ElektroVisie 2024 nr 1 - NL

Nelectra, Beroepsorganisatie voor de elektrobranche · Stationlei 78 bus 1/1 · 1800 Vilvoorde · 6 x jaar · 35ste jg · afgiftekantoor 2030 Antwerpen X / P2A9571 − februari 2024 – 1

IN DEZE EDITIE  Drie generaties Verfaillie-Bauwens investeren in de toekomst  Wat wijzigt er in 2024?  Lenaerts pakt personeelstekort op een unieke manier aan  Hoe kan u zich beschermen tegen vlambogen?

VIVIANE REFLECTEERT

U tevreden?

Wij tevreden!

Vaak durven bedrijven of organisaties het niet aan om te peilen naar de kwaliteit

van de dienstverlening. Een vinger aan de pols houden, is nochtans belangrijk om

klanten tevreden te houden. En dan uiteraard rekening houden met opmerkingen of suggesties en remediëren indien nodig.

Bij Nelectra is de ledenbevraging een constante. We stellen steeds dezelfde

vragen, zodat we appelen met appelen kunnen vergelijken en snel merken of onze dienstverlening al dan niet kan verbeterd worden.

We zijn heel erg trots op de resultaten. Ze zijn het gevolg van een deugdelijk bestuur, van collegialiteit onder ondernemers én van een team dat elke dag

weer het beste van zichzelf geeft, ondanks soms moeilijke omstandigheden. Het

Nelectra-schip vaart een stevige koers en de bemanning is geolied, professioneel en gemotiveerd.

We weten dat onze leden weinig tijd hebben en appreciëren het dan ook sterk wanneer ze de moeite nemen om de kwaliteitsbevraging in te vullen.

De resultaten mogen er zijn. Nelectra scoort 100% (!!) tevredenheid voor

informatie en advies dat ze aan leden verstrekt. Onze website, www.nelectra.be, onze nieuwsbrieven, de snelle flashes en ons vaktijdschrift ElektroVisie worden zeer gesmaakt. Heel veel leden nemen deel aan onze infosessies, webinars en

opleidingen. We noteren de suggesties rond de ontbrekende activiteiten, zélfs met

een tevredenheidsscore van 99%! Over belangenbehartiging is 93% tevreden. Voor slechts 7% is het niet zo duidelijk wat Nelectra allemaal achter de schermen doet.

Dat zullen we in de toekomst dus nog eens extra in de verf zetten.

“Wat verwacht u verder nog van uw sectorfederatie?” Ook met deze antwoorden gaan we de volgende maanden aan de slag.

Bedankt, beste leden, voor jullie bemerkingen, suggesties, vragen, wensen en vooral ook voor jullie schouderklopjes. Ze doen zo’n

deugd in tijden waarin veel als evident wordt beschouwd. En ze geven ons team de drive om op zo’n manier verder te gaan.

Dank namens het bestuur en alle Nelectra teamleden!

Reageren?

Viviane Camphyn Gedelegeerd bestuurder Nelectra viviane.camphyn@nelectra.be

3

4 INHOUD

16

8

Wat wijzigt er in 2024?

27

Als installateur draag je best beschermende kledij tegen elektrische vlambogen.

“Ik ben al meer dan 20 jaar installateur.

Moet ik ook een veiligheidsopleiding volgen?”

Informatietijdschrift voor de professionelen uit de elektrosector.

ElektroVisie/ElectroVision heeft een oplage van 8.019 exemplaren en is een tweemaandelijkse uitgave van: het Nationaal Verbond van Zelfstandige Elektriciens en Handelaars in Elektrische Toestellen vzw (afgekort Nelectra), Stationlei 78 bus 1/1, 1800 Vilvoorde · BE 0410 342 662 RPR Brussel T: 02 550 17 11, info@nelectra.be, www.nelectra.be redactieraad Viviane Camphyn, Dirk Van Steenlandt, Eric Claus, Ludo Holemans, Frank Vanlangendonck, Rudy Van den Bergh, Danny Hermans, Linda Claeys, Fallon Declerck, Els Heyrman, Layla Redjeb

hoofdredacteur Els Heyrman 02 550 17 21 els.heyrman@nelectra.be reclameregie Trevi · Thomas Lannoo Meerlaan 9 · 9620 Zottegem 09 326 74 51 thomas@trevi-regie.be

reportages Linda Claeys linda.claeys@nelectra.be verantwoordelijke uitgever Viviane Camphyn Stationlei 78 bus 1/1 · 1800 Vilvoorde 02 550 17 11 vertaling Akira Translations translations@akiratranslations.be

drukkerij Bredero Graphics administratie Nadia Van Nuffel · 02 550 17 17 nadia.vannuffel@nelectra.be Marian Hemerijckx · 02 550 17 18 marian.hemerijckx@nelectra.be cover Els Verhaeghe en Pat Verbruggen

De artikels en de advertenties verschijnen onder de verantwoordelijkheid van de auteurs en de adverteerders.

Overname van artikels is toegestaan mits schriftelijke toestemming van de uitgever.

Lid van de Unie van Uitgevers van de Periodieke Pers.

Nelectra verwerkt uw persoonsgegevens met het oog op leden- of prospectenbeheer. Indien u dit niet wil, volstaat een mail naar info@nelectra.be. U kan uw gegevens inkijken en laten aanpassen via een eenvoudig verzoek, mét bewijs van identiteit, aan Nelectra, Stationlei 78 bus 1/1, 1800 Vilvoorde of via info@nelectra.be. Met vragen of klachten over gegevensverwerking kan u terecht bij de Gegevensbeschermingsautoriteit. Het algemeen privacybeleid vindt u op onze website www.nelectra.be. Uw gegevens werden mogelijks verkregen via een externe databank. Op eenvoudig verzoek kunt u meer info verkrijgen.

INHOUD

24

Nelectralid Lenaerts lost personeelsprobleem op met een eigen trainingcentrum.

3

Viviane reflecteert

6

Nelectra bezoekt haar leden

8

20 24

U tevreden? Wij tevreden!

26

Europa

Herziening van de verpakkings- en verpakkingsafvalwetgeving: wat betekent dit voor u?

Drie generaties Verfaillie-Bauwens investeren in de toekomst

27

Hoe kan u zich beschermen tegen vlambogen?

Nelectra informeert

29

Ontdek de nieuwste trends op Light + Building

8 10 12 14 16 23

25

Hallo Nelectra?

De elektrobarometer zet zijn opmars verder Vinger aan de pols Nelectra behartigde uw belangen in 2023!

Wat wijzigt er in 2024?

Tweedaagse opleiding rond de conceptvoorwaarden voor een niethuishoudelijke installatie Nelectra brengt het AREI dichter bij u

Sectornieuws Nelectra monitort de markt

Lenaerts pakt personeelstekort op een unieke manier aan

30

35

Technische info

30

32

Waarom uw ledverlichting niet dooft en hoe je het kan oplossen De invloed van elektronica op de kwaliteit van verlichting

7 vragen aan

Filip Verscheure, nationaal ondervoorzitter Nelectra

5

6 NELECTR A BEZOEK T HA AR LEDEN

Drie generaties Verfaillie-Bauwens Wanneer we op een woensdagnamiddag in december 2023 de compleet vernieuwde winkel van de familie VerfaillieBauwens binnenstappen, zijn er 3 generaties aan het werk.

We worden rondgeleid door Frédéric Vander Stichele, de kleinzoon van oprichter Roland Verfaillie. Even verderop zien we zijn oma Nera Bauwens een gezellige verkoopsbabbel maken met één van haar klanten. 81 is ze ondertussen en nog steeds gedreven en gelukkig in ‘haar’ winkel. Op andere plaatsen zijn Ilse Verfaillie en Dominique Vander Stichele, zijn ouders, aan het werk.

Frédéric kwam 6 jaar geleden het bedrijf officieel versterken.

“Ik loop hier wel al rond van in mijn kindertijd,” lacht hij.

“Ik heb verschillende vakantiejobs in onze winkel gedaan en hoe ouder ik werd, hoe meer ik mij ging interesseren in de digitale kant van het verhaal. Tijdens mijn master aan de Solvay Brussels School Economics & Management maakte ik mijn thesis rond de transitie van een traditionele markt naar een digitale markt, met ons familiebedrijf als casestudy.

Ik was daar zo gepassioneerd mee bezig, dat ik uiteindelijk besloot om het ook in de praktijk om te zetten.”

Verfaillie-Bauwens is een heus familiebedrijf dat al meer dan 50 jaar actief is en kan bogen op een groot aantal vaste klanten. Ook het team is ervaren. Momenteel werken er 38 mensen. “Recent kwamen er nog 3 bij,” vertelt Dominique Vander Stichelen. Hoe hij zo makkelijk nieuw personeel vindt? “We zorgen voor een familiale sfeer en streven ernaar om de beste elektrozaak te zijn met de beste medewerkers.

Dankzij de recente renovatie is onze nieuwe, moderne winkel een nog aantrekkelijker werkplek geworden.”

In augustus vorig jaar onderging de 1.500 m² grote winkel een volledige metamorfose, waarbij letterlijk alles vernieuwd werd: van de kabels, over de verlichting, de wanden, het plafond… Enfin: alles! Gedurende de drie maanden durende renovatie, bleef de winkel open.

“Wij hanteren al jarenlang een unieke visie,” besluit Frédéric. “Daarbij staan we in de markt als een elektro-speciaalzaak die steunt op drie pijlers: persoonlijk advies, installatie van onze producten en onze hersteldienst. Op die manier hoeft de klant zich nergens zorgen over te maken. En die visie stralen wij nu ook met de nieuwe winkel uit.” 

Linda Claeys

 Els Verhaeghe

Op deze foto ziet u v.l.n.r.: Nera Bauwens (oprichtster), Ilse Verfaillie, Dominique Vander Stichele en Frédéric Vander Stichele Op de coverfoto herkent u ook Roland Verfaillie (oprichter en echtgenoot van Nera Bauwens) en Anthony Vander Stichele (broer van Frédéric en enkel achter de schermen actief)

NELECTR A BEZOEK T HA AR LEDEN

investeren in de toekomst

7

8 NELECTRA INFORMEERT

Bij Nelectra kan u als lid steeds terecht bij onze adviseurs met al uw vragen over juridische, technische, sociale, fiscale, …. materies. Hierbij een paar interessante vragen die de voorbije maanden de revue passeerden.

Ik ben al meer dan 20 jaar installateur. Moet ik ook een veiligheidsopleiding volgen?

Iedereen die manuele activiteiten op Tijdelijke en Mobiele Bouwplaatsen (TMB = werven) uitvoert is volgens een wijziging van Koninklijk Besluit verplicht een basisveiligheidsopleiding van 8 uur te volgen.

De verplichte veiligheidsopleiding ging meteen in voege voor “nieuwe” werknemers en startende zelfstandigen die sinds 15 april 2023 op TMB actief zijn.

Zij moeten voor aanvang van de werken – en als dat niet mogelijk is binnen de maand - de veiligheidsopleiding hebben gevolgd.

Voor bestaande zelfstandigen en werknemers die reeds vóór 15 april 2023 actief waren op TMB kon Nelectra een overgangstermijn van 1 jaar bekomen.

Zij hebben dus tot 15 april 2024 de tijd om zich in regel te stellen en de veiligheidsopleiding te volgen.

Werknemers en zelfstandigen zijn enkel vrijgesteld als zij een attest van eerder gevolgde veiligheidsopleiding kunnen voorleggen of 5 jaar beroepservaring op TMB in de afgelopen 10 jaar kunnen aantonen. Het feit dat u minstens 5 jaar als zelfstandige actief bent in de sector, kan u -in geval van controlebewijzen via betalingen van de sociale zekerheidsbijdragen, inschrijving KBO, contracten, enz…

Daarnaast dient u wel voor elke werknemer afzonderlijk na te gaan of de veiligheidsopleiding al dan niet nog gevolgd moet worden.

Nelectra is voor haar leden een partnerschap aangegaan met opleidingsinstituut HaCeCo-T waar u als zelfstandige zonder personeel of als werkgever een gedegen en inhoudelijk sterke veiligheidsopleiding VOL-VCA (VOL = Veiligheid voor Operationeel Leidinggevenden) kan volgen. Dankzij uw lidmaatschap geniet u een korting van 10%. (FD/LR) Op onze website onder de rubriek ‘Tools en Ledenvoordelen’, vindt u meer informatie:

Hoe verklaar ik een werknemer BA5 voor werken bij derden?

U werkt het best via een stappenplan, waarbij u in de eerste twee stappen een paar kennisbronnen erop kan naslaan.

Stap 1: het KB van 04 december 2012 De elektrische installatie is een arbeidsmiddel voor alle personen die werken in de ruimten met een elektrische installatie. Het is een dynamische risicoanalyse die overeenkomt met de reële toestand waarin de elektrische installatie zich bevind. DRBS: Dynamisch (tijdsvariabel systeem met “geheugen”) Risico (gevaar voor schade of verlies) Beheersing (controle) Systeem; De risicoanalyse kan volgens de Kinney methode of het risicoanalysemodel R = W x G uitgevoerd worden.

Waarom?

Om het veiligheidsniveau van de elektrische installatie te kennen, de gevaarlijke situaties te herkennen en maatregelen te nemen om de risico’s zoveel mogelijk in te perken, rekening houdend met ”de stand van de techniek”.

Stap 2: Boek 1 AREI van 28/03/2023 versie 4.

Hoofdstuk 9.3 Werken aan elektrische installaties.

Het doel is de werken die tot de AREI reglementering behoren te bepalen en te toetsen aan de uit te voeren werken bij derden.

We onderscheiden: 1. Werken buiten spanning Welke werken worden buiten spanning uitgevoerd?

Elektrische werken aan, met of in de omgeving van elektrische installaties, niet-elektrische werken in de omgeving van elektrische installaties en exploitatiewerken.

NELECTRA INFORMEERT

2. Werken in de nabijheid van spanning Welk werken worden in de omgeving van spanning uitgevoerd?

Elektrische werken aan, met of in de omgeving van elektrische installaties, niet-elektrische werken in de omgeving van elektrische installaties en exploitatiewerken

Stap 3: risicoanalyses voor de uit te voeren werken aan elektrische installaties bij derden Maak een risicoanalyse voor alle uit te voeren werken aan de elektrische installatie.

Leg de te nemen maatregelen vast in volgorde van de preventiehiërarchie.

3. Werken onder spanning Welke werken kunnen er onder spanning uitgevoerd worden?

Elektrische werken aan, met of in de omgeving van elektrische installaties en exploitatiewerken.

Waarom?

In volgorde van de preventiehiërarchie worden alle maatregelen vastgelegd om in alle veiligheid de werken te kunnen uitvoeren aan de elektrische installatie onder de concrete werkomstandigheden.

Waarom?

Om alle werken die uitgevoerd moeten worden vast te leggen.

Om de werkomstandigheden te beoordelen.

Stap 4: maak overzicht van de informatie waarover u als werkgever moet beschikken Het implementeren, controleren en evalueren van de beschermingsmaatregelen, met inachtneming van de voorschriften voor opleiding, informatievoorziening en de veiligheidscontrole behoort tot de taak van de werkgever.

Stap 1: De risicoanalyse op basis van het KB van 4 december 2012 Resultaat: Welk zijn de afwijkingen ten opzichte van het AREI? Welk zijn de te verwachten risico’s?

Welk is het veiligheidsniveau van de installatie

Stap 5: welk attest kent u als werkgever aan de werknemer toe?

Werknemers die zelf aan of met elektrische installaties werken, moeten over het attest BA5 (vakbekwaam) beschikken. Zij kunnen mogelijke gevaren zelf inschatten en maatregelen bepalen die de risico’s verminderen, eventueel de werken staken om meer info te vragen aan de verantwoordelijken. (FS)

Voor meer informatie, contacteer onze Nelectra-adviseurs:

Fallon Declerck fallon.declerck@nelectra.be 02/550.17.14

Stap 2: Hoofdstuk 9.3 Werken aan elektrische installaties uit Boek 1 AREI van 28/03/2023 versie 4.

Resultaat: Welke werken moeten er uitgevoerd worden?

Welke zijn de werkomstandigheden?

Stap 3: Risicoanalyse voor de uit te voeren werken aan elektrische installaties bij derden

Layla Redjeb layla.redjeb@nelectra.be 02/ 550.17.19

Resultaat: Alle te nemen maatregelen om veilig te kunnen werken worden vastgelegd.

Stap 4: De werkgever legt in overleg vast: de beschermingsmaatregelen, zoals technische maatregelen, organisatorische maatregelen of persoonlijke beschermingsmiddelen.

Freddy Steenackers freddy.steenackers@nelectra.be 02/ 550.17.11

9

10 N E L E C T R A I N F O R M E E R T

100,5 De Elektrobarometer zet zijn opmars verder Meer werk 32% van de elektro-ondernemers heeft eind december meer werk dan heeft minder in september. werk. Bij de anderen blijft het werkvolume zowat hetzelfde.

Voor de eerstvolgende maanden van de elektrobedenkt minder drijven meer en werk te hebben. Dit is wellicht al het eerste teken dat ook de elektrosector de gevolgen zal voelen van de crisis in de woningmarkt.

Het aantal afgeleverde bouwvergunningen én het aantal woningverkopen zijn gedaald, wat zich vertaalt in minder nieuwbouw- en totaalrenovatieprojecten.

Bij de elektrohandelaars speelt dit niet. Zij profiteren van het gestegen consumentenvertrouwen.

17%

16%

25%

Het ondernemersvertrouwen van de elektrobedrijven is gestegen. Ze hebben meer werk, hun rentabiliteit blijft op peil, net als de tewerkstelling in de sector. Dat is positief nieuws.

Het is het derde kwartaal op rij dat de elektrobarometer landt boven de gezonde grens van 100 indexpunten waar optimisten en pessimisten elkaar in evenwicht houden.

De elektrobedrijven doen het daarmee beter dan hun collega’s uit de bouwsector die lijden onder de woningbouwcrisis. Deze evolutie laat zich wellicht op termijn ook in de elektrosector beter voelen.

winstgevendheid zien toenemen in de is die gedaald. jongste weken. Bij Ook de vooruitzichten zijn bemoedigend.

De ondernemers die verwachten dat hun rentabiliteit zal verbeteren en diegenen die een daling vrezen te moeten incasseren, houden elkaar in evenwicht. verwacht geen verandering op dit vlak.

14%

6 op 10

76%

van de elektrobedrijven werken nu nog met ongeveer evenveel mensen als enkele maanden werkt met meer geleden. met minder. personeel.

11% 13%

19% denkt in de eerstvolgende maanden extra mensen aan te zullen met minder werven terwijl personeelsleden zal werken. Zowel installateurs als handelaars willen extra mensen aanwerven. De krappe arbeidsmarkt is en blijft een knelpunt voor hen.

11%

Ondernemers zijn tevreden maar economische situatie kan beter

Winstgevendheid blijft gelijk 29% van de elektrobedrijven heeft zijn

Aanwervingsbereidheid stijgt

60% van de elektrobedrijven zijn Het aantal slechte betalers blijft wel aan van de elektrobede hoge kant. drijven zeggen dat deze problematiek die toeneemt tegenover maar minder wanbetalers heeft.

De concurrentiedruk is ook verhard. ziet die stijgen. spreekt van een afname.

28%

7%

22%

10%

uitgesproken tevreden over de algemene toestand van hun eigen bedrijf. 1 op 3 staan daar neutraal tegenover terwijl maar 6% ontevreden is.

Over de algemene economische situatie is daar ligt de tevredenheid lager. die tevreden over tegenover zeggen dat dit (veel) beter kan en moet.

Dat is wel opvallend beter dan eind 2022.

25% 33%

De elektrobarometer wordt sinds 2010 opgemaakt en is dé conjunctuurindicator voor de Vlaamse kmo bedrijven en zelfstandige ondernemers uit de elektrosector, zowel installateurs als handelaars. Een waarde boven index 100 wijst op een positief evoluerende conjunctuur, waarden onder index 100 op een negatieve evolutie. De jongste bevraging bij een vast, representatief panel gebeurde in de tweede helft van december 2023.

 Anja Larik

NELECTRA INFORMEERT

Proper koper Werk met ons samen en u krijgt proper koper én een schonere wereld. Bij ons geen nattevingerwerk qua tarieven, maar een wiskundige formule die de prijzen op de Internationale markten nauwlettend volgt. En, wij alligneren ons nu al aan de strenge Europese milieuwetgeving. U bent dus ook gewoon geweldig in orde.

Bevrijdingslaan 11, 8700 Tielt

www.kopuur.be

11

12 N E L E C T R A I N F O R M E E R T

Vinger aan Buitensporige afkoopsommen in de uitzendsector worden aan banden gelegd Bedrijven binnen de elektrotechnische sector klagen al langer over de kwalijke praktijk van bepaalde uitzendkantoren om een vaak fikse afkoopsom te vragen voor een definitieve aanwerving, zelfs indien die aanwerving plaatsvindt na de periode van uitzendarbeid, en zelfs indien de aanwerving een compleet andere functie betreft. De zogenaamde “war for talent” die meer dan ooit aanwezig is, heeft deze problematiek alleen nog maar versterkt.

Aangezien dezelfde verzuchtingen ook in andere sectoren de kop opsteken, besliste Nelectra eerder dit jaar om dit dossier -samen met enkele andere sectorfederaties en Unizo- aan te pakken en in overleg te treden met Federgon, de federatie van de HR-dienstverleners waaronder uitzendkantoren. Na een eerste overleg kwam niet meteen een oplossing uit de bus en ondertussen diende minister van Werk en Economie, PierreYves Dermagne, zelf een wetsvoorstel in. Dat is uiteindelijk strenger uitgevallen dan wat wij bij Nelectra nodig achten, want met het oog op de krapte in de arbeidsmarkt, willen wij vooral een soepele samenwerking met de uitzendsector behouden.

Nelectra lobbyt voor herstelbaarheidsindex op Europees niveau Minister van Leefmilieu, Klimaat en Green Deal Zakia Khattabi communiceerde begin juni vorig jaar dat ze een wetsontwerp klaar heeft om een herstelbaarheids- en levensduurindex in ons land in te voeren. Intussen werd dit wetsontwerp net voor het einde van 2023 goedgekeurd in de ministerraad en op dinsdag 23 januari goedgekeurd door de Commissie voor Energie, Leefmilieu en Klimaat. Die zou de consument moeten informeren hoe eenvoudig elektronische toestellen te herstellen zijn. Nelectra communiceerde meteen naar de minister en de pers met een duidelijk standpunt: “We zijn niet tegen het idee van zo’n index, maar dit is een materie die bij uitstek uniform geregeld moet worden op EU-niveau en niet op nationaal niveau.

Een herstelbaarheidsindex invoeren op nationaal niveau zal zorgen voor onnodige bijkomende administratieve verplichtingen voor zelfstandigen en kmo’s. Iets waar we ons als sectorfederatie uiteraard met man en macht tegen verzetten”, aldus Viviane Camphyn, gedelegeerd bestuurder van Nelectra.

Vanuit Nelectra werd dan ook samen met Unizo gelobbyd en aangedrongen op een Europese regeling. Europa heeft een voorstel van richtlijn klaar sinds 2023, maar dit moet nog definitief worden goedgekeurd door het Europees Parlement en de Raad van Ministers.

Belangrijke horde genomen om overheidsopdrachten toegankelijk te maken voor kmo’s De commissie Financiën keurde een wetsontwerp goed om kmo’s beter toegang te geven tot overheidsopdrachten. Dat is broodnodig, want de voorbije jaren gaat het aantal openbare aanbestedingen die gegund worden aan kleine ondernemingen achteruit. Hiermee is een belangrijke horde genomen.

Nelectra, Unizo en enkele collega-federaties reageren tevreden.

Op vraag van Nelectra, Unizo, Bouwunie, Netwerk Architecten Vlaanderen, Fenavian en Brema wil de federale overheid met een aantal ingrepen overheidsopdrachten kmo-vriendelijker maken. Concreet zullen er biedvergoedingen worden toegekend indien er ook een maquette, prototype, tekening, grafisch ontwerp of ander kunstontwerp vereist is. Dat maakt het voor architecten terug haalbaar om deel te nemen aan overheidsopdrachten. De kosten om deel te nemen zijn vaak zeer groot, zonder garantie dat de opdracht gegund wordt.

Daarnaast komt er ook een bekendmaking van de voorlopige ranking in het klassement. Dat wil zeggen dat aanbesteders verplicht zullen zijn om reeds onmiddellijk na de opening van de offertes de voorlopige rangschikking in het klassement mee te delen. Voor de toewijzing van de opdracht kunnen ondernemers/aannemers al een inzicht krijgen in hun kansen om de opdracht binnen te halen en dus ook hun aanbestedingstempo verder te bepalen. Ze krijgen dan het inzicht of een toewijzing eerder totaal niet, of integendeel mogelijks juist wél, voor hen is wat de toekomstige werkplanning en het bepalen van het calculatietempo ten goede komt. In veel gevallen is de tijd tussen het sluiten van de opdracht en de start van de werken eerder kort.

NELECTRA INFORMEERT

de pols Opdrachtgevers zullen tenslotte ook verplicht voorschotten aan kmo’s moeten toekennen in oplopende percentages, afhankelijk van de omvang van de onderneming. Dit om mogelijke liquiditeitsproblemen te voorkomen.

Deze maatregelen zijn broodnodig. Uit Europese cijfers blijkt dat in 2021 het aantal gunningen van overheidsopdrachten aan kmo’s in ons land opnieuw is gedaald ten opzichte van 2020, van 34 procent naar 28 procent. Dat levert ons een weinig benijdenswaardige podiumplaats op, want enkel Roemenië doet het nog slechter. Opmerkelijk daarbij is dat de deelname door kmo’s aan overheidsopdrachten wél gestegen is, van 54% in 2020 naar 59% in 2021. Hiermee laten we nog zeven andere landen achter ons, maar behoren we wel nog steeds bij de slechtste leerlingen van de klas.

“Het is frustrerend: kmo’s halen steeds minder opdrachten binnen, terwijl het aantal inschrijvingen op deze aanbestedingen wel stijgt. Het is daarom zeer welkom dat de federale overheid een aantal concrete maatregelen invoert. Dit is een belangrijke stap in de weg om overheidsopdrachten echt kmo-vriendelijker te maken. Er is een horde genomen, maar we hebben nog een weg te gaan ”, klinkt het bij de organisaties.

Deze actie van de federale regering kadert in het actieplan “Toegang van kmo’s tot overheidsopdrachten bevorderen” van 2021. Daarin werden een aantal aanbevelingen van Nelectra, Unizo, Bouwunie, NAV en Fenavian/Brema opgenomen.

In het artikel “Black Friday slaat nergens op” reageert Nelectra: Ook Els Heyrman van Nelectra, de federatie van de elektrosector, ziet de situatie niet zo somber in: “Ik hoor dat er wel degelijk druk is op de supply chain, maar het is niet dat er een bom zal barsten. We weten intussen wel hoe druk het kan zijn en zien het als een mooie aanloop voor de feestperiode.”

Nelectra furieus over slinkse kostenstijging van tijdelijke werkloosheid Vanaf 1 januari 2024 moeten werkgevers voor elke dag dat ze hun werknemers in tijdelijke werkloosheid plaatsen een extra toeslag betalen van 5 euro per dag. Nelectra, Unizo en Bouwunie trekken aan de alarmbel. “De loonkosten in België zijn één van de hoogste van Europa en stijgen ook nog altijd sneller dan in onze buurlanden. Elke kost die daar nog eens bovenop komt, is dan ook nefast voor onze economie en brengt de concurrentiepositie van onze elektrobedrijven nog meer in het gedrang", stelt Viviane Camphyn, gedelegeerd bestuurder van Nelectra.

Het volledige persbericht kan u nalezen op onze website onder de nieuwsberichten of via deze link:

Nelectra in Het Laatste Nieuws rond Black Friday Black Friday is een Amerikaanse traditie en valt de dag na hét Amerikaanse familiefeest bij uitstek: Thanksgiving.

Amerikanen hebben dan een vrije dag en gebruiken die dag om hun kerstaankopen te doen. Grote kortingen lokken hen dan naar elektroretailzaken. Ook in België wordt Black Friday gezien als een belangrijke aanloop naar de kerstverkoop. Onze Belgische elektrowinkels hebben sowieso in deze periode (het vierde kwartaal van het jaar) een hogere voorraad.

Nelectra werd door de krant Het Laatste Nieuws gevraagd om een reactie te geven op de te grote druk op de supply chain die er in de periode van Black Friday zou zijn. Dat beweerde Olivier Corluy van softwarebedrijf Optimact in een opiniestuk.

Het persbericht werd overgenomen door de krant De Tijd, Trends/Knack.be, Gazet Van Antwerpen.be, nieuwsblad.be en made in.

13

14 N E L E C T R A O N D E R S T E U N T

Nelectra behartigde Nelectra zoekt mee naar oplossing voor inzameling en recyclage van thermische zonnepanelen Zonnepanelen kunnen zowel fotovoltaïsch (PV) als thermisch van aard zijn. Thermische zonnepanelen zijn panelen die zonne-energie opvangen en omzetten in thermische energie of warmte. Fotovoltaïsche zonnepanelen zetten dan weer zonne-energie om in elektriciteit.

In 2016 heeft Nelectra samen met enkele andere sectorfederaties het beheersorga-

nisme voor fotovoltaïsche zonnepanelen, de vzw PV CYCLE BELGIUM, opgericht.

Voor afgedankte fotovoltaïsche zonnepanelen is dan ook een collectieve oplossing uitgewerkt waarbij het beheer, de inzameling en de verwerking ervan door PV CYCLE wordt georganiseerd en uitgevoerd.

Intussen rijst de vraag ook wat er met afgedankte thermische zonnepanelen/zon-

PARKEER- EN VERGUNNINGENBELEID ANTWERPEN AANGEPAST, MEDE DANKZIJ NELECTRA

Eind vorig jaar beet Nelectra zich vast in het nieuwe parkeer- en vergunningenbeleid in het historisch centrum van de stad Antwerpen. Dat is sinds 1 augustus van kracht en zorgde voor heel wat commotie bij bedrijven die er werken uitvoeren. Dankzij een enquête bij onze leden in de ruime regio van Antwerpen trokken we gewapend met uw argumenten (en samen met Unizo Antwerpen en Bouwunie) naar de bevoegde Antwerpse schepen Koen Kennis. Op 11 september kondigde hij tijdens een persconferentie wijzigingen aan het parkeerregime aan die op 1 oktober van kracht zijn gegaan. Voor Nelectra zijn deze wijzigingen een eerste stap in de goede richting maar blijven verdere bijsturingen nodig. Zo blijven de tarieven – zelfs na de verlaging - nog steeds te hoog en komen de aanpassingen niet tegemoet aan onze vraag voor meer flexibiliteit. Bij snelle interventies is het praktisch niet haalbaar om een beroep te doen op het bezoekerskrediet van de bewoner en hopen we dat er opnieuw een uurtarief voor korte interventies kan ingevoerd worden.

WACHTLIJSTEN VOOR DE OPLEIDING ELEKTRICITEIT: HOE IS HET MOGELIJK? Aan het begin van het schooljaar bracht de krant De Tijd het nieuws dat er in heel wat scholen wachtlijsten zijn voor het technisch en beroepsonderwijs. Dit is ook het geval voor de opleiding elektriciteit en elektromechanica. In een sector die kreunt onder personeelstekort is dat onbegrijpelijk en uw federatie verstuurde daarom een verontwaardigde reactie naar de media, de onderwijskoepels en de minister van Onderwijs en Economie.

Daarin riepen we de scholen op om meer samen te werken bij het aanbieden van de opleiding elektriciteit. Zo kunnen ze door de concentratie van middelen en leerkrachten meer jongeren de kans geven een kwaliteitsvolle studie aan te vatten.

Een instroom van elektrotechnici is levensnoodzakelijk en de sector is op zoek naar 15.000 technisch geschoolde arbeidskrachten om de energietransitie mogelijk te maken. “Onze bedrijven trekken al een hele tijd aan de alarmbel. Zaakvoerders zijn wanhopig op zoek naar bekwame elektriciens en zien met lede ogen toe hoe niemand reageert op hun openstaande vacatures,” verklaarde Viviane Camphyn, gedelegeerd bestuurder van Nelectra. “De groei van onze bloeiende bedrijven wordt gekortwiekt door het tekort aan personeel.

Het is dan ook bijzonder betreurenswaardig dat jongeren die wel kiezen voor onze sector nu geconfronteerd worden met een wachtlijst.”

necollectoren dient te gebeuren aangezien sommige van de Nelectra-leden hiermee geconfronteerd worden. Nelectra heeft dan ook de verschillende partnerorganisaties aangesproken en tracht samen met OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij), PV CYCLE en DENUO (de Belgische federatie van de afval- en recyclagesector) een oplossing uit te werken.

SECTORALE ONDERHANDELINGEN: NATIONAAL AKKOORD VOOR ELEKTRICIENS PSC149.01 Midden oktober ondertekenden de sociale partners van de sector elektriciens, na lange onderhandelingen, het nationaal akkoord 2023-2024. Nelectra heeft tijdens de onderhandelingen, zoals u al jaren van ons gewoon bent, de verdediging van de kleine en middelgrote bedrijven op zich genomen.

Met een wettelijk voorziene loonmarge van nul procent die voor 2023-2024 geen loonkostenstijging toelaat bovenop de automatische loonindexering, was de eenmalige koopkrachtpremie voor ondernemingen die in 2022 een (uitzonderlijk) hoge winst hebben behaald, één van de cruciale thema’s.

We zijn er dan ook van overtuigd dat we een evenwichtig akkoord hebben bereikt. De onderhandelaars van Nelectra hebben vooral de klemtoon gelegd op de verhoging van het premiekrediet en de opleidingspremie voor werkgevers, het behoud van de goedkope vrijwillige overuren en een eenvoudige procedure voor nieuwe arbeidstijdregelingen. Prioriteit voor flexibiliteit voor de werkgever dus.

NELECTRA ONDERSTEUNT

uw belangen in 2023!

PERSBERICHT NELECTRA: “TIJD OM GOEDE INTENTIES OM TE ZETTEN IN DE PRAKTIJK” Uit nieuwe Europese cijfers bleek dat in 2021 het aantal gunningen van overheidsopdrachten aan kmo’s opnieuw is gedaald ten opzichte van 2020, van 34 procent naar 28 procent. Opmerkelijk is dat de deelna-

me door kmo’s aan overheidsopdrachten wél gestegen is, van 54 procent in 2020 naar 59 procent in 2021. Samen met Unizo riep Nelectra begin 2023 alle overheden op om de beloofde acties nu om te zetten

in de praktijk en stuurde daaromtrent een persbericht uit, met als titel “Tijd om de goede intenties om te zetten in de praktijk”.

Harmonisering van aanvullende pensioenen voor arbeiders en bedienden Sectoren hebben tot 1 januari 2027 de tijd om sectorale cao’s neer te leggen met als doel om de verschillen in behandeling tussen arbeiders en bedienden tegen 1 januari 2030 volledig te hebben weggewerkt. Dat betekent dat we ook in onze sector stappen in die richting moeten zetten en – om te vermijden dat onze bedrijven verplicht zouden zijn om dit zelf op eigen houtje te regelen – werk moeten maken van een SAP voor de bedienden

die werkzaam zijn in onze bedrijven. Dit is een complexe materie die ook afstemming vereist met de verschillende paritaire comités waar die bedienden onder vallen (o.a.

APC200 voor de bedienden en PC201 voor de zelfstandige kleinhandel).

Nelectra werkt achter de schermen zeer intensief aan deze harmonisatie-oefening, samen met de andere sociale partners binnen het paritair subcomité 149.01. Daarbij ziet Nelectra er uiteraard op toe dat de

WE BLIJVEN IJVEREN VOOR VERLAAGDE BTW VOOR HERSTELLING VAN ELEKTROTOESTELLEN Voorlopig is er geen akkoord over de invoering van een verlaagd btw-tarief voor herstelling van elektrotoestellen. Nelectra pleit er in het kader van de circulaire economie al langer voor en kaartte dit niet alleen aan bij bevoegd minister voor Financiën, maar ging hierover ook in gesprek met het kabinet van de staatssecretaris voor consumentenbescherming.

Om de Belgische btw-wetgeving in die zin te kunnen aanpassen, verwezen beiden echter naar de noodzaak om eerst de Europese regelgeving te wijzigen om dit mogelijk te maken. In de Europese btw-richtlijn wordt immers opgelijst op welke producten en diensten de lidstaten de btw mogen verlagen en de herstelling van elektrotoestellen stond daar tot voor kort niet bij.

We werkten in dit dossier dan ook intensief samen met onze collega’s van Unizo en SMEunited, de Europese belangenorganisatie, om met gebundelde krachten mee aan de kar trekken op Europees niveau. En met resultaat! Recent is een wijziging van de Europese btw-richtlijn in werking getreden, die het de lidstaten voortaan wél mogelijk maakt om voor de herstelling van “huishoudapparaten” een verlaagd btw-tarief toe te passen.

Nelectra vindt het dan ook een gemiste kans dat de fiscale blauwdruk die voorligt geen verlaagd btw-tarief voor de herstelling van elektrische huishoudtoestellen voorziet, maar we blijven ons inzetten en hopen dat dit alsnog zal worden meegenomen.

impact voor onze werkgevers zo beperkt mogelijk blijft! Zo zorgen we er bijvoorbeeld voor dat de tijdelijke jaarpremie van 1,1% die u momenteel betaalt voor uw bedienden (PC 200) omgezet en gebruikt zal kunnen worden om het SAP voor de bedienden te financieren, zodat dit dus géén extra kost voor u als werkgever met zich meebrengt.

Nelectra nam fiscaal hervormingsvoorstel onder de loep Federaal minister van Financiën Vincent Van Peteghem presenteerde begin dit jaar zijn plannen voor een bredere fiscale hervorming. Voor Nelectra waren hierin twee zaken cruciaal: het behoud van een verlaagd btw-tarief voor renovatiewerken en de invoering van een verlaagd btw-tarief voor herstelling van elektrotoestellen.

Ondertussen werd een stuk van het fiscale hervormingsplan goedgekeurd en daarin zijn de verlaagde btw-tarieven van 6% en 12% verdwenen. Ze worden vervangen door één nieuw tarief van 9%. Dit zorgt wel voor vereenvoudiging, maar er zullen veel meer goederen en diensten een btw-stijging van 6% naar 9% kennen, dan dat er zaken zullen dalen van 12% naar 9%. Eén voorbeeld: het verlaagd btw-tarief voor renovatiewerken aan privéwoningen ouder dan 10 jaar, blijft behouden, maar stijgt van 6% naar 9%. Dat is voor Nelectra onbegrijpelijk! Het staat haaks op de alsmaar strengere energetische renovatieverplichtingen en de gestimuleerde energiebesparende investeringen. Nelectra is vooral bezorgd dat deze btw-verhoging de betaalbaarheid voor veel gezinnen verder in het gedrang zal brengen.

15

16 N E L E C T R A I N F O R M E E R T

Wat wijzigt er in 2024?

Een nieuw jaar gaat traditioneel gepaard met heel wat nieuwe of aangepaste wetten en regels. Naar jaarlijkse gewoonte plaatsen we in ElektroVisie een aantal belangrijke wijzigingen die voor onze sector in het verschiet liggen. Dit artikel is een samenvatting, maar Nelectra-leden vinden een volledig overzicht op onze website. Uiteraard houden onze adviseurs de leden ook in de loop van 2024 verder op de hoogte van relevant nieuws via onze ledenmails en de Nelectra-website!

Zelfstandigen en bedrijfsvoering Deadline voor de aanpassing van de statuten van uw vennootschap Eerder informeerden wij u al dat uiterlijk op 1 januari de statuten van elke vennootschap dienden te worden aangepast aan het nieuwe Wetboek Vennootschappen en Verenigingen (WVV).

Indien de vennootschap niet vrijwillig werd omgevormd op 31 december 2023, werd de vennootschap van rechtswege omgezet in de rechtsvorm waarbij de afgeschafte vorm het dichtst aanleunt (bijvoorbeeld in geval van BVBA: BV). Na die omzetting begon een nieuwe termijn te lopen van 6 maanden waarin de statuten van de vennootschap kunnen worden aangepast aan het WVV en de nieuwe rechtsvorm. Dit zou dan betekenen dat de vennoten of aandeelhouders ten laatste op 30 juni 2024 alsnog een algemene vergadering dienen te houden met als agenda de aanpassing van de statuten aan de nieuwe rechtsvorm.

Registratieplicht van werkende vennoten en van zelfstandige helpers Hoewel er nog geen exacte datum gekend is, weten we wel al dat er een register van werkende vennoten en helpers ingevoerd zal worden. Hierover zal nog een informatiecampagne worden opgezet door de overheid, waarbij Nelectra - samen met UNIZO en Bouwunie – erop heeft aangedrongen om dit samen met de sectororganisaties te doen.

E-facturatie Hoewel e-facturatie pas vanaf 1 januari 2026 op het vlak van B2B-transacties de algemene regel zal worden, dient vanaf 1 januari 2024 elke ondernemer wel al in de mogelijkheid te zijn om een e-factuur te ontvangen en mag vanaf 1 juli 2024 een e-factuur (B2B) niet meer worden geweigerd.

aangifte verstuurd worden met daarin het verschuldigde btw-bedrag. Daarvoor zal gekeken worden naar de btw-aangiften van de 12 maanden ervoor en uit die periode wordt het hoogste btw-bedrag genomen. Tegen dit voorstel kan echter wel nog binnen de maand gereageerd worden door een juiste aangifte in te dienen.

Het centraal Register van Bestuursverboden Recentelijk werd – zoals aangekondigd – het Centraal register van Bestuursverboden door Justitie ter beschikking gesteld via de applicatie ‘JustBan’. In deze databank kan worden nagegaan welke personen of ondernemingen een verbod kregen om gedurende drie tot tien jaar bestuursfuncties te bekleden in een onderneming.

Personeel

Opgelet: elektronisch is niet hetzelfde als digitaal. Het bezorgen van een factuur in Pdf-formaat is voor elektronische facturatie in principe onvoldoende. Het moet gaan om een e-factuur naar zogenaamde PEPPOL-standaarden.

Ketenaansprakelijkheid bij economische migratie Vanaf 2024 gelden er in Vlaanderen strengere regels en sancties voor aannemers die een beroep doen op buitenlandse zelfstandige onderaannemers of onderaannemers die buitenlandse werknemers tewerkstellen. Als hoofdaannemer dienen verplicht een aantal stukken te worden opgevraagd en te worden bewaard om niet aansprakelijk te worden gesteld voor de inbreuken die een rechtstreekse onderaannemer zou begaan.

Gevolgen laattijdige btw-aangifte: naast boete, ook vervangende aangifte Wie zijn btw-aangifte niet of te laat indient, krijgt daarvoor een boete. Vanaf 2024 zou – volgens een wetsontwerp dat op tafel ligt – boven op de boete een voorstel van

Nieuwe vakantieregels vanaf 2024 • Ziekte tijdens vakantie?

In tegenstelling tot de vroegere regeling, waarbij ziektedagen tijdens vakantie als vakantiedagen werden beschouwd, zal in 2024 een werknemer die ziek wordt tijdens zijn vakantie de mogelijkheid krijgen om deze vakantiedagen om te zetten in ziektedagen.

• Niet-opgenomen vakantiedagen overdragen?

Tot voor kort was de overdracht van vakantiedagen naar een volgend jaar in principe verboden. U mag dat ook niet doen voor werknemers die bijvoorbeeld ziek waren. Vanaf 2024 kunnen werknemers die door afwezigheid (concrete redenen/overmacht) hun verlof niet hebben kunnen opnemen in het jaar zelf dat verlof nog 24 maanden meenemen. Ze krijgen dat in het oorspronkelijke vakantiejaar wél nog steeds uitbetaald. Voor uw arbeiders via de vakantiekassen (zoals steeds), voor bedienden doet u dat als werkgever zelf in december. Het overdragen kan dus alleen in uitzonderlijke gevallen, het is niet de bedoeling dat de werknemers hun vakantiedagen gaan opsparen.

• Andere verrekeningswijze vakantiegeld Als een nieuwe bediende bij u start, bent u wellicht gewoon om het enkel vertrekvakantiegeld te verrekenen in de maand dat de werknemer zijn hoofdvakantie neemt (in de praktijk: mei/juni), dus in één keer. Vanaf 2024 wijzigt dit en moet u het enkel vertrekvakantiegeld van een nieuwe bediende in twee fases verrekenen: 90% van het brutodagloon verrekent u telkens op het moment dat de werknemer vakantie neemt en een tweede keer in de maand december. Het dubbel

NELECTRA INFORMEERT

vakantiegeld daarentegen kan nog steeds in één keer verrekend worden in de maand mei/ juni of bij indiensttreding.

Bijkomende toeslag van 5 euro per dag in geval van tijdelijke werkloosheid Werknemers die u op tijdelijke werkloosheid plaatst (behalve bij overmacht), hebben vanaf 2024 recht op een bijkomende vergoeding van 5 euro per dag van u als werkgever. Dit bedrag zal in de toekomst geïndexeerd worden.

Premiekrediet voor opleidingen: verhoging vanaf 1/1/2024 Zowel het premiekrediet dat werkgevers uit onze sector jaarlijks toegekend krijgen als de opleidingspremie die ze kunnen aanvragen voor de opleidingen die ze hun arbeiders laten volgen, werd tot voor kort berekend aan €15,50 per opleidingsuur.

Dit bedrag werd op 1 januari 2024 opgetrokken tot: • €22 per opleidingsuur voor ondernemingen met minder dan 20 werknemers; • €18 per opleidingsuur voor ondernemingen vanaf 20 werknemers.

Mobiliteit: wijzigingen vanaf 1/1/2024 De bedragen van de mobiliteitsvergoeding blijven voorlopig ongewijzigd.

Sinds 1 januari 2024 moet er wel maandelijks bij de loonfiche een detail worden gevoegd van het aantal per dag afgelegde kilometers die in aanmerking komen voor de uitbetaling van de mobiliteitsvergoeding.

Het aantal kilometers voor de toekenning van het mobiliteitsverlof wordt verlaagd.

Sinds 1 januari 2024 wordt één dag mobiliteitsverlof toegekend per voltooide schijf van 27.000 km per jaar. Op 1 januari van elk kalenderjaar wordt de teller terug op nul gezet. De op deze manier opgebouwde dagen worden in overleg opgenomen binnen de 12 maanden nadat ze verworven zijn.

Het blijft mogelijk om het mobiliteitsverlof in akkoord tussen werkgever en arbeider om te zetten in een gelijkwaardig voordeel.

Anciënniteitsverlof: nieuw vanaf 1/1/2024 Met ingang van 1 januari 2024 hebben arbeiders in onze sector recht op 1 dag anciënniteitsverlof bij een anciënniteit vanaf 25 jaar in de onderneming.

Het gaat om een suppletief recht, wat betekent dat dit enkel geldt wanneer er geen andere regeling inzake anciënniteitsverlof in de onderneming bestaat.

Gewijzigde RSZ-kortingen Doelgroepvermindering voor eerste aanwervingen Vanaf 2024 wijzigt de regering de federale

doelgroepverminderingen voor eerste aanwervingen.

Ten eerste worden de verminderingen voor 4de, 5de en 6de aanwervingen afgeschaft.

Ten tweede wordt de vermindering voor de eerste werknemer teruggebracht tot 3100 euro per kwartaal, in plaats van de voormalige 4000 euro. Deze vermindering geldt voor alle werknemers die voor het eerst in dienst treden (dus ook voor uw eerste werknemer die nu al in dienst is).

Voor een tweede of derde werknemer verandert er niets.

Doelgroepvermindering voor aanwerving kortgeschoolde jongeren en oudere werknemers Vanaf 1 juli 2024 zullen de bestaande doelgroepverminderingen voor kortgeschoolde jongeren tot 25 jaar en voor oudere werkzoekenden vanaf 58 jaar verdwijnen. Lopende doelgroepverminderingen zullen wel mogen verdergezet worden.

Doelgroepvermindering voor ‘zittende’ ouderen (niet werkzoekend) Voor ‘zittende’ ouderen (niet werkzoekend) zal de verhoging van de minimumleeftijd naar 62 jaar vervroegd worden met 6 maanden.

Dus niet langer vanaf 1 januari 2025, maar vanaf 1 juli 2024. Vanaf 2028 zal deze doelgroepvermindering volledig uitdoven.

Loonindexering arbeiders PsC149.01: +1,13% In de sector Elektriciens verhogen de lonen jaarlijks op 1 januari ten gevolge van een automatische indexaanpassing. Leden kunnen de nieuwe loonbarema’s terugvinden op onze website www.nelectra. be in de rubriek personeel-tewerkstelling of via deze link: Loonindexering bedienden PC 200: +1,48% Ook de lonen van de bedienden die ressorteren onder PC200 worden aan het begin van elk jaar automatisch aangepast aan de index.

Het nieuwe indexcijfer dat van toepassing zal zijn op de lonen vanaf 1 januari 2024 vindt u terug op onze website, samen met de nieuwe loonbarema’s: Nieuwe vorm van werkplekleren in Vlaanderen: de leerjob Op 1 januari 2024 werd er in Vlaanderen een nieuwe vorm van werkplekleren geïntroduceerd: “de leerjob”. Jongeren zonder diploma kunnen op deze manier de nodige com-

petenties verwerven op de werkvloer en na de leerjob een beroepskwalificatie verwerven door het afleggen van een ‘EVC-assessment’ (= erkenning van verworven competenties), dit is een examen.

Wat is het verschil met duaal leren? Duaal leren is gericht op het behalen van een onderwijskwalificatie waarbij vertrokken wordt vanuit een opleiding waarna er een werkplek moet worden gezocht. De leerjob daarentegen is een ervaringstraject waarbij de jongere zijn competenties kan laten valideren in een beroepskwalificatie. Zodra de jongere een werkplek gevonden heeft (waar competenties kunnen verworven worden), kan de leerjob van start gaan. Het zou dus vooral een oplossing moeten bieden voor jongeren die de schoolbanken zonder succes hebben verlaten en niet op zoek zijn naar een nieuwe opleiding.

Scholingsbeding en niet-concurrentiebeding Elk jaar worden de loongrenzen uit de arbeidsovereenkomstenwet geïndexeerd.

Hieronder volgen de bedragen die zullen gelden vanaf 2024.

Scholingsbeding • Niet toegelaten (behoudens knelpuntberoepen) indien het jaarloon: ≤ 41.969 euro • Toegelaten indien het jaarloon: > 41.969 euro Opgelet: binnen PSC 149.01 worden opleidingen waarvoor aan de werkgever een premie werd betaald door Volta en verplichte opleidingen uitgesloten van de toepassing van het scholingsbeding.

Niet- Concurrentiebeding • Niet toegelaten indien het jaarloon: ≤ 41.969 euro • Toegelaten voor de functies vastgelegd bij CAO indien het jaarloon: ligt tussen > 39.353 euro en ≤ 83.939 euro

17

18 N E L E C T R A I N F O R M E E R T • Toegelaten behalve voor de functies verboden bij CAO indien het jaarloon: > 83.939 euro Bijdrage ‘Terug Naar Werk’-fonds bij beëindigen arbeidsovereenkomst door medische overmacht Vanaf 2024 verandert de regeling voor outplacementbegeleiding na medische overmacht. Werkgevers hoeven geen 1800 euro outplacement meer aan te bieden, maar betalen in plaats daarvan een bijdrage aan het 'Terug Naar Werk'-fonds. De nieuwe regeling treedt uiterlijk op 1 april 2024 in werking, met enkele details die nog moeten worden gespecificeerd via een Koninklijk Besluit.

Energie en premies Fluvius premie zonnepanelen voor bedrijven en particulieren wordt vanaf 2024 volledig geschrapt Het maximumbedrag van de premie voor zonnepanelen werd in 2023 al gehalveerd van 1500 naar 750 euro en zou in 2024 opnieuw gehalveerd worden tot 375 euro. Maar de Vlaamse regering besliste in haar jongste begrotingsakkoord dat de premie in 2024 volledig verdwijnt. Volgens Vlaams minister van Energie Demir zijn zonnepanelen anno 2023 rendabel zonder overheidssteun. Om nog een premie te genieten was het noodzakelijk dat de nieuwe zonnepanelen nog in 2023 werden geïnstalleerd en gekeurd. Deze zonnepanelen met keuringsdatum tot en met 31/12/2023 kunnen wel nog worden aangemeld tot 31/03/2024 voor een premie.

Afschaffing Call Groene Stroom Minister Demir verstuurde een persbericht waarin ze naast de afschaffing van de PV-premie, ook de call groene stroom voor bedrijven vanaf 1 januari 2024 aankondigt.

Laadpalen: fiscaal voordeel voor particulieren daalt naar 15% Wie als natuurlijke persoon tussen 01.09.2021 en 31.08.2024 kiest voor de aankoop en plaatsing van een nieuw intelligent thuislaadstation voor elektrische wagens, kan rekenen op een belastingvermindering op de investering.

Uitgaven tot eind 2022 gaven recht op een

vermindering van 45%. Dit tarief daalde naar 30% in 2023 en zal naar 15% dalen in 2024.

Premie voor de aankoop van elektrische wagens voor particulieren Een premie van 5000 euro wordt uitgereikt aan particulieren die zich een nieuwe elektrische auto van minder dan 40.000 euro (incl. btw) aanschaffen in 2024. Deze premie wordt de jaren nadien telkens met 1000 euro afgebouwd. Voor een elektrische tweedehandsauto wordt een premie van 3000 euro voorzien die de komende twee jaar telkens met 500 euro wordt verminderd.

Hierdoor zal de vraag naar particuliere laadinfrastructuur vermoedelijk toenemen, hetgeen goed nieuws is voor de leden die laadinfrastructuur installeren.

Nelectra ontwikkelde een brochure laadinfrastructuur waarbij onder andere de fiscale gunstregimes worden uitgelegd. U kan daarvoor terecht in onze webshop. Leden kunnen deze raadplegen via de volgende link: Wie een papieren exemplaar wil van deze brochure kan terecht op volgende link: Vlaamse energiefactuur blijft dezelfde Vlaams Energieminister Zuhal Demir (N-VA) wou de groenestroomcertificaten aanpakken, maar raakte het daarover nog altijd niet eens met Open VLD en CD&V. Het gebrek aan een akkoord daarover zou de energiefactuur begin 2024 normaal gezien met 40 euro doen stijgen. Maar dat gebeurt nu niet. Minister Demir krijgt van de regering 67 miljoen euro om de factuur niet te laten stijgen. Hierdoor wordt elektrificatie, zoals de verwarming met warmtepompen, aantrekkelijker.

Einde verlaagd btw-tarief 6% op zonnepanelen en zonneboilers voor jonge woningen Sinds 1 april 2022 geldt er een gunstig btw-tarief van 6% voor zonnepanelen en zonneboilers. Die maatregel werd oorspronkelijk ingevoerd om zoveel mogelijk gezinnen aan

te moedigen om deel te nemen aan de energietransitie. Op 1 januari 2024 wordt dat gunstige btw-tarief van 6% teruggeschroefd naar het standaardtarief van 21%. Voor woningen ouder dan 10 jaar blijft het verlaagd btw-tarief wel gelden. Voor warmtepompen blijft het verlaagde btw-tarief van 6% wel behouden voor woningen jonger dan 10 jaar. Meer informatie over de overgangsmodaliteiten vindt u hier: Hogere “Mijn VerbouwPremie” verlengd voor aanvragen tot eind 2024 In de septemberverklaring kondigde de Vlaamse Regering aan dat de tijdelijk hogere “Mijn VerbouwPremie” verlengd wordt tot eind 2024. Dit betekent dat de percentages voor de middelste en laagste inkomenscategorie behouden blijven op 35% en 50% en niet terugvallen naar respectievelijk 25% en 35%. Het oorspronkelijke plan was om die verhoogde premie in 2024 te stoppen, maar dat zal dus niet gebeuren.

De MijnVerbouwpremie bundelt sinds 1 oktober 2022 alle renovatiepremies die vroeger verspreid zaten over het Vlaams Gewest. Dit is dus goed nieuws voor onze installateurs!

Belastingtarief sloop en heropbouw blijft permanent op 6% voor particulieren Wie een woning volledig afbreekt en opnieuw opbouwt kan dat doen tegen een verlaagd btw-tarief van 6% in plaats van 21% voor nieuwbouw. Die gunstmaatregel werd in 2021 ingevoerd voor twee jaar en nadien met een jaar verlengd, tot en met 31 december 2023. De gunstmaatregel was al permanent in 32 steden over het hele land en de federale regering besliste nu toch om de maatregel definitief permanent te houden. Maar vanwege de kostprijs (300 miljoen euro) komen er flink wat beperkingen. Het verlaagde btw-tarief geldt enkel voor particulieren. Het moet bovendien gaan om de enige, eigen woning.

De oppervlakte wordt ten slotte beperkt tot 200 vierkante meter.

Tot nu toe konden ook bouwpromotoren een beroep doen op het gunsttarief, maar vanaf 1 januari 2024 wordt de btw weer opgetrokken naar 21% voor wie met een bouwpromotor in zee gaat. Opgelet, particulieren kunnen uiteraard wel met sleutel-op-de-deurbedrijven in zee gaan voor de bouw van de woning op grond van de klant (na sloop).

2024 wordt een overgangsjaar. Wie een heropgebouwde woning via een bouwpromotor aankocht en de omgevingsvergunning voor de heropbouw indiende voor 1 juli 2023 geniet wel nog van het verlaagde tarief. Dat

geldt ook voor alle werkzaamheden die betaald of gefactureerd worden voor het einde van 2024. Daarnaast is er ook een overgangsregeling voor particulieren en rechtspersonen in de 32 centrumsteden met een permanent verlaagd btw-tarief van 6%. De voorwaarde daarbij is dat de vergunning voor de heropbouw van de woning is aangevraagd vóór 1 januari 2024. En dat geldt ook voor alle facturen en betalingen voor het einde van 2024.

Vlaamse premie voor sloop en heropbouw verankerd De Vlaamse premie voor sloop en heropbouw is verlengd en structureel verankerd.

Die premie van 10.000 euro is er voor wie niet in aanmerking komt voor de btw-verlaging van sloop en heropbouw van de federale regering.

Verlenging premie asbestverwijdering in combinatie met zonnepanelen De verhoogde steun voor asbestverwijdering in combinatie met isoleren of het leggen van zonnepanelen wordt verlengd. De premie bedraagt 12 euro/m² en geldt uitsluitend voor eigenaars van niet-verwarmde niet-woongebouwen die hun dak asbestvrij maken en voor 30 september 2027 zonnepanelen leggen en tijdig aanmelden bij Fluvius.

De nieuwe zonnepanelen moeten minstens 10% van het gesaneerde dak bedekken.

Beveiliging Incert voert wijzigingen door in 2024 Vanaf 1 januari 2024 wordt een nieuw bijdragesysteem geïntroduceerd voor Incert-gecertificeerde installateurs. Er komen een aantal ingrijpende wijzigingen.

De jaarlijkse vergoeding zal voortaan gedifferentieerd zijn in functie van het aantal identificatiekaarten van de FOD Binnenlandse Zaken die – in het kader van de wettelijke vergunningsplicht voor alarm- en camerasystemen – binnen de beveiligingsonderneming aanwezig zijn. Nelectra heeft hiervoor gepleit omdat grote bedrijven op die manier verhoudingsgewijs evenveel bijdragen als een kleinere kmo of eenmanszaak. Zo zorgen we voor een eerlijker bijdragesysteem.

De nieuwe T030/2: algemene voorschriften voor camerasystemen komen eraan Het in 2015 gelanceerde T030 is aan een update toe. Een beperkte werkgroep bekeek de geëvolueerde technologie opnieuw en implementeerde ook nieuwe inzichten uit de praktijk. Ondertussen ligt een aangepaste T030 op tafel. Volgend jaar zullen webinars en meetings georganiseerd worden om deze nieuwe T030 toe te lichten.

Retail Recupel distributievergoeding Recupel paste per 1 januari 2023 haar distributiemodelcontract aan. Aan de manier waarop de inzameling van elektronische en elektrische apparaten gebeurt, wijzigde er niets. Het vergoedingssysteem onderging wel enkele veranderingen. In de loop van januari 2024 zal u dan ook voor het eerst een facturatievoorstel van Recupel ontvangen volgens dit nieuwe systeem.

Hier kunt u nog eens nalezen welke verbeteringen en vereenvoudigingen er in 2023 na onderhandeling met Nelectra werden aangebracht: De invoering van de universele lader in België in 2024 Eerder kondigde Nelectra aan dat de federale regering op vrijdag 13 oktober 2023 een wetswijziging heeft goedgekeurd zodat smartphones en andere kleine elektronica vanaf eind 2024 allemaal met dezelfde universele USB-oplader kunnen opgeladen worden.

De maatregel geldt dus ook voor andere elektronische apparaten zoals digitale camera’s, hoofdtelefoons, draagbare luidsprekers, e-readers en tablets. Voor laptops zal pas vanaf 2026 een universele lader verplicht zijn.

Het voorontwerp van wetswijziging ligt nog ter advies voor aan de Raad van State.

Voorwaarden om flexi-jobs in te schakelen licht verstrengd Er wordt ingezet op meer flexi-jobs. Het systeem van de flexi-jobs wordt uitgebreid naar 12 extra sectoren. Voor de elektrosector is geen uitbreiding voorzien, maar het systeem kan eventueel wel op elk moment worden uitgebreid naar elke sector, dus ook PSC149.01, door middel van een sectorale overeenkomst

(‘opting-in’-systeem) die er momenteel niet is.

Retailzaken kunnen reeds flexi-jobbers inzetten. Het systeem werd ook hervormd. Zo wordt de werkgeversbijdrage verhoogd van 25% naar 28%. Retailzaken die aldus flexijobbers wensen in te zetten, zullen hiermee rekening dienen te houden.

Eenvoudiger om sluitingsdag te wijzigen Een nieuwe wet maakt het eenvoudiger om uw wekelijkse sluitingsdag te wijzigen.

De wekelijkse rustdag moet minstens 3 maanden dezelfde zijn in plaats van minstens 6 maanden nu. Op die manier kunnen handelaars inspelen op de verschillende seizoenen, op de vraag van hun klanten of op externe factoren zoals openbare werken.

De wijziging dient wel duidelijk en op een van buitenaf zichtbare wijze minstens één week vóór het begin van de maand waarin de wijziging van toepassing zal zijn, worden aangekondigd.

Opgelet: Deze wet dient nog te worden gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad, waarna pas de wet in werking kan treden.

Nieuwe regels rond reclame aan uw zaak Als u een uithangbord wilt plaatsen aan uw zaak, heeft u soms een omgevingsvergunning nodig. Vanaf 1 januari 2024 gelden in Vlaanderen nieuwe criteria om te beoordelen of u deze vergunning al dan niet krijgt. De nieuwe regels gelden niet als u al een vergunning heeft.

Bij de beoordeling of u een vergunning krijgt, wordt vooreerst gekeken of uw uithangbord de verkeersveiligheid niet schaadt en of het de zichtbaarheid van verkeerssignalisatie of de reglementair aangebrachte straatnaamborden niet belemmert. Uw uithangbord mag ook alleen worden verlicht als het de weggebruiker niet verblindt, met aanpasbare helderheid afhankelijk van omgevingslicht.

20 S E C T O R N I E U W S 15.000 elektrotechnici nodig om klimaat- en renovatie-ambities waar te maken

Eind vorig jaar – net na de klimaattop in Dubai- kondigden Volta en de VDAB een versterking van hun samenwerking aan. “De huidige doelstellingen rond klimaat, renovatie en de energietransitie, drijven de nood aan personeel in de elektrotechnische sector nu al naar een record. Naar schatting zullen er zo’n 15.000 nieuwe medewerkers nodig zijn in de sector,” zo klinkt het.

VDAB en Volta helpen werkgevers om nieuwe kandidaten kansen te geven en op te leiden. Dat deden ze onder meer via een ontbijtsessie voor werkgevers in Hamme.

In de afgelopen 12 maanden ontving VDAB 12.163 vacatures voor beroepen in de elektrotechnische sector. Daarvan stonden eind november nog 3.880 vacatures open. Beroepen zoals residentieel elektrotechnisch installateur, industrieel elektrotechnisch installateur, onderhoudselektricien, technicus koeltechniek en klimatisatie en installateur datacommunicatienetwerken staan dan ook al jaren in de knelpuntberoepenlijst van VDAB. Meestal gaat het hierbij om zware knelpuntberoepen met zowel een kwalitatief als een kwantitatief tekort. Volta vertegenwoordigt de bedrijven en werknemers in de elektrotechnische sector en luidt de alarmbel. Peter Claeys, directeur Volta: “De elektrotechnische sector kampt al jaren met een tekort aan werknemers. Bovendien zal de vraag naar elektrotechnici de komende jaren enorm toenemen. De energietransitie en de ambities rond klimaat en renovatie drijven de vraag naar personeel enorm op. In de komende jaren verwachten we dat er zo’n 15.000 nieuwe medewerkers nodig zullen zijn. Denk bijvoorbeeld aan personeel voor de installatie en het onderhoud van laadpalen, warmtepompen, energiesystemen, digitale meters, fotovoltaïsche zonnepanelen, batterijen, enz.”

Bovendien is er niet alleen nood aan extra personeel. De elektrotechnici van de toekomst zullen ook meer groene vaardigheden nodig hebben. Want er waait een groene transitie door de sector, waarvoor medewerkers moeten leren werken met nieuwe, groene technologie. Om de tekorten in de sector aan te pakken, versterken en versnellen Volta en VDAB hun samenwerking. Ze ondertekenden een nieuwe overeenkomst met een focus op het opleiden van mensen voor een job in de sector, het leiden van mensen naar de sector en het versterken van de competenties van zij die vandaag in de sector actief zijn.

Wim Adriaens, CEO VDAB: “Het is duidelijk dat er een grote nood is in de elektrotechnische sector. Daarom versterken we onze samenwerking met Volta. In de komende maanden organiseren we samen gerichte acties met werkgevers om hen te informeren en te helpen om werkzoekenden aan te trekken.”

Op een ontbijtsessie in Hamme eind vorig jaar waren meer dan 20 werkgevers uit de elektrotechnische sector aanwezig. VDAB startte het ontbijt met een reality check: cijfers over de arbeidsmarkt toonden de tekorten en maakten de nood aan opleiding en inclusief rekruteren meteen duidelijk. VDAB geeft ook tips: hoe stelt u een vacature op waarmee u zoveel mogelijk kandidaten kan bereiken?

Daarnaast kregen werkgevers ook te horen hoe VDAB hen kan helpen om een kandidaat op te leiden.

Schneider Electric lanceert eDesign voor de residentiële markt Schneider Electric introduceert eDesign, een nieuwe tool met eenvoudige, intuïtieve en snelle ontwerpmogelijkheden voor elektrische kasten in woningen. Deze efficiënte oplossing sluit aan op de behoeften van elektriciens: dankzij deze tijdsbesparende tool kunnen ze in slechts enkele klikken de ideale kast ontwerpen voor hun residentiële projecten.

De configurator biedt een realistische weergave van de schakelkast en stelt elektriciens in staat om voor elke component de juiste belasting, draadsectie en ruimte te definiëren. Documenten die zijn gekoppeld aan de geconfigureerde kast zijn de materiaallijst, de offertes, de labels en het lijndiagram waarin ook de naamgeving en tussenruimte kunnen worden geconfigureerd.

De webapplicatie geeft hen bovendien een nauwkeurige materiaallijst die opgeslagen kunnen worden en doorgevoerd worden naar het groothandelsportaal, zodat het aankoopproces naadloos verloopt.

Succesvolle lanceringseditie van Solar Solutions Kortrijk De nieuwe vakbeurs Solar Solutions Kortrijk bracht 6048 professionals uit de duurzame energiesector in België en de omliggende regio's samen om kennis uit te wisselen en zakelijke kansen te verkennen. De succesvolle eerste editie vond plaats in Kortrijk Xpo en werd officieel geopend door de burgemeester van Kortrijk, mevrouw Ruth Vandenberghe. In twee hallen met een totale expositieruimte van meer dan 12.600 m², kregen 125 exposanten de gelegenheid om hun producten en diensten te presenteren. De hallen waren verbonden door de innovatieboulevard, waar de meest recente innovaties werden tentoongesteld, met inbegrip van kanshebbers voor de prestigieuze Innovation Awards.

In totaal werden drie awards uitgereikt tijdens het evenement.

Blubase werd bekroond voor hun uitmuntende standuitstraling, wat resulteerde in de "Beste Presentie" award. Cebeo werd geëerd voor hun effectieve klantuitnodiging, waarmee ze de "Beste Promotie" award verdienden. Tot slot, de "Beste Innovatie" award ging naar Seaforce zoutbatterij van Auton Energy, die met hun innovatieve benadering de opslagsector versterkte.

Bezoekers hadden niet alleen de mogelijkheid om de stands van exposanten te verkennen, maar konden ook deelnemen aan talloze seminars en boeiende lezingen over energieopslag, energiemanagement en warmtepompen. Een ander hoogtepunt van het evenement waren de European Solar Games België, een wedstrijd georganiseerd door Esdec, Rexel en SolarEdge. Installateurs streden om de felbegeerde Gouden Dakhaak, waarbij kwaliteit, veiligheid en snelheid van installatie van cruciaal belang waren. HM Technics werd uitgeroepen tot de winnaar van de Gouden Dakhaak, terwijl

Durasun de verdienstelijke tweede plaats behaalde.

De tweede editie van Solar Solutions Kortrijk zal plaatsvinden op 2 & 3 oktober 2024.

De Witte–Vandecaveye en Verhelst Group bundelen krachten Naast een onvoorwaardelijke passie voor het aanbieden van A tot Z totaaloplossingen voor mobiliteits- en energie-infrastructuur, heeft De Witte-Vandecaveye ook de brandende ambitie om nieuwe opportuniteiten te grijpen en te groeien waar mogelijk. “Ons groeiverhaal betekent ook klaar zijn voor de thema’s van morgen, want circulariteit, duurzaamheid en recyclage zullen steeds crucialer worden in onze samenleving,” klinkt het bij dit dynamische bedrijf. “Daarnaast is er de evolutie naar elektrische voertuigen en elektrificatie van de industrie: de vraag naar elektriciteit zal alleen maar toenemen en vraag en aanbod zullen beter op elkaar afgestemd moeten worden, we moeten de sterkstroomnetten versterken en laadpaalinfrastructuur zal nodig zijn.

Tenslotte willen we ook binnen de ons welgekende spoorwereld een voortrekkersrol blijven spelen: onze activiteiten voor bovenleidingen, seininrichtingen, spooraanleg, beddings- en onderstopwerken willen we nog verder versterken.”

Om deze ambities te verwezenlijken, is De Witte - Vandecaveye een strategisch en duurzaam partnership aangegaan met Verhelst Group.

De activiteiten van De Witte - Vandecaveye en Verhelst Group sluiten perfect bij elkaar aan waardoor beide groepen een sterkere marktpositie verkrijgen binnen hun sector. Het is een unieke gelegenheid om te versterken en verder te evolueren tot een hoofdrolspeler in de mobiliteits- en energietransitie. Bovendien streeft De Witte - Vandecaveye naar een verdere ontwikkeling van circulariteit van materialen. Een niche waarin Verhelst Group heel veel kennis binnenhuis heeft.

Tot slot is het DNA van De Witte - Vandecaveye en Verhelst Group zo goed als identiek. Beide zijn sterke West-Vlaamse familiale ondernemingen met een no-nonsense mentaliteit. Hard werken, doorzetten en resultaten opleveren op een innovatieve wijze zijn het fundament van beide bedrijven.

info@belgium. messefrankfurt.com

3 – 8. 3. 2024

Tel. +32 (0)2 880 95 88

Frankfurt am Main

Technologie en gebouwentechniek in goede harmonie!

Een toekomst van automatisering, netwerken en kunstmatige intelligentie.

Kom hier samen met exposanten en experts het potentieel verkennen.

Internationale vakbeurs voor licht en gebouwentechniek

Legrand breidt haar gamma meetcentrales uit met Easy Connect In de meetcentrale van een elektriciteitsinstallatie worden in real time cruciale gegevens verzameld en opgeslagen. Dit helpt bedrijven bij het optimaliseren van het energieverbruik, het identificeren van potentiële problemen en het bevorderen van duurzaamheid door bewust energiegebruik te stimuleren. Met de lancering van Easy Connect, een multifunctionele meetcentrale, tilt Legrand deze toepassing naar een hoger niveau. De Easy Connect biedt zowel de installateur als eindgebruiker immers tal van voordelen: een eenvoudige installatieprocedure, een feilloze connectie, een veilige manier van werken en deelbare Rogowski-torussen. Vooral deze laatste maken een groot verschil, omdat deze het proces om een meetcentrale aan een bestaande installatie toe te voegen heel wat vlotter maken. Met Easy Connect is het tijdrovend

Bestel uw ticket hier!

22 S E C T O R N I E U W S loskoppelen van allerlei componenten aan een elektriciteitsinstallatie dus voorgoed verleden tijd!

U hebt de keuze uit vier referenties van meetspoelen – met een diameter van 50 tot 240 mm – die direct te verbinden zijn met de meetcentrale. Zij kunnen een nominale stroomsterkte aan van 630 A tot 6.300 A. Per referentie zijn er telkens drie meetspoelen die voorbekabeld zijn met een snelconnector. Deze snelconnector kan u meteen inpluggen in de meetcentrale, die automatisch de verschillende fases herkent. Dit zorgt voor extra installatiegemak en veiligheid. Bovendien kan u via kabelextensies met gemak een afstand tot 5 meter overbruggen.

De Easy Connect-module, die gebruikt kan worden tot en met 6.300 Ampère, is beschikbaar in twee versies: een modulaire versie voor gebruik in een verdeelkast en een inbouwversie die in de kastdeur geïntegreerd wordt. Bij deze laatste is de module meteen zichtbaar zonder de kast te moeten openen.

Net zoals de standaardversies van Legrand is ook Easy Connect connecteerbaar met de “Energie” webserver. Op die manier krijgt u in realtime een duidelijk overzicht van de verbruiksgegevens van de volledige installatie.

Recupel roept op om correct te recycleren Maar liefst 27% van onze landgenoten heeft thuis nog kapotte lampen liggen, zo blijkt uit een nieuwe enquête van Recupel. Heel wat inzamelpotentieel dus, zegt Recupel. Voor zover ze in de juiste afvalstroom terechtkomen, want daar schort nog heel wat aan, zo blijkt.

13% van onze landgenoten gooit immers nog steeds kapotte lampen in de vuilnisbak. 8,5% laat ze wel eens achter in de glasbol. Nauwelijks de helft zegt goed op de hoogte te zijn van hoe je lampen moet sorteren en recycleren, blijkt uit dezelfde enquête. Eind vorig jaar hield Recupel dan ook een uitgebreide informatie- en sensibiliseringscampagne om consumenten bewust te maken dat ze hun kapotte lampen best achterlaten in één van de duizenden inzamelboxen in recyclageparken, winkels, kringloopcentra en publieke gebouwen. De vzw zorgt ervoor dat ze correct gerecycleerd worden en de materialen gerecupereerd om weer nieuwe producten van te maken.

ABB E-mobility neemt Vourity over Consumenten voorzien van gebruiksvriendelijke en transparante betaalopties is een van de belangrijkste voorwaarden om de acceptatie van elektrische voertuigen (EV's) te versnellen. ABB E-mobility heeft daarom haar aanbod uitgebreid met de overname van Vourity, een Zweedse start-up die bekroonde cloudgebaseerde betaaltechnologie biedt voor het opladen van elektrische voertuigen. De technologie van Vourity vereenvoudigt het leven van bestuurders aan het oplaadpunt: zij hoeven niet langer talloze mobiele applicaties of betaalpassen te gebruiken, maar kunnen snel en veilig betalen met behulp van een breed scala aan betaalopties, waaronder creditcards, mobiele betalingen en badges. De cloudgebaseerde oplossing van Vourity kan via een betaalstation bediend worden of direct in het oplaadpunt geïntegreerd worden.

"De technologie van Vourity maakte de meeste indruk op ons door zijn eenvoud en gebruiksgemak. Dat is precies wat wij met onze systemen nastreven, dus het is een perfecte strategische fit voor ABB E-mobility," zegt Daniel Alarcon-Rubio, Chief Digital Officer bij ABB

E-mobility. "Met Vourity hebben we altijd een naadloze klantervaring willen bieden op het punt van betaling. We zijn ervan overtuigd dat we als onderdeel van ABB E-mobility deze ervaring op nog grotere schaal kunnen leveren, terwijl we onze technologie blijven ontwikkelen en verbeteren," aldus Hans Nottehed, medeoprichter en CEO van Vourity.

Belgen enthousiast over e-commerce Driekwart van de Belgen shopte online in 2022, wat ruim boven het Europese gemiddelde ligt. Dat was één van de bevindingen van de 1e editie van het Belgian Digital Economy Overview, die de FOD Economie en staatssecretaris voor Digitalisering Mathieu Michel op 7 december vorig jaar voorstelde.

Maar liefst 74,83 % van de Belgen deed online aankopen in 2022!

Hiermee zat België dus ruim boven het Europese gemiddelde (68,02 %). Het leeuwendeel (41,81 %) ging naar kleding.

In 2022 gaven meer dan 8 op de 10 (81,76 %) Belgische online shoppers aan dat hun voorkeur uitging naar websites met in België gevestigde verkopers. Toch zeiden bijna 4 op de 10 individuen (39,43 %) in 2022 dat ze in de afgelopen drie maanden bij verkopers in andere landen van de Europese Unie hadden gekocht, wat 22 procentpunt boven het Europese gemiddelde lag.

Op bedrijfsniveau vertegenwoordigde e-commerce een veel groter aandeel van de kmo-omzet in België dan het Europese gemiddelde (16,7 % tegenover 11,3 %), hoewel dat voornamelijk toe schrijven was aan de verkoop tussen bedrijven onderling en aan overheden.

Verschillende factoren verklaren de sterke prestaties van België voor e-commerce. Allereerst valt de brede de toegang van gezinnen tot het internet op. In 2022 hadden meer dan 9 van de 10 Belgische huishoudens (94,44 %) thuis een internetverbinding, een stijging van 2,14 procentpunt ten opzichte van 2021. Bovendien maakte 93,04 % van de Belgen regelmatig gebruik van het internet (tegenover 88,59 % op Europees niveau), terwijl slechts 3,7 % van de personen tussen 16 en 74 jaar het internet nog nooit gebruikte. Dat is een daling met 0,8 procentpunt ten opzichte van 2021. Die ontwikkelingen wijzen op een afnemende digitale kloof in België.

België doet het ook erg goed in de digitalisering van ondernemingen. Volgens de Europese Commissie had in 2022 maar liefst 77 % van de Belgische bedrijven al een basisniveau van digitale intensiteit bereikt, tegenover een Europees gemiddelde van 69 %. Ons land presteert ook beter dan het Europese gemiddelde voor cloud, artificiële intelligentie en big data.

België presteert ook uitstekend op het gebied van dekking van hogesnelheidsinternet, met snelheden van minstens 30 Mbps (3e in Europa). Het blijft evenwel achterophinken bij de inzet en toepassing van geavanceerde technologieën zoals 5G en vooral glasvezel. (bron: Belgian Digital Economy Overview, FOD Economie)

NELECTRA INFORMEERT

Tweedaagse opleiding rond de conceptvoorwaarden voor een niet-huishoudelijke installatie Niet-huishoudelijke installaties zullen in de toekomst tot 80% van de werkzaamheden van onze installateurs uitmaken. Daarom organiseerde Nelectra eind vorig jaar een druk bijgewoonde tweedaagse opleiding met als thema: conceptvoorwaarden voor een niet-huishoudelijke elektrische installatie. We werden ontvangen in de kantoren van ElectroTest, waar innovation- en training manager Rudy Van den Bergh – samen met onze nationale voorzitter, Dirk Van Steenlandt- ons wegwijs maakte in deze materie.

De opleiding behandelde installaties met een voeding via het hoogspanningsdistributienet van de netbeheerder via een hoogspannings/laagspanningstransformator. Ook de koppeling on/off-grid systeem van de autonome bronnen (zonnepanelen, thuisbatterij, elektrogeengroep, …) maakte deel uit ervan.

Wat wordt als niet-huishoudelijke elektrische installatie beschouwd?

sonen die in familieverband of als gemeenschap leven. Tot slot nog even uitleg bij • Minimale kortsluitstromen aan de eindge‘residentieel geheel’, dat is een geheel van bruikers in verband met de werking van wooneenheden, van gemeenschappelijke de beveiligingen tegen elektrocutie en delen en van technische lokalen. brandgevaar • Juiste keuze van beveiligingen rekening Via welke wegen kan een niet-huis- houdende met mogelijke fouten overbehoudelijke elektrische installatie lasting, kortsluiting en isolatiefout • Kabelberekeningen met praktische oezijn voeding krijgen? feningen volgens de vereenvoudigde methode en voorbeeld via een kabelbere• Een laagspanningdistributienet van de keningsprogramma netbeheerder • On-off-grid werking van autonome • Een hoogspanningsdistributienet van de stroombronnen; netbeheerder via een private hoogspan• … nings/laagspanningstransformator.

• De gemeenschappelijke delen en de technische lokalen van een residentieel geheel; • elke andere installatie die niet beantwoordt aan de definitie van een huishouWelke items kwamen aan bod delijke elektrische installatie.

We verstaan onder ‘huishoudelijke elektri- tijdens de opleiding? sche installatie’, een elektrische installatie ondergebracht in een wooneenheid of een • Netsystemen transformator en autonome stroombronnen ruimte die geen deel uitmaakt van een • Maximale kortsluitstromen aan de regime van mede-eigendom en bestemd voor privégebruik. Met wooneenheid wordt laagspanningsklemmen van de transforeen huis of appartement bedoeld, die als mator en de onderliggende verdeelborwoning dienen voor één of meerdere perden

En de toekomst?

De opleidingen “Conceptvoorwaarden voor een huishoudelijke en een niet-huishoudelijke elektrische installatie” zullen in de loop van 2024 mogelijk opnieuw georganiseerd worden. 

Rudy Van den Bergh (Innovation & Training manager ElectroTest)

23

24 N E L E C T R A M O N I T O R T D E M A R K T

Lenaerts pakt personeelstekort op een unieke manier aan Het gebrek aan geschikte en -vooral- gemotiveerde personeelsleden is een probleem waar onze sector al een tijdje mee geconfronteerd wordt. Ook Nelectralid Lenaerts wil zijn sterke groei verder ondersteunen met extra mankracht, maar hikt aan tegen een beperkte instroom. Een probleem dat het bedrijf wil proberen op te lossen met een eigen trainingscentrum: de Paul Lenaerts Academie.

Lenaerts is -net als veel van hun collega’s- dringend op zoek naar extra mensen. Momenteel zijn er 45 medewerkers aan de slag, aangevuld met een 50-tal onderaannemers. “Uiteraard willen we blijven werken met onderaannemers, maar we merken dat de aanwezigheid van eigen mensen op de werven, de kwaliteit van het eindresultaat ten goede komt,” vertelt Ilse Lenaerts.

Wie is Lenaerts NV? Lenaerts NV werd in 1981 opgericht door Paul Lenaerts en is al meer dan 20 jaar lid van Nelectra.

De dynamische onderneming is gevestigd in het Limburgse Houthalen-Helchteren. Momenteel is het bedrijf een gevestigde waarde in de wereld van de industriële installatietechniek.

“De kracht van de onze firma zit vooral in onze medewerkers,” benadrukt Ilse Lenaerts. “Zij zetten zich samen met ons elke keer 100% in om onze klanten een totaaloplossing te bieden in diverse specialisaties, waaronder elektriciteit, verwarming, sanitair, ventilatie en klimaatbeheersing.”

Zoeken naar geschikte mensen Traditioneel werd bij Lenaerts gevist in de vijver der afgestudeerden met onder meer ook stagiaires die onder de vleugels van de ploegbazen opgeleid werden. Daar werd veel energie, tijd en moeite in gepompt, maar jammer genoeg konden die verse krachten -om diverse redenen- vaker niet dan wel behouden worden.

Dus ging men bij Lenaerts op zoek naar een andere manier om het personeelsbestand uit te breiden. “Toevallig waren er in de buurt een aantal bedrijven die mensen moesten laten gaan,” vertelt Ilse Lenaerts. “Die ontslagen werknemers hebben dan wel niet de juiste technische bagage, maar dat valt aan te leren.

Veel belangrijker voor ons is de vraag: ‘Zijn ze uit het goede

De Paul Lenaerts Academie werd genoemd naar wijlen Paul Lenaerts, oprichter van het bedrijf en vader van huidig zaakvoerder Ilse. Hij overleed in 2017 en liet een grote leegte na in zijn eigen bedrijf en als actief bestuurslid bij Nelectra.

NELECTRA INFORMEERT

hout gesneden?’ Wij zijn namelijk op zoek naar mensen die passen in onze Lenaerts-familie: gemotiveerde medewerkers die trots zijn op hun realisaties en zo aansluiten bij de andere 45 medewerkers die ons bedrijf rijk is.”

Het gevoel dat de mentaliteit en de motivatie minder makkelijk aan te leren zijn dan de knowhow en technische kennis, leeft al lang bij de firma Lenaerts en zo ontstond langzaam het idee om de mensen op andere criteria te gaan selecteren en hen de rest zelf aan te leren.

Nelectra brengt het AREI dichter bij u

Interne, rijke knowhow Bij Lenaerts bevinden zich heel wat werknemers met een grote bagage, dankzij een anciënniteit van 20, 30 en zelfs 40 jaar.

Uniek in tijden waar werknemers na een paar jaar nieuwe horizonten willen gaan verkennen.

Ilse Lenaerts: “Uiteraard is niet iedereen geschikt om de eigen kennis over te brengen, maar een rondvraag leerde ons al snel dat een paar medewerkers er niet alleen toe in staat zijn, maar het ook graag willen doen. Voor onze Paul Lenaerts Academie zetten we momenteel dan ook twee werfleiders in, die hier al een hele tijd aan de slag zijn, didactisch goed onderlegd zijn en ook over veel geduld beschikken.”

De prutsers Al deze inzichten, bedenkingen en intern overleg leidden tot de Paul Lenaerts Academie, genoemd naar wijlen Paul Lenaerts, oprichter van het bedrijf en vader van Ilse: “Hij wordt nog sterk gemist door iedereen hier en dat vertaalt zich in diverse kleine en grote zaken die zijn herinnering levendig houden. Zo hebben wij onlangs ook in een leegstaand lokaal een caféetje opgericht, waar we met iedereen 1 maal per maand samenkomen om het groepsgevoel te versterken. De naam van dat caféetje? De Prutsers! Eén van de favoriete kwinkslagen van mijn vader als er hem iets niet beviel.”

Uniek concept In de Paul Lenaerts Academie doorlopen de kandidaten een traject dat uit drie delen bestaat. In eerste instantie wordt een kennismakingsgesprek georganiseerd, waarin wordt bekeken of er een match is tussen kandidaat en bedrijf.

Als dat het geval lijkt, krijgt de nieuwkomer het label ‘een Pauly’ en kan hij/zij starten met een traject van 4 halve dagen waarin een opleiding op maat voorzien wordt, afhankelijk van de al dan niet aanwezige (basis)kennis. Elke kandidaat wordt gekoppeld aan een mentor en krijgt een persoonlijke begeleiding.

“Als de match er nog steeds is na dit eerste opleidingstraject, dan laten we de nieuwkomers een tijdje op interim basis meedraaien in een ploeg, waarbij hij nog steeds nauw in contact staat met zijn mentor,” vertelt Ilse Lenaerts. “Als dat allemaal vlot verloopt, zal hen dan een vast contract aangeboden worden.” 

Linda Claeys

 Lenaerts

Met de reeks infosessies 'AREI Ronde van Vlaanderen', verplaatsen wij ons met een super-deluxe VIP-bus tot bij u in de buurt.

Midden november hield onze bus voor het eerst halt op twee locaties in de provincie Antwerpen. Daar stond onze lesgever Rudy Van den Bergh van keuringsorganisme ElectroTest klaar om de aanwezigen te informeren over de vele wijzigingen in het AREI sinds 1 juni 2023. De sessie focuste zich vooral op praktische toepassingen, waarbij een paar kernvragen aan bod kwamen. Denk aan: Hoe voldoet mijn installatie aan het AREI? Hoe raakt ze vlot gekeurd?

Binnenkort doen we met onze VIP-bus nog een paar andere locaties aan: hou dus onze website in de gaten!

25

26 E U R O P A

Herziening van de verpakkings- en verpakkingsafvalwetgeving: wat betekent dit voor u?

De Europese Commissie heeft in 2020 een voorstel voor een herziening van de verpakkings- en verpakkingsafvalwetgeving gepubliceerd. De huidige wetgeving, de Richtlijn Verpakkingen en Verpakkingsafval (PPWD), dateert uit 1994.

De herziening is nodig om de doelstellingen van de Green Deal te bereiken, waaronder het verminderen van het afval en de uitstoot van broeikasgassen. Eind vorig jaar heeft ook de raad haar positie ingenomen – de zogenaamde ‘general approach’ - waardoor de trilogen tussen Raad, parlement & de Europese Commissie kunnen beginnen.

De herziening van de wetgeving heeft drie hoofddoelstellingen: • Voorkomen van verpakkingsafval: door onnodige verpakkingen te beperken en oplossingen voor herbruikbare en navulbare verpakkingen te bevorderen, moet de hoeveelheid verpakkingsafval verminderen.

• Stimuleren van recyclage: verbeteren van de recyclage van verpakkingsafval door ervoor te zorgen dat alle verpakkingen op de EU-markt recycleerbaar zijn op een economisch haalbare manier tegen 2030.

• Verbeteren van de transparantie: door bedrijven te verplichten om informatie over het ontwerp, de materiaalsamenstelling en de herbruikbaarheid van verpakkingen te verstrekken moet de transparantie over verpakkingen verbeterd worden.

De herziening van de wetgeving heeft een aantal belangrijke gevolgen voor bedrijven en consumenten. Bedrijven zullen zich moeten aanpassen aan de nieuwe eisen, zoals het gebruik van meer recycleerbare materialen en het aanbieden van herbruikbare of navulbare verpakkingen. Consumenten zullen zich bewuster worden van de impact van verpakkingen en hun keuzes aanpassen.

De herziening van de wetgeving heeft een aantal belangrijke wijzigingen voor bedrijven. Hierbij een paar belangrijke:

Verplichte recyclagedoelstellingen Bedrijven zullen verplicht worden om een bepaald percentage van hun verpakkingen te recycleren. De recyclagedoelstellingen zullen worden verhoogd in de loop van de tijd. Zoals het er nu uit ziet, zijn dit de deadlines: o In 2025 moeten bedrijven 55% van hun verpakkingen recycleren. o In 2030 moeten bedrijven 65% van hun verpakkingen recycleren. o In 2035 moeten bedrijven 70% van hun verpakkingen recycleren.

Voor elektronische producten (smartphones, laptops, ….) is in het initiële voorstel van de Europese Commissie een recyclagedoel opgenomen van 30% single-use plastics en 50% voor andere verpakkingsvormen.

Beperking van onnodige verpakkingen Bedrijven zullen verplicht worden om de hoeveelheid verpakkingen te verminderen.

Dit kan gerealiseerd worden door bijvoorbeeld kleinere verpakkingsformaten te gebruiken of verpakkingen te ontwerpen die herbruikbaar of navulbaar zijn. Zoals het er nu naar uit ziet, zullen de volgende maatregelen van kracht worden

o Het gebruik van kleinere verpakkingen voor producten die niet snel bederven. o Het gebruik van verpakkingen die herbruikbaar of navulbaar zijn. o Het gebruik van verpakkingen die gemaakt zijn van recycleerbare materialen.

Ook hier zijn specifieker maatregelen voor elektronische producten, zoals bijvoorbeeld een target van 20% herbruikbare verpakkingen voor smartphones.

Verplichte informatieverstrekking Bedrijven zullen verplicht worden om informatie te verstrekken over verpakkingen, denk aan de materiaalsamenstelling, de herbruikbaarheid/navulbaarheid en de mogelijkheid om te recycleren.

De voorgestelde herziening omvat ook specifieke etiketteringseisen voor elektronicaverpakkingen. Deze vereisten zouden het voor consumenten gemakkelijker maken om elektronicaverpakkingen te identificeren en te recycleren. Alle elektronicaverpakkingen zouden bijvoorbeeld moeten worden voorzien van een etiket dat aangeeft van welk type materiaal de verpakking is gemaakt.

Al deze maatregelen moeten leiden tot een vermindering van afval en van de uitstoot van broeikasgassen. Deze herziening van de verpakkings- en verpakkingsafvalwetgeving is dan ook een belangrijke stap om de doelstellingen van de Green Deal te bereiken. 

Thomas Pirard (Attaché Unizo Internationaal & Europa)

VEILIGHEID

Hoe kan u zich beschermen tegen vlambogen?

Iedereen weet het: vlambogen zijn uiterst gevaarlijk en potentieel zelfs dodelijk. Maar hoe ontstaan ze? Wat zijn de gevolgen en hoe kan u zich ertegen beschermen?

Wij vroegen het aan een paar experts bij Fluvius en aan Andy Lava (sales manager SGC) en Frederik Delobelle (senior development Engineer SGC). Zij deelden enthousiast hun expertise in de materie.

Wat is een vlamboog?

Hoe ontstaan vlambogen?

Een vlamboog ontstaat door een kortsluiting in een elektriciteitscabine. Die fout ioniseert de lucht, die op die manier sterk geleidend wordt. De enorme energieopwekking die door de vlamboog ontstaat, kan zich door die geleidende lucht ontzettend snel verspreiden, met grote gevolgen: een drukopbouw, een grote hoeveelheid hitte, licht, geluid, giftige stoffen, ontploffing…

We spreken hoofdzakelijk van vlambogen in een midden- en hoogspanningsomgeving, maar ook op laagspanningsborden van 230V en 400 V, kunnen zeer grote kortsluitstromen optreden. Wie daar een kortsluiting veroorzaakt (bijvoorbeeld met een schroevendraaier of moersleutel), wordt ook blootgesteld aan een pak kiloampères.

Vlambogen kennen diverse oorzaken. Zo kan een defect in de isolatie tussen geleiders een mogelijke oorzaak zijn. Denk bijvoorbeeld aan het ontbreken van een mantelisolatie tussen kabels, het ontsnappen van isolerend gas…

Daarnaast heeft vochtig weer ook een invloed en verhoogt het de kans op een interne boog. Zeker in combinatie met reeds aanwezige defecten.

Soms is een defect in de schakelapparatuur zelf de oorzaak.

Bij SGC-SwitchGear Company wijst men ons op het belang van een degelijk onderhoud van het schakelmateriaal: “Door inefficiënt onderhoud, stof en vochtproblemen in de cabines kunnen kortsluitingen ontstaan. Degelijk nazicht verdient zeker aanbeveling. Ook bout-moerverbindingen van de elektrische

In de kantoren van SGC konden we een aantal poppen fotograferen die duidelijk tonen welke gruwel een vlamboog kan aanrichten. Voor alle duidelijkheid: de poppen droegen beschermende kledij, maar geen vlamboogvaste kledij.

27

28 V E I L I G H E I D

contacten worden best jaarlijks opnieuw aangedraaid, want als dergelijke elektrische verbindingen los zouden komen, is dat een oorzaak van ozonvorming. In combinatie met vocht vormt zich dan salpeterzuur, wat nefast is voor de levensduur van het schakelmateriaal.”

Ook een menselijke fout kan aan de grondslag liggen van een vlamboog. Zo kan het gebeuren dat een foute verbinding gemaakt wordt of -in heel zeldzame gevallen- een stuk gereedschap in de cabine blijft liggen.

Fluvius bezorgde ons een paar voorbeelden, rechtstreeks uit de praktijk: • rat die verbinding maakt tussen twee geleiders • schakelaar die te traag opent (mechanisch defect) • kruipstromen door oppervlaktevervuiling

Momenteel is er op de markt een grote keuze aan vlamboogvaste persoonlijke beschermingsmiddelen. (beeld: Nussbaumer)

Wat kunnen de gevolgen zijn van vlambogen?

Vlambogen hebben twee grote gevolgen: • hete deeltjes en gassen komen vrij door de energie van de vlamboog en het smelten van allerhande metalen; • enorme drukgolf ten gevolge van de plotse temperatuurstijging.

Dit alles gebeurt in een mum van tijd en vernietigt de apparatuur en mogelijk ook het gebouw. Het spreekt voor zich dat zich dan ook een langdurige stroompanne voordoet met productieverlies en grote economische gevolgen.

Hoe kan de installateur ze voorkomen?

Een eerste belangrijke stap is het goed verzorgen van de installatie: voldoende aandacht besteden aan een goed doordachte installatie kan al veel problemen vermijden. Vervolgens is ook het onderhoud cruciaal: vervuiling in combinatie met condensatievorming kan zorgen voor kruipstromen (en op termijn ook een vlamboog). Dat kan vermeden worden door een grondig periodiek onderhoud. Dat kan trouwens ook mechanische en elektrische defecten voorkomen. Daarnaast is ook het meten en detecteren uitermate belangrijk: door regelmatig de installatie te controleren kunnen veel problemen vroegtijdig gedetecteerd worden (kruipstromen, deelontladingen,…). Veelal kan dit visueel, maar er zijn ook meettoestellen beschikbaar die de conditie van de apparatuur kunnen nakijken en controleren.

Naast het oordeelkundig installeren en onderhouden van apparatuur, wijst SGC ons ook op het belang van performant schakelmateriaal: “Anno 2024 staan we al heel ver qua veilig materiaal. Ondertussen moet alle apparatuur op de Belgische markt conform zijn aan de Synergrid-eisen, wat betekent dat ze aan strenge eisen moeten voldoen. Ze worden dan ook uitgebreid getest en zijn zonder uitzondering vlamboogvast. Toch zijn er nog enkele verschillen: er zijn cabines die de vlamboog afleiden, andere die de vlamboog koelen en nog andere die de vlamboog volledig doven. Deze laatste zijn uitgerust met een zogenaamde arc-killer, letterlijk vertaald: ‘vlamboogdoder’.

Daarbij wordt -bij een fout- de ontstane fase-fase vlamboog

Vergeet de ‘vitale 7’ niet De ‘vitale 7’ zijn 7 stappen om een elektrische installatie op een veilige manier buiten spanning te plaatsen. Ze zijn een leidraad om er zeker van te zijn dat ze gedurende de tijd van de interventies buiten spanning blijft. Nelectra ontwikkelde een educatieve affiche, waarop de "vitale 5 (of 7)" uitgelegd staan. Deze affiche overloopt de te nemen stappen voor wie veilig wil werken aan een elektrische installatie.

Daarnaast ontwierp Nelectra ook een handige removable sticker, A5 formaat met de afbeelding van de Vitale 5(7). Deze sticker is ideaal om in uw elektriciteitskasten te hangen. Zo wordt u herinnerd aan de juiste procedure die gevolgd moet worden bij werkzaamheden aan elektrische installaties. Want ook bij Nelectra zijn wij overtuigd dat veiligheid boven alles gaat. En aangezien we ook graag commercieel met u meedenken, voorzien we ook uw bedrijfsnaam en telefoonnummer op de sticker. Zo weet uw klant wie er moet gebeld worden als er problemen zijn.

Meer info vindt u in onze webshop op www.nelectra.be

VEILIGHEID

afgeleid naar een gecontroleerde fase-aard fout in een paar milliseconden en de vlamboog is weg. Bij dit type van performanter schakelmateriaal blijft de operator volledig beschermd: bij dit type schakelmateriaal zijn er geen uitwendige verschijnselen.”

SGC in een notedop SGC - Switch Gear Company is een onderdeel van de Belgische holding Het Veer.

Voor de oorsprong van deze holding moeten we terug naar 1979, toen Rik Vandoorne Deba oprichtte, ondertussen een toonaangevende naam in de installatie van middenspanningsinstallaties, variërend van 3 tot 24 kV, zowel voor binnen- als buitenopstelling. Deba groeide, specialiseerde zich in diverse zijtakken en bracht die nieuwe specialisaties onder in nieuwe bedrijven (zoals SGC, Mevoco, CDC, Robby, V-coat…). In 1984 werd de overkoepelende holding Het Veer opgericht, die ondertussen mee geleid wordt door Sophie Vandoorne, de dochter van de oprichter.

SGC produceert en distribueert wereldwijd middenspanningsoplossingen voor alle toepassingen en omgevingen. Om te benadrukken dat enkel hoogkwalitatief, veilig materiaal gemaakt wordt, kreeg SGC de baseline ‘Built to last’. www.switchgearcompany.eu

Hoe kan de installateur zich beschermen tegen vlambogen?

Als installateur draag je bij het werken aan elektriciteitscabines best beschermende kledij tegen elektrische vlambogen. Er bestaan diverse vlamboogbeschermende pakken, jassen en shirts.

Ook helmen met gelaatscherm, en isolerende handschoenen zijn noodzakelijk.

Tot slot bestaat er ook een stappenplan (de vitale 7) om u te begeleiden bij het veilig buiten spanning plaatsen van een elektrische installatie vooraleer u eraan begint te werken (zie kaderstukje op vorige pagina).

Beeld van een tijdje geleden: de restanten van een elektriciteitscabine in ons land na een vlamboog.



Linda Claeys

Ontdek de nieuwste trends op Light + Building Van 3 tot 8 maart is het weer tijd voor Light + Building.

Onder het motto ‘Be Electrified’ wil deze internationale vakbeurs zijn bezoekers doordringen van het belang van elektrificatie voor een toekomstgerichte bouwsector. Wil u ook naar Frankfurt am Main om er de nieuwste trends te ontdekken? Dankzij ElektroVisie kan u gratis tickets scoren!

Light + Building bestrijkt van oudsher het spectrum van intelligente lichttechniek tot toekomstgericht wonen en bouwtechniek. Een unieke combinatie die ervoor gezorgd heeft dat Light + Building uitgegroeid is tot de belangrijkste internationale ontmoetingsplaats voor experts, fabrikanten, planners, architecten en investeerders. Zij gaan allemaal op zoek naar toekomstgerichte oplossingen èn maken ze van de gelegenheid gebruik om kennis uit te wisselen, nieuwe business te maken en inspiratie op te doen.

Veranderende markt De manier waarop wij werken en leven in onze huizen, kantoren, gebouwen en steden, verandert voortdurend. Light + Building wil ook dit jaar alle onderwerpen die deze veranderingen ondersteunen in de kijker zetten. Denk daarbij aan efficiënt energieverbruik, comfortniveau en gemak, allround veiligheid en beveiliging.

Elektrificatie Vooral voor de duurzaamheid in een toekomstgerichte bouwsector is elektrifi-

Gratis tickets voor Light + Building Wil u Light + Building een bezoekje brengen, dan biedt ElektroVisie een gratis doorlopend ticket aan eerste 50 lezers die een mailtje sturen naar info@belgium.messefrankfurt.com met als onderwerp: “Gratis Light + Building 2024 ticket- actie ElektroVisie”. Tickets zijn beschikbaar zo lang de voorraad strekt. catie een belangrijke component. Daarom koos Light + Building ‘Be Electrified’ als motto voor de editie van 2024. Vanuit dit motto ontstonden de drie thema’s: duurzaamheid, connectiviteit en werk + wonen. Doorheen Light + Building vormen zij de rode draad voor lezingen, rondleidingen en speciale shows. 

Linda Claeys

29

30 T E C H N I S C H E I N F O

Waarom uw ledverlichting niet dooft en hoe je het kan oplossen U schakelt de ledverlichting uit met de lichtschakelaar in de kamer en de led blijft zeer licht branden. Het is een veel gehoorde klacht, met evenveel oplossingen. In dit artikel kijken we naar de oorzaak en bieden u een eenvoudige en goedkope oplossing.

Het is een klassiek verhaal. In een gewone huiskamer bevat de ruimte bijvoorbeeld twee wisselschakelaars, één aan de deur en één aan een andere muur dichtbij een bureau of bed. Er waren nooit problemen met de verlichting, tot de gloeilamp of spaarlamp vervangen werd door ledverlichting. Bij het uitschakelen van de lamp blijft de verlichting zeer zachtjes branden.

Het is geen nagloeien door een fluorescentielaag, zoals bij spaarlampen, want uren later brandt de led nog steeds. In sommige gevallen helpt het om de lamp te vervangen door een ander type of door dubbelpolige schakelaars te gebruiken.

Verklaring

verder de draden parallel lopen, hoe groter de totale condensatorwaarde wordt. Bij 10 m kabel of parallel lopende draden in een buis is dit al 1000 pF of 1 nF. Daarnaast komt een kleine capaciteit door de schakelaars erbij. Om de schakeling te bemeten werd een testopstelling gebouwd met 20 m kabel. De parasitaire capaciteit van de kabel en twee schakelaars was 2,4 nF. De schematische voorstelling van de installatie kan bijgevolg gewijzigd worden naar figuur 2. De draden zijn vervangen door de parasitaire condensator (rood). Dit schema kan vereenvoudigen tot de onderste figuur (links). Het is nu duidelijk dat de led in serie staat met deze condensator.

Figuur 1 toont een schematische voorstelling van de installatie.

De voeding komt uit het 230V net, de twee wisselschakelaars en de lamp zijn aanwezig. Tussen de twee schakelaars zijn drie geleiders met een lengte van meerdere meter niet uitzonderlijk. In de bovenste figuur is de lamp ingeschakeld, in de onderste figuur brandt de lamp zeer zacht. De gemeten effectieve waarde van de spanning is in het eerste geval 230V, in het tweede geval 48V. Figuur 2. Voorstelling met inclusie van de parasitaire elementen Hoe kan een condensator van 2 nF (2.10-9 F) voor dergelijke problemen zorgen? Laten we een eenvoudige berekening doen. De impedantie van de condensator is: 1 =1,3 MΩ (2*π*50Hz*2,4nF)

Figuur 1. Schematische voorstelling wisselschakeling De essentie in de verklaring zit bij de elektrische bekabeling en niet bij de schakelaars. Een geleider bestaat uit een koper, omgeven door isolatie. Twee geleiders bestaan bijgevolg uit twee metalen delen met daartussen een isolator. Dit is de definitie van een condensator. Elke twee geleiders vormen een zogenaamde parasitaire condensator. Een parasitair condensator is een onbedoeld of ongewenst component dat ontstaat door de fysieke structuur. De parasitaire capaciteit is niet opzettelijk ontworpen in het circuit, maar ontstaat als gevolg van de eigenschappen (geleider en isolator) van de componenten en hun opstelling (parallel naast elkaar). Een typische waarde voor deze condensator is 100 pF/m. Hoe langer de kabel of hoe

Een gloeilamp van enkele tientallen Watt heeft een weerstand van ongeveer 1 kOhm. Bij het inschakelen van de lamp staat 230V over de lamp, bij het uitschakelen van de lamp ontstaat er een spanningsdeling tussen de parasitaire condensator en de lamp. Let wel, de spanningsdeling is vectorieel, maar als resultaat staat er 150 mV over de gloeilamp. De lamp zal niet zichtbaar branden.

Bij ledverlichting is de opbouw echter helemaal anders en is de impedantie van de lamp veel hoger. Daarbij wijzigt de impedantie binnen de 50 Hz cyclus, waardoor een berekening ons te ver zou leiden. Daarom houden we het bij een meting.

Als de schakelaar uit is, dan staat er door de spanningsdeling tussen twee relatief grote impedanties nog 48 V over de lamp, wat voldoende is om de lamp in te schakelen. Fig. 3 toont enkele meetwaarden. Figuur 3 (boven) toont de spanning over en stroom door de lamp als de 3W ledlamp ingeschakeld is.

TECHNISCHE INFO

De effectieve waarde van de spanning is 231,7V, de effectieve waarde van de stroom is 14,2 mA. Bij het uitschakelen van de lamp zien de spanning en stroom er volledig anders uit, met een effectieve waarde van 48,0V en 143 µA. De spanning wordt een afgevlakte sinus, doordat de condensator in de lamp vanaf een bepaald waarde begint op te laden.

Fig. 5. Spanning (V) en stroom (A) door parallelle LED en C parallel, spanning uit

Besluit

Fig. 3 Boven: LED ingeschakeld, spanning (V) en stroom (A) door de LED, Onder: LED uitgeschakeld

Oplossing Uit bovenstaande verklaring komt een eenvoudige oplossing naar boven. Aangezien de oorzaak te vinden is bij de spanningsdeling tussen de kabelcapaciteit en de impedantie van de lamp, kan het probleem opgelost worden door de impedantie van de lamp te verlagen. Dit kan door een weerstand of condensator parallel te plaatsen. Een condensator zorgt niet voor bijkomend verbruik, aangezien het vermogen reactief is en niet actief, wat uiteraard de voorkeur heeft. Kies wel voor een condensator die bestand is tegen de netspanning van 230V en eventueel optredende overspanningen op het net (types Y3, Y2 of X2).

Fig. 4. LED met parallel geplaatste condensator In de testopstelling lost het parallel plaatsen van een 10 nF condensator het probleem op (figuren 4 en 5). De spanning is terug sinusoïdaal omdat de led niet meer brandt. De effectieve waarde daalt naar 36,5V, de stroom in de led en condensator samen is 180 µA. Deze stroom bestaat enkel uit de stroom door de condensator en een minimale lekstroom naar de lamp. Indien er nog altijd zichtbaar licht is, dan zal het verhogen van de C-waarde het probleem oplossen .

Bovenstaand fenomeen is maar één van de mogelijke problemen met led. Sommige lampen lichten zeer kort op door het opladen van een interne condensator, waarna deze snel ontlaadt over de interne schakeling. Andere problemen ontstaan door een waaklampje in de schakelaar. In dit artikel is aangetoond dat inzicht in het probleem kan leiden tot zeer eenvoudige oplossingen.

 Prof. Jos Knockaert

Professor Jos Knockaert is verbonden aan UGent Campus Kortrijk – Onderzoeksgroep Lemcko en is gespecialiseerd in EMC, vermogenselektronica en elektrische machines.

31

32 T E C H N I S C H E I N F O

De invloed van elektronica op de kwaliteit van verlichting Sinds de opkomst van ledverlichting heeft de elektronica een revolutionaire impact gehad op het verlichtingslandschap. Terwijl leds onbetwistbare voordelen bieden, zoals energiezuinigheid en variabele lichtspectrumopties, brengen ze ook uitdagingen met zich mee die de kwaliteit van het uitgestraalde licht beïnvloeden.

Led biedt enorm veel voordelen waarvan energiezuinigheid één van de belangrijkste is. Een andere significante eigenschap van een led is zijn vermogen om de lumenoutput en lichtspectrum te variëren in een fractie van enkele nanoseconden. Dit kan in sommige gevallen een voordeel zijn, denk maar aan LiFi (Light Fidelity) waarmee men data via het licht kan overzenden in snelheden tot 10Gbps. Maar het kan ook een nadeel zijn, want elke storing zal zichtbaar zijn in de lumenoutput. Vanaf het moment dat het een ongewenst effect is, dan spreken we van TLA’s, ofwel ‘Temporal Light Artefacts’. Hierin zijn er twee belangrijke te onderscheiden, namelijk flikkering en stroboscopisch effect.

een periodieke lichtbron, kan het lijken alsof het object stilstaat of zich langzaam beweegt, afhankelijk van de synchronisatie tussen de beweging en de lichtpulsen.

Wat zeggen de richtlijnen?

De Europese ecodesign richtlijn (EU) 2019/2020 legt het kader vast voor prestatiecriteria waaraan producten en elektrische apparatuur, met inbegrip van led-lichtbronnen moeten voldoen om hun product legaal op de markt te mogen brengen. Hieronder vallen ook functionele eisen van lichtbronnen met betrekking tot flikkering en stroboscopisch effecten. De nieuwe versie van NBN EN 12464-1 introduceert twee nieuwe parameters voor deze effecten: Short-term flicker indicator (PstLM) en de Stroboscopic Visibility Measure (SVM).

1. Flikkering: Flikkering is een ongewenste periodieke verandering in de helderheid van het licht, meestal waargenomen als een snelle, ritmische fluctuatie. Dit kan veroorzaakt worden door variaties in de voedingsspanning, slechte regeling van dimmers of de werking van sommige soorten lampen.

Flikkering kan ongemak veroorzaken, visuele vermoeidheid induceren en zelfs gezondheidsproblemen veroorzaken bij gevoelige personen. Daarom worden normen en richtlijnen vastgesteld om de acceptabele niveaus van flikkering te bepalen in verschillende toepassingen. De ecodesign richtlijn legt het volgende op voor flikkering: flikkering (Pst value) PstLM ≤ 1 2. Stroboscopisch effect: Het stroboscopisch effect doet zich voor wanneer snelle bewegingen of veranderingen in de omgeving worden waargenomen als gevolg van de periodiciteit van de lichtbron. Bijvoorbeeld, wanneer een snel bewegend object wordt belicht door

Fig.1: stroboscopisch effect De bijverschijnselen zijn: last van hoofdpijn en concentratieverlies. Het kan de visuele ervaring verstoren en de kwaliteit van de verlichting verminderen. Volgens de ecodesign richtlijn geldt voor het stroboscopisch effect, SVM: SVM ≤ 0,9 a per 1-9-2024 verplicht SVM ≤ 0,4:

De invloed van electronica op TLA’s: Het is dus cruciaal dat de elektronica die gebruikt wordt voor de sturing van de leds kwalitatief goed is en geen storingen veroorzaakt die zichtbaar is in de lumenoutput. Een van de belangrijkste onderdelen in de sturing van leds die vaak een oorzaak is van flikkering of stroboscopische storingen, is de geschakelde voeding, waarvan het blokschema in fig.2 weergegeven is.

TECHNISCHE INFO

Fig.2: blokschema geschakelde voeding Welke storingen liggen hier aan de basis en hoe kunnen we hiermee rekening houden? Laten we even dieper inzoomen op het blokschema van fig.2 en de verschillende golfvormen in de stadia van de geschakelde voeding: Schema punt A fig.2: storingen en fluctuaties in de 230VAC netspanning We spreken hier over harmonische vervuiling op het AC net. Dit is een van de moeilijkste problemen om aan te pakken omdat de storing overal vandaan kan komen.

Fig.3: niet sinusvormige netstroom

De netbeheerder is verantwoordelijk voor een levering van een spanning van voldoende kwaliteit. Deze kan negatief beïnvloed worden door een zwak net of de beïnvloeding door de klant.

De kwaliteit moet aan de Netcode voldoen, die is afgeleid van de Europese norm EN50160.

Men kan ervoor kiezen om een actief dynamisch filter (ADF) toe te passen. De sinusvorm wordt dan met een hoge frequentie gescand. Indien er afwijkingen worden geconstateerd ten opzichte van de ideale sinusvorm dan reageert het actief filter.

Helaas hangt er vaak wel een behoorlijk prijzenkaartje aan deze filters en blijft de discussie: wie is de oorzaak van de storing?

Blokschema B-C: ingangscondensatoren De capaciteiten of de condensatoren aan de ingang moeten ervoor zorgen dat de gelijkgerichte spanning wordt afgevlakt. Men bekomt zo een spanning van 325V gelijkspanning (230Vx√2). Als de condensatoren niet goed gedimensioneerd zijn, bijvoorbeeld te klein in waarde, dan zakt de spanning van 325V te snel in elkaar voordat de volgende piek, na 10ms komt.

Zeker als de voeding zijn maximale vermogen moet leveren dan kan deze spanning in elkaar zakken. We zien dit fenomeen terug in de uitgang en dus lumenoutput als een irritante flikkering van 100Hz. Temperatuursinvloed elco’s: elektrolytverliezen, veroorzaakt door elektrochemisch zelfherstel en uitdroging, verminderen de levensduur van elektrolytische condensatoren. De kwaliteit van de elco’s en dus de verlichting gaat enorm achteruit onder invloed van hoge temperaturen! Weet dat elke 10°C temperatuurstijging de levensduur ongeveer halveert! De voedingen moeten dusdanig geplaatst worden in een ruimte waarin ze genoeg convectie hebben en niet omgeven zijn door bijvoorbeeld isolatiemateriaal.

Fig.4: storing op de 50Hz netspanning Deze vervuilde golfvormen kunnen zowel in de stroom (fig.3) als in spanning (fig.4) voorkomen. In fig.3 zien we dat een niet sinusvormige stroom (blauw) zich in het frequentiedomein vertaalt naar een zuivere sinus met dezelfde frequentie (1e harmonische) en meerdere hogere harmonischen (groen en zwart).

Het zijn vooral de hogere harmonischen die storingen kunnen veroorzaken.

Blokschema C-D: schakelaar Om de transformator in de voeding zo compact mogelijk te houden wordt de frequentie van 50Hz opgeschroefd naar bijvoorbeeld 1kHz of meer. De gelijkgerichte spanning wordt door de interne schakelaar, meestal een FET of MOSFET, omgezet in een blokspanning. De aan- en uit-tijd van deze blokgolf bepaalt het overgedragen vermogen naar de belasting, de ledlamp in dit geval. Het is vaak de minimale belasting die in

33

34 T E C H N I S C H E I N F O

dit geval problemen kan veroorzaken omdat de “aan-tijd” van de schakelaar zeer kort is. Sommige geschakelde voedingen vereisen een minimale belasting om correct te functioneren en kunnen in een soort van hiccup mode gaan waardoor de led irritant aan en uit gaat knipperen.

De steile flanken en de hoge frequenties waarmee geschakeld wordt kunnen elektromagnetische interferentie genereren, wat storingen kan veroorzaken in andere omliggende elektronische apparatuur of ledverlichting en ook flikkering kan veroorzaken.

Een goede afscherming en geschikte filtering is dus nodig om dit te beperken. Elke voeding moet voldoen aan de nodige normen om dit te beperken zoals de IEC 61000-3-2 (beperking harmonische stromen gegenereerd door apparatuur aangesloten op openbare laagspanningsvoedingssystemen) en IEC 61000-3-3: Norm voor beperking van spanningsfluctuaties en flikkering in openbare laagspanningsvoedingssystemen.

Blokschema E-G: gelijkgerichter – uitgangscapaciteit – controlecircuit Aan secundaire kant zitten we in een soortgelijke situatie als aan de primaire kant, zijnde dat het over lagere spanningen gaat. De spanning moet gelijkgericht en afgevlakt worden door de uitgangscapaciteiten. Ook hier gelden weer dezelfde redeneringen zoals hierboven zijn beschreven.

Het controlecircuit bij geschakelde voedingen speelt een belangrijke rol bij het regelen van de uitgangsspanning en het behouden van de gewenste functionaliteit. Het kan echter ook bijdragen aan elektromagnetische storingen (EMI) als het ontwerp niet goed wordt beheerd. Het controlecircuit regelt de schakelfrequentie van de geschakelde voeding. Hoge schakelfrequenties kunnen harmonischen genereren die zich uitstrekken tot in het radiofrequentiespectrum, wat storingen kan veroorzaken in andere elektronische apparaten. Het controlecircuit beïnvloedt de stabiliteit van de uitgangsspanning. Als de regeling niet optimaal is, kan dit leiden tot stroomrimpel op de uitgang, wat elektrische ruis veroorzaakt, kan bijdragen aan EMI en flikkering of stroboscopische effecten kan veroorzaken.

Een goede grondplanning en lay-out van de printplaat kunnen helpen bij het minimaliseren van lusstromen en het verminderen van elektromagnetische emissies.

Problemen bij dimmers met fase afsnijding: Dimmers met fase aansnijding of afsnijding, worden vaak gebruikt om de helderheid van gloeilampen, halogeenlampen en ledlampen aan te passen. Deze dimmers werken door het afsnijden van een deel van de wisselstroomsinusgolf, waardoor het vermogen naar de belasting wordt verminderd en daarmee de helderheid van de lampen wordt aangepast. Hoewel deze dimmers effectief zijn voor het regelen van de helderheid, kunnen ze ook storingen veroorzaken in de verlichting en andere elektronische apparaten.

Minimale belasting: Een vaak voorkomend probleem bij dit soort dimmers is de minimale belasting als men wil terugdimmen naar een heel laag lichtniveau. Tussen elke afsnijding van de positieve en negatieve spanningsgolf (10 ms) moet een periode overbrugd worden waar geen vermogen naar de lamp wordt geleverd (tijd

Fig.5: dimmers met fase-afsnijding tussen de gele blokjes). Hoe verder men terug dimt, des te groter wordt deze tijd om te overbruggen. Bij een gloeilamp is dit geen probleem omdat hij nagloeit, maar een led reageert hier direct op! Het elektronisch circuit, dat vaak een beperkte ruimte in de voet van de lamp heeft, bepaalt de kwaliteit van het dimmen. De meeste ledlampen lossen dit op door zichzelf uit te schakelen. De betere dimmers hebben ook een regelcircuit die men met een schroevendraaier kan instellen om het dimbereik aan te passen zodat hij nooit in deze “flikkermode” zal belanden.

Lange leidingen en PWM: Lange leidingen tussen de dimmer en de verlichting kunnen de kans op storing vergroten. De harmonischen gegenereerd door de fasedimmers kunnen zich gemakkelijker verspreiden en interferentie veroorzaken in andere delen van het elektrische systeem. Overspraak tussen kabels die dicht naast elkaar liggen moet dus best vermeden worden.

Dit geldt ook voor het dimmen van leds met PWM (Puls Width Modulation) waarbij het vermogen naar de led wordt geregeld door de stroom naar de belasting (de lamp) met een bepaalde duty cycle aan en uit te schakelen. De kabel kan in dit geval als antenne fungeren en omliggende elektronische apparatuur storen. Een afscherming en aarden van de mantel van de kabel aan 1 zijde kan een oplossing bieden. Men kan ook kiezen om via continue stroomdimming de leds te sturen, deze geeft geen storing naar de omgeving toe en is de beste oplossing als men vrij wilt zijn van storingen.

Compatibiliteit met ledlampen: Niet alle ledlampen zijn compatibel met fase aan of afsnijden.

Sommige ledlampen kunnen flikkeringen, zoemgeluiden of onregelmatig gedrag vertonen wanneer ze worden gedimd met een fase dimmer. Dit kan als storend worden ervaren. Controleer of de dimmer compatibel is met de specifieke lampen die worden gebruikt. Sommige ledlampen hebben specifieke dimmers nodig voor optimale prestaties.

Gebruik van elektronische dimmers: Elektronische dimmers kunnen een alternatief zijn voor fasedoorsnijdingsdimmers en kunnen minder storing veroorzaken.

Slotconclusie Als besluit kunnen we stellen dat het cruciaal is om aandacht te besteden aan de elektronische componenten en sturingsmechanismen bij ledverlichting om optimale kwaliteit van licht te waarborgen. Normen, richtlijnen en geavanceerde technologieën spelen een essentiële rol bij het minimaliseren van ongewenste effecten en het bevorderen van een comfortabele en gezonde verlichtingservaring.  Wouter Wissink (Technologisch adviseur Volta)

7 VR AGEN A AN

De mens achter….

Kent u onze voorzitters? De mensen die -vaak achter de schermen- hun uiterste best doen om van Nelectra een levendige, interessante federatie te maken en die mee hun schouders zetten onder Filip Verscheure onze talrijke initiatieven. De kans is inderdaad nationaal ondervoorzitter Nelectra groot dat u hen al tegen het lijf liep en met hen van gedachten wisselde. Maar wie is nu de mens achter die professional? Wat doet hij in zijn vrije tijd en waar ligt hij wakker van?

Vanaf nu reserveren wij de laatste pagina van ElektroVisie om onze voorzitters één voor één aan u voor te stellen. In dit nummer is het de beurt aan Filip Verscheure, nationaal ondervoorzitter en voorzitter van de werkgroep West-Vlaanderen.

Hoe brengt u graag uw vrije tijd door?

Mijn wekelijkse zwemtraining op maandagavond sla ik niet over. En op zondag maak ik tijd om wat te genieten en dat het liefst met een fikse natuurwandeling.

Welke film heeft de afgelopen tijd indruk op u gemaakt? Waarom?

Killers of the Flower Moon van Martin Scorsese met de schitterende vertolkingen van Leonardo Di Caprio en Robert De Niro. Deze geweldige film heeft mij een verhaal leren kennen dat ik eigenlijk totaal niet kende: door olie rijk geworden inheemse indianen werden in het begin van de 20ste eeuw vermoord door blanken om de grondrechten te kunnen erven.

Wat is uw fijnste herinnering van het afgelopen jaar?

Ontegensprekelijk de overweldigende, prachtige natuur van IJsland, waar we het geluk hadden om live de uitbarsting van de vulkaan Litli-Hrutur mee te maken.

Over welke investering bent u tevreden?

Ik ben heel tevreden over de zonnepanelen die we 15 jaar geleden op ons dak gelegd hebben. Die voorzien ons dagelijks van de nodige stroom (als de zon schijnt) en helpen ons om een steentje bij te dragen aan het bouwen van een duurzamere en propere wereld.

Wie bewondert u het meest en waarom?

Elon Musk. Ondanks zijn gekke kronkels springen zijn innovatieve ideeën er toch wel uit. Zijn volharding om de wereld elektrisch te laten rijden, gooit de hele mobiliteitssector en -daaruit volgend- ook onze sector volledig overhoop. En volgens mij is dit slechts het begin.

Wat is uw levensmotto?

Als het wat moeilijker gaat, zeg ik tegen mezelf: “We zin een Verscheure en moeten er deure”, wat zoveel wil zeggen als: nooit opgeven en blijven gaan.

Stel dat u morgen verplicht zou worden om van job te veranderen: waarvoor zou u kiezen?

Ik ben altijd al gefascineerd geweest door de lichtshows op muziekfestivals. Dat is een echte kunst en ik denk dat ik mij wel zou amuseren met het programmeren van die ‘moving heads’ en DMX-toestanden.

35

Bespaar energie en verhoog je zelfconsumptie met Niko Home Control Met een smart home systeem zoals Niko Home Control, krijg je een gedetailleerd beeld van de energie die je verbruikt en de energie die je zelf produceert met je zonnepanelen. Die gegevens worden vervolgens gebruikt om jouw energie-efficiëntie te optimaliseren: • Ontvang meldingen in de app bij pieken in je verbruik of een overschot aan zonne-energie.

• Voorkom extra kosten door je verbruik automatisch te spreiden doorheen de dag.

• Optimaliseer je zelfconsumptie en laat automatisch apparaten inschakelen of je warmtepomp activeren wanneer voldoende zonne-energie beschikbaar is.

• Maak komaf met sluimerverbruik dankzij een handige alles uit-routine.

www.niko.eu/energy