Hoogtelijn 2-2014 by Koninklijke NKBV

WWW.NKBV.NL | APRIL 2014 | NR 2

HOOGTELIJN BE RGS PORT M AGA Z I N E VA N DE KON I N K L I J K E N E DE R L A N D S E K L I M - E N BE RGS PORT V E R E N IGI NG

Vulkanen Dampende mo erpoelen

en gestolde lavavelden

LOFOTEN

Klimmen boven de Noordelijke IJszee

ACTION CAMERA’S Lichtgewicht en gebruiksvriendelijk

GREAT DIVIDE

4400 kilometer dwars door de VS

LANGER BUITEN BEGINT BIJ BEVER

Die betoverende lentegeur tijdens je hike of je beklimming. Dat frisse licht bij zonsop- en ondergang. De dagen buiten kunnen ons niet lang genoeg duren. Natuurlijk ga je als NKBV-lid goed voorbereid op pad om deze dagen onvergetelijk te maken. Daar helpen we je graag een handje bij. Naast het beste advies en het grootste assortiment, krijg je altijd 10% korting op bijna alles bij Bever. Zo ben je altijd voorbereid op je volgende avontuur, hoe lang de dag ook duurt. KIJK VOOR DE VOLLEDIGE COLLECTIE OP BEVER.NL

^^^ inhoud ^^^ hoogtelijn 2 2014 ^^^

Accent: Vulkanen 16 De aarde pruttelt 18 Eolische Eilanden, Italië 22 Tongariro, Nieuw-Zeeland 26 Vulkaaneifel, Duitsland 32 Gemarkeerd: Ernstberg 34 Oostafrikaanse vulkanen 40 Auvergne, Frankrijk Bergwandelen 32 Gemarkeerd: Ernstberg 67 Mijn bergsportcarrière: met hond en ezel op stap Alpinisme 46 Interview Alpine Adventures 43 Mijn bergsportcarrière: naar de top van Peak Lenin Sportklimmen 52 Klimmen in Europa: Lofoten, Noorwegen 62 En route: Tällistock 76 Slapen in een portaledge Mountainbiken 70 De Great Divide Uitrusting 44 Markt & Materiaal 65 Action camera’s vergeleken 75 Beveraanbiedingen voor NKBV-leden Veiligheid 57 Medisch: hartproblemen

in form atie op: Kijk voor meer ww w.nkbv.nl .nl ww w.hoogtelijn m /nkbv ww w.twitter.co 7oEI ://facebook/GG Facebook: http

HOOGTELIJN 2-2014

n en a k l Vu

16 VULKANEN Waar de aarde openbarst en vuurspuwend gifwolken en gloeiend gesteente uitbraakt, ontstaan vulkanen. Geheimzinnige bergen.

76 SLAPEN IN EEN PORTALEDGE Monte Cervino als nachtkastje

Foto Martin Fickweiler

Actueel 7 Column Frans Demmers 8 Bergen geld 10 Op de Hoogte 58 Muziekfestivals 68 NKBV voor jou 78 Gespot 82 Vooruitblik

hoogtelijn 2 2014 ^^^ redactioneel Grenzen

52 LOFOTEN

Dag en nacht klimmen

58 MUZIEKFESTIVALS Lopen en luisteren

46 INTERVIEW

Zes actieve klimmers

70 DE GREAT DIVIDE

4400 kilometer door de bergen

Af en toe zijn er activiteiten en prestaties in de bergsport waarbij je met je ogen knippert. Zoals het volbrengen van de Fitz Traverse door de Amerikanen Eric Honnold en Tommy Caldwell. En de solobeklimming van de Annapurna door de Zwitser Ueli Steck die snelheid op harde sneeuw en ijs als wapen heeft. In oktober klom hij binnen 28 uur naar de top van de 8000’er en keerde veilig terug in het basiskamp. Voor deze klimmers lijken er geen grenzen te zijn. Op de Bergsportdag genoten velen van zo’n bergpareltje van eigen bodem: het voltooien van de Nepal Traverse door Katja Staartjes, haar man Henk Wesselius en hun sherpavriend Chhiree. Het klinkt zo eenvoudig: Lopen over de grens. Maar wie de foto’s en filmpjes ziet, het boek leest en het verhaal hoort, beseft dat deze klimmers een imposant project in Nepal hebben voltooid. Kou, tegenslag, primitief leven en fysiek ongemak horen daar bij, maar de beloning is groot: fantastische natuur, contact met arme maar gastvrije en vriendelijke Nepalezen en de voldoening een tocht van 2000 kilometer met 125.000 hoogtemeters te hebben voltooid. In haar voordracht op de Bergsportdag had Katja het nogal eens over grenzen: fysiek, mentaal, letterlijk (ze liepen een stukje illegaal door Tibet) en grenzen tussen arm en rijk, tussen ziek en gezond, tussen geboren zijn in de bergen en er voor je plezier van genieten. Een indrukwekkend verhaal over een grensverleggend hoogtepunt in de vaderlandse bergsport.

Peter Daalder Hoofdredacteur Hoogtelijn peter.daalder@hoogtelijn.nl

WWW.NKBV.NL | APRIL 2014 | NR 2

HOOGTELIJN BE RGS PORT M AGA Z I N E VA N DE KON I N K L I J K E N E DE R L A N D S E K L I M - E N BE RGS PORT V E R E N IGI NG

Vulkanen Dampende mo erpoelen

en gestolde lavavelden

LOFOTEN

Klimmen boven de Noordelijke IJszee 01_HL0214_R01_cover.indd 1

ACTION CAMERA’S Lichtgewicht en gebruiksvriendelijk

GREAT DIVIDE

4400 kilometer dwars door de VS 18-03-14 14:35

Denise Schelbergen in het vulkaanlandschap van de Tongariro Crossing in Nieuw-Zeeland. Foto: Hein van de Kerkhof

HOOGTELIJN 2-2014 |

MOUNTAINEERING THE MOUNTAINEERING PRODUCTS FROM BERGANS OF NORWAY ARE DEVELOPED TO PROVIDE UNRESTRICTED COMFORT AND COMPLETE WEATHER PROTECTION ON YOUR WAY TO THE TOP.

SPECIALLY DEVELOPED FOR MOUNTAINEERING

Glittertind Jacket

Main features: The Bergans Glittertind is a lightweight shell jacket developed for high levels of activity in all weather conditions, featuring a soft and comfortable 2-way stretch. The award-winning Dermizax™ NX membrane provides weather resistance and breathability at the highest level. FREDRIK SCHENHOLM

BERGANS IS A RESULT OF NORWAY’S BEAUTIFUL YET CHALLENGING NATURE AND CLIMATE. THE SOMETIMES EXTREME CONDITIONS PLACE TOUGH DEMANDS ON OUTDOOR EQUIPMENT AND THE PEOPLE USING IT.

EKSTREM TURGLEDE

bergans.com

^^^ column NKBV ^^^ column NKBV ^^^

D RZ M NKBV

Nieuwe paden Als ik de bergen in ga, ga ik niet alleen wandelen of klimmen, maar neem ik ’s winters ook mijn ski’s of sneeuwschoenen mee en ’s zomers stap ik als het even kan op de mountainbike. Net als ik, zijn er veel meer bergsporters die meerdere disciplines leuk vinden. Deze multisporttrend merken we natuurlijk ook bij de NKBV. Daarom sloten we ons dit jaar aan bij de International Ski Mountaineering Federation (ISMF) en de International Skyrunning Federation.

nze samenwerking met de freeride community wePowder bleek de juiste keuze: we verwelkomden de afgelopen paar maanden een flink aantal nieuwe leden. Het aantal winteractiviteiten groeit zelfs zo hard, dat we dit najaar een winterbergsportdag gaan organiseren. Zo hopen we dat steeds meer leden enthousiast worden om met ons de bergen in te gaan, of het nu zomer is of winter. Want dat alle NKBV-leden één ding gemeen hebben – een grote liefde voor bergsport – bleek wel tijdens de Bergsportdag op 16 maart. De dag waarop we vroeger voornamelijk onze eigen bergsportcursussen en -reizen promootten, neemt steeds grotere vormen aan. Met maar liefst 3600 bezoekers en meer dan zestig stands van externe partijen zoals verkeersbureaus, bergsportregio’s, reisorganisaties, buitensportmerken en –winkels, was onze Bergsportdag groter dan ooit! Een van de lezingen op de Bergsportdag ging over trailrunning. Deze sporttak, als wedstrijddiscipline in de bergen skyrunning genoemd, is enorm in opkomst. Dat was voor de NKBV aanleiding om het kennismakingsaanbod, onze workshops en knowhow op het gebied van trailrunning in de bergen verder te

De NKBV streeft naar een duurzame relatie met leden en alle partijen in het veld. Duurzaamheid is ook een kernwaarde als het gaat om natuur, milieu en sociale waarden. Wij brengen dit zo goed mogelijk tot uitdrukking in een duurzame inkoop en bedrijfsvoering. Hoogtelijn en onze reis- en cursusgidsen drukken wij op FSC-papier: papier uit duurzaam beheerde bossen (een keurmerk met goedkeuring van het Wereldnatuurfonds). Voor onze correspondentie gebruiken wij 100% recycled papier. De nieuwe ledenpasjes zijn gemaakt van 100% afbreekbaar pvc. Wij schenken duurzame koffie (van Peeze), hebben een CO2 neutrale postbezorging en -dataopslag en promoten het reizen per openbaar vervoer naar bergbestemmingen.

BETER DE BERGEN IN MET HET NKBVLIDM TSCHAP Word NKBV-lid!

verdiepen. Zo organiseren we net als vorig jaar samen met Alke Staal van hotel Esprit Montagne het NK Vertical Kilometer. Deze skyrunning-wedstrijddiscipline is onderdeel van de Kilomètre Vertical de Fully in Zwitserland, het steilste en daarmee kortste en dus snelste parkoers van de wereld. Een ander Nederlands kampioenschap dat we dit jaar weer organiseerden, was het NK Toerskiën in het Duitse Berchtesgaden. Dit NK was onderdeel van de jaarlijkse Jennerstier ski-mountaineeringwedstrijd die voor de negende keer werd georganiseerd. Een race die ook België en Duitsland gebruikten als nationaal kampioenschap. Op Bergsportreizen.nl zie je dat de NKBV op steeds meer bergsportterreinen nieuwe mogelijkheden aanbiedt. Ons thema op de Bergsportdag was niet voor niets ‘Mijn bergsportcarrière’. De komende tijd blijven we ons inspannen om onze leden te ondersteunen bij het ontwikkelen van die carrière. Frans Demmers, voorzitter van de NKBV

NKBV-leden profiteren van voordelen en kortingen en ontvangen vijf keer per jaar Hoogtelijn. Met je lidmaatschap draag je bij aan het onderhoud van hutten en paden in de Alpen en het behoud van klimgebieden. Maak ook je vrienden NKBV-lid. Ze kunnen zich aanmelden op www.nkbv.nl en zien daar welke voordelen het lidmaatschap hen nog meer biedt.

Opzeggen Het NKBV-lidmaatschap loopt per kalenderjaar. Wil je je lidmaatschap voor volgend jaar beëindigen? Doe dat dan vóór 1 november op www.mijnnkbv.nl. Na deze datum wordt je lidmaatschap automatisch verlengd voor het volgende kalenderjaar. Je ontvangt per e-mail een bevestiging van je opzegging. Wil je meer weten over het lidmaatschap? Kijk op www.nkbv.nl.

HOOGTELIJN 2-2014 |

B erg en g eld

ouwen en Op de eurobiljetten sta an geb nen. Wil je een bruggen; geen natuur te beken et je verderweg: ban kbiljet met bergen, dan mo ië, Ken ia, Peru, naa r Nepal natuurlijk, of Kirgiz en Pa kistan. Afghanista n, IJsla nd, Ma leisië uw-Zeeland Op het vijfdolla rbiljet van Nie held Sir prijkt het portret van nation ale nt behalve Edmun d Hillar y. Bijzonder, wa men ma ar vorsten en politieke leiders ko etten terecht. zelden levende personen op bilj So ciety Bij de In ternation al Ba nk No te enkelin g beken d (www.ibns.nl) is sle ch ts een specialism e die het on derwerp bergen als Youn g is een heef t. De Australiër Scott De Nepal. Da arvan van hen. Zijn verzam elg ebied is derheid een heef t hij alles, ma ar als bijzon serienumm er biljet van 50 0 rupee met het ybiljet, 00 00 01. Het gesign eerde Hillar 1992, is oo k AB 00 010 0 en uitgeg even van af zie je hieronder. van De Youn g. Beide biljetten

E a st

Peru

C hili

HOOGTELIJN 2-2014

No orw eg en

IJsla n d

Tun esië

C a ribb

ea n

Nepal

C hin a

S lo ven ie K irg izië

Jo eg o sla vië

ta Afg a n is

Rw a n da

K en ia

n Zuid-K orea

Pa kista n

Ja pa n

M a leisië

Ta nza n ia

Nieuw-Zeela n d HOOGTELIJN 2-2014 |

Marianne van der Steen (archief ).

, de Hoogte Ophoogte r o ^^^Heb jeOp de ^^^ op de hoogte ^^^ o v s w nieu bv.nl. gtelijn@nk

Banff Mountain Film Festival komt naar Nederland De world tour van het Banff Mountain Film Festival komt dit voorjaar naar Nederland. Het festival, voor het eerst gehouden in 1976 in Banff (Canada), is een van de oudste en bekendste bergfilmfestivals ter wereld. Sinds een paar Elizabeth Hawley in Kathmandu met de Spaanse alpiniste Edurne jaar zijn de festivalfilms in Pasaban. de loop van het seizoen in een groot aantal landen te zien. Een selectie van de films van het hoofdfestival wordt in april vertoond in Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag. Op het programma staan dit jaar onder meer Keeper of the Mountains, over de Amerikaanse journaliste en Everest-chroniqueur Elizabeth Hawley (90) en The Last Great Climb, over de beklimming van de spectaculaire Ulvetanna op Antarctica. Kaarten voor het filmfestival zijn te koop bij Bever. Daarnaast geeft de NKBV een aantal toegangskaarten weg. Kijk voor meer informatie op www.nkbv.nl.

Lichaam Britse klimmer na 34 jaar teruggevonden Het stoffelijk overschot van een vermiste Britse klimmer is 34 jaar nadat hij verongelukte, teruggevonden aan de voet van de Matterhorn. De piloot van een Zwitserse reddingshelikopter zag het lichaam van de alpinist afgelopen zomer. Daarna werd een bergingsactie op touw gezet. De verongelukte Brit werd aan de hand van een naamlabel in zijn kleding geïdentificeerd als de destijds 27-jarige Jonathan Conville. Conville was op het moment van zijn ongeluk onderweg met de Nederlandse klimmer Frans Heusdens. Het tweetal had geprobeerd de noordzijde van de Matterhorn te beklimmen, maar moest vlak onder de top opgeven. Nabestaanden van Conville begonnen kort na zijn overlijden het Jonathan Conville Memorial Trust, een liefdadigheidsinstelling die jongeren de kans geeft om te leren klimmen.

Foto ByRyan Photography

kbv.nl, aar hoo op www.n mail het n je d in v s ter. nieuw Meer berg ok en Twit o b e c a F p s o of volg on

Topprestatie Van der Steen bij World Cup Ice Climbing Saas-Fee Het Nederlands IJsklimteam boekte in januari bij de wereldbekerwedstrijd in het Zwitserse Saas-Fee wisselende resultaten. Bij de dames kwam Marianne van der Steen op het onderdeel Lead op een erg knappe zevende plaats; bij de heren was Dennis van Hoek door een flinke blessure helaas snel uitgeschakeld. Van Hoek was naar Zwitserland afgereisd om zijn historische overwinning van vorig jaar bij het onderdeel Speed te verdedigen. Bij de eerste kwalificatieroute Speed zette hij echter een van zijn ijsbijlen in zijn bovenbeen, met een vijf centimeter diepe wond als resultaat. Van Hoek kwam nog wel uit in de Leadkwalificatie, maar kon zijn been niet gebruiken en moest daardoor laag in de route opgeven. Bij de dames wist Van der Steen zich dankzij een uitstekende prestatie in de halve finale te plaatsen voor de Leadfinale. In een ongekend sterk bezette slotronde kon Van der Steen goed meekomen, met een mooie zevende plaats als eindresultaat. De wedstrijd in Saas-Fee werd bij de dames gewonnen door de Italiaanse Angelika Rainer, gevolgd door de Koreaanse Shin Woon Seon (Zuid-Korea) en de huidige wereldbekerhoudster Maria Tolokonina (Rusland). Bij de heren ging de overwinning naar de Koreaan Park HeeYong, gevolgd door de Russen Maxim Tomilov en Nikolay Kuzovlev.

Berggids en lawinedeskundige Martin Engler plotseling overleden Op 2 maart j.l. is de Duitse berggids en lawinedeskundige Martin Engler overleden aan een hartstilstand. De schrijver van het boek Die Weisse Gefahr heeft veel betekend voor het NKBV-toerskikader en zijn SnowCard – Lawinen-Risiko-Check is voor veel toerskiërs en off-piste skiërs een onmisbaar naslagwerk. Engler is 52 jaar geworden.

Recalls voor airbags, pieps en reddingskit Mammut roept de RescYou gletsjerspleet-reddingskit terug. Bij sommige exemplaren is de vertanding van de oranje terugloopklem niet puntig genoeg, waardoor de klem onvoldoende grip heeft. De RescYou is sinds de zomer 2013 op de markt. De recall geldt alleen voor de batchnummers 12/12 en 03/13. Meer informatie vind je op de website van Mammut via www.tinyurl.com/ny8qnud. Lawinepiepers van de merken Pieps en Arva hebben problemen met de zogeheten markeerfunctie. Deze functie gebruik je bij het zoeken in een lawine met meerdere slachtoffers. Het gaat om een softwareprobleem dat kan worden opgelost met een update. Meer informatie en de modellen van de betrokken lawinepiepers vind je op www.nkbv.nl/kenniscentrum. Mammut roept lawineairbags van Mammut/Snowpulse terug in verband met een productiefout. Het gaat om exemplaren uit de seizoenen 2011/2012 en 2012/2013. Bij sommige exemplaren is de verbinding tussen het triggermechanisme en de inlaatklep verkeerd vastgeschroefd. Meer informatie over deze terugroepactie vind je op de website van Mammut via www.tinyurl.com/mon4v7d. Actuele terugroepacties en meer achtergrondinformatie over genoemde recalls vind je op www.nkbv.nl/kenniscentrum.

10 |

HOOGTELIJN 2-2014 | ONDER REDACTIE VAN ERNST ARBOUW

Foto Rogier van Rijn

^^^ Op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^

Consumentenbond: “Off-piste skiën vaak onverzekerd” Veel off-piste skiërs zijn niet goed verzekerd. Dat concludeert de Consumentenbond na een onderzoek naar de dekking van verschillende reisverzekeringen. Bij de meeste verzekeringen moet voor een skivakantie een aparte wintersportdekking worden afgesloten. Die speciale dekking geldt echter niet voor ongelukken buiten de piste. “Off-piste skiën zonder ervaren gids of instructeur is vrijwel altijd uitgesloten van de wintersportdekking. Een ongeval levert dan niet alleen medische en emotionele schade, maar ook financiële schade. En dat kan flink in de papieren lopen”, aldus de Consumentenbond. NKBV-leden met een NKBV-bergsportverzekering zijn wel verzekerd bij het off-piste skiën. Daarbij maakt het niet uit of je de tocht zelfstandig onderneemt of onder begeleiding van een professional gaat. Meer informatie over de NKBV-reisverzekering vind je op www.nkbv.nl/ verzekering.

Hoenderop, Prinsen en Yo winnen NK Toerskiën 2014 Rick Hoenderop, Derk Prinsen en Lonneke Yo werden 22 februari Nederlands kampioen toerskiën. Het kampioenschap werd gehouden als onderdeel van de jaarlijkse Jennerstier ski-mountaineering wedstrijd in het Zuid-Duitse Berchtesgaden. Ook België en Duitsland gebruikten deze race als nationaal kampioenschap. Het parkoers bestond dit jaar uit een stuk van 650 meter stijgen, gevolgd door een afdaling van 450 meter dalen, waarna de deelnemers nog 400 hoogtemeters moesten stijgen naar de finish. De wedstrijd speelde zich af in meer-dan-winterse omstandigheden, met sneeuw en matig zicht. De in Oostenrijk wonende Hoenderop won met een tijd van 1:08:36,53, ruim dertien minuten sneller dan nummer twee, berggids Jelle Staleman (1:22:06,30). De derde plaats ging naar Christian Monna uit Spijkenisse in een tijd van 1:23:29,69. Prinsen won bij de Masters (Heren 45+) met een tijd van 1:20:12,98 – sneller dan de nummer twee bij de Nederlandse heren. Bij de dames wist alleen Yo het zware parkoers binnen de tijd te volbrengen in 1:54:32,55.

Foto Robin Baks

Derk Prinsen op weg naar zijn titel bij de Masters.

column Rijst en sneeuw

De man die door zijn vrouw gevraagd word t om ‘rijst’ te gaan halen, terwijl ze al bij de kassa staan, gaat op een kansloze miss ie. Wat moet je? Snelkook, pandan, builtje, vliesje? Ik zag hem terugkomen, bij voor baat berustend in zijn falen. Ooit was er één soort rijst, toen de supermarkt nog een grutter was. Onder de economische wett en die deze ontwikkeling regeert, is er wein ig hoop voor de man. Keuzes. In onze taal hebben we meer dan één woor d voor sneeuw (stuifsneeuw, poedersneeuw ), maar de variatie is niet te vergelijken met de Inuit die, zo gaat het vaak aangehaa lde verhaal nu eenmaal, er tientallen hebb en. Pokaktok, dat is zoutachtige sneeuw. Ook mooi: kiksrukak, geglazuurde sneeuw in de dooi. Hun keuzes zijn niet geforceerd door economische wetten en verzonnen door groothandels, het is de natuurlijke variatie . Een variatie die functioneel is en de mens laat overleven in zijn natuurlijke omgeving . Ons idee van wat deze omgeving is, is een beetje verloren gegaan. De vraag is nu waar het station is, of de wijk kindvriendel ijk is en voorzieningen heeft, wat dat ook moge zijn. De vragen of de grond vruchtbaar is, het water drinkbaar en we genoeg hout kunnen sprokkelen, die zijn we allang voorbij. Niet zo erg, want wat is erg? Erg is dat je er niet meer aan denkt, dat het besef verl oren gaat. Natuur mensen, daar gaat het om, daar komen we vandaan. Een supermarkt is ampe r een natuurlijke omgeving. Af en toe moet je sneeuw proeven om dat te beseffen. Ivar Schute

HOOGTELIJN 2-2014 |

^^^ Op de hoogte ^^^

op de hoogte ^^^

Lezers reageren terey égrale de Peu Project Int

ALPENTOCHT IN HET KWADRAAT l’Arête intégrale de Peuterey via de zuidgraat is een Alpentocht in het kwadraat. Lang, zwaar, lastig, het stelt hoge eisen aan de klimmers. De beloning is groot: het is de mooiste route naar de Mont Blanc.

Waarom de Peuterey?

Dit project stond al jaren op nummer 1 van het droomlijstje van berggids Martijn Schell. Toen de juiste condities en een vrije week samenvielen, was het de tijd om het project te verzilveren, samen met de jonge Nederlandse alpinist Martijn Seuren (links op de foto).

Martijn Seuren met daarachter het Amerikaanse touwgroepje.

64 |

HOOGTELIJN 1-2014 |

HOOGTELIJN 1-2014 | TEKST EN FOTO’S MARTIJN SCHELL

64_HL0114_R44_Puetery.indd 64-65

19-03-14 15:17

Meer succes op de Peuterey “Aan het interessante artikel over de Peuterey Integrale op de Mont Blanc (Hoogtelijn #1, 2014) wil ik graag toevoegen dat er nog een Nederlandse beklimming is geweest: mijn broer Harold en ik maakten de tocht in de zomer van 1992, in drie dagen. De tweede nacht sliepen we in een sneeuwhol naast de Col de Peuterey, daarna zijn we via de top afgedaald.” Maurice Moody, Alkmaar We stuurden deze reactie naar Martijn Schell. Die schrijft: “Wat leuk te lezen dat Maurice en Harold Moody de route ook hebben gedaan. Dat wist ik niet. Goede zaak dat hun beklimming alsnog in Hoogtelijn wordt vermeld.”

DA: HARDANGERVID IZON GEN TOT DE HOR WITTE HELLIN

EEN ARCTISCHE

WOESTIJN

In de winter verandert de Noorse Hardangervidda in een uitgestrekt, kaal ijslandschap waar weer en wind vrij spel hebben. Frank Husslage en Ernst Arbouw trokken op toerlanglaufski’s over de winterse toendra. Een witte, arctische woestijn met als enig teken van beschaving het wilgentakkenspoor dat de weg wijst naar de volgende hut.

46 |

Ski kwijt

teeds sneller suist de wind in m’n oren. Ski’s klepperen over de verijsde sneeuw. Voor me ligt een windrichel, een halve meter opgewaaide, stijfgevroren sneeuw. Tien meter ver, vijf meter. Niet meer te ontwijken. M’n ski’s blijven haken in het ijs en het scharnierpunt van m’n bindingen werkt – nou ja, als een scharnier dus. Head first land ik op het ijs. Ik krabbel overeind en klop grote ijskristallen uit m’n jas en m’n haar. Het is onze bedoeling een vierdaagse tocht te skiën door de Hardangervidda, vanuit Dyranut Fjellstova, een hotel annex berghut aan de doorgaande weg van Oslo naar Bergen – de enige verkeersweg door het gebied. De omstandigheden kunnen bijna niet beter: strakblauwe hemel, een paar graden vorst en volkomen windstil. Alleen de sneeuw werkt niet mee. Het dek is keihard opgevroren en spekglad. Het spoor, eigenlijk niet meer dan een rij wilgentakken in de sneeuw, biedt nauwelijks grip. Bij het stijgen glijd je achteruit, bij het traverseren glijd je opzij en bij het dalen blijven je ski’s hangen in het ijs, met allerhande buitelpartijen als gevolg. Er zijn, globaal gezegd, twee manieren om te vallen op toerlanglaufski’s: de faceplant en de bumplant. De theorie is simpel genoeg: als je de keus hebt, maak dan altijd een bumplant. Je bum is van nature beter geschikt voor een harde landing dan je face, maar in de praktijk land ik eigenlijk altijd met m’n gezicht in de sneeuw.

We staan te wachten op de trein naar Oslo als een Noorse man op me afstapt. “Heb jij je ski nog teruggevonden?” Tijdens de afdaling naar Geilo ben ik inderdaad een ski kwijtgeraakt – uitgetrokken boven aan een helling, waarna hij in een kaarsrechte lijn naar beneden gleed om zich vervolgens naast het spoor in de diepe sneeuw te boren. Even ben ik in de war. Ik dacht dat niemand me gezien had; zelfs Frank was niet in de buurt. “We zaten op een helling aan de overkant”, vertelt de Noor. “Ik herken je aan je knaloranje jas.” Hij blijkt niet de enige die m’n jas herkent. Vier uur treinen later sta ik in de boekhandel op het vliegveld van Oslo. Iemand tikt op m’n schouder, een Zweed dit keer: “Zeg, ik vroeg me af: heb jij je ski nog teruggevonden?”

Ik blaas een paar keer stevig uit; m’n hart bonkt als een razende. Het landschap is leeg. Frank is ergens achter een heuvel verdwenen. Om me heen is alleen maar sneeuw. Eindeloze witte hellingen glooien naar de horizon; nergens een boom, nergens een struik of een rots of een huis om je ogen houvast te geven.

Tegenligger Stap voor stap schuif ik verder. Wilgentakken, ijs, windrichels en een eindeloos uitzicht, en zo alsmaar door, tot er een paar kilometer voor de hut uit het niets een tegenligger tevoorschijn komt. Met lange, gecontroleerde passen glijdt hij over de sneeuw. Als we elkaar passeren, stopt hij voor een praatje.

HOOGTELIJN 1-2014 | TEKST ERNST ARBOUW | FOTO’S FRANK HUSSLAGE

46_HL0114_R42_hardangervidda.indd 46-47

HOOGTELIJN 1-2014 |

19-03-14 15:18

Oversteek Hardangervidda “Als naar Noorwegen geëmigreerde Nederlander wil ik graag reageren op het artikel over toerlanglaufen op de Hardangervidda in Hoogtelijn #1 van 2014. Uit ervaring weet ik dat het nogal puzzelen is om een geschikte oversteek met hutten te vinden. Cruciale informatie over de openingsperiode van hutten staat in het Engels op de site van DNT (tinyurl.com/l43m433). Op de Noorse variant van deze kaart staat nog een belangrijke toevoeging: de periode waarin de verschillende trajecten gemarkeerd worden. De Noorse kaart is te vinden via tinyurl.com/kv3pmj4.” Anne Karliczek, Bergen (N)

Expeditienieuws Commerciële expeditie naar Cho Oyu

Foto Niek de Jonge

Een groep van twaalf Nederlandse klimmers vertrekt eind april naar Nepal voor een expeditie naar de Cho Oyu (8201 meter) vanuit Tibet. De expeditie wordt georganiseerd door Snow Leopard Adventures van René de Bos (eerste Nederlander op Mount Everest) en Team Wilco van Rooijen.

De deelnemers, onder wie Hoogtelijnredactielid Sieto van der Heide, krijgen onderweg gezelschap van filmmaker Geertjan Lassche (bekend van onder meer De Uitverkorenen en Zwart IJs) en cameraman Frank Moll die een documentaire over de beklimming maken. De expeditie is te volgen via www.chooyu2014.nl.

Foto’s Alpine Adventures

^^^ Op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^

Nieuwe routes in de woestijn en boven de poolcirkel Bas Visscher, Dorien Lekkerkerk, Bas van der Smeede en Saskia van der Smeede klommen begin januari – mogelijk – een nieuwe route op de achthonderd meter hoge zuidwand van de Jebel Misht in Oman. Het team had twee dagen nodig voor de beklimming. Onderweg plaatsten ze geen haken en ze hebben geen materiaal achtergelaten. Het team doopte de lijn Polonaise Hollandaise. De route is 22 touwlengtes en heeft een moeilijkheidsgraad van VII-. Nauwelijks bekomen van hun avonturen in Oman, reisden Visscher, Van der Smeede en Van der Smeede, aangevuld met Bas van der Ploeg, Vincent van Beek en Vincent Perrin naar Senja, hoog in Arctisch Noorwegen. Daar verkenden ze tien dagen lang de omgeving, waarbij ze een aantal zelden herhaalde routes klommen. Volgens een lokale berggids heeft het team daarbij mogelijk ook een paar eerstbeklimmingen gemaakt. Op pagina 46 in deze Hoogtelijn lees je meer over deze groep klimmers.

Foto Niek de Jonge

Irish Coffee Award Herman Plugge voor beklimming Fitz Roy Jefta Smit (rechts) en Niek de Jonge (links) kregen 14 februari de Herman Plugge Irish Coffee Award voor de eerste Nederlandse beklimming van de Fitz Roy. De award wordt jaarlijks door klimnestor Herman Plugge uitgereikt in zijn woonkamer. Na afloop serveert Plugge aan zijn gasten, meestal een select gezelschap van expeditieklimmers en voormalig expeditieklimmers, Irish coffee “zoals grootmoeder die maakte”. De prijs dankt zijn naam aan die koffie. Bij de uitreiking van de Irish Coffee award was dit jaar onder meer Katja Staartjes aanwezig. Mathieu van Rijswick, de eerste Nederlandse beklimmer van een achtduizender, gaf een videopresentatie van zijn beklimming van de Annapurna in 1977.

HOOGTELIJN 2-2014 |

^^^ Op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^

Vr g & Antw rd NKBV Expeditie Academie voor jonge ambitieuze alpinisten De NKBV gaat in 2014 van start met de Expeditie Academie waarin zes jonge, getalenteerde Nederlandse bergsporters worden opgeleid en begeleid naar een expeditie. Martijn Schell (40), berggids en ervaren expeditieklimmer, neemt de eerste groep onder zijn hoede. The North Face voorziet de Expeditie Academie van kleding en Harald Swen begeleidt op het NKBV-bureau alle organisatorische zaken.

Vertel Harald, wat houdt het plan in? De Academie gaat zes getalenteerde Nederlandse bergsporters in twee jaar opleiden in alle dimensies van het alpinisme. Van rotsen ijsklimmen tot toerskiën, maar ook de theorie (EHBO, lawinekunde) wordt niet vergeten. Ter afsluiting van het programma organiseert het team een expeditie naar een vijf- of zesduizender in een van de zogenaamde Greater Ranges. Denk aan een bestemming in de Himalaya, de Pamir, de Andes of Alaska. We hebben het kunstje afgekeken van de succesvolle alpiene jongerenteams in Duitsland (DAV), Oostenrijk (OeAV) en België (Mount Coach). Dat klinkt gaaf, wanneer start de Expeditie Academie? Dit voorjaar start de selectie van de eerste groep. We selecteren dan op een vrij hoog niveau, omdat deze eerste groep een verkort programma volgt en al na één jaar op expeditie gaat. We willen namelijk eerst kijken of onze opzet tot een succesvolle expeditie leidt. Voor ons is dit een nieuw avontuur en we willen zeker weten dat we de juiste richting inslaan. Gaat het inderdaad goed, dan kan de tweede lichting een lager instapniveau hebben en krijgen de deelnemers een uitgebreider opleidingsprogramma. Moet ik supergoed en bloedfanatiek zijn om mee te doen? Supergoed niet, wel fanatiek. Je moet er namelijk echt voor gaan. Teamspirit en motivatie zijn veel belangrijker dan een hoog klimniveau. En omdat elke groep anders van samenstelling is en andere persoonlijke doelen heeft, worden de exacte opleiding en het doel van de expeditie pas tijdens de opleiding vastgesteld. Het is de manier waarop de NKBV de hele Expeditie Academie wil

14 |

HOOGTELIJN 2-2014

vormgeven: in nauw overleg met de kandidaten. Iedereen tussen de 18 en 30 jaar die geïnteresseerd is, kan zich aanmelden op www.nkbv.nl. Waarom is de NKBV de Expeditie Academie gestart? We willen iets bieden voor de mensen die het hele opleidingsprogramma van de NKBV hebben doorlopen en het gevoel hebben dat ze nog niet zijn uitgeleerd. Die nog een stap verder willen en onder begeleiding van Nederlandse bergsportprofessionals kunnen uitgroeien tot een topalpinist. Alles uit je passie halen en je grenzen verleggen, dat is wat de Expeditie Academie biedt. Bovendien willen we het alpinisme in Nederland stimuleren. Daarom gaan we de deelnemers bij al hun trips volgen en er uitgebreid over berichten op Facebook, de website en in Hoogtelijn. Leuk, maar het zal vast wat kosten. Dat klopt, hoewel de NKBV het programma sponsort, is het niet gratis. En vrijblijvend is het ook niet. We willen dat iedereen zich honderd procent voor het doel inzet. We verwachten dat de eigen bijdrage dit jaar maximaal 1000 euro wordt en volgend jaar, voor de expeditie, zo’n 2000 euro. Dit is nog onder voorbehoud van de definitieve invulling. Voor deze bijdrage krijg je een opleiding in de Alpen, diverse opleidingweekends en de expeditie van een maand. The North Face kleedt de deelnemers aan. Waar kan ik me aanmelden? Op www.nkbv.nl staat het aanmeldingsformulier. Daar vind je ook meer details over het selectieweekend, de andere geplande activiteiten en de data waarop deze plaatsvinden.

^^^ Op de hoogte ^^^ op de hoogte ^^^

sportklimnieuws Talenten trainen mee met Jong Oranje

Foto Tim van der Linden

Een aantal talentvolle jonge sportklimmers traint vanaf dit seizoen een half jaar lang, één keer per maand mee met de wedstrijdklimmers van Jong Oranje. De NKBV hoopt op die manier de ontwikkeling van klimtalent een extra stimulans te geven.

Sam (links) en Mischa (tweede van links) bij Jeugd Lead Open 2014, Mountain Network Amsterdam.

Sam Swalue (11) uit Enschede tijdens Jeugd Boulder 1 2014 in Boulderhal Sterk.

Eind januari werd een eerste selectieronde gehouden voor klimtalent van elf tot veertien jaar. Daarbij werden acht klimmers geselecteerd: • Jan van der Meulen (Haarlem) • Tiba Vroom (Leiden) • Mikola Byelov (Amsterdam) • Mischa Radt (Almere)

• Mette van Liempd (Eindhoven) • Leto Cavé (Arnhem) • Ysa Rakestraw (Eindhoven) • Sam Swalue (Enschede)

Bondsfysiotherapeut Mathieu Ceron traint de talenten. Mathieu geeft daarnaast één keer per week training aan een deel van het Nederlands Team en Jong Oranje, en hij ondersteunt de Regionale Talenten Centra. De volgende selectieronde voor jong talent (11 t/m 14 jaar) is deze zomer. Trainers kunnen daarvoor talenten aanmelden bij aukje.van.weert@nkbv.nl.

Groningse boulderaars zoeken nieuw onderkomen De Groningse boulderhal Gropo Bouldergym is vanaf 1 april gesloten – helaas geen grap. De gymzaal waar de hal was gevestigd, wordt gesloopt waardoor de Groningse boulderaars hun onderkomen verliezen. Het was al langer bekend dat de huidige locatie zou worden afgebroken, maar de sloop komt veel eerder dan de uitbaters van de hal hadden verwacht. “We hoorden half februari dat we de hal op 28 april leeg moeten opleveren”, vertelt Tjitze Postma van Gropo. Tot dusverre werd altijd rekening gehouden met een scenario waarbij de hal nog minstens anderhalf jaar open zou kunnen blijven. “We zijn nu hard op zoek naar een nieuwe plek”, aldus Postma. Gropo Bouldergym bestaat sinds november 2012 en trekt volgens Postma tussen de 250 en 300 bezoekers per week. Heb je tips voor een geschikte nieuwe boulderlocatie in Groningen? Stuur dan een mail naar info@gropo.nl.

Boulder 4 verhuist naar Rock Steady Bussum Door de sluiting van Gropo bouldergym (zie hierboven) verhuist de vierde wedstrijd van de Nationale Bouldercompetitie naar klimcentrum Rock Steady in Bussum. De bouldertuin naast de Bussumse klimhal is de laatste maanden opgeknapt met nieuwe wanden, betere overkappingen en nieuwe beplanting. Het is niet de eerste keer dat de Nationale Bouldercompetitie de bouldertuin van Rock Steady aandoet. Ook in 2009 en 2011 werd in Bussum geboulderd op het hoogste nationale niveau.

Partners van het Nederlands Team

HOOGTELIJN 2-2014 |

16 |

HOOGTELIJN 2-2014 | TEKST FEMKE WELVAART | FOTO ANIQUE BAKKER (EOLISCHE EILANDEN)

Vulka n en

MOEDER AARDE HIKT, BOERT EN

PRUTTELT Bergen, rotsen en woestijn waar alle schakeringen van roodbruin, okergeel en gifgroen het beeld kleuren. Wandelen door vulkanisch landschap is magisch: je voelt de warmte van de grond onder je voeten, loopt over eindeloze gestolde lavavelden, langs borrelende modderpoelen en naar de rand van de dampende en stinkende krater. In deze editie van Hoogtelijn beklimmen we de Afrikaanse Ol Doinyo Lengai en Mount Kenya. We lopen de bijna twintig kilometer lange Tongariro Alpine Crossing in Nieuw-Zeeland, bezoeken de Eolische Eilanden, wandelen in de Auvergne en kamperen nog dichter bij huis in de Vulkaaneifel. Reis mee door ruim twintig paginaâ&#x20AC;&#x2122;s spook- en sprookjesachtig landschap.

HOOGTELIJN 2-2014 |

Ë I L A T I , N E D N A L I E E EOLISCH

ZEVEN MAAL IN DE ZEVENDE HEMEL

18 |

HOOGTELIJN 2-2014 | TEKST EN FOTO’S ANIQUE BAKKER

Als je vulkanen intens wilt beleven, zijn de Eolische eilanden de hemel op aarde. De zeven vulkanische eilanden die vanuit de diepte hun topje boven de zee uit steken, hebben elk hun eigen bijzondere karakter.

et vuur dat de vulkaan op het gitzwarte eiland Stromboli spuwt, laat de hemel â&#x20AC;&#x2122;s nachts fel oplichten. Stromboli wordt daarom ook wel de vuurtoren van de Tyrreense Zee genoemd. Wandelaars mogen vrij wandelen tot een hoogte van 400 meter. Bordjes wijzen de weg over een oud ezelspad richting het uitkijkpunt, van waaruit een zand- en later steil stenenpad naar de rand van de zogenaamde sciara del fuoco loopt. Hier zijn de explosies al goed te zien en te horen, en rolt gloeiend gesteente via de vuurbaan richting zee. Soms hoor je de stenen plonsen en sissen in het water.

Alle zintuigen op scherp De wandeling naar de top (918 meter) is een magische, niet te missen ervaring. Boven de 400 meter ben je op deze actieve vulkaan verplicht met een officiĂŤle gids mee te gaan. De vijf uur durende topbeklimming start aan het eind van de middag. Rond zonsondergang bereik je de Pizzo, waar je tijdens een pauze de vurige erupties ervaart met al je zintuigen: je hoort de explosies, voelt de warmte, ziet de lavafonteinen en ruikt de zwavel. Als je geluk hebt, zie je de maan uit zee opkomen. Magisch! Deze tocht is erg populair. Huur als je niet met de massa mee wilt een vulkanologische gids voor een avontuurlijker en pittiger beklimming. Deze vertrekt vanuit het onbekende Ginostra aan de westkant van Stromboli.

Groene oase Frisgroen Salina is met haar weelderige begroeiing een oase in zee. Het eiland met haar twee prominente kegels is beroemd om haar bekroonde dessertwijn Malvasia en de film Il Postino HOOGTELIJN 2-2014 |

Warme lavavelden op Etnabezoek waard, vooral

Vulkaan Etna (3343 meter) op Sicilië is zeker een activiteit en de weersnu ze zo frequent actief is. Afhankelijk van haar n richting de dampende, omstandigheden kun je een gegidste tocht make voorjaar ligt er nog het In . gapende top of de nog warme lavastromen e lavastenen. Laat de zwart de met sneeuw, wat een mooi contrast vormt is ze wel nog vanaf dan toe, niet eling activiteit van de vulkaan zo’n wand n. ndere een veilige hoogte te bewo

is er opgenomen, onder andere bij het oude vissersplaatsje Pollara.

Koelere westkant Voor de wandeling naar het prachtige uitzicht op de top van de 939 meter hoge Monte Fossa delle Felci (“Berg van het grote gat met varens”) neem je de boot naar S. Marina Salina en koop je bij de alimentari locale delicatessen voor je picknick. Op een warme dag raden we je aan om niet via de oostkant in de verstikkende zon de vulkaan te beklimmen. Neem dan in het haventje een taxi. Na een korte, mooie rit laat je je afzetten tussen de twee immense vulkaankegels in Valdichiesa, bij het kerkje van Santuario della Madonna del Terzito. Van daaruit is de beklimming aan de koelere westkant een stuk prettiger. Na afloop neem je een verfrissende duik in het water en een granita-ijsje in Rinella, waar de boot naar de andere eilanden vertrekt.

vaart langs de kust en door grotten, en bezoekt strandjes die alleen per kayak te bereiken zijn. Er is ook een meerdaagse tocht mogelijk, waarbij je om het hele eiland vaart en halverwege op een strandje onder de sterrenhemel slaapt.

Thermale baden op Lipari Op het levendige hoofdeiland Lipari ligt eeuwenoude cultuur aan je voeten. De westkant van het eiland is minder bewoond en geologisch erg interessant, met hete fumarolen en felgekleurde gesteenten en mineralen. Het vulkanisch verwarmde water werd in de Romeinse tijd gebruikt voor de thermale baden van San Calogero, waarvan je de ruïnes vrij kunt bezichtigen. Vanuit het Geofysisch Observatorium op de zuidpunt van Lipari gaat een klein pad over de rotskust. Daar heb je een fenomenaal uitzicht over de woeste westkust. Je kunt vanuit deze positie ook in de krater van Vulcano kijken.

Felgele zwavel op Vulcano

Panarea jetset

Op Vulcano ontsnapt de letterlijk adembenemende felgele zwavel uit een spleet in de aarde. Als je de beklimming van de krater tegen het eind van de dag plant, vermijd je de drukte en de hitte. De lage zon verlicht de dampende fumarolen, de scheuren in de aardkorst, waarna de zee dieproze kleurt. Om de mooiste kant van het eiland te bewonderen, kun je een fantastische kayaktocht maken in het kristalheldere en azuurblauwe water. Je

Op het kleinste eiland van de archipel, Panarea, bivakkeert de jetset. Ruïnes van een prehistorisch dorp bewijzen dat het eiland duizenden jaren geleden al bewoond werd. Je bereikt de ruïnes via een paadje langs de kust richting de baai Cala Junco.

20 |

HOOGTELIJN 2-2014

Ten slotte vind je rust op Alicudi en Filicudi, twee eilanden zonder verkeer, waar maar een handvol mensen en een enkele ezel wonen.

Informatie Veiligheid & Gezondheid

• Het vulkanische gesteente is zeer erosiegevoelig. Wandelpaden kunnen (gedeeltelijk) zijn weggevaagd, vooral op Lipari. Let op vallende of afbrokkelende stenen bij steile wanden en kliffen langs de kust. Handig om te weten: frana betekent aardverschuiving. • De dampen uit de fumarolen zijn giftig. Check bovenop de krater van Vulcano hoe de wind staat. Zorg dat je de dampen niet inademt en pas vooral op als je longklachten hebt. • De topbeklimming van zowel de Stromboli als de Etna is niet geschikt voor mensen met long- of hartklachten. • Vanwege het fijne vulkanische zand dat in de ogen schuurt, kunnen lensdragers beter een bril opzetten. • Op Stromboli is het vanwege de actieve vulkaan niet toegestaan om boven de 400 meter zonder gids te wandelen. • Op de Etna is het afhankelijk van de actuele vulkanische activiteit, tot welke hoogte je zonder officiële vulkanologische gids mag wandelen. Informeer bij de toeristische uitvalsbases op de Etna welke gebieden verboden terrein zijn zonder gids. Kijk voor gegidste wandelingen op Etna op www.guidetnanord.com en www.etnaguide.com.

Kaarten & Boeken

• De kaart van de Eolische eilanden van Kompass Carta escursionistica 693 Isole Eolie o Lipari 1:25.000 is redelijk betrouwbaar (www.kompass.at). Let wel op, want sommige paden (vooral op Lipari) zijn gedeeltelijk verdwenen door erosie. • Voor de wandelingen op Stromboli heb je Discovering the island of Stromboli - map of the paths nodig, te verkrijgen bij de buitensportwinkel op het centrale kerkplein. Wandeling 1 en 14 (gele lijn) zijn toegestaan zonder vulkanologische gids.

Bij de fumarolen op de kraterrand van Vulcano.

• Eventueel voor wandelingen op Lipari: Sunflowergids van Peter Amann: 4e editie, Juni 2013; ISBN 978-1-85691-437-6.

Topbeklimming Stromboli

• Er zijn verschillende gidsenbureaus op Stromboli. Prijzen variëren rond 25 euro per persoon. Zie www.magmatrek.it/en/excursions. Reserveer ruim van tevoren! • Indien je niet op Stromboli, maar op Lipari overnacht, kun je een perfect georganiseerde boottocht maken met een motorjacht. Deze sluit aan op de topbeklimming van Stromboli en brengt je daarna weer terug naar Lipari. Kijk op www.damassimo.it/eng/escursioni.html.

Kayaktour Vulcano

• Een halve dag kost 45 euro. Er zijn meerdaagse tochten langs verschillende eilanden mogelijk. Kijk op www.sicilyinkayak.com.

Aanbevolen materiaal

• Goede bergschoenen, gamaschen om het vulkanische zand uit je schoenen te houden en een (zonne)bril. Op Lipari: lange broek vanwege stekelbosjes. • Topbeklimming Stromboli: hoge bergschoenen en een zaklamp (met reservebatterijen) verplicht. Neem ook een zonnebril, windjack, fleece en droog t-shirt mee: op de top kan het winderig en koud zijn. Nuttig is een sjaaltje of buff die je bij de afdaling voor je mond en neus kunt doen, want de afdaling kan soms zeer stoffig zijn. • Op Stromboli is op het kerkplein van Chiesa di San Vincenzo een buitensportwinkeltje Totem Trekking (www.totemtrekkingstromboli.com/en) waar ze bergschoenen en vaak ook gamaschen, windjacks en hoofdlampjes kunt huren.

Felgekleurde mineralen zetten zich af rond de fumarolen.

• Zorg voor een goede bescherming van je camera tegen het fijne vulkanische zand. Tip: zoek van tevoren goed uit hoe je je camera instelt, zodat je in het duister zonder problemen of vertraging de vulkaanuitbarstingen kunt fotograferen.

Periode

• De beste periode om de Eolische eilanden te bezoeken, is het voor- en najaar. Vermijd de hete zomermaanden en vooral de drukke Italiaanse vakantiemaand augustus.

Vervoer

• Je kunt ook vanaf Napels de nachtboot nemen naar de Eolische eilanden. Deze gaat elke dinsdag- en vrijdagavond. Op maandag en donderdag vaart de boot in omgekeerde richting. Zie www.siremar.it/en. • Je kunt in Napels ook kiezen voor de trein. Deze vaart op de veerpont mee over de Straat van Messina. Zie www.trenitalia.it. • Veerbootmaatschappij Snav heeft van 1 juni tot en met 8 september een dagelijkse draagvleugelbootservice vanaf Napels. Zie www.snav.it/en/timetable-and-fares.html.

• De Eolische eilanden kun je per boot bereiken vanaf Napels of Milazzo. Voor openbaar vervoer in Sicilie is flexibiliteit nodig. Vertrektijden kunnen door (weers)omstandigheden worden aangepast, dus plan je boottochten zeer ruim, zeker als je daarna een vliegtuig moet halen. • Vanaf het haventje in Milazzo op Sicilië vertrekken dagelijks meerdere boten van verschillende maatschappijen (Ustica, Siremar, Snav, NGI) naar de Eolische eilanden. Van Catania kom je met de bus in Milazzo (www.giuntabustrasporti.com). Kom je vanaf Palermo, dan neem je de trein naar het station in Milazzo. Zie www.trenitalia.com.

HOOGTELIJN 2-2014 |

land e e z w u e i n , g n i s s o r tongariro c dor r o M d n a l e t r a w z t e Het hart van h

DWALEN ALS FRODO EN SAM Soms is het er onheilspellend. Af en toe waait een wolk zwavel over je heen. Op de steile kraterwanden moet je oppassen voor losse stenen. Of was het de boosaardige Gollem? En ziet hij ons als de ronddwalende Frodo en Sam uit The Lord of the Rings?

22 |

HOOGTELIJN 2-2014 | TEKST DENISE SCHELBERGEN | FOTOâ&#x20AC;&#x2122;S DENISE SCHELBERGEN EN HEIN VAN DE KERKHOF

e Tongariro Alpine Crossing op het Noordereiland van Nieuw-Zeeland is een bijzondere plaats. Alles lijkt er extreem. De natuur is spectaculair en je kunt hier op één dag vier seizoenen meemaken. Dat is precies wat de Tongariro Crossing zo aantrekkelijk en populair maakt, het staat symbool voor de ongelooflijke veelzijdigheid van Nieuw-Zeeland. Van groene tropische regenwouden tot machtige gletsjers tussen ruige bergtoppen met eeuwige sneeuw. Het is een paradijs voor outdoorliefhebbers. Hier is alles mogelijk. Wij lopen de bijna twintig kilometer lange Tongariro Alpine Crossing. Een stevige dagmars langs drie van de meest actieve vulkanen in het land. In Nieuw Zeeland noemen ze het niet alleen een must see- maar vooral een must do-activiteit.

Werelderfgoed Het Tongariro National Park is het eerste nationale park van Nieuw-Zeeland en staat sinds 1990 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Het is niet alleen opgenomen vanwege haar geologische

en ecologische waarde, maar ook vanwege de culturele betekenis. Voor de oorspronkelijke bewoners van Nieuw Zeeland, de Maori, hebben Mount Tongariro (1.978 meter), Mount Ngauruhoe (2291 meter, ‘slapend’ sinds 1977) en Mount Ruapehu (2797 meter, voor het laatst actief in 2007) een religieuze betekenis. Ze symboliseren de spirituele band tussen de Maori en hun land. Deze drie machtige vulkanen worden diep gerespecteerd door de Maori en geïdentificeerd met goddelijke voorouders.

Recente uitbarstingen Het vulkanische gebied van Tongariro bestaat uit verschillende vulkanische kegels die zijn ontstaan in een periode van 275.000 jaar. De meest actieve kraters zijn de Te Maari, Emerald Lakes, North Crater en de Red Crater. De laatst gerapporteerde uitbarsting van de Tongariro was in 1897 en sindsdien was de vulkaan slapend, totdat het Noordereiland op 6 augustus 2012 werd opgeschrikt door een uitbarsting na een maand van verhoogde vulkanische activiteit.

HOOGTELIJN 2-2014 |

nkel.se

PRESENTEREN DE

14-04 ROTTERDAM THEATER ZUIDPLEIN

16-04 AMSTERDAM COMEDY THEATER DE NES

17-04 DEN HAAG

THEATER DE NIEUWE REGENTES BEGIN: 20:00 uur TICKETS: á € 12,- zijn uitsluitend verkrijgbaar bij Bever

18-04 UTRECHT RASA

KIJK VOOR MEER INFORMATIE, KAARTVERKOOP, DATA EN TRAILERS OP WWW.BANFF-TOUR.ORG/EN

Geeft andere compacte branders het nakijken Primus Eta Lite is ontwikkeld met de zeer geavanceerde technologie van het Zweedse Primus, dat al sinds 1892 een toonaangevende speler is op het gebied van outdoor-koken. Het laagste brandstofverbruik in zijn klasse*, een nieuwe gepatenteerde brander die aanzienlijk platter is, een ingebouwde piëzo ontsteker, een unieke driehoekige aansluiting waarop de pan in een handomdraai kan worden bevestigd en een handgreep met hangkoord zijn enkele van de innovaties die garant staan voor ongeëvenaarde prestaties in zijn klasse. De Eta Lite mag bij een outdoor avontuur dan ook niet in uw rugzak ontbreken.

lees meer over de primus eta technologie op primus.eu/eta *Met 100 gram LPG kunt u gemiddeld een uur lang onafgebroken koken, afhankelijk van de hoogte, weersomstandigheden en temperatuur van het gebruikte water. Perfect voor het bereiden van de dagelijkse lunch en diner, het maken van een lekker ontbijt of een heerlijk warm kopje koffie of thee, voor één persoon tijdens een vijfdaagse trip. Dat is twee keer zo efficiënt als een conventionele brander!

De Emerald Lakes.

Op 21 november 2012 volgde er een tweede uitbarsting waarbij er brokken steen van een meter doorsnee door de lucht vlogen. Op dat moment beklom een groep schoolkinderen de krater. Bijna onvoorstelbaar, maar niemand raakte die dag gewond. Alleen het dak van een van de trekkershutten, de Ketetaki hut op anderhalve kilometer van de Te Maari-krater, werd geraakt door een rondvliegende kei. De hut is nog steeds gesloten, maar wanneer je hem passeert kun je het gat in het dak en de vloer nog zien. Door de uitbarsting is er een nieuwe schacht ontstaan in de Te Maari-krater en zijn er dagelijks gas- en stoompluimen te zien. En te ruiken!

Niet ongevaarlijk De fans van The Lord of the Rings kunnen hun hart ophalen bij Mount Doom, oftewel Mount Ngauruhoe. Regisseur Sir Peter Jackson gebruikte dit gebied als filmlocatie voor zijn trilogie, waarvan Mount Doom het hart van het zwarte land Mordor is. De klim naar de krater is niet gemakkelijk en ook niet ongevaarlijk. Al zal de ervaren bergwandelaar waarschijnlijk geen moeite hebben met de onregelmatige losse blokken op het pad. Je moet wel goed ter been zijn omdat de hellingen tot 45 graden steil zijn. Tel voor de krater drie extra uren op bij de zes tot acht uur die je nodig hebt voor de gehele crossing. Wie ook de krater van Mount Tongariro van binnen wil bekijken, moet rekenen op nog eens anderhalf uur extra looptijd. Het laatste stuk naar de top is een helling van 45 graden met los materiaal.

Hele jaar mogelijk Je kunt de Tongariro Alpine Crossing het gehele jaar doen, maar het weer slaat in dit gebied makkelijk om. Voor alle seizoenen is een gedegen voorbereiding een vereiste vanwege het alpiene klimaat. Een warme zomerdag kan binnen een mum van tijd omslaan in een winterse dag met hagelbuien en harde wind.

Elk seizoen heeft zijn charmes. Tijdens de zomer is de temperatuur heel aangenaam en is het er druk met toeristen die een dag komen lopen. Ga je tijdens de winter, dan verandert het droge vulkaangebied in een sprookjesachtig landschap met besneeuwde bergtoppen. Welk jaargetijde je ook kiest voor het bezoek, wachten op een zonnige dag is absoluut noodzakelijk want je mag niets van het onvoorstelbaar mooie uitzicht missen.

Waterval aan het begin van Tongariro Crossing.

Mooiste ter wereld De Crossing is een aaneenschakeling van hoogtepunten. Je komt langs kabbelende beekjes, watervallen, oude lavastromen, de beruchte Devilâ&#x20AC;&#x2122;s staircase, stomende kraters, heetwaterbronnen en de felblauw of grasgroen gekleurde meren. De Alpine Crossing is terecht uitgeroepen tot een van de mooiste dagtochten ter wereld.

Informatie Er zijn shuttle-transfers te boeken vanuit Taupo, Turangi en National Park Village. Als je je eigen auto hebt, kun je deze het best parkeren aan het einde van de crossing en een enkele transfer boeken van Ketetahi car park naar Mangetepopo car park, het begin van de wandeling. Vind je de dagwandeling aan de korte kant, dan bestaat er de mogelijkheid om de Tongariro Nothern Circuit te doen, een driedaagse trekking die begint en eindigt in Whakapapa Village. Meer informatie over de Tongariro Alpine Crossing en de Tongariro Northern Circuit vind je op de website van het Department of Conservation: www.doc.govt.nz.

HOOGTELIJN 2-2014 |

fel ei n a a k l u v e d n i d n e k e e w r e e kamp

ZWERVEN OVER DUITSE

HOTSPOTS 26 |

HOOGTELIJN 2-2014 | TEKST EN FOTO’S LIZELOTTE LEEFLANG EN CEES VAN ROOIJEN

Foto Hans van Oort

jaar NKBV Zwerftochten organiseert gedurende het v.nl n.nkb tochte zwerf diverse zwerftochten. Op www. teiten, activi nde gepla reeds vind je een overzicht van de Eifel. de naar waaronder deze tocht

In de Vulkaaneifel vind je een paar hotspots, dunne plekken in de aardkorst, waar het magma dicht onder het aardoppervlak zit. Uitbarstingen zijn er al lang niet meer, maar het vulkanisme maakt het een echte topper; een prachtig wandelgebied.

n een themanummer over vulkanen mag de Vulkaaneifel niet ontbreken. Het is een attractief gebied dat de actieve buitensporter veel te bieden heeft: je kunt er goed klimmen, fietsen, kanoën en natuurlijk wandelen. Wij gaan een weekend op pad met NKBV Zwerftochten, een wisselende groep NKBV’ers uit het hele land die in de weekenden kampeertrektochten maakt. Ieder NKBV-lid kan meelopen, bijvoorbeeld als voorbereiding op een bergsportvakantie of zomaar als lekker weekendje weg.

Vulkanisch actief Vulkanen in de Eifel? De eerste keer dat ik dat hoorde, geloofde ik er weinig van. Van de aardrijkskundelessen had ik onthouden

dat vulkanen voorkomen op de randen van aardschollen. Als ik wat beter had opgelet, wist ik dat ze ook kunnen ontstaan boven zogenaamde hotspots. Dit zijn dunne plekken in aardkorst waar het magma dicht onder het aardoppervlak zit. Zo’n plek is de Vulkaaneifel en hoewel de laatste uitbarstingen hier 10.000 jaar geleden waren, geldt het gebied nog steeds als vulkanisch actief. Een uitbarsting wordt voorlopig niet verwacht, maar het gebied stijgt jaarlijks nog met 1 à 2 millimeter. Vrijdagavond treffen we elkaar op een camping aan het Pulvermaar in Gillenfeld. We zijn met zijn achten en zien geen nieuwe gezichten deze keer. Na het opzetten van de tenten, vertrekt de helft HOOGTELIJN 2-2014 |

Foto Marian van Dullemen

Lopen langs de Vulkaanweg.

van de groep naar het plaatselijke café om bij te praten bij een Weizen, de andere helft duikt meteen de slaapzak in.

Kraters met water Zaterdagochtend beginnen we de tocht bij het Pulvermaar. Dat ‘maar’ in de naam geeft aan dat het een oude vulkaankrater is, die met water is gevuld. Een blik op de kaart laat zien dat er in de Eifel veel van die bijna perfect ronde meertjes zijn. Ze zijn ontstaan op de breukvlakken van gesteentelagen waar de lava omhooggeduwd werd en op een laag stootte waarin ook water opgeslagen lag. De hoge temperatuur van de lava zorgde ervoor dat de druk van het water op het omringende gesteente geleidelijk toenam en uiteindelijk zo hoog werd, dat het gesteente explosief werd weggeblazen. Vaak liep het hierdoor ontstane gat vol met water doordat de bodem ‘waterdicht’ was. Een ‘maar’ ligt daardoor altijd lager dan zijn omgeving, op het gps-hoogteprofiel kun je dat mooi zien. We beginnen op 450 meter, dalen dan af naar het meer op 425 meter en klimmen dan aan de overkant weer 25 meter omhoog. Het meer is ook nog eens 75 meter diep en daarmee het diepste van de Eifel.

Maria in een lavagrot Vlak bij het Pulvermaar ligt het dorpje Gillenfeld, waar Maria vanuit een Lourdesgrot van lavasteen de bevolking beschermt. Vanochtend volgen we twee gemarkeerde wandelroutes: de Vulkaanweg en Maas-Rijnweg, ze leiden ons langs bosranden in een verder agrarisch landschap. De landschappelijke afwisseling maakt de Eifel zo’n prettig gebied om doorheen te trekken. Verstopt in het bos ligt onderweg nog het Holzmaar, dat aanzienlijk kleiner is dan het Pulvermaar en deels verland, wat laat zien dat dit meer ook ondieper is dan het vorige. Na de lunch in een van de vele schuilhutten die het gebied rijk is, lopen we acht kilometer door het fraaie dal van de Lieser. Het is er

28 |

HOOGTELIJN 2-2014

verrassend rustig, waarschijnlijk omdat er alleen in het noordelijke deel een verharde weg ligt. Op de bodem van het dal liggen graslanden ingeklemd tussen beukenbos dat doorloopt op de hellingen. We komen vlak langs een grotje waar een ‘geocache’ verstopt ligt. De enthousiaste geocacher kan daar natuurlijk niet zomaar voorbij lopen.

Dronketurm Het Waldcafé aan de rand van het Gemündener Maar is een stop waard, de hausgemachte Torten mag je niet missen! Je hebt een goed excuus, want daarna begint de klim naar de top van de Mäuseberg met daarop de 11 meter hoge Dronketurm. Die, anders dan de naam doet vermoeden, niets met dronkaards te maken heeft, maar in 1902 werd gebouwd ter ere van de oprichter van de Eifelverein, Dr. Adolf Dronke. Er liggen hier drie Maren op een rijtje; wij dalen af naar de tweede, het Weinfelder Maar. Lokaal wordt dat ook wel aangeduid als het Totenmaar vanwege de begraafplaats bij het 14e-eeuwse kerkje op de noordoever, een erfenis uit de tijd van de pestepidemieën. Ons einddoel voor vandaag is een camping aan de rand van het Schalkenmehrener Maar. We zetten de tenten op aan de rand van het water en wanen ons even op een mooi wildkampeerveldje. Helaas, het blijkt Naturschutzgebiet te zijn en na enig aandringen van de eigenaar verzetten we onze tenten. Op diehard Hans na, die altijd bij de tent kookt, duiken we een restaurant binnen. Het is er lekker warm en we genieten van lokale specialiteiten, zo lokaal dat we het dialect op de menukaart niet snappen. Het restaurant heeft zelfs verschillende keuzes voor vegetariërs onder de kop: Et mohs net imma Fleesch sejhn.

Lavavelden Zondag lopen we het dorp uit langs het oude station waar op een restje rails een rode locomotief staat. Hij rijdt hier niet meer weg, want het spoor is vervangen door een glad geasfalteerd fietspad.

Informatie Wandelen in de Eifel Wij volgen het evenwijdig gelegen wandelpad tot we via een tunnel onder het voormalig spoor door kunnen lopen. Via landbouwweggetjes, bospaden en stukjes door een weiland trekken we verder. Op een plaats geeft de kaart een lavaveld aan, we zien er echter niets van want het is verborgen onder een wildgroei aan struiken. Blijkbaar is de – ook vulkanische – tufsteen die overal in de grond zit wel geschikt voor landbouw, maar zijn de lavavelden dat niet. Op zondag kruisen we twee keer een autoweg, maar doordat we er via een rustig landbouwweggetje onderdoor kunnen, horen en zien we daar gelukkig niet veel van. De afstand tussen het Schalkenmehrener Maar en het Pulvermaar is hemelsbreed nog geen tien kilometer. De voorgestelde route maakt daar 25 kilometer van door in een grote boog naar het oosten te lopen. Dat die route niet meer dan een voorstel is, blijkt ook vandaag weer: halverwege de dag splitst de groep zich. Twee man besluiten de geplande route te volgen, twee anderen hopen op koffie met taart en maken daarvoor een ommetje naar Demerath. Dat helaas een slaperig dorp blijkt zonder horeca. De andere helft van de groep wil graag lunchen in een hut vlak bij de route. Het blijkt een grillhut, met tafels en banken en een vuurplaats in het midden. We maken de brander aan en hebben een prima lunch. Het voordeel van een weekendwandeling is dat je niet heel veel mee hoeft te sjouwen en dus niet hoeft te bezuinigen op eten. Na de lunch lopen we door het beboste dal van de Uessbach, daar pakken we de Vulkaanweg weer op die ons door agrarisch landschap terugleidt richting het Pulvermaar. Die hier zo nu en dan ook wat veranderd blijkt als de gemarkeerde route van onze kaart afwijkt. Blijkbaar hebben ze een kleine herinrichting gehad. We besluiten de verouderde kaart te volgen en moeten daardoor uiteindelijk via een modderige akkerrand naar het Pulvermaar doorsteken. Daar verzamelen we bij de auto’s voor de terugreis na een weekeinde vol vulkanisme.

Doordat de Eifel goed is ontsloten en veel wandelaars trekt, zijn er prima voorzieningen zoals goede paden, schuilhutten, horeca, campings en hotels. Dat maakt het gebied ook ideaal voor dagtochten of wandelaars die niet willen kamperen. In de zomer kunnen de campings vol zijn en is reserveren handig. Vaak is er bij een ‘Feriendorf’ ook ruimte voor tenten.

Bereikbaarheid

Vanaf Utrecht is het 350 kilometer naar het Pulvermaar. De eerste etappe van de Eifelsteig begint echter in Kornelimünster, vlak onder Aken. De vijftiende en laatste etappe eindigt bij Trier.

Eifelsteig

Voor de Eifelsteig is er een prima website www.eifelsteig.de. Op die site staat de hele Steig in etappes en van al die etappes zijn ook boekjes te verkrijgen. Er lopen ook nog de nodige andere routes door het gebied, die je met enig doorklikken via de etappepagina’s kunt vinden.

De Eifelverein

Veel van de voorzieningen in de Eifel worden verzorgd door de Eifelverein. Hun website www.eifelverein.de is een goede ingang voor het gebied. De Eifelverein geeft ook wandelkaarten met routes uit, gps-informatie, informatie over de Eifelbahnsteig et cetera.

Wandelroutes en musea

Op www.geopark-vulkaneifel.de en www.vulkanpark.com vind je tips over musea, wandelroutes en alle interessante punten in de Vulkaneifel. Over de historie en de geologie is er een museum in Daun. Verder is er de RömerkanalWanderweg (www.roemerkanal-wanderweg.de). Deze route begint in de noordelijke Eifel en loopt naar Keulen.

De beschreven tocht

• Camping: www.feriendorf-pulvermaar.de. • Het hotel met de camping ernaast: www.hotelschneider.de. • Kaart: Wanderkarte 20 des Eifelvereins, Daun 1: 25.000.

HOOGTELIJN 2-2014 |

gemarkeerd ^^^ wandelroute ^^^ gemar De caldera van de Waldkönigen is een rotscirkel van dik honderd meter doorsnede.

d n a l s t i u D , g r e b t s Ern

BAENBAK IN DE VULK NEIFEL We schrijven 2 februari 2014: gisteren is alle sneeuw in de wijde omgeving weggeregend door een urenlange koude bui. Vandaag is het droog en we stellen ons in op een groene, modderige wandeling op en rondom de Ernstberg, met 699 meter de op-een-na-hoogste berg van de Vulkaaneifel.

e gaan gewoon op de wandelschoenen, wel zo handig. Voorlopig stevig bergop: de top is 90 meter stijgen vanaf hier. Onderweg, op een uitzichtpunt, staat een drietalig informatiebord dat ons in vrijwel foutloos Nederlands vertelt dat deze berg een stratovulkaan is, opgebouwd uit lagen basalt. Van een afstand oogt de berg als een door een kind getekende, kegelvormige vulkaan, al wandelend blijkt er weinig verschil met een reguliere Ardennenwandeling. Dichter bij de top passeren we een paar rotsbandjes en de top zelf is een stevige verzameling rotsblokken, aan de kant van

32 |

de ‘Martinswand’ zelfs te hoog om veilig te boulderen. Onder de top zijn meerdere grotten, sommige meters diep. Eerder al lazen we dat ze zijn ontstaan door steenwinning voor molenstenen. Nu, in de winter, maken enorme ijspegels vanaf de plafonds ze extra mysterieus. Vanaf de top van de Ernstberg volgen we de Eifelverein Hauptwanderweg Nr. 13, de Vulkanwanderweg. Ter plekke loopt deze samen met de Maas-Rhein-Weg, waarvan het routebordje met golfsymbool makkelijk te volgen is. De dalende route voert ons weg uit de sneeuw. Uiteindelijk

HOOGTELIJN 2-2014 | TEKST EN FOTO’S FRANK HUSSLAGE

brengen deze ons onder de top van de Waldkönigen (624 meter). Een lokale jager strooit mais voor zijn jachthut, lokaas voor de herten. Hoe zat dat ook weer met weidelijk jagen, met eerbied voor de natuur? Langs ons pad gaat een steile boshelling omhoog, die eindigt in een fraaie rotsband. We laten het pad voor wat het is en sjouwen naar boven. Niet veel later staan we op de rotsen. Al rondklauterend blijkt het maar een smalle band te zijn, die ook nog eens rond loopt. Als we uiteindelijk door het struikgewas aan de andere kant van de rotsen

rkeerd ^^^ wandelroute ^^^ gemarkeerd

Vanaf de Ernstberg is de caldera van de Waldkönigen goed herkenbaar.

De Ernstberg is een Emmenthaler van lavagroeves.

kunnen kijken, blijkt dat we op een pracht van een vulkaankrater staan. Niet veel later staan we er middenin. De kou is hier blijven hangen, en de sneeuw is er nog volledig intact. We staan midden in een rotscirkel van zo’n tien meter hoog en dik honderd meter doorsnede. De met grote lava boulderblokken bezaaide bodem geeft ons het gevoel beland te zijn in soort super-ballenbak voor reuzenkleuters. Een opening in de caldera biedt ons een doorkijkje op de naburige Ernstberg: nog een dik uur lopen en we zijn weer terug bij af.

De klautertop van de Ernstberg valt aan de kant steil af als Martinswand.

Gebiedsinformatie De Ernstberg is met 699 meter hoogte de op een na hoogste berg in de Vulkaaneifel. Alleen in de Hohe Acht moet hij met 48 meter extra zijn meerdere erkennen. De berg is een van de vele vulkanen die dit gebied telt en die tezamen een groot en gevarieerd wandellandschap vormen. Met alle grotten, rotsbanden en de caldera van de Waldkönigen is deze korte wandeling superstoer voor kinderen. De Vulkaaneifel ligt zuidoostelijk van de Ardennen en is in februari en maart erg sneeuwzeker.

Wandeling We volgden vanaf de parkeerplaats onder de Hohe Acht de onmiskenbare route naar de top en vanaf daar de Eifelverein Hauptwanderweg Nr. 13 en de Maas-RheinWeg. Deze laatste is zeer goed gemarkeerd. Bij de Waldkönigen verlieten we deze route, om hem naderhand te volgen tot in Hinterweiler. Vanaf daar kom je probleemloos terug bij de parkeerplaats.

Landkaart • Eifelvereinskarte nr. 20, 1:25.000, www.eifelverein.de/go/ shop-stoebern.html. • Kompass Wanderen – Rad Vulkaneifel, 1:50.000.

Toegang Met de auto vanuit Utrecht 309 kilometer. Met openbaar vervoer: zie www.bahn.de.

Horeca & Overnachting www.eifel.info.

Internet www.eifelverein.de, www.slv-ernstberg.de. HOOGTELIJN 2-2014 |

Karibu tanzania

AARDVUUR

OP DE EVENAAR

De tent van mijn klimmaatje Frank Rempe staat iets verderop. Daar kletsen we even wat en bekijken de sporen rondom zijn tent: “Dit spoor met die vingers is van een baviaan, dat hoopje kleine keutels is van een paartje dikdiks en dat daar is van een jakhals.” Rempe heeft de halve wereld bereisd, maar voor het eerst kamperen in de Afrikaanse wildernis is voor hem toch even slikken. En even later is het ook voor mij, ‘ervaren Afrikakampeerder’, even slikken: terug bij mijn eigen tent, pal in mijn voetafdruk van nog geen tien minuten oud, staat een verse poot van een gevlekte hyena. Karibu Tanzania.

34 |

HOOGTELIJN 2-2014 | TEKST EN FOTO’S FRANK HUSSLAGE

rank Rempe, Janneke en ik zijn te voet onderweg vanaf de Ngorongoro-krater naar de actieve vulkaan en heilige berg Ol Doinyo Lengai. Vier dagen lang lopen we door het gebied waar je alleen in het begin nog dikke fourwheeldrives met uitpuilende telelenzen ziet. Na een paar uur zijn we alleen met onze begeleidende Masaï en hun stamgenoten die hier in de steppe wonen.

Geen speelgoed Ol Doinyo Lengai wordt wel een speelgoedvulkaan genoemd: hij braakt geen lava uit, maar vloeibaar natrium- en kaliumcarbonaat van ‘slechts’ 500 graden. Dat zal best, maar de ligging van deze berg en onze aanloop door dit wildpark maken het voor ons absoluut geen speelgoed. In vier dagen wordt het landschap steeds kaler: vanuit de savanne dalen we af naar de hitte van de Grote Slenk. Het steppegras en de bomen verdwijnen en een kale, met vulkaankraters bezaaide vlakte blijft over. Het Afrikaanse

Getinkel van lava in stollende scherven.

De Kilimanjaro op hemelsbreed 200 kilometer van de Usambara Mountains.

rode stof maakt plaats voor het wit, grijs en zwart van de geoxideerde lava. De enige kleur is het roze van Lake Natron aan de voet van de berg: het water is rood en duizenden kleine flamingo’s vormen daarin roze eilanden. Zij zijn de enige vogels die kunnen leven in dit water met een zuurgraad van 9 of meer.

Klotsen en kraken Omdat het overdag onder de tropenzon te heet is, klimmen we ‘s nachts naar de 2960 m hoge top. Als de zon achter de horizon verdwijnt, hebben we dik tweeduizend hoogtemeters voor de boeg. Van deze afstand is de berg een mooie kegel. Onderweg, en zeker in het duister, is het ons al snel duidelijk dat je hier zonder gids geen schijn van kans hebt. Er is geen enkel visueel houvast in de uitgesleten lavakanalen waardoor we naar boven klauteren. Na uren ploeteren door rulle as lijkt de topklim op Kilimanjaro minder zwaar. Inmiddels zijn de Tanzanianen en wij, de Wazungus, even grijs. Ik hoor een steeds harder wordend geluid van een soort

superjacuzzi. Is het water? Nee, het is de kokende lava die in een stel subkraters klotst. Daar waar we nu een gore zwavellucht verwachten, overheerst een vette alcoholwalm: al sinds ons vertrek is de gids dronken en hij durft de krater niet in. We zijn flink chagrijnig, want een van de hoogtepunten van onze reis lijkt ons door de neus te worden geboord door deze beschonken Masaï. Na weinig subtiel aandringen gaat hij ons toch voor, het HOOGTELIJN 2-2014 |

Mount Meru.

Onderweg tussen de Ngorongorokrater en Ol Doinyo Lengai.

Nelion en Batian gezien vanaf Shiptons Camp.

Eerste touwlengte op de Batian.

36 |

HOOGTELIJN 2-2014

De top van Bisoke (3711 meter hoog), een van de zeven vulkanen in de Virunga’s.

warme, krakende lavadek op. Onder een glasheldere Afrikaanse sterrenhemel klotst en kraakt het tussen silhouetten van kraters, soms borrelt een dieprode klodder gloeiende lava op. Eigenlijk hadden we hier eerst bij daglicht moeten zijn, om te weten waar we veilig kunnen lopen. Nu durven we weinig. Waar je het in een gletsjerspleet alleen maar koud krijgt, word je hier na een misstap levend gekookt.

Blij met de dag Getinkel van lava in stollende scherven, sissende stoom, sudderende steensoep: het cliché ‘onaards’ is hier volop van toepassing. Het is niet voor niets dat deze krater ooit het decor was voor een film met Lara Croft. Als vanaf een vreemde planeet zien we bij zonsopkomst de slagschaduw van onze berg over de Serengeti kruipen. De nacht was prachtig, maar we zijn blij met de dag. Welkom terug in Afrika.

Aan de overkant Op Ol Doinyo Lengai zijn we lekker voorverwarmd en geacclimatiseerd tot drie kilometer hoogte. Beide blijken niet genoeg te zijn, nu we tien dagen later hier op Mount Kenya zitten. Na onze wildparkwandeling reisden we naar de overkant van de Grote Slenk en zitten we nu in een koude, vochtige berghut op 4200 meter hoogte. Als een rot gebit staat hier een heel rondje toppen, de restanten van iets dat ooit een dik vijfduizend meter hoge vulkaankrater was. We hebben nog 999 meter te gaan tot Batian, met 5199 meter de hoogste bergtand. De route die we op het oog hebben, voert via de noordoostkant. Vijftien uur meestal vierdegraads terrein met een kleine zesdegraads sleutelpassage, alles op eigen protectie, rond de vijfduizend meter

hoogte op stijgijzervaste schoenen en met een bivakuitrusting op de rug: dat is weer eens wat anders dan klimmen in de hal. De toppen worden hier altijd in twee dagen beklommen, met een overnachting in een soort hondenhok op de col tussen Batian en zijn tweelingtop Nelion. Die hut is voor mij het eigenlijke doel: ik ben dol op rare plekken op de wereld en dit is er absoluut een van. De tweede dag gaan we aan de zuidkant abseilen over een geboorde piste. Daar treffen we dan ook Janneke weer, die om deze twee toppen heen zal lopen.

Een zeer zeldzame bergolifant op Mount Meru.

De Kami Hut, tussen Shiptons Camp en Austrian Hut.

Antieke touwen Om goed te acclimatiseren, klimmen Frank en ik de route eerst een keer tot de sleutelpassage. Als dat goed gaat, willen we de nacht erop de echte beklimming starten. Voor deze acclimatisatietocht wachten we tot de zon er is. Bij een op de rotsen geschilderd kruis blijven Janneke en de twee Keniaanse begeleiders achter. Hier eindigt de aanloop in een dikke vierdegraads passage. Aangenaam ruw, zondoorstoofd vulkanisch gesteente is Frank’s deel als hij de eerste touwlengte voor zijn rekening neemt. Zelfs op onze alpiene klompen is dit goed te klimmen. Meer dan drie friends heeft hij niet nodig voor deze lengte. Al snel komen we terecht in een enorm en onoverzichtelijk amfitheater. Het vinden van de juiste route zou hier een probleem zijn geweest, als niet her en der de resten van polsdikke henneptouwen hingen. Sporen van John Mackinder, die hier al in 1899 tot honderd meter onder de top kwam? Eigenlijk kan ik me niet voorstellen dat hennep in dit extreme klimaat zo lang overleeft. Maar als wegwijzer zijn we er erg blij mee.

Onderweg oefent Frank Rempe in een ficus.

HOOGTELIJN 2-2014 |

Colobus-aap in het oerwoud op Mount Meru.

Drie verdwaalde Petzl-haken Touwlengte na touwlengte laten we achter ons. De zon is al lang achter de wolken gezakt wanneer we de sleutelpassage klimmen. Dat is even stevig doorhijsen, goed op onze voeten staan en niet te hard nadenken over de leegte onder ons, maar het is goed te doen. De weg naar de top ligt nu mooi voor ons klaar vannacht. Vlug naar beneden om onze spullen te pakken voor morgen. Abseilend maken we handig gebruik van de drie Petzl-haken die we eerder vandaag vonden. Wie bedenkt het nou om naar deze uithoek van de wereld een boormachine mee te nemen? En waarom dan alleen deze drie verdwaalde haken, als je toch aan het boren bent?

Vette sneeuwvlokken Terug bij de instap wacht alleen Janneke ons nog op. Ze heeft een dikke jas aan en een warme muts op: het is barstenskoud, hier op de evenaar. De lucht is nu helemaal betrokken en belooft weinig goeds. En inderdaad: ’s nachts om drie uur beperken vette sneeuwvlokken het zicht tot een paar meter. Ik ben hartstikke

ziek van de hoogte; kennelijk heeft een nieuwe dosis Lariam dit getriggerd, want Janneke slikt ook Lariam en ook zij is ziek. Frank slikt een ander middel en is zo fit als een hoentje. Een balend hoentje, dat dan weer wel, met deze sneeuwval.

Droom in scherven Om vier uur, bij de tweede poging op te staan, sneeuwt het nog even hard. Met vijftien uur klimmen voor de boeg en maar twaalf uur equatoriaal daglicht moeten we echt uiterlijk nu weg. Ontzettend tegen onze zin besluiten we de klim af te blazen. Een tocht van dit kaliber, op deze plaats met dit weer is een maat te groot voor ons. Een droom valt in scherven. Uren later, met een waterig zonnetje, staat een witgepleisterde Mount Kenya voor de deur van de hut. Ons besluit is wijs geweest. Zelfs de simpele oversteek naar de Austrian Hut op de toeristenroute naar Point Lenana, geeft ons in een dag vol sneeuw nog handenvol werk. Het is een lange, koude dag, vol heimwee naar de warmte van Ol Doinyo Lengai.

Informatie Bergsport in Oost-Afrika

In de landen rondom Lake Victoria en oostelijk van Congo, respectievelijk Tanzania, Kenya, Uganda, Rwanda en Burundi, valt veel te bergwandelen en te klimmen. Met name voor de avontuurlijk ingestelde bergsporter. Op beroemde bergen als Kilimanjaro, Mount Meru en Mount Kenya en in de Virunga’s en de Ruwenzori organiseren tientallen reisorganisaties alle tochten. Zelfs de hier beschreven Ol Doinyo Lengai duikt al op in het aanbod van verschillende reisbureaus. Wie echter pioniert in bijvoorbeeld de Aberdares, de Uluguru Mountains of de Usambara Mountains kan zich veel voorstellen bij de onsterfelijke uitspraak ‘Mister Livingstone I presume?’ Alle bekende bergen liggen op de een of andere manier in afgesloten gebied,

38 |

HOOGTELIJN 2-2014

waarvoor je entree moet betalen. Die loopt op tot 50 dollar per persoon per dag. Ook ben je vrijwel altijd verplicht een gids en dragers mee te nemen.

Kenia

De bergen zijn onder te verdelen in twee soorten: je hebt de bergen in de Great Rift en je hebt de bergen daarbuiten. De bergen in de Riftvallei zijn eigenlijk altijd

Tanzania

Ol Doinyo Lengai, gezien vanuit het Lerai-forest (koortsbomenbos) op de helling van de Empakaai-vulkaankrater.

kale vulkanen in een bar savannelandschap. Ze zijn allemaal slecht bereikbaar, maar er zijn tientallen toppen die nog nooit beklommen zijn door anderen dan de lokale Masaï. De bergen buiten de Riftvallei beginnen stuk voor stuk met een gordel van prachtig regenwoud, met daarin vaak ook nog de nodige interessante fauna: buffels, bergolifanten, in de Virunga’s de beroemde berggorilla’s, en veel kleine herten- en apensoorten. Een bewapende gids is hier echt niet alleen geldklopperij. Boven het regenwoud krijg je in oplopende hoogte steeds achtereenvolgens een heidezone en een kale rotszone. Alleen Kibo op Kilimanjaro, Mount Kenya en de Ruwenzori’s (die geen vulkanen zijn) kennen gletsjers.

Sportklimmen

Sportklimmen is nog niet ontwikkeld, ondanks een enorm potentieel aan klimbare rotsen. Met name in de Usambara Mountains in Tanzania zijn goed toegankelijke wanden. Met honderden en honderden rotskopjes zou Oost-Afrika een boulderparadijs kunnen zijn. Wel altijd checken of er niet toevallig een paar leeuwen of een dikke slang zich ligt te warmen bovenop de boulder.

Acclimatiseren

De meeste toppen zijn bergwandelingen op grote hoogte. Het meest extreme voorbeeld is natuurlijk Kibo, de hoofdtop van Kilimanjaro: in drie dagen en een nacht wandel je van 1400 meter naar 5895 meter. Alle vormen van hoogteziekte zijn hier dagelijkse kost. Voor technisch klimmen zijn Mount Kenya en de tweede top van Kilimanjaro, Mawenzi, de aangewezen plaatsen. Gezien de kosten van de permits is rustig acclimatiseren op een berg meestal geen optie. Veel Kilimanjarogangers lopen eerst open neer naar de top van de nabijgelegen Mount Meru (4566). Dat is alvast drie dagen op fatsoenlijke hoogte.

Gidsen

Routebeschrijvingen en reisorganisaties zijn er bij tientallen te vinden op internet. Let wel: alle waar is naar zijn geld, en uiteindelijk zul je zelf elke stap naar boven moeten zetten. • Voor wie zelf aan de slag wil, is er sinds 2011 een écht goede gids van Panico Alpinverlag,

Afrika, Die höchsten Berge des Schwarzen Kontinents. ISBN 978-3-936740-76-9, www.panico.de • Voor Kilimanjaro en Mount Kenya blijft The mountain Club of Kenya Guide to Mount Kenya and Kilimanjaro van Ian Allan een must. ISBN 9966-986-0-3 • Ook Cicerone heeft een recente topo voor de Kilimanjaro: Kilimanjaro: A Complete Trekker’s Guide, ISBN 9781852844134, http://www2. cicerone.co.uk/product/detail.cfm/book/413 • Goede landkaarten zijn er eigenlijk niet, je moet het doen met informatie van internet, getekende en gesproken beschrijvingen, lokale gidsen en vooral eigen inzicht.

Reis

Bereikbaarheid: vliegen op Kilimanajro International Airport (KIA), Nairobi of Kigali. KLM vliegt dagelijks rechtstreeks op KIA: erg comfortabel maar niet de goedkoopste optie.

HOOGTELIJN 2-2014 |

n e n a k l u v e d s g n a Voettocht l van de Auvergne

Het Massif du Sancy.

EEN CIRKEL VAN AF De tachtig vulkanen van de Auvergne zijn groen, glooiend groen. Op sommige plekken tonen de flanken hun vulkanische oorsprong en komt de zwarte onderlaag van lava tevoorschijn, maar het overheersende beeld is groen.

anaf de Puy de Sancy, met 1885 meter de hoogste bergtop in het Centraal Massief, vouwt de Chaîne de Puys zich aan de horizon open als een cirkel van afgebroken kegels. De vulkanen zijn ‘ingeslapen’, want de activiteiten vonden honderden miljoenen jaren geleden plaats, in het Paleozoïcum. De Puy de Sancy behoort tot de oudste gebergten, ouder dan de Alpen of

40 |

Pyreneeën. Ingeslapen of niet, de stenige kronkelwegen en een trap van bijna 900 treden die naar de top van de Sancy leidt, voeren langs enkele extreem grillige passages, waar de kale rotsen met scherpe kammen uit de bergwand oprijzen.

Scherpgepunte rotsen Vlak onder de top wringen we ons tussen een rij dicht opeenstaande, scherpgepunte rotsen door. De wind – het is oktober – begint flink aan te wakkeren. Hier liggen zo veel sporen van het duizelingwekkend verre en iets minder verre verleden (maar wat is een miljoen jaar in de wereld van tektonische krachten?), dat je zou wensen dat je het kon bevatten. Tussen 225 en 65 miljoen jaar voor Chr. omspoelde een oceaan deze toppen. Grimmige afzettingen van kalksteen waren het

HOOGTELIJN 2-2014 | TEKST KESTER FRERIKS | FOTO’S COMITÉ RÉGIONAL DE DÉVELOPPEMENT TOURISTIQUE D’AUVERGNE

Foto Joël Damase

GEBROKEN KEGELS gevolg. Ook de ijstijden lieten zich gelden en kapselden de vulkaantoppen in. Gletsjers vlakten de toppen af en vormden gletsjer- en keteldalen, de zogenoemde cirques. Vanaf de top is het allemaal terug te lezen in het omringende landschap. Met razend steile wanden en alpinisme heb ik minder ervaring dan met deze vorm van bergbeklimmen: aldoor vaste grond onder de voeten en geen gapende leegte, evenmin de steilst denkbare diepten.

Overweldigend uitzicht Vanaf de top van de Puy de Sancy zijn enkele scherpe punten te zien, met doorgroefde zijkanten. Het is niet extreem moeilijk ze te beklimmen. Er is voldoende houvast zowel voor je handen als je voeten. Echt hoog zijn ze evenmin. Ze breken als het ware door

de vulkanische, begroeide onderlaag heen. Helemaal bovenaan is het uitzicht bij helder weer overweldigend, het hele Centraal Massief ligt voor je open. De wind wakkert aan en jaagt lage, koude wolken over de kam. Bovenop liggen reusachtige keien. Er staat een ijzeren kruisvorm. Vanaf de Puy loopt een adembenemende tocht, als een ellips, rondom de vallei in de diepte. In zuidoostelijke richting komt het smalle, stenige pad uit op de Col de la Cabane. Vervolgens loopt de route verder in noordelijke richting naar de Pas de l’Âne. Het landschap hier is overwegend landelijk, en ongekend mooi. ’s Winters is dit een skigebied, te herkennen aan de skiliften en de brede, vlakke hellingen. Nu groen, in de winter zijn het besneeuwde pistes. HOOGTELIJN 2-2014 |

Dat het hier eeuwenoud gebied is, geeft een bergtocht bijzondere charme. Let op de keien en de stukken rots die uit de grond breken, bedekt en begroeid met mos, ze zijn ruig en ruw.

Foto David Frobert

Lac du Guéry.

Het Massif du Sancy.

Ronde kratermeren

Gouden Bergen

Op verschillende plekken blinken verschillende kratermeren, waaronder Lac de Guéry op een hoogte van 1244 meter en Lac Pavin op 1197 meter. Dit kratermeer, gelegen aan de voet van de Puy de Montchal, is zuiver rond van vorm. De weg erheen, in zuidwestelijke richting afdalend van de top van de Sancy, voert langs zwarte rotsformaties.

We kijken op de kruin van de loofbossen. Deze vulkanen maken onderdeel uit van de Monts Dore, de Gouden Bergen, waarnaar het plaatsje en kuuroord Le Mont-Dore is genoemd. Deze plaats met bescheiden mondaine architectuur, de sfeer van het fin de siècle oproepend, is een uitstekende uitvalsbasis voor tochten in dit gebied. De Monts Dore zijn terecht zo genoemd, zeker in de herfst. Er begint zich al een gouden gloed over de bergen af te tekenen.

Lac Pavin heeft een diepte van bijna honderd meter en dankt zijn ontstaan aan een ‘explosion volcanique formidable’, zoals de Guide Michelin (1973) schrijft. Deze eruptie was zo schrikwekkend ofwel épouvantable, (pavens in het Latijn) dat het meer deze naam kreeg. Rondom het meer loopt een voetpad tussen bomen door en langs rotsblokken. We kruisen diep uitgesleten beekbeddingen. Het pad loopt hoog langs de oever, behalve aan de noordzijde. Daar ligt een klein zandstrand met een horecagelegenheid en stroomt het water uit het kratermeer weg. Forellen zwemmen tot vlak langs de kant.

Kathedraal in het landschap Het is interessant om vanaf het Lac Pavin via een smal pad opnieuw de hoogte in te gaan, de flank van de Puy de Montchal op met een hoogte van 1411 meter. Eenmaal boven aangekomen, krijg je een magnifique panorama in alle richtingen. Noordwestelijk strekt het massief van de Monts Dore zich uit en in het noorden is de indrukwekkende, prachtige afgeplatte kegel van de Puy de Dôme (1465 meter) te zien. Het is de meest bezochte vulkaan van de Auvergne, waar een elektrisch treintje je naartoe brengt. De benaming ‘dôme’ is treffend gekozen: de reusachtige berg heeft een koepelvorm, alsof er inderdaad een kathedraal uit het landschap oprijst. En nu we op deze hoogte staan, kunnen we een schouwspel bekijken dat tot het mooiste van de Auvergne behoort. De ronde kratermeren van Lac de Guéry en Lac Pavin in de diepte weerkaatsen de wolken in hun bewegingloze, spiegelende wateroppervlak. Het is alsof de wolken en de blauwe hemel erachter in het meer liggen, als een glanzend juweel gevat in het groen van de kraterrand.

Foto David Frobert

Informatie

42 |

HOOGTELIJN 2-2014

Geraadpleegde bronnen: Guide Michelin: L’Auvergne en le Bourbonnais. Clermont-Ferrand, 1973 en Auvergne Actief van Gielt de Graaf, Uitg. ANWB, Den Haag 2011.

e r è i r r a c t r o p s g r e b Mijn

‘IK WEET DAT IK SPIJT

KRIJG ALS IK OMKEER’ M

et twee Nederlanders, twee Russen en een gids beklom Harry in juli 2013 Peak Lenin. “Ik had nog nooit een zevenduizender beklommen en was benieuwd of ik de top zou halen. Ik wist dat mijn conditie goed was, dus toen bleek dat de berg niet te technisch was, ben ik ervoor gaan trainen.” In de aanloop naar Peak Lenin voerde hij zijn trainingen op. “Uiteindelijk ging ik tien tot vijftien uur per week hardlopen of naar de fitness. Soms fietste ik naar mijn werk: dat was dan meteen 130 kilometer op een dag.” In de jaren ervoor ging Harry regelmatig met zijn vrouw Anneke de bergen in. “We klommen samen, gingen off-piste skiën, snowboarden en deden NKBVcombi- en -gletsjertochten. De tochten werden steeds langer en zwaarder tot de lat voor mijn vrouw hoog genoeg lag. Toen ben ik alleen verder gegaan, eerst nog met het doel van toppen af te skiën, later zonder ski’s.” Afgelopen zomer werd het dus Peak Lenin. “Ik was de oudste van de groep, maar uiteindelijk de enige die de top haalde. De anderen keerden stuk voor stuk om en ineens zat ik daar alleen met de Russischsprekende gids in kamp 3, op 6200 meter hoogte. Om 4.30 uur vertrokken we de

volgende morgen naar de top en om 19.00 uur was ik weer terug in het kamp. Het kostte me veel moeite, er was veel sneeuw en steeds minder spoor, maar ik heb het gehaald. Dat geeft me een uitermate voldaan gevoel.” En dat is waar Harry het voor doet: hij gaat vooral voor zichzelf naar de top. “Op momenten dat ik het moeilijk heb, bedenk ik dat ik er spijt van krijg als ik omkeer. Zo heb ik menig top gehaald.”

NKBV-ledenpas

Naam: Harry van Eldik Leeftijd: 58 jaar Woonplaats: Tienhoven

2014

NKBV-lid sinds: 1999 Beroep: Manager Bouw- en Woningtoezicht Gaat de bergen in sinds: zijn 16e Meeste indruk: Mont Blanc-afdaling op ski’s (2006) Nog op het lijstje: “Ik heb geen lijstje meer; ik laat me leiden door de waan van de dag”

Harry op de top van Peak Lenin.

TEKST FEMKE WELVAART | HOOGTELIJN 2-2014 |

Winddicht gezicht

Het merk Buff maakt allang niet meer alléén de Buff, dat handige kledingstuk. Met de Cross Tech Balaclava ontwierp het merk een prijswinnende balaclava die het gezicht vrijwel helemaal bedekt en winddicht is op die plekken waar het telt. De Buff Balaclava Pro is volledig winddicht. (Prijs en leverdatum nog niet bekend.)

Meer informatie: www.buff.eu

L I R E T A M & T K R MA Ook dit jaar bezochten we de ISPO in München, de internationale vakbeurs voor outdoorkleding en -materiaal. In deze Markt & Materiaal laten we een aantal winnaars van de ISPO Gold Award voor outdoormateriaal zien en andere interessante producten van de beursvloer.

Ready, set, Comp!

Net als vorig jaar wint Arc’teryx een ISPO-award. De Alpha Comp hoodie is ontworpen voor alpien, ijs- en wedstrijdklimmen. Dit blijkt uit de bijzondere combinatie van het waterdichte hardshellmateriaal van Gore ® en het flexibele softshell Fortius van Arc’teryx. De meeste producten op de ISPO zijn pas het volgende winterseizoen beschikbaar, maar de Alpha Comp kun je nu al, ook vanuit Nederland, als limited edition kopen via de website van Arc’teryx.

Gewicht: 405 gram Prijs: € 300 Meer informatie: www.arcteryx.com

Snelle schroef

Het kan een uitdaging zijn om een set ijsschroeven aan je gordel te hebben zonder dat je je klimbroek beschadigt. De Quick Screw ijsschroef van Salewa lost dat probleem op doordat een kunststof omhulsel de scherpe punten van de schroef beschermt. Ook zit er permanent een slinge en karabiner aan de schroef bevestigd, zodat je geen apart setje meer hoeft te gebruiken. Wanneer je de schroef wilt plaatsen, klik je de Quick Screw open en draai je hem dankzij het hendeltje gemakkelijk in het ijs. Handig en veilig: je kunt het touw tijdens het plaatsen (of uitdraaien) van de schroef in het setje hangen. Daardoor is de kans op verlies ook verwaarloosbaar. (Prijs en leverdatum nog niet bekend.)

Meer informatie: www.salewa.com

44 |

HOOGTELIJN 2-2014 | ONDER REDACTIE VAN SIETO VAN DER HEIDE

Droog & Licht

De Mountain Hardwear Hydra Lite zijn fijne waterdichte handschoenen voor gebruik in een alpiene omgeving. Ze wonnen een ISPO-award onder meer vanwege de Q.Shield impregnering van het leer en het overige materiaal, die ervoor zorgt dat de handschoenen weinig tot geen vocht opnemen. Geen natte en zware handschoenen dus!

Prijs: € 100 Meer informatie: www.mountainhardwear.eu

Heb jij iets in je rugzak waar je wild enthousiast over bent? Mail het ons! hoogtelijn@nkbv.nl

Dun, dunner, dunst

Ook het Corbie 8,6 mm enkeltouw van Edelrid won een award op de ISPO. Begrijpelijk, als je weet dat dit nu het dunste enkeltouw is dat wordt gemaakt. De Corbie is overigens ook te gebruiken als dubbelof tweelingtouw. (Binnenkort leverbaar, prijs nog niet bekend.)

Gewicht: 51 gram/meter Prijs: € 200 voor een 60 meter touw Meer informatie: www.edelrid.de

Slim en veilig

De laatste jaren is er veel innovatie te zien in karabiners. Zo is de Omega K6G Twin Gate karabiner van Grivel vernieuwend door het gebruik van een dubbele snapperopening. Doordat de snappers alleen in tegenovergestelde richting opengaan, is het zo goed als onmogelijk om de karabiner per ongeluk of door touwverloop te openen. (Prijs en leverdatum nog niet bekend.)

Meer informatie: www.grivel.com

Lichter dan lucht

De Vapor helm is het nieuwste model klimhelm van Black Diamond. Naast EPS foam, waarvan tegenwoordig de meeste ultralight helmen worden gemaakt, is er in de Vapor ook kevlar en koolstofvezel gebruikt. Dit zorgt mede voor het lage gewicht van 186 gram. Dankzij het lage profiel draagt de helm ook erg prettig.

Gewicht: 186 gram - Prijs: € 150 Meer informatie: www.blackdiamondequipment.com

MIJN PLUCHE VRIENDIN IS MIJN SOULMATE Twintig jaar geleden maakte ik een trektocht door de Pyreneeën. Ik was 19 jaar en had net vijf maanden verkering. Omdat de vriendin helaas al met een schoolvriendin had afgesproken om naar Salou te gaan, ging ik zonder haar op vakantie. Ze gaf me toen een beertje mee dat ik aan mijn rugzak hing. Vanaf toen ging dit nieuwe pluche vriendinnetje overal waar ik ging. Afgelopen november haalde ik bij de Ackerlhütte in de Wilder Kaiser wat spullen uit mijn rugzak en realiseerde ik me dat mijn pluche vriendin nog altijd mijn soulmate is op al mijn tochten door de bergen. Ze is een vanzelfsprekend onderdeel van mijn uitrusting geworden. De vriendin van toen is inmiddels mijn vrouw met wie ik twee stoere zoons heb. Ondanks onze liefde voor elkaar, heb ik nooit de liefde voor bergsport op haar kunnen overbrengen. Dus gaat mijn pluche vriendin tot in lengte der dagen mee als plaatsvervanger. Hoe groot, sterk en stoer ik mezelf in de bergen ook voel, het beertje moet mee, hangend aan mijn rugzak naast de NKBV-topvlag. Ik ben lid van de NKBV sinds 1997 en maak met name solo een- of tweedaagse tochten. Meestal zoek ik een top die te ver weg ligt voor de gemiddelde of doorgewinterde toerist en selecteer ik mijn tochten zo dat ik eindig met een mooi stuk rotsformatie en een sneeuwveld. Mijn favoriet? De Hintere Goinger Halt in het Wilder Kaisergebergte. Die heb ik vier keer beklommen en staat op de planning om met mijn jongens te doen.

Jan Vaartjes, Allround bergsporter, NKBV-lid sinds 1997

HOOGTELIJN 2-2014 |

ZES KLIMMERS, ÉÉN TEAM EN EEN FLINKE TOCHTENLIJST

REGEL 1: GA MET

VRIENDEN Ze hebben een indrukwekkend lijstje Alpenklassiekers op hun naam. Het lijstje met eerstbeklimmingen is nog indrukwekkender: Peru, Oman, Kirgizië. Bas van der Ploeg, Bas van der Smeede, Bas Visscher, Vincent van Beek, Vincent Perrin en Saskia van der Smeede zijn met elkaar Alpine Adventures. “We noemen het expeditie, maar het is gewoon vakantie.”

“H

oe was het in Oman?” Iedereen begint tegelijk te praten; er wordt hardop gelachen, besmuikt gegiecheld en er vliegen plaagstootjes over en weer. Zes mensen zitten in een Haagse huiskamer: Bas van der Smeede (Bas S.), Bas Visscher (Bas V.), Bas van der Ploeg (Bas P.), Vincent van Beek (Vincent B.), Vincent Perrin (Vincent P.) en Saskia van der Smeede. Samen vormen ze Alpine Adventures, een team met, in verschillende samenstellingen, een indrukwekkend klim-cv. Van klassiekers in de Alpen tot eerstbeklimmingen in Peru en Kirgizië en van tochten in Alaska en Afrika tot hun recente nieuwe route in Oman. Saskia vertelt hoe ze begin januari met een ploegje van vier – Bas V., Dorien Lekkerkerk, Bas S. en zijzelf – in Oman waren. En over hoe ze daar een nieuwe lijn openden op de Jebel Misht, de bekendste rotswand van het land. En over hoe ze daarna nog een paar dagen wilden sportklimmen. Lekker ontspannen. “Bij

46 |

een van de topo’s zat een kaartje, een satellietfoto waarop stond: Hier is een perfecte kampeerplek. Onderweg zagen we wel nog een bordje Don’t cross the wadi, maar wij dachten: het heeft al twee maanden niet geregend. Dat kan wel.”

Omringd door water De ‘perfecte kampeerplaats’ was een heuveltje middenin de wadi, een droge rivierbedding in de woestijn. Een prachtige plek, tot ze na het eten nog even voor de tent zaten. “We hoorden water stromen: het heuveltje-in-een-wadi bleek nu een eilandje-in-een-rivier.” Om hen heen zagen

HOOGTELIJN 2-2014 | TEKST ERNST ARBOUW | FOTO’S LAURENS AAIJ

ze het water langzaam stijgen. Vincent B. en Vincent P. beginnen te giechelen. “We werden ’s nachts uit bed gebeld.” Vincent P. zet een hoog stemmetje op: “Help! Help! We gaan verdrinken!” Het team zette ’s nachts de wekker om te kijken of ze niet echt zouden verdrinken, maar ze hielden de voeten droog. De volgende ochtend waren ze wel aan alle kanten omgeven door vijftien meter water, dus besloten ze hulp in te roepen. Na de eerste verwarring – “Ze zaten in de woestijn, en dan word je gebeld dat er overal water is” – achterhaalden Vincent B. en P. de

“Het kiezen van een berg is eigenlijk het moeilijkst” oorzaak van het probleem: de in 2012 voltooide Wadi Dayqah-stuwdam, een stukje stroomopwaarts. Ze belden de Nederlandse ambassade in Oman die op hun beurt de reddingsbrigade belden. “In een mum van tijd stonden er allemaal brandweerwagens en een stuk of twintig roepende Arabieren aan de overkant”, gaat Bas S. verder. “We wilden eigenlijk alleen maar weten wanneer het water weer zou zakken, maar die boodschap kwam niet helemaal over. Binnen de kortste keren werd nog meer materieel aangerukt en toen zagen we ze ineens een grote boot oppompen…”

Het team werd ‘gered’ en na een kop koffie op het politiebureau en een tussenstop bij de supermarkt werden de vier klimmers weer afgezet bij het water, waar hun gloednieuwe huurauto nog steeds op het eilandje stond. “We vroegen hoe lang het ging duren, maar kregen een vaag antwoord. Eén dag? Twee dagen?”, vertelt Saskia. “Uiteindelijk daalde het water nog dezelfde avond, precies op tijd om onze huurauto in te leveren en het vliegtuig te halen.”

Expeditie of vakantie? Oman was volgens het team een tussendoortje, eerder een klimvakantie dan een

expeditie, al is het onderscheid tussen die twee niet altijd even duidelijk. In de loop van het gesprek noemen ze hun verschillende expedities – Alaska, Peru, India, Kirgizië – regelmatig vakantie. “Het is handig om het expeditie te noemen, maar het is natuurlijk gewoon vakantie”, aldus Vincent B. “Het is eigenlijk een beetje een combinatie”, vult Bas S. hem aan. “Nou…,” gaat Vincent P. verder, “Als ik het op m’n werk vertel, roept iedereen: ‘Hoe kun je dat ooit vakantie noemen’.”

Mooie troostprijs In de zomer van 2013 ging het Alpine Adventures-team op expeditie-schuine-streep-vakantie naar de Great Wall of China, een 5120 meter hoge top in het Kokshaal-toogebergte op de grens van Kirgizië en China. Het was de eerste keer dat de ploeg met z’n zessen tegelijk op pad was. Doel van de tocht was de nog HOOGTELIJN 2-2014 |

je “Het voelt beter als ” allemaal de top haalt

onbeklommen oostkant van de berg, een 650 meter hoge, majestueuze rotswand. Na dagenlang slecht weer klaarde het aan het eind van expeditie op, waarna het team de wand in drie touwgroepjes te lijf ging. Uiteindelijk moesten de groepjes een voor een omkeren. Bas S. en Saskia moesten al na drie touwlengtes opgeven, nadat Saskia op haar rug werd geraakt door een vallend rotsblok – niet ernstig, benadrukt ze, maar vervelend genoeg om niet verder te kunnen klimmen. Bas V. en Vincent P. moesten na een volle dag zeer moeilijk artificieel klimmen ook opgeven omdat hun gekozen lijn duidelijk te zwaar was. Uiteindelijk hielden Bas P. en Vincent B. het nog het langst vol, maar na twee bivaks in de wand kwam het eind van de water- en voedselvoorraad in zicht en moesten ook zij omdraaien. Terug in het basiskamp, met nog één dag te gaan, besloten Bas V., Vincent P. en Bas S. om nog een snelle poging te wagen op de – ook nog onbeklommen – noordwand. “Dat is uiteindelijk een hele mooie lijn geworden. We hadden nog een dag mooi weer, dus gingen we er vol tegenaan.” “We zagen het eerst een beetje als een troostprijs”, zegt Bas V. “Want het was niet het hoofddoel van de expeditie. Maar achteraf

48 |

HOOGTELIJN 2-2014

gezien is het natuurlijk iets om heel blij mee te zijn.” Hij kijkt even opzij: “Nou ja, voor ons is het mooi, maar voor Saskia is het wel heel zuur. Het was ook de eerste keer dat het een deel van het team wel lukte en het andere deel niet. Dat was even wennen.” “Je bent een vriendengroep”, vult Bas S. hem aan. “Dan wil je dat iedereen op de top staat. In 2012 bijvoorbeeld, waren we op de Puscanturpa Este in Peru. Bas V., Vincent B. en ik maakten daar een eerstbeklimming van de noordwand. Daarna was er nog voldoende tijd zodat Saskia en Elly alsnog de berg op konden. Zo hebben we uiteindelijk allemaal op de top gestaan; dat geeft toch een beter gevoel.”

veiligheid”, zegt Saskia. “Het is een extra zekerheid als je onderweg weet dat er een of twee andere touwgroepen in de buurt zijn. Maar het is ook belangrijk dat het gezellig is. Je bent met elkaar op reis, zit met elkaar in een basiskamp. Zo hebben we elkaar een beetje gevonden.” Bas S. vult haar aan: “Tijdens een expeditie word je moe, je hebt net iets te weinig eten, soms is het dagen achter elkaar slecht weer, dan is iedereen toch wat prikkelbaar. Op zo’n moment is het extra belangrijk dat je het een beetje goed met elkaar kunt vinden. Een bekende Amerikaanse expeditieklimmer zei ooit: ‘Regel één van expeditieklimmen is: ga met vrienden.” “En regel twee en drie ook”, vult Bas V. hem aan.

Groepsproces

Saskia benadrukt dat het ook belangrijk is dat de teamleden min-of-meer op één lijn zitten als er beslissingen moeten worden

“De keus om met een groep op pad te gaan, is in de eerste plaats ingegeven door

Wie zijn… Alpine Adventures

genomen. “Wanneer ga je door, wanneer ga je terug, welke tochten wil je maken, dat soort dingen.” De anderen vullen haar aan. “Ik denk dat we een goeie mix hebben. Aan de ene kant is er genoeg ambitie, aan de andere kant hebben we allemaal duidelijk het gevoel dat je niet koste wat het kost hoeft door te gaan. Daarover zijn we met z’n zessen vrij eensgezind”, aldus Bas P. “We zijn in elk geval niet slecht in omdraaien”, gaat Bas V. verder. “In de Alpen, maar ook op expedities.” Stuk voor stuk vertellen ze dat ze wel ambitieus genoeg zijn om het te proberen, maar dat ze omkeren als het niet goed voelt. Bas S.: “Het blijft toch een hobby. Volgens mij hebben we daar ook nooit conflicten over gehad.” Als het team al discussieert, is het meer over de voors en tegens. Uiteindelijk is het toch vakantie voor ze. “Dat is het

belangrijkste verschil”, legt Vincent P. uit. “Als je echt op expeditie gaat om te presteren, is de druk veel groter. Dan gun je elkaar misschien ook wat minder.”

Nog meer keuzes Met vergelijkbare ideeën over ambitie en klimethiek ben je er nog niet – er moet ook een bestemming gekozen worden. Hoe gaat dat? Bas S.: “Iemand komt met een vette berg en dan is iedereen heel enthousiast. Of er reageert helemaal niemand.” Is er iemand die meestal het initiatief neemt? Iedereen lacht en praat door elkaar, vijf mensen kijken naar Bas S. “Af en toe bestel ik een land, dan zoekt Bas of daar wat leuks te klimmen valt”, legt Saskia uit. Voor hun eerste expeditie naar Kirgizië, in de zomer van 2011, gingen de teamleden

Alpine Adventures is in 2011 begonnen door Bas Visscher, Vincent van Beek, Saskia van der Smeede en Bas van der Smeede. “We klommen regelmatig met elkaar en hadden allemaal een weblog. Het leek ons wel logisch om een gezamenlijke website te maken.” Zo geschiedde. In 2013 werd het team uitgebreid met Vincent Perrin en Bas van der Ploeg. In de zomer van dat jaar vertrok het zestal naar de grens van Kirgizië en China voor een expeditie naar de nog onbeklommen oostwand van de Great Wall of China (5120 meter). Door een combinatie van slecht weer, botte pech en klimtechnische moeilijkheden lukte het hen niet de oostwand te beklimmen. Visscher, Perrin en Bas van der Smeede slaagden er op de laatste dag van de expeditie nog wel in om een eerstbeklimming van de noordwand van de berg te maken. 2011 2012 2012 2013 2014

Pamir Alai, Kirgizië, verschillende eerstbeklimingen. (Van Beek, Visscher, B. van der Smeede, S. van der Smeede) Winterbeklimming Cammilotto Pellisier, Grosse Zinne noordwand (VI, A1, 400m) (B. van der Smeede, Vincent van Beek) El Capitan, Yosemite, Lurking Fear (VI, 5.9, C2F) (B. van der Smeede, S. van der Smeede) Noordwand Great Wall of China, Kirgizië, Double Trouble (TD, AI4, 80) (Visscher, Perrin, B. van der Smeede) Jebel Misht, Oman Polonaise Hollandaise (VII-, 800m, 22 TL) (Visscher, Lekkerkerk, B. van der Smeede, S. van der Smeede)

Volg het team op www.alpineadventures.nl.

HOOGTELIJN 2-2014 |

GRAM VOOR GRAM IS NIETS WARMER DAN EEN NEOAIR ™ MATRAS.

ALL SEASON

™

Gewicht: 540 g | Dikte: 6,3 cm | R-waarde: 4,9

Geen enkele matras komt ook maar in de buurt van de Therm-a-Rest® NeoAir™ wanneer het om ultralichte prestaties gaat. Dankzij onze speciale combinatie van een stabiliserende Triangular Core Matrix en de ongeëvenaarde warmte van ThermaCapture™ technologie kunnen we meer warmte per gram bieden dan welke andere luchtmatras ook. Minder meeslepen. Beter slapen. Verder komen met een NeoAir matras.

Zie de volledige productlijn op thermarest.com/neoair

info@cjagencies.nl | www.cjagencies.nl | Tel 0355424200

3/17/14 10:33 AM

Neo_Hoogtelijn_NL.indd 2

FERRATA COMBI GTX

BADILE LOW GTX

BADILE COMBI LADY GTX

Deze lichte (750 gram) maar stijgijzervaste bergschoen is uitermate geschikt voor via ferratas en voor bergtouren in het alpine terrein met sneeuw en gletsjers. De gummi band over de hielkap zorgt voor een goede hielfixatie, de schoen is door een klik-klem haak in twee zones te veteren en de manchet van neopreen is zeer comfortabel. De GoreTex® voering zorgt voor droge voeten en een goed voetklimaat.

Nog lichter (400 gram), nog behendiger en nog sneller luidt het devies van onze super sportieve bergspecialist in een lage uitvoering. Door de ver naar voren geplaatste vetersluiting is de schoen nauwsluitend. De combinatie van sportvelours en cordura® in het bovenwerk en de stabiele zoolopbouw maken deze schoen zeer geschikt voor rotsklimmen. Uiteraard met een Gore-Tex® voering.

Extreem lichte (530 gram) stijgijzervaste schoen voor alpiene rotstouren met korte gletsjerpassages. Een PU-gelamineerde leren hielband zorgt voor extra hielfixatie. Waterdicht en een goed ademend vermogen door de Gore-Tex® voering. Zoals alle Hanwag modellen verkrijgbaar in zowel een damesals een heren leest.

info@hanwag.nl

www.hanwag.nl

“Als het net niet goed voelt , moet je teruggaan. Het blijf t een hobby” met elkaar om de tafel. “We wilden een gebied met een aantal bergen van rond de 5000 meter, met verschillende mogelijkheden om te klimmen”, vertelt Vincent B. “Dat maakt de zoektocht een stuk specifieker en op een bepaald moment kom je dan iets tegen waarop iedereen zegt: ‘Ja, vet, daar moeten we naartoe’.” Uiteindelijk blijkt het kiezen van de berg het moeilijkst. “De rest is tegenwoordig vrij eenvoudig. Je zoekt een trekkingagent en je vertelt wat je wilt. En omdat de vliegtickets naarmate de tijd verstrijkt duurder worden, ben je op een bepaald moment min of meer gedwongen een knoop door te hakken over de bestemming.”

Meer hoogtemeters Deze zomer staan bij de meeste teamleden geen trips naar verre bestemmingen op de agenda. Alleen Bas V. probeert een expeditie naar Oost-Groenland te organiseren (“Misschien”, benadrukt hij). De rest van de ploeg gaat richting de Alpen. Om de beurt sommen ze de voordelen van klimmen in de Alpen op: “Je kunt meer hoogtemeters

maken”, zegt Bas P. “Je zit niet in een basiskamp en je hoeft niet met zware tassen te sjouwen”, vult Saskia aan. “De meesten van ons zijn eigenlijk al jaren niet in de zomer in de Alpen geweest”, legt Vincent B. uit. “En het is leuk om de ervaring die je ver weg hebt opgedaan, te gebruiken op grote Alpentochten. Kijken hoe je je daar staande houdt.” “En het is weer een voorbereiding op een volgende grote trip”, vindt Bas P.

Frustratie Is het ook denkbaar dat de ploeg op korte termijn opnieuw naar Kirgizië gaat om de – nog steeds onbeklommen – oostwand van de Great Wall of China te proberen? Er wordt geschoven op stoelen en schouders opgehaald. Verschillende teamleden mompelen iets, allemaal met dezelfde strekking: “Mwoahh, èhhhh, voorlopig niet.” Een van de problemen is het weer. Een aantal teamleden zijn door hun werk gebonden aan de zomervakantie en dan is het net iets te warm. “En eigenlijk is het leuker om nieuwe gebieden te ontdekken”,

zegt Bas S. “Dat is een deel van het avontuur.” Bovendien wordt het beklimmen van de wand echt een issue als ze terug zouden gaan. Vincent B.: “Omdat je alle andere dingen – de lol en het avontuur van het ontdekken van een nieuw gebied – kwijt bent, is het alleen nog leuk als het ook echt lukt om die wand te beklimmen. Lukt het niet, dan is de tegenslag nog groter en wordt het een frustratiestuk.” “We hebben een goeie poging gedaan”, beaamt Bas P. “We hebben een paar dagen goed kunnen werken in die wand, ik heb een heel mooi nieuw land gezien, heb een aantal weken geploeterd en gesjouwd met zware tassen – heel belangrijk – en hoewel ik nergens op ben geweest, heb ik wel degelijk een hele goeie trip gehad. Wat Vincent zegt klopt: als je nu teruggaat naar de Great Wall of China, dan ga je puur en alleen voor de prestatie. Er zijn zo veel andere aspecten waar ik lol aan heb gehad.” Bas S. knikt: “Het moet wel vakantie blijven.” HOOGTELIJN 2-2014 |

Klimmenpain Euro

N E G E W R O O N , N E T O F LO

DAG EN NACHT KLIMMEN BOVEN

DE POOLCIRKEL Aan de noordkust van Noorwegen, zo’n honderdvijftig kilometer ten noorden van de poolcirkel, liggen de Lofoten. Een eilandengroep waar de rotswanden als een muur uit de Noordelijke IJszee omhoog lijken te rijzen.

Anne van Leeuwen geniet van prachtige omstandigheden in de vierde lengte op de Westpijler van Presten.

52 |

HOOGTELIJN 2-2014 | TEKST EN FOTO’S MARTIN FICKWEILER

HOOGTELIJN 2-2014 |

De afdaling van Presten voert langs de top van Festvågtinden met een schitterend uitzicht op Henningsvaer.

omer Het leven lijkt hier in de z or te gaan vierentwintig uur per dag do

et is een vervreemdende ervaring om pas rond het middaguur te arriveren bij de voet van de 500 meter hoge westpijler van de Presten. Gewoontegetrouw vertrekken wij voor een dergelijke beklimming in de vroege ochtend bij zonsopgang. Op dit noordelijke punt gaat in deze tijd van het jaar de zon echter niet onder en dat geeft de vrijheid op elk gewenst tijdstip naar de wand te lopen. We sjouwen onze tassen in het felle middaglicht het laatste stukje omhoog naar het begin van onze voorgenomen route. In de schaduw, aan de voet van de granieten wand, blijkt het best nog fris en langs de eerste touwlengte die we klimmen, sijpelt nog wat water. Zodra we beginnen aan de tweede touwlengte komt de zon in de wand en trekken we onze truien uit. In de wetenschap dat het niet donker wordt en met een behaaglijk zonnetje op de rug klimmen we genoeglijk de eerste zeven touwlengtes uit. We nemen rustig de tijd om foto’s te maken en om vijf uur ’s middags stoppen we op een comfortabele standplaats om te lunchen.

De schuine hoek Na de lunch zijn we weer opgeladen om aan de mooiste touwlengte van de route te beginnen. Wat mij betreft was het ook de mooiste lengte die ik deze, uitzonderlijk mooie en uitdagende week geklommen heb. Lengte 9 is genaamd The Slanting Corner wat vrij vertaald zoiets als schuine hoek betekent. Van onderaf ziet deze imposante hoek er bijzonder intimiderend uit. Als fotograaf kies ik ervoor deze fotogenieke lengte als eerste voor te klimmen om zo een goed zicht te hebben op Gerke en Anne die de lengte opnieuw voorklimmen. Gaandeweg blijkt de touwlengte minder lastig dan van onderaf gedacht. Er zitten

54 |

HOOGTELIJN 2-2014

treetjes en randjes op plekken waar ze het harst nodig zijn en de spleet in de hoek is beter af te zekeren dan verwacht. Van bovenaf heb ik een bijzonder mooi zicht op het prachtig scherpe graniet en de onderliggende eilandformaties. Bij het eerste klikken van mijn camera besef ik dat dit het moment is waarop je als fotograaf wacht. Zo’n moment waarop alles samen lijkt te komen; het zachte avondlicht, de esthetisch mooie hoek, een prachtig decor op de achtergrond en boven alles het samen met vrienden op zo’n mooie plek zijn!

Een geweldig uitzicht Om negen uur ’s avonds bereiken we de top van de wand. Terwijl we onze touwen opbossen, staat de zon nog hoog aan de hemel. De route naar beneden voert ons vlak langs de top van de 541 meter hoge Festvågtinden en we kunnen de verleiding niet weerstaan. We leggen onze zware rugzakken op het pad en lopen zonder tassen het laatste stukje naar de top. Opnieuw ontvouwt zich een geweldig uitzicht, de Noordelijke IJszee strekt zich uit zo ver als we kunnen kijken. Vanuit het dorpje Henningsvaer, gelegen aan de voet van de Festvågtinden, vertrekt een

De touwen worden opgeborgen, eenmaal bovenaan de routes op het Gandalfmassief kun je lopend naar beneden.

Gerke Hoekstra beklimt The Slanting Corner, lengte 9 op de Westpijler van Presten.

De wildkampeerplek Gandalf ligt vlak bij Henningsvaer en is erg populair onder klimmers.

HOOGTELIJN 2-2014 |

Anne van Leeuwen in Living in Paradise. Het begin van de route is niet toegankelijk bij hoogwater.

Gerke Hoekstra in de tweede lengte van The Puffin Club op Store Festvåg.

veerboot, het leven lijkt hier in de zomer vierentwintig uur per dag door te gaan.

Half drie Het is half drie in de nacht wanneer ik uiteindelijk mijn tent in kruip. Ondanks mijn vermoeide lijf maakt vooral het tijdstip

dat ik besluit te gaan slapen. Bang om niet in slaap te kunnen komen, bouw ik met mijn statief en twee donkere truien een tentje om mijn hoofdeinde. Het was een heerlijke dag en ik realiseer me dat ik nog niet vaak dit soort beklimmingen heb gedaan onder zulke perfecte omstandigheden.

Martin Fickweiler wordt in de serie Klimmen in Europa gesponsord door:

Informatie: klimmen op de Lofoten Beste tijd

De beste tijd om te klimmen op de Lofoten is ongetwijfeld de zomer, met de maand juni in het bijzonder. Tegen het einde van de maand juni heb je vierentwintig uur per dag licht en kun je er dus continu klimmen. Ik had me voorbereid op het slechte weer dat – wat ik vaak hoor – de eilandengroep kan teisteren. Mooi weer is dus niet verzekerd. De Lofoten eilandengroep wordt steeds populairder bij winterklimmers. Er zijn veel lijnen nog onbeklommen in de winter en dat geeft avonturiers een mooie kans om een poging op een eerstbeklimming in de winter te wagen. Het gebied leent zich ook erg goed voor toerskiën, mocht het weer ’s winters te slecht zijn om te klimmen.

Reis

Vliegen kan vanaf Amsterdam via Oslo op Narvik (Evenes) en dan met het openbaar vervoer naar Henningsvaer. Ook kun je op het vliegveld een auto huren. Dit geeft je meer vrijheid om in korte tijd een aantal verschillende gebieden aan te doen.

56 |

HOOGTELIJN 2-2014

Accommodatie

Het is in Noorwegen toegestaan om wild te kamperen. Plekken die vaak worden gebruikt, staan in de klimtopo aangegeven. Populair zijn Gandalf in de buurt van Henningsvaer en het idyllisch gelegen grasveld bij het meertje van Paradiset (15 minuten lopen vanaf de auto). Zorg voor een goede tent, want ook in de zomer kunt je heftige stormen treffen.

Documentatie

Topo: Rockfax Lofoten Rock door Thorbjøn Enevold en Chris Craggs, verkrijgbaar via www.rockfax.com. Aanvullende informatie: www.visitnorway.nl, www.lofoten.info en www.nordnorskklatreskole.no.

Rots & Routes

Hoewel de Lofoten vooral bekend zijn door de traditioneel geklommen multipitch routes kun je er ook boulderen en sportklimmen. De rots is doorgaans van erg goede kwaliteit. Het is vast en nog niet gladgeklommen. Met de hoeveelheid klimmers die het gebied aandoen, ligt dat ook

niet in de lijn der verwachting. De ervaren klimmer die een uitdaging zoekt, treft op de ruim achthonderd meter hoge wand van de Vågakallen twee moeilijke bigwallroutes. Deze zijn nooit eerder door Nederlanders beklommen.

Materiaal

Naast goede kleding en een degelijke tent heb je qua klimuitrusting het minimale nodig: een dubbel of twintouw, 2 sets cams, 1 set nuts en een helm.

Wetten & Regels

Op de Lofoten kun je – met respect voor natuur en andermans eigendommen – klimmen en wandelen. Er gelden geen speciale milieumaatregelen en je hoeft geen vergunning te hebben.

Andere activiteiten

De Lofoten zijn een typisch Noors outdoorparadijs. Je kunt er klimmen, wandelen, fietsen, toerskiën, zeekajakken en vissen. Een aantal walking peaks met prachtige vergezichten staat beschreven in de Rockfax topo.

hienveld 1-2 fc.adv 27.3.2003 14.33 B&R Pagina 1

^^^ medisch ^^^ TEKST EDITH KORTEKAAS (MEDISCHE COMMISSIE)

Deze rubriek is gemaakt door de Medische Commissie va n de NKBV. He b je een vraag? Stuur een mai l naar medisch @nkbv.nl of kijk op www.nk bv.nl/kennisce ntrum onder het kopj e Medisch.

DE BERGEN IN MET N

WIJ Wij VERZETTEN verzetten BERGEN bergen VOOR u U voor ist in SpecialSpecialist ineringen k e z r e v t r o rgsp bebergsportverzekeringen

W.A. Hienfeld b.v.

1070 AC Amsterdam

Postbus 75133, 1070 AC Amsterdam T 0031 (0)20 - 5 469 469 Telefoon 0031(0)20 - 5 469 469 F 0031 (0)20 - 6 427 701 Telefax 0031(0)20 - 6 427 701 E info@hienfeld.nl

E-mail

Bij een hoge bloeddruk In de eerste dagen op hoogte is de bloeddruk tijdelijk hoger. Over het algemeen is dit niet ernstig. Wel moet je met een aantal zaken rekening houden als je de bergen in gaat. Ten eerste mag je alleen reizen boven de 3000 meter als de bloeddruk op zeeniveau goed onder controle is. Daarnaast is het raadzaam om de eerste dagen zware inspanning te vermijden. Indien je bloeddrukverlagende medicijnen gebruikt, moet je deze blijven gebruiken. Sommige medicijnen hebben echter nadelige invloed op de acclimatisatie. Overleg dit met je behandelend arts.

Bij gebruik bloedverdunners Onderneem geen activiteiten waarbij je een groter risico op letsel loopt. Het wordt afgeraden om langere perioden op grote hoogte te verblijven. Realiseer je dat in afgelegen gebieden hulp niet snel beschikbaar is.

Na een hartinfarct of hartoperatie

Conclusie

info@hienfeld.nl

Voor informatie: Koninklijke NKBV te Woerden

Hoe hoger je komt, hoe minder zuurstof er beschikbaar is. Dit wordt belangrijk vanaf 2500 meter hoogte. Je gaat sneller ademen om voldoende zuurstof binnen te krijgen en je hart gaat sneller kloppen. Deze aanpassing van je lichaam aan de hoogte noemen we acclimatisatie. Om voldoende zuurstof rond te pompen, moet je hart harder werken. Krijgt het hart onvoldoende zuurstof, dan kunnen er problemen ontstaan.

Na een dotterprocedure of hartoperatie moet je minimaal zes maanden niet boven de 2500 meter komen. Na een hartinfarct hangt het van de grootte van het infarct af hoe de pompfunctie van het hart is. Een fors beperkte pompfunctie is een reden om hoogte te vermijden. Het is belangrijk dat je klachtenvrij bent bij inspanning op zeeniveau. Verder is het verstandig om een hartfilmpje tijdens inspanning te laten maken. Eenmaal in de bergen moet je boven de 2000 meter geleidelijk stijgen (niet meer dan 500 meter per dag). Houd er rekening mee dat sommige medicijnen voor het hart invloed hebben op de acclimatisatie. Overleg altijd met je cardioloog.

W.A. HIENFELD B.V. Postbus 75133

HARTPROBL M?

Voor informatie: Koninklijke NKBV te Woerden.

Of je veilig de gewenste reis kunt maken, hangt onder andere af van de hoogte, de geplande activiteiten, de aard van de hartaandoening en je algemene medische conditie. Overleg altijd met je behandelend arts en vraag zo nodig advies aan een arts met kennis over hoogtegeneeskunde. HOOGTELIJN 2-2014 |

adv.heinfield.indd 1

1/10/11 10:27 AM

k e i z u m n e d n a a m e e Tw in de Dolomieten

MAESTRO,

MUSICA!

58 |

HOOGTELIJN 2-2014 | TEKST PETER DAALDER | FOTO’S PIO GEMINIANI (VISIT TRENTINO)

Op diverse plaatsen in de bergen zijn komende zomer niet alleen het kabbelen van de beken en het klingelen van de koeienbellen te horen, maar is er ook ‘levende’ muziek. In Trentino vieren ze dit jaar de twintigste editie van Sounds of the Dolomites.

e grillige Dolomieten steken scherp af tegen de blauwe lucht. Op het stenige pad zwoegt een man langzaam omhoog. Petje op en een grote rode plastic kist op zijn rug. Het is Mario Brunello, kind van de streek en inmiddels vermaard cellist. Hij houdt van ‘zijn’ bergen en is al even verslingerd aan muziek voor zijn instrument. Hij wil beide laten zien aan mensen die bereid zijn daarvoor een paar uur te lopen. Hij stelde voor het jaarlijkse muziekfestival I Suoni delle Dolomiti een ensemble samen met Italianen en Oostenrijkers, de vijanden van weleer. In Trentino, waar het stikt van de herinneringen aan met name de Eerste Wereldoorlog, predikt Brunello de vrede. Hij speelt er met zijn collega-musici boven op het Forte Dosso Delle Somme. En een dag later iets onder het fort in een vriendelijke Alpenwei.

Knipoog naar het verleden Op een hete zondagmiddag zitten 2000 mensen in de brandende zon. Het lijkt wel een strand op een mooie zomerdag met eten, drinken, petjes en geurende zonnebrand, maar het is muisstil als Brunello en zijn collega’s spelen. Anton Weber en Giuseppe Verdi (Ave Maria) klinken hemels in deze bijzondere omgeving. Ze geven een knipoog naar het oorlogsverleden met twee vrolijke soldatenliedjes. Het afsluitende Tristan & Isolde van Richard Wagner is adembenemend mooi. De diepe tonen van de cello lijken de steeds donker wordende, dreigende wolken om de lichte Dolomietenpieken te betoveren en op afstand te houden. De zon blijft schijnen op Brunello en zijn vijf kompanen. Pas nadat de muziekstandaards zijn ingeklapt en het publiek de berg afdaalt, grijpt de natuur haar kans en vallen de eerste regenspetters.

Twee maanden muziek Het Dolomietenmuziekfestival wordt uitgesmeerd over de maanden juli en augustus en gehouden op vele locaties in geheel Trentino. Sommige optredens zijn pas bereikbaar na een flinke wandeling, andere zijn vlak bij het einde van een liftje, een paar concerten zijn in een berghut. Een aantal is bereikbaar voor mensen in een rolstoel. Voor alle optredens zijn er alternatieve locaties in geval van slecht weer. Een compleet overzicht van het festival, dat ook een handig gratis gidsje met een kaart uitbrengt, is te vinden op www.visittrentino.it en op www.Isuonidelledolomiti.it. Daarop staat ook de moeilijkheid van de tochten, waarvan een aantal begeleid wordt door berggidsen. HOOGTELIJN 2-2014 |

M R FESTIVALS Hoewel een aantal festivals vanwege fi nanciĂŤle en organisatorische problemen een jaar overslaat, zijn er op diverse plaatsen in en vlakbij de bergen muziekfestivals in de open lucht. Veel zijn rock- en popconcerten die traditioneel vaak buiten worden gehouden, maar er is ook van andere muziek te genieten. Hieronder een kleine selectie.

OOSTENRIJK Muziek aan het meer

De Bregenzer Festspiele maken al jaren gebruik van hun fraaie locatie aan het water van de Bodensee. Aan de oevers is een tribune voor 6800 mensen gebouwd. Na grote successen het afgelopen jaar, wordt tijdens de 69e Festspiele (tussen 24 juli en 24 augustus) Die ZauberflĂśte van Wolfgang Amadeus Mozart opnieuw 25 keer opgevoerd. www.bregenzerfestspiele.com

Jazz op de alm

Een gedeelte van het 35e internationale jazzfestival in Saalfelden (Salzburg) speelt op de almen van het dorp. Zowel traditionele als moderne jazz is te horen van 28 tot en met 31 augustus 2014. www.jazzsaalfelden.at

60 |

HOOGTELIJN 2-2014

NOORWEGEN Muziek en sport

Op de hoogvlakte van Eidsbugarden in Jotunheimen is in juli 2014 het festival Vinjerock. Van 17 tot en met 20 juli is er muziek en overdag vermaken de toeschouwers, van wie velen ter plekke kamperen, zich met activiteiten als sportklimmen, wandelen, vissen en kajakken. www.vinjerock.no

ZWITSERLAND Street parade

Alphoorns

Jazz aan het meer

Rockjubileum

Aan Celerina, het zusterdorp van Sankt Moritz, dankt het New Orleans Jazz Festival haar naam. Van 22-24 augustus is er onder andere een street parade en er zijn optredens op hoogte, op Muottas Muragl en Corviglia/Marguns. Onder de deelnemende bands onder andere het Quintett van de Nederlander Jos de Brouwer. www.celerina-jazzfestival.ch

Met uitzicht op onder andere het massief van de Mont Blanc is in Montreux van het 48e Jazzfestival te genieten. Het duurt van 4-19 juli 2014 en heeft diverse optredens die gratis bezocht kunnen worden. Er zijn ook concerten op de grote boten die varen op het Meer van Genève. www.montreuxjazzfestival.com

Het moet een spectaculair gezicht zijn. Tussen de 100 en 150 alphoorns in een grote kring op een Alpenwei boven Nendaz, de hoofdstad van de alphoorn. Van 25-27 juli 2014 zijn er niet alleen wedstrijden en concerten, maar is ook te zien hoe de alphoorns traditioneel worden gemaakt. www.nendazcordesalpes.ch

Sami-cultuur

Wie toch in Noorwegen is, kan in de week voor Vinje een heel bijzonder festival meemaken, Riddu Riddu, dat ‘Een kleine storm aan de kust’ betekent. Het festival wordt van 9 tot 11 juli gehouden bij Manndalen vlakbij Tromsø en laat de muziek en cultuur zien van de Sami, die in het noorden van Noorwegen, Zweden, Finland en Rusland leven. Ze hebben ook een website in het sami. www.riddu.no

Voor de tiende keer is in Interlaken het rockfestival Greenfield. Van 12-14 juni 2014 treden talloze rockbands op in het Jungfraupark, waaronder Iron Maiden en Linkin Park. www.greenfieldfestival.ch

BELGIË Prijswinnaar

In de Ardennen, op 13 maart onderscheiden met een Bergsportaward van de NKBV voor de beste bergwandelbestemming, zijn in één week twee leuke muziekfestivals in een fraaie omgeving.

Franstalig

Het eerste is de Francofolies de Spa, van 16-21 juli 2014, dat geheel in het teken staat van de Franse cultuur. Voor een deel van het festival konden jonge musici zich in de loop van het jaar kwalificeren. Daarnaast zijn er bekende artiesten als

Stromae (met zijn topnummer ‘Formidable’) en Patrick Bruel. Smullen voor de francofielen. www.francofolies.be

Jazz bij Sax

Hoog boven de Maas in het Norbertuspark van de Abdij Notre-Dame de Leffe in Dinant klinkt drie dagen jazz. Voor de 17e maal is in de geboorteplaats van Adolphe Sax, de uitvinder van de saxofoon, het jaarlijkse Dinant Jazz Festival van 25-27 juli 2014. www.dinantjazznights.org HOOGTELIJN 2-2014 |

^^^ en route ^^^ sportklimroute ^^ Beroemde traverse in de achtste touwlengte.

Inwyler-Bielmeier

Overzichtsfoto van de route.

BERUCHT ZWITSERS KALK

Luchtige traverses, duizelingwekkende lengtes en prachtige ‘wasserrinnen’: alles zit op zijn plek in de 15 lengtes van de Inwyler-Bielmeier route op de Tällistock en Wendenstöcke. Na weken klimmen in de imposante Alpenwanden van BernerOberland zijn we de losse blokken beu.

oals veel Nederlandse klimmers willen we uiteindelijk ongecompliceerd beuken in steile kalk. Die kalk vinden we onder de Sustenpas, waar de spectaculaire en kilometers brede wand van deTällistock en Wendenstöcke ligt. Geliefd bij basejumpers, berucht onder klimmers vanwege de luchtige afzekering en de verouderde haken. De standplaatsen van deze route zijn in 1994 wel voorzien van grote ringen. Ook hebben de moeilijke passages boorhaken. Dries en ik nemen de kabelbaan naar de Tällihütte. Na een korte maar steile aanloop staan we om 9.00 uur onderaan de route. De touwlengtes die volgen, verrassen telkens weer: randjes, versnijdingen, overhangen en traverses. Het brengt ons bij de legendarische negende touwlengte: een dertig meter lange en zeer luchtige traverse boven een enorm dak. Voor 1994, toen er extra haken werden geplaatst, moet dit zenuwslopend zijn geweest! Nu genieten we vooral van het subtiele klimmen en

62 |

het uitzicht achter ons. De sleutellengte is een 6b+ volgens de beschrijving. Wij laten onze ambities snel varen en pakken de vele boorhaken die in deze lengte voorhanden zijn. Eigenlijk zijn we door de duizelingwekkende lengtes onder ons al verzadigd, maar we worden nog getrakteerd op prachtige diepe wasserrinnen, waarop we heen en weer balancerend houvast zoeken voor handen en voeten. De uitsmijter is de diepe schoorsteen in de laatste touwlengte. Het is zo’n lengte die men vroeger nooit moeilijker dan 5 waardeerde. De moderne klimmer is echter niet gewend aan schuifelen door dergelijke nauwe spelonken. Haverwege de schoorsteen vind ik de juiste techniek en geniet ik nog van de koele schaduw die deze spleet mij biedt. Dries volgt snel tot aan de vlakke graat boven de wand. Hij wil nu, net als ik, met het laatste kabelbaantje van de dag naar het dal. Twee uur later zoeven we naar beneden, met achter ons de Tällistock die oplicht in de avondzon.

HOOGTELIJN 2-2014 | TEKST FLORIAN VAN OLDEN FOTO’S FLORIAN VAN OLDEN EN DRIES BRANDSMA

^^ en route ^^^ sportklimroute ^^^ Onderste lengtes Inwyler.

Daken bovenin de Inwyler.

Dries Brandsma (links) en Florian van Olden. Schoorsteen laatste (15e) touwlengte.

Route De route wordt in de meeste moderne beschrijvingen gewaardeerd op 6b+/ 6a+ obl. en loopt door de zuidwand van Tallistock. Let op: het gaat om rotsklimmen in een alpiene omgeving! Je kunt na de grote traverse niet meer goed terug en de rots is niet overal bomvast. Sommige 5c lengtes hebben maar één of twee haken, daar moet je veel zelf leggen en zou je verkeerd kunnen klimmen. In de zomer kan het warm worden in de route, in het voorjaar of na regen zou de uitklimspleet in de laatste touwlengte wel eens nat kunnen zijn, of kan er nog sneeuw liggen.

Afdaling De afdaling door de zuidwand zelf vergt wel wat concentratie en alpiene ervaring: volg de topgraat ongeveer 450 meter naar het oosten. Een grote steenman markeert de gully waardoor je afdaalt. Behoedzaam afklimmend (de gully ligt vol puin) en abseilend vanaf behoorlijke standplaatsen kom je aan de voet van de wand. Het is ook mogelijk om richting het noorden af te dalen en dan een pad terug naar de hut te volgen. Dit is vermoedelijk veiliger, maar kost meer tijd.

Aanloop Rijd vanaf Innertkirchen richting de Sustenpas tot aan het plaatsje Furen. Parkeer de auto nabij de Tällibahn. Volg hier te voet het pad naar de Tällihütte (anderhalf uur) of neem de kabelbaan naar de hut. Volg het pad vanaf de Tällihütte naar de klettersteig van de Tällistock. Na vijf minuten volg je een ruggetje in de helling zo’n 80 meter naar boven, richting de instap. Twee keer moet je een rotsrichel van zo’n drie tot vijf meter hoog doorklimmen, houd hierbij links (westelijk) aan. Vanaf het laatste terras traverseer je naar het oosten tot aan de instap.

Materiaal Denk aan: één kleine rugzak, voldoende water, zonnebrand en zonnebril (zuidwand), cams 0.5 t/m 2, kleine set nuts, 12 setjes, minimaal 50 meter dubbel of twintouw, lichte approachschoenen, eten, helm.

Informatie • Schweiz extrem Band 1, Jürg von Känel, Filidor, ISBN: 3-906087-27-1

• SAC Clubführer Urner Alpen Band 3 - Vom Susten zum Uristock, T. Fullin and A. Banholzer, ISBN: 978-3-85902-172-3 • Im extreme Fels, Walter Pause, een collector’s item • SAC-kaart 1210 Innertkirchen • www.camptocamp.org, www.summitpost.org en www.bergtour.ch bieden veel informatie over de route.

Gebied De Wendenstöcke en Tällistock bieden veel klimroutes vanaf de zesde graad en een klettersteig. Vanaf de top van de Tällistock kijk je naar de Engelhörner, een prachtig kalkgebied, met vele alpiene sportklimroutes op ongeveer een uur rijden. Iets verder ligt het dal naar de Grimselpas, een walhalla voor granietliefhebbers. Hier kun je zowel gemakkelijke als moeilijke routes klimmen van twee tot twintig touwlengtes. Eldorado, Handegg en Grimselsee zijn hier de bekendste klimgebieden. HOOGTELIJN 2-2014 |

DE DIAMANT IN DE ALPEN.

het in r e m o z g r e b olse Beleef de Tiro 30 m .9 1 p o l“ o ir T van „Gletsjerdorp ste Ötztal direct voor de huisdeur achter ders van het –> de 3-duizen ald w en ument Zirb bergurgl –> natuurmon gidskantoor O rg be t he n va en ls –> lokale gids n onze 4* hote onen in één va –> exclusief w 670 m Bahn tot op 2. –> Hohe Mut 080 m 3. op Bahn tot irol 2.509 m –> Hochgurgl aat naar Zuid-T tr ns pe al og ho h oc –> Timmelsj rbenwald zinsklimpad Zi –> NIEUW ge ärzenkamm e klimpad Schw en pi al W U IE –> N IA M A N T IN

OBERGU

R G L. D E D R G L- H O C H G U

D E A LP E N .

om US w.obergurgl.c ÖTZTAL TOURISM OCHGURGL urgl.com ww OBERGURGL-H 1 info@oberg 10 0 20 INFORMATION 57 (0) 0 100 F +43 T +43 (0) 5720

oetztal.com obergurgl.com

action camera’s

GOPRO HERO 3+ VERSUS GARMIN VIRB ELITE De action camera: compact, robuust en met kwalitatief goede fi lm. Bekend geworden door video’s van extreme sporten als basejumpen en freeriden, vindt hij steeds makkelijker zijn weg naar het brede publiek. Tijd voor een vergelijking waarbij we met name de gebruiksvriendelijkheid testen van twee vooraanstaande merken: GoPro en Garmin.

GoPro Hero 3+ black edition

Garmin VIRB elite

Waar de term action camera nog wat gefrons kan opleveren, weet bijna iedereen waar je het over hebt als je de naam GoPro noemt. Allereerst: welke camera je ook op je helm plakt, zodra je jezelf ziet, ontkom je bijna niet aan het beeld van Urbanus in de film Hector, waarin hij met een zwaailicht op zijn hoofd uit het weeshuis vlucht. Niet charmant. Gelukkig heeft de GoPro zo’n uitgebreide set accessoires, dat er ook een bevestiging is waarmee je de camera aan de zijkant van je helm, op je borst of aan vrijwel elk uitrustingsstuk kunt bevestigen; het oogt net iets stoerder en het andere perspectief geeft gave beelden. De GoPro zit in een robuuste waterdichte houder die er zeer betrouwbaar uitziet: geen regendruppel of sneeuwvlok die daar naar binnen kan. Ook bij een eventuele val beschermt deze houder de camera. De batterij heeft een beperkte levensduur, maar daarvoor is er ook een extra dikke batterij te krijgen. Minpuntje is dat je de camera met deze dikke batterij net niet lekker op de borst monteert. Bovendien is een preview helaas niet mogelijk, maar na wat instelwerk kun je de GoPro met je smartphone bedienen en zie je wel of je de camera goed hebt afgesteld, maar omdat de verbinding via wifi gaat, kun je op hetzelfde moment geen andere wifi op je smartphone gebruiken.

Garmin is bekend van de GPSapparaten. Nu hebben ze ook een action camera ontwikkeld die het moet opnemen tegen een gevestigde naam. Het eerste dat opvalt is de vormgeving. Waar GoPro in een rechthoekig kastje zit, lijkt de VIRB meer op de aerodynamische druppelvorm. De VIRB heeft bovendien een scherm aan de bovenkant waarop je kunt zien wat je filmt. De kwaliteit daarvan is beperkt, maar je weet wel of je de camera goed vast hebt. Tenzij je deze op je helm draagt. Maar dan is er de app waarmee je de beelden op je smartphone kunt zien. Een ander opvallend punt is de duidelijke schuifknop aan de zijkant waarmee je de camera aan- en uitzet. Ook met handschoenen aan is deze prima te bedienen en bovendien voel je of de schuif naar voren (‘aan’) of naar achter (‘uit’) staat. Helaas is de bediening voor het maken van een foto niet zo simpel, maar het is natuurlijk wel een action camera. De VIRB is waterdicht en heeft een stevig deksel met rubberen rand waaronder de batterij is opgeborgen. Helaas is de afdichting van de twee aansluitingen voor HDMI en mini-USB zo losjes uitgevoerd dat we hem niet aan een waterdichte test durfden te onderwerpen.

+ Nog steeds de standaard voor action camera’s. + Afstandsbediening standaard meegeleverd en nog veel meer accessoires verkrijgbaar (wel prijzig).

– Geen preview op camera mogelijk. – Het duurt een tijdje voor je de piepjes bij de bediening herkent. (“Staat hij nou aan of uit?”) Prijs: vanaf € 419 Informatie: www.gopro.com

Conclusie GoPro is en blijft voorlopig de standaard voor een action camera. Maar met de Garmin Virb Elite haal je een prima alternatief in huis die qua gebruiksgemak misschien nog net een streepje voor heeft. Welke je ook kiest: geen zware spiegelreflexcamera’s en slaapverwekkende diapresentaties meer, maar een lichtgewicht camera waarmee je lekker veel schiet en thuis in een avondje napret, een You Tubefilmpje van twee minuten maakt. Gaaf!

+ Bedieningsgemak van de cameraschuifknop. + Preview mogelijk. + Ingebouwde GPS. – Waterdichtheid is twijfelachtig. Prijs: vanaf € 399 Informatie: www.garmin.com

TEKST EN FOTO BOVEN BRAM MUNNICHS | HOOGTELIJN 2-2014 |

IDENTITY â&#x20AC;&#x201C; LEER MET HERKOMSTBEWIJS

Meindl heeft al menig innovaties op het gebied van schoenen teweeg gebracht. De nieuwste innovatie heet Identity. Bij de modellen uit deze nieuwe serie bieden wij een gedetailleerd herkomstbewijs van het gebruikte leer aan. Hiermee verschaft Meindl een volledig transparante kijk op de productie van de schoenen, vanaf de alpenweide waarop de koeien grazen, de leerlooierij waar het leer bewezen milieuvriendelijk wordt gelooid tot de uiteindelijke productie. Al bij de leerlooierij wordt het leer voorzien van een identificatienummer welke handmatig in het leer wordt gedrukt. Dit identificatie nummer ook Identitynummer genoemd is dan in de schoen vereeuwigd op de binnenkant van de manchet. Op deze manier kan men de afgelegde levensweg van het gebruikte bovenleer op www. identity-leder.de volgen!

ORIGINAL

Tessin Identity

Linosa Identity

www.identity-leder.de

NKBV-ledenpas

Naam: Yvonne Nipperus Leeftijd: 47 jaar Woonplaats: Den Haag

2014

NKBV-lid sinds: 2002 Beroep: Counselor/Trainer Mindfulness Eerste bergtocht: Langtang, Nepal Mooiste tocht: Van Everest Basecamp via Gokyo en de Cho La-pas naar beneden Favoriet land: Nepal. (“Maar ook Corsica en de hoge Alpen zijn geweldig.”) Levensmotto: Leef in het nu, geniet van het moment

e r è i r r a c t r o p s g r e Mijn b

‘ELK JAAR EVEN DAT PELGRIMSGEVOEL’ “V

roeger had ik een onverklaarbaar verlangen naar pelgrimstochten”, vertelt Yvonne Nipperus. “Maar dat romantische beeld moest ik na een stuk van de GR5 met mijn partner Roger, onze hond en de gehuurde ezel Quaitoun wel wat bijstellen. Onze trektocht van zes weken over de hoge Alpen, van Genève naar Briançon was fantastisch, maar het heeft ook mijn ogen geopend. Pelgrims hadden het zwaar! En het gevoel van vrijheid wordt toch ook beperkt door hele aardse dingen als het welzijn van je dieren, je voedselvoorraad en andere zekerheden uit het dagelijks leven. Zo’n trektocht is vooral improviseren en dat maakt het dan ook weer mooi: enerzijds volgen we de uitgezette route, anderzijds leven we met het moment. Komen we ineens in een pak sneeuw terecht dan zien we dat niet als een tegenslag, maar als iets moois om van te genieten. Om vervolgens een ander plan te trekken.” Dat verlangen uit haar kindertijd kwam weer boven toen Yvonne zes jaar geleden met Roger op een camping met ezels stond. “Want bij een pelgrim hoort een ezel.” Ze gingen met een van die ezels wandelen en dat beviel zo goed dat ze in de jaren erna steeds vaker een ezel leenden of huurden. In 2011 kwamen ze in aanraking met Quaitoun. “Het is zo’n leuke ezel! Hij is lief en sterk, kan lopen, klimmen en hij kan zware tochten aan. Na een eerste week met hem wilden we meer. We reserveerden Quaitoun voor het jaar erna en lieten een zadel en tassen voor hem maken voor de tocht naar Briançon. Het jaar erop liep hij mee naar Zwitserland en dit jaar maken we hopelijk met z’n vieren de GR5 af, van Briançon naar Nice. Door met Roger, hond en ezel over eeuwenoude paadjes te lopen, heb ik elk jaar even dat gedroomde pelgrimsgevoel.”

Yvonne met Quaitoun.

TEKST FEMKE WELVAART | HOOGTELIJN 2-2014 |

de NKBV VOOR JOU ^^^ DE NKBV VOOR JOU in de Nu te koop KBV-TOPV L AG webshop: N s € 3,95 voor slecht en d kosten) (excl. verz

Wessel Zomer (4 jaar) in winterse omstandigheden op de Nebelhorn in Oberstdorf (Allgau).

Foto: Allard Zomer

Ook in 2014 n r de top met de NKBV-topvlag Ga je in 2014 op pad? Zorg dan dat de NKBV-topvlag in je rugzak zit. Fotografeer jezelf met de vlag op het hoogtepunt van je tocht en mail de foto naar communicatie@nkbv.nl. Vermeld de namen van de mensen op de foto, de datum en locatie. Wij zetten de foto dan in het topvlaggenfotoalbum op onze Facebookpagina en misschien zie je je foto terug in Hoogtelijn of andere NKBV-uitingen. Eind 2014 verloten we weer een aantal leuke prijzen onder de inzenders. Je bestelt de topvlag voor maar 3,95 euro via www.nkbv.nl/webshop.

In de webwinkel Topo Freyr Nieuw in onze webshop: de prachtige nieuwe topo van het grootste Belgische klimgebied Freyr (2014). 265 pagina’s vol routes en foto’s voor maar 30 euro. Ga naar www.nkbv.nl/webshop. Je kunt hier ook onze andere topo’s bestellen.

Bestellen doe je via www.nkbv.nl/webwinkel

Aangepaste v rw rden korting bij Bever NKBV-leden krijgen 10% korting bij Bever. De voorwaarden voor deze korting zijn iets aangepast. De NKBV-korting: • is alleen van toepassing op de standaardverkoopprijs van Bever. Wanneer een artikel is afgeprijsd of er een andere aanbieding op van toepassing is, vervalt de regeling. • geldt niet op GPS, horloges, GoPro, DVD, Blu-Rays, boeken, kaarten en verhuur. • geldt bij Bever en de TNF Stores, maar niet in de BeverOutlets en de Bijenkorf. • wordt gegeven op een geregistreerde Bever Card en in de winkel op vertoon van de NKBV-ledenpas.

68 |

HOOGTELIJN 2-2014

WANNEER BEL JE DE NKBV ALARMCENTRALE? De NKBV Alarmcentrale staat 24 uur per dag, 7 dagen per week voor je klaar in geval van ernstige ziekte, een ongeval of overlijden. Omdat de NKBV Alarmcentrale is ondergebracht bij de ANWB Alarmcentrale, word je altijd in het Nederlands geholpen. Je gaat er natuurlijk niet vanuit, maar als je iets overkomt tijdens je vakantie, dan staat de NKBV Alarmcentrale altijd voor je klaar. Neem bij ziekte en ongeval wel altijd eerst contact op met de hulpverleningscentrale van je zorgverzekeraar. Het telefoonnummer vind je op de polis of het plastic pasje van de zorgverzekeraar. Medische kosten die je zorgverzekeraar niet vergoedt, kun je vervolgens middels het schadeformulier indienen bij onze verzekeringsmaatschappij W.A. Hienfeld. Wat te doen bij diefstal, schade of verlies? Zijn je eigendommen gestolen, heb je schade of ben je iets verloren? Doe dan ALTIJD aangifte bij de plaatselijke politie en vraag om een schriftelijke verklaring. Via het schadeformulier kun je de schade vervolgens declareren bij Hienfeld. Je belt hiervoor dus niet met de NKBV Alarmcentrale. Het schadeformulier vind je op www.nkbv.nl/verzekering/reisverzekering/ schadeformulier. Kijk voor meer informatie over de alarmcentrale op www.nkbv.nl/verzekering/reisverzekering/nkbv-alarmcentrale.

^^^ DE NKBV VOO ^^^ DE NKBV VOOR JOU

Tw t m met de @NKBV

WAT WORDT JOUW VOLGENDE STAP IN DE BERGEN? Wandel je in de bergen en zou je wel eens een gletsjer op willen? Of wil je weten hoe je dat sneeuwveld veilig oversteekt? Bij onze basiscursussen leer je in de praktijk wat daarvoor nodig is, in kleine groepen en onder deskundige begeleiding. Een week lang ga je onder leiding van een berggids en/of instructeur op pad. Je oefent veel en maakt natuurlijk prachtige tochten. Je overnacht meestal in hooggelegen berghutten. Eén ding is zeker: na deze week kijk je met een andere blik om je heen! Elke cursus heeft diverse data. Juni: Dolomieten, Ötztaler Alpen, Venediger Zuid, Vernagthütte, Juli: Ötztaler Alpen, Silvretta, Stubaier Alpen, Venediger Zuid, Vernagthütte, Wallis, Augustus: Dolomieten, Ötztaler Alpen, Silvretta, Stubaier Alpen, Venediger Zuid, Vernagthütte, Wallis. Kijk voor ons complete reisaanbod op www.bergsportreizen.nl.

BOE

Worksho rogra a April 11-13 12 13 13

WORKS K JE H BergspOP OP reizen ort .nl

Bergwandelen met kinderen (2-7 jaar), Ardennen, België Klettersteig, Bergschenhoek Je weg vinden met GPS, Nationaal Park Dwingelderveld Klettersteigen met kinderen (8-14 jaar), Bergschenhoek

Mei 9-11 9-11 10 10 10 11 11 11 16-18 18 18 23-25 24 24-25 25

Introductie sportklimmen, Sy & Hotton, België Bergwandelen met kinderen (8-14 jaar), Ardennen, België Je weg vinden met GPS, Nieuwkoopse Plassen Klettersteig, Bergschenhoek Hoogteziekte, Woerden Klettersteigen met kinderen (8-14 jaar), Bergschenhoek Basis alpiene touwtechnieken, Bergschenhoek Weerkunde in de bergen, Schoorl Bergwandelen met kinderen (2-7 jaar) Ardennen, België Weerkunde in de bergen, Nieuwkoopse Plassen Basis alpiene touwtechnieken, Bussum Bergwandelen met kinderen (8-14 jaar), Ardennen, België Mountainbike beginners en gevorderden, Sint-Oedenrode On the Edge in a portaledge, Bergschenhoek Klettersteig, Emscherpark, Duitsland

Juni 6-8 7 7 8 13-15 14 15 20-22

Introductie sportklimmen, Sy & Hotton, België Klettersteig, Bergschenhoek Voorbereid op bergwandelvakantie, Woerden Klettersteigen met kinderen (8-14 jaar), Bergschenhoek Bergwandelen met kinderen (2-7 jaar), Ardennen, België Basis alpiene touwtechnieken, Bergschenhoek Weerkunde in de bergen, Kootwijk Kaart, kompas en GPS in de Ardennen, België

NKBV @NKBV 6 mrt. Heb je een Mammut / Snowpulse lawineairbag uit seizoen ‘11/’12 of ‘12/’13? Controleer deze op productiefout! http://bit.ly/MQttJR #recall Andrea Nieland @AndreaNieland 5 mrt. Na een hele dag werken aan m’n scriptie #blessurepreventie een heerlijk avondje geklommen met @NKBV_MB #Oisterwijk Uepaa! @uepaa 3 mrt. Hartelijk dank Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging @NKBV - prima artikel! http://twitpic.com/dx7g0s NKBV Midden-Brabant @NKBV_MB 21 feb. Ja hoor, nog meer foto’s. Nu van het #kouweklauwen en de Open Dag. Genoeg activiteiten bij @NKBV_MB. Bekijk ze hier: http://bit.ly/19BWDoU Andreas Dijk @AndreasDijk 15 feb. Komt #ijsklimmen als sport bij de #olympischewinterspelen? Mooi om te zien http://nos.nl/op3/ artikel/610707-gaan-we-op-de-volgende-spelenijsklimmen.html @NKBV Erlijn Mulder @ErlijnMulder 14 feb. wel bij @NKBV :) “@Independer: Wist je dat off-piste skiën vaak niet onder je reisverzekering valt? http://weblog.independer.nl/reisverzekeringen/ off-piste-skien-reisverzekering/” Fleur Derks @HvS_Fleur 10 feb. @NKBV Klimwedstrijd op #RTV Utrecht (vanaf 06:40) in Boulderhal Sterk. http://bit.ly/1ge5oZ4

Inspir r anderen op de NKBV-Faceb kpagina Remy Klaasse Niet alleen opa en oma hadden de houten wandelstok met plaatjes. Dit is mijn verzameling van ongeveer 34 jaar geleden alweer. N.a.v. pagina 10 van de Hoogtelijn.

HOOGTELIJN 2-2014 |

er Dwars door de VS ov ding i e h c s r e t a W e t o r G de

4400 KILOMETER

IN HET ZADEL

In fi lms en boeken over de ruige onherbergzame berggebieden van de Verenigde Staten speelt water vaak een hoofdrol. In het land waar kolonisten en cowboys hun geluk zochten, hadden ze één belangrijk oriëntatiepunt: de Great Divide, de Grote Waterscheiding, de grens tussen rivieren die oost- dan wel westwaarts stromen. Over die waterscheiding is een route uitgezet. Ruim 4000 kilometer op de mountainbike.

70 |

HOOGTELIJN 2-2014 | TEKST FEMKE TABAK | FOTO’S FEMKE TABAK EN JORIS VAN NIEUWSTADT

Banff

Canmore

Calgary

Wie een g rote tocht als de Gre maar nog at Divide niet beke wil rijden nd is met bij de NK , mountain BV deelne b ik en, kan men aan Zie daarv een van d oor www.b e worksh ergsportre ops. izen.nl.

Alberta (CAN) British Columbia (CAN)

Canada

Roosville

Verenigde Staten

Huckleberry Pass, 1829 m Priest Pass 1827 m

Helena

Elk Park Pass 1941 m

Butte

Montana (VS)

Wyoming (VS) Idaho (VS)

Togwotee Pass 2944 m Union Pass 2807 m

Pinedale: start great divide basin South Pass 2301 m

South Pass City Rawlins: einde great divide basin

Steamboat Springs Lynx Pass, 2724 m Ute Pass, 2903 m

Silverthorne Boreas Pass 3500 m

Colorado (VS) Salida

Marshall Pass 3305 m

Cochetopa Pass 3068 m

Carnero Pass, 3099 m

Del Norte

Indiana Pass, 3630 m

Stunner Pass, 3213 m La Manga Pass, 3118 m

Abiquiu

Grants Pie Town

New Mexico (VS) Silver City Hachita Columbus Antelope Wells

HOOGTELIJN 2-2014 |

In de regen op weg naar Spray Lakes.

Gila National Forest. Marshall Pass na een brute klim.

Op weg naar Tuchuck campground, Montana.

72 |

HOOGTELIJN 2-2014

Polvedera Mesa, New Mexico

Reddingshelikopter bij Spray Lake

Fietsen gered na overstroming

Als we twee dagen onderweg zijn, komen we in een overstroming terecht. In Banff National Park spoelen bijna alle paden en bruggen weg door modderstromen. We hebben hier geen mobiel bereik maar gelukkig staan we op het moment dat het echt mis gaat op een camping waar zelfs een beheerder aanwezig is. ’s Middags komt er een helikopter en worden we, zonder fietsen, geëvacueerd naar het nabijgelegen Canmore. De weg naar de camping is zelfs lopend te gevaarlijk geworden. Gelukkig hebben de conservation officers die nu als reddingswerkers aan de slag zijn, veel sympathie voor onze onderneming. Na vijf dagen, als ze het niet meer zo druk hebben met evacuaties, halen deze helden per helikopter onze fietsen op van de verlaten camping en kunnen we via een omweg alsnog naar de VS.

e hele route, over gravelwegen en veel singletrack-paadjes, staan we versteld van het prachtige landschap. In Montana rijden we door dichte bossen met veel snelstromende beekjes en watervallen. Hier klimmen we in een paar dagen langzaam steeds hoger, tot we voor het eerst de waterscheiding oversteken. Daarna rijden we voortdurend boven de 1500 meter. Het is ruim veertig graden, vreselijk warm om bergen op te fietsen, dus nemen we lange middagpauzes en we zwemmen vaak. Zo is het net te doen. Langzaam wennen we aan de hoogte en aan het fietsen met volle bepakking. Dat komt goed uit, want in dit stuk komen we aardig wat pittige singletracks tegen, steil en vol met rotsen.

Klamme handen Een pittige singletrack is Fleecer Ridge, waar ik met twee slippende wielen en klamme handen naar beneden rijd. Elke veertig meter sta ik even stil, want dit smalle pad is echt te steil om met bepakking enigszins gecontroleerd af te rijden. Eenmaal veilig beneden staan Joris en ik nog een tijd na te genieten, zoiets lastigs hebben we nog niet eerder gereden met zulke volgepakte fietsen. Heel anders, maar even leuk is de afdaling na Huckleberry Pass. Deze lijkt op een fantastische achtbaan met snelle bochtjes in een smal paadje. De fietstassen schuren aan twee kanten langs de bomen terwijl we naar beneden crossen.

Intimiderend landschap Op de kaart staat aangegeven waar de goede wildkampeerplekken te vinden zijn. Water is hier ruim voldoende, wat verandert zodra we het Great Divide Basin inrijden: een hoogvlakte omringd door bergen. De waterscheiding splitst hier en vormt een kring om het gebied. Er stromen hier geen rivieren en er zijn alleen tijdelijke meren. Het spookstadje South Pass City, op de grens van dit gebied, ligt op een relatief begaanbare weg over de Great Divide en dus zijn via deze verlaten stad talloze kolonisten naar de far west gereisd. Het eindeloze uitzicht over het lege landschap is intimiderend en mentaal is dit een zwaar stuk. ’s Avonds komt bij onze wildkampeerplek midden in het Basin een stel bikkels aangelopen: ze

lopen de wandelversie van de Great Divideroute en maken wandeldagen van zo’n twaalf uur om dit in één seizoen helemaal te kunnen doen.

Trans-Canada Highway na de overstroming.

Buiten spelen! Na vier dagen fietsen door het droge terrein zijn we blij om weer bomen te zien. We rijden Colorado in en komen direct terecht in het skistadje Steamboat Springs. Colorado is één grote speeltuin: in veel gebieden zijn singletracks aangelegd om te mountainbiken, en verder kun je er uitstekend (sport)klimmen, kajakken, skiën en wandelen. Bij Steamboat Springs zijn downhillpaadjes aangelegd, dus we huren full-suspension-fietsen en leven ons een dag lang uit: omhoog met de skilift en dan zo hard mogelijk naar beneden rijden.

Beren op de weg De dag erna vervolgen we onze route en gaan we vanuit Steamboat Springs over een steil bospaadje omhoog. Na een dagje downhillen voelt het eigenlijk niet zo lekker om die zware fiets weer omhoog te werken. Tot ik Joris hoor roepen: “Stop, stop een beer!” Links van ons, op misschien dertig meter afstand, zit een zwarte beer met haar jong. Ik pak gauw mijn camera uit mijn tas en ben meteen het steile paadje compleet vergeten. Langs de hele route komen zwarte beren voor en in het noordelijke deel ook grizzlies. We hebben al verschillende van deze prachtige dieren gezien. In dit dunbevolkte gebied komen beren ook bij wegen en paadjes in de buurt.

Hoogste punt In Colorado zijn de hoogste passen van de hele route en we kamperen meerdere keren boven de 3000 meter. Het letterlijke hoogtepunt is Indiana Pass in Colorado, met 3630 meter. Van acht uur ’s ochtends tot half twee ’s middags zijn we bezig met het bedwingen van deze joekel. Eenmaal bovenop voelen we ons dan ook voldaan en kunnen we genieten van het waanzinnige uitzicht. Bijna elke middag en avond is er wel een onweersbui. Hoewel de boomgrens hier op ongeveer 3300 meter ligt, is het HOOGTELIJN 2-2014 |

Selkirk Campground (3200 meter).

af en toe lastig plannen wanneer we het beste een boomloze pas kunnen oversteken. ’s Avonds koelt het snel af nu we zo hoog zitten, dus we maken elke avond vuur: dat mag hier bijna overal.

Altijd honger Naarmate we verder zuidelijk komen, worden de laaggelegen stukken steeds droger en leger. Zo om de vier dagen komen we een restaurant tegen en dan eten we wat er maar te krijgen is. Hoeveel we ook eten, we hebben bijna altijd honger. Gelukkig kun je hier in piepkleine restaurantjes heerlijk Mexicaans eten krijgen. In New Mexico hebben de paden veel onder erosie te lijden en wordt het fietsen regelmatig weer echt mountainbiken. De 10 liter waterzak maakt het niet makkelijker: hier komen we niet meer elke avond water tegen, dus nemen we steeds een voorraad voor twee

Zwarte beer met jong bij Steamboat Springs.

dagen mee. Uiteindelijk, nadat we twee dagen eerder de bergen definitief achter ons hebben gelaten, komen we aan in Columbus (New Mexico). We zijn er: op de grens tussen de VS en Mexico.

Informatie Met 4418 kilometer en meer dan 60.000 hoogtemeters is de Great Divide mountainbikeroute de langste onverharde fietsroute ter wereld. De Adventure Cycling Association ontwikkelde de route die voert van Banff, Canada naar Antelope Wells, New Mexico, VS. Hierbij volgt de route zo veel mogelijk de waterscheiding (divide) van het continent.

Algemeen

Je kunt zowel van noord naar zuid als van zuid naar noord rijden, maar een aantal afdalingen in de noord-zuidroute zijn als beklimming onmogelijk. Dat betekent dat je met een volgepakte fiets moet lopen, of een omweg moet kiezen. Van noord naar zuid kun je het best starten tussen half juni en eind augustus. Van zuid naar noord kun je beter iets eerder al vertrekken, voordat het hoogzomer is in de woestijn van New Mexico. Vanaf begin mei is de zuid-noordroute te volgen, waarbij je wel kans loopt dat de passen in Colorado nog besneeuwd zijn. Reken op zes weken tot drie maanden om de route helemaal te rijden.

74 |

HOOGTELIJN 2-2014

Materiaal

Er zijn twee goede opties: een hardtail mountainbike met bagagerekjes of een full-suspensionfiets met een BOB-trailer (Beast of Burden: fietsaanhangwagen). Zorg dat je alles bij je hebt voor kamperen, eten en eenvoudige fietsreparatie.

Veiligheid

De mooiste aspecten van de route brengen ook wat risico’s met zich mee: gebrek aan water, de vaak slechte kwaliteit van wegen, de hoogte en de aanwezigheid van beren, wolven en poema’s maken dat je behoorlijk zelfvoorzienend moet zijn. Op het grootste deel van de route heb je geen bereik met je mobiele telefoon en je komt maar weinig mensen tegen, dus hulp van buiten is er niet zomaar.

Terrein

Je rijdt over gravelwegen, singletracks, vulkaanzand, oude treinroutes, onverharde wegen en af en toe asfalt. Vooral in Montana en New Mexico kunnen de singletracks (speciale mountainbikepaden) behoorlijk technisch zijn. In New Mexico verandert regen de wegen nogal

eens in onbegaanbare modderpoelen. Wie dat tegenkomt heeft geen andere oplossing dan wachten tot de weg weer droog is.

Reis

Vliegen naar Calgary, diverse malen per week rechtstreeks vanaf Schiphol. Vandaar kun je met de bus naar Banff, of eventueel op de fiets (over de snelweg). Terug kan bijvoorbeeld vanaf El Paso Texas, 130 kilometer vanaf het alternatieve eindpunt Columbus. Er zijn ook andere opties, zie het boekje over de route.

Kaarten & Gids

De kaarten van de Great Divideroute zijn te vinden via de site van de Adventure Cycling Association, www.adventurecycling.org. Hier wordt ook een lijst met addenda bijgehouden, waarop de laatste informatie staat over (wild)kampeerplaatsen en waterbronnen. Check ook de informatie over de veiligheid in Canada na de overstroming van afgelopen jaar (zie het kader op pagina 73). Het boekje Cycling the Great Divide van Michael McCoy, geeft nuttige informatie over de etappes, planning en een paklijst. ISBN: 0-89886-698-7.

KORTING BIJ BEVER V R NKBV-LEDEN Bij Bever ontvang je op vertoon van je NKBV-ledenpas 10% korting op alle artikelen uit het assortiment*. Op deze pagina vind je voorbeelden van mooie producten tegen het aantrekkelijke NKBV-ledentarief. Kijk op bever.nl voor een Bever winkel bij jou in de buurt. Activeer je korting online NKBV-leden kunnen ook online met 10% korting winkelen bij Bever. Stuur dan eerst een kopie of foto van je NKBV-ledenpas naar webservice@bever.nl. Vermeld in de mail je

naam, adres, telefoonnummer en eventueel Bever Cardnummer. Je ontvangt een bevestiging zodra de NKBV-korting aan je Bever Card is gekoppeld. Vervolgens kun je gebruikmaken van de 10% korting op bever.nl.

Exclusief bij Bever

BIOLITE CAMPSTOVE De BioLite CampStove is ontworpen voor buitensportavonturen en als noodvoorziening. Je kookt er net zo schoon, veilig en makkelijk op, als op kooktoestellen met aardoliederivaten. Bovendien voorziet de CampStove je elektronica van stroom! • Gewicht: 935 gram • USB-vermogen: 2W (5V) continue stroom / 4W (5V) piekstroom • Laadt de meeste USB-oplaadbare apparaten, inclusief smartphones 95 • Kooktijd (1 liter water): 4,5 minuut (afhankelijk js pri le ma nor van de kracht van het vuur)

€ 149,

v r NKBV-leden

€ 134,95

BIOLITE KE LEPOT

van

€ 379,95 v r

€ 289,95**

S NTO CORE ALU D P BLACK Het buitensporthorloge Suunto Core is uitgerust met een hoogtemeter, barometer, dieptemeter, kompas, stormalarm en automatische alti/barofunctie, en de standaardhorlogefuncties tijd, tweede tijd, datum, alarm, stopwatch, countdown timer en zonsopkomst en -ondergang. Dankzij de unieke snorkelfunctie kun je gegevens tot op 10 meter diepte nauwkeurig aflezen. • Hoogtebereik: -500 tot 9000 meter • Waterbestendig: 30 meter • Batterij door de gebruiker te vervangen * Met uitzondering van speciale aanbiedingen. ** Zo lang de voorraad strekt.

Met de dunne rvs BioLite KettlePot van 1,5 liter zet je een pot koffie en kook je je maaltijden. Dit multifunctionele outdoorgereedschap vormt een twee-eenheid met de BioLite CampStove, maar de BioLites zijn ook afzonderlijk verkrijgbaar. Doordat het hitteschild aan de onderkant van de Kettle de wind tegenhoudt, gaat het koken sneller. De uitklapbare siliconen gecoate handgrepen worden niet heet tijdens het koken. Met het BPA-vrije deksel kun je veilig afgedekt koken en vloeistoffen schenken. Ben je klaar met koken dan berg je de CampStove ter bescherming op in de KettlePot. • Gewicht: 465 gram.

normale prijs

€ 64,95

v r NKBV-leden

Exclusief bij Bever

€ 58,45

HOOGTELIJN 2-2014 |

p o h s k r o w e g d e l a t r o P

OVERNACHTEN

IN DE WAND Tijdens de NKBV-workshop On the edge in a portaledge gingen drie portaledges de hoogte in: Casper Mann en zijn vrouw Fatma Fidan, Daan Schöne, Diederik Stoorvogel en instructeur Martin Fickweiler sliepen hangend aan de klimwand van Monte Cervino in de buitenlucht van Bergschenhoek. Casper: “In het pikkedonker richtten we ons bivak in en brachten we gezekerd in onze gordels onze eerste nacht in een portaledge door.”

76 |

HOOGTELIJN 2-2014 | TEKST FEMKE WELVAART | FOTO’S BRYAN SCHRÖDER

Martin Fickweiler geeft instructies.

Ook slapen op hoogte ?

De NKBV organiseert ook dit voor- en najaar weer de workshop On the edge in a portaledge. Op 2425 mei en 13-14 september 201 4 in Bergschenhoek. Kij k voor meer informatie op ww w.bergsportreizen.nl of in de Bergsportreizengids 201 4 op pagina 19.

“I

n het bigwall-klimmen wordt elk klein onderdeel van het klimmen uitvergroot”, legt Casper uit. “Simpele zaken als naar de wc gaan, klimmateriaal neerleggen, iets van onderuit je tas pakken, drinken, koken, eten, slapen: alles is onderworpen aan de onverbiddelijke regels van de zwaartekracht. Elke doorgaans achteloze handeling vereist ineens een klimtechnische benadering en dat is precies wat bigwall-klimmen voor mij zo bijzonder maakt.”

Eerst droog oefenen Instructeur Martin laat de deelnemers eerst droog oefenen op de grond, zodat ze later op hoogte zonder problemen hun portaledge in elkaar kunnen zetten. “Je clipt hem aan een punt vast en trekt hem dan uit de zak”, vertelt Daan. “Er kiepert dan een nogal onoverzichtelijk geheel uit: een wirwar van buizen, bandschlinges en doek. Toch is het een vernuftig systeem. Zolang je de goede volgorde aanhoudt, is het niet zo moeilijk.” Casper vergelijkt het systeem met een puzzel. “Ook die past maar op één manier.” Al gauw spreekt de groep alleen nog in Engelse klimterminologie zoals ledge, daisy en haulbag.

De nacht in Martin stelt voor om alleen het platform van de portaledge op te zetten en de tenten achterwege te laten. De weersvoorspelling is tenslotte goed en zo kunnen de deelnemers meer genieten van het uitzicht en bovenin beter met elkaar communiceren. Daan: “We klommen voor en fixeerden de touwen, daarna volgde een crashcursus jumarren. Omdat ik nog net niet helemaal de goede slag te pakken had, kostte het aardig wat energie om boven te komen.” Eenmaal boven takelden Diederik en Daan hun haulbag

naar boven. “Gelukkig was die niet zo zwaar, dus ging het redelijk soepel.” Dan volgt het opbouwen van de portaledge. Diederik: “Op de grond leek het zo makkelijk, maar op hoogte en in het donker blijkt het toch anders. Dankzij onze goede samenwerking en communicatie ging het uiteindelijk best vlot.” Dan verlaten ze voor de eerste keer de vertrouwde wand. Diederik: “Het voelde onnatuurlijk om mijn touw los te laten en alleen nog aan mijn zelfzekering te zitten. Check, check en dubbelcheck. Ja, het voelde veilig en vertrouwd. Ik keek zelfs even over het randje… Heerlijk, dat gevoel!” Fatma en Casper zijn nog bezig als de zon langzaam achter de horizon verdwijnt. Casper: “Wanneer het donker wordt, bekruipt je dat eenzame gevoel op hoogte. Geholpen door de felle stralen van onze hoofdlampjes zetten we de portaledge in het pikkedonker in elkaar en we richtten ons bivak in. Alle spullen hingen we aan de daisy chain, de kapstok waaraan we ze ordelijk afzekerden. Toen gingen ook wij, liggend in onze slaapzaken en gezekerd via onze gordels, de nacht in.”

Veel bekijks Daan vertelt dat het in het begin even wennen is. “Als je met zijn tweeën op een

portaledge zit, moet je zorgen dat hij in balans blijft en niet omkiepert. Pas na een half uur voelde ik me meer op mijn gemak en zat ik met mijn benen over de rand van het uitzicht te genieten. We zagen beneden de feestjes van Outdoor Valley en kregen veel bekijks. Iemand bood ons alcoholvrij bier aan. We lieten een emmer zakken en hesen een voorraadje naar boven. Het smaakt me goed, maar toch dronk ik niet te veel. Naar de wc gaan vanaf een ledge is niet echt handig. Een kleine boodschap moet in een fles en een grote in de emmer. Privacy is geen optie. Dat probeerde ik dus maar tot de volgende morgen uit te stellen.”

Imposant Het blijft die nacht niet droog. Casper: “Ik werd wakker van een milde Hollandse motregen op mijn gezicht. Toen ik mijn ogen opendeed, zag ik de lichtjes van de Rotterdamse skyline fonkelen. Imposant!” De deelnemers worden ’s ochtends vroeg wakker. Martin zet koffie op zijn hangende brandertje terwijl de eerste vogels luid kwetterend onder hen door vliegen. Daan: “Dit was een heel mooie en leerzame ervaring. Er komt toch meer bij kijken dan ik in eerste instantie had verwacht. Ik verheug me nu al op een volgende keer, maar dan op echte rots!” Ook Diederik is enthousiast: “Eindelijk heb ik een tak van sport gevonden waarin het grandioze van alpinisme en het spannende van sportklimmen samenkomen.” Casper wil na dit avontuur in Bergschenhoek meer met wat hij heeft geleerd: “Deze workshop heeft me bewust gemaakt van alle aspecten in het klimmen: elk voorwerp is belangrijk, alles moet je vooraf doordenken. Afzekeren is het motto. Dit was Rotterdam, nu op naar Yosemite!” HOOGTELIJN 2-2014 |

Hoogtelijn verloten Onder de lezers van Viertausender der we een exemplaar van gesteld door Alpen, beschikbaar . Meld je aan o.v.v. www.klimboeken.nl hoogtelijn@nkbv.nl. ‘Viertausender’ via

^^^^ gespot ^^^ gespot ^^^ internet

Boek

Kla ieker vernieuwd

Hype

Een van de klassiekers onder de bergboeken is het in 1923 uitgegeven Viertausender der Alpen van de Oostenrijker Karl Blodig. Het boek van de klimmende oogarts die alle vierduizenders in de Alpen beklom, is in de loop der jaren diverse malen aangevuld, geactualiseerd en uitgebreid. Dit jaar verschijnt de veertiende druk, die met name tekstueel is aangepast en actuele foto’s heeft gekregen. Blodig is de grondlegger van het boek, dat daarna door anderen is overgenomen en verfraaid. Na de dertiende editie van 2007 overleed de schrijver Helmut Dumler, die de teksten in het boek vanaf 1968 tot aan zijn dood in 2010 verzorgde. Hij wordt in de vernieuwde uitgave nog wel als mede-auteur genoemd. Fotograaf Willi P. Burkhardt is inmiddels 92 en naast zijn materiaal, vooral fraaie luchtopnamen, is er plaats voor jongere fotografen zoals Marco Volken en Ralf Gantzhorn.

Op internet circuleren plotseling heel wat bloedstollende filmpjes van illegale beklimmingen van hoge gebouwen. Google op ‘Shanghai tower crane’ en kijk neer op Shanghai door de ogen van een paar waaghalzen. Goed voor een wee gevoel in de maagstreek. http://www.youtube.com/watch?v=gLDYtH1RH-U

Er zijn bergen net onder de 4000 meter die zeker zo mooi, attractief en interessant zijn als de vierduizenders, maar de fascinatie ligt toch vooral in het magische ronde getal. Toen Blodig zijn successen behaalde, telden alleen de hoofdtoppen. Naderhand zijn er 128 toppen boven de 4000 meter geteld, maar de internationale bergsportfederatie UIAA heeft het aantal officiële toppen teruggebracht tot 82; de rest wordt gezien als ‘bijtoppen’. Op een enkele berg na, liggen alle vierduizenders in Zwitserland, bij elkaar gebracht in 54 hoofdstukken. Foto’s, toegangsroutes, kaarten en tekeningen geven een goed beeld van de mogelijkheden op de bergen. Het levert prachtig materiaal op voor 272 bladzijden kijk-, lees- en bladergenot. Viertausender der Alpen roept herinneringen op aan geslaagde beklimmingen, mislukte tochten en het zet aan tot plannen en dromen over de verschillende vierduizenders. [Peter Daalder] Viertausender der Alpen, Wolfgang Pusch, Helmut Dumler, Willi P. Burkhardt Uitgave: Bergverlag Rother, München, 2013 ISBN: 978-3-7633-7431-1 Prijs: € 49,90

78 |

Boek

De weg n r vrijheid In het boek Freeriders lijkt het een voor de hand liggende keuze om van de makkelijke weg in het leven af te dwalen en te kiezen voor een moeilijkere: dwars door witte vlaktes en over grote flanken van indrukwekkende bergtoppen. Achttien interviews met verschillende snowboarders en skiërs geven achttien verschillende antwoorden op de vraag hoe je die zogenoemde weg naar vrijheid bewandelt. Met alle gevolgen van dien, want elke freerider neemt uiteindelijk de risico’s die ermee gepaard gaan, voor lief. [Mirte van Dijk] Freeriders - Close encounters with the world’s top freeriders, Martino Colonna, Francesco Perini Uitgave: Edizioni Versanté, 2013, www.versantesud.it ISBN: 978-88-96634-98-1 Prijs: € 33

Boek

rectificatie L f je dr m In de vorige editie vertelden we over Leef je droom van Eric Arnold. Er is toen een foutje geslopen in het mailadres dat we erbij vermeldden. Kijk voor meer informatie over het boek van deze Nederlandse klimmer op www.everest-interim.nl.

Verplichte kost Het is dat de meeste bergwandelaars echte grammenjagers zijn, anders zou ik zeggen: neem dit boek (256 pagina’s, 550 gram) op in je standaarduitrusting. Het staat namelijk boordevol nuttige tips en wetenswaardigheden, die zijn verdeeld over vijf hoofdstukken: een inleiding, ‘voorbereiding’, ‘onderweg’, ‘nood & EHBO’ en ten slotte een serie ‘leuke lijstjes’. Waar let je op bij de aanschaf van een rugzak? Hoe steek je veilig puin- en blokkenvelden over? Hoe maak je een kruispeiling als je niet precies weet waar je bent? En prik je die blaar door of niet? Deze en vele andere vragen worden uitvoerig (en in onvervalst Vlaams!) beantwoord. Ook paklijstjes voor verschillende soorten tochten in zomer en winter, een alpien woordenboek en zelfs tips voor toepasselijk leesvoer ontbreken niet. Kortom: een handig – om niet te zeggen essentieel – naslagwerk, zowel voor beginnende als ervaren bergwandelaars. De sfeervolle foto’s zorgen er bovendien voor dat ik meteen zin krijg om mijn rugzak te gaan inpakken. Is er dan helemaal niets aan te merken op dit boek? Jawel. Een kleinigheidje, maar toch: ik mis een index, waardoor het wat lastig is om snel iets over een bepaald onderwerp op te zoeken. Al is bladeren in dit boek bepaald geen straf... [Marieke van Kessel]

HOOGTELIJN 2-2014 | TEKST ONDER REDACTIE VAN FRANK HUSSLAGE EN ICO KLOPPENBURG

Hoe word ik bergwandelaar?, Debbie Sanders, Geert van Speybroek Uitgave: Lannoo, Tielt, 2013 ISBN: 9789401402842 Prijs: € 19,99

gespot ^^^ gespot ^^^ BLOG

Boek

North Wales Climbs

Op weg n r n lustrum

â&#x20AC;&#x2DC;Fraaiâ&#x20AC;&#x2122; en â&#x20AC;&#x2DC;mooie vormgevingâ&#x20AC;&#x2122; zijn misschien niet de eerste woorden die je invallen als je door de nieuwe Rockfax North Wales Climbs bladert. â&#x20AC;&#x2DC;Praktischâ&#x20AC;&#x2122; en â&#x20AC;&#x2DC;erg compleetâ&#x20AC;&#x2122; waarschijnlijk wel. In precies 400 bladzijden bestrijkt de gids 56 gebieden en gebiedjes in Midden- en Noord-Wales. De topo biedt een enorme variatie in karakter van de routes â&#x20AC;&#x201C; zeekliffen, bergtochten, steengroeves. De beschreven routes zijn goed verdeeld over de moeilijkheidsgraden. Uitgever Rockfax heeft aangekondigd dat er in de loop van dit jaar een bijbehorende app komt. Tot die tijd bieden QR-codes toegang tot routebeschrijvingen en kaartjes in Google Maps. Ook handig: bij de topoâ&#x20AC;&#x2122;s van zeekliffen staat een QR-code waarmee je de getijdentabellen voor de komende drie dagen kunt downloaden.

Sinds 2005 houden Paul Lahaye en zijn zoon Chris op http://lahaye.ws/Blog/ een blog bij over klimmen. Vaak vanuit Limburgs perspectief, altijd met mooie fotoâ&#x20AC;&#x2122;s. Check ook de cartoons van Toon Hezemans, alias tejohaas!

North Wales Climbs, Mark Reeves e.a. Uitgave: Rockfax 2013 www.rockfax.com ISBN: 978-1-873341-82-7 Prijs: ÂŁ 29,95

internet

Bloedstoď&#x161;żend Ho old Op https://vimeo.com/86574191 is een prachtig filmpje te zien van solospecialist Alexander Honnold. Hij klom op 15 januari El sendero luminoso (7B+) in Mexico en had iets minder dan drie uur nodig om de route van vijftien touwlengtes te soleren. Geniet van zijn stopwoordjes (â&#x20AC;&#x153;Itâ&#x20AC;&#x2122;s kinda likeâ&#x20AC;Śâ&#x20AC;?), verbaas je over die lastige luchtige pas naar rechts en verwonder je over zijn glimlach als hij met een no hands rest staat te chillen op een richeltje.

Boek

Alpe Adria Trail: Wandern im Garten Eden Boekje met beknopte omschrijvingen van de circa 37 etappes van de Alpe Adria Trail. Een 700 kilometer lange route van de GroĂ&#x;glockner in Oostenrijk naar Muggia (TriĂŤst) in ItaliĂŤ. Inclusief kaartjes, hoogteprofielen, bezienswaardigheden langs de route, suggesties voor zes rondwandelingen onderweg, culinaire tips en adressen van plaatselijke VVVâ&#x20AC;&#x2122;s. Duitstalig. Handig: dit boekje is via de website www.alpe-adria-trail.com in verschillende talen ook gratis te downloaden als app voor de smartphone. [Marieke van Kessel] Alpe Adria Trail: Wandern im Garten Eden, www.alpe-adria-trail.com.

internet

angst njagend dichtbij! Op donderdag 6 februari rond kwart over twee filmde Tomi Ennomoser de grote natte sneeuwlawine die in Passeier, Zuidtirol naar beneden kwam. Op www.youtube.com/watch?v=f5waSw2mMfY is het indrukwekkende filmpje te zien, dat Tomi meer dan twee miljoen hits opleverde! Let op het prachtige commentaar in zwaar dialect.

A s v r alpinisten Onder redactie van Peter Mienes

Vogels van Europa

Is het nu de Alpenkauw of de Alpenkraai die ons direct in de gaten heeft bij het openen van ons lunchpakket? En die roofvogels die zo majestueus door het luchtruim cirkelen, zijn dat werkelijk Steenarenden? Zoek ze al determinerend op in deze app, op alfabet of via een hoofdgroep. Per vogel is een beschrijving opgenomen, mooie fotoâ&#x20AC;&#x2122;s, het geluid en informatie over voorkomen, habitat, voedsel en de buitenlandse namen. Meer info: zoek in de iTunes store op â&#x20AC;&#x2DC;vogels europaâ&#x20AC;&#x2122;, prijs â&#x201A;Ź 7,99.

WandelZapp foto

Hunkeren n r de bergen Ja hoor, de hunkering uit de vorige Hoogtelijn heeft wat losgemaakt! Half Nederland blijkt de blik op de bergen te hebben gericht, ook onder zeeniveau, of vanuit de achtertuin. Willem en Anneke Brouwer uit Hellevoetsluis genieten (â&#x20AC;&#x153;als het weer het toelaat!â&#x20AC;?) van het uitzicht op de LĂźnersee bij Brand, met in de verte de TotalphĂźtte. â&#x20AC;&#x153;Misschien hebben jullie hier iets aan voor jullie rubriekâ&#x20AC;?, schrijven ze. Nou, reken maar! Meer hunkerende bijdragen zijn welkom op hoogtelijn@nkbv.nl.

Met deze app van wandelzoekpagina.nl heb je toegang tot ruim 600 wandelingen in Nederland. Je kunt zoeken op afstand, plaats, provincie, ov of je locatie. De route en je eigen locatie worden afgebeeld op een kaart. Een routebeschrijving, fotoâ&#x20AC;&#x2122;s en achtergrondinformatie completeren de gegevens over de wandelingen. Je betaalt â&#x201A;Ź 1,79 per wandeling of â&#x201A;Ź 12,99 per jaar voor een abonnement. Meer info: zoek in de iTunes store op â&#x20AC;&#x2DC;wandelzappâ&#x20AC;&#x2122;.

HOOGTELIJN 2-2014 |

WANDELEN, WAAR FJORD-NOORWEGEN BETOVERT Ontdek de Noor in jezelf

TROLLTUNGA HARDANGERFJORD

Bergen

Oslo

NIEUW

DIRECT NAAR DE FJORDEN Overtocht van Hirtshals in Denemarken naar Bergen in Noorwegen voor 2 personen incl. auto (max. 2 m. hoog en 5 m. lang). Aanbieding is excl. hut of extra hoogte en/of lengte auto.

Langesund Stavanger

Vanaf

€ 119,-

Te boeken bij Fjord Line www.fjordline.com Tel: +31 43 327 00 61

Officiële partner:

WANDEL DOOR SPECTACULAIR FJORD-NOORWEGEN Ontdek al wandelend de unieke combinatie van bergen en fjorden in Fjord-Noorwegen. Je hebt keus uit tal van gemarkeerde routes op elk niveau. Trek van hut naar hut of maak een dagwandeling en geniet van de dramatische landschappen. www. fjordnorway.com

Foto’s: Terje Nesthus - Fjord Norway, Mattias Fredriksson - Fjord Norway, Scott Sporleder - Fjord Norway, Sverre Hjornevik - Fjord Norway, Espen Gees

Kristiansand

Hirtshals

^^^^^^^^^^^^^ gespot ogtelijn verloten Onder de lezers van Ho exemplaar van een op we uit onze websh s maken op kan ook je Gimme Kraft! Wil o.v.v. â&#x20AC;&#x2DC;Gimme Kraftâ&#x20AC;&#x2122; het boek? Meld je aan via hoogtelijn@nkbv.nl.

Boek

Krach raining 2.0

M r dan aď&#x161;ż n n pa age

Het is groen, hip en leest als een topo. The ultimate guidebook om sterker te worden als klimmer of boulderaar: Gimme Kraft! Starten met krachttraining is niet zo makkelijk, zeker niet in een land waar de kennis over en ervaring met (kracht)training voor klimmen behoorlijk beperkt is. Patrick Matros en Dicki Korb schreven met Gimme Kraft! een handzaam en helder boek dat de wondere wereld van krachttraining toegankelijk maakt. Het boek legt kort uit waaraan een goede training moet voldoen, om vervolgens een oefening per pagina uit te werken. Begeleid door fotoâ&#x20AC;&#x2122;s, een beschrijving van goede uitvoering, het doel van de oefening en voor wie deze geschikt is. Via de website kun je daarnaast nog een uitgebreidere theoretische achtergrond downloaden. Elk hoofdstuk behandelt een trainingsattribuut en de verschillende oefeningen die je ermee kunt doen. Per hoofdstuk worden in de intro de doâ&#x20AC;&#x2122;s en donâ&#x20AC;&#x2122;ts beschreven: hoe gebruik je bijvoorbeeld het campusbord en hoe voorkom je blessures? Daarmee heb je aardig wat in je handen om een leuk programma voor jezelf te maken. Was je nog niet enorm gemotiveerd, dan zorgen de Pro-tips op DVD van o.a. Sascha DiGiulian, MĂŠlissa Le NevĂŠ en Tsukuru Hori en oude footage van Wolfgang GĂźllich voor wat extra spice. Wat je naast het boek nodig hebt om je programma goed uit te voeren, is een behoorlijke berg attributen. En dat maakt het boek niet voor iedereen even bruikbaar. Een TRX kun je nog bestellen, maar een stokjesbord? Een sloperrail? Een doorsnee klimhal heeft niet meer dan een boulderwand, campusbord en een vingerbord. En juist het vingerbord wordt niet beschreven. Inspiratie biedt het boek echter voldoende. Een aanrader! [Aukje van Weert]

Veel reisfotoboeken tonen slechts een oppervlakkig beeld, gezien vanuit het perspectief van een incidenteel langstrekkende toerist met camera. Het fotoboek The Himalaya my home van de Nederlandse fotograaf Jan Janssen is een zeer prettige uitzondering. Het toont de meerwaarde van een hele reeks bezoeken aan telkens dezelfde regio. Hij leerde als bezoekende fotograaf het gebied steeds beter kennen en doordat hij tussendoor weg was, sleet het bijzondere niet. Gedurende veertien bezoeken aan Noord-India, Noord-Nepal en Tibet maakte Janssen een prachtig en intens beeldverslag van het leven daar. Een levensstijl die zo uit een geschiedenisboekje lijkt te komen, maar die in dit hoogste grensgebied van de wereld vaak nog springlevend is. Een voorwoord van de Dalai Lama en veertien gedichten begeleiden de 115 jaloersmakend mooie fotoâ&#x20AC;&#x2122;s in een dito verzorgd boek. De uitgave is ondertussen bekroond als â&#x20AC;&#x2DC;Worldwide winner of Xerox best-of-the best Photo publishing â&#x20AC;&#x201C; Photographic bookâ&#x20AC;&#x2122;. [Frank Husslage]

The Himalaya my home, Jan Janssen Uitgave: Jan Janssen, 2013, www.janjanssenfotografie.nl ISBN: 978-90-816152-2-8 Prijs: â&#x201A;Ź 49,95

krant Onder het kopje â&#x20AC;&#x2DC;Krimpâ&#x20AC;&#x2122; lezen we in de Metro over de trieste neergang van Mount Cook, in Nieuw-Zeeland. Voor de tweede keer is de hoogte van de berg naar beneden bijgesteld. De laatste zin van het berichtje laat zien dat het niet door een onderzoeksjournalist is geschreven.

Boek

Koningi en van de alpenweiden

Gimme Kraft!, D. Korb, P. Matros, H. Huch Uitgave: CafĂŠ Kraft Verlag, NĂźrnberg, 2013 ISBN: 978-3-00-042331-4 Prijs in de NKBV-webshop: â&#x201A;Ź 29,90

Traum Alp - Ă&#x201E;lplerinnen im PortrĂ¤t, Daniela Schwegler, Vanessa PĂźntener Uitgave: Rotpunktverlag, ZĂźrich, 2013 ISBN: 9783858695574 Prijs: â&#x201A;Ź 31,50

Als je in de zomer door de Alpenweiden wandelt, dan kom je ze vast wel eens tegen: de boerengezinnen die hier het hele seizoen verblijven om hun vee te laten grazen en er kaas en yoghurt te maken. Mogelijk vraag je je net als ik af hoe hun leven eruitziet. Dat het niet zo idyllisch is als het misschien lijkt, blijkt uit dit boek van journaliste Daniela Schwegler en fotografe Vanessa PĂźntener. Zij portretteerden vijftien vrouwen, die vertellen over het leven op hoogte, tussen de koeien en geiten. Het is keihard werken, vaak van zonsopkomst tot zonsondergang, en dat drie of vier maanden achtereen. Maar dat weegt niet op tegen de frisse lucht, de schitterende uitzichten en, zoals een van de vrouwen het omschrijft, het gevoel â&#x20AC;&#x2DC;koningin van de Alpenâ&#x20AC;&#x2122; te zijn. De openhartige interviews zijn geĂŻllustreerd met sfeervolle fotoâ&#x20AC;&#x2122;s, die het dagelijkse leven op de alm mooi in beeld brengen. De auteurs wisten bovendien aan de boerinnen recepten te ontfutselen; leuk voor als je wilt weten wat de pot schaft hoog boven Grindelwald of als je die heerlijke Zwiebelsuppe mit AlpkĂ¤sebrot ook thuis wilt maken. Ook handig: tips voor wandelingen in de directe omgeving van de boerderijen. Het Duitse Traum Alp is een aanwinst in de boekenkast van iedere almliefhebber (m/v). [Marieke van Kessel] HOOGTELIJN 2-2014 |

^^^ vooruitblik ^^^ vooruitblik ^^^ Hoogtelijn 3-2014 verschijnt 6 juni

Colofon

CHAMONIX

Wandelen tussen de alpinisten

Hoogtelijn is het officiĂŤle tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging (NKBV). Het verschijnt vijf keer per jaar. De redactie staat open voor bijdragen van leden en derden waarbij de redactie het recht heeft, zonder opgave van redenen, de bijdragen niet te plaatsen. Het al dan niet op verzoek van de redactie aanbieden van artikelen aan Hoogtelijn impliceert toestemming voor openbaarmaking en verveelvoudiging ten behoeve van de elektronische ontsluiting van Hoogtelijn. Overname van (delen uit) artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie van Hoogtelijn.

Redactie Peter Daalder (hoofdredacteur), Femke Welvaart (eindredacteur), Ernst Arbouw, Mirte van Dijk, Sieto van der Heide, Frank Husslage, Marieke van Kessel, Ico Kloppenburg, Anne van Leeuwen, Bram Munnichs, Florian van Olden, Ivar Schute.

Medewerkers Jody Hagenbeek, Peter Uijt de Haag, Christine Tamminga, Arnold Tang, Milka van der Valk Bouman (correctie), Saskia Gottenbos (cartografie), Toon Hezemans (cartoons).

Redactie-adres NKBV-Bureau, t.a.v. Secretariaat Hoogtelijn, Postbus 225, 3440 AE Woerden hoogtelijn@nkbv.nl, www.hoogtelijn.nl

HUTTENTOCHT IN SLOVENIĂ&#x2039;

Advertentie-exploitatie ManagementMedia BV Postbus 1932, 1200 BX Hilversum Tel. 035-6232756, fax 035-6232401 Olger Kooring, Peter Dierdorp olger.kooring@managementmedia.nl peter.dierdorp@managementmedia.nl

Vormgeving Studio ManagementMedia, Edith van de Giessen (art director), Anita Baljet

Druk Senefelder Misset, Doetinchem Oplage: 36.000 ISSN: 1387-862X

Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging

RIO

Meer dan WK Voetbal 82 |

HOOGTELIJN 2-2014

FE ITEN EN FA BE LS

over eten en drinken

Bellen 0348-409521 Bezoeken Houttuinlaan 16-A, 3447 GM Woerden Schrijven Postbus 225, 3440 AE Woerden Fax 0348-409534, info@nkbv.nl Betalen GIRO 53 47 44, BANK 16 14 17 213 IBAN NL84RABO0161417213 BIC RABONL2U