtsterkte geeft. Ook als u zeer lange kabels gebruikt zullen kabelverliezen beperkt blijven omdat u altijd dezelfde stroom hebt als die van de stroomdriver. Heeft een spanningsdriver dan geen enkel voordeel? Jawel, spanningsdrivers worden op “dezelfde wijze” aangesloten als conventionele verlichting zoals de gloeilamp en deze is bekend bij veel installateurs. Het is vele malen minder complex dan een circuit opbouwen met een stroombron en voor grotere projecten ook goedkoper. Vaak zijn er van 1 type ook meerdere alternatieven beschikbaar bij meerdere leveranciers.
Spanning leddrivers:
“Constant voltage LED drivers” zijn voedingen waarvan de uitgangsspanning constant is. De meest voorkomende voedingen zijn 12VDC en 24VDC (in mindere mate ook wel 48VDC). Het is echter noodzakelijk om deze spanning nog om te zetten naar een bruikbare stroom door de led d.m.v. een weerstand, of indien nauwkeuriger met een stroom controller IC.
Fig. 2: omzetten naar bruikbare stroom m.b.v. een led R Fig.3: ledstrip met weerstand
Aansluiten van een spanning leddriver circuit
Er zijn een aantal zaken waar men op moet letten bij het aansluiten van meerdere ledspots op een spanning leddriver. Er moet een bestaand circuit aanwezig zijn in de spot zelf die de stroom omzet, net zoals de weerstand op de ledstrip. Op de spot zou dit aangegeven moeten zijn door de nominale spanning van 12/24/48VDC.
Stel u heeft een spot van 12VDC en 4.2W, dan weet u dat deze spot 0.35A (350mA) zal trekken uit het circuit.
Spanning driver:
-input: 200-240VAC
-output: +12VDC
-Imax: 1.5A
Fig.4: spots aansluiten op een spanningsdriver
Fig.4 toont 4 spots, elk met een vermogen van 4.2W, verdeeld over 4 parallelle takken. Er loopt dan in elke tak dezelfde stroom van 4.2W/12V = 350mA. In totaal trekt het circuit 1.4A. Dit ligt nog onder de 1.5A toegelaten maximale stroom van de driver. Twee spots van 12V in serie in 1 tak zou niet lukken vanwege de beperking van 12V, tenzij we een 24VDC voeding zouden gebruiken. We kunnen het ook anders berekenen: 4 spots van 4.2W = 16.8W en dit ligt onder de 12V x 1.5A = 18W van de driver (kabelverliezen niet meegerekend). Spotjes die op een constante spanning werken (spanningsbronnen) worden dus doorgaans in parallel aangesloten op de driver totdat het maximale vermogen bereikt is van de driver. De stroom wordt gegenereerd in de spotjes of applicatie zelf. Het aansluiten van spanningsgestuurde ledspots met ingebouwde stroombron is vrij simpel zoals fig. 5 laat zien. Al de + connecties en al de – connecties aan elkaar knopen en dan in parallel zetten.
Fig.1: constant voltage (CV) weergave van spanningsdriver
De meest voorkomende applicaties zijn de ledstrips in fig.3. Hierbij wordt een weerstand geplaatst in serie met de led zelf, fig.2.
SG LIGHTING komt met een dubbele primeur! Junistar Bio, heeft de soepelste installatie in de markt én is vervaardigd uit Bio Circulair materiaal!
SG LIGHTING komt met een dubbele primeur!
Junistar Bio, heeft de soepelste installatie in de markt én is vervaardigd uit Bio-Circulair materiaal!
Junistar Bio beschikt over een nieuw gepatenteerde veeroplossing, het systeem kan zowel in massieve als in plaatplafonds worden gebruikt. Installeren en demonteren gaat in een paar seconden, zonder pijnlijke vingers!
Junistar Bio beschikt over een nieuw gepatenteerde veeroplossing, het systeem kan zowel in massieve als in plaatplafonds worden gebruikt. Installeren en demonteren gaat in een paar seconden, zonder pijnlijke vingers!
Bio-circulair materiaal (gemarkeerd in groen) is gemaakt van afval en residuen van biologische oorsprong, de koolstofvoetafdruk ligt hiermee 94% lager dan bij het gebruik van fossiele grondstoffen.
Bio-circulair materiaal (gemarkeerd in groen) is gemaakt van afval en residuen van biologische oorsprong, de koolstofvoetafdruk ligt hiermee 94% lager dan bij het gebruik van fossiele grondstoffen.
Junistar Bio is extreem efficiënt met 100lm/W (5W,520lm@3000K RA90)
• 50.000 branduren (L80/B20)
Junistar Bio is extreem efficiënt met 100lm/W (5W,520lm@3000K RA90)
• SDCM2
• 50.000 branduren (L80/B20)
• SDCM2
• IP44
• IP44
• Flikkervrij
• Fase afsnijding dimbaar
• Flikkervrij
• Kantelbaar in twee richtingen 2x25°
• Fase afsnijding dimbaar
• Inbouwhoogte 56mm en boorgat ∅ 83
• Kantelbaar in twee richtingen 2x25°
• Kan rechtstreeks onder isolatie (IsoSafe) geïnstalleerd worden
• Inbouwhoogte 56mm en boorgat ∅ 83
• 6 versies: Wit & Zwart / 2700K - 3000K - 4000K
• Kan rechtstreeks onder isolatie (IsoSafe) geïnstalleerd worden
• 6 versies: Wit & Zwart / 2700K - 3000K - 4000K
• Geen driver (elektronica is inbegrepen in de armatuur)
• Geen driver (elektronica is inbegrepen in de armatuur)
• 8-PACK : 6 versies: Wit & Zwart / 2700K - 3000K - 4000K
• 8-PACK : 6 versies: Wit & Zwart / 2700K - 3000K - 4000K
Zijn geweldige prijs én snelle installatie maken van Junistar Bio een projectwinnaar!
Zijn geweldige prijs én snelle installatie maken van Junistar Bio een projectwinnaar!
Meer info: https://www.sg-as.com/nl/producten/junistar-bio
Meer info: https://www.sg-as.com/nl/producten/junistar-bio
Bij “constant current LED drivers” wordt de uitgangsspanning gevarieerd om de uitgangsstroom constant te houden. Belangrijk te weten is dat een “constant current driver” een minimale stroom nodig heeft om goed te kunnen werken. Als we met een stroomdriver werken kunnen we alleen spots gebruiken die op een constante stroom werken zoals bijvoorbeeld 350mA, 750mA of 1A. Op deze spots zal u soms ook een vermelding zien staan wat de doorlaatspanning is. Dit is de spanning die hij op zijn twee klemmen laat meten als er een stroom doorheen loopt. Dit is belangrijk om te weten als we een circuit opbouwen met meerdere ledspots in serie (zie verder).
We zien de “constant current region” = 107~214V. Dit wil zeggen dat de voeding pas werkzaam is vanaf een uitgangsspanning van 107V en werkt tot maximaal 214V. De “open circuit voltage” geeft aan wat de spanning is bij open klem, dus als er nog geen spot aan verbonden is. Dit is belangrijk: stel dat we de voeding aanzetten en dan de spot erop monteren, dan is er veel kans dat deze kapot zal gaan door overspanning (tenzij er een intern circuit is dat dit voorkomt). Er staat dan tijdelijk 224V over de spot!
Stroom driver:
Vermogen: 16W
Voltage output range: 24-56V
Nominale stroom: 350mA
Er zijn een paar zaken die cruciaal zijn bij een stroomdriver. Nemen we als voorbeeld een stroomdriver van 75W:
Rated current 350mA
Rated Power 75W
Constant current region 107~214V
Open circuit voltage 224V
Stel u heeft 3 spots van 6W die u wil aansluiten op een stroombron van 350mA (fig.7): elke spot heeft een doorlaatspanning van 6W/350mA = 17.14V. We hebben drie van deze spots in serie staan, dus totale spanning over de klemmen van de stroomdriver = 3x17.4 = 52.2V. We zitten onder de 56V die toegelaten is voor deze driver dus in orde! Stel dat we nog 1 spot erbij in serie zetten, dan komen we uit op 69.34V. Dit is boven Vmax van de driver waardoor deze niet zal opstarten. Het aansturen van ledspots op een constante stroombron is complexer dan het geval bij spanningsgestuurde drivers.
Op 22 en 23 november 2023 ontmoeten lichtontwerpers, architecten, adviseurs, facilitair managers en gebouwbeheerders elkaar op Future Lighting 2023.
Centraal staan verdieping, kennis, nieuwe inzichten en de meest actuele lichtinnovaties. Wij willen bedrijven verenigen, relaties uitbouwen en de verlichtingsbranche écht verder helpen met onafhankelijke kennis. Kom voor een prikkelend programma van ijzersterke keynotes en de beste oplossingen van onze partners en exposanten naar Future Lighting 2023.
Het event vindt plaats in Gorinchem. Dit klinkt ver, maar het ligt maar een twintigtal kilometer boven Breda, en is dus perfect bereikbaar voor de professionals uit Vlaanderen.
We sluiten telkens aan van de plus naar de min van de volgende (bovenste tekening) etc... Op het einde moeten we weer terug naar het begin. Dit kan lastig zijn als er al bekabeling is aangelegd die u niet kunt aanpassen, vandaar dat de tweede getoonde optie in fig. 8 ook mogelijk is. U legt al de plussen aan elkaar, daarna al de minnen en sluit ze op het einde kort.
Het is niet ongebruikelijk dat er fouten worden gemaakt in de keuze van de ledspot of de driver. Stel u heeft spots gekocht die op stroom werken maar er is een driver geleverd die spanningsgestuurd is:
We kunnen dan de spanning van de leddriver via een “DC-DC current driver”-circuit ombouwen naar een stroomgestuurde driver, zie fig.9. In principe zijn deze kleine converters ook nog te dimmen via een lowpower PWM variabel frequentiesignaal aan één van de ingangen of via een variabele gelijkspanning.
Conclusie: de twee circuits kunnen dus niet zomaar door elkaar gebruikt worden zonder dat we opletten op de specificaties van de voeding en het type ledspot! De kosten om het op te lossen kunnen onnodig oplopen bij grote projecten. Wenst u overal exact dezelfde stroom, de kabelverliezen beperken of werkt u met grotere vermogens, dan is het aangeraden om voor een stroombron te kiezen mits u let op de oplopende spanning in uw circuit. De sturing van beide type drivers gaat op dezelfde manier via de gebruikelijke sturingen zoals PWM, Dali, DMX, 0-10V, 1-10V,… U zal alleen meer keuze hebben ingeval spanningsgestuurde dan stroomgestuurde drivers.
Wouter Wissinck, Volta
✓ Weekprogramma
✓ Programmering naar keuze : met smartphone of tablet via app (Android, iOS) of rechtstreeks op de schakelklok
✓ DIN-rail- of inbouwmontage
Bluetooth dongle OBELISK top3
✓ Overdracht van schakelprogramma's en directe opdrachten van de app naar de klok
✓ Maximale beveiliging tegen manipulaties
✓ Met slechts één OBELISK top3 kunt u willekeurig vele top3apparaten bedienen.
Intelligente netwerken nemen de jongste jaren een hoge vlucht. Ze zorgen voor slimme gebouwen waarin energieverbruik, duurzaamheid, comfort, en veiligheid worden geoptimaliseerd. Dat is althans het opzet maar hoever staan we hierin? Wat loopt al goed en wat kan beter? ElektroVisie ging in gesprek met 3 specialisten slimme netwerken verbonden aan de bachelor Energietechnologie van de Technologiecampus Gent onderdeel van de Odisee Hogeschool.
ElektroVisie: Slimme netwerken maken slimme gebouwen. Waar staan we vandaag de dag?
Bram Rotthier: “Een slim gebouw anno 2023 is een geavanceerd gebouw dat verschillende energieverbruikers zoals warmtepompen, klassieke apparaten, thuisbatterijen en elektrische voertuigen (EV's) harmonieus laat samenwerken via een Centraal Energiebeheersysteem (CEMS). De invoering van de digitale meter heeft de instap hierop verlaagd, die speelt een steeds belangrijkere rol in het meten en monitoren van energieverbruik.”
Joachim Goeminne: “Daarnaast omvat een smart building ook het laagdrempelig aansturen van verschillende apparaten en systemen in gebouwen zoals verlichting, rolluiken, stopcontacten en verwarming. Dit wordt mogelijk gemaakt door
slimme automatiseringstechnologieën en netwerken, waardoor gebruikers op een efficiënte en gepersonaliseerde manier hun woonomgeving kunnen beheren en controleren. Door de combinatie van geavanceerde energiebeheersystemen, het gebruik van digitale meters en het slim aansturen van apparaten, streeft een smart building naar een betere energie-efficiëntie, optimalisatie van energieverbruik en een verhoogd comfort voor de bewoners. Het biedt ook mogelijkheden voor energiebesparing en de integratie van hernieuwbare energiebronnen, waardoor het gebouw beter afgestemd is op de behoeften van de bewoners en het milieu.”
Wat zijn de huidige trends en evoluties?
Joachim Goeminne: “Binnen de slimme gebouwensector en IoT zijn er verschil-
lende trends en evoluties gaande. Een belangrijke trend is de integratie van systemen, waarbij de focus ligt op naadloze communicatie tussen verschillende slimme apparaten en systemen in een gebouw. Vaak gebeurt dit via een centraal energiemanagementsyteem (CEMS). Daarnaast speelt data-analyse een essentiële rol, waarbij geavanceerde technieken zoals kunstmatige intelligentie en machine learning worden gebruikt voor voorspellend onderhoud en kostenbesparing.”
Jelle Van de Walle: “Duurzaamheid en energie-efficiëntie zijn ook prominente trends in smart buildings. Dit omvat niet alleen het verminderen van energieverbruik en het implementeren van energiebesparende technologieën, maar ook energiemanagement, peak shaving
Bram Rotthier: Opleidingshoofd, specialist elektrische energiesystemen en elektrische mobiliteit
Jelle Van de Walle: Lector, specialisatie: slimme gebouwen, energiemanagement, elektrische huisinstallaties, domotica, verlichting
Joachim Goeminne: Lector, specialisatie: slimme gebouwen, energiemanagement, gebouwenbeheer, elektrische netwerken
Het Smart Home-systeem Gira One is gebaseerd op de wereldwijd beproefde standaard KNX Secure. Het biedt talrijke automatiseringsmogelijkheden voor verlichting, zonwering, ruimtetemperatuur, beveiliging en muziek. Evenals veilige en gratis toegang op afstand. Een snelle en eenvoudige inbedrijfstelling kan zonder voorkennis worden uitgevoerd met de gratis Gira Project Assistant (GPA). Met Gira One kan werkelijk elke installateur een Smart Home-oplossing bieden aan zijn klanten.
(piekafvlakking) en load management om energiepieken te verminderen. Daarnaast blijven ook veiligheid en beveiliging prioriteiten binnen smart buildings, waarbij geavanceerde beveiligingsoplossingen en aandacht voor cybersecurity worden toegepast. En als laatste is er aandacht voor de gebruikerservaring en personalisatie. Slimme automatiseringstechnologieën worden gebruikt om de woonomgeving aan te passen aan individuele behoeften en intuïtieve interfaces worden gecreëerd voor gemakkelijke bediening.”
Hoe snel gaan deze evoluties?
Jelle Van de Walle: “De evoluties binnen smart buildings en IoT gaan momenteel in een relatief snel tempo. De technologische vooruitgang en innovaties op het
gebied van connectiviteit, data-analyse, energie-efficiëntie en gebruikerservaring hebben geleid tot versnelde ontwikkelingen binnen de sector. Daarnaast zijn de invoering van de digitale meter en het capaciteitstarief belangrijke factoren die de evolutie binnen slimme gebouwen versnellen.”
Nagenoeg iedereen is op zoek naar manieren om energiebesparing te verwezenlijken maar we merken ook dat fabrikanten op het eigen eiland blijven. Is dat het huidige grootste struikelblok?
Jelle Van de Walle: “Het feit dat fabrikanten vaak vasthouden aan hun eigen gesloten ecosystemen en er weinig wordt gewerkt aan gezamenlijke oplossingen kan inderdaad worden gezien als een
struikelblok bij het streven naar energiebesparing. Momenteel zijn er verschillende domoticasystemen, -protocollen en -merken, elk met hun eigen functionaliteiten en specialiteiten. Deze systemen opereren vaak als afzonderlijke ecosystemen, waarbij bepaalde toepassingen alleen beschikbaar zijn als betalende services.”
Joachim Goeminne: “Stel dat een bepaalde fabrikant een gesloten CEMS-platform heeft ontwikkeld dat alleen compatibel is met hun eigen productlijn. Dit betekent dat gebruikers verplicht zijn om alle componenten, zoals slimme thermostaten, verlichtingssystemen en energiemeters, van dezelfde fabrikant te gebruiken om het volledige potentieel van het systeem te benutten. Dit limiteert de keuzevrijheid van gebruikers, omdat ze beperkt zijn tot de producten en functionaliteiten die deze fabrikant aanbiedt. Er bestaan wel platformen, zoals Home Assistant, NodeRED en OpenHab, die de brug bouwen om deze gesloten systemen te laten werken met andere protocollen. Dit zijn systemen die gemaakt zijn voor gebruikers die kennis hebben van netwerken en gebouwenbeheer.”
Langs de andere kant horen we ook dat het steeds eenvoudiger om gekoppelde, geïntegreerde automatisering te implementeren in woningen.
Joachim Goeminne: “Fabrikanten spelen in op de groeiende vraag naar gebouwenautomatisering en richten zich op het ontwikkelen van eenvoudige installatieoplossingen. Hierdoor kunnen installateurs zich gemakkelijker inwerken en vertrouwd
De pijler Slimme gebouwen is een van de 3 technische pijlers van de opleiding Energietechnologie naast Energie en Industriële automatisering.
Tijdens de opleiding ligt de focus voornamelijk op de technische aspecten van slimme gebouwen. Studenten krijgen kennis en vaardigheden op het gebied van ontwerp, implementatie en beheer van slimme systemen in gebouwen.
Studenten leren over domotica en gebouwbeheersystemen: het ontwerp, de installatie en het beheer van geautomatiseerde systemen in woningen. Daarbij wordt er ook specifiek ingegaan op KNX. Andere onderwerpen die steeds meer aandacht krijgen zijn de digitale meter en energiemanagement: smart grids, de integratie van hernieuwbare energiebronnen en de optimalisatie van energiestromen. Deze komen ruim aan bod in projectspecifieke opdrachten.
Oud-studenten maar ook werkgevers worden nauw betrokken bij de werking van de school via nieuwsbrieven, verdediging van eindwerken, stageplaatsen en gastcolleges. In het academiejaar 2023-2024 staan thema-avonden op de planning rond actuele thema’s zoals energiemanagement. Er is ook een aanbod van microcredentials en specifieke opleidingen voor leerkrachten in het secundair onderwijs.
raken met het implementeren van deze systemen. Met duidelijke instructies en toegankelijke componenten kunnen installateurs efficiënt en effectief te werk gaan.”
Bram Rotthier: “Een andere factor die de interesse in energiemanagementsystemen doet toenemen, is de opkomst van thuisbatterijen die huiseigenaren in staat stellen om energie op te slaan en te gebruiken wanneer dat het meest voordelig is. Zeker bij particulieren die een zonnepaneleninstallatie hebben, is er sinds de introductie van het capaciteitstarief een groeiende interesse in thuisbatterijen en gebouwbeheersystemen. Samen met de toename van elektrische wagens die thuis moeten opladen, leidt dit tot een verhoging van de zelfconsumptie en zelfvoorzienendheid. De installatie van een thuisbatterij moet wel goed overwogen worden, aangezien dit vandaag economisch moeilijk terug te verdienen is, en deze batterijen typisch gebruik maken van zeldzame materialen die we ook voor andere toepassingen (bv. auto- en fietsbatterijen) nodig hebben.”
U haalde het al eerder aan in dit gesprek: ook beveiliging is een hot topic waarbij toestellen praten met elkaar, binnen hetzelfde netwerk of over het internet. Wat met paswoorden, hoe kan een bedrijf of medewerker hier omzichtig mee omspringen?
Joachim Goeminne: “Een belangrijk aspect is het zorgvuldig omgaan met wachtwoorden. Zowel bedrijven als me-
dewerkers moeten het belang begrijpen van het gebruik van sterke wachtwoorden die uniek zijn voor elk apparaat en elke dienst. Het toepassen van multifactor-authenticatie (MFA), waarbij een tweede verificatiemethode vereist is naast het wachtwoord, biedt een extra beveiligingslaag en wordt sterk aanbevolen.”
Jelle Van de Walle: “Daarnaast is het van belang om IoT-toestellen af te schermen van het bedrijfsnetwerk. Het gebruik van VLAN's, een virtueel netwerk, kan hierbij helpen door het netwerkverkeer van IoT-apparaten te scheiden en te beveiligen. Hierdoor kan de toegang tot gevoelige gegevens en systemen beter gecontroleerd worden. Het gebruik van Virtual Private Networks (VPN's) is eveneens een belangrijke beveiligingsmaatregel. Een VPN zorgt voor een versleutelde verbinding tussen IoT-apparaten en het bedrijfsnetwerk, waardoor de gegevens veilig worden verzonden en ontvangen, zelfs via onveilige netwerken zoals het internet. Binnen onze opleiding besteden we specifieke aandacht aan deze beveiligingsaspecten.”
Het feit dat fabrikanten vaak vasthouden aan hun eigen gesloten ecosystemen kan worden gezien als een struikelblok bij het streven naar energiebesparing. Er zijn wel platformen die de brug kunnen bouwen.
Wordt naast energiebesparing ook reeds aandacht besteed aan duurzaamheid?
Bram Rotthier: “Het is inderdaad belangrijk dat de materiaalselectie niet alleen op basis van fuctionaliteit en prijs gebeurt, maar ook met oog voor de impact op het milieu, circulariteit en energieconsumptie tijdens het gebruik. De aandacht voor duurzaamheid wordt deels ook gestimuleerd door overheidsmaatregelen. Bijvoorbeeld, de omslag naar ledverlichting heeft een aanzienlijke impact gehad op duurzaamheid. Overheden hebben het
gebruik van energie-efficiënte ledverlichting gestimuleerd en soms zelfs verplicht gesteld. Dit heeft geleid tot aanzienlijke energiebesparingen en vermindering
Green Heating Solutions in Kortrijk
Op woensdag 25 oktober en donderdag 26 oktober 2023 staat Kortrijk Xpo in het teken van duurzame energie. Deze markt kent een enorme groei en op de beurs kunnen installateurs en groothandelaars de nieuwste producten ontdekken op het vlak van zonne-energie, duurzaam verwarmen, energieopslag en laadinfrastructuur. Er worden 125+ exposanten uit 8 landen en 8.000 bezoekers verwacht. Naast netwerkmogelijkheden is er ook aandacht voor seminaries. Ontdek er alles over op www. solarsolutionskortrijk.be en bestel daar ook uw tickets. Dankzij ElektroVisie hoeft u geen 75 euro te betalen voor een toegangskaart. U kan gratis naar de beurs door de code ELEKTROVISIE in te geven bij registratie.
Future lighting: het event voor kennis & innovatie voor lichtprofessionals uit Nederland én Vlaanderen
Verlichtingsdeskundigen hebben woensdag 22 en donderdag 23 november 2023 afspraak in het Nederlandse Gorinchem, op een half uurtje rijden van Breda. Daar vindt u gedurende twee dagen vijftig exposanten uit de lichtbranche en daarnaast zijn er ook korte kennissessies en keynotes over actuele onderwerpen. Future lighting wil bedrijven verenigen, een platform zijn om relaties uit te bouwen en de verlichtingsbranche verder helpen met onafhankelijke kennis. Meer informatie en tickets op www.future-lighting.be
Van 3 tot 8 maart 2024 is er in Frankfurt in Duitsland een nieuwe editie van Light + Building, de toonaangevende vakbeurs over toekomstgerichte woning- en gebouwentechniek en intelligente verlichting. De focus voor deze editie ligt dus op de elektrificatie van de sector, de overdracht van relevante expertise en
van de CO2-uitstoot door gebouwen. Daarnaast spelen energielabels ook een rol in het bevorderen van duurzaamheid. Overheden hebben regelgeving ingevoerd waarbij gebouwen een energielabel moeten hebben, dat aangeeft hoe energiezuinig ze zijn. Dit dwingt bedrijven en particulieren om bewust te zijn van de energieprestaties van hun gebouwen en stimuleert hen om te investeren in energiebesparende maatregelen.”
Els Heyrmanvan het enthousiasme voor duurzame innovaties. De digitalisering en technologische connectiviteit in gebouwen zorgt voor efficiënt energieverbruik, veiligheid en comfort. Duurzaamheid speelt een belangrijke rol bij materialen, productie en een gezonde levensstijl. Drie thema’s “Duurzaamheid”, “Connectiviteit” en “Werk + Wonen” zijn de rode draad voor de beurs en de vele presentaties en lezingen.
29 september 2023: Elektro-ondernemers uit Limburg ontmoeten elkaar op het Elektrodinner.
Na een coronapauze organiseert Nelectra Limburg opnieuw het felgesmaakte Elektrodinner, dé ontmoetingsplaats voor Limburgse elektrobedrijven. Plaats van afspraak is het Rubenshof in Alken waar aanwezigen kunnen netwerken en bijpraten met collega’s terwijl ze genieten van een overheerlijk viergangendiner. Geen uitnodiging ontvangen? Mail info@nelectra.be.
Het is van belang om IoT-toestellen af te schermen van het bedrijfsnetwerk. Het gebruik van VLAN’s kan hierbij helpen.
• Bespaar op energie- en onderhoudskosten
• Led toestellen en renovatiemodules met uitstekende lichtprestaties
• Upgrade in een handomdraai van fluorescentiebuis naar led
• Renovatiemodule beschikbaar voor 1 op 1 vervanging in bestaande bouwprojecten
new.abb.com/low-voltage/nl-be
Ontdek de Aqualux productenWanneer we kijken naar fouten in een pv-installatie, dan merken we dat ze vaak te maken hebben met het niet opvolgen van de regels van goed vakmanschap. Daarnaast komt het ook voor dat de instructies van de producent niet opgevolgd worden of dat er te weinig rekening gehouden wordt met uitwendige invloeden. Tot slot willen we ook benadrukken dat er -ook voor het plaatsen van zonnepanelen- de nodige kennis van de AREIreglementering nodig is. In dit artikel bekijken we een aantal vaak voorkomende fouten in detail.
De connectoren op het dak blijken niet waterdicht te zijn
Ook bij de aanleg van de DC-bekabeling op het dak moeten de regels van goed vakmanschap gerespecteerd worden. Bij het onderling doorverbinden van panelen en het aansluiten op de bekabeling worden MC4-connectoren gebruikt. Voor een optimale, waterdichte verbinding moeten de wartels van die connectoren precies op de buitendiameter van de voorgeschreven kabels afgestemd zijn. Het komt vaak voor dat kabels te dik of te dun zijn voor de wartels van de connectoren. Een optimale verbinding krijg je pas als beide connectordelen (‘mannelijk/vrouwelijk’’) afkomstig zijn van dezelfde fabrikant. De connectoren moeten met speciaal gereedschap aangeknepen worden.
Sommige kabels en connectoren zijn niet perfect bestand tegen regen en zon, terwijl ze wel vaak blootgesteld worden aan water, wind en zonlicht. Ze zijn in zekere mate waterdicht, maar als ze langdurig in het water liggen dan gaat het uiteindelijk mis en lekt er toch stroom weg. Kabels moeten netjes onder de panelen vastgebonden worden, met kabelclips of desnoods met UV-bestendige kabelbinders zodat ze niet op het dak liggen en ook nergens langs kunnen schuren. Voor grote systemen gebruikt u best draadgoten met een dekseltje ter bescherming tegen zonlicht.
Een veelvoorkomende fout bij de bekabeling op het dak is het ondoordacht creëren van inductielussen en dat kan problemen geven bij een blikseminslag in de omgeving. Een bliksemontlading veroorzaakt immers een sterke, kortdurende elektromagnetische impuls die een hoge spanning om zich heen creëert met fatale gevolgen voor de ermee verbonden omvormer en overige elektronische componenten. Om dit te voorkomen moeten bij het onderling doorverbinden van zonnepanelen in een ‘string’ de plus- en de mingeleider
zo dicht mogelijk bij elkaar blijven. Als de kabel die van de omvormer komt vanaf het eerste paneel elke keer wordt doorverbonden naar het volgende, moet de kabel vanaf het laatste paneel dus niet via de kortste weg naar de omvormer lopen, maar eerst terug langs al die korte verbindingskabeltjes. Op die manier maakt u slechts heel kleine, ongevoelige minilusjes en voorkomt u dat er een grote, gevoelige inductielus ontstaat. Het kost wat meer tijd om de kabel te confectioneren, maar het is van groot belang, want grote inductielussen zijn gevoelig voor de elektromagnetische impuls van een indirecte blikseminslag.
Er werd onzorgvuldig met de zonnepanelen omgesprongen
Zonnepanelen zijn opgebouwd uit zonnecellen die silicium bevatten en er kunnen onzichtbare kleine scheurtjes of breukjes voorkomen (‘micro-cracks’). Deze kunnen zichtbaar gemaakt worden via een techniek, beter bekend als elektroluminescentie.
Micro-cracks kunnen zowel bij de fabricage ontstaan als bij het transport tussen fabriek en groothandel. Ook daarna is deze vorm van beschadiging mogelijk: bij het transport naar het pand waarop ze moeten worden geïnstalleerd bijvoorbeeld of bij het omhoog brengen of bij het plaatsen op het dak. Gewoon door er onzorgvuldig genoeg mee om te gaan.
Het spreekt voor zich dat het uit den boze is om over de panelen te lopen. Dat is iets wat bij een glasglaspaneel theoretisch misschien nog wel zou mogen, maar bij standaardpanelen niet. Zo ontstaan dan op een gegeven moment toch micro-cracks. Het vervelende is dat de gevolgen van dergelijke beschadigingen, pas na geruime tijd opgemerkt worden (na verschillende temperatuurwisselingen). Met zonnepanelen moet dus zorgvuldig en voorzichtig omgegaan worden.
Dit probleem kan zowel bij hellende als bij platte daken voorkomen.
Bij hellende daken gaat het om de haken waarmee de draagrails van de panelen worden vastgezet. De leverancier van bevestigingssystemen geeft aan hoeveel haken nodig zijn voor de installatie van zonnepanelen op een bepaald hellend dak en hoe deze het beste aan de bestaande dakconstructie kunnen bevestigd worden. Monteurs op locatie denken nog te vaak dat het met veel minder kan en gebruiken dan te weinig haken. Een veel voorkomende fout omdat het plaatsen van haken tijdrovend is.
Bij platte daken gaat het om de hoeveelheid ballast, waarbij -uit voorzorg om overbelasting te voorkomen- liever niet te veel ballasttegels worden gebruikt. Niet elk plat dak is geschikt voor het plaatsen van zonnepanelen. Normaal gezien geeft een leverancier van platte dakenconstructies aan hoeveel ballast u op een bepaalde hoogte zou moeten gebruiken, maar voor kleine systemen worden vrijwel nooit daklast-berekeningen uitgevoerd.
Het is aangewezen om alle metalen in de buurt van de panelen met elkaar door te verbinden en aan te sluiten op een geschikt aansluitpunt voor de aarding. Het gaat dan om metalen dakdelen, metalen kabelgoten en uiteraard de onderconstructie van de panelen. Ook bij panelen op een hellend dak. Door een capacitieve werking kan er op de onderconstructie immers een potentiaal komen te staan. Wanneer iemand via een laddertje bijvoorbeeld bladeren uit de goot wil halen, dan is die persoon zelf de aardpotentiaal. Als die dan in de buurt van het frame of de onderconstructie van de panelen komt, zal het potentiaal zich dan via hem mij ontladen. De resulterende schok zal vrijwel altijd leiden tot een schrikreactie, wat zeker boven op een ladder zeer ongewenst is. Een geschikt aansluitpunt voor de aarding is de hoofdaardrail in de meterkast. Veel installateurs laten de vereffeningskabel meelopen met de DC-kabels om hem aan te sluiten op de behuizing van de omvormer. Dat mag, als die behuizing dan ook daadwerkelijk goed geaard is en als de fabrikant toestemming geeft.
Een frequente fout bij de installatie van omvormers is het onvoldoende rekening houden met de vrijkomende warmte. Omvormers moeten rondom adequate ventilatie hebben met voldoende afstand tot brandbare materialen en andere voorwerpen.
U zet ze daarom ook liever niet vast op een houten plankje, maar wel op hittebestendig plaatmateriaal. De exacte installatievoorschriften voor omvormers kunnen per fabrikant verschillen. Het is dus aangewezen om de bijgeleverde instructies te volgen, want dat is altijd de regel van goed vakmanschap.
Men moet ervan uitgaan dat een standaardbekabeling tussen de omvormer en de groepenkast in alle gevallen moet voldoen aan de AREI-reglementering. De installatie moet vooraf grondig nagekeken worden en getoetst aan de eisen van de elektrische installatie van vandaag en de respectievelijke toegelaten afwijkende beschikkingen. Bij het te hard aandraaien van een schroef kan een draadkern en de draad bijvoorbeeld ernstig beschadigd raken.
De omvormer is op een niet-geschikte aardlekschakelaar aangesloten.
De PV-installatie moet aangesloten worden na de aardlekschakelaar op de kop van de elektrische installatie, rekening houdend met de waarde van de aarding. Veel omvormers lekken echter te veel stroom Een aardlekschakelaar van 30mA is ongeschikt omdat deze te vaak zal aangesproken worden.
Ook de sectie van de inwendige bedrading van de energieverdeling in het verdeelbord moet kritisch bekeken worden: voldoet de sectie van het energieverdeelsysteem aan het vloeien van de te verwachten stromen? Voldoen de andere differentieelschakelaars aan de nieuw situatie?
Freddy Steenackers, Technisch adviseur Nelectra
Datacommunicatie over het elektriciteitsnet of PLC gebruikt de voorbehouden frequentieband tussen 3 en 150 kHz. PLC wordt geclassificeerd als intentionele of bedoelde emissie en is bijgevolg een nuttig signaal. Supraharmonischen zijn een vorm van onbedoelde emissies en vervuilen hetzelfde frequentiegebied tot 150 kHz. In dit artikel bekijken we PLC als functioneel signaal.
Datacommunicatie over het elektriciteitsnet
Datacommunicatie over het elektriciteitsnet is een beproefde communicatiemethode. We spreken van power line communication of power line carrier, kortweg PLC. PLC dateert uit het begin van de 20ste eeuw en werd voornamelijk gebruikt door nutsbedrijven om belastingen en meetapparatuur te regelen, zoals straatverlichting en elektriciteitsmeters. Dergelijke unidirectionele communicatie is beter gekend als de centrale afstandsbesturing (CAB), pulsadis of ripple control. De toepassingen vereisen doorgaans zeer lage bandbreedtes en lage draaggolffrequenties beneden 2 kHz. CAB-signalen worden geïnjecteerd op het middenspanningsniveau en worden beperkt gedempt door transformatoren waardoor ze doordringen in het laagspanningsnet.
PLC is doorgaans nuttig voor veeleisende toepassingen zoals audio, video en internet.
De basisnorm voor toestellen die via het laagspanningsnet communiceren is de IEC61000-3-8. Deze norm beschouwt communicatie van 3 kHz tot 525 kHz. Er wordt een verschil gemaakt tussen de verschillende ITU-regio's, waarbij de communicatie in ITU-regio 1 (Europa, Afrika, Rusland) beperkt is tot 148,5 kHz. De beperking is een gevolg van de laagfrequente AM-uitzendingen, die alleen in regio 1 werden gebruikt.
In Japan, de VS en China is NB-PLC toegestaan tot ongeveer 500 kHz. Deze grens komt uit een historische context. 500 kHz ± 10 kHz was in het verleden voor geen enkele communicatie toegestaan, omdat dit de internationale noodtoon (SOS) was, maar dit is momenteel uitgefaseerd.
De Europese norm EN50065 kan beschouwd worden als de fundamentele norm voor communicatie via elektrische netten. De norm is van toepassing op elektrische apparatuur die signalen gebruikt om informatie op het laagspanningsnet over te brengen. Het eerste deel EN50065-1 definieert de frequentiebanden, spanningsgrenzen en storingsgrenzen. Het beschrijft ook de basismeetmethoden. Er zijn vier frequentiebanden, gewoonlijk CENELEC A, B, C en D genoemd (fig. 2).
Boven 2 kHz kan PLC onderverdeeld worden in smalbandige en breedbandige PLC (Fig. 1). Smalbandige of narrow-band power line communication (NB-PLC) heeft een draaggolffrequentie die typisch tussen 3 en 500 kHz ligt, breedbandige of broad-band power line communication (BB-PLC) heeft een draaggolffrequentie van meer dan 1 MHz. Om bovengenoemde reden van de transformator communiceren zowel NB- als BB-PLC doorgaans in het laagspanningsnet.
NB-PLC wordt typisch gebruikt voor toepassingen die een beperkte bandbreedte vragen. Voorbeelden zijn de besturing van apparaten voor domoticasystemen en slimme meters. BB-
De 3 kHz tot 95 kHz band (CENELEC A) is alleen beschikbaar voor nutsbedrijven. Dit omvat het bewaken, meten en controleren van het laagspanningsdistributienetwerk en aangesloten apparatuur.
De 95 kHz tot 148,5 kHz-band kan alleen worden gebruikt voor analoge en digitale toepassingen binnen gebouwen (huishoudelijke, commerciële en industriële toepassingen) of voor apparatuur die op het laagspanningsnet is geïnstalleerd. Typische voorbeelden zijn straatverlichting en het opladen van elektrische voertuigen. Apparatuur die in subband C werken, moeten gebruik maken van een carrier-sense multiple-access protocol (CSMA). Deze coëxistentie-eis wordt beschouwd als de belangrijkste reden voor de verspreiding van PLC, ondanks het gebrek aan normen.
In de A-band worden de signalen verdeeld in breedband- en smalbandsignalen. Het onderscheid tussen smalband- en breedbandsignalen wordt gemaakt bij een bandbreedte van 5 kHz. In de andere banden wordt apparatuur verdeeld in
Fig. 2. EN50065 – frequentiebanden en uitgangsniveaus voor enkelfasige toestellenklasse 122 en klasse 134 apparatuur. Klasse 122 is geschikt voor algemeen gebruik, klasse 134 wordt alleen gebruikt voor industriële omgevingen.
Het laagspanningsnet wordt beschouwd als een vijandige omgeving voor communicatie. De netimpedantie is nooit constant door het schakelen van apparaten. De signaalverzwakking hangt voornamelijk af van de netimpedantie en van de impedantie van de aangesloten apparaten. De communicatie kan daardoor onvoorspelbaar zijn. Moderne apparaten bevatten allemaal EMI-filters, waardoor de condensatoren in de filters niet enkel toestellen ontstoren, maar het PLC-signaal in het net aanzuigen en verzwakken. Ook de netwerktopologie is van invloed op de communicatie. Nulgeleiders (indien aanwezig) zijn doorgaans meer vervuild dan fasegeleiders. Schakelharmonischen van toestellen kunnen het communicatiesignaal ook overstemmen. Het middenspanningsnet wordt op dat gebied in vergelijking met het laagspanningsnet als proper en stabiel beschouwd. De communicatie vereist dan ook robuuste communicatieschema’s. In de praktijk worden frequency shift keying (FSK) en binary phase shift keying (B-PSK) gebruikt, robuustheid wordt verkregen door frequency hopping en eventueel wordt voorgaande gecombineerd met multiplex technieken (OFDM). Fig. 3 toont een gemeten PLC-signaal in het frequentiespectrum (OFDM). De rode lijn toont de limiet voor de outband signalen. Het communicatiesignaal (als functioneel signaal) is gelimiteerd volgens de waarden gegeven in fig. 2.
invloed door de lage impedantie van de ontstoorcondensatoren in het net, zelfs in die mate dat impedantieverhogende PLC-filters gebruikt moeten worden.
PLC signalen worden in differential mode doorgestuurd. Dit betekent dat het signaal op een fase of lijnspanning gesuperponeerd wordt. In principe kan PLC ook in common mode gestuurd worden (tussen alle fasen en PE), maar dit is enkel toegelaten in industriële omgevingen en onder strikte veiligheidsvoorwaarden. De inkoppeling gebeurt via een hoogfrequente transformator, normaal ontkoppelt van de 50 Hz spanning via ontkoppelcondensatoren. Deze kan in serie of in parallel geplaatst worden. Voor de optimale overbrenging van het signaal kan gewerkt worden op basis van optimale energieoverdracht (impedance matching) of op basis van maximale spanningsoverdracht. Net daar ontstaat één van de problemen voor PLC. Op zich kan communicatie robuust gemaakt worden door verschillende modulatietechnieken. De netimpedantie is daarentegen een onvoorspelbare factor. Net als de schakelharmonischen, beschreven in de vorige artikels, wordt het signaal sterk be-
Fig. 4 toont een PLC signaal gemeten in functie van tijd. De communicatie duurt telkens 30 ms en wordt elke seconde uitgestuurd. De ingezoomde meting toont de phase shift keying, nl. de 180° fasedraaiing, wat overeenkomt met het wisselen tussen een logische ’0’ en ‘1’.
PLC gebruikt het laagspanningsnet als communicatiemiddel. Het is budgettair een interessant alternatief omdat de infrastructuur aanwezig is en het signaal meer afgelegen plaatsen vlot kan bereiken. Aan de andere kant zijn er ook problemen. Het laagspanningsnet is een relatief zware omgeving voor communicatie. Het frequentiegebied wordt vervuild door schakelharmonischen en de impedantie verandert continu door het aan- en afschakelen van toestellen. Voornamelijk de impedantievariatie zorgt voor problemen met de communicatie. Maar PLC, hoe genormeerd dit ook is, zorgt ook voor problemen in het net. PLC is dus zowel een slachtoffer van supraharmonischen, maar ook een bron van supraharmonischen. Dit laatste komt in een volgend artikel aan bod.
Professor Jos Knockaert is verbonden aan UGent Campus
Kortrijk – Onderzoeksgroep
Lemcko en is gespecialiseerd in EMC, vermogenselektronica en elektrische machines
Meer info is te vinden op:
Kent u onze voorzitters? De mensen die - vaak achter de schermen - hun uiterste best doen om van Nelectra een levendige, interessante federatie te maken en die mee hun schouders zetten onder onze talrijke initiatieven. De kans is inderdaad groot dat u hen al tegen het lijf liep en met hen van gedachten wisselde.
Maar wie is nu de mens achter die professional? Wat doet hij in zijn vrije tijd en waar ligt hij wakker van? Op deze laatste pagina van ElektroVisie stellen wij onze voorzitters één voor één aan u voor. In dit nummer is het de beurt aan Eric Claus, erevoorzitter Nelectra.
Wat is het eerste dat u doet als u 's morgens opstaat?
Opgewekt zijn dat er terug een nieuwe dag begint en daarna genieten van mijn kopje koffie. Vervolgens lees ik bij het ontbijt -minstens de hoofdpunten van- twee digitale kranten.
Wat is uw lievelingsgerecht?
Een eenvoudig dessert: zelfgemaakte tiramisu en daar zijn ook de kleinkinderen verzot op.
Hoe brengt u graag uw vrije tijd door?
De schaarse vrije tijd brengen we door in de Provence waar we in de natuur ontspanning vinden. Thuis gaat mijn vrije tijd vooral naar het oplossen van technische en softwareproblemen in mijn hobbyruimte.
Wat wilde u worden toen u klein was?
Het is misschien voorspelbaar, maar van in het prille begin wilde ik elektricien worden. Reeds op mijn 10de was ik al gefascineerd door de werking van radio’s. Deze passie is uiteindelijk geresulteerd in een diploma ingenieur zwakstroom.
Op welke verwezenlijking bent u trots?
Ik kan terugblikken op een geslaagd ondernemersleven. Je elke dag met een paar honderd medewerkers inzetten en met hen -in een aangename werksfeer- talrijke uitdagingen aangaan en deze tot een goed einde brengen, geeft enorm veel voldoening.
Hoe staat u in het leven?
Ik heb een positieve kijk op het leven en probeer dit over te brengen op mijn omgeving.
Wie bewondert u het meest en waarom?
Ik moet niet ver zoeken: mijn echtgenote. In het ondernemerschap heeft ze mij altijd gesteund, ook toen het al eens minder goed ging. Daarnaast slaagde ze erin om zelf een geweldige carrière uit te bouwen volledig ten dienste van de maatschappij.
Wat was de moeilijkste keuze/beslissing die u in uw carrière hebt moeten maken?
De beslissing om te stoppen met het actief ondernemersleven. Ik ben gelukkig niet in het spreekwoordelijke zwart gat gevallen, dankzij de uitdagingen die ik vond bij Nelectra, waar ik mij nog steeds zoveel mogelijk probeer in te zetten bij de verdere uitbouw van onze federatie.
En nu komt er een nieuwe uitdaging op mij af: écht met pensioen zijn… Ik hoop om dan -samen met mijn echtgenote- nog veel te kunnen genieten …… van de vrije tijd.
Pixel Pro is een gas- en elektriciteitsaanbod geïnspireerd door jouw onderneming. Helemaal afgestemd op je behoeften, aan de juiste prijs. Hou controle over je energieverbruik en krijg professioneel advies van onze experts om nog meer energie te besparen.
Meer weten over Pixel Pro? Surf naar totalenergies.be of bel 02 486 21 21.
