Hoogtelijn 5-2013

WWW.NKBV.NL | NOVEMBER 2013 | NR 5

HOOGTELIJN BE RGS PORT M AGA Z I N E VA N DE KON I N K L I J K E N E DE R L A N D S E K L I M - E N BE RGS PORT V E R E N IGI NG

rwinptee ren kam

DO’S & ’S

juist die kou in!

DONT

TREND

Toeren met een splitboard

SN UWSCHOENEND Door het hart van de Vogezen

SCHOTSE KOU

Beklimming van de Ben Nevis

ijstijd begint bij bever 365 dagen per jaar klaar voor de klim van je leven een droom: via een steile ijswand naar de top van de Great Wall of china. snerpende wind, een onbetrouwbare ondergrond. alles staat of valt bij een goede voorbereiding. Bij Bever helpen we je met de beste gear en deskundig advies om ongeschonden boven te komen. je eerste meters maken in het ijs? schrijf je dan in voor een van de nkBv clinics bij Bever den Haag the Globe op onze unieke indoor ijsklimmuur.

KIJK VOOR DE VOLLEDIGE COLLECTIE OP BEVER.NL

Klimmer: Bas Visscher Team Alpine Adventures Fotograaf: Bas van der Smeede Great Wall of China 41°01’03”N, 77°20’38

Bekijk exclusief Beeldmateriaal op Bever.nl/alpine-adventures

>>> inhoud >>> hoogtelijn 5 2013 >>> Actueel 8 68 70 72 78 80 82

Op de Hoogte NKBV voor jou 150 jaar Zwitserse Alpenclub Parapenten rond de Zugspitze Veilig met elkaar op pad Gespot in het wild Vooruitblik

Win

ter

Bergwandelen 26 46 52 66

Winterkamperen in België Sneeuwschoenwandeling Vier-Quellen-Weg, Zwitserland Gemarkeerd: Ötztal

Alpinisme

16 BASISKAMP WIPPTAL, OOSTENRIJK Toerskiën, snowkiten en hooien op ski’s

16 Basiskamp Wipptal 20 Winterbeklimming Ben Nevis 40 Toeren per splitboard

Win t er

Sportklimmen 30 36 58 60 76

IJsklimmen in Obertauern Op IJsklimcursus met de NKBV Kids in Actie: schoolklimmen Klimmen in Patagonië En route: Telendos

Uitrusting 6 45 50 75

IJsklimmateriaal Splitboards vergeleken Markt & Materiaal Beveraanbieding voor leden

30

? Kijk op: Meer in form atie ww w.nkbv.nl .nl ww w.hoogtelijn m /nkbv ww w.twitter.co 7oEI //on.fb.me/GG : Facebook: http QTcY ://li nkd.in/GE Li nkedIn: http

IJSKLIMMEN IN OBERTAUERN door Dennis van Hoek en Marianne van der Steen

40

Duurzaam NKBV

De NKBV streeft naar een duurzame relatie met leden en alle partijen in het veld. Duurzaamheid is ook een kernwaarde als het gaat om natuur, milieu en sociale waarden. Wij brengen dit zo goed mogelijk tot uitdrukking in een duurzame inkoop en bedrijfsvoering.

Hoogtelijn en onze reis- en cursusgidsen drukken wij op FSC-papier: papier uit duurzaam beheerde bossen (een keurmerk met goedkeuring van het Wereldnatuurfonds).

Voor onze correspondentie gebruiken wij 100% recycled papier. Wij schenken duurzame koffie (van Peeze), hebben een CO2 neutrale postbezorging en -dataopslag en promoten het reizen per openbaar vervoer naar bergbestemmingen.

4

| HOOGTELIJN 5-2013

04_HL0513_r02_inhoud.indd 4

NIEUWE TOERTREND: Splitboarden

52 VIER-QUELLEN-WEG Vijf pittige etappes in Zwitserland

Win

ter 10/29/13 2:06 PM

>

hoogtelijn 5 2013 >>> redactioneel > Win t er

20 DE HOOGSTE VAN SCHOTLAND onder barre omstandigheden

72

46

VLIEGE(RE)ND

BALONNEN & SPINDRIFT

de berg af

in de Vogezen

Win t er

Mooi rapport Eind september was de Hoogtelijnredactie in Badhu. Dat is helaas geen Nepalees dorp, maar een Arabisch restaurant in Utrecht. We namen er afscheid van oud-eindredacteur Mieke Scharloo en van de vrijwilligers Christa Slootman, Moniek Janssen en Pieter Dirksz.

Bij het afscheid hadden we een mooi cadeau, namelijk de resultaten van het onderzoek naar Hoogtelijn waarop achthonderdvijftig mensen van het NKBV-ledenpanel hebben gereageerd.

De professionalisering zoals die ingezet is door Mieke Scharloo, de eerste betaalde eindredacteur van Hoogtelijn, heeft zijn vruchten afgeworpen. Die lijn is doorgezet door Tjitske Nijdam, die met een rugzak vol ervaring en frisse ideeën aantrad. In grote lijnen zijn de reacties op Hoogtelijn zeer positief. Dat is een pluim die wij de vier vertrekkers konden meegeven, naast een passend bergsportcadeau en een NKBV-topvlag.

En daarna gaan we weer over tot de orde van de dag. Want het rapport is mooi, maar het kan altijd beter. Ook daarvoor hebben vele leden suggesties aangedragen. Die zijn soms tegengesteld aan elkaar, maar niettemin de moeite waard om er serieus mee om te gaan. En we gaan op zoek naar twee nieuwe enthousiaste redacteuren die kunnen schrijven en fotograferen, bergliefhebber en lid van de NKBV zijn. Om samen met de rest van de redactie het fraaie rapport ook in komende nummers waar te maken en waar mogelijk te verbeteren.

We hopen vele NKBV’ers weer persoonlijk te treffen op zondag 16 maart tijdens de jaarlijkse NKBV-Bergsportdag in Nieuwegein.

Met dank voor de waardering en graag gedaan!

Peter Daalder Hoofdredacteur Hoogtelijn peter.daalder@hoogtelijn.nl WWW.NKBV.NL | NOVEMBER 2013 | NR 5

HOOGTELIJN BE RGS PORT M AGA Z I N E VA N DE KON I N K L I J K E N E DE R L A N D S E K L I M - E N BE RGS PORT V E R E N IGI NG

rwinte peren kam

DO’S & ’S

juist die kou in!

DONT

60

TREND

Toeren met een splitboard 01_HL0513_R01_cover.indd 1

ARGENTIJNS PATAGONIË Tweehonderd versbehaakte routes in the middle of nowhere

SN UWSCHOENEND Door het hart van de Vogezen

SCHOTSE KOU

Beklimming van de Ben Nevis 10/29/13 2:19 PM

Gert van Gerven op de Col des Crochues in de Aiguilles Rouges bij Chamonix (Frankrijk).

Foto: Menno Boermans HOOGTELIJN 5-2013 |

5

r o o v t b e h g i d o n e Alles wat j

Ijsklimmen Als je hoog boven de grond in een bevroren waterval hangt, wil je van je materiaal op aan kunnen. Op deze pagina ons advies voor een ijsklimuitrusting. En op pagina 33 zie je wat de beste ijsklimmers van Nederland Dennis van Hoek en Marianne van der Steen meenemen. Doe er je voordeel mee!

1 Twee ijsklimbijlen met handvat.

2 IJsschroeven, de meeste 13 centimeter lang, ook een of twee korte en minimaal één lange om een abalakovzekering te kunnen maken.

5

3 Losse prusiktouwtjes en een haakje (van fietsspaak) om abalakov-zekeringen te kunnen maken.

4 Monopoint watervalstijgijzers.

5 EHBO-set.

6 Wat losse schlinges voor standplaatsbouw en voor tussenzekeringen aan rotspunten, bomen etc.

7 Setjes. Ook een of twee met zogenaamde screamers voor twijfelachtige tussenzekeringen.

8 Nuts en friends.

9 Stijgijzervaste schoenen.

10 Vijlen voor het scherp houden van bijlpunten en stijgijzerpunten.

11 Thermosfles voor warm drinken.

12 Warm en licht synthetisch jasje voor op de standplaats.

13 Helm, geen luchtgaten of vizier.

14 Klimgordel met standaard standplaats- en zekeringsmateriaal.

15 Tweelingtouw.

16 Set ijsklimhandschoenen.

17 Reserve set ijsklimhandschoenen.

Met dank aan Bever Outdoor & Travel voor het gebruik van ijsklimhal The Globe bij Bever Den Haag.

6|

hoogtelijn 5-2013 | foto Frank Husslage

12

13

4

1 3

2

10 6

11 7 8 9

14

15

16 17

hoogtelijn 5-2013 |

7

+++ Op sde hoogte +++ op de hoogte +++ Hoogte, voor Op de w v.nl.

Heb je nieu gtelijn@nkb o o h r a a n of volg mail het ww.nkbv.nl, w p o s w ieu itter.

Meer bergn edIn en Tw k in L , k o o b e ons op Fac

DUITSERS EN OOSTENRIJKERS KEREN TERUG IN UIAA De Duitse (DAV) en Oostenrijkse alpenverenigingen (OEAV) keren terug in de internationale bergsportfederatie UIAA. Zij stapten in 2008 uit de koepel. Een triomf voor de Nederlandse UIAA-voorzitter Frits Vrijlandt, die de terugkeer van deze twee grootste alpenverenigingen ter wereld tot een van zijn speerpunten had gemaakt. Samen vertegenwoordigen ze 1,6 miljoen bergsporters.

De terugkeer werd vorige maand een feit na unanieme goedkeuring door de jaarvergadering van de UIAA. Ook de Russische bergsportfederatie en de recent opgerichte bergsportvereniging van Bangladesh zijn toegelaten.

ANDERE NAAM VOOR BERG IN ALLGÄU De 2170 meter hoge Schüsser, in de buurt van Oberstdorf in het Duitse Allgäu, verdwijnt voorgoed van de landkaart. Daarmee maken Duitsland en Oostenrijk een eind aan jarenlange, grensoverschrijdende spraakverwarring over bergen in de regio. De Schüsser, precies op de Duits-Oostenrijkse grens, werd door de Oostenrijkers Hammerpitze genoemd, terwijl de iets verderop gelegen 2260 meter hoge Hammerspitze (dixit Duitsland) door Oostenrijkers juist de Schüsser werd genoemd.

Om een eind te maken aan verwarrende en mogelijk zelfs gevaarlijke situaties (scenario: je belt de bergredding en die vliegen naar de verkeerde Hammerspitze, of naar de verkeerde Schüsser) is besloten beide bergen een nieuwe naam te geven.

De 2260 meter hoge berg gaat voortaan door het leven als Oberstdorfer Hammerspitze, de berg van 2170 meter wordt in het vervolg aangeduid als Walser Hammerspitze. Probleem opgelost.

Nieuwe boulderhal in Utrecht Boulderaars in de (wijdere) omgeving van Utrecht kunnen sinds 7 september terecht bij Boulderhal Sterk. De nieuwe hal is de zevende(!) boulderhal in Nederland en heeft ruim 500 vierkante meter boulderwand met negen circuits, van makkelijk tot moeilijk. Naast de circuits zijn er ook trainingsfaciliteiten speciaal voor de boulderaars die hun spierbundels willen onderhouden. Er zijn onder andere een trainingswand, stokjesbord, campusbord en vingerborden. Zie voor meer informatie, openingstijden en toegangsprijzen www.boulderhalsterk.nl

Toerskidag op 10 november Op zondag 10 november is de jaarlijkse Toerskidag in het Lloyd Hotel in Amsterdam. Er zijn lezingen van onder meer professioneel bergsporter en fotograaf Rogier van Rijn en Rolf Westerhof van het Snow Safety Center. Verder is er natuurlijk uitgebreide aandacht voor het reisprogramma van de Skitoerencommissie. Bergsporters die willen beginnen met toerskiën, kunnen er dit jaar aan de hand van hun eigen skifilmpjes advies krijgen over de benodigde skitechniek. Ga voor meer informatie naar de NKBV-website via tinyurl.com/qcy4fl9.

HELFT DODELIJKE ONGELUKKEN GEBEURT BIJ BERGWANDELEN De helft van de dodelijke bergsportongelukken in Oostenrijk gebeurt tijdens het bergwandelen. Dat blijkt uit cijfers die de Oostenrijkse bergreddingsdienst eind september bekendmaakte. In totaal registreerden de bergredders vorig jaar verspreid over Oostenrijk 2556 bergsportongelukken. Volgens de Oostenrijkse politiechef Norbert Zobl is het aantal ongelukken in lijn met andere jaren. Hij wijst erop dat er ieder jaar miljoenen mensen onderweg zijn in de Oostenrijkse bergen.

Desondanks kan het beter. Volgens Karl Gabl van het Kuratorium für Alpine Sicherheit hebben sommige bergwandelaars vaak nog een te klein risicobewustzijn. “Ze denken: ik heb een mobiele telefoon, als er wat gebeurt, komt de bergredding me wel halen. Of ze gaan ondanks het weerbericht toch op pad in een klettersteig waar ze twee uur later door de reddingsdienst uitgepikt moeten worden.” Goed voorbereid op pad? Doe een bergwandelcursus van de NKBV. Kijk op www.bergsportreizen.nl.

8|

Finale SchoolKlimCompetitie Ook op zondag 10 november is in Nieuwegein de finale van de landelijke SchoolKlimCompetitie. De afgelopen maand hebben meer dan 2500 basisschoolleerlingen uit Amsterdam, Arnhem, Heerenveen, Dordrecht en Nieuwegein/IJsselstein gestreden om een plekje in de finale. De NKBV kwam met een mobiele klimwand langs scholen om kinderen uit groepen zeven en acht te laten klimmen. De winnaars namen het tegen elkaar op in een stadsfinale; de winnaars van de stadsfinales komen in actie in Nieuwegein. Zie ook Kids in Actie op pagina 58/59.

HOOGTELIJN 5-2013 | ONDER REDACTIE VAN ERNST ARBOUW

Op de hoogte +++ op de hoogte +++ op Nikki klimt de Hot Chili X (8c).

Michiel klimt The Neverending Story (8b+.)

3D Een seconde

Topprestaties van Nikki en Michiel Nikki van Bergen klom in augustus in het Franse klimgebied Gorges du Loup de route ‘Hot Chili X’ (8c). Nikki is de eerste Nederlandse vrouw die een route in deze moeilijkheidsgraad klimt. In totaal zijn er nu zes Nederlanders die een 8c-route hebben geklommen. Michiel Nieuwenhuijsen klom vorige maand de boulder ‘The Neverending Story’ (8b+) in bouldergebied Magic Wood, nabij Avers in Graubünden, Zwitserland.

BETER DE BERGEN IN MET HET NKBV-LIDMAATSCHAP Word NKBV-lid!

Als NKBV-lid profiteer je van interessante voordelen en kortingen en ontvang je vijf keer per jaar Hoogtelijn. Met je lidmaatschap draag je bij aan onderhoud van hutten en paden in de Alpen en het behoud van klimgebieden.

Aanmelden doe je op www.nkbv.nl. Daar zie je welke voordelen het NKBV-lidmaatschap je nog meer biedt.

Opzeggen Het NKBV-lidmaatschap loopt per kalenderjaar. Wil je je lidmaatschap voor volgend jaar beëindigen? Doe dat dan vóór 1 november op www.mijnnkbv.nl. Na deze datum wordt je lidmaatschap automatisch verlengd voor het volgende kalenderjaar. Je ontvangt per e-mail bevestiging van je opzegging.

Meer weten over het lidmaatschap?

Kijk op www.nkbv.nl

Onvergetelijke indrukken, schilderacht ige landschappen, romantische plekjes en prac htige vergezichten. Vakantiegeluk en levensvreugd e. En dat allemaal in de bergen die vlammend rood kleuren in de ondergaande zon.

Zijn dit beschrijvingen uit een vakantie folder of uit de Hoogtelijn? Of hoorde ik ze op de laatste Bergsportdag? Het valt niet mee om je op originele wijze uit te drukken in je expressie van iets wat we niet begrijpen, namelijk waarom we van bergen houden en ze vrezen. Een bekende schr ijver noemde het spottend beschrijvingsarmoede. En de bergen? Ze wachten zwijgend tot we tot stof verv allen zijn en onze woorden vervlogen in de tijd. Zij praten niet maar lijken toch een ziel te hebben.

Zij bewegen in een ander levensritme, eentje waarvan wij op aarde misschien één seconde meemaken.

De film die ik krijg doorgestuurd duur t vijftien minuten en trapt af met het motto ‘All mountain landscapes hold stories: the ones we read, the ones we dream, and the ones we create’. Ik ga er eens goed voor zitten. Het is een bedwelme nd beeldverhaal dat een beetje lijkt te spotten met het medium dat de beelden draagt. Is dit nou een film? Het zijn versnelde beelden, gefilmd over de seizoenen heen, die mooier maken dan wat we zelf beleven.

Hoe doet dat recht aan wat het is? Het leven van de bergen is hier in beeld gebracht. Je ziet het gebeuren: ze bewegen, en jawel: ‘Only time can tell the stories of their transformation.’

Ik snap het, klik het filmpje weg en weet het zeke r: de volgende keer dat ik naar de bergen ga, zit ik gewoon weer gevangen in die ene seconde die me is gegund.

En die is onvergetelijk.

Ivar Schute

HOOGTELIJN 5-2013 |

9

hienveld 1-2 fc.adv 27.3.2003 14.33 B&R Pagina 1

+++ Op de hoogte +++ op de hoogte +++

ALPIEN NIEUWS Verhoeven klimt rope-solo in Yosemite

WIJ Wij VERZETTEN verzetten BERGEN bergen VOOR u U voor ist in SpecialSpecialist ineringen k e z r e v t rgspor bebergsportverzekeringen

heinfield.indd 1

W.A. Hienfeld b.v.

Verschillende Nederlandse teams klommen deze zomer zware routes aan de zuidkant van de Mont Blanc. Jefta Smit en Niek de Jonge klimmen in juli de route Divine Providence (ED4 7b/A3) op de Grand Pilier d’Angle.

De route werd in 1984 geopend door Patrick Gabarrou en François Marsigny en geldt als een van de moeilijkste hoogalpiene beklimmingen in het Mt. Blanc-gebied. Smit en De Jonge hadden ruim vier dagen nodig voor de beklimming waarvan één dag slecht weer werd uitgezeten op de top van de 4200 meter hoge Grand Pilier d’Angle.

Een paar weken later klom berggids Jelle Staleman met zijn collega Sebastiaan Fuchs de Peuterey Integrale. De route is een aaneenschakeling van drie lange routes; de zuidgraat van de Aiguille Noire de Peuterey (D), de normaalroute van de Pointe Gugliermina en de Aiguille Blanche de Peuterey (AD) en tot slot de Grand Pilier d’Angle met de graat naar de Mont Blanc de Courmayeur.

Niek de Jonge keerde in augustus terug naar de zuidzijde van Mont Blanc, dit keer met Niels van Veen. Het tweetal klom eveneens de Peuterey Integrale, maar dan via de Ratti-Vitali (TD+) op de westwand van de Aiguille Noire, de Boccalatte-Gervasutti (TD+) op de westwand van de Pointe Gugliermina en vervolgens de uitklim over de GPA. Het team had 4 dagen nodig voor de beklimming.

info@hienfeld.nl

Voor informatie: Koninklijke NKBV te Woerden

Voor informatie: Koninklijke NKBV te Woerden.

1/10/11 10:27 AM

Foto Niek de Jonge

1070 AC Amsterdam

Postbus 75133, 1070 AC Amsterdam T 0031 (0)20 - 5 469 469 Telefoon 0031(0)20 - 5 469 469 F 0031 (0)20 - 6 427 701 Telefax 0031(0)20 - 6 427 701 E info@hienfeld.nl

E-mail

Zware beklimmingen zuidkant Mont Blanc

t vanaf de Grand Pilier Divine Providence - Op de graa d’Angle.

W.A. HIENFELD B.V. Postbus 75133

Alleskunner Jorg Verhoeven klom begin oktober de route Freerider (5.12d of 7c) op El Cap in Yosemite, Californië. Verhoeven klom de 37 touwlengtes lange route rope-solo, een techniek waarbij je solo klimt met behulp van een zelfzekering. Rope-solo klimmen is tijdrovender en zwaarder (fysiek en mentaal) dan klimmen met een klimpartner. Na iedere touwlengte moet er weer afgedaald worden om de zelfzekering op de vorige standplaats los te maken. Extra opmerkelijk is dat Verhoeven op twee lengtes na alle touwlengtes onsight wist te klimmen. Een paar dagen eerder klom Verhoeven El Niño, ook in Yosemite. Het is de eerste keer dat een Nederlander een vrije beklimming van een voormalige artificiële route op El Cap lukt. Deze routes zijn allemaal behoorlijk lastig om vrij te klimmen.

+++ Op de hoogte +++ op de hoogte +++

Expeditienieuws Nederlands succes in Kirgizië Coen Pijl, Boris Textor en Wouter Huitzing hebben op hun expeditie naar de Karavshin, in het zuidwesten van Kirgizië, routes geklommen op de Yellow Wall (Diagonale, 600m, 7a max) en Little Asian/Peak Holland (500m, 6b max). Na een periode van slecht weer deden Textor en Huitzing verschillende pogingen op de 5509 meter hoge Pyramid Peak. Daarbij moesten ze op ongeveer 5000 meter hoogte omdraaien door een combinatie van slecht weer en tijdgebrek. Het team klom ook nog een route op de noordwestgraat van een onbekende berg van ongeveer 3800 meter hoogte.

Die route gradeerde het team als PD.

Drie Nederlanders op Khan Tengri

Nieuwe lijn op Great Wall of China

Wilco van Rooijen, Cas van de Gevel en Bart van den Berkmortel bereikten in augustus de top van de 7100 meter hoge Khan Tengri, op de grens van Kazakhstan en Kirgizië. Van de Gevel en Van Rooijen haalden de top op 17 augustus; Van den Berkmortel volgde twee dagen later. Volgens de expeditieleden werd de beklimming bemoeilijkt door versgevallen sneeuw en barre temperaturen. Op de top zakte het kwik tot -35 graden. Lees meer over de expeditie op www.teamwilcovanrooijen.nl

Het team van Alpine Adventure (Bas van der Smeede, Saskia van der Smeede, Vincent van Beek, Bas van der Ploeg, Bas Visscher en Vincent Perrin) opende in augustus een nieuwe route door de noordwand van de zogeheten Great Wall of China, Kokshaal-toogebergte op de grens van China met Kirgizië. De 800 meter lange ijsroute komt uit op de ongeveer 5100 meter hoge noordtop. Het team doopte de route Double Trouble en waardeerde de moeilijkheidsgraad als TD-, AI4, 80 graden. Oorspronkelijk was het doel de steile, 650 meter hoge rotswand aan de oostzijde van deze berg. De beklimming van de wand werd afgebroken vanwege steenslag, sneeuwval en aangetroffen moeilijkheden. Bekijk de mini-docu van de beklimming op nkbv.nl/alpinisme/actueel.

Zwitserse wandelpaden in Google StreetView

Terugroepacties voor pieps, slacklines en nuts

Internetgigant Google en de Zwitserse alpenvereniging SAC brengen de aanlooproutes naar Zwitserse berghutten in kaart voor Google StreetView.

Met behulp van StreetView kunnen computergebruikers vanuit hun leunstoel de wandelpaden meter voor meter op hun beeldscherm toveren. De opnames voor StreetView worden gemaakt door een wandelaar uitgerust met een 360 graden panoramacamera aan een rugzak.

De rugzak met hi-tech camera weegt in totaal achttien kilo. Het is de bedoeling dat in eerste instantie wandelroutes in het Berner Oberland en Wallis in beeld worden gebracht. Het is nog niet bekend welke gebieden daarna aan bod komen.

De Oostenrijkse producent Pieps roept alle lawinezoekapparaten van het type Vector terug. Deze nieuwe ‘pieps’ is sinds kort op de markt.

Het apparaat voldoet volgens de fabrikant “niet aan de eisen die het bedrijf aan haar producten stelt.” Wat dat precies inhoudt is niet bekend gemaakt. Meer informatie over de terugroepactie is te vinden op de website van de fabrikant via tinyurl.com/q2ldtuv Mountain Equipment roept slacklines van het type Passion 18m terug.

Het gaat daarbij om exemplaren geproduceerd na maart 2013.

Uitgebreide informatie over deze terugroepactie is te vinden op de website van Mountain Equipment via tinyurl.com/kwgncyg Wild Country heeft begin oktober nuts van het type Classic Rocks en Anodised Rocks teruggeroepen. Het gaat om nuts die zijn verkocht sinds januari 2010 met batchnummers AG, AH, BII en JBE. Heb je deze nuts maar van een eerdere datum en met een andere batchcode, dan is er niets aan de hand. Meer info op nkbv.nl via tinyurl.com/ld6ylh9 De meest recente informatie over terugroepacties is te vinden op nkbv.nl/kenniscentrum

HOOGTELIJN 5-2013 |

11

GERLINDE KALTENBRUNNER

Pro 8000er climber

PASSION

Aircontact SL

» Women’s Fit Version Series Trekking www.deuter.nl Official equipment supplier of the German Alpine and Ski Guides Association

+++ Op de hoogte +++ op de hoogte +++

sportklimnieuws De Leeuw en Zijlstra opnieuw Nederlands kampioen boulderen Nicky de Leeuw en Vera Zijlstra werden half september opnieuw Nederlands kampioen boulderen. Het Lotto NK Boulder 2013 was de eindstrijd van de nationale bouldercompetitie, waarbij twaalf heren en twaalf dames zich konden plaatsen voor een finalewedstrijd in boulderhal Graviton in Sittard. Bij de dames ging de titelstrijd, zoals verwacht, tussen Vera Zijlstra en Nikki van Bergen. Uiteindelijk wist Zijlstra de wedstrijd in haar voordeel te beslechten. De derde plek ging naar Mirthe van Liere, een extra mooie prestatie omdat zij één dag voor het NK nog op de reservelijst stond. De finale van de heren was vanaf het begin ongekend spannend. Timo Tak leek voor een verrassing te zorgen door de eerste boulder als enige te toppen, waarna hij zijn voorsprong tot boulder vier wist vast te houden. Bij de start van de vierde boulder vormde alleen Nicky de Leeuw nog een bedreiging. De Leeuw flashte deze laatste route waardoor Tak ook een flash nodig had voor de titel. Dit leek te lukken, tot Tak op het nippertje van de laatste greep glipte. De derde plaats bij de heren ging naar Elko Schellingerhout.

Lotto NK LEAD 9 nov. in Bussum

Zaterdag 9 november is het Nederlands Kampioenschap Lead in klimcentrum Rock Steady in Bussum. Voor 5 euro (niet-leden tien euro) kun je zien hoe regerend kampioenen Jorg Verhoeven en Nikki van Bergen hun titels verdedigen. Verhoeven, die in Oostenrijk woont, vliegt speciaal voor de wedstrijd naar Nederland. Meer informatie over de wedstrijd op nkbv.nl. Om gebruik te maken van de speciale ledenkorting moet je je vooraf via de website aanmelden.

Klimwinkel NSK Sportklimmen: 23 november 2013 Studenten opgelet: op zaterdag 23 november wordt in klimhal Rock Steady in Bussum het Nederlands Studenten Kampioenschap sportklimmen gehouden. Het kampioenschap (voluit: het Klimwinkel NSK Sportklimmen – Rock Steady Bussum) strekt zich uit over de hele zaterdag. Overdag kunnen deelnemers zich kwalificeren voor de finale die ’s avonds wordt gehouden. Het NSK wordt afgesloten met een groots feest, waarna iedereen zijn matje kan uitrollen op de vloer van de hal. Op zondag kunnen deelnemers en toeschouwers kiezen: de finaleroutes nog eens proberen of, zoals de organisatie het noemt ‘uitbrakken’ – vertaling voor niet-studenten: met een zeer hoofd op bed liggen. Voor meer info: nsk.climbing.nl

EK Boulderen groot succes

Russin Dinara Fakhritdinova tijdens het EK Boulderen.

Een spannende wedstrijd, spectaculaire boulders, tevreden deelnemers en 3000 enthousiaste toeschouwers – zie daar een beknopte samenvatting van het EK Boulderen op 31 augustus en 1 september in Eindhoven. Mede dankzij de inzet van de meer dan honderd vrijwilligers werd het kampioenschap een groot succes, al was er wel één kleinigheidje: geen enkele Nederlandse klimmer wist door te dringen tot de finales. Bij de heren haalde Jorg Verhoeven in de halve finales de achtste plaats – twee plaatsen verwijderd van de finale. Bij de dames bereikte Vera Zijlstra de zestiende plek in de halve finales. De overige Nederlandse deelnemers bleven steken in de kwalificatierondes. De wedstrijd werd uiteindelijk gewonnen door Oostenrijkers Anna Stöhr en Kilian Fischhuber.

Partners van het Nederlands Team

HOOGTELIJN 5-2013 |

13

+++ Op de hoogte +++ op de hoogte +++ Peter Mienes.

Peter Mienes (derde van lin ks).

Vr g & Antw rd “Reisorganisaties moeten professionele begeleiding inschakelen” NKBV-kaderlid Peter Mienes (55) haalde dit voorjaar als een van de eerste cursisten het diploma van de NLIML, de Nederlandse opleiding tot International Mountain Leader.

Eerst even, wat is precies een mountain leader?

“Een International Mountain Leader (IML) is een professional die bevoegd is om mensen door de bergen te leiden in wandelterrein, dus over paden en bewandelbare gletsjers en ’s winters op sneeuwschoenen. Het is een internationaal erkend beroep met een strenge opleiding, net als de opleiding tot berggids. Het cruciale verschil met een berggids is dat een mountain leader geen tochten leidt in terrein waar je moet zekeren. Ik heb trouwens wel altijd een touw bij me, maar dat is meer voor de zekerheid.”

Om een idee te krijgen van het soort tochten dat een IML begeleidt: wat heb je deze eerste zomer zoal gedaan?

“Misschien is afgelopen zomer niet zo’n goed voorbeeld, omdat ik vooral bezig ben geweest met de beoordeling van nieuwe kandidaten voor de NLIML, de Nederlandse opleiding voor International Mountain Leader. Ik verwacht eigenlijk dat ik me in het werk vooral ga richten op wintertochten – sneeuwschoenwandelen dus.

Daarbij speelt mee dat Nederlanders niet snel geneigd zijn om voor een wandeling in de zomer professionele begeleiding in te huren. Wat dat betreft is de Nederlandse markt vrij lastig. Het is een nog vrij onbekend beroep en ook grote reisorganisaties maken nog geen gebruik van IML’s. In een land als Frankrijk ligt dat anders. Daar zijn 3000 mountain leaders – accompagnateurs en moyenne montagne – en geen bedrijf zal het in z’n hoofd halen een bergwandelreis te verkopen zonder professionele, geschoolde leiding.”

Hoe ben je hier eigenlijk in verzeild geraakt?

“Ik ben al twintig jaar tochtleider voor de Werkgroep Alpiene Trektochten (WATT) van de NKBV. Een paar jaar geleden was ik op een Kaderdag en daar hoorde ik dat er een nieuwe, Nederlandse opleiding voor mountain leaders was die net een internationale accreditatie had gekregen. Ik dacht direct: dat is interessant…”

14 |

HOOGTELIJN 5-2013

Je bent een van de eerste drie mensen die het diploma van de Nederlandse opleiding tot IML heeft gehaald. Wat is eigenlijk het voordeel van een Nederlands diploma?

“Ik hoop dat door het bestaan van de Nederlandse opleiding tot de reiswereld doordringt dat het leiden van mensen in de bergen een beroep is. Reisorganisaties zouden vaker professionele, goed geschoolde begeleiding moeten inschakelen. Er is nu een internationaal geaccrediteerde beroepsopleiding, dus er is geen goed argument meer om dat niet te doen.”

Je zou ook kunnen zeggen dat een Nederlands diploma nadelen heeft…

“Hoe bedoel je?”

Nou ja, Nederland heeft geen bergen. Het risico bestaat dat Nederlandse IML’s internationaal niet echt serieus worden genomen.

“Dat is precies de reden dat de Nederlandse opleiding vrij zwaar is. Je weet dat je als Nederlander onder een vergrootglas ligt. Je hebt toch een beetje het gevoel dat je je moet bewijzen ten opzichte van landen die, eh, wel zo gelukkig zijn dat ze bergen hebben. Daarom is er een fors curriculum en wordt er hard gewerkt om de kwaliteit van de opleiding hoog te houden.”

Je zei het net al: Nederlandse bergsporters zijn niet snel geneigd professionals in te schakelen – gidsen of IML’s. Wat is het ultieme argument om dat juist wél te doen?

“Je gaat op pad met iemand die een forse opleiding heeft gehad op het gebied van veiligheid en iemand die ook nog eens leuke dingen kan vertellen over flora, fauna en cultuur. Het is de beste manier om onbezorgd en met een veilig gevoel door de bergen te gaan.”

Meer informatie over Peter Mienes: www.bergbanjeren.nl Meer informatie over de opleiding tot mountain leader: www.nlaiml.org

+++ Op de hoogte +++ op de hoogte +++ Cursus lawinekunde voor sneeuwschoenwandelaars Ga deze winter goed voorbereid en veilig op stap: volg een cursus lawinekunde speciaal gericht op sneeuwschoenwandelaars. De cursus, die bestaat uit een theoriedeel in Nederland en een praktijkdeel in Zwitserland, is opgezet door NKBV-instucteur Frank Rempe in het kader van zijn opleiding tot international mountain leader (IML). De cursus omvat onder meer terreinkennis en reddingstechnieken en volgt het programma van bestaande opleidingen gericht op toerskiërs en freeriders – maar dan dus zonder die lastige ski’s. Heb je belangstelling? Neem dan contact op met Frank Rempe via info@frankrempe.nl

Klimmer vindt juwelenschat Een jonge Franse klimmer heeft eind september in het Mont Blancmassief een kistje met honderden smaragden, saffieren en robijnen gevonden. De stenen, met een geschatte waarde van € 250.000 lagen half verborgen in het ijs van de Glacier des Bossons. Ze zijn in het ijs terechtgekomen na een vliegtuigcrash. De ruim honderd edelstenen waren zorgvuldig verpakt in individuele zakjes met het logo van Air India. Op de Glacier des Bossons zijn in 1950 en 1966 toestellen van Air India verongelukt. In het gebied worden regelmatig vliegtuigresten gevonden. Vorig jaar vonden twee Franse alpinisten op de gletsjer een zak met Indiase diplomatieke post; in 2001 kwam een vliegtuigmotor tevoorschijn uit het ijs. De klimmer, die anoniem wil blijven, heeft de juwelen ingeleverd bij de gendarmerie in Chamonix. Als de rechtmatige eigenaar niet wordt achterhaald, mag hij volgens de Franse wet de stenen houden.

Nieuw klimgebied in Sauerland Eind september is klimgebied Hillenberg nabij Warstein geopend. Het is het meest uitgebreide klimgebied van het Sauerland, met meer dan veertig routes van 5 tot 8+ op een 40 meter hoge hoofdwand. Onder de wand is het prima spelen voor kinderen. In het Sauerland is de laatste jaren een aantal nieuwe klimgebieden geopend: stuk voor stuk voormalige steengroeves. Meer info: www.kletterarena.info/hillenberg.php en www.nkbv.nl/sportklimmen/ klimgebieden/klimmen-in-duitsland.

De topo is helaas uitverkocht. Zodra de herdruk binnen is, kun je die in onze webshop bestellen.

Win kaarten voor The Last Great Climb Zaterdag 16 november om 20.30 uur vertoont Monk Amsterdam The Last Great Climb. De film gaat over de beklimming van Ulvetanna Peak (2931m) op Antarctica door Leo Houlding, Jason Pickles en Sean Leary.

De boulderhal geeft vijf sets (twee stuks) kaarten weg aan NKBV-leden. Wil je daar kans op maken? Stuur dan vóór 12 november een email aan communicatie@ nkbv.nl. o.v.v. The Last Great Climb en je lidnummer.

Wij verloten de kaarten onder de inzenders. Reguliere tickets kosten € 11,- (€ 9 voor NKBV-leden en € 7 voor Monk members). Wil je van tevoren eten, dan kun je dat reserveren via www.monkamsterdam.nl. Ga voor film-info naar: www.thelastgreatclimb.com.

Ragna Debats

Björn Geerdink snelste skyrunner van Nederland Björn Geerdink (1970) zette de beste Nederlandse tijd neer (39 min. 8 sec.) tijdens het eerste Nederlands Kampioenschap Vertical Kilometer (NK Vertical KM) op 19 oktober in Fully, Zwitserland. Daarmee vestigde hij een nieuw Nederlands record en werd winnaar in de categorie Veteranen. Thomas Dunkerbeck uit Oosterhout werd Nederlands Kampioen Heren in een tijd van 41.22 en Ragna Debats won bij de Dames in 44.03. Het NK was onderdeel van de 13e jaarlijkse Kilomètre Vertical de Fully, een internationale skyrun-wedstrijd, waarbij het doel is zo snel mogelijk duizend hoogtemeters te voet te stijgen. In totaal namen meer dan zeshonderd atleten uit twaalf landen deel, onder wie 21 Nederlanders. De NKBV organiseerde de wedstrijd samen met trailrunorganisatie MudSweatTrails, Bever Outdoor & Travel en Hotel Esprit Montagne.

Internationaal won de Italiaan Urban Zemmer in een ongelofelijke tijd van 30.54. Snelste dame was de Française Christel Dewalle in 37.17.

HOOGTELIJN 5-2013 |

15

Aan de eeuwenoude stamtafel.

16 |

HOOGTELIJN 5-2013 | TEKST ICO KLOPPENBURG

Foto Tourismus Wipptal

Foto Tourismus Wipptal Foto Tourismus Wipptal

ter n i W

Hooi op weg naar het dal.

Basiskamp Wipptal, oostenrijk

In de schaduw van de Brenner De Brennerpas is een uitkomst voor vrachtwagens en toeristen: zomer en winter reis je snel naar Italië. Een enkeling glimlacht bij de naam van het dal waar de weg overheen dendert: het ‘Wipptal’. Maar dat ‘zielige’ dal is perfect om het toerskiën te ontdekken! En van veel andere wintersporten te proeven….

“T

ja, de Brenner.” zegt gastvrouw Helga Beermeister gelaten, als ik vraag hoe zij aankijkt tegen de betonnen kolos in haar dal.

“We hebben hem ook nodig!” We zijn net terug van een prachtige skitoer naar de Sattelberg (2115 m.) en stappen in de auto die geparkeerd is naast een enorme betonnen pijler. Eerlijk is eerlijk: we hebben de hele dag geen auto gezien of gehoord. Na de eerste hoogtemeters verdwijnt de weg achter een bergrug en zijn we in de natuur. De klim naar de Sattelberg gaat langs de Sattelbergalm en de resten van een skilift. Eerst over een oude skipiste en later door een prachtig bos naar de open top van de berg.

Op weg naar de topgraat.

Foto Stefan van der Voorn

Brood met worst tijdens het werk.

Buiten het bos staat een harde en ijskoude wind. Josef Gstraunthaler is actief bij de bergredding en heeft ons veiligheidsmateriaal verzorgd. Hij trekt zijn muts goed over zijn oren. De ijzige wind zorgt ervoor dat we de laatste vijftig meter naar de top graag vergeten. De vellen gaan in de rugzak, we klikken de bindingen van de ski’s vast en het feest kan beginnen! Omlaag door de diepe sneeuw is het nog even wennen, maar al snel weten we weer hoe het werkt: iets meer achterop en rustig bochten maken. In een vloek en een zucht zijn we op de Sattelbergalm, waar we snel de warmte induiken.

Lois, de uitbater van de Alm, is een prater. Hij vertelt over de koeienstal die hij met subsidie van Europa heeft gebouwd en over het familiebedrijf, dat na de sluiting van de skilift omgebouwd moest worden. Hij heeft zijn kaarten gezet op het toerskiën, een andere, kleinschalige vorm van toerisme. Het verhaal van Lois is het verhaal van het hele dal. En van een groot deel van Oostenrijk. De kleine skigebieden zijn steeds minder levensvatbaar: buitenlanders willen groot, groter, grootst. Gelukkig is er een tegenbeweging: wie gaat toerskiën zoekt rust en kleinschaligheid.

Koude start De autothermometer is duidelijk: het vriest 14 graden bij de start van de tocht naar het Naviser Kreuzjochl (2536 m.). Het wordt een topdag met blauwe lucht en een poedersuikerpanorama. Hubert is onze gids en samen met hem en twee locals lopen we rustig omhoog. Vrij snel kan er, ondanks de vrieskou, een laagje worden afgepeld. Een thermoshirtje en een softshell zijn genoeg. Zolang je maar blijft bewegen! hoogtelijn 5-2013 |

17

Foto Lorenz Kelderbacher

Snowkiter.

je kunt met een lop. snowkite ook heuve

Foto Stefan van der Voo

rn

betekent heerlijke stukken skiën afgewisseld met sneeuwduinen waar we soms overheen moeten lopen. We bereiken een almhut die voor veel ‘einheimischen’ een doel is, vanuit het dal. Aan een eeuwenoude stamtafel eten we ‘bladeln mit kraut’, een traditioneel Tirools gerecht, en vullen we het vochttekort aan.

De drank werd ijskoud gedronken.

Aan het drinksysteem is goed te merken dat het koud is. Hoewel ik speciaal een geïsoleerd wintersysteem heb meegenomen is de slang bevroren. Gelukkig is er een thermoskan warme thee mee en krijg ik toch wat vocht binnen. De voortop van het Kreuzjochl is niet lastig, maar de topgraat ziet er serieus uit. Een paar honderd meter lang, bijna horizontaal, naar de hoofdtop. Steile hellingen links en rechts en op sommige plekken sneeuwluifels.

Ook voor de afdaling is het goed dat Hubert erbij is, want we gaan aan de andere kant van de berg naar beneden. Dat

18 |

HOOGTELIJN 5-2013

Hooi van de alm Tijdens onze skitocht vertelt Helga Beermeister dat ze de volgende dag een vriendin helpt om het hooi van de alm te halen. Als ze merkt dat we dat interessant vinden worden we uitgenodigd om te zien hoe die traditionele klus anno 2013 wordt geklaard. Dat gebeurt in het Valsertal, een prachtig zijdal van het Wipptal. Aan het eind van dat dal ontmoeten we Helga Hager, die ‘s zomers op de alm woont. Ze houdt geiten en maakt kaas van de melk.

En ze stookt haar eigen drankje, met allerlei heilzame kruiden. Dat ook nog eens geweldig smaakt!

Helga legt uit hoe het werkt: hoger op de alm ligt het hooi, dat de afgelopen zomer is gemaaid, in een schuur. Nu er genoeg sneeuw ligt is het tijd om het naar het dal te brengen. En Helga maakt daar een feestje van. Na de ontvangst met een drankje gaan we, met de sleeën op de rug, naar de schuur. Daar binden de broers van Helga het hooi op de slee. Die vracht moet

de helling af. Dat laatste is niet zonder gevaar! Voorop de hooibaal zit iemand die probeert te sturen en achter de baal remt een ander. En dan is het zaak om bomen en andere obstakels te vermijden.

In een treintje gaan de enorme balen hooi naar beneden.

Eén baal blijft in de almhut: reservevoedsel voor de geiten, voor als er ‘s zomers sneeuw valt. De andere balen gaan op een aanhanger naar de boerderij, lager in het dal. Daarna is het tijd om iets te eten. De zus van Helga haalt een heerlijke geitenbout uit de oven en met gebakken aardappels, germknoedels, zuurkool en bieten is de maaltijd bijna compleet. Bijna, want er hoort natuurlijk een zelfgestookte schnaps bij om het geheel goed te laten verteren. Dan melden de dochters van Helga dat er een geitje geboren is! Wij begrijpen meteen dat daarop gedronken moet worden.

Gejaagd door de wind De avond na het hooien verkennen we de nachtrodelbaan bij Maria Waldrast.

Uitgelaten komen we terug in het hotel, waar een nog spannender bericht wacht: de volgende ochtend gaan we kennismaken met het ‘snowkiten’. Deze jongste loot aan de wintersportboom maakt een razendsnelle ontwikkeling door, vergelijkbaar met die van het kitesurfen. Vliegers

Helga Beermeister laat zien hoe het hoort!

Praktische info

Foto Ico Kloppenburg

Foto Tourismus Wipptal

Het Wipptal is bijna 40 kilometer lang, van Innsbruck naar het zuiden, tot aan de Italiaanse grens bij de Brennerpas (1370 m). In het dal de Brennerstrasse met de imposante Europabrug, 190 meter boven het dal. Steinach heeft een bescheiden skigebied (28 km piste, 5 liften) dat vooral geschikt is voor gezinnen en groepen. Het gebied heeft een verlichte piste van 3,5 km.

Interessanter zijn de mogelijkheden voor sneeuwschoenwandelen of toerskiën. De rustige zijdalen bieden een grote keus aan routes. Sommige zijn bij uitstek geschikt om kennis te maken met het toerskiën, andere routes zijn uitdagender en vereisen de nodige ervaring. Bij de plaatselijke VVV in Steinach is informatie te verkrijgen en zijn sneeuwschoenen en zelfs passende kleding te leen (!).

Bij het skigebied van Steinach zijn toerski’s te huur.

Gidsje: Ulrich Kössler, Skitouren im Wipptal, Tappeiner 2012. Beschrijft 88 skitoeren.

Informatie over het snowkiten is te vinden op www.born2kite.com.

Bergsteigerdorf

Het dal kiest duidelijk niet voor het massatoerisme. Zo is St. Jodok erin geslaagd het predicaat ‘Bergsteigerdorf’ te verkrijgen. Slechts 20 dorpen in Oostenrijk voldoen aan de eisen die te vinden zijn op www.bersteigerdoerfer.at .

Reis en verblijf

Het Wipptal ligt op 1000 autokilometers van Utrecht, maar is ook goed te bereiken met de trein (www.treinreiswinkel. nl). Enkele prijsvechters vliegen ’s winters op Innsbruck. In de dorpen zijn volop hotels en vakantiewoningen te huur.

Zie www.wipptal.at voor alle informatie over accommodatie en activiteiten.

Over het toerskiën en het hooi van de alm halen zijn twee korte filmpjes gemaakt. Bekijk ze door met je smartphone de QR-code te lezen.

Proost op de goede afloop!

We ontmoeten Lorenz Kelderbacher. Hij wil een snowkiteschool beginnen en heeft daarvoor de perfecte plek gevonden. Op het plateau boven Steinach blijken de mogelijkheden enorm. Het weer is echter omgeslagen en een stevige wind waait uit het zuiden.

Geen ideale omstandigheden dus. Het blijft bij een korte kennismaking met deze supervette sport. Wij komen niet verder dan het controleren van de grote vlieger en een heel klein stukje glijden. Wat er mogelijk is zien we als Lorenz een demonstratie geeft: achtjes draaiend met zijn vlieger gaat hij heuvel af, waarbij hij enorme sprongen maakt. Tot onze verbazing komt hij zonder problemen weer terug. Je kunt met een Testapparaat snowkite dus ook heuvelop! voor de ‘pieps’.

Foto Stefan van der Voorn

worden natuurlijk al veel langer benut door poolreizigers, maar bij snowkiten moet je eerder denken aan kitesurfen in de sneeuw.

HOOGTELIJN 5-2013 |

19

ter n i W

ng i m m i l k e b r e Wint d n a l t o h c S , Ben Nevis

Guido Mannaerts (lin schuilend voor de sn ks) en Gijs Schuurhuis eeuwstorm.

AFZIEN MET

GENOEGEN

We kijken uit onze tent en zien de machtige noordkant van de Ben Nevis hoog boven ons uit torenen, het is een mythische aanblik. De intimiderende, zwarte, met ijs bedekte rotswand wordt hier en daar gekliefd door met sneeuw gevulde gullies en de top is gehuld in een ondoordringbare mist. We staan aan het begin van ons winterse avontuur.

M

et enkel het hoogstnodige zullen we de komende zeven dagen volledig op elkaar zijn aangewezen. Iets wijzer en met de nodige klimervaring in de Alpen zijn we hier naar het winterklim-walhalla van Schotland gekomen om wederom onze grenzen te verleggen.

Lost & found Save the best for last, zo luidt het gezegde. Dus hoewel de condities goed zijn besluiten we eerst de Carn Mor Dearg (CMD, 1221m) te overschrijden en dieper de wildernis in te trekken. We nemen een directe lijn en komen uit bij de start van de befaamde CMD-arête.

Vanaf dit punt volgen we de graat tot aan de top. Gehuld in een dikke mist dalen we via een aanzienlijk steile sneeuwgraat af.

De noordzijde van de Ben Nevis bevindt zich in een relatief omsloten vallei, maar hier op de sneeuwvelden van de Carn Mor Dearg ontvouwt zich een prachtig schouwspel. Een wit en bevroren landschap van Munro’s en Corbett’s, onderbroken door heide, beekjes en rivieren die meanderend hun weg zoeken. Eén moment van onoplettendheid en daar gaat een handschoen: hij valt van een klif en uit het zicht. Balend vervolgen we onze weg.

Het terrein wordt minder steil, de vallei komt in zicht en opeens ligt daar iets zwarts. Het zal toch niet waar zijn?! Met twee paar handschoenen vervolgen wij onze weg. We dalen verder af door de vallei en hoewel de tassen zwaar zijn en onze lichamen vermoeid, genieten we van dit heerlijke moment.

Het water van Nevis Eenmaal aangekomen bij de rivier, die de sprekende naam The

20 |

Water of Nevis draagt, hangen we onze schoenen om onze nek, stropen onze broekspijpen hoog op en steken over. Het extreem koude water geeft onze bloedsomloop een impuls en vijf minuten later hebben we voor het eerst die dag allebei heerlijk warme voeten. Het is rond vier uur wanneer we onze tent in het schemerlicht opzetten in de nabijheid van de Steall Waterfall. Terwijl buiten de wind aanzwelt en de kou intenser wordt, delen we een maaltijd in de tent en bespreken we aan de hand van de kaart onze plannen voor morgen. Op het programma staat The Ring of Steall. In de winter een hoogst uitdagende ridgewalk die leidt over besneeuwde toppen en ijzige graten en zelden onder de negenhonderd meter komt.

Over de graat De volgende dag begint vroeg en als we halverwege de An Gearanach (982m) komen, zien we voor het eerst de aaneenschakeling van Munro’s in het prachtige ochtendlicht. Het rotsige terrein maakt plaats voor stevige opgevroren sneeuw en gestaag beginnen we aan deze klassieke Schotse ridgewalk. Terwijl we de An Gearanach achter ons laten begroet de zon ons over de schouder van de An Garbhanach (975m). We naderen de Stob Choire a’ Chàirn (981m) en de verijsde graat wordt rotsiger en daardoor lastiger te begaan. Rond half twee besluiten we dat het mooi is geweest. We moeten nog een aanzienlijk aantal hoogtemeters afdalen en aangezien we de tent hebben achtergelaten zijn we minder flexibel. Op het zadel tussen de Stob Choire a’ Chàirn en de Am Bodach vinden we een geschikte plaats om af te dalen. Na een korte afdaling komen we aan bij de vallei. Een kleine

HOOGTELIJN 5-2013 | TEKST EN FOTO’S GIJS SCHUURHUIS EN GUIDO MANNAERTS

EĂŠn van Schotlands klassieke ridgewalks: The Ring of Steall.

HOOGTELIJN 5-2013 |

21

en slaat p p a t s t n e t e d t i u zodra we ezicht g s n o n i d n i w e g i z de ij

Een schouwspel van Munro’s en Corbett’s.

Aan de voet van de noordzijde van Ben Nevis.

22 |

hoogtelijn 5-2013

Guido nadert de top van Carn Mor Dearg (122 1 m).

standplaats.

Gijs op een koude

navigatiefout leidt tot een noodgedwongen klim van zo’n 250 hoogtemeters. Hier hervinden we het pad en een aantal uren later zijn we weer terug bij af. Het was een prachtige dag met onvergetelijk natuurschoon, die avond slapen we uitstekend.

Bad weather De volgende dag besluiten we terug te keren naar de noordzijde van de Ben Nevis. De geraadpleegde bronnen waarschuwen dat het lastig navigeren is op het summit plateau van de Ben Nevis.

We besluiten dat het verstandig is om het plateau overdag te verkennen. Met dit in gedachten trekken we via Glen Nevis rondom de berg en nemen de normale route omhoog. Naarmate de dag vordert neemt de wind toe en rond half twee ’s middags moeten we, zo’n 350 meter onder de top, onszelf staande zien te houden tegen toenemende rukwinden. We kijken elkaar aan en besluiten dat dit niet de energie waard is. We draaien om en vervolgen onze weg rondom de berg, naar de noordzijde.

Eenmaal aangekomen zetten we, in een volledig losgaande sneeuwstorm, onze tent op aan de voet van de Douglas Boulder.

Terwijl de wind neerslaat op onze tent proberen we weer een beetje gevoel in onze handen en voeten te krijgen. Gniffelend kijken we elkaar aan, gaan achterover liggen op onze matjes en eten een welverdiende Grunninger worst. Die nacht is het koud.

Zo koud dat we, alle twee met onze thermokleding, fleeces en donsjas aan, in onze slaapzakken kruipen. Gedurende de nacht helpt ventileren niet meer en wordt door hevige condensatie alles nat, klam en nog kouder. Rukwinden teisteren onze tent en we beseffen dat een grote route wellicht te veel risico’s met zich mee zal brengen. Nauwlettend bestuderen we het routeboekje en vinden zodoende een aantal waardige bad-weather opties.

De elementen tegemoet Guido steekt The Water of Nevis over.

De volgende ochtend wordt er weinig gepraat. We sorteren gestructureerd het hoogst noodzakelijke. Harnas, helm, slings, nuts, karabiners, water, powerbars en tenslotte voor de zekerheid een paar ijsschroeven. Zodra we uit de tent stappen slaat de ijzige wind in ons gezicht. De wand is bedekt met ijs en een dunne laag poedersneeuw waardoor hij er nog intenser uitziet dan voorheen.

De Munro

Een Munro is een Schotse berg of heuvel met een hoogte van minstens 3000 voet ofwel 914,4 meter. Deze bergen ontlenen hun naam aan Sir Hugh Munro (1856–1919) die in 1891 als eerste een complete lijst van deze bergen opstelde, bekend als Munro’s Tables.

Ondanks dat ze niet zo hoog zijn, is het bewandelen of beklimmen van Munro’s niet altijd even eenvoudig. Dit gezien hun hoge breedtegraad en het verraderlijke Schotse weer dat vaak onder invloed staat van Atlantische storingen. Het beklimmen in de winter is dan ook enkel weggelegd voor ervaren bergbeklimmers. Deze beklimmingen worden tot de meest uitdagende van Europa gerekend.

De bekendste Munro is ongetwijfeld de Ben Nevis, nabij Fort William. Dit is de hoogste Munro in het Verenigd Koninkrijk (1344 m of 4,409 voet).

Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Munro

We beseffen dat dit de reden is waarom we hier zijn gekomen en dat dit de charme is van winterklimmen in Schotland. Waar je je in de Alpen nog een keer omdraait, omdat het onverantwoord is om tot grote hoogtes te stijgen, trekt een alpinist in Schotland zijn capuchon diep over zijn hoofd en treedt de elementen tegemoet.

Zo ook wij.

We klimmen omhoog naar de voet van de Douglas Boulder, een grote rotsformatie aan het begin van de klassieke Tower Ridge route. Vanaf dit punt traverseren we naar rechts om zodoende bij de West Gully uit te komen. De gully bestaat uit zo’n 150 meter mixed terrein, is relatief beschut tegen de harde wind en kenmerkt zich door de uitstekende mogelijkheden om bescherming te plaatsen. Geteisterd door spindrift beginnen we aan de route. Niet alle sneeuw wordt over de top geblazen en wanneer de wind gaat liggen, schieten kleine sneeuwmassa’s langs ons heen naar beneden. Er zit niets anders op dan ons schrap te zetten om vervolgens verder te klimmen.

HOOGTELIJN 5-2013 |

23

TOP verzekerd, OOk Off-PisTe ts

Slech

€27,ar!

per ja

Met de NkBv-reisverzekering Als avontuurlijke skiër, berg- of buitensporter loop je extra risico.

Normale reisverzekeringen dekken dat niet. Daarom bieden wij een verzekering aan, die naast de normale dekking ook ongevallen buiten de piste en paden dekt. Inclusief opsporing, redding (door helikopter of reddingsteam) en repatriëring. En omdat we hem voor tienduizenden NKBV-leden tegelijk afsluiten, is de premie lekker laag. Sluit hem af op www.nkbv.nl/verzekering.

KoNINKlIjKE NEDErlANDSE KlIm- EN BErgSport VErENIgINg I www.nkbv.nl ADV-NKBV-BEVER131008.indd 1

08-10-13 10:47

Aanblik van The Ring of Steall.

De wind giert zo ha rd dat we elkaar nauwelijks kunnen verstaan

Mind the gap

Poeder

Na een relatief korte maar intense klim, komen we bovenaan de route en staan in Douglas Gap. De wind giert dermate hard door deze kloof dat we elkaar nauwelijks kunnen verstaan en moeite moeten doen om ons staande te houden. Kort daarna beginnen we via de East Gully aan de afdaling naar de Observatory Gully.

Hier worden we blootgesteld aan de volle kracht van de elementen. Terwijl de wind op ons neerslaat is het lastig om onszelf staande houden. Gedecideerd vervolgen we de afdaling totdat we uiteindelijk aankomen op makkelijker terrein.

Het terrein is technisch uitdagend, maar leent zich uitstekend voor het plaatsen van de nodige bescherming. De wind zwakt iets af en het begint harder te sneeuwen. Op het moment dat we aankomen bij Garadh Gully moeten we ons een weg banen door een diepe laag sneeuw. Tower Ridge steekt hoog boven ons uit, de vele gullies raken steeds meer gevuld met relatief onstabiele poedersneeuw en we zijn ons er terdege van bewust dat we ons in lawinegebied begeven. We zijn ondertussen al een aantal uren onderweg en hoewel we hier zijn gekomen om de route te klimmen, moeten we deze dag ook nog afdalen naar Fort William. Uiteindelijk besluiten we dat het wellicht het beste is om af te dalen.

De volgende dag is het weer onveranderd. Wederom pakken we onze klimspullen en beginnen aan de aanlooproute richting Garadh Gully. Onderaan Douglas Gap traverseren we naar rechts. Door sneeuw en ijs van zo’n 50° klimmen we omhoog naar de rotswand.

Een aantal touwlengtes verderop zien we de start van de route liggen, maar we beseffen dat dit niet de juiste aanlooproute is.

Tussen ons en Garadh Gully bevindt zich een rotsformatie met een steile klif. We staan voor de keuze, afdalen en via de relatief gemakkelijke sneeuwvlaktes van de Coire na Ciste opnieuw omhoog gaan of de situatie nemen zoals hij is. We besluiten door te gaan en ons een weg te vinden over de met ijzel bedekte, zwarte rots.

Op onze terugweg hebben we ruim voldoende tijd om alle ervaringen door te spreken. Het was bij tijd en wijle afzien, maar zoals de Engelse alpinist en schrijver W.H. Murray in 1947 al schreef: “Mountaineers are a different breed of people, for they can find pleasure in the absence of joy”.

Guido en Gijs worden in hun beklimmingen ondersteund door APPM Management Consultants. APPM steunt jonge sporters in het behalen van hun ambities en doelen.

HOOGTELIJN 5-2013 |

25

ter n i W

en n n e d r a e d n i n e r e p m a k Winter

Lunch onderweg bij Herzogenhugel aan het riviertje Helle.

eid Kamp maken op camping Küchelschd). lan its /Du gië aan de Rur (grens Bel

GEEN WINTERSTOP VOOR KAMPEERDERS Het is winter. Sneeuw, korte dagen, lange koude nachten. Wie gaat er dan kamperen? “Je moet wel gek zijn om daaraan te beginnen”, zegt een van de deelnemers aan de NKBV-workshop winterkamperen. Maar, met passie voor de natuur, wandelen en een dosis doorzettingsvermogen, heb je als kampeerder geen winterstop nodig.

26 |

HOOGTELIJN 5-2013 | TEKST BJORN LANKE | FOTO’S AART LAST

Start trektocht langs de rivier de Amblève.

H

et is februari 2013, in de jeugdherberg van Bévercé-Malmedy in de Ardennen. Tochtleider Aart Last introduceert het kaartnavigeren met GPS. Na een nachtje knusse slaapzaal (sorry voor het snurken) wordt de conditie op de proef gesteld met een driedaags looptraject via Küchelscheid en Jalhay.

Het landschap is afwisselend: bebouwing, landweggetjes, bevroren beekjes, watervalletjes, hoogveen met wijds uitzicht, naaldbomen in slagorde en loofbos, waarin onze vogelspotster interessante soorten ontdekt. De deken van sneeuw geeft een serene aanblik en dempt de geluiden.

Samen afzien De groep is een bonte mengeling: van twintiger tot zestiger, van student tot beveiliger. Eén deelnemer wil zelf buitensportactiviteiten organiseren voor vechtsporters, de ander houdt gewoon erg van zulke uitstapjes. Gezamenlijk afzien in de buitenlucht

verbroedert en de welverdiende avondmaaltijden met een drankje zijn gemütlich. Het nachtelijk kamperen valt ondanks stevige vorst enorm mee. Aangestampte sneeuw ligt verrassend comfortabel en met een goede tent en slaapzak is er geen probleem. Maakt meteen het gewicht van de bepakking goed. Eén groepslid betreurt zijn uitrustingskeuze: wél een sneeuwschep, geen winterslaapzak. De tegelvloer van een toiletgebouw blijkt dan erg koud! Aan humeur en tempo van deze oud-militair is echter niets te merken, waarvoor respect.

Urenlang ploeteren we door de kniehoge sneeuw, we hebben spierpijn op de gekste plaatsen. De beloning onderweg zijn kecks die nog droger zijn dan je mond en de slaapplaats in een ijzige tent. 30 kilometer per dag is extra pittig door de sneeuw. Het eindtraject korten we in, zodat we bij Baraque Michel tijdig en na een geweldige beleving aan het afscheidsmaal zitten: everzwijn met veenbessen. hoogtelijn 5-2013 |

27

DO’S EN DONT’S VAN WINTERKAMPEREN Allereerst dit: waarom zou je eigenlijk winterkamperen? Welnu, bij de kachel is het goed toeven, maar er zijn prachtige reisgebieden waar het grootste deel van het jaar winterse omstandigheden heersen. Wie in Lapland of Alaska de ruige natuur intrekt, kan daarbij niet op een hotel of warme blokhut rekenen. Wie van bergwandelen of sportklimmen houdt, weet bovendien dat het boven de boomgrens ook hartje zomer stervenskoud kan zijn, terwijl het soms praktisch is daar te overnachten.

Los van enige noodzaak is het vooral de ervaring zelf die de moeite waard is. Rondtrekken door een winterlandschap heeft zijn eigen sfeer en fysieke sensatie. Op je uitrusting en vaardigheden vertrouwen om zowel het gebied als de nachten door te komen, geeft voldoening en vormt een sportieve uitdaging die menigeen zal kunnen bekoren.

Goede voorbereiding Voor een geslaagd en veilig avontuur zijn goede uitrusting en voorbereiding essentieel. De muggenolie vergeten tijdens een jungletocht is vervelend. Verdwalen en onderkoeld raken in een sneeuwstorm kan fataal zijn. Informeer je over het terrein en de risico’s. Weet hoe laat de zon opkomt en ondergaat. Controleer de weersverwachtingen. Zorg dat je weet wat te doen bij calamiteiten, ken de noodnummers en wees zo goed mogelijk bereikbaar.

Plan de route grondig, zorg ook voor uitwijkmogelijkheden bij tegenslag.

Een topografische kaart plus een kompas behoren tot de standaarduitrusting, idealiter aangevuld met een GPS. Vertrouw niet alleen op het laatste: batterijen raken leeg, apparaten onklaar, het signaal kan verstoord worden. In de sneeuw zijn er minder herkenningspunten, gedetailleerde kaarten met een schaal van 1:25.000 (minimaal 1:50.000) zijn daarom belangrijk.

Uiteraard dien je voor vertrek de navigatiekunst in de vingers te hebben: op de bonnefooi kaartraden of GPS-en met de gebruiksaanwijzing erbij kan de situatie avontuurlijker maken dan de bedoeling was.

Aangestampte sneeuw ligt verrassend comfortabel.

28 |

HOOGTELIJN 5-2013

Winteruitrusting Een goed afgestelde kwaliteitsrugzak met een behoorlijk volume (70 liter) is een vereiste. Wintertent, slaapzak en matje vormen de basis. Kies de isolatiewaarde zorgvuldig: geen herfstslaapzakje, maar ook geen loodzware, zweterige legerdump M90 bij milde vorst. Warme kleding inclusief hoofdbedekking spreekt voor zich.

Zorg dat alles beschermd is tegen vocht en houd een stel droge kleren beschikbaar.

Je verbrandt meer dan je binnenkrijgt, neem lichtgewicht hoogcalorische maaltijden mee (buitensportzaken verkopen deze gevriesdroogd, een gemakkelijke en betaalbare oplossing). Let daarbij op de kooktijd. Zorg voor voldoende brandstof en denk daarbij aan het eventueel koken van drinkwater. Eet, drink en rust voldoende! Weeg wat je meeneemt, overbelast jezelf niet. Stel jezelf in op lichamelijk ongemak en zorg dat je conditie in orde is.

Sneeuw gebruiken Van de sneeuw kun je gebruik maken: een muurtje tegen de wind is snel gemaakt en je hoeft geen Inuït te zijn om een schuilhut te bouwen, al heb je voor het serieuzere werk een spade of ijszaag nodig.

Gedetailleerde achtergrondinformatie over uitrusting en aandachtspunten krijg je bij de NKBV-workshop Winterkamperen. Het belangrijkste van zo’n weekeinde is veruit de praktijkervaring: je kunt experimenteren en leren zonder zelf een halve poolexpeditie op touw te hoeven zetten.

Tips en trucs • Teamwork is het halve werk. Verdeel taken naar voorkeur, ervaring en verdeel gewicht naar fysieke conditie. Gebruik een ‘buddy-systeem’, waarbij je elkaar op bevriezingsverschijnselen (witte vlekken) controleert.

• Pas pauzes aan op de langzaamste deelnemer! Soms vertrekken de koplopers alweer zodra de achterhoede zich aansluit, waardoor die niet aan rust toekomt.

• Werk voor kleding met laagjes om je temperatuur beter te reguleren en zweten te voorkomen. Tijdens het lopen warm je flink op. Maar zodra je stopt koel je, zeker in natte kleding, snel af.

• Hetzelfde geldt voor je slaapsysteem. Gebruik twee slaapzakken in elkaar: een dunne dons in een dikkere kunststof. Zo voorkom je vochtproblemen bij meerdaagse tochten. Als je daarnaast een lakenzak gebruikt, hoef je je slaapzak minder vaak te wassen. Dat scheelt verlies van isolatiewaarde.

• Draag ‘s nachts sokken, thermisch ondergoed en een (bivak)muts.

• Je tent (liefst vierseizoenen-model) moet van kunstvezel zijn. Katoen is te zwaar en kan breken als het bevriest.

• Aluminium hoekprofielharingen zijn geschikt voor sneeuw. Grote draadnagels laten zich goed in bevroren ondergrond rammen.

• Gasbranders functioneren slecht bij kou. Gebruik een benzine/multi-fuel brander. Wegens roetvorming is Coleman of gewone wasbenzine geschikter dan autobenzine.

• Zorg dat je goed drinkt. Ongemerkt verlies je veel vocht. Gebruik poeder (icetea, druivensuiker) om calorieën en smaak toe te voegen. Pas op met alcohol.

Gezamenlijk afzien in de buitenlucht verbroedert

t ijzige avontuur?

Ook zin in dikom ende NKBV-workshop Schrijf je dan in voor de en. jan. 2014) in de Ardenn Winterkamperen (23-26

eizen.nl Kijk op bergsp or tr

HOOGTELIJN 5-2013 |

29

rn e u a t r e b O n i IJsklim men ter n i W

FREEZE! Afgelopen maart reisden we met ons ijsklimmateriaal naar de bevroren watervallen nabij Obertauern in het Oostenrijkse Salzburgerland. Een try-out van een verrassend leuk, gevarieerd ijsklimgebied in de Alpen.

Marianne klimt voor, terwijl Dennis vanaf een veilige standplaats zekert.

30 |

HOOGTELIJN 5-2013 | TEKST MARIANNE VAN DER STEEN | FOTO’S HANS VAN DER STEEN

hoogtelijn 5-2013 |

31

Marianne klimt na.

Dennis en Marianne Samen vormen Dennis van Hoek en Marianne van der Steen het Nederlands IJsklimteam en doen zij mee aan internationale wedstrijden voor de NKBV. Niet onverdienstelijk: Dennis won dit jaar zelfs het onderdeel Speed op een world cup.

Het liefste klimmen ze buiten op echt ijs en echte rots.

Dennis en Marianne.

D

aar staan we dan... In een compleet witte wereld die in geen enkel opzicht lijkt op die waarvandaan we vanochtend vertrokken: regenachtig, randstedelijk Zuid-Holland. We hebben nog een paar uur voordat de skiliften sluiten en de zon onder gaat. Net genoeg om de luiheid even uit onze benen te werken op de skipiste. Maar daarvoor zijn we hier niet. IJsklimmen, dat is ons doel. Dat is wat we doen, waar we de hele dag over nadenken, praten en dromen en waarvoor we trainen. De komende dagen kunnen we het eindelijk weer in praktijk brengen!

Het vriest maar een paar graden en het heeft veel gesneeuwd.

Geen ideale condities voor ons avontuur, maar goed genoeg. Met hulp van het lokale gidsenbureau en de topo vinden we genoeg klimlocaties om ons te vermaken de komende dagen.

32 |

HOOGTELIJN 5-2013

Ongerept De eerste ochtend staan we vroeg op. Het is nog stil in het dal: de skiĂŤrs slapen nog. Het heeft een klein beetje gesneeuwd, waardoor het landschap er helemaal ongerept uitziet. Als een van de eersten zitten we aan het ontbijt in ons hotel. We bespreken welke touwen we zullen meenemen en hoeveel schroeven.

Stiekem smeren we een paar extra broodjes voor de lunch. Die gaan in ieder geval mee!

Voor de eerste dag besluiten we naar Untertauern te rijden. Een klein stukje naar beneden in de vallei. Vanaf de weg zien we tussen de bomen door de ijswanden al liggen. Stampend door de metershoge verse sneeuw, met hier en daar een sneeuwbalgevecht, komen we bij de eerste wand. Het blijkt een lange wand met veel routes, bedekt met sneeuw, wat het moeilijker maakt.

Het is duidelijk dat hier al een tijd niemand heeft geklommen.

Deze WI5, die we eigenlijk prima moeten kunnen klimmen, wordt daardoor een uitdaging. We realiseren ons dat de topo-gradatie niet vanzelfsprekend is: de ijs- en weersomstandigheden kunnen een route veel makkelijker of moeilijker maken.

We kiezen een langere route van ruim twee touwlengtes uit, midden in de wand. Voorzichtig beweegt Dennis omhoog, bezorgd

Aanloop door diepe poeder.

Een ijsschroef plaatsen.

Het gebruikte setje heeft een shock absorber. het fragiele ijs verkeerd te raken en zo het klimmen nog lastiger te maken. Hij maakt stand in een klein ijsgrotje om te schuilen tegen de sneeuw die over de wand naar beneden valt.

Screaming barfies Nu we stilstaan warmen onze ijskoude vingers op: pijnlijk! Als je niet genoeg bent opgewarmd en met koude handen gaat klimmen, kun je eindigen in een toestand genaamd screaming barfies: de pijn van het opwarmen van je vingers is zo ondraaglijk dat je wilt schreeuwen en overgeven tegelijk. Gelukkig is het daar vandaag net niet erg genoeg voor.

Ik klim het tweede deel tot de standplaats, die aan een grote boom is. Door de bedekking met verse sneeuw is die moeilijk te vinden. Twee abseils later staan we weer beneden voor de volgende route. In een paar dagen tijd beklimmen we zo heel wat bevroren watervallen in dit prachtige ijsklimgebied. ‘s Avonds genieten we van de sauna in ons hotel. Heerlijk om even helemaal op te warmen. Helemaal rozig zitten we aan het diner. Na een copieuze maaltijd bestel ik nog Kaiserschmarren als toetje. Met een verbaasde blik kijkt de hoteleigenaar me aan.

Maar na een pittige dag ijsklimmen, gaat ook die er nog in.

Wat neem je mee?

De samenstelling van onze ijsklimuitrusting hangt af van wat we gaan doen: multi-pitch, alpine, enkele touwlengtes, toprope, mixed, of dry-toolen.

In Obertauern waren we echt voor het ijsklimmen. Puur ijs. Dit namen we mee: • een set dubbeltouw (of tweelingtouw); • tien ijsschroeven van 13 cm of korter en een 16 cm ijsschroef; • een gordel, helm en zekermaterialen (reverso, prusik, schlinge); • twee paar waterdichte handschoenen en een paar dikke ‘zekerhandschoenen’; • zes verlengsetjes; • twee shock absorbers; • andere materialen zoals een tiblock en een mesje en wat materiaal om standplaatsen mee te kunnen verbeteren; • synthetische of donsjas, waterdicht verpakt samen met extra handschoenen; • thermosfles met thee of warm water (om bijvoorbeeld soep te maken) en een geïsoleerde waterfles / camel back; • koekjes, mueslirepen of gewoon broodjes; • EHBO-set aangepast op (ijs)klimmen; • ijsbijlen en stijgijzers.

Dit keer ging er ook nog fotoapparatuur mee voor de fotograaf.

Bij ijsklimmen wil je zo goed mogelijk kunnen bewegen. Dus geen hardshell jas. Liever een softshell jas en broek, wollen thermo-ondergoed en een dunne fleece. IJsklimmen doe je op D-schoenen: harde, stijve schoenen, geschikt om stijgijzers onder te binden.

HOOGTELIJN 5-2013 |

33

THE FLOODLIGHT JACKET ™

WE ARE

SKIMOUNTAINEERS

GROW, CHALLENGE, EVOLVE: THIS IS WHAT SKIMOUNTAINEERING IS ALL ABOUT. THESE ARE THE CORE VALUES OF LA SPORTIVA.AND THIS IS THE LA SPORTIVA SKIMOUNTAINEERING APPAREL COLLECTION.

LA SPORTIVA ® is a trademark of the shoe manufacturing company “La Sportiva S.p.A” located in Italy (TN)

Photo © La Sportiva

TRULY WATERPROOF DOWN INSULATION.

At Outdoor Research®, we’re committed to making our products better, not just new or different. That’s why we wrapped highloft 800+ fill goose down in our Floodlight Jacket™ with waterproof, breathable Pertex® Shield+ fabric and constructed the baffles with bonded— not stitched— seams. This design ensures water never touches the down, meaning in even the coldest, wettest alpine conditions, you’ll always stay warm and dry. Innovation That Works is one of five Outdoor Research Core Beliefs. To learn about the others, visit www.outdoorresearch.com.

Praktische info Ga je voor het eerst ijsklimmen? Huur dan een gids via de plaatselijke VVV. Nederlandse gidsen zijn wel zo makkelijk vanwege de taal en net zo ervaren. Of boek een cursus van de NKBV (zie artikel op pagina 36) en kijk op www. bergsportreizen.nl).

Topo

Eiskletterführer Salzburger Land ISBN 978-3-926807-57-1 (ca. € 40,- online of via lokale klimwinkels)

Accommodatie

Kijk op www.obertauern.com voor accommodatie. Daar vind je ook de contactgegevens van de VVV. Voor een ijsklimgids kun je terecht op www.skischule.co.at/eisklettern-kursangebote.html.

Vervoer

Dennis klimt voor.

De kaars De volgende dagen klimmen we op verschillende plekken. We vermaken ons goed in het mixed ijsklimgebiedje nabij het wat lager gelegen dorpje Untertauern. Vlak naast dit klimgebied vinden we een leuk projectje. Een grote loshangende ijspilaar in een licht overhangende wand. Eén touwlengte, maar wel een hele bijzondere.

Even verderop zagen we hem vanaf de weg al hangen. “Klim mij, klim mij!” leek-ie te roepen. Volgens de plaatselijke ijsklimmers was hij nog niet eerder gedaan. De abseil-toegang is wat ongebruikelijk maar komt goed uit. Wat onzeker - bang dat de pilaar bij beklimming mogelijk in zijn geheel zal afbreken - daal ik abseilend af naar de onderkant van de route. Eerst eens goed de ijskwaliteit checken. Daarna inspecteer ik de klimkwaliteit van de rots die ik moet beklimmen om bij de ijspilaar te komen. Het ziet er goed uit. Vanuit de rots traverseer ik langzaam naar deze ijs-stalagtiet, in klimtermen: een ‘kaars’.

IJsbijlen zo hoog mogelijk in het ijs, waar

Met de auto is het vanaf Utrecht 1016 km naar Obertauern in Oostenrijk.

het stabieler is. Rats! Mijn voet glijdt weg en opeens hang ik in de lucht. Gelukkig ben ik goed gezekerd door Dennis, die mijn touw strak vast heeft. In zo’n hangende pilaar moet je niet vallen, dat is te riskant.

Bij een tweede poging lijkt het opnieuw lastig om mijn ijsbijlen op de juiste manier in het ijs te slaan, zonder te veel van de kaars af te breken. Maar het lukt! Iets lager in dit gebiedje ontdekken we later op de dag een paar kleine, behaakte mixed routes en een makkelijk toegankelijke WI3.

Super om je een halve dag helemaal uit te leven in diverse klimstijlen.

Na een paar dagen ijsklimmen verandert het weer helaas: het wordt te warm en zonnig. Leuk voor de skiërs, slecht nieuws voor ons. Tijd om onze spullen te pakken.

Op de terugrit uit het dal zien we de plek van de kaars weer. Door de warmte is hij in het niets verdwenen. We groeten de lege wand: “Tot volgende winter!”

1. Dit gebiedje, genaamd ‘Untertauern Wildpark’, is super als je veel wilt oefenen. Makkelijk te bereiken, veel routes en geen lawinegevaar.

2. Deze locatie, genaamd ‘Hauskoppenwand’, ligt iets hoger en biedt langere en complexere routes. Let goed op de hoeveelheid sneeuw, de temperatuur en de lawineberichten.

hoogtelijn 5-2013 |

35

Klimmen bij de Bafflfall.

ter n i W

n e m m i l k s j i Leren en p l A r e i a b u in de St

EPIC AFTERNOON “Im Nachstieg immer”, zegt gids Wolf als een vanzelfsprekendheid: “Naklimmend lukt ’t altijd”.

Maar om eerlijk te zijn kijk ik wel een beetje op tegen de dag die gaat komen. We gaan namelijk de Easy Afternoon waterval in het Lüsenstal beklimmen, maar met een lengte van 80 meter en een waardering van WI 4 lijkt die me helemaal niet zo easy.

36 |

HOOGTELIJN 5-2013 | TEKST EN FOTO’S SIETO VAN DER HEIDE

‘s Avonds bijlen vijlen.

‘s Avonds terug naar Gasthaus Lüsens.

Moeilijkheidswaardering in ijs WI1: Tot 60 graden steil ijs WI2: 60 tot 70 graden steil ijs met korte steilere stukken WI3: 70 tot 80 graden steil ijs, korte steilere passages WI4: Constant 75 tot 80 graden steil, met korte passages loodrecht WI5: Langere passages van 85 tot 90 graden WI6: Een hele touwlengte is 90 graden WI7: Overhangend of discontinu technisch ijsklimmen

Locatie Gasthaus Lüsens is de uitvalbasis voor de cursus. Goed bereikbaar vanuit Innsbruck 30 km verderop. De Gasthausfall ligt op tien minuten lopen van het Gasthaus en met de auto zijn ook andere watervallen zoals de Bafflfall en de watervallen bij Ochsengarten goed bereikbaar.

De cursus De NKBV Gevorderdencursus IJsklimmen kun je boeken op bergsportreizen.nl. Je oefent klimtechniek, standplaatsbouw en terugtochtmethodes. Deelname-eis is een afgeronde beginnerscursus, die vier keer per jaar wordt gegeven. Neem contact op met een medewerker van NKBV Bergsportreizen als je twijfelt over je klimniveau.

T

ijdens de NKBV Gevorderdencursus IJsklimmen worden, naarmate de week vordert, steeds moeilijker en steilere routes uitgekozen. Meestal eerst naklimmend achter de gids aan, daarna zelf voorklimmend. We klimmen op de Rinne-waterval bij Ochsengarten, de Bafflfall bij Gries en uiteraard op de Gasthausfall, de huiswaterval van Gasthaus Lüsens, het pension waar we de hele week verblijven. En nu dus de Easy Afternoon.

Sneeuw De hele week is er veel sneeuw gevallen. Op ski’s zouden we daar blij van worden, maar voor ijsklimmen is het minder prettig. De

Klimmen op de Easy Afternoon.

sneeuw bedekt het ijs, waardoor het aan sterkte verliest. Ook is het glibberen en glijden om met de auto bij de ijsklimlocaties te komen. En we hebben gamaschen nodig om onze voeten droog te houden in de diepe sneeuw tijdens de aanloop van parkeerplaats naar de bevroren watervallen.

Ook bij de aanloop naar de Easy Afternoon is het sneeuwstampen.

Eenmaal aangekomen bij de route ziet-ie er toch wel erg stoer uit en worden we allemaal enthousiast. We zijn met z’n vijven: Sarah en Remco gaan met z’n tweeën in een touwgroep en Rob en ik klimmen achter gids Wolf aan.

HOOGTELIJN 5-2013 |

37

Foto: Stefan Schlumpf

Loris & Nicolas Falquet Mammut Team Professionele Freerider en Extreme Ski filmmaker Huck en Chuck

Pulse Barryvox • Digitale en analoge lawinepiep met 3 antennes en akoestische gebruikersbegeleiding • Realtime 360°-kompasweergave voor eenvoudige plaatsbepaling • Snelle en exacte aanduiding van het aantal slachtoffers

Removable Airbag System • Een lawineairbag-systeem geschikt voor meerdere rugzakken • Bewezen Snowpulse Airbag Technologie • Totaalgewicht vanaf 2300 g incl. hoes (afhankelijk van rugzakmodel)

www.mammut.ch ⁄safety

urde kuiten u z r e v e z n o n e u o k door de tig is het klim men pit

Sieto zekert een voorklimmer.

Gezelligheid op de standplaats.

Sarah klimt voor.

Eistattoos Tijdens het klimmen veroorzaken de voorklimmers zo nu en dan dat er wat sneeuw en ijs naar beneden valt. Gelukkig geen serieuze hoeveelheden, maar wel genoeg om de meesten van ons, zoals Wolf ze noemt, Eistattoos te geven: minuscule wondjes veroorzaakt door ijssplintertjes en gruis. Het ziet er in eerste instantie erger uit dan het is, want de volgende dag zijn de ‘tattoos’ nog amper te zien. Door de kou en onze verzurende kuiten is het klimmen pittig. Ik probeer de kou te vergeten en te focussen op mijn klimtechniek en zo houd ik de moed erin.

Omdraaien Als we wat later dan gepland de tweede standplaats bereiken, besluit Wolf om de laatste touwlengte naar de top toch te klimmen. Het is bevredigend om de hele route uit te klimmen en we verwachten vanaf de top gemakkelijk naar beneden te kunnen wandelen: sneller dan abseilend terug. Maar eenmaal boven aangekomen blijkt ook de wandeling terug gecompliceerd te zijn

door een dikke sneeuwlaag. Tot onze knieën, soms tot onze heupen, zakken we er keer op keer in weg. We proberen een stukje, maar het blijkt te zwaar. Met enige haast in zijn stem beveelt Wolf om te draaien. Het wordt alsnog abseilen, en nu dus helemaal vanaf de top van de route.

De afdaling is hier en daar lastig. Wolf blijft bij elke standplaats boven omdat hij de meeste ervaring heeft. Maar dat betekent wel dat een van de anderen zelfstandig naar beneden moet om de volgende standplaats te vinden. Twee keer laat Wolf ons allemaal een stuk zakken, omdat dat het snelste is. Het laatste lange stuk doen we zelfstandig abseilend.

Episch Eenmaal veilig beneden zijn we allemaal een lading zweet armer en een avontuur rijker. Deze laatste dag was niet easy, het was episch. Wat mij betreft heet de waterval vanaf nu Epic Afternoon.

HOOGTELIJN 5-2013 |

39

ter n i W Eveline van den Berg Jeths (links) en Reinier van Gils (rechts) zijn allebei freestyle-snowboardcoach. Zij hebben een jarenlange freeride-ervaring en opleiding in de lawinekunde. Gina van der Werf (midden) is ervaren toerskiër en splitboarder en gediplomeerd Alpiene Instructeur 3 Winter bij de NKBV. Sinds kort runnen Eveline en Gina hun eigen splitboardverhuurbedrijf Splitit (www.splitboardverhuur.nl). Daar kun je terecht als je het eens wilt proberen.

er e k e t s r e e de

TOEREN MET EEN

SPLITBOARD Nu ik splitboarden heb ontdekt, is mijn ideale alpienecocktail compleet. Bij snowboarden miste ik de rust en vrijheid van het berglandschap buiten de piste. Bij gletsjertochten droomde ik van mijn snowboard tijdens de zware afdalingen op stijgijzers. Splitboarden lost die nadelen in één keer op. Voor mij de ultieme combinatie van natuurbeleving, vrijheid en snelheid!

H

et lijkt wel 25 graden onder nul als ik met verkleumde vingers bij het dalstation van de Kitzsteinhorn (in het skigebied van Kaprun) mijn nieuwe bindingen op mijn board schroef. Waarom hebben we dit niet gisterenavond in ons warme appartement gedaan?, vraag ik me af. Mijn stemming is al niet opperbest na een gebroken nacht door zorgen over de tocht die ons te wachten staat. Heb ik alles wel goed ingepakt? Zal het weer wel goed blijven? Kan ik het conditioneel wel aan?

Om onze vingers verder te sparen, besluiten we de highbacks (de inklapbare achterkant van de bindingen) in het verwarmde gebouw boven aan de gondel in te stellen. Daar trekken we veel

40 |

bekijks van ‘gewone’ wintersporters, die nieuwsgierig zijn naar het splitboarden.

Als we alles goed gemonteerd hebben, is het tijd voor een eerste oefening met afdalen. Ik verwachtte dat het snowboard ‘slapper’ zou zijn door de splitmogelijkheid. Maar het tegenovergestelde is het geval. Het splitboard is juist stijf en dat ben ik na mijn slappe freestyle board niet meer gewend. Gevolg: ik krijg opvallend veel respons van het board. Ik vlieg het hobbelige terrein door. Reinier hoeft minder te wennen aan zijn splitboard en gaat meteen lekker los. Het verrast hem hoe direct hij kan sturen en hoe licht het aanvoelt.

HOOGTELIJN 5-2013 | TEKST EVELINE VAN DEN BERG JETHS | FOTO’S REINIER VAN GILS

‘Zelfsporend’ omhoog.

Vellen onder en gaan Bij de Häuslalm aangekomen begint het echte werk. We zoeken een rustige plek in de zon om onze boards te ‘splitten’. Dit is de eerste keer een behoorlijke klus. Gelukkig hebben we een ervaren splitboarder bij ons: Gina van der Werf. Zij legt ons de fijne kneepjes uit. We leren de twee helften van het board loskoppelen, de bindingen om te zetten naar toerstand en de vellen te monteren. Nu nog onze toerskistokken uitschuiven, en we kunnen op weg.

Na de eerste meters voel ik mij als een brugklasser op de eerste schooldag. Het is een compleet nieuwe manier van lopen voor mij.

Daarbij komt dat ik een een lawineairbag op mijn rug draag die een maat te groot is (ik test hem voor de NKBV, zie Hoogtelijn 1, 2013).

Na een paar honderd meter tipt Gina mij om mijn ‘ski’s’ niet te hoog op te tillen, om mijn energie te sparen. Het bestaande toerski-spoor blijkt smal voor onze bredere splitboard-ski’s. Gelukkig gaat Gina voorop om het spoor te verbreden zodat ik me op de juiste ‘schuiftechniek’ kan concentreren.

Spitzenkehren Na nog een stukje stijgen wordt het tijd voor een oefening Spitzenkehren (je weet wel, de 180-gradendraai op een steile helling, hoogtelijn 5-2013 |

41

Splitboardbindingen in afdaalmodus monteren.

ards weer bo e nz o we n te et z op t de j bi t beginnen! es fe e ht ec t He n ka u n r. aa in elk waardoor je met je neus de andere kant op komt te staan.) Op ski’s is dit geen probleem voor mij, maar met splitboardski’s vergt dit meer techniek. Bij mijn derde poging denk ik dat ik het onder de knie heb. Maar als we het opnieuw proberen op een steiler stukje, wordt het lastig om de druk op de juiste plek van mijn ski’s te houden. Wanneer ik iets te veel op de voorkant van mijn ski’s leun, duik ik met mijn neus in de sneeuw. Mijn brugklassergevoel is meteen weer terug.

Verderop gaat Reinier met een flink tempo voorop. Wij stiefelen er achteraan. Het is warm in de zon en al snel gaan onze jassen uit.

Met alleen een thermo-shirt voelt het comfortabel. Het spoor kronkelt omhoog door het rollende terrein. Af en toe is er een gedeelte waar het spoor daalt. Doordat de haren van de vellen één richting op staan, geven ze weerstand bij het stijgen (je glijdt niet terug). Maar bij het dalen ga je met de richting van de haren mee, dus is die weerstand er niet. Heel voorzichtig laat ik me omlaag glijden. Het voelt een beetje als langlaufen. Reinier pakt het minder voorzichtig aan. Vol overgave skiet hij naar beneden.

Maar hij is even vergeten dat zijn hielen los zitten. Met zijn ski’s over elkaar valt hij voorover in de zachte poedersneeuw. Zo hebben wij (de dames) ook nog wat ontspanning.

Even later worden we ingehaald door een paar pezige Oostenrijkers. Voor ieders veiligheid checken ze even hoe het met onze

42 |

hoogtelijn 5-2013

lawinekennis is gesteld. Gelukkig hebben we alle drie een Alpinkurs op zak, dus de mannen zijn snel gerustgesteld.

De beloning Na anderhalf uur ploeteren komt het topkruis in zicht. Ineens lijkt het stijgen mij gemakkelijker af te gaan. Helaas neemt tegelijkertijd de steilheid van het terrein toe. Als ik in de laatste paar zigzaggen een ervaren toerskiër laat passeren, kost het mij moeite om weer terug te keren in het spoor. De klim heeft zijn tol geëist. Des te groter is de voldoening als we boven aankomen.

Het laatste stukje maken we onze ski’s los en klauteren we op onze schoenen naar het topkruis. Wat een uitzicht! In de verte zien we skiërs als mieren door het skigebied krioelen.

Nadat we iets gegeten hebben, glibberen we terug over de met poedersneeuw bedekte rotsen. Boven aan de afdaling aangekomen, zetten we onze boards weer in elkaar. Nu kan het echte feest beginnen!

Het eerste stuk van de afdaling is steil. We gaan één voor één.

Daarna wordt het terrein mellow en surfen we achter elkaar aan.

Het is een prachtige beloning voor het harde werk eerder op de dag. Ongerepte, diepe poeder in een superspeels terrein! Heel wat anders dan het skigebied verderop, dat al behoorlijk kaalgeskied is.

Vellen plakken.

Board ‘splitten’.

Praktische info Materiaal

Een splitboard is een snowboard dat je over de lengte in tweeën kunt splitsen. Je houdt dan twee ‘ski’s’ over, met op ieder een binding voor je schoen. Ideaal voor langere snowboardtochten buiten de piste. Splitboards zijn er inmiddels in allerlei merken en types. Maar je hoeft niet nieuw te kopen: je kunt je oude snowboard ook splitten.

Op YouTube vind je filmpjes met uitleg. Let wel: het is best lastig om het goed te doen.

De meeste splitboarders gebruiken hun gewone softboots. Het ombouwen van de stijg- naar de daalmodus kost iets meer tijd dan met toerski’s.

Maar er komen steeds handiger systemen op de markt, waarmee het sneller gaat. Er zijn speciale splitboardbindingen op de markt die lichter zijn dan de reguliere bindingen en geen speling hebben, waardoor het geheel tijdens het dalen echt aanvoelt als een regulier snowboard. Sindsdien groeit splitboarden snel in populariteit.

Voor sommige toeren heb je ook stijgijzers en/ of harsch-ijzers nodig (een soort stijgijzers voor onder je ski of gesplitte board die extra grip geven op harde sneeuw en ijs). Er zijn stijgijzers te koop of te huur die op de meeste softboots passen.

Maar niet elk stijgijzer is geschikt. Voor het echte ijsklimwerk worden speciale stijgijzervaste soft-

boots of hardboots aangeraden.

Ten slotte heb je net als bij toerskiën een lawineveiligheidsuitrusting nodig (pieps, sonde, schep en eventueel lawineairbag).

Hoe begin je met splitboarden?

Voor zelfstandig splitboarden heb je kennis en vaardigheden nodig. We raden je aan om een cursus te volgen of op pad te gaan met een gids. Het belangrijkste is dat je het lawinegevaar kunt inschatten en adequaat kunt handelen als er lawinegevaar dreigt of als je in een lawine terechtkomt. Andere kennis en vaardigheden die je nodig hebt zijn tochtenplanning & oriëntatie, inschatten van alpiene gevaren, groepsdynamiek en weerkunde. De NKBV biedt cursussen en workshops aan op al deze gebieden.

Ook moet je een goede fysieke conditie hebben, want omhoogtoeren kost veel kracht en energie.

Voor het afdalen moet je technisch goed kunnen snowboarden. Wil je een toerski- of toersnowboardcursus volgen, dan is het handig als je al freeride-ervaring hebt. In elk geval moet je zonder problemen een zwarte piste kunnen afdalen.

Let op: niet alle gidsen nemen snowboarders mee met een toerskigroep. Ze accepteren vaker split-

De binding is los.

boards dan sneeuwschoenen als stijgmateriaal, omdat je daarop het toerskispoor kunt gebruiken.

Overleg van tevoren met de gids of instructeur welk materiaal vereist is.

Mee op pad?

De NKBV organiseert freeride- en toerski-reizen en cursussen op verschillende niveaus. Kijk op bergsportreizen.nl of bestel de NKBV reis- en cursusgids Winter 2013/2014.

HOOGTELIJN 5-2013 |

43

OMNI-HEAT BASELAYER. SHOCKINGLY WARM. AMAZINGLY BREATHABLE. INCREDIBLY PHOTOGENIC. ®

© 2013 Columbia Sportswear Company. All rights reserved.

BREATHABLE FABRIC WITH LITTLE SILVER DOTS THAT REFLECT BODY HEAT. KEEP YOUR WARMTH, NOT YOUR SWEAT • COLUMBIA.COM/SILVERDOTS

ter n i W

n e k e l e g r e v rds a o b t i l p s e Twe

SOLUTION VS. KHYBER SPLIT XTC De tijd dat splitboards vooral werden gemaakt om te ‘stijgen’ en minder lekker afdaalden dan normale snowboards ligt achter ons. Met de nieuwste modellen splitboards en -bindingen voel je nauwelijks meer verschil. We vergeleken er twee: een directional freeride splitboard van Jones Snowboards en een carbon poeder splitboard van Prior.

Jones Solution Adviesprijs: € 849,95 (carbon-uitvoering € 1099,95) De Solution is een splitboard voor alle omstandigheden. Erwin heeft de 1.68 m lange Solution getest in extra brede uitvoering. Voor zijn lengte – 1.95 m, schoenmaat 46 – en zijn werk als snowboardgids is dit board het ideale gereedschap. De neus met rocker geeft voldoende drijfvermogen voor diepe poederdagen en gaat zonder te happen ook technisch moeilijk terrein niet uit de weg. Door die vergevingsgezinde neus is hij goed te plaatsen en te besturen en kun je in iedere bocht mooi gelijkmatig druk opbouwen. Met genoeg grip, door staalkanten met extra veel grip en camber tussen beide voeten, bijt hij zich goed vast in smalle couloirs (geulen) of steile, ijzige wanden. Zijn stijve tail geeft extra controle. Op hoge snelheid blijft hij zeer stabiel en een fijne pop (respons) zorgt voor verrassend speels rijgedrag. Bij omhoog lopen in toermodus geven de ski’s voldoende drijfvermogen in diepe sneeuw en zijn goed uitgebalanceerd voor het maken van kick turns. De contactlengte is groot genoeg voor voldoende grip, ook op harde ondergrond.

+ Vergevingsgezind en stabiel, geeft vertrouwen,

-

zeer breed inzetbaar tot en met extreem terrein.

Vergt het liefst enige input van de rijder om er alles uit te halen, komt op snelheid het meest tot zijn recht.

Prior Khyber Split XTC

Adviesprijs carbon-uitvoering: € 1079,(€ 939,- reguliere uitvoering).

De Khyber Split van Prior heeft de vorm van een poederboard. Gina, een rijdster die van lichtgewicht houdt, testte de Khyber in carbon uitvoering (XTC, een halve kilo lichter), maat 1.60 m. De brede neus met lange rocker geeft veel drijfvermogen. Vooral in diepe sneeuw scheelt dit kracht in je achterste been. Op de vlakkere stukken kom je ook net wat verder. De staart is relatief kort en smal waardoor de neus omhoog komt in de diepe sneeuw en je moeiteloos snel en kort kunt draaien.

Dit is vooral prettig tussen de bomen en in nauwere passages tussen de rotsen: terrein waar je snel moet reageren. Bovendien geeft de carbon het board extra respons, goed voor speels rijden. De neus is wat breed in harde stijgsporen van toerskiërs, maar het drijfvermogen en het lichte gewicht maken ‘zelfsporen’ goed mogelijk. Het board is ideaal in poeder en tussen bomen.

+ Veel drijfvermogen, super respons, lichtgewicht stijgen.

- Extra hoge prijs voor de carbon uitvoering.

Onrustig op hogere snelheden in hardere sneeuw.

Meer informatie:

Meer informatie:

www.jonessnowboards.com www.frozenlines.com

www.priorsnow.com www.splitboardshop.nl TEKST GINA VAN DER WERF, ERWIN HEERES | FOTO HANSI HECKMAIR | HOOGTELIJN 5-2013 |

45

n e z e g o V n i er Alpiene sfe

WITTE WERELD

OP DE ‘BALLONS’ Knaloranje met een klein beetje blauw staat hij naast de hut in de sneeuw. Een verzameling van 24 kleine, oranje sneeuwschoentjes en een paar grote blauwe. De bijbehorende kleuterklas-met-juf zit binnen, lekker aan de warme chocolade. Net zoals de stoere berggids-met-klant. Zij hebben zojuist op een wandelpad een bar winteravontuur beleefd en laten zich de chocolade minstens zo goed smaken.

H

Centimeters dikke ijspegels.

46 |

et is voorjaar februari 2013 als boven de Rijnvallei in de Vogezen de winter in volle hevigheid toeslaat. Wat vanuit het westen over Noord-Frankrijk komt aanwaaien als regen, wordt hier door de hoogte omgezet in sneeuw, heel veel sneeuw. In spectaculaire windvanen stuift hij over de bergen. Op de kam en aan de westelijke loefzijde is het een groot ski-, sneeuwschoen- en langlauffestijn. De bospaden aan de lijzijde zijn levensgevaarlijke lawinevallen geworden.

ons voor een mooie winterweek: toerski’s, toerlanglaufski’s en sneeuwschoenen.

De eerste dagen lijken de toerski’s een vergissing. De sneeuwval zet niet echt door, en alleen boven op de kam is het dek dicht genoeg om comfortabel onderweg te zijn. Het sneeuwdek in de afdalingen is te dun en er steken nog te veel rotsen doorheen. Jammer is dat we dit pas al doende ontdekken. Tien kilometer klunen op toerskischoenen is niet echt leuk. Het staat ook een beetje overdressed.

Vergissing

Gemzen

Gevieren hebben we voor een week ons basiskamp opgeslagen net boven het dorpje Soultzeren. Een huisje in het hart van de Vogezen, met veel mooie tochten vanuit de voordeur. We hebben alles bij

Een wandeltocht door het bos onder de hoofdkam lijkt dan meer op z’n plaats. In de diverse wandelgidsjes staat hij aangegeven als de stevigste zomerwandeling, dus in de winter zal hij zeker leuk zijn.

HOOGTELIJN 5-2013 | TEKST EN FOTO’S FRANK HUSSLAGE

Win ter

De bergen in de Vogezen heten ‘ballons’.

We hadden beter moeten weten, toen het al wat moeite kostte om met de auto bij de skilift van Le Gaschney te geraken.

Pieps om, sneeuwschep in de rugzak en de rood-witte streepjes volgen, die het Sentier des Roches aangeven. Streepjes volgen, want een spoor is namelijk al heel snel niet meer te ontdekken in deze boshelling.

Peter is niet echt groot van stuk, maar als hij tot zijn heupen door de sneeuw moet sporen geeft dat toch echt aan dat de sneeuw diep is. We zitten hier aan de lijzijde van de kam, en alle door de wind weggeblazen sneeuw heeft zich hier verzameld. Geen weldenkend mens waagt zich hier. Daardoor is het zo aangenaam rustig, dat een roedel van zo’n twintig gemzen zich hier helemaal op zijn gemak voelt. Ze zoeken onder de sneeuw naar voedsel. We passeren de grazende dieren zo rustig mogelijk: ze hebben deze dagen al hun energie nodig om te overleven. Die moeten ze niet hoeven verspillen aan wegvluchten. De sneeuw wordt dieper en we passeren de ene kloof na de andere

verijsde rotsband. Uiteindelijk eindigt onze wandeling bij een volgens ons té lawinegevaarlijke geul.

Een paar dagen later wordt deze inschatting bevestigd door een berggids uit Chamonix, die we aantreffen in de hut van Les Trois Fours. Hij was met een klant vanaf de andere kant onderweg over hetzelfde wandelpad, en vertrouwde dezelfde geul ook niet. Terug was hun weg versperd geraakt, dus de enige optie was om over een verijsde en besneeuwde rotsgraat het dal uit te klimmen. De mannen zagen eruit alsof ze héél blij waren veilig boven te zijn.

Ballonnen De schoolklas die we in diezelfde CAF-hut aantreffen hadden we die dag al een hele tijd gevolgd: vanaf de parkeerplaats bij Col de la Schlucht, door het bos naar de warmte van de Trois Fours. Deze hut is zomer en winter een populaire pleisterplaats voor alles wat er in de Vogezen rondtrekt: wandelaars, klimmers, fietsers, automobilisten.

Sneeuwschoenen.

HOOGTELIJN 5-2013 |

47

De hut ligt op korte afstand van de Route des Crêtes, op nog kortere afstand van de mooiste klimrotsen en aan allerlei wandelpaden. Het uitzicht op de vallei van Munster is prachtig. Waar wij nu boven in de sneeuw zitten, is deze vallei nog helemaal groen. ’s Winters is de hut minstens even populair bij sneeuwwandelaars en langlaufers. Voor de kinderen is het een leuke schooldag lang op-en-neer vanaf de Col de la Schlucht. Deze makkelijke wandeling voert beschut door het bos, en verdwalen is er daar niet bij.

Na in de hut opgewarmd te zijn, gaan wij de andere kant op, naar het zuiden. Op toerlanglaufski’s volgen we de kam richting Le Hohneck, een van de hoogste toppen hier. Toppen in de Vogezen zijn ‘ballons’, sterk afgeronde bergen. De uitzichten over de Rijnvallei en het Zwarte Woud aan de Duitse kant ervan zijn spectaculair. Zo mogelijk nog heftiger ogen de rotsen van de Martinswand: het grootste rotsklimgebied in de regio. Ook in de winter wordt er geklommen. Waar je ’s

zomers in je shirtje onderweg bent, maak je hier in de winter volwaardige alpiene tochten. In de winter is het op de ballons goed toeven op sneeuwschoenen en toerlanglaufski’s.

Monsters Als je pech hebt, zitten de toppen hier soms dagen aan een stuk in de wolken.

Het is hier ’s zomers niet voor niets zo mooi groen en ’s winters zo sneeuwzeker.

Vandaag treffen we het: vette mistflarden en staalblauwe luchten wisselen elkaar in een moordend tempo af. Veel kilometers maken we niet en de geheugenkaart van m’n camera loopt snel vol. Je bent hier op maar zes uur autorijden van de Nederlandse grens, maar de foto’s passen zó in een serie uit Scandinavië.

De route over de kam is overdreven goed aangegeven. Om de vijftig meter een paal.

Als het helder is, storen ze me mateloos.

Als even later de mist aanzwelt tot consistentie erwtensoep, ben ik er blij mee. In de aanhoudende spindrift

Met mooi weer stoort de overdreven markering in mijn foto’s, maar in dichte mist ben ik er blij mee.

de wind n e r e i g n e e t l Doodse sti 48 |

hoogtelijn 5-2013

Vogezen met twee gezichten

De Vogezen strekken zich uit van Basel tot Mainz: zo’n 250 kilometer. Het hoogste gedeelte, met de toppen tot ruim 1400 meter, ligt grofweg tussen Colmar en Belfort. De hoofdkam van de Vogezen heeft twee gezichten: er is een duidelijk klimaatverschil tussen de koudere, nattere westkant en de warmere, droge oostkant. De voor het gebied kenmerkende glooiende, ronde toppen heten ballons. De ballons worden aan de westkant ’s zomers door koeien en ’s winters door skiërs bevolkt. De oostkant is ruig en grillig met hoge, steile afgronden waar voor klimmers veel te beleven is. Dit contrast is misschien wel het mooiste zichtbaar rondom de centrale oost-westverbinding: de Col de la Schlucht. Aan de ene kant zijn hier skigebieden, terwijl hemelsbreed nog geen honderd meter verder de stilte heerst in alpien aandoende valleien en kloven.

hierboven zijn ze uitgegroeid tot bizarre monsters: vele centimeters dikke ijskorsten en horizontaal staande pegels zijn naar het westen toegegroeid, tegen de wind in.

We zijn vandaag helemaal alleen, en trekken onze eigen sporen in de sneeuw. Verder niets. Doodse stilte, afgewisseld door soms gierende wind. Tussen deze versteende gedrochten zou een kruisend Yeti-spoor me niet verbazen.

Het pad vanaf Col de la Schlucht naar Les Trois Fours is ongevaarlijk.

Informatie Alpien

Uiteraard kun je in de Vogezen wandelen, mountainbiken, sneeuwschoenlopen, langlaufen, skiën en toerskiën. Probleemloos kunnen er ook meerdaagse tochten gemaakt worden. Een van de simpelste opties is in dat geval het volgen van de GR5.

In de winter zijn de Vogezen voor Nederlanders wellicht het dichtstbijzijnde gebied dat serieus te beklimmen watervallen kent. In de topo “EST”calades staan er ruim zestig beschreven.

Deze zelfde topo geeft een beschrijving van honderden sportklimroutes, verdeeld over 32 gebieden. Deze variëren van boulders tot wanden van tientallen meters hoogte, van graniet via kalk tot zandsteenconglomeraat en van volledig geboorde routes tot onbehaakt ‘terrain d’aventure’. De Martinswand is wellicht het meest bekende van deze massieven.

Couloirs bij de Rainkopf en de Rothenbachkopf en de overschrijding van de graat van de Spitzkoepfe bieden beklimmingen in alpiene ambiance, die zeker in de winter zeer serieus te nemen zijn. www.escalade-alsace.ifrance.com

Onderdak

Bijna al het onderdak van camping tot hotel staat op een rijtje: www.massif-des-vosges.com/ brochures.php Een speciale vermelding verdient Camping Municipal du Langenwasen, die mooi centraal in het hoogste deel van het gebied ligt: 9 Rue Ray-

mond Poincaré, Mairie, 68380 Mittlach, Telefoon 0033-389776195, www.tourisme-alsace.info Een alternatief voor de vele pensionnetjes en hotels is het centraal gelegen natuurvriendenhuis Refuge Le Corsaire, 71 Chemin de la croix des oiseaux, 88400 Gérardmer, 0033-329631090, www.nivon.nl/vab/frankrijk/corsaire.htm Voor hen die graag boven willen blijven kennen de Vogezen diverse berghutten van de Franse Alpenclub CAF en is er een dicht netwerk van onbemande bivakhutjes: www.ffcam.fr. Zomer en winter zijn er bewoonde boerderijen-metonderdak die volledig ingesteld zijn op de meerdaagse wandelaar die onderdak zoekt.

jes. De eindbestemmingen zijn respectievelijk Metzeral vanuit Colmar en Kruth vanuit Mulhouse. Een logisch beginpunt voor de westkant is station Gérardmer, aan het einde van de lijn Luxemburg-Nancy-Epinal-Gérardmer.

De paar wegen die de Vogezen van oost naar west doorsnijden worden ook door autobussen aangedaan. In de zomermaanden is er een speciaal op wandelaars ingestelde busdienst die de Route de Crètes bedient. De volledige dienstregeling van Vogezense bussen is te vinden op www.parc-ballons-vosges.fr/navettedescretes.

Bereikbaarheid

• 30 balades à raquettes, dans les Vosges: Du Donon au Ballon D’Alsace. Anne et Jérôme Renac, Editions Didier Richard, Grenoble 2006, ISBN: 9 782723 451673.

• “EST”calades, Le nouveau topo d’escalade des Vosges du Sud. Jaques Dreyer, Club Alpin Français Mulhouse.

• Wandelgids Vogezen / Elzas, Ruth Mariotte, ANWB, Den Haag, 2004.

ISBN: 978-90-18-01439-1.

• IGN Landkaarten, 1:25.000: 3619OT Bussang – La Bresse; 3618OT Le Hohneck – Gérardmer; 3718OT Colmar – Kaysersberg; 3719OT Grand Ballon; 3620ET Thann – Maseveaux.

• 1:100.000: 31 St-Dié-des-Vosges - Mulhouse – Bâle.

Met de auto kun je het gebied vanuit het oosten of vanuit het westen benaderen. Vanuit het oosten volg je de Rijnvallei: Keulen, Mannheim, Straatsburg en vanaf daar kies je de afslag naar het westen die past bij je uiteindelijke bestemming. Vanuit het westen is de route Brussel, Luxemburg, Metz, Nancy, Epinal en dan afhankelijk van het einddoel richting Colmar of Mulhouse volgen.

Via de oostelijke route is Col de la Schlucht 670 kilometer, de westelijke route telt 60 kilometer minder.

Met openbaar vervoer zijn de TGV-stations Colmar of Mulhouse te bereiken waarvandaan treinen vertrekken naar centraal gelegen dorp-

Topo’s en Gidsen

hoogtelijn 5-2013 |

49

Iemand zin in koffie?

Koffiepuristen nemen overal waar ze heen gaan een perculator mee. Ultralighters nemen een klein zakje oploskoffie mee. Grower’s Cup zit er met de Coffeebrewer tussenin. De verpakking is voor eenmalig gebruik en daardoor vrij licht, en er zit echte koffie in het zakje. In gebruik is het simpel. Kook een halve liter water, scheur de Coffeebrewer open, vullen, dichtvouwen, vijf minuten wachten. Het resultaat?

Een halve liter goeie, echte, koffie.

Gewicht: 47 gram - Prijs: € 2,50 Meer informatie: www.growerscup.com

L

I R E T A M & T K R MA

Koel shirtje Mammut Ride Protection Airbag

Het verbeterde snowpulse avalanche airbag system dat op deze nieuwe rugzak van Mammut zit, gaat je helpen als je tijdens het freeriden onverhoopt in een lawine terecht komt. Door de opgeblazen airbag word je boven op de sneeuw meegevoerd, in plaats van er in begraven te worden. Het airbagsysteem is uitwisselbaar en beschermt ook tegen trauma. Voorkomen is beter dan genezen, maar met deze rugzak maak je zeker meer kans.

Gewicht: 2550 gram - Prijs: € 700,Meer informatie: www.mammut.ch

Als je intensief in warm weer aan het sporten bent, loop je het gevaar oververhit te raken. Om dat te voorkomen heeft je lichaam een oplossing: zweten. Het Omni Freeze Zero shirt van Columbia maakt hier slim gebuik van. Door een speciale behandeling van het materiaal zorgt het shirt voor extra koeling zodra het nat wordt.

Dus: zodra je zweet gaat de koeling werken. Door de structuur van de stof wordt het vocht goed opgenomen en voelt je huid niet plakkerig. De reviews van dit product klinken veelbelovend.

Prijs: mouwloos shirt € 39,95, korte mouw € 44,95, lange mouw € 49,95 Meer informatie: www.columbiasportswear.nl

Minder snel vermoeide voeten

Als je nieuwe schoenen koopt, zit er een inlegzooltje van de fabrikant in. Daar is prima op te lopen, maar het biedt niet de beste ondersteuning voor je voetzool. Als je voet tijdens het wandelen naar binnen kantelt (in vaktermen: overpronatie), kun je snel vermoeide voeten krijgen of erger: een blessure. De inlegzolen voor Superfeet zorgen voor een stabiel platform tijdens het wandelen. Het beste resultaat krijg je als je in de winkel direct de Superfeet in de schoen doet bij het passen.

Prijs: € 49,95 Meer informatie: www.superfeet.nl

50 |

HOOGTELIJN 5-2013 | ONDER REDACTIE VAN TJITSKE NIJDAM EN SIETO VAN DER HEIDE

Heb jij iets je wild enthouin je rugzak waar Mail het ons! siast over bent? hoogtelijn@nkb v.nl

SOS International Infotag

Alarmcentrale SOS International komt met een modern alternatief voor de traditionele halsketting met geponst kaartje. Door de QR-code op de infotag te scannen, opent een webpagina met medische- en contact-informatie over jou als drager (je bepaalt zelf welke informatie je invoert!). Een manier om hulpverleners snel op de hoogte te brengen van bijvoorbeeld je bloedgroep, medicijngebruik, contactpersoon en verzekeringsnummer. Zij moeten wel een QR-code scanner op hun smartphone hebben, en een internetverbinding.

Prijs: € 9,95 Meer informatie: www.sosopreis.nl

Negentien en een halve gram

De naam van het Edelrid Nineteen G setje is voor de hand liggend, als je weet dat een van de karabiners van het setje maar 19,5 gram weegt. Sommige weegschalen zullen dat naar boven afronden, maar als eerste een karabiner onder de twintig gram maken is een prestatie. Het setje is in gebruik even wennen, omdat de karabiners vrij klein zijn. Daarom is gebruik met handschoenen niet aan te raden.

Maar als zomers setje op multi-pitch of alpiene route is het een goede keuze!

Gewicht: 10 cm (afgebeeld) 45 gram / 18cm 47 gram - Prijs: 10 cm € 21,50 / 18 cm € 22,50 Meer informatie: www.edelrid.de

Gregory Packs

HOE OVERL F IK...

MIJN KLIMSCHOENEN? In april 1993 ben ik bijna afgestudeerd en maak ik een ouderwetse klimtrip naar Spanje: met een VW-busje boemelen we naar Montanejos, ver in het zuiden. Onderweg in Barcelona stoppen we en koop ik voor 7.900 pesetas (weet iemand nog wat een peseta toen waard was?) nieuwe klimschoenen. Boreal Jazz, met carbon fiber in de zool. Perfect om mee op randjes te staan. Ik heb er toen veel op geklommen. Maar na een keer verzolen zijn ze uiteindelijk toch in de kast beland. Handig om te bewaren voor als je gaat klimmen met mensen die geen klimschoenen hebben.

Twintig jaar later werden het de favoriete klimschoenen van mijn dochter van 15. Tot een paar weken geleden, toen we samen een paar nieuwe voor haar hebben gekocht. Je zou denken dat ze nu eindelijk de prullenbak in gaan. Maar nee, het lukt me weer niet.

Ik bewaar ze als aandenken aan een heleboel mooie klimavonturen. Samen met de originele bon. Erg hè?

Ico Kloppenburg, allround bergsporter.

NKBV-lid sinds 1983

Gregory Packs maakt onder andere de Gregory Alpinisto rugzak, die er is in de maten 35 liter en 50 liter.

Beschikbaar o.a. via de nieuwe distributeur: CJ Agencies.

Gewicht: 35L 1.530 gram, 50L 1.630 gram Prijs: 35L € 164, 50L € 184 Meer informatie: www.gregorypacks.com / www.cjagencies.nl

Suzan Kloppenburg, klimmer, bergwandelaar.

NKBV-lid sinds 1997

HOOGTELIJN 5-2013 |

51

es p p a t e

e g i t Vijf pit

VIER BRONNEN, VIER STROMEN,

EEN PAD ´ ´

52 |

hoogtelijn 5-2013 | Tekst en foto’s PETER DAALDER

Ochtendnevel bij het verlaten van de Vermigelhütte.

Water, water, overal water.

Vier rivieren ontspringen in het gebied van de Gotthard: de Rijn, de Rhône, de Reuss en de Ticino. Een wandeltocht voert langs de vier bronnen, de ‘Quellen’.

Begin juli worden we tijdens die tocht nog fl ink gekweld door de verse zomersneeuw.

B

ehalve de vier bronnen en de vier windrichtingen waarin de rivieren stromen, zijn er bij de Vier-Quellen-Weg vier kantons betrokken waar vier talen gesproken worden. En dat alles bij elkaar gebracht in één pad, in één wandeltocht. Paul Dubacher vertelt het met trots. Hij is de bedenker van de 85 kilometer lange Vier-Quellen-Weg. Het zijn mooie onderwerpen om met elkaar te verbinden, de bronnen in de bergen. Dubacher heeft voor de hochalpine Wanderung vele neuzen dezelfde kant op gekregen en heeft tien kilometer nieuw wandelpad weten te realiseren. Hij koestert de in 2012 geopende route en geniet van de Tomasee op de bank die ter ere van zijn initiatief neergezet is bij de bron van ‘onze’ Rijn.

De route loopt deels door het woeste en imposante Gotthardmassief, met de Giübin (2776m) en de Lucendropas (2522m) als HOOGTELIJN 5-2013 |

53

De NKBV wijst de weg op de Vier-Quellen-route.

penpassen Route over drie populaire Al hoogste punten. Groener is een deel van het Val Bedretto, rondom de Capanna Piansecco. Vriendelijker, vlakker en drukker is het Gomsdal.

Pak sneeuw Water op weg naar de Noordzee.

Vlak onder de Tomasee wijst Marja Nieuweld lachend op de eerste ‘Rheinbrücke’, een betonnen plaat over het

kabbelende stroompje. De Rotterdamse is warm pleitbezorger van de Vier-QuellenWeg. Ze woont in Andermatt en werkt bij de VVV nadat ze verliefd is geworden op de bergen van het Alpendorp én op een Zwitser, in die volgorde.

Het is begin juli warm, na een dramatisch voorjaar. In juni viel er nog een serieus pak sneeuw in het Gotthardmassief. Het zit ons

ook dwars want met name de hoge gedeeltes van de route zijn nog onbegaanbaar en gevaarlijk. Het voordeel is dat de hele natuur laat is. De bloemenpracht is voor begin juli ongekend.

De Vier-Quellen-Weg doet twee berghutten aan. Op de andere drie dagen is de wandelaar op een hotel aangewezen.

Behalve door de aantrekkelijke eenzaamheid van het hooggebergte voert de route langs de populaire passen van de Gotthard, Nufenen en de Furka. Begin juli zijn de motorduivels net uit hun winterslaap ontwaakt en gieren en ploffen Harley’s, Suzuki’s en BMW’s de steile bergwegen op en af. Oldtimers zijn er ook, fietsers natuurlijk, de dagelijks postkoets met vier paarden op de Gotthard en allerlei autoclubs, zoals de tien mannen met hun Mercedes E-cabrio’s.

Goede planning Op de routes over de drie passen biedt de postauto een alternatief, hoewel ze op diverse trajecten niet meer dan drie keer per dag rijden. Het is vervelend om met de bustijden rekening te houden tijdens het lopen. Wie dat wel wil moet goed plannen.

Onze planning wordt tijdens een etappe ruw in de war gestuurd door een gevaarlijke overgang over een beek waar een enorm stuk sneeuw, van onderen uitgehold door het water, een te lastige hobbel blijkt. Samen met twee Zwitserse meiden zit er in de hitte van de middag niets anders op dan 500 meter af te dalen, gevolgd door ruim 350 meter stijgen door

54 |

HOOGTELIJN 5-2013

De Gotthard is overdag druk, ’s avonds rustig.

Volop bloemen begin juli door het late verdwijnen van de sneeuw.

Een lange reis naar de zee

De oorsprong van de Rhône is het duidelijkst. Aan het einde van de Rhônegletsjer stort het ijskoude smeltwater naar beneden. Het is al meteen een behoorlijke stroom, iets verder een heuse rivier. Na een tocht door het Rhônedal stroomt het water in het Meer van Genève en wordt uiteindelijk ruim 800 kilometer verder de grootste waterleverancier van de Middellandse Zee. De Rijn en de Reuss verzamelen zich eerst in een bergmeer en beginnen dan aan een reis bergafwaarts. De route van de Vier-Quellen begint op de Oberalppas boven Andermatt, waar een kopie van de vuurtoren uit Hoek van Holland de wacht houdt. Ruim 1200 kilometer verder stroomt het water van de Rijn na een lange reis in de zee en passeert de originele vuurtoren. De Reuss is nog geen 160 kilometer en komt via de Aare in de Rijn uit. De Ticino begint zomaar ergens onder de Nufenenpas waar vele stroompjes bij elkaar komen en zo de rivier vormen die na 250 kilometer uitmondt in de Po, op weg naar de Adriatische Zee.

een broeierig heet bos naar de Capanna Piansecco. Gastvrij worden we ontvangen door de twee zusjes die de hut runnen, samen met een Nepalese jongen die het vak van Hüttenwirt moet leren.

Na de drukte van de gemotoriseerde bergliefhebbers is de rust op de stille gedeeltes van de tocht een weldaad. Ver weg van het geroezemoes klinkt alleen het schelle gefluit van de bergmarmotten, die waarschuwen voor indringers. Voor de gemzen is het misschien toch nog te druk: we zagen er maar één. Ook bij de capanna is het stil. Zacht gespetter van het koude bergwater, het ratelen van een windmolentje en het zachte wapperen van de Nepalese gebedsvlaggetjes.

Eenzame fietser Op weg naar de bron van de Ticino is het verrukkelijk fris in de ochtendzon. Een paar trailrunners passeren ons en een wel heel eenzame fietser komt ons tegemoet. Hoe lang denkt die nog in het zadel te blijven?

De Ticino zelf blijft verborgen onder een laag sneeuw. De club van de Vier-Quellen

heeft een steen neergezet om de bron aan te geven, want overal schijnen er stroompjes onder de sneeuw te lopen.

Op de Nufenenpas verzamelt al het glimmende motorspul met mannen (98% is man) en een enkele vrouw in hun warme leren pakken. De motoren staan in slagorde geparkeerd in deze openlucht showroom. De achtergrond wordt gevormd door een sneeuwwal van zeker vier meter hoog. Het is lang geleden dat we in de zomer zoveel sneeuw zien op de passen.

Stoomtrein Omdat we toch in de toeristische sfeer zijn, reizen we van Oberwald, we zitten inmiddels in het Wallis, naar Gletsch met de Furka stoomtrein. Het stinkt en hij is omgeven door een regen van roetdeeltjes die door de lucht dwarrelen. De trein sleurt zich met veel gesis, gestommel en gekraak omhoog.

Maar wel mooi, zo’n oude Zwitserse locomotief die teruggehaald is uit Vietnam, waar die jaren dienst heeft gedaan.

De nostalgie viert hoogtij als we onszelf in Gletsch verwennen met een nachtje in

Hotel Glacier du Rhône, in 1870 door de beroemde hotelfamilie Seiler neergezet. In het hotel hangt nog de sfeer van de belle époque, toen reizigers zich met koets, postauto en met fraaie open auto’s naar het hotel lieten vervoeren om de Rhônegletsjer van dichtbij te kunnen bekijken.

Dat kost nu iets meer moeite want de gletsjer heeft zich sterk teruggetrokken en ligt een paar honderd meter hoger. De attractie van de ijsgrot in de gletsjer doet een beetje zielig aan: met zeildoek zijn de gaten in het ijs afgedekt. Dit is de bron van de Rhône. Het smeltwater verzamelt zich onder aan de gletsjer in een meer dat steeds groter wordt en van waaruit het water over de rand naar beneden spuit, op weg naar de Middellandse Zee.

Rondje bronnen De trajecten van de Vier-Quellen-Weg zijn vrij lang (15, 13, 21, 20 en 17 kilometer) met hoogteverschillen tussen de 900 en 1600 meter stijgen en tussen de 650 en 1650 meter afdalen. Bovendien zijn de aangegeven wandeltijden aan de krappe kant.

HOOGTELIJN 5-2013 |

55

hodlekve jacket, pant & backpack

the new series is developed together with our professional freeriders in Team Bergans.

fredrik schenholm

Bergans is a result of Norways beautiful yet challenging nature and climate. The sometimes extreme conditions place tough demands on outdoor equipment and the people using it.

forever pioneers bergans.com

Koeien op het pad.

Hoek Kopie van de vuurtoren van s. ppa ral van Holland bij de Obe In het gidsje wordt dat voor het stuk in Tessin zelfs apart vermeld: ‘Tessiner Temperament’.

Zwitsers die we onderweg tegenkomen, delen de tijd op de bordjes door twee en vermenigvuldigen die met drie. Dan kun je onderweg ook nog eens genieten van een uitzicht of een foto maken. Onze tijden komen heel aardig in de buurt van die rekensom.

De Vier-Quellen-Weg stopt bij het eens zo statige Hotel Belvédère en de Rhônegletsjer. Het is jammer dat de bedenkers van de route er geen ‘Rondje om de bronnen’ van hebben gemaakt. Dat kan best want vanaf de Furkapas loopt de Furka Höhenweg via Realp naar Andermatt. De Vier-Quellen wordt dan een mooie ronde druppel rondom de bronnen van de vier rivieren.

De nog half dichtgevroren Tomasee, de bron van de Rijn.

Informatie Vrijwel alle informatie over de Vier-QuellenWeg is bij elkaar gebracht op de website www.vier-quellen-weg.ch. Daar staat ook informatie over een alternatieve tocht in hetzelfde gebied van vier dagen met bagagevervoer. Op de site is actuele informatie te vinden zoals deze zomer toen veel sneeuw delen van de route onbegaanbaar maakte. Er worden dan alternatieven gegeven.

Obergesteln, zoals Hotel Hubertus, www.hotelhubertus.ch. In Gletsch: Hotel Glacier du Rhône: www.glacier-du-rhone.ch

Vervoer

De Vier-Quellen-Weg is beide kanten om te volgen en is ook in afzonderlijke etappes te lopen.

De vierde en vijfde etappe zijn makkelijk in te korten. Op die trajecten zijn diverse overnachtingsmogelijkheden. Andermatt is de meest logische startplaats.

Gedeeltes van de route kunnen afgelegd worden met de postbus of de trein. Info: www.postbus.ch en www.sbb.ch. Voor informatie over de Swiss Pass: www.SwissTravelSystem.com. De pas is geldig in al het openbaar vervoer. Voor de Alpenpassen berekent de postbus een toeslag, het zogeheten Alpine ticket. Het is ook mogelijk een stukje te reizen met de Furka stoomtrein. Reserveren is noodzakelijk: www.dfb.ch.

Reis

Kaarten en gidsje

Algemeen

De trein van Utrecht naar Andermatt doet er tussen de 9 en 11 uur over, in het beste geval met twee maal overstappen (Basel en Göschenen).

Rijdt dagelijks overdag. Informatie: www.treinreiswinkel.nl of www.bahn.de. Met de auto is de afstand van Utrecht naar Andermatt 870 kilometer, het Zwitserse autovignet kost 33 euro.

Verblijf

Vermigelhütte (SAC): www.sac-zofingen.ch/ huetten/vermigelhuette Hospiz San Gottardo: www.passosangottardo.ch Piansecco Hütte (SAC): www.capannapiansecco.ch Diverse hotels in Ulrichen, Oberwald of

Vier-Quellen-Weg (nummer 49 in het netwerk van de Schweizer Wanderwege) nog niet ingetekend.

Gidsje met routebeschrijving en nuttige informatie: Vier-Quellen-Weg im Gotthardmassiv, Josef Arnold-Luzzani. Stiftung Vier-Quellen-Weg, 2012.

ISBN: 978-3-906200-46-0. Prijs: ChFrs 32,60.

Meer informatie

www.andermatt.ch www.MySwitzerland.com www.meteoschweiz.ch

Kümmerly+Frey: Wandelkaart nummer 19, Gotthard, 1:60.000, voorzien van een beschermende laag waardoor de kaart niet nat wordt. ISBN: 978-3-25900893-5 (2010).

Prijs: € 22,00.

Landeskarte der Schweiz: De samengestelde kaart 5001T, Gotthard. ISBN: 978-3-302-35001-1 (2011).

Prijs: € 36,50.

Op beide kaarten staat de

HOOGTELIJN 5-2013 |

57

e kids in acti

KLIMMEN MET DE HELE KLAS! Hoe leuk is het niet om met je hele klas lekker te gaan klimmen? Dat kan als je meedoet aan de schoolklimcompetitie die de NKBV organiseert. Na een serie voorrondes volgde vorig jaar een spetterende fi nale bij Mountain Network in Nieuwegein. Hoogtelijn was erbij, maar we waren niet de enige aanwezige pers: ook Zappsport maakte een reportage!

W

at krijg je als je vijftig dolenthousiaste scholieren en hun ouders bij elkaar zet in een klimhal voor de finale van de schoolklimcompetitie? Juist, een heksenketel! Want bij klimmen met je klas hoort dat je elkaar aanmoedigt en tips geeft. En dus klatert er uit alle hoeken van Mountain Network Nieuwegein applaus als weer iemand heeft getopt of punten heeft gescoord in de boulderestafette.

De kids van de Bos en Lommerschool uit

Amsterdam laten duidelijk horen dat ze er zijn. Ook Gufran is goed bezig. Hij is elf jaar en zit in groep zeven. Hij vond het hartstikke leuk om mee te doen. Dat begon op de dag dat voor de deur van de school een mobiele klimwand werd geplaatst.

Helemaal nieuw was het toen voor hem niet, want in groep zes waren ze al eens met de klas wezen klimmen. Klimmen is leuk, maar hij zou het liefst op voetbal willen. En dan keeper worden!

Vroeg op

Naam: Leeftijd: s: Woonplaat

ak Gufran C,ol 11 jaar Amsterdam

Casillas den Keeper wor a) Droom: (ik heb astm voor: Stof Allergisch Poes Dier: Een bloes : Kledingstuk van Het leven Boek: r se lo een

Idool:

58 |

Fleur Snip 11 jaar Sneek Carly Rae Jepsen en One Direction Later topsportster Droom: worden (zal wel een droom blijven) Alles wat ik niet gisch Aller lust (haha) voor: Onze hond Dino Dier: Kledingstuk: Een bloemetjesbroek Het leven van een Boek: loser en Thea Stilton

Naam: Leeftijd: Woonplaats: Idool:

HOOGTELIJN 5-2013 | TEKST ICO KLOPPENBURG | FOTO’S REINIER RIJKE

Vanuit het hele land zijn ze naar Nieuwegein gekomen voor het sluitstuk van de competitie.

Duizenden kinderen hebben meegedaan aan voorrondes op hun schoolplein. En van al die kinderen zijn deze bikkels de beste klimmers.

Samen beslissen ze welke school er met de hoofdprijs vandoor gaat. Voor de leerlingen van De Wieken uit Sneek betekende dat een vroegertje, deze zondagochtend. Zij moeten eerst anderhalf uur rijden.

Bij Fleur van elf, uit groep 8a van De Wieken is niet te merken dat ze weinig heeft geslapen: de energie spat eraf! Keer op keer klimt ze door alle lastige problemen heen. En dat terwijl ze eigenlijk niet mee zou doen. Gelukkig kreeg ze toch de kans toen iemand anders afhaakte en meteen werden ze met hun school de beste van de regio! Klimmen vindt ze fantastisch, maar ze heeft ook een andere sport: ze

zit op volleybal. En doordat ze nu in de finale zitten mogen ze, met de hele klas, nog een keer naar een klimhal. Dat is geweldig!

Ook de ouders zijn enthousiast. “Ik vind het zo spannend, dat het lijkt of ik daar zelf hang!”, hoor ik een vader zeggen. Toch lijken sommige ouders ook wel verbaasd dat hun kinderen klimmen zo leuk vinden, en het helemaal niet eng vinden. Eén moeder verzucht: “Ik hoop dat het niet haar hobby wordt…”. Ze vindt het blijkbaar toch niet zo’n prettig idee dat haar dochter hoog boven de grond aan een paar plastic grepen en een touw bungelt.

Vele handen...

De dag loopt gesmeerd. Dat komt ook door de vele vrijwilligers die Mountain Network

heeft opgetrommeld. Geroutineerd begeleiden ze de klassen langs de verschillende onderdelen van de wedstrijd.

Om te winnen moet de klas de meeste punten scoren op vier onderdelen: een boulder-estafette, een boulder uitwerken, speedklimmen en een zo moeilijk mogelijke route klimmen.

Het is nog een hele klus om alle uitslagen te verzamelen en netjes bij elkaar op te tellen. Om de tijd te overbruggen is er een demonstratie van een paar topklimmers.

Nu snappen de kinderen pas goed hoe knap het is wat die toppers presteren. Als alle punten bij elkaar zijn opgeteld en vergeleken blijkt dat ‘De Tandem’, uit IJsselstein, de meeste punten heeft gescoord. Zij gaan er dus vandoor met de beker en de belofte dat ze een klimles

krijgen van het Nederlands Team. Maar belangrijker dan dat is dat iedereen een geweldige dag heeft gehad en er dus eigenlijk alleen maar winnaars zijn. Heb jij de schoolklimcompetitie gemist? Wees gerust, volgend najaar is er weer een!

Vanaf juni 2014 kunnen basisscholen in een aantal regio’s zich inschrijven.

Wil je zien hoe het eraan toeging in de finale? Een verslag met een filmpje vind je op www.schoolklimmen.nl. Je kunt ook de reportage van Zappsport bekijken. Scan de QR-code of ga naar www.zappsport.nl/ sport/klimmen.

HOOGTELIJN 5-2013 |

59

De M2-piek met Rifugio Frey ver beneden.

in n e m m i l k e t Rou ië n o g a t a p

s n Argentij

60 |

hoogtelijn 5-2013 |

Tekst en foto’s Geiske de groot

Yoga hoog boven de wereld.

Boulderen in de laatste sneeuw.

STOF, WIND, WANHOOP

EN VREUGDE Bij het wakker worden ontdek ik dat mijn slaapzak onder een laagje bruin poeder zit.

En mijn gezicht ook. Een genadeloze spiegel vertelt me dat ik eruit zie alsof ik midden in een modderscrub ben opgedroogd. Welkom in Patagonië!

I

k ben gisteren aangekomen in Piedra Parada in de Argentijnse provincie Chubut, een dunbevolkt gebied in het zuiden van Argentinië. Deze stop in de Patagonische lente is onderdeel van mijn reis door Zuid-Amerika. Toevallig bleek Petzl hier hun tweejaarlijkse RocTrip te organiseren, en die wil ik niet missen nu ik in de buurt ben.

De stand na de eerste 24 uur in dit woestijnachtige oord: de ritsen van mijn jas, slaapzak en tent zijn vastgelopen door het stof, evenals de pomp van mijn benzinebrander. Ik sta met mijn tentje in het gortdroge landschap, mijlenver van de bewoonde wereld.

Weliswaar omringd door tweehonderd andere klimmers, maar daarvan ken ik er niet één. Voor de eerste keer deze reis overvalt me een gevoel van wanhoop. Maar een paar uur en talloze nieuwe vrienden later, ziet de wereld er gelukkig al weer heel anders uit.

Laat de Petzl RocTrip beginnen!

Moderne nomaden In het ochtendlicht is de 260 m hoge Piedra een rots die erom vraagt beklommen te worden. De andere routes liggen naast de camping in de okerrode La Buitrera canyon. Vanwege het kostbare water van de rivier was deze kloof ooit een ontmoetingsplaats voor nomadische indianenstammen. En deze week komen er opnieuw mensen uit alle windstreken bij elkaar. Vóór de komst van de RocTrip bestond er slechts een handjevol behaakte routes, waar een enkele klimmer op afkwam. Afgelopen jaar heeft het Petzl-

team er maar liefst tweehonderd routes geopend, waardoor Piedra Parada in een klap een van de grootste sportklimgebieden van Argentinië is geworden.

Kakofonie Hoe ontwijk je 1500 klimmers? Het antwoord is ‘niet echt’. In twee dagen explodeert de kale camping tot een tentendorp met een kakofonie van tientallen talen, gitaarmuziek en gezang. Bij de ingang springen kraampjes van planken en golfplaat als paddenstoelen uit de grond, waar empañadas en pannenkoeken met dulce-de-leche. Vlak buiten het hek laadt iemand pony’s uit zodat kinderen tegen betaling een rondje kunnen rijden. En voor de verandering zijn de rollen ditmaal omgedraaid: wíj zijn de attractie en de lokale bevolking bekijkt ons met open mond en fotografeert ons, in plaats van omgekeerd.

Er zit niets anders op dan te genieten van de energie van een camping vol mensen die dezelfde passie delen. Tijdens de vier dagen van de RocTrip bestaat het programma uit zwemmen in de rivier, urenlang maté-thee ronddelen en heel af en toe een route klimmen. Aangevuld met klimfilms, muzikale optredens en demonstraties door de aanwezige topklimmers - onder wie ook onze eigen Jorg Verhoeven.

Langzame dromen Qua klimmen kom ik de dagen voor en na de RocTrip meer dan HOOGTELIJN 5-2013 |

61

Grote namen (en pers) in actie tijdens de klimdemonstratie.

gebied grootste sportklim van argentiniĂŤ Een vers klimgebied, dus veel vallende stenen!

Rifugio Frey met op de achtergrond Torre Principal.

Speciaal voor de RocTrip is een pleintje geĂŻmprovisee rd.

62 |

HOOGTELIJN 5-2013

Jennifer zet thee om weer op te warmen.

Ingang van de La Buitrera Canyon. genoeg aan mijn trekken. Een prachtige herinnering is de beklimming van de Piedra Parada op eigen protectie met Martin en Diego. We kiezen de makkelijkste route ‘Sueño Lento’ van 8 touwlengtes: 4+, 5c, 6a+, 5a, 6a, 6a, 4+, 4+. Eerst lenen we op de camping nog wat grotere cams en dan zijn we er helemaal klaar voor. Op één puntje na: we hadden niet gerekend op een groep extreem trage Brazilianen die ons net voor is, waardoor we op iedere standplaats meer dan een half uur moeten wachten. Maar het mag de pret niet drukken.

Diego en ik klimmen om de beurt voor. Omdat de route tot nog toe niet veel beklommen is, is de rots prachtig ruw. En er zijn genoeg plekken waar we materiaal kwijt kunnen, waardoor de klim veilig is. De bewegingen variëren van richeltjes pakken en zijwaarts afduwen tot het verklemmen van lichaamsdelen. Ik mag de laatste schoorsteen voorklimmen en kom met een brede glimlach boven.

Wanneer Martin en Diego ook bij het anker zijn, binden we uit en klauteren we het laatste stuk omhoog. En door de langzame Brazilianen komen we op de top aan terwijl de laatste zon de woestijn in vuur en vlam zet.

La Tête de Mort Hoewel de RocTrip dit jaar vernoemd is naar de Piedra Parada rotsformatie, is La Buitrera de hoofdlocatie: een canyon met meer dan honderd meter hoge wanden waar de 200 sportklimroutes te vinden zijn, variërend van 4+ tot 8b+/8c. Klimmen kan op de gatenkaas van de El Gruyere-sector, maar ook op randjes, slopers en crimpertjes. Helemaal achterin vind ik mijn project voor deze week, dat toepasselijk La Tête de Mort (het gezicht van de dood) heet. Ik sta oog in oog met 28 meter intimiderend steile, pokdalige rots: niet echt mijn ding.

Zenuwachtig stap ik in de route. Ik heb meer last van mijn bibberende ‘Elvis-benen’, dan van mijn onmiddellijk verzuurde onderarmen. Tot grote hilariteit van mijn zekeraar Martin, kom ik tot twee keer toe klem te zitten in een schoorsteen met messcherpe greepjes. Bij de derde poging gaat het goed en wanneer ik bij de band met kiezels aankom weet ik dat het gaat lukken: mijn derde 7a ooit! Ook Martin klimt de route uit, voor hem zijn eerste 7a. Alle reden om onszelf ’s avonds op een fles rode wijn te trakteren. Twee dagen later klim ik nog een 7a uit. Mijn week kan niet meer stuk!

Zwitserland Na tien dagen in de woestijn is het eten op en staat mijn haar stijf van het stof. Omdat de bus pas over een paar dagen langskomt, regel ik via-via een lift met een Argentijn die bij de RocTrip menigte bekend staat als gatito ‘katje’. Overigens noemt de halve camping mij inmiddels Pequeña Tia: ‘tantetje’. Maar wat wil je dan ook met zo’n Nederlandse naam? De bestemming is Bariloche, het ‘Zwitserland van Zuid-Amerika’. Rondom de stad liggen dertien klimsectoren, redelijk bereikbaar per openbaar vervoer. De rotsen bestaan uit andesiet, graniet, basalt, conglomeraat, vulkanisch en pyroclastisch (tijdens vulkaanuitbarstingen uitgeblazen) gesteente.

Ook het nabijgelegen Valle Encantada schijnt een aanrader te zijn, maar dat is nog een uur rijden en niet bereikbaar per ov. In plaats daarvan plan ik als volgende stop een klim op eigen protectie bij Rifugio Frey. Als het beruchte Patagonische weer zich rustig houdt ten minste...

Sneeuw en wind De eerste dagen in Bariloche is het weer wisselvallig en verken ik met vrienden de lokale sectoren. Door de verschillende gesteenten zijn de routes afwisselend, maar ik kom geen echte toppers tegen.

Een paar dagen later, zodra het weer het toelaat, pak ik mijn rugzak met klim- en kampeermateriaal en sjok vier uur lang bergopwaarts.

Eenmaal aangekomen ben ik de vermoeidheid snel vergeten. Het landschap is verbluffend. Overal staan oranje-gele bloemen tussen de laatste sneeuwvelden. De hut zelf ligt aan een blauw bergmeer, en is omringd door een uitgestrekt circus van roze granietnaalden: allemaal beklimbaar op eigen protectie.

Het weer blijft een uitdaging. De wind raast genadeloos: het is soms moeilijk om overeind te blijven. Met spookbeelden van scheurende tenten in mijn hoofd zet ik de mijne op achter een muurtje van gestapelde rotsen. Nu alleen nog de topo ontcijferen.

Bibberen Vandaag en morgen klim ik samen met Jennifer, een vrolijke Amerikaanse yogalerares. Mijn uitdaging: alle lengtes in m’n eentje voorklimmen. Onze eerste missie is de 100 meter lange ‘Sifuentes Weber/Monti’ op Aguja Frey, waardering 5+, lekker gemakkelijk dus. Niet! Al klimmend blijkt dit de meest ondergewaardeerde route te zijn die ik ooit ben tegengekomen. 6a+ zou beter kloppen.

HOOGTELIJN 5-2013 |

63

Obertauern.

Waar sneeuw thuis is!

Het is sneeuwtijd in Obertauern van eind november tot begin mei.

• Laat je overweldigen door het zalige vakantiegevoel in een van de beste skigebieden van de Alpen met sneeuwgarantie.

• Geniet van perfecte wintersportcondities in een romantische sfeer.

• Ski-in, ski-out: hotel aan de piste.

Obertauern in een oogopslag: 100 km pistes, 26 kabelbanen en liften, avondskiën, sneeuwkiteschool, 5 ski- en snowboardscholen, fun park voor snowboarders.

Boek online! Alle logies, comfortabel en eenvoudig:

www.obertauern.com Voordeelweken: 20.11. – 21.12.2013: openingsweken 11.01. – 01.02.2014: poedersneeuwweken

22.03. – 12.04. / 19.04. – 04.05.2014: sun & fun weken Toeristische dienst Obertauern | A-5562 Obertauern Tel. +43(0)6456 / 7252 | info@obertauern.com

Informatie Wanneer klimmen in Patagonië?

Okt. tot feb. (dan is het er voorjaar/zomer), afhankelijk van de condities.

De laatste zon hult de rivier en woestijn in een zachte gloed.

Hoe kom je er?

Vliegen vanaf Buenos Aires (2 uur) of met de bus naar Bariloche (1350 km vanaf Buenos Aires). Voor Piedra Parada vervolgens met de bus naar Esquel en dan liften of met de bus naar Piedra Parada.

Slapen en eten Complicerende factor is de koude wind die door onze kleding snijdt terwijl de zon genadeloos brandt. En met precies nul dagen granietervaring klip ik dan toch maar de roestige pitons en bibber mezelf omhoog. Uiteindelijk kan ik ervan genieten en wordt het een on-sight zonder valpartijen of rusten. Vanaf de top is het uitzicht op het meer en de hut diep beneden ons onbetaalbaar.

Off-widths en condors Ons tweede project is de 150 meter lange normaalroute (6a+) op de hoogste piek: Torre Principal, op zo’n twee uur lopen van de hut. Met twee touwgroepen boven ons, vinden we de route snel. Na een eenvoudige lengte volgen twee off-width cracks (rotsspleten, red.), die beide breed genoeg zijn om mijn halve lichaam in te wurmen. En hoewel het spannend blijft of ellebogen, dijbenen en schouders wel blijven klemmen, voel ik me in mijn element. Dit is mijn favoriete klimstijl! Breed lachend kom ik boven.

Bariloche: ruim keuze uit accommodatie, supermarkten en restaurants.

Piedra Parada: alleen camping en drinkwater, eten zelf meenemen.

Meer info

Club Andino in Bariloche. Daar kun je ook een gids huren. Topo van Piedra Parada is lastig verkrijgbaar. Veel informatie gaat mond-tot-mond. Lokale klimmers zijn het best te vinden via de klimhal, Facebook en via couch surfing. www.pataclimb.com, www.climb-europe.com/RockClimbingArgentina.html, http://barilochevertical.blogspot.nl, www.petzl.com/roctrip

Andere activiteiten

Wandelen, kajakken, fietsen, zeilen, vissen, paardrijden.

Klimgebieden in de regio

Cochamó: vlak over de grens in Chili, klimmen op eigen protectie; El Chaltén heeft naast de beroemde alpiene routes een aantal boulders en sportklimwanden; In Arenales, bij Mendoza, klimmen op eigen protectie.

Jennifer klimt de lengtes soepel na. Al snel beginnen we aan de laatste pitch: een bijna verticaal plaatje met minuscule treetjes. Twee goed geplaatste haken houden de klim veilig en prettig. Net zoals de strakblauwe lucht en de nu inmiddels veel zachtere wind. De top is een platform van zo’n zes vierkante meter, hoog boven de wereld. We krijgen een 360 graden tafereel van besneeuwde bergtoppen en diepblauwe meren die rond de groene heuvels van Bariloche kronkelen. We zien zelfs de gigantische gletsjers van Tronador en de Chileense vulkaan die twee jaar geleden een enorme aswolk veroorzaakte waarvan het vliegverkeer wekenlang last had.

Een grote zwart-witte condor drijft moeiteloos voorbij, ver onder ons.

Ademloos kijken we om ons heen. Na wat yogafotografie voor Jennifers werk, is het tijd om weer naar beneden te gaan. De abseil verloopt probleemloos, en moe lopen we terug naar het kamp.

Winkelhaken De volgende dag is het ijskoud en waait het zo hard dat klimmers letterlijk uit de wand geblazen worden. Ondanks de beschutte plek heeft de wind een paar winkelhaken in mijn buitentent getrokken. Jennifer en ik besluiten af te dalen naar de bewoonde wereld voor een schone set kleren en Schnitzel Pizza: de plaatselijke specialiteit. Het best te consumeren met een fles Argentijnse wijn en goed gezelschap! hoogtelijn 5-2013 |

65

gemarkeerd ^^^ wandelroute ^^^ gemar

jk i r n e t s o O , l Ötzta

NKBV-reiz

en in het In het Ötzta Ötztal l kun je ‘s zo mers deeln bergsportka emen aan o mp. Ook org ns aniseren w cursussen ij er diverse Alpinisme, voor jeugd en volwasse K ijk op w nen. w w.ber

N KLA IEKER Het Ötztal blijft een prachtbestemming. Het dal is behoorlijk ontwikkeld, maar dat heeft ook voordelen. Er zijn rots- en klettersteiglocaties, mooie zwembaden en speelparken, en veel mogelijkheden voor bergwandelen met kinderen.

I

n Vent leek het nog zo’n goed idee, met de stoeltjeslift naar boven. Maar eenmaal bungelend hoog boven de Stableinalm, met mijn rugzak op schoot, neem ik – held op wandelsokken – me voor om de volgende keer toch zelf te gaan lopen. Maar goed. Zo’n Bergfahrt scheelt natuurlijk wel 500 hoogtemeters; de helft van het aantal naar de Breslauer Hütte op 2844 m. Tijd voor een pauze op het terras is er helaas niet. We zijn al aan de late kant, en van achter de imposante Kreuzspitze (3467 m) komt er een lucht aan die weinig goeds voorspelt. Voordat er nattigheid naar beneden komt willen we in de Vernagthütte zijn. Het terrein hebben we in ieder geval mee. Het pad volgt namelijk min of meer de hoogtelijn op 2.800 m, zodat we flink kunnen doorstappen. De enige tegenvaller is dat we met het eindpunt in zicht nog ca. 100 m moeten

66 |

g sp or tr e izen.n l

Onder de Breslauer Hütte, uitzicht richting Vent.

afdalen over een puinhelling, en vervolgens weer tamelijk steil omhoog. De volgende ochtend hangt hetzelfde slecht-weerfront nog steeds rond de hoogste toppen. Bovendien staat er een harde wind. “Via de Mittlere Guslarspitze?” De huttenwaard kijkt bedenkelijk naar buiten.

“Beter van niet…” We volgen dus de lage route, constant op de hielen gezeten door donkere wolken. Maar we hebben opnieuw geluk en houden het droog. Tegen de tijd dat het begint te regenen, zitten wij al naast de kachel in het Hochjoch-Hospiz op 2412 m. ’s Avonds horen we de druppels ritmisch op het dak tikken, terwijl we zelf behaaglijk onder een stapel dekens liggen in het Matratzenlager op zolder. Ergens kleppert een raam. Morgenochtend is het nog maar twee uurtjes terug naar Vent. En dan is het vast weer opgeklaard.

HOOGTELIJN 5-2013 | TEKST MARIEKE VAN KESSEL | FOTO’S DIM VAN DEN HEUVEL, TJITSKE NIJDAM

rkeerd ^^^ wandelroute ^^^ gemarkeerd Onderweg tussen de Vernagthütte en het Hochjoch-Hospiz.

ütte Voor de Vernagth (2755 m). op Matratzenlagerchjo ch Ho zolder in het (2412 m).

Hospiz

Hochjoch-Hospiz (2 412 m).

Informatie Route Deze driedaagse huttentocht begint in Vent (1895 m).

Je kunt de aanloop flink inkorten door de stoeltjeslift te nemen naar de Stablein (2356 m). Het is dan nog ca. 500 m omhoog naar de Breslauer Hütte (2844 m). Vanaf hier volg je de Seuffertweg (919) naar de Vernagthütte (2755 m). Het pad is soms smal maar steeds goed begaanbaar, en volgt min

N

Vernagthütte (2.755 m)

of meer de hoogtelijnen. Met de Vernagthütte in zicht moet er nog wel een stuk worden gedaald over een puinhelling, en vervolgens weer 100 m gestegen over een zigzagpad. Vanuit de Vernagthütte zijn er twee routes naar het Hochjoch-Hospiz (2412 m): de hoge route via de Mittlere Guslarspitze (3128 m, alleen bij goed weer!) of de lage route via de 919. Prachtige panorama’s zijn Sölden Wildes Mannle in beide gevallen gegaran(3.019 m) deerd! Vanaf het HochjochBreslauer Hütte Hospiz volg je de Titzentaler (2.844 m) Stablein Weg (902) terug naar Vent. Het (2.356 m) Vent pad daalt gestaag. Sommige passages zijn gezekerd met staalkabels, maar het wordt nergens extreem hoogtevreesbergtop gevoelig. dorp looprichting route wegen rivieren

Hochjoch-Hospiz (2.412 m)

0 km

2 km

4 km

SAS Art Studio

hut

Mittlere Guslarspitze (3.128 m)

Deze driedaagse speelt zich af boven de 2500 m en is daardoor prima als acclimatisatie-/ inlooptocht, en is tevens geschikt voor gezinnen met

kinderen. Je kunt de route ook in twee dagen lopen, of in tegengestelde richting. En je kunt vanuit de berghutten diverse toppen bedwingen, zoals de Wildes Mannle (3019 m).

Reis Met de trein reis je in ca. 12 uur naar Innsbruck.

Kijk voor de dienstregeling op www.bahn.com en voor meer informatie en tickets op www. treinreiswinkel.nl. Vanuit Innsbruck kun je verder per bus het Ötztal in. Kijk voor de mogelijkheden op www.oetztalerbus.at. Met de auto is het vanaf Utrecht ca. 900 km.

Accommodatie In het Ötztal is volop keuze aan accommodatie.

Kijk op www.oetztal.com. Een aanrader is Ötztaler Naturcamping in Huben. Berghutten zou ik reserveren, zeker in het hoogseizoen!

Documentatie Kompass Karte Nr. 43: Ötztaler Alpen, Ötztal, Pitztal (1:50.000) Wanderführer Ötztal, Rother Verlag, 2010 HOOGTELIJN 5-2013 |

67

volg ons

n ben Follow, link en like us! Da het van gte hoo de je altijd op ort gsp ber en klim laatste media ial soc e onz Via s. uw nie nde vind je ook tips, inspirere ictiv filmpjes, verenigingsa n me lne teiten en kun je dee s. aan discussie

http://on.fb.me/GG7oEI 4800 likes http://linkd.in/GEQTcY 2050 members twitter.com/nkbv 2900 volgers / www.flickr.com/photos nkbv/sets/ v www.youtube.com/nkb

NKBV VOOR JOU ^^^ Nu te koop in de webshop: NKBV-TOPVL AG voor slechts € 4,00 (excl. verzen dkosten)

JOUW TOPFOTO IN HOOGTELIJN OF OP FACEBOOK

Foto Joop van der Velden

Ga je nog voor het einde van het jaar op pad? Zorg dat de NKBVtopvlag in je rugzak zit! Fotografeer jezelf met vlag op het hoogste punt van je tocht en mail die naar communicatie@nkbv.nl. Vermeld de namen van de mensen op de foto en de datum en locatie. Alle inzendingen komen in het topvlaggenalbum op onze Facebookpagina. En de leukste komen in Hoogtelijn. Eind 2013 verloten we een paar mooie prijzen onder de inzenders. Je bestelt de vlag voor €4 (excl. verzendkosten) in onze webshop.

Deelnemers aan NKBV-bergsportkamp Gran Paradiso afgelopen zomer op de Col des Chavannes (2592 m) tijdens een tweedaagse huttentocht langs het Mont Blanc massief. Op de achtergrond de Mont Blanc.

WINTER SURVIVAL CURSUS Deze winter organiseert NKBV Regio Gelderland een winter survival cursus in de bevroren bossen van Zweden. In een week leer je survivaltechnieken die niet alleen van pas komen bij een winterse kampeertrip maar ook bij hoogalpiene tochten of wintersport. Geen wifi maar wel elke dag een ijsje!

In zeven dagen leer je met minimale middelen te maken wat je nodig hebt. Een bivak, sneeuw-

schoenen en vuur. Je leert ijsvissen, navigeren, koken op houtvuur, winter EHBO, omgaan met gereedschap en dierensporen herkennen.

We koken Scandinavische jagersmaaltijden en eten uit het bos en de meren.

Datum: 26 jan t/m 1 feb 2014. NKBV-Ledenprijs: € 295,- (exclusief vervoer).

Meer weten? Kijk op gelderland.nkbv.nl

L BESTENU HEM

bergsportKalender 2014 Exclusief voor leden!

Speciaal voor NKBV-leden geven wij een prachtige bergsportkalender 2014 uit. Je kunt hem nu bestellen in onze webshop zolang de voorraad strekt (www.nkbv.nl/webshop). De kalender is geïnspireerd op de ‘Greatest Challenges’-kalender die Ronald Naar jarenlang uitbracht. Hij toont foto’s uit de collectie van Naar en is zodoende tegelijk een hommage aan deze beroemde bergbeklimmer, die het alpinisme in Nederland op de kaart zette. Ronald Naar verongelukte in 2011 op 56-jarige leeftijd tijdens zijn beklimming van de Cho Oyu (8201m).

• Inhoud: dertien pagina’s kalender 2014 met topkwaliteit kleurenfoto’s van vergezichten in het hooggebergte op diverse plekken ter wereld.

• Formaat: 45 x 48 cm • Ledenprijs € 19,95

Bestellen doe je via www.nkbv.nl/webshop

68 |

HOOGTELIJN 5-2013

DE NKBV VOOR JOU ^^^ DE NKBV VOOR JOU ACTIEF JE WINTER DOOR MET NKBV REIZEN EN CURSUSSEN Ook in de winter kun je je bergsportpassie vormgeven. Of je nu houdt van bergwandelen, sneeuwschoenlopen, toerskiën, freeriden, ijsklimmen of sleeën met husky’s. Ga er lekker op uit met de NKBV! Van november tot en met maart hebben we tientallen activiteiten in binnen- en buitenland. Van eendaagse workshops en een bergsportkamp voor gezinnen tot cursussen, huttentochten en vreemde voettochten van een week of langer. Voor elke leeftijd en op elk niveau.

• • • • • • • • • • • •

Cursussen Lawinekunde (Woerden, start 26 nov. of 10 dec.)

IJsklimworkshops (Den Haag, 5, 12 en 19 dec.)

Cursus Winterkamperen (Ardennen, 23 t/m 26 januari) Sneeuwschoencursussen vanuit berghutten (Oostenrijk) Sneeuwschoentochten vanuit (wellness-) hotels (diverse landen) Winterbergsportkamp (Zwitserland) Toerskicursussen en -tochten (Oostenrijk, Frankrijk, Zwitserland, Italië, Turkije en IJsland) Freeriden (Italië, Frankrijk, Zwitserland) IJsklimcursussen (Oostenrijk) Sledehondentochten (Zweden) Vreemde Voettochten (Cyprus, Oman) Sportklimcursussen (Spanje)

Daarom op pad met de NKBV • Gekwalificeerde begeleiding (NKBVtochtleiders, NKBVinstructeurs of UIAGMberggidsen) • Kleine groepen • Geen winstoogmerk

ortdag 2014 Bergsportdag: het NKBV Bergspzeven tiende jaarlijkse NKBV

Zondag 16 maart 2014 is de . Hij vindt plaats in Nieuwegein. grootste bergsportevenement in Nederland n?

Noteer hem vast in je agenda! Meer wete

Kijk op bergsportdag.nkbv.nl

BESTE FOTO VAN RUBEN VAN DUIN NKBV-lid Ruben van Duin is unaniem gekozen als winnaar van de fotowedstrijd van Zwitserland Toerisme en de NKBV. Ruim 1200 volgers van de NKBV-Facebook pagina brachten hun stem uit. Verder had een jury bestaande uit bergsportfotograaf Menno Boermans, alpinisten Edward & Ilse Bekker en Janine Nijlant van Zwitserland Toerisme een stem. Er waren 134 inzendingen. De tweede t/m vijfde plaats gingen naar Astrid Horstman, Xavier Brouha, Daan Karneburg en Lucette Bruinsma. Ruben wint een meerdaagse fotografieworkshop van Menno Boermans in Zwitserland.

FOTO

WED zw STRIJD itser l an d

Wil jij de workshop ook volgen?

De eerste vijf inschrijvers (boek op www.edwardbekker.com) krijgen een autobahnvignet 2014 cadeau van Zwitserland Toerisme t.w.v. 35 euro.

Net boven de nieuwe Monta Rosa Hütte, op weg naar de Dufourspitze (Wallis).

HOOGTELIJN 5-2013 |

69

Lichtkunst op de Cabane du Mont Fort boven Verbier.

ar a j 0 5 1 b u l c n e Zwitserse Alp

EEN EIGEN CLUB Het zit bergliefhebber Rudolf Theodor Simler uit Bern niet lekker. De Britten hebben al zes jaar hun Alpine Club, de Oostenrijkers volgen in 1862. En waar kunnen de Zwitsers terecht? Zo ontstaat 150 jaar geleden de Schweizer Alpen-Club.

H

et zou toch te gek zijn dat Zwitsers die iets over hun eigen bergen willen weten, terecht moeten bij de Alpine Club uit Engeland of bij de buren in Oostenrijk? Dat zou beschamend zijn, aldus Simler, docent scheikunde en geologie aan de Universiteit van Bern. Het wordt tijd dat we zelf het heft in handen nemen, schrijft hij in een brief aan ‘Bergsteiger und Alpenfreunde’ in Zwitserland en roept de ‘Hochgebirgsfreunden’ op zich bij zijn initiatief aan te sluiten.

Simler (van de Simlergrat), een man met een indrukwekkende kuif en een volle snor en baard, krijgt veel bijval. Meer dan honderd mannen (vrouwen zijn dan nog niet in beeld) geven aan lid te willen worden van de nieuwe vereniging.

Grondleggers Vijfendertig mannen uit Duitstalig Zwitserland treffen elkaar op zondagmorgen 19 april 1863 om negen uur in een zaaltje op het station van Olten. Het is een bont gezelschap met bekende namen uit de Zwitserse bergwereld, wetenschappers, ondernemers en een enkele geestelijke, kunstenaar en wijnhandelaar. De 35 worden gezien als de ‘Gründerväter’ van de SAC. Het zijn snelle vergaderaars want rond het middaguur is de club opgericht en wordt de middag en avond vervolgens ‘onder toenemende feestvreugde doorgebracht, wordt er regelmatig een toast uitgebracht, blij en tevreden dat deze dag de deelnemers niet alleen vandaag en vluchtig verbindt, maar dat ze een degelijk fundament hebben gelegd voor een duurzaam, het vaderland erend werkstuk.’

Drie jubilea

De Oesterreichischer Alpenverein (OEAV) is de grootste van de drie jubilerende Alpenclubs. De Oostenrijkers (van 19 november 1862) hebben 450.000 leden in 195 Sektionen, waarvan twee in het buitenland, en beheren 238 hutten met 13.000 slaapplaatsen. De OEAV heeft 22.000 vrijwilligers. De Club Alpino Italiano (CAI) heeft ruim 315.000 leden in 489 locale verenigingen en beheert maar liefst 761 hutten met 21.680 slaapplaatsen. Op 23 oktober 1863 is de CAI opgericht in Turijn. De Schweizer Alpen-Club (SAC) heeft 111 Sektionen met in totaal 140.000 leden en beheert 152 berghutten met bijna 9000 plaatsen. De club is op 19 april 1863 opgericht in Olten.

70 |

HOOGTELIJN 5-2013 | TEKST PETER DAALDER | FOTO’S SAC

Het bestuur van de SAC in 1863 dat besloot tot de oprichting van de bergsportvereniging.

In het jubileumjaar is een aantal SAC-hutten ’s nachts voorzien van ‘Alpenglühn’,lichtkunst van de Zwitser Gerry Hofstetter en zijn gefotografeerd door Céline Hofstetter. Onder de hutten ook de Chamanna Coaz in het Engadin.

Nachtelijke lichtkunst op het paradepaardje van de SAC, de in 2009 geopende vernieuwde Monte Rosa-Hütte boven Zermatt.

Expositie en boek

De Zwitsers vieren nog even verder. De jubileumexpositie Helvetia Club is nog te zien tot en met 30 maart 2014 in het Alpine Museum der Schweiz, Helvetiaplatz 4 in Bern. www.alpinesmuseum.ch. Ter gelegenheid van 150 jaar SAC is het boek met eenzelfde naam als de expositie uitgegeven: Helvetia Club, 280 pagina’s, zo groot als een huttenboek. In de webshop van de SAC te bestellen voor 49 Zwitserse frank: www.sac.ch

Jubileumboek 150 jaar SAC.

Na de bijeenkomst in Olten worden in de rest van 1863 de eerste zeven Sektionen opgericht. Basel, Glarus, Bern, St. Gallen, Aarau, Zürich en Lausanne als eerste afdeling uit westelijk Zwitserland.

In totaal hebben de zeven 358 leden.

Poster van het ’festival’ 150 jaar SAC.

Studiereizen In de daarop volgende jaren is de club enorm actief. Er worden studiereizen gemaakt naar specifieke gebieden. Daarvan wordt een goede topografische kaart gemaakt en er verschijnt een encyclopedisch overzicht van het gebied met informatie over de geologie, plantkunde en volkenkundige wetenswaardigheden. De SAC stimuleert de leden die gebieden te bezoeken.

De SAC betaalt veel van dit werk, zorgt daarnaast voor het schrijven van gidsen, bouwt hutten en legt wandelwegen aan. De eerste hut wordt al meteen in 1863 geopend, de Grünhornhütte bij de Tödi. In 1914 heeft de SAC 75 hutten, in 1940 bij het begin van de Tweede Wereldoorlog al 115. Hoteliers raken geïnteresseerd en bekende namen als Badrutt (St. Moritz) en Seiler (Zermatt) nemen vaak het beheer over de hutten over.

De ontwikkeling van de SAC gaat gestaag verder, niet in het minst vanwege het nationale belang dat veel Zwitsers aanspreekt. Het zijn tenslotte hún bergen. En bij de ontwikkeling van het toerisme willen ze zelf betrokken zijn. Ook de opleiding van berggidsen wordt aangepakt. Dat leidt nog wel tot enige spanning, want de ‘Heren van de SAC’, veelal gegoede burgers uit de stad, moeten samenwerken met de gidsen die grotendeels voortkomen uit de boerenstand en uit kringen van handwerkslieden.

Geen vrouwen Apart hoofdstuk in de geschiedenis van de SAC vormen de vrouwen.

In het land waar het vrouwenkiesrecht pas in 1971 ingevoerd wordt,

stelt de SAC in 1879 serieus de vraag of in de statuten van de club met ‘Zwitsers’ en ‘Inwoners van Zwitserland’ ook vrouwen bedoeld worden. De discussie over dit onderwerp duurt 100 jaar!

Hoewel er wel vrouwen in sommige Sektionen actief zijn (‘Als passief lid of als erelid kan het’, aldus het officiële standpunt), worden ze in 1907 formeel uitgesloten. Daardoor ontstaat de SFAC, Schweizerischen Frauen-Alpen-Club, elf jaar nadat er in Engeland een vrouwenclub opgericht is. Want ook daar zijn de heren bergbeklimmers aan de macht. Hoewel de betrekkingen gaandeweg vriendelijker worden, duurt het tot 1980 voordat de fusie tussen beide verenigingen bezegeld wordt en vrouwen volwaardig lid van de SAC zijn.

Nederlands cadeau De band vanuit Nederland met de SAC is gelegd door de toenmalige NAV, later KNAV. In 1933 is de herbouw van de Hollandiahütte grotendeels gefinancierd door de NAV. In 1977, bij de viering van het 75-jarig jubileum van de KNAV, schenken de Nederlanders het Arbenbivak aan de SAC. Het bivak, waar 15 mensen in kunnen, ligt in Zermatt en wordt onderhouden door de SAC Sektion Zermatt.

Ook nu nog geeft de NKBV geld aan andere Alpenclubs uit het Huttenondersteuningsfonds. Zo is onder andere in 2010 een bedrag gegeven aan de SAC voor de verbouwing van de Mischabelhütte boven Saas Fee. HOOGTELIJN 5-2013 |

71

n: e g e i l v

n e

Klim men h c t a m

e t c e f de per

Hoezo naar

beneden lopen?

“Go, go, go!” Met grote stappen rennen we, hard trekkend aan onze parachute, over het licht aflopende pad richting afgrond. “Au!” Ik glijd uit over de gladde, met sneeuw bedekte stenen en weer val ik, nog voordat we de laatste afstap, de diepte in, bereikt hebben.

Het klaar leggen van het scherm en de lijnen is essentieel voor een goeie start.

72 |

hoogtelijn 5-2013 | Tekst en foto’s Bram Munnichs

Langzaam zakkend naar het dal hebben we een 360-graden uitzicht op de omringende bergen.

okker (l) Piloot Peter Bl nen vast. ij houdt de stuurl

G

isteren beklommen we de Alpspitze (2628m), maar het was al te donker om onze terugvlucht naar het dal te maken. Na een gedwongen overnachting in een verrassend comfortabel bivak proberen we vanochtend voor de vierde keer om vliegerend weg te komen. Maar door de windstilte en de diepe sneeuw lijken de omstandigheden te moeizaam om parapentend van de berg te komen.

Sneller en gaver Met een parachute van een berg naar beneden rennen en jezelf in de diepte storten; het is net als van ‘de hoge’ in het zwembad duiken. Je weet dat het goed komt maar het is behoorlijk slikken als je daar staat en de diepte in kijkt.

Tegelijkertijd is het een ideale manier om na een pittige beklimming snel en spectaculair beneden te komen. Een beloning om naar uit te kijken op weg naar de top. Vergelijkbaar met toerskiën en freeriden een heerlijke manier om af te dalen. Maar wat dacht je ervan om naar beneden te vliegen? Of te zweven, zo je wilt?

Paragliden en bergbeklimmen Halverwege de vorige eeuw leek de parachute de ideale oplossing voor de alpinist om na een lange beklimming snel naar het dal terug te keren. Helaas waren de parachutes in die tijd niet bestuurbaar en kon je er nauwelijks mee ‘glijden’. Dikwijls eindigde een vlucht al halverwege de flank. In de jaren ’70 ontwikkelde de parachute zich tot paraglider – het bekende ‘matras’ – en een nieuwe sport ontstond. Helaas was door deze aanpassing ook het gewicht van de uitrusting flink toegenomen en de klimmer liet de paraglider links liggen.

Tegenwoordig zijn er lichtgewicht schermen die je minimaal beperken tijdens HOOGTELIJN 5-2013 |

73

Veilig geland: twintig minuten geleden stonden we nog op de top in de sneeuw.

Scherend met onze paraglider langs de rotsgraten van de Zugspitze.

de klim en waar je lekker mee naar beneden kunt vliegen. Er zijn zelfs wedstrijden die al klimmend en vliegend de Alpen doorkruisen.

Vliegen of stoppen Achter ons ligt het scherm weer netjes uitgevouwen op de sneeuw, voor me zie ik de geïmproviseerde startbaan van steeds beter platgetrapte sneeuw.

‘Go! Go! Go!’ Weer rennen we richting afgrond. Vijf keer eerder

ging het mis, de moraal wordt gevaarlijk sterk op doorzetting getest. De afgrond komt dit keer wel erg dichtbij. Het eerste steile stuk hangen er nog een paar struiken, daaronder is niks meer. De struiken schieten links en rechts aan me voorbij, het is óf vliegen óf stoppen. Kan dat laatste nog wel? Ik raak de struik nog met mijn voet aan. De volgende stap is in de lucht. En dan volgt nog zo’n lege stap en dan nog een.

Opluchting en blijdschap versterken elkaar als we loskomen van de berg in plaats van de diepte in te storten. De bergen zweven aan me voorbij, we draaien nog even terug langs de graat waar we gisteren opgeklommen zijn. De wind in mijn gezicht vervaagt het ongeplande bivak en de vele mislukte pogingen tot oude herinneringen.

De sneeuw op de schoenen smelt zodra we de ochtendzon invliegen.

Informatie Zelf paragliden

Er zijn twee manieren om zelf te gaan paragliden: tandem of solo. Een tandemvlucht regel je lokaal in de Alpen. Het is een populaire manier om een dag spanning in je vakantie te brengen. Climb ‘n Fly is moeilijker; de meeste piloten die tandemvluchten uitvoeren, laten zich liever gemotoriseerd naar de startplek vervoeren.

Als je zelf een cursus paragliden wilt volgen, zijn er in Nederland veel scholen die dit aanbieden. De bekendste zijn: • www.paragliding.nl • www.actionairsports.nl • www.paraglidingschool.nl van Inferno. Hier kun je ook beginnerscursussen van 2 dagen in het Sauerland boeken.

• www.airtime.nl

Verzekering

Bij paragliden spelen drie verzekeringen een rol, het is je eigen keus deze wel of niet af te sluiten.

Allereerst is het goed om je eigen ziektekostenverzekering of reiskostenverzekering te raadplegen voor het geval jezelf iets overkomt.

Paragliden is bijvoorbeeld expliciet uitgesloten in de NKBV reisverzekering.

74 |

HOOGTELIJN 5-2013

Daarnaast kun je een aansprakelijkheidsverzekering afsluiten voor het geval je iets van een ander vernielt. Dit kan bijvoorbeeld bij het landen op een piste of in een maïsveld nuttig zijn. Check bij een tandemvlucht altijd of de piloot een deugdelijke aansprakelijkheidsverzekering heeft.

Als laatste kun je een eventuele ongevallenverzekering afsluiten die schade dekt bij bijvoorbeeld langdurige invaliditeit. Ook hier kan het zijn dat je eigen verzekering paragliden heeft uitgesloten.

Terminologie

In het Nederlands spreekt men soms van schermvliegen maar paragliden is de gebruikelijke term onder Nederlanders die deze sport beoefenen. De parachute wordt een ‘para-pente’ (Frans), een ‘paraglider’ (Engels) of een ‘Gleitschirm’ (Duits) genoemd. Parapente is afgeleid van parachute. Chute is ‘val’ en dat is bij deze sport vervangen door pente, ‘helling’.

Parasailing is iets anders, dat doe je met een parachute achter een boot. Ook deltavliegen of hanggliding is anders; je rent de berg af met een lichtgewicht frame en doek in de vorm van een vleugel waar je onder hangt.

Redbullxalps.com

Website van de bekendste wedstrijd om de Alpen klimmend en vliegend over te steken. Peter Blokker, de Nederlandse piloot in dit artikel, begeleidde afgelopen zomer de uiteindelijke winnaar, Chrigel Maurer, naar de top van de Zugspitze.

Verenigingen voor parapenten • www.knvvl.nl/afdelingen/schermvliegen • www.nvvv.org

EXTRA KORTING BIJ

BEVER VOOR NKBV-LEDEN Bij Bever ontvang je op vertoon van je NKBV-ledenpas 10% korting op alle artikelen uit het assortiment*. In iedere Hoogtelijn vind je vier producten waarop je nog extra korting krijgt, exclusief voor NKBV-leden. Kijk voor een Bever winkel bij jou in de buurt op www.bever.nl. Deze actie is geldig t/m 30 november 2013.

Activeer je korting online Online winkelen bij Bever met deze korting is natuurlijk ook mogelijk. Vooraf dien je dan een kopie of foto van je NKBV-ledenpas te sturen naar webservice@bever.nl. Vermeld in de e-mail

je naam, adres, telefoonnummer en eventueel Bever Cardnummer. Je ontvangt dan een bevestiging, wanneer de NKBV-korting aan je Bever Card is gekoppeld. Je kunt vervolgens van deze korting gebruik maken op www.bever.nl

EVOLV DEFY**

De Defy is een van de meest verkochte schoenen van Evolv wereldwijd. Het comfort, de uitstekende pasvorm en de gevoeligheid maken deze schoen geschikt voor vele klimmers, zowel bij rotsklimmen als sportklimmen.

• Model: Heren • Profiel: Asymmetrisch • Bovenwerk: Synthetisch, geperforeerd voor extra ventilatie • Voering: Nylon • Tussenzool: 1 mm MX-P • Zool: 4,2 mm Trax® rubber met hoge frictie • Neus: VTR • Gewicht: 213 gram per paar (maat 9)

€ 89,95

normale prijs

€ 76,46

v r NKBV-leden

EVOLV ELEKTRA VTR

Het damesmodel van de Defy.

normale prijs

v r NKBV-leden

€ 89,95

• Rand: VTR (dikker bij de neus) • Gewicht: 187 gram per schoen (maat 7)

€ 76,46

BLACK DIAMOND SPOT

Compacte, super heldere hoofdlamp die je kunt aanpassen aan elke lichtsituatie. Rode SinglePower LED’s geven verlichting dichtbij zonder dat je de night vision in gevaar brengt. Met de 3-level power meter kun je controleren of je nog voldoende stroom hebt voor je (kampeer)avontuur.

• Model: unisex (rood verkrijgbaar op bever.nl) • Slank ontwerp met gebruik van 3 AAA-batterijen • Instellingen: volle kracht, nabijheid & afstand modes, dimmen strobe, rood in het donker en lock-out • Drie-level stroommeter toont de resterende levensduur van de batterij drie seconden na het inschakelen van de hoofdlamp normale • Spatwaterdicht

NU

1K 5% ORTING

PETZL CORAX

Dit is de polyvalente gordel bij uitstek.

Frame Construction Technologie, met luchtdoor-latende netten die de druk gelijkmatig verdelen en zo optimale steun en comfort bieden. Het aanpassen van de heupriem, dankzij de twee DoubleBack gespen, zorgt voor het centreren van het 95 normale prijs inbindpunt en het positioneren van v r NKBV-leden de materiaallussen aan beide zijden. De regelbare beenlussen zorgen dat je de maat kunt aanpassen en dat je de gordel kunt aantrekken met stijgijzers of ski’s aan de voeten.

• Model: unisex • Twee doorsteek-lussen voor de Caritool • Verwijderbare elastische beenlussen • Gewicht: Maat 1 (510g) en 2 (560g)

€ 39,

€ 33,95

BLACK DIAMOND HALF DOME HELMET

Dit recente herontwerp van Black Diamond’s meest populaire klimhelm heeft een verbeterde pasvorm en is meer dan 40 gram lichter dan zijn voorganger.

Een allround helm voor rotsklimmen en alpiene expedities. Met het stelwiel kun je de pasvorm snel, veilig en precies afstellen.

• Model: Heren / dames • Gewicht: 310 gram (S/M) / 340 gram (M/L) • Omtrek: 48-57 cm (S/M) / 55-61,5 cm (M/L) • Zeer goede ventilatie

normale prijs

v r NKBV-leden

prijs

v r NKBV-leden

€ 56,50

€ 48,01

€ 39,95

€ 33,95

* Met uitzondering van speciale aanbiedingen. ** Niet in alle winkels verkrijgbaar.

HOOGTELIJN 5-2013 |

75

Foto Ivar Schute

>>> en route ^^^ sportklimroute ^^

Telendos en Kalymnos in een blik.

d n a l n e k e i r g , s o d n Tele

Wings for life D

e sleutelpassage zit in de zevende touwlengte. John roept naar me dat hij zijn rugzak aan één van de twee touwen hangt. ‘Die sjorren we er later wel doorheen!’ Ja ja. Ik klim na aan het andere touw en kom aan bij het blok dat er van beneden niet al te dreigend uit zag. Hier aangekomen, begrijp ik waarom John zijn rugzak achterliet en ook waarom ik opeens in de problemen zit. Zijdelings uithangen, ‘piazzen’, in theorie dan. In vertwijfeling grijp ik de gladde rand van het licht overhangende blok. Hoe is John hier doorheen gekomen? Ik plaats mijn voeten op de eveneens veel te gladde wand rechts van het blok. Mijn rugzak zit in de weg. Twee stappen hoger graai ik met mijn linkerhand naar de bolling boven me. Beet. Aan iets waar ik een beetje aan kan hangen. Ik trek me half op het blok en kan dan John z’n rugzak langs

76 |

het setje wurmen. Leuk. En John staat met een grote grijns op de standplaats.

De achtste touwlengte is niet de moeilijkste, maar het is wel het wanddeel waar het verticaal wordt. Ik klim de lengte voor, en voel meer spanning dan ik zou willen. Nadenkend weet ik waarom: ik vrees de volgende lengte, een moeilijke traverse waarbij we boven de grot uitkomen. Voorbij het point of no return.

Tweehonderd meter leegte onder ons in een hangend relais. Dat idee speelt me parten sinds het opstaan. Toch de zenuwen.

Het is maar een paar meter. Een breed uitgevallen colonette, waar ik makkelijk omheen kan grijpen. De door het zout en water uitgebeten rots is superscherp.

Mijn voeten vinden voortdurend steun; ik hoef ze maar neer te zetten. Een klein steentje suist naar beneden, voer voor de

gierzwaluwen. Aan kleine greepjes hangend, beweeg ik me naar John en er voorbij. Nu recht omhoog, de tiende lengte. Als ik bij de standplaats kom, is die inderdaad hangend. Ik zeker me, richt de standplaats in en zeker John in zijn tocht naar dit plekje waar het voor mij allemaal samen komt. Ik hang aan een schlinge van een paar millimeter, John klimt door en verdwijnt uit zicht. Nu ben ik echt alleen. Dit heb ik opgezocht, het einde van de vluchtroute, alleen met alle gedachten die je teisteren, omarmen en liefhebben.

Eenmaal boven ga ik naast John zitten, kijk naar het uitzicht en de golven die breken op de rotsen ver onder ons. Ik zeg tegen hem ‘zeg nooit nooit, maar dit nooit weer!’ En hij lacht om de leugen die verwaait in de zeewind.

hoogtelijn 5-2013 | Tekst Ivar Schute | foto’s Ivar Schute, John Theunissen

Foto John Theunissen

^^ en route ^^^ sportklimroute ^^^

Foto Ivar Schute

De sleutelpassa ge.

‘s Ochtends op de os. veerboot naar Telend

Telendos en Kalymnos Telendos is een eiland bij Kalymnos en Wings for life is een van de langere klimroutes die het eilandje rijk is. Kalymnos en Telendos, gescheiden door een veertochtje van vijf minuten, vormen samen een Grieks klimmersmekka. Er zijn ongeveer 60 verschillende massieven met daarin goed gezekerde routes van makkelijk tot extreem moeilijk. De horeca op het eiland heeft zich aangepast aan de klimmers, een belangrijke bron van inkomsten. Het stadje Massouri is the place to be.

Wings for life Je kunt je door de veerboot naar Telendos onderaan de route laten afzetten, anders moet je nog een uurtje wandelen. Eng moment: van de veerboot afspringen als er een beetje deining is.

Begin vroeg en neem veel water mee. Na de elf touwlengtes wacht een (mooie) wandeling van zo’n drie uur om weer bij het dorp te komen. De route zelf: er zijn twee 6a passages, de rest

Foto Ivar Schute

Informatie

Foto Ivar Schute

Foto John Theunis

sen

In de vierde touwlengte.

varieert van 4c tot 5c. Na de 7e lengte is abseilen niet meer mogelijk. Telendos kent geen reddingsdienst; misschien daarom is de route extreem goed behaakt.

Bereikbaarheid, vervoer en onderdak Nadeeltje: Kalymnos is wat moeizaam te bereiken. Je vliegt naar Kos, neemt een taxi naar Mastihari waar de veerboot op je wacht. De oversteek duurt ruim een half uur. Onderdak en eetgelegenheid is er in Massouri meer dan voldoende, hoewel reserveren in de schoolvakanties wordt aanbevolen. Alle massieven zijn met huurfietsen of scooters te bereiken.

Telendos in avondlicht.

Kaart en topo Aris Theodoropoulos, 2010. Kalymnos Rock Climbing Guidebook. Terrain, 2010, Athene.

ISBN 978-960-9456-19-7. Deze uitstekende topo

is te koop op www.climbkalymnos.com voor € 35,- (incl. porto). Updates zijn te verkrijgen bij de Glaros Bar in Massouri.

HOOGTELIJN 5-2013 |

77

Foto Menno Boermans

w u e i n n e e r naa em e t s y s e i t n e kaderlic

VEILIG MET ELKAAR OP PAD Wie wel eens een NKBV-reis of -cursus heeft geboekt, heeft kennisgemaakt met een of meer NKBV-instructeurs of tochtleiders. In totaal zijn ruim duizend (!) leden in die rol als vrijwilliger aan de slag voor de vereniging. Of liever: voor andere leden. Samen met hen is de NKBV in staat een veilig en kwalitatief hoogwaardig activiteitenprogramma aan te bieden, voor en door leden.

B

ergsport kun je op allerlei niveaus beoefenen, passend bij je ambitie of levensfase. Bij sommige mensen begint het als kind, als je je eerste bergwandeling of huttentocht maakt met je ouders, of gaat klimmen in een klimhal. Wie de passie te pakken krijgt, doet een alpiene jeugdcursus, haalt zijn klimvaardigheidsbewijs of ontwikkelt zich in zijn studententijd verder via de Nederlandse Studenten Alpen Club (NSAC).

Foto Han Wouters

Robin Baks

Eenmaal volwassen, ga je zelf op pad en is voor velen de prikkel groot om steeds uitdagender tochten of beklimmingen te maken.

Hoger, moeilijker of technischer. Robin Baks, directeur van de NKBV: “Om steeds een stap verder te komen heb je kennis, ervaring en vaardigheden nodig. Zeker als Nederlander, omdat je niet dagelijks in de bergen komt en zodoende minder vertrouwd bent met het weer en de omstandigheden. In verenigingsverband kun je de kunst van elkaar leren en werken aan je eigen ‘bergsportcarrière’, door cursussen te volgen of op pad te gaan met ervaren leden.”

Wie zijn die duizend vrijwillige NKBV-professionals?

• Instructeurs en hoofdinstructeurs Alpiene cursussen (zomeralpinisme: C1, C2, C3, C4). Winteralpinisme (o.a. toerskiën) T1, T2, T3, Lawinekunde; • Tochtleiders (huttentochten, (hoog) alpiene tochten, vreemde voettochten); • Sportklimbegeleiders, -instructeurs en -trainers; • Opleiders van bovenstaand kader: praktijkbegeleiders, leercoaches en beoordelaars.

• Daarnaast zijn er veel vrijwilligers actief die geen officieel kader zijn, maar vanuit hun expertise workshops geven, zoals Weerkunde en GPS-navigatie.

78 |

HOOGTELIJN 5-2013 | TEKST TJITSKE NIJDAM

Vrijwillig, maar professioneel Binnen de NKBV zijn ruim duizend ervaren bergsporters op vrijwillige basis actief in het begeleiden van workshops, cursussen en tochten voor andere leden. Maar ook daarbuiten: bijvoorbeeld in klimhallen en in het mbo en hbo-sportonderwijs.

Zij zijn gekwalificeerd NKBV-instructeur, -trainer of -tochtleider.

Baks: “Dit is wat ons uniek maakt. Gekwalificeerde leden die met leden op stap gaan. ‘Gekwalificeerd’ houdt in dat zij een opleiding van de NKBV Academie, ons opleidingsprogramma, met goed gevolg hebben doorlopen en dat zij hun ervaring en skills op peil houden door met regelmaat zelf en met anderen op pad te gaan.”

Voor iedere expertise, zoals bergwandelen, zomer- en winteralpinisme en sportklimmen is er een opleiding. En daarbinnen zijn verschillende niveaus te behalen.

Alle actieve NKBV-instructeurs, -trainers en -tochtleiders beschikken over een geldige licentie die aantoont dat zij over de juiste expertise beschikken om anderen in verenigingsverband te begeleiden. Op die manier borgt de NKBV de veiligheid en kwaliteit van haar cursussen en reizen.

Baks: “We doen dat niet alleen omdat we daar zelf waarde aan hechten, maar ook omdat er steeds meer aandacht is voor veiligheid bij georganiseerde bergsportactiviteiten. Berggidsen, beheerders van berghutten maar ook lokale autoriteiten in de Alpen houden steeds scherper in het oog wie er pad is met groepen, en of die persoon wel bevoegd is. De handhaving van wet- en regelgeving is op dat gebied veel strenger geworden de afgelopen tien jaar.”

Jaap van der Veen (voorzitter LTC) en Aukje van Weert (NKBV afdeling Sport) begeleiden de ontwikkeling van het licentiesysteem.

Jaap van der Veen: Het uitgangspunt is een leven lang leren Jaap van der Veen is voorzitter van de NKBV Licentie- en Toetsingscommissie (LTC). Hij legt uit hoe het huidige licentiesysteem er is gekomen.

“Van oudsher zette de NKBV leden die tijdens activiteiten lieten zien de verantwoordelijkheid te kunnen dragen in als vrijwilliger. Je werd dan gebeld dat ze hulpgidsen nodig hadden voor bijvoorbeeld jeugdbeginnerscursussen. In principe kon iedereen die enthousiast was en er de tijd voor wilde vrijmaken zo een rol vervullen als instructeur of tochtleider. Het was goed voor de binding in de vereniging: het ‘voor en door leden’- principe werd manifest. Eén groep leden begeleidde de andere.

Sinds begin jaren tachtig groeide de noodzaak om die werkwijze te professionaliseren. Vooral vanuit veiligheids- en aansprakelijkheids- (juridisch) oogpunt. We zijn toen gestart met een opleidingssysteem. Iedereen die NKBV-leden tijdens reizen of cursussen begeleidde of lesgaf, moest daarvoor de juiste diploma’s hebben.

Het kaderlicentiesysteem dat sinds 2009 van kracht is, vraagt niet alleen om de juiste diploma’s maar ook om praktijkervaring en bijscholing. Voor de kwaliteit en veiligheid van de reizen en cursussen is het van belang dat onze begeleiders actuele kennis en vaardigheden hebben. Het uitgangspunt is ‘een leven lang leren’. Snelheid, behendigheid, het weer of de zwaarte van de route inschatten: je ontwikkelt vaardigheid door het met regelmaat te doen en door je kennis tijdig te actualiseren.

Licentiesysteem Na afronding van de opleiding worden de instructeurs, trainers en tochtleiders getoetst en ontvangen zij een diploma plus een licentie voor drie jaar. Zolang zij hun kennis, ervaring en vaardigheden op peil houden en actief zijn binnen de vereniging, wordt de licentie steeds met drie jaar verlengd. Daarnaast investeert de NKBV fors in bijscholing. Baks: “Op deze manier kunnen we onze leden garanderen dat zij altijd met een gekwalificeerde begeleider op pad zijn.”

Vanaf volgend seizoen krijgen tochtleiders en instructeurs die een activiteit begeleiden in de Alpen een speciaal pasje waarmee zij hun geldige licentie kunnen aantonen, mochten zij tijdens een tocht of in een berghut met controle door plaatselijke autoriteiten te maken krijgen.

Sinds de invoering in 2009 is gebleken dat het kaderlicentiesysteem verbeterd kan worden. Met name als het gaat om de complexiteit en de tijdsbelasting.

Daarom werken we sinds begin van dit jaar samen met een groot aantal betrokken kaderleden aan veranderingen in de systematiek, die gaan zorgen dat het weer helemaal bij de tijd is.

Het is de bedoeling ook het nieuwe opleidings- en licentiesysteem vorm te geven conform de Kwalificatiestructuur Sport (KSS) van NOC*NSF. Dit geeft de diploma’s en licenties die wij verstrekken een officiële status: een soort ‘rijks-erkenning’, die vooral in de Alpenlanden belangrijk is.

Het nieuwe systeem moet future proof zijn en zo goed mogelijk alle belangen verenigen. Omdat dat een behoorlijke klus is, voeren we het gefaseerd in. Op het moment zijn we aan het kijken bij en in gesprek met collega-alpenverenigingen, die al met dit bijltje hebben gehakt. Zodat we van hun valkuilen en successen kunnen leren.”

gen NKBV-Kaderopleidin Ook instructeur, trainer of tochtleider worden?

Foto Ube van der Ham

In januari 2014 start onze opleiding Alpiene Tourenleider 3. Tot 1 december kun je je aanmelden. Met deze opleiding kun je NKBV Alpiene Touren en Vreemde Voetttochten begeleiden. Ben je verzot op tochten in de Alpen of voettochten op andere bijzondere plekken en deel je dit plezier graag met anderen? Meld je aan via opleidingen@nkbv.nl.

Meer weten over opleidingen van NKBV Academie? Kijk op nkbv.nl/academie.

HOOGTELIJN 5-2013 |

79

>>> gespot in het wild >>>

Twi er

Hoogtelijn is ook te volgen op Twitter: @hoogtelijn met de laatste nieuwtjes vanuit de Hoogtelijn-redactie. Tips zijn daar ook welkom!

internet

Boek

Verplichte kost

Gigapixels

Het aantal verhalen, boeken en essays over Himalayabeklimmingen is bijna niet meer te tellen, en er komen nog steeds nieuwe uit. Bijna altijd zijn ze geschreven vanuit het perspectief van de klimmers, veelal uit Europa, de VS, later ook andere nationaliteiten.

Weliswaar leven we niet meer in de tijd van de sahibs en koelies, maar nog steeds zijn dragers en sherpa’s in de verhalen vaak anonieme krachten, een draaglast op pootjes. In zijn boek ‘Tigers of the Snow’ (uit 2002, nieuwe versie 2003) analyseert Jonathan Neale hoe al vanaf de eerste Mount Everest- en andere Himalayaexpedities, de dragers, vooral de hoogtedragers, een enorm belangrijke rol speelden die vaak onderbelicht is gebleven. En niet alleen omdat zij het zware werk deden, maar omdat ze naarmate hun ervaring toenam vaak beter wisten dan hun cliënten waar de risico’s te hoog werden en het gevaar begon.

Neale legt genadeloos bloot hoe de Engelse expedities van de jaren ’20 en ’30 van de vorige eeuw nog spraken van de ‘kinderlijke, bijgelovige’ sherpa’s die door hun bijgeloof niet de berg op wilden bij grote koude en zware sneeuwval. En hij laat zien dat pas bij de Zwitserse expedities naar de Mount Everest (1952, Lambert e.a.) een andere houding doorbrak, die de hoogtedragers als partners ging zien en niet als slecht betaalde, onmondige arbeidskrachten.

Dat die dragers soms aan enorme risico’s werden blootgesteld, komt in dit boek goed naar voren, met als dieptepunt de vijfde Duitse expeditie naar de Nanga Parbat in 1937, die aan negen hoogtedragers en zeven klimmers het leven kostte.

Neale laat ook duidelijk zien wat een ramp de dood van de drager voor zijn gezin betekende, bij afwezigheid van pensioen of elke vorm van sociaal vangnet.

Sherpa’s deden het werk voor het geld, ze moesten leven en hadden vaak geen keuze om de gevaarlijke opdrachten aan te nemen. Relatief werd het ook goed betaald (beter dan boerenwerk), maar het blijft de vraag wat ‘relatief’ is als je leven op het spel staat.

Voor iedereen die de bergen in gaat in de Himalaya, eigenlijk verplichte leeskost.

[Bert van Hoogenhuyze]

David Breashears is onder andere bekend van zijn films ‘Storm over Everest’, de IMAX-film ‘Everest’ en ‘Seven Years in Tibet’. Vijf maal stond de Amerikaan op de Everest en was vele malen met expedities in de Himalaya en het Karakorumgebergte. Zijn project ‘Glacierworks’ is op internet te zien waarbij hij met zijn gigapixel-afbeeldingen de mogelijkheid geeft zó ver op beroemde gletsjers in te zoomen dat je bergbeklimmers en tenten kunt onderscheiden. Op de site kan je oude foto’s, van pioniers als Edward Wheeler, Vittorio Sella, George Mallory en Norman Dyhrenfurth vergelijken met recente opnamen van de grootste gletsjers in de Himalaya en de Karakorum. Het blijkt overigens dat je niet met alle browsers de indrukwekkende afbeeldingen kunt zien. www.glacierworks.org

Jonathan Neale, Tigers of the Snow.

Thomas Dunne Books, 2002/2003.

ISBN 978 0349 11 35 00, Prijs ca. $ 25,00

80 |

Wim Derksen tijdens de Swiss Alpine 2013.

De oude en de huidige situatie van een gletsjer vergeleken.

krant

Luguber landschap De deelnemers aan de Swiss Alpine 2013 bij Davos lopen begin augustus 78 kilometer en 2650 hoogtemeters. En het is 30 graden.

“De Swiss Alpine is duidelijk zwaarder dan de vorige keer. Ze hebben er 400 hoogtemeters en zeven sneeuwvelden tussen gemoffeld. En hoe mooi het boven ook is, het is bijna een luguber landschap. Met de grote besneeuwde toppen vlak naast ons, springen wij uren van steen naar steen.”

Wim Derksen in NRC

Boek

M r dan de Inca Trail De Inca Trail naar Machu Picchu is al decennia een Peruaanse backpackers-klassieker. Sinds in 2000 de klassieke wandeling sterk gereglementeerd werd, is de lol daar echter grotendeels vanaf. Maar in de regio rondom Cusco is nog veel meer leuks te wandelen, klimmen en fietsen dan alleen het prachtige, doch uitgesleten toeristenspoor vanaf Kilometer 88. Uitgeverij Cicerone heeft deze zomer een topo uitgebracht met informatie over de Inca Trail, en over vele andere wandel- en mountainbiketochten in het gebied tussen Cusco en Aguas Calientes. Uitgangspunten zijn uiteraard Aguas Calientes en Cusco, maar ook Urubamba, Ollantaytambo, Huancancalle en Ausangate.

William Janecek, Hiking and Biking Peru’s Inca Trails.

Cicerone, 2013. ISBN 978 1852 84 63 12 Zowel de gedrukte als de e-bookversie kost £ 16,95 per stuk, www.cicerone.co.uk.

HOOGTELIJN 5-2013 | TEKST REDACTIE HOOGTELIJN M.M.V. PETER MIENES

>>> gespot in het wild >>> TV

krant

Bart Vos In B ld

Te gast

Omroep MAX zond afgelopen zomer een aflevering uit van ‘In Beeld’, waarin de hele affaire rond Bart Vos over het al dan niet bereiken van de top van Mount Everest nog eens op een rijtje gezet werd. Met mooie nostalgische beelden. Terugkijken via ‘Uitzending Gemist’ met als zoekvraag: ‘In Beeld’.

‘’De grootsheid, het onherbergzame, de stilte..... In de stad worden we bijdehand, in de natuur voelen we ons weer bescheiden. Tussen de bergen krijg je meteen het gevoel: ik ben hier te gast.�

Rutger Hauer, voice-over van de Discovery-serie North-America, in NRC.

Video

O piste Duurzaam skiÍn zonder liften, heli’s of bobcats kan ook zó. Gewoon door je eigen dorp. Briljant gefilmd, 4,5 minuten.

JP Auclair Str t Segment: h p://vimeo.com/32863936

column

krant

Vroege vogels

41 K R 4000

‘’Was de natuur maar voor tevredenen en legen. Die zitten net als ik in de Franse Alpen met een boek buiten, de blik af en toe gericht op de roerloze bergtoppen aan de overkant. Zij daar. Ik in mijn stoel.

Domweg gelukkig zijn in Gemillon.�

Nelleke Noordervliet in haar column Vroege Vogels, in de VPRO-gids

Wallis, met 41 bergen boven de 4000 meter: “Als het om inspiratie gaat, moeten deze bergen erbij. Vroeger ging ik er al met mijn ouders naar toe. De ruigte, oncontroleerbare en ongrijpbare natuur, het is voor mij een must, elke zomer.

Bergtoppen staan voor mij misschien wel voor perfectie en die ligt altijd verder weg dan je denkt. Bergen geven me heel veel energie.�

Violiste Janine Jansen in de Volkskrant

Twi er In de Engelse krant The Telegraph: Wolves return to mountains outside Madrid, almost 70 years after the species was wiped out across Spain @Telegraph Het hele verhaal op: fw.to/UiuoYwj

A s v r alpinisten Onder redactie van Peter Mienes

Stau Mobil Video

TO ERS IN B LD Foto’s en verslagen zijn mooi, maar om echt iets mee te beleven van de avonturen hoog op een berg is video ideaal. Het Alpine Adventure-team, ondersteund door de NKBV, klom op de Great Wall of China, waar een nieuwe route werd geopend. Bever zorgde voor de productie van de film waarop de toppers in drie delen te zien zijn. nkbv.nl/alpinisme/actueel

Boek

Aďšże v rtien In oktober is een ‘koffietafelboek’ met een belangrijk deel van het ‘oeuvre’ van Alan Hinkes verschenen. Hinkes is de eerste Brit die alle veertien 8000-ers in de wereld beklom, hoewel zijn succes op de Cho Oyu betwist wordt. Hinkes beklom in 1987 zijn eerste 8000-er, de Shisha Pangma. Achttien jaar en in totaal zesentwintig pogingen later volgde zijn veertiende, de Kangchenjunga, solo in 2005. In het boek beschrijft Hinkes zijn veertien topsuccessen.

In Hoogtelijn 1-2014 volgt een bespreking.

Alan Hinkes, 8000 metres. Cicerone, 2013.

ISBN 978 1852 84 54 83. Prijs ÂŁ 25,00.

Als je er voor kiest om via Duitsland met de auto naar de sneeuw te reizen, dan is dit een erg handige app. De files worden op wegnummer of per Bundesland gepresenteerd, of op basis van je locatie.

Behalve tekst kun je ook kiezen voor een kaartje waar de file op ingetekend staat (let op dataverbruik!). Ook een verkeersprognose ontbreekt niet.

Meer info: zoek in de iTunes store op stau mobil, gratis

meteo4me

Deze bijzonder aantrekkelijke app is reeds enkele jaren oud, maar niet zo bekend. Zes dagen vooruit wordt een voorspelling per uur gegeven in grafieken: temperatuur, neerslagtype, -kans en -hoeveelheid, windrichting en -sterkte, dichtheid van de bewolking hoog, midden en laag. Met een ‘slider’ kun je van uur tot uur door de dag schuiven en de voorspelde neerslag zien in een kader van 30x30km. Erg leuk is dat de app ook namen van bergtoppen en gletsjers kent.

Meer info: zoek in de iTunes store op meteo4me, Prijs â‚Ź 5,49 HOOGTELIJN 5-2013 |

81

>>> vooruitblik >>> vooruitblik <<< Hoogtelijn 1-2014 verschijnt 7 februari Colofon

Interview: Katja Staartjes Over de grens van Ne pal

16 maart 2014

Foto Irian van Helfteren

Thema: Jouw bergsportcarrière

Redactie

Foto Katja Staar tjes

BERGSPORTDAG

Hoogtelijn is het officiële tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging (NKBV). Het verschijnt vijf keer per jaar.

De redactie staat open voor bijdragen van leden en derden waarbij de redactie het recht heeft, zonder opgave van redenen, de bijdragen niet te plaatsen. Het al dan niet op verzoek van de redactie aanbieden van artikelen aan Hoogtelijn impliceert toestemming voor openbaarmaking en verveelvoudiging ten behoeve van de elektronische ontsluiting van Hoogtelijn.

Overname van (delen uit) artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie van Hoogtelijn.

Peter Daalder (hoofdredacteur), Tjitske Nijdam (eindredacteur), Ernst Arbouw, Sieto van der Heide, Frank Husslage, Marieke van Kessel, Ico Kloppenburg, Bram Munnichs, Ivar Schute.

Medewerkers Jody Hagenbeek, Peter uijt de Haag, Christine Tamminga, Arnold Tang, Milka van der Valk Bouman (correctie), Saskia Gottenbos (cartografie), Toon Hezemans (cartoons).

Redactie-adres NKBV-Bureau, t.a.v. Secretariaat Hoogtelijn, Postbus 225, 3440 AE Woerden hoogtelijn@nkbv.nl, www.hoogtelijn.nl

Advertentie-exploitatie ManagementMedia BV postbus 1932, 1200 BX Hilversum tel. 035-6232756, fax 035-6232401 Olger Kooring, Peter Dierdorp olger.kooring@managementmedia.nl peter.dierdorp@managementmedia.nl

FREERIDEN IN NIEUW-ZEELAND

Vormgeving

K limmen in Europa: Elbsandstein

Foto Martin Fick weiler

Foto Frank Husslage

Beklimming van de Intégrale de Peuterey

Foto Martijn Schell

Studio ManagementMedia, Edith van de Giessen (art director), Anita Baljet

82 |

HOOGTELIJN 5-2013

TOERLANGLAUFEN DOOR DE NOORSE

HARDANGERVIDDA

Druk Senefelder Misset, Doetinchem Oplage: 35.500 ISSN: 1387-862X

Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging Bellen 0348-409521 Bezoeken Houttuinlaan 16-A, 3447 GM Woerden Schrijven Postbus 225, 3440 AE Woerden fax 0348-409534, info@nkbv.nl Betalen GIRO 53 47 44, BANK 16 14 17 213 IBAN NL84RABO0161417213 BIC RABONL2U

Winterdip?

Vitamine Sneeuw!

Regen, storm, donkere dagen. Hollen met je nek in je kraag tussen huis, auto, werk en supermarkt.

Brrr! Licht, lucht, zon en sneeuw: daar knap je van op. Even eruit, de natuur of de bergen in. Dat kan met de NKBV. Of je nu wilt sneeuwschoenwandelen, toerskiën, freeriden, ijsklimmen of sleeën met husky’s. Je hebt keuze uit meer dan 35 winterreizen en -cursussen. Van hut naar hut, of vanuit hotels.

Voor elke leeftijd en op elk niveau. De voorpret begint op nkbv.nl.

Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging | www.nkbv.nl

Rab donsjacks worden zorgvuldig gevuld met absolute topkwaliteit Europees dons, dat met een nieuwe milieuvriendelijke technologie duurzaam waterafstotend wordt gemaakt, zodat ze minder water opnemen hun volume beter behouden alsze nat worden dan dus warmer zijn en veel sneller drogen.

Rab dons wordt op unieke wijze waterafstotend behandeld zonder gebruik van schadelijke PFC’s, waardoor het in vochtige omstandigheden beduidend beter isoleert dan onbehandeld dons. De herkomst van Rab dons is volledig traceerbaar en voldoet aan alle ethische richtlijnen van de EDFA. Het is vanaf dit najaar te koop bij de betere buitensportwinkels.

Meer informatie is te vinden op www.rab.uk.com.

Groningen-Bever; Deventer-Bever, Kathmandu; Nijmegen- Kathmandu; Amersfoort- Kathmandu; UtrechtKathmandu, Kathmandu for Women; Nieuwegein-Carl Denig; Houten-Bever; Woerden-Zwerfkei; Amsterdam-Bever, Bever Womens Outdoor World, Carl Denig, Kathmandu; Beverwijk-Ronald Adventure Store; Purmerend-Guust; GoudaOutdoor Gouda; Den Haag-Bever, Huna; Roosendaal-Outdoor & Travel Outfitters; Eindhoven-Bever; Antwerpen-K2; LeuvenKariboe; Hasselt-Kariboe; Brussel-Richard Lecomte, Starpole; Waterloo-Richard Lecomte; Ottignies-Séeonée; LiègeAlpisport; Namur-Tra’montagne

For the most extreme conditions in the world