Hoogtelijn nummer 5 november 2011

www.nkbv.nl | november 2011 | NR 5

Hoogtelijn BERGS PORT M AGA Z I NE VA N DE KON I NKL I J KE NE DERL A N D S E KL I M - EN BERGS PORT VEREN IGI NG

Boulderen

is wintersport

Mooiste toerskitochten

in de Queyras

enen o h c s w u e e n Test s föhn : n e g r e b

e d

Het weer in en rots

e e z , n o z Kalymnos:

Bever is dé specialist voor iedereen die actief buiten wil genieten.

De bergen in, de hellingen af of de wandelpaden op deze winter? Bij ons kun je niet alleen terecht voor waterdichte schoenen, rugzakken en warme kleding maar ook voor je winterspor tbenodigdheden zoals ski’s, snowboards en schoenen.

Laat je inspireren!

www.bever.nl Bestel nu ook online op 34 winkels! of bezoek één van onze

>>> inhoud >>> hoogtelijn 5 2011 >>> 24

Actueel 6 8 15 17 19 38 72 74

Zwerftochten

De NKBV voor jou Op de Hoogte Toppers Ledenpanel van start Mijn berghut, jouw berghut Focus Recensies & Signalementen Vooruitblik

Voor even landloper

Bergwandelen 20 De beren slapen 24 Voor even landloper 58 Gemarkeerd

Alpinisme 32 Winterklimmen in Schotland 40 Toerskitochten in de Queyras 47 Patrouille des glaciers

Sportklimmen 28 Boulderen is wintersport 60 En Route

Techniek & Veiligheid: 63 Het weer in de bergen

Uitrusting 66 Test sneeuwschoenen 70 Markt & Materiaal

En verder 50 Basiskamp Obervellach 55 Jeugdcursus

28 Boulderen is wintersport

55 Leukere vakantie bestaat niet!

Jeugdcursus sneeuw & ijs

meer informatie? kijk op: www.nkbv.nl www.hoogtelijn.nl www.twitter.com/nkbv

4|

hoogtelijn 5-2011

hoogtelijn 5 2011 >>> redactioneel > Mount Maxima

40 Toptoerskitochten in de Queyras Op elk niveau

47 50 Patrouille des Glaciers

Loodzware toerskiwedstrijd

Basiskamp Obervellach

Toerskiën en paardrijden

66

Over de toekomstige naam kunnen we kort zijn.

Natuurlijk komt er een ING-uitzichttoren, een Raboklim met stukken boven de 20 procent en een Menzis-afdaling. Maar de Nederlandse droomberg noemen we naar de volgende koningin: Mount Maxima. Volgens een enthousiaste groep ondernemers, economen, natuurliefhebbers en ‘outof-the-box’-denkers komt er een berg van ruim 2000 meter hoog. In Flevoland, voor de kust of waar ook, maar hij komt. Ideaal voor langlaufers en skiërs, wielrenners en bergsporters. ik zie al een mooie trainingslocatie annex instructiecentrum voor me.

Is dit één grote berg onzin of is het een interessant innovatieproject? Niet helemaal toevallig is bijna tegelijkertijd Mount Copenhagen gepresenteerd in Denemarken, net zo vlak als ons land. Daar wordt de berg 3500 meter, heeft een omtrek van 55 kilometer, duurt de bouw 200 jaar en zijn de kosten 120 miljard dollar. Zo gedetailleerd is initiatiefnemer Thijs Zonneveld, een voormalig wielerprof en inmiddels journalist, nog niet. Om te voorkomen dat het alléén over de kosten gaat en wat er ook met dat geld gedaan kan worden, want dan staan de sceptici meteen in rotten van tien opgesteld.

Een berg als symbool en bewijs van een enorme innovatiekracht? Als investering om een onder druk staande economie een duwtje in de rug te geven? Om een ‘landmark’ met een enorme toeristische potentie te creëren? De Denen zien mogelijkheden voor energiewinning, verwachten een terugkeer van zalm en arenden, misschien zelfs het ontstaan van een ’Deense’ gems.

Het project is een voorbeeld van de veerkracht, het ondernemerschap, de vernieuwingsgeest en het doorzettingsvermogen dat zo’n belangrijke rol heeft gespeeld in de geschiedenis van Nederland en ons op die manier op de kaart heeft gezet. Straks letterlijk met Mount Maxima, onze eigen berg.

Peter Daalder Hoofdredacteur Hoogtelijn peter.daalder@hoogtelijn.nl

Test: sneeuwschoenen

63 Warme wind

Het weer in de bergen

Toerskiërs op weg naar de Grenzeckkopf in de Silvretta.

Foto: Bram Munnichs

hoogtelijn 5-2011 |

5

DE NKBV VOOR JOU ^^^ DE N & n Reizue en curs

012 aar 2 -voorj winter

Ledenvoordeel BV Off piste met de NK

De NKBV organiseert onder andere cursussen, workshops en bergsportreizen. Maar bij iedereen om de hoek, in de eigen regio, is ook een keur aan activiteiten. Soms alleen voor de eigen regio(leden), maar vaak zijn die activiteiten ook toegankelijk voor NKBV’ers uit een andere regio.

De afgelopen twee jaar hebben we op deze plaats in Hoogtelijn in de rubriek UITGELICHT aandacht gegeven aan activiteiten van de verschillende regio’s.

De onderwerpen die daar passeerden, waren soms een inspiratiebron voor andere regio-bestuurders om hun eigen aanbod uit te breiden. Beter goed gejat dan slecht bedacht.

In november komen de regio-voorzitters weer bij elkaar. EÊn van de agendapunten is de continuering van UITGELICHT. De regio’s willen daarover onderling afspraken maken. Alle regio-activiteiten zijn ook te vinden op de regio-kalender op de website van de NKBV, maar een vermelding in Hoogtelijn geeft extra aandacht.

Hoe gevarieerd het aanbod van de regio’s is leert een blik op de agenda van de komende maanden: Cursus sneeuw- en lawinekunde (Midden-Brabant); Voordracht van Frank Rempe over zijn tochten op de Everest en Mount McKinley (Gelderland); wandelen op de Duin en Kruidberg (Noord-Holland); 20 kilometer wandelen op Ameland (Friesland); Katja Staartjes vertelt over haar expedities naar de Manaslu in Groningen (regio Noord); klimweekeinde in Beez, georganiseerd door de regio Rijnland. Kijk op de regiokalender!

Ledenkorting 15% korting op totale Berghaus­ collectie bij Bever Berghaus, sponsor van het Nederlands Team Sportklimmen, heeft een mooie collectie kleding en rugzakken. Leden van de NKBV krijgen op vertoon van hun lidmaatschapspas 15%  korting op de totale collectie van Berghaus bij Bever *. Meer over deze actie op pagina 71 van deze Hoogtelijn. * Deze actie is geldig t/m 5 december 2011. Niet geldig in combinatie met andere kortingsacties.

6|

hoogtelijn 5-2011

en sf amp rbergsportk winte

skriĂŤ nn Toikeenrn re

e top

rtreizen.indd

2011-A5-bergspo

1

Sinterklaascadeau gezocht?

Geef de NKBV-buff! Hij is er in twee kleuren (blauw en zwart), voorzien van het NKBVlogo en de tekst ‘Beter de bergen in met de NKBV’. In de winkel kost deze Buff â‚ŹÂ 14,95. NKBV-leden kunnen deze Limited edition met meer dan 30 procent korting aanschaffen. Wie het eerst komt, wie het eerst maalt.

Ga snel naar www.nkbv.nl/webwinkel en bestel de Buff voor maar â‚ŹÂ 9,95!

De NKBV houdt je op de hoogte

De maandelijkse NKBV-nieuwsbrief brengt interessante weetjes, acties ĂŠn aantrekkelijke aanbiedingen. Via Facebook en Twitter zijn leden snel op de hoogte van het laatste nieuws, leuke filmpjes of activiteiten. Bij de NKBV-LinkedIn-groep kun je meepraten over de meest uiteenlopende bergsportonderwerpen zoals het jaar van de hut, rotsklimmen in de noordelijke Alpen of het idee van een echte berg in Nederland. Kijk voor een overzicht van onze social media en directe links op www.nkbv.nl/nkbv/contact. De NKBV houdt je op de hoogte!

Gratis kwartaallidmaatschap

Ken jij mensen die nog geen NKBV-lid zijn, maar dat wel zouden moeten worden? De NKBV heeft een mooie aanbieding voor ze: het kwartaalllidmaatschap.. De laatste maanden van 2011 kunnen ze gratis lid worden, mits ze ook in 2012 lid blijven. Meer informatie: www.nkbv.nl/actie

Goed gedekt de winter in

Ook in de winter ben je bij de NKBV veilig verzekerd. Met je NKBV-reisverzekering kun je ‘gedekt’ off piste skiĂŤn, sneeuwschoenwandelen, watervalklimmen of lekker de zon opzoeken in warme tropische oorden. Kijk voor meer informatie over de NKBV-reisverzekering op www.bergsportverzekering.nl

n Rijn

De NKBV bij jou om de hoek

ing Afwi r el in het

s wiÂ? smeÂ?elÂ? oentochten onder r n Heb jij zin in sneeuwsch t na De en met el in glinsterende je voetsc enen een prachtig blauwe hem sn uw ho van de gebaande sneeuw? Wil je ver weg are witte toppen pistes naar ongenaakb agdelijke reiken en afdalen in ma BV biedt ook liever klimmen? De NK je ga Of . euw poedersne rtlkimmen men in Oostenrijk en spo cursussen watervalklim n ize op nkbv.nl/bergsportre in de Spaanse zon. Kijk

ŠRogier va

UITGELICHT

tkamp rgspor n pe nterbe *Wi uwschoenlo ee *Sn skiĂŤn er *To ride ee en Fr lauf * erlang ettochten To * vo eemde *Vr tklimmen or *Sp

AM 8/17/11 9:55

NKBV VOOR JOU ^^^ DE NKBV VOOR JOU ^^^ De NKBV bij jou in de buurt: bergsport in de regio

Lezingen, workshops, klimweekends, cursussen en wandelof mountainbiketochten. Als je gek bent van de klim- en bergsport, kun je je hart ophalen in de NKBV-regio’s.

Liefhebbers onder elkaar, wat wil je nog meer?

Voor een overzicht en meer informatie over de regio’s: kijk op www.nkbv.nl/nkbv/regio’s

Erop uit met leeftijdgenoten

De 55.000 leden van de NKBV delen een passie met elkaar: de liefde voor de bergen, het hele jaar door, een leven lang.

Als lid van de NKBV heb je veel voordelen. Zo krijg je korting in meer dan 2000 hutten in de Alpen, ben je met de voordelige NKBV-bergsportverzekering verzekerd als je wandelt, klimt of skiet en ontvang je vijf maal per jaar het prachtige magazine Hoogtelijn.

Daarnaast helpt de NKBV jou om op een goede en veilige manier de bergsport uit te oefenen met cursussen en bergsportreizen, en ook met actueel veiligheids- en materiaaladvies.

Dichtbij huis is de NKBV eveneens actief. Binnen de regio’s en in de sectie 50+ wordt een scala aan activiteiten georganiseerd. In samenwerking met klimcentra vinden elk jaar meerdere wedstrijden plaats en kun je als NKBV-lid vaak met korting klimmen.

De NKBV biedt niet alleen voordelen voor jezelf. Je ondersteunt met je lidmaatschap ook het onderhoud aan paden en hutten in de Alpen, waarmee je een bijdrage levert aan het behoud van dit bijzondere gebied.

Passie voor bergsport begint bij de NKBV. Daarom ben je lid!

Nog geen lid? Ga naar www.nkbv.nl/aanmelden

NKBV-workshops

Binnen de NKBV zijn twee secties actief die activiteiten organiseren voor leeftijdgenoten, de sectie Studenten en de sectie 50+. De sectie Studenten vertegenwoordigt de studerende klimmers en alpinisten in Nederland. De NSAC (Nederlandse Studenten Alpen Club) biedt een zomer- en winterprogramma, leuke weekends, sportklimcursussen en wedstrijden.

De sectie 50+ heeft prachtige wandelingen, meerdaagse activiteiten, klimweekends en speciale bergsportreizen in het aanbod. Meer informatie over deze secties vind je op www.nkbv.nl/nkbv/secties

Zwerven door een winter wonderland Nederland, de Ardennen, Duitsland en Frankrijk. Je denkt deze landen en streken te kennen, maar is dat wel zo… De meest bijzondere winterse plekjes doe je aan met de zwerf­ tochten te voet van de NKBV. Indrukken om nooit meer te vergeten. Het aanbod bestaat uit vele één- en meerdaagse tochten. Voorop staat gezelligheid, natuurschoon, je lekker inspannen en ontspannen.

Meer informatie: zwerftochten.nkbv.nl

Winterweekend in onze eigen berghut in de Ardennen

Een winters weekend wandelen in het heuvelachtige landschap van de Ardennen? Met een beetje geluk stap je vanuit onze eigen ‘berghut’, de Tukhut, een witte wereld in.

Net als in de Alpen slaap je op een ‘Lager’. Er staat een keuken tot je beschikking waarin je zelf kunt koken, en op loopafstand bevinden zich ook diverse restaurants.

De Tukhut is elk weekend en tijdens de vakanties geopend.

NKBV-leden betalen slechts € 7,- per nacht (kinderen € 4,-).

Introducés kunnen - tegen geringe meerkosten - mee.

Kijk voor informatie op www.tukhut.nl

Begin goed voorbereid aan een nieuw bergsportseizoen. Deze winter kun je bij de NKBV workshops volgen voor GPS en weerkunde in de bergen. Tijd om de volgende stap te zetten.

november

• 20 november GPS-workshop, Schoorl • 26 november GPS-workshop, Nationaal Park Dwingelderveld • 26 november Weerkunde in de bergen, omgeving Utrecht

december

• 11 december eendaagse GPS-workshop, Nieuwkoopse Plassen Data onder voorbehoud, kijk voor meer informatie op www.nkbv.nl/workshops

hoogtelijn 5 -2011 |

7

+++ Op deOp dhoogte +++ op de hoogte +++ e Hoogte, uws voor jn.nl

©Archief

LMC

eli Heb je nie gte@hoogt o o h e d p O ar l. mail het na atie@nkbv.n ic n u m m o c rden en/of naar ogtelijn wo o H e z e d ie in Alle links d k vinden op o o je n u k jn genoemd er Hoogteli d n o l .n jn li te . www.hoog oudsopgave h in e d p o v.nl 5/2011. Klik p www.nkb o s w u ie n g Meer ber

Vrijwilligers DAV planten 10.000 bomen

De Nederlandse aspirant-berggids Jelle Staleman beklom in september de klassieke route op de centrale Freneypijler van de Mont Blanc. Hij deed dit samen met Dougal Tavener, die eveneens aspirant-berggids is.

De klassieke route op de centrale Freneypijler werd in 1961 geopend door een Brits en een Frans team met onder anderen de legendarische klimmers Chris Bonington en René Desmaison. De tocht gold destijds als de moeilijkste route van het Mont-Blancmassief. Het zwaarste deel van de beklimming bevindt zich ruim boven de 4000 meter.

Weer Dolomietenroute voor Bekendam Roland Bekendam en Maarten Jansen klommen aan het eind van de zomer de Dolomietenroute Hypersalami (350 m + 300 m voorbouw, ED+, VII) op de noordwestwand van de Campanile Comici. Het is voor Bekendam de vierde moeilijke route in de Dolomieten dit jaar. Eerder deze zomer klom hij met Hans Lanters de noordwand van de Langkofel, de noordwestwand van de derde Sellatoren en de middenpijler op de Heiligkreuzkofel.

Bekendam omschrijft Hypersalami als één van zijn spannendste routes tot nu toe. In de meeste lengtes waren weinig mogelijkheden voor het leggen van tussenzekeringen. Bovendien was vaak niet duidelijk waar de route liep en was het gesteente onbetrouwbaar.

“In de derde lengte kon ik bijvoorbeeld in 30 meter slechts één nutje leggen en een wankele friend, ik was blij dat ik uiteindelijk de standplaats vond. In de gidsjes is niet voor niets sprake van een ‘knackige, sehr anspruchsvolle Freikletterei’.”

De twaalfde editie van de Limburg Mountain Challenge (LMC) is gewonnen door een team bestaand uit Joris Houben, Anita Stevens, Jan Huisman en Claudia Alsdorf. De LMC is een jaarlijkse survivalwedstrijd voor bergsportverenigingen en bestaat uit een zware loop- en fietstocht met verschillende opdrachten met een knipoog naar de bergsportwereld. De tocht wordt in teams van drie of vier personen afgelegd.

De wedstrijd begon op vrijdagavond 30 september op de atletiekbaan van het Emma-stadion in Heerlen. De oriëntatietocht van die avond eindigde bij een vijver die moest worden overgezwommen, waarna het verder ging met volle bepakking op de mountainbike.

Om vier uur ’s nachts kregen de deelnemers anderhalf uur rust, waarna de wedstrijd verder ging op de Brunsummerheide, gevolgd door ‘de verfrissende oversteek van een meer in de Schinveldse bossen’. “Alleen de lunch met koffie en vlaai maakte het lijden dragelijk,” aldus een van de deelnemers.

Kijk ook op www.mountainchallenge.nl

Schotten raken munro kwijt Na een nauwkeurige gps-meting zijn de Schotten één zogeheten munro kwijtgeraakt.

Munro’s zijn Schotse bergen van meer dan 3000 voet (914 meter). Het beklimmen van alle munro’s (munro bagging) is in Groot-Brittannië een populaire activiteit.

Bij een landmeting eind augustus bleek de onuitsprekelijke Beinn a’Chlaidheimh in het Fisherfield Forest zes-en-een-halve voet lager dan tot dusver werd aangenomen. De berg daalde van een trotse 3005 voet naar een enigszins teleurstellende 2998,5 voet.

Sinds de publicatie van de eerste Munros Tables in 1891 is de lijst vrij continu aan verandering onderhevig. In 2007 raakte bijvoorbeeld de even onuitsprekelijke Sgurr nan Ceannaichean 5,3 voet kwijt, waarna hij, met een hoogte van 2996,7 voet, van de lijst werd geschrapt.

De degradatie van Beinn a’Chlaidheimh betekent overigens niet dat munro baggers de berg voortaan links kunnen laten liggen. De top maakt deel uit van een circuit van zes munro’s. Om deze alle zes te kunnen beklimmen zul je nog altijd de berg Beinn a’Chlaidheimh moeten overbruggen.

Heb jij een bijzondere alpiene beklimming (niveau TD/ED) gedaan? Mail dan de CEAT (Commissie Expedities en Alpiene Topsport) op ceat@nkbv.nl.

8|

hoogtelijn 5-2011 | tekst onder redactie van Ernst Arbouw

©Patrick Baars

Staleman beklimt Freneypijler

Extremen tijdens de LMC 2012

©James Birmingham

Vrijwilligers van de Duitse alpenverening DAV hebben de afgelopen maanden ruim 10.000 bomen geplant op beghellingen in de Duitse deelstaat Beieren. Het initiatief, onder de naam Aktion Schutzwald werd door de DAV georganiseerd in het kader van het VN Internationale Jaar van het Bos. De negentig vrijwilligers knapten verder zo’n 6000 strekkende meter bergwandelpad op. Daarnaast maaiden ze weides, hielpen ze met het aanleggen van afrasteringen en hakten ze haardhout. De DAV becijferde dat de hele operatie ruim 2900 manuren werk was.

©Toon Hezemans

Op de hoogte +++ op de hoogte +++ op

Toiletten op Everest Milieuorganisatie EcoHimal pleit voor het bouwen van toiletten op de flanken van Mount Everest. Door de extreme kou ontbinden uitwerpselen te traag waardoor volgens EcoHimal grote vervuiling ontstaat.

Sinds de eerste beklimming in 1953 door Edmund Hillary en Sherpa Tenzing Norgay hebben ruim vierduizend klimmers de 8848 meter hoge berg proberen te bedwingen. De vele klimpogingen hebben in de loop der jaren echter ook hun tol geëist in de vorm van zwerfafval.

Volgens EcoHimal moet de Nepalese regering zorgen voor de aanleg van minstens twee of drie officiële toiletten voor klimmers die de berg van de zuidkant proberen te bedwingen.

Curling voor bergsporters Een paar stappen, een laatste zetje en de steen glijdt beheerst uit de hand en over het ijs. De vegers poetsen alsof hun leven ervan hangt. Bingo. De kegel eindigt netjes ‘in het huis’.

Oefening baart snel kunst tijdens de curling clinic.

Het is voor de meeste deelnemers de eerste kennismaking met dit precisiespel. Maar juist die onbekendheid is de reden geweest om aan deze activiteit van de NKBV vrijwilligersdag mee te doen. Wie om zich heen kijkt in de Uithof in Den Haag ziet dat anderen zich hebben laten verleiden door de schaatsclinic, het snowboarden, klimmen of de gps-wandeltocht.

Met dit sportieve feest worden in het jaar van de vrijwilliger ook de vrijwilligers van de NKBV bedankt voor hun inzet. In de overtuiging dat zonder deze krachten de NKBV niet de vereniging zou zijn die het nu is.

3D De beweging Ons woord logica is afgeleid van het Griekse woord logikè en kan worden vertaald als de rationele opeenvolging van oorzaak en gevolg. Daar mee verwordt sportklimmen tot een logisch ballet.

Een figuurdans, een compositie van bewegingen rondom de route, wat die ook moge zijn, maar die hoe dan ook onveranderlijk is.

Een wekelijkse herinnering: ik concentr eer me op de instap van de route. ‘Denktank’ heet de route van de week. Licht overhangend, pielgrepen.

Rustig haal ik adem en probeer alles van me af te late n glijden.

Met de ogen gesloten ontspan ik en hoor het geluid van de muziek de hal in dwalen. Een mant ra: met de rust komt de techniek, met de techniek komt de gratie, met de gratie spaar je kracht, zond er kracht val je, zonder rust geen route. Het mant ra van de sportklimmer, om bewegingen te kunnen maken in de volgorde die we niet verwachten. Bewe gingen die buiten het normale denken vallen, gedo mineerd door het probleem in zijn geheel. Een chor eografie in de wand.

Ik plaats de linkerduim om een greepje met de grootte van een halve stuiterbal en ook onge veer zo glad.

Met het lichaam naar rechts hangend kan ik dan de overige vingers van die hand om de rand van het overhangende wanddeel klemmen. Met het rechterbeen in dezelfde richting ingedraaid ga ik met mijn volle gewicht aan mijn linkerhand hangen. Tege lijk beweeg ik mijn linkerbeen gestrekt als contrage wicht net rechts van mijn zwaartepunt. Dit geef t me precies de ruimte om met de toppen van een drietal vingers van mijn rechterhand naar het scherpe rand je boven mijn hoofd te grijpen. Ik hang in de route.

Hoe logisch.

Ivar Schute

hoogtelijn 5-2011 |

9

CORY RICHARDS PHOTOGRAPHS SIMONE MORO DURING ACCLIMATISATION FOR GII WINTER EXPEDITION, PAKISTAN.

BY SIMONE MORO, ALPINE CLIMBER, DURING ACCLIMATISATION FOR GII WINTER EXPEDITION Simone has repeatedly tested the Point Five Jacket and Pant durability against strong winds and blizzards in the deep winter of the Karakoram. The shell cut from three-layer Gore-Tex速 Pro Shell offers also an unassailable blend of waterproofness and breathability.

LEARN MORE ABOUT THE GEAR AT THENORTHFACE.COM

Op de hoogte +++ op de hoogte +++ op

SPORTKLIMNIEUWS

©Joost Hofman

Jorg Verhoeven bereikte begin oktober de zevende plaats in de finales van de IFSC Lead World Cup in het Belgische Puurs. Hoewel Verhoeven dus geen podiumplaats haalde, is die uitslag toch een opsteker. De wedstrijd in Puurs was door sportkoepel NOC*NSF aangemerkt als meetmoment voor de topsportstatus. Door een plek bij de hoogste acht heroverde Verhoeven de zogeheten A-status.

Verhoeven raakte de hoogste atletenstatus in februari kwijt nadat hij als gevolg van een langdurige vingerblessure bij twee achtereenvolgende meetmomenten niet voldoende presteerde.

Begin september opende Verhoeven in het Noorse Flatanger de route Nordic Flower (9a). Het is Verhoevens derde 9a-route – de tweede klom hij in augustus. Op zijn weblog noemt hij het ‘Een van de mooiste routes die ik ooit heb gedaan’.

Lees meer op blog.jorgverhoeven.com.

De Leeuw en Zijlstra winnen NK Boulder 2011 Nicky de Leeuw en Vera Zijlstra wonnen zaterdag 24 september de titel bij het NK Boulder in De Klimmuur in Amsterdam. Bij de heren werd De Leeuw kampioen door in de finale alle vier de boulders te toppen. Daarbij liet hij concurrenten Tim Reuser (twee tops) en Hans Busker (één top) achter zich. Het is De Leeuws tweede overwinning bij een NK Boulder; in 2008 werd hij ook al eens Nederlands kampioen.

Bij de dames prolongeerde Vera Zijlstra haar titel. De tweede en derde plaats gingen naar respectievelijk Nikki van Bergen en Roelien van de Vrie.

©Tim van der Linden

Verhoeven herovert A-status NOC*NSF

Records bij eerste Nederlandse speedklimwedstrijd Elko Schellingerhout en Vera Zijlstra zijn de winnaars van de eerste officiële Nederlandse speedklimwedstrijd, begin september gehouden in Breda. Bij speedklimmen nemen klimmers het in een direct duel op een gestandaardiseerde route tegen elkaar op. Speed is, naast Lead en Boulder, één van de drie wedstrijddisciplines bij het sportklimmen. In veel landen is het een populaire sport, maar in Nederland is de discipline relatief onbekend.

Vera Zijlstra boekte met haar eindtijd van 11,55 seconden op de tien meter hoge wand direct een nieuw Nederlands record. Omdat bij speedklimmen wordt gestreden op een gestandaardiseerde route, kunnen de tijden van verschillende wedstrijden en verschillende locaties met elkaar vergeleken worden. Dat betekent dus ook dat het mogelijk is om records te klimmen.

Bij de heren klom Schellingerhout de route in 8,37 seconden. De snelste tijd in de wedstrijd werd gehaald door Daan Groskamp. Hij bedwong de route in precies 8,00 seconden en is daarmee houder van het Nederlands record.

Surf voor de volledige uitslag en een filmpje naar de NKBV website via tinyurl.com/6ec8wlz.

Safebiners verplicht in hallen De klimhallen verenigd in de Branchevereniging KlimSport (BKS) scherpen de voorwaarden voor indirect inbinden aan. Per 1 januari 2012 zijn klimmers verplicht om een safebiner te gebruiken.

Kijk verder op www.nkbv.nl

Ga voor m en actuel eer spor tkli m nie u na ar w w w e wedstrijduitsla ws .n kbv.nl. gen

Partners van het Nederlands Team

hoogtelijn 5-2011 |

11

©Niek de Jonge

+++ Op de hoogte +++ op de hoogte +++

Route op de Pharilapcha.

Van Geemen in het couloir op de Pharilapcha.

Route op de Machermo Peak.

Expeditienieuws Michael van Geemen en Niek de Jonge openden afgelopen voorjaar een nieuwe route op de Pharilapcha (6017 meter) in Nepal. Het tweetal klom de 900 meter lange route in één dag op en af. De Jonge omschrijft de beklimming als “makkelijk tot 60 graden firn, soms tot heupen wegzakken in sneeuw, laatste drie lengtes aan touw met moeilijkheden tot M4 (mixed klimmen).” Helemaal nieuw is de route trouwens niet; hij is onder meer gebruikt als afdaalroute na beklimmingen van de noordwand.

Zes dagen later klom het tweetal een nieuwe route op Machermo Peak, een losstaande pijler van 5800 meter. “De tactiek was licht en snel te klimmen door een prachtige versnijding. De condities waren erg slecht, natte rots met zand en zeer zachte sneeuw,” aldus De Jonge in een summier commentaar. Na elf touwlengtes met moeilijkheden die opliepen tot vrijklimmen 6a/b afgewisseld met stukken mixed en artificieel klimmen, bereikte het team een horizontale sneeuwband. Omdat het weer verslechterde en ze geen bivakmateriaal hadden, besloten Van Geemen en De Jonge daar uit de route te traverseren.

Na een periode met slecht weer deed het team nog een aanval op het hoofddoel van de expeditie, de oostwand van de Kyajo Ri (6186 meter). Die beklimming moest na drie touwlengtes worden afgebroken vanwege zware vermoeidheid van Van Geemen.

©Mic

h ae l v

an G e

emen

Nieuwe route op Nepalese Pharilapchaie

de te op u o r n de nderi o e g n De Jo mo Peak. r e h c Ma

Kamtsjatka verkend Erik Overbeek, Ben Oldenhuis en Onno Kuiper maakten in september een oriënteringstocht rond en op een aantal vulkanen op het Siberische schiereiland Kamtsjatka. Daarbij deden ze onder meer een poging om de 4750 meter hoge vulkaan Kluchevskaya te beklimmen.

Kamtsjatka is bij de meeste mensen vooral bekend van het bordspel Risk. Door zijn ligging aan de Stille Oceaan was het schiereiland in de koude oorlog van grote strategische betekenis voor de Russen.

Hoewel het gebied sinds begin jaren negentig open is voor toeristen, is het nog steeds een militaire zone. Kamtsjatka maakt deel uit van de zogeheten Ring of Fire die zich uitstrekt langs de kusten van de Stille Oceaan. Het schiereiland telt meer dan honderd actieve vulkanen.

Het team moest de beklimming van de Kluchevskaya opgeven vanwege slecht weer en lage temperaturen. Desondanks is de expeditie volgens het team zeer geslaagd. Tijdens het verblijf zijn de mogelijkheden onderzocht om vanuit een basiskamp op 3300 meter hoogte verschillende vulkanen te beklimmen. Het is de bedoeling om in 2013 een nieuwe expeditie naar het gebied te houden, waarbij het team wordt aangevuld met vulkanologen.

12 |

hoogtelijn 5-2011

Nederlanders op Satopanth Coen van den Berg, Bas van der Ploeg, Simon Horenblas en berggids Martijn Schell bereikten op 22 september de top van de 7075 meter hoge Satopanth in Noord-India. Het is de eerste Nederlandse beklimming van de berg. Een dag na de succesvolle beklimming bereikte ook hun Duitse teamgenoot (en berggids) Christian Schlesener de top. De berg werd in expeditiestijl beklommen nadat op cruciale punten vaste touwen waren aangelegd. Meer over de expeditie is te lezen op: dutchsatopanthexpedition.blogspot.com

3x Cho Oyu door Coster Nederlander-in-Nepal Arnold Coster bereikte op 4 oktober voor de derde keer de top van de Cho Oyu (8201 meter). Hij is de eerste Nederlander die Cho Oyu drie keer heeft beklommen. Coster begeleidde een vijf man sterke commerciële expeditie. Het hele team plus vier sherpa’s bereikte de top van de berg.

Coster, die in Nepal woont en werkt, bereikte eerder al voor de derde keer de top van Mount Everest. Meer informatie: www.arnoldcoster.com.

Seven Summits Expeditieklimmer (en meubelmaker) Robert de Vries is op dit moment onderweg op Antarctica voor de beklimming van Mount Vinson (4892 meter). Als De Vries de top bereikt, is hij de zesde Nederlander die de zogeheten Seven Summits volbrengt. De hoogste toppen van de zeven continenten werden eerder onder meer beklommen door Ronald Naar en NKBV-voorzitter Frits Vrijlandt.

Meer over de expeditie: www.climbing4righttoplay.nl

Op de hoogte +++ op de hoogte +++ op Great Himalaya Trail in één keer Elvira Nijkamp en Han Tijnagel begonnen eind september aan de Great Himalaya Trail, een trektocht van de oostgrens naar de westgrens van Nepal. Zij willen het hele traject van zo’n 1700 kilometer in Nepal op eigen houtje lopen.

Er zijn meerdere varianten die onderling verschillen in lengte en moeilijkheidsgraad. Eerder begonnen bekende alpinisten Katja Staartjes en Henk Wesselius aan een soortgelijk project. Zij lopen de uitgebreide variant in drie etappes: van het drielandenpunt met Tibet en India in het noordwesten, naar het drielandenpunt in het noordoosten, zo’n 2300 kilometer (zie Hoogtelijn 2011/4). Het meest westelijke stuk van hun route valt buiten de gedefinieerde Great Himalaya Trail omdat het wordt beschouwd als te lastig en te alpien terrein.

Kijk ook op: thegreathimalayawalkers.nl. www.nkbv.nl.

Van der Gragt naar Ama Dablam Elwin van der Gragt startte bij het ter perse gaan van deze Hoogtelijn met een groep Poolse klimvrienden een poging op de normaalroute van de 6812 meter hoge Ama Dablam in Nepal.

Kijk voor een update over de expeditie op www.teamxbionic.nl of www.nkbv.nl.

Vliegende start voor Nederlands IJsklimteam De winter is nog nauwelijks begonnen, maar ijsklimmers Dennis van Hoek en Marianne van der Steen hebben hun eerste overwinning van het seizoen al op zak. Van Hoek en Van der Steen wonnen beiden de eerste wedstrijd uit de Scottish Tooling Series in ijsklimhal Ice Factor in het Schotse Kinlochleven.

Dennis van Hoek liet met deze overwinning maar liefst 42 (!) Schotse en Engelse ijsklimmers achter zich. Van der Steen was bij de dames duidelijk veel sterker dan de concurrentie. Ter vergelijking: zij won de wedstrijd met 147 punten terwijl de nummer twee, Isobel Louise Humphreys, niet verder kwam dan 95 punten. Met haar score van zou Van der Steen bij de heren op een gedeelde tweede plaats zijn gekomen.

De volledige uitslag en meer informatie over de Scottish Tooling Series is te vinden op www.scottishtoolingseries.co.uk.

Aan de lijn met Tim Reuser De 17-jarige Tim Reuser uit Rotterdam werd op zijn 16de Nederlands Kampioen Lead (2009) en klom afgelopen zomer zijn eerste 8c-route. Daar bleef het niet bij want tijdens dezelfde klimtrip klom hij nog twee routes in deze moeilijkheidsgraad. Ook bij het NK Boulderen 2011 viel Reuser op. Hij veroverde het zilver achter Nicky de Leeuw. De student aan het Hout- en Meubileringscollege in Rotterdam is een getalenteerde klimmer die door velen wordt gezien als één van de sterksten van Nederland. Op zaterdag 12 november doet hij mee met het Nederlands Kampioenschap Lead 2011. Hoogtelijn belde hem drie weken ervoor.

©Joost Hofman

Train je hard naar het NK Lead toe?

Ik ben nu wel redelijk serieus aan het trainen, ja. Ik klim nu drie tot vier keer in de week routes, boulderen doe ik nu even helemaal niet meer. Ik kom nog uithoudingsvermogen en duur tekort.

Qua buitenklimniveau begin je redelijk dicht bij Jorg Verhoeven in de buurt te komen, geldt dat ook voor het wedstrijdklimmen?

Nee, ik ben niet heel erg goed in wedstrijdklimmen.

Ik kan niet zo goed met de wedstrijddruk omgaan en ik vind buitenklimmen leuker. Dat betekent niet dat ik wedstrijdklimmen niet leuk vind, hoor... Ik zoek uitdaging in het klimmen en aangezien we in Nederland geen rotsen hebben vind ik die in het wedstrijdklimmen. Het hoort er een beetje bij in Nederland.

Ben je ermee bezig om van die wedstrijddruk af te komen?

Ehhh, nee, niet speciaal. Ik hoop eigenlijk dat het vanzelf minder wordt. Ik mis ook soms nog inzicht in een route. Dan weet ik niet precies meer wat ik moet doen en dan hang ik te lang stil, ik weet niet of dat door de zenuwen komt.

Ik had er sowieso minder last van toen ik jonger was. Nu weet ik dat ik sommige wedstrijden kan winnen en dan wil ik dat ook. Die wedstrijddruk leg je toch vooral jezelf op.

Waarom deed je begin oktober niet mee aan de worldcupwedstrijd in Puurs?

Ik had vorig jaar een slechte ervaring. De wanden in Puurs beginnen recht en eindigen in een groot dak. Vorig jaar kwam ik de rechte wanden niet door en dus kwam ik er niet aan toe aan wat mij beter ligt: het dak. Dat was toen zo frustrerend! De routes die ik buiten klim zijn ook overhangende of dakroutes. Van de drie 8c’s die ik afgelopen zomer heb geklommen waren er twee lekker kort. De derde Pata Negra was een gigantische dakroute van 80 passen, die buitengewoon lang was voor mij.

Wat zijn je klimambities voor de toekomst?

Ik wil buiten een 9a klimmen en moeilijke boulders doen. Ik zou wel een finale van een worldcup willen halen, maar het niveau daar is zo ontzettend hoog; alles moet dan kloppen. Het is bij de European Youth Cups al moeilijk om de finale te halen, bij de senioren is dat nog veel lastiger.

Zie je jezelf in de toekomst in het buitenland onderaan een rotswand wonen?

Ik zou het wel leuk vinden maar op dit moment denk ik dat ik mijn leven in Rotterdam niet achter mij kan laten... en dan bedoel ik vooral mijn vrienden en familie. hoogtelijn 5-2011 |

13

bergsport

Reizen &

cursu en 2 1 0 2 r a a j r o winter-vo

ortkamp p s g r e b r e t n i *W en wschoentocht u e e n S * immen * IJskl anglaufen * Toerl kiĂŤn * Toers ide * Freer limmen * Rotsk en de voettocht m e e r V *

Afwi eling en sf r in het

winterbergsportkamp

ToerskiĂŤn reiken n r n

sme el s wi e top

meer inform atie en boeken: w ww.nkbv.nl

Op de hoogte +++ op de hoogte +++ op Die berg komt er!

Thijs Zonneveld is oud-wielrenner en journalist. Thijs heeft een droom: een berg van 2000 meter in Nederland. Hij beschreef zijn droom in een column en wat blijkt: hij is niet de enige die snakt naar een berg op eigen bodem. Een berg op een uurtje rijden van je huis, waar van oktober tot mei sneeuw ligt, waar ruimte is voor skiën, bobsleeën, ijsklimmen en parapenten. Een Alpe d’Huez, een Thialf op 2000 meter, maar ook een berg voor energieopwekking, voor CO2-opslag en van heel veel afval. Op www.diebergkomter.nl is alle informatie te vinden over het project.

Inmiddels heeft Zonnevelds plan volop de internationale pers gehaald en zijn er brainstormsessies gehouden met deskundigen. Diverse sportbonden, waaronder de NKBV, hebben enthousiast gereageerd op het plan. Dat het mogelijk is zo’n berg te bouwen, daar zijn de meeste kenners het wel over eens. Of het ook wenselijk is, dat is weer een andere vraag. In een tijd van crisis(dreiging) is het misschien vreemd om plannen te maken die de één ‘gedurfd’ en de ander ‘megalomaan’ noemt.

Toch bestaat er ook behoefte aan dit soort grootse ideeën.

De impuls voor de Nederlandse sport en technologische ontwikkeling zou enorm zijn. Denk aan het effect dat klimmuren hebben gehad op het niveau van het Nederlandse sportklimmen. Het binnenhalen van de Olympische (winter) Spelen wordt in elk geval een stuk realistischer als die berg er is. Zo’n idee gaat echt niet meer weg, dat staat wel vast. En daarom: het kan lang duren of kort duren, maar die berg komt er, denkt Thijs Zonneveld.

Touwtechniek voor Zwarte Piet Je ziet het steeds vaker: abseilende Zwarte Pieten die Sinterklaas helpen bij het bezorgen van pakjes en cadeaus. Waar komen al die abseilende Pieten ineens vandaan en waarom werd er vroeger eigenlijk niet geabseild door de Pieten? Hoogtelijn belde naar Spanje en vroeg het de Goedheiligman zelve.

Sint Nicolaas, mogen we u storen met een paar vragen?

“Natuurlijk, maar houdt u het kort. We zijn namelijk druk met het inpakken van de boot.”

Eh… Het inpakken van de boot?

“Pepernoten, cadeautjes. Stro en haver voor het paardje.”

Toen u zei ‘inpakken’ dacht ik even…

“Ja, ja… Wat was uw vraag ook al weer?”

Het viel ons op dat je de laatste jaren steeds vaker abseilende Pieten ziet.

Waarom is dat?

“Als u mij toestaat: het is nogal een toestand, dat hele pakjesgebeuren. Dak op, dak af, dak op, dak af. Als je erover gaat nadenken, dan kom je al gauw bij abseilen uit. Dus toen hebben we links en rechts maar eens wat vragen gesteld en zo kwam van het een het ander.”

Waar trainen de Pieten eigenlijk?

“U begrijpt natuurlijk wel dat dat geheim is. Ik kan wel zeggen dat we dit jaar wat hulp hebben gehad van

NKBV-leden uit de regio Rivierenland. U weet toch wel dat ik dit jaar aankom in Dordrecht?

Abseilt u zelf ook?

“Hahaha. Als u wist wat al die meesters en juffen op scholen overal in het land wel niet verzinnen. De Sint op rolschaatsen, de Sint in een lelijke eend, de Sint op een kameel of een olifant. Nou vraag ik u: een kameel! Ik wil geen ouwe mopperaar zijn, maar kijken die mensen geen tv? Ze weten toch dat ik een paard heb?

Sorry, wat wilde ik ook al weer zeggen…

Abseilen. Nee dus. Ik wil al die mensen niet teleurstellen, maar als je een dagje ouder wordt, moet je bepaalde dingen niet meer doen. Ik maak liever een mooie bergwandeling. Of ik speel een potje schaak met de Hoofdpiet.

Maar als we het goed begrijpen is het iconische beeld van Zwarte Piet die langs de regenpijp klautert voorgoed verleden tijd?

Nee hoor, maakt u zich geen zorgen. De Pieten moeten tenslotte ook omhoog.

U dacht toch niet dat ze gaan prusiken?

Nog een NL berggids in spe

©Archie

f Boris Te

x tor

Weer een Nederlander die is toegelaten tot de UIAGMberggidsenopleiding: de 25-jarige Boris Textor is in september begonnen bij de Oostenrijkers.

De toelating tot de Oostenrijkse gidsenopleiding staat bekend als een zware beproeving waar niet veel laaglanders doorheen komen.

Alleen Robert Steenmeijer, Michiel Engelsman en Jelle Staleman gingen hem voor. Staleman heeft het eerste jaar van de opleiding reeds doorlopen en mag zich inmiddels aspirant-gids noemen.

Les Trois Vallées, Méribel Gerestaureerd, meer dan 200 jaar oud huis, met tuin op zuiden, terrassen, balkons en 2 garages. Vlak bij 17e eeuwse kerk van les Allues (1.125m). Met cabineskilift (5min lopen) naar het hart van het schitterende skigebied (600km piste). Te huur: 2 zeer comfortabele appartementen, 4-6 en 6 pers., 60 rep. 67 m2. Telefoon: 06 10 561 222 en www.ski3vallees.nl.

Bij Crans-Montana (CH) te huur: knus, zonnig chalet, 3 slaapkamers, 2 badkamers, tuin. Rustige ligging, prachtig uitzicht. Skiën, wandelen, alle niveaus. 065376786, info@mrookhuizen.nl.

Adembenemend uitzicht – sfeervol en stoer chalet op 1800m, Les 4 Vallées, zonnige locatie, uitzicht op Matterhorn, 2-15 pers (3 etages), tuin en 15 m balkon. Brochure? Maatjan@telfort.nl of 06 45756465, Prijs v.a. € 450/wk. hoogtelijn 5-2011 |

15

+++ Op de hoogte +++ op de hoogte +++ BergsportAwards 2012 Tweede editie BergsportAwards, Jij bepaalt wie er wint!

Op vrijdagavond 3 februari vindt voor de tweede keer de uitreiking van de NKBV BergsportAwards plaats. Na de succesvolle editie van vorig jaar zijn er dit jaar awards in zes categorieën waarvan de duurzaamheidsaward nieuw is. Verder zijn er prijzen voor de meest getalenteerde jeugdklimmer van het jaar, de meest spraakmakende sportklimprestatie van het jaar, de meest spraakmakende alpiene beklimming van het jaar, het leukste klimcentrum van het jaar en de leukste bergsport-vakantiebestemming van het jaar.

Deskundige juryleden hebben inmiddels de genomineerden voor de BergsportAwards 2012 geselecteerd. De publieksstemmen zullen uiteindelijk bepalen wie op vrijdag 3 februari met de awards naar huis gaan.

Op deze pagina vind je een voorproefje van enkele uitverkorenen.

Laat jouw stem horen op k kans www.bergspor tawards.nl en maa kin g! rei uit rd awa op kaarten voor de ijving Kijk voor de volledige beschr op n rde van alle genomi nee www.bergspor tawards.nl Meest spraakmakende alpiene beklimming

Wordt dat... Pamir Alai 2011?

©V incent van

Beek

Al jaren hadden Bas van der Smeede, Saskia Groen, Bas Visscher en Vincent van Beek de droom om een eerstbeklimming te doen. Na gedegen speurwerk kwamen ze in het Pamir Alaigebergte in Kirgizië terecht. Ze beklommen een top die ze vernoemden naar de rivier Camakchay aan de voet van de berg; het werd de Camakchay Tower die ze bereikten via een nieuwe route: Yellow Submarine. Het is een route met 900 klimmeters die het alleen al waard zijn om naar Kirgizië af te reizen.

Moeilijkheidsgraad 7-, TD+.

Daarnaast realiseerde het viertal nog vier eerstbeklimmingen gemaakt konden worden.

Duurzaamheidsaward

Wordt dat... Cipra?

Cipra is een non-profit organisatie die zich sinds 1952 bezighoudt met duurzaamheid in de Alpen en het beschermen van de bergnatuur. De organisatie is gevestigd in Liechtenstein en kent meer Het team van Cipra . dan 100 aangesloten organisaties. Cipra was initiatiefnemer van de ‘Alpine convention’ die als internationale wet geldt voor de Alpenlanden.

Cipra moedigt aan tot levensstijlen en economische systemen die rekening houden met de natuur. Zo blijven de Alpen een waardevol gebied, niet alleen voor de huidige generatie maar ook in de toekomst.

Meest getalenteerde jeugdklimmer

Wordt dat...

Enya Groenland?

De veertienjarige Enya Groenland uit Enschede ontdekte twee jaar geleden tijdens een uitje van de scouting naar de klimhal dat ze klimmen nét iets leuker vindt dan scouting. Zo leuk zelfs dat ze mee deed aan de Showtime van klimclub Arqué in Enschede. Haar talent werd herkend. Inmiddels traint ze mee met Jong Oranje.

In het voorjaar van 2011 werd Enya eerste bij het NJK Boulderen door alle finaleboulders in één keer te toppen. Onlangs won ze het NJK Lead door als enige de finaleroute te toppen.

Deze zomer heeft Enya in veel verschillende hallen geklommen en daarbij in de hal twee 7c’s geklommen. In Zwitserland probeerde ze een 7b in de rots die ze in haar tweede poging klom. Een 7c-route buiten staat op haar verlanglijstje!

Meest spraakmakende sportklimprestatie

Wordt dat... 8c-route en 8b-boulder?

De 24-jarige Michiel Nieuwenhuijsen maakt sinds 2010 deel uit van het Nederlands Team Sportklimmen. Hij is één van de boulderspecialisten in het team, maar klimt buiten ook vaak routes.

Afgelopen jaar nam Michiel een pauze van het wedstrijdklimmen om op reis te gaan en zoveel mogelijk te klimmen. Tijdens deze reis door Spanje, Oostenrijk en Zwitserland zette hij zijn twee beste buitenklimprestaties neer.

In het Spaanse Rodellar klom hij de route ‘El Quiebraley’ 8c en in het Zwitserse Magic Wood moest de boulder ‘The Riverbed’ 8b er aan geloven.

Op de hoogte +++ op de hoogte +++ op

Ledenpanel van start gegaan over het algemeen worden gewaardeerd . Het is zaak om op die basis voort te bouwen. En soms blijkt een dienst te onbekend te zijn voor welke mening dan ook. “34 procent van de panelleden wist niet van het bestaan van onze annuleringsverzekering af. Zonde, want het is een interessant product. We moeten het dus beter voor het voetlicht brengen.”

De eerste resultaten van het NKBV-ledenpanel zijn bekend.

81,1 procent van de respondenten is tevreden tot zeer tevreden over de NKBV. 48,8 procent noemt zich wandelaar, maar ook geeft meer dan 50 procent aan regelmatig in de klimhal te klimmen. En de vier belangrijkste redenen om lid te zijn? De verzekering, de huttenkorting, Hoogtelijn en de ondersteuning van het onderhoud aan de Alpen.

Analyseren

Op termijn zullen vijfduizend leden via het ledenpanel regelmatig hun mening geven over de dienstverlening van de NKBV. Directeur Robin Baks noemt de invoering van dit instrument ‘een logische zaak’. “Wij willen voor onze leden de juiste dingen doen. Maar dan moet je wel precies weten wat ze vinden en willen.”

Het begin is bemoedigend. In september is de eerste online vragenlijst verstuurd met als onderwerp ‘klanttevredenheid en imago’. De respons: 64,9 procent. “Dat is bijzonder hoog voor een dergelijk kwantitatief marktonderzoek,” zegt marketing- en communicatiemedewerker Joost Hofman.

Deze eerste steekproef laat zien hoe de producten en diensten van de NKBV

Elke twee maanden gaat de thermometer opnieuw de vereniging in. Was het onderzoek nu nog vrij algemeen, binnenkort wordt de visie van de panelleden op de communicatiemiddelen van de NKBV gevraagd. Hofman: “We zoomen vanaf nu in op aspecten van ons aanbod. Ik ben bijvoorbeeld ook benieuwd hoe ons reisprogramma wordt beoordeeld.” En zegt Robin tot slot: “Natuurlijk zullen we onze bevindingen én vervolgacties communiceren via Hoogtelijn en internet.”

Want dat is voor alles de bedoeling van het ledenpanel, kan Baks niet genoeg benadrukken. Dat de signalen aangegrepen worden om leden nog beter van dienst te kunnen zijn. Hij is blij dat vrijwilligers bereid zijn samen met het NKBV-bureau de gegevens van de enquêtes zorgvuldig te analyseren.

Wandelaar met ambitie Lodewijk Reehorst 50 jaar Beroep: technisch onderwijsassistent Aantal jaren lid: 1

Het hoeft niet altijd extreem Roelf Drijfholt 37 jaar Beroep: ingenieur Aantal jaren lid: 19

“Ik wandel een jaar of vijftien in de bergen, maar voelde al een tijdje de kriebel om het iets spannender te maken. Ik zou weleens op een vierduizender willen staan of een mooie gletsjertocht maken. Daarom ben ik lid geworden van de NKBV. Hopelijk ontmoet ik hier andere ‘wandelaars met ambitie’. Het ledenpanel vind ik een prijzenswaardig initiatief. Ik denk graag mee over de koers van deze club.”

Meer aandacht voor klimgym

“Ik woon en werk de laatste acht jaar in Zwitserland. Als je weet dat ik een fervent toerskiër ben, begrijp je dat ik daarop bewust heb aangestuurd. De NKBV heeft de neiging de bergsport te verengen tot topsport. Uit eigen ervaring weet ik dat je ook fantastische toertochten kan maken in middelgebergte. En daarna lekker overnachten in een hotel. Het hoeft niet altijd extreem te zijn.”

Matthew Eelman 27 jaar Beroep: sportcoördinator Aantal jaren lid: 2

“Ik werk in Amsterdam en in mijn pakket zit de breedtesport op basisscholen. Wat ik constateer is dat in Amsterdam verschillende sportbonden stimuleringsactiviteiten met scholen ontplooien, maar dat de NKBV schittert door afwezigheid. Terwijl je in veel gymzalen tegenwoordig een klimwandje hebt. Dat is jammer. Aan de andere kant vind ik dat de NKBV zich de laatste jaren positief heeft ontwikkeld.

Van een oud, conservatief clubje naar een moderne, open vereniging. Zo’n ledenpanel is daar ook een bewijs van.”

hoogtelijn 5-2011 |

17

gOeD VerZeKerD De piste af met de NKBV

DOOrlOpeNDe reisVerZeKeriNg met (Off piste) sKi eN BergspOrt DeKKiNg VOOr maar € 24,50 per jaar DOOrlOpeNDe aNNuleriNgsVerZeKeriNg VOOr maar € 40 per jaar

Beter De BergeN iN Ook op ski’s kun je profiteren van je lidmaatschap van de Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging. Zo betaal je als lid slechts € 24,50 per jaar voor een bergsport reisverzekering die ook jouw ski-activiteiten dekt. Daarnaast kun je gebruik maken van een voordelige annuleringsverzekering vanaf € 40,- die de kosten dekt als jouw vakantie door omstandigheden niet door kan gaan. Kijk voor meer informatie op www.bergsportverzekering.nl

Mijn berghut, jouw berghut … w u e i n n e d u o n De charme va Het jaar van de hut zit er bijna op. In onze poll vroegen we waar bergsporters liever slapen; in een authentieke berghut of in een modern architectonisch hoogstandje. Als de reacties representatief zijn, dan zijn we een redelijk conservatief clubje: meer dan 70 procent van de mensen kiest voor de oude karakteristieke berghut.

Monte Rosa Hütte.

M

aar die groep kent wel ‘kampen’. Want niet iedereen vindt het prima om in het stro te slapen. Eén op de drie liefhebbers van een ouderwetse hut waardeert het namelijk als er een douche is! Dat zijn er altijd nog meer dan de liefhebbers van moderne architectuur in de bergen. Slechts 10 procent van de respondenten waardeert ‘avant garde’ op dit punt.

We vroegen ook welke hut zo snel mogelijk mag worden afgebroken en waarom. Opvallend was dat een aantal mensen geen enkele hut wil afbreken. Ze lopen liever door naar een andere hut of denken dat echt lelijke (en slechte) hutten vanzelf zullen verdwijnen. Verder opvallend: de gloednieuwe Monta Rosa Hütte wordt het vaakst genoemd. Dit ecologische wonder spreekt tot de verbeelding, maar niet in positieve zin!

Anneke de Vries erkent: “Als ik een bergtocht plan en ik stuit op zo’n futuristische hut, heb ik de neiging door te zappen.” Maar hoewel ze een moderne hut in de natuur ‘een kras op de plaat’ vindt, staat ze wel open voor nieuwe ervaringen.

Ze vindt het zelfs ‘de hoogste tijd voor een vergelijkend warenonderzoek’. Anneke, als we een tester nodig hebben denken we aan je!

In de stront

Self-service

Paul Dekkers stuurt twee ansichtkaarten met daarbij een verhaal over oud en nieuw. “Op 12-jarige leeftijd in 1959 maakte ik met mijn vader een tocht naar de Edmund Graf Hütte vanuit Pettneu am Arlberg in Oostenrijk.” Precies 50 jaar later bezoekt hij hem opnieuw, nu met zijn zwager. “Toen sliepen we onder strozakken en er waren een paar bedjes. In het andere gedeelte van het hutje stonden de koeien en werd er kaas gemaakt. Buiten stond je tot aan je enkels in de stront. Maar sfeer had het. Geweldig.” Het is 50 jaar later bijna een hotel, maar een deel van de oorspronkelijke hut bestaat nog.

Ook de LinkedIn groep heeft een voorkeur voor de klassieke hut.

Tazagharthutje.

zelfbediening maar is verder een prima hut! Slechts dat verwijderen en je komt al een stuk verder.”

Inge Bussink en Anne Picard gebruiken de vraag van Hoogtelijn gewoon om wat tips uit te wisselen over het rustieke Tazagharthutje in de bergen van Marokko.

Lekker ‘off topic‘ en eigenwijs, zoals je dat van bergsporters verwacht. Gelukkig is er dan nog Gerard den Toonder, die haarfijn uitlegt waarom de Réfuge de la Valette de perfecte hut is: “Het is niet zo moeilijk: vóór de slaapzaal een apart kamertje met voldoende ruimte voor je rugzak, schoenen, haakjes om alles op te hangen, hangertjes om je spullen te drogen, en veel licht. Bij je bed plankjes om je bril op te leggen. Kortom: eindelijk eens een hut waar iets verder is doorgedacht. Ook mooi, het eetzaaltje - waar fantastisch eten wordt opgediend - is weer in een ander leuk gebouwtje. Je geniet dus meer, van de zonsondergang en de volle maan bij het heen en weer lopen. Al of niet vergezeld door de gezellige muilezels. En dan ligt’ie ook nog eens op zo’n mooie plek!” En zo geeft Gerard ons een heel simpel recept voor de perfecte hut.

Antal Baggerman geeft moderne hutten best een kans. De pijn zit bij hem ergens anders: zelfbediening. “Daar creëren ze een sfeer die zelfs zakt tot onder het niveau van Van de Valk wegrestaurants.

Direct aanpassen!” Voor zijn oordeel over deze oer-Hollandse horecaketen nemen wij natuurlijk geen enkele verantwoordelijkheid, maar het plaatje is wel duidelijk. Ron Bloksma blijkt ook niet dol op self-service: “De Freiburger Hütte heeft zo’n vreselijke Tekst ico Kloppenburg | hoogtelijn 5-2011 |

19

De beren nter i w e d n i ie je z a d a n a C Het echte Voor het echte Canada moet je in de winter komen, zegt gids, avonturier en natuurkenner Joe Urie. Eigenlijk moet je dan een week mee de wildernis in.

Het blijft bij twee fantastische dagen.

H

et enige geluid behalve onze adem is het zachte ploffen van de rode sneeuwschoenen in de dikke laag poedersneeuw.

Iedere stap zorgt voor een mooie werveling van vederlichte witte kristallen. De omgeving is letterlijk eindeloos. Maligne Lake ligt als een witte spiegel tussen indrukwekkende bergen. Ook al is er geen strakblauwe lucht, dit is majestueus.

Hoe ver kunnen we lopen? ”Met deze sneeuwschoenen een paar kilometer’’, zegt onze gids Joe Urie. ”Als we naar het einde van het meer willen, moeten we grotere sneeuwschoenen gebruiken. Dat halen we vandaag niet meer. Het meer dat je nu ziet is negen kilometer lang. Dan ben je nog niet halverwege, want om de bocht bij Spirit Island gaat het meer nog eens negen kilometer verder.

Tot de voet van de bergen is het vijfentwintig kilometer.”

Wildernis

Het is duidelijk. De ambities zijn groter dan de tijd die we hebben.

We moeten kiezen maar willen eigenlijk alles zien. Onmogelijk.

Daarvoor had Joe al gewaarschuwd. ”Het echte Canada zie je in de winter. Maar je moet dan keuzes maken. Ga een week echt de wildernis in. Dan ervaar je pas echt hoe leeg en groot dit land is.”

Joe had dat eerder al duidelijk gemaakt in de auto. ”Stel, deze voorruit is Canada. Dan is het gebied waar mensen wonen zo groot als die sticker op de ruit,” zegt Joe terwijl hij naar een wegvignet wijst. ”Hier ervaar je de echte wildernis. Maar ik denk

20 |

niet dat veel Nederlanders, ook niet van de bergsportvereniging, daar goed voor uitgerust zijn,” zegt hij er maar meteen achteraan.

Hoewel de sneeuw echt zo licht is als de veren in een donsdek, is het lopen inspannend, want er ligt een goede halve meter waarin we bij iedere stap dertig centimeter wegzakken. Onvermoeibaar vertelt Joe over de omgeving, de beesten en wetenswaardigheden van Jasper, van waaruit we zijn vertrokken. Zijn jaren in Yukon, in het uiterste noordwesten van Canada, staan garant voor veel verhalen. Joe doet in niets denken aan het prototype van de onverschrokken natuurmens met Davy Crockett-bontmuts, laarzen, een geruit hemd en een geweer over de schouder. ”Nee joh,” lacht hij. ”Zo lopen alleen sommige toeristen er bij.” Joe draagt een opvallende vuurrode jas, die gemaakt is door een oude indiaanse vrouw volgens de inheemse traditie. De kraag en de muts zijn afgezet met vossenbont. “Natuurlijk kan dat,” kaatst Joe terug, op de vraag of dat hier mag. ”Het was de huid van een stervende zieke vos. Die gebruiken we natuurlijk.”

Af en toe stoppen we. Aart maakt een film. Sommige stukken moeten over. Dan hobbelen we terug en maken een nieuw spoor naast het oude. Joe is met zijn rode jas een prachtige blikvanger in de witte omgeving. Zeker nu de zon het enigszins laat afweten.

Het is bijna donker als we onze sneeuwschoenen uittrekken. Als we later op de kaart kijken, is ons rondje niet meer dan een speldenprik.

hoogtelijn 5-2011 | Tekst Peter Daalder | foto’s Aart Markies

slapen IJsklimmen

We zijn in Jasper, een vlekje op de kaart van Alberta langs de Trans-Canada Railway, waarover treinen met honderden containers (tweehoog gestapeld) als een oneindig lange lintworm traag door het landschap slingeren. Jasper en Banff liggen in de twee gelijknamige natuurparken, die met elkaar verbonden zijn door de adembenemend mooie Icefields Parkway. Die rit duurt een halve dag in een kleine bus die langzaam door de hoge sneeuw ploetert. Het is pas zeker dat we onderweg niet hoeven om te keren op het moment dat we de enigszins bewoonde wereld bereiken. De Parkway met links en rechts gletsjers geeft iets prijs van de uitgestrektheid van het land en van de pracht van de Canadese Rockies.

Op diverse plaatsen klinkt het getik van ijsbijltjes en gerammel van klimspullen. De bevroren watervallen, vaak dicht aan de weg, zijn het doel van ijsklimmers. Het is het gebied waar de bekende Will Gadd zijn onwaarschijnlijke acties op ijs beoefent.

Voor ijsliefhebbers die niet klimmen is de Canyon Ice Walk in de verijsde Maligne Canyon bereikbaar. Waar ’s zomers het water door de canyon kolkt en spuit, is in de winter het water bevroren en lopen we op de bodem van de 30 meter diepe canyon op een laagje ijs waaronder liefelijk nog wat water kabbelt. Enorme ijsmuren zijn in de canyon gevormd. Heel bijzonder is de avondtocht als de hoofdlampjes vanachter de ijsmuren als winterse vuurvliegjes de canyon sprookjesachtig verlichten.

r e t n Wi

zwarte natuurlijk,” vertelt Joe, die ondertussen speurt naar andere beesten. ”Beren spreken enorm tot de verbeelding, maar het zijn luie jagers. Ze sukkelden vroeger naar de vuilnisbelt van het dorp. Die is nu helemaal afgedekt. Want ze zijn natuurlijk wel gevaarlijk. En snel. En het zijn goede klimmers. Rond Maligne Lake zijn veel beren omdat er veel mensen komen. De beren ruiken alles en eten alles. Zelfs tandpasta lusten ze. Als je een

The Big One

Als Joe Urie over beesten praat, valt al snel het woord: de beer. ”In Afrika heb je de Big Five, hier telt alleen de Big One, de beer. De

Het bordje ‘Pas op: beren’ geldt alleen in de zomer. hoogtelijn 5-2011 |

21

Eland met kalf.

Talbot Lake, waar bevers hun burcht hebben gebouwd.

beer tegenkomt, moet je kalm tegen hem praten, ook als je het ondertussen in je broek doet. Sinds de oprichting van het park in 1907 zijn er maar vier doden gevallen. Dat is niets vergeleken met de twee miljoen bezoekers per jaar.”

En nu, waar zijn ze nu, terwijl wij hier lopen op onze ongemakkelijke sneeuwschoenen? ”Ha, ha, dacht je dat ik anders hier zo rustig zou zijn? In de winter slapen de beren. Die liggen ergens rustig in hun bontjas. Vaak hoog op de zuidhellingen van de bergen. En ’s zomers hebben ze het zo druk om eten te verzamelen dat ze nauwelijks omkijken naar mensen.”

veel slimmer. Zij laten bijvoorbeeld noten kraken door ze voor stilstaande autowielen te leggen. Een raaf kan ook enorm veel geluiden maken.”

Even later lopen we over een meer met bijna zwart spiegelglad ijs.

Door de wind is alle sneeuw er afgeblazen. We zijn op Talbot Lake en steken over naar een enorme beverburcht. Tientallen afgeschilde stokken zijn door de bevers in het water gegooid en zitten nu vastgevroren in het ijs. ”We staan hier op een meter van de bevers. Maar ze hebben nu geen vijanden.” Het is doodstil in en om de manshoge burcht.

Zout op de weg

Verrassing

Eerder al in een ander stuk natuur zoeken we de wapiti’s of elk. ”Het is Indiaans voor ‘witte kont’”, verklaart Joe de naam droog.

Opeens ziet hij ze, een groepje van een stuk of twaalf dieren, rustig herkauwend in de zon. Ze blijven liggen, verwachten van mensen kennelijk geen kwaad. Vlak daarvoor, net buiten Jasper, stuiten we op een grote groep bighornsheep, het dikhoornschaap.

De vrouwtjes en een enkel mannetje, met vervaarlijk gekrulde horens, trekken naar de doorgaande weg, waar auto’s strooizout verliezen dat buiten het nationaal park wel gebruikt wordt. De schapen komen op dat zout af, zijn brutaal en blijven midden op de weg staan om die schoon te likken.

Het paartje coyotes dat opeens langs sluipt, vindt Joe niks. ”Het zijn geen slimme beesten en ik vind ze een beetje laf. Raven zijn

22 |

hoogtelijn 5-2011

Terug naar de tocht met de sneeuwschoenen. Want daar heeft de natuur nog een verrassing in petto. Terwijl Joe vertelt over de weinige gevaren in de winter en het heeft over de grootte van een coyote (tot de knie) en de wolf (tot je heup) en dat die laatste in Jasper nog nooit een mens heeft gedood, houdt hij plotseling stil.

In de verte staat een groep kariboes, een rendierachtige, maar dan nog echt wild. Ze blijven op afstand, maar Joe heeft iets anders gezien. Plotseling zien we ze: een eland met haar jong die zich ondanks hun grote gewicht sierlijk door de hoge sneeuw bewegen. Het is een verrassing, ook voor Joe. ”Je komt ze zelden tegen. En met een jong zijn ze soms gevaarlijk. Gelukkig heeft ze geen interesse, want ze zijn heel wat sneller dan wij op onze sneeuwschoenen.”

Als we l ater op de kaart kijken is 0ns r ondje ni et meer dan een speldenpr ik op de kaart Gids en natuurkenner Joe Urie.

Gids

Alleen gediplomeerde gidsen mogen in Canada met een groep de wildernis in. Jagen mogen alleen mensen met een vergunning. Sinds een jaar heeft ook de Nederlander Raoul Kluivers van De Voshaar in Eibergen het diploma van de Interpretive Guides Association. Hij organiseert en begeleidt tochten onder andere in de beschreven gebieden.

Vervoer

De KLM vliegt rechtstreeks naar Calgary en Vancouver.

Kosten zijn erg afhankelijk van het seizoen, vanaf 500 euro. Er zijn geregelde busverbindingen met plaatsen als Banff, Jasper en Edmonton; kleinere bustrips via touroperators. Excursies en begeleide tochten o.a. via Sundogtours in Banff en Jasper (www.sundogtours.com).

Treinmogelijkheden op http://www.viarail.ca. Vierdaagse Toronto-Vancouver dwars door de Rockies met een stop in Jasper, vanaf 1200 Canadese dollar. Canada is bij uitstek het land voor een huurauto of –camper.

Accommodatie

In de wintersportplaatsen zijn overal hotels, zoals de grote vestigingen van de Fairmont-keten, destijds gebouwd nadat de Trans-Canada Highway aangelegd was. Er zijn campings die het hele jaar open zijn.

Activiteiten

Sneeuwschoenlopen kan op veel plaatsen, een gids is aan te raden. Paden zijn ’s winters niet of nauwelijks zichtbaar.

De Canyon Ice Walk (55 dollar) kan alleen met een gids gedaan worden. Op een aantal plaatsen zijn loipes uitgezet, maar wie daarvoor naar Canada gaat, moet in Canmore zijn, waar de Olympische banen liggen.

Documentatie

• Alberta Parks and Protected Areas, Parks Division, 2010, 1:1000000, met een heel goed overzicht wat er wel en niet mag in de recreatiegebieden.

• Gediplomeerde gidsen via www.interpretiveguides.org.

• www.albertaparks.ca • www.travelalberta.com • De site van avonturier en ijsklimmer Will Gadd: www.willgadd.com.

• Raoul Kluivers: www.voshaaroutdoor.com.

• Met Joe Urie maakten we een video over de winter in Canada, sneeuwschoenlopen en over de dieren in de omgeving van Jasper: www.youtube.com/watch?v=eW5nc9bl_tQ. hoogtelijn 5-2011 |

23

Win ter

r e p o l d n a l Voor even

zwerftoch Je hoeft niet per se naar de Alpen om mooie tochten te maken. Dichter bij huis zijn genoeg interessante gebieden om een dag of een weekend met gelijkgestemden door de natuur te struinen en onderweg een bivak te maken. Zomer en winter kun je voor even landloper zijn.

“N

atuurlijk is een warm bed comfortabeler. Maar je geniet er juist van als je buiten - back to basic - op een matje slaapt en anders dan echte zwervers de luxe hebt van een heuse tent. In de winter met temperaturen stevig onder nul, dan is het pas echt lekker chillen,” schrijft Paul Verhees van de NKBV-Zwerftochten.

De NKBV-Zwerftochten kennen een simpel recept: een organisator of initiatiefnemer doet een suggestie voor een mooie route en andere NKBV-leden kunnen zich inschrijven om met hem of haar op pad te gaan. De organisator is geen reis- of tochtleider; iedereen is zelf medeverantwoordelijk voor het welslagen van de tocht. Ook regio’s organiseren dit soort zwerf- en bivaktochten in de Ardennen of in Duitsland.

Diepgevroren bergschoenen

Een winterwitte camping Eisenach in het Thüringerwald, zaterdagochtend begin maart. Voordat de zon opkomt hoor ik al ritsen zoeven, gestamp van bergschoenen en een oorverdovend orkest van de diverse benzinebranders en een enkele gasbrander.

Ademwolkjes en rijp op het doek van de binnentent verraden dat

24 |

hoogtelijn 5-2011 | Tekst en foto’s Paul Verhees

het behoorlijk fris is. Ik duik nog heel even diep weg in mijn warme slaapzak, om moed te verzamelen. Zo meteen met mijn warme voeten in mijn diepgevroren bergschoenen...

Er staat een stevige hike op het programma, dus het is verstandig vroeg te vertrekken. De dagen zijn immers kort in de winter. Maar we gaan niet op een lege maag van start. Sommigen ontbijten in hun tent, anderen ruimen de tent al op en prefereren een snel ontbijt in de buitenlucht.

Postkoets

De tent afbreken lijkt misschien een onschuldig karweitje, maar als hij bevroren is, dan is het een beproeving voor je handen, vooral als je geen handschoenen draagt. We proppen snel alles in onze rugzakken om maar op pad te kunnen gaan. Eenmaal aan de wandel warmen we langzaam op en als we de eerste helling omhoog stampen, beginnen we zelfs te dampen en kunnen de jassen open. We zijn onderweg op de Rennsteig in het Thüringerwald. Hier loopt het oudste wandelpad van Duitsland; al sinds 900 was er een handelsroute waarlangs marskramers en handelslieden met hun waren trokken en later ook de postkoets van

ten

Ga mee op Zwer ftoch Zwerftoc

t

hten zijn wandelto georganis chten in eerd doo vlak tot h r en voor om gelijk euvelach NKBV-led tig terrein gestemd en. Ze zij e , n te treff materiaa n een ide en, je co l te teste ale geleg nditie te n en nieu enheid zowel me v e rb w e teren, je e wandelg erdaagse buitensp ebieden tochten a meerdaa ortte le ls dagtoc ren kenn gse toch hten (in N en. Er zij ten word plaats in n e t d m e rl e and). Bij estal ond de Arden de erweg ge nen, de E Een zwerf k if a e m l p en andere eerd. Ze tocht is g vinden een bege wandelg slechts c ebieden leide wa oördinato in Duitsla n d e ltocht. D r. Deelne navigere nd. e initiatie mers mo n. fnemer is eten op e Kijk ve igen hou tje kunne r d er o p n

Hamburg naar München jakkerde. Niet verwonderlijk dat het een vrij breed pad is geworden. Handig voor langlaufers.

Gelukkig zijn er voor hedendaagse wandelaars op verschil­lende plekken alternatieve smallere paden evenwijdig aan de Rennsteig aangelegd.

Dromen

Tegen lunchtijd zoeken we een beschutte plek in de zon en jagen we de branders nog eens op voor koffie, thee of een soepje.

Zittend op de rugzakken verorberen we gretig ons twaalfuurtje.

Als het zo koud is, verbrand je echt veel meer energie dan in de zomer. Reken maar op een factor 1,5, als het niet meer is.

Dan moeten we weer door, willen we nog voor het donker op onze beoogde bivakplek uitkomen. Onderweg moeten we geregeld kaart en kompas raadplegen. In de winter is het toch moeilijker oriënteren in de sneeuw. Veel markeringen gaan schuil achter een sneeuwlaagje. Beekjes en hoogteverschillen helpen ons te bepalen waar we precies lopen.

Uiteindelijk moeten de koplampjes toch nog even aan. Bij een schuilhut slaan we ons kamp op. Snel de tenten opzetten, beginnen met koken en hout verzamelen in het besneeuwde bos.

Er is genoeg voorhanden om de Feuerstelle de hele nacht te laten loeien, maar dat is niet bepaald nodig. Het is nog vroeg als we rozig van de hele dag in de buitenlucht onze slaapzakken opzoeken om te dromen over de tocht van morgen.

n kbv.zw

er f to c h

ten.n l

bikkels r o o v aktocht zwerf- en

Biv

oort eren dit s e winter ’s organis io g rdam dez re te s e m rs A io g re e Ook dive aat d 50 tot 60 ten. Zo g van zo’n t h c to in het k bivaktoch a n biv mber en r voor ee m 11 dece t/ 9 twee kee n a v in: r de kou bruari. kilomete ak! Eigen t/m 12 fe 10 n a v en bivakz r e a in ja n e e eg w p u nie aar sla n onderw tentjes, m nemen e e n e e e an m g d r k n ie H zijn oo v weeke re regio’s r het hele e o d o n v a n it te u e mers n. Deelne zelf koke er p: s H o g et lkom. n a r F harte we j bi

en fo Meer i n r p @g m a il.co m e f h o get v.n l/regio’s op w w w.n kb op de k a a r t e n k l i k a m.

A m ster d

hoogtelijn 5-2011 |

25

BERGANS OF NORWAY Op 22 mei is Neerlands meest gerenommeerde bergbeklimmer en poolreiziger Ronald Naar overleden op de flanken van de Cho Oyu (8201m) in China. Zijn passie werd hem fataal, hij is ‘in ’t harnas’ gestorven. Ronald was een van de pioniers van het Nederlands alpinisme en het expeditie klimmen.

Bergans of Norway heeft met Ronald Naar samengewerkt vanaf 2006. Als freelance fotograaf en journalist werkte Ronald in Nederland o.a. voor bladen als Op Pad, Hoogtelijn en Ski Magazine waarvoor hij de wereld afreisde om reportages te maken. We hebben Ronald leren kennen als een kritisch vakman met het hart op de juiste plaats. In zijn passie en enthousiasme voor de bergen en de natuur was Ronald uniek. Dit werkte erg aanstekelijk op ons en Ronald wist dit ook op een zeer pakkende manier over te brengen op de lezer.

Ronald was een van de weinigen in Nederland die voltijds avonturier van beroep was, zijn leven was gewijd aan de bergsport. Dit was niet alleen mogelijk vanuit zijn sterke drive voor waar hij mee bezig was, maar ook door de manier waarop hij zijn ‘klanten’, zijn sponsoren wist te steunen: professioneel, altijd innovatief en vol motivatie. Ronald stond voor wat hij deed en zijn sponsoren waren een deel van zijn totale presentatie. Wij kunnen ook niet anders zeggen dan dat we op een voortreffelijke wijze met hem hebben samengewerkt.

Het overlijden van Ronald Naar is zowel een persoonlijk als een zakelijk verlies voor Bergans of Norway. Langs deze weg willen wij hem daarom nogmaals bedanken voor de mooie samenwerking.

Ook willen we Ronald’s vrouw Tilleke en beide zoons Victor en Boris sterkte wensen met de verwerking van dit grote verlies. Zij zullen alle steun nodig hebben in de komende tijd.

‘Ronald, dank dat we met je mee mochten reizen...’

Bergans of Norway

DANKT RONALD N R

Boulderen is wintersport u o k e d r e e s t Tro Boulderen is meer een wintersport, stelt bouldergidsenschrijver Bart van Raaij.

Elk seizoen heeft zo zijn bekoringen voor de boulderaar - in de zomer een lekker warm zonnetje, blote bast - maar er zijn jaargetijden waarin je betere prestaties levert.

L

oom sjok ik door het mulle zand. Mijn huid is vochtig en mijn korte broek beweegt stroef langs mijn benen als ik over de verspreid liggende rotsblokken klauter. Zand is mijn schoenen binnengedrongen en kleeft aan mijn voeten. Ik heb net een boulder geprobeerd met een moeilijkheidsgraad waarvan ik gewend ben die binnen enkele pogingen te klimmen. Maar vandaag had ik geen kans. Steeds weer gleed mijn rechterhand van een randje. Het is de tweede greep van die boulder en toch was de magnesium al van mijn vingertoppen verdwenen. Ik moet mijn verwachtingen nog verder naar beneden bijstellen. Daarom sjok ik nu richting Pilier Légendaire. Dat is een mooie kant in een van de populairste deelgebieden van Fontainebleau, l’Éléphant.

Minder moeilijk, maar wel acht meter hoog!

Onder de boulder veeg ik het zand van mijn tenen en pers ik mijn opgezwollen, warme voeten in mijn klimschoenen die met deze temperatuur nóg kleiner aanvoelen dan normaal. Ik veeg mijn handen droog aan mijn broek en wrijf er geconcentreerd een laagje magnesium op. Met de mouw van mijn shirt veeg ik het zweet van mijn gezicht en stap ik de boulder in. Al snel hang ik op halve hoogte, met twee handen om de vlakke kant, mijn voeten op uiterst kleine treetjes. Onzeker kijk ik naar beneden. De pads liggen goed en de spotters letten op. Rustig breng ik mijn linkerhand omhoog. Vingers om de kant, mijn duim knijpt tegen de rots aan de voorzijde. Die voelt verontrustend glad aan. Ik knijp wat harder maar als ik een voet omhoog breng schiet mijn duim van de rots. Ik schrik en draai bijna weg. Adrenaline schiet door mijn lijf. Zo beheerst mogelijk spring ik op de pads. Nu kan het nog, ik was nog ‘maar’ vier meter hoog. Als ik terugloop naar de auto, bedenk ik dat ik geen enkele boulder heb uitgeklommen.

Aan het eind van de dag geeft de thermometer in de auto bijna dertig graden aan. De volgende ochtend neem ik mijn klimschoenen niet eens mee naar het bos. Ik ga aan mijn gids werken.

Droge handen

In de zomer van 1988 kwam ik min of meer toevallig voor het eerst in Fontainebleau. Ondanks mijn klimervaring was ik helemaal niet gewend aan de extreme subtiliteit die het boulderen in

28 |

hoogtelijn 5-2011 | Tekst en foto’s Bart van Raaij

ter n i W

Fontainebleau vereist en bovendien vond ik de rots maar glad.

Niet alleen glad omdat ik geen grepen en treden kon vinden die ik kon fixeren, ook écht glibberig. Ik kreeg er niks gedaan en vond het daarom niet echt leuk. Pas toen ik in 1992 voor het eerst in de winter in Bleau kwam, leerde ik hoe het spelletje daar werkt en dat het in 1988 de zomerse omstandigheden waren die de rots glad deden aanvoelen. Ik kwam erachter dat voor het fixeren van de aflopende grepen en platte klanten niet alleen kracht, de juiste lichaamshouding maar ook droge handen nodig zijn. En sindsdien vind ik het spelletje erg leuk!

Le Pilier du Désert

In de zomer van 2010 was ik vaak in Bleau om te werken aan mijn gids. Bij een zoektocht in Apremont Désert zag ik le Pilier du Désert voor de tweede keer en ook nu was ik onder de indruk van deze prachtige, overhangende pijler. De eerste vier passen zijn het moeilijkst en in géén van die passen heb je met links een echte greep vast. Je linkerhand ligt om een vlakke kant en je gewicht hangt dan alleen aan de wrijving tussen je huid en de rots. Gekkenwerk in de zomer maar ik kon de verleiding niet weerstaan. Ik probeer het ’s avonds laat maar ook dan is de luchtvochtigheid te hoog. Het heeft geen zin. In februari 2011 ben ik er weer en nu zijn de omstandigheden perfect. Het is koel en droog en voor de derde keer warm ik op in het makkelijkere einde van de boulder. Tijdens de eerste vier passen voel ik het al, ze zitten nog goed in mijn systeem en vandaag voelen ze veel makkelijker aan dan ooit! Mijn linkerhand blijft veel beter plakken aan de rots en de boulder lukt me heel snel.

De beste periode

In Bleau wordt het hele jaar door geboulderd. De meeste Nederlanders gaan er aan het eind van het voorjaar heen, met Hemel-

Pilier du Désert

Gekkenwerk in de zomer, maar in de winter wel te doen.

hoogtelijn 5-2011 |

29

Atomic Playboy

Een van de mooiste traverses in Bleau. Als het vriest dat het kraakt en je vingers geen gevoel meer hebben is boulderen nog niet zo simpel.

vaart en Pinksteren (en die vallen meestal in mei en begin juni).

Het gekke is zelfs dat er in de zomer vaak meer klimmers zijn dan in de winter! De milde winters van centraal Europa zijn echter ideaal voor het boulderen in Bleau. Vooral in oktober/november en februari/maart heb je de grootste kans op ideale omstandigheden. De meeste Nederlanders die wel eens naar Bleau gaan, maken dus nooit de beste omstandigheden mee! In december en januari heersen ook regelmatig perfecte condities, al is de kans op regen of sneeuw dan wel het grootst en kan het guur, vochtig en onaangenaam zijn.

Zelf vind ik een temperatuur van tussen de 5 en 8 graden Celcius ideaal, gecombineerd met een droog briesje uit het oosten. Waarom het zo is, weet ik niet, maar ik heb gemerkt dat een nachtelijke bui wonderen kan doen. Daarnaast is het belangrijk dat de temperatuurschommelingen niet te groot zijn. Een langdurige, stabiele periode met aanvoer van droge, koele landlucht is het beste. Je voelt het dan aan de lucht, je ademt lichte, frisse lucht in. Je huid voelt droog aan en als je in je handen wrijft, hoor je de wrijving van je huid. Je kunt het ook zien; de lucht is schoongewaaid en helder blauw. Omdat er geen vocht in de lucht zit kun je heel ver kijken. ‘Crispy’ noemen de Engelsen deze condities. Een goed Nederlands woord ken ik er niet voor, maar ‘lucht die zo droog is dat ie kraakt’, daar kan je je misschien wel wat bij voorstellen. Je hebt dan nauwelijks magnesium nodig. Je handen voelen compleet droog aan.

De minimale temperatuurschommelingen zijn belangrijk tegen condensvorming. Samen met regen de grootste vijand van de

30 |

hoogtelijn 5 -2011

boulderaar. Als de blokken koud zijn van de nacht of van een lange koude periode, en de lucht warmt plotseling op, dan vormt zich een druppeldeken op de blokken. Die druppels op de blokken gaan er als het windstil en vochtig is, soms de hele dag niet meer vanaf. Vooral onder overhangen blijft het vocht vaak lang hangen.

Atomic Playboy

Gniffelend van plezier zitten Dennis en ik in de auto. Buiten is het koud, in de auto lekker warm. We rijden voor een weekeinde naar Bleau. In het bos zien we vooral sneeuw. Veel sneeuw! Eerst maken we ons nog geen zorgen. Het bos is prachtig. We vegen de toppen van de blokken wel schoon en omdat het vriest, hoeven we niet bang te zijn voor vochtige rots. Die is kurkdroog! Niet veel later bedenken we ons dat we met al die sneeuw ook niet via een makkelijke boulder op de blokken kunnen komen en dat er dus ook niks schoon te vegen valt. In ons hoofd zijn we naarstig op zoek naar een blok waar we makkelijk bovenop kunnen komen en waar een interessante boulder voor ons op zit. Atomic Playboy! roept Dennis. Dat is één van de mooiste traverses van Bleau en die hebben we alle twee al eens geprobeerd maar nooit helemaal geklommen.

De traverse hangt flink over en onder het blok is een paar vierkante meter vrij van sneeuw. De uitklim hebben we ook snel sneeuwvrij en al snel hangen we om de beurt aan de grootste grepen van de boulder om op te warmen. Een betere mogelijkheid is er niet in de buurt. Het is niet ideaal en het duurt lang voordat

Bleaugidsen van Bart Bart van Raaij schreef een bouldergids voor Fontainebleau en is bezig aan zijn tweede gids voor hetzelfde gebied. De eerste gids - 7+8 - verscheen in 2002 en is al toe aan zijn derde editie die naar verwachting verschijnt in het najaar van 2012. De nieuwe gids - 5+6 - komt in het voorjaar van 2012 uit. Daarin staan ongeveer vierduizend boulders in de 5de en 6de moeilijkheidsgraad in het centrale en zuidelijke deel van Fontainebleau.

Amok

Amok is een boulder met zeer aflopende grepen die alleen te fixeren zijn onder goede omstandigheden. Wij hadden geluk in de herfst van 2009 toen de rotsen in het bos te vochtig waren om te boulderen, bleek Amok door een stevige bries te zijn gedroogd. Het dreigende wolkendek waar natuurlijk geen bui uit mocht vallen - beschermde ons tegen de zon, dus tegen zweetvingers.

we gevoel hebben in onze koude vingers. Echt warm worden we niet. De traverse is lang en in het moeilijke stuk zijn alle grepen hetzelfde. Al na een paar passen voelen onze vingers weer aan als glas. Na iedere poging stoppen we onze klimschoenen in onze broeken en tijdens het klimmen hebben we onze sokken in onze zakken. Zo voelen ze net comfortabel aan als we ze aantrekken.

Pogingen duren maar een paar seconden, het steeds weer omkleden tussendoor duurt veel langer. De dagen zijn kort en we klimmen Atomic Playboy die dag niet.

Waar en wanneer

Voor de zomermaanden zijn er veel geschiktere bouldergebieden dan Fontainebleau. De populairste zomerbouldergebieden zijn Magic Wood in Zwitserland en Rocklands in Zuid-Afrika.

Rocklands past niet in ieders budget en Magic Wood is vooral interessant als je zevende- of achtstegraads bouldert. Gelukkig zijn er in de Alpen nog veel meer mogelijkheden. Bijvoorbeeld Silvapark en Zillertal in Oostenrijk, Gottardo, Sustenpass en Grimselpas in Zwitserland en Valle Daone in Italië. Dit zijn allemaal gebieden waar je in de winter niet kunt klimmen. In Rocklands omdat het er te heet is en in Europa omdat er te veel sneeuw ligt op die hoogte. De meeste bouldergebieden zijn ideaal in de herfst of de lente. Bijvoorbeeld het Zwitserse Chironico, het Italiaanse Val di Mello, het Spaanse Albarracín en het Franse Targasonne. Gebieden waar je ook of juist in de winter kunt klimmen zijn het Amerikaanse Hueco Tanks, Zwitserse Cresciano, het Britse Peak District en het Franse Fontainebleau.

De deelgebieden in Fontainebleau verschillen allemaal van karakter. Binnen Fontainebleau heb je voor ieder weertype

geschikte gebieden. Voor de winter zijn dat vooral de open, snel drogende gebieden, het liefst gelegen op een zuidhelling.

Uitgerust

Zorg dat je goed gekleed van huis gaat. Je bent niet de eerste die met zijn gympies in het bos rondloopt en halverwege de dag steenkoude voeten heeft omdat zijn sokken doorweekt zijn. Zeker als er sneeuw ligt is het goed om waterdichte schoenen te dragen.

Neem ook een reserveklimbroek mee. Als er sneeuw ligt, is het raadzaam om een handveger of een bezem mee te nemen. Ook een stuk landbouwplastic of ander waterdicht materiaal is handig.

Als de ondergrond heel vochtig is, bijvoorbeeld als het midden op de dag net dooit, leg je dit onder je crashpad zodat je deze aan het eind van de dag nog op je rug kunt dragen. Houd er wel rekening mee dat een crashpad op een stuk plastic makkelijk wegglijdt.

Er zijn klimmers die in de winter graag met sokken in hun klimschoenen klimmen. Maar een meer gebruikte truc is je klimschoenen voorin de auto bij de verwarming opwarmen (in je rugzak in de achterbak koelen ze verschrikkelijk af ) en ze voor het uitstappen in je broek stoppen. Stop tijdens het klimmen je sokken in de zakken van je lange klimbroek. Als het echt koud is, trek dan een dunne, lange onderbroek aan onder je klimbroek.

Veel boulderaars dragen een donsjas. Zelf vind ik het prettig om meerdere dunne lagen te dragen. Trek tijdens het pauzeren en spotten consequent je handschoenen aan, je handen in je zakken houden gaat niet tijdens het spotten. Verder houdt een muts je hoofd warm. Als je de mogelijkheid hebt om ’s ochtend een thermoskan thee te vullen doe je jezelf ook een groot plezier. hoogtelijn 5-2011 |

31

Ben Udlaidh. locatie Glencoe, schotland

Eens in de Gruwelverhalen, die kreeg ik te horen als we over Schotland praatten. Niks klimmen in de zon, niets mooi weer: af en toe een opklaring maar veelal horizontale regen, dooi, mist en heel veel wind. Een plek waar je eigenlijk niet naar toe wilt. Ik kon geen enkele goede reden vinden om te gaan, maar toch wist Tania me over te halen. Ik zou Schotland zelf ervaren.

D

e reis begint met de overtocht naar Newcastle en voor het eerst in mijn leven zet ik voet op Britse bodem. We rijden naar het noorden en langzaam verandert het landschap: we laten de grote dorpen achter ons, de omgeving oogt meer verlaten en de heuvels worden langzaam hoger. Ook steeds witter, totdat wit de enige kleur is die naast het zwart van de weg overheerst.

We zijn Engeland binnengekomen met goed weer en terwijl we de grens met Schotland oversteken, is de hemel nog steeds wolkenloos. Ik houd mijn hart vast, want dit kan toch niet waar zijn.

Omdat we weten dat schitterend weer hier meestal maar van korte duur is, gaan we de volgende dag meteen op pad.

Verbazing

In de ochtendschemer lopen we naar het ijsklimgebied Ben

32 |

Udlaidh. Hoe dichterbij we komen, hoe sneller mijn hart begint te kloppen. Want tussen de rotsen zie ik ze hangen, mooi naast elkaar. De meeste wel honderd meter hoog, goed gevormd en glimmend in de eerste zonnestralen: bevroren watervallen! Wel tien lijnen, de een nog mooier dan de andere.

We beginnen meteen met Peter Pan Direct: twee touwlengtes ijs en dun in het begin. Maar goed te klimmen met mooi gevormd ijs, alleen weinig tussenzekeringen in de eerste lengte. Tania klimt de tweede lengte en ze eindigt op een grote witte vlakte: geen standplaats, geen boorhaken, helemaal niets. Alleen een ingegraven ijsbijl: klimmen op z’n Schots, net even anders... zeg maar: totaal anders. De Alpen zijn schitterend in de winter, maar wat ik hier zie is misschien nog wel mooier. Zo ver ik kan kijken zie ik witte heuvels, met in de verte een weg die zich als een zwarte

hoogtelijn 5-2011 | Tekst Roeland van Oss | foto’s Tania Noakes en Roeland van Oss

ter n i W Ben Udlaidh.

Winterklim men in Schotland

vijftig jaar slang door het landschap kronkelt. Een oneindigheid, zonder huizen en mensen, zonder enig blijk van beschaving. Alsof we alleen op een andere wereld zijn.

We klimmen dezelfde dag nog twee andere watervallen: Quartzvein Scoup en Organ-Pipe Wall. Tijdens deze laatste route verandert het weer: wolken komen binnendrijven en de wind steekt op. Het begint steeds harder te sneeuwen, vlokken striemen mijn gezicht. Ik duik weg in mijn capuchon terwijl Tania de laatste meters klimt. Ik ben blij als ik bij haar op de standplaats kom en we even later met de wind in de rug teruglopen naar de auto. Schotland laat zijn ware aard zien.

Schuren en schrapen

Tot onze grote verbazing is het de volgende ochtend zomaar weer strakblauw. We lopen eerst twee uur naar Beinn an Dòthaidh waar Ménage à Trois eraan moet geloven. Dit keer geen ijs, maar echt Schots mixed klimmen. Steile rots met stukken sneeuw en bevroren turf, die beklommen worden op stijgijzers en met ijsbijlen. Voor mij de eerste keer.

De eerste lengte is nog vrij eenvoudig, maar daarna volgt een steile versnijding met nauwelijks sneeuw: ijzer op rots dus.

Gelukkig zitten er genoeg scheuren en spleten in de rots, dus het afzekeren gaat prima. Tania is bovengekomen; nu is het mijn beurt. Maar wat Tania gemakkelijk klom, is in feite ontzettend moeilijk. Met mijn bijlen zoek ik moeizaam houvast, maar echte goede ‘hooks’ kan ik niet vinden. Schrapend en schurend ga ik naar boven, vloekend omdat ik het met mijn half bevroren handen ontzettend moeilijk vind. Natuurlijk ligt het niet aan de kou; ik ben het gewoon niet gewend en ik vind het erg spannend. Elke keer als ik aan mijn bijl in de rotsen hang, zie ik in gedachten hoe de ijzeren punt naar houvast zoekt op de gladde rots. Draaiend en krassend, totdat hij een piepklein randje vindt waarachter hij kan blijven hangen. Maar zeker van dat randje ben ik nooit: bij elke pas is het weer afwachten.

Behoedzaam

Het houdt niet op: ook de derde dag is het mooi weer. Tijd voor de Crest Route!

Deze rotsroute wordt in de zomer ook geklommen, alleen dan op sportklimschoenen. Wij hebben stijgijzers en ijsbijlen. Bizar!

De twee middelste lengtes zijn het moeilijkst en een daarvan is voor mij. Als het mijn beurt is kan ik alleen maar omhoog kijken, diep ademhalen en gaan. Gelukkig is er voldoende plek voor mijn hoogtelijn 5-2011 |

33

Bleu. cams en nuts. Langzaam werk ik me omhoog, schrapend met de stijgijzers op de rots. De laatste meters gaan door een steile versnijding: een smalle spleet met aan beide kanten gladde rotsplaten. Er zit niets anders op dan de bijlen in de spleet te duwen en ze zijdelings te draaien, zodat de punt zich vastklemt.

Dat lukt, maar ik durf er niet vol aan te gaan hangen, bang dat ze eruit zullen schieten. Koortsachtig zoek ik naar een alternatief, maar zie het niet. Terug is geen optie. Dan moet het maar. Met

Roela nd

Gebied

In Schotland zijn veel plekken waar je goed kunt winterklimmen. Wij klommen het meest rondom Glencoe in het Westen van Schotland. Dit ligt net ten zuiden van Ben Nevis en Fort William.

Vervoer

Wie naar Schotland gaat in de winter en wil klimmen, kan het best met de auto gaan, al is het maar vanwege alle materiaal.

Met de boot vaar je vanuit IJmuiden naar Newcastle. Vertrek aan het einde van de middag, de volgende ochtend ben je er. Dan een autorit van onder goede omstandigheden zo’n 4,5 uur.

Accommodatie

In de meeste dorpjes zijn B&B’s. Handige sites om er een te vinden zijn www.goscot.co.uk, www.hostel-scotland.com en www.glencoescotland.com. Goedkopere opties zijn de jeugdherberg in Glencoe of een bunkhouse zoals Corran Bunkhouse in Fort William en het bunkhouse in Bridge of Orchy.

In Tyndrum vind je By the Way Hostel and Campsite. Tegen schappelijke prijzen kun je er je tent opzetten, een trekkershut huren of in het hostel overnachten. De eigenaars zijn enthousiaste buitensporters.

Kijk op www.tyndrumbytheway.com

Materiaal

Klimmen in Schotland is in vele opzichten gelijk aan het klimmen in de Alpen, maar net even anders. Boorhaken zijn er niet, en meestal ook geen mephaken. ‘Stand’ op de topo

34 |

hoogtelijn 5-2011

va n Oss

Roeland van Oss is aspirantwerkt he berggids t grootste en woont deel van Frankrijk en het jaar in . Naast z Chamonix ij n gidswe geeft hij , rk schrijf lezingen t hij artik . Voor me in Schotl elen en er inform and kijk atie over op www.r klimmen oelandva noss.com

betekent dat je daar stand moet maken, niet dat er iets zit!

Je moet dus veel mobiele zekeringsmaterialen mee nemen.

Kleine cams werken meestal niet omdat alles vol met ijs zit, bij moeilijkere steilere routes gebruik je de cams wel. Nuts kan je meestal goed in de spleten slaan.

Dit heb je nodig: • 1 tot 2 complete sets nuts • 1 set cams (afhankelijk van de route en de sneeuw: op eenvoudige routes zit vaak alles vol met sneeuw en gebruik je nauwelijk cams, alleen enkele middelgrote) • een aantal middelgrote hexen • enkele haken (bij moeilijke routes) • korte ijsboren (bij ijsroutes; ijs is wel vaak dun en zachter) • normale klimuitrusting (gordel, karabiners, slings, etc)

Documentatie

• Scottish Winter Climbs, Andy Nisbet e.a., Scottish Mountaineering Club, 2008 • Ben Nevis, Simon Richardson, Scottish Mountaineering Club, 2002 • Glencoe, Rab Anderson, Ken Crocket, Dave Cuthbertson, Scottish Mountaineering Club, 2001 • scottishwinterroutes.com • www.alphamountaineering.co.uk - bij conditions vind je links naar websites die regelmatig de condities updaten.

• Ordnance Survey Pathfinder blad 305, schaal 1:25.000 • Ordnance Survey Landranger blas 50, schaal 1:50.000

beide grote ogen op de bijlen gericht beweeg ik me behoedzaam omhoog. Een nieuwe goede ‘hook’, enkele passen en het is voorbij.

Mooie creaties

Heel on-Schots blijft het fraaie weer aanhouden. Dag in dag uit klimmen we routes en langzaam begin ik me er thuis te voelen.

Zelfs de Blue Ribbon, een sneeuw- en ijsroute van vijfhonderd meter die eens in de tien jaar in conditie is, moet eraan geloven.

De stijgijzers en ijsbijlen komen hier beter tot hun recht dan op de rots: minder schrapen en schuren, meer hooken en vloeiende bewegingen. Minder overleven, meer klimmen, de angst neemt af.

Ik kan steeds meer genieten van deze vorm van klimmen, het vertrouwen in het materiaal wordt groter en de routes lijken eenvoudiger te worden. En ik blijf me verbazen over de sneeuw tegen de rots, die door de wind tot rare maar mooie creaties gevormd wordt.

Later, aan het einde van de winter, als al het ijs weer weg is en de witte heuvels langzaam weer groen worden, hoor ik dat een aantal Schotland-experts het erover eens is. Dit is een winter geweest, die eens in de vijftig jaar voorkomt. Veel zon, veel ijs, weinig wind en goede omstandigheden om te klimmen. Ik heb geluk gehad…

Eens in de vijftig jaar…

Ménage à Trois.

advertentie

The current state-of-the-art A pinnacle hardshell designed to be used on the hardest of routes in the toughest of conditions mountain-equipment.co.uk

www.zwerfkei.nl Nick Bullock Collection

Kalanka Jacket

GORE-TEX® ProShell Stretch

Meest sPRAAkMAkeNde ALPIeNe

Meest sPRAAkMAkeNde

BekLIMMING VAN het jAAR

sPORtkLIMPRestAtIe VAN het jAAR

Pamir alai expeditie, Bas van der smeede, Bas Visscher, saskia Groen, Vincent van Beek ‘iso 2000’ in Grosse Zinne, roland Bekendam en Maarten Jansen ‘irrfahrt der Jugend’ in Oostwand van de lärmstange, Jorg Verhoeven

tim reuser, drie 8c routes  Jorg Verhoeven, twee 9a routes en 8b+ boulder Michiel nieuwenhuijsen, 8c route en 8b boulder

Leukste BeRGsPORtVAkANtIeBesteMMING VAN het jAAR Zwitserland:

nationalpark engadin, Graubunden davos, Graubunden. sedrun - disentis, Graubunden lenzerheide Graubunden Val d` Herens, wallis aletsch arena, wallis lauterbrunnendal, Jungfrauregion Valle Verzasca, ticino

duuRzAAMheIdsAwARd

kleding: Patagonia klimcentrum: rocca Gulpen Hutten: Monte rosa hut Organisatie: Cipra

Leukste kLIMceNtRuM

OOstenriJk:

VAN het jAAR

achensee, tirol Ferienland kufstein, tirol imst, tirol innsbruck und seine Feriendörfer, tirol kitzbüheler alpen - Ferienregion Hohe salve, tirol Olympiaregion seefeld, tirol Pillerseetal, tirol stubai, tirol wilder kaiser, tirol

Bjoeks Groningen Monk bouldergym eindhoven rock steady Bussum

Meest GetALeNteeRde jeuGdkLIMMeR VAN het jAAR

daan Groskamp nikki van Bergen Mark Brand Bob schubert Michiel Hennevelt

STEM OP JOUW !

FAVORIET

nOOrweGen:

senja, noord noorwegen Jotunheimen, Fjell noorwegen regio stavanger regio, Preikestolen

Een vakjury heeft bepaald wie er genomineerd zijn voor de BergsportAwards 2012. Nu is het aan jullie om te bepalen wie de award wint! Laat voor 15 januari je stem horen op bergsportawards.nl en win kaarten voor de awardceremonie op 3 februari.

www.bergsportawards.nl

klimster in Le sirac en Casset 1978, foto: Bernard tellegen

BErgsportdAg 2012

110 jaar georganiseerde klim- en bergsport in nederland

zoNdAg 5 fEBruAri 9.30 - 17.00 uur NBC, BLokhoEvE 1, NiEuwEgEiN gRATIS

TOEgAng

stANds vAN vErkEErsBurEAus, BuitENsportmErkEN, BErgsportrEizEN EN dE NkBv LEziNgEN vAN o.A. top ALpiNist MIck FOwLeR EN ‘BEroEps’ wANdELAAr chRIs tOwNseNd

www.NkBvBErgsportdAg.NL

BEtEr dE BErgEN iN Met de nkBV

^^^ gemarkeerd ^^^ gemarkeerd ^^^ ge

emarkeerd ^^^ gemarkeerd ^^^ focus ^^^ Onder de sterrenhemel Na vele fotografie-excursies naar bergketens overal in Europa, dacht ik dat geen enkel esthetisch aspect van een landschap mij meer zou kunnen verrassen. In La Meije, Frankrijk, ontdekte ik dat outdoorfotografie een avontuur zonder einde is.

We waren moe na een lange dag klimmen op de oostzijde van de Pic de la Grave. Na een voedzame maaltijd besloten we tot een korte wandeling op de omliggende heuvels en te genieten van een rustige avond in het dorpje Villar d’Arène.

Verbaasd over de heldere hemel en de ongelooflijk felle sterren, haalde ik mijn camera uit mijn rugzak en schoot snel een paar foto’s. Het was lastig om de details te zien op het kleine schermpje van de camera.

Toen we de foto’s thuis op een groot formaat terugzagen, ontvouwde zich een verbazingwekkend nachtlandschap op het scherm met de verre, stralende Melkweg boven onze hoofden. Ik had me geen betere afsluiting kunnen wensen van een uitputtende maar fantastische dag bergbeklimmen in de Franse Alpen.

Kamil Tamiola Meer foto’s van Kamil Tamiola op: www.alpine-photography.com

Focus o Dat kan p je bureaubl een and ! Download de ad? ze vind ere Focus. Je ze of Hoogtel en onder de g kunt van de ijn op Summit roep NKBV. club Heb jij foto vo ook een mooi hem naa or Focus? stu e hoogtel r Hoogtelijn: ur ijn@nkb v.nl

hoogtelijn 5-2011 |

39

en t s o O t e h uit t m o k e d e o Al het g

Toerskiën in de Queyras ter n i W

40 |

hoogtelijn 5-2011 | Tekst en foto’s Rogier van Rijn

Diep verscholen in de Franse Alpen ligt de Queyras.

In de winter is dit gebied slechts via een indrukwekkende diepe kloof te bereiken. Eenmaal achter die kloof liggen hellingen waar toerskiërs hun vingers bij aflikken.

‘Local’ Rogier van Rijn geeft zeven tips.

D

e Queyras hoort tot de droogste gebieden van Frankrijk.

Geen fantastische slogan voor wintersporters. Maar wees gerust: bijna alle neerslag in de Queyras valt als sneeuw en als het sneeuwt, dan gaat het in de Queyras ook helemaal los.

Dit komt door een meteorologisch verschijnsel dat retour d’est wordt genoemd: heel veel sneeuwval in een heel korte tijd. Want als een depressie via het oosten vanuit de Povlakte tegen de hoge Queyras knalt, kan het echt spoken. Meters verse sneeuw in een

locatie brianÇon, frankrijk

etmaal zijn dan niet uitzonderlijk. Wie op zoek is naar lekkere poedersneeuw kan in de Queyras zijn hart ophalen. Er zijn meer dan driehonderd verschillende toerskitochten te maken. Genoeg om de meest verwende toerskiërs hun hele leven lang zoet te houden. Vaak liggen al deze tochten vol goede en ongespoorde sneeuw. Door de variatie in tochten is het mogelijk om elk jaar, elke maand en met elk weertype goede sneeuw te vinden.

Arpelin Moeilijk kiezen

De Arpelin (2604 m) is een goede keuze als er een overkill aan sneeuw ligt in het hart van de Queyras, iets wat geregeld voorkomt na een fikse retour d’est. De Arpelin ligt net boven de vestingstad Briançon. Trots torent deze piramidevormige berg uit boven de Col d’Izoard. De vier hellingen smeken erom afgeskied te worden.

Vanuit het gehucht Le Laus begint de klim over de als langlauf­ loipe geprepareerde onverharde weg. Net als de loipes gaan vervelen, sla je af om tussen de lariksen en dennenbomen omhoog te sporen naar de top. De klim voert je onder langs drie verschillende hellingen, zo heb je een goed zicht op de te skiën wanden. Bij de Col Perdu ga je verder via de zuidgraat omhoog.

Vanaf deze graat heb je een prachtig zicht op de Col d’Izoard en alle toppen om je heen. Eenmaal op de top van de Arpelin wacht een moeilijke taak: kiezen welke helling je wilt afskiën. De noordhelling met zijn mooie open wand en goed skibare bossen, de noordhelling en een mooi open couloir aan de oostkant, of gewoon de oosthelling? Je zult niet de eerste zijn die na de afdaling besluit vrolijk weer omhoog te vellen om nóg een keer door de diepe poeder te suizen.

Startpunt: Le Laus Hoogteverschil: 850 m Duur: 3,5 uur Steilte hellingen: 37° over 200 meter Moeilijkheidsgraad: Ski 3.2 Kaart: Briançon 3536 OT en Guillestre 3537 ET, schaal 1:25.000

hoogtelijn 5-2011 |

41

Tête de Paneyron Kommetjes skiën

Bij de Col de Vars ligt nog zo’n berg die net aan de rand van de Queyras ligt. Net als de Arpelin snel te bereiken en wederom fantastisch skiën. Achthonderd meter boven Refuge Napoléon op de Col de Vars, op een steenworp afstand van het skigebied La Forêt Blanche, ligt de Tête de Paneyron (2785 m). Om op deze top te komen loop je door een glooiend landschap. Overal liggen kleine kommetjes en wanden. Leuk om daar doorheen omhoog te toeren, maar nog veel lekkerder om hier naar beneden te knallen. Door de hoge ligging kun je hier vaak al vroeg, en nog laat in het seizoen terecht voor een mooie toerskitocht.

Ceillac Mooi rondje

Maar wie echt met volle teugen van de Queyras wil genieten doet er goed aan tot het hart van het gebied door te dringen. De weg door de Gorges du Guil ten oosten van Guillestre is ’s winters de enige entree tot het gebied. Vlak na deze diepe en indrukwekkende kloof ligt de afslag naar Ceillac, een dorp met een minuscuul skigebiedje, een beroemd ijsklimgebied en een enorm potentieel aan toerskitochten.

Steilterreinskiërs kunnen zich uitleven op de Fonte Sancte. Tegenover deze steile berg zijn genoeg makkelijkere lijnen te skiën. De echte aanrader boven Ceillac is de Marcous. Deze berg beschermt zijn geheim goed, want een chaotisch bos maakt de klim naar de top niet gemakkelijk. Maar wees niet bang, dit bos is kort en vlak boven het bos ligt een fantastische 35° steile helling, die dankzij zijn zuidelijke ligging zeer snel in de perfecte firn verandert. De tocht omhoog is afwisselend en eindigt op een zeer luchtige graat. De afdaling is volop genieten, zeker als je het goede moment van de dag hebt gekozen en de sneeuw net ietsje ontdooit is. Wie liever een rondtocht maakt, kan het oostcouloir afskiën, iets steiler en stukken wilder. Na dit couloir moet er echter wel weer omhooggeklommen worden naar Cros de Beaubarnon, maar dat is de moeite zeker waard.

Startpunt: Pied du Mélezet, skigebied Ceillac Hoogteverschil: 1000 m Duur: 4 uur Steilte hellingen: 35° over 250 meter of 40-45° over 200 meter Moeilijkheidsgraad: Ski 3.2 of 4.2 Kaart: Guillestre 3537 ET, schaal 1:25.000

42 |

hoogtelijn 5 -2011

Startpunt: Refuge Napoléon, Col de Vars Hoogteverschil: 800 m Duur: 3,5 uur Steilte hellingen: 30° passages Moeilijkheidsgraad: Ski 2.1 Kaart: Aiguille de Chambeyron 3538 ET, schaal 1:25.000

Tête de Longet Glooiend of lekker steil

In het dal van de Col Agnel laat de retour d’est zich nadrukke­ lijk gelden. Het sneeuwt er geregeld ongelofelijk hard. De bewoners van het dorp Saint Veran op 2400 meter hoogte kunnen daarover meepraten. Tegenover dit mooie en authen­ tieke dorp ligt de Tête de Longet (3146 m), een berg die toerskiërs heel veel te bieden heeft. De normaalroute biedt 1260 meter heerlijk skiën door open flanken. Voor de cracks is het noordcouloir, dat recht onder de top naar beneden slingert, een interessante uitdaging. Vierhonderd meter meer dan veertig graden steil terrein. Om je vingers bij af te likken.

Startpunt: Saint Veran Hoogteverschil: 1260 m Duur: 5,5 uur Steilte hellingen: 35° over 100 meter of 40-45° over 400 meter Moeilijkheidsgraad: Ski 3.1 of 4.2 Kaart: Mont Viso 3637 OT, schaal 1:25.000

Boven de Col Agnel Onbekende reus

De Col Agnel wordt door wielrenners ook wel de onbekende reus genoemd, vanwege zijn hoogte van 2744 meter. Rondom deze col kun je jezelf weken, zo niet maanden, vermaken met mooie afdalingen. Door de hoge ligging kun je er vaak al vanaf de eerste sneeuwval half oktober skiën. Pas eind juni is het dan weer gedaan met de sneeuwpret. Inderdaad, acht maanden lang! Vanaf de Pont Laurienne, de parkeerplaats tot waar de col sneeuwvrij gehouden wordt, kun je alle kanten op.

Denk aan het mooie noordcouloir van de Chateau Renard, de makkelijke Col de Longet, de indrukwekkende Grand Queyras, de mooie Pain de Sucre, de veelzijdige Sagnes Longues. Je begrijpt het al. Veel te veel om op te noemen. Vanaf dit punt ligt een heel gebied voor je open waar beginnende toerskiërs uit de voeten kunnen tot de meest extreem-steilterrein skiërs.

Startpunt: Pont Laurienne Hoogteverschil: 700-1500 m Duur: 2-7 uur Steilte hellingen: alles tot 50° Moeilijkheidsgraad: Ski 1.1 of 5.1 Kaart: Mont Viso 3637 OT, schaal 1:25.000

Eypiol De mist in

Stel je zit midden in de Queyras en als je ’s ochtends de gordijnen opentrekt en je ziet het lichtjes sneeuwen terwijl het zicht maar een aantal meter is. Toch wil je skiën want je vakantiedagen zijn kostbaar. Maar iedereen weet dat skiën in een mistige witte wereld drie keer niets is. Een afdaling tussen de bomen is dan de beste optie omdat je dan nog enig idee van diepte hebt. De Eypiol (2195 m) boven het in de winter onbewoonde dorpje Valpréveyre is zo’n afdaling. De gemakkelijkste manier om aan de voet van het mooie steile bos te komen, is via de liften van het kleine skigebied Abriès. En dat levert ook nog eens een fantastisch mooie off-pisteafdaling op. Wat wil je nog meer? Eenmaal toerski­ ënd in Valpréveyre of via de afdaling van Abriés loop je zo het bos van de Eypiol in. De lariksen staan dicht genoeg op elkaar om zelfs in potdichte mist en tijdens sneeuwval genoeg contrast te bieden en ver genoeg van elkaar om toch lekker te kunnen ‘knallen’. Het bos kent zoveel varianten en mogelijkheden dat je altijd je eigen spoor kunt trekken en het zo steil kunt maken als je zelf wilt.

Startpunt: Abriès of Roux d’Abries Hoogteverschil: 810 m Duur: 3,5 uur Steilte hellingen: alles tot 40° Moeilijkheidsgraad: Ski 1.3 Kaart: Mont Viso 3637 OT, schaal 1:25.000

Waardering toerskiroutes volgens Toponeige Ski 1 hellingen tot circa 30 graden en tot 800 meter.

Ski 2 h ellingen tot circa 35 graden; terrein (bossen, couloirs) vraagt meer techniek.

Ski 3 l ange 35 graden steile wanden, korte passages tot 45 graden; steile paden en steile bossen.

Ski 4 l ange stukken 40 à 45 graden (+ 200 m); hoogalpien terrein.

Ski 5 w anden en couloirs vanaf 45 graden (+ 300m) en 50 graden (+100m).

hoogtelijn 5-2011 |

43

Pic de Ségure Bos van de wolven

De Pic de Ségure (2952 m) biedt onder goede condities vaak tot 1360 meter alleen maar diepe poeder. Niet voor niets is dit de toerskiklassieker van de Queyras.

Na een flinke retour d’est is het altijd even oppassen voor lawines. Maar als de condities veilig zijn dan is de Ségure een droom. Het moet wel heel gek lopen wil je niet je eigen spoor kunnen trekken op de uitgestrekte flanken van deze berg.

Wie vanuit Ristolas door het bos omhoog gaat kan korhoenders en wolven tegenkomen. Het is niet moeilijk te bedenken dat hier kort geleden nog beren rondtrokken en dat dat zo weer het geval kan zijn.

Na zevenhonderd hoogtemeters kom je uit het bos, hier ontvouwt zich een enorme helling naar de top van de Ségure. Als het water je dan niet in de mond loopt…

Mochten de sneeuwcondities ‘er niet zijn’, is het te gevaarlijk, of zijn de benen te vermoeid dan is de top net links van de Ségure, de Pic de Maloqueste (2754 m) een mooi alternatief.

Startpunt: Ristolas Hoogteverschil: 1360 m Duur: 5 uur Steilte hellingen: tot 35° Moeilijkheidsgraad: Ski 2.2 Kaart: Mont Viso 3637 OT, schaal 1:25.000

Vervoer

In de Queyras is het droevig gesteld met het openbaar vervoer. Je kunt met de trein tot aan Guillestre of Briançon reizen. Daarna is er een enkele bus die het gebied in gaat, maar niet naar de toerskigebieden.

Met de auto is het zo’n 1150 kilometer rijden vanuit Utrecht.

Accommodatie

De Queyras ligt behoorlijk afgesloten, er zijn geen grote supermarkten, maar alles is te vinden en veel kleine winkeltjes bieden lokale producten van zeer goede kwaliteit. Verder zijn er genoeg restaurantjes om ’s avonds lekker te eten. Om te overnachten zijn er vele mogelijkheden, van kleine studio’s tot redelijk luxe hotels en mooie gîtes. Meer info: www.queyras.com.

Net buiten de Queyras zijn de appartementen van Anne van Galen en Geert Vennix. Kijk op www.terreetciel.eu

Berggids

De Nederlandse berggids Martijn Schell woont zo goed als in de Queyras en kent dit gebergte op zijn duimpje. Kijk op www.martijnschell.nl

Een dagje iets anders

In de Queyras kun je ook prima andere wintersporten beoefenen, zoals watervalklimmen (bij Ceillac), sneeuwschoenwandelen, langlaufen, pisteskiën en hondesleetochten maken (bij Col Agnel).

Toerski

ën met d

e NKBV De NKBV biedt toe rskicurss Frankrijk en in Oos . In de Qu tenrijk en eyras is v een verg in an 28/4/ evorderd 2 012 tot 5 e n c ursus on Nederlan / 5/2012 der leidin dse berg g van de gids Mart ijn Schell .

K ijk op w w w.ber g sp o

44 |

r trei ze

hoogtelijn 5-2011

n.n l

Topo

De enige echt goede toerskitopo van de Queyras is • Toponeige Queyras, Louis Volle, Lionel Tassan, ISBN 2-912063-07-8

Lawinebericht

http://france.meteofrance.com/france/montagne?MONTAGNE_ PORTLET.path=montagnebulletinneige/DEPT05

erdmannpeisker / Robert Bösch

Extreemtest.

Kortweg. 17 topalpinisten uit de hele wereld hebben de nieuwe Eiger Extreme-collectie getest op de noordwand van de Eiger, die inzake uitrusting geen enkel compromis duldt. Met hun test geven zij een sterk signaal voor het nieuwe Zwitserse alpinetopsegment van Mammut. Ook jij kan kiezen voor beste kwaliteit, maximale functionaliteit en minimaal gewicht: www.mammut.ch

Gore-TeX® Active Shell Kleding voorzien van GORE-TEX® Active Shell, is ideaal voor eendagsactiviteiten met zware lichamelijke inspanning. Zij is speciaal ontworpen voor extreem ademend vermogen en biedt zo comfort in combinatie met duurzame waterdichte en winddichte bescherming.

Mittellegi Jacket Women

Mittellegi Pants Women

Felsturm Jacket Men

POWER

The new CORE battery: rechargeable, programmable power for the entire TIKKA² - ZIPKA² family of headlamps One CORE battery replaces up to 900 alkaline batteries, reducing waste and saving money Customize light output, battery life, and more with free OS by Petzl software

by Petzl

Recharge with any standard USB charger Snap the new CORE battery into your headlamp so you’re always fully charged

www.petzl.com/core

iers de c a l G s e d e Patrouilrsldateert van de Tweede Wereldoorlonsg; tomoeenstdienenvederdedigen.

alpengre des Glacie rste igades die de De Patrouille van drie. De ee voor de bergbr f oe pr val een groep ur vu ge t s di op in er ’, hi lle en ui wedstrijd al ro en at ‘p omgekom ong van de term een patrouille is t 49 he 19 or in Dit is de oorspr do er d er e ke organise 43. Bij de derd tocht wordt ge editie was in 19 verboden. De 80 n re illigers. ja ijw n vr de mid ilitairen en in Arolla. is de tocht tot , duizenden m al ia er tocht die start at te m or et rk m ve r n ge ee le is se er er Zwits sementen en d- en toerklas nd je op Er zijn wedstrij Pa de trouille vi

er t n i W

pje over Een aardig film Ayr7At_FnqU om/watch?v= .c be www.youtu

‘je moet je doodlopen!’

Toerskiwedstrijd Patrouille des Glaciers De Patrouille des Glaciers is van oorsprong een tweejaarlijkse militaire toerskiwedstrijd van Zermatt naar Verbier. De deelnemers leggen in één ruk 53 kilometer af, klimmen onderweg 3994 meter en dalen 4090 meter.

Jan Willem Elion, Chris Schat en NKBV-voorzitter Frits Vrijlandt waagden zich aan dit avontuur en wisten net op tijd de controleposten te passeren.

V

anaf de start, een uur voor middernacht, waaiert de groep in een eindeloos lint uiteen. Als we hoger komen verdwijnt de lente uit de lucht en wordt het winter. Op het pad hobbelen de lichtjes, daarboven staat de Matterhorn. Om bij het oud worden toch taai te blijven; dat is waarom ik het doe. Maar daar denk ik nu niet aan. De tocht heeft ons volledig in zijn greep.

Op de drinkfles aan mijn schouderriem zit ons tijdschema.

Belangrijkste zorg: we hebben zeven uur en dertig minuten voor Zermatt-Arolla, dan twee uur voor Arolla tot aan Col de Riedmatten, dan twee uur voor het stuk naar La Barma. Als we te laat zijn bij een controlepost, mogen we niet verder. Eindeloos zijn we met onze uitrusting in de weer geweest, elk bandje zit op zijn plek.

Eigen schema lopen, niet gek laten maken, bij elkaar blijven en een totaal verbod op negatieve gedachten.

Boardman

Senioren II zijn we, want de opgetelde leeftijd van onze patrouille van drie man ligt tussen de 103 en 132 jaar. Senioren I zijn de jonkies (opgetelde leeftijd tot en met 102) en dan zijn er nog de Senioren III: teams die samen meer dan 132 jaar zijn. Bij het trainingskamp in Arolla vertelde ik aan tafel het verhaal over onze tocht op de Hörnligraat in 1988 (fossiel!) waar een Engelse gids, Smiler, een stuk chocola onder een steen vandaan vist en ons vertelt dat hij het daar neergelegd had toen hij met Peter

Tekst Jan Willem Elion | foto’s Jan Willem Elion en archief PdG | hoogtelijn 5-2011 |

47

V.l.n.r: Jan Willem Elion, NKBV-voorzitter Frits Vrijlandt en Chris Schat.

Aankomst in Verbier.

Boardman uit de noorwand getraverseerd was. Zeggen mijn jonge tafelgenoten: “Wie is Peter Boardman?”

Het is nu 2010, onze uitrusting is het nieuwste lichtgewicht, 500 tot 1000 euro per kilo bespaard gewicht. Veel dierbare spullen hebben we naar de mottenballen verwezen. Mijn moeder volgt de hele nacht door onze doorkomsttijden via SMS alerts.

Kwartier speling

De maan belicht de weg omhoog en ons gedrang bij files in een flessehals boven Schönbiel. Vet achter op schema komen we op de hoogste post, Tête Blanche. We zijn al ingehaald door de voorhoedes van de startploegen van twaalf en zelfs één uur. Een snelle slok thee en wegwezen uit deze kou! De afdaling van de Tête Blanche skiën we aan touw. Dit is voorgeschreven in de reglementen, die ook bepalen dat het touw wordt gemarkeerd met loodjes zodat bij de finish gecontroleerd kan worden of we niet een stuk van ons touw afgesneden hebben. Om drie uur veertig is de maan ondergegaan en werd het aardedonker, dit tijdstip heb ik een jaar geleden al in mijn agenda genoteerd.

Het vaakst terugkerende visioen dat ik het afgelopen jaar heb gehad was deze afdaling langs de Bertol naar het dal. In gedachten bleef ik daar achter, met mijn beperkte skikunsten, terwijl de massa er vandoor ging met de vonken onder hun ski’s.

Ik heb een enorme hoofdlamp gemaakt, met een 12V LED en 10 AAA batterijen voor vijf uur stadionverlichting, met succes getest op trainingstochten. Een paar uur geleden, bij tien graden onder nul, is van die lamp een soldeerverbinding afgebroken. Het is de eerste keer dat Chris me redt; hij is van ons drieën de beste skiër en ruilt zijn koplamp voor mijn minuscule reservelampje. Dicht bij elkaar in de buurt skiënd verspelen we kostbare minuten en

48 |

hoogtelijn 5-2011

vallen we om zes uur zestien in Arolla onze hulptroepen in de armen: Petra en Heleen. Zeven uur en een kwartier vanaf Zermatt, een klein kwartier speling op de tijdslimiet.

Waar blijft de sms?

De drinkflessen worden bijgevuld en we eten warme pasta en boterhammen met kaas. De volgende post, Col de Riedmatten, bereikten we bij onze eerste trainingstocht op de derde dag en toen keerden we om naar Arolla. Nu gaan we voor het eerst óver de col, er staat een file in het smalle stuk omhoog en bij de touwen voor de afdaling. We verliezen kostbare minuten voor de laatste limiet, La Barma om half elf. We klossen langs het Lac de Dix, de zon warmt ons op, zo ver zal het toch niet meer zijn? Dan kijkt een militair langs het parcours demonstratief op zijn horloge: ‘30, 35 minutes!’. Chris kijkt om en zegt: “Geef je rugzak, je moet je doodlopen.”

De sms’-en vertellen dit stuk het best.

- 10:30 Heleen: ‘Sander, wat gebeurt er?’

- 10:37 Sander: ‘.. nu elk moment, maar ik vrees dat ze te laat komen...’

En dan de verlossende: - 10:45 ‘Patrouille (1199) Niederlandische Kletter und Bergsportverein passiert 8:La Barma um 10:26:38 zu dritt.’

- 10:47 Sander: ‘Oef..’

- 10:55 Moeder: ‘Had ook iets minder spannend gemogen!’

Drie minuten speling hadden we en omdat de SMS pas om 10:45 verstuurd werd wist het thuisfront niet beter dan dat het mislukt was. Na de post liggen we uitgeput in de sneeuw. Een volgende militair met een pan, pollepel en trechter vult onze flessen bij en ik wissel mijn gescheurde vellen om.

Niet doodgaan

We hadden natuurlijk getraind, de hele winter door, duinen op en af. Het is heel lang geleden dat we zo fit waren, maar nu, met 3000 hoogtemeters in de benen, een nacht doorgehaald en de hitte, is het op. In de stilte die valt tussen zinnen in een gesprek raak ik de draad kwijt. Maar het belangrijkste weten we al - als we niet dood neervallen dan halen we Verbier. Deze suggestie wordt unaniem aangenomen en omgezet in een bevel van Frits, de commandant van onze patrouille: ‘niet doodgaan’. De ski’s gaan op de rug voor het couloir naar de Rosablanche. Als over twee dagen de wedstrijd gehouden wordt dan staan de Zwitsers hier met koeienbellen. Nu deelt een militair appelpartjes uit, zelf geschild met zijn officiersmes. Het feest is er voor ons niet minder om. Fantastisch, al die mensen op de been en iedereen helpt en lacht. Posten met bemanning van tientallen die een week van tevoren opgebouwd worden, de route die in het donker met houten staken en lampjes is gemarkeerd. Bedankt, organisatie!

Ça va?

Boven op de Rosablanche, wachtend op de anderen, kan ik nog even terugkijken naar de Matterhorn die, - wow! - heel ver en klein geworden is. De arts van de post vraagt: “Ça va?”, ik antwoord met mijn diepste zucht ooit. Dan in slakkengang verder over de Col de la Chaux. Al die uren hadden we andere ploegen in de buurt en hun tempo leek niet buitensporig. Maar het eind van het lied is dat we onderaan het klassement bungelen, met andere exoten zoals Belgen, Australiërs en Engelsen. Meer dan zestien uur hebben we erop zitten. Als aan het einde van de winter skiën we de laatste meters door de pap en lopen trots door de dorps-

Meedoen?

De Patrouille des Glaciers wordt eens in de twee jaar gehouden. De eerst­ volgende wedstrijd vindt plaats van 25 tot 28 april 2012. De inschrijving is inmiddels gesloten. Wie mee wil doen, moet wachten - of beter: kan trainen tot 2014.

Net als bij de Elfstedentocht kunnen niet alle aanmelders meedoen. Na inschrijving volgt een gewogen loting met quota die per jaar iets verschillen, waar voorkeur wordt gegeven aan patrouilles met Zwitserse militairen of met een UIAGM-berggids.

De organisatie eist van de deelnemers ski-alpiene ervaring (angeseilt afdalen) en de fysieke conditie om deeltrajecten binnen de gestelde tijd af te leggen.

Dit wordt bij inschrijving niet gecontroleerd maar vat dit niet op als vrijbrief: er wordt in het donker over gletsjers geskied en een goede laaglandconditie vertaalt zich niet een-op-een in een goede bergconditie. Van de start tot het moment dat je weer van de berg af bent, val je onder het legercommando en moet je aanwijzingen opvolgen. De materiaaleisen zijn strikt.

Meer informatie op www.pdg.ch

straat van Verbier, luid aangemoedigd door de hulptroepen die van Arolla naar Verbier gereden zijn.

Op YouTube staan de winnaars uit Wallis, 5 uur 50 minuten, nog steeds krijg ik kippevel bij het idee. Van onszelf heb ik een foto bij de afsluitende straaljagershow. We zitten er – zu dritt - woordeloos maar stralend bij – patrouilleurs! hoogtelijn 5-2011 |

49

ch a l l e v Ober Basiskamp

De bergen zijn uitermate geschikt voor klassieke bergsporten als klimmen, wandelen en toerskiën. Dat weten wij NKBV’ers al heel lang. Maar er is veel meer te doen. In de serie Basiskamp koppelt Hoogtelijn een traditionele bergsport aan andere sporten die je in de bergen kunt beoefen.

Obervellach

ltal l ö M t e h n en i d j i r d r a a p n Toerskiën e Kärnten of Karinthië - zoals we de Oostenrijkse deelstaat in het Nederlands noemen - kennen we vooral van de meren, maar er zijn ook bergen.

Prachtige onbekende bergen die zich lenen voor mooie toerskitochten en een verkenning te paard... als de stalmeester het vertrouwt.

locatie Mölltal, Oostenrijk

“M

it schwung hinauf fahren” is het advies van Rudi als ik met bonzend hart en paniek in mijn ogen omhoogrij over veel te steile en bochtige weggetjes met plakkaten aangereden sneeuw. Rudi is onze ‘urige’ berggids die ons wat toerski-Geheimtipps rondom het Mölltal wil laten zien. Onze ‘wintertaugliche’ huurauto heeft weliswaar winterbanden, maar géén sneeuwkettingen. “Oké, de weg is smal, maar zonder tegenliggers,” zegt Rudi. Hij zal het wel weten.

De Bodenhütte ligt vol in de zon met uitzicht over het Mölltal en de Kreuzeckgruppe. Het hutje is niet geïsoleerd, en hoewel de waardin het fornuis heeft opgestookt, is het binnen flink koud.

Onze voeten verkleumen langzaam als we ons tegoed doen aan een Jausenplatte met een Radler.

Enkele andere gasten, ook toerskiërs, verschijnen in de hut en praten met elkaar in moeilijk verstaanbaar Mölltal-dialect. Binnen Oberkärnten bestaan grote verschillen wat betreft dialect en volksaard. De Nederlander merkt het niet, maar iemand uit Obervellach (Mölltal) weet het meteen als hij iemand uit Heiligenblut tegenover zich heeft. Hier zitten we nu aan tafel met een paar echte “Mölltalers”. De discussie gaat (als we het goed begrijpen) over dat de mensen tegenwoordig teveel in luxe baden, en alles rondom zich zo door en door geregeld hebben. Als alles om je

50 |

hoogtelijn 5-2011 | Tekst Bep Maltha | foto’s Bep Maltha, Peter Verburgh, Rudi Preimel

er t n i W heen mooi en luxe is, is er feitelijk niks meer mooi en luxe, dan is alles gewoon. Peter krijgt ondertussen aanwijzingen om zijn spek dunner te snijden, en inderdaad, het smaakt beter. Hij maakt hier vrienden, want ook Peter ziet er na een week niet scheren ’n bissl urig uit.

Kou

De Törlkopf is met een eenvoudige skitoer bereikbaar. Helaas werkt het weer niet mee om naar een uitdagender doel aan de Klenitzenalm te gaan. Gisteren nog moesten we een skitoer in het steile en poederrijke Teuchltal afbreken vanwege groot lawinegevaar. Een stormachtige noordwestenwind joeg langs de kammen, grote windvanen vlogen door de lucht. Weg was onze beloofde poeder! Na de eerste ‘whum’ en een blik op de vele verse spontane lawines en de windstrepen in de sneeuw overal waar we keken, was het niet moeilijk om te besluiten om om te keren.

Vandaag is het ijzig koud, om een Oberkärntner uitdrukking te gebruiken: ’s is ein bissl schattig heit waarmee ze zeggen dat het vandaag een beetje koud is, maar bedoelen dat het minus 18 graden is. Het bovenste deel van de helling naar het topje is begroeid met verspreid staande lariksen waardoor een natuurlijke slalompiste is ontstaan. Herten lopen langs de bosrand. Wij kijken

richting Villach, Kreuzeckgruppe, Reisseckgruppe en verderop zien we ook de rotstorens van de Lienzer Dolomieten. Zelfs een lammergier komt voorbij zweven, onze dag kan niet meer stuk.

Groot en met vleugels die vingers lijken te hebben, draait hij rondjes boven de top, op zoek naar een hapje. Vijf paartjes hebben zich tot nu toe in de Hohe Tauern gevestigd.

Rudi kan inmiddels nog steeds geen plek vinden die aan de criteria voldoet voor een pieps-zoek-oefening. Er moet voldoende sneeuw liggen, en het moet uit de wind en in de zon zijn. Kennelijk liggen lawineslachtoffers ook altijd onder voldoende sneeuw, uit de wind en in de zon! Of houdt hij stiekem toch wel van een beetje luxe?

Wind

Een paardrijbewijs is niet nodig als je gaat rijden op de Moserhof, maar Bohdan kijkt wel eerst of je het paard goed zadelt en verzorgt, en zo nee, neem dan maar liever een paar lessen in de bak. Trots vertellen wij over onze paardrij-ervaringen in Chili en Peru. Geen ervaring dus, is de conclusie. Eerst moeten we maar leren zitten op het paard, en op en neer bewegen in draf. Bohdan is niet ontevreden, we zijn natuurtalenten volgens hem, maar dat zegt hij vast tegen iedereen. Voor ik het weet loop ik los door de bak en is Bohdan verdwenen. hoogtelijn 5-2011 |

51

nodig t e i n s i s j i w e b Een paardrij De lunch op Moserhof is een topper van Karinthische specialiteiten: Griessnockerl, Kärntner Käsenudeln, knoflooksoep en Bauernsalat, allemaal zelfgemaakt door Gerhild en van eigen productie. Heinz, haar man en eigenaar van Moserhof, heeft ook een specialiteit: hij maakt als hij tijd over heeft harten uit oerlarikshout. Het houtsnijden wordt al generaties doorgegeven van vader op zoon. Zoals hij zelf zegt, geeft hij het oude hout, dat anders op de grond ligt weg te rotten het eeuwige leven. Het maken van die harten brengt zijn hoofd tot rust. Die oerlariksen

Karinthië Karinthië is als vakantieland vooral bekend om zijn meren. Invloedrijke politici lieten in het verleden in reisbrochures en advertenties alleen aandacht aan de meren van het land besteden, omdat zij daar hotels bezaten. Maar Karinthië heeft ook bergen. Iedere bergsporter kent het Nationale Park Hohe Tauern,wat gedeeltelijk op Karinthisch grondgebied ligt. Iedere bergbeklimmer kent de Grossglockner, waarvan ze in Karinthië (natuurlijk) beweren dat de top op Karinthisch grondgebied ligt. Maar ook buiten de grenzen van het park bezit Karinthië berggroepen; daar heeft de Nederlandse bergsporter nog nauwelijks van gehoord. Zeker voor toerskiërs zijn Kreuzeckgruppe, Reisseckgruppe en Goldberggruppe (grenzend aan het Unteres en het Mittleres Mölltal) meer dan interessant.

De skigebieden van Ankogel, Flattach en Heiligenblut werken in vergelijking met andere regio’s weliswaar met wat verouderd

52 |

hoogtelijn 5-2011

kunnen trouwens wel 400 jaar oud worden en staan gewoon op de berg naast Moserhof.

Rust

Sira en Lea zijn rustige paardjes, precies wat voor ons. Na het uitgebreid borstelen van onze dieren neemt Sabine ons mee naar buiten, maar is daar in eerste instantie wel op tegen. Want het waait erg hard en de paarden kunnen worden afgeleid of schrikken van alles wat rondom beweegt. Ze ziet ons al in volle galop

liftmateriaal, maar daar staat tegenover dat het een freeridewalhalla is, met relatief weinig mensen. En de sneeuwzekerheid is doorgaans groot, ondanks de zuidelijke ligging, doordat de skigebieden tot boven de 3000 meter komen. Bovendien krijgen ze niet alleen de zon vanuit Italië, maar ook de sneeuw. De Dolomieten liggen tenslotte om de hoek, en de depressies vanuit de Adria zijn gegarandeerd.

Karinthië als hedendaags vakantieland hecht waarde aan traditie, gastvrijheid, duurzaamheid, de kleine dingen en het grootse van de natuur.

Algemene info: www.kaernten.at en www.nationalparkhohetauern.at.

Reis

De trein biedt een uitstekende verbinding. Met de City Night Line naar München, en daar overstappen op de intercity naar Klagenfurt. Uitstappen in Mallnitz/Obervellach, precies op de grens van het Unteres en Mittleres Mölltall. Kijk voor de dienstregeling op www.bahn.com; tickets en meer info bij www.treinreiswinkel.nl. De verbinding tussen de drie skigebieden is goed geregeld met skibussen. In de zomer is er voor wandelaars een speciaal Wanderbusnetwerk. Vroeg in de ochtend rijden er busjes vanuit het hoofddal omhoog naar het begin van de meeste wandelwegen, om ’s middags iedereen weer op te halen. Helaas zijn deze busjes niet operationeel in de winter, dus als je wil toerskiën dan heb je een auto nodig (met winterbanden en sneeuwkettingen) om de meeste startpunten te bereiken.

Per auto is het Mölltal in de winter het makkelijkst te bereiken via Salzburg en Spittal (A10) of via Salzburg en Badgastein, waar de auto op de trein door de tunnel naar Mallnitz kan worden gezet: www.oebb.at/de/Reisen_ in_Oesterreich/Kaernten/Autoschleuse_Tauernbahn. De Grossglockner Hochalpenstrasse is in de winter gesloten.

Eventueel kun je ook omrijden via de Felbertauerntunnel en via Lienz het gebied benaderen.

aan de horizon verdwijnen. Nog voor we de stal uit zijn laat Peter inderdaad zien dat hij de controle nog niet heeft, zijn paard verdwijnt met hem in een box. Gelukkig buigt hij net op tijd zijn hoofd. Sabine kijkt nog bedenkelijker. En toch is het erg leuk om weer op een paard buiten te mogen lopen. Jammer dat de sneeuw hier beneden al weg is, maar toch. Hindernis één is al snel de

Bundesstrasse. De auto’s razen voorbij met 100 km per uur, en wij moeten gecontroleerd oversteken. Daar heeft ze het helemaal niet over gehad! In mijn beleving is dit veel gevaarlijker dan een beetje wind. Wat als het paard halverwege blijft staan? Gelukkig leidt een klein asfaltweggetje ons al snel het bos in. Mijn goedmoedige Sira heeft absoluut geen haast, en als ik het zweepje inzet, gebeurt er helemaal niets. Nou heb ik eigenlijk ook helemaal geen haast. Laat de rest maar op me wachten. Karinthië brengt ook mijn hoofd tot rust!

Toerskiën

Accommodatie

Van Frühstückspension en Gästehaus, tot appartement, vakantiewoning, luxe verbouwde almhut of hotel, iedereen kan iets van zijn gading vinden. Het Nationale Park Hohe Tauern wil zich vooral richten op milieu en duurzaamheid.

Omdat de dalen geen interessante industrie hebben en er weinig werk is, proberen ze het boerenbedrijf met het toerisme te combineren. Het Nationale Park heeft een kwaliteitslogo ontwikkeld (Tauern Alpin) dat aangeeft dat het aangesloten bedrijf niet alleen voldoet aan een bepaald niveau van luxe, maar ook maaltijden aanbiedt die zoveel mogelijk van lokale producten zijn bereid, het liefst zelfs van eigen boerderij: het zogenaamde nulkilometermenu. Kijk op www.nationalpark-hohetauern.at, www.tauernalpin.at/ basecamp en www.tauernalpin.at/genusswirte voor meer informatie en boeking.

In Obervellach kun je kiezen voor een hotel: www.hotelpacher.at of een appartement: www.oberstbergmeisteramt. com.

In het Teuchltal is Gasthof Alpenheim Teuchl een centraal uitgangspunt voor veel skitoeren: www.reisseck.at/ betrieb/3513.

Karinthische specialiteiten zoals het Glocknerlamm, Kärntner Käsenudeln, Griessnockerl en Lachs zijn absoluut de moeite waard. Niet alleen de zon en de sneeuw komen vanuit Italië, maar ook de keuken heeft enthousiast gebruikt gemaakt van Italiaanse en ook Sloveense invloeden. De Karinthische keuken is daarmee een van de verfijndste van Oostenrijk: www.genusslandkaernten.at/Genussland-KaerntenRegionen/moelltal-glocken-lamm.

Toerskiën is al mogelijk vanaf eind november, maar de beste tijd is meestal van februari tot half april.

Bruikbare routebeschrijvingen met kaartjes in Kreuzeckgruppe, Reisseckgruppe en Goldberggruppe kun je vinden op de website www.tauernalpin-touren.at.

De bergredding heeft een forum opgezet waar recente tochtinfo en condities, skitoeren, maar ook wandelingen, bergtoeren, rots- en ijsklimmen en ATB een plek hebben: http://kaernten. bergrettung.at/forum.

Toerskimateriaal is te huur bij Sport Wolliger in Mallnitz: www. wolligger-sports.com.

Berggids: Rudi Preimel (ambassadeur van het Nationale Park Hohe Tauern), te bereiken via rudi.preimel@rkm.at

Lawinebericht

Kijk op www.lawine.at voor het actuele lawinegevaar; het weer ter plekke is per telefoon te beluisteren via nr +43(0)900/91156606. Het nummer van de bergredding is 140.

Documentatie

• Kompass blad 49 Mallnitz-Obervellach, schaal 1:50.000 • Freitag & Berndt WK225, Kreuzeckgruppe Mölltal, schaal 1:50.000.

Paardrijden

Er zijn drie maneges in de omgeving, waarvan er één ook in de winter is geopend, de Moserhof in Penk. De Moserhof is niet alleen een manege, maar tevens een oase van luxe en wellness, waar je kunt overnachten in je eigen volledig gerenoveerde almhut, met sauna en al. Gerhild Hartweger zet meer dan verrukkelijk eten op tafel. Behalve aan paarden geeft de boerderij ook onderdak aan Galloway runderen, ezels, kippen, hangbuikzwijnen, hazen en iniminipaardjes. Ook kun je je eigen paard meenemen op vakantie: www.moserhof.net.

hoogtelijn 5-2011 |

53

Toerskieën, huskysleeën & snowshoeing Avontuurlijke wintersport in Les Portes du Soleil

www.hotelespritmontagne.com

100 % PASVORM Winterplezier vor alle zintuigen

…door MFS ® Vakuum ® technologie.

De nieuwe definitie van pasvorm. Door de temperatuur van het lichaam vormt het MFS ® Vakuum ® schuim zich optimaal naar de vorm van de voet. Om een perfecte pasvorm te bereiken is het speciale PU-schuim tot in het tenengebied van de schoenen verwerkt. De Meindl Multigrip ® rubber profielzool met PU tussenzool zorgt voor maximale demping en een perfecte grip. b-dynamic technologie in de inlegzool.

nu een

Model Vakuum Men Ultra

Skigebied Filzmoos -

ideaal voor families geen wachtrijen bij de skilift veel romantische hutten inter-belevings-transfer drie keer per week naar Flachau en Flachauwinkl

super winteraanbieding www.filzmoos.at

Informatie en Reserveringen: Tourismusverband Filzmoos 5532 FILZMOOS / AUSTRIA T: +43 (0) 6453 8235 F: +43 (0) 6453 8685 M: info@filzmoos.at I: www.filzmoos.at www.meindl.de

mei_Anz_Vakuum_MenUltr_210x140_def.indd 1

20.01.2009 17:26:13 Uhr

Dagboek van een

superweek

Jeugdcursus in Turtmannhü tte

Acht deelnemers tussen de 15 en 18 jaar van de J-II cursus voor gevorderden in sneeuw en ijs maakten van hun ervaringen afgelopen zomer een gezamenlijk dagboek. Ondanks sneeuw, kou, mist en af en toe een bui, werd het een superweek in de Turtmannhütte in het Zwitserse Wallis.

Dag 1

der Wal Eva van de Waal en Fleur

Koen Post

“Nadat de instructeurs zijn gearriveerd en de spullen zijn verdeeld, gaan we op weg in de stromende regen die ons doorweekt. Terwijl we doorlopen om de Turtmannhütte op tijd te bereiken worden alle weertypen op ons losgelaten: sneeuw, regen en hagel. In de hut warmen we ons eerst op. Daarna de stijgijzers verdelen onder de groep en ze netjes op grootte instellen. Hierna lekkere spaghetti in de bloedhete huiskamer van de Turtmannhütte met prachtig zicht op de omringende gletsjers.”

Eva van der Wal

“Na een niet al te goede nacht waarin het veel sneeuwt, om zeven uur ’s ochtends ons eerste huttenontbijt; het valt best mee. We beginnen de ochtend met bekijken van het materiaal en het herhalen van de knopen.

Het is zo koud dat we na een tijdje onze vingers niet meer kunnen bewegen, dus gaan we naar binnen om wat warms te drinken. Onze gids Berni maakt uitgebreid kennis. Met hem nemen we ook nog wat knopen en technieken door. Tijd voor een lunchpauze, een rustige eerste dag. ’s Middags gaan we nog wel even weg, een stuk lopen over rotsen, en boulderen we op twee heel mooie rotsblokken. Aan het einde van de middag terug in de hut voor weer een gezellige avond!”

Dag 2

foto’s Coen Pijl | hoogtelijn 5-2011 |

55

Dag 3 Martijn Schneider

“De dag begint erg mooi. Een blauwe lucht met een paar wolkjes. Eerst moeten we tussen de twee grote rotsformaties door, genaamd ‘De Gassi’. Na een lang stuk lopen gaan we de gletsjer op, zonder stijgijzers want er ligt genoeg sneeuw. We moeten een pas vinden waar we de Seilrolle gaan oefenen. De pas wordt eerst zorgvuldig gecheckt door onze Bergführer. We trekken hem eruit met een Mannschaftzug. Hierna oefenen we zelf, wat nog helemaal niet zo gemakkelijk is. Er ontstaan hilarische variaties hoe de mensen naar beneden sprongen. Zo neemt iemand een zweefduik, niet voor de grap maar omdat hij denkt dat het zo moet. Daarna verandert het weer in no-time. We moeten snel van de gletsjer af. Als een goed geoliede machine schieten we de touwen op, rapen de materialen bij elkaar en zorgen dat we weg komen. We komen terecht in een ‘white-out’! Het ging zo snel, nu zien we bijna niets meer. We lopen snel aan touw van de gletsjer naar beneden. Het gaat gelukkig allemaal goed. Veel geleerd, een leuke spanning en weer een ervaring rijker!”

Dag 4 Jeroen Busch

“Deze ochtend snel op been, na een goed ontbijt. Een lange dag wordt het. Zoals de vorige dagen lopen we eerst naar Gassi.

Vandaar een steenachtig pad verder omhoog. Op een gegeven moment komen we op een gevaarlijk stuk, waar steenslag is ontstaan. We passeren het snel, maar het is ook erg steil en glad, vanwege de vele sneeuw. Het heeft namelijk gesneeuwd op deze hoogte. Na de pas is het nog een steil stuk naar de top van de Barrhorn (3610 m). We zijn allemaal blij dat we er zijn. Het plan is om nog de andere top van de Barrhorn te beklimmen, maar vanwege de mist zijn we gedwongen naar beneden te gaan.

We zijn redelijk vroeg terug dus is er nog tijd om de voor het avondeten de Seilrolle te oefenen.”

56 |

hoogtelijn 5-2011

Dag 5 Fleur de Waal

“We worden wakker en het eerste wat Willemijn zegt: ‘het is strak blauw buiten’. Chill, denk ik, we gaan naar de Cabane de Tracuit, onlangs de noodkreten van gisteren. Alle weerberichten hebben het lekker fout. Helaas verandert de lucht daarna binnen een uur van blauw naar grijs. Toch pakken we in met het idee naar de Cabane de Tracuit te gaan, terwijl de instructeurs weer een gezellig onderonsje hebben en een zware beslissing op hun schouders rust. Helemaal ready to go staan we in het stinkgangetje, maar de expeditie naar de Cabane wordt afgelast. In plaats daarvan gaan we naar de gletsjer op stijgijzers lopen. Verslagen lopen we voor de vierde keer naar ‘De Gassi’, waarvan ik elke steen van het paadje kan dromen. Kan iets anders de droom van het beklimmen van de Bishorn (die net in duigen is gevallen vanwege het weer) vervangen?

Mijn antwoord is ja! Nou ja, natuurlijk had ik graag willen klimmen, maar dit is ook top! Stijgijzers lopen op de gletsjer alsof er iets tussen je benen zit, zo wijd moet je je benen houden. Coen en Pim hebben een parcours uitgezet waarbij we over spleten springen, traverseren, achteruit lopen en niet te vergeten de Eckenstein!

Tuurlijk ontbreken de foto’s niet! En na een leuk, koud ochtendje keren we vroeg terug vanwege het slechte weer dat op komst is. We beginnen met de spelletjesmiddag. Die mag zeker niet ontbreken deze week!”

Joep van der Ven

Dag 6

“Helaas, na een week van gezelligheid en activiteit in en bij de Turtmannhütte gaan we weer naar huis. Om half elf moeten we beneden in het dal zijn, dus dan zou je denken: ‘voor een keer wat later opstaan!’ Maar jammer genoeg ook op de laatste dag moeten we om zeven uur opstaan om nog te kunnen frühstücken. Na het ontbijten nog even de laatste spulletjes inpakken en om acht uur staan we klaar voor de laatste hike. Daar gaan we, op weg naar de beschaving en een douche! Met zo’n beloning zit de spirit er natuurlijk goed in, dus we lopen flink door en zingen de hele weg. Rond half tien zijn we al in het dal en er is nog geen ouder te bekennen. We hebben dus nog wat tijd over en wat doe je dan?

Een dam bouwen in het riviertje bij de ontmoetingsplaats. Een half uur later is het helaas toch echt zo ver: de eerste ouders zijn er. Met pijn in het hart nemen we afscheid van elkaar. Met deze superweek vol ervaringen, klimmen, sneeuw, regen, stinken en kaartspelletjes in de hut zijn we allemaal weer een stap dichter bij zelfstandig klimmen gekomen.”

Dag 8

Willemijn van Leeuwen

“Regen, regen, regen en nog eens regen. Nou mijn verhaal van vandaag is af, dat is natuurlijk niet waar. Vandaag begint de dag eigenlijk best opgewekt. Het weer ziet er niet heerlijk uit, maar eigenlijk is dat niet zo erg. Het geeft ons in ieder geval het gevoel dat we niet voor niets onze tocht naar de Bishorn aan onze neus voorbij zagen gaan. En er zijn nog genoeg dingen te leren. Dus vertrekken we naar een klimtuin waar we verschillende technieken oefenen. Op weg naar de klimtuin komen we een tokkelbaan over een beek tegen, die wij als bergsporters niet onaangeraakt voorbij kunnen lopen. Iedereen is enthousiast, en zo begint ons avontuur bij de tokkelbaan. Na wat testritjes van de rugzak blijkt dat het remtouw niet goed werkt. Dit is niet veilig, oftewel: geen tokkelbaan vandaag. Met wat beteuterde gezichten gaan we verder naar de klimtuin waar we oefenen met prusiken en abseilen. Later in de middag begint het dan toch te regenen en gaan we terug naar de hut. Hier zitten we een, voor ons gevoel, hele lange middag uit met kaarten en warme chocomelk drinken. ’s Avonds genieten we van het uitzicht en gaan we om tien uur weer lief ons bedje in.

Dag 7 Floris Schneider

“Omdat onze gids vandaag vertrekt, besluiten we om vandaag te klimmen in de klimtuin die langs de route ligt naar het dal.

Onze instructeurs klimmen een paar routes voor. Vervolgens klimmen wij ze na. Ook leren we boven bij de standplaats nog een paar technieken om zelf te kunnen abseilen. Na meerdere klimroutes te hebben beklommen vervolgen we onze weg naar beneden. Daar leveren we de klimspullen van de NKBV in en wensen onze gids een goede reis. Hierna keren we terug naar de hut voor de laatste overnachting.”

Volg ee n k li m c u rs De jeug

us

dcursus in het Turtm het NKBV anntal zit -program voor 2012 m a, net als en -kamp opnieuw veel and en. Het n in ere jeugd ie u we progra op www.b c ursussen mma sta ergsport at eind d reizen.nl ecember

NKBV-jeugdcursussen De jeugdcursus met de Turtmannhütte (Wallis) als uitvalsbasis is van het niveau J-II, voor gevorderden in sneeuw en ijs. Er waren acht deelnemers tussen de 15 en 18 jaar die allen al een J-1 (beginnerscursus) of een andere J-II (gevorderdencursus) hebben gevolgd. Ze hebben weinig tot geen zelfstandige klimervaring. Deelnemers leren ijs- en gletsjertechnieken (zoals standplaatsbouw, stijgijzertechnieken, technieken voor spletenredding, zekeren) en eventueel klimmen in rots, abseilen. Ze doen vooral onder begeleiding ervaring op in het hooggebergte.

De deelnemers stromen door naar een J-II rots, J-III sneeuw en ijs of J-III rotscursus. De begeleiding bestaat uit twee NKBV-instructeurs en een UIAGM-berggids. hoogtelijn 5-2011 |

57

gemarkeerd ^^^ wandelroute ^^^ gemar

Alpiene sfeer De Vogezen vormen een Franse bergketen van 250 kilometer lang waar namen als Col de la Schlucht, Martinswand en Le Rainkopf doen vermoeden dat hier niet altijd Frans werd gesproken. Op vier uur rijden van Maastricht is het een prima plek voor een lang weekend bergplezier. In ons geval op sneeuwschoenen.

V

oor nog geen tien euro hebben we een boekje over sneeuwschoenwandelingen in de Vogezen op de kop getikt: 30 Balades à raquettes; de titel alleen al nodigt uit. Nummer zeven rept over twee meren, omringd door rotswanden in een heuse alpiene sfeer. Verder bladeren hoeft niet meer.

We laden de auto vol met warme kleren en rijden eerst langs de plaatselijke boulangerie voor een authentiek Frans ontbijt. Onderweg naar het startpunt passeren we een drukke col vanwaar twee skiliften vertrekken. Het is zaterdag en er ligt voldoende sneeuw. De laatste kilometers gaan de sneeuwkettingen onder om de niet geveegde Route des Crêtes te kunnen berijden. Pas op het

58 |

allerlaatste moment zien we het Lac Noir verscholen tussen wit besneeuwde bergwanden.

We laten de auto achter en binden de sneeuwschoenen onder.

Het eerste steile stuk voert over een glibberig besneeuwd paadje door het bos naar de poedersneeuw van een open vlakte.

Waar in het bos de kou bleef hangen, is het hierboven in het zonnetje goed toeven. We lopen verder langs het bos en stijgen door tot we de hoogvlakte Gazon du Faing bereiken. Hier hebben we een vrij uitzicht op het tweede meertje diep onder ons. Een laatste klimmetje brengt ons naar het hoogste punt van de trip. Vanaf de rotstoppen van de Taubenklangfelsen kijken we zo het Duitse

hoogtelijn 5-2011 | Tekst en foto’s Bram Munnichs

Schwarzwald in en zien we in de vage verte de Alpenreuzen glimmen. Aan de rotswanden die voor ons naar beneden storten, hangen heuse sneeuwluifels loom over de toppen heen. Het boekje heeft niets teveel gezegd.

rkeerd ^^^ wandelroute ^^^ gemarkeerd

in de Vogezen Route De gehele route duurt 3,5 à 4 uur en begint bij het stuwmeer Lac Noir (950 m). Achter het meer stijg je via een met rood vierkant met zwarte balk gemarkeerde route tot je op een col komt die gemarkeerd is met een paal Kreywasen-d’en-Haut, 1122 m. Hier sla je rechtsaf en stijg je verder, eerst langs het bos, dan door een stukje bos tot aan de top van de Altenkraehkopf. Verder rechtdoor tot aan het open Gazon du Faing en daar links aanhouden, de brede graat volgen tot aan de Taubenklangfelsen (1299 m).

Je loopt een klein stukje terug en daalt rechtsom af naar het Lac du Forlet (1070 m).

Draai om het meer heen en volg de route die met rode cirkels is aangegeven tot je weer uitkomt bij de col die gemarkeerd is met de paal Kreywasen-d’en-Haut. Vandaar dezelfde weg terug naar het Lac Noir.

Andere wandelingen

Het boekje laat dertig sneeuwschoenwandelingen op drie niveaus zien, variërend van 2 tot 6,5 uur.

Vier goed gemarkeerde sneeuwschoenroutes rondom het skigebied van Lac Blanc. www.lac-blanc.com/video/ toporandoraquette.pdf

Bergtop Looprichting

Gazon du Faing

Col Route Wegen

N Lac Noir

Paden Meren

Sneeuwcondities

Het sneeuwt ieder jaar in de Vogezen; je vindt er zelfs heuse skigebieden.

Maar controleer voor vertrek altijd de sneeuwcondities en de webcams.

Bijvoorbeeld op www.meteofrance.fr.

Kies het tabblad Montagne, onderaan staat ‘hauteur de neige hors piste’, daar kies je Vosges.

Taubenklangfelsen Lac du Forlet 0 km

Vervoer

De Col de la Schlucht is ’s winters niet met openbaar vervoer bereikbaar. Met de auto is het vanaf Utrecht 600 kilometer rijden

Accommodatie

Wij verbleven in een appartement in Le Verger; een door een Nederlands echtpaar gerunde oude boerderij waarin diverse appartementen

400 m

Kreywasen-d’en-Haut 1122 m

800 km

SAS Art Studio

en kamers zijn gemaakt: www.vakantiehuisvogezen.com

Documentatie

• 30 Balades à Raquettes dans les Vosges du Donon au Ballon d’Alsace, Anne et Jérôme Renac, editions Didier Richard, 2006.

• www.wandelen-vogezen.com • IGN-kaart Bleue TOP25 blad 3718OT Colmar, Kaysersberg, Le Bonhomme, pnr Ballons Des Vosges hoogtelijn 5-2011 |

59

>>> en route ^^^ sportklimroute ^^

Arête des Débrouillards losse rots 30 m

5b

4a 5a 3b/c 5a

3b/c

3c

In de Franse Drôme zijn tal van klimgebieden, veelal onbehaakt. Maar er zijn uitzonderingen en die bieden een juweeltje van een route, zo oordeelt Frank Husslage. puinhelling

e eerste twee touwlengtes van de graat zitten erop. Verticaal onder me klimt mijn maatje soepel omhoog in de warme septemberzon, voor me vlakt de graat af naar luchtig derdegraads terrein met een paar moeilijkere gendarmes in de komende vijf touwlengtes.

De afsluiting van deze ‘graat van de handigen’ zal straks weer een heel ander karakter hebben: de achtste touwlengte is een steile plaat nét naast de graat, waardoor je ineens tweehonderd meter lucht onder de zolen hebt. Van dit soort prachtige routes zijn er te weinig op de wereld.

Het is onvoorstelbaar dat de Arête des Débrouillards pas in 1998 geopend is. Vanuit de verte

60 |

gezien vrágen deze rotsen erom beklommen te worden. Ze vormen een prachtige, logische lijn die makkelijk te bereiken is vanaf de Grande Randonnée 9 en ze bieden de klimmer prachtig uitzicht op al het moois dat de Drôme rotsklimmers te bieden heeft.

Wellicht speelde de matige rotskwaliteit van de eerste touwlengtes een rol bij deze late ontsluiting. Als voorklimmer wil je soms wel een nutje of een bandlus leggen, maar onderin de route ben je hoofdzakelijk bezig om rotsen op hun plaats te laten liggen. Zo voelt het althans. Maar de in totaal 22 (hoofdzakelijk mep-)haken zitten op deze graat steeds op de juiste plaats: de nutjes zijn onderin niet echt nodig. Hogerop wordt de rots snel beter,

hoogtelijn 5-2011 | Tekst en foto’s Frank Husslage

en de mooie ruwe wrijvingsplaten geven je schoenen volop vertrouwen.

Vertrouwen dat ik hard nodig heb in de laatste, stevig naar rechts hangende touwlengte.

De grijze wand torent boven me uit. Ik tel drie mephaken, die er gelukkig zeer solide uitzien.

Gelukkig is aan het einde van de route het water al opgedronken en trekt mijn rugzak niet meer zo als ik vanaf de zeer riante standplaats de schuin weglopende spleet in klim: een misselijkmakende leegte is ineens alles wat er nog onder mijn schoentjes is. Maar de grepen zitten waar ze horen te zitten en de treetjes zijn heerlijk ruw. Alles klopt. Ook de afsluiting van deze route is absoluut een feest.

4c

SAS Art Studio

D

4c

^^ en route ^^^ sportklimroute ^^^

Klimmen in de Drôme

Vervoer

De Arête des Débrouillards is onderdeel van de Trois Becs. De Trois Becs op hun beurt vormen een groots kalkmassief in de Drôme en kennen eigenlijk alleen maar grote, semialpiene routes. De laatste jaren is in een paar routes gebroken met de strenge ethiek omtrent behaking en zijn ze volgeboord met haken. De Trois Becs worden vaak in één adem genoemd met het klimgebied Saoû en vormen slechts één van de letterlijk tientallen klimgebieden in een straal van vijftig kilometer. Met de twee topo’s kun je een heel klimseizoen vullen.

De route ligt op het noorden, dus is hij uitstekend geschikt voor een té hete zomerdag; perfect voor voor- en najaar.

De route is gewaardeerd als D+ en 5B obligatoire. Met een 2x50-metertouw kun je vanaf iedere standplaats abseilen naar het puinveld waarlangs je ook de bij de route aangekomen bent en sta je in vijf minuten weer op het pad van de GR 9.

De route telt in totaal 22 haken, waarvan een groot deel klassieke mephaken. Ze zitten precies waar je ze hebben wilt en zeker bovenin kun je goed nuts en friends kwijt.

Saillans is bereikbaar met de trein, maar daar lijkt het openbaarvervoerspoor dood te lopen. het is dus handiger om met een auto te reizen. Vanaf Saillans neem je de D156 naar het zuiden, richting Col de la Chaudière. Net voor het gehucht Les Auberts kun je in de bocht goed parkeren. Het gehucht zelf heeft een parkeerplaatsje én een waterkraan.

Vanaf de parkeerplaats volg je de langeafstandswandelroute GR 9 naar de Pas de la Motte. Na een klein uur tref je aan je rechterhand een puinveldje. Dit veldje zou je kunnen oversteken, maar een paar minuten verderop gaat, gemarkeerd door steenmannetjes, een vaag paadje door een steile boshelling naar het begin van de graat.

Dat is een stuk gemakkelijker.

Afdalen van de graat, en van de meeste standplaatsen, gaat via een abseil; in een paar minuten ben je weer terug op de GR 9. Dan wel nog vijf minuten doorlopen naar de pas, want van daar zie je de hele graat liggen én heb je een prachtig uitzicht op de hoogvlakte achter

de Trois Becs en op het Forêt de Saou.

Accommodatie

Overnachten kan op een van de tientallen campings die de Drôme rijk is, maar niet een daarvan lijkt op loopafstand van de rotsen te liggen.

Documentatie

• IGN-kaart blad 3118OT Dieulefit, schaal 1:25.000.

• Escalades dans le Diois, Dominique Duhaut & Manu Ibarra, Promo Grimpe 2006.

• Saoû : Les Trois Becs, Soyans, Pont de Barret, Bézaudun sur Bine, Grimper dans la Drôme, meerdere auteurs, Club Alpin Français Saoû Synclinal 2007.

hoogtelijn 5-2011 |

61

hienveld 1-2 fc.adv 27.3.2003 14.33 B&R Pagina 1

marilena Hervé Barmasse, Gressoney, Italy. Photo: Damiano Levati

Firmato digitalmente da marilena ND: cn=marilena, o=PUBBLIMARKET2, ou=PUBBLIMARKET2, email=marilena@pubblimarket2.it, c=IT Data: 2011.10.24 17:46:56 +02'00'

ATHLETE TESTED. EXPEDITION PROVEN. BEST-IN-CLASS OUTDOOR GEAR AND APPAREL. The North Face Summit Series collection is comprised of equipment and apparel designed to withstand the planet’s harshest environments. Premier, authentic, technical, innovative: The North Face Summit Series collection is built for those whose goal is to Never Stop Exploring . The same ethos that is reflected in the attitude of all the team in these Summit Series Specialist locations. ®

™

®

™

™

®

WIJ Wij VERZETTEN verzetten BERGEN bergen VOOR u U voor ist in SpecialSpecialist ineringen k e z r e v t rgspor bebergsportverzekeringen W.A. HIENFELD B.V.

W.A. Hienfeld b.v.

Postbus 75133

1070 AC Amsterdam

Postbus 75133, 1070 AC Amsterdam T 0031 (0)20 - 5 469 469 Telefoon 0031(0)20 - 5 469 469 F 0031 (0)20 - 6 427 701 Telefax 0031(0)20 - 6 427 701 E info@hienfeld.nl

E-mail

info@hienfeld.nl

Voor informatie: Koninklijke NKBV te Woerden

Voor informatie: Koninklijke NKBV te Woerden.

Kathmandu, Oude Gracht 256-264 - Utrecht Kathmandu, Kleine Overstraat 57 - Deventer Kompas Outdoor World, Nobelstraat 12 - Heerhugowaard Outdoor and Travel Outfitters, Fortuinstraat 17B - Bergen Op Zoom Outdoor and Travel Outfitters, Hogestede 4 - Roosendaal Schneider Outdoor, Verwerstraat 10/16 - Den Bosch Soellaart, Kleine Houtstraat 53 - Haarlem Zwerfkei Buitensport, Jaap Bijzerweg 10 - Woerden

030 2341499 057 0616584 072 5714342 016 4245655 016 5528305 073 6144307 023 5323735 034 8421648

GUARANTEED TO KEEP YOU DRY

OFFICIAL PARTNER

Föhnstorm bij de Schwarzhorn aan de Flüelapas in Zwitserland veroorzaakt flinke sneeuwdrift.

Warme wind en g r e b e d n i r e e W het Föhnwind kan in de Alpen grote weerverschillen op korte afstand veroorzaken.

Het is een complex verschijnsel. Belangrijk is om te weten hoe föhn ontstaat en hoe deze warme wind het weer in de Alpen beïnvloedt.

I

n principe is föhn de naam voor een warme valwind, maar de term wordt meestal gebruikt om de algehele weersituatie in de Alpen aan te duiden. Een föhnsituatie ontstaat als lucht een bergketen passeert. Aan de loefzijde wordt de lucht gedwongen te stijgen: stuwing. Stijgende lucht koelt af, met tien graden per duizend meter. Als er voldoende vocht in de lucht zit, ontstaan er wolken. Bij het ontstaan van wolken condenseert vocht in de vorm van waterdruppeltjes en daarbij komt energie vrij.

Deze vrijkomende energie warmt de lucht op. De stijgende lucht koelt daardoor niet meer zo snel af, nog slechts met zes graden per duizend meter. Als de wolken dicht genoeg worden, gaan de wolkendruppeltjes samenklonteren en gaat het regenen of, hoger op de berg, sneeuwen. Zodra de lucht aan de andere kant van de berg gaat dalen, is een groot deel van het vocht uit de lucht

verdwenen door de neerslag. Er is geen energie meer nodig om de bewolking op te lossen en de dalende lucht kan met tien graden per duizend meter opwarmen. Dit zorgt aan de lijzijde voor onbewolkt weer met droge, warme lucht. Dit noemen we föhn.

Tijdens een föhnsituatie zijn er dus gebieden waar het bewolkt is met neerslag - aan de loefzijde van de berg - en waar het zonnig en warm is - aan de lijzijde van de berg.

Dit is de klassieke verklaring voor het föhneffect. In veel gevallen is deze verklaring niet voldoende. Zo komt het regelmatig voor dat er föhn ontstaat zonder neerslag en soms zelfs zonder bewolking aan de loefzijde van de berg. Door bijvoorbeeld een stabiele opbouw van de atmosfeer aan de loefzijde, zoals bij een inversie stroomt alleen de lucht hoger in de atmosfeer over de bergkam.

Tekst en foto’s Nander Wever | hoogtelijn 5-2011 |

63

Föhnmuur op de

föhn. Links: het angrijkste mechanismen voor bel e twe de van ve rga wee aan de loefzijde.

Schematische tijdens stuwing en neerslag de zij lij de aan ht luc van opwarmen ouw aan de loefzijde. een stabiele temperatuursopb r doo kt zaa oor ver n föh : Rechts Een stabiele opbouw betekent dat deze lucht relatief warm is ten opzichte van de lucht bij het aardoppervlak. Gaat deze lucht vervolgens dalen, dan veroorzaakt de begeleidende opwarming met tien graden per kilometer föhn.

Weerscheiding

De scheiding tussen het stuwings- en het föhngebied ligt vaak rond hoge bergketens. Soms is de grens heel duidelijk merkbaar als je via een tunnel onder zo’n gebergte door rijdt. Aan de ene kant van de tunnel is het bewolkt en regenachtig, aan de andere kant schijnt de zon volop. Vaak is er dan vanuit de lijzijde van de berg een wolkenmuur te zien die de grens van de stuwing aangeeft. Deze föhnmuur ziet er vaak dreigend uit, alsof er slecht weer over de bergen komt aangerold. Maar heel vaak blijft een föhnmuur hangen op de bergketen die de weerscheiding vormt.

Dit kan lang zo blijven, van enkele uren tot soms dagen. Alleen bij een sterke luchtstroming over de Alpen wordt de föhnmuur soms verder het föhngebied in geduwd. Dan kan daar ook bewolking en neerslag ontstaan.

Door het passeren van de bergketen, is de lucht op en neer gaan golven. In deze luchtbewegingen ontstaan vaak lensvormige wolken aan de lijzijde: de zogenaamde altocumulus lenticularis, ook wel föhnvisjes genoemd. Ondanks de soms hoge windsnelheden, lijken de wolken zich niet te verplaatsen.

Föhnwind

Hoewel föhn aan de lijzijde mooi weer lijkt te brengen, is het zeker niet altijd ideaal klim- of wandelweer. Tijdens het passeren van de bergketen wordt de lucht veelal met kracht over de berg geperst. Het kan dus zeer hard waaien. Regelmatig bereikt de wind in de föhngebieden een heuse stormkracht. Het is een

64 |

hoogtelijn 5-2011

misverstand dat die altijd warm is. De lucht warmt pas op tijdens het dalen. Daardoor is het vooral in het dal warm terwijl rond de bergtoppen een snijdend koude wind kan blazen.

Ook voor toerskiërs en freeriders is de föhnwind vervelend. Het sneeuwdek is minder stabiel door de snelle temperatuurstijging en er kunnen gemakkelijker lawines worden losgetrapt. Door de warmte wordt de sneeuwkwaliteit minder. De harde wind verplaatst grote hoeveelheden sneeuw; daarbij ontstaan driftsneeuwplakken die skiërs gemakkelijk als een lawine kunnen lostrappen. Op plekken waar de wind de sneeuw erodeert blijft een harde sneeuwlaag over.

De Alpen zijn west-oost georiënteerd. Voor een luchtstroming vanuit het westen vormen de Alpen slechts een kleine blokkade en treden er slechts lokaal föhneffecten op. Voor noordelijke of zuidelijke luchtstromingen vormen de Alpen een brede blokkade.

Bij wind uit die richtingen kan er een sterk föhneffect optreden.

Noordelijke stuwing

Bij noordelijke stuwing - of zoals de Duitsers zeggen: Nordstau stroomt lucht vanuit het noorden naar de Alpen toe. Aan de noordkant van de Alpenhoofdkam vindt stuwing van de lucht plaats, waar dan bewolking en neerslag ontstaat. Het gaat om een groot gebied: de Franse Noord-Alpen, Berner Oberland, MiddenZwitserland en het noorden en midden van Graubünden en het grootste gedeelte van de Oostenrijkse Alpen.

De Franse Zuid-Alpen, de Italiaanse Alpen, Ticino, Südtirol en de Dolomieten hebben vaak prima weer onder invloed van de föhnwind als gevolg van zo’n noordelijke stuwing. Het effect in Wallis en de Bernina is wisselend.

Een noordelijke stuwing ontstaat als de luchtdruk ten westen van de Alpen hoger is dan ten oosten ervan. Dit zorgt ervoor dat in de

Zuidföhn in Wallis. De wolken stuwen zich omhoog aan de Italiaanse kant van de bergkam.

Alpenhoofdkam bij de Matterhorn.

Föhnvisjes zijn een teken van een heersende föhnsituatie.

hop Works

Weer in de bergen Wil je meer weten van het weer in de bergen? Volg een workshop!

€ 40,

, 5 3

€ n

lede KBV-

N voor

Je leert weerkaarten en weerberichten interpreteren, weerpatronen herkennen en voorspellen, en waar je betrouwbare weerinformatie kunt vinden om goed voorbereid op pad te gaan.

De workshop is vooral theoretisch, maar je gaat ook naar buiten voor praktijkvoorbeelden. Meteoroloog Frans Versteegen leert je de kneepjes van zijn vak op drie locaties in Nederland. Kijk voor actuele data en locaties op www. nkbv.nl/workshops. De eerste workshop is al 26 november.

West-Alpen het weer vaak minder slecht is dan in de Oost-Alpen.

Vaak volgt na een noordelijke stuwing een weerverbetering vanuit het westen.

Zuidelijke stuwing

Bij zuidelijke föhn stroomt de lucht vanuit het zuiden richting de Alpen. Hierbij draait het plaatje zich om. De stuwing vindt nu aan de zuidzijde plaats. Dit leidt tot slecht weer in de gebieden die met noordelijke stuwing mooi weer hebben en vice versa. De zuidelijke stuwing veroorzaakt vaak een sterkere opwarming van de lucht in föhngebieden dan de noordelijke stuwing. De luchttemperatuur kan in het noorden soms wel vijftien tot twintig graden hoger zijn dan aan de zuidkant van de Alpen. Dit komt doordat de lucht vanuit het zuiden warmer is dan die vanuit het noorden.

Föhnmuur boven de Walliser Breithorn.

Föhn vanuit het zuiden is vaak een waarschuwing voor een gevaarlijke weersituatie. Meestal ligt er dan ten westen van de Alpen een lagedrukgebied met een koufront. Dit veroorzaakt een zuidelijke luchtstroming, waardoor de zuidföhn kan ontstaan. Aan de noordkant van de Alpen kan het dan lange tijd mooi weer zijn, omdat de föhn het koufront vertraagt. Maar opgepast: de overgang van föhn naar het koufront gaat vaak erg abrupt!

Voorkomen

Föhnsituaties ontstaan alleen als er grote verschillen in luchtdruk zijn. Dat gebeurt vooral in het winterhalfjaar. Daarom treden föhnsituaties vaker in de winter op dan in de zomer.

Het zijn vrijwel altijd dezelfde bergketens die de scheiding tussen stuwing en föhn vormen. Zo speelt de bergketen in Wallis op de grens tussen Italië en Zwitserland vaak een hoofdrol bij het ontstaan van de zuidföhn en het Berner Oberland fungeert als weergrens tussen slecht weer in het noorden en mooi weer in Wallis. In Frankrijk is de Lombarde bekend. Dit is een luchtstroming vanuit Italië, waarbij de lucht aan de Italiaanse kant van het grensgebergte met Frankrijk gestuwd wordt. In dit grensgebergte kan veel neerslag vallen, terwijl verder westelijk het föhneffect merkbaar is.

Meer weten over het we er?

Sc

haf de nieuwe praktische NK BV-brochure ov bergweer aan. er Hij is verkrijgb aar vanaf 1 de 2011 in de web cember winkel: www.nk bv.nl/webwin Slechts € 1,kel

hoogtelijn 5-2011 |

65

Test: Sneeuwschoenlopen kan iedereen; de techniek is eenvoudig. Dat verklaart de toenemende populariteit van deze winterbergsport. En dat verklaart het toenemende aanbod aan moderne sneeuwschoenen in buitensportwinkels. Maar welke moet je hebben? Hoogtelijn testte zeven modellen en wijst je de weg.

E

en Hoogtelijn-testteam van twee vrouwen en drie mannen toog het afgelopen voorjaar naar Schladming in Oostenrijk om de sneeuwschoenen te proberen. Ze gingen op pad in sneeuw/ijs van variërende samenstelling en met verschillende hellingshoeken, en onder verschillende weersomstandigheden. Lekker warm in het zonnetje die raquettes - zoals de Fransen ze noemen - onderbinden is immers een stuk eenvoudiger dan met verkleumde vingers in een natte winderige mist. Elk paar sneeuwschoenen is door alle testers enkele uren gedragen, waarna zij telkens direct hun ervaringen met de desbetreffende sneeuwschoenen hebben genoteerd. Hoe lopen de schoenen onder verschillende omstandigheden? Hoe is hun draagvermogen? Hoe werkt de stijghulp en hoe makkelijk trek je ze aan en uit? In de tabel kun je lezen tot welk oordeel de testers zijn gekomen. Er is één uitzondering: de wandelgids had zelf een paar sneeuwschoenen van Salewa, die een van de testers heeft geprobeerd. De bevindingen zijn ook te vinden in de tabel, maar berusten dus op het oordeel van één tester.

Donald Duck

Een paar steile klimmetjes en afdalingen maken meteen duidelijk dat je niet alle sneeuwschoenen over één kam kunt scheren. Bepaalde typen zijn duidelijk ontworpen

Sneeuwschoenwandelen: wat neem je mee?

Bergwandelschoenen van het type B/C zijn geschikt voor sneeuwschoenlopen.

Schoenen met een waterdichte ademende voering zijn warmer; een voordeel in de winter. Kleed je niet te dik aan. Je gaat de nodige fysieke inspanning leveren en krijgt het dus warm. Een goede bergsportbroek (van bijvoorbeeld Schoellermateriaal), gamaschen en een windstopper fleece of softshell met daaronder één of meer lagen thermo-kleding zijn voldoende. Verder dunne handschoenen, muts en zonnebril. In de rugzak een extra wind- en waterdichte broek en jas, en een extra laag kleding voor als je pauzeert of het weer omslaat. Daarnaast wandelstokken, warme handschoenen, zonnebrand, navigatiemateriaal (kaart en kompas) een ehbo-kit , reddingsdeken (!) en genoeg eten en drinken.

66 |

hoogtelijn 5-2011 | Tekst en foto’s Ico Kloppenburg

om er een serieuze helling mee op te gaan. Andere zijn vooral geschikt om in (licht) glooiend landschap te lopen.

Moderne sneeuwschoenen lijken in de verste verte niet meer op de tennisrackets waarop Canadese woudlopers - en Donald Duck - zich zo’n vijftig jaar geleden in de sneeuw waagden.

Grofweg vind je in de winkel op dit moment twee typen sneeuwschoenen. Het ene is met punten (spikes) onder het frame, waarmee de sneeuwschoen zich in de (harde) sneeuw moet vastbijten. De modellen van TSL en Salewa werken met dit principe. Het tweede type heeft een metalen rand onder het frame, vaak met inkepingen en vertandingen die zich in de sneeuw vastbijten. Dit principe wordt bij de merken MSR en Tubbs toegepast.

Sneeuwschoenen met een metalen gekarteld frame onder de schoen hebben een betere grip dan de sneeuwschoenen met spikes. Dat verschil manifesteert zich vooral in geaccidenteerd terrein met harde sneeuw en ijs. Daar wordt snel duidelijk dat de sneeuwschoenen met alleen spikes prima zijn voor glooiend terrein, maar het op wat steilere hellingen met opgevroren sneeuw laten afweten. Zeker in de afdaling levert dat soms angstige momenten op. Desondanks prijzen fabrikanten de sneeuwschoenen met spikes aan als geschikt voor bergachtig terrein.

Hard of zacht

Sneeuwschoenen zijn verschillend opgebouwd: de meeste modellen hebben een harde kunststof top, terwijl een model als de Lightning Ascent van MSR een flexibele bovenlaag heeft die is opgespannen in een metalen buitenframe. De test leverde geen merkbare voor- of nadelen van hard- of soft-top op.

Het oppervlak van de geteste modellen sneeuwschoen varieerde nogal, van groot (MSR Lightning Ascent) tot redelijk klein (MSR

Veiligheid voorop!

Lopen op sneeuwschoenen is lekker ongecompliceerd en vraagt weinig techniek. Toch blijft het een buitensport met risico’s. Wie in de winter de bergen in gaat, moet bedacht zijn op de nachtmerrie van elke wintersporter: lawines. De sneeuwschoenwandelaar moet in principe dezelfde voorzorgsmaatregelen nemen als de ‘backcountry’ skiër. Let dus op de lawinewaarschuwingen! Neem pieps, sonde en schep mee en - minstens zo belangrijk - weet hoe je het materiaal moet gebruiken als er iets gebeurt.

Verder is kennis van het weer van groot belang. Onderkoeling of uitputting zijn in de winter reële risico’s. Raadpleeg het weerbericht vooraf.

Twijfel je aan de veiligheid? Aarzel niet en huur een wandelgids in. Dat is meteen een mooie manier om veel over de omgeving te weten te komen.

sneeuwschoenen Moderne tennisrackets voor de winterbergsport Evo). Hoe groter dat oppervlak, hoe groter het drijfvermogen in de sneeuw. Daarmee is direct het verschil tussen zogenaamde mannen- en vrouwenmodellen geduid. De fabrikanten gaan er voor het gemak van uit dat vrouwen lichter zijn dan mannen, dus met kleinere sneeuwschoenen kunnen volstaan. Voor bepaalde modellen, zoals die van MSR, zijn extensies verkrijgbaar zodat het drijfvermogen kan worden vergroot. Handig voor zwaardere gebruikers of wandelingen in losse poedersneeuw. Tijdens onze test beschikten we niet over dergelijke verlengstukken; daarom daarover geen oordeel.

Het draagvermogen bleek bij alle geteste modellen in orde te zijn. Dat betekent echter niet dat je in donzige poedersneeuw aan de oppervlakte blijft. In dergelijke sneeuw zak je met elk gewicht en met elke sneeuwschoen gemakkelijk tot over je knieën weg en is lopen een inspannende bezigheid. Toch helpen ze; zonder sneeuwschoenen zak je nog dieper weg en kun je echt niet lopen. Het draag- of drijfvermogen bleek overigens veel minder doorslaggevend voor de testers dan andere factoren, zoals aan- en uittrekken of grip in de sneeuw.

Een stijghulp is een handige verhoging die je onder je hak kunt zetten als je een helling opklimt. Daarmee ontlast je de kuiten.

Belangrijk is dat je die stijghulp eenvoudig in en uit kunt schakelen en dat hij degelijk is geconstrueerd.

De stijghulpen van MSR zijn slechts met moeite in de stijgstand te zetten - en met nog meer moeite weer terug. Meningen van de testers lopen op dit punt uiteen van ‘hopeloos’ tot ‘een trucje dat je even onder de knie moet krijgen’. Het inschakelen van de stijghulp was één van de weinige minpunten van de Tubbs. Er is bij dat model veel kracht nodig voor het in- en uitklappen. TSL heeft hiervoor de beste oplossing gevonden. Bij beide geteste modellen was het een fluitje van een cent.

Binding

Daarnaast is van belang hoe de bergschoen op de sneeuwschoen gefixeerd wordt: de binding dus. Je moet sneeuwschoenen onder alle omstandigheden gemakkelijk kunnen aantrekken en, ook belangrijk, ze moeten goed blijven vastzitten. De modellen van MSR zijn op dit punt anders dan die van de andere merken. Ze werken met rubberen bandjes die je over de bergschoen heen vast moet zetten. Vrijwel alle testers vinden dit lastig, zeker met handschoenen aan. Te strak aantrekken zorgt bovendien voor drukpunten door de wandelschoen heen en daardoor voor pijnlijke en koude voeten. Voor grote schoenen zijn de bandjes soms aan de korte kant. Ook is onduidelijk hoe ver de bergschoen naar voren geplaatst moet worden in de binding.

Comfortabel

Bij de andere modellen is die duidelijkheid er wel: je schuift de punt van je schoen in de binding en je trekt vervolgens een combinatie van banden rond de hak en over de wreef van de schoen vast. Bij TSL en Tubbs werkt dit prima. Over de binding van TSL rapporteert één tester dat die een drukpunt op de wreef oplevert. Het losmaken van de sneeuwschoenen gaat bij alle modellen zonder problemen.

De modellen van TSL moeten trouwens met een schuifsysteem op maat van de schoen worden gezet, zoals dat bij stijgijzers ook het geval is. Dat is even ‘pielen’, maar je hoeft het maar één keer te doen. En dat kan ook comfortabel thuis of in de berghut.

Bij alle modellen beweegt het deel waarop de schoen gefixeerd is in het frame. Daardoor wordt het afwikkelen van de voet mogelijk. Onder de tenen van de voet zitten - net als bij een stijgijzer - punten die zorgen voor meer grip op harde of ijzige sneeuw in geaccidenteerd terrein. De kwaliteit van deze punten verschilt nogal. Die van Tubbs bieden de meeste grip. Dat komt doordat onder de schoen niet alleen voorpunten zijn aangebracht maar een compleet metalen stijgijzer (in de vorm van een hoefijzer) dat zich vastbijt in de ondergrond.

Ten slotte is er nog een groot risico bij het lopen op sneeuwschoenen: er kan zich een sneeuwbal onder de voet vormen, waardoor uitglijden dreigt. De meeste modellen hebben daar geen last van. Het geteste model van Salewa, dat slechts door één tester is gedragen, had er erg veel last van. Salewa heeft laten weten dit probleem bij de nieuwe hoogtelijn 5-2011 |

67

Merk

MSR Lightning Ascent

MSR Evo

MSR Evo Ascent

TSL Explore Easy

geaccidenteer terrein

glooiend terrein

geaccidenteerd terrein

geaccidenteerd terrein

loopgemak









draagvermogen









verijsde ondergrond









stijgen









stijghulp + bediening









dalen









traverseren









aantrekken









fixatie aan de voet









robuust









bottage (sneeuwbal)









totaal aantal sterren

44

42

42

40

gewicht fabrikant

1785

1640

1845

1860

gemeten gewicht

1815

1700

1870

1900

€ 299,90

€ 199.00

€ 239.90

€ 107.35

volgens fabrikant bedoeld voor

prijs extra conclusie

handige opbergzak Mannenmodel, dat ook door de dames werd gewaardeerd. Enige model zonder hardplastic top.

Solide grip. In lengte uitbreidbaar voor meer draagvermogen.

Duurste model uit de test.

Zonder poespas met degelijkheid die je van MSR verwacht.

Door de discussie over de al dan niet makkelijk te bedienen stijghulp moet dit model het doen met de derde plek.

2

3

positie

Robuuste all-rounder van MSR. Minpuntjes: de bandjes om de schoen mee te fixeren zijn kort voor grote schoenen.

Voordelige eenvoudige sneeuwschoen. Beste model stijghulp uit de test. Helaas gevoelig voor ijsvorming rond het scharnierpunt en weinig grip op opgevroren sneeuwhellingen.

4

5

Hinderlijke sneeuwklonten in het scharnier van de TSL-sneeuwschoenen.

sneeuwschoenen te hebben opgelost. Bij de modellen van TSL ontstaan hinderlijke sneeuwklonten in het scharnier.

Winnaar

Over de uitkomst van de test zijn onze testers het in grote lijnen eens. Toch blijft het persoonlijk hoe bepaalde eigenschappen van een sneeuwschoen worden ervaren. De één heeft meteen het trucje door, waarmee een stijghulp omhoog moet worden gezet. De ander blijft ermee worstelen.

Ook zijn bepaalde typen sneeuwschoenen meer geschikt voor mensen met een grote schoenmaat en een bijpassend gewicht, terwijl andere zijn gemaakt voor lichtere types. Dat wordt meestal vermeld in de verkoopinformatie met de aanduiding mannen- of vrouwenmodel. Sneeuwschoenen zijn dus niet zonder meer uitwisselbaar.

Goed beschouwd is het een prestatie dat de vijf testers alle zeven modellen pasten terwijl hun schoenmaten stevig uiteen liepen (maat 36 tot maat 46). De brede MSR Lightning Ascent is volgens de fabrikant een mannenmodel, maar de dames waren er toch van gecharmeerd.

TSL Escape Easy

Tubbs Flex Alp

Salewa Tacul light 2.0

geaccidenteerd terrein

geaccidenteerd terrein

geaccidenteerd terrein



































































37

45

33

1830

1995

2220

1860

2100

€ 119.95

€ 199.90

€ 119.95

handige opbergzak Lijkt erg op het andere TS-model. De spikes geven onvoldoende grip en dus een onzeker gevoel op harde of verijsde sneeuw.

6

Scoort op alle punten goed tot zeer goed en dus de terechte winnaar van de test. Zeker in alle typen terrein. Combineert de grip van een goed stalen frame en stijgijzer met vlot aantrekken. Enige puntje van kritiek: de stijghulp die zich wat lastig laat inklappen.

1

Beperkte grip op verijsde sneeuw en de bottage nodigden de andere testers niet uit om dit model te proberen.

7

De tabel geeft voor elk model sneeuwschoen een waardering voor de verschillende eigenschappen die van belang zijn. De cijfers zijn een gemiddelde van de score die de afzonderlijke testers aan de modellen gaven. Het totaal bepaalt de uiteindelijke rangorde die uit de test komt. Met als winnaar de Tubbs.

Wel getest, maar niet in de test In de test was ook een model van VAUDE opgenomen. De ervaringen van het testteam waren niet bijster positief. Uit de terugkoppeling naar de Zuid-Duitse firma kwam de aap uit de mouw. Het testteam had per abuis een sample meegekregen in plaats van het definitieve model dat op de markt is gebracht. In het definitieve zijn de pijnpunten aangepakt, aldus VAUDE. De Morpho Trimove heeft spikes en twee metalen stijgijzerpunten onder de voorvoet.

Sneeuws

choenl

open me De NKBV t de NK biedt van BV januari t/ en tochte m n wellness vanuit berghutten april cursussen ho ,p Zwitserla tels in Oostenrijk ensions en , Tsjechië nd en Fra nkrijk. , Italië,

K i jk v o o op w w w. r het u itgebr b er g s p o e r tr ei ze ide pr o g r a m m a n.n l

Uiteindelijk was er eensgezindheid over de winnaar van de test. De opvallend oranje gekleurde Tubbs werden unaniem door het testteam gekozen als de beste sneeuwschoenen. Minder duur dan de schoenen van MSR en ook nog eens heel erg allround. Het was zoals Anouk op haar testformulier schreef: “De Tubbs waren erg fijn om op te lopen en aan te trekken. Het enige nadeel was de bediening van de stijghulp.” Of, in de woorden van Stefan: “Lekkere handzame schoen, heel gemakkelijk aan en uit te trekken!” Ook de wandelgids, met wie we op pad zijn geweest, was het volmondig eens met deze conclusie. Hij was zelfs zo van de Tubbs gecharmeerd dat hij probeerde zijn eigen Salewa’s ervoor in te ruilen!! hoogtelijn 5-2011 |

69

Luchtige rugzak

Een stabiele rugzak dragen en toch de wind langs je rug voelen strijken. Dat kan met de sterk verbeterde Freeflow-rugzakken van Berghaus. Ze zijn verkrijgbaar in de volumematen 20 tot 40 + 10 liter. Het rugpand wordt gevormd door een sterke flexibele kunststof plaat die een klein beetje van de rug af staat. Doordat die kromming gering is, blijft de rugzak gemakkelijk in te pakken. Het afgebeelde damesmodel (20 liter) is een complete dagrugzak met onder andere een regenhoes, een compartiment voor de waterzak, bevestigingslussen voor wandel­ stokken en een afneembare heupband.

Prijs: € 69,95 Ledenprijs: € 59,46 Meer info: www.berghaus.com

50 , 0 € 1 kor Leden

Wolletjes

Merinowol is echt niet voorbehouden aan die ene Nieuw-Zeelandse fabrikant, ook al lijkt het er soms wel op in Nederland. Patagonia mixt de wol met 20 procent polyester. Een risico voor de neus, zul je misschien denken.

Maar dat valt reuze mee. Een paar dagen in hetzelfde shirt is geen (geur-)probleem. Het Merino 2 lightweight crew shirt sluit perfect aan op je lichaam en biedt een aangenaam iets langer rugpand.

En - ook leuk - het ziet er hip uit. Daarnaast zijn er Merino 3 midweight shirts al dan niet met rits of capuchon en lange onderbroeken in de 2- en de 3-uitvoering. En zoals we van Patagonia zijn gewend: de wolletjes worden milieubewust volgens de Bluesign standaard gemaakt.

Prijs: € 70,- (lightweigt shirt) Informatie: www.patagonia.com

r

ij Beve

ting b

Markt &

Kokosnoten

Het Britse merk Rab mengt merinowol met kokosnootvezel - hoe verzin je het? - en maakt daarmee verrassend goede ondershirts.

Door deze Cocona technology toe te passen worden de positieve eigenschappen van de merinowol versterkt. Waar 100 procent merinowol nat kan worden en blijven, zorgt de mix met Cocona ervoor dat het shirt sneller droogt, zo’n vijf keer sneller maar liefst. En wat de zweetgeur betreft... het klinkt misschien wat onsmakelijk, maar de redactie heeft het getest. Hang je het shirt na intensief gebruik een nachtje uit, dan is alle geur verdwenen en kun je het zo weer dragen. Na vijf keer onze neus er ongestraft in te hebben gestoken dachten we dat het toch wel tijd werd voor de wasmachine. Ook handig: je kunt de Meco baselayers gewoon in de gekleurde was mikken. Geen gedoe met wolwasprogramma’s.

Prijs: € 59,95 (lange mouwen) Informatie: www.rab.uk.com

Expeditiemuiltjes

La Sportiva heeft zijn winter/expeditieschoen Batura een nieuwe boost gegeven. De Batura 2.0 heeft een GORE-TEX-voering en een geïntegreerde stretch GORE-TEX gamasch. Door het gebruik van carbon blijft het gewicht zeer beperkt: minder dan 900 gram per schoen.

De schoen is uitvoerig getest door maar liefst veertig berggidsen en Simone Moro die ermee de 8035 meter hoge Gasherbrum II in Pakistan heeft beklommen. De ontwikkeling van de schoen heeft in totaal meer dan twee jaar in beslag genomen. Dan moet hij wel een toppertje zijn.

Prijs: € 375,Informatie: www.lasportiva.com

70 |

hoogtelijn 5-2011

Correctie

In de vorige Hoogtelijn is per abuis een verkeerde afbeelding geplaatst bij de tekst over de R3 Madpad van Madrock. Dit is de echte R3 Madpad.

Ledenkorting

Voor luie toerskiërs

Dat is nog eens handig: Nordica denkt aan de luie toerskiër. Wie ski’s uit de Side Country collectie kiest, kan daar direct op maat gesneden vellen bij aanschaffen. Gezamenlijk kenmerk van de ski’s is de i-core-constructie met een zeer lichte combinatie van hout en kunstof . Daardoor zijn ze tot twintig procent lichter dan de oude modellen. De houten kern zorgt voor genoeg stijfheid, zodat de skiër ook in de afdaling niets tekort komt.

De Fuel i-core is met 78 millimeter onder de voet breed genoeg voor alle sneeuwcondities; hij voelt zich net zo thuis op echte voorjaarsfirn als in een verse laag poeder. Wie vooral verse poeder skiet, is beter af met de bredere modellen, zoals de Burner i-core (84 mm). Side Country biedt bovendien nog bredere modellen voor de die-hard freeriders.

Prijs: € 379,00 (Fuel i-core); € 429,95 (Burner i-core) Skivellen: 169,95 Meer info: www.nordica.nl

15% korting op totale Berghaus­ collectie bij Bever Berghaus, sponsor van het Nederlands Team Sportklimmen, heeft een mooie collectie kleding en rugzakken.

Leden van de NKBV krijgen op vertoon van hun lidmaatschapspas 15% korting op de totale collectie van Berghaus bij Bever *. In deze Markt & Materiaal tref je twee voorbeelden aan; bij Bever kun je nog veel meer exclusieve NKBV‑aanbiedingen vinden. *D eze actie is geldig t/m 5 december 2011. Niet geldig in combinatie met andere kortingsacties.

l aa i r e t a M Groene vorm

€ 48, orting

k Leden

ver

bij Be

VAUDE is in groene vorm. Het Zuid-Duitse bedrijf werkt hard aan een milieuvriendelijke productieproces. Het Grand Combin Jacket heeft het eigen Green Shape label en het Bluesign label. Bluesign staat voor een onafhankelijke standaard voor de textielindustrie die het gebruik van schadelijke stoffen minimaliseert.

De lichtgewicht tweelaags jas met Sympatex-membraan heeft een prima ademend vermogen. De verwijderbare snowskirt maakt het geschikt voor zowel sneeuwactiviteiten als allerlei andere bezigheden gedurende het hele jaar. Technische details: voorgevormd bij de ellebogen, stretch materiaal bij de schouders, diverse zakken waaronder een speciale binnenzak voor de skibril, verwijderbare en afstelbare capuchon en onderarmventilatie.

Onverwoestbare klassieker

Niet voor niets zit het Arctic Gemini jacket van Berghaus al weer even in de collectie van Berghaus.

De tweelaags GORE-TEX performance shell is lekker licht en garandeert een uitstekende bescherming tegen regen en (natte) sneeuw.

Het uitritsbare fleecevest zorgt voor een goede isolatie.

Samen vormen ze een comfortabel winterjack; afzonderlijk zijn ze ook ’s zomers goed inzetbaar. De pasvorm is relatief ruim en lang, wat het jack ideaal voor wandelaars maakt.

Prijs: € 319,95 Ledenprijs: € 261,95 Meer info: www.berghaus.com

Prijs: € 300,Informatie: www.vaude.nl

Twee keer zo snel

Met het nieuwe Dermizax-membraan NX is het ademend vermogen van de waterdichte en ademende kleding van Bergans verdubbeld.

Waterdamp-moleculen gaan er twee keer zo snel doorheen. Zo zou een drager van het Isogaisa Jacket ook bij een stevige inspanning niet oververhit raken.

De ritssluiting is diagonaal. De hoog ingezette zakken zijn ook bij het dragen van een heupgordel nog goed bereikbaar.

Het Isogaisa-jacket is er in een heren- en een damesmodel en voor de winter is er ook een met Primaloft gevoerde versie die je lekker warm houdt.

Prijs: € 470,Informatie: www.bergans.no hoogtelijn 5-2011 |

71

>>> Recensies ^^^ signalementen ^^

Van top naar top Dit boek is ideaal om een avond door te bladeren en een keuze te maken voor een volgende bergwandelvakantie in de Oostelijke Alpen. In de ogen van de auteurs Andrea en Andreas Strauss zijn de beschreven bergtoppen het prototype van te beklimmen bergen vanwege het uitzicht en de roep van de 3000-metergrens. In totaal zijn zestig een- en tweedaagse tochten beschreven. De keuze van de tochten is niet echt verrassend. De obligate toppen net boven of onder de drieduizend meter zijn opgenomen. En dat in een gebied dat oost-west loopt van de Triglav tot de Piz Julier. En van de Watzmann in het Noorden tot de Piz Brenta in het zuiden.

Degene die de tochten uit dit boek wil afvinken moet aardig wat afreizen. De bestemmingen liggen ver uit elkaar; dat is een nadeel van dit soort boeken die thematisch aan een groot gebied worden opgehangen. Wie er niets voor voelt om veel te reizen, zit met een ander nadeel. Veel gewicht aan boek(en) waarvan hij relatief weinig gebruik maakt onderweg.

Maar daar staat tegenover dat de beschrijvingen helder zijn. De foto’s maken in veel gevallen duidelijk dat de bijbehorende tocht echt de moeite waard is om te maken. [Pieter Dirksz]

3000 Drüber und drunter Andrea en Andreas Strauß, Rother, 2011 ISBN 978-3-7633-3064-5 Prijs: € 25,-

72 |

Bergen in woestijn, oerwoud en savanne In 1988 deed ik mijn eerste Afrikaanse berg: de Kilimanjaro. Ondertussen zijn we dik twee decennia verder en heb ik zo’n beetje alles wel beklommen of bewandeld wat boven de Afrikaanse woestijnen, savannes of oerwouden uitsteekt.

En wat vind ik het jammer dat deze gids pas nu uitkomt en niet in 1988 al bestond.

Ondanks de charme van het napluizen van obscure boekjes, het faxen en later e-mailen met kenners van de rimboe en het via-via een Touareg met zijn kamelen regelen om door de woestijn aan de voet van een berg te komen, heeft het zo zijn voordelen om bijvoorbeeld thuis al te weten welke uitrusting je zelf mee moet nemen en wat je ter plekke kunt huren. En met deze gids kom je echt heel ver.

De auteur levert de meest complete informatie die in praktische zin mogelijk is: uitgebreide bergsporttechnische informatie, maar vertelt ook over de veiligheids- en gezondheidssituatie in het betreffende gebied en laat summier de flora en fauna passeren.

Dezer dagen had ik een bijbehorende website met actuele gegevens gepast gevonden.

De gids behandelt Afrika’s hoogste bergen. We praten over de Oost-Afrikaanse bergen Kilimanjaro en zijn buurman Mount Meru, over Mount Kenya en Mount Elgon, over de Ruwenzori en de Virunga’s op de grens van Oost- en West Afrika, over Marokko’s Hoge Atlas en over de bergen van Ethiopië en Mount Kameroen: in totaal worden 137 toppen beschreven. De lagere berggebieden, zoals de rotsen aan de Rode Zee, de tafelbergen in Zuidelijk Afrika, de vulkanen langs randen van de Grote Meren en de zandduinen in Namibië komen niet aan bod. [Frank Husslage]

Afrika, Die höchsten Berge des Schwarzen Kontinents Herman Kiendler Panico Verlag Köngen 2011 ISBN 9783936740769 Prijs: € 29,80

hoogtelijn 5-2011 | Tekst onder redactie van Pieter Dirksz

Opnieuw over de rand In 1988 overdonderde de tot dan toe onbekende Joe Simpson de bergsportliteratuur met Touching the void, in het Nederlands vertaald als Over de rand. Non-fictie die hem op slag wereldberoemd maakte en die hem bovendien de prestigieuze Boardman Tasker Prize opleverde. Ondertussen kent iedereen Simpson en zijn boeken.

Mijn scepsis was groot, toen ik op de cover van Simpsons’ jongste uitgave een quote zag uit een recensie van Over de rand. Hoewel de opvolgers van Touching the void steeds zeer onderhoudende en vaak vermakelijke bergsportliteratuur bleken, haalden deze nooit meer het niveau van zijn binnenkomer op het wereldtoneel.

315 pagina’s later is mijn scepsis volledig verdwenen. Simpson heeft zichzelf geëvenaard, wellicht zelfs overtroffen. De nominatie voor de Boardman Tasker Prize 2011 is terecht.

In de eerste helft van deze roman neemt Simpson de lezer mee op een beklimming die volledig uit de hand loopt, zonder dat hij bombastisch of goedkoop-sensationeel wordt. Als klimmer hoop je een dergelijke epic nooit mee te maken.

Het tweede deel van deze roman speelt 25 jaar later. De klimmer overleefde zijn avontuur en Simpson schildert hoe hij met dit verleden in het reine probeert te komen.

Heel soms is Simpsons’ taal wat gekunsteld, maar dat is niet echt storend. Wat wel stoort, is de vertaling in het Nederlands door iemand die niets van klimmen weet en zonder gène de woorden ‘klimharnas’ en ‘verlengsnoer’ bezigt. Beste uitgever, laat een volgende vertaling alsjeblieft controleren door iemand die verstand heeft van Nederlands én van bergsport. [Frank Husslage]

Het geluid van zwaartekracht Joe Simpson Mark Mackenzie Nijgh & Van Ditmar Amsterdam 2011 ISBN 9789038894447 € 19,95

Interne

t

^^ Recensies ^^^ signalementen ^^^

Kijk voor meer rec ensies & www.hoo signalem gtelijn.n enten op l. Klik op en kies R d e cover v ecensies an Hoogte & Signale lijn 2011/ menten.

5

Hinauf ins Rätikon

Hochtouren Westalpen

François Meienberg, Rotpunktverlag, 2008, ISBN 9783858693952 In deze gids worden 19 tochten in het grensgebied Oostenrijk – Zwitserland beschreven. De langste tocht betreft de 8-daagse Rätikontocht.

Wolfgang Pusch, Edwin Schmitt,Thomas Senf en Michael Waeber, Rother Verlag, 2011, ISBN 9783763330287 Dit boek gaat over het westen van Zwitserland; de 88 tochten zijn gesitueerd tussen de Tödi en de Grand Combin. De nadruk ligt op de moeilijkheidsgraad UIAA PD – AD.

Gebirgszüge Michael Pröttel, Panico Alpinverlag, 2008, ISBN 9783936740455 Voor wie vanuit München met de trein de bergen wil intrekken een goede reisbegeleider. Er worden 40 tochten beschreven.

Die Ligurischen Alpen

Erlebniswanderungen mit Kindern

Schrijverspad Veluwezoom

Jochen Ihle, Werd Verlag, 2010, ISBN 9783859326040 In deze gids worden wandel- en klettersteigtochten naar kindvriendelijke hutten van de Zwitserse Alpenclub beschreven. Ze richten zich op de leeftijdsgroep 4-15 jaar.

Bert van Dorsten, Brussels Lof, 2011, ISBN 978075032147 Vooral een tocht naar 39 Nederlandse schrijvers met daarnaast een beschrijving van de wandeltocht van Rhenen naar Dieren.

Surselva Robert Kruker en Reto Soler, Rotpunktverlag, 2011, ISBN 9783858694485 Leuke wandelgids met 21 tochten in het westen van Graubünden. Door de wetenswaardigheden naast de tochtbeschrijvingen ook een leerzaam boek.

Tessin Andrea en Andreas Strauß, Rother Verlag, 2010, ISBN 9783763330522 In dit boek zijn tochten opgenomen in Tessin (Lago Maggiore, Lago di Como en Lago di Lugano) en het aansluitende deel van Italië. Vreemd genoeg rekent Rother ook de Sentiero Roma bij dit gebied.

The Maurienne Andy Hodges, Cicerone, 2011, ISBN 9781852846213 Naast wandelingen zijn er ook auto- en fietstochten opgenomen. Met heel eenvoudig uitgevoerde kaartjes.

Snow Forecast itunes.apple.com/nl/app/snow-forecast/ id418032026?mt=8, € 0,79 Hoe oud is de sneeuw? Waar valt verse sneeuw? Wat is de voorspelling voor de komende 6 dagen? Op al deze vragen geeft de app antwoord, toont webcam-beelden van het skigebied en biedt ‘snow alerts’ in de mail.

Werner Bätzing en Michaelm Kleider, Rotpunktverlag, 2011, ISBN 9783858694324 Een uitgebreid boek dat tochten in het gebied ten zuiden van Cuneo (Italiaanse Westalpen) beschrijft tot aan de kust bij San Remo.

Lappland Peter Mertz, Rother Verlag, 2011, ISBN 9783763343409 Een vijftigtal tochten in Lapland (van de poolcirkel tot aan de Noordkaap). Meestal gaat het om meerdaagse tochten.

Nepal Trekking Robin Boustead, Trailblazer, 2011, ISBN 9781905864317 Een handzaam boek voor wie een trektocht wil plannen en maken in Nepal.

Sportklettern Ötztal / Imst – Gurgltal Günter Durner en Gerhard Gstettner, AM Bergverlag, 2010, ISBN 9783981347111 Gids voor de sportklimmers die naar het Ötztal willen trekken. Ook de klettersteigen in het gebied worden beschreven. Met overzichtelijke gegevens over behaking, gesteentesoort enz.

Ortovox Bergtouren itunes.apple.com/nl/app/ortovox-bergtouren/ id391957631?mt=8, gratis Waar White Risk (zie Hoogtelijn juni 2011) zich beperkt tot Zwitserland, bestrijkt de Ortovox app de totale Alpen: weer- en lawineberichten, tourvoorstellen en kaarten incl. 30° steilte-aanduiding. Bij de hellingshoekmeter kijk je door de camera! hoogtelijn 5-2011 |

73

>>> vooruitblik >>> vooruitblik <<< Hoogtelijn 1-2012 verschijnt 20 januari Colofon

Bergsportdag ten Ber g pun s id k e v o or d

A lpi e

ne c u r à l a c s us a r te

Hoogtelijn is het officiële tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging (NKBV). Het verschijnt vijf keer per jaar.

De redactie staat open voor bijdragen van leden en derden waarbij de redactie het recht heeft, zonder opgave van redenen, de bijdragen niet te plaatsen. Het al dan niet op verzoek van de redactie aanbieden van artikelen aan Hoogtelijn impliceert toestemming voor openbaarmaking en verveelvoudiging ten behoeve van de elektronische ontsluiting van Hoogtelijn.

Overname van (delen uit) artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie van Hoogtelijn.

Redactie Peter Daalder (hoofdredacteur), Mieke Scharloo (eindredacteur), Ernst Arbouw, Pieter Dirksz (penningmeester), Frank Husslage, Moniek Janssen, Ico Kloppenburg, Bram Munnichs, Ivar Schute, Christa Slootman.

Interview met

Medewerkers

Mick Fowler Belastinginspecteur en expeditieklimmer

Wandelen met zicht op de Écrins

Jody Hagenbeek, Peter uijt de Haag, Christine Tamminga, Arnold Tang, Milka van der Valk Bouman (correctie), Saskia Gottenbos (cartografie), Toon Hezemans (cartoons).

Redactie-adres NKBV-Bureau, t.a.v. Secretariaat Hoogtelijn Postbus 225, 3440 AE Woerden hoogtelijn@nkbv.nl, www.hoogtelijn.nl

Advertentie exploitatie ManagementMedia BV postbus 1932, 1200 BX Hilversum tel. 035-6232756, fax 035 6232401 Olger Kooring, Peter Dierdorp olger.kooring@managementmedia.nl peter.dierdorp@managementmedia.nl

Vormgeving Studio ManagementMedia, Meta Pols, Edith van de Giessen (art director)

Druk

Wilder Kaiser

Senefelder Misset, Doetinchem Oplage: 35.500 ISSN: 1387-862X

ook voor wandelaars

Koninklijke Nederlandse Klimen Bergsport Vereniging

Ela c r a P Basiskamp

Freneypijler Pittige klassieker 74 |

hoogtelijn 5-2011

Sneeuwschoenlopen en sleetje rijden

Bellen 0348-409521 Bezoeken Houttuinlaan 16-A, 3447 GM Woerden Schrijven Postbus 225, 3440 AE Woerden fax 0348-409534, info@nkbv.nl Betalen giro 53477, bank 225337274 IBAN NL35FVLB0225337274 BIC FVLBNL22

Heat on demand!

Just push the button.

The Circuit Breaker™ Softshell

IT’S HARD TO UNDERSTAND THE POWER OF AN ELECTRIC JACKET UNTIL YOU WEAR ONE. When you turn on our Omni-Heat Electric jacket, gloves, or boots, the rechargeable batteries provide hours of warmth instantly. And just as quickly, you’ll understand the benefits of trying stuff.

Learn more at COLUMBIA.com

© 2011 Columbia Sportswear Company. All rights reserved.

Scan to learn more

OMNI-HEAT ™ ELECTRIC: HEAT ON DEMAND