Hoogtelijn 1 / 2021

WWW.NKBV.NL | FEBRUARI 2021 | NR 1

BERGSPORTMAGAZINE VAN DE KONINKLIJKE NEDERLANDSE KLIM- EN BERGSPORT VERENIGING

verlangen naar sneeuw, kou en vrijheid

WARME NACHT

Hoe kies je de juiste slaapzak?

SPIZ DI LAGUNÀZ Steil, woest en onherbergzaam

ZELFSPOT

Voor het eerst op wintersport

1

De waterdichte allrounder Innox Pro Gtx Mid heeft een Lowa DynaPU tussenzool wat de nodige demping zorgt. Daarnaast stabiliseert het innovatieve Lowa Monowrap-frame iedere stap op elk terrein.

2

LIEFDE VOOR BUITEN

DUURZAMER GENIETEN VAN DE NATUUR In 2021 klinkt onze merkbelofte in al onze communicatie door: BUITEN IS GOED VOOR ONS. En daarom zijn wij ook goed voor buiten.

DUURZAME AMBITIE Bij Bever zetten we in op schone productie en eerlijke handel.

Onze ambitie: binnen drie jaar moet ons hele assortiment uit duurzamere merken bestaan. Daarom geven we nu al ruim baan aan duurzame producten en merken en werken we samen met onze leveranciers aan een nog groener en eerlijk assortiment.

BEVER RECYCLE PROGRAMMA Weggooien is zonde, alle producten verdienen een tweede leven.

Daarom kun je in al onze winkels je oude outdoor schoenen en kleding inleveren voor ons outdoorrecycleprogramma. Wij zorgen ervoor dat de nog draagbare producten bij bijvoorbeeld daklozen terecht komen.

Niet herdraagbare kleding wordt door onze Bever x Blue LOOP samenwerking gerecycled tot nieuwe kleding. Dit voorjaar (2021) liggen de eerste circulaire producten van het Bever recycleprogramma in de winkels.

FIETSKOERIER Sinds de zomer van 2020 bezorgen wij ook duurzamer dankzij de inzet van fietskoeriers. In meer dan 30 steden kun je een fietskoerier voor de deur verwachten. Zo kunnen we dus nog meer pakketjes bezorgen en is jouw bestelde product sneller in huis. En dat alles zonder meer uitstoot te creëren. Daar worden we blij van!

LEVENSDUUR PRODUCTEN Dankzij onze Bever services zoals de wasservice, rits reparatie service en de schoenen APK kan jij nog langer genieten van je producten.

MEER WETEN? Lees meer op bever.nl/liefdevoorbuiten

Ademende en isolerende jas van gerecycled materiaal, perfect voor de winter. De jas is gemaakt van gerecycled polyester en heeft , naast een 20 K/15K membraan, een PFC vrije coating.

3

Lichte, dunne wandelsok met goede temperatuuren vochtregulatie.

De extra versteviging op de belangrijke punten van de sokken verhogen de duurzaamheid en voorkomen knelling, wrijving en blaren.

1. INNOX PRO GTX MID WANDELSCHOENEN LOWA 189.95 *170.96 2. ORGANIC CLOTHING ZEPHIR JAS PICTURE 349.95 *314.96 3. LIGHTWEIGHT MERINO ENDURANCE SOK BRIDGEDALE 21,95 *19,76 4. CLASSIC ONE-HAND VACUUM MUG 2.0 0,47L ISOLATIEFLES STANLEY 34.95 *31.46 5. WRAP VEGAN MEADOW MAGIC 3-PACK BEE'S 23.50 *21.15 6. MINIMA SCHOEN DAMES AKU 259.95 *233.96 7. CENOTE SOFTSHELL BROEK OUR PLANET 59,95 *53,96 *Niet alle producten zijn in alle Bever stores verkrijgbaar.

Bekijk de actuele prijzen, voorraad en openingstijden op bever.nl

TRES 3-IN-1 PARKA DAMES PATAGONIA 599,95 *539,96 De Patagonia Tres Parka is een praktische 3-in-1 waterdichte jas met een gerecyclede dons gevulde binnenjas.

Een duurzame waterafstotende afwerking van de buitenstof zorgt voor het langdurig afparelen van water.

4

WORD BUITENVRIEND & ONTVANG ALS NKBV-LID 10% KORTING BIJ BEVER *

Deze wraps zijn hĂŠt alternatief voor aluminium- en plasticfolies.

De katoenen doeken zijn behandeld met een plantaardige, biologische kokosolie en boomhars om alles wat erin verpakt zit goed vers te houden. Deze wraps bevatten geen bijenwas en zijn daarmee vegan.

De doeken zijn herbruikbaar, wasbaar ĂŠn biologisch afbreekbaar.

Vervang alle kartonnen to-go bekers door deze compacte, isolerende mok.

De fles houdt de inhoud zeker 7 uur warm of koud.

5

De Out Planet Softshell broek is een stevige outdoorbroek waarin je vrij kunt bewegen, voorzien van stretch. De broek is gemaakt van gerecyclede materialen.

De meest duurzame outdoor-schoenen op de markt. Deze AKU schoen is gemaakt van zero-impact leer, dat door een milieuvriendelijk looiproces zonder chroom of andere zware metalen geproduceerd wordt. Een unieke innovatie die restafval, waterverbruik en CO2-uitstoot tijdens het productieproces minimaliseert.

6

ARCHEON 45 W'S RUGZAK DAMES OSPREY 259,95 *233,96 7

De Archeon 45-serie staat voor essentialisme en milieubewustzijn tijdens een meerdaagse trektocht.

Gerecycleerd materiaal, metalen onderdelen en een comfortabel rugsysteem vormen samen een rugzak die gebouwd is voor het leven in de buitenlucht.

Word Buitenvriend en registreerd je als NKBV-lid bij Bever met je NKBV-lidnummer. *Bekijk de actievoorwaarden op bever.nl & meld je aan op bever.nl/buitenvriend/nkbv

Prijs- en modelwijzigingen en druk- en zetfouten voorbehouden. Bekijk de actievoorwaarden op bever.nl *De 10% korting is alleen geldig voor NKBV leden.

inhoud

Kijk voor meer informatie op nkbv.nl, hoogtelijn.nl, twitter.com/nkbv en op facebook.com/de.nkbv.

ACTUEEL 08 Op de Hoogte 80 Gespot

NKBV 07 13 65 70

Voorwoord Joachim Driessen Week van de Bergsport Mijn Verhaal NKBV voor jou

18

VERLANGEN

Terwijl wij thuis zaten, vielen er meters sneeuw in de Alpenlanden, waar verse poeder en een blauwe lucht op ons wachtten. Reikhalzend kijken we uit naar het moment waarop we weer de bergen in mogen, toerski’s of sneeuwschoenen mee, lachend de verse sneeuw trotserend. In deze wintereditie van Hoogtelijn geven we een boost aan de voorpret, zodat je fijne plannen voor volgende winter kunt maken.

THEMA: WINTER 20 Voor het eerst op wintersport 26 Sneeuwschoenwandelen

in Vorarlberg

30 Winterwandelen op de

Via Engiadina

35 Langs het pad: kwastjesbloem

en bonte krokus

36 Boekfragment: Stilte in de storm 40 Hoe kies je de juiste slaapzak?

44 Op toerski’s van Frankrijk naar Italië 48 Markt & Materiaal: warme voeten

KLIMMEN 50 Interview met Aniek Lith 56 Beklimming van de Spiz di Lagunàz 66 Iconen van Europa: Grossglockner 73 Klimmen bij de buren: Mozet

TOEREN

Van Frankrijk naar Italië

44

60 De Wildnistrail in de Eifel 74 Tadzjikistan: de bergmeren van de Pamirs

EN VERDER 16 Depot: pech onderweg 82 Vooruitblik

VIA ENGIADINA

Wandeltocht in de sneeuw

30 4 | HOOGTELIJN 1-2021

LAAT JE EGO THUIS

Voor het eerst op wintersport

WANDELEN

20

De vier Duitse alpinisten die in 1938 als eersten de Eiger Noordwand beklommen via een lijn die de geschiedenis ingaat als de Heckmairroute, werden voor hun opzienbarende prestatie ontvangen door Adolf Hitler. Twee van hen, Anderl Heckmair en Ludwig Vörg, maakten daarna deel uit van de opleiders op de nazi-elitescholen waar jonge mannen geestelijk en lichamelijk gevormd werden tot Herrenmensch, het ideaalbeeld van de ‘nieuwe Duitse mens’.

48

MARKT & MATERIAAL

Daarover is nooit veel ophef ontstaan. Anders was dat bij de Oostenrijker Eduard Pichl, fanatiek antisemiet die actief heeft meegewerkt aan het weren van joden uit de Duits/Oostenrijkse bergsportvereniging. Uit zijn koker kwam de beruchte Arierparagraaf, die joden uitsloot. Pas ruim 50 jaar na de oorlog gaf de ÖAV in 2002 de EduardPichl-Hütte in de Karnische Alpen zijn oorspronkelijke naam terug, de Woyalerseehütte. De privé-Pichlhütte, bij Millstatt in Karinthië, draagt nog steeds de naam van de man die op zijn begrafenis een brief liet voorlezen dat hij nergens spijt van had en zijn leven weer precies zo zou overdoen.

Warme voeten, grip en drijfvermogen

50

INTERVIEW

Multisporter Aniek Lith

stand

Ongewenst verleden

GROSSGLOCKNER

Drukte op de top

Als reactie op het antisemitisme besloot de Sektion Berlijn tot een afsplitsing van de Alpenvereniging. In 1931 openden zij het Friesenberghaus in de Zillertaler Alpen, waar iedereen welkom was. Later werd de hut bezet door SS-troepen en verwoest aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, maar daarna herbouwd. In de hut hangt een plaquette waarop bergsporters worden herdacht die slachtoffer waren vanwege hun politieke, levensbeschouwelijke, religieuze of raciale achtergrond. De stoelen in de hut dragen de namen van veelal joodse mensen die hun nek uitstaken voor de bouw van de hut. Die is nu, als antwoord op dit ongewenst verleden, een ontmoetingsplek tegen intolerantie en haat. Zoals er in het voormalig Kamp Vogelsang in de Eifel wordt stilgestaan bij de zwarte periode uit de Duitse geschiedenis. Meer hierover lees je op pagina 60.

66 SPIZ DI LAGUNÀZ

Steil, woest en onherbergzaam

56

Peter Daalder

Hoofdredacteur peter.daalder@hoogtelijn.nl

WWW.NKBV.NL | FEBRUARI 2021 | NR 1

NR 1 | FEBRUARI 2021

BERGSPORTMAGAZINE VAN DE KONINKLIJKE NEDERLANDSE KLIM- EN BERGSPORT VERENIGING

verlangen naar sneeuw, kou en vrijheid

WWW.NKBV.NL

WARME NACHT

Hoe kies je de juiste slaapzak?

z-HL0121_r01_Cover.indd 1

SPIZ DI LAGUNÀZ Steil, woest en onherbergzaam

ZELFSPOT

Voor het eerst op wintersport

Op de cover: al bijna een jaar zijn we voornamelijk aan huis gebonden en kunnen we alleen maar verlangen naar de bergen, de verse sneeuw en de frisse lucht in een overweldigende natuur. Verlangen naar vrijheid, in beweging zijn en op hoogte kijken naar de wereld onder ons. Heb geduld – de bergen wachten wel.

Coverfoto: Mirte van Dijk

27-01-21 15:05

HOOGTELIJN 1-2021 |

5

Joachim

Meer bewegen In deze tijd waarin competities zijn stilgelegd, voelen we waarom sport en bewegen belangrijk is en wat we moeten missen. Ook geen wintersport met Kerst, waardoor een groot deel van Nederland zich wel tegoed deed aan de heerlijkheden van de feestdagen, maar bewegen nog verder in het gedrang kwam met de onvermijdelijke verdere toename van gewicht.

Het is paradoxaal, dat corona vooral slecht uitpakt voor mensen met overgewicht, maar het tegengaan van overgewicht en het stimuleren van sport en bewegen nu juist de dupe is geworden van alle maatregelen.

G

elukkig zijn de klimhallen nog een tijd open gebleven, maar voor veel klimmers is het trainen voor een wedstrijd of voor een mooie beklimming in de bergen dé motivatie om serieus te trainen.

Als bestuur moeten we vooral vooruit kijken. Deze pandemie gaat over, al weet niemand wanneer. Het vaccin gaat ons helpen en wij hopen dat de focus dan echt ligt op het terugdringen van overgewicht.

Er komen verkiezingen en dit is een uitgelezen kans voor de politiek om serieus te investeren in sport en bewegen.

Wij doen er in ieder geval alles aan met projecten als Fit & Vitaal en een breed scala aan activiteiten in binnen- en buitenland. In april kunnen we hopelijk de nieuwe NKBV Winterweek door laten gaan: een soort tegenhanger van de basiskampen in de zomer, waar leden op hun eigen niveau kunnen toerskiën, freeriden of sneeuwschoenwandelen.

Wel in een gîte in plaats van kamperen,

want een tentje in de winter is niet voor iedereen een optie.

Dit jaar moet ook het wedstrijdprogramma weer worden opgestart. Onze ambities op het gebied van topsport hebben we stevig opgeschroefd. Vorig jaar heeft het bestuur een nieuw topsportprogramma opgesteld. De Olympische Spelen van Tokio hebben we niet gehaald, maar alles is er nu op gericht om in 2028 een stevige Nederlandse inbreng te hebben en wellicht lukt het ook al om in 2024 in Parijs een deelnemer te hebben. De implementatie is in volle gang, nu de wedstrijden nog.

Alles is gericht op bewegen, want als we corona achter de rug hebben, moeten we er met z’n allen voor zorgen dat we ook in de toekomst gezond blijven.

Joachim Driessen,

Duurzaamheid De NKBV streeft naar een duurzame relatie met haar leden en alle partijen in het veld.

Duurzaamheid is ook een kernwaarde als het gaat om natuur, milieu en sociale waarden. We brengen dit zo goed mogelijk tot uitdrukking in een duurzame inkoop en bedrijfsvoering.

Hoogtelijn wordt verpakt in composteerbare biofolie en drukken we op FSC-papier: papier uit duurzaam beheerde bossen (een keurmerk met goedkeuring van het Wereld Natuur Fonds). Voor onze correspondentie gebruiken we 100% gerecycled papier. We schenken duurzame koffie van Brandmeester en hebben een CO2-neutrale postbezorging en dataopslag. We promoten het reizen per openbaar vervoer naar bergsportbestemmingen. Als je toch met de auto of het vliegtuig reist, kun je overwegen om je CO2-uitstoot te compenseren.

Dit kan eenvoudig via greenseat.nl.

Beter de bergen in met de NKBV NKBV-leden profiteren van voordelen en kortingen en ontvangen vijf keer per jaar Hoogtelijn. Met je lidmaatschap draag je bij aan het onderhoud van hutten en paden in de Alpen en het behoud van klimgebieden.

Tip je vrienden om ook NKBV-lid te worden.

Ze kunnen zich aanmelden op nkbv.nl en zien daar welke voordelen het lidmaatschap hen nog meer biedt.

Opzeggen lidmaatschap

Het NKBV-lidmaatschap loopt per kalenderjaar. Wil je je lidmaatschap voor volgend jaar beëindigen? Doe dat dan vóór 1 november op MijnNKBV.nl. Je ontvangt dan per e-mail een bevestiging van je opzegging.

Na 1 november wordt je lidmaatschap automatisch verlengd voor het volgende kalenderjaar. Kijk voor meer informatie over het lidmaatschap op nkbv.nl.

Partners van de NKBV

voorzitter NKBV mail: voorzitter@nkbv.nl twitter: @jdriessen06

HOOGTELIJN 1-2021 |

7

Nepal en China hebben Mount Everest opnieuw opgemeten en hanteren sinds eind vorig jaar allebei 8848,86 als hoogte. Dat is 86 centimeter hoger dan Nepal eerder aannam en ruim vier meter hoger dan China hanteerde. De Chinezen rekenden voorheen de sneeuwlaag op de top niet mee, nu wel.

Eind november overleed de Schotse klimmer Hamish MacInnes, op 90-jarige leeftijd.

MacInnes nam deel aan meer dan 20 expedities waaronder vier naar Mount Everest. Hij maakte ook deel uit van de expeditie die Doug Scott als eerste Brit op de top van Everest bracht (zie hiernaast). MacInnes’ ontwerp voor een noodbrancard wordt nog steeds gebruikt en ook de volledig metalen ijsbijl is zijn vinding.

Emily Harrington (34) is de eerste vrouw die de Golden Gate route op El Capitan klom in minder dan een etmaal. Ze deed er 21 uur en 13 minuten over, op 4 november vorig jaar.

Drie vrouwen gingen Harrington voor op de berg met beklimmingen in minder dan 24 uur: Lynn Hill klom in 1994 The Nose, Steph Davis en Mayan Smith-Gobat klommen Freerider, in respectievelijk 2004 en 2011.

In Rum, dat tegen Innsbruck aanligt, is in februari een kinderklimhal geopend. Er zijn 70 routes van maximaal 10 meter hoog. Boulderen kan er ook. Kinderen zijn er de baas en volwassenen mogen er alleen binnen om toezicht te houden.

De hal heet RumKraxlerei en je kunt er losse kaartjes kopen.

Dolf ter Hofsté klom in november samen met een gids een nieuwe route op de Aiguille de Toule in het Mont Blancgebied: Don’t worry be Happy. Circa 200 meter, maximaal M6, met vier nieuwe lengtes en één bestaande.

De ‘spin van de Dolomieten’, Cesare Maestri (91) is overleden. In 1959 claimde hij als eerste Cerro Torre te hebben geklommen samen met Toni Egger, die bij die poging het leven liet.

Omdat Maestri’s claim werd betwijfeld, keerde hij in 1970 terug naar de berg en gebruikte hij een compressor om zich met 400 boorhaken een weg tot net onder het ijs op de top te boren.

Daar hangt de compressor nog steeds. Latere beklimmingen van Cerro Torre wezen uit dat Maestri in ‘59 onmogelijk de top kan hebben bereikt. Er zijn diverse films en documentaires gemaakt over de kwestie. Op dmff.eu vind je ‘A snowballs chance in Hell’, over David Lama’s beklimming van de berg via de Compressorroute.

8 | HOOGTELIJN 1-2021

Doug Scott overleden

Foto Donald Morrison

Onder redactie van Rien Jans

op de hoogte

Heb je nieuws voor Op de Hoogte, mail het naar hoogtelijn@nkbv.nl.

Meer bergnieuws vind je op nkbv.nl, of volg ons op Facebook en Twitter.

Scott in 2015.

Doug Scott op Mount Everest in 1975.

Begin december overleed de Britse alpinist Doug Scott. Scott was de eerste Brit die de top van Mount Everest bereikte, in 1975, na twee eerdere pogingen in 1972. Bij die gelegenheid schreef hij ook geschiedenis door het hoogste bivak ooit in de openlucht te overleven, honderd meter onder de top van Everest, zonder extra zuurstof en zonder donzen overall. Daarvoor had hij al diverse expedities en imposante bigwallbeklimmingen op zijn naam gezet.

Zo was hij de eerste Brit die de Salathé route klom op El Capitan, in 1971.

Scott begon zijn klimcarrière op dertienjarige leeftijd, na het zien van klimmers in Black Rocks in het Engelse Peak District.

In zijn leven nam hij meer dan 30 eerstbeklimmingen voor zijn rekening in alle grote gebergtes ter wereld. In 1977 brak hij beide enkels bij een val in de afdaling van de Baintha Brakk, beter bekend als de Ogre. Hij kroop negen dagen naar

beneden voordat hij werd gevonden. (Zie de recensie over zijn boek op pagina 81.)

Tijdens zijn klimcarrière werd hij (vice-) voorzitter van onder meer de British Mountaineering Council en de Alpine Club. In 1994 ontving hij de CBE, de Most Excellent Order of the British Empire. In 2011 volgde vanuit de bergsportwereld de Piolet d’Or Lifetime Achievement Award.

Door zijn betrokkenheid bij de culturen van de landen die hij aandeed, werd hij in 1989 boeddhist en medeoprichter van de hulporganisatie Community Action Nepal (CAN). Scotts laatste actie was zijn deelname aan de Everest Challenge van ‘zijn eigen’ CAN, vorig jaar tijdens de corona lockdown. De trap op en neer lopend in zijn eigen huis, droeg hij het pak dat hij tijdens zijn eerste Everestbeklimming ook had gedragen. Bij Scott was toen al kanker vastgesteld, waaraan hij op 7 december overleed. Hij werd 79 jaar.

Rob Hemelt overleden Op 11 januari overleed Rob Hemelt, voorzitter van de Financiële Commissie van de NKBV, aan kanker. NKBV-directeur Robin Baks omschrijft de samenwerking met Rob als positief en constructief: “Rob was kritisch in zijn rol als voorzitter van de Financiële Commissie, en altijd gericht op de ontwikkeling van de NKBV. Daarnaast was er ook altijd ruimte voor het delen van bergsportverhalen.”

Rob was zeven jaar commissievoorzitter. Hij werd 55 jaar en laat een zoon en een dochter na, en zijn vriendin Juliëtte.

Foto Seven Summit Treks

Mingma Gyabu (David) Sherpa (links) en Sona Sherpa.

Nepalezen eersten op K2 in de winter Voor het eerst is de top van de K2 (8611 meter) bereikt in de winter. Een team van tien Nepalezen stond op 16 januari om vijf uur ’s middags op de top van de op een na hoogste berg ter wereld. Daarmee is ‘de laatste grote uitdaging in het alpinisme’ werkelijkheid geworden: de K2 was de enige achtduizender die nog nooit in de winter was beklommen. Het is ook de eerste keer dat Nepalezen de winter-eerstbeklimming van een achtduizender opeisen.

Nirmal Purja klom als enige zonder extra zuurstof.

Volgens veel klimmers is de K2 de moeilijkst beklimbare berg ter wereld vanwege onder meer de vele technische passages, de grote kans op steenslag en lawines en de lange aanloop naar de voet van de berg die lopend moet worden afgelegd. ’s Winters komen daar nog extreem

slechte weersomstandigheden bij. Op de dag dat de Nepalezen de top bereikten, overleed lager op de berg de Spanjaard Sergi Mingote. Bij zijn afdaling van kamp 1 naar het basiskamp maakte hij een val van bijna 600 meter. Mingote was bezig aan een project om in 1000 dagen alle 14 achtduizenders te beklimmen zonder extra zuurstof.

Wilco van Rooijen, die de K2 succesvol beklom, is vol respect over zowel het verlies als de prestaties. “Je kunt je het verschil tussen zomer en winter op K2 nauwelijks voorstellen, zo groot. Prachtig dat de Nepalezen dit zo tactisch hebben voorbereid en ook waargemaakt. Dat ze voor elkaar door het vuur zijn gegaan is cruciaal. Dat maakt de prestatie extra mooi!”

Illustratie Toon Hezemans

Met twee forse klappen sla ik bovenaan de tweede touwlengte van de waterval mijn bijlen in het horizontale ijs achter een boom.

“Zo, die vallen niet meer.” Gezekerd aan diezelfde boom komt mijn naklimmer vlot na.

Gelukkig maar, want het wordt al knap donker op deze korte winterdag. Als mijn maatje eenmaal boven is, seilen we meteen weer ab.

We willen profiteren van het laatste licht bij de lastige afdaling door de bevroren beekbedding die nog volgt. Het abseilen gaat lekker vlot. Onderaan het touw opbossen en op de rugzak, een ijsbijltje bij de hand voor de verdere afdaling en gaan. Ehhh… ijsbijl bij de hand? Tja, dan kunnen we lang wachten, want die staan 80 meter boven ons in het ijs achter de boom. En die vallen niet meer.

[Frank Husslage]

en Passant

IJsbijl

Heb je ook een leuk bergverhaal meegemaakt? Mail je anekdote van 120 woorden naar hoogtelijn@nkbv.nl o.v.v. En Passant.

HOOGTELIJN 1-2021 |

9

Foto Ronald Naar

Hans van der Meulen na 23 uur zwoegen vanuit kamp 4 (8000 m) op de top van de K2. (1995)

Hans van der Meulen met Pasang Kaji Sherpa, terug van de top van de Bhrikuti (6364 m) in Nepal. (2010)

LEZERSREACTIES

Foto Robert Eckhardt

op de hoogte

Heb je opmerkelijk expeditienieuws?

Stuur een mail naar ceat@nkbv.nl.

Hans van der Meulen eindigt klimcarrière In 2017 beklom Hans van der Meulen (67) zijn laatste grote berg: de Khan Tengri (7010 meter) in Kirgizië. Het was zijn vierde top in het rijtje van de vijf zevenduizenders van de voormalige Sovjet-Unie. De gevolgen van lang geleden opgelopen bevriezingen verhinderden hem om de vijfde te doen, de Pik Pobeda en daarmee de begeerde Snow Leopard Trofee in de wacht te slepen.

Onlangs besloot Hans als expeditieklimmer met pensioen te gaan.

In 1988 was het bij zijn eerste expeditie direct raak: met drie anderen stond Hans als eerste Nederlander op de Gasherbrum II (8035 meter). In 1992 miste hij op een haar na de Everest (8848 meter); bevriezingen aan zijn handen verhinderen dat hij de top haalde. In 1995 stonden Hans en Ronald Naar op de K2 (8611 meter). Zij waren de eerste Nederlanders – Hans zonder extra zuurstof. Wat Hans betreft “Het hoogtepunt van mijn carrière.” In 1998 volgde een fraaie dubbelslag: eerst de centrale top (8008 meter) van de Shishapangma (de hoofdtop is 8027 meter) en zo’n twee weken daarna de Cho Oyu (8201 meter). Na een poging in 2000 bereikte Hans in 2002 de top van de Everest (8848 meter) via de noordzijde, als eerste Nederlander zonder extra zuurstof.

Die prestatie werd de aanleiding om hem te benoemen tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Zeer verdiend, ook vanwege het feit dat hij altijd zijn ethische principes trouw is gebleven: achtduizenders beklimmen zonder gebruik van extra zuurstof. [Tekst Robert Eckhardt]

Cafés gesloten

Femke Welvaart, die over de Uixi plasgoot schreef (Diepgang, Hoogtelijn 5 / 2020), kreeg een mail n.a.v. die test. “Mijn oudste zus die veel wandelt, is 77 geworden en je raadt het al: ik heb haar een Uixi cadeau gegeven. Grote hilariteit, maar het werkt, appte ze. Ze loopt wekelijks nog 50 tot 60 kilometer en met alle cafés dicht, is hij heel handig.”

Miniheli’s voor slecht-weeren nachtreddingen

Foto Tommy Dätwyler

De Schweizerische Rettungsflugwacht Rega heeft minihelikopters in gebruik genomen die in actie komen waar gewone helikopters dat niet meer kunnen: bij mist en in het donker. De onbemande heli’s zijn twee meter groot en kunnen voorgeprogrammeerde gebieden uitkammen. Ze zijn voorzien van optische en warmtebeeldcamera’s en apparatuur om elektronica als telefoons te traceren.

Ze herkennen obstakels zoals elektriciteitskabels en ontwijken die automatisch.

De heli’s worden begeleid vanuit een mobiele commandopost, waar ze ook hun live gegevens naar toe sturen. In 2018 rukte de Rega 160 keer uit voor zoekacties naar vermiste personen. Twaalf keer moesten de ‘gewone’ heli’s hun zoekactie staken door mist of duisternis.

10 | HOOGTELIJN 1-2021

Aquarel

Niet naar de bergen toe? Dan schilder ik ze wel!, dacht Regien Winnubst, projectleider breedtesport bij de NKBV. Corona bracht haar een nieuwe hobby: aquarelleren. “Toen ik de cover van de vorige Hoogtelijn zag, moest ik hem gewoon schilderen”, stelt Regien.

“De roodgloeiende zonsondergang, de mysterieuze bergen, de klimmer op de voorgrond. Een plaatje!”

SPORTKLIMNIEUWS

Buiten klimmen en boulderen Toen vorig jaar in juni de klimen boulderhallen weer open mochten na de coronasluiting, ging er een zucht van verlichting door hallenland. Helaas bleek het opnieuw sluiten van de hallen na het oplopen van de besmettingscijfers eind vorig jaar onvermijdelijk. Gelukkig voor ons als klimmers en boul-

deraars maakten een aantal hallen in het voorjaar van de gelegenheid gebruik om een buitenwand te bouwen die ook nu nog geopend is. In het Kenniscentrum lees je waar je terecht kunt bij buitenlocaties in jouw buurt, bij de hallen of in de openbare ruimte. Kijk op nkbv.nl/buitenklimNL.

Klimselectie met olympische aspiraties Met de Olympische Spelen van 2024 in Parijs in zicht, presenteert de NKBV de nationale klimselectie van 2021 die hier vol voor wil gaan.

Jong Oranje heeft twee nieuwe klimmers mogen verwelkomen: Briq Middelburg en Bibi Hamers zijn eerstejaars B-klimmers van 13 jaar en laten het klimniveau zien dat nodig is bij internationale wedstrijden.

“Het zijn goede bewegers, creatief en ze leren snel. Bovendien hebben ze de mindset die nodig is om tot internationale topklimmer door te groeien, zoals doorzettingsvermogen, motivatie en het vermogen om snel te leren van fouten,” aldus bondscoach Aukje van Weert. Aan de huidige seniorenselectie van het Nederlands Team verandert weinig.

Alleen Elko Schellingerhout en Jules Kluwer maken in 2021 niet langer deel uit van de seniorenselectie. Het Nederlands Team Paraklimmen heeft afscheid genomen van Michael Hendriks en Renske Nugter.

De toevoeging van Christiane Luttikhuizen na een selectieperiode en drie proef-trainingen in november, brengt de paraselectie op vier klimmers. Kijk op nkbv.nl/selectie2021.

Partners van het Nederlands Team Sportklimmen

Ze was teleurgesteld, maar niet verbaasd toen ze hoorde dat ze geen deel uit zou maken van de nationale paraklimselectie in 2021. Renske Nugter stond aan de wieg van het paraklimmen in Nederland, maar het niveau is haar naar eigen zeggen voorbijgestreefd. “Voor mij persoonlijk is dat jammer, maar voor de sport wel heel mooi”, aldus de klimster. Lees het interview met Renske op nkbv.nl/renske.

Foto Patrick Nugter

Renske Nugter neemt afscheid van Oranje

Renske Nugter tijdens het WK in Parijs in 2012.

Tiba Vroom klimt 8B buiten Eind november wist Nederlands Teamklimster Tiba Vroom haar grens nog eens te verleggen in het Zwitserse Magic Wood. In ruim vier maanden tijd steeg haar niveau van 7C naar 8B met de boulder Riverbed (8B) als kroon op haar werk. Met het behalen van dit niveau buiten voegt Tiba zich als enige Nederlandse klimster bij een selecte groep vrouwen wereldwijd die dit niveau heeft behaald. Lees meer via nkbv.nl/riverbed.

Sportklimmen ook olympisch in 2024 Hoewel het doorgaan van de Olympische Spelen van 2021 in Tokio nog onzeker is, kwam er eind vorig jaar toch nog zeer goed nieuws uit de olympische hoek.

Sportklimmen is namelijk officieel toegevoegd aan het programma van de Olympische Spelen van

2024 in Parijs. Een belangrijke mijlpaal in de geschiedenis van de sport. Vooral omdat na het zogeheten combined format op de komende Spelen, Speed in het nieuwe format in Parijs een aparte discipline zal zijn. Lees meer via nkbv.nl/olympisch24.

Foto IFSC

Foto Irina Raiu

De buitenwand van Mountain Network Amsterdam.

op de hoogte

Onder redactie van Naomi Persoon

Partners nationale wedstrijden

HOOGTELIJN 1-2021 |

11

VRAAG & ANTWOORD Haroen Schijf gaat weer pionieren

Pleidooi voor creativiteit

Foto Eric van Ruijven

op de hoogte

Haroen Schijf in 2018.

De tien nieuwe routes op Zwitserse bergen die Haroen Schijf (49) tussen 1990 en 2003 klom, raakten nooit bekend in Zwitserland. Daar kwamen de Alpinhistorikers van de Schweizer Alpen-Club SAC vorig jaar pas achter door navraag van Schijf zelf. Daardoor denkt de SAC nu na over invoering van een centrale database voor eerstbeklimmingen.

Tekst Rien Jans

Wat is het verhaal?

“Zo’n twintig jaar geleden zijn mijn eerstbeklimmingen in Nederland en het internationale Mountaininfo gepubliceerd. Ook heb ik de informatie per post naar de SAC gestuurd, maar daar is nooit reactie op gekomen. In het e-mailtijdperk heb ik nogmaals tevergeefs navraag gedaan. Toen vorig jaar de SAC navraag deed bij de NKBV over een mogelijke Nederlandse eerstbeklimming van de Gross Grünhorn uit de jaren 60 kwam die vraag bij mij terecht en zo kreeg ik contact met de SAC. Toen heb ik de zaak nog maar eens aangekaart.”

Hoe reageerden de Zwitsers?

“Ze waren verrast. De meldingen waren indertijd duidelijk bij de verkeerde persoon beland. Daniel Anker van de SAC vond Nederlandse eerstbeklimmingen zo bijzonder,

dat hij er een uitgebreid artikel over schreef in het novembernummer van het SAC-magazine Die Alpen.”

En de registratie van eerstbeklimmingen?

“De Zwitsers merkten dat hun registratiesysteem verre van waterdicht is, want er is geen centraal meldpunt. Ze bleken hier de afgelopen jaren al vaker mee te zijn geconfronteerd. Onze eerstbeklimming van de noordwestwand van de Grosshorn, met Court Haegens in mei 2000, werd in 2008 als eerstbeklimming geclaimd door een paar Zwitsers. Onze Via Neerlandica! De gedetailleerde klimgidsjes verschijnen steeds minder frequent en worden vaak ook samengevat in Auswahlführer, die alleen de bekendste en mooiste routes beschrijven. Een centraal overzicht verdwijnt hierdoor en veel informatie gaat verloren.”

Wie is er nog geïnteresseerd in dit soort routeinformatie?

“Je ziet dat mensen steeds vaker lijstjes afwerken. En dat ze daardoor allemaal dezelfde routes klimmen, en allemaal in dezelfde volle hutten zitten. Als makke schapen klimt bijna iedereen hetzelfde, fantasie ontbreekt.

Het gekkenhuis op de Everest is hier het absolute dieptepunt van.

Terwijl er zoveel onbekende en ook ongeopende routes zijn. Ook eenvoudige. En rustige hutten zijn er ook nog, echt. Ik heb zelf een sterke drang naar het onbekende, dus mij vind je niet op normaalroutes. Naar aanleiding van het contact met de Zwitsers ben ik weer in wat gidsjes gaan snuffelen en heb ik mijn ‘mogelijke nieuwe routelijst’ uitgebreid naar een stuk of vijftig! Daar zitten ook onbeklommen 1000 meter wanden bij.”

Wie gaat die klimmen?

“Dat maakt me niet uit. Er worden regelmatig routes geopend die ik al 20 jaar geleden had gezien. Dat is juist leuk. Topalpinist Dani Arnold opende drie jaar geleden de noordoostwand op de Gross Grünhorn, die ik al jaren op mijn lijstje had!”

En jijzelf?

“Ik ben al die tijd blijven klimmen, maar vanwege kinderen en werk wat minder fanatiek. Toch heb ik inmiddels weer plannen om met Court Haegens en Eric van Ruijven een nieuwe route te gaan openen.”

En de registratie dan?

“De SAC-ers lieten me weten serieus na te denken over een centrale databank, net zoals de Himalayan Database voor de Himalaya.”

Lees het SAC-artikel via cutt.ly/ HjPr7Nc.

Eerstbeklimmingen van Haroen Schijf • Altmann (3461 m), noordcouloir (Berner Alpen), Richard Bökenkamp en Haroen Schijf, 13 juli 1990. S-/D-, 500 hm, 50°-55°, 3 uur.

• Bishorn (4151 m), noordoostwand ‘Via Olympia’ (Walliser Alpen), Jan Schellekens en Haroen Schijf, 9 juli 1992. SS/TD, 660 hm, 60°, IV+ rots/mixed, 15 uur bij slechte omstandigheden.

Bivak op de graat (3970 m).

• Weissmies (4017 m), noordwestwand ‘HaJadiagonale’ (Walliser Alpen), Jan Schellekens en Haroen Schijf, 4 juli 1993. S+/D+, 450 hm, 50°-70°, mixed, 4 uur.

• Dent Blanche (4357 m), noordoostwandpijler, ‘Triathlonpijler’ (Walliser Alpen), Jan Schellekens en Haroen Schijf, 19 augustus

12 | HOOGTELIJN 1-2021

1993. SS-/TD-, 710 hm, 60° ijs, rots IV, 70° mixed, 8 uur tot Viereselsgrat (4110 m), dan nog 2-4 uur tot de top.

• Lauterbrunnen Wätterhoren (3233 m), noordwestcouloir ‘Watch that stone cowboy!’

(Berner Alpen), Court Haegens en Haroen Schijf, juli 1998. S-/D-, 350 hm, 45°- 60°, 1,5 uur.

• Galenstock (3586 m), westgraat (Urner Alpen), Haroen Schijf en Gerard van Sprang, september 1999. ZS/AD, 530 hm, IV, meestal II en III, 3-4 uur.

• Grosshorn Westgipfel (3671 m) noordwestwand ‘Via Neerlandica’ (Berner Alpen), Court Haegens en Haroen Schijf, 8 mei 2000.

SS-/TD-, 1000 hm, 80°/ 50-60°, 8 uur.

• Walcherhorn (3692 m), westnoordwestwand ‘Directe’ (Berner Alpen), Court Haegens en Haroen Schijf, november 2000. AD+, 140 hm, 45°- 55° en steiler mixedterrein, 1,5 uur.

• Hinteres Fiescherhorn (4025 m), rechter zuidoostflank (Berner Oberland), Court Haegens en Haroen Schijf, november 2000. AD, 430 hm, 50°, meestal 40-45°, 1,5 uur tot het plateau.

• Pointe Barnes westelijke voortop pointe 3149 m, westnoordwestgraat ‘Tycholot’ (Walliser Alpen), Eric van Ruijven en Haroen Schijf, juni 2003. ZS+/S- of AD+/D-, 240 hm, V (één passage) meestal III/IV, 2,5 uur.

Alternatief voor de Bergsportdag

week van de Bergsport

Van 15 tot en met 21 maart 2021 organiseert de NKBV de digitale Week van de Bergsport als alternatief voor de fysieke Bergsportdag. Het coronavirus maakt de organisatie van de Bergsportdag zoals we die al meer dan 20 jaar kennen helaas niet mogelijk.

Tekst Elmar Teegelbeckers

Net als op een Bergsportdag kun je tijdens de Week van de Bergsport een uitgebreid aanbod aan lezingen en workshops volgen om je van alle informatie en inspiratie te voorzien voor je volgende bergsportactiviteiten.

Ook organiseren verschillende NKBVregio’s in het weekend van 20 en 21 maart, als het veilig en toegestaan is, lokale activiteiten waaraan je kunt deelnemen. Alle informatie hierover vind je op bergsportdag.nkbv.nl.

Workshops Fit de bergen in

Materiaal, oriëntatie en tips

Wandelen of klimmen in de bergen is geweldig. Na een dag met veel hoogtemeters haal je de top, kom je in de hut aan, of keer je terug in het dal. Zo’n dag kost een hoop energie en vraagt veel van je spieren. Het is daarom verstandig om thuis al wat voorbereidende oefeningen te doen, zodat je tijdens je reis optimaal kunt genieten en blessurevrij blijft.

Tijdens de Week van de Bergsport is er een uitgebreid programma van workshops over materiaal, oriëntatie en tips voor bergwandelen en huttentochten. Wat neem je mee, hoe pak je het in en welk type kleding heb je nodig voor welke tochten. Hoe werkt het eigenlijk met kaart en kompas of gps? En hoe ga je veilig de bergen in? Of misschien ga je voor het eerst van hut naar hut. Outdoorexpert Gijs Loning, diverse International Mountain Leaders (IML) en andere buitenexperts geven je tips in verschillende workshops:

Oriëntatie

Bergwandelen

Tijdens de Week van de Bergsport werk je met personal trainer Jonas Föllmi 20 minuten lang aan vier onderdelen: • Conditie • Stabiliteit • Mobiliteit • Kracht Daarnaast laat Jonas je zien hoe je met een aantal oefeningen je enkels, kuiten en knieën kunt versterken.

• Apps voor bergsporters • GPS • Kaart & Kompas

• Bergwandelen met kinderen • Huttentochten tips & tricks • Veilig bergwandelen • Voor het eerst van hut naar hut • EHBO in de bergen • Betere foto’s maken in de bergen!

Voor iedereen die graag buiten fotografeert

Wil je nu al aan de slag? Kijk op nkbv.nl/fit en start alvast met trainen!

Materiaal • Gear, gear, gear en hoe neem ik het allemaal mee?

• Rugzak inpakken en afstellen • Bergwandelen met stokken • Kleding in de bergen: ademend versus waterdicht • Bergschoenen kopen: typen en tips • Les in laagjes • Zo onderhoud je je outdoorkleding

HOOGTELIJN 1-2021 |

13

Aanmelden

De Week van de Bergsport is van 15 t/m 21 maart 2021. NKBV-leden én niet-leden kunnen zich gratis aanmelden op bergsportdag.nkbv.nl. Je krijgt dan op 15 maart een code gemaild, waarmee je kunt inloggen op de digitale omgeving van het evenement.

Hoofdsprekers

Sofie Lenaerts verlegt grenzen met de Seven Summits Of je nu de hoogste berg van elk continent wilt beklimmen om de wereld te ontdekken, of het ziet als een manier om je klimcapaciteiten te verbeteren, de Seven Summits verrijken je sowieso. Alpiniste Sofie Lenaerts belicht niet alleen de haalbaarheid van de beklimmingen waarbij ze rekening houdt met hoogte en moeilijkheidsgraad, maar kijkt ook naar het prijskaartje en de bereikbaarheid. Een goede voorbereiding telt voor twee, dus legt Sofie uit hoe je je het beste kunt klaarstomen aan de hand van fysieke, mentale en hoogtetraining. Bovendien geeft ze je tips, do’s en dont’s, en praat ze je bij over alternatieven en klimethiek.

Lees het interview met Sofie Lenaerts in Hoogtelijn 5 / 2020, pagina 42 (digitaal terug te vinden op hoogtelijn.nl).

Tom Randall zet records met de Classic Rock Challenge In de vorige editie van Hoogtelijn schreven we in de rubriek Gespot over de uitzonderlijke prestaties van Tom Randall.

De Brit was al bekend als spleetklimmer van de Wide Boyz en als klimtrainer, maar door de jaren ontwikkelde hij ook een passie voor trailrunning en aasde hij op een record: de vijftien meest uitdagende routes in het Lake District uit het befaamde boek Classic Rock van Ken Wilson klimmend en rennend afleggen. De uitdaging werd bedacht door renners en klimmers die deze routes zelfvoorzienend en binnen 24 uur wilden doen. Dat komt neer op 70 touwlengtes klimmen, 4300 hoogtemeters en ruim 54 kilometer hardlopen. Tom zette eerst een recordtijd op 12 uur en 2 minuten en haalde zo ruim 50 minuten van het oude record af. (Bekijk zijn verhaal op instagram.com/p/CDt_SkJHCvP.) Vervolgens werd deze tijd nog meerdere keren verbroken, door Will Birkett en door Tom Randall zelf. In september 2020 is het voorlopig laatste record gezet, door Birkett, met een tijd van 10 uur en 41 minuten.

In deze lezing vertelt Tom over zijn klim- en trailrunavonturen in het Lake District, de Lakeland Classic Rock Challenge.

Kijk voor meer informatie over Tom Randall en de records via cutt.ly/Rjx2GGj en cutt.ly/7jx2BaT.

Ragna Debats: avontuur, vrijheid en trailraces Ragna Debats is samen met haar man Pere, dochter Onna en hond Bru met een bijzonder project bezig. Het gezin maakt een sport- en familiereis over de hele wereld. Het plan was om in één jaar tijd de zeven continenten aan te doen en op elk continent deel te nemen aan een trailcompetitie op het hoogste niveau. Ragna en Pere zijn beiden professioneel sky- en trailrunners. Deze reis is voor hen de manier om hun passie met de natuur te integreren. Het gezin wil de schoonheid van onze planeet laten zien, maar ze geven ook een inkijkje in het leven van topsporters.

Ragna vertelt je tijdens deze lezing alles over dit project, de Rolling Mountains, en hoe ze dit ondanks de wereldwijde pandemie beleven.

Lees het interview met Ragna Debats in Hoogtelijn 1 / 2018, pagina 52 (digitaal terug te vinden op hoogtelijn.nl) en kijk op rolling-mountains.ragnaypere.com voor meer informatie over de reis.

14 | HOOGTELIJN 1-2021

Fulltime avonturier Tamar Valkenier Het levensverhaal van een fulltime avonturier: Tamar Valkeniers zocht de ultieme vrijheid. Een vrij en avontuurlijk leven, dat wilde ze. Op haar 28ste besloot ze vol overtuiging afstand te doen van al haar bezittingen en te kiezen voor een leven vol onzekerheid. Ze was Michelinsterrenchef en recherchepsycholoog bij de politie. Nu is ze fulltime nomade. Twee jaar lang fietste ze de wereld rond. Eerst in het ‘veilige’ Europa en daarna steeds verder.

Ze trok vier maanden door Mongolië met haar paard, kameel en hond, en liep zeshonderd kilometer door Jordanië.

Met Miriam Lancewood, bekend van de bestseller Mijn leven in de wildernis, doorkruiste ze het hooggebergte van Nieuw-Zeeland, terwijl ze leefden als jagers-verzamelaars. Daar kregen ze bezoek van Floortje Dessing voor het tv-programma Floortje Terug Naar Het Einde Van De Wereld. Tamar leeft een onconventioneel, vrij leven waar de wildernis, avontuur, dieren en oude culturen de boventoon voeren. “De passie van Tamar Valkenier voor de wereld om ons heen brengt haar tot ver voorbij de horizon en is zowel aanstekelijk als inspirerend”, aldus Floortje Dessing.

Tijdens deze lezing neemt Tamar je mee op een dag in haar leven als fulltime avonturier.

Meer informatie over Tamar vind je op tamarvalkenier.com en bekijk de uitzending van Floortje op npostart.nl/floortje-terugnaar-het-einde-van-de-wereld/12-03-2020/ BV_101396154. (Seizoen 1, aflevering 3.)

Bergfilms

Samen met het Dutch Mountain Film Festival selecteerden we een aantal inspirerende bergfilms die je tijdens de Week van de Bergsport kunt bekijken.

Zo beleef je vanuit je luie stoel toch nog spannende avonturen.

Kijk op bergsportdag.nkbv.nl voor de selectie.

Programma

Kijk voor meer informatie over het programma op bergsportdag.nkbv.nl.

De Week van de Bergsport wordt mede mogelijk gemaakt door:

Bergsportreizen Hutten- en gletsjertochten: oerervaring in de bergen Een huttentocht is een meerdaagse trektocht door de bergen waarbij je overnacht in verschillende berghutten. Deze hutten zijn er in allerlei soorten: van eenvoudige onbemande bivaks tot luxueuze berghotels.

Sommige zijn bereikbaar met de auto, veel alleen te voet. Tijdens een huttentocht wandel je van hut naar hut met al je bagage op je rug. Je trekt door alpenweiden en over glooiende bergpaden, maar ook over technisch lastiger terrein, zoals (steile) puinhellingen en sneeuwvelden, met alleen de rust en ruimte van het berglandschap om je heen. ’s Avonds is het heerlijk bijkomen in de knusse berghut.

Tijdens deze lezing nemen we je mee in de wereld van hutten en gletsjers.

Nu al nieuwsgierig?

Kijk op bergsportreizen.nl voor meer informatie over hutten- en gletsjertochten.

De mooiste bestemmingen

Basiskampen: nieuwe ervaringen

Heb je ook zo’n zin om er weer op uit te gaan? Om ideeën op te doen, kun je lezingen volgen van de mooiste bergbestemmingen in Europa. Ticino bijvoorbeeld.

Of de Spaanse Pyreneeën, de Alpe Adria Trail, of de Hohe Tatra.

Laat je inspireren door de buitenexperts van deze en andere mooie bestemmingen.

Al jaren een groot succes bij Bergsportreizen: de basiskampen!

Waarom kiezen zo veel leden voor deze vakantie? Heb ik tijd voor mezelf en mijn gezin? Welke bergsporten kun je tijdens deze vakantie beoefenen? Is er tijd voor ontspanning?

Tijdens deze presentatie krijg je alle antwoorden.

Ben je nu al benieuwd naar de mooiste bergbestemmingen?

Kijk op nkbv.nl/gebiedsinfo.

Alpiene cursussen: ben jij klaar voor een alpiene carrière?

Ongerepte natuur, overweldigende rotsmassieven en spectaculaire uitzichten maken de bergen onweerstaanbaar.

Eenmaal verknocht, wil je steeds iets verder. Je krachten meten, je grenzen opzoeken. Met de alpiene cursussen van Bergsportreizen zet je die volgende stap, of je nu jong bent of op leeftijd, alleen of met je gezin, beginner of doorgewinterde alpinist. In kleine groepen

Heb je nu al brandende vragen? Kijk alvast op bergsportreizen.nl voor meer informatie over de basiskampen.

neemt Bergsportreizen je mee naar de mooiste plekken van de Alpen. Met het doel zelfstandig bergtochten maken.

En de diehards? Die zien we graag terug in een van de specialisatiecursussen of masterclasses.

Tijdens deze lezing vertellen we je alles over de alpiene cursussen van Bergsportreizen.

Kun je niet wachten? Kijk voor meer informatie over de alpiene cursussen op bergsportreizen.nl.

HOOGTELIJN 1-2021 |

15

DEPOT

Pech onderweg

Hoe goed je outdoorspullen ook zijn: vrijwel alles kan kapot. Het moment waarop iets sneuvelt, is bijna altijd verkeerd (tijdens een tocht), soms nog slechter (aan het begin van een tocht) of ronduit dramatisch (verkeerde locatie, verkeerd weertype). Dus er moet houtje-touwtje worden gerepareerd. De boel fixen als je weer thuis bent, is minder hardcore. Da’s eigenlijk pure luxe.

Tekst Rien Jans

Onbeschermd Erwin van Rijn van verhuurder Base-Camp ziet vaak spullen kapot retour komen. Deze broek liep gaten op door de nagels van sledehonden.

Sporttape lost het tijdelijk op, plaksetjes zijn de definitieve oplossing. De meeste mensen dragen hun kwetsbare donsbroek onder een cordura overbroek.

16 | HOOGTELIJN 1-2021

“Dat is weer eens iets om elke werktuigbouwkundige jaloers mee te maken: met een half stuur in de woestenij van Tibet staan, twee weken fietsen van de dichtstbijzijnde fietsenmaker!” Het stuur van wereldfietser Frank van Rijn breekt finaal doormidden op weg van Paryang naar Kathmandu. Twintig kilometer teruglopen naar Paryang hoeft niet meer als hij een stuk hout vindt langs de weg.

De rest van het verhaal staat in Franks boek De Gouden Capuchon.

Foto Rien Jans

Heb jij ook geknutseld onderweg?

Deel je foto en tag de NKBV op Instagram (@_nkbv) en Facebook (de.nkbv).

stuurloos

Foto Erwin van Rijn

Rutger van de Pol zaagde een stuk uit een fietsframe om zijn favoriete steelpannetje te repareren. Opklapbaar en moervast, volgens Rutger.

Foto Rutger van de Pol

uitgekookt

Foto Frank van Rijn

creatieve reparaties

spanbandje Ondergetekende trok vlak voor de eerste stap van een sneeuwschoentocht (zie pagina 26) het versleten bandje van zijn oude Tubbs aan flarden. Op de foto zie je het spanbandje achterlangs, dat tijdelijk soelaas bood (op nieuwe sneeuwschoenen). Een schroefje met ringetjes door het bandje zorgde uiteindelijk voor een betere oplossing. Schroefjes met borgmoertjes zijn ook handig als je scharnier onder de sneeuwschoen doorslijt.

verbonden

Foto Marijn Alferink

De meest voorkomende vorm van materiaalpech lijken de afvallige schoenzolen: te lang stilgestaan of gewoon te oud. Arnoud van Tilburg kwam er nog aardig mee weg. Zijn zolen sneuvelden tijdens een dagtochtje in Zwitserland. Met een rekverbandje er omheen kwam hij redelijk eenvoudig weer thuis.

Marijn Alferink had al minder geluk. Zijn schoenen had hij al tien jaar, maar hij vond dat ze nog wel een tijdje meekonden. Na drie dagen wandelen op de Karwendel Höhenweg lieten de zolen los. Met wat sporttape was het snel gefixt en moesten ze nog drie dagen verder.

Met dagelijks wat bijplakken haalde hij de eindstreep.

Direct na de start van haar huwelijksreis op Corsica (drie Mare-aMare-etappes aan elkaar, drie weken trekken) begon de gesp van de rugzak van Nynke Beunders-Bos te desintegreren. Aanvankelijk hielp een veiligheidsspeld nog voorkomen dat hij elke keer losschoot. Daarna was hij echt kapot. “Geen pretje, met 25 kilo in je rugzak!” Ze bedachten dat er een haring door het lusje kon, die ze later nog afvijlden voor wat meer comfort. Het werkte uitstekend.

“Ondertussen is ons huwelijk 7,5 jaar en twee kinderen verder, dus dat zit nog steeds goed!”, aldus Nynke.

Foto Nynke Beunders-Bos

Foto Arnoud van Tilburg

de afvalligen

Hond in de tent

Nog wat ingewikkelder werd het met de zolen van Rik Roeske. Zijn schoenen waren krijgertjes van een goede vriend. De zolen raakten los bij de Monte Rosahut op 2883 meter hoogte. De huttenbaas gaf hem een stuk staaldraad waarmee de zolen werden vastgezet en vervolgens verzegeld met sporttape. Daarmee klommen ze verder naar de Capanna Margherita op 4554 meter hoogte. Geluk bij dit ongeluk was dat hij zijn zolen kon inbinden in zijn stijgijzers.

Maikel Rutten ging aan de slag met reparatiestickers van Decathlon nadat een hond op zijn trekkerstentje was gesprongen. Professionele reparateurs vond hij te duur. Campinggenoten vonden dat hij het goed heeft opgelost en zelf is Maikel ook helemaal tevreden.

Foto Maikel Rutten

Foto Pim Roeske

Rik Roeske (links, met geplakte schoenen) en zijn ouders Karin en Rob.

HOOGTELIJN 1-2021 |

17

18 | HOOGTELIJN 1-2021

THEMA

WINTER

Thema: winter

Verlangen Met een dun laagje sneeuw half januari moesten we het doen in Nederland. Op sleetjes gleden we hellinkjes af en heel even stonden er sneeuwpoppen in de straat. Ondertussen vielen er meters in de Alpenlanden, waar heerlijke hellingen onaangeroerd op ons wachtten. Reikhalzend kijken we uit naar het moment waarop we weer de bergen in mogen, toerski’s of sneeuwschoenen mee, lachend de verse sneeuw trotserend. Laat je bij de Nederlandse kachel inspireren, zodat je weet waar je volgende winteravonturen zich gaan afspelen. Maak plannen, kijk vooruit, durf te verlangen naar sneeuw – de bergen zijn geduldig en het wordt vanzelf weer winter.

Tekst Femke Welvaart Beeld Mirte van Dijk

20 26 30 35 36 40 44 48

Voor het eerst op wintersport Sneeuwschoenwandelen in Vorarlberg Winterwandelen op de Via Engiadina Langs het pad: kwastjesbloem en bonte krokus Boekfragment: Stilte in de storm Hoe kies je de juiste slaapzak?

Op toerski’s van Frankrijk naar Italië Markt & Materiaal: warme voeten

HOOGTELIJN 1-2021 |

19

Een korte pauze bij de Klausis Hütte tijdens het langlaufen.

20 | HOOGTELIJN 1-2021

THEMA

WINTER

Voor het eerst op wintersport

Ego thuis,

zelfspot mee Een bekentenis: ik heb nog nooit geskied. Jaren geleden heb ik gelanglauft in Oostenrijk en dat vond ik leuk en een prima training. En nu, op mijn 44ste, vind ik dat het tijd wordt om te gaan wintersporten. Daarom vertrekken mijn vriendin Linda en ik naar de Stubaier gletsjer in Oostenrijk.

We kunnen niet skiën, maar gaan kijken wat dan wél kan. Een sneeuwschoenwandeling bijvoorbeeld.

Tekst en beeld Barbara Kerkhof

D

e voorpret begint al bij de lijst met spullen die we moeten meenemen. We hebben werkelijk geen flauw idee wat ons te wachten staat. Stuur ons in de zomer naar een berg en we rennen er in shorts en met een klein rugzakje overheen. Maar in de winter zijn we net zo blanco als de sneeuw. Een vriendin helpt ons met de spullen die we nodig hebben. Ze is een ervaren toerskiër en heeft alles in tweevoud in huis. “Skibrillen? We hebben ook wel een zonnebril, hoor”, zeg ik. Ze lacht. “Als het sneeuwt, sneeuw het zo tussen je ogen en je bril door.” O ja.

Niet aan gedacht. Een half uur later fiets ik naar huis met mijn fietsmand propvol winterkleding, wanten, gamaschen en brillen.

Bagage

Leren gaat het best als je erom kan lachen en plezier hebt.

Donderdagochtend, half vijf. De lading spullen die ik in de auto zet is enorm. Behalve skikleding neem ik mijn hardloopschoenen mee (die gaan overal mee naartoe) en een hoop warme laagjes.

Linda staat klaar met een even grote hoop bagage. We proppen alles in haar auto en negeren het feit dat we nog iemand mee terug moeten nemen met minstens zoveel tassen als wij – dat

HOOGTELIJN 1-2021 |

21

Voor het eerst op langlaufski’s voelt Linda zich als Bambi op het ijs.

zien we dan wel weer. De eerste uren rijden we door een donker en daarna schemerig Duitsland. “Ik ben een beetje zenuwachtig”, zegt Linda. “Heb jij dat ook?” Ik knik. We gaan dingen doen die we nog niet eerder hebben gedaan en hoewel wandelen op sneeuwschoenen volgens sommigen “ook gewoon wandelen” is, lijkt het me sowieso een behoorlijke inspanning. Maar we zijn fit, dus goed komt het altijd. Bij een koffiestop op twee derde van de reis zien we een heel klein beetje sneeuw liggen naast de benzinepomp. We gaan er direct bovenop staan en maken een foto: sneeuw! Op de Fernpas, even later, ligt zo veel sneeuw dat de dennenbomen ervan doorbuigen. We stoppen bij restaurant Zugspitzblick (daar waar je maar een heel klein puntje van de berg kunt zien) en rollen snel een sneeuwpop in elkaar. Daarna rijden we het laatste stuk naar het Stubaital.

Hardlopen Twee dagen geleden was het behoorlijk groen in Neustift, het dorp waar we verblijven. Gelukkig heeft het de afgelopen dagen flink gesneeuwd en is bijna alles wit. Alleen aan de zuidhelling

kun je zien dat de temperatuur te hoog is voor de tijd van het jaar.

Michel, onze gids voor de komende dagen, arriveert in ons huisje en kleedt zich direct om: we gaan een uurtje rennen om de benen los te gooien na de lange reis. Michel is hier al drie weken, maar voor ons is alles nieuw. Al hardlopend verkennen we het dal en we vergapen ons aan de pracht van de bergen om ons heen.

Spoor “Sitzen!”, commandeert de man van de skiverhuur. Het is vrijdagochtend en we laten ons bedeesd vallen op een bank. We willen langlaufski’s huren. De man die ons helpt is een tikje directief.

Zwijgend passen we onze schoenen. Als we vertellen dat we uit Nederland komen en op reportage zijn, ontdooit hij een beetje.

We gaan starten op een loipe in het dorp. Ons werd aangeraden te beginnen met klassiek langlaufen, dus in het spoor dat door het hele dal gaat. We leggen de latten in het spoor en proberen ons te herinneren wat de dame in het YouTubefilmpje gisteravond ook al weer zei. Michel heeft veel ski-ervaring; hij glijdt er als eerste vandoor. Ik kan me nog vaag iets herinneren van vijftien

5 tips van de newbie 1. Bedenk wat voor soort winteravontuur bij je past. Vind je het leuk om iets technisch onder de knie te krijgen? Leer je graag een nieuwe vaardigheid in een groep? Of wil je het liefst een spannende tocht maken?

Bedenk eerst wat je wilt ervaren en zoek daar een passende vorm bij. Leren langlaufen kun je bijvoorbeeld zelf doen door gewoon op pad te gaan, of door les te nemen, individueel of in een groep. Hetzelfde geldt voor sneeuwschoenwandelen: aantrekken bij de auto en je kunt zo van start gaan.

22 | HOOGTELIJN 1-2021

Wil je liever een tocht in de bergen maken?

Regel dan een gids en je hebt een heel ander avontuur te pakken. Aan jou de keuze.

2. Kies een eerste keer voor een winterse proeverij: probeer zo veel mogelijk verschillende dingen in de tijd die je hebt.

Wandelen, hardlopen, sleeën, sneeuwschoenwandelen, langlaufen, hondensleeën.

Er zijn zoveel manieren om sneeuwpret te beleven, neem de tijd om te ontdekken wat bij je past en wat je vaker zou willen doen.

THEMA

WINTER

jaar geleden. Linda heeft nog nooit op deze latten gestaan en ze voelt zich als Bambi op het ijs. Met ons drieën klooien we wat aan, maar uiteindelijk glijden we van een blauwe route een rode route in en ook dat gaat prima. Na vijf kilometer draaien we om en gaan we met de wind in de rug terug naar het dorp. We rijden naar de skilift bij de gletsjer en picknicken in de zon, kijkend naar de skiërs die naar beneden komen. Het ziet er zo stoer uit, dat willen wij ook leren. Maar dit weekend kiezen we voor andere activiteiten; we hebben weinig tijd en zo veel te doen. Op de terugweg naar Neustift zien we een prachtige loipe liggen bij Volderau en we besluiten nog even een stukje te gaan. Schoenen weer aan, inklikken en hóp: het gaat steeds makkelijker. We nemen zelfs een stukje van een zwarte route. Het klimmen hebben we nog niet zo goed in de benen, maar naar beneden glijden voelt heerlijk. ’s Avonds eten we als bootwerkers. Terwijl we rozig aan tafel zitten, plannen we een avondrodeltocht. Het Stubaital kent fantastische sleebanen en we vinden het wel een avontuur om in het donker naar beneden te roetsjen. Teleurstelling: de baan is dicht. De weersomstandigheden zijn te slecht.

Er ligt onvoldoende sneeuw op de helling. We hebben onze skipakken al aan (het is koud), dus we gaan gewoon op pad.

Ervarend leren Bij het licht van onze hoofdlampen pakken we de sneeuwschoenen uit de achterklep. Michel stelt ze op de juiste maat en helpt ons erin. Linda en ik staan onwennig naar de grote gevaartes aan onze voeten te kijken. Het is vrijdagavond en morgen gaan we een lange tocht op sneeuwschoenen maken. Een goed moment

3. Laat je ego thuis en neem je zelfspot mee: laten we eerlijk zijn, iets nieuws leren als je geen zes meer bent, kán zo nu en dan een tikje ongemakkelijk zijn. Je loopt te klungelen met je langlaufski’s, ligt om de haverklap oncharmant in de sneeuw en met een beetje geluk vind je het ook nog spannend. Want geef toe, bovenaan dat heuveltje lijkt het toch nét iets steiler dan toen je onderaan keek hoe anderen soepeltjes naar beneden zoefden. De ergste momenten zijn die waarop je jezelf net iets te serieus neemt op een verder hilarisch moment. Het is

om vast te oefenen, dus. Les 1: til je voeten goed op. Les 2: achteruitlopen (om een foto te maken) is héél anders op sneeuwschoenen. Michel houdt van ervarend leren. Hij zegt niets en grijnst als ik achterover in de sneeuw lig. Ik klop mezelf af en maak alsnog de foto die ik nodig heb. Na een tochtje door de vallei weten Linda en ik allebei: dat zou wel eens een pittig dagje kunnen worden.

Foto links Elke stap omhoog in de diepe sneeuw kost energie.

Foto rechts We krijgen er steeds meer handigheid in.

Piepers Zaterdagochtend. We kleden ons aan. Twee tights, een merinoshirt en een dun truitje. Buff, gamaschen en dunne handschoenen.

De rest gaat in de rugzak, net als alle lawinespullen, een gore-tex jas en broek, dikke wanten, een thermosfles met thee en heel veel eten. We hebben vrijdagavond een uitgebreide uitleg gekregen over lawinegevaar en lawinepiepers. De piepers dragen we op ons lichaam, over de eerste laag kleding. We zien er een beetje zwanger uit zo, maar we vinden het allang best. Lawines zijn eng. We willen vandaag de Serles (2718 meter) beklimmen, maar we weten niet of dat gaat; het lawinegevaar krijgt een drie (van vijf, dus dat is niet gering). De eerste kilometers vanaf Mühlbach lopen we op onze wandelschoenen omhoog. Een Oostenrijker, zo’n echte bergman met een bruine kop en een sportlijf, haalt ons in met een slee op zijn nek. “Wat gaan jullie doen?”, vraagt hij aan Michel. Hij trekt zijn wenkbrauwen geamuseerd op als hij de sneeuwschoenen achter op onze rugzakken ziet. “Wir gehen Schneeschuhlaufen”, antwoordt Michel. De man lacht. “Waarom gaan jullie niet skiën?” “Omdat zij dat niet kunnen.” Nu lacht de man nog harder: “Iederéén kan toch skiën?” Hoofdschuddend

oké om te vallen. Het is oké om te zeggen dat je iets niet durft. Het is echt heel erg oké om iets stap voor stap te moeten leren. En dat leren gaat het best als je erom kan lachen en plezier hebt.

4. Zoek passend gezelschap bij je avontuur. Met andere woorden: ga met mensen met wie je het hoe dan ook leuk hebt en bij wie je lekker jezelf kunt zijn. Voor het eerst op te dunne latjes door de sneeuw glibberen is al spannend genoeg, laat staan als je dan ook nog je imago hoog wilt houden. Die energie kun je beter ergens anders voor gebruiken.

5. Zoek de mooiste omgeving: leren wintersporten, wat het ook is, kan overal en nergens.

Maar áls je het dan gaat leren, doe dat dan op de voor jou mooist mogelijke plek. Wij konden voor onze deur de loipe opstappen, maar tien kilometer verder bleek een plaatje van een route te liggen die we toevallig tegenkwamen. Hoe suf het ook klinkt, een klein rondje verkennen met de auto is zo gek nog niet voordat je van start gaat. Als je dan gaat lopen klungelen, dan maar met het mooist mogelijke uitzicht. Wedden dat je het sneller onder de knie hebt?

HOOGTELIJN 1-2021 |

23

Grootste collectie wandelschoenen Snel online uit voorraad leverbaar Chat live met onze deskundige medewerkers

0348-421648

CHAT - ONLINE!

THEMA

WINTER

Verplichte uitrusting (in de rugzak) voor onze sneeuwschoentocht: • drie-eenheid pieper-schep-sonde • muts • extra paar handschoenen • waterdichte en ademende kleding • warme jas • EHBO-setje met aluminium deken

loopt hij ons voorbij. Na vier kilometer ploffen we neer op het terras van de Ochsenalm, een berghut op 1558 meter met een indrukwekkend uitzicht op de Serles, door Goethe benoemd tot hoogaltaar van Tirol. Vanaf daar is de sneeuw diep. Na de koffie binden we de sneeuwschoenen onder en testen we de lawinepiepers. Alles werkt.

Hoogte Het eerste stuk volgen we een wandelspoor; even verderop een oud spoor van een skiër die daar omhoog is gelopen. “Op toerski’s omhoog lopen is makkelijker”, weet Michel. “Die zijn smal en lang, waardoor je meer draagvlak hebt.” Het is inderdaad best pittig. Was het in de schaduw nog fris, hier in de zon krijgen we het warm terwijl we onze voeten hoog optillen. Zeker als er veel sneeuw op de schoenen blijft liggen, kost elke stap energie.

Ik hijg als een oud paard, maar mijn hartslag lijkt rustig. “Ik snap niet waarom ik zo buiten adem ben”, denk ik hardop. “Misschien omdat we op hoogte zijn”, lacht Michel. Dat vergat ik dus gewoon.

Door alles dat nieuw is, de sneeuw, de uitrusting, het lawinegevaar, vergeet ik wat ik al jaren weet: dat de lucht hier ijl is. Het is ook niet erg; we stiefelen in een rustig tempo op het zadel van de Serles af. Volgens een legende werden hier ooit een woeste ridder en zijn zoons vervloekt door een boer; voor straf werden ze versteend en nu vormen ze de neventoppen van de Serles.

Blokkentest We maken ons eigen spoor en houden voor de veiligheid zo’n twintig meter afstand van elkaar. Michel vertrouwt de hang rechts van ons niet helemaal. Tot hij zeker weet wat hij ziet, houden we afstand. Hij besluit een kleine blokkentest te doen.

Alles blijkt hier veilig te zijn, tot onze geruststelling. We willen niet het minste risico lopen dat we die piepers daadwerkelijk moeten gebruiken.

• thermosfles met warme drank • helm (bij kans op steenslag) • per groep een veiligheidslijn • toerbroek • eten (brood, repen – wat je wilt)

Vanwege de warme zon en het toenemende lawinegevaar houden we het op 2155 meter voor gezien. We eten onze boterhammen, drinken thee en maken foto’s. Dan beginnen we aan de terugweg. Aanvankelijk lopen we in ons eigen spoor naar beneden, maar Michel roept. “Kom, we gaan door de diepe sneeuw nieuwe sporen maken. Dat loopt veel makkelijker!” Eerst heb ik mijn sneeuwschoenen nog in de klimstand staan, dus ik glij moeizaam naar beneden. Zodra ik daarachter kom (ervarend leren, hè) klik ik de achterkant omlaag en banjer ik met veel meer gemak naar beneden. De keren dat Linda en ik vallen zijn niet te tellen, maar we landen zacht en hebben verschrikkelijk veel plezier. Onze ervaren gids grijnst van oor tot oor als hij ons ziet stuntelen, maar hij is vooral blij te zien dat we ons zo vermaken. Na een waanzinnige tocht in sprookjesland zakt de zon achter de bergkam en stappen we voldaan de hut binnen. Vier aangeschoten mannen bieden hun hulp aan bij het opeten van drie porties Käsespätzle – we slaan het lachend af: dit krijgen we echt zelf wel op. Als we uit de warmte naar buiten gaan, zien we wat we hadden moeten doen: een sleetje mee naar boven nemen. De locals lopen in het laatste avondlicht omhoog voor een drankje in de hut en een sleetochtje over de verlichte baan naar beneden.

In plaats daarvan lopen wij vier kilometer over de spekgladde weg naar de parkeerplaats. Een tip voor de volgende keer.

Avontuur Kun je wintersporten als je niet kunt skiën? Ja! Alle ingrediënten voor een goed avontuur zijn aanwezig: inspanning, ontspanning, bergen, sneeuw, nieuwe ervaringen, plezier en spierpijn. En vlak voor we de sprookjesvallei verlaten, geeft Michel ons een stempelkaart voor de Seven Summits van Stubai – inclusief de Serles uiteraard. Wie alle zeven toppen beklimt, krijgt een trofee. We kijken naar het kaartje en naar elkaar. We weten al dat we hier terugkomen.

Oostenrijk Stubaital

Tips van de pro Wij hadden het geluk dat Michel (skileraar niveau 3, toerbegeleider en zeer ervaren in de bergen na alle militaire cursussen die hij volgde) onze gids wilde zijn; zelf weten we veel te weinig van de winterse bergen om een tocht als deze te ondernemen. Hier volgen een paar tips voor wie ook (zonder ervaring) de sneeuw in wil gaan: • Zorg voor een gids/begeleider of groep.

• Neem je drie-eenheid (lawinepieper, schep en sonde) mee en zorg dat je weet hoe alles werkt.

• Veel materialen kun je ter plaatse huren; anders is Marktplaats een goed alternatief.

• Vergis je niet in het warme weer in het dal en neem warme kleding mee voor boven op de berg. ’s Winters koelt het snel af.

• De top ligt altijd op de helft van de route en mag nooit het doel van de tocht zijn; veiligheid is belangrijker dan het halen van de top.

• Wees eerlijk naar jezelf en naar elkaar, laat je niet beïnvloeden door groepsdruk. Zelfoverschatting is een van de meest voorkomende alpiene gevaren.

• Weet hoe je contact zoekt met je telefoon als je geen ontvangst hebt: schakel je toestel uit, daarna zet je het aan zonder je pincode in te geven en dan

bel je 1-1-2. Je telefoon pakt nu elke willekeurige provider die hij kan vinden.

• Neem altijd een fluitje mee en leer de noodsignalen van tevoren uit je hoofd.

• Een gids zet de route altijd uit met een kompas, zodat hij ook in de mist of een white out de weg terug kan vinden.

• Meld je bij de huttenwaard. Ga je vanaf een hut op en neer naar een top, vertel de waard dan wat je gaat doen en via welke route. Dan weet hij waar je uithangt en wanneer hij je ongeveer terug verwacht.

HOOGTELIJN 1-2021 |

25

pendelen tussen neuhornbach en schwarzwasser

de poeder van terra incognita

De Oostenrijkse deelstaat Vorarlberg biedt vanuit Nederland relatief eenvoudig bereikbare Alpen. Via de Bodensee en Bregenz heb je toegang tot onder meer Montafon en Bregenzerwald.

Via het Kleinwalsertal reis je nog rechtstreekser naar de voet van de bergen. Mogelijkheden om er te sneeuwschoenwandelen zijn er linksom of rechtsom legio.

Tekst Rien Jans Beeld Rien Jans en Dick Hofstee

d

us zo voelt het om als marsmannetje te landen op aarde.

We zijn zojuist de skilift van Au-Schoppernau uitgestapt en staan nu boven op de Diedamskopf op een dikke 2000 meter hoogte, waar 40 kilometer aan skipistes aan onze voeten ligt. Liever waren we vanuit het dal omhoog gelopen, maar materiaalpech zorgde voor oponthoud en daarom namen we de lift. Onze dresscode detoneert hier nogal. Wij dragen geen helmen maar mutsen en binden ook nog eens afwijkend materiaal onder: geen ski’s, maar sneeuwschoenen.

Terwijl wij lopend afdalen naar ons moment suprême zoeft iedereen langs ons heen. Onze sneeuwschoenen raspen luidruchtig op de hard bevroren piste, maar na drie kwartier lopen komt de beloning: wij stappen bij Kreuzle over een hekje de piste af, de poedersneeuw van terra incognita in. We zetten koers naar het Gerachsattel en de Schwarzwasserhütte.

de Falzer Kopf die we goed bestuderen, want daar willen we over een paar dagen bovenop staan. We zien de denkbeeldige route al tot bijna bovenaan. Voor ons, ver weg, krijgen we inmiddels steeds duidelijker vijf stipjes in beeld, die langzaam het dal uit klimmen. Die moeten op weg zijn naar het Neuhornbachjoch.

Vanuit onze lagere positie ziet dat kwintet daarboven er redelijk imposant uit. Die route gaan we morgen doen, dus we volgen de groep met grote interesse. Vooralsnog dalen wij verder af, het dal in, en genieten we maximaal van de doodse stilte en de stralende zon. Dat genieten neemt een andere vorm aan als we naar het Gerachsattel klimmen, maar ingewikkeld wordt dat niet. De route van vandaag is kort en we hoeven alleen nog maar langzaam af te dalen naar de Schwarzwasserhütte. Dan een natje en een droogje, avondeten en heerlijk slapen.

Voorstudie

Hoe anders kunnen de omstandigheden een dag later zijn. Een blik uit het raam heeft ons vanochtend weinig opgeleverd, behalve de wetenschap dat het hevig sneeuwt en hard waait. We gokken op maximaal vijftig meter zicht. We nemen nog maar eens een extra bakje troost en daarna wordt naar buiten gaan onvermijdelijk.

Aan onze kant van het hekje is het wit en stil. Hier kwamen we voor. In de sneeuw loopt een spoor van een dag of wat oud, dat we al snel verlaten. Dan is de keus echt helemaal aan ons. Onze navigatie leidt ons richting het Schwarzwassertal. We passeren

26 | HOOGTELIJN 1-2021

Memorabel

THEMA

WINTER

We gaan rechtsomkeert onder de Falzer Kopf.

We gaan vandaag verkassen van de Schwarzwasserhütte naar het Neuhornbachhaus. Niet omdat we dat per se willen, maar omdat het vrijdag is en de Schwarzwasserhütte vanavond en morgen al was volgeboekt. We gaan terug naar het Gerachsattel en dan over het Neuhornbachjoch naar het Neuhornbachhaus.

Door de slechte condities en grote hoeveelheden verse sneeuw voelt de passage naar het joch als een lakmoesproef.

Dick en ik kennen elkaar van een NKBV-sneeuwschoencursus in de Stubaier Alpen, jaren geleden. Van de Schweinfurter Hütte voerde die naar de Winnebachseehütte. Onderweg beleefden we een memorabele passage van het Zwieselbachjoch vanwege hevige sneeuwval, die ook onze Oostenrijkse berggids lelijk verraste. Vandaag mogen we het zelf doen en nog een verschil: in Stubai viel de sneeuw verticaal, vandaag valt ’ie horizontaal.

Wel volgden we in de tussentijd los van elkaar lawinecursussen van de NKBV met modules van WePowder en hebben we ieder een flink aantal sneeuwschoentochten achter de rug. We weten dus vooral wat we niet moeten doen in de sneeuw en onze theorie en ervaring nemen we mee naar het joch. Dat is met name onder de top steil, dus mogelijk lawinegevaarlijk. Een belangrijk voordeel is dat er geen grote sneeuwvelden liggen boven de doorgang, die een smal couloir is. En uiteraard hebben we alle lawinemateriaal en een lawinerugzak bij ons, maar dat laten we liever ongebruikt.

Oversteek Zodra we onze neuzen om de hoek van de hut steken, hebben we de wind recht van voren. We weten dat dat zo zal blijven tot boven op het joch. De windkracht vier volgens het weerbericht lijkt met die sneeuw en kou eerder zes Beaufort. Het zorgt er in elk geval voor dat een groepje toerskiërs vlak voor ons direct uit

het zicht raakt. Ook hun spoor lost op voor onze ogen. We ploeteren ons een weg naar het Gerachsattel. Tegen de tijd dat we daar zijn, worden we voorzichtig optimistisch dat het moet kunnen, straks het joch over. Het wordt lichter en de wind en de sneeuwval nemen wat af. We vermoeden dat we de eersten zijn die vandaag het joch oversteken, want we zien nergens sporen, hoewel dat in deze omstandigheden dus weinig betekent. De toerskiërs kunnen het joch op zijn gegaan, maar het Gerachsattel is een kruispunt van paden, dus ze kunnen van daaruit allerlei kanten op zijn gegaan. Met letterlijk voortschrijdend inzicht

Van beroerd is ons leven gekanteld naar aangenaam beoordelen we dat het joch verantwoord is. Als we boven zijn, is het sneeuwen bijna gestopt. Dat is wel fijn, want dat gunt ons redelijk uitzicht op de vallei aan de andere kant. Bovendien zitten we hier aan de lijzijde van de graat en dus speelt de wind hier geen rol meer. Gierende wind om je oren heeft toch invloed op je handelen, en zeker op je gemoedstoestand. Van ronduit beroerd is ons leven zojuist gekanteld naar aangenaam.

We dalen af naar het Neuhornbachhaus, dat pas op het laatste moment in zicht komt achter de bomen. Als we over de drempel stappen blijkt het huis zo goed als verlaten, op de twee OostEuropese dames van de bediening na. Geen wonder, denken wij, want alles aan dit huis oogt achenebbisj. Maar niets is wat

HOOGTELIJN 1-2021 |

27

MFS®-VAKUUM-SYSTEM

COMFORT OP HET HOOGSTE NIVEAU MFS®-VAKUUM-SYSTEM SPEZIELLE POLSTERSCHÄUME SPECIALE SCHUIMVOERING Weiches geweven Manschettenpolster Zacht, schuimretikuliert bovenaan.

MFS®-VAKUUM-SCHAUM MFS® VACUÜMSCHUIM Exakte und druckfreie Anpassung an jede Fußform Drukverlagend, past zich perfect aan elke voet im Knöchel-, Manschetten und Laschenbereich. Bis aan; in hetreichend. gebiedDer rond veter in den Ballen Fuß de wirdenkels, weich aber enghaakjes umschlossen. en – oogjes, tot aan de bal van de voet.

De voet wordt zacht, maar strak omhuld.

RETIKULIERTERSCHUIM SCHAUM GEWEVEN bis in den Zehenbereich, garantiert eine perfekte Anzorgt voor een perfecte pasvorm tot aan passung. het gebied rond de tenen.

SPEZIELLE POLSTERSCHÄUME Weiches Manschettenpolster retikuliert

MFS®-VAKUUM-SCHAUM Exakte und druckfreie Anpassung an jede Fußform im Knöchel-, Manschetten und Laschenbereich. Bis in den Ballen reichend. Der Fuß wird weich aber eng umschlossen.

Vakuum Lady Ultra

RETIKULIERTER SCHAUM bis in den Zehenbereich, garantiert eine perfekte Anpassung.

Vakuum Men Ultra

www.meindl.de

mei_Anz_VakuumMen_Hoogte_210x135_MAI14.indd 1

15.05.14 11:01

VELUWE OUTDOOR TOTAAL CONCEPT VOOR AL UW WANDELINGEN Doordat wij gebruik maken van Het Veluwe Outdoor Totaal Concept wordt de juiste schoen voor uw type wandeltocht bepaald rekening houdend met de lengte, breedte en wreefhoogte van uw voet. Tevens wordt nauwkeurig gekeken welk type inlegzool het beste is voor u. Dit zorgt voor blaarvrij en plezierig lopen.

VOOR IEDERE VOET EEN PASSENDE SCHOEN Wij zijn gespecialiseerd om voor alle typen voeten zoals ‘standaardvoet’ ‘moeilijke voet’ ’brede voet’ de goed passende schoen te vinden.

• • • • • •

VOETSCAN JARENLANGE EIGEN ERVARING MET HUTTENTOCHTEN SCHOENKENNIS PODOLOGIE, SCHOENAANPASSINGEN EN EVENTUEEL STEUNZOLEN VERZORGEN WIJ OOK CA. 250 MODELLEN VAN LAAG TOT HOOG VAN SOEPEL TOT STIJGIJZERVAST MEER DAN 8 VERSCHILLENDE BREEDTEN MATEN 36 T/M 54

STATIONSLAAN 41A, 8071 CK NUNSPEET, 0341270847

WWW.BREDEWANDELSCHOENEN.NL WWW.VELUWE-OUTDOOR.NL • •

voetscan jarenlange eigen ervaring met huttentochten

• •

Podologie voorraad van ca. 250 modellen van laag tot hoog van soepel tot

THEMA

WINTER

De bijna identieke Steinmandl (links) en Kreuzmandl

Vertrek bij de Schwarzwasserhütte.

het lijkt. Als we aan het eind van de middag terugkomen van een wat kortere tocht is het huis volgestroomd met weekendgasten.

Wat een gezellige drukte en wat een verschil met vanmiddag!

De Oost-Europese dames toveren ‘s avonds meer lekkers op tafel dan een sneeuwschoener kan durven dromen. Dit is nog eens Feierabend!

Kaiserwetter De ochtend na de avond ervoor is het weer Kaiserwetter. Het ontbijt is al net zo overvloedig als het diner en opgewekt binden we de schoenen onder voor onze bestorming van de Falzer Kopf (1968 meter). Maar die verloopt uiteindelijk een stuk minder stürmerisch dan we in gedachten hebben. Eergisteren bestudeerden we de aanloop naar de Kopf, maar de volledige route konden we niet zien. En het venijn zit natuurlijk weer in de staart, waar we vlak onder de graat vastlopen op een steile passage met ondoordringbare prikstruiken. Dat wordt dus rechtsomkeert en een eenvoudiger passage zoeken. Als we dan alsnog op de top staan, worden we hard voorbijgerend door een collegasneeuwschoener. Uh? Was it a plane? Was it a bird? Trailrunning op sneeuwschoenen, daar hadden we even niet op gerekend.

Terwijl wij afdalen naar het Neuhornbachjoch kunnen we mooi de verrichtingen van Superman volgen die inmiddels de Kreuzmandl oprent en een half uur later al boven staat.

Licht gedesillusioneerd melden we ons op het zonnige terras van het Neuhornbachhaus, waar we betrokken raken bij ontspannen terrastaferelen. Het wordt vanmiddag helemaal niks meer met die sneeuwschoenen.

De dag erna weer wel, want vandaag is weer verhuisdag, terug naar de Schwarzwasserhütte. We beginnen over de Kulturweg Kleinwalsertal-Rheintal en buigen na de Neuhornbachalpe af in noordelijke richting naar de 1982 meter hoge Steinmandl. Op de

top zijn we niet alleen, want toerskiërs en sneeuwschoeners zijn bezig met hun zondagse uitje. Zowel het Neuhornbachhaus als de Schwarzwasserhütte zijn eenvoudig bereikbaar: het Neuhornbachhaus vanuit Schoppernau en de Schwarzwasserhütte vanuit het Kleinwalsertal. Baad ligt daar als vertrekpunt voor de hand, over de Ochsenhofer Scharte, maar er zijn meer startmogelijkheden vanuit het Kleinwalsertal. Wij droppen onze spullen weer in de hut en steken ’s middags door naar de Melköde-alpe. Een terugweg naar de hut via de Alpe Ifersgunt, onder de Hoher Ifen door, blijkt helaas niet haalbaar. Dan wordt het waarschijnlijk te laat en bovendien blijkt al dit gewandel niet goed voor een blessure aan mijn enkel die ik twee maanden geleden opliep.

Overname Het is vanavond redelijk rustig in de Schwarzwasserhütte, want zondagavond. Maar de volgende ochtend blijkt dat er ergens in de hut ook een grote groep Britse militairen overnachtte en die hebben nu de ontbijtzaal overgenomen. Gelukkig zijn de mannen even goedmoedig als overdadig gespierd, hebben ze alleen aandacht voor elkaar en passen wij er natuurlijk makkelijk bij. Tegelijk met de Britten zwaaien we af. Wij gaan terug naar Schoppernau, waar onze auto staat.

En zo komt het dat we opnieuw de route naar Neuhornbachjoch en Neuhornbachhaus lopen, maar nu onder simpele omstandigheden. Vanuit het Neuhornbachhaus kunnen we namelijk een rodeltje pakken naar Schoppernau in het dal. Dat lijkt onschuldige sneeuwpret, maar is plotseling een hachelijke zaak als blijkt dat het pad her en der is verijsd. We belanden op diverse plaatsen ver naast het pad, maar uiteindelijk ook in Schoppernau, waar onze auto ten onrechte een rode kaart heeft gekregen van de parkeerwachter.

Oostenrijk Vorarlberg

Sneeuwschoenwandelen in Vorarlberg Reis

Kaart

Schoppernau ligt op 835 kilometer rijden vanaf Utrecht. De Schwarzwasserhütte bereik je via het Kleinwalsertal. Per trein kom je tot station Oberstdorf. Daar pak je de Walserbus naar Mittelberg, of verder naar Baad. Het Neuhornbachhaus bereik je via Au-Schoppernau. Per trein via Bregenz tot stations Dornbirn of Bludenz. Van daaruit rijdt de Landbus Bregenzerwald naar Au-Schoppernau.

DAV Alpenvereinskarte Bayerische Alpen BY2 Kleinwalstertal Hoher Ifen, Widderstein, 1:25.000.

Bergsportreizen Bergsportreizen organiseert in dit gebied een vierdaagse sneeuwschoenhuttentocht. Kijk op bergsportreizen.nl/sneeuwschoenwandelen voor meer informatie. Of klik op ‘wintervakanties’ voor het complete winteraanbod van Bergsportreizen.

HOOGTELIJN 1-2021 |

29

Bun di!

Winterwandelen in het Unterengadin

Het weer is niet te regisseren. Je kunt je winterwandeling leuk plannen en organiseren, maar de ervaring leert dat het altijd anders loopt dan je vooraf had bedacht. Dingen die je wilde doen, gaan niet door, maar daarvoor in de plaats komen alternatieven die misschien nog wel leuker zijn! Met een flexibele geest en genoeg laagjes is een hoop mogelijk en wordt elke dag een bun di; een goeie dag.

Tekst Femke Welvaart Beeld Rik Burger en Femke Welvaart

Wanneer we uit Ardez vertrekken, schijnt de zon uitbundig.

30 | HOOGTELIJN 1-2021

THEMA

WINTER

In Guarda zijn de gevels met sgraffito versierd.

A

ls we aankomen in Zernez valt de verse sneeuw in kleine zachte vlokjes uit de lucht. Het is grijs, onder onze voeten knerpt de sneeuw. Ik ben dol op dat geluid en ben blij met een verse laag sneeuw. Het plan is om te winterwandelen over de Via Engiadina, op geprepareerde paden, dus zonder sneeuwschoenen, van Susch via Guarda, Ardez en Scuol naar Sent. Dus dan is de sneeuw zeker welkom. Maar als de volgende ochtend een dik pak op ons wacht, blijkt ons plan niet door te kunnen gaan. Dat is pech, maar het brengt ook nieuwe kansen.

We kunnen door de hoeveelheid sneeuw niet vanaf Susch wandelen, dus valt de eerste etappe al in het water. Plan B, iets verderop starten en wandelen vanaf Lavin, gaat ook niet door: gesperrt, want er dreigt lawinegevaar boven het pad. Plan C brengt ons uiteindelijk met de auto (we krijgen een lift) naar het eindpunt van etappe 1, Ardez, vanaf waar we teruglopen naar het oude dorpje Guarda en een rondje maken terug naar Ardez. Voor alle zekerheid nemen we toch ook maar een set sneeuwschoenen mee.

Zonder sneeuwschoenen zakken we bijna heupdiep weg.

binnen, die er op hun beurt voor zorgden dat er geen muizen in huis leven. Een soort antieke muizenvallen en insectendoders dus! Verder laat ze zien dat alle huizen dezelfde indeling hebben: links van de ingang is de Stube (de keuken), daarboven zijn de slaapkamers, eronder de kelder en de stallen. Dat laatste was vooral ’s winters prettig: de koeien onder de woonruimte zorgden voor een natuurlijke vloerverwarming.

De huizen in het stokoude dorpje zijn prachtig geconserveerd en na verschillende oorlogen, plunderingen en vernielingen zorgvuldig gerestaureerd. De kerk is in al die roerige jaren gespaard gebleven, maar door veranderingen in het heersende geloof (katholiek of protestants) verschillende keren gemoderniseerd. Hierdoor doet

Mini museum bij de skilift in Scuol.

Geschiedenisles in Guarda Het blijft zachtjes sneeuwen; de wereld is grijs en stil. Het pad waarop we lopen is geprepareerd, dus kunnen we prima met onze bergschoenen uit de voeten. Grip is belangrijk en het is fijn dat ze hoog zijn en de broekspijpen van onze skibroeken er overheen vallen, want soms stappen we kuitdiep door de sneeuw. In Guarda, een dorp met slechts 190 inwoners, maar wel 35.000 bezoekers per jaar, hebben we een warme choco verdiend en nemen we de tijd om het dorpje te bekijken. Zonder toeristen, want het is winter en laat op de dag. Een van de inwoners vertelt ons over de prachtige oude huizen uit de vroeg zeventiende eeuw, die met sgraffito zijn versierd. Dit is een techniek waarbij in de nog natte klei geometrische of sierlijke figuren worden gekrast, zodat de onderlaag, die vaak een andere kleur heeft, zichtbaar wordt. Ze wijst ons op het huis dat de illustrator Alois Carigiet inspireerde voor zijn tekeningen bij het kinderboek Schellen-Ursli, een verhaal dat alle Zwitsers met de paplepel is ingegeven. Dit boek van Selina Chönz vertelt onder meer over de Chalandamarz, een optocht die al eeuwenlang elk jaar op 1 maart wordt gehouden, waarbij de jongens uit het dorp met enorme bellen om hun hals door het dorp lopen om de winter schrik aan te jagen en te verdrijven.

We staan stil bij een grote houten deur. Maria-Louise, de dame die ons haar dorp laat zien, legt ons uit waarom dit soort deuren uit meerdere delen bestaan. Zo is er de gewone ingang en een hogere en een bredere optie die vroeger werd gebruikt om het hooi naar binnen te rijden. Boven in de deuren zitten twee ronde gaatjes. Die waren voor de zwaluwen: daar konden ze door naar binnen vliegen om de insecten in huis op te eten. Links onder in de deur zit een klein vierkant gat: daar gingen de poezen naar

het interieur nog maar weinig aan de middeleeuwen herinneren.

Het is een sobere kerk, met relatief moderne glas-in-loodramen uit de jaren 20 en een orgel uit de jaren 70. In het houtsnijwerk van de kerkbanken kun je zien wie waar hoorden te zitten: links, op de banken met bloemen in het houtsnijwerk, zaten de vrouwen, rechts op de banken met bloemen en een weelderige hoorn, zaten de mannen.

Heupdiepe sneeuw Als we om 15:30 uur afscheid nemen van Maria-Louise gaat het steeds harder sneeuwen. We overwegen om onze sneeuwschoenen onder te binden en terug te wandelen naar Ardez via het hoge pad, waar we zonder sneeuwschoenen heupdiep in de sneeuw wegzakken. Maar in de schemering is het lastig oriënteren, we zullen in het donker aankomen, en door het dikke pak sneeuw kunnen we niet zien hoe het pad precies loopt. We nemen het risico niet en kiezen voor hetzelfde pad van de heenweg, dat die middag is geprepareerd met een sneeuwschuiver. Wel slaan we vlak voor de afslag naar Ardez linksaf, omhoog, waar we door

HOOGTELIJN 1-2021 |

31

Foto links Wat een winterwandeling zou worden, werd een heerlijke sneeuwschoentocht.

Foto rechts Bakker Peder Benderer helpt ons notentaart bakken.

heerlijke sneeuw ploegen naar de andere kant van het dorp, waarna we door de smalle straatjes met gezellig beschilderde huizen teruglopen naar ons warme hotel.

Op sneeuwschoenen van Ardez naar Scuol De volgende ochtend schijnt de zon en is het strakblauw. We binden de sneeuwschoenen onder en kiezen een route dwars door het landschap omhoog. Alle paden zijn dik ondergesneeuwd en zelfs met sneeuwschoenen zakken we soms kniediep weg.

Het is prachtig!

Dat we zomaar het landschap doorkruisen, blijkt niet handig. We hebben niet de bewegwijzerde route gevolgd en zo belanden we midden tussen bosjes en stroompjes water in het dik besneeuwde landschap. Er is geen lawinegevaar, het is slechts onhandig navigeren. We pakken de kaart erbij en zien dat we nog wat verder omhoog moeten om op het geprepareerde pad naar Ftan te komen. Op die route stuift een oude BMW veel te hard langs ons omhoog. Iets verderop stopt de auto bij een inham en stapt er een onverwacht oude, krakkemikkige man uit. Hij kijkt om zich heen, drentelt wat, tot we hem passeren en een pad kiezen dat links van de weg af loopt, maar na enkele meters weer terugkeren,

omdat dit pad de zomerroute blijkt te zijn die je beter niet in de winter kunt bewandelen. “Je moet daar inderdaad niet gaan wandelen hoor”, waarschuwt de man terwijl hij een druppel onder zijn neus wegveegt. “Zie je die resten van een lawine daar? Er zijn er wel drie geweest. Was op de radio. Gevaarlijk.

Beter om deze weg te nemen.” Hij wijst met een dikke duim in de richting van Ftan. Het is niet anders; langs de kant van de weg vervolgen we onze route over de geplette sneeuw. Vlak na Ftan is er gelukkig weer een route van de weg af, onderlangs naar Scuol, waar we weer heerlijk door de sneeuw kunnen banjeren. Wat is dit een feest! Het zijn allemaal geen lange wandeldagen waarop je uren door de sneeuw stoempt en gesloopt aankomt, maar fijne wandelingetjes met mooi uitzicht en gezellige dorpen op de route, waar je de tijd kunt nemen voor warme choco en een rondje om de kerk. En om zo’n prachtdag in stijl af te sluiten, is een duik in het Bogn Engiadina een aanrader. Daar bubbelen we in alle rust de wandeling weer uit onze benen.

Onvoorspelbaar Vanuit Scuol nemen we een skilift naar Motta Naluns. Het is vanaf het liftstation een flink stuk stijgen naar de piste en dat is niet de leukste route, maar het pad naar Scuol belooft een mooie

Bak je eigen notentaart Ingrediënten en werkwijze voor een taartje van 14 x 14 cm.

Deeg: 33 gram suiker 85 gram meel 45 gram roomboter 16 gram margarine 1,2 gram bakpoeder 1 ei Vulling (karamel): 80 gram suiker 40 gram honing 100 gram room 10 gram glucose Bakvorm van 14x14 cm 120 gram walnoten

32 | HOOGTELIJN 1-2021

Meng de ingrediënten voor de vulling en breng ze aan de kook. Laat het rusten als het karamel is geworden.

Meng en kneed dan de ingrediënten voor het deeg. Rol het deeg uit, leg het in de vorm (bodem en zijkanten) en snijd het restdeeg af. Verspreid de walnoten in de vorm en overgiet die met 220 gram karamel. Rol het restdeeg uit en bedek de bovenkant van de vorm met het deeg. Druk de zijkanten zachtjes aan, voorkom dat de walnoten door het deeg steken. Prik gaatjes in de bovenkant en bestrijk het met eigeel. Maak een gezellig vormpje, leg dat op de bovenkant en bestrijk ook die creatie met eigeel. Bak de notentaart vervolgens in 20 minuten in de oven, op 220 graden Celsius.

THEMA

WINTER

Winterwandelen over de Via Engiadina

Zwitserland Engadin

Reis

Susch ligt op 920 kilometer rijden vanaf Utrecht en is goed bereikbaar per trein. Kijk op MySwitzerland.com/rail en op sb.ch voor de mogelijkheden.

Route

De winterwandeling Via Engiadina is een driedaagse wandeltocht. Het zijn geen lange wandeldagen, maar in de winter wordt het al vroeg donker en je moet wat uren reserveren voor onverwachte afsluitingen of omleidingen.

Bovendien is het leuk om in de dorpjes die je passeert wat rond te kijken voor je verder loopt.

De (officiële) eerste etappe gaat vrij vlak van Susch naar Lavin, dan iets omhoog naar Guarda en vervolgens met uitzicht over het Bos-cha naar Ardez.

De tweede etappe gaat van Ardez via Ftan naar Scuol.

Tijdens deze wandeling heb je op de hele route prachtig uitzicht.

De derde etappe gaat van Scuol naar Motta Naluns en Vastur naar Sent. In Motta Naluns kun je de gondel nemen, iets omhoog wandelen langs het skigebied en dan het pad kiezen dat naar Sent leidt. Bij ons was er lawinegevaar boven dat pad, dus moesten wij via de korte route onderlangs van Scuol naar Sent.

Je kunt deze tocht boeken via cutt.ly/rj8zIyl. In de winter is het lastig plannen. Soms zijn paden gesloten door lawinegevaar boven de route. Wil je ’s winters de Via Engiadina wandelen, dan is het prettig als je flexibel met de omstandigheden kunt omgaan.

Thermen

Bogn Engiadina Via dals Bogns 323, 7550 Scuol Geopend van 08:00 tot 21:45 uur Kijk op engadinbad.ch voor meer informatie

Banketbakker Peder Benderer

Furnaria Pastizaria Benderer 7554 Sent +41 81 864 13 77 Kijk op benderer.ch voor meer informatie

Kaarten

Wij namen drie kaarten van Swisstopo (1:25.000) mee: 1198 Silvretta, 1218 Zernez en 1199 Scuol.

Meer informatie

Kijk voor meer informatie op scuol-zernez.engadin.com, graubuenden.ch en op MySwitzerland.com.

Video van de route

Bekijk de video van de hele route (drie dagen) om een indruk te krijgen van het landschap, de hoogtemeters en het routeverloop: relive.cc/view/vPv4JwnVER6.

wandeling. Helaas staat er boven langs de piste een bord waarop wordt uitgelegd dat wandelaars niet verder mogen dan het Relais d’Arpette. Er is namelijk ook hier een plak sneeuw losgekomen, die na het afbreken een paar meter is gezakt, maar daar is blijven hangen. Al weken is het wandelpad gesloten, omdat het pad onder die breuklijn door loopt en het risico op ongelukken te groot is. Want de sneeuw zal ooit verder schuiven. Alleen kan niemand voorspellen wanneer. Dan willen we terug naar beneden zonder lift, maar ook dat is niet toegestaan. Te gevaarlijk. Dus zweven we al snel weer in het eitje naar het centrum van Scuol, waar we het lage wandelpad volgen naar ons eindpunt Sent. Tja, een winterwandeling in de bergen laat zich niet regisseren.

Bakken met je hart Wat doe je als de zon ondergaat, je tocht erop zit, maar je nog niet bent uitgespeeld? Dan ga je koekjes bakken! Of: notentaart.

Bakker Peder Benderer van Furnaria Pastizaria Benderer in Sent helpt ons daarbij. Hij geeft ons deeg dat al 24 uur heeft staan rusten en zet drie grote bakken met walnoten, water en karamel voor ons neer. Zijn karamel is niet van suiker gemaakt, maar van honing die zijn zwager op 2000 meter hoogte verzamelt. “Een echt goede taart bestaat uit eerlijke ingrediënten. En liefde. Bak met je hart, want dat proef je.” Hij was 35 toen hij besloot te voet

‘Ik leerde hoe belangrijk het is om de tijd te nemen’ naar Florence te gaan, omdat hij geen idee had wat hij moest doen met zijn leven. 20 dagen te voet, van Sent via Bologna en de Via degli Dei, naar Florence. In de voetsporen van de Unterengadiner banketbakkers in de 18e eeuw, op weg naar hun nieuwe thuis. “Onderweg sprak ik banketbakkers, ik proefde en ik rook, ik voelde en beleefde. Ik wilde van hen leren wat het betekent om banketbakker in het Engadin te zijn. Eigenlijk gaven zij mij niet de antwoorden, maar was het de reis zelf die mijn ogen opende.

Ik kreeg zin om nieuwe creaties te bedenken en de moed om nog onontdekte paden in te slaan. Ik leerde hoe belangrijk het is om ergens de tijd voor te nemen en het aandacht te geven. Dat aandacht en liefde voor je producten een voorwaarde zijn voor zowel het creatieve proces als voor de uitkomst uit de oven.”

Geïnspireerd door zijn verhalen vullen we met zorg onze vierkante vorm met een lapje deeg, walnoten en karamel en sluiten hem af met weer een vierkantje deeg. Dan smeren we er eigeel overheen, prikken er gaatjes in, leggen er een kleiner volkoren vierkantje op, smeren ook dat weer in met eigeel, en ook daar prikken we gaatjes in. Ten slotte leggen we er een zelfgeknutseld deegfiguurtje op, zodat we weten wiens taartje welke is als die uit de oven komen. Nog één keer strijken we er ei overheen en dan nemen we afscheid. Van Peder en van onze taartjes. Vanavond gaan ze in de oven, morgen liggen ze afgekoeld voor ons klaar om mee te nemen naar huis. Daar snijden we ze aan en proeven we het Engadin, de reis die Peder maakte, en de liefde en lol die we er zelf in stopten.

HOOGTELIJN 1-2021 |

33

Winter in

100 kilo

meter winterwandelw egen

Gastein: winterwandelen Ver van het Gasteiner skigebied nodigen de stille zijdalen en bossen van Gastein uit tot uitdagende sneeuwschoenwandelingen of gemoedelijke winterwandelingen op de meer dan 100 kilometer winterwandelwegen. Of overtuig jezelf tijdens een avondwandeling op een van de romantische promenaden.

Je geniet nog meer in de wetenschap dat je in een van de beide openbare thermen heerlijk kunt ontspannen en bijkomen van een dag in de natuur.

Gastein Tourismus Gasteiner Bundesstr. 367 5630 Bad Hofgastein

In de rubriek Langs het Pad vertellen biologen en IVN-natuurgidsen Marian Kathmann en Ton Gordijn ons meer over flora in de bergen.

langs het pad

De kleine kwastjesbloem.

Kwastjesbloem en bonte krokus

Na sneeuw komt kleur Hoog in de bergen blijft sneeuw lang liggen. Zeker in kommetjes kan het daar tot in juli winter lijken. Als de sneeuw eindelijk is gesmolten, is de bodem er kaal en grauw. Er zijn planten die de grauwheid meteen verjagen met bloemen.

Tekst en beeld Ton Gordijn en Marian Kathmann

E

nkele soorten van het plantengeslacht kwastjesbloem (Soldanella) verjagen zodra de sneeuw weg is, de grauwheid op de berg. Zelfs in een bijna gesmolten sneeuwdek kun je al de sierlijke klokjesvormige bloem met franje aan de rand aantreffen. De naam sneeuwklokje is dus passend, maar die hebben wij al gereserveerd voor een andere plant. Daarom werd het de kwastjesbloem.

De Engelsen noemen hem overigens wel snowbell en ons sneeuwklokje snowdrop.

Sneeuwsmelter De bloemstengels lijken het dunne sneeuwdek te doorboren, maar in feite zorgt de plant ervoor dat de sneeuw smelt. Bij een dun sneeuwdek weerkaatst de plant onder de sneeuw langgolvige zonnestraling, waardoor de sneeuw en het ijs rond de stengel smelten.

De kwetsbare stengel hoeft daardoor geen harde sneeuw of ijs te doorboren.

Bloei na de winterrust De kwastjesbloem heeft een wortelstok met wat reservevoedsel, maar niet veel. De plant is groenblijvend en gaat met bladeren, maar zonder bloeistengel de winter in. Toch krijgt hij het voor elkaar om meteen na de winterrust te gaan bloeien. Dat komt doordat de winterrust van de kwastjesbloem beperkt is. Hij hervat al halverwege de winter onder een dikke laag sneeuw de groei. Een interne klok regelt dat. Onder de sneeuwlaag is de temperatuur rond het vriespunt, voor de kwastjesbloem is dat voldoende om te kunnen groeien. Als de sneeuw eindelijk is gesmolten, is de bloeistengel klaar. En mocht de sneeuw heel laat smelten, dan kan de bloem zelfs zichzelf bestuiven onder de sneeuw.

De sneeuw buiten een kommetje smelt veel eerder dan in het kommetje. Zo kunnen we kwastjesbloemen met rijpe vruchten en kwastjesbloemen die net gaan bloeien op 20 meter van elkaar vinden.

Alpien Van de kwastjesbloemen komen alleen de alpenkwastjesbloem (Soldanella alpina) en de kleine kwastjesbloem (Soldanella pusilla) tot ongeveer 3000 meter hoogte in het hooggebergte voor. Zij leven in alle hogere Europese gebergten, met uitzondering van die in Scandinavië. De alpenkwastjesbloem leeft in de westelijke bergen op kalkrijke grond, de kleine kwastjesbloem meer oostelijk op zuurdere grond.

Bonte krokus De bonte krokus.

Er zijn ook andere plantensoorten die direct na het smelten van de sneeuw gaan bloeien.

Minder hoog – vooral in de alpenweiden – en daarmee eerder in het jaar, doet ook de bonte krokus (Crocus vernus) dit kunstje na. De bonte krokus heeft wel een bol (eigenlijk een verdikte stengelknol) met veel reservevoedsel.

Meteen na het smelten van de sneeuw verschijnen de bloemen en half ontwikkelde bladeren. Hele alpenweiden kunnen bedekt zijn met duizenden uitbundig bloeiende krokussen. Na de bloei groeien de bladeren verder. Pas nadat de bladeren zijn verdord, verschijnt de vrucht boven de grond.

Ondersoorten De bonte krokus kent twee ondersoorten.

De ondersoort albiflorus heeft witte bloemen, de ondersoort vernus paarse (en iets grotere) bloemen. De eerste ondersoort groeit in de westelijke bergweiden van Europa, de tweede in de oostelijke. De bonte krokus groeit niet in Scandinavië.

Wit en paars In Nederland hebben we geen bergweiden, maar toch groeit de bonte krokus hier volop, vooral als stinzenplant, een op oude buitenplaatsen aangeplante en verwilderde voorjaarsbloeier. Telers hebben selecties en hybriden van de ondersoort vernus verder gekweekt tot een grootbloemige krokus in allerlei tinten van wit en paars. Die exporteren we ook. Zelfs zo succesvol dat die in Engelstalige landen de Dutch crocus wordt genoemd.

Hebben wij als vlakkelanders toch mooi het bergweidegevoel in vele lage landen gebracht!

HOOGTELIJN 1-2021 |

35

36 | HOOGTELIJN 1-2021

THEMA

WINTER

Stilte in de storm Myra de Rooy, geoloog, schrijver en bergsporter, trok in haar eentje van het zuidelijkste puntje van Noorwegen naar de Noordkaap, 3000 kilometer. Myra reisde in alle seizoenen, zag het noorderlicht en de middernachtzon. In haar boek In de lengte beschrijft ze haar innerlijke reis, ontmoetingen onderweg en de kracht en schoonheid van de bergen. Stilte in de storm is het ingekorte hoofdstuk van de tocht in Setesdalsheiene-Ryfylkeheiane toen Myra drie weken niemand tegenkwam, op twee skiërs na die het gebied ontvluchtten vanwege de barre wintercondities.

Tekst en beeld Myra de Rooy

I

k hoopte één nacht in Krossvatn te blijven, maar sneeuwvlokken jagen horizontaal langs de vensters. Het gebouw kreunt en kraakt. Naast de toegangsdeur bonkt de metalen sneeuwschep van de hut als een wildeman tegen de houten buitenmuur.

Het is ruim vijfentwintig kilometer naar de volgende berghut. Ik ben bang dat ik die afstand naar Bleskestadmoen in stukken moet knippen en onderweg gedwongen word meermaals te kamperen.

Ik ben geen supervrouw en loop tegen mijn grenzen aan.

Tijdens mijn voorbereidingen las ik over een Noorse skiër die Norge på Langs volbracht. Hij arriveerde veilig op de Noordkaap, maar voordat het zo ver was, maakte hij – verder dan waar ik nu ben – een hachelijk avontuur mee. Bij de afdaling in een nauw dal, met de naam Turistskardet, werd de man overvallen door een lawine.

De sneeuw omsloot hem alsof hij in beton werd gegoten, met toerlanglaufski’s en rugzak en al. De skibindingen kon hij niet losmaken, wel wist hij de veters los te wringen en zijn voeten uit zijn schoenen te wriemelen. Het lawineslachtoffer krabbelde na negen uitputtende uren graafwerk uit wat zijn tijdelijke graf had kunnen worden. Bibberend zette hij zijn tent op en kroop uitgeput in zijn slaapzak.

De onfortuinlijke skiër bleef dagen liggen om bij te komen. Toen hij weer op krachten was, groef hij zijn ski’s en schoenen uit.

Uitgeput bereikte hij het Haukeliseter berghotel, de toegangspoort tot Hardan-

gervidda. Een dergelijk verhaal is geen aanmoediging om met beestenweer aan dezelfde route te beginnen.

Na tweeëneenhalve dag en drie nachten op deze plek popel ik om verder te trekken.

Als de ochtendwind tijdelijk een bries wordt, kom ik direct in actie. Jachtige wolken, die ruimte maken voor een schuchtere zon, vormen mijn startsein.

Het is tien uur, aan de late kant. Op tijd Stranddalen bereiken, lijkt een utopie. Ik gebruik een tekentje op de kaart, halverwege de route, als houvast. Dat zwarte driehoekje kan volgens de legenda een schuilhut betekenen, maar ik heb me daar al eerder in vergist.

De sneeuwcondities op de grond zijn verbeterd en omdat ik vooral over langgerekte meren ga lopen en weinig reliëf verwacht, probeer ik het op ski’s. Vlak boven het bevroren oppervlak blaast een straffe onderwind, die aan elkaar geplakte vlokken meevoert. Het lijkt of ik me voortbeweeg in een stromende sneeuwrivier die tot ver over mijn enkels golft. Als ik stilsta, kan ik mijn ski’s niet zien. Kees, mijn slee, vangt ook de nodige sneeuw.

Bij Gravetjørna slaat mijn oorspronkelijke winterroute naar het noorden af, onder langs dreigende rotsen. Ik voel me opgelucht dat ik dat zijdal richting Bleskestadmoen niet insla. Een keten van meren voert me naar het grotere Kaldevatn.

Ik slof als een bejaarde vooruit, want sneeuwbanken als lage duinen belemmeren

HOOGTELIJN 1-2021 |

37

Myra de Rooy is geoloog, schrijver en bergsporter.

en vertragen mijn voortgang. Stug doorzetten, een kilometer zuidelijk van de punt van het ijsmeer moet de schuilhut liggen.

Het gaat goed, tot bij een oplopende verijsde helling. Kees kapseist en ik moet mijn ski’s voor sneeuwschoenen verruilen.

De hut ligt boven de doorgaande route en wanneer ik stijg, verschijnt er een dakje dat uitgroeit tot een bescheiden privéhut.

Het ziet er genoeglijk uit met een houtkachel, stoelen rond een met een kleed afgedekte tafel en een kookhoekje.

Helaas kan ik dat slechts van buitenaf door de ruiten zien. Terwijl de wind aan

mij sjort, trek ik aan de buitendeur.

Afgesloten! Met de kruiskopschroevendraaier uit mijn reparatieset probeer ik de schroeven die het slot op hun plaats houden te verwijderen. Ik ben geen goede insluiper, een verroeste moer en bout geven zich niet gewonnen. Daarom plaats ik de schroeven terug. Het is te laat om verder te gaan en waar vind ik op korte termijn een vlak stuk anders dan bij het huisje? Het gebouw vormt een obstakel voor de windvlagen.

De stormwind speelt een spelletje touwtrekken en probeert het flapperende

We hebben een haat-liefdeverhouding: Kees kan onhandelbaar en recalcitrant zijn. Toch blijft de vervoerder van mijn spullen mijn maatje, mijn helper en redder in de nood.

Sommigen boezemt gebrek aan geluid angst in, voor mij schept geluidloosheid de ruimte om na te denken over waar het in het leven eigenlijk om gaat.

38 | HOOGTELIJN 1-2021

tentdoek uit mijn handen te rukken. De scheerlijnen veranker ik aan een tegen de huttenmuur bevestigde ladder, aan de andere kant graaf ik sneeuwharingen in en de verticaal in de sneeuw gezette ski’s zijn extra ankers. Mijn eigen gewicht en dat van mijn bagage zijn verdere ballast. Kees bind ik vast om wegblazen te voorkomen. Een scheur in het tentdoek kan fataal zijn.

De nacht is een stormhel. De weergoden gaan krijsend te keer, ze janken, huilen en brullen. Ik verlang naar de stilte, die ik ook in de bergen ervaar. Sommigen boezemt gebrek aan geluid angst in, voor mij schept geluidloosheid de ruimte om na te denken over waar het in het leven eigenlijk om gaat. Stilte kan lavend zijn.

Terwijl de zon de berghellingen streelt, ontspannen rusten in de schaduw van een granietblok dat een miljoenenjaren oude geschiedenis in zich draagt, of zo’n zeldzaam moment wanneer er na een beklimming geen zuchtje wind te voelen is, terwijl de wereld zwijgzaam aan mijn voeten ligt. Meer is er voor mij niet nodig om gelukkig te zijn.

Nu bevind ik me in een andere wereld. De onbarmhartige strijd die buiten woedt, is van een andere orde. Bulderend komen de stormvlagen aan galopperen, als een kudde losgeslagen paarden. Het lijken beukende golven, die woest tegen het tentdoek slaan. Deze nacht is turbulent en onstuimig. Afwisselend proberen ongetemde krachten mijn tent plat te duwen en op te tillen. Met mijn muts ver over mijn oren getrokken en diep weggekropen in mijn slaapzakcocon, zing ik Ierse en Schotse ballades. Dezelfde die ik als tiener zong terwijl ik mezelf op mijn gitaar begeleidde. In Krossvatn zong ik ook, om de tijd te doden. Hier zing ik uit volle borst om boven het kabaal uit te komen en om het gebulder weg te dringen.

Door zelf lawaai te maken, laat ik de angst niet toe over wat er gebeurt, mocht het tentdoek scheuren en de voortjagende sneeuw als ongewenste gast binnendringen.

Dagenlang heb ik mijn stem niet gebruikt en nu hoor ik mezelf. Een traditioneel lied, oud als de elementen.

“O hear the wind, blowing its tune, as it comes galloping by, yes by, galloping by, galloping by, as it comes galloping by.”

De razende stormwind kan ik niet overstemmen. Ik zing niet langer tegen, maar

THEMA

WINTER

met de wind. Ik val in een onrustige slaap en word af en toe wakker geschud en gewekt door lawaai en beweging om me heen. Iedereen kent de uitdrukking ‘de stilte voor de storm’, er is echter ook een geheimzinnige en dreigende stilte ín de storm. Zo ook nu. De wind zwijgt kortstondig waarna het geweld opnieuw in alle hevigheid losbreekt. Deze stilte is onheilspellend, alsof de storm plotseling zijn adem inhoudt. In dit korte moment waarin de wereld stopt met draaien, hoop ik dat het geweld niet terugkeert, maar ik weet dat hij in volle heftigheid opnieuw zal toeslaan. Dat is de stilte in de storm.

Een gespannen stilte, waarin ik haast vergeet te ademen om te luisteren naar wat komen gaat.

De dag is nog niet ontwaakt als de stormwind zich, als een puber na een nacht luidruchtig doorzakken, als een blok te ruste legt. Het is de doodse stilte die me wekt en ik gebruik het ontbreken van geluid en beweging door bijgelicht door mijn koplamp de brander aan te steken en sneeuw te smelten voor thee en ontbijtpap. Daarna wacht ik lang uitgestrekt in de slaapzak tot de duisternis overgaat in ochtendschemer.

Helaas duurt de windstilte slechts een half uur voor er opnieuw plagend aan mijn tent wordt getrokken. Mijn mummieslaapzak voelt als een koesterende cocon, waarin ik bijna vijftien uur heb doorgebracht. Het wordt tijd om weer te gaan vlinderen, maar de storm is er nog steeds.

Waarom ben ik hieraan begonnen? Het vooruitzicht langer op deze winderige plaats te blijven, staat me tegen. Ik pak zoals iedere dag mijn spullen sneeuwdicht in en alles ligt startklaar aan de voorzijde van de tent. Tijdens een volgende windrust dump ik de hele zooi in de bagagetas op Kees. Na de bliksemactie trek ik me schielijk onder het tentdoek terug omdat opdringerige sneeuwvlokken zich aandienen. Hoelang blijf ik wachten op een isolatiematje in de verder lege tent? De kou probeert mijn winddichte kleren binnen te dringen. Roerloos zitten gaat hand in hand met onderkoeling. Ik moet iets doen om niet te verstijven en twijfel of ik mijn slaapzak tevoorschijn zal halen of een ander wondermiddel in de strijd ga gooien - eentje die ik nooit eerder gebruikte: hand- en voetwarmers. Het resultaat valt tegen. Het redmiddel voelt

meer als een zoethoudertje en bovendien is het slechts voor eenmalig gebruik. Dat is een argument om haastig de tent in te pakken en te vertrekken. Na een robbertje vechten met windvlagen, die brutaal mijn tent proberen te claimen, sta ik om tien uur in de startblokken. De kaart belooft reliëf en ik verwacht verijsde passages tegen te komen. Daarom liften de ski’s met Kees mee en heb ik vanaf de eerste stap de sneeuwrackets onder mijn schoenzolen.

De terreincondities zijn verslechterd en dat vertraagt mijn tocht. Ik schuifel over hellende ijsvlakken en ploeter waar sneeuw zich plaatselijk heeft opgehoogd.

Op de golvende hoogvlakte Venaheie heb ik de gps, kaart en kompas nodig om in het onoverzichtelijke terrein mijn weg te vinden. Net als gisteren waait er een straffe onderwind, die aan elkaar gekitte sneeuw meevoert.

Ik vorder langzaam, maar gestaag. Nog twee kilometer naar de berghut, naar de warmte van een houtkachel, rechtop kunnen staan zonder dat stormwind me haast omduwt. Slechts luttele kilometers, maar dan begint de ellende …

Een smalle kloof snijdt als een litteken door het landschap en scheidt de uitlopers van de toppen Ravnanuten en de Smørslagenuten. De luchtstromen lijken zich door het ravijn te persen.

Het bergplateau hogerop was kinderspel vergeleken met dit terrein. Doordat er deze winter weinig sneeuw viel zijn delen van de dalbodem nauwelijks of niet met sneeuw bedekt en de aanwezige sneeuwlaag lijkt plaatselijk meer op zwart glimmend ijs. Forse keien vormen drempels voor Kees. Ik laat hem regelmatig staan om verderop een oplossing door het keiendoolhof te vinden.

Een riviertje gorgelt onder het ijs. Ik trap eenmaal door het ijsvlak heen.

Een snelle reactie voorkomt dat ijswater mijn schoen binnen golft.

Op de plaatsen waar de sneeuw volledig ontbreekt, sleur ik met pijn in mijn hart de kuipslee over stenen en loopt hij nieuwe krassen op.

Soms moet ik de slee voor laten gaan.

Ik laat het geval voorzichtig aan de trekstangen vieren tot een lager sneeuwplateau en volg dan met gecontroleerde ministappen.

Ik denk niet langer in af te leggen kilometers, maar in gedachtesprongen van schamele meters. Ieder probleem vergt een eigen aanpak, verder denken dan de volgende versperring kan ik niet.

Wat een tijdrovend proces. Ik overweeg zelfs om Kees in de rotskloof achter te laten en slechts het allernoodzakelijkste mee te nemen. Dan kan ik morgen vanuit Stranddalen terugkeren om hem op te halen. Maar dat voelt als verraad, alsof ik mijn reismaat in de steek laat. Daarom worstelen we samen door. Wij hebben een haat-liefdeverhouding. Kees kan onhandelbaar, onberekenbaar en irritant recalcitrant zijn. Toch blijft de vervoerder van mijn spullen mijn maatje, mijn helper en redder in de nood.

Dan wijken de rotsen, verbreedt het dal zich en is het eind van de martelgang in zicht. Aan de overkant van het Stranddalsvatnet zie ik gebouwen liggen. Deze berghut wordt in de zomer als de parel van het Ryfylkeheiane-gebied aangeduid, voor mij ziet het eruit als het paradijs.

Die laatste duizend meter geven zich echter evenmin gewonnen. De wind blies hier sneeuwribbels op, waarna ze opvroren.

Met afhangende schouders en lood in mijn benen loop ik over het ijswasbord.

In de zomermaanden is het grootste gebouw een bediende berghut, waar een kok dampende maaltijden op tafel zet.

De naastgelegen onbemande winterhut wordt nu mijn onderkomen.

Vrienden vroegen voor vertrek of ik honden had om mijn bagage te trekken.

“Ik ben de hond”, was toen mijn respons.

Iemand dacht zelfs dat ik mijn slee ging duwen, als een kinderwagen. Ik weet na al deze narrow escapes beter: we zijn een stel, een hecht koppel.

In de lengte, 3000 kilometer solo door de Noorse bergen - Myra de Rooy.

Uitgeverij Dato (2020), lecturis.nl.

ISBN 978-94-6226-388-8. € 29,95

HOOGTELIJN 1-2021 |

39

Foto Seb Jam

Hoe kies je de juiste slaapzak?

slaap zacht Voor je tot aanschaf van een slaapzak overgaat, zijn er een aantal keuzes die je moet maken. Je komt specificaties tegen als comforttemperatuur, limiet en extreem, dons of synthetisch, vulkracht en veerkracht, een dekenmodel of mummie, met of zonder capuchon… Zo veel vragen en nog veel meer antwoorden – hoog tijd dus om het keuzeproces stap voor stap door te nemen.

Tekst Femke Welvaart

Fjallraven Funäs Lite

Lichte, synthetische slaapzak met een vulling van 100% polyester.

Temperatuur: 16°C / 13°C / 2°C. Gewicht: 500 gram.

Richtprijs € 120.

40 | HOOGTELIJN 1-2021

T

oen ik een nieuwe slaapzak nodig had, dacht ik dat ik er snel uit zou zijn. Ik wist wat ik wilde: liefst een klein pakvolume, graag licht van gewicht, zeker lekker warm en als het even kan voor een vriendelijke prijs. Maar dat je er dan nog lang niet bent, kreeg ik pas door toen ik begon met zoeken. Neem bijvoorbeeld mijn eis ‘lekker warm’. Wanneer is een slaapzak voldoende warm voor mij? Wat zegt ‘comforttemperatuur’ als je verschillen hebt tussen mannen en vrouwen, koukleumen en warmbloedigen?

Voor wie is de comforttemperatuur daadwerkelijk comfortabel?

En waarom zou ik voor een linker- of een rechterrits kiezen?

Van comfort tot extreem Bij de meeste slaapzakken vind je drie specificaties als het gaat om de temperatuur. Bijvoorbeeld comfort -1˚ C, limiet -7˚ C en extreem -25˚ C. De meest reële in dit rijtje is de comforttemperatuur.

Hierbij wordt uitgegaan van een gemiddelde vrouw (60 kg), die in een relaxte positie, met een basislaag kleding aan, in een dichtgeritste slaapzak een comfortabele nachtrust heeft. Niet te warm en niet te koud dus.

Bij de limiettemperatuur, soms ook nog met een onderverdeling in upper en lower limit, wordt bij de lower limit uitgegaan van een gemiddelde man (75 kg), die ineengedoken in een dichtgeritste slaapzak, het nét niet koud heeft. Voor mij als vrouw en koukleum dus niet de specificatie waar ik naar moet kijken.

De extreemtemperatuur, in dit voorbeeld geschikt tot -25˚ C, klinkt voor veel kouwelijke reizigers als een heerlijk warme slaapzak, maar vergis je niet: deze geeft aan bij welke temperatuur je het zeker niet comfortabel hebt, zelfs rekening moet

THEMA

WINTER

Rab Mythic Ultra 360

Deze slaapzak is ultralicht (606 gram) met een RDS-gecertificeerde donsvulling van 360 gram. De binnenzijde heeft een titaniumlaag die de lichaamswarmte direct weerkaatst, zodat er 25% minder dons nodig is om hetzelfde warmtevermogen te bereiken.

Temperatuur: -2 °C / -8 °C / -27 °C. Richtprijs € 599.

Nomad Blazer

Dit mummiemodel is bij de knieën breder dan gemiddeld, waardoor je meer bewegingsvrijheid hebt. De J-rits maakt ventileren eenvoudiger en het boogvormige voetgedeelte geeft je extra ruimte rondom je voeten. De binnenvoering is van 100% gerecycled polyester.

Comforttemperatuur: 2°C. Gewicht: 1106 gram.

Richtprijs € 130.

Een zacht dekenmodel voor milde klimaten, met twee ritsen zodat je extra kunt ventileren tijdens warme dagen. De buitenvoering is gemaakt van 100% percal katoen (minimaal 200 katoenen draden per inch) en de binnenvoering is van 100% microkatoen.

Gewicht: 2300 gram.

Richtprijs € 99.

houden met eventuele lokale bevriezingsverschijnselen, maar waarin je wel een paar uur kunt overleven. Als je op zoek bent naar een prettige slaapzak voor een gemiddelde bergvakantie, dan is deze specificatie dus niet jouw doeltemperatuur.

Sowieso helpt het om warm je slaapzak in te schuiven. Dus ren een rondje om de tent, zorg dat je hebt geplast zodat je er niet meer uit hoeft en zorg voor warme voeten. En ook al is je slaapzak nog zo warm – als je op een koude ondergrond ligt, ga je dat merken in het comfort. Ga je winterkamperen? Zorg dan dus voor een goed isolerend (winter)matje met een isolatiewaarde (R-waarde) hoger dan 3 (R 3,1 = 0˚ C – R 6,8 = -35˚ C).

Dekenmodel of mummie Als je gaat kiezen tussen een dekenmodel of mummie, zijn een paar factoren doorslaggevend: in een dekenmodel heb je meer been- en bewegingsruimte, maar een mummiemodel is compacter en daarom lichter, en een mummie isoleert beter: hoe minder lucht er moet worden opgewarmd, hoe sneller je het warm hebt.

Je ziet dus in het warmere slaapzakkensegment bijna alleen maar mummiemodellen. Dekenmodellen zie je – een enkel model daargelaten – vooral in het zomervakantie-en-ik-hoefniet-te-sjouwen-segment.

Een mummiemodel heeft bijna altijd een capuchon. Voordeel van de capuchon is dat je die met koordjes vlak om je hoofd kunt aantrekken, waardoor er nog meer isolatie is en er geen warmte verloren gaat via je hoofd. Heeft jouw slaapzak geen capuchon?

Zet een muts op! Ook dan verdwijnt de warmte niet via je kruin naar de buitenlucht.

Met of zonder kleren?

Als ik klaag over koude nachten in mijn donzen slaapzak, hoor ik regelmatig dat ik juist niet te dik aangekleed mijn slaapzak in moet stappen. Maar het vooruitzicht van blote ledematen in een kille nacht doet me bij voorbaat al rillen. Wat is waar?

The North Face Eco Trail 35

Zoals gezegd, warmt je slaapzak op door jouw lichaamstemperatuur. Als je je lijf bedekt met dikke lagen kleding, isoleert je kleding, maar verwarm je nauwelijks de lucht tussen jou en je slaapzak. Natuurlijk is het geen fijn vooruitzicht dat je je warme kleren uit moet doen om vervolgens in een koude slaapzak te glijden, maar met een dunne basislaag of helemaal geen kleding benut je de isolerende kwaliteiten van je slaapzak het best, omdat de warmte van jouw lichaam het luchtlaagje tussen jou en de slaapzak direct opwarmt.

Je kunt ervoor kiezen om wel een muts op te zetten en sokken aan te trekken, want je verliest de meeste warmte via de extremiteiten (vingers, tenen, hoofd). Mijn ervaring is dat ik met koude

ga je winterkamperen? zorg ook voor een goed isolerend matje! voeten niet in slaap kom en dus moét starten met sokken, maar dat ik gedurende de nacht mijn sokken echt uit moet doen omdat het eenmaal opgewarmd, veel te warm is.

Ritsen Bij veel modellen kun je kiezen tussen een linker- of een rechterrits. Voor rechtshandigen is een rits aan de linkerzijde het handigst, of als je altijd op één kant slaapt, kies je een rits aan de andere kant. Maar de kantkeuze komt zeker ook van pas als je twee slaapzakken aan elkaar wilt ritsen. Zorg dan dat de één een linkerrits heeft en de ander een rechterrits. En probeer het eerst uit, check of het type rits op elkaar aansluit, voor je tot aankoop overgaat.

Wel is het nog de vraag of samengeritst warmer is dan alleen in je eigen slaapzak duiken. Voordeel van delen is dat het gezelliger is en dat je elkaar opwarmt, nadeel is dat er meer loze ruimte moet worden opgewarmd.

HOOGTELIJN 1-2021 |

41

ACTIEF IN DE LESSE VALLEI

Mountain network ardennen ligt in een schitterende omgeving aan de rivier de Lesse op loopafstand van de rotsen van Freyr en Pont-Ă -Lesse. de camping en kasteelboerderij is de ideale uitvalsbasis voor een ontspannen en actief verblijf. wij organiseren klim-, klettersteig- en canyoncursussen, outdooractiviteiten en klimkampen voor de jeugd. nieuw dit seizoen cursus reddingstechniek, cursus outdoor klimtechniek en cursus Mentale Veerkracht bij Beklimmingen

MouNtAiN-Network.NL/ArdeNNeN

/MNArdennen /MountainNetwork

THEMA

WINTER

Thermarest Quilt Vela

Foto Rab

Een donzen deken met voetenzak, warm dankzij het dons en luchtig open te slaan bij warmer weer.

De deken is gevuld met 650 cuin Nikwax waterafstotend RDS-gecertificeerd dons.

Gewicht: 99 gram.

Richtprijs € 254.

Dons of synthetisch?

Kortgezegd is een synthetische slaapzak zwaarder, maar goedkoper dan een donzen slaapzak. Dons is licht van gewicht, isoleert goed, het is compact weg te bergen, maar het kan slecht tegen vocht. Pas als je gaat zoeken naar een slaapzak met een comforttemperatuur onder 0˚ C, gaat het verschil tellen. Dan zal je sneller naar een donzen exemplaar grijpen vanwege de isolatiewaarde in combinatie met het gewicht.

De isolatiewaarde van een donzen slaapzak wordt bepaald door de vulkracht van het dons: hoe hoger de vulkracht, hoe hoger de isolatiewaarde. Dit hangt samen met de veerkracht van het dons.

Bij een grote veerkracht zit er meer lucht tussen de donsveertjes, waardoor ze beter isoleren. Dus hoe hoger de vulkracht, hoe beter de kwaliteit van het dons.

De vulkracht wordt uitgedrukt in cubical inches per ounce: cuin.

Vanaf 350 cuin heb je een prima isolatie, vanaf 600 heb je hoge kwaliteit en vanaf 800 cuin haal je een topper in huis. Maar dat ga je zeker ook terugzien in de prijs van de slaapzak.

Dierenwelzijn Vroeger werd het dons op zeer dieronvriendelijke wijze verkregen.

Gelukkig wordt daar tegenwoordig veel beter op gelet en zijn er verschillende standaarden die garant staan voor diervriendelijk verkregen dons. Met de Traceable Down Standard zette Patagonia als een van de eersten zich in voor strikte normen voor het verkrijgen van dons. Al snel volgden meer merken, zoals Rab, The North Face, Vaude, Columbia, Ayacucho, Jack Wolfskin en Eider met de Responsible Down Standard. Het merk Fjällräven koos voor het eigen label Down Promise. De garanties die deze labels geven, zijn onder meer dat het dons 100% zeker niet is geplukt van levende ganzen en eenden, maar dat het dons een natuurlijk bijproduct is van de pluimveehouderij of vleesproductie. Verder worden alle stappen in het productieproces gecontroleerd door een externe certificatie-instantie en wordt het dons nooit gemengd met veren die niet volgens deze strikte regels zijn verkregen.

Ook recyclet een merk als Rab het dons uit materialen die anders waren weggegooid. Het gebruikte ganzen- of eendendons uit afgedankte donzen dekbedden en kussens wordt gewassen, gesteriliseerd, gesorteerd en hergebruikt. Zo is er minder nieuw dons nodig en is er minder afval. Door het afwijkende productieproces kan dit dons niet meer het label Responsible Down Standard dragen, maar het valt wel onder een ander label, de Global Recycled Standard. Deze internationale standaard stelt onder meer eisen aan de certificering van het gerecyclede materiaal, aan chemische beperkingen en goede sociale omstandigheden.

Kijk voor meer informatie over deze labels op cutt.ly/UgcxV61 (Traceable Down Standard), responsibledown.org, cutt.ly/4gcxA14 (Down Promise) en cutt.ly/lgcxIt0 (Global Recycled Standard).

Helaas blijft de discussie over het dierenwelzijn levend, onder meer door Animal Rights dat zegt dat het ondanks deze labels helemaal nog niet zo goed gesteld is met het welzijn van de eenden en ganzen. Als je ook twijfelt aan de diervriendelijkheid van gecertificeerd dons, kun je gelukkig altijd kiezen voor synthetisch isolatiemateriaal.

De vulkracht van dons wordt uitgedrukt in cuin.

Vanaf 800 cuin is de isolatiewaarde zo hoog, dat slapen zonder tent een optie is.

Tijk Naast de vulling is ook de tijk belangrijk: dit is het materiaal waarin de vulling zit. De binnentijk is de stof die direct met je lichaam in aanraking komt, de buitentijk is de buitenkant van je slaapzak. Er zijn grofweg drie soorten tijk: katoen, kunstvezel, of een combinatie van de twee. Katoen voelt prettig aan en ventileert goed, maar het materiaal is zwaar en wordt bij condens kletsnat. Een synthetische buitentijk is winddicht en waterafstotend, en soms zelfs waterdicht.

Opbergen Ten slotte heb je de voor jou beste slaapzak gekozen en ga je ermee op pad. Als je hem daarvoor in zijn compressiezak stopt, is het raadzaam om de slaapzak niet netjes op te vouwen of te rollen, maar hem er opengeritst in te proppen. Hiermee voorkom je dat de vulling en de rits beschadigen. En je zult zien dat de slaapzak net zo klein comprimeert als wanneer je hem compact zou oprollen.

Als je je donzen slaapzak vervolgens na een mooie vakantie voor langere tijd opbergt, is het zaak dat je hem eerst volgens de voorschriften van het merk en model wast of laat reinigen, of ten minste even uithangt. Daarna bewaar je hem bij voorkeur niet in de compressiezak, maar fluffy in het vaak meegeleverde grotere foedraal. Zo blijven de donsveren los en luchtig en voorkom je een muffe lucht of schimmelvorming, omdat de grote zak of een netje beter ventileren. En daar zal deze nieuwe beste vriend geduldig wachten tot je hem weer meeneemt naar een volgend nachtelijk avontuur.

Mammut Perform Fiber 7C

Met een binnenvoering van 100% polyester (Ajungilak kunstvezel) is deze slaapzak gemakkelijk in onderhoud en biedt hij goede weerstand tegen vocht.

Temperatuur: -1°C / -7°C / -22°C. Gewicht: 1550 gram.

Richtprijs € 220.

HOOGTELIJN 1-2021 |

43

Op jacht naar noordflanken

reizen door het achterland van Atlantis Op de plank ligt een meerdagenplan voor het aaneenrijgen van noordflanken rond de 3500 meter.

Het is wachten op de juiste condities. Zoals vaker, plantte een enkele foto het zaadje om te dromen over mogelijkheden in deze zone. In dit geval was het een oude foto van de Rampe de Pierre Pointe, geskied door Pierre Tardivel. Tardivel is gids, maar bovenal legende van de pente raide, de Franse benaming van het ‘extreme’ skiën van flanken – of eigenlijk alpiene klimlijnen – die beginnen bij 45 graden. Vanaf begin jaren 90 staan er meer dan 100 eerste afdalingen op zijn naam. Per ski, en later (inmiddels de 50 gepasseerd) ook per snowboard.

Tekst en beeld Koen Bakkers

A

an de hand van de dromerige Toponeige boeken en de Italiaanse en Franse Rando kaarten is een driedaags idee uitgewerkt. Het plan is om in drie dagen drie grote noordflanken boven de 3500 meter te kunnen afvinken, gelegen in de centrale Grajische Alpen: van Savoie, naar Aosta, naar Savoie.

Het is wachten op een goede weeropening. De kleine verstoringen afgewisseld met blauwe lenteperiodes blijven lastig te monitoren.

Drie dagen stabiel weer is de wens. Niet al te exotisch nulgradenniveau en weinig wind. In de berichten tekent zich een opening af van twee dagen. Er zijn dansende wolken voorspeld, die spelbreker kunnen zijn. Het initiële drie-afdalingenplan wordt teruggebracht naar twee. Meer speelruimte geeft het weerbericht ons niet.

Met vrienden uit de omgeving is er contact. We stemmen af wanneer wie kan. Jean is erbij: opgegroeid in Les Arcs 1600 als zoon van de plaatselijke huisarts. Bergen als speeltuin vanaf de luiers. Naarmate de jaren vorderen, is Jean minder geïnteresseerd

44 | HOOGTELIJN 1-2021

geraakt in de assistentie van de remontées mécaniques die zijn jeugd hebben omringd. Skistationkaders zijn vergaan. De interesse is verschoven naar het gehele spel van stijgen en afdalen, op eigen kracht, in ongerept terrein.

Het plan Het doel wordt een tweedaagse tocht via de Aiguille de la Grande Sassière NE (3747 meter), met een verblijf in Rifugio Mario Bezzi, dan omhoog aan de oostzijde van Nant Cruet (3605 meter) en via de Dôme van Glacier Supérieur des Balmes naar de Rochers de Pierre Pointe, Rampe nord.

De dag voor vertrek stemmen we ons materiaal af en besluiten we vroeg te starten voor een lange eerste dag, vanaf de voet van Grand Sassière. Wie Tignes kent, heeft de berg gezien. Zeker op de terugweg vanaf het skistation komt deze kolos pontificaal in beeld. De zuidkant en zijn graat steken imponerend uit boven het Lac du Chevril, waar ooit het oorspronkelijke dorp Tignes als een soort Atlantis in verzonk toen de stuwdam werd gebouwd.

THEMA

WINTER

Tijdens het blauwe uur stijgen we op de flanken van de Sassière.

Knisperende ochtendkou

Molto bene

De eerste dag blijft een gok. Er is een gedeeltelijk wolkendek voorspeld in de middag. Hopelijk gaat dit zich niet opbouwen rondom de Grand Sassière. We gaan het zien. In de laatste nachtelijke uren lopen we de eerste meters omhoog, we hebben 2000 hoogtemeters voor de boeg. We volgen de westkam naar de top, deels op vellen, deels op stijgijzers. Het is aangenaam koersen door een verse laag sneeuw in de knisperende ochtendkou en leegte. Vlak bij de kam hebben we een majestueus zicht op de zuidwand. Het perspectief op de toppen in de omgeving verandert met ons mee. Aosta komt vol in zicht; langzaam vordert de dag en lonkt de top.

De stijgijzers gaan af en de ski’s aan. Boven in de wand bespreken we de te skiën lijn. De sneeuw op deze hoogte is zeker 30 centimeter vers, koud en gortdroog. Alle seinen in het terrein staan op groen. Jean trapt af en manoeuvreert sierlijk naar de rug in het terrein, die naar het dal afdaalt. Bocht na bocht blijft hij op deze lijn. Dit zijn ware jackpotcondities; het voelt als een cadeautje.

Deze vallei blijft als enige verschoond van het naderende wolkendek. De vorm van de Sassière met zijn toonaangevende kam op hoogte, die tevens de grens tussen Frankrijk en Italië markeert, werkt als een dam. Mogelijk zijn de Franse Atlantisgoden ons goed

Het wolkenspel danst en vult het luchtruim. Eerst kruipt het samen aan de Franse zijde; gestaag rijzen de wolken tegen de bergen op en worden de zonnestralen steeds meer gedempt.

Bij de laatste paar honderd meter is de lange aanloop voelbaar.

Jean druist onverstoord voort, blij als de laatste meters in zicht komen. Dan staan we op de top en hebben we prachtig zicht op de omgeving: Grand Paradiso, Grivola, Tsanteleina, Grande Casse... Het spel van wolken en licht maakt het nog interessanter.

Vanaf deze hoogte hebben we een majestueus zicht op de noordoostflank, de ‘wilde zijde’ van de Grande Sassière met hangende seracs. We willen niet veel tijd verliezen en gaan op zoek naar de entree en een bestaand ankerpunt. We staan op een soort pilaar die we moeten afdalen aan het touw. De entree zou met een abseil van 30 meter touwlengte moeten lukken.

We testen het bestaande ankerpunt en het geeft voldoende zekerheid. Dan dalen we een voor een aan het touw af. Met een licht heroïsch gevoel bereiken we zo de onbekende skilijn richting Italië.

we staan op een soort pilaar die we afdalen aan het touw gezind en houden ze het wolkendek binnen eigen grensgebied.

Au revoir, La douce France, op naar Italiaanse gastvrijheid door de dikke poeder. Molto bene is het hier!

Cucina Italiana We dalen verder af de Aosta-Valgrisenchevallei in. Op weg naar Rifugio Mario Bezzi doorkruisen we een vallei met talloze toerskimogelijkheden. In de hut die al generaties lang door één familie wordt gerund, wacht ons een hartelijke ontvangst. We krijgen een knusse privékamer toegewezen; geen slaapzaal met oordoppen dus! Op de tafels met rood-wit geblokte tafelkleden krijgen we vijf gangen geserveerd. Alles is even smakelijk. La Cucina Italiana doet ons meer dan goed. Het weldadige Aostaleven bevalt ons wel.

HOOGTELIJN 1-2021 |

45

DO WHAT YOU LOVE LONGER SOLAR

©2020 Garmin Ltd. or its subsidiaries.

HERVÉ BARMASSE

• GPS-SMARTWATCHES MET POWER GLASS™ LENS • SOLAR-CHARGING EN POWER MANAGER VOOR EEN ONGEËVENAARDE BATTERIJDUUR • GESCHIKT VOOR OUTDOOR EN DAGELIJKSE ACTIVITEITEN • SPORT-APPS VOOR FIETSEN/MOUNTAINBIKEN, HARDLOPEN, KRACHTTRAINING, CARDIO, SKIËN, GOLFEN, SURFEN EN MEER • NAVIGEERBARE TOPO ACTIVE KAARTEN (EUROPA), MULTI GNSS, EXPEDITIE MODUS, HARTSLAGMETING OP DE POLS, PULSE OX SENSOR EN MEER • SMARTPHONE MELDINGEN EN CONTACTLOOS BETALEN • AANPASBARE WIJZERPLATEN EN POLSBANDEN

ONTDEK DE NIEUWE FENIX 6 SOLAR-COLLECTIE OP GARMIN.NL/SOLAR

THEMA

Abseil entree vanaf de top van de Grand Sassière.

WINTER

Frankrijk Savoie

Aosta

Italië

Van alpien avontuur naar lente in het dal.

Rampe de Pierre Pointe Ondertussen bespreken we de dag van morgen. Nant Cruet omhoog en over de Dôme van Glacier Supérieur des Balmes naar de Rampe de Pierre Pointe. Zo geschiedt. In het eerste morgenlicht bestijgen we de monotone hellingsgraad van Glacier des Plates des Chamois. Op de top van de Nant Cruet, op 3605 meter, komt het weidse bergpanorama weer in zicht.

Dan is het anderhalve kilometer koersen naar de ingang van ons skidoel, de Rampe de Pierre Pointe. Hier, op hoogte, op onze tweede dag, daalt het besef in, gevoed door het lege landschap, goed gezelschap en mooie ontmoetingen. We zijn echt weg. Deze twee dagen voelen als een heuse reis.

De inkijk in de wand op noord nadert. Wat is dat machtig om te zien. Een grillig wasbord afgevuld met steen en sneeuw. 800 hoogtemeters over 48/45 graden, onder superieure condities.

De weg naar beneden ligt geplakt tegen het dalende rotsmassief.

Dankzij het bestuderen van foto’s kennen we de te skiën lijn. En omdat er de afgelopen nacht geen al te nare wind is geweest, weten we dat het sneeuwdek stabiel ligt. Zelfde expositie als de dag ervoor. We kiezen ervoor om direct in de wand af te dalen naar een eerste safety spot, die we eerder hebben bepaald. Aan Jean de aftrap in opnieuw monsterlijk gortdroge poeder. Jean skiet de wand zoals we dat hebben besproken, in een diagonale lijn naar een van de ribben in de wand. In zijn spoor kies ik een route naar onze eerste stop. Skiën in zulke condities met zo’n pitch is een waar feest. De bochten gaan vloeiend en zorgen voor een aangename reis door het luchtledige dankzij de wetten van de zwaartekracht. Wanneer ik bij Jean aankom, geven we elkaar

Rampe de Pierre Pointe 800 meter noord zoals het hoort.

met een licht heroïsch gevoel bereiken we de skilijn naar italië een high five, euforisch tot in de vezel. Ça, c’est une belle journée! roept Jean. Links zien we dat door de skisporen stuifsneeuw van de wand spuit. Wat een kracht, alsof een waterval van sneeuw zijn weg zoekt. Machtig.

Nieuwe voeding We blazen door van stop naar stop. De contouren van de wand maken het spel prachtig. Van besneeuwde graten tot kleine couloirs. Elke sectie geeft weer nieuwe voeding aan het skiërshart.

Wat een magische wand en wat een geweldig feest om dit samen te doen in niemandsland. De hangende Balmesgletsjer komt in beeld en de laatste etappes laten zich zien. Nog een paar minicouloirs tegen het rotsmassief. Wauw. De euforie daalt in en ik voel de gelukzaligheid van mijn kruin tot in mijn tenen. De reis nadert zijn einde. Wat rest, is per ski afdalen naar de eerste Franse tekenen van leven. Gevoed, bereisd en voldaan geven we ons over aan de overgang van sneeuw naar lentegras. Des belles journées.

HOOGTELIJN 1-2021 |

47

markt & materiaal

WINTERTENEN Sneeuw, ijzel of een koude wind, of je nu in de bergen bent of in Nederland: koude tenen zijn voor niemand leuk. Dus gingen we op zoek naar een warme voering, goede grip, dons in huis en een stel sneeuwschoenen of spikes voor als het ineens gaat sneeuwen of er ijs ligt op straat. Handig voor nu, als de winter doorzet, en nog leuker voor straks, als we er weer op uit kunnen.

Tekst Femke Welvaart

Stappers

Gore-Tex, gevoerd en een zool die overeenkomt met die van een B-schoen: redacteur Mirte werd verliefd op de laarzen van Meindl toen ze iets zocht voor de winter. En toen ging de laars vanzelf mee naar alle uithoeken van de wereld.

Extreem modder-, sneeuw- en waterproof en de dikste plus van allemaal: je stapt er zó in en uit.

Dus als je je handen vol hebt met bagage, ijskoude vingers hebt of als de schoen helemaal vol zit met troep, dan flip je hem zo aan of uit. Deze Kaprun Lady GTX bestaat uit nubuck en vilt en heeft een comforttemperatuur van -20˚C (in actie) en een voetbed van lamswol. Voor de heren is er bijvoorbeeld de Wagrain GTX die net als de Kaprun ademend en wind- en waterdicht is.

Kaprun Lady GTX € 309,90 Wagrain GTX (heren) € 299,90 Meindl.de

Goeie grip

Rubytec heeft twee soorten sneeuwspikes: de Husky en de Alaska Gripfeet. Deze rubberen spikes trek je over de zool van je wandelschoenen voor meer grip op een besneeuwde of ijzige ondergrond. Beide soorten hebben 2x 10 stalen spikes, zijn gemaakt van rubber en kun je opbergen in hun waterdichte zakje. Heb je meer grip nodig dan deze spikes je bieden, kies dan voor de Spiderpick van Edelrid.

Deze hebben sneeuwkettingen met flinke punten die neigen naar stijgijzers.

Rubytec € 29,95 (Husky) en € 19,95 (Alaska) | Edelrid Spiderpick € 45 (o.a. verkrijgbaar bij bever.nl en zwerfkei.nl) Rubytec.com en edelrid.de

48 | HOOGTELIJN 1-2021

Huttensloffen

De warme huttensloffen van Rab zijn er in een laag en een hoog model. De lage sloffen wegen 200 gram, de hoge 270 gram. Gemaakt van Pertex met een synthetische voering en met een stevige nylon antislipzool is dit een fijne reisgezel.

Verkrijgbaar in de maten XS tot XL. Rab heeft ook donzen huttensloffen, die eveneens 200 gram wegen.

€ 49,95 (laag) | € 59,95 (hoog) rab.equipment/eu

Banaan in je neus

De Boot Bananas schoendrogers absorberen het vocht uit je natte schoenen en kleding. Geef het 4-6 uur en de boel is weer droog. Je stopt de banaan tot in de neus van je schoenen, daarna schud je je schoenen zodat de silica korrels goed worden verdeeld. Na gebruik droog je de bananen in de zon of op de verwarming.

De Boot Bananas zijn verkrijgbaar in twee maten: groot voor je winterschoenen en klein voor bijvoorbeeld je klimschoenen.

€24,90 (groot) en €19,90 (klein) o.a. via monk.nl bootbananas.com

Warme tenen

De teen- en voetwarmers van The Heat Company geven je gedurende acht uur warme voeten. Zodra je de plakker uit de folie haalt, wordt het materiaal geactiveerd en begint de sticker op te warmen. Houd je hem even in je zak, dan wordt hij nog sneller warm.

Daarna plak je de teenwarmer onder je sok, of de voetwarmer op je binnenzool, en een koude winterdag wordt ineens een stuk gezelliger.

teenwarmers € 1,99 voetwarmers € 2,95 theheatcompany.com

THEMA

WINTER

Tekst Rinske Brand

Beginnende sneeuwschoenwandelaars die niet meteen het steile, ruige terrein opzoeken, kunnen prima uit de voeten met de TSL 217 of 227. Kies de maat (groot of klein frame) aan de hand van je gewicht, inclusief rugzak.

Weeg je met rugzak 40 tot 80 kilo, dan is een klein tot middelgroot frame toereikend. Ben je zwaarder, 60 tot 120 kilo, kies dan een groot frame. Deze schoenen zijn goed voor dagwandelingen in de sneeuw. Wil je langere tochten op ruiger of steiler terrein maken, dan kun je beter kiezen voor de TSL Highlander, die beter grip heeft.

Ben je een ervaren sneeuwschoenwandelaar en mag het wel wat meer kosten, dan is de MSR Lightning Ascent een vaste waarde in het sneeuwschoensegment. Deze sneeuwschoen is duurzaam, ultralicht en geschikt voor het zwaardere, serieuzere (klim)werk.

Met goede grip op zeer steile paden en op ijzig terrein, licht in het gebruik en met bindingen die je makkelijk aantrekt. Dankzij de zogenaamde Modular Flotation tails heb je een flink oppervlak en extra remkracht bij het afdalen. Geschikt voor grote voeten.

TSL 217 of 227 € 134,99 TSL Highlander € 224,99 MSR Lightning Ascent vanaf € 309,90 (o.a. via zwerfkei.nl en klimwinkel.nl) decathlon.nl en msrgear.com

Vintage

De snowboots van Sorel komen al zestig jaar in verschillende kleuren en uitvoeringen op de markt en ze vervelen nooit. Mede dankzij een dikke binnenslof van gerecycled vilt houden deze schoenen je voeten warm tot een temperatuur van -32° C. De schoen is waterdicht en gemaakt van een combinatie van suède en gevulkaniseerd rubber.

De zool heeft een visgraatprofiel voor extra goede grip.

Wil je ook in de stad een Sorel aan je voeten, maar liever iets minder groot en zwaar, dan is de Out N About een optie. Gemaakt van suède, vilt en rubber en verkrijgbaar in maten voor volwassenen en kinderen.

Original Sentry vanaf € 99 | Out N About €79,99 (kinderen) en € 119,99 (volwassenen) sorelfootwear.nl

Diepgang

Drijfvermogen

Exped Camp Slippers

Warme hutwolkjes Wat was ik jaloers! Na een bitterkoude dag op sneeuwschoenen haalde onze gids in de hut een piepklein pakketje uit zijn tas. Dit bundeltje ontpopte zich tot een paar zeer gerieflijke donsslofjes. Voor onze fast and light trip was het geen seconde in me opgekomen extra hutschoeisel mee te nemen. Te zwaar, te veel ruimte. Maar al die bezwaren verdwenen als sneeuw voor de zon bij het zien van dit paar.

Terug in Nederland vond ik deze voetwolkjes van Exped bij Zwerfkei in Woerden. Mijn voeten hebben het sindsdien geen seconde meer koud gehad in deze tevens ideale corona-huisslofjes.

Specificaties De Camp Slipper van Exped is gemaakt van nylon, met een warme synthetische voering.

Ze hebben een waterafstotende antislipzool. Samen wegen ze een luttele 136 gram. De slippers zijn verkrijgbaar in de maten S t/m XL, dat is schoenmaat 37 t/m 47.

Wat belooft het merk?

Altijd warme en comfortabele voeten; in de tent, hut of het kamp. Sterker nog, na een dag in wandelschoenen zouden je voeten zich in deze pantoffeltjes beter dan ooit voelen. Kortom, de ideale reisgenoot voor al je buitensportavonturen.

Worden de beloftes waargemaakt?

Mijn Camp Slippers mochten tussen de lockdowns door een weekje mee naar de Oostenrijkse hutten. Daar maakten ze hun belofte zeker waar. Maar ook in Nederland bevallen ze prima.

Ze zijn inmiddels vast onderdeel geworden van mijn thuiswerkoutfit. Toegegeven, ze zijn verre van modieus, maar weggestopt

onder tafel is dat natuurlijk geen enkel probleem.

Conclusie Waarom wel: deze slofjes zijn heerlijk warm, hebben goed grip, zijn heel makkelijk mee te nemen en bovendien sneldrogend.

Waarom niet: de naden van de zool laten snel vocht door. Niet ideaal in nat gras of op een laagje sneeuw. Liever dus in de hut of thuis dan in een kamp.

Eindconclusie: De Exped Camp Slippers behoren zeker tot mijn top-3 beste aankopen van het afgelopen jaar. Ze zijn breed inzetbaar, maar hebben wel een voorkeur voor een droge omgeving. Exped zou deze slippers nog kunnen verbeteren door ze meer waterbestendig te maken, door andere kleurstellingen te kiezen en hun logo van de voorkant af te halen. Maar ook zonder die aanpassingen zijn ze een aanrader voor liefhebbers van warme voeten.

€ 32.85 exped.com bever.nl | zwerfkei.nl

HOOGTELIJN 1-2021 |

49

Multisporter Aniek Lith weigert te kiezen

‘Ik wil het

allemaal’ Ze is goed in heel veel dingen – sport- en trad klimmen, hardlopen, skiën, onderzoek doen en rendier koken, om maar eens wat te noemen – maar niet, en dan ook echt niet, in kiezen. En dus doet Aniek Lith (24) het gewoon allemaal.

Tekst Roanne van Voorst Beeld Zout Fotografie

D

at niet kunnen kiezen, leidt weleens tot krapte in de agenda: op de geplande dag van het interview voor Hoogtelijn blijkt de fietsronde die ze had uitgezocht uren langer te duren dan verwacht, en haar tempo wat lager te liggen. Er was ook nog eens geen internetbereik, in het afgelegen gebied rondom Tromsø, de plek waar Aniek sinds enkele jaren woont, studeert, werkt en heel veel sport. Als ze eindelijk thuis aankomt, is het geen tijd voor een gesprek, maar voor Noorse, versgevangen vis die hoognodig de oven in moet. Morgen dan maar, een gesprek voor het klimmen, of tussen het werk door?

“Dan heeft de middag mijn voorkeur”, appt ze terug – kan ze misschien eerst nog even hardlopen.

Sporten in de bergen Neem het haar eens kwalijk: vanuit haar appartementje kijkt ze uit over de zee en de bergen – ze fietst er in een half uur naartoe.

Behoorlijk verleidelijk, voor iemand die al toen ze nog een klein kind was tegen haar ouders zei dat ze later in de bergen wilde wonen. Dat zullen die ouders best hebben begrepen: zowel vader als moeder Lith zijn NKBV-tochtenleiders en namen de jonge Aniek en haar broertje regelmatig mee de bergen in om te wandelen, of te klimmen. “Ik hield ook van andere sporten – zat als meisje in een jongensvoetbalteam en liep graag hard rondom Voorschoten, waar ik opgroeide. Hardlopen ben ik altijd blijven doen, tegenwoordig doe ik mee aan ultratrails. Voetbal moest ik rond mijn twaalfde opgeven omdat ik steeds vaker door mijn enkels begon te gaan: toen ruilde ik het voetbalveld maar in voor de klimhal.” Bleek veel leuker. Maar het allermooist blijft sporten in de bergen: “Ik houd zo van de uitzichten die je in de bergen hebt en van het avontuur dat de bergen te bieden hebben. Als je de bergen ingaat, kom je uit op de

50 | HOOGTELIJN 1-2021

mooiste plekken – vaak plekken waar andere mensen niet zo snel komen, waar je uren alleen kunt zijn.”

Kennis over natuur Uren alleen zijn kan zeker op de plek waar ze besloot te gaan studeren: het eiland Tromsø, helemaal in het noordelijke noorden van Noorwegen, hoog boven de poolcirkel. Daar waar ze in 2017 arriveerde als bachelorstudent aan de Wageningen University & Research, waar ze Internationaal land- en waterbeheer studeerde.

Nu zou ze als uitwisselingsstudent algemene vakken volgen over ecologie, geologie en natuurkunde. De nieuwe studieplek beviel goed. Zo goed, dat toen de vakken waren behaald

THEMA

WINTER

HOOGTELIJN 1-2021 |

51

‘Na een verlenging van zes maanden wilde ik nog steeds niet weg’

na een half jaar, Aniek langer wilde blijven. Ze besloot nieuwe vakken uit te kiezen en wist haar studie met zes maanden te verlengen. “Maar ook daarna wilde ik nog niet weg; uiteindelijk vond ik een baantje waardoor ik wederom mijn verblijf nog wat kon verlengen.”

Maar toen het zomer werd, was het Noorse avontuur echt afgelopen. Tijdelijk, dan. Ze keerde terug naar Wageningen voor een master Geo-Information Science (GIS), een studie die gaat over het analyseren, monitoren en in kaart brengen van processen op aarde met behulp van bijvoorbeeld satellietbeelden.

“Ik wilde de studie graag toepassen op processen in de bergen en gezien ik Tromsø erg miste, regelde ik dat ik mijn masterthesis kon schrijven bij het Norsk Polarinstitutt (NPI), waar ik onderzoek kon doen naar gletsjers.” Dat onderzoek zou niet alleen haar kennis over natuur verder kunnen voeden, maar vooral haar honger naar bergavontuur. “Heel eerlijk, de studie die ik hier kon doen, leek me heel interessant en woog zeker mee in de beslissing hiernaartoe te verhuizen, maar ik wilde vooral naar een plek waar je kon klimmen en skiën. Ik wilde gewoon terug naar de bergen.” En dan ergens tussen die bergen graag een onderzoeksplek met interessante studievakken, alstublieft.

Gniffelend: “Ik vond eerder ook een geschikte studieplek in Catalonië, maar al die vakken bleken in het Catalaans te worden gegeven.” Dan maar de sneeuw in.

Stabiliteit Eerst moest er nog een detour worden gemaakt via de universiteit in Wenen, waar ze haar bachelorstage kon lopen en haar thesis zou schrijven: over de invloed van boomwortels op bodemstabiliteit. Haar studiegebied: Voralberg, Oostenrijk, de Alpen.

Ze vertelt erover op de bank in de woonkamer die ze deelt met drie huisgenoten, die net als zij recent zijn afgestudeerd en nu werken. “Een paar zijn nu Noorse kabeljauw of zalm aan het vangen voor ons avondeten.” Haar schouders tonen opvallend breed in een felgeel T-shirt en ze lijkt verlangend te zuchten bij de herinnering aan dat andere koude, bergachtige gebied: “Het

52 | HOOGTELIJN 1-2021

onderzoek dat ik daar kon doen, was heel interessant. We hebben verschillende bomen uitgegraven om de wortels bloot te kunnen leggen en ontdekten toen dat bomen die op een helling staan meer opwaartsgroeiende wortels hebben om zichzelf meer stabiliteit te geven. Een grote wortel reikt juist naar beneden, diep de grond in. Het mooie is: dat biedt niet alleen de boom meer stabiliteit, maar heeft hetzelfde effect op de grond.”

Met dit diploma op zak, was het tijd voor het volgende bergavontuur: Noorwegen. Of ze dat niet spannend vond, vraag ik, emigreren op haar eenentwintigste, terwijl ze destijds juist floreerde in het competitieklimmen en in het hoge noorden nog maar zien moest of ze een leuke hal en klimmaatjes zou kunnen vinden? Aniek schudt haar hoofd even vastberaden als ze destijds ook te werk moet zijn gegaan: “Op mijn tweede dag hier ben ik gewoon naar de klimhal gegaan. Dat was toen nog een klein halletje waar de klimmers zelf hun routes bouwden. Juist die informaliteit maakte het heel makkelijk om mensen te leren kennen. Ik werd eigenlijk direct opgenomen in de community.”

Inmiddels staat er een tweede, grotere hal, vertelt ze, vlak naast haar huis, waar professionele routebouwers aan het werk zijn.

“Daarin was het misschien moeilijker voor me geweest om nieuwe klimmaatjes te vinden.”

Doortastend Toen het voor rotsklimmen te koud bleek, wierp ze zich op het ijsklimmen. “Had ik nog maar één keer eerder gedaan, of eigenlijk was dat drytoolen, dus je kunt niet zeggen dat ik veel ervaring had. Maar ik heb een goede duur, dus ik kon best goed vasthouden.” Iets beter dan best, blijkbaar, want enkele jaren later zou ze verscheidene ijsroutes in Noorwegen openen en in 2020 werd ze vijfde op de European Cup Ice Climbing.

Toen de verlengde bachelorstudie afliep en ze voor de tweede maal een manier zocht om langer in Noorwegen te kunnen blijven, regelde ze een baantje voor zichzelf om haar verblijf te kunnen bekostigen. Bij een toerski-organisatie in de Lyngen

THEMA

WINTER

Alpen, een toerskiparadijs op twee uurtjes rijden van Tromsø.

Ze was er niet om te skiën, maar om te koken. Noors koken, welteverstaan: iets waar ze geen enkele ervaring mee had. Ze somt het lijstje op van de gerechten die ze dagelijks in haar eentje in de keuken maakte: rendier, eland, lam, zalm, kabeljauw...

En dat altijd met aardappelen – gratin, gepureerd, gekookt.

Ze lacht: “Ik heb heel veel gegoogeld, om te snappen hoe ik dat moest aanpakken en anders kon ik altijd nog wel een Noorse vriend of vriendin bellen voor advies.” Stoofpotjes waren haar favoriet: die kon ze ’s ochtends voorbereiden om de rest van de dag te kunnen skiën. “Lam was het best. Dat moest urenlang opstaan: kon ik buiten spelen.”

Aan het buitenspelen kwam een eind toen ze tijdelijk geen nieuwe Noorse studie kon vinden en toch terug moest naar Nederland. “Dat was wennen, ja. Dat heb ik trouwens elke keer als ik naar huis vlieg, afgelopen zomer nog, in de vakantie. Als je van bovenaf op Nederland kijkt, zie je ons land ingedeeld in keurig rechte vakjes. Het is imposant, op een bepaalde manier, maar vergeleken met Noorwegen hebben we de natuur wel héél erg gereguleerd.” Zij is daar niet zo van, van dat schematische.

Vraag je haar bijvoorbeeld hoe ze dat allemaal combineert, die verschillende sporten en haar huidige baan – want nadat ze haar thesis afrondde aan het Norsk Polarinstitutt, kreeg ze van hetzelfde onderzoeksinstituut een baan aangeboden om de gletsjers op Spitsbergen verder te bestuderen – dan moet je geen al te strak trainingsschema verwachten.

Ze klimt in de hal of buiten, soms vier, soms twee keer per week, “afhankelijk van hoe druk het is op werk.” Tijdens dat klimmen volgt ze geen strak trainingsschema, maar werkt ze wel, op een enigszins intuïtieve wijze, aan trainingsdoelen: “In feite probeer ik altijd vooral op mijn zwaktes te trainen. Dat is voornamelijk explosiviteit en dynamiek. Verder bekijk ik steeds wat er nodig is om mijn doelen in een zekere periode te behalen, en daar train ik voor. Ook periodiseer ik wel wat om naar een toppunt te trainen voor ofwel klimmen, of hardlopen. Eigenlijk komt het erop neer dat ik doe waar ik zin in heb, en dat ik altijd zin heb om hard te trainen en mezelf te verbeteren.” Ze klom al in de achtstegraad en wil in de toekomst nog wel eens een 8b trad klimmen, maar of ze hoger dan dat komt, betwijfelt ze: “want dan zou ik alle tijd en energie op het klimmen moeten richten, en dan mis ik die andere sporten.”

Sporten zonder slaap Ze rent dus ook, maar weet nooit van tevoren hoeveel zin ze heeft en hoe lang ze wil rennen. “Daarom durf ik ook niet altijd andere mensen mee te vragen om hard te lopen. Soms wil ik ineens uren langer dan zij en dat weet ik pas tijdens het rennen. Dat is niet zo handig.” Dus gaat ze meestal alleen. Ze fietst ook in haar eentje, soms meer dan honderd kilometer, zonder trainingsdoel en gewoon op een stadsfiets: “Het is een tweedehandsje dat ik voor vijftig euro op de kop heb getikt.” Oh ja, en dan bereidt ze zich ook nog voor op een aankomende adventure race in Kroatië, waarbij ze in een team van vier 96 uur en 500 kilometer lang gaat mountainbiken, kajakken, rennen, bergtrekken en navigeren. En ze heeft geen trainingsschema? Nee. “Ik werd gevraagd om mee te doen in dit team, tijdens een andere race, en sindsdien

werken we gezamenlijk naar dit doel, maar niet via een specifiek schema. Ik probeer gewoon fit te blijven, veel duursporten. En ik wil van tevoren wel een paar keer een weekend testen hoe dat straks gaat voelen, zo lang doorsporten zonder slaap.”

Ze testte het eerder al op kortere avonturen, van maximaal 32 uur. “Toen merkte ik dat ik in slaap begon te vallen tijdens het hardlopen of fietsen, dat was wel… apart.” En voor wie denkt dat dat zwaar is: probeer eens een adventure race te combineren met een klimwedstrijd. Aniek deed dat namelijk twee keer, in 2014 en 2015. “Twee jaar op rij had ik een 21 uur lange adventure race en de dag erna het NJK Lead. Uiteraard wilde ik aan beide events meedoen, wat resulteerde in op zaterdagavond thuiskomen, doodmoe van de adventure race, zondag bijslapen in de isolatie

‘Ik probeer vooral op mijn zwaktes te trainen’ tijdens het NJK en vervolgens goud pakken.” Dat is typisch Aniek, legt ze uit. Niet willen kiezen. En blijkbaar ook niet hoeven kiezen, want ze blijft op hoog niveau presteren. Zoals dat de afgelopen jaren steeds het geval is geweest met de combinatie studie en sport, of, zoals nu, met de combinatie werk en sport.

“Ik doe eigenlijk altijd een voltijdsonderzoek, naast mijn sport.

Ik zie mezelf dus wel als een sporter, maar niet als alleen maar, of zelfs professioneel sporter – ik krijg er ook niet voor betaald, behalve in de vorm van klimschoentjes en andere gesponsorde materialen. Maar ik heb sport wel echt nodig in mijn leven: toen ik recent geblesseerd was en een paar weken stil moest liggen op de bank, waren dat de saaiste van mijn leven.”

Wie is Aniek Lith?

Aniek Lith is een multigetalenteerde buiten- en bergsporter.

Ze werd drie keer Nederlands jeugdkampioen Lead en een keer Nederlands jeugdkampioen Boulder. Buiten klimt ze in de achtstegraad en opende ze verschillende ijs- en alpiene routes.

Daarnaast doet ze mee aan trailrun- en adventure races, een discipline die hardlopen, fietsen, kajakken en klimmen combineert met navigeren. Momenteel werkt en woont Aniek in Noorwegen als onderzoeker.

2008: begonnen met klimmen.

2013, 2014, 2015: 3x Nederlands jeugdkampioen Lead.

2014: Nederlands jeugdkampioen Boulder.

2014: eerste keer ‘ijs’klimmen bij het Dutch Drytool event (2e plaats).

2014: eerste adventure race.

2015, 2016, 2018, 2019: 4x Nederlands studentenkampioen.

2016: tweede Nederlandse die 8b klimt, Riesenslalom Direkt, in de Frankenjura.

2017: 2e op het Europese studentenkampioenschap Lead.

2018: opent 8 nieuwe ijs- en alpiene routes in Noord-Noorwegen.

2020: eerste ultra trail, 5e op de European Cup Ice Climbing, Oulu (Finland), en eerste Nederlandse die 7c+ trad klimt.

HOOGTELIJN 1-2021 |

53

AIRZONE ACTIVE Feel the breeze www.rab.equipment

Op zoek naar verkoelend draagcomfort tijdens snelle lichtgewicht dagtochten in de bergen? De nieuwe AirZone Active is onze lichtste volledig ‘ademende’ rugzak ooit, leverbaar met een inhoud van 18 of 22 liter.

THEMA

WINTER

‘Als meisje deed ik al aan hardlopen, nu doe ik ultratrails’

nauwelijks, waardoor het gewicht bovenin enorm toeneemt voor 100-200 jaar, tot een moment komt waarop het te zwaar is. Dan stroomt alles als een langzame, gigantische lawine in slechts een paar jaar tijd naar de zee, waarna de massaopbouw weer kan beginnen. Mijn gletsjer zou nu in de opbouwende fase moeten zitten, maar neemt ineens af. Dat kan erop duiden dat klimaatveranderingen het proces in de war brengen.”

Gletsjeronderzoek Maar het onderzoek zou ze ook niet willen missen: daarvoor vindt ze het te boeiend. En te urgent. Zoals haar huidige onderzoek, waarin ze de hoogteprofielen van verschillende jaartallen op een gletsjer meet, om zo de toe- of afname van de gletsjer te kunnen berekenen. Door de data die ze vindt, wordt ze geconfronteerd met de destructie van dezelfde natuur waarin zij nu juist het liefst haar vrije tijd besteedt. Ze legt het uit op een zo atechnisch mogelijke wijze: “Ik heb de massabalans van een gletsjer in Spitsbergen berekend. Dat deed ik voor twee tijdspunten en daaruit bleek dat boven in de gletsjer het volume toeneemt, terwijl het beneden afneemt. Dat is normaal, daarom stroomt een gletsjer langzaam naar beneden, zodat hij weer in balans komt.” Maar wat niet normaal is, is dat deze specifieke gletsjer – Aniek noemt hem liefkozend ‘mijn’ gletsjer – in volume af lijkt te nemen. “Dat is gek, want mijn gletsjer is een zogenaamde ‘surge’ gletsjer. In tegenstelling tot normale gletsjers stroomt hij

Treurig, vindt ze. En dan valt het met ‘haar’ gletsjer nog mee: “Die heeft tenminste nog heel veel ijs, net zoals de rest van deze omgeving. Maar kom je in de Alpen, dan zie je heel duidelijk hoeveel er al is gesmolten. Dat is pas echt confronterend.” Ze beschrijft haar gevoel erover niet zozeer als bezorgd, eerder als verdrietig, om wat er allemaal al verloren is en nog zal gaan.

“En tegelijkertijd ben ik gelukkig wel in staat om nog steeds heel erg te genieten van wat de natuur nu nog is. Toen ik gisteren bijvoorbeeld fietste, fietste ik naast sneeuw van wel een meter hoog. Dat vind ik dus zo geweldig aan hier leven: dat je tot in de late nazomer kunt buitensporten – fietsen, hardlopen, boulderen – met uitzicht op zo’n winters plaatje. En als het straks echt te koud wordt, kan ik alweer skiën en ijsklimmen.” En onderzoek doen. Naar ‘haar’ gletsjer.

8b of harder Kiezen tussen haar sport en werk wil ze niet, kan ze misschien werkelijk niet. Maar tijdelijk kiezen, dat wil ze wel eens proberen.

Toen ze afgelopen zomer vrij had genomen en zich puur kon richten op haar sport, merkte ze namelijk dat ze enorm progressie maakte. En daardoor ontstond het idee om, nadat haar huidige werkcontract over een half jaar afloopt, eens een tijd alleen maar ‘buiten te spelen’, zoals zij dat noemt. Klimmen dus. En hardlopen en misschien nog wat andere sporten als ze daar zin in heeft. Ze is er al voor aan het sparen, maakt al plannen: “Ik wil nog altijd op een bigwallexpeditie, ik wil harde tradlijnen klimmen; dit jaar hoop ik nog een 8a te doen, er zit een geschikte route in de buurt, en ik zou lange alpiene lijnen willen klimmen. Een 8a multipitch doen, en met sportklimmen hoop ik nog een 8b of harder te klimmen.”

HOOGTELIJN 1-2021 |

55

Foto Janos Urai

Sytse in de woestenij van torens en diepe kloven.

56 | HOOGTELIJN 1-2021

Beklimming van de Spiz di Lagunàz via de Casarotto-Radinroute

steil,woest EN onherbergzaam Snel pak ik mijn hoofdlampje uit het topvak van mijn rugzak. “Oké Sytse, heb je mij?” De duisternis heeft inmiddels zijn intrede gedaan als ik begin aan de laatste touwlengte naar het bivak. Gefocust klim ik weg van de standplaats. De smalle lichtbundel van mijn hoofdlamp beschijnt alleen de essentie.

Nu is het zaak de juiste grepen en treden te vinden. De duizelingwekkende steilte onder me doet er niet meer toe. Die is opgeslokt door de duisternis.

Tekst Niek de Jonge Beeld Niek de Jonge en Sytse Roos

G

econcentreerd klim ik omhoog, terwijl ik consequent de grepen test voor ik ze belast. “Let op Sytse, het zit hier behoorlijk los.” Een uitstekende ronde greep beweegt akelig snel bij mijn aanraking. Bedachtzaam klim ik verder terwijl de duisternis me volgt. Terwijl ik met de lichtbundel de rots aftast op zoek naar aanwijzingen vang ik twee meter schuin naar links een glimp op van een mephaak. In de duisternis beneden me verplaats ik mijn voeten een voor een naar links. Als ik mijn rechtervoet voet wil neerzetten, weet ik dat ik eigenlijk al te laat ben. “STEEN!!!”

Beneden me kan ik nog net de contouren van de losgetrapte rots de duisternis in zien verdwijnen. Wat volgt is een doffe klap en een ijzingwekkend gekrijs...

Pale di San Lucano Vanaf het levendige terras van Caffè Miniere in Agordo kan het je niet zijn ontgaan. Het verbluffende uitzicht op de machtige wanden van de Pale di San Lucano. Achter het pittoreske plein met zijn groene acacia’s en de uit natuursteen gehouwen fontein wordt je blik gevangen door een van de meest woeste gebieden van de Dolomieten. De achthonderd meter hoge steile kalkstenen wanden lijken op een voetstuk te staan. De wanden worden gedragen door een ruim zevenhonderd meter hoge voorbouw met steile grashellingen en dichtbegroeide woestenij. De uitgesproken toppen van de Terza Pala, Torre di Lagunàz en Spiz

HOOGTELIJN 1-2021 |

57

De steile noordwanden worden beschenen door zilver maanlicht di Lagunàz worden door diepe kloven van elkaar gescheiden.

Deze combinatie van steilte, woestenij en onherbergzaamheid maken het massief berucht. Want het beklimmen van de steile wanden is niet de enige uitdaging. Met name de complexiteit van de aanloop en afdaling maken een beklimming in dit massief een enorme uitdaging.

De voorbouw Het is warm voor half oktober. Met een plakkerige rug en zweet op mijn voorhoofd klim ik achter Sytse aan. Bedachtzaam op zoek naar de lijn van de minste weerstand. De voorbouw is steiler dan verwacht. Voorzichtig plaats ik mijn voet in de losse grond en reik ik naar een uitstekende wortel. Vrijwel direct breekt de zwartgeblakerde wortel af en schuif ik door de losse grond een stuk naar beneden. Hoe verder we het dal achter ons laten hoe meer zorgen ik me maak. Het lijkt nu al alsof we het point of no return zijn gepasseerd terwijl we pas halverwege de voorbouw zijn. Door een grote bosbrand is een groot deel van de voorbouw volledig in vlammen opgegaan. Alle vegetatie is verdwenen, waardoor de helling enorm instabiel is geworden, wat een eventuele terugkeer vrijwel onmogelijk maakt.

Met mijn zwarte handen klop ik het zwarte stof van mijn broek.

Bezorgd kijk ik naar het brede litteken boven mijn linkerknie, de oorzaak van de ‘trekkende pijn’. Twee weken mocht ik mijn been niet buigen, na een chirurgische ingreep afgelopen maand. Nu maak ik me zorgen of ik wel fit genoeg ben voor deze beklimming.

Een beklimming waarbij we bij elke vordering kwetsbaarder lijken te worden.

Onverwacht slecht bivak Zenuwachtig kijk ik om me heen op zoek naar een goede plek om de nacht door te brengen. “Hoe kan dit nou? Laat mij die beschrijving nog eens lezen. “After the zoccolo, at the actual

start of the route, you will find a big bivouac cave.” Dit is toch raar, een grote grot moeten we toch niet kunnen missen?” Na vier makkelijke touwlengtes klimmen, staan we aan de start van de echte moeilijkheden. Met de invallende schemering lijkt een slapeloze nacht onvermijdelijk. Enigszins gelaten laat ik het over me heen komen als Sytse voorstelt naar een grot in de wand toe te klimmen. Omdat ik ook geen andere oplossing meer zie, stem ik er maar mee in.

Even later, na de mislukte poging de utopische bivakplek te vinden, staan we weer op de compacte platen onder de route.

Net als ik me erbij heb neergelegd zittend de nacht door te brengen, roept Sytse vanuit het duister beneden mij: “Niek, hier is het enigszins vlak. Hier kan in elk geval één iemand languit liggen”. Niet veel later zitten we naast elkaar onze expeditiemaaltijden te eten terwijl we genieten van het schilderachtige schouwspel om ons heen. Tegenover ons steken de spitse torens van de Monte Agnèr en de Spiz d’Agnèr contrastrijk af tegen de fonkelende sterrenhemel. De steile noordwanden steken boven een dicht wolkendek uit en worden beschenen door het zilveren maanlicht. Terwijl de maan over de bergen draait, vallen we uiteindelijk in een gemoedelijke slaap.

Losgetrapte rots Het laatste stuk naar de bivakgrot ligt bezaaid met grote brokken kalksteen. Ik beweeg alsof ik op eieren loop. Hierbij verdeel ik mijn gewicht zo regelmatig mogelijk over de losse stenen. Het tafereel roept een herinnering op uit mijn pubertijd. Toen ik weer eens te laat thuis was en ik dronken de krakende houten trap op ging, in de hoop mijn ouders niet wakker te maken.

Ik maak stand aan twee mephaken en terwijl ik Sytse omhoog zeker, denk ik terug aan de lange dag. De dag die begon met de lastige eerste vijfdegraads lengte. Met de ochtendstijfheid nog in de benen gelijk aan de bak in het steile en moeilijk af te zekeren terrein. De steile en zeer technische zevendegraads lengtes in het gelige kalksteen. En de souplesse waarmee Sytse hier doorheen bewoog. En vooral de mentale zwakte die ik voelde. Twijfel. De twijfel over mijn fitheid, over mijn knie, over

Sytse begint aan de straffe vijfdegraads lengtes.

Niek aan het einde van de zevendegraads lengtes.

64 | HOOGTELIJN 1-2021

’s Ochtends in het eerste bivak op dag 2.

Sytse in de tweede 7a-lengte.

de uitstekende mephaken, nul telefoonbereik en voortdurend de gedachte aan de onomkeerbaarheid van de situatie. Wat als er iets fout zou gaan? Maar uiteraard ook het prachtige klimmen door de machtig grote hoekversnijding waar de CasarottoRadinroute zo bekend door is. Tien lengtes lang klimmen door een reusachtig grote symmetrische versnijding, een werkelijk verbluffende ervaring. En natuurlijk de losgetrapte rots die zojuist op Sytses knie terechtkwam. De knie. Hoe ironisch.

De afdaling ’s Ochtends open ik mijn ogen en zie ik de torens van de Agnèr afsteken tegen een egaal blauwe hemel. Nog steeds wordt het schouwspel bijgestaan door de laaghangende bewolking die het geheel een mystieke en sprookjesachtige sfeer geeft. Al met het ontbijt staan we voor een dilemma. De avond ervoor hebben we het water eerlijk verdeeld, met als resultaat voor de gehele dag een halve liter water per persoon. “Hé Sytse, ga jij je vriesdroogontbijt opeten? Ik denk dat ik dit stuk droog brood neem en het water bewaar voor vandaag.” Als ik naar Sytse kijk, half in zijn slaapzak zittend, zie ik de laatste slok uit zijn fles in zijn mond verdwijnen. “Hè? Wat doe jij nou man? Nu heb je niets meer voor vandaag!” Enigszins verbijsterd begin ik mijn tas in te pakken.

Niet veel later klimmen we simultaan door het derdegraads terrein. Hier heeft de tand des tijds de rots gevormd tot fraaie ronde sculpturen. Na tweehonderd meter klimmen, staan we dan eindelijk op de top van de 2338 meter hoge Spiz di Lagunàz. Het uitzicht is fantastisch, maar van echte euforie is geen sprake.

Want allebei weten we dat er nog een hele lange dag te gaan is.

Uitgang van het labyrint Voor ons opent zich een woest landschap van steile spitse torens en diepe donkere kloven. En direct daarachter de Monte San Lucano, die door zijn groene grashellingen haast lieflijk afsteekt tegen de ruigte op de voorgrond.

Vanaf de stronken van een struik beginnen we aan de abseils de diepte in. Vervolgens is het lange stukken traverseren over scherpe

Niek aan het begin van de reusachtige versnijding.

gedachten dwalen af naar mijn levenspad, de keuzes die ik maakte graten en klimmen door vaste, maar soms ook brakke, verpulverde gele rots. En op de volgende toren weer afdalen. Terug de diepte in, op weg naar de uitgang van het labyrint.

Op een plateautje direct boven de afsplitsing van drie kloven tikt het touw een steentje de diepte in. Het steentje dat zijn levenspad 250 miljoen jaren geleden begon in de Koraalzee.

En nu zomaar opeens een van de drie kloven in stuitert. Als ik de ordeloze vlucht van het steentje volg, dwalen mijn gedachten af naar mijn eigen levenspad. De keuzes die ik heb gemaakt, maar ook de keuzes die voor mij zijn gemaakt. Had ik hier gezeten als ik toen een andere keuze had gemaakt of… “Niek, STAND!” Als ik mezelf losmaak van de standplaats en begin te klimmen, zijn mijn gedachten al vervlogen. In het hier en nu klim ik mijn vrijheid tegemoet. De vrijheid van de bergen…

Niek de Jonge wordt gesponsord door:

Spiz di Lagunàz (2338 meter) – Westwand De Spiz di Lagunàz Westwand (EDsup, 6c/7a (6b obl.)) is als eerste beklommen door Renato Casarotto en Piero Radin op 8-11 juni 1975. Zij noemden de route Via del Gran Diedro.

In de zomer van 2005 werd tot zover bekend de eerste Nederlandse beklimming gedaan door Roland Bekendam en Janos Urai. Dat de route niet zo veel wordt beklommen, bleek wel uit het feit dat de route tot aan hun beklimming slechts dertig keer was herhaald.

Hoeveel beklimmingen de route tot op de dag van vandaag telt, is ons onbekend. Het zullen er niet bijster veel zijn.

Dolomieten

Italië

HOOGTELIJN 1-2021 |

59

4 dagen dwars door het nationaal park Eifel

Het pad van de wilde kat Een wildernispad dwars door het nationaal park Eifel. Is dat slimme marketing die inspeelt op de hang naar ongereptheid, puur natuur, stilte en de beleving van een oerlandschap? Hoogtelijn wilde er het fijne van weten en trok de wandelschoenen aan voor een vierdaagse tocht over de Wildnistrail.

Tekst Peter Daalder Beeld Aart Markies

60 | HOOGTELIJN 1-2021

Veel lucht en licht in de loofbossen op de heuvelachtige route door de Eifel.

N

og geen tien stappen vanaf de parkeerplaats in Höfen staan we al op een smal wandelpad dat bergafwaarts in de groene bossen verdwijnt. Het begint dus goed. En dat terwijl we vlak bij Monschau zijn, al decennialang een populair oord voor dagtochten in het slingerende dal van de Rur, bekend van de kerstmarkt en de flaneerboulevard.

Het Nationalpark Eifel is sinds 2004 beschermd gebied. Vlak onder Aken is het een aan elkaar gevoegd geheel van 11000 hectare brokken natuur, waarbinnen slechts een enkele doorgaande weg loopt en waar alleen de dorpen niet tot het park horen. Het is volgens de Duitsers het park van de drie w’s: woud, water en wildernis.

Drukte Voor het wildernisgevoel heet de route die we lopen Het pad van de wilde kat. En die wilde katten zitten er nog steeds. Ze zijn zeer schuw en meestal ’s nachts op pad. De kat leeft voornamelijk van muizen en is met zijn vijf tot acht kilo, verpakt in een volle pluizige vacht met een grote dikke staart, een indrukwekkende verschijning, even groot als een forse huiskat. Gaan we haar zien?

Op de eerste kruising is het een drukte van belang. Niet van mensen, want er valt een lichte motregen, maar van bordjes in alle soorten en maten. Voor wandelaars, langeafstandspaden (de bekende Eifelsteig), routes voor mountainbikers en paardrijders. De Eifel is populair, maar deze eerste dag komen we maar een handvol wandelaars en twee fietsers tegen.

Tijdens de eerste van de vier etappes, bijna 25 kilometer, lopen we enkel door de natuur met af en toe pittige klimmetjes. Onderweg prachtige weides met, eind juni, volop bloemen. Dit deel is beroemd om zijn miljoenen wilde narcissen in het voorjaar. En de daslook, adderwortel en duivelsklauw. Het nationaal park heeft als uitgangspunt ‘Natuur natuur laten zijn’. In 2034 moet 75 procent van het park aan zichzelf zijn overgelaten.

Op deze eerste etappe staan onderweg volop banken, maar die zijn nat van de motregen. Alleen in een kleine kapel vinden we een droge bank. We lopen naar Einruhr dat aan het begin van een groot stuwmerencomplex ligt. Het is een drinkwaterbekken waar recreatie zeer beperkt is toegestaan.

de beboste Eifeltoppen. De watertoren verraadt op de volgende heuveltop het imposante complex Vogelsang, een nationaalsocialistisch bolwerk. Voordat we daar zijn, passeren we eerst nog het spookdorp Wollseifen dat aan het einde van de Tweede Wereldoorlog zwaar is gebombardeerd. Na het herstel moeten de bewoners het dorp toch verlaten en wordt het oefen- en schietterrein voor Britten, Belgen en andere NAVO-soldaten.

Er worden oefenhuizen gebouwd die rond de eeuwwisseling nog dienst doen in de voorbereiding op Navo-acties in Kosovo.

De kerk is opgelapt en daarnaast staat een majestueuze, heerlijk geurende linde. Zo doods als het dorp is, zo levend de boom.

Duizenden bijen en hommels zijn in de weer en zorgen voor een massaal zoemconcert terwijl ze zich tegoed doen aan de nectar en het stuifmeel uit de bloeiende boom.

Op naar Vogelsang, een afdaling en helling verder. We lopen door de imposante verzameling gebouwen en zijn blij dat we voor een bezoek extra tijd hebben gepland ná de vierdaagse Wildnistrail. (Zie volgende pagina.)

Dode bomen Vanuit Gemünd met veel vakwerkhuizen van wit pleisterwerk en zwarte balken lopen we met stralend weer ruim twintig kilometer richting Heimbach. Zoals overal prima aangegeven door het symbool van de wilde kat. Op een paar plaatsen staat een waarschuwingsbord voor gevaar op de route. Het stuk daarna lopen we op eigen risico, laat het natuurpark weten.

Niet stilstaan, kijk goed om je heen, want ook zonder harde wind kunnen bomen hier het loodje leggen, staat in het Duits op het waarschuwingsbord.

Waar het loofhout er prima bij staat met een dik, groen bladerdek, zijn het op andere stukken van het bos vooral sparren die kaal en doods wachten op de genadeklap. Deze soorten hebben

De wilde kat laat zich zelden zien. De fotograaf had er lang wachten voor over.

De tweede dag is het droog en aangenaam wandelweer, eerst gaan we een stuk langs het water. Auto’s mogen er niet komen en ’s ochtends vroeg zijn er maar een paar fietsers. Later blijkt waarom: de route is verderop echt alleen voor mountainbikers die vaker op smalle glibberige en steile paadjes hebben gereden.

We hopen vandaag wat wild te zien, er leven behalve de wilde kat veel soorten, zoals de bever, oehoe, zwarte ooievaar, een grote populatie edelherten en de rode en zwarte wouw, om er een paar te noemen. Behalve de omgewoelde bodem waar wilde zwijnen op zoek zijn geweest naar eten, talloze torren en veel slakken, met en zonder huisje, blijft de oogst in vier dagen beperkt tot één eekhoorn.

Spookdorp Halverwege de tweede etappe hebben we na een paar steile stukken op de Dreiborner hoogvlakte een prachtig zicht over

Foto Thomas Stephan / BUND

Eén eekhoorn

HOOGTELIJN 1-2021 |

61

Ansichtkaart waarop je kunt zien hoe groot Vogelsang is.

Vogelsang: waar Herrenmenschen werden gevormd naar nazi-idealen De tweede etappe van de Wildnistrail van Einruhr naar Gemünd loopt over historische grond van de voormalige nationaalsocialistische Ordensburg Vogelsang. Het complex van 100 hectare is opgetrokken uit donkere natuursteen. Het is de plaats waar jonge mannen vanaf 1936 gevormd moesten worden tot een nieuwe elite.

Het is de tweede keer dat ik in Vogelsang kom. De eerste keer was in 1972. Ik zat toen als dienstplichtig militair bij het 16e Pantserinfanteriebataljon uit Oirschot en wij gingen twee weken op oefening naar de Eifel, naar Vogelsang. Lekker dichtbij, in tegenstelling tot gebruikelijke oefeningen op de Lüneburgerheide, dicht bij de grens met de toenmalige DDR.

Op de Dreiborner hoogvlakte.

Dat wij in Vogelsang op historische grond waren, werd meteen duidelijk. Een imposante kazernepoort met metershoge beelden van soldaten, een grote appelplaats en talloze grote gebouwen, deels op de helling naar de Rursee. Het is een van de grootste bouwwerken uit de periode van het nationaalsocialisme. Architectuur om te imponeren. Vogelsang had talloze manschappenverblijven, een grote feestzaal, sportvelden, een atletiek- en tennisbaan en een zwembad in de Rursee.

de droogte van de afgelopen jaren niet overleefd. De letterzetter doet de rest. Deze beestjes graven indrukwekkende gangen in de verzwakte bomen. Bosbeheerders studeren op de mogelijkheid deze bomen te vervangen door soorten die beter tegen de droogte kunnen, zoals de rode eik, douglasspar en de robinia.

In die sfeerloze sobere gebouwen werden jonge Arische mannen opgeleid tot het nieuwe partijkader van de NSDAP. Herrenmenschen moesten de jongens worden, de elite van Duitsland. Ze zouden, dat was de gedachte, terechtkomen op sleutelposities in de maatschappij.

In het onderwijs, de sport, in bedrijven, lokaal en landelijk bestuur en niet in de laatste plaats in het leger. Op deze vooral fysiek goed getrainde Ordensjunker zou de natie kunnen bouwen.

Groot is het contrast op de stukken met de levende bomen in de prachtige loofbossen. Urenlang lopen we in een soort gigantisch Berg en Dal. In de schaduw van het frisse groen hoog boven ons is de grond bezaaid met bladeren en kronkelt ons pad van de ene naar de andere heuvel. Af en toe zien en horen we stroompjes.

Verder is het aangenaam stil.

Nazikopstukken leidden de politieke scholing. Het was onderdeel van een langdurig onderwijspakket, dat nooit volledig is uitgevoerd.

De Tweede Wereldoorlog gooide roet in het eten en de zorgvuldig opgeleide en uitgekozen Herrenmenschen in spe werden kanonnenvlees aan het oostfront en op de andere slagvelden in Europa.

Er is een hardnekkig verhaal dat in de drie naziopleidingscentra ook kinderen werden verwekt als onderdeel van het ‘kweken’ van Herrenmenschen. Dat blijkt een mythe, hoewel er wel degelijk relaties ontstonden tussen de militairen en de vrouwen die in Vogelsang werkten, met name in de wasserij en de verzorging.

Huwelijken werden aangemoedigd en ook in het kamp gesloten, volgens de naziregels en -ceremonies, want de religieuze gebruiken dienden te worden teruggedrongen.

In de bossen vlak bij Vogelsang is het nog steeds gevaarlijk, want er kan nog munitie liggen van de schietoefeningen die daar decennialang zijn gehouden. Op de Wildnistrail staan waarschuwingsbordjes bij een aantal bospercelen. Nu overheerst de rust van de dichtbeboste heuvels, waarin wij destijds onder leiding van onze commandant hopeloos verdwaalden tijdens een oriëntatieoefening.

Een interessante en niets verbloemende expositie laat dit deel van de nazigeschiedenis zien. Het is aan te raden extra tijd uit te trekken voor de tentoonstelling, want samen met de etappe van dik twintig kilometer wordt het wat krap in de tijd. We gingen na de vierdaagse terug en ik liep op de appelplaats zoals bijna vijftig jaar geleden. De Duitse adelaar is nog steeds meer dan levensgroot gebeeldhouwd op de muur van grote brokken natuursteen, het grote hakenkruis daaronder is weggehakt en vervangen door een rond raam.

De Duitsers gebruiken niet meer de naam Burg maar voegen er nu IP aan toe: ‘Internationale plaats voor tolerantie, diversiteit en vredig samenleven.’

62 | HOOGTELIJN 1-2021

Levende bomen

Her en der in het nationaal park zijn bomen geveld door de storm of door uitdroging. De bosbouwers hebben een handig opstapje gemaakt voor passerende wandelaars.

Het pad wordt aangegeven met het symbool van de wilde kat.

Rur, Ruhr, Roer De rivier die door het nationaal park Eifel stroomt is de Rur. Zij ontspringt op de Hoge Venen in de Ardennen en loopt naar Roermond, waar ze als Roer in de Maas uitmondt.

De Ruhr, waarnaar het Ruhrgebied is genoemd, loopt vanuit het Sauerland naar Duisburg waar ze in de Rijn stroomt.

In de Eifel zie je plaatsen als Einruhr en Erkensruhr, elders zie de namen Rurberg en Rursee, dus zonder ‘h’. Om de verwarring met het Ruhrgebied en de Ruhr te voorkomen, hebben de gemeenten in de Eifel afgesproken om Rur te gebruiken, maar dat is niet eenduidig gelukt. Zo heeft Einruhr wel een Rurstrasse en Rurberg nog steeds een Ruhrstrasse.

Totdat de ochtendrust wordt verstoord door vakantievierende motorrijders met hun knallende uitlaten op de Eifelwegen. We komen in de buurt van de bewoonde wereld, bij de Abdij van Mariawald. Daar is het een drukte van belang, maar de kapelletjesweg naar het dorp is redelijk rustig.

De laatste etappe verloopt weer in alle rust en komt na een onverwacht steil dalend bospad uit op het perron van Zerkall, in de uiterste noordpunt van het nationaal park Eifel en het eindpunt van de verrassende wildernistrail met bijna 2000 hoogtemeters. De wilde kat hebben we niet gezien. Die was op muizenjacht.

Duitsland Eifel

De Wildnistrail Route

Overnachten

De wilde kat

De afstand van Utrecht naar Monschau/Höfen, waar de Widnistrail begint, is 235 kilometer. Het gebied is goed ontsloten met openbaar vervoer, maar vergt enig gepuzzel omdat er nauwelijks wegen zijn in het bos- en merengebied. Dienstregelingen staan op de site van het nationaal park: nationalpark-eifel.de/nl.

Via Monschauer Land Touristik is de hele tocht als pakket te koop, inclusief overnachtingen in kleine hotels. Bagagetransport wordt desgewenst ook verzorgd, evenals de rit van een uur terug van Heimbach naar beginpunt Höfen. Kijk voor meer informatie op monschauerland.de.

De route is ook te maken met overnachtingen in een tent; er zijn kleine kampeeraccommodaties in de etappeplaatsen.

De wilde kat (Felis silvestris) is enorm schuw.

Er moeten er nog zo’n vijftig leven in het park.

Bekijk de video via cutt.ly/BhQsxj2.

Toch wordt het een beetje vol, want inmiddels zijn er ook wilde katten, mogelijk afkomstig uit de Eifel, in Nederland gezien: bekijk de video via cutt.ly/lhQsaNE.

Route Uitgebreide informatie over de route staat ook op nationalpark-eifel.de/nl. De route van ruim 85 kilometer is verdeeld in vier etappes tussen de 18 en 25 kilometer. Begin- en eindpunt zijn steeds bij een informatiewinkel van het nationaal park.

Er zijn aparte paden voor wandelaars, paardrijders en fietsers.

Kaart Een goede wandelkaart is Wanderkarte nr. 50 van de Eifelverein, 1:25.000 (2015). ISBN 978-3944620-02-2. € 10.00. Kijk op eifelverein.de.

Rotsklimmen Vogelsang Het voormalige nazi-opleidingskamp Vogelsang heeft een uitgebreide Nederlandstalige website: vogelsang-ip.de/nl.

De expositie ‘Bestemming Herrenmensch.

NS-Ordensburgen tussen fascinatie en misdaad’, in 2018 onderscheiden met de Duitse Design Award, is dagelijks geopend.

In hetzelfde gebouw is ook de tentoonstelling ‘Wildernisdromen’ over het nationaal park Eifel.

De Wildnistrail eindigt in de gemeente Nideggen, waar je met een dagkaart kunt rotsklimmen. Kijk voor meer informatie op nkbv.nl/ kenniscentrum/klimmen-rond-nederland.html.

Tochtenwiki In de NKBV Tochtenwiki vind je meer gedetailleerde tochtinformatie. Ga naar hoogtelijn.nl, klik op deze editie van Hoogtelijn en dan op de vier etappes die in de Tochtenwiki zijn geplaatst.

HOOGTELIJN 1-2021 |

63

We r k e n i n d e k l i m - e n a d v e n t u r e i n d u s t r i e

WIE KOMT ONS TEAM VERSTERKEN? Wij zijn op zoek naar een:

MEDEWERKER SALES & MARKETING m/v Klimwandspecialist is al meer dan 20 jaar de toonaangevende leverancier van “artificiële klimstructuren” in Nederland en België. Denk hierbij o.a. aan klimwanden, klimtorens, touw- en hindernisbanen, valdempende ondergronden. Naast handel en verkoopactiviteiten, zijn wij met name een gespecialiseerd aannemingsbedrijf dat volledige projecten uitvoert, van eerste ontwerp tot oplevering. Daarnaast zijn wij een serviceorganisatie die gespecialiseerd onderhoud alsook technische inspecties en keuringen uitvoert.

Kijk op www.klimwandspecialist.nl (nieuws) voor een uitgebreide vacaturebeschrijving

G5EVO GORE-TEX INFINIUM™ THERMIUM™

SHOP NOW ON WWW.LASPORTIVA.COM

In Mijn Verhaal vertellen wandelaars, klimmers en alpinisten over hun bergsportervaringen.

Heb jij ook een leuk verhaal? Stuur dan een mail naar hoogtelijn@nkbv.nl.

1

27-10-2020

13:49

Claudia Jens over politiewerk en bergsport

C

M

2021

Y

CM

MY

Naam: Claudia Jens Leeftijd: 31

CY

CMY

Beroep: Tactical Flight Officer bij de Nederlandse Politie

K

Lid sinds: 2017 Droomt van: fietsen van West- naar Oost-Amerika Beste boek: 400 brieven van mijn moeder, van Joseph Oubelkas Motto: Geniet van wat je wél hebt

E

en C1-cursus vind jij ontspanning?! “Ja, het is natuurlijk wel zwaar, we maakten lange en pittige tochten, maar we hadden prachtig weer en de bergen helpen me ontspannen.”Claudia Jens (31) houdt van lichamelijke inspanning. “Ik heb vroeger fanatiek geschaatst, zat tot mijn 19e in verschillende schaatsselecties, en ik heb veel gewielrend. Met een C1-cursus kon ik iets nieuws leren, zoals touw- en knooptechnieken en valoefeningen met je pickel op sneeuwhellingen. Daarnaast komen aspecten als doorzetten en samenwerken tijdens zo’n cursus aan bod. Met collega’s uit alle lagen van het politiewerk vormden we die week een team. We doen allemaal iets anders bij de politie, maar we hebben wel allemaal hetzelfde doel: de samenleving veilig maken.

Die basis zorgt dan al snel voor een hecht team in de bergen.”

Specialistisch werk Claudia doet haar politiewerk vanuit de lucht; ze zit achterin de helikopter. “Ik bedien de apparatuur die nodig is om vanuit de lucht een verdachte van een high impact crime op te sporen. We vliegen dagelijks, want ook als er geen verdachte op te sporen is, kiezen we het luchtruim. Bijvoorbeeld ter preventie van delicten; als er dan een melding is, zijn we snel ter plaatse.” Claudia is gemaakt voor specialistisch werk. “Laat mij me maar focussen op één specifiek onderdeel en daar zo goed mogelijk in zijn; communiceren, doorzetten, multitasken, kritisch zijn, besluiten durven nemen – allemaal aspecten die tijdens zo’n C1-cursus ook van pas bleken te komen.

We maakten zware tochten, soms zaten we er

‘Je leert vertrouwen op je team’ De NPSB, de sportbond van de politie, organiseert in samenwerking met de NKBV onder meer C1-cursussen voor haar werknemers. Tactical Flight Officer Claudia Jens deed mee in Galtür en zag wat de alpiene cursus met haar en de groep deed. “Politiewerk geeft veel stress en dan is ontspanning heel belangrijk. Bovendien versterkt de cursus het teamgevoel en het zelfbewustzijn.”

mijn verhaal

ai160380297851_NKBV - Ledenpas 2021 DEF DRUKWERK DEF CERT.pdf

Tekst Femke Welvaart

echt wel even doorheen. En dan helpt het als je kunt doorzetten en op je team vertrouwt.”

hebben we een kleintje van bijna twee jaar.

Wie weet later een keer!”

Magisch

Haar man Mark, die ook bij de politie werkt en voor de NPSB de bergreizen en -cursussen organiseert, hoopt dit jaar op expeditie te gaan naar de Mera Peak in Nepal: “Een zesduizender die prima te doen is als je een C1 hebt gevolgd”, aldus Mark. “Onze ambitie is om zo veel mogelijk collega’s kennis te laten maken met de bergen. Zodat ze leren omgaan met andere gevaarsettings dan die we in Nederland tegenkomen. Grote hoogte, een afgrond, vermoeidheid – dat soort ervaringen zijn goed voor je persoonlijke ontwikkeling. In de bergen leren ook de stoere, minder bescheiden collega’s dat de natuur groter is dan jijzelf. Ze worden er zelfbewuster en leren zich aanpassen aan de omstandigheden én het team. En dat nemen ze weer mee in hun politiewerk in Nederland.”

Door te durven vertrouwen op haar team, liet ook Claudia zich vallen in een gletsjerspleet, een van de oefeningen die aan bod komen tijdens de alpiene cursus. “Die vrije val vond ik het spannendst, maar het gaf ook vertrouwen in de groep. Je komt in nood en weet dat je maatjes je kunnen redden.” Het allerleukst vond ze het bereiken van de top.

“Dat we allemaal de top hebben gehaald, ook de minder fitten, en daar samen stonden met dat geweldige uitzicht, ja, dat maakte me trots. En toen er ook nog een helikopter langs vloog, was het helemaal perfect.”

Aanpassen En nu? Een vervolg? “Een C2-cursus stond inderdaad op de planning, maar inmiddels

Claudia aan het werk in de politiehelikopter.

“Het helpt als je kunt doorzetten.”

HOOGTELIJN 1-2021 |

65

Iconen van Europa: de Grossglockner

Van ijzige gigant De in SloveniĂŤ woonachtige Franse natuurwetenschapper Belsazar Hacquet reisde vanaf 1779 drie jaar lang door de Oost-Alpen. In het reisverslag dat hij naderhand publiceerde staat een prachtige ets van de imposante Grossglockner en beschrijft Hacquet het spectaculaire aanzien van deze hoge en nog niet eerder beklommen berg. Door zijn pakkende reisverslag raakte men na de triomf van de eerstbeklimming van de Mont Blanc aan het einde van de achttiende eeuw, gefascineerd door de ijzige top van de Grossglockner.

Tekst en beeld Martin Fickweiler

G

eĂŻnspireerd door de woorden van Hacquet organiseerde bisschop Franz Xaver von Salm-Reifferscheid in 1799 een expeditie om de top van de Grossglockner te beklimmen.

Er werd gekozen voor een beklimming vanuit het plaatsje Heiligenblut, omdat er aan die kant van de berg het minste gletsjerijs lag.

De gebroeders Martin en Sepp Klotz, twee timmerlieden uit Heiligenblut, bereikten op 23 juli 1799 de top van de Kleinglockner (3770 meter), een voortop van de Grossglockner.

Door een combinatie van hevige sneeuwval en de confrontatie met een afschrikwekkende kloof tussen de Kleinglockner en de

66 | HOOGTELIJN 1-2021

Grossglockner lukte het dat jaar niet om de hoofdtop te beklimmen.

Omdat het plaatsten van een topkruis een van de hoofddoelen van deze kerkelijke expeditie was, werd er besloten het meegebrachte kruis op de top van de Kleinglockner te plaatsen.

Glocknerkreuz Het was voor bisschop Von Salm een grote tegenslag dat de hoofdtop niet was beklommen en dat het kruis op de lagere voortop was geplaatst. Hij besloot het volgende jaar opnieuw een expeditie te organiseren en liet op 2700 meter, aan de voet

THEMA

WEER DE BERGEN IN

tot zwarte berg van de Leiterkeesgletsjer de eerste klimmershut van de OostAlpen bouwen om de kans op succes te vergroten. Vanuit de Salmhütte, die met paarden kon worden bereikt, lanceerde hij in 1800 een tweede expeditie naar de top. Maar liefst 62 mensen waren bij de beklimming betrokken en de kosten voor deze expeditie zouden omgerekend naar deze tijd zo’n 50.000 euro zijn geweest. Na het oprichten van nog twee kleinere hutten op de berg bereiken Martin en Sepp Klotz, samen met twee timmerlieden uit Dölsach, op 28 juli 1800 de top van de Grossglockner (3798 meter). Een dag later werd de beklimming bezegeld met het plaatsen van een topkruis, het zogenaamde Glocknerkreuz.

Heiligenblut Tweehonderdtwintig jaar na de eerste beklimming breng ik een bezoek aan Heiligenblut. Door het raampje van de daktent op de camper kijk ik ’s morgens vroeg naar de karakteristieke spitse toren van de Pfarrkirche in Heiligenblut. Al een paar keer heb ik me genoegzaam omgedraaid in mijn slaapzak. De frisse berglucht, het knusse gevoel van de camper en het

vooruitzicht op een actieve dag in de bergen stemmen me vrolijk. Wanneer de kerkklok zeven keer slaat, besluit ik mijn behaaglijke slaapzak te verlaten en tref ik gelegenheidsklimpartner Maarten bij het ontbijt. Het is voor hem de eerste keer dat hij een dergelijke berg gaat beklimmen, zijn onervarenheid met hoogte proberen we te compenseren door ruim voldoende tijd te nemen voor het acclimatiseren.

Zwarte berg Om wat meer van de omgeving te zien, rijden we met de camper vanuit Heiligenblut eerst nog naar het panoramische uitzichtpunt Kaiser-Franz-Josefs-Höhe aan het einde van de Grossglockner Hochalpenstrasse. De vergezichten tijdens de rit zijn prachtig en het is begrijpelijk dat hier jaarlijks zo’n miljoen mensen omhoogrijden. Terwijl de besneeuwde top van de Grossglockner schittert in het zonlicht, zie ik ook waarom deze tegenwoordig de Zwarte Berg wordt genoemd. Honderdzeventig jaar geleden, aan het einde van de Kleine IJstijd, was de Glockner nog bedekt met een flinke laag ijs. In de loop der tijd is de berg, op enkele hanggletsjers en wat verse sneeuw na, ontdaan van

Terugkijkend naar de top van de Kleinglockner (3770 meter) zie ik overal klimmers in de weer en ben ik blij dat ik de volgende dag weer omhoog mag.

HOOGTELIJN 1-2021 |

67

Elke middag zijn er dreigende stapelwolken, maar geen enkele keer komt het tot onweer of neerslag.

Omdat we verschillende touwgroepen inhalen, heb ik mooi de gelegenheid om andere klimmers op de foto vast te leggen.

haar ijzige uiterlijk. Door het veranderende klimaat zal de hoogste berg van Oostenrijk over enkele decennia volledig vrij van ijs zijn.

Salmhütte Vanaf de parkeerplaats bij het Glocknerhaus op 2132 meter volgen we de Höhenweg om bij de Salmhütte (2644 meter) te komen. De Höhenweg blijkt een goed onderhouden wandelpad met een prachtig uitzicht. Aan het begin van de middag bereiken we de Salmhütte, niet de hut uit 1800, maar een derde versie gesitueerd op een totaal andere plek dan de eerste en de tweede Salmhütte. De eerste hut stond te dicht bij de gletsjer en werd al snel geruïneerd door oprukkend ijs en voortstuwende morene.

De tweede Salmhütte, gelegen in een rotswand hogerop in de vallei, was slechts een grot met een muur ervoor en bleek onmogelijk waterdicht te krijgen. De ‘nieuwe’ Salmhütte dateert uit 1929 en is een gemoedelijke hut met een fijne staf. Volgens de waard hebben we de meest authentieke route naar de top gekozen. Vol trots vertelt hij dat dit de route is geweest die de eerstbeklimmers ook hebben gevolgd. Weinig klimmers blijken echter voor de route te kiezen, want ’s avonds is het opvallend rustig in de hut. De meesten gebruiken de veel grotere Stüdlhütte (2802 meter) aan de zuidwestkant van de berg.

Erzherzog-Johann-Hütte Van zowel de Stüdl- als de Salmhütte gaat de klim verder omhoog naar de Adlerruhe, een rotsplateau op 3454 meter waar de expeditie uit 1800 ook een hut bouwde. Tegenwoordig staat daar de Erzherzog-Johann-Hütte, de hoogstgelegen berghut van Oostenrijk die ruimte biedt aan 130 personen. Door de hoge ligging is de Erzherzog-Johann-Hütte het perfecte uitgangspunt voor een beklimming van de Grossglockner. De klim naar de top

Bij goed weer voltrekt zich een ware invasie op de berg duurt hiervandaan slechts anderhalf uur. Hoewel ik het liefst vroeg in de ochtend naar de Erzherzog-Johann-Hütte was gegaan, moeten we tot het begin van de middag bij de Salmhütte wachten op Matthias Lackner. Matthias is het jongste lid van het gidsenbureau in Heiligenblut en hij zal ons de komende dagen vergezellen en wegwijs maken op de Glockner. Zodra Matthias met zijn

68 | HOOGTELIJN 1-2021

elektrische mountainbike is gearriveerd, en bij de Salmhütte in een kwartier zijn soep heeft opgegeten, zijn we onderweg. Na een uur lopen bereiken we een steil stuk waar we ons met behulp van houten blokken, ijzeren pennen en dikke stukken touw een weg omhoog banen. Matthias vertelt dat de gidsen, door de veranderende condities op de Grossglockner, elk jaar opnieuw veel werk hebben aan het prepareren van een bruikbare route naar de top. Aangekomen bij de Erzherzog-Johann-Hütte wemelt het zoals verwacht van de klimmers. Van de duizenden klimmers die per jaar de top van de Grossglockner beklimmen, komt nagenoeg iedereen langs deze plek. Met een warme jas aan neem ik plaats tussen een paar stenen om te genieten van het schouwspel dat zich rondom de hut afspeelt.

Bergritueel Om te voorkomen dat onervaren klimmers al in het donker de berg op gaan, wordt het ontbijt pas vanaf 06:00 uur geserveerd.

Dus is het vanaf iets over zessen spitsuur met klimmers die gevoed, warm gekleed en bepakt richting de top vertrekken.

Door de hoogte hebben Maarten en ik niet al te goed geslapen en kiest Maarten ervoor om vandaag bij de hut te blijven en morgen mee te gaan naar de top. Matthias en ik vertrekken om 06:15 uur en hebben al snel een fijn ritme samen. Omdat we verschillende touwgroepen inhalen heb ik mooi de gelegenheid om andere klimmers op foto vast te leggen. Wanneer de condities het toelaten, voltrekt zich een ware invasie op deze berg. Honderden mensen per dag beleven hier hun eigen Glockneravontuur. Voor de een is het een eenmalige beproeving en voor de ander is het dagelijkse kost. Zo ontmoeten we een oudere collega van Matthias die al meer dan duizend keer de top van de Grossglockner beklom. Bij het Glocknerkreuz bereikt het bergritueel zijn hoogtepunt door het massaal poseren voor topfoto’s en selfies.

Het uitzicht vanaf de top is adembenemend en ik zie alleen maar blije mensen om me heen. Wanneer ik de neuzen van mijn schoenen richting het dal plaats, ben ik blij dat ik morgen nog een keer mag.

Opstopping De volgende ochtend ontbijten we met onze klimgordel en bergschoenen aan zodat we in de voorhoede omhoog kunnen.

Terwijl de horizon in het oosten prachtig oranjegeel kleurt, beginnen twee mannen voor de hut op hun trompet te spelen.

Het is een mooi schouwspel en pas wanneer de laatste tonen zijn gespeeld vertrekken we richting de top. Matthias loopt voorop, Maarten in het midden en ik sluit onze touwgroep van drie. Het eerste gedeelte van de route gaat over de Glocknerleitl, een klein

De Grossglockner Hochalpenstrasse is een schitterende panoramaweg die ook vaak door de lokale bevolking wordt gebruikt.

Vanaf de Kleinglockner is de top van de Grossglockner duidelijk te zien en door de goed geprepareerde route eenvoudig te bereiken.

ijsveld dat volgens Matthias jaarlijks zichtbaar in volume afneemt. Vervolgens klimmen we met behulp van dikke touwen het eerste stuk door de rotsen. Dan gaan de stijgijzers uit en klimmen we door eenvoudig terrein naar de top van de Kleinglockner. Een traverse over een smalle graat brengt ons bij de Obere Glocknerscharte, de kloof die in 1799 de klimmers tegenhield. Met behulp van een staalkabel dalen we af in de scharte en klimmen vervolgens over eenvoudige rots naar de top van de Grossglockner. Wanneer we samen met nog een tiental andere klimmers op de top neerstrijken, zie ik het trotse

gezicht van Maarten en nemen we de tijd om ook onze beklimming te bezegelen met een topfoto.

Tijdens de afdaling is het bij de Obere Glocknerscharte druk met zowel stijgende als dalende klimmers en ontstaat er een kleine file. Bij het zien van al deze vrolijke bergsporters dwalen mijn gedachten af naar Martin en Sepp Klotz, de timmerlieden uit Heiligenblut die hier op 28 juli 1800 ongetwijfeld met veel meer angst en onzekerheid streden om boven te komen. Toen was de zwarte berg nog een ijzige gigant.

Ook berggids Matthias, Maarten en ik nemen de tijd om onze beklimming te bezegelen met een topfoto.

Oostenrijk Hohe Tauern

Beklimming van de Grossglockner Reis

Met de trein ben je vanaf Utrecht in 12,5 uur in Lienz. Het laatste stuk naar Heiligenblut per bus of trein duurt rond de 2 uur.

Route

De normaalroute van de Grossglockner is nergens moeilijker dan UIAA II en 30 tot 40 graden sneeuw of ijs. Het hoogteverschil vanaf de ErzherzogJohann-Hütte naar de top bedraagt slechts 350 meter, een beklimming vanaf de Erzherzog-JohannHütte duurt maximaal anderhalf uur. Bij extreme drukte misschien iets langer.

Accommodatie

De Erzherzog-Johann-Hütte (3454 meter) is het ideale uitgangspunt voor een beklimming van de normaalroute op de Grossglockner. Je bereikt de hut vanuit Heiligenblut via de Salmhütte (2644 meter), of vanaf de parkeerplaats bij Lucknerhaus via de Stüdlhütte (2802 meter).

Informatie

Op internet is veel te vinden over de normaalroute van de Grossglockner.

• Algemene reisinformatie Oostenrijk: austria.info.

• Informatie Heiligenblut: heiligenblut.at.

• Kaart: Alpenvereinskarte 40, Glocknergruppe.

ISBN:978-3-937530-78-9. (€ 7 in de NKBV-webshop.)

Inspiratie

Bekijk de foto’s van Martin Fickweiler op Instagram: @martinfickweiler, ‘Stories of my life’.

Martin Fickweiler wordt in de serie Iconen van Europa gesponsord door:

Boek een reis of cursus

Bergsportreizen organiseert een gletsjertocht en een alpiene cursus (C2) op de Grossglockner.

Kijk op bergsportreizen.nl.

HOOGTELIJN 1-2021 |

69

nkbv voor jou

Kijk voor het laatste verenigingsnieuws op nkbv.nl of volg de NKBV op Facebook: facebook.com/de.nkbv.

BERGSPORTREIZEN Hopelijk kunnen we deze zomer weer heerlijk naar de bergen! Bij het boeken van een reis van Bergsportreizen krijg je geldteruggarantie: als je reis niet doorgaat door coronamaatregelen dan ontvang je je geld terug. Je kunt dus gerust boeken. Wat dacht je bijvoorbeeld van een hutten-, of gletsjertocht, of een alpiene cursus? Of je nu jong bent of op leeftijd, alleen, of met je gezin, beginner of doorgewinterde alpinist: voor iedereen is er een geschikte cursus. In kleine groepen neemt Bergsportreizen je mee naar de Alpen, met het doel dat je zelfstandig bergtochten kunt maken.

Kijk op bergsportreizen.nl/alpinisme.

Voor wie liever nog even in Nederland blijft, organiseert Bergsportreizen verschillende workshops, zoals Klettersteigen, Alpiene touwtechnieken en Weerkunde. Hiermee leg je een basis voor je volgende vakantie in de bergen. Kijk op bergsportreizen.nl/workshops.

Kijk voor meer informatie over de geldteruggarantie op bergsportreizen.nl/ corona-voorwaarden.

Topvlagfoto De familie Walta (Lotte, Sven en Jacco) stond op 8 augustus na een wandeling vanuit het dal (1242 m) op de SchĂśnbichl (2049 m). Het was overigens niet de hoogste top waarop de familie die vakantie stond. Na een geweldige Klettersteig op de Marokka en de Henne stonden ze op de top van de Henne, maar toen was vader Walta de topvlag vergeten...

Wil jij ook met jouw foto in het online Topvlagfotoalbum en kans maken op publicatie in Hoogtelijn? Stuur je foto op de top met de NKBV-topvlag, met een korte beschrijving (wie, wat, waar) naar communicatie@nkbv.nl.

Heb je nog geen topvlag? Je bestelt hem voor â‚Ź 3,95 excl. verzendkosten op nkbvwebshop.nl/nkbvtopvlag.

Deel je mooiste huttenfoto!

De NKBV gaat dit voorjaar de mooiste hutten delen op onze social media. Heb jij een fantastische herinnering aan een hut en wil je die met de NKBV delen? Stuur je foto van de hut met een korte uitleg naar communicatie@nkbv.nl en wie weet zie jij jouw foto terug op Instagram, Facebook of Twitter. Onder alle inzendingen verloten we een weekend weg in onze HerBerg.

La Cabane des Dix.

Met jouw inzending geef je het beeldrecht aan de NKBV en mag de NKBV jouw foto gebruiken in haar communicatie.

Specialist in Bergsport Verzekeringen Voor meer informatie: Koninklijke NKBV te Woerden

70 | HOOGTELIJN 1-2021

www.hienfeld.nl +31 (0)20 - 5 469 469 info@hienfeld.nl

praat mee met de NKBV

WEG MET PLASTIC De NKBV vindt het belangrijk dat we voorzichtig omgaan met de natuur. Een van de problemen is afval, bijvoorbeeld plastic dat in de natuur eindigt en niet vergaat. Gebruik daarom geen plastic verpakkingen die je eenmalig gebruikt, zoals een PET-flesje, maar neem een eigen, herbruikbare fles mee op je tocht. In de NKBV-webshop verkopen we duurzame flessen van Mizu met een vrolijke NKBV-opdruk.

De fles is er in vijf kleuren en kost € 15,95 excl. verzending.

Kijk op nkbvwebshop.nl.

Volg ons op social media, tag ons en praat mee!

De leukste posts of reacties plaatsen we in deze rubriek.

#NKBV @jolijn.doorduin This brings up a mix of feelings that is hard to describe. Feeling free and trapped, Small and big.

Adrenaline and calmness. Fun and fear. Makes sense right? @Loveemountains_ageput AP1458 The climbing centre ‘Monte Cervino’and Outdoor Valley in the Hoge Bergse Bos near the village of Bergschenhoek (-6m).

(Her)opening HerBerg Wat is de hut mooi geworden! Helaas kan de vernieuwde HerBerg nog niet open vanwege de coronamaatregelen.

De verwachting is nu dat je in mei terecht kunt in dit ideale uitgangspunt voor wandelaars, mountainbikers en klimmers, om te trainen of om even helemaal weg te zijn. Het vakantiegevoel begint zodra je het plateau van de Ardennen oprijdt. Zo gaan we goed het voorjaar in. Bij aankomst word je welkom geheten door de huttenwaard, dit is een NKBV-vrijwilliger die de hut beheert en je aan de bar voorziet van een drankje en je alles kan vertellen over de verschillende activiteiten en de mooiste plekken in de buurt. NKBV-leden krijgen korting op hun overnachting, maar ook niet-leden zijn van harte welkom. Op de nieuwe website kun je nu al een reservering maken voor de diverse kamers (2, 8, of 12-persoons). Ga naar nkbv.nl/de-herberg. Hier kun je ook de transformatie van de hut bekijken.

@climbing vintage The year couldn’t start better.

After a long search I have found the first book which explained for the first time mountaineering in its purest form.

@Maartenmohl 2005 #goedeherinneringen #bernina.

@Ingeborg Klarenberg Looking impatiently forward to getting these conditions again, and a little bit more light and snow.

Marit van Gurp Was een hele lastige om deze foto te maken! Hij paste amper op het beeld van mijn camera (daarom is de foto ook schuin genomen) maar het is gelukt!

Miranda Ekas Vorig jaar gedaan, was prachtig.

Jan van Mameren Welkom bij de club, Esther van den Heuvel.

@NKBV

Gebiedsinformatie Weet je nog niet waar je zodra het weer kan, naartoe wilt gaan? Neem dan eens een kijkje op de gebiedsinformatiepagina’s op nkbv.nl. Laat je inspireren door een leuke blog, of prachtige foto’s van het gebied. Geen eindeloze zoektocht meer op internet, maar alles netjes bij elkaar op nkbv.nl/gebiedsinfo. Kom via het forum in contact met mensen die het gebied op hun duimpje kennen, bekijk de hutten in het gebied en de reizen die Bergsportreizen er organiseert, en neem een zijpaadje via de link naar de lokale website. Zo wordt het kiezen van een vakantiebestemming een stuk makkelijker.

Angelique van Drunen @rutgerburgers goede @NKBV – herinneringen aan Adelboden. :) Hylke Rozema 15-21 maart: ik heb mij aangemeld!

Floyd Aanen Nice, count me in! #zugspitze

Monique van Leuven @NKBV: Nu al zin in!

Even wachten nog helaas…

tag ons op social media #hoogtelijn #NKBV

HOOGTELIJN 1-2021 |

71

BEVER 3D-VOETANALYSE: VIND ALTIJD DE PERFECTE SCHOENEN VOOR JOUW VOETEN Schoenen die zitten als gegoten. Die je voeten precíes ondersteunen waar nodig.

En waar je jaren plezier van hebt. Wie zijn nieuwe (wandel)schoenen bij Bever koopt, gaat met de beste schoenen voor zijn voeten naar huis. En dankzij onze unieke, uitgebreide 3D-voetanalyse kunnen we je nóg beter adviseren!

3D-VOETANALYSE

Dat jij optimaal van buiten geniet, staat voor ons op één. Goede schoenen, inlegzolen en sokken zijn in dat licht een must. Om ze te vinden, is het belangrijk om te weten wat jouw voeten nodig hebben en welke eigenschappen klachten kunnen opleveren. De resultaten van de analyse, die je zelf ook per mail krijgt, laten dit zien!

Zien we bijvoorbeeld dat je voet breder is dan gemiddeld, dan laten we je schoenen met een brede leest passen. En blijkt je grote teengewricht uit te steken, dan pakken we er zooltjes bij die de druk van dit gewricht halen.

Voordat we je voet gaan analyseren, vragen we naar je speciale wensen.

HOE WERKT DE 3D-VOETANALYSE

We vragen je eerst om op een scanplaat te gaan staan. In een paar seconden maken we een 3D-scan van je voeten. Elke knobbel, bobbel, platvoet en enkelstand komt in beeld. Dit helpt om schoenen te vinden die perfect op jouw voeten aansluiten.

Vervolgens vragen we je om een aantal keer met je rechter- en linkervoet over een speciale drukplaat te lopen. Dit levert meerdere afbeeldingen van je voetafdrukken op. De verschillende kleuren in de afbeeldingen laten zien hoe de druk over je voet is verdeeld wanneer je loopt. De juiste wandelschoenen nemen druk weg waar deze bij jou het hoogst is.

BIJ BEVER MAAK JE DE JUISTE KEUZE

Online en in onze winkels staan altijd enthousiaste experts voor je klaar om je te adviseren.

Ons doel: dat jij optimaal van buiten geniet dankzij de juiste producten. Want wij houden net zo veel van buiten als jij!

VERSCHILLENDE PASVORMEN

BANKS GTX WANDELSCHOEN HANWAG 219,95 *197,96

DE PERFECTE SCHOENEN IN 5 STAPPEN

EXTRA BREDE PASVORM

1.

3D-scan en afbeeldingen drukplaat 2.

Passen en kiezen 3.

Inlegzolen en sokken erin 4.

Testen in de winkel 5.

Jij kiest!

De 3D-service is beschikbaar in Utrecht, Nijmegen, Groningen, Tilburg, Deventer, Alkmaar, Hengelo, Amsterdam, Amsterdam Gelderlandplein, Haarlem, Eindhoven, Houten, Maastricht city, Leeuwarden, Zwolle, Rotterdam Stadionweg.

Is het niet mogelijk om een bezoek te brengen aan een van onze winkels?

Voor persoonlijk advies kun je nu videobellen met een buitenexpert.

Maak snel een afspraak op bever.nl/shopadvies

WORD BUITENVRIEND & ONTVANG ALS NKBV-LID 10% KORTING BIJ BEVER*

TRAMIN LADY GTX COMFORT FIT WANDELSCHOEN DAMES MEINDL 229,95 *206,96 Bekijk de actuele prijzen en promo's op bever.nl

Prijs- en modelwijzigingen en druk- en zetfouten voorbehouden. Bekijk de actievoorwaarden op bever.nl *De 10% korting is alleen geldig voor NKBV leden. **Niet alle producten zijn in alle Bever stores verkrijgbaar.

Bekijk bever.nl voor de actuele voorraad.

In de serie Klimmen bij de Buren laten we je klimgebieden in de nabije omgeving van Nederland zien, op maximaal 400 kilometer rijden van Utrecht.

Mozet

• Aantal routes/maximale lengte: 150/25 meter.

• Klimstijl/steilte: wandklimmen, 70-100°.

• Niveau routes: 3 tot 8a+, met het zwaartepunt tussen 5 en 7a+.

• Gesteente: kalksteen.

• Expositie: voornamelijk zuid.

• Beste jaargetijde: het hele jaar.

• Sinds 1 januari 2021 toegankelijk met de NKBV-klimjaarkaart.

Er zijn enkele nieuwe routes ingericht en er wordt begin dit voorjaar een nieuwe topo gepubliceerd, die je dan in de NKBV-webshop kunt kopen.

Overstap van de pijler naar het Steenbokmassief.

Mozet

Niet de minste

klimmen bij de buren

Klimmers op het Steenbokmassief.

Mozet is sinds 1 januari toegevoegd aan de klimjaarkaartregeling die de NKBV heeft met de Belgische bergsportorganisaties. En het is niet het minste gebied! De Rochers de Thon-Samson zoals de rotsen ook wel bekend staan, zijn prachtig gelegen op een zuidhelling boven het rustige rivierdal van de Samson, een zijrivier van de Maas.

Tekst en beeld Harald Swen

M

ozet is geen nieuw ingericht klimgebied. Er wordt hier al sinds lange tijd geklommen en dat merk je in de populaire routes helaas maar al te goed. Het is een beproeving om hier op warme dagen vol in de zon te klimmen op de toch al gladde rotsen. Idealiter klim je hier daarom op zonnige dagen in het koude jaargetijde. Dan is het gebrek aan wrijving van de rots minder voelbaar en kun je echt genieten van het klimmen.

Facelift In 2019 en 2020 heeft Mozet een flinke facelift ondergaan. Vrijwel alle oude haken zijn door de KBF gesaneerd en vervangen door modern materiaal, op enkele routes op het Arendsmassief na. Deze zullen nog snel volgen. Er zijn zelfs nog enkele nieuwe routes ingericht en er komt een nieuwe topo die je in de NKBV-webshop kunt kopen.

Steenbok-, Gems- en Arendsmassief

Parkeren

Het Steenbokmassief, de eerste rots die je vanaf de parkeerplaats tegenkomt, heeft een opvallende boog waarop je aan weerszijden kunt klimmen. De pijler die voor het massief staat is minstens zo spectaculair en vanaf de top van de pijler kun je een gewaagde overstap maken. Durf jij het aan?

Aanraders op deze wand zijn Soldanella 4, Condor 5a en Luis 5c.

Mozet heeft helaas een parkeerprobleem, de ruimte voor auto’s is beperkt. Parkeer je auto daarom zorgvuldig. Er zijn twee opties: op het ommuurde terrein bij de oude watermolen, daar waar het volgens het infopaneel van de KBF is toegestaan. Is deze parking vol? Dan is er bij het pad dat naar het klimgebied leidt nog plek voor ongeveer vijf auto’s. En er zijn in Goyet, op 600 meter en na 1,2 kilometer meer parkeermogelijkheden. Parkeer niet langs de weg en al helemaal niet op de inrit van de overburen van het wandelpad naar de rots.

Op het Gemsmassief tref je vooral korte en krachtige routes. De aanraders hier zijn Unabomber 7c, Monkey see, monkey do 7a en Babylon by bus 7b+.

Op het Arendsmassief zijn de langste routes van Mozet te vinden. Probeer beslist Adrenaline 6a+ met zijn karakteristieke én spannende geul, en de tricky technische routes Sphinxs 6c, Lucky Luke 7a, Lollipop 7a en Pigs in Space, 7a.

NKBV Tochtenwiki

In de NKBV Tochtenwiki vind je meer informatie over het gebied. Ga naar hoogtelijn.nl, klik op deze editie van Hoogtelijn en dan op Mozet.

HOOGTELIJN 1-2021 |

73

Kampeerplek vlak onder de Langar Pas op ruim 4500 meter hoogte.

74 | HOOGTELIJN 1-2021

THEMA

WEER DE BERGEN IN

Wandelavontuur op het dak van Centraal AziĂŤ

De bergmeren van de Pamirs Het Pamirgebergte in Tadzjikistan is misschien wel het best bewaarde geheim van alle Aziatische bergketens. De hoogste bergtoppen reiken tot ver boven de 7000 meter en je vindt hier de langste gletsjer ter wereld buiten de poolgebieden. Een uitgebreid netwerk van herderspaden maken dit ruige bergmassief verrassend toegankelijk en hoog in de bergen, in het hart van de Pamirs, ligt een prachtig merengebied.

Tekst en beeld Jan Bakker

HOOGTELIJN 1-2021 |

75

G

estaag hobbelt onze Toyota Land Cruiser langs de razende Panjrivier, die voor een groot deel de grens van Tadzjikistan en Afghanistan vormt. Het kruimige asfalt wordt regelmatig verruild voor modder en stenen. Aan de overkant van de rivier zien we kleine, geïsoleerde Afghaanse nederzettingen, omgeven door immense verticale wanden. Het is oogsttijd en er wordt hard gewerkt om de dorpjes klaar te maken voor de ongemeen strenge winter. De onverharde Pamir Highway en de krakkemikkige houten elektriciteitsmasten zijn plots een ongekende luxe vergeleken met het grotendeels autarkisch bestaan van de overburen. Na een veertien uur durende rit langs militaire controleposten, gammele bruggen en rennende kinderen arriveren we in onze eerste etappeplaats Khorog, de hoofdstad van de provincie Gorno-Badakhshan (GBAO) ofwel de Pamirs. Het is een lieflijk stadje aan de kristalheldere Gunt rivier en een strategisch knooppunt voor talloze trektochten.

Shakhdara vallei We zijn op weg naar het plaatsje Bulunkul, waar onze trektocht door het hart van het Pamirgebergte begint. Het ligt op 3760 meter en is daarmee een van de hoogstgelegen permanent bewoonde nederzettingen in Centraal Azië. Om te wennen aan de hoogte maakt de jeep een omweg via de Shakhdaravallei. We overnachten in een van de vele home stays die op onwaarschijnlijk afgelegen locaties te vinden zijn. De familie verwelkomt ons met thee, zelfgemaakte yoghurt en ovenwarm Pamirbrood. De lemen huizen in de Pamirs zijn gebouwd volgens unieke religieuze architectuur, Chid genaamd. Het ontwerp van het dakraam is geïnspireerd door een van ’s werelds oudste religies, het

op de barre hoogvlakte is weinig beschutting tegen de bijtende wind

Zoroastrisme. Het is opgebouwd uit vier vensters en representeert aarde, water, lucht en vuur. De vijf pilaren van het huis symboliseren de vijf leden van Ali’s familie, een neef van de profeet Mohammed en de grondlegger van het Ismaïlisme, een afsplitsing binnen de Sjiitische Islam. Het gastenverblijf is een gezellige ruimte met kleurrijke kurpatchas (tapijten) waar we ’s nachts op slapen. De sterrenhemel prikt door het venster en verklaart de sterke connectie met de vier elementen.

Bulunkul is een plaats van extremen. Ooit daalde het kwik hier tot -63˚ Celsius en daarmee staat deze plaats in de top tien van de koudste bewoonde plekken op aarde. Op de barre hoogvlakte is weinig beschutting en de bijtende wind blaast zonder onderbreking over het stoffige plateau. Het is pas september, maar de donsjas kan al uit de tas. In de verte zien we een stofwolk naderen. Het zijn onze Tadzjiekse crew en de pakezels die ons ondersteunen tijdens de negendaagse traverse van de Rushan Range, een sub-keten van de Pamirs.

Karavanserai We laten het desolate Bulunkul achter ons en starten de trekking richting de eerste stop: een historische karavanserai aan de oever van de Alichurrivier. Een van de zuidelijke Zijderoutes liep langs deze vallei op weg naar Chinees Xinjiang en de karavanserai diende als een verversingsstation voor pelgrims en handelsreizigers. Om ons kamp te bereiken moeten we een diepe, ijskoude rivier oversteken. Het is een fantastische plek om te overnachten. Een korte klim op de bergrug achter het kamp geeft een indruk van de immense schaal van dit berggebied. De Alichur meandert richting het saffierblauwe Yashilkulmeer, Tadzjikistans op drie na grootste meer. De komende twee dagen volgen we de noordelijke oevers van Yashilkul. In de verte lonken de hoge toppen van de Rushanbergen, die we in enkele dagen zullen doorkruisen.

Foto links De grensrivier Panj met Afghanistan aan de overkant.

Foto rechts Doorwading van een steenkoud riviertje nabij het Yasilkulmeer.

76 | HOOGTELIJN 1-2021

Op onszelf aangewezen Er wacht een lange wandeldag. Nog voor zonsopgang werken we een portie warme pap naar binnen en trekken we de wandelschoenen aan. Twee rivierdoorsteken en een lastige traverse van een steil gedeelte van de oever staan op het programma. De eerste doorsteek is eenvoudig. We hoppen van kei naar kei en vervolgen onze route richting het tweede obstakel, een vijftig meter hoge klif die loodrecht het Yashilkulmeer induikt. We klimmen via een vaag geitenpaadje naar de top van de rotspartij.

De afdaling is bezaaid met losse steentjes en dit bemoeilijkt het lopen. Een van de teamleden maakt een duikeling en weet nog net haar wandelstok in de grond te boren. Geschrokken lassen we een pauze in als we de waterkant weer bereiken. Het voorval illustreert het wilde karakter van het Pamirgebergte. Hier zijn geen wegwijzers, barrières of trappen. De paden zijn kriskras in de berghellingen gekerfd door de lokale herders die hier al eeuwenlang hun kuddes langs voeren. Regelmatig worden de paden weggevaagd door lawines, aardverschuivingen en modderstromen. En als hier iets gebeurt, is hulp ver weg. Er is geen bergreddingsdienst en in de meeste gevallen niet eens een signaal op de mobiele telefoon. We zijn op onszelf aangewezen en dat is nu juist de aantrekkingskracht van een trektocht door dit onontgonnen berggebied.

We nemen afscheid van Yashilkul en betreden de wijde, U-vormige Langarvallei via een kort maar pittig klimmetje. Links en rechts prijken spitse bergen tot ver boven de 5000 meter. De vallei zelf gaat geleidelijk omhoog langs de Langarrivier die stroomafwaarts samenkomt met de Guntrivier. Het is een van de vele bronnen van de legendarische Oxusrivier, die tegenwoordig Amu Darya heet en uitmondt in het Aralmeer in buurland Oezbekistan. Tadzjikistan werkt momenteel aan de bouw van een aantal grote stuwdammen die de elektriciteitscapaciteit van het land moet opkrikken. Deze projecten veroorzaken grote politieke spanningen met Oezbekistan, dat het water hard nodig heeft voor de katoenindustrie. We slaan ons kamp op nabij een herderskamp. De herderfamilies leven in de winter in de lagergelegen valleien en bivakkeren de hele zomer

op grote hoogte om hun kuddes schapen en geiten te laten grazen op de Pamirweiden. We worden getrakteerd op vers brood en kret (gedroogde zoute yoghurtbolletjes) en krijgen een uniek kijkje in het leven van deze hoogteherders.

Bonte verzameling De vallei maakt een bocht naar het westen en de rivier is nu slechts een stroompje, gevoed door de hangende gletsjer aan de noordzijde. We bereiken het hoogste punt op de 4610 meter hoge Langarpas en dalen af naar een klein turquoise meertje net onder de pas. Het blijkt een prachtige kampeerplaats en we besluiten de tenten op te zetten om de rest van de dag de omgeving te verkennen. Dit is het hart van de Pamirs en het gebied is gezegend met talloze fonkelende bergmeren. De trekkingroute kronkelt verder door een weidse vlakte met grazende jaks en gastvrije Pamirherders. We passeren de drie Uchkulmeren en dalen verder af naar een zomernederzetting die al 25 jaar wordt gerund door de legendarische Zaurbek. Het is een bonte verzameling van langharige geiten, nerveus blaffende honden en uitgelaten kinderen die vier maanden van het jaar dit lemen mini-complex thuis noemen. In de ochtend nemen we afscheid en beginnen de klim naar een van de meest spectaculaire bergmeren in Centraal AziĂŤ: Zarojkul. Het landschap verandert van een breed plateau naar een nauwe, schijnbaar ondoordringbare vallei, bezaaid met grote rotsblokken en glasheldere meertjes.

Foto links Het pasje naar de Langarvallei met op de achtergrond het Yashilkulmeer.

Foto rechtsboven Rivierdoorsteek in de Bardaravallei.

Foto rechtsonder Opwarmen bij een jakpoepvuurtje op de oever van het Zarojkulmeer.

pamir trail Jan Bakker ontwikkelt op dit moment een langeafstandswandelroute van meer dan 1000 kilometer dwars door de bergen van Tadzjikistan. Deze Pamir Trail is naar verwachting in 2022 klaar. Het eerste gedeelte, een twaalfdaagse traverse van de Fann Mountains, kun je nu al lopen. Kijk voor meer informatie op pamirtrail.org/the-trail.

HOOGTELIJN 1-2021 |

77

DROGE VOETEN ZONDER DE AARDE TE LATEN BETALEN NAT?

DROOG!

Vuil en ingetrokken water laat transpiratie niet ontsnappen waardoor het in jouw schoenen blijft.

Schone, waterafstotende schoenen ademen en laten transpiratie ontsnappen. Hierdoor bjijven jouw voeten droog.

1

Nikwax Footwear Cleaning Gel Reinigt veilig en effectief, ook deip ingetrokken vuil.

2

Nikwax impregnatie Voegt een sterk presterent waterafstotend vermogen toe aan jouw schoenen en laarzen.

ONDERHOUD JOUW SCHOENEN MET NIKWAX, VERKRIJGBAAR IN DE NKBV WEBSHOP Z

O F LU O RO

SED BA

ER

C

AR

WAT ER

B O N (PFC)

NIKWAX, MEER DAN WATERAFSTOTEND VERMOGEN

Alle Nikwax producten zijn op waterbasis, zijn PFC-vrij, niet brandbaar en bevatten of hebben nooit schadelijke stoffen gebruiktNikwax heeft al zijn operationele koolstof uitstoot sinds de start van het bedrijf gecompenseerd door tropisch regenwoud te regenereren en te beschermen in samenwerking met het World Land Trust.

nikwax.com

De Alichurrivier meandert door het desolate landschap van het Murghabplateau.

Het geërodeerde pad is in slechte staat en het is oppassen geblazen, met name voor de pakezels. Een misstap zal zonder twijfel 30 meter lager eindigen in het bitterkoude water.

Als deze laatste horde is genomen, is het een walk in the park naar de noordoever van het fabelachtige Zarojkulmeer. Ook dit meer is saffierblauw en volledig omsloten door met gletsjers bedekte bergtoppen. Nog voor we ons kamp hebben ingericht, pakken donkere wolken zich samen en worden de bergen opgeslokt. Het begint te sneeuwen en onze toppoging van de 4795 meter hoge Shtik Lazarpas voor de volgende dag wordt onzeker. We kruipen vroeg onze slaapzakken in, luisterend naar het geritsel van de vallende sneeuw op het tentdoek.

Groen licht Het is nog donker als we half vijf ’s morgens de tenten openritsen.

Het eerste licht markeert het silhouet van de graat ten oosten van het Zarojkulmeer. En dat is een goed teken. Het is opgeklaard en we hebben groen licht voor de oversteek van de pas. Snel breken we ons kamp af, werken een warm ontbijt naar binnen en beginnen de klim naar letterlijk het hoogtepunt van de trektocht. De Shtik Lazarpas is bedekt met een imposante gletsjer en een vroege oversteek is noodzakelijk vanwege het onstuimige weerpatroon in de middag. De gletsjer is vrij vlak en aper, en het touw en zelfs

Win > Trekking in Tajikistan We mogen één exemplaar van Jan Bakkers Engelstalige wandelgids Trekking in Tajikistan weggeven. Wil jij kans maken op dit gidsje?

Stuur dan voor 15 maart 2021 een mail naar hoogtelijn@nkbv.nl o.v.v. Trekking Tajikistan en leg uit waarom jij deze gids wilt hebben. Wie weet ben jij de gelukkige winnaar!

de stijgijzers blijven in de rugzak. Door de vijf nachten slapen boven de 4000 meter zijn we goed geacclimatiseerd en voor het middaguur bereiken we de enorme steenman op de top van de pas. Vanaf hier is het twee kilometer afdalen naar het pittoreske bergdorpje Bardara, het eindpunt van de tocht. De morene aan de noordwestzijde van de pas is een grote puinbak. Een onduidelijk pad baant zich een weg door de steenmassa en verdwijnt regelmatig in de chaos. Het is een route die weinig wordt gedaan, zelfs door de lokale bevolking. We beseffen dat de afdaling naar de Bardaravallei zwaarder zal zijn dan de traverse van de gletsjer.

Zigzaggend bereiken we het einde van de morene en dalen af door het ruige terrein. Een doorwading van de Bardararivier brengt ons op de westoever die we tot Bardara niet meer zullen verlaten.

Het is een speciaal gevoel om na een meerdaagse tocht in de hoogtewildernis weer vriendelijke elementen in het landschap te zien. De eerste boom staat eenzaam maar fier naast het pad en we kunnen een glimlach niet onderdrukken. Geleidelijk aan wordt de vallei groener en zien we de eerste tekenen van civilisatie in de vorm van landbouwgrond en een klein berghutje. De laatste serieuze hindernis is een substantiële zijrivier die het gletsjerwater van de Turshedavigletsjer afvoert. Het is warm en de rivier is gezwollen tot vlak onder de oever. Stroomopwaarts zijn geen goede doorwadingsplekken te vinden en ons rest niets anders dan te wachten op de ezels die ons naar de overkant kunnen loodsen. De ezeltjes hebben moeite in balans te blijven in het snelstromende water, maar iedereen komt droog aan de overkant. De afdaling vordert snel. Het hele team is zichtbaar gemotiveerd om de relatief zuurstofrijke lucht van Bardara in te ademen. Na negen dagen in de wildernis van het Pamirgebergte ploffen we neer op de comfortabele kurpatchas van de lokale home stay. Hier kan geen vijfsterrenhotel tegenop.

HOOGTELIJN 1-2021 |

79

Onder redactie van Frank Husslage en Ico Kloppenburg

gespot

Volg @hoogtelijn op Twitter voor het laatste nieuws van de redactie.

Tips zijn welkom op hoogtelijn@nkbv.nl.

100 kilometer Limburgse bergen Daar waar de bergen beginnen. Dan zijn we in Limburg, het hoogste deel van ons land.

Daar wonen Toon Hezemans en Thijs Horbach, twee echte bergliefhebbers, wandelaars, mountainbikers en klimmers. Maar ze zijn vooral bekend als de organisatoren van het Dutch Mountain Film Festival. Ter gelegenheid van de tiende editie, die in november alleen online kon doorgaan vanwege de coronamaatregelen, bedachten Toon en Thijs de Seven Summits van Limburg (zie ook Hoogtelijn 4 / 2019, pagina 78). Het volgende project was het verbinden van die Seven Summits door een nieuwe route: de Dutch Mountain Trail. De route van 101 kilometer is gemarkeerd en beschreven in een handzaam gidsje. De route loopt van Eygelshoven bij Kerkrade naar het NS-station van Maastricht. De makers hebben vier etappes aangegeven, maar wie meer dagen wil lopen, vindt afstanden, bushaltes, stations en campings op de goed verzorgde kaarten van 1:25.000. De route is een goede reden om weer een keer de wandel- of trailschoenen aan te trekken in de grote speeltuin van Toon en Thijs. [Peter Daalder] Dutch Mountain Trail en de Seven Summits, Toon Hezemans en Thijs Horbach Stichting Moving Mountains (2020), dmff.eu ISBN: 9-789090-336695 € 19,95 (verkrijgbaar op nkbvwebshop.nl)

6,2 kilo skibumverhalen Nu het erop lijkt dat er in het seizoen 2020/2021 weinig kan worden ge(toer-) skied, is er met het nieuwe boek Skiing around the world - Volume II (616 pagina’s) van Jimmy Petterson een alternatief voor thuis op de bank. Het boek is samen met het 15 jaar eerder uitgekomen Volume I (440 pagina’s) de inspiratiebron voor elke avontuurlijke skiër. Jimmy, zelf benoemd skibum die in Oostenrijk en Zweden woont, heeft op bijna 650 plekken en in 75 landen geskied. Het is zeker geen reisgids, maar eerder een naslagwerk dat je plekken laat zien waarvan je niet wist dat je er kon skiën. Naast de beschrijving van bijzondere pistes, intimiderende hellingen en verborgen couloirs op alle continenten geeft het een beeld van het leven van de inmiddels 71-jarige skinomade. Beide delen zijn ingedeeld op continent en land,

80 | HOOGTELIJN 1-2021

helaas mist per land een overzicht van de skigebieden. Dat zorgt er dan wel weer voor dat je op zoek naar een bestemming al bladerend langs alle mooie verhalen en foto’s wegdroomt naar je volgende ski(toer-) avontuur. [Rik Burger] Skiing around the world, Jimmy Petterson Skibum Publishing, skiingaroundtheworldbook.com Volume I (heruitgave van 2005), ISBN 978-91-519-1775-7 Volume II (2019), ISBN 978-91-519-1776-4 € 80 per deel

7 topklimsters in 90 minuten Een klimfilm met alleen vrouwen in de hoofdrol?

Zeker. Van een jonge Brooke Raboutou, via Nina Caprez naar een wat minder jonge Lynn Hill: ze komen voorbij in mooie en vaak humoristische portretten. De beelden zijn inmiddels 10 jaar oud, maar sinds kort op het internet. En zeker de moeite waard om terug te kijken op bit.ly/33yXTec of via de QR-code.

MEER DOOD DAN LEVEND Het is bijna 40 jaar geleden dat de eerste Nederlandse Mount Everestexpeditie de berg via Tibet probeerde te beklimmen. Het lukte niet door afwijkende visies en slecht weer. Dat heeft Eelco Dijk, een van de organisatoren, allemaal niet meegemaakt. Hij had zijn eigen traumatische ervaring.

Na een lawine werd hij na twaalf uur onbeschermd op de berg meer dood dan levend naar een militair ziekenhuis in Shigatse vervoerd. Dat lukte met veel inzet van zijn medeklimmers, van wie niet allen overtuigd waren van het nut van zo’n krachten kostende operatie. Dijk publiceerde het verhaal over zijn val al eerder in beperkte oplage, was 27 jaar later nog een keer op de plaats waar hij eenzaam en alleen doodziek in een ziekenhuisbed lag, met gebroken ribben, een verwoeste long, een hersenschudding, een blaasontsteking en een bloedvergiftiging. Zijn goede conditie sleepte hem door deze ellendige periode waarvan hij openhartig verslag doet. Een paar schoonheidsfoutjes in de tekst doen gelukkig niet af aan zijn verhaal waarin hij scherp observeert en de nodige humor etaleert.

[Peter Daalder] Alleen in Tibet, Eelco Dijk Boekscout (2020), boekscout.nl ISBN: 978-94-640-3708-1 € 21,99

De kunst van lopen Mede dankzij de wereldwijde pandemie zijn steeds meer mensen in het afgelopen jaar ommetjes gaan maken. En zo’n wandelingetje is niet alleen goed voor je geest en lichaam, maar ook voor de leefgemeenschap, aldus Shane O’Mara in Te Voet, hoe twee benen de mens verder brengen. In dit boek wordt het hele spectrum van het menselijk lopen behandeld, vanaf het ontstaan, de manier waarop onze hersenen en het zenuwstelsel werken en hoe lopen onze gedachten vrij kan maken, tot de sociale kanten van een wandeling. O’Mara laat zien hoe je lopend de informatie uit je omgeving het beste oppikt, omdat het tempo van de beweging gelijk is aan het tempo van informatieopname. Hij verklaart waarom je verdwaalt in de bergen als je in één richting hebt gelopen (iets met hippocampale plaatscellen) en hij legt uit hoe de cognitieve kaart in je hersenen werkt. Dat er twee soorten hersencellen zijn die weten waar

je bent en waar je naartoe gaat. Hij spreekt over irritaties als ‘stoepwoede’, maar toont ook aan dat lopen je stemming verbetert en probleemoplossende vermogens in je naar boven brengt. O’Mara is in staat om al dit soort wetenschappelijke kennis en onderzoeken te verpakken in een vlot geschreven boek waarna je net wat vaker je auto of fiets laat staan en kiest voor een gezonde wandeling. [Femke Welvaart] Te voet – Hoe twee benen de mens verder brengen, Shane O’Mara De Bezige Bij (2019), debezigebij.nl ISBN 9789403149608 € 22,99

Bergen, bergen, bergen..

Jaloersmakend veel foto’s van bergen. Mensen staan er niet vaak op, maar bergen des te meer. Meestal klassiek, mooi belicht, met spiegelende meertjes en warme kleuren. Je vindt ze op het Instagramaccount van @felinafoto via instagram.com/felinafoto of de QR-code. Wie zo veel mooie foto’s weet te maken, moet wel in de bergen wonen. En dat is ook weer jaloersmakend…

Hogeschool van het afzien Het lijkt een vaste ontwikkeling in het bergbeklimmen: na de eerstbeklimming van een berg via de makkelijkste route wordt gezocht naar nieuwe uitdagingen op diezelfde berg. Via moeilijkere routes, de eerste van jouw nationaliteit op die top, de eerste van jouw geslacht op die top of de eerste winterbeklimming. Dat gold voor de Alpen, dat geldt nu nog steeds voor ’s werelds hoogste bergen. Op 16 januari van dit jaar werd als laatste van de veertien achtduizenders K2 in de winter beklommen. De afgelopen vier decennia gingen ruim 1500 klimmers ’s winters op pad in de Karakoram en Himalaya. Veel minder kwamen er levend terug.

Bernadette McDonald schildert de geschiedenis van deze hogeschool van het afzien aan de hand van de winterse eerstbeklimmingen van alle achtduizenders.

Een hoofdrol is hier weggelegd voor Poolse klimmers.

Opgesloten achter het ijzeren gordijn trainden ze zichzelf in de Tatra tot keiharde winteralpinisten.

Het gordijn eenmaal gevallen, volbrachten ze de ene na de andere winterse eerstbeklimming van een achtduizender. De gruwelijk lage temperaturen gecombineerd met klimmen tot in de straalstroom eiste daarbij een hoge tol. Een opsomming die zomerse Everestklimmers tot watjes degradeert, maar die je ook zeker laat nadenken over wat een bergtop je waard mag zijn [Frank Husslage] Winter 8000, Bernadette McDonald Mountaineers Books (2020), mountaineersbooks.org ISBN 9781680512922 €19,99

Waardevast In de geschiedenis van de bergsport is de beklimming en afdaling van de Ogre door Doug Scott en zijn team een van de grootste epics. Zelfs terwijl ik dat woord verafschuw: het wordt te vaak gebruikt voor situaties die dat predicaat niet verdienen.

De op 7 december j.l. overleden Scott probeert niet eens om deze onderneming te benoemen als episch. Het avontuur hoeft niet groter gemaakt te worden dan het al is; hij overdrijft nooit. Scott geeft in het eerste deel van The Ogre een

mooi en compact overzicht van de geschiedenis; de lezer wordt niet overspoeld met te veel overbodige informatie. Het tweede deel bevat veel beelden die ik eerder niet had gezien. Het ritme van het verhaal is als een goed geschreven lied. Maar misschien wel het beste daarvan is de onderliggende humor. De zin die de zwarte humor goed laat zien, die Doug helpt de moed erin te houden, is: (Doug op zijn knieën, kruipend over de gletsjer) “Clive sent me ahead to check for crevasses! I protested.

Clive said I was expendable being so damaged and Mo said I wasn’t worth saving anyway.” Graag zie ik in de volgende druk een index erbij, maar in totaal is dit een fantastisch boek, echt een aanrader. [Bob A. Schelfhout Aubertijn] The Ogre, Doug Scott Vertebrate Graphics Ltd (2019), v-publishing.co.uk ISBN 978-1-912560-92-9 £ 14,95

HOOGTELIJN 1-2021 |

81

vooruitblik

Hoogtelijn 2-2021 verschijnt 2 april

Colofon

THEMA

BEREKEND RISICO

Hoogtelijn is het officiële tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging (NKBV). Het verschijnt vijf keer per jaar.

De redactie staat open voor bijdragen van leden en derden waarbij de redactie het recht heeft, zonder opgave van redenen, de bijdragen niet te plaatsen. Het al dan niet op verzoek van de redactie aanbieden van artikelen aan Hoogtelijn impliceert toestemming voor openbaarmaking en verveelvoudiging ten behoeve van de elektronische ontsluiting van Hoogtelijn. Overname van (delen uit) artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie van Hoogtelijn.

Redactie

Peter Daalder (hoofdredacteur) Femke Welvaart (eindredacteur) Rinske Brand, Mirte van Dijk, Lineke Eerdmans, Frank Husslage, Rien Jans, Marieke van Kessel, Ico Kloppenburg, Florian van Olden.

Vaste medewerkers

spanning in een

veranderend berglandschap

Suzan van der Burg, Jody Hagenbeek, Dim van den Heuvel, Christine Tamminga, Peter Uijt de Haag (correctie), Saskia Gottenbos (cartografie), Toon Hezemans (illustraties).

Redactieadres

NKBV, t.a.v. Hoogtelijn, Postbus 225, 3440 AE Woerden hoogtelijn@nkbv.nl, hoogtelijn.nl

Advertentie-exploitatie

Patrick Baars Postbus 225, 3440 AE Woerden 0348-484066/06-18653645 patrick.baars@nkbv.nl

Productie en vormgeving

Studio ManagementMedia, Hilversum Johanna Baptist, David van Eck

Druk

materiaal geen concessies

hulp

vanuit de ruimte

Senefelder Misset, Doetinchem Oplage: 38.200 ISSN: 1387-862X

Los abonnement

Niet-leden kunnen zich abonneren op Hoogtelijn voor € 29,50 per jaar. Kijk op nkbvwebshop.nl.

Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging

patagonië

het huemul circuit

82 | HOOGTELIJN 1-2021

Bellen 0348-409521 Bezoeken Houttuinlaan 16-A, 3447 GM Woerden Schrijven Postbus 225, 3440 AE Woerden Fax 0348-409534, info@nkbv.nl Betalen Bank: IBAN NL84RABO0161417213 BIC RABONL2U

SCAN MET JE MOBIELE CAMERA

BEKIJK HET CURSUSAANBOD!

Ben jij deze zomer klaar voor een alpiene carrière?

Boek je basiscursus op bergsportreizen.nl VANAF

€ 920 PER PERSOON

MASTE RS OF E XPLORATI ON Na decennia uitrusting te hebben gemaakt voor bergbeklimmers en alpinisten, lanceert Rab nu met Khroma een skispecifieke kledinglijn; robuust, betrouwbaar en beschermend en speciaal ontwikkeld voor hen die net zo genieten van de route omhoog als van de daaropvolgende afdaling.

WWW.RAB.EQUIPMENT