หนังสือพิมพ์ฝึกปฏิบัติ ภาควิชาวารสารสนเทศ
ฉบับที่ 1 ปีการศึกษา 2562
คณะนิเทศศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
หน้า
หน้า
ขอแค่ พื้ น ที่ สั ก นิ ด ที่ เ ป็ น ของตน
อย่ า ให้ ก ารรั ก ษ์ โ ลกเป็ น เพี ย งการ
ชีวต ิ ของชายซ่อมรองเท้าในประเทศ
แสดงหนึ่งฉากแล้วจบไป ตามมาดู
อันไร้พื้นที่ให้คนจน
วิ ถี รั ก ษ์ โ ลกแบบยั่ ง ยื น ที่ ไ ม่ ไ ด้ เ ป็ น
4
nisitjournal
หน้า
8
เพียงแค่แฟชั่น
12
ฉบับที่ 1 ปีการศึกษา 2562 | WEBSITE
@nisitjournal
nisitjournal.press
พื้นที่ความคิด
“จั ง หวั ด เราไม่ มี พื้ น ที่ ท างศิ ล ปะ” คนต่ า งจั ง หวั ด ท� ำ อย่ า งไรเพื่ อ ต่ อ ลมหายใจให้ กั บ โลกศิ ล ปะนอก เมืองกรุง
“ที่ของรัฐ สิทธิของใคร”
นักเคลื่อนไหวทางสังคมชี้ รัฐบีบวิถีชีวิตกะเหรี่ยงให้ไร้ทางเลือก เรื่อง : ไข่มุก อินทรวิชัย ภาพ : พชร คำ�ชำ�นาญ
ช า ว ก ะ เ ห รี่ ย ง พ ้ อ รั ฐ อ อ ก ก ฎ ห ม า ย ทั บ พื้ น ที่ อ ยู ่ อ า ศั ย แ ล ะ ท�ำ กิ น ก ร ะ ท บ วิ ถี ชี วิ ต แ ล ะ ไ ม ่ ใ ห ้ สิ ท ธิ ค น อ ยู ่ ร ่ ว ม กั บ ป ่ า นั ก วิ ช า ก า ร เ ผ ย เหตุ รั ฐ ออกกฎหมายทั บ สิ ท ธิ และส่ ง ต่ อ ทั ศ นคติ ที่ ผิ ด ผ่ า นแบบเรี ย น เพราะต้องการรวมศูนย์อ�ำนาจ + พระราชบัญญัติอุทยาน พ.ศ.2504 : เมื่อที่อยู่อาศัยกลายเป็นเขตอุทยาน
“ค�ำว่าอุทยาน มันทับพื้นที่เรา จากที่เคยเป็นของเรา ก็กลายเป็นของรัฐ”
เศรษฐี พะโย ผู้ใหญ่บ้านป่าตึงงาม ต.ปิงโค้ง อ.เชียงดาว จ.เชียงใหม่ เล่าว่า “ค�ำว่าอุทยานมันทับพืน้ ทีเ่ รา จากทีเ่ คยเป็นของเรา ก็กลายเป็น ของรัฐ ช่วงปี 2541-2542 พ่อผมถูกเจ้าหน้าทีร่ ฐั จับไป แล้วก็ตอ่ สู้ กันด้วยศาล เราต่อสูม้ าสีป่ ี แต่เราไม่ชนะ เพราะต�ำรวจเองก็ไม่อยาก ท�ำคดี บอกให้พอ่ ผมปัม๊ ลายนิว้ มือไปเลย ไม่มอี ะไรหรอก จะได้จบๆ พ่อผมไม่รู้หนังสือก็ปั๊มไป ปั๊มไปปุ๊บกลายเป็นรับสารภาพข้อหา บุกรุกท�ำลายป่า” พระราชบั ญ ญั ติ ที่ ส ่ ง ผลต่ อ วิ ถี ชี วิ ต ของชาวกะเหรี่ ย งเป็ น อย่างมากนัน่ คือ พระราชบัญญัตอิ ทุ ยาน พ.ศ.2504 ซึง่ ก�ำหนดว่า พืน้ ทีท่ ถี่ กู ประกาศให้เป็นอุทยานนัน้ ห้ามมิให้ผใู้ ดเข้าไปอยูอ่ าศัย ท�ำกิน ปัญหาคือ พื้นที่บางส่วนที่ถูกประกาศให้เป็นเขตอุทยาน กลับทับซ้อนกับพืน้ ทีข่ องชาวบ้านและกลุม่ ชาติพนั ธุท์ อี่ าศัย และ ท�ำไร่ในบริเวณนัน้ มาก่อนหน้าเป็นเวลานาน ส่งผลให้วถิ ชี วี ติ ของ พวกเขากลายเป็นสิง่ ทีไ่ ม่ชอบด้วยกฎหมายไปโดยปริยาย จนกระทั่งวันที่ 30 มิถุนายน 2541 มีการปรับแก้ พ.ร.บ. ให้คนสามารถอยู่ร่วมกับป่าได้มากขึ้น โดยใช้เกณฑ์ภาพถ่าย ทางอากาศพิสูจน์สิทธิในการอยู่อาศัยและท�ำกิน หากมีร่องรอย การใช้ประโยชน์ในพืน้ ทีก่ อ่ นปี 2545 ก็สามารถอยูต่ อ่ ไปได้ แต่หาก ไม่มรี อ่ งรอย พืน้ ทีต่ รงนัน้ จะถูกทวงคืน และชาวบ้านต้องย้ายออก ทว่า ประยงค์ ดอกล�ำใย ประธานคณะกรรมการประสานงาน องค์กรพัฒนาเอกชนชีว้ า่ มตินไี้ ม่สามารถช่วยแก้ไขปัญหาได้จริง เนื่ อ งจากชาวกะเหรี่ ย งมี วั ฒ นธรรมการท� ำ ไร่ ห มุ น เวี ย น โดยเพาะปลูกไร่ละหนึง่ ปีตอ่ ครัง้ หลังจากเก็บเกีย่ วผลผลิตในไร่นนั้ เสร็จ ก็จะตัดต้นไม้ วัชพืช และเผากลบหน้าดินเพื่อปรับปรุงดิน จากนั้นจึงหมุนเวียนไปหาพื้นที่ใหม่ต่อไป ซึ่งชาวกะเหรี่ยงจะเว้น ช่วงทิง้ ไร่เก่าประมาณ 7-10 ปี เพือ่ รอให้พนื้ ทีเ่ ดิมฟืน้ ตัวกลายเป็น ป่าสมบูรณ์กอ่ น จึงจะกลับมาท�ำทีผ่ นื เดิมได้
“กรมอุทยานดันใช้พนื้ ทีภ่ าพถ่ายปีเดียว คือปี 2545 มาพิสจู น์ ร่องรอยการใช้งาน แต่สมมติปี 2545 เขาใช้พนื้ ทีต่ รงนี้ แต่อกี สีแ่ ปลง ที่ เ ขาทิ้ ง ไว้ ใ ห้ มั น ฟื ้ น ฟู ตั ว เอง มั น ก็ ไ ม่ เ ห็ น ร่ อ งรอยการใช้ ง าน เพราะป่ามันขึ้นหมดแล้ว กลายเป็นว่าสี่แปลงนั้นที่เขาเคยใช้มา ก่อนหน้านี้หลายปี ถูกตัดสินว่าไม่ใช่ของเขา เขาเหลือพื้นที่อยู่ แปลงเดียว มันก็ท�ำไร่หมุนเวียนแบบเดิมไม่ได้ ต้องเปลี่ยนมา ท�ำเกษตรบนพื้นที่เดิมซ�้ำๆ เช่น ปลูกข้าวโพด สุดท้ายหน้าดินมัน เสื่อม ก็ต้อง ใช้ปุ๋ย ใช้ยา ทั้งที่เมื่อก่อนเขาท�ำไร่หมุนเวียนกัน ไม่จำ� เป็นต้องใช้เลย” + นโยบายทวงคืนผืนป่า : ทวงคืนจากชาวบ้าน แต่ละเว้นนายทุน
อีกหนึ่งนโยบายที่ส่งผลกระทบต่อวิถีชีวิตชาวกะเหรี่ยงคือ นโยบายทวงคืนผืนป่า หนึ่งในนโยบายของรัฐบาลคสช. ภายใต้ การน�ำของพล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา ทีม่ เี ป้าหมายทวงคืนผืนป่า ให้เพิ่มกลับมาเป็นอย่างน้อยร้อยละ 40 ภายใน 10 ปี หลังจาก ก่อนหน้านีพ้ นื้ ทีป่ า่ ในไทยลดเหลือเพียงร้อยละ 32 โดยตามประกาศ นโยบายนี้ เน้นมุง่ เป้าไปทีก่ ารทวงคืนผืนป่าจากกลุม่ นายทุนใหญ่ และผู ้ มี อิ ท ธิ พ ลที่ ใ ช้ พื้ น ที่ ป ่ า ไม้ ส ร้ า งรี ส อร์ ท ที่ พั ก หรื อ อื่ น ๆ เพือ่ ผลก�ำไรในเชิงธุรกิจ ซึง่ ในทีน่ รี้ วมถึงการบุกรุก แต่ในทางปฏิบตั ิ กลับเน้นทวงคืนผืนป่าจากชาวบ้านที่อาศัยอยู่ในบริเวณนั้นมา อย่างยาวนานแทน “ปี 2504 อ่างทอง ปทุมธานี อยุธยา และนนทบุรี มีพื้นที่ป่า 20 เปอร์เซ็นต์ แต่ปัจจุบันจังหวัดเหล่านี้ไม่มีป่าเลย พื้นที่ป่า กลายเป็นโรงงาน สิง่ ก่อสร้างเต็มไปหมด ค�ำถามคือ ท�ำไมรัฐถึงไม่ ไปทวงคืนผืนป่าจากจังหวัดเหล่านี้บ้าง เลือกทวงคืนแต่จากพืน้ ที่ บนเขาบนดอยซึง่ เหลือพืน้ ทีป่ า่ เยอะกว่าจังหวัดเหล่านัน้ อีก ท�ำไม ถึงบีบให้บางจังหวัดต้องอนุรักษ์ป่า 100 เปอร์เซ็นต์ ถ้าจะให้ เป็นธรรมคือต้องไปทวงคืนจากพืน้ ทีท่ เี่ คยมีปา่ แต่ตอนนีม้ นั หายไป หมด แล้วเฉลีย่ จ�ำนวนพืน้ ทีก่ นั ไปในแต่ละจังหวัด” ประยงค์กล่าว อ่านต่อหน้า 16