Hoogtelijn 1/2017

WWW.NKBV.NL | FEBRUARI 2017 | NR 1

NR 1 | FEBRUARI 2017

BERGSPORTMAGAZINE VAN DE KONINKLIJKE NEDERLANDSE KLIM- EN BERGSPORT VERENIGING

hoge sch l

de berg als leslok l

WWW.NKBV.NL

UIT DE KAST

Hoe een klimmer wandelaar werd

SEARCH & RESCUE Nepalese sherpa’s trainen op de Denali

SKYRU ING

Je eerste rondje in de bergen

‘HET ENIGE DAT TELT IS DE VOLGENDE BOCHT’ Jimmy, Bever Eindhoven. Wintersporter.

Als ik op mijn ski’s in de bergen sta, voel ik me klein. Tussen die gevaarlijke reuzen ben ik op mijn best. Dat moment, net voor een afdaling. Ik voel niets behalve het kloppen van mijn hart. Ik hoor niets behalve mijn ademhaling. En bij de afzet... stopt de wereld heel even met draaien. Het enige wat telt is de volgende bocht.

Eenmaal beneden is het genieten van het feit dat je alles hebt gegeven.

BEKIJK JIMMY'S FAVORIETE BUITENGEAR OP BEVER.NL/BUITENMENS/JIMMY

ALLES KUNNEN GEVEN TIJDENS DE MEEST UITDAGENDE OFF-PISTE OMSTANDIGHEDEN DOE JE UITERAARD MET DE BESTE GEAR EN MET 10% KORTING ALS NKBV LID. Bekijk alle voordelen op bever.nl/nkbv

Inhoud

Kijk voor meer informatie op nkbv.nl, hoogtelijn.nl, twitter.com/nkbv en op facebook.com/de.nkbv.

ACTUEEL 07 08 13 68 80 82

Column Joachim Driessen Op de Hoogte Tukhut wordt HerBerg NKBV voor jou Gespot Vooruitblik

THEMA: HOGE SCHOOL 18 22 26 30 34

IJsklimtraining met Steve House Sherpa’s trainen in Alaska Van klim- naar wandelvakantie Skyrunning voor beginners Bijscholen op de Arc’teryx Academy

ALPINISME 52 Beklimming van Pik Lenin 76 Beklimming van de Elbrus en de Kazbek

WANDELEN 56 Dagwandeling Gaustatoppen 70 Klettersteig op de Sulzfluh

KLIMMEN 14 DIY routebordjes 40 Overzicht van de Nederlandse klim- en boulderhallen

60 Alpien multipitchen in de Dolomieten 75 Medisch: klimmerselleboog

UITRUSTING

16 THEMA: HOGE SCHOOL

De condities in de bergen veranderen voortdurend en ook de ontwikkelingen in materiaal en technieken staan niet stil.

Ook al doe je al 60 jaar aan bergsport, je raakt nooit uitgeleerd.

52 PIK LENIN

De eerste uit vijf

SKYRUNNING

Voor beginners

30

58 Markt & Materiaal: sportklimmen 74 Mijn verhaal: Gerard van Laar, uitvinder van de Balance crashpad

EN VERDER 42 Interview met Cas de Stoppelaar, Consul Generaal van Nepal

48 Vrijwilligerswerk op de alm 64 Weerfluisteraar Karl Gabl

4 | HOOGTELIJN 1-2017

KLETTERSTEIG

Klauteren op de Sulzfluh

70

Er zijn mensen van wie alleen het noemen van de voornaam al genoeg is. Bij Linda bijvoorbeeld, weet iedereen over wie het gaat. Haar magazine heet zo en haar achternaam is niet eens belangrijk. Het speelt ook in onze eigen berg(sport)wereld. Bij Ueli denken we meteen aan de geweldenaar en snelheidsduivel Steck. Reinhold staat al decennia voor maar één man: Messner. Wie zich een beetje interesseert voor wintersporten, weet dat met Sjinkie shorttracker Knegt wordt bedoeld en bij Nicolien komt meteen Nederlands eerste winnares van de wereldbeker snowboarden en Olympisch goud in een sneeuwsport op het netvlies.

58

KLIMSPULLEN

Gear voor binnen en buiten

Nicolien Sauerbreij vertelde onlangs bij de presentatie van het winterprogramma van Zwitserland Toerisme hoe zij op die hoogste tree terecht is gekomen. Uiteraard met talent en veel, heel veel trainen, maar daarnaast is doorzettingsvermogen, winnaarsmentaliteit, professionaliteit, mentale en fysieke hardheid en een enorme inzet van ouders en familie onontbeerlijk. Nicolien trainde jaren in haar eentje, drie weken in Saas-Fee of Zermatt. Dan terug naar huis voor drie weken fysieke training. En dan weer drie weken in de Alpen, maanden aan een stuk, jaar na jaar.

OMSCHOLEN

Klimmer gaat op wandelvakantie

26

stand

Ueli en Nicolien

42 INTERVIEW

Cas de Stoppelaar

Over een jaar of wat staat er wellicht ‘Don’ boven dit stukje.

Dan gaat het over de nu 17-jarige Don van Laere, zeer talentvol sportklimmer en een potentiële winnaar. Hij klimt al vanaf zijn achtste, zit in Jong Oranje, traint vrijwel dagelijks en hoopt in 2020 in Tokio te laten zien waarvoor hij al die uren heeft geïnvesteerd. In Japan is sportklimmen een nieuwe sport op de Olympische Spelen. Wat zou het mooi zijn als Nederland en de wereld daar kennismaakt met de Nederlandse Don.

Peter Daalder

Hoofdredacteur peter.daalder@hoogtelijn.nl

18 IJSKLIM CLINIC

Trainen met Steve House

Op de cover: In Oost-Tirol zetten ze de natuur naar hun hand en maken ze jaarlijks een groot ijspark, waar je elke winter gratis kunt ijsklimmen.

Redacteur Ico Kloppenburg en fotograaf Reinier Rijke gingen naar de ijswand waar de bezoekers konden trainen met klimlegende Steve House.

Je leest er meer over op pagina 18.

Foto: Zout Fotografie

HOOGTELIJN 1-2017 |

5

Ga erop uit! Wallis, het hart van de Alpen, biedt oneindig veel wandelplezier: 8000 kilometer wandelpaden, 45 bergtoppen hoger dan 4000 meter, veel zon en indrukwekkende uitzichten – geniet van puur natuur in de bergen. visitvalais.ch

Joachim

Duurzaamheid De NKBV streeft naar een duurzame relatie met leden en alle partijen in het veld. Duurzaamheid is ook een kernwaarde als het gaat om natuur, milieu en sociale waarden. We brengen dit zo goed mogelijk tot uitdrukking in een duurzame inkoop en bedrijfsvoering.

Hoogtelijn en onze reis- en cursusgidsen drukken we op FSC-papier: papier uit duurzaam beheerde bossen (een keurmerk met goedkeuring van het Wereld Natuur Fonds). Voor onze correspondentie gebruiken we 100% recycled papier.

De nieuwe ledenpasjes zijn gemaakt van 100% afbreekbaar pvc. We schenken duurzame koffie (van Peeze), hebben een CO2-neutrale postbezorging en dataopslag, en promoten het reizen per openbaar vervoer naar bergsportbestemmingen.

Beter de bergen in met de NKBV NKBV-leden profiteren van voordelen en kortingen en ontvangen vijf keer per jaar Hoogtelijn. Met je lidmaatschap draag je bij aan het onderhoud van hutten en paden in de Alpen en het behoud van klimgebieden. Tip je vrienden om ook NKBV-lid te worden. Ze kunnen zich aanmelden op nkbv.nl en zien daar welke voordelen het lidmaatschap hen nog meer biedt.

Opzeggen lidmaatschap

Het NKBV-lidmaatschap loopt per kalenderjaar. Wil je je lidmaatschap voor volgend jaar beëindigen? Doe dat dan vóór 1 november op MijnNKBV.nl. Je ontvangt dan per e-mail een bevestiging van je opzegging. Na 1 november wordt je lidmaatschap automatisch verlengd voor het volgende kalenderjaar. Kijk voor meer informatie over het lidmaatschap op nkbv.nl.

Partners van de NKBV

Grootse plannen

A

fgelopen herfst was het tijd voor grootse plannen. Zodra de eerste sneeuw viel in november kwamen de kaarten en gidsjes uit de kast om skitoerenplannen te maken voor de kerstvakantie. Helaas, na die eerste sneeuwval bleef het twee maanden schitterend weer in de Alpen, zodat het toeren in de kerstvakantie beperkt was tot door het bruine gras omhoog banjeren met de ski’s op mijn rugzak en kleine tochten over knetterharde sneeuw vanaf de skipistes van Disentis en het Lötschental. De poedersneeuw moesten we er maar zelf bij verzinnen. Dat is nou eenmaal de tragiek van plannen maken in de bergen: vele gemaakt, slechts enkele zo uitgevoerd als bedacht, omdat sneeuwcondities en lawines roet in het eten gooien.

Anders is dat met de plannen die we als NKBV maken; die worden niet gehinderd door het weer. We maken elke vier jaar een plan voor de toekomst. Afgelopen herfst was dat weer zover. Het gaat goed met de NKBV en dan is het leuk om vooruit te kijken. Het ledenaantal groeit gestaag, de ledentevredenheid is hoog en er wordt op vele fronten geïnvesteerd in nieuwe activiteiten. Onze doelstelling, om voor de leden een breed aanbod te ontwikkelen, werkt en wordt gewaardeerd. Met de vele vrijwilligers uit de regio’s, SAC’s en klimverenigingen en een klein professioneel team lukt het om steeds weer nieuwe activiteiten te bedenken en uit te voeren, al weet ik ook wel dat er veel leden zijn die genoeg hebben aan de goede bergsportverzekering, Hoogtelijn en korting in de hutten. En daar is niets mis mee.

Drie kernthema’s

Voor de komende vier jaar hebben we drie kernthema’s benoemd. Allereerst wat is gaan heten Bergsportreizen.nl: we willen

onze leden graag opleiden en helpen met hun sport door lokaal en centraal een breed palet aan activiteiten te bieden, variërend van een workshop lawinekunde in Nederland tot een regioweekend, verre reizen, met de klimclub naar Fontainebleau of een toerskicursus in de Alpen. En alles zo veel mogelijk met onze eigen vrijwilligers (het kader).

Het tweede kernthema is sportklimmen.

Voor het eerst staat de klimsport op de Olympische agenda in Tokio 2020. We willen dit aangrijpen om een extra impuls te geven aan het sportklimmen, zowel recreatief als in wedstrijdverband. Hier hoort versterking van routebouwers, trainers, wedstrijden, jury, et cetera bij.

En wie weet mag er een Nederlandse klimmer meedoen in Tokio.

Tot slot hebben we ook het kernthema duurzaamheid gekozen. Dat is een ambitieuze, omdat onze sport per definitie belastend is voor natuur en milieu. Alleen al de weg naar de Alpen vraagt transport en dus CO₂-uitstoot.

Toch willen we met de vereniging op zoek naar manieren om onze sport en activiteiten zo duurzaam mogelijk te doen. Suggesties zijn van harte welkom.

Waar ik bij het plannen van tochten zeker weet dat veel ervan niet doorgaan, heb ik bij dit plan de overtuiging dat het slaagt en dat we de NKBV weer een stapje verder krijgen en onze leden nog tevredener.

Joachim Driessen, voorzitter NKBV mail: voorzitter@nkbv.nl twitter: @jdriessen06

HOOGTELIJN 1-2017 |

7

Foto Robin Baks

De Vereniging Nederland Nepal (VNN) houdt na bijna vijftig jaar op te bestaan. De vereniging, die in 1967 werd opgericht door Nepal-pionier Dolf Noordijk, heeft moeite nieuwe bestuurders te vinden, terwijl de huidige bestuurders willen stoppen. Lopende projecten van de VNN, onder meer voor hulp aan slachtoffers van de aardbeving van 2015, worden voortgezet door de Stichting Nepal.

Bij een lawine bij Obergurgl in het Oostenrijkse Ötztal is eind november een Nederlandse toerskiër omgekomen. De skiër was lid van een groep die op ongeveer 3000 meter hoogte werd verrast door de losgekomen sneeuw.

Twee andere mensen raakten zwaar gewond.

Volgens Oostenrijkse media kwam de groep – waarschijnlijk door slecht zicht – op een steile, rotsachtige helling terecht. Daar kwam een lawine los die enkele skiërs meesleurde.

De Ierse stand-up comedian Ed Byrne heeft eind januari een gewonde wandelaar gered uit de sneeuw in de Schotse Cairngorms. De man, die alleen onderweg was, had zijn rechterknie verdraaid toen hij door de opgewaaide sneeuw zakte. Byrne, onder meer bekend van de Britse tv-programma’s Have I Got News for You en Mock the Week, bracht hem naar een nabijgelegen hut.

Byrne schrijft als columnist voor het tijdschrift The Great Outdoors.

Een Indiase expeditie wil dit voorjaar naar Mount Everest om – opnieuw – de hoogte van de berg te meten. De landmeters vermoeden dat de berg (8848 meter, of 8850, afhankelijk van aan wie je het vraagt) enkele centimeters is gekrompen door de aardbeving van april 2015.

Het is de bedoeling dat drie of vier landmeters onder begeleiding van professionele klimmers de top bereiken en daar met satellietapparatuur nauwkeurige metingen doen.

Tom Ballard (GB) en Marcin Tomaszewski (PL) openden begin december een zware winterroute op de Eiger Noordwand. Het tweetal had zeven dagen nodig voor het klimmen van de 1800 meter hoge route, die zij Titanic (6b, M5, A3) doopten. Ballard is de zoon van de in 1995 op K2 omgekomen Alison Hargreaves. In 2015 voltooide hij als eerste in één winter de solobeklimming van de zes klassieke noordwanden van de Alpen.

8 | HOOGTELIJN 1-2017 | ONDER REDACTIE VAN ERNST ARBOUW

Schrijf je nu in voor het NK Toerskiën De beste toerskiërs van Nederland komen dit jaar op 26 maart bij elkaar in het Zwitserse Disentis voor het Bergans NK Toerskiën 2017. Het kampioenschap, dat voor de zevende keer wordt gehouden, maakt dit jaar deel uit van zogeheten Trofea Péz Ault. Deelnemers gaan met

elkaar de strijd aan over een parcours van 14,8 kilometer en 1658 hoogtemeters.

De organisatie van de Péz Ault benadrukt dat de wedstrijd zo milieuvriendelijk en vooral toeschouwersvriendelijk mogelijk is. Kijk voor meer informatie op nkbv.nl/ nktoerskien en www.trofea.ch/home.

Foto’s Katja Staartjes

op de hoogte

Heb je nieuws voor Op de Hoogte, mail het naar hoogtelijn@nkbv.nl.

Meer bergnieuws vind je op nkbv.nl, of volg ons op Facebook en Twitter.

Katja Staartjes bezoekt bruggenproject in Nepal Expeditieklimmers Katja Staartjes en Henk Wesselius bezochten in december 2016 de nieuwe bruggen en het waterpunt op de Dudh Kund Trail in Nepal. De bruggen raakten beschadigd bij de aardbeving van april 2015. Dankzij steun van de NKBV, de stichting Topaspiraties en een groot aantal donateurs konden ze worden herbouwd.

De Dudh Kund Trail voert naar het heilige meer Dudh Kund in Solokhumbu, ten zuiden van Mount Everest. De nieuwe betonnen bruggen op de route werden in het voorjaar van 2016 gebouwd en liggen op respectievelijk 3900, 4000 en 4100 meter hoogte. Het cement voor de bruggen werd door ezels naar boven gebracht, het

betonijzer moest door sherpa’s worden gedragen. Het nieuw gebouwde waterpunt ligt net voor de bruggen op een vlakke plek die geschikt is om te overnachten.

Naar schatting komen jaarlijks zo’n 500 trekkers en enkele tientallen herders langs het punt. In oktober wordt de plek bezocht door ruim drieduizend pelgrims.

De stichting Topaspiraties werd in 2001 opgezet door Staartjes en Wesselius.

Staartjes werd in 2015 door het Nepalese Ministerie van Toerisme samen met onder anderen Reinhold Messner, Peter Hillary en Jamling Tenzing uitgeroepen tot ‘toerisme ambassadeur’.

Restauratie Caminito del Rey Het is zonder twijfel de luchtigste en meest spectaculaire wandelroute van Europa: de Caminito del Rey bij El Chorro, nabij het Spaanse Málaga. De wandeling, over plankieren en ladders door een diepe rotskloof, was jarenlang in zeer

slechte conditie. Na een uitgebreide restauratie werd de route in het voorjaar van 2016 heropend. NKBV-lid Paul Dekkers stuurde ons foto’s van de gerestaureerde route. Aanzienlijk opgeknapt, maar nog steeds erg luchtig.

Minder ongelukken in Oostenrijk

THEMA SPANJE

Links van me staat een rijtje ooievaars. Ze genieten van hun maaltijd in een rijstveld. Lekker: onbeperkt kikkers met lauwe rijst. Prachtig steekt hun zwart, wit en rood af tegen het weelderige groen van de jonge rijstplantjes en het diepblauw van de zinderend hete lucht. Rechts van me is de wereld anders.

Totaal anders. Daar begint de Bardenas Reales, het gebied dat zichzelf aanprijst als de noordelijkste woestijn van Europa.

Het aantal dodelijke bergongelukken in Oostenrijk is in 2016 voor het vierde jaar op rij gedaald. Dat blijkt uit cijfers van het Oostenrijkse Kuratorium für Alpine Sicherheit. In totaal kwamen vorig jaar 267 mensen om het leven bij ongelukken, 21 personen minder dan in 2015. Ook het aantal mensen dat bij een ongeluk gewond raakte,

V

oor een paar dagen wandelen en fietsen in een dor woestijngebied heb ik wel de slechtste tijd van het jaar gekozen: het is eind mei en alle flora bloeit onstuimig. Zo ver het oog reikt, is het bruine zand verdrongen door golvende groene velden, doorregen met oneindig veel klaprozen. Op de horizon geven stoere, kale tafelbergen een indruk hoe het hier de andere elf maanden van het jaar moet zijn: kaal, droog en woest. Zo’n landschap waarin je elk moment Lucky Luke tegen kunt komen.

Die gedachte is niet zo raar. Het gebied fungeert regelmatig als decor voor speelfilms en commercials. De bekendste in dit rijtje is misschien de James Bondfilm The world is not enough, waarin Bardenas Reales figureerde als Afghanistan. Wat iets zegt over het landschap. Maar ook nu nog weten regisseurs het gebied te vinden, getuige de opnamen voor Game of Thrones in september dit jaar.

Flora- en faunasensatie

De Bardenas is een natuurpark en een Unesco biosfeerreservaat.

Het is dus stevig dichtgetimmerd met ge- en verboden. Wat de ontploffing namakende filmmakers en militairen wel mogen, mag ik als eenzame toerist niet. Als wandelaar zou ik er eindeloos kunnen rondsjouwen tussen en over de zandvlaktes, de rotsen en de barrancos. Helaas zijn er maar een paar plaatsen waar dat mag. Met alle mitsen en maren is het gebied uiteindelijk het meest geschikt voor de mountainbike.

Land van

Mijn wandelmaatje Eduardo kent het gebied als geen ander. Hij woont er al zijn leven lang en maakte veel van de promotiefoto’s van het gebied. Deze dagen laat hij me de mooiste plekjes zien.

Lucky Luke Bardenas Reales

daalde flink, van 7851 personen in 2015 naar 7213 mensen afgelopen jaar. De cijfers van het Kuratorium hebben betrekking op bergsport, maar ook op andere activiteiten in de bergen, zoals jacht en bosbouw.

Een kwart van de geregistreerde ongevallen had een niet-bergsportgerelateerde oorzaak.

Verdroogde grond typeert het kale en woeste landschap.

30 | HOOGTELIJN 4-2016

| TEKST EN FOTO’S FRANK HUSSLAGE

26_HL0416_R33_thema_Bardenas-2.indd 30

HOOGTELIJN 4-2016 |

22-08-16 16:18

26_HL0416_R33_thema_Bardenas-2.indd 31

31

22-08-16 16:18

Persprijs voor Frank Husslage Hoogtelijnredacteur Frank Husslage kreeg 7 december de Persprijs Proef Spanje van het Spaans Verkeersbureau. Husslage kreeg de prijs voor zijn reportage over de Bardenas Reales, gepubliceerd in Hoogtelijn #4 van september 2016. De reportage bestaat onder meer uit prachtige foto’s van het gebied, dat ligt tussen Madrid en Bilbao. De Bardenas Reales is de enige woestijn van Europa.

Erelid Hein van den Berg overleden Op 16 oktober 2016 overleed NKBV-erelid Hein van den Berg. Van den Berg was van 1964 tot 1976 bestuurslid van de toenmalige Koninklijke Nederlandse Alpen Vereniging (KNAV). Vanwege zijn verdiensten voor de vereniging werd hij na zijn bestuursperiode tot erelid uitgeroepen.

Van den Berg is 89 jaar geworden.

En pa ant

Senterio Bernini In 2008 brachten we met vier volwassenen en vier kleine kinderen onze zomervakantie door in de Dolomieten. We liepen er de Senterio Bernini onder begeleiding van twee ervaren gidsen. Daags ervoor had het gesneeuwd; het was een prachtige wandeling, maar best pittig voor kinderen van 6, 8, 10 en 12 jaar. Toen we op een mooi plekje in de zon op een bochtig en smal bergpad uitrustten, kwam er om de hoek een groep mensen aan die ons passeerden.

Ze zaten aan het touw, samen met een berggids. Na de laatste persoon in de aangelijnde groep kwam er een hele tijd niets, behalve het touw, waarop mijn zwager vroeg: “Where is the dog?” Hij reageerde verbaasd en liep door. Onze gids, die iets verder in de bocht kon kijken antwoordde: “It’s no dog, it’s a bear!” Toen zagen wij hem ook: de laatste man aan het touw leek Hulk Hogan: groot, breed, met een grote snor en wel 130 kilo. Elk jaar komt dit verhaal wel weer een keer voorbij, maar bovenal de schoonheid van de bergen. [Erwin Goris]

Illustratie Toon Hezemans

Heb je ook een leuk bergverhaal meegemaakt? Mail je anekdote van 120 woorden naar hoogtelijn@nkbv.nl o.v.v. En Passant.

HOOGTELIJN 1-2017 |

9

Jorg Verhoeven maakt tweede vrije beklimming Dihedral Wall

Nog meer Nederlanders op Pik Lenin

Foto Alex Proimos

Foto Zout Fotografie

Selectie Expeditie Academie gestart

op de h gte

Expeditieleider Maaike Braat reageerde op het bericht in Hoogtelijn #5, 2016 overEXPEDITIENIEUWS de Nederlandse beklimmingen van Pik Lenin (7134 meter) in Kirgizië. Braat en haar tochtgenoten Erik Vester en Peter Reijerse bereikten afgelopen zomer óók de top van de berg. Zij had de beklimTwee expedities ming niet gemeld, naar omdatCerro ze eenTorre beklimming van Pik Lenin naar eigen Niek de Jonge en Jefta Smit vertrekken in december 2016 naar Patagonië met de bedoeling daar een aantal beklimmingen te doen. zeggen “niet echt iets voor het expeditienieuws in Hoogtelijn” vindt.

Hoofddoel van hun expeditie is de beklimming van de Cerro Torre. dezelfde tijd gaan ook UIAGM-berggidsen Jelle Staleman en Haar reactieRondwas aanleiding voor een Boris Textor op expeditie naar de 3102 meter hoge berg. interessant – en uitermate De Cerro Torre is berucht om de slechte weersomstandigheden; de berg geen makkelijkeover routes naarwat de top. Integenwoordig januari 2016 constructief – kent gesprek nog een expeditie is. bereikte de in Noord-Italië woonachtige Nederlander David Bacci de top van de Cerro Torre. Hij is voor zover bekend de eerste Voor toekomstig gebruik: als je het kunt boeken als vakantie, is het Nederlander die de berg succesvol heeft beklommen. meestal geen expeditie. Uitzondering daarop zijn beklimmingen Vier succes opdie PikweLenin van 8000’ers, die je a.) wel kunt boeken als keer vakantie, maar Vier Nederlanders in twee expedities b.) toch vermeldenswaard vinden. bereikten afgelopen

zomer de top van de 7134 meter hoge Pik Lenin, de op een na hoogste top van het Pamirgebergte in de voormalige Sovjetrepubliek Kirgizië. Op 25 juli stonden Arjen Bosch, Gijs Schuurhuis en Allert Bosch van Project 5 Peaks op het hoogste punt, een dikke maand later bereikte Hans van der Meulen de top met een solobeklimming.

Pik Lenin is een van de zogeheten 5 Peaks, vijf zevenduizenders in Tadzjikistan en Kirgizië die samen de hoogste toppen van de voormalige Sovjet-Unie zijn.

Van der Meulen heeft inmiddels drie van de vijf toppen op zijn naam. Van der Meulen en het team van 5 Peaks willen allebei de komende jaren het lijstje toppen compleet maken. In de volgende Hoogtelijn doet Project 5 Peaks uitgebreid verslag van de succesvolle beklimming.

Jorg Verhoeven maakte in november met zijn partner Katharina Saurwein de tweede vrije beklimming van de Dihedral Wall op El Capitan in Yosemite. Na een eerste, afgebroken poging had Verhoeven uiteindelijk wat hij zelf noemt “vijf uitputtende dagen” nodig voor de beklimming.

De Dihedral Wall werd in 1962 geopend door Ed Cooper, Jim Baldwin en Glen Denny en loopt iets links van de veel bekendere The Nose. De route wordt normaal gesproken artificieel beklommen. De eerste vrije beklimming werd in 2004 gemaakt door bigwallwonderkind Tommy Caldwell.

De Dihedral Wall heeft moeilijkheidsgraad 5.14a, vergelijkbaar met 8b+. Tien van de 25 touwlengtes zijn moeilijker dan 8a.

In het najaar van 2014 maakte Verhoeven de vierde vrije beklimming van The Nose. Hij was de eerste niet-Amerikaan die de route vrijklom.

Lezersreacties In 2017 start de tweede lichting van de NKBV Expeditie Academie. Met dit programma leidt de NKBV getalenteerde jonge bergsporters in tweeënhalf jaar op tot expeditieklimmer.

Tijdens het traject worden alle aspecten behandeld van het alpinisme, zoals rotsklimmen op eigen zekeringen, winterbeklimmingen en toerskiën. Aan het eind van het programma organiseert het team zelf een expeditie naar een vijf- of zesduizender in een van de zogenaamde Greater Ranges.

In het weekend van 10 september startte de selectie van deze tweede lichting tijdens de 12 uren van Durnal, een vriendschappelijke wedstrijd georganiseerd door de KBF, CAB en NKBV. De uitdaging voor de deelnemers was om in de brandende zon minimaal duizend meter in twaalf uur te klimmen, of zelfs alle 66 routes (1562 meter) in Durnal. De koppels Jorian Bakker en Carlo Jessurun, en Jaron Middelhuis en Mats Wentholt werden met respectievelijk 1517 en 1513 klimmeters tweede en derde. Na deze zware klimdag vertrok het selectieteam naar Sy waar ze vanuit de Tukhut onderworpen werden aan een oriëntatieloop en aan de slag gingen met groepsdynamica.

Bij het ter perse gaan van deze Hoogtelijn vindt een tweede selectiemoment plaats in het Italiaanse Valle dell’Orco.

Setesdal

Hoogtelijnlezer Ivo Diks verbaasde zich over het gebruik van boorhaken bij de eerstbeklimming in het Setesdal van Piet Jacobs en Paul Gevers (Hoogtelijn #5, pag. 11).

“De Noren zijn extreem zuinig op de natuur en zeer milieubewust.

Dat gaat zelfs zo ver dat de Noren liever klimmen met nuts en friends, zodat ze de rotsen niet hoeven te beschadigen”, schreef hij.

We legden zijn reactie voor aan Jacobs en Gevers. Zij antwoordden: “Inrichting van routes in het Setesdal gebeurt door klimmers in nauwe samenspraak met de gemeente en de plaatselijke VVV. Er zijn behaakte en niet-behaakte De NKBV Expeditie Academie wordt mede mogelijk gemaakt door The North Face en Petzl.

08_HL0516_R06_opdehoogte.indd 11

10 | HOOGTELIJN 1-2017

NKBV-leden klimmen nieuwe routes Setesdal

Winterkamperen

10 tips voor winterkamperen

Oost west tent best

NKBV-leden Piet Jacobs en Paul Gevers openden begin augustus drie nieuwe touwlengtes in het Noorse Setesdal.

De geopende route is een uitbreiding van de al bestaande route van twee touwlengtes, Bue. De nieuwe lengtes zijn respectievelijk UIAA graad 8 en twee keer UIAA 6+.

De twee klimmers openden ook nog een korte 8e-graads touwlengte bij hun eigen project Spleetje, een route waar zij zestien jaar geleden aan begonnen.

Setesdal ligt in Zuid-Noorwegen. Op de granietwanden in het gebied zijn ruim vijfhonderd klimroutes te vinden.

routes, en sinds kort zelfs drie via ferrata’s.” Dit hebben we naar Dirk gestuurd, die antwoordde: “Goed om te horen dat Jacobs en Gevers wel degelijk hebben nagedacht over de cultuur en natuur en dat zij samenwerken met de Noren. Dat betekent dat mijn opmerking onterecht was.”

HOOGTELIJN 5-2016 |

Kamperen is een geliefde bezigheid van Nederlanders. Maar dan wel in de zomer. Want wie wil er nou op een luchtbedje slapen met min tien, in zijn geïmproviseerde stoel ploffen na een dag skiën of kaiserschmarren maken op een gasbrandertje? Geloof het of niet, het zal je verbazen hoe fantastisch winterkamperen kan zijn. 10 tips voor de beste wintervakantie.

11

1 2

Pak e iciënt in

18-10-16 08:47 Het is moeilijk kiezen als je een beetje comfort wilt tijdens het kamperen. Stel jezelf de vraag: Heb ik dit écht nodig?, en je komt er al gauw achter dat veel dingen thuis kunnen blijven of dat je ze juist in tweevoud moet meenemen. Wees creatief en neem alleen dingen mee die een dubbele functie (kunnen) hebben. Zo kun je een slaapmatje als stoel gebruiken, is een donsjas tegelijk een hoofdkussen, kun je een afgeknipte reep van een foam matje als isolatie in je schoenen leggen en maak je van een bivakzak een afdak.

N m solide materi l m

Er is niets zo onhandig als iets dat het begeeft tijdens barre omstandigheden. Kou en nattigheid hebben een grote impact op bijvoorbeeld ritssluitingen, stiksels en alle soorten stoffen. Check je volledige uitrusting voordat je op pad gaat en voorkom dat je producten meeneemt die je nog niet eerder hebt gebruikt (lees: nieuw zijn). Je moet op je materiaal kunnen vertrouwen en wanneer nodig kunnen repareren. Een setje tiewraps en een rol duct tape zijn daarom geen overbodige luxe.

24 | HOOGTELIJN 5-2016

3

Zorg dat je je tent goed opzet Wind, sneeuw en kou kunnen van het opzetten van een tent opeens een hele opgave maken.

Stamp de sneeuw op de plek goed aan, zodat de haringen (die extra lang moeten zijn) weerstand bieden. Gebruik altijd de scheerlijnen, wie weet gaat het sneeuwen en dat zorgt voor een hoop extra gewicht. Daarnaast is een goede ventilatie belangrijk om condensvorming enigszins te voorkomen, maar houd er rekening mee dat je altijd het risico loopt dat de binnenzijde bevriest. En hoewel een tent opzetten met zijn tweeën meestal tot verwarring leidt, is het in de winter echt een aanrader.

| TEKST MIRTE VAN DIJK | FOTO’S SÉBASTIEN JAM

24_HL0516_R34_thema_10tips.indd 24

Foto Jon Glassberg

op de hoogte

EXPEDITIENIEUWS

18-10-16 09:04

Naar aanleiding van het artikel Oost west tent best (Hoogtelijn #5, pag. 24) stuurde Marvin Biezen ons nog een tip. Hij raadt aan om als je ’s nachts naar de wc moet, meteen te gaan. Want op het moment dat je je slaapzak openritst, stroomt er koude lucht langs je lichaam, waardoor je ineens heel erg nodig moet.

“Als je er meteen uit gaat, houd je het wel vol. Als je nodig moet, lukt dat niet. Ik heb zelf een ongeluk gehad waarbij ik met een doorweekte onderbroek twee stappen naast mijn tent stond.

Gelukkig waren mijn slaapzak en tent wel droog.”

Klimcompetitie in de buurt Wedstrijdjes klimmen op elke leeftijd en elk niveau. Jezelf meten met klimmers met hetzelfde klimniveau in verschillende hallen bij jou in de buurt. Dat zijn De Series, voorheen de Regionale Competitie. De Series nemen een plaats in tussen lokale competities en de nationale boulder- en leadcompetitie. Al ruim een jaar draaien er Jeugd Lead Series voor kinderen tussen 8 en 18 jaar in acht regio’s in Nederland. Afgelopen november is ook de eerste Senioren Lead Serie van start gegaan in de regio Utrecht. Klimmers vanaf 16 jaar uit Utrecht en omstreken gaan hierin met elkaar de strijd aan in routes tussen niveau 5 en 7. Wil jij weten of er al een Lead Serie bij jou in de buurt is? Kijk op nkbv.nl/sportklimmen/wedstrijdsport/regionale-wedstrijden

Foto Tim van der Linden

Nieuwe selectie Nederlands Team

Zeven ijsklimmers naar WK

MOUNTAIN NETWORK

Op de Bergsportdag op 29 januari presenteerden we de selectie van het Nederlands Team Sportklimmen 2017.

Gedurende de zesweekse selectieperiode aan het eind van vorig jaar stelde het begeleidingsteam, dat bestaat uit Aukje van Weert, Mathieu Ceron, Michiel Nieuwenhuijsen en Ulf Lennertz het dreamteam samen dat komend jaar Nederland vertegenwoordigt op het internationale klimtoneel. “We hebben tijdens de selectieperiode, maar ook door het jaar heen tijdens wedstrijden, gekeken naar de leercurve en ontwikkelpotentie van de klimmers, op zowel fysiek als mentaal vlak. Daar is deze mooie selectie uit gekomen”, aldus Van Weert. Jeugdklimmers Iwan Pasveer, Ynze Visser, Paul Brand en Mette van Liempd werden toegevoegd aan de selectie, waar het begeleidingsteam afscheid nam van Carlijn Hukkelhoven, Ysa Rakestraw, Lisa Sanders en Nicky de Leeuw.

De eerste trainingsstage van het team was begin februari in bouldermekka Fontainebleau in Frankrijk.

Het internationale wedstrijdseizoen start in april in het Zwitserse Meiringen met de eerste World Cup Boulder.

Nederlands Team Sportklimmen 2017 Jong Oranje

Foto Zout Fotografie

Voor het eerst in de geschiedenis van het Nederlandse ijsklimmen reisde er afgelopen 4 en 5 februari een team van maar liefst zeven ijsklimmers af naar het WK in Frankrijk. Sinds oktober trainde de groep op de drytoolwand van Kalymnos, bij Sportcentrum Olympos in Utrecht, onder begeleiding van Nederlands kampioenen Dennis van Hoek en Marianne van der Steen.

En met succes. In Champagny-enVanoise, waar het WK plaatsvond, behaalden de Nederlandse ijsklimmers een derde plek in het landenklassement Speed en een zesde in

op de h gte

Foto Tamara Siebes

SPORTKLIMNIEUWS

het Leadklassement, wat overall een vierde plaats opleverde voor het team. Bekijk de individuele uitslagen via bit.ly/2kJsmAl.

Iwan Pasveer (2003) Ynze Visser (2003) Paul Brand (2003) Mette van Liempd (2002) Isabelle van der Heijden (2002) Sam Swalue (2002) Leto Cavé (2002) Mischa Radt (2002) Jens de Louw (2002) Zeno Schaekers (2000).

Don van Laere (1999) Tiba Vroom (1999) Lynn van der Meer (1999)

Julia Meijer (1999) Nigel Armino (1998) Mark Brand (1998) Pauline Schreurs (1998)

Senioren Tim Reuser (1993) Nikki van Bergen (1992) Jorg Verhoeven (1985) Vera Zijlstra (1988)

Paraklimteam Renske Nugter (1994) Fedde Benedictus (1982)

richtlijn logogebruik

MNlOgO sTAANdE vARIANT

MNlOgO lIggENdE vARIANT

de staande variant mag alleen gebruikt worden als een soort ‘label’. geplaatst vanuit de bovenkant van de pagina of vanuit de bovenkant van een illustratie-/fotokader

Indien plaatsing van de staande variant niet mogelijk is, gebruik dan de liggende variant van het logo. Op een witte ondergrond het logo met de grijsblauwe letters, op een donkere actergrond of op een foto de versie met witte letters.

Partners van het Nederlands Team Sportklimmen

Partners nationale wedstrijden

HOOGTELIJN 1-2017 |

11

Tim Kemple / San Rafael Swell, Utah – USA Johnny Collinson, Kaitlyn Farrington.

Mud, rock, rain, dirt.

Adapt to every element on the trail.

DISCOVER THE ULTRA SERIES™ COLLECTION AT BEVER.NL/ULTRA

NKBV-hut krijgt een nieuwe achtergevel en een nieuwe naam

Tukhut wordt HerBerg

De Tukhut gaat fors op de schop. Het NKBV-onderkomen in de Belgische Ardennen wordt van onder tot boven gerenoveerd. De sfeer wordt opener en lichter, er komt meer ruimte en beneden komt er een open haard. Bovendien krijgt de hut na 40 jaar een nieuwe naam. We spreken NKBV-bureaumedewerker Reinier Rijke, projectleider voor de verbouwing van de Tukhut, over de plannen.

Na de zomer wordt de Tukhut van onder tot boven verbouwd – wat gaat er allemaal gebeuren en waarom?

De afgelopen vijfendertig jaar is er in de Tukhut nauwelijks iets veranderd. Dat begonnen we te merken. Er is boven geen warm water, de trainings- en recreatieruimte zijn niet gescheiden, de slaapzalen zijn relatief groot.

Het voldoet eigenlijk niet meer aan de eisen van deze tijd.

De meest in het oog springende verandering wordt de uitbouw van de achterkant: er komt een houten uitbreiding met veel glas, en daardoor veel licht. Zo ontstaat er meer ruimte.

koffie krijgen. Beneden – dat wordt echt fantastisch – komt een open haard.

Betekent het dat er meer plaats komt?

Het aantal slaapplaatsen blijft gelijk, of misschien wordt het zelfs iets minder.

Door meer ruimte te maken, gaat vooral het comfort omhoog. En dat comfort gaan we op veel meer manieren omhoogtrekken.

Het is de bedoeling dat bezoekers vanaf nu bij aankomst direct een kopje echt goeie

Ik begrijp dat de hut zelfs een andere naam krijgt. Vertel!

Ja, de hut krijgt een nieuwe naam: de HerBerg, met een hoofdletter B. Het was een lastige beslissing. De naamsbekendheid van de Tukhut is heel groot, maar we merkten dat de associatie die mensen bij de naam hebben niet altijd positief is. Het imago was

De Tukhut is geleden met dubbeltjes en kwartjes bij elkaar gespaard. Voelt dat als een extra verantwoordelijkheid bij het maken van de plannen?

Ik had de indruk dat de patrons, de NKBV-leden die de hut vrijwillig beheren, het in het begin best spannend vonden. Maar ik moet zeggen, de samenwerking met de Tukhut Commissie en de vrijwilligers is heel goed. De plannen zijn tijdens het laatste patronsweekend met open armen ontvangen.

op de h gte

VRAAG & ANTWOORD

Bovenaanzicht eerste verdieping.

Bovenaanzicht begane grond.

een beetje oubollig. Daar komt bij dat, hoe zeg ik het netjes, mensen de naam niet altijd op de juiste manier uitspraken. We hebben gebrainstormd over nieuwe namen, daar kwam een lijst met vijftig ideeën uit en daar sprong deze uit.

Soms is het beste idee gewoon heel eenvoudig.

Volg de verbouwing op Facebook: facebook.com/HerBergNKBV.

TEKST ERNST ARBOUW | ARTIST IMPRESSIONS MAINE & MA ARCHITECTES | HOOGTELIJN 1-2017 |

13

DIY routebordjes

Gra iti

In klimtopo’s staan de routes keurig beschreven: moeilijkheidsgraad, lengte, steensoort, expositie, standplaatsen en wat allemaal nog meer belangrijk is. Maar, onder aan de rotsen aangekomen, is het vaak een heel gezoek voordat je de juiste lijn te pakken hebt.

Gelukkig is het steeds gebruikelijker om de instap van klimroutes te markeren.

2

4 Foto Frank Husslage

1

Foto Peter Daalder

Foto Frank Husslage

Foto Marcel Heemskerk

3

1. Midnight Lighting (Yosemite)

3. Ticket danger (Verdon)

5. Lucky Luca (Kalymnos)

Sommige routes of boulders hebben geen naambordje nodig, maar zijn herkenbaar aan hun eigen emoticon.

Klimmen in de Verdon: je moet vaak honderden meters abseilen voordat je aan je route kunt beginnen. Dan is het zeker handig om te weten dat je bovenaan de juiste lijn begint.

Met zijn veertig meter lengte is de klassieker Ticket Danger (6A+) maar een kleintje in het gebied.

Luca was nog maar een paar maanden jong, toen hij met zijn ouders Marcel en Sandra mee mocht naar Kalymnos en daar Lucky Luca, 7B aantrof. Hoe gelukkig kan een klimmersleven starten?

2. Via 111 E Lode 2001 (Elba) Volgens de topo vier touwlengtes goed behaakt vijfdegraads wrijvingsklimmen.

In de praktijk nog geen tien haken in de hele route en onverantwoord lange runouts doordat er geen nutjes te plaatsen zijn.

Als het gebarsten bordje wordt vervangen, misschien meteen wat haken erbij boren.

Of de topo aanpassen.

14 | HOOGTELIJN 1-2017

| TEKST FRANK HUSSLAGE

4. Bambi (Kandertal) Klettersteigs zijn makkelijker te vinden en te volgen dan menig vrijklimroute.

Een markering bij de instap is dan snel overdreven.

6. Les Façadiers (Verdon) Je parkeert boven de zuidoever van de Verdon, klimt derdegraads zeer botanisch af naar de route en komt dan eindelijk in een wel heel afgelegen sector, waar de keramieken routebordjes van Christelle Dietrich nog niet zijn gejat. Les Façadiers,

Foto Frank Husslage

6

7

8

9

11

12

Foto Paul Lahaye

6A en nog lekker ruw: Leonardo’s leerling denkt er het zijne van.

7. Edelwei (Steinernes Meer) Zesdegraads sportklimmen in een zeer alpiene omgeving bij het Riemannhaus. De sneeuw nog onderin de route, verkleumde vingers.

Laat die Edelweiss maar zitten tot een warmer moment.

Foto Anja Verveckken-Smit

Foto Anja Verveckken-Smit

10

Foto Frank Husslage

Foto Marcel Heemskerk

Foto Frank Husslage

5

openden. Als huwelijksgeschenk openden zij daar de route Le vent nous portera (7b/7b+), De wind zal ons dragen.

11. Wild Sex (Kalymnos)

9. Le meieur du pire (Orpierre)

Hoe gezellig Orpierre ook is, soms loop je er te veel bekenden tegen het lijf. Gelukkig ligt om de hoek Val du Méouge, waar je dagenlang alleen kunt klimmen. Zoals in Bouc Thym: een hoop klimplezier in een simpele 5B.

Twee touwlengtes mooie Zuid-Franse rots in Orpierre, opwarmen in 6A en volle armen in 7B+.

8. Le vent nous portera (Sardinië)

10. Colibri (Kalymnos)

Op de bruiloft van Isolde Toet en Paul Lahaye waren ook twee Belgische klimvrienden, die vlak daarna op Sardinië een klimmershotel

Voor levende kolibries moet je weliswaar verder reizen dan Kalymnos, maar een kolibrie beklimmen, kan er prima.

Je bent op huwelijksreis op Kalymnos en dan kom je deze route tegen…

12. Bouc Thym (Val du Méouge)

HOOGTELIJN 1-2017 |

15

Thema: hoge school

n it uitgel rd

De condities in de bergen veranderen voortdurend. Gletsjers en sneeuwvelden trekken zich terug en opwarming zorgt voor steenslag. Ook de ontwikkelingen in materiaal, uitrusting en zekeringstechnieken staan niet stil. Waar groepen in de jaren zeventig nog aan touw gingen op steile sneeuwhellingen, raden we dat tegenwoordig ten sterkste af. Of nog geen twintig jaar geleden was het hip om te zekeren met een abseilacht, nu is de acht not done en is de halfautomaat hot. Ons terrein blijft zich ontwikkelen. Dus ook al doe je al zestig jaar aan bergsport en heb je alle alpiene cursussen doorlopen, je raakt nooit uitgeleerd.

18 22 26 30 34

Trainen met Steve House in het ijsklimpark Nepalese sherpa’s krijgen training in Alaska Een klimmer gaat op wandelvakantie Skyrunning voor beginners Bijscholen op de Arc’teryx Academy

16 | HOOGTELIJN 1-2017 | TEKST

FEMKE WELVAART | FOTO ZOUT FOTOGRAFIE

THEMA HOGE SCHOOL

HOOGTELIJN 1-2017 |

17

Trainen met Steve House

IJsklimpark 2.0 De sneeuw liet op zich wachten, afgelopen maanden, maar de kou had de Alpen in zijn greep. Het was koud genoeg om te zorgen voor prachtige ijswatervallen. Bij Matrei in Oost-Tirol zetten ze de natuur naar hun hand en maken ze jaarlijks een groot kunstmatig ijspark.

Het is niet van echt te onderscheiden en iedereen kan er ijsklimmen zodra de brrrr… in de maand is. Hoogtelijn ging op onderzoek en kreeg daarbij les van Steve House.

H

et is januari 2017 en het lijkt alsof de natuur iets goed te maken heeft. De sneeuw, waarop ze in Oostenrijk met smart zaten te wachten, komt sinds twee dagen eindelijk naar beneden. Met bakken! De combinatie van veel nieuwe sneeuw en harde wind zorgt voor een stijging van het lawinegevaar van Stufe 1 op donderdag, tot 4 op zaterdagochtend. Dat betekent dat de grote groep klimmers, die voor het Matreier Tauernhaus klaarstaat voor het ijsklimfestival in het ijsklimpark, weer aan de koffie kan: een deel van de aanloop naar het park vormt bij deze omstandigheden een risico, dat de lokale gidsen niet willen nemen.

De speedwedstrijd bij kunstlicht.

Terwijl de meute nog een bakje troost tapt, werkt de organisatie zich in het zweet om een alternatieve waterval in te richten, zodat het festival – in afgeslankte vorm – toch door kan gaan. Geen enkele klacht trouwens van de aanwezige bezoekers over de organisatie: buitensporters zijn flexibel en gewend dat de natuur het laatste woord heeft. Het geeft ons de gelegenheid beter kennis te maken met Steve House, de Amerikaan die door de liefde een nauwe band met Oostenrijk heeft (zie kader op pagina 21).

IJsklimmen in Tirol

Het ijsklimpark Osttirol is het grootste van Oostenrijk. Het ligt op bijna 1000 kilometer rijden van Utrecht, direct bij de uitgang van de Felbertauerntunnel, tussen de Grossvenediger en de Grossglockner in. Net voorbij de ijswand begint het nationale park Hohe Tauern (hohetauern.at), met 1836 km² een van de grootste natuurgebieden van West-Europa.

Het gebied is uitstekend geschikt voor wintersportactiviteiten, van skiën op de piste in Matrei, tot ijsklimmen, sneeuwschoenwandelen en toerskiën.

Wij verbleven in het authentieke Matreier Tauernhaus (matreier-tauernhaus.com) op 1511 meter, een half uur lopen van het Eispark.

Kijk op eisparkosttirol.wordpress.com en foto-webcam.eu/webcam/eispark-osttirol voor meer informatie over het ijsklimpark waar je, als het voldoende gevroren heeft, elke winter kunt klimmen.

Crash course Als iedereen rond de middag bij de (natuurlijke) waterval is verzameld, geeft Steve een crash course ijsklimmen. Er hangen touwen en iedereen krijgt de kans een paar lijnen te klimmen.

Toprope en dus veilig, hoewel het altijd oppassen blijft met ijs dat door andere klimmers wordt losgemaakt en naar beneden komt. Het is ook een gelegenheid om materiaal van de sponsors van het festival uit te proberen. Voor wie dit nog nooit heeft gedaan, is het een spectaculaire ervaring: een weg naar boven zoeken in het steile ijs, waar het water hoorbaar onderdoor loopt.

18 | HOOGTELIJN 1-2017

| TEKST ICO KLOPPENBURG | FOTO’S ZOUT FOTOGRAFIE

THEMA HOGE SCHOOL

Prachtige routes in het ijsklimpark.

Dan is het tijd voor de speedwedstrijd, waar ruim vijftig deelnemers aan meedoen. Ook Nederland is daarbij vertegenwoordigd: Rik van Odenhoven en Tomas van Lieshout zijn lid van de NKBV Expeditie Academie en grijpen hun kans op wat meters ijs met beide bijlen aan. Ze geven skiles in Kรถnigsleiten en hoefden dus niet van ver te komen. De jonge honden eindigen binnen een seconde van elkaar, ergens in de middenmoot. Sneller zijn de lokale berggidsen, die in de helft van de tijd van de Nederlanders omhoogrennen.

Indrukwekkende klimtuin Het Matreier Tauernhaus is nog lang onrustig door de prijsuitreiking en de onvermijdelijke tombola met prijzen van de sponsors. Wij zijn zo afgeknoedeld, dat we door alles heen slapen. En dat is maar goed ook, want op zondagochtend is er weer een druk programma. De zon schijnt en dat is niet het enige goede nieuws: de route naar het ijsklimpark is veilig verklaard en we kunnen dus eindelijk de creatie van de lokale helden Matthias Wurzer en Vittorio Messini bewonderen en uitproberen.

NKBV Expeditie Academieleden Rik en Tomas maken een selfie met klimlegende Steve House.

HOOGTELIJN 1-2017 |

19

Keb Eco-Shell Jacket

NEXT STOP NATURE

Voor gepassioneerde outdoorenthousiastelingen die het hele jaar door graag op pad gaan, hebben we de Keb Eco-Shell Jacket gecreëerd.

Deze drielaagse shell is licht en plooibaar en beschermt je tegen het ergste bergweer. De jas beschikt over alle functies die je nodig hebt, zoals een goed passende capuchon, borstzakken die gemakkelijk toegankelijk zijn en ventilatie-openingen, maar niets extra’s, zodat je geen onnodig gewicht met je meedraagt.

Ideaal voor wandelen, skiën op uitdagend terrein en in natte omstandigheden.

www.fjallraven.nl

THEMA HOGE SCHOOL

Steve House: van Nanga Parbat naar Osttirol Bij de naam Steve House denk je vooral aan ‘fast and light’: het beklimmen van grote wanden met zo weinig mogelijk materiaal. In 2006 ontving hij de Piolet d’Or voor zijn beklimming van de Nanga Parbat. In de gelagkamer van het eeuwenoude Matreier Tauernhaus spreek ik hem over zijn band met Oostenrijk en Slovenië, zijn ervaringen en zijn plannen.

Door toeval komt Steve tijdens een uitwisseling met studenten terecht in Slovenië en komt hij in aanraking met de wereld van het alpinisme. Als ik vraag naar zijn inspiratiebronnen noemt hij behalve Hermann Buhl, de Sloveen Franc Knez. “Hij is vrij onbekend buiten zijn land, maar hij heeft naast een betaalde baan, bijna overal nieuwe routes in grote wanden geopend. Heel indrukwekkend”.

Rupalwand

In 2006 haalt House de voorpagina’s met de beklimming van de Rupalwand op de Nanga Parbat, in alpiene stijl, samen met Vince Anderson. Dat heeft een enorme impact op zijn carrière gehad. “Na de beklimming op Nanga Parbat werden we plotseling op een voetstuk geplaatst”, vertelt hij. “Ik was daar wat teleurgesteld over; ik wil geen held zijn en heb geen bijzondere gaven, maar ik heb wel uitgevonden hoe ik het beste uit mezelf kan halen. Dat wil ik graag doorgeven.”

Tweede kantelpunt

Een ernstig ongeluk op Mount Temple in 2010 is een tweede kantelpunt in House’ carrière. De revalidatie kost enorm veel inspanning en de beleving van zijn sport is definitief veranderd. Dat blijkt duidelijk uit de korte film Shattered, die hij na het ongeluk maakt. “Ik heb een hekel aan het heroïsche beeld dat soms van klimmers wordt neergezet. De waarde van bergsport ligt toch vooral in de ervaring die je met de mensen om je heen opdoet. Dat is wat iedereen meeneemt uit de bergen en het is belangrijker dan de focus op extreme prestaties”, aldus House.

Heeft hij ooit gedacht aan stoppen, na dat ongeluk? “Ja, absoluut. Ik denk er eerlijk gezegd nog steeds wel eens aan. Maar klimmen is zo’n groot deel van mijn leven. Zelfs toen ik Revalideerde, verlangde ik naar de goede dingen van het klimmen.

Gelukkig ben ik in staat geweest het mooie van mijn leven te behouden en een paar dingen te veranderen. Ik heb nu bijvoorbeeld een familiele-

ven.” Soleren past niet meer in zijn huidige leven. “Ik heb geen spijt van de solo’s die ik heb gedaan, maar, om het scherp te zeggen: als ik nu op mijn sterfbed lag, zou ik niet zeggen dat ik graag meer solo’s zou hebben gedaan.”

Deskundige begeleiding

Dat hij een familieman is geworden, is duidelijk. Zijn vrouw Eva is Oostenrijkse en een aantal maanden per jaar zijn ze met hun zoon van bijna één jaar oud in de Alpen. Ze delen een passie voor toerskiën en door Eva heeft hij de rustige dalen van Oost-Tirol ontdekt. En hij werkt graag mee aan de promotie van het ijsklimfestival bij Matrei.

Verder verlegt hij zijn horizon van grensverleggende beklimmingen naar het begeleiden van klimmers: “Deskundige begeleiding van alpinisten staat nog in de kinderschoenen. Ik ben enorm gemotiveerd om mensen verder te helpen en denk dat de klimgemeenschap er ook klaar voor is en ervoor open staat. Daarom hebben we de site uphillathlete.com ontwikkeld en coach ik een aantal klimmers, over de hele wereld.” Ook leidt hij een programma dat Alpine Mentors heet. Twee jaar lang begeleidt hij een groep veelbelovende jonge alpinisten, zodat ze een grote stap in hun klimcarrière kunnen maken.

En wat we zien is zonder meer indrukwekkend. Door hogerop een beek af te dammen is een natuurlijke waterval gecreëerd. Daarvoor was een systeem van 750 meter aan buizen nodig, die allemaal zwaar geïsoleerd zijn om bevriezing te voorkomen. Trots vertelt Matthias over het werk dat erin is gaan zitten om dit voor elkaar te krijgen. “Het is de derde winter dat we dit doen en het systeem is nu bijna perfect”, aldus de jonge berggids. “Er is maar drie keer een pijpdeel bevroren.” Maar voor het zover was, zijn er in de voorgaande jaren heel wat nachtelijke uurtjes in gaan zitten, waarbij gebroken waterleidingen soms voor een douche zorgden bij temperaturen ver onder het vriespunt.

Van dat alles heb je geen idee als je voor de ijswand staat. Dan zie je alleen een prachtige klimtuin van ijs, met veel afwisseling van moeilijke en makkelijke routes, soms met stukjes drytoolen ertussen. En het park is een enorme publiekstrekker. Ga maar na: 80 routes die soms tot 60 meter lang zijn, van gemakkelijk tot extreem lastig. Niet gek dus dat ijsklimmers van heinde en verre komen om in deze overzichtelijke omgeving mooie routes te klimmen. De vaste touwen die op een aantal plekken als toprope aan een boom zijn bevestigd, maken watervalklimmen voor veel mensen bereikbaar. Want voorklimmen in steil watervalijs blijft een kwestie van ervaring en stalen zenuwen. “Door dit park kunnen mensen op een relatief veilige manier ervaring opdoen. En zo kunnen ze ook weer de stap zetten naar zelfstandig klimmen”, aldus Matthias.

Wij klimmen nog een route en doen wat oefeningen om vertrouwen te krijgen in de ijsbijlen. En dan is het voor ons alweer tijd om terug te gaan naar het rustieke Matreier Tauernhaus, dat al 800 jaar de toegang tot het dal bewaakt. We eten een cordon bleu, graven de auto uit en beginnen aan een lange terugreis door een witte wereld. Een weekend naar deze plek is veel en veel te kort om alles eruit te halen.

Westwand Makalu en K2

Als we dan toch nog even verder praten over zijn topbeklimmingen en de ontwikkelingen in de bergsport, heeft hij ook nog wel een duidelijke mening: ”Ik denk niet dat de volgende stap in de Himalaya al is gezet. De westwand van Makalu en van K2 zijn nog steeds de grote uitdagingen!”

Steve House is 46, getrouwd en vader van een zoon. Hij is ambassadeur van Patagonia.

Kijk op vimeo.com/40379197 voor de korte film Shattered.

HOOGTELIJN 1-2017 |

21

Sherpa’s trainen in Alaska

Search & Rescue Sherpa’s uit Nepal krijgen op de Denali in Alaska geavanceerde Search and Rescue training van National Park Service Rangers. Met de kennis en vaardigheden die ze opdoen op de hoogste berg van Noord-Amerika, kunnen ze daarna daadkrachtig hulp verlenen aan mensen die in nood raken in de Himalaya.

22 | HOOGTELIJN 1-2017

| TEKST EN FOTO’S MENNO BOERMANS

THEMA HOGE SCHOOL

Foto boven Panaru Sherpa blaast de portable altitude chamber op. Foto rechts Tijdens een storm houdt Dawa Sherpa de stemming erin.

H

et moet een rare gewaarwording zijn voor de 21-jarige Sylvia. Ze krijgt deze zomer tijdens de beklimming van de Denali in Alaska last van hersenoedeem – de meest ernstige vorm van hoogteziekte – en raakt bewusteloos.

Wanneer ze tien minuten later haar ogen opent, kijkt ze recht in het gezicht van een lachende Sherpa. “Hallo, ik ben Phunuru uit Nepal,” legt de man in duidelijk Engels uit. “Ik ben in training hier bij de reddingsdienst. Voel je je weer wat beter?”

Als volleerd medicus checkt Phunuru de hartslag, zuurstofsaturatie en bloeddruk van de onfortuinlijke alpiniste uit Californië, en de ranger die over zijn schouder toekijkt, knikt zijn stagiair tevreden toe.

Het zeskoppige reddingsteam waar Phunuru deel van uit maakt, overlegt in Medical Camp op 4300 meter hoogte de strategie. Sylvia krijgt een infuus, zuurstof en medicijnen (Diamox en Dexamethason) toegediend, en zal in afwachting van beter weer, zodat de helikopter kan komen, in een portable altitude chamber (PAC) worden gelegd. Phunuru heeft inmiddels de pomp gepakt en perst met ferme voetbewegingen lucht in de zak. “De druk in de zak wordt dan hoger, waardoor de patiënt als het ware afdaalt. Dat is de enige behandeling die haar echt gaat helpen”, legt hij uit. Het is de tweede keer dat Phunuru stage loopt in Alaska. In 2009 was hij de eerste Sherpa die werd uitgenodigd om mee te komen draaien met een patrouille van Denali Rescue en in 2016 vond hij het tijd om zijn vaardigheden bij te spijkeren.

Sherpa Exchange Program Het idee om Nepalezen in Amerika op te leiden komt van Brandon Latham, een voormalig climbing ranger van Denali National Park. Hij was een van de instructeurs aan het Khumbu Climbing Center (KCC), een trainingscentrum aan de voet van Mount Everest dat sinds 2002 wordt ondersteund door de Alex Lowe Charitable Foundation. Elke winter geven Amerikaanse Rangers, samen met bekende alpinisten (onder wie Conrad Anker en Jon Krakauer) locals twee weken lang les in rots- en ijsklimmen, zekertechnieken en de Engelse taal. Brandon bedacht dat het vakkenpakket kon worden uitgebreid met reddingstechnieken en medische

hulpverlening, als er een uitwisselingsprogramma zou worden opgezet. Er werd geld vrijgemaakt, visa werden geregeld en elk seizoen lopen nu twee tot drie Sherpa’s stage in Alaska. Dave Weber is de opvolger van Brandon en begeleidt het project, dat inmiddels het Nepalese Technical Exchange Program heet, omdat niet alle Nepalezen ook afstammen van de Sherpabevolkingsgroep. Dave: “We selecteren tijdens de diploma-uitreiking van het KCC elk jaar de meest veelbelovende deelnemers en nodigen hen uit om deel uit te maken van een patrouille op de Denali. We leren ze daar reddingstechnieken, het maken van ankers, katrolsystemen en touwtakels.

Ze zijn weliswaar al ervaren expeditieklimmers, maar bij een reddingsdienst gaat het net anders dan bij recreatieve alpinisten: voor elke lijn is een back-up nodig, de systemen moeten twee keer zo sterk als normaal en vooral fool proof zijn, omdat je als redder op hoogte zelf ook niet helemaal helder meer bent.” Daarnaast krijgen de Sherpa’s te maken met medische hulpverlening. “Op Denali zien we regelmatig hoogteziekte, uitputting, onderkoeling, bevriezing en verwondingen door een valpartij. De Nepalezen assisteren ons bij het verlenen van eerste hulp en volgens learning by doing worden ze snel behendig”, aldus Dave.

Unieke werkwijze Het reddingsteam op de Denali (6190 meter) werd opgericht in 1982. Naar aanleiding van het grote aantal ongelukken op deze hoogste berg van Noord-Amerika richtte de National Park Service, het Medical Camp in. Het op 4300 meter hoogte gelegen kamp op de Kahiltnagletsjer doet nog steeds elke zomer dienst als eerstehulppost. Vanaf hier komen de rangers in actie zodra er via de portofoon een melding binnenkomt. Afhankelijk van waar het noodgeval is, skiën ze naar beneden of klimmen ze omhoog. Na het verlenen van medische eerste hulp transporteren ze de gewonde per sleebrancard terug naar het kamp, de plek waar alle materialen voorhanden zijn om zo nodig – het weer is vaak te slecht om te vliegen – een patiënt meerdere dagen te stabiliseren en te verzorgen.

Deze werkwijze is wereldwijd uniek. Waar in de Alpen bergredders pas na een melding per helikopter

HOOGTELIJN 1-2017 |

23

Foto links Ook gletsjerspleetreddingen worden geoefend.

Foto rechtsboven Een Sherpa helpt bij de medische evacuatie van een man met longoedeem. Foto rechtsonder Dave Weber geeft instructie aan de leergierige Phunuru Sherpa.

uitrukken, staan op Denali reddingswerkers continu paraat op de berg zelf. In drie ploegen van elk vier tot zes medici patrouilleren ze op ski’s tussen het basiskamp en de top. Onderweg houden ze regelmatig rust en overnachten ze in tenten die ze op sleden meetrekken. Gestaag acclimatiseren is op grote hoogte immers cruciaal om te overleven. Op vijfduizend meter hoogte is de zuurstofdruk nog maar de helft van dat op zeeniveau. Pas na een week komt de productie van extra rode bloedlichaampjes goed op gang, en het duurt zeker twee weken voordat een mens langere tijd op zesduizend meter kan rondlopen. Niet iedereen kan dat geduld opbrengen; zij worden gestraft met hoogteziekte, die zich regelmatig ontwikkelt tot een levensbedreigend probleem. De enige hoop is dan gevestigd op deskundige en snelle hulp van Denali Rescue.

Vruchtbare lessen Phunuru is de zoon van Pemba Tarki Sherpa, een legende die nog met Edmund Hillary, Chris Bonington en Doug Scott heeft geklommen. En ook al stond hij zelf als gids inmiddels vijftien keer op de Cho Oyu, tien keer op de Everest en vijf keer op de Ama Dablam, toen Phunuru in 2009 voor het eerst naar Denali ging, beschouwde hij zichzelf als een groentje. “Ik was 28 jaar en wist nog niets van reddingswerk. De stage in Alaska was de beste training in mijn leven. Ik heb zo veel nieuwe mensen ontmoet en nieuwe inzichten gekregen.” En dat het uitwisselingsprogramma succesvol is, blijkt wanneer Phunuru vertelt over zijn reddingsacties in de Himalaya. “In 2010 transporteerden we een man met ernstige bevriezingen aan zijn voeten van bijna 8000 meter naar beneden. In 2011 kreeg een Sherpa op Everest

24 | HOOGTELIJN 1-2017

een hersenbloeding in kamp drie op 7200 meter en maakten we een takelsysteem zoals we dat op Denali hadden geleerd. Van de ‘Gele Band’ hebben we middels een geïmproviseerde brancard een Indiase vrouw met ernstige bevriezingen naar beneden gedragen, in 2012 heb ik een sneeuwblinde man aan ‘kort touw’ van 8500 meter naar de zuidcol begeleid, en in 2014 verleende ik hulp toen een lawine op Mount Everest negen Sherpa’s verwondde en zestien doodde. Dat jaar evacueerden we ook een klimmer van de top van de Ama Dablam. Vroeger zou dat dagen hebben geduurd, nu hadden we de patiënt binnen 25 minuten naar de veiligheid van kamp drie gebracht.” De Nepalezen die op Denali zijn geweest, worden daarna ook opgeleid tot instructeur.

Zodoende kunnen zij zelf de lessen aan het Khumbu Climbing Center geven. In hun eigen taal leiden ze de High Altitude Workers, zoals de sherpa’s ook wel worden genoemd, op en verzorgen ze de training van de Icefall Doctors. Dat zijn de sherpa’s die aan het begin van het seizoen de route door de beruchte Khumbu ijsval voorzien van vaste touwen en ladders. Geen klus zonder gevaar. Het Amerikaanse Outside Magazine berekende dat een High Altitude Worker twaalf keer meer kans loopt om te sterven dan een Amerikaanse soldaat in Irak. Phunuru: “Sommige sherpa’s gaan in een seizoen vijftig keer door de ijsval. Dan is het belangrijk om op de hoogte zijn van de risico’s, te begrijpen hoe je de kans op een ongeluk kleiner maakt en te weten wat je moet doen in een noodgeval.”

Deskundige bergredders Dave Weber is zeer tevreden over het programma. “Er zijn inmiddels twaalf experts in hoogteredding opgeleid. Het is

THEMA HOGE SCHOOL

Denali Rescue Volunteers

Nu de Sherpas ook helikoptertraining krijgen, is aandacht voor eigen veiligheid essentieel.

inspirerend om te zien hoe ze zo de veiligheid van zichzelf en hun klanten verhogen.” Maar niet alleen alpinisten profiteren.

Bij gebrek aan een ambulanceservice gebeurt het regelmatig dat de Nepalese bergredders in hun thuisdorpen uitrukken wanneer een inwoner ziek of gewond is. “En het is een echte uitwisseling; wij leren weer van de Sherpa’s”, gaat Dave verder.

“De boeddhistische mentaliteit brengt nuchterheid, en die heb je als reddingswerker nodig.” Echter, er blijft altijd ruimte voor verbetering. Leren doe je immers je hele leven lang. Dave: “Waar we nog meer aandacht aan moeten geven, is de veiligheid van de Nepalezen zelf. Door hun barmhartige cultuur willen ze soms te graag helpen. Ze springen met z’n allen in een reddingsactie, maar bedenken dan niet goed genoeg of ze gevaar lopen.”

Een valkuil waar Phunuru zich van bewust is. “We moeten meer denken aan onze eigen gezondheid, zeker nu we ook helikoptertraining krijgen.” Want dat is de volgende stap: de Alpine Rescue Foundation van het Zwitserse Air Zermatt is een aantal jaar terug begonnen met het opleiden van Nepalese helikopterpiloten en een handvol Sherpa’s krijgt een tweeweekse longlinetraining.

Langzamerhand ontwikkelt zich in de Himalaya een reddingsdienst, zoals we die uit de Alpen kennen: deskundige bergredders die zowel te voet als via de lucht daadkrachtige hulp kunnen verlenen.

Een lawine op Manaslu in 2012 was de eerste keer dat de wereld zag waartoe de redders in staat zijn. Helikopters waren snel ter plekke en vlogen de reddingswerkers (onder wie Phunuru) vanuit het basiskamp naar de ongevalsplek op 6800 meter. Ook na de aardbeving van 2015 waren het de bergredders die de gebieden konden bereiken die van de bewoonde wereld waren afgesloten omdat toegangswegen waren verwoest. En zelfs wanneer de

Denali Rescue Volunteers is een non-profitorganisatie die geld inzamelt voor het subsidiëren van het uitwisselingsprogramma. Donaties worden gebruikt om de Nepalezen die stage lopen op Denali financieel te ondersteunen bij hun reiskosten. Kijk voor meer informatie op denalirescue.com.

‘iemand helpen g ft mij m r voldoening dan n top halen’ hulp van de Sherpa’s te laat komt, kunnen ze toch hun expertise laten gelden. “Dit jaar hebben we een overleden klimmer van bijna 8000 meter geborgen. Heel fijn voor de nabestaanden om het lichaam van hun dierbare te hebben”, legt Phunuru uit.

Met het dogma dat je in de ‘zone des doods’ alleen voor jezelf kunt zorgen, wordt door de jonge garde Nepalese gidsen grondig afgerekend.

In Medical Camp op de Denali is de wind gaan liggen en zijn de wolken verdwenen. “De helikopter komt eraan”, brieft Dave Weber zijn team. Sylvia ligt nog lekker te slapen in de portable altitude chamber en Phunuru houdt aan haar zijde de wacht. Met een gebedsketting in zijn hand prevelt hij onophoudelijk Om mani padme hum, een boeddhistische sutra. “Ik bid niet voor mezelf, maar voor het team. En voor iedereen op de berg, maar speciaal ook voor de piloot opdat hij Sylvia snel in veiligheid kan brengen.”

En hiermee komt het aantal levens dat de Sherpa heeft gered op 26.

Een waanzinnige verdienste die hem zeker de titel held oplevert.

Zelf is Phunuru nuchter: “Het voelt gewoon goed. Iemand helpen geeft mij meer voldoening dan naar een top klimmen.”

Om privacyredenen is de naam van het slachtoffer vervangen door de fictieve naam Sylvia.

HOOGTELIJN 1-2017 |

25

Een klimmer op wandelvakantie

Uit de kast Een klimmer die gaat wandelen? Jazeker. Ik verruilde mijn klimspullen voor wandelmateriaal, omwille van een wandelvakantie met vrouw en kinderen.

We wilden een nieuwe invulling van onze vakanties. Een keuze waarvan ik eerst mezelf en daarna mijn kinderen moest overtuigen…

Ida, Mare en Feije – alias Jezus, de blinde ninja en Pikachu – onderweg naar een geschikte kampeerplek.

D

it is mijn coming out als wandelaar. En nu we toch open kaart spelen, ik ben ook vader. Nog zo’n cliché; er zijn er zo’n 5 miljoen van in Nederland. Er is een tijd geweest dat ik op feestjes zei dat ik alpinist was. Niet om op te scheppen hoor, maar inderdaad ook wel om iets te zeggen te hebben. Ik heb nog nooit gezegd dat ik een wandelaar ben. Wandelen. Een klimmaatje stelde jaren geleden eens voor om te gaan wandelen.

Het was een druilerige dag en klimmen zat er niet in. Ik vroeg hem verontwaardigd wat het verschil was tussen wandelen en op één been staan: ook vermoeiend en na een paar uur sta je (weer) op de zelfde plek. Hoewel die uitspraak op feestjes aan mij is blijven kleven, bedoeld om goedmoedig te plagen, onderging ik het met gepaste trots. Een klimmer wandelt namelijk niet, hooguit maakt hij een Anstieg naar een hut of wand, en natuurlijk de verplichte afdaling terug naar het dal. Het argument is dat wandelen niet spannend genoeg is, maar klimmers weten van zichzelf wel hoe lui ze eigenlijk zijn. Deze zomer zou anders gaan, ik ging met mijn vrouw Mare en onze twee kinderen naar de Vanoise om te wandelen. En ik vond het nog leuk ook!

Vanoise Het is een zomer vol eerste keren. Als kind was ik al eens met mijn ouders in de Vanoise geweest (inderdaad om te wandelen),

26 | HOOGTELIJN 1-2017

| TEKST EN FOTO’S FLORIAN VAN OLDEN

maar tientallen andere berggebieden sindsdien hadden mijn herinneringen aan de Vanoise weggedrukt. Op de bosrijke camping in Champagny Le Haut proeven we de sfeer van het dal en maken we plannen. Een mooi breed en groen dal, extra versierd met bloemenvelden, bergbeken en watervallen tegen de flanken, ligt klaar om te worden verkend. Deze keer zijn het geen klimgidsjes, maar wandelkaarten die we raadplegen. Om meer informatie in te winnen, spreken we met medekampeerders bij hun katoenen familietenten en kampeerbussen, waarbij we de omgebouwde bestelauto’s en lichtgewichttentjes van de klimmers overslaan. Al snel wordt het doel van onze eerste meerdaagse wandeling met kinderen duidelijk: we willen het dal van de Refuge de Plaisance in en in de buurt, maar buiten het zicht van de hut, in onze tentjes overnachten.

Bij ondergaande zon drinken we een borrel op onze plannen, zetten de kinderen achter een kleurboek en pakken onze tassen.

Mijn vederlichte fluorgele aanloopgympen verruil ik voor een paar vettige Meindl bergschoenen. Nuts en friends blijven in het dal (thuislaten kon ik niet over mijn hart verkrijgen) en in plaats daarvan gaan er voorleesboekjes, spelletjes, kinderkleren en luiers mee. De bivakzak en olifantspoot bleven al op zolder in Amsterdam. Met moeite proppen Mare en ik vier matjes, vier

THEMA HOGE SCHOOL

slaapzakken, twee tentjes, branders en eten in onze rugzakken.

De ochtend van vertrek hijs ik voor het eerst in lange tijd een 20 kilo zware 80-literrugzak op mijn rug, in plaats van mijn ergonomisch gebouwde, lichtgewicht 30-litertasje.

Omkopen Een dikke folder over de plaatselijke fauna steekt heel praktisch ‘voor het grijpen’ uit de borstzak van mijn geruite overhemd: ik ben er deze ochtend klaar voor. Ik knik Mare bemoedigend toe.

Niet zomaar, want ik probeer veel betekenis in mijn knik te leggen. Iets als: het is heus niet zo dat we vanaf vandaag geen klimmers meer zijn; vanaf vandaag zijn we óók wandelaars. Dit is een nieuwe carrière bovenop onze oude. We zijn wie we zijn.

Mare beantwoordt mijn knik met een meewarig hoofdschudden waarvan de betekenis meer voor de hand ligt: doe toch niet zo moeilijk. Achteraf had ze natuurlijk gelijk, maar het kost nu eenmaal tijd om mezelf te overtuigen. En dat is nodig, want daarna moet ik mijn kinderen nog overtuigen.

Zou het kunnen dat bergen voor kinderen onder de 1,10 meter, twee keer zo hoog lijken? Een blik op het pad dat tegen de zuidhelling naar boven kronkelt, is voor onze kinderen voldoende om te constateren dat wandelen een zinloze bezigheid is. Hoewel ze natuurlijk gelijk hebben, ben ik niet van plan om mijn eerdere overpeinzingen met hen te delen. Ik moet ze zien over te halen, en heb daarvoor een plan: ik ga ze omkopen. Het plan bestaat uit vier elementen: ‘doping’, tijd, verhalen en (het vooruitzicht op) een beloning.

‘Doping’ Over het platte omkopen met snoep ben ik achteraf het meest trots (de kritische lezer merkt nu op dat ik bij gebrek aan klimverhalen opschep over een ander gehaald doel). Ik weet namelijk te voorkomen dat onze vakantie op een soort Sint Maarten-

Kamperen bij de hut

Bij de meeste hutten in het Parc national de la Vanoise mag je tegen een bescheiden vergoeding je tent in de buurt opzetten. Je kunt dan gebruikmaken van de voorzieningen van de hut. Zo werd ook onze aanloop in de regen naar Refuge de la Glière een probleemloze onderneming: terwijl onze kleren te drogen hingen bij de open haard in de hut, lazen we onze kinderen in pyjama voor uit een van de meegebrachte boeken. Eenmaal opgewarmd zochten we daarna de slaapzak in onze tent op en volgde weer een mooie kampeernacht.

Kijk voor meer informatie over de genoemde hutten op refugedeplaisance.fr en refugedelagliere.fr.

Alpenfestijn uitloopt. Een bescheiden blikje Anis de Flavigny, op de heenweg in de buurt bij Dijon gescoord, wordt niet als snoep aan de kinderen aangeboden, maar als doping. “Wandelpilletjes”, zo luidt mijn verklaring, “zijn essentieel om boven te komen. Maar net als anabolen, epo en extra zuurstof op een achtduizender, dien

Ik voorkom dat de vakantie op een snoepfestijn uitloopt je het op strategisch gekozen momenten in te nemen.” Vlak voor een steil stuk knikken we samenzweerderig naar elkaar en komt het blikje onderhands tevoorschijn. “Hoe langer je op het pilletje zuigt, hoe beter de werking. De overwegingen zijn vergelijkbaar met die van de bediening van de regulator van de zuurstoffles, vlak voor de Hillary Step.” Die verklaring duurt wat lang, maar ik moet het ze toch uitleggen.

Tijd Het schema van ouders strookt zelden met dat van kinderen. Luie mensen zoals ik, lopen in de bergen met lichte rugzakken, zodat

Tentenkamp 5.

HOOGTELIJN 1-1017 |

27

Grafik: Innsbruck Tourismus, Foto: Webhofer

Hoge bergen, sterke stad VERBAZINGWEKKENDE HOOGTES De almen en bergen rondom Innsbruck bieden alles waar je blij van wordt, zoals bergtochten, via ferrata routes en fietspaden voor elk niveau.

Zoveel keus heb je alleen in Innsbrucks vakantiedorpen.

En nog veel meer: De Innsbruck Card en het kosteloze wandelprogramma van de AlpinSchule Innsbruck zijn slechts twee voorbeelden van de talloze highlights.

Ontdek Innsbruck op: www.innsbruck.info

THEMA HOGE SCHOOL

Terug in Champagny-en-Vanoise.

De Plaisancehut.

ze sneller op het terras van de hut of in het dal kunnen genieten van welverdiend bier. Hoe korter de inspanning, hoe langer de ontspanning. Het hele concept van tijd is anders bij kinderen.

Hoeveel tijd ze nodig hebben om een bepaalde afstand te overbruggen, staat in directe relatie tot de haast die ouders hebben. Kinderen zetten de relativiteitstheorie terug. Voor ons geldt nu maar één deadline: de zonsondergang. Om onszelf te dwingen het tempo omlaag te brengen, proppen we onze rugzakken zo vol mogelijk met voorleesboeken, bordspelletjes, extra dekens en lekker eten. De tassen worden gaandeweg afgetopt met stenen voor de verzameling van onze jongste dochter. De aanloop naar onze kampeerplek, onder de hut van de Plaisance op ongeveer 550 meter, kostte zo’n vijf uur. Het duurde even voordat ik zelf de rust vond in het lopen, afgewisseld met steentjes zoeken, spoorzoeken, dammetjes bouwen en dopinggebruik. Het terras moest maar even wachten.

avontuur! Het dal van de Refuge de Plaisance ligt net naast de officiële grens van het Parc national de la Vanoise.

Wild-kamperen is er in principe niet toegestaan, maar als je je tentje laat in de middag opzet, buiten het zicht van de hut en op een plek met minimale impact voor flora en fauna, dan zal ook de huttenwaard die langsloopt je een fijne avond wensen.

Verhalen Kinderen bezitten de gave om tijdens allerlei activiteiten hun geest te laten varen, zonder dat daar drank, slaap of drugs aan te pas komen, hooguit een wandelpilletje. Maar soms behoeft de fantasie nog een kleine aansporing. Een guilty pleasure van mij, het lezen van fantasyromans op z’n tijd, biedt uitkomst. De karakters voor een verhaal zijn snel geschetst: drie dwergen en een tovenaar zijn op weg om een draak te verslaan die zich verschuilt in de krochten van de Vanoise. Mijn kinderen gaan al snel met het verhaal aan de haal, waardoor ik het hier niet meer uit de doeken kan doen. Het volstaat te vermelden dat het gezelschap werd uitgebreid met Pikachu, een (blinde) ninja en Jezus. De dwergen en de tovenaar raken al snel achterop en verdwijnen uit het zicht zodra wij een geschikte plek vinden voor onze tenten.

Buiten het zicht van de hut mogen we onze tent opzetten Vlak voor een opslagschuurtje, honderd meter onder de hut, blijkt de ideale plek te liggen voor een onvergetelijke eerste wildkampeernacht met kinderen. De volgende ochtend komt nog een beloning: een prachtige zonsopgang tussen de besneeuwde toppen van het dal. En daarna nog een, als ware het een beloning van de beloning, na de beloning: koffie en vruchtentaart op het terras van de charmante Plaisancehut, een half uurtje lopen verderop.

Daar kan geen wandelpilletje tegenop.

Beloning Overnachten in een tent was een maatregel om te besparen op hutovernachtingen, maar blijkt tegelijkertijd een van de beste vooruitzichten voor de kinderen. Slapen in een tent tussen de bergen, met een blinde ninja die de wacht houdt, wat een

Ida en Feije verkennen een bergbeek.

HOOGTELIJN 1-1017 |

29

Skyrunning voor beginners

Hardlopen met n twist Wandelend de bergen verkennen, is een prachtige manier van reizen. Voor wie een iets andere uitdaging zoekt, is skyrunning een mooie sport: het combineert het avontuurlijke met het sportieve. Barbara Kerkhof, hardloopschrijver en -fotograaf, helpt je al in Nederland op weg.

L

ange stukken rennen over kleine paadjes, gecombineerd met wandelen waar hardlopen te zwaar wordt, is onze natuur. Het zit in onze genen om uren te jagen en te verkennen, we zijn het alleen massaal verleerd. We werken, zitten, rijden en krijgen af en toe de onbedwingbare behoefte aan avontuur en fysieke inspanningen. Soms moet je daarvoor een grens verleggen.

Als je dan met iets nieuws begint, zoals skyrunning, is het fijn om dat meteen goed te doen en dat kan al in Nederland, met trailrunning.

Modder In Nederland zijn de trails redelijk vlak. Dat betekent niet dat ze allemaal goed begaanbaar zijn, maar dat is juist de lol van deze sport. Denk aan bospaadjes, aan frisgroene weilanden, aan de duinen en wellicht het strand. Zie bruggetjes voor je, en beekjes

30 | HOOGTELIJN 1-2017

| TEKST EN FOTO’S BARBARA KERKHOF

en een karrenspoor. Maar denk vooral ook aan trappen, aan modder tot je enkels (of knieën), aan snelstromende riviertjes en water dat zo koud is dat je je voeten niet meer voelt. En wat denk je van gladde Limburgse klei, van een snoeiharde zeewind of van zand dat zo mul is dat het lijkt alsof je achteruit loopt? En van verdwalen, over hekken klimmen en niet alleen je voeten maar ook je handen keihard nodig hebben? Haak je al af? Nee, dat dacht ik al. Mooi zo! Je wilt op avontuur en dit is wat je moet weten.

Hardlopen met een uitdaging Waar je op asfalt vaak prima kunt blijven rennen als je moe wordt, is op de paadjes wandelen soms al een uitdaging. Handig om te weten dat je wel overal mág rennen, maar dat het dus niet hoeft. Zelfs de snelste trailrunners wandelen wel eens een berg op, al zie je dat meestal niet op de foto’s.

THEMA HOGE SCHOOL

Trailrunning of skyrunning?

Is skyrunning hetzelfde als trailrunning? Ja en nee.

Trailrunning is hardlopen over onverharde paden en trails, bijvoorbeeld in Nederland. Skyrunning is de bergsportvariant en gaat ook over onverharde paden of van het pad af, maar dan dus in de bergen.

Afijn, nadat je een zwaar modderpad of stevige heuvel/berg achter de rug hebt, kun je vaak lekker versnellen bij het afdalen.

Zeker in Nederland zijn afdalingen prima te doen; niet te steil en zeker niet technisch – dan lijkt het ineens weer op hardlopen.

Hardlooptoerist Je hebt je schoenen, rugzakje en eten en drinken bij je. Maar waar ga je heen? In sommige delen van ons land liggen de trails niet bepaald voor de deur; ik ben een van die gelukkige lopers die heuvels en bos wel in de buurt hebben. Liggen de spannende paadjes wat verder weg? Of wil je eens iets anders zien? Speel dan hardlooptoerist (je hebt je rugzak toch al om). Zoek een (bestaande) route uit en neem een bus of trein, stap uit en ren naar huis! Of stap de deur uit en ga zwerven. Verdwalen is heerlijk, als je niet weet waar je heen wilt. Wel is het handig om, als je net

Wandel als het moet en ren als het kan als ik makkelijk verdwaalt, een route in je GPS-horloge of telefoon te zetten. Ook ideaal wat mij betreft, is de ‘back-tothe-start-knop’: je rent een stuk en hoeft je geen zorgen te maken over de terugweg.

These boots are made for walking Voor trailrunning heb je geen (wandel)boots nodig. Een (lichte) hardloopschoen voldoet, maar dan liefst wel een met een profiel dat geschikt is voor oneffen of zelfs ruig terrein. Er bestaat een enorme diversiteit in trailschoenen. Er zijn schoenen die uiterst

HOOGTELIJN 1-2017 |

31

hienveld 1-2 fc.adv 27.3.2003 14.33 B&R Pagina 1

Wij verzetten bergen voor u

WIJ VERZETTEN Specialist in gen n i r e k e z r e v t r o bergsp BERGEN VOOR U adv.heinfield_210x135.indd 1

Specialist in bergsportverzekeringen W.A. HIENFELD B.V. Postbus 75133 Telefoon Telefax E-mail

1070 AC Amsterdam 0031(0)20 - 5 469 469 0031(0)20 - 6 427 701 info@hienfeld.nl

Voor informatie: Koninklijke NKBV te Woerden.

W.A. Hienfeld b.v.

Postbus 75133, 1070 AC Amsterdam T 0031 (0)20 - 5 469 469 F 0031 (0)20 - 6 427 701 E info@hienfeld.nl Voor informatie: Koninklijke NKBV te Woerden

18-03-15 15:29

THEMA HOGE SCHOOL

Soms is le echt more bij het profiel onder de schoen geschikt zijn voor kleiachtige modder, sommige zijn perfect op rotsachtig terrein en andere schoenen zijn gemaakt om vooral bergop te lopen (echt, die bestaan). En gelukkig zijn er ook allroundschoenen. Lees je even in of vraag advies aan de verkoper in de winkel. Vertel wat je doelen zijn en waarvoor je je schoenen gaat gebruiken. Soms is less echt more als het om profiel gaat; heel grote noppen onder je schoen betekent niet altijd dat je betere grip hebt. Ook handig qua uitrusting, vooral in de bergen: stokken! Ik dacht de eerste keer: echt, stokken, moet dat? Nee, het moet niet, maar oh, wat ben ik er blij mee. Het klimt veel gemakkelijker en bij het afdalen berg ik ze op in mijn rugzakje.

Ook veel gezien bij (trail)lopers: lange sokken. Een deel van de lopers draagt ze vanwege de compressie (die zou kuitklachten verminderen), anderen om veilig door prikstruiken en brandnetels te rennen en de rest draagt ze omdat iedereen ze draagt.

Plussen en minnen Trails worden uitdagender naarmate er meer hoogtemeters in verpakt zitten. Een route van 25 kilometer kan behoorlijk lang duren als er 2500 hoogtemeters ofwel D+ in verstopt zitten.

Soms komt er zelfs een touw of klettersteig aan te pas. Dat kost tijd, maar het vergroot wel de uitdaging en het plezier. Dus zoals je bij een wandelroute op vakantie vaak bekijkt over welke toppen je gaat wandelen, moet je zeker bij een buitenlandse trail even goed uitzoeken hoeveel D+ je voor je kiezen krijgt en waar de zwaarste secties zitten. Als je je voor een wedstrijd inschrijft, staat vaak op de website van de race een hoogteprofiel. Soms staat dat ook op je startnummer afgedrukt, waardoor je tijdens de wedstrijd kunt zien waar je aan toe bent.

Klaar voor de strijd (met jezelf) Trails lopen kun je uitstekend in je eentje doen, met een of meer loopmaatjes of in een grote groep. Kan allemaal, mag allemaal.

Ik loop heel graag met mijn beste vrienden, maar leer ook veel nieuwe mensen kennen op de paadjes. Voor een explosie van trailgeweld kun je je inschrijven voor een trailrun, die worden veel georganiseerd in binnen- en buitenland. Maar naast georganiseerde trails kun je natuurlijk ook zelf je route bepalen. Ren eens een wandel- of ATB-route, bijvoorbeeld. Dat kan ook in een

paar dagen. Je komt als herboren terug na een paar dagen rennen in de natuur. Maar dat effect bereik je soms ook door er lekker een uur (of twee) op uit te gaan. Neem de tijd. Wandel als het moet en ren als het kan.

Krachttraining & heuveltraining Heel verstandig: heuveltraining! Zelfs als je een vlakke trail gaat lopen, is heuveltraining een goed idee. Je wordt er sterker van en die kracht kun je ook gebruiken op (vlakke) modderige of zanderige ondergrond. Voor een trail in de bergen is heuveltraining een must.

Doe je het niet, dan weet je echt niet wat je overkomt als je quadriceps je in de downhill plotseling in de steek laten (want dat doen ze soms). Ook krachttraining is een belangrijke factor; zorg niet alleen voor een sterke romp, maar train ook je benen en armen met gewichten. Klimmen kost kracht en dalen is een kwestie van klappen opvangen. Hoe beter getraind je bent, hoe prettiger je door de bergen rent.

Verzorgingspost op je rug Langs een trailwedstrijd staat niet elke vijf kilometer een volledig ingerichte verzorgingspost met een paar honderd plastic bekertjes voor je klaar. De tochten zijn vaak lang, 30 of 40 kilometer is heel normaal. Logisch dat je dan eten en drinken nodig hebt en dat moet je dus (grotendeels) zelf meenemen. Over het algemeen past alles wat je nodig hebt in een klein, licht hardlooprugzakje.

Vaak zit er een fluitje aan vast (verplicht bij races in de bergen) en heeft het voldoende vakjes om bidons, een telefoon, reepjes en een regenjack in op te bergen. Veel lopers gebruiken een camelbak, zo’n waterzak met een slangetje. Werkt prima, je ziet alleen niet hoeveel je drinkt en ik vind bijvullen bij verzorgingsposten een crime. Mijn rugzakje is waterdicht, niet alleen fijn als het regent, maar ook als het warm is, omdat mijn spullen droog blijven ondanks liters zweet.

Er zijn wel verzorgingsposten, maar minder dan bij wegwedstrijden.

Op die posten tref je vaak een feestbuffet aan van winegums, stukken koek, (gedroogd) fruit, noten, chips, crackers, soep, sportdrank en cola. Check wel even hoeveel posten er zijn en houd er rekening mee dat je kunt verdwalen en je dan dus zonder eten zit.

Kortom, de wereld ligt voor je open. Trailrunning is meer dan hardlopen alleen; het is een sport waarmee je elke dag kunt beginnen en waarin slecht weer niet bestaat. En vooral is het een manier om je wereld te verkennen en te vergroten. Veel plezier!

HOOGTELIJN 1-2017 |

33

IJsklimmen voor gevorderden is letterlijk next level.

34 | HOOGTELIJN 1-2017

| TEKST MIRTE VAN DIJK

THEMA HOGE SCHOOL

Kli ende encyclopedieën Arc’teryx Academy

Het regent. Pijpenstelen. Onderaan de gondel van de Aguille du Midi lopen honderden felgekleurde Gore-Texjassen rond, allemaal op zoek naar nieuwe klimmaatjes, beschikbare berggidsen en professionele atleten. Alle kennis en ervaring bij elkaar opgeteld, staan hier encyclopedieën vol.

En ik sta op het punt met deel één op pad te gaan.

H

et is juni, een periode waarin de bergen nog niet zo druk worden bezocht. Hoewel Chamonix ook zijn rustige perioden kent, is juni er geen van. Vier dagen lang puilt het dorp uit met beginnende alpinisten, skiërs van alle niveaus en professionele atleten die allemaal afkomen op de Arc’teryx Academy, een event en cursus in een.

Enorm aanbod

Foto Piotr Drozdz

Ik sta midden op het plein onderaan de wereldberoemde gondel van de Aguille du Midi. Iedereen om me heen beweegt, maar ik neem de tijd om rustig om me heen te kijken. Ik zie een groot tv-scherm waarop de beelden van de mountain cleanup worden vertoond en er staan vier grote tenten gevuld met testmateriaal en productinformatie van Arc’teryx, Gore-Tex, Petzl, MSR, Suunto, Peak Design en LYO food. Ideaal, want ik vertrouw niet echt meer op mijn vijftien jaar oude rugzak, mijn ijsbijl-pickelcombinatie is niet optimaal en mijn helm ben ik vergeten. Spullen lenen en testen is gelukkig geen enkel probleem. Met mijn nieuwe uitrusting loop ik naar een van de tafels die wordt bemand door een klein Arc’teryxteam en vol ligt met papierwerk: de registratie. Het event is zo opgezet dat je jezelf online kunt aanmelden per clinic. Elke clinic wordt vervolgens gegeven en begeleid door een berggids uit Chamonix plus een atleet van Arc’teryx en duurt een halve of hele dag. Het is lastig kiezen tussen alle mogelijke clinics en workshops, al helemaal als je net als ik al een beetje verouderde kennis hebt van meerdere zaken en die graag allemaal wilt updaten.

Van ijsklimmen tot basisgletsjervaardigheden, multipitch tot acclimatisering en bivakkeren tot drytooling: vier dagen lang het hooggebergte in met klimmende encyclopedieën is eigenlijk veel te kort.

Niets onderschatten De groep waarmee ik vandaag op pad ga, komt stipt op tijd bijeen onderaan de lift voor een dagje acclimatiseren. De berggids pakt de kaart erbij en begint te vertellen over de mogelijke gevaren

HOOGTELIJN 1-2017 |

35

Foto Mirte van Dijk

met de fantastisch mooie wandeling door de bossen, maar ik heb het vermoeden dat ik morgen aan het einde van de dag uitgeput de berg af zal rollen.

In de file op de Aguille du Midi

Acclimatiseren

Vrouwen aan touwen

Tijdens onze acclimatiseringswandeling komen we voortdurend andere groepen met felgekleurde jassen tegen. De zwaarbepakte deelnemers aan de clinic Bivakkeren puffen omhoog, een groep fotografen leert alles over de beste invalshoek van alpiene fotografie en de multipitchers zoeken de rotsen op voor een lange klimsessie. Wij komen er vandaag nog makkelijk vanaf

Om de volgende dag de spierpijn van het splitboarden enigszins te kunnen verdragen, ben ik blij dat we eerst een twee uur durende wandeling over het Mer de Glace maken. Het voelt als een perfecte warming-up. Gisteravond heeft iedereen op het grote plein onderaan de gondel, dat steeds als basiskamp voor de Academy dient, de filmavond bijgewoond. Met een man of tweehonderd naar een film kijken waarin iemand bijna onmenselijke expedities, beklimmingen of overwinningen behaalt, creëert een soort collectieve motivatie voor de sport. Al helemaal als je daarna onder het genot van een biertje gewoon een praatje kunt maken met een van de professionele atleten die je zojuist op het scherm

Vergis je niet in het uitzicht: het is nog indrukwekkender dan je denkt.

Foto links Terug in het dal na een een dag hoog op de top. Foto rechts Er is zelfs een model voor de clinic Bergsportfotografie.

36 | HOOGTELIJN 1-2017

Foto Mirte van Dijk

’s avonds m k je n pr tje met de pro’s uit de films

Foto Alex Buisse

die je kunt tegenkomen als je niet goed getraind bent en te snel een te groot hoogteverschil aflegt. Met een soms moeilijk te verstaan klassiek Brits accent wijst hij erop dat klimmers en wandelaars, ongeacht hun ervaring en niveau, die gevaren soms onderschatten en de signalen soms simpelweg niet herkennen.

Met name in een gebied als Chamonix, waar je in twintig minuten van 1035 naar 3842 meter kunt worden geslingerd, komt dit vaak voor. Om dit te voorkomen zit er niets anders op dan rustig omhooghiken met veel pauzes om je lichaam en ademhaling aan te passen. Normaal gesproken werkt dit niet in één dagje, maar iedereen is hier om in goed gezelschap informatie van experts op te pikken. Sommigen maken nu zelfs voor het eerst kennis met hoogalpiene activiteiten en hebben nooit eerder een klimgordel aangehad, op stijgijzers gelopen of zelfs maar een gletsjer in het echt gezien. Anderen kennen het gebied als hun broekzak, hebben al vier ijsbijlen versleten of klimmen zo een 8a voor.

De volgende ochtend word ik al om 07:00 uur onderaan de gondel verwacht. In een groepje van drie deelnemers gaan we vandaag op pad met David Pujol, een snowboardlegende binnen het freeriden die al jaren als berggids in Chamonix werkt. Hij neemt ons mee de gletsjer op om een stukje te splitboarden. Met zijn ervaring hoef ik niet bang te zijn dat ik als ervaren splitboarder niets zal leren deze dag. Hoewel we vroeg zijn vertrokken, staat er al een rij bij de lift.

Tientallen groepen gaan vandaag de gletsjer op. Ik ben ongelofelijk nieuwsgierig, want na al die keren dat ik vanuit het dal naar de glinsterende toppen heb gekeken, ga ik hier nu eindelijk voor het eerst in mijn leven omhoog om ze van dichtbij te bekijken.

Boven op de berg komen we in de file. Niet erg. Het uitzicht is adembenemend. Na de kleine afdalingen te voet over de graat richting de gletsjer, vindt David het wel genoeg geweest: “Doe je board maar aan, we gaan eerst wat bochten maken!” We slalommen tussen de touwgroepen door het open veld in. De zon schijnt in onze gezichten en onze dag kan eigenlijk al niet meer stuk. Zoals verwacht, leert David ons nieuwe technieken en bouwen we samen een rappel. Vele oefeningen, foto’s en gelach later moeten we toch rechtsomkeert maken om de afdaling van de ochtend weer terug omhoog te hiken. En hoewel het klopte dat mijn dag niet meer stuk kon, kon mijn lijf dat wel. Doodmoe, kortademig (juist… acclimatiseren!) en met acute spierpijn bereiken we aan het einde van de middag de gondel. Gelukkig hoef ik morgen alleen maar te ijsklimmen… Oei.

Foto Hugo Vincent

THEMA HOGE SCHOOL

Eén voor allen, allen voor één.

De toegang naar de gletsjer is een afdaling waar je het warm van krijgt.

Foto Piotr Drozdz

Ik ben erg verrast over de animo, organisatie en toegankelijkheid van het evenement. Natuurlijk is dit niet hetzelfde als een cursus volgen, maar met de kennis van alle aanwezige atleten en berggidsen krijgt iedereen wel de kans iets te leren. Die klimmende encyclopedieën heb ik nog lang niet allemaal gesproken, daar krijg ik hopelijk de volgende Academy de kans voor. Uitgeleerd ben je namelijk nooit.

Foto Mirte van Dijk

hebt bewonderd. Met enkele films in mijn achterhoofd spreek ik met mezelf af dat deze paar dagen nog maar het begin zijn van wat ik allemaal nog wil doen. Aan inspiratie geen gebrek.

Onder leiding van Isabelle Santoire, een van de slechts zestien vrouwelijke berggidsen op Franse bodem, en de ijsklimmende tweeling Tanja en Heike Schmitt duiken we een brede gletsjerspleet in. In twee touwgroepen leren we de basistechnieken van het ijsklimmen. Ik ben geïnteresseerd in de verhalen achter deze drie wonder women, want zo vaak komt het niet voor dat een vrouw zulke extremen in de sport kan en wil overwinnen. We kletsen alsof het een tea party is, ondertussen ijsbijlen inhakkend. Mijn spierpijn ben ik allang vergeten.

Nooit uitgeleerd De Arc’teryx Academy wordt dit jaar van 29 juni-2 juli gehouden. Om te kunnen deelnemen, hoef je alleen maar naar de website te gaan en de clinics die jij leuk vindt, te boeken. Let er wel op dat je dit op tijd doet, lees: vrij snel na de opening van de inschrijvingen

op 15 maart, want het event is erg populair. De prijs van een clinic, inclusief gids en gratis testmateriaal, ligt tussen 39 en 99 euro. Vervoer en onderdak is daar niet bij inbegrepen. Dit event is een fantastische aanvulling op je vakantie. Je ontmoet er mensen,

jong en oud, die allemaal dezelfde interesses hebben en vanuit heel Europa afreizen naar Chamonix. Al is het alleen maar om met hun idool te klimmen, kletsen en barbecueën. Kijk voor meer informatie op chamonix.arcteryxacademy.com.

HOOGTELIJN 1-2017 |

37

REACTIK + BluetoothÂŽ Flex Plan: monitor, customize, and commit!

A smart, connected, and rechargeable headlamp.

Through the MyPetzl Light* smartphone app, monitor battery life in real time, choose a specific lighting profile for your activity, and control the brightness of your REACTIK + on the fly. Use REACTIVE LIGHTING and Bluetooth Smart technology to optimize burn times. 300 lumens. www.petzl.com *

(REACTIK + can be used without the app.)

KALENDER 2017 januari

15 BOULDER 1 Cube Bouldergym, Enschede 21 JEUGD BOULDER 1 CDE Bouldercentrum Delfts Bleau, Delft 21 DUST 2017* Monk Rotterdam

B J

B

B

NATIONALE WEDSTRIJDEN 2017

februari

J

B

J

B

B

maart

J

L

J

B

J

B

B J

B

S T

april

mei

B

J

B

L

B

L

juni

juli

J

L

J

B

J

L

J

L

J

L

B

september

oktober

L J

L

J

L

J

L

J

L

L

november

L J

L

L B L

december

J

L

J

B

I

JEUGD BOULDER 1 JAB Bolder Neoliet Rotterdam JEUGD BOULDER 2 CDE Bolder Neoliet Rotterdam BOULDER 2 Monk Eindhoven KINDERKLIMFESTIVAL 2017* Neoliet Tilburg

11 12 18 25 25 26

JEUGD BOULDER 2 JAB Cube Bouldergym, Enschede JEUGD BOULDER 3 CDE Cube Bouldergym, Enschede BOULDER 3 Grip Boulderhal, Nijmegen JEUGD BOULDER 3 JAB Monk Eindhoven BENELUX SPEED CONTEST* I-VY Climbing, Sittard NK TOERSKIËN 2017 Trofea Pez Ault, Disentis (SUI)

1 BOULDER 4 Boulderhal Sterk, Utrecht 8 JEUGD BOULDER 4 CDE Monk Amsterdam 23 JEUGD BOULDER 4 JAB Gropo Bouldergym, Groningen

B J

11 12 18 19

S

7 LEAD BOULDER SPEED I-VY Climbing, Sittard 14 LEAD 1 Mountain Network Nieuwegein 28 JEUGD LEAD 1 JAB Mountain Network Arnhem 3 NJK BOULDER 2017 Monk Rotterdam 18 JEUGD LEAD 2 JAB Klimhal Amsterdam 25 JEUGD LEAD 1 CDE Neoliet Eindhoven 1 FLATLANDER CUP* Mountain Network Amsterdam 8 NK BOULDER 2017 Apollohal, Amsterdam 3 LEAD 2 Mountain Network Amsterdam 17 JEUGD LEAD 2 CDE Rock Steady, Bussum 23 JEUGD LEAD 3 JAB I-VY Climbing, Sittard 1 JEUGD LEAD 3 CDE Mountain Network Dordrecht 7 JEUGD LEAD 4 JAB Klimcentrum Yellow Stone, Roosendaal 15 LEAD 3 Grip Klimcentrum, Nijmegen 5 12 18 25 26

LEAD 4 I-VY Climbing, Sittard JEUGD LEAD 4 CDE Mountain Network Nieuwegein NK LEAD 2017 Neoliet Utrecht CUBE TEAM OPEN* Cube Bouldergym, Enschede VETERANENWEDSTRIJD* Mountain Network Nieuwegein

2 NJK LEAD 2017 Neoliet Utrecht 16 JEUGD OPEN* Monk Eindhoven 17 PETZL NK IJSKLIMMEN 17/18 Sportcentrum Olympos, Utrecht

CLIMBING

- sponsor -

J

JEUGD

L

LEAD

B

BOULDER

S

SPEED

- sponsor -

I

- sponsor -

Structures & Equipment BV

- supplier -

IJSKLIMMEN

- supplier -

T

- supplier -

TOERSKI

* Wedstrijd wordt niet door de NKBV georganiseerd. NKBV-lidmaatschap en een klimverzekering zijn verplicht bij deelname aan nationale wedstrijden. Contact NKBV-bureau: t: 0348 40 95 21 / e: wedstrijden@nkbv.nl

INSCHRIJVEN? WEDSTRIJDEN.NKBV.NL / MEER INFO? WWW.SPORTKLIMMEN.NL KONINKLIJKE NEDERLANDSE KLIM- EN BERGSPORT VERENIGING | WWW.NKBV.NL

Overzicht KLIM- en boulderHAEN BOULDERHAEN HAL

NKBV-KORTING?

HAL

NKBV-KORTING?

BLOCK013 Tilburg block013.nl

Nee

GRAVITON BOULDERGYM Sittard gravitonbouldergym.nl

Ja

BOLDER NEOLIET Rotterdam neoliet.nl

Nee

GRIP BOULDERHAL Nijmegen gripnijmegen.nl

Ja

BOULDERCENTRUM DELFTS BLEAU Delft delftsbleau.nl

Nee

GROPO Groningen gropo.nl

BOULDERHAL BRUUT Breda boulderhalbruut.nl

Nee

BOULDERHAL DE CAMPUS Den Haag boulderhaldecampus.nl

Nee

IMPACT BOULDERHAL Almere impactboulderhal.nl

Nee

Nee

KEI BOULDERHAL Amersfoort keiboulderhal.nl

Nee

BOULDERHAL KUNSTSTOF Leiden boulderhalkunststof.nl

Nee

MONK BOULDERGYM Amsterdam monkamsterdam.nl

Ja

BOULDERHAL STERK Utrecht boulderhalsterk.nl

Nee

MONK BOULDERGYM Eindhoven monkeindhoven.nl

Ja

BOULDERLAB Amsterdam deklimmuur.nl

Nee

MONK ROTTERDAM Rotterdam monkrotterdam.nl

Ja

CUBE BOULDERGYM Enschede cubebouldergym.nl

Nee

008d8d

(opent voorjaar 2017)

(opent voorjaar 2017)

40 | HOOGTELIJN 1-2017

| FOTO’S ZOUT FOTOGRAFIE EN TIM VAN DER LINDEN

Klimhaen HAL ARQUÉ KLIMCENTRUM Enschede arque.nl AYERS ROCK Zoetermeer Ayersrock.nl

NKBV-KORTING? Nee

Ja

BJOEKS Groningen bjoeks.nl

Nee

DE KLIMMUUR CENTRAAL Amsterdam deklimmuur.nl

Nee

DE KLIMMUUR DEN HAAG HS Den Haag deklimmuur.nl

Nee

DE KLIMMUUR DEN HAAG UITHOF Den Haag deklimmuur.nl

Nee

DE KLIMMUUR HAARLEM Haarlem deklimmuur.nl

Nee

DE KLIMMUUR ROTTERDAM Rotterdam deklimmuur.nl

Nee

MOUNTAIN NETWORK richtlijn logogebruik

HAL

MNlOgO sTAANdE vARIANT

MNlOgO lIggENdE vARIANT

NKBV-KORTING?

de staande variant mag alleen gebruikt worden als een soort ‘label’. geplaatst vanuit de bovenkant van de pagina of vanuit de bovenkant van een illustratie-/fotokader

Indien plaatsing van de staande variant niet mogelijk is, gebruik dan de liggende variant van het logo. Op een witte ondergrond het logo met de grijsblauwe letters, op een donkere actergrond of op een foto de versie met witte letters.

MOUNTAIN NETWORK MOUNTAIN NETWORK DORDRECHT Dordrecht mountain-network.nl

Ja

MOUNTAIN NETWORK MOUNTAIN NETWORK AMSTERDAM Amsterdam mountain-network.nl

Ja

MOUNTAIN NETWORK MOUNTAIN NETWORK ARNHEM Arnhem mountain-network.nl

Ja

MOUNTAIN NETWORK MOUNTAIN NETWORK HEERENVEEN Heerenveen mountain-network.nl

Ja

MOUNTAIN NETWORK NIEUWEGEIN Nieuwegein mountain-network.nl

Ja

richtlijn logogebruik

MNlOgO sTAANdE vARIANT

MNlOgO lIggENdE vARIANT

de staande variant mag alleen gebruikt worden als een soort ‘label’. geplaatst vanuit de bovenkant van de pagina of vanuit de bovenkant van een illustratie-/fotokader

Indien plaatsing van de staande variant niet mogelijk is, gebruik dan de liggende variant van het logo. Op een witte ondergrond het logo met de grijsblauwe letters, op een donkere actergrond of op een foto de versie met witte letters.

richtlijn logogebruik

MNlOgO sTAANdE vARIANT

MNlOgO lIggENdE vARIANT

de staande variant mag alleen gebruikt worden als een soort ‘label’. geplaatst vanuit de bovenkant van de pagina of vanuit de bovenkant van een illustratie-/fotokader

Indien plaatsing van de staande variant niet mogelijk is, gebruik dan de liggende variant van het logo. Op een witte ondergrond het logo met de grijsblauwe letters, op een donkere actergrond of op een foto de versie met witte letters.

richtlijn logogebruik

MNlOgO sTAANdE vARIANT

MNlOgO lIggENdE vARIANT

de staande variant mag alleen gebruikt worden als een soort ‘label’. geplaatst vanuit de bovenkant van de pagina of vanuit de bovenkant van een illustratie-/fotokader

Indien plaatsing van de staande variant niet mogelijk is, gebruik dan de liggende variant van het logo. Op een witte ondergrond het logo met de grijsblauwe letters, op een donkere actergrond of op een foto de versie met witte letters.

richtlijn logogebruik

MNlOgO sTAANdE vARIANT

MNlOgO lIggENdE vARIANT

de staande variant mag alleen gebruikt worden als een soort ‘label’. geplaatst vanuit de bovenkant van de pagina of vanuit de bovenkant van een illustratie-/fotokader

Indien plaatsing van de staande variant niet mogelijk is, gebruik dan de liggende variant van het logo. Op een witte ondergrond het logo met de grijsblauwe letters, op een donkere actergrond of op een foto de versie met witte letters.

FITLAND BROEK OP LANGEDIJK Broek op Langedijk geus.nl

Ja

NEOLIET EINDHOVEN NOORD Eindhoven neoliet.nl

Nee

GRIP KLIMCENTRUM Nijmegen gripnijmegen.nl

Ja

NEOLIET EINDHOVEN ZUID Eindhoven neoliet.nl

Nee

I-VY CLIMBING Sittard i-vyclimbing.nl

Nee

NEOLIET HEERLEN Heerlen neoliet.nl

Nee

KLIMCENTRUM ALKMAAR Alkmaar klimcentrumalkmaar.nl

Nee

NEOLIET TILBURG Tilburg neoliet.nl

Nee

KLIMCENTRUM NEOLIET UTRECHT Utrecht (opent zomer 2017) neoliet.nl

Nee

Nee

KLIMCENTRUM MONTE CERVINO Bergschenhoek montecervino.nl

Ja

KLIMHAL AMSTERDAM Amsterdam klimhalamsterdam.nl

Nee

PENTAGON Dordrecht pentagonsport.nl

KLIMMUUR KALYMNOS Utrecht olympos.nl

Nee

ROCCA SPORT & ADVENTURE Gulpen rocca.nl

Ja

KLIMMUUR UTRECHT Utrecht klimmuur-utrecht.nl

Nee

ROCK STEADY Bussum rocksteady.nl

Ja

YELLOW STONE Roosendaal yellow-stone.nl

Ja

YOSEMITE KLIMCENTRUM Zwolle Yosemite.nl

Ja

KLIMTUIN FLIEGERHORST Venlo fliegerhorst.nl LA VITA SANA Venlo lavitasana.nl

KLIMMUUR

UTRECHT

Ja

Nee

HOOGTELIJN 1-2017 |

41

‘In Nederland los je problemen op, in Nepal navigeer je eromheen’ Cas de Stoppelaar, Consul Generaal van Nepal in Nederland

Cas de Stoppelaar ging naar Nepal in een tijd dat niemand naar Nepal ging. En hij bleef. Eerst als trektochtleider, daarna als drijvende kracht achter het Summit Hotel in Kathmandu, tegenwoordig als natuurbeschermer en Consul Generaal van Nepal in Nederland.

H

et begon met een diavoorstelling, eind jaren zestig ergens in Leiden. Dolf Noordijk, bestuurslid van de toenmalige Koninklijke Nederlandse Alpenvereniging, vertoonde beelden van zijn trektochten door Nepal, een land waar op dat moment niet meer dan een handjevol Nederlanders was geweest. Ergens in het donker van het zaaltje zat Cas de Stoppelaar, een piepjonge biologiestudent met, zoals hij zelf zegt, twee mogelijke vooruitzichten: “Als bioloog kon je leraar worden op een middelbare school of anders directeur van Artis, maar Artis had al een directeur.”

Ongebruikelijke carrière Het liep allemaal heel anders. “Een paar maanden later neemt mijn zus een jongen mee naar huis.

Terwijl we zo samen een biertje zitten te drinken, vertelt hij dat zijn vader naar Nepal gaat, met expeditieleider Dolf Noordijk. Ik denk: hé, die naam ken ik.” De Stoppelaar belde Noordijk, die hem uitnodigt om eens langs te komen. Dat ene telefoontje is de basis van een ongebruikelijke carrière die je in één woord kunt samenvatten: Nepal. Cas de Stoppelaar (69) werkte als trektochtleider in de Himalaya, deed zijn afstudeeronderzoek op de flanken van Mount Everest, hij begon een

42 | HOOGTELIJN 1-2017 | TEKST ERNST ARBOUW | FOTO’S LAURENS AAIJ

‘Zelfs het kopen van een postzegel kan al een avontuur zijn’

HOOGTELIJN 1-2017 |

43

‘Ze vonden ons koloniaal, omdat we met dragers liepen’

wandelreisorganisatie, was oprichter, manager en bestuursvoorzitter van het Summit Hotel in Kathmandu en werd in 1996 Consul Generaal van Nepal in Nederland. Hij schreef twee verhalenbundels en een roman over het land, hij was oprichter van het tijdschrift Himalaya en sinds 2013 is hij voorzitter van de Himalayan Tiger Foundation, een stichting die zich inzet voor de bescherming van Bengaalse tijgers in natuurparken in Zuidwest-Nepal.

“Het klikte enorm tussen Dolf en mij, dus op een bepaald moment vroeg hij of ik mee wilde naar Nepal, als zijn assistent.

Je moet je voorstellen dat een reis naar Nepal in die tijd nog echt iets speciaals was. Voor vertrek ben ik door twee kranten geïnterviewd, zo bijzonder was het.”

Insectjes vangen De groep, een gecombineerde wandelreis en expeditie richting de Manaslu, trok door valleien waar volgens De Stoppelaar

44 | HOOGTELIJN 1-2017

nog nooit een westerling was geweest. “In Tibetaanse dorpjes werden we als ontdekkingsreizigers onthaald. Het voelde alsof we Stanley en Livingstone waren. Ik kwam thuis en ik wist één ding: dit wil ik nog een keer.” Die mogelijkheid kwam in 1973, toen hij zelf een Nepalreis organiseerde voor zestien Leidse biologen. Het jaar daarop deed hij met een paar collegastudenten zijn afstudeeronderzoek in het Khumbugebied. “Kleine insectjes vangen op de hellingen onder Mount Everest. We trokken daar maanden met z’n zessen rond.

Over hoge passen, door valleien. We hadden alles zelf georganiseerd, met sherpa’s en alles. In Kathmandu hadden we als uitvalsbasis een huis gehuurd, dat gebruikten we als laboratorium en daar lagen de tenten en potten en pannen.

Zo ben ik min of meer een trektochtorganisatie begonnen, Summit Trekking.

Zonder vergunning of license of weet ik wat. Dat kon toen allemaal.”

‘Koloniaal’ Het eerste jaar trok Summit Trekking twaalf mensen, het tweede jaar zestig en het derde jaar honderdvijftig. “Nepal was op dat moment nog niet toeristisch. Dat begon heel langzaam te komen. Dan kwamen we bij een theehuisje en zaten daar een paar van die linkse Amsterdamse studenten op het terras. Die vonden ons ‘koloniaal’ omdat we daar met sherpa’s en dragers liepen. Dan zei ik: ‘Zullen we het omdraaien? Het bier dat jullie hier drinken, hoe denk je dat dat hier is gekomen?’ Ze hadden geen idee. ‘Dat wordt gedragen door sherpa’s, en die sherpa’s dragen tachtig kilo voor dertig rupee per dag. Wij hebben porters die met dertig kilo lopen, en ze krijgen vijftig rupee’.” Hij zucht.

“Verwende toeristen die denken dat ze het beter weten. Mensen die lekker hun biertje drinken, hun hapje eten en ’s avonds in hun bedje liggen, maar zich ondertussen geen seconde afvragen hoe het daarachter

Wie is…

Cas de Stoppelaar Cas de Stoppelaar (Vlaardingen, 1947) is Consul Generaal van Nepal in Nederland. Daarnaast is hij voorzitter van de Himalayan Tiger Foundation, een Nederlandse stichting die zich inzet voor de bescherming van de ongeveer 150 overgebleven Bengaalse tijgers in het zuidwesten van Nepal. In 1970 maakte hij zijn eerste expeditie naar Nepal, in het voetspoor van toenmalig consul en KNAV-bestuurslid Dolf Noordijk. Drie jaar later organiseerde hij een Nepalreis voor Leidse biologen, het jaar daarna deed hij afstudeeronderzoek op de hellingen onder Mount Everest en begon hij reisorganisatie Summit Trekking in Kathmandu.

1974-1975: Medewerker Museum Natuurlijke Historie, Leiden.

1974: Oprichting Summit Trekking, Kathmandu.

1976-1978: Redacteur NRC Handelsblad.

1978: Start van het Summit Hotel, Kathmandu.

1983: Publicatie verhalenbundel De Lotuseters.

1990-2012: Bestuursvoorzitter Summit Hotel & Summit Trekking.

1990: Publicatie verhalenbundel Beethoven in Darjeeling.

1996-heden: Consul Generaal van Nepal in Nederland.

2005: Publicatie roman Olifantenpolo.

2007: Engelse vertaling Elephant Polo.

2013-heden: Voorzitter van de Himalayan Tiger Foundation.

allemaal functioneert. Slachtoffers van hun eigen ongeloof in het werkelijke systeem van Nepal.”

Het is een onderwerp dat een paar keer terugkomt: het werkelijke systeem van Nepal. Over hoe alles in het land altijd net even anders is dan je denkt. Hoe iedereen altijd een eigen agenda heeft. Dat zelfs iets ogenschijnlijk eenvoudigs als het kopen van een postzegel een avontuur kan zijn.

En dat op de een of andere manier uit die chaos van traditie, ongeschreven regels en bureaucratie toch een min of meer functionerende samenleving ontstaat.

“In Nederland is alles strak georganiseerd en geolied. Nepal is een fluïdum van onverwachte gebeurtenissen. Je moet in Nepal nooit rigide zijn; dit is de planning, dit zijn de afspraken. Je moet de dag de dag laten zijn en kijken hoe de ochtend daar weer op volgt.”

Sollicitatie Eén keer deed De Stoppelaar een serieuze poging een carrière in Nederland te beginnen. In het najaar van 1976 schreef hij vanuit het basiskamp van de Manaslu een sollicitatie naar NRC Handelsblad. Een runner bracht de brief naar Kathmandu, waar hij door een Nepalese typist letter voor letter op de telex werd gezet. “Een paar weken later liep ik over de Westblaak in Rotterdam op weg naar het sollicitatiegesprek. Ik was jong, ik was bruin, slank en gezond. Ik kwam recht uit Nepal en nu

liep ik in januari in de zeikregen en de kou, en ik dacht: ik wil dit niet. Toen werd ik dus aangenomen.”

“Ik ben begonnen als verslaggever bij de treinkaping in De Punt. Zat ik daar ineens met allemaal doorgewinterde collega’s – ik had nog nooit een artikel geschreven.

De opening van een veldhospitaal door prinses Margriet – lieve help, wat moet je daar nou mee?”

Vergunning In de tussentijd was naast het huis in Kathmandu, dat hij sinds zijn biologentijd gebruikte als uitvalsbasis, een ander huis in de verkoop gekomen. “Ik herinner me nog precies hoe ik met Dolf voor het raam stond. Het was najaar. In de verte zagen we de Ganesh Himal, de Langtang en in de verte het Everestgebied. We zagen de stad, die nog niet lelijk was met grote gebouwen, alleen maar pagodetempeltjes. Het was stil en onbebouwd tot aan de Bagmatirivier. Dolf zei: ‘Denk jij wat ik denk?’, en ik zei: ‘Dolf, ik kan je gedachten lezen als een kristal’.” Zo ontstond (“In een split second.

Wisten wij veel waar we aan begonnen…”) het Summit Hotel in Kathmandu, waaraan De Stoppelaar als oprichter, aandeelhouder, manager en uiteindelijk bestuursvoorzitter jarenlang verbonden was. “Tijdens de bouw bleek ineens dat we helemaal geen vergunning hadden om een hotel neer te zetten. In Nepal heb je nooit ergens een vergunning voor nodig, maar nu stond er ineens een ambtenaar voor onze neus die

naar onze vergunning vroeg. Stond ik daar: ‘License? License? Waar heeft die man het over?’ Onze buurman kwam erbij, een keurige brahmaan in een ouderwets wit pak. Wat die ambtenaar dacht dat hij kwam doen. Daarna heeft hij hem vijf minuten lang in vloeiend Nepalees z’n oren gewassen. Nooit meer iets van gehoord.”

Hij wil één ding benadrukken: uiteindelijk is keurig een vergunning aangevraagd, maar het voorval is illustratief voor de manier waarop dingen in Nepal geregeld (of niet geregeld) zijn. Alles gaat via een voor buitenstaanders nauwelijks te doorgronden systeem van families, clans, kasten en een nogal dwingende onderlinge wederkerigheid. “Bij het Holland House, naast het hotel, was een hek. Op een gegeven moment kwam de buurman bij ons: ‘Cas, er staat niemand bij dat hek van jullie.’ – ‘Nee, dat klopt, dat vinden we niet zo nodig.’ ‘Maar Cas, je moet toch iemand bij je hek hebben?’ – ‘Luister toch, we hoéven niemand. Echt niet.’ ‘Nou, ik heb iemand meegenomen voor jullie.’

Kwam hij aanzetten met een mannetje, zo ontzettend lullig – broodmager, ondervoed, hangende schouders. Zegt de buurman: ‘Cas, hij heeft helemaal niemand: geen ouders, geen vrouw, geen kinderen en hij is straatarm. En hij heeft trouwens tbc.’ Dus ik zeg: ‘Oké, wat kost het?’ Omgerekend was het dertig gulden in de maand. Nou ja, je helpt er ook iemand mee, dus vooruit. Toen hadden we ineens een portier.”

De Stoppelaar maakt een kruising tussen een glimlach en een diepe zucht. “Op een gegeven moment wilde onze portier een uniform. Dus ik zeg: ‘Een uniform?’ Aan de overkant woonde iemand van de USAID, de Amerikaanse ontwikkelingsorganisatie. Die had een enorm hek, met een hekwacht, met een uniform, met epauletten, tressen en een grote pet. Hij moest en zou precies zo’n uniform hebben, dus ja, wat doe je dan? We hebben een kleermaker gezocht om een uniform te maken, met tressen en een grote pet. Een beetje een Van Kooten en De Bie-situatie. Komen er weer een paar van die Amsterdamse studenten: ‘Koloniale klootzakken, je kan zelf toch wel je hek opendoen?’ Ja, dat had gekund, en dat hadden we misschien ook wel gewild, maar dit is Nepal, en het is ons niet gelukt.”

HOOGTELIJN 1-2017 |

45

WANDELSCHOENEN HANDGEMAAKT MET PASSIE GEMAAKT IN EUROPA – GEDRAGEN OVER DE HELE WERELD

Hanwag Friction II GTX® HANWAG introduceert in het voorjaar van 2017 de stijgijzervaste Friction GTX in een nieuw jasje; lichter in gewicht door het vernieuwde bovenwerk uit suède, Cordura® en neopreen en de lichte maar torsiestijve Vibram® Dolomit plus zool. De extra isolatielaag in de zool houdt de voeten warm bij buitentemperaturen tot ca. – 15 graden. De hiel is voorzien van twee veerkrachtige buigplooien die zowel bij het stijgen als het dalen een uitstekende flexibiliteit bieden. De Friction II GTX rolt veel makkelijker af dan je van een D/C schoen zou verwachten en heeft bovendien de nieuwe comfortabele Alpine Wide-leest die meer ruimte biedt aan de voorvoet. Zeer geschikt voor de zwaardere alpine bergtouren met ijs-en rots passages. Dit model is net als alle HANWAG modellen verzoolbaar en verkrijgbaar in een specifieke dames-en herenleest.

WWW.HANWAG.NL

‘Een uur lol in Nepal is veel meer waard dan een uur in de file staan’

Jandoedel In Nederland zou je een probleem oplossen, in Nepal navigeer je er omheen, probeert De Stoppelaar uit te leggen. “En dat vind ik dus hartstikke leuk.” De Nepalese manier van probleemnavigatie en niet helemaal uitgesproken belangen en verwachtingen hadden De Stoppelaar minstens één keer in ernstige verlegenheid kunnen brengen. Het is een verhaal dat hij vertelt met een waarschuwing vooraf: “Ik wist he-le-maal van niets.”

“In de jaren negentig zocht Nepal een nieuwe consul in Nederland. Nu woonde de secretaris-generaal van het Ministerie van Buitenlandse zaken naast het Summit Hotel. Hij vroeg op zeker moment of het misschien een klus voor mij was. Na mijn benoeming komt diezelfde buurman naar me toe: ‘Now how about my son?’ Bleek dat de andere buurman – de brahmaan met het ouderwetse witte pak – had gezegd: als jij Cas consul maakt, zorg ik dat jouw zoon een baan in het Summit Hotel krijgt.

Toen zag ik me ineens geconfronteerd met het verzoek-schuine-streep-eis van de secretaris-generaal van het Ministerie van Buitenlandse zaken om zijn zoon in dienst te nemen. Ik kende die jongen wel – totale nietsnut, een vreselijke jandoedel. In Nepal kun je niet zomaar ‘nee’ zeggen, maar ik wilde er wel onderuit. Ik wilde die jongen absoluut niet in dienst hebben.

Uiteindelijk hebben we hem zogenaamd ‘adviseur’ gemaakt. We hebben één keer vergaderd, daarna heb ik hem nooit meer uitgenodigd.” Hij haalt zijn schouders op.

“Dit is zo typisch voor Nepal. Je moet er maar van genieten dat dingen zo gaan.”

Corruptiebestrijding De Stoppelaars luchtige manier van spreken betekent niet dat hij zich niet opwindt over corruptie en nepotisme in Nepal. “Natuurlijk gaat het me aan het hart, maar ik ben er inmiddels aan gewend dat dingen in Nepal op de Nepalese manier gaan. Nepal is een fantastisch land, maar ik zie ook de nadelen – net als de meeste Nepalezen trouwens. Lees de krant; het gaat alleen maar over corruptie en bureaucratie.”

De Nepalese regering doet in elk geval op papier de nodige moeite om de corruptie terug te dringen. Er is een speciale overheidsdienst die zich bezighoudt met corruptiebestrijding, de Commission for the Investigation of Abuse of Authority (CIAA), maar uitgerekend die dienst ligt publiek onder vuur vanwege corruptie en machtsmisbruik. Het hoofd van de dienst zou in zijn vorige functie bovendien betrokken zijn bij het neerslaan van pro-democratische protesten.

In het voorjaar van 2016 kreeg de zaak een typisch Nepalese twist toen de anti-corruptiecommissie journalist en mensenrechtenactivist Kanak Dixit

arresteerde op beschuldiging van corruptie.

Dixit schreef kritisch over het hoofd van de CIAA en zijn aanhouding wordt algemeen gezien als wraakactie. De Stoppelaar vertelt hoe een Nepalese vriend ooit verzuchtte dat ‘de grootste klootzakken’ bij de anti-corruptiecommissie zitten. “Want als je daar werkt, heb je het gemaakt. Wie kun je nou beter omkopen dan de mensen die moeten onderzoeken of jij corrupt bent?”

Verkoop van het hotel In 2012 verkochten De Stoppelaar en de andere Nederlandse aandeelhouders het Summit Hotel aan een nieuwe, Nepalese eigenaar. “Het was van de eerste tot de laatste seconde een uitdaging, maar wel een uitdaging waarvan ik van de eerste tot de laatste seconde heb genoten. Pas op het laatst begon het steeds minder lol en steeds meer werk te worden. Op een bepaald moment, toen de maoïsten machtig werden in Nepal en de politiek zich begon te roeren, bovenop de gebruikelijke bureaucratie en corruptie, hebben we besloten de boel te verkopen.”

“Ik ben niet rijk geworden van het Summit Hotel, maar ik heb wel veertig jaar plezier gehad. Als ik daar een bedrag aan zou moeten hangen – tientallen miljoenen.

Een uur lol in Nepal is heel wat meer waard dan een uur in Nederland in de tuin zitten. Of in de file staan.”

HOOGTELIJN 1-2017 |

47

Laarzen in de modder

Vrijwilligers op de alm

48 | HOOGTELIJN 1-2017

| TEKST FEMKE WELVAART | FOTO’S RIK BURGER EN FEMKE WELVAART

De regen klettert op het dakraam. De hele avond en nacht gutst het met bakken uit de lucht. Om de moed erin te houden, denk ik aan oma’s tegeltjeswijsheid ‘Alles wat nu valt, valt straks niet meer’. Ik hoop dat ze gelijk heeft. Want morgenochtend vroeg word ik op de Grieralm verwacht, waar ik een dag kom klussen op het land.

I

n samenwerking met boeren in het Zillertal organiseert het Hochgebirgs-Naturpark Zillertaler Alpen verschillende onderhoudsweken, waarin vrijwilligers zich letterlijk in het zweet werken om het natuurpark te onderhouden en zo te helpen om traditie en cultuur in stand te houden. Deze zogenaamde Umweltbaustelle zijn een initiatief van het natuurpark en volgen een plan dat is uitgezet door biologen.

Goedkope vakantie Tijdens een van deze onderhoudsweken sluit ik me aan bij een club jonge natuurliefhebbers die op de Grieralm in het Tuxertal prikbosjes wieden. “Ik heb in mijn eentje geboekt,” vertelt de 21-jarige Tobias. “Ik was aan vakantie toe, heb weinig geld en wilde graag de bergen in. Bovendien vind ik het belangrijk om iets voor het goede doel te doen. Dan is dit concept perfect. Nu zit ik met een groep gelijkgestemden van mijn leeftijd in een hut, in the middle of nowhere, en heb ik elke dag het uitzicht en de stilte van de bergen om me heen.” Ik zie zijn ogen twinkelen.

Zo makkelijk is het dus: je bent student, woont in Duitsland, hebt de tijd, boekt een klusweek in Oostenrijk, spreekt met andere Duitse deelnemers een carpool af en rijdt op gedeelde kosten naar Mayrhofen in het Zillertal. Daar word je opgewacht door de projectstaf die jou en de andere deelnemers naar de voet van de alm rijdt. Wat volgt is een wandeling omhoog, naar de kleine jagershut die de uitvalsbasis van de vrijwilligersweek is. Vanuit hier wordt er twee dagen geklust, is er een vrije dag waarop een gids het team meeneemt op wandeltocht, volgen nog twee werkdagen in de frisse lucht en een laatste vrije dag voor vertrek.

Verblijf en maaltijden zijn inbegrepen, dus het enige wat je uitgeeft zijn (gedeelde) reiskosten.

Hechte groep Voor mij geen week, ik sluit me voor slechts één dag aan. Iets wat overigens ook tot de mogelijkheden behoort: anders dan bij de Umweltbaustelle slaap je tijdens zogenaamde Bergwaldprojekte in een door jouzelf geboekte accommodatie en werk je een dag mee, waarna je weer terugkeert naar je hotel of pension. Zo is het vrijwilligerswerk een klein onderdeel van je bergvakantie.

Natuurparken versus nationale parken

Er is een discussie gaande tussen natuurliefhebbers die het schoonhouden van de alm belangrijk vinden omdat je hiermee de cultuur in stand houdt, en natuurliefhebbers die vinden dat je de natuur zijn gang moet laten gaan. Aan beide groepen wordt in het Zillertal tegemoetgekomen: in nationale parken wordt de natuur met rust gelaten, in natuurparken staat het behoud van het culturele landschap voorop.

Ruilhandel

De onderhoudsprojecten zijn een samenwerking tussen het Hochgebirgs-Naturpark Zillertaler Alpen en de boeren in de omgeving. Het natuurpark zorgt voor vrijwilligers die de boer helpen om zijn land vrij te maken van onkruid, of stenen uit lawines. De boer zegt op zijn beurt toe dat hij zich zal houden aan het zogenaamde masterplan dat biologen voor hem opstellen. Alles gaat in overleg. Het natuurpark startte twaalf jaar geleden met deze vrijwilligersprojecten en de eerste drie uitgezette masterplannen blijken nu een succes. En omdat andere boeren zien dat het project werkt, raken ook zij geïnteresseerd in het natuur- en cultuurbehoud. Niemand wordt betaald, zie het als ruilhandel. De boer krijgt hulp van vrijwilligers, de vrijwilligers krijgen eten en onderdak, het natuurpark behoudt zijn cultuur.

Deze onderhoudsprojecten zijn vooral populair bij natuurliefhebbers ouder dan dertig, die het geld hebben om eigen accommodatie te regelen en geen zin in verplicht vier dagen hard werken op het land.

Het is begin september, de laatste week van de Umweltbaustelle is aangebroken. De regen onderstreept dat het seizoen afloopt.

Het weer wordt grilliger, nog even en de eerste sneeuw valt hoog in de bergen en dan is ook hier op de alm de grond te koud en te hard om te bewerken.

Om 05.00 uur sta ik naast mijn bed, zodat ik om 08:00 uur op de Grieralm kan zijn. Het is inmiddels gestopt met hozen (oma had dus toch gelijk!), slechts een restje zachte motregen valt als ik in het vroege ochtendlicht in anderhalf uur naar de alm omhoogwandel.

Verscholen tussen de bomen ligt de piepkleine jagershut waar acht studenten net hebben ontbeten. Ze maken zich klaar om naar de boer te gaan. Het valt me op hoe ze na één dag al een hechte groep zijn geworden. De hut van een paar vierkante meter heeft hen letterlijk en figuurlijk nader tot elkaar gebracht.

Gras en kruiden Inmiddels is het droog. In een van de stallen van de boer die we helpen, deelt de staf snoeischaren en werkhandschoenen uit.

Op het veld laat een van hen ons zien wat de bedoeling is: we gaan op het grasland de zogenaamde Wacholder, een jeneverbessoort, verwijderen. Koeien hebben namelijk last van deze prikbosjes. Ze willen er niet in staan, ze eten er niet van, duiken er ook niet onder en zo krijgen de bosjes alle kans om de alm te overwoekeren. Gevolg: minder gras voor de koeien, minder ruimte voor de bijzondere kruiden en daardoor minder melk en kaas met de karakteristieke Zillertaler smaak, die in het toeristenseizoen gretig aftrek vinden.

HOOGTELIJN 1-2017 |

49

Tak voor tak rooit Larissa een flinke jeneverbesstruik.

In groepjes gaan we de bosjes te lijf. Ik probeer zo veel mogelijk wortel eruit te trekken, want ik vind het zonde als alle bossen er volgend jaar weer in volle glorie bij staan. De boer vertelt me dat laag afknippen voldoende is: het woekert sowieso, dus volgend jaar moeten we toch weer wieden. Dan gaat knippen inderdaad een stuk sneller dan uitgraven. De gerooide takken gooien we op grote stapels. Waar ik de eerste keer zocht naar een geschikt prikbosje, zie ik nu hoeveel ervan in de wei staat. Niet alleen in overzichtelijke pollen, maar hele bosschages. De clou zit hem in de groeirichting: als ik eenmaal een aftakking beet heb die ik met enige inspanning los kan trekken, volgt de rest snel. Er vallen gaten in de pollen, waardoor ik makkelijker bij de voet van het onkruid kan, waarna we tak voor tak de hele struik rooien.

Het is een mooie samenwerking: de een maakt ruimte, de ander knipt of trekt, weer een ander gooit de takken op een centrale hoop. Ik zweet. En geniet. Mijn hoofd raakt leeg. Ik merk hoe fijn het is om met mijn handen te werken, niet te hoeven nadenken en om direct resultaat te zien. Dat is mijn loon naar werken!

Lunchpauze: het vermoeide lijf komt even tot rust.

Het harde werken zorgt voor een leeg hoofd en een vol hart is er weer ruimte voor de koeien om te grazen. Wolken pakken zich samen en een frisse wind waait over de alm. Tijd voor een warme kop Pressknödelsuppe en een bord Käsespätzle in de hut.

Stevige kost voor noeste werkers. Ik snap die studenten wel: een week met je laarzen in de modder is helemaal zo gek nog niet.

Frisse lucht, prachtig uitzicht, fysieke arbeid en belangeloos iemand helpen, zorgen voor een leeg hoofd en een vol hart.

Foto links Katharina Weiskopf van Naturpark Zillertal helpt zelf ook mee op de alm. Foto onder Stevige kost voor noeste werkers: Käsespätzle.

Liefde voor de natuur Naarmate de ochtend vordert en het rooien een automatisme wordt, komt er ruimte in mijn hoofd om gesprekken te voeren.

Ik merk het ook aan de anderen: in het begin is het stil en wordt er gewoon hard gewerkt, later hoor ik meer geluid en zelfs gelach. Ik spreek Bernadette uit Wenen. Dit is al de vierde keer dat ze meehelpt op de alm. Ook voor haar is dit de ideale manier om voor weinig geld een week in de bergen te zijn en om iets te kunnen doen voor de boeren en de natuur. Het gelukkigst is ze in de bergen op haar eenwieler. “Toen ik acht was, zat ik op de circusschool en leerde ik fietsen op een eenwieler. Dat ben ik blijven doen. Op een gegeven moment ontdekte ik dat je ook op één wiel de berg af kunt rollen. Je hebt dan wel een eenwieler met remmen nodig, dus dat is een andere soort dan de circusvariant.

En ik wandel graag, dus dit bleek de perfecte combinatie: ik loop omhoog en rol naar beneden.” Ook de 24-jarige Larissa is al verschillende keren als vrijwilliger komen werken. “Ik ben opgegroeid midden in de natuur en wil die liefde voor de natuur later ook aan mijn kinderen kunnen doorgeven.” Dan bukt ze zich plotseling en steekt haar hand uit naar een geschrokken pad die verdwaasd uit de gerooide bosjes kruipt. Behoedzaam pakt ze hem vast en brengt hem naar een veiliger onderkomen.

Het is het einde van de middag. Om me heen zie ik bergen gerooide jeneverbesstruiken, varens en boomtakken. Ongemerkt hebben we vele vierkante meters vrijgemaakt van het onkruid en

Ook meehelpen op de alm?

Wil je ook een week struiken rooien of stenen sjouwen op de alm? Voor jongeren zijn er Umweltbaustelle, waarin je twee dagen op de alm werkt, dan een dag op pad gaat met een wandelgids, en vervolgens weer twee dagen aan het werk gaat. Help je liever één dag (of twee dagen) mee, dan boek je zelf je accommodatie en schrijf je je in voor een van de Bergwaldprojekte. Kijk voor meer informatie op Zillertal.at/region/ tirolhochgebirgs-naturpark/freiwilligenarbeit.

Er is ook een programma van het natuurpark in samenwerking met de ÖAV: kijk op alpenverein.at/portal/berg-aktiv/freiwilligenarbeit.

HOOGTELIJN 1-2017 |

51

Meerjarenproject

Project 5 Peaks is een meerjarenproject van Arjen Bosch, Gijs Schuurhuis, Allert Bosch en Guido Mannaerts, die de vijf hoogste bergen van Centraal-Azië willen beklimmen en daarmee de eerste Nederlandse ‘Snow Leopards’ willen worden. Het team wordt ondersteund door Asolo, Gloryfy, Van Oord en Sea to Summit.

Kijk voor meer informatie op project5peaks.nl of volg hun avonturen op Facebook en Instagram.

52 | HOOGTELIJN 1-2017

| TEKST GIJS SCHUURHUIS | FOTO’S ARJEN BOSCH

Project 5 Peaks beklimt Pik Lenin

De rste uit vijf Ik zie een immense witte massa aan het einde van de horizon. Wolken denk ik. Maar als we met onze four-wheel drive dichterbij komen, veranderen die wolken in bergen.

Na ruim 25 uur reizen staan we aan de voet van het Pamirgebergte in KirgiziĂŤ, in het basiskamp van Pik Lenin.

Hoewel deze zevenduizender te boek staat als relatief toegankelijk, is het voor ons alle vier een volgende stap in onze bergsportcarrière.

HOOGTELIJN 1-2017 |

53

W

e pakken onze duffels uit de auto en stallen alles uit in de yurt, een tent gemaakt van hout en schapenvacht, zoals het lokale nomadenvolk die ook gebruikt. Hoewel het basiskamp op 3800 meter ligt en we dus een aardige hoogtesprong hebben gemaakt, worden we de volgende dag allemaal fris wakker. Alles is nieuw hier en in onze naïviteit besluiten we onze tassen vol te laden en de trekking naar ABC (advanced basecamp) te maken. Halverwege worden we allemaal geveld door hoogteziekte, dus besluiten we snel weer af te dalen. Die avond is iedereen beroerd en hebben we kloppende hoofdpijn.

Het is een voorproef van alles wat nog gaat komen.

Acclimatisatie Na een rustdag beginnen we aan de prachtige trekking naar ABC. In het kamp pitchen we onze tenten op een relatief lege morene, vlak onderaan de machtige noordwand van Pik Lenin. We hebben gekozen voor een zelfstandige expeditie, dus vanaf hier staan we er alleen voor. De noordwand van Pik Lenin is ruim 2500 meter hoog en 15000 meter breed. De dimensies zijn haast niet te bevatten en even betoverend als intimiderend.

Na een rustdag start onze acclimatisatie. Guido en ik nemen de normaalroute, Arjen en Allert klimmen de start van de Lipkin Route. Deze route werd vroeger het meest gebruikt, maar nu het een stuk warmer op de berg is, blijkt de route minder geschikt.

Beide duo’s halen het acclimatisatiedoel: 5200 meter. Deze dag

De uitgeputte blikken vertellen allemaal hetzelfde verhaal is voor ons de eerste kennismaking met het hooggebergte; bizar om als goedgetrainde vent door het plafond van acclimatisatie heen te stappen en terecht te komen in een lethargische wereld van afzien. Expeditieklimmen heeft zo zijn eigenaardigheden.

De verbrande neuzen, schrale gezichten en uitgeputte blikken vertellen allemaal hetzelfde verhaal.

De trekking van het basiskamp naar advanced basecamp is betoverend mooi.

Het team van links naar rechts: Arjen, Allert, Guido en Gijs.

Terug in ABC is er de hitte en nietsontziende zon. Vanaf een uur of twee ’s middags is het niet te harden. ‘Die gloeilamp’, zoals Arjen hem liefdevol noemt, staat altijd aan. In het kamp ontspannen we, pakken onze rust en maken vervolgplannen.

Naar 6100 meter Vandaag klimmen we naar kamp 2. We zijn twee dagen verder en staan ’s ochtends vroeg voor onze tent. Het is 04:00 uur en nog donker. Terwijl de schemer inzet en de horizon oranje kleurt, klimmen we door het steilste stuk. Hier zigzagt de normaalroute door het vergletsjerde gebied.

Naar kamp 2 stikt het van de spleten en zo nu en dan horen we de gletsjer onder ons steunen en kraken. De lokale berggidsen zijn niet zo onder de indruk. Terwijl wij over de gebaande paden schuifelen, stampen zij over het dunne laagje verse sneeuw.

Morgen klimmen we richting 6100 meter.

Er is vannacht behoorlijk wat verse sneeuw gevallen. Ik adem diep in, trap een tree, zak weg door kniediepe sneeuw. Ik adem diep in, trap een tree... Elke keer als ik omkijk, zie ik achter mij een horde Kirgizische gidsen. Zij zijn tevreden met mijn spoor, ik ben in mijn element en tevreden over mijn acclimatisatie.

Top in zicht Guido wint de acclimatisatieslag niet en draait halverwege om.

Arjen en Allert klimmen ondanks hun hoofdpijn door tot 5800 meter. Ik klim uiteindelijk tot ongeveer 6000 meter, de top van Pik Lenin lijkt zo dichtbij dat ik hem bijna kan aanraken. Vlak onder kamp 3 draai ik om, het is mooi geweest.

Omdat we alpiene stijl klimmen, pakken we in kamp 2 onze spullen in en nemen alles weer terug naar ABC. Daar bespreken we onze opties. Een maand op expeditie gaan is niet alleen fysiek zwaar, als team staan we onder best wat druk. Niet iedereen acclimatiseert even voorspoedig en het eindeloze sneeuwstampen eist zijn tol. Met het oog op een aanstaande toppoging bediscussiëren we onze routekeuze, een lastige kwestie. Voor Guido staat vast dat hij nog niet voldoende is geacclimatiseerd. Uiteindelijk acclimatiseren we met z’n vieren verder op de normaalroute. Allert en Arjen klimmen die dag in één ruk door naar kamp 3. De volgende dag vertrekken Guido en ik uit kamp 2,5 – op 5800 meter is het duidelijk dat hij niet meer verder kan. De hoogte nekt hem, naast de voortdurende hoofdpijn en misselijkheid komt hij letterlijk tot stilstand. Daar op die plek stopt het voor hem. We keren om, pakken onze spullen en dalen af.

Magisch moment Een paar dagen later vertrekken we uit ABC voor een toppoging.

Het is een raar moment, enerzijds is er de spanning van de

54 | HOOGTELIJN 1-2017

toppoging, anderzijds vinden we het jammer dat een van ons achterblijft. Het duurt even, maar eenmaal op de berg raak je al snel in de flow. We klimmen in een hoog tempo voorbij kamp 2, slaan onze tent op halverwege de route naar kamp 3, maar dan slaat het noodlot toe. Midden in de nacht worstel ik me uit de tent, mijn darmen laten me volledig in de steek. De volgende dag ben ik niet vooruit te branden. Gelukkig laat het terrein het toe dat iedereen zijn eigen tempo houdt en zo kom ik met moeite aan in kamp 3.

Het is 02:15 uur, het zachte geluid van de brander, strakke gezichten. We proberen allemaal zo veel mogelijk te drinken.

Een laatste check: voelt iedereen zich goed? Hebben we alles bij ons? Vanaf kamp 3 dalen we eerst 100 meter af om vervolgens weer te stijgen. De wind beukt op ons in en het is extreem koud.

Vooral Allert en ik hebben koude tenen. Op welk moment draai je om? In onze donsjassen lopen we als Michelinmannetjes, mijn belevingswereld beperkt zich tot de kleine lichtbundel van mijn hoofdlamp. Op 6800 meter komt de zon op en neemt de wind af.

Een magisch moment waarin de kromming van de aarde helder oranje oplicht. Dan komt het besef dat ik leef en niet alleen ben.

elke vezel in mijn lichaam wil naar beneden. Dus beginnen we aan onze afdaling.

Advanced basecamp (4400 m), de uitvalsbasis onder aan de noordwand van Pik Lenin.

We gaan door het gebroken terrein, over het sneeuwveld; we zijn allemaal moe. Halverwege het sneeuwveld wordt het duidelijk dat Allert de uitputting nabij is. Zijn coördinatie is afgenomen en zijn tempo daalt. We maken ons zorgen – is dit uitputting of misschien een beginnend oedeem? We weten het niet en pushen hem om zo snel mogelijk af te dalen. Hij doet zijn uiterste best en graaft dieper dan ooit. Vlak voordat we moeten stijgen naar kamp 3 neem ik een laatste slok, ik laat mijn water en laatste eten achter en klim zo snel mogelijk omhoog. Een half uur later komen Allert en Arjen aan, de brander zoemt zacht en er is soep.

Morgen dalen we in één ruk af naar ABC. Dan is de expeditie voorbij en zijn we allemaal een geweldige ervaring rijker.

Foto links Social media updates verzenden we via de satelliettelefoon.

Foto rechts Vroege start tijdens het acclimatisatieproces.

Euforie De laatste honderd hoogtemeters zijn loodzwaar. 25 stappen, 10 seconden rusten, ik ben uitgeput, buiten adem, en dan weer 25 stappen. Vlak onder de top schiet Arjen langs mij heen, ik zie hem met zijn armen in de lucht staan. Even later vallen we elkaar in de armen. Dit was het, we kunnen niet hoger. Allert volgt en met zijn drieën staan we op 7134 meter. We hebben de top bereikt! Ruim drie weken brachten we onderaan en op de immense noordwand van Pik Lenin door. Hier op de top zien we voor het eerst de rest van de Pamir. Een machtig uitzicht met bergen zo ver als je kunt kijken. Dan worden de euforie en het uitzicht doorbroken door het gevoel dat we er niet horen;

HOOGTELIJN 1-2017 |

55

dagwandeling

In een rechte lijn naar Gaustatoppen

Noorse topper Er is een lijstje van de tien tochten in Noorwegen waarvan de Noren vinden dat je die ooit moet hebben gewandeld. Een van die Noorse toppers is Gaustatoppen bij Rjukan.

O

p de top van Gaustatoppen (1883 meter) zie je bij mooi weer maar liefst een zesde deel van het land. Er zijn verschillende routes naar de top. De populairste begint bij een grote parkeerplaats in Tuddal, een stukje boven Rjukan. Vanaf daar is het eindpunt al zichtbaar. Het is een grote mast die er in 1952 is neergezet, toen het Amerikaanse leger de nodige communicatieapparatuur naar boven bracht. Na de Tweede Wereldoorlog vond men controle over het Noorse luchtruim namelijk erg belangrijk, en waar kon dat beter dan op de berg waarop het hele zuidelijke deel van Noorwegen te overzien is?

Trap van Nepalese sherpa’s De wandelroute slingert ruim 700 meter omhoog over de kale berg. Eerst nog over groene weiden

Souvenir van de bouwers.

56 | HOOGTELIJN 1-2017

| TEKST EN FOTO’S PETER DAALDER

De Nepalese trappen.

Vanaf Gausatoppen kun je een groot deel van Zuid-Noorwegen zien.

Dagwandeling naar Gaustatoppen in Telemark Reis

Er zijn diverse routes naar Gaustatoppen. Vanaf Rjukan rijdt een bus naar Tuddal, waar de makkelijkste route naar de top begint.

Rjukan ligt in Telemark en is te bereiken via Kristiansand en het Setesdal (vanaf Haukeligrend is het 90 kilometer). Vanaf Oslo 180 kilometer, vanaf Bergen 360 kilometer en vanaf Utrecht 1280 kilometer.

Accommodatie en informatie Klauterwerk naar de top op 1883 meter.

Rjukan is een middelgrote stad met diverse overnachtingsmogelijkheden. In de buurt zijn ook een paar campings zoals rjukanhytte.com waar ze Nederlands spreken. De site gaustatoppen.no heeft beperkte Engelstalige pagina’s, maar het Noors is goed te begrijpen.

Treintje naar de top waar schapen grazen (honden aan de lijn), hoger is het een grijze steenmassa waarin het pad met grote lussen omhoog gaat.

Het laatste stukje van de tocht bestaat uit secuur op elkaar gestapelde brokken steen zodat een prima trap ontstaat.

Die is tussen 2011 en 2013 gebouwd door Nepalese sherpa’s uit Kunde in het Everestgebied. Op verschillende andere plaatsen in Noorwegen (onder andere Falkenuten in Rauland en Prestholtrunden bij Geilo) zijn de Aziaten ook ingezet, omdat zij ervaring hebben met het bouwen van toegankelijke paden in steile gebieden, kennis die in Noorwegen niet of nauwelijks meer voorhanden is.

De trap op Gaustatoppen eindigt bij een ruim 100 jaar oude DNT-hut. De echte top ligt nog een half uur klauteren over rotsblokken en 80 meter hoger.

Sinds 2010 brengen twee treintjes die in 1958 zijn gebouwd bezoekers naar de populaire top. Het eerste stuk is in een treintje zoals die in de mijnen wordt gebruikt, waarin maximaal tien mensen kunnen. Dit treintje rijdt 850 meter de rots in. Daarna stap je over op een baantje dat op een helling van 39˚ 1145 meter met een kabel naar boven wordt getrokken. Op het einde loop je door een gang van 100 meter naar de uitgang op 1800 meter.

Tot 2010 was deze installatie alleen in gebruik door het leger. Nu zijn de curieuze baantjes opengesteld, zodat de hele familie in de knusse 100 jaar oude DNT-hut kan genieten van een traditionele Noorse wafel met jam. Het treintje kost 350 kronen (35 euro) per persoon.

Wandeling in de buurt

Een andere historisch interessante wandeling in Rjukan heet Sabotørstien, de Saboteursweg. Het is een acht kilometer lange wandeling over de route die het Noorse verzet in 1943 aflegde om de zwaarwaterfabriek in Vemork te laten ontploffen. Op die manier voorkwamen ze dat de Duitse bezetters zwaar water in handen kregen, een van de bestanddelen om een atoombom te maken. De route begint bij Rjukan Fjellstue en loopt naar de fabriek in Vemork, die nu Unesco werelderfgoed is. Kijk voor meer informatie op visitrjukan.com.

HOOGTELIJN 1-2017 |

57

markt & materi l

SPORTKLIMMEN Ter ere van een succesvol NK Sportklimmen en de Olympische discipline in 2020 kijken we in deze editie van Markt & Materiaal naar klimmateriaal. Gear voor klimmen in de hal, maar ook voor buiten. Want ook al is het buiten nu nog koud, waarschijnlijk staat dat eerste weekendje klimmen in België al weer in je planning!

Partner voor je voeten

Voor een klimwedstrijd heb je natuurlijk schoentjes nodig en die zijn er in alle soorten, maten en vormen. We selecteerden twee paar klimschoenen uit de lijn van Evolv, trotse partner van de NKBV voor nationale wedstrijden. De Evolv Shaman (onder) is geschikt voor competitie – je ziet aan de boog in de zool dat deze sterk op spanning is gezet. Dat bevordert precisie en prestatie, maar is minder comfortabel. Gelukkig zijn er ook comfortabeler klimschoenen, zoals de Evolv Kronos (links).

€ 139,95 (Shaman) / € 109,95 (Kronos) evolvsports.com

Draagbare warmte

Sticky fingers

Als je klimt, kun je niet zonder pof. Iedereen kent wel de pofzakken met losse magnesium of pofballen, maar niet iedereen houdt van dat losse spul. Rock Technologies maakt een liquid chalk.

Vloeibaar dus. Het is gemaakt met alcohol, dat snel na het aanbrengen verdampt, waarna je een stroeve laag op je vingers overhoudt.

€ 10,95 rocktechnologies.co.uk

Super Comfy

Je klimt het best in comfortabele, flexibele kleren. Het Amerikaanse prAna maakt zowel yoga- als klimkleding. Deze Misty Knicker is dankzij haar lengte ideaal om in te klimmen en erg comfortabel.

€ 79,95 prana.com

58 | HOOGTELIJN 1-2017 | ONDER REDACTIE VAN SIETO VAN DER HEIDE

Om je tijdens een fris voorjaarsweekend te beschermen tegen de kou, neem je natuurlijk een paar warme lagen mee. Wanneer het jouw beurt is om te zekeren, doe je er verstandig aan om een lekkere donsjas aan te trekken. De Mountain Hardwear StretchDown Hooded jas is warm, en door de stretch-welded constructie, waarbij stof met elkaar wordt versmolten in plaats van genaaid, lekt er minder warmte weg omdat er geen zomen meer zijn. Slim!

En doordat er stretch in de stof zit, beweeg je gemakkelijk in je jas, zodat je je voorklimmer nooit uit het oog hoeft te verliezen.

€ 279,95 mountainhardwear.com

Bedienings gemak Petzl introduceert de Grigri+ naast de bekende Grigri2.

De bediening van de hendel is makkelijker geworden en hij heeft een paniekfunctie. Ook kun je de veerkracht instellen tussen voorklimmen of topropen.

Prijs onbekend (vanaf april in de winkel) petzl.com

Gebruik jij ook onverwoestbaar bergsportmateriaal dat de tand des tijds heeft doorstaan? Mail het ons! hoogtelijn@nkbv.nl.

Gouwe ouwe

Setje karabiners

Setjes heb je in allerlei soorten en maten. De Black Diamond PosiWire (links) is een duurzamer setje. Daardoor is hij wat zwaarder, 103 gram, maar ook wat goedkoper dan de technischer Black Diamond Oz. De Oz weegt slechts 63 gram, wat handig is als je er veel van nodig hebt of er ver mee moet lopen, maar daar is de prijs dan ook naar.

Beide hebben een schlinge van 12 centimeter.

€ 14,95 (PosiWire) / € 21,95 (Oz) blackdiamondequipment.com

Vaste partner onder in de rugzak

Warp Strength

Arc’teryx versimpelde vorig jaar haar serie klimgordels, zodat je makkelijker kunt kiezen. Er zijn nog maar drie modellen. Eén van die modellen is de FL-3x5, de FL-355 voor dames en de FL-365 voor heren. De FL heeft vier materiaallussen en niet-verstelbare beenlussen met zogenaamde Warp Strength Technology waardoor de druk van je lichaamsgewicht beter over de hele breedte van de beenlussen en de heuplus wordt verdeeld.

€ 160 arcteryx.com

Klimhoodie

Hang je in het voorjaar aan de rotsen, dan kan het nog bar fris zijn! Maar je gaat natuurlijk niet in je donsjas klimmen, dat is te warm. Patagonia heeft haar Nano-Airlijn getweaked en met de Nano-Air Light Hoody een hoodie voor klimmers ontworpen, of je nou in Patagonië of België klimt. De Nano-Air Light is licht, warm en hij ademt. Zowel de buitenstof als de isolatie beweegt met je mee en de onderkant stop je onder je klimgordel.

€ 220 patagonia.com

Maanden stond een aantal fotolijstjes te wachten op haakjes in de vers gestucte muur. Inmiddels hangt er boven mijn computer een foto die me bijzonder dierbaar is. Hij is genomen op het topplateau van de Mont Blanc, richting Italië. De knickerbocker is al lang ingeruild voor een broek met lange pijpen. De kniekousen liggen al jaren in een doos met bergspullen die uit nostalgie niet mogen worden weggegooid. De schoenen van de foto hebben al voor de derde keer een opvolger gekregen en de pickel is te lang voor de normen van deze tijd. Maar de gamaschen deden afgelopen zomer nog gewoon dienst. Ze gaan al ruim dertig jaar steevast mee in het ondervak van de rugzak, bij de regenkleding.

De foto is gemaakt in 1985, toen de rode Millet gamaschen met blauwe elastische band al een jaar of vijf in gebruik waren. Het is mijn tweede paar. Het eerste had een onhandig riempje onder de schoen dat steevast ellende opleverde bij het aan- en uittrekken. De Millets van 100% polyamide hebben een onverwoestbare staalkabel onder de schoen en hoewel de binnenkant wat aan het schilferen is, doen ze het nog prima. [Peter Daalder]

Peter Daalder

bergwandelaar NKBV-lid sinds 1980

HOOGTELIJN 1-2017 |

59

Casper ten Sijthoff in de tweede touwlengte (7a+) van de Gelbe Mauer (320 m 7a+) op de zuidwand van Cima Piccola (2857 m).

60 | HOOGTELIJN 1-2017

| TEKST EN FOTO’S MARTIN FICKWEILER

Klimmen Europain

Alpien multipitchen in de Dolomieten

concentratie op de ha e-brandle oute Dankzij de unieke rotsformaties en de oude en rijke klimgeschiedenis van de Dolomieten is er in dit berggebied een grote diversiteit aan routes geopend. Klassieke klimroutes door schoorstenen en scheuren bestaan naast moderne, goed ingeboorde alpiene sportklimroutes door steile en extreem moeilijk beklimbare wanden. Daarnaast kun je dankzij een uitgebreid netwerk aan wegen, hutten en paden de meeste routes relatief makkelijk bereiken.

E

r wordt in de Dolomieten al geklommen sinds 1857. De Zuid-Tiroolse kalkstenen bergen met hun imposante wanden strekken zich uit over een afstand van zo’n 80 kilometer. Het gebied heeft een goede infrastructuur en de meeste routes zijn hierdoor eenvoudig vanaf de weg te bereiken. Wanneer dit niet het geval is, staat er ongetwijfeld een hut in de buurt van de berg, waarvandaan je ’s morgens vroeg kunt starten.

Christian Sordo in de zevende touwlengte (VII-) van de Hasse Brandler (550 m VIII+) op de noordwand van Cima Grande (2999 m).

Via ferrata’s In de Eerste Wereldoorlog werd er in de Dolomieten hevig gevochten. Voor lange tijd boden de steile bergen voor het Italiaanse leger een natuurlijke muur tegen de OostenrijksHongaarse vijand. Jarenlang waren deze bergen een uitvalsbasis voor duizenden militairen. Soldaten uit beide kampen deden er alles aan om op de meest strategische plekken te komen. Ze bouwden hutten die uitgroeiden tot complete dorpen en legden routes en tunnels aan langs en door de steile toppen van de Dolomieten. Je kunt de sporen van deze oorlog nog op veel plekken duidelijk zien. De oorlog had ook invloed op een deel van de klimgeschiedenis van het gebied: militairen legden routes aan van stalen kabels, pennen en ladders. Zo ontstond een nieuwe bergsportdiscipline, het beklimmen van een via ferrata, een ijzeren weg. Door een grote concentratie aan via ferrata’s en door de rijke klimgeschiedenis die startte rond 1857, hebben de Dolomieten vele gezichten: klassieke en avontuurlijke routes naast goed ingeboorde klimtoeren en luchtige via ferrata’s naar toppen met de meest fabelachtige uitzichten.

De diversiteit blijkt wanneer ik het gebied rond de Tre Cime di Lavaredo (of Drei Zinnen) bezoek. Terwijl we in de regen het laatste stuk van Dolomitenhof naar Rifugio Locatelli omhooglopen, komen we recht tegenover de imposante, deels in wolken gehulde noordwanden van de Tre Cime te staan. De 550 meter hoge wand van Cima Grande (2999 meter) is een van de zes grote noordwanden van de Alpen en het doel van onze reis.

Monte Paterno In de ochtend is het droog, maar besluiten we de dag toch in en rondom de hut door te brengen. Zo kan de door ons voorgenomen

route drogen en hebben wij tijd om te acclimatiseren en het gebied verder te ontdekken. Bij het doorbladeren van de klimgids valt ons oog op een via ferrata op de 2744 meter hoge Monte Paterno die

HOOGTELIJN 1-2017 |

61

Casper ten Sijthoff in de tweede touwlengte (7a+) van de Gelbe Mauer (320 m 7a+) op de zuidwand van Cima Piccola (2857 m).

Uitzicht op de Tre Cime vanaf Sentiero de Luca (of Innerkofler).

vlakbij ligt. Het eerste deel van Sentiero de Luca (of Innerkofler) loopt door een steil gangenstelsel uit de Eerste Wereldoorlog.

Het is er aardedonker en de meegebrachte lamp blijkt essentieel op deze tocht. Vanuit de tunnel klimmen we met behulp van staalkabels naar Forcella del Camoscio, een col waar de beklimming naar de top van Monte Paterno start. Eenmaal op de top is het uitzicht geweldig. De Tre Cime staan als prominente steenwachters in het zuidwesten en de rest van het landschap is glooiend met af en toe diepe dalen. In het noorden staat Rifugio Antonio Locatelli waar we ’s avonds bij een heerlijke maaltijd onze plannen voor de volgende dag maken.

Rifugio Antonio Locatelli (2450 m) staat garant voor goed eten en een gezellige sfeer.

Tijd om te relaxen na het beklimmen van de Hasse Brandler (550 m VIII+) op de noordwand van Cima Grande (2999 m).

62 | HOOGTELIJN 1-2017

Cima Grande De volgende ochtend drinken we bij het licht en de warmte van een kaars onze koffie. Niet veel later lopen we omhangen met klimmateriaal en touwen over het brede pad richting Forcella Lavaredo, de col waarvandaan een smal paadje ons naar de voet van de noordwand van Cima Grande leidt. Bij het eerste daglicht bereiken we de voet van de wand. De eerste meters van de Hasse-Brandlerroute (550 m 7a+) zijn nog nat en onze koude vingers maken het klimmen onaangenaam. Naarmate we hoger komen, is de rots droger en genieten we van een aantal geweldige touwlengtes. De rots is steil, goed van kwaliteit en het soms onduidelijke routeverloop vraagt om uiterste concentratie en aandacht. Pas wanneer we onder een grote markante hoek een comfortabele standplaats bereiken, neem ik de tijd om de omgeving in me op te nemen. Het landschap om ons heen baadt in zonlicht en de imponerende noordwand die we beklimmen, staat in haar schaduw. Ik geniet van het moment en voel me blij en bevoorrecht om hier te zijn. Dit euforische gevoel verdwijnt zodra ik de volgende standplaats bereik. Hangend aan een paar oude haken bungel ik heen en weer. Er is hier niets om op te staan en water druipt in een gestaag tempo over me heen. De vier touwlengtes die nu komen, zijn de sleutellengtes van de route en tot mijn schrik sijpelt er water uit het overhangende spletensysteem en de hoek die we moeten beklimmen.

Vastberaden om boven te komen, gaan we verder en nog geen twee uur later bereiken we het bovenste gedeelte van de wand en daarmee een nieuwe fase in ons avontuur. De rots in dit gedeelte van de wand is een stuk fragieler dan wat we tot nu toe hebben gehad. Regelmatig trappen we stukken rots los die

Rifugio Antonio Locatelli (2450 m), met Torre Toblino (2617 m) op de achtergrond.

Het laatste deel van de aanloop naar Rifugio Locatelli (2450 m).

vervolgens in een vrije val honderden meters lager in het puinveld aan de voet van de wand terechtkomen. Er lijkt geen einde te komen aan dit laatste, soms zenuwslopende stuk van de route.

Uiteindelijk bereiken we na acht uur klimmen het einde van de route. Over de ringband Terras traverseren we naar de zuidkant van de berg en via de normaalroute (450 m 3) leggen we het laatste stuk af naar de top.

Diversiteit Die avond zitten we met grote glazen bier in het laatste zonlicht op het terras voor de hut. Ons quotum aan avontuurlijke touwlengtes met fragiele rots en slechte tussenzekeringen is voor nu bereikt. In de klimgids vinden we een route die perfect aansluit op wat we nodig hebben, de Gelbe Mauer (320 m 7a+) op de zuidwand van de Cima Piccola (2857 meter): “One of the few true multi-pitch sport routes at the Tre Cime equipped with 10 mm bolts. Excellent en difficult climbing up the blank-looking face. With only the last three of the pitches being below 6c, the route is a stern test of stamina.”

Juist deze diversiteit maakt de Dolomieten voor mij het mooiste en meest diverse gebergte van Europa, waar er voor iedereen eindeloos veel te doen is. In een straal van twee kilometer heb ik drie totaal verschillende klimavonturen beleefd. En dat in een regio met vriendelijke, gastvrije inwoners, voortreffelijk eten, en het comfort van een groot aantal hutten.

Klimmen in de Dolomieten Reis

Cortina d’Ampezzo is de grootste stad in de Dolomieten en ligt op ongeveer elf uur rijden vanaf Utrecht. Als je met het vliegtuig wilt gaan, kun je het best vliegen op Innsbruck of Venetië. Vanaf beide vliegvelden is het dan nog ongeveer tweeënhalf uur rijden.

Accommodatie

Door de uitgestrektheid van het gebied is de accommodatie die je kiest afhankelijk van je voorgenomen klimdoelen. Door het hele gebied vind je campings, hotels en berghutten.

Beste seizoen

Het klimseizoen in de Dolomieten loopt van juni tot en met begin oktober. In verband met sneeuw is het voor de noordwanden aan te raden om pas vanaf juli te gaan. In augustus is er de grootste kans op onweer. Onthoud dat het weer in de Dolomieten altijd veranderlijk is en wees dus voorbereid op slecht weer.

Rotskwaliteit en routes Martin Fickweiler wordt in de serie Klimmen in Europa gesponsord door:

De Dolomieten bestaan uit – de naam zegt het al – dolomiet dat vaak horizontaal gelaagd is. Hierdoor ontstaan randen,

spleten en pockets en is het vaak eenvoudiger om zelf materiaal te plaatsen dan in standaard kalkrots. De wanden van de Dolomieten zijn vaak steil en de diversiteit aan routes is enorm. De hoogste wanden van de Dolomieten zijn onder meer de 1100 meter hoge noordwestwand van de Civetta en de 800 meter hoge zuidwand van de Marmolada.

Materiaal

Vanwege de grote diversiteit aan routes is het per route verschillend wat je mee moet nemen. Voor sommige routes heb je slechts vijftien setjes nodig, voor andere avontuurlijke of klassieke routes is een vol arsenaal aan cams en nuts vereist. Wat naast deze standaardzekeringen ook veel wordt gebruikt, zijn kevlar touwtjes van diverse diktes die je eenvoudig door zandlopers kunt steken. Verder zijn een helm en dubbel- of twintouw onmisbaar.

Documentatie

The Dolomites, Rockfax (2014) – James Rushforth. ISBN 978 1 873341 97 1 Marmolada South Face (2008) – Maurizio Giordani. ISBN 9788887890716 Tre Cime (2009) – Erik Svab and Giovanni Renzi. ISBN 978-88-87890-97-6

HOOGTELIJN 1-2017 |

63

‘De natuur gaat haar eigen gang’ Weerfluisteraar Karl Gabl

Weerfluisteraar. Mooiweergoeroe. Stormprofeet. Weerpaus.

Bergweergod. Bijnamen van Karl Gabl (70), de Oostenrijkse weerman, berg- en skigids en voorzitter van het gerenommeerde Kuratorium für Alpine Sicherheit. Hij moet er om lachen. Veel belangrijker vindt hij de waardering van klimmers, schrijft hij in zijn levensverhaal.

K

arl Gabl groeit op in St. Anton am Arlberg en krijgt al vroeg te maken met de gevaren van de bergen. In 1954, Gabl is dan acht jaar, blijven na een lawine de schoolbankjes van een aantal klasgenoten leeg. Ze zijn bedolven onder de sneeuw in de meest catastrofale winter in Oostenrijk met 143 lawinedoden.

Later gaat Gabl bij de Bergrettung in zijn dorp en wordt hij op 18 januari 1976 opgeroepen nadat een vrouw is vermist na een lawine. Collega’s vinden zijn nicht Gertrud Gabl, winnares van de wereldbeker skiën met wie hij onder één dak opgroeide.

Gabl gaat niet naar de vindplaats, hij is te zeer aangedaan.

Berg- en skigids Al op jonge leeftijd wordt Gabl gegrepen door het weer en de weerverschijnselen. “Op de radio hoorde ik over de Watersnoodramp in Nederland. Dat fascineerde me. Even later las ik een artikel over een meteoroloog die onderzoek deed op de Zuidpool. Dat leek me ook wel wat. Voor je werk naar de Zuidpool! Samen met twee andere jongens begon ik in 1976 aan de studie Meteorologie in Innsbruck.”

Ondertussen is Karl Gabl, klein van stuk maar pezig en taai, opgeleid tot berg- en skigids. Hij is vele jaren elk vrij moment

Oerkracht

Karl Gabl maakte ook zelf de oerkracht van een lawine mee. Het gebeurde op 13 maart 1988 in hun boerderij uit 1400, die destijds vrij dicht bij de gevarenzone stond. “Het was angstaanjagend. Het was een geluid als een orkaan. Misschien duurde het maar twintig seconden, maar ik vergeet dat geluid nooit meer”, herinnert Gabl zich. In huis waren zijn moeder, oom en tante, zijn vrouw en hun twee kinderen van vier en acht.

“De ramen werden weggeslagen, overal lag sneeuw. In de slaapkamer van mijn moeder lag een meter. We hadden geluk dat het huis laag is en dat er twee meter verse sneeuw op het dak lag. Dat heeft veel van de drukgolf van de lawine opgevangen.” De familie kwam met de schrik en een beschadigd huis vrij, terwijl elders in St. Anton zeven mensen stierven. Kort daarna werden hoog op de gevaarlijke helling lawinehekken gebouwd. “Naderhand heb ik berekend hoeveel sneeuw er was gevallen: in 24 uur ongeveer 110 centimeter. Dat is ongehoord veel.”

64 | HOOGTELIJN 1-2017

| TEKST PETER DAALDER | FOTO’S STEPHANIE GEIGER

Karl Gabl op zijn 66e op weg naar de Nepalese Putha Hiunchuli (7246 meter), ofwel Dhaulagiri VII.

in de bergen te vinden. Hij beklimt meer dan vijftig 5000’ers, talrijke bergen boven de 6000 meter en drie 7000’ers, waarvan de laatste op zijn 66e. “Een berg van 8000 meter is me helaas

‘In de bergen zijn zo veel factoren van invloed’ nooit gelukt”, zegt Gabl. “Op de Cho Oyu ben ik op 7750 meter omgedraaid uit angst voor het bevriezen van mijn tenen en vingers, die al gevoelloos waren.”

Brexit Na zijn studie gaat Gabl als meteoroloog aan de slag in Wenen, een jaar later verruilt hij die stad voor Innsbruck, waar hij verantwoordelijk wordt voor de weersvoorspellingen in Tirol en Vorarlberg. “In die tijd stelde de kwaliteit van de prognoses nog niet veel voor. Er waren geen weersatellieten, er was geen net van weerstations. Weerradars stonden alleen bij grotere vliegvelden. We leken wel artsen die zonder röntgen, scans en andere meetapparatuur een diagnose moesten geven van een gecompliceerde ziekte.’’

“Boven de oceaan kan iedereen het weer voorspellen, maar in de bergen zijn zo veel factoren van invloed. Zoals de hoogte, de loef- en de lijzijde van een berg, de 26 verschillende soorten föhnwinden, het verschil tussen natte en droge lucht. Dat maakt

Karl Gabl in zijn ‘controlekamer’.

het voorspellen van het weer in de bergen veel moeilijker en spannender. Er zijn al heel lang programma’s die uitstekend zijn in het voorspellen van het weer. In 1900 waren die modellen er al, maar er moest te veel worden gerekend. Ook de eerste computers deden daar veel te lang over. De theoretische methodologie is fantastisch, maar nog niet zo lang hebben we computers die snel genoeg kunnen rekenen om in korte tijd een goed beeld van de weersontwikkeling te krijgen”. Dan bedenkt Gabl dat het Europees Centrum voor Weersverwachtingen op Middellange Termijn (ECMWF) in Reading, bij Londen zit. “Ik vraag me af of dat sneuvelt bij de Brexit. Eigenlijk moet het daar weg”, zegt hij glimlachend.

Lovende woorden In 1986 verliezen dertien alpinisten het leven bij een tragedie op de K2. Met een goede weersvoorspelling had het zo ver niet hoeven komen, vindt Gabl nog steeds. Dat is het moment waarop hij besluit speciaal voor expedities weerberichten te maken. Zijn ervaring als berggids en alpinist is daarbij van groot belang, evenals de veel betere communicatiemiddelen. Er gaat jarenlang geen expeditie op stap zonder het telefoonnummer van Karl Gabl.

Bij nacht en ontij wordt hij ook na zijn pensionering gebeld door klimmers vanuit alle gebergten ter wereld. Ze dragen Gabl op handen en zijn zonder uitzondering lovend over ‘Charly’: Wolfgang Nairz: “Hij is ons noodanker”, Thomas Huber: “Ons vierde teamlid en beste partner.” Stephan Siegrist: “Verantwoordelijk voor veel weersafhankelijke niet-gebeurde tragedies.” Simone Moro: “De ideale reis- en touwgenoot.” Alex von Melle: “Na ons succes hebben

we eerst hem gebeld, hij heeft net zo weinig geslapen als wij.”

Ralf Dujmovits: “Een groot deel van mijn succes op 8000’ers heb ik aan hem te danken”, Gerlinde Kaltenbrunner: “Ik kon niet geloven dat hij het verkeerd had. Bleek ook niet zo te zijn” en Heinz Zak: “Vaderlijk zorgzaam, hij kent in de bergen de grenzen.”

Gratis voorspelling “De waardering van de klimmers is voor mij de mooiste beloning”, vertelt Gabl. “Ik vraag geen geld voor de voorspellingen. Want wat als er ergens tijdens een expeditie iets fout gaat, moet ik dan met de rekening aankloppen bij nabestaanden? Er is veel

‘Waardering van klimmers is mijn mooiste beloning’ aandacht voor topbeklimmingen, maar ik vind het net zo belangrijk dat iedere wandelaar zich afvraagt of hij die dag op pad gaat in de bergen. Je moet rekening houden met plotselinge kou, regen, onweer, instabiel weer. De natuur gaat haar eigen gang. En de mens is maar een microbe op deze aarde. Natuurkrachten zijn zo groot, die overwin je als mens maar zelden. De bergen lopen niet weg. Ook niet als je veel tijd en geld hebt geïnvesteerd in een expeditie.”

Een specialiteit die Gabl heeft ontwikkeld, is het berekenen van de sneeuwlast op gebouwen en de invloed van de wind op

HOOGTELIJN 1-2017 |

65

Beklim met mountain network

de Seven SummitS

M O U N TA I N

network

elbrus elbrus 5642 m augustus

mount eVerest erest

denali enali

aconcagua 6962 m februari

kilimanjaro ilimanjaro

5895 m juli & september

denali expeditie 2016

8810 m april/mei

6194 m mei

carstensz

4884 m Nieuw in 2018!

mount Vinson 4892 m Nieuw in 2019!

Naast expedities naar de hoogste bergen van ieder continent, organiseert Mountain Network beklimmingen naar technische bergen, trekkings in berggebieden, klimreizen, cursussen en vele programma’s in de Alpen.

Vraag de nieuwe brochure aan Via

www.mountain-network.nl/brochure

/mnbergsport

High tenacity, waterproof upper with Honey-Comb Guard abrasion resistant inserts.

Low profile, La Sportiva Cube sole by Vibram.

The most advanced technology for mountaineers meets the unmistakeable design of the TRANGO range.

Trango Tower: the future is now.

www.lasportiva.com Become a La Sportiva fan @lasportivatwitt Val di Fiemme, Trentino

SHOP NOW ON WWW.LASPORTIVA.COM

Foto Ralf Dujmovits

Gerlinde Kaltenbrunner groet en bedankt Karl ‘Charly’ Gabl vanaf de K2 voor de goede weersvoorspelling.

kabelbanen en stoeltjesliften. Inmiddels is Gabl ook een graag geziene raadgever bij grote skiwedstrijden zoals onlangs de Hahnenkammafdaling in Kitzbühel waaraan hij al dertig jaar als meteoroloog is verbonden. Ook het WK alpineskiën in St. Anton gebruikte zijn deskundigheid, net als de organisatoren van de Olympische Spelen in Sotsji.

Veiligheid toeristen Karl Gabl zit op zijn praatstoel zodra het over veiligheid in de bergen gaat. Het loopt als een rode draad door zijn leven. Hij is sinds 2004 voorzitter van het Kuratorium für Alpine Sicherheit, een netwerk van verenigingen en instellingen die iets met de bergen en veiligheid te maken hebben. Dat gaat van de Oostenrijkse Alpenvereniging tot de Alpenpolitie en van het ministerie van Binnenlandse Zaken tot de gezamenlijke Bergrettungsdienst. “In Oostenrijk is het toerisme van enorm groot belang. Wij moeten ons bekommeren om de veiligheid van onze gasten, zodat ze ook weer gezond naar huis gaan. Inmiddels hebben we een enorme databank met gegevens over 90.000 incidenten van de laatste elf jaar. Dat geeft een schat aan informatie op welke onderdelen van de bergsport en waar we de veiligheid nog kunnen verbeteren.

Van de 260 doden in de Oostenrijkse bergen in 2016 kwamen er 100 om het leven bij het wandelen, waarvan de helft door een hartinfarct. Op de pistes vielen 30 doden.

In totaal minder dan het jaar daarvoor. Die dalende tendens is al een paar jaar zichtbaar. En je moet bedenken dat er vijftig jaar geleden 7 miljoen buitenlandse overnachtingen waren in Oostenrijk en inmiddels 70 miljoen.”

Opleiding gidsen Regelmatig geeft Gabl cursussen en voordrachten, hij heeft een volle agenda. Op een zonnige koude middag in januari rijdt hij naar het bedevaartsoord Maria Waldrast, op 1600 meter in de bergen boven Innsbruck. De 33 Bergwanderführer in opleiding, onder wie de Nederlander Matthijs Oosterom uit het Zillertal, krijgen daar vier dagen les. Gabl vertelt ze in anderhalf uur de belangrijkste onderdelen uit zijn leerboek Bergwetter, dat ze moeten bestuderen voor het examen. Hij houdt de cursisten voor dat ook hij, zelfs na veertig jaar ervaring met het weer, nog steeds voorzichtig is. “Zoals ik in de bergen altijd voorzichtig ben, soms zelfs een beetje angstig. Ik ben altijd nog een beetje bang voor een verkeerde voorspelling. Omdat ik weet wat een verkeerde prognose betekent in de bergen en zeker in het hooggebergte.”

Win dit boek

Karl Gabl heeft een exemplaar van het boek over zijn werk en leven gesigneerd voor een lezer van Hoogtelijn.

Wil je kans maken op dit boek? Stuur dan voor 3 april 2017 een mail naar hoogtelijn@nkbv.nl en vertel waarom jij de juiste persoon bent om dit boek te winnen. De winnaar krijgt persoonlijk bericht.

Karl Gabl – Ich habe die Wolken von oben und unten gesehen.

Uitgave: tyrolia-verlag.at ISBN: 978-3-7022-3545-1 € 24,95.

Gabl onderweg naar de Kilimanjaro.

Deze winter houdt het Kuratorium zich bezig met nachtelijke wildskiërs. Gabl: “Skiërs lopen ’s avonds omhoog en skiën in het donker naar beneden. Deze winter zijn daarmee al tien bijna-ongelukken gebeurd. Het is levensgevaarlijk want de machines die de skipistes ’s avonds en ’s nachts prepareren, zitten op steile stukken vast aan een staalkabel.

De langste is 1400 meter. We proberen nu met alle betrokkenen te voorkomen dat er doden vallen. Rondom Innsbruck zijn de skigebieden afwisselend een avond open. Echt, je ziet ze hier met honderden naar boven gaan.”

HOOGTELIJN 1-2017 |

67

Tim Boon tussen zijn vader Fred Boon (links) en zijn zwager Paul Verbraak op de Ilmspitze.

Joost Bouman

Topvlagfoto als eerbetoon

Foto Tim Boon

nkbv v r jou

Kijk voor het laatste verenigingsnieuws op nkbv.nl of volg de NKBV op Facebook: facebook.com/de.nkbv.

Tim Boon maakte op de top van de Ilmspitze een foto met de NKBV-topvlag. “Mijn oom Joost Bouman ging jarenlang met ons de Alpen in”, vertelt hij. “Eerst op huttentochten en later gingen we ook klettersteigen. Hij kampte toen al met kanker en net als in de bergen ging dat met ups en downs. Maar hij bleef altijd positief en zette door om de top te halen. De laatste keer ging hij alleen met mijn vader, naar de Stubaier Alpen, en konden ze wegens slecht weer de Ilmspitze niet doen. Dat was zijn laatste bergtocht; op 20 november 2015 is hij overleden.

Afgelopen jaar deden mijn vader, zwager en ik de tocht over, dit keer wel met de Ilmspitze.

Deze topvlagfoto is ons eerbetoon aan Joost.”

Ga je op wintersport?

CHECK WELK MATERIAAL IS GEDEKT De NKBV-reisverzekering dekt schade of verlies aan je ski’s of snowboard, ongeacht of je ze meeneemt op reis of in het buitenland huurt, inclusief bindingen, stoppers en dergelijke, tot een bedrag van 2500 euro. Een skiimperiaal is verzekerd tot 100 euro.

68 | HOOGTELIJN 1-2017

HEB JE OOK EEN ANNULERINGSVERZEKERING? Kun je niet meer skiën door een skiof snowboardongeval, dan kun je het bedrag dat je hebt betaald voor een skipas verhalen op je NKBVannuleringsverzekering. Wel heb je daarvoor een medische verklaring van de arts in het buitenland nodig.

De skipas en medische verklaring kun je al op je vakantiebestemming inleveren, bij het dalstation waar je je pas hebt gekocht. Het bedrag van de niet-genoten liftpasdagen worden dan contant aan je uitbetaald. Moet je door lichamelijk letsel of door het ongeval eerder naar huis, ook dan kun je de gemaakte kosten van de accommodatie en van de niet-genoten vakantiedagen claimen via je NKBV-annuleringsverzekering.

MEER INFORMATIE Kijk voor meer informatie over de precieze dekkingen en de polisvoorwaarden op nkbv.nl/verzekering en klik op een van de blokken rechts.

Je vindt daar ook een link naar de meest gestelde vragen. Zit jouw vraag er niet bij? Neem dan contact op met de NKBV Ledenservice: info@nkbv.nl of (0348) 409 521.

Foto Rogier van Rijn

CHECK DE DEKKING VAN JE ZORGVERZEKERING In Nederland is er veel gewijzigd in de basis- en aanvullende dekking van de zorgpolissen. Kijk goed naar de wijzigingen voordat je op (wintersport) vakantie gaat. In Nederland zit in de basis zorgverzekering standaard dekking van spoedeisende hulp en medische kosten in het land waar je op vakantie bent. Extra kosten van bijvoorbeeld een privékliniek kun je dan op je NKBV-reisverzekering verhalen. Maar heb je een budget zorgverzekering, dan worden medische kosten in het buitenland niet vergoed. Als je dan naar een privékliniek wordt gebracht, is dekking uitgesloten en kun je de extra kosten van die kliniek niet verhalen op de NKBV-reisverzekering. Probeer dan dus te voorkomen dat je naar een privékliniek wordt gebracht.

Foto Zout Fotografie

Workshopprogramma

Wil jij je dit voorjaar goed voorbereiden op je vakantie in de bergen?

Volg dan een workshop in eigen land of net over de grens.

• 10-12 maart • 24-26 maart • 26 maart • 2 april • 7 april • 8 april • 9 april • 22 april • 22 april

Kaart, kompas en GPS – Ardennen Bergwandelen – Ardennen Weerkunde in de bergen – Veluwezoom Klettersteig Emscher Park – Duisburg Bergwandelen voor gezinnen met kinderen van 8-14 jaar – Ardennen Klettersteig – Zwolle Klettersteig voor gezinnen met kinderen 8-14 jaar – Zwolle Klettersteig – Zwolle Je weg vinden met GPS – Roosendaal

Kijk voor meer informatie en de beschikbaarheid op bergsportreizen.nl/workshops.

Wat ga jij deze zomer doen?

Rutger Burgers@rutgerburgers 17 jan. @NKBV alpiene tochten 2017 nu te vinden op NKBV Tochtenwiki. Bv de door mij voorbereide tocht in Adamellomassief.

Foto Zout Fotografie

Vlak voor de kerst vielen ons zomerprogramma en je lidmaatschapspas op de mat. In een maand tijd boekten al meer dan 1000 leden hun vakantie. Weet jij ook al wat je gaat doen?

Wordt het een hoogalpiene beklimming in het Wallis of toch de prachtige huttentocht over de Berliner Höhenweg? Heb je minder ervaring, dan kun je eerst een basiscursus Alpinisme doen in Oostenrijk of Zwitserland. Daar krijg je reddingstechnieken onder de knie en leer je wat erbij komt kijken als je een gletsjer oversteekt. Een ding is zeker: we hebben allemaal zin in een bergvakantie en fantastische tochten met onze leden!

Wil je deze zomer graag op pad, maar weet je nog niet wat je wilt gaan doen? Laat je dan inspireren op bergsportreizen.nl. De NKBV doet er alles aan om jou een heerlijke vakantie te laten beleven. Omdat we er zeker van willen zijn dat iedereen veilig de bergen in gaat, worden onze reizen, workshops en cursussen begeleid door gediplomeerde buitenlandse gidsen, Nederlandse instructeurs of tochtleiders met een ruime alpiene ervaring. Ook ga je met ons in kleine groepen op pad. Hierdoor is er ruimte voor persoonlijke aandacht en maken deelnemers makkelijk contact met tochtgenoten.

En omdat de NKBV een vereniging is zonder winstoogmerk, worden de tochten en cursussen zo voordelig mogelijk aangeboden.

Tw t m met de @NKBV

Liever bergsportmateriaal huren?

Onze hobby is niet een van de goedkoopste, daarom is het fijn dat er ook buitensportzaken zijn waar je materiaal kunt huren. De NKBV werkt al jaren samen met Basecamp in Den Haag: als lid krijg je daar korting op de huur van spullen.

Dit jaar bestaat Basecamp trouwens 20 jaar! Gefeliciteerd.

Kijk voor meer informatie over het huren van materiaal op base-camp.nl.

Siked @SikedClimbing 10 jan.

Aan ons de taak om ervoor te zorgen dat ze in 2020 bij Studio Sport weten wie Nikki van Bergen is!

Katja Staartjes @katjastaartjes 2 jan.

Lokale bevolking Dudh Kund (Nepal, solo gebied) verguld met 3 nieuwe bruggen + waterpunt dankzij @NKBV project. ijsklimmers @ijsklimmers 2 jan.

We zijn op Twitter! Voor álles over IJsklimmen :) #myfirstTweet @dersteen @VerticalLifeNL @NKBV @SikedClimbing MudSweatTrails @MudSweatTrails 21 dec. 2016 Ons train- en reisaanbod ook in de @NKBV Bergsportgids #trailrunning #training #clinics #races #cursus #reizen Menno Boermans @Menno_Boermans 13 dec. 2016 Hoe leuk! Na 16 jaar weer eens met een fraaie kiek op de voorpagina van het @NKBV reisprogramma.

Maaike. @MaaikeRomijn 12 dec. 2016 Na StudioSport ook uitgebreid verslag #NKLead in @trouw en @volkskrant Professionele sport en volop talent voor #RoadtoTokyo2020 @Hoogtelijn pucseries @pucseries 11 dec. 2016 What a great weekend in the #Netherlands @NKBV informing #climbing #coaches & #sharingmotivation.

2016=a year full of #puctraining workshops

HOOGTELIJN 1-2017 |

69

Klettersteig op de Sulzfluh

Strak plan Toen Antoine van der Sijs in augustus met zijn zoon Twan een meerdaagse mountainbiketocht door Graubünden plande, kwam hij ook een klettersteig tegen, op de Sulzfluh. Deze mooie klettersteigroute ligt aan de Zwitserse kant van de grens Oostenrijk-Zwitserland en bood voldoende uitdaging voor een fitte vader en zoon.

O

p de grens van het Oostenrijkse Montafon en Zwitserse Prättigau ligt de 2817 meter hoge Sulzfluh. Aan de Zwitserse zijde van de berg ligt een mooie en uitdagende klettersteigroute. Tijdens de voorbereiding van onze bergsportvakantie lazen we dat de Zwitsers deze klettersteig als zeer moeilijk classificeren.

Hoe lastig is zeer moeilijk? We hebben berg- en klimervaring en we beklommen eerder klettersteigs, maar nog niet eerder van deze moeilijkheidsgraad. Op zulke momenten biedt YouTube uitkomst: dankzij verschillende video’s concludeerden we dat het een uitdagende klim is, maar dat we het aankunnen.

Op de mountainbike naar boven We kiezen de Carschinahütte als onze uitvalsbasis, een hut op de Carschinafurgga, vlakbij de Sulzfluh. Het blijkt een populaire hut: in de weekenden zijn alle 85 bedden geboekt, maar gelukkig is het doordeweeks nog relatief rustig en kunnen we een slaapplaats reserveren.

Omdat we bergliefhebbers zijn die niet alleen wandelen of klimmen, kiezen we voor de mountainbike om vanuit het dal (600 meter) naar de hut te komen, die op 2236 meter ligt. De route gaat deels over asfalt, deels over bredere grindpaden en het laatste deel is single trail. Vlak voordat we naar Zwitserland vertrokken, monteerde ik een verstelbare zadelpen op mijn fiets. Een slimme zet, want nu kan ik mijn zadel makkelijk in hoogte verstellen, zodat ik bij het klimmen en dalen voortdurend het zwaartepunt op mijn fiets kan aanpassen. Ideaal!

Het is een mooie, warme en heldere dag met een strakblauwe hemel. We fietsen langs de rivier in het dal en bereiken na een

Foto boven Rotsklimmen en jezelf zekeren aan de staalkabel . Foto midden Een krachtinspanning omhoog.

Foto onder Geparkeerd voor de gezellige Carschinahütte.

70 | HOOGTELIJN 1-2017

| TEKST EN FOTO’S TWAN EN ANTOINE VAN DER SIJS

Traverseren langs de rotswand.

pittige klim naar Pany en Sankt Antรถnien aan het eind van de middag de hut. We besluiten dan nog even uit te lopen naar de Drusator op 2342 meter. Deze wandeldoorgang op de grens tussen Zwitserland en Oostenrijk biedt een geweldig uitzicht over het Montafon in Oostenrijk.

Klimmen, wandelen en fietsen Het plan is als volgt. Morgen starten we om 07.00 uur met de klettersteig, dan dalen we via de achterzijde af en lopen we terug naar de hut. We lunchen om 13.00 uur in de hut en rijden dan op onze mountainbikes naar Davos, waar we zullen overnachten. Het is een strak plan, waarbij we in totaal vijf uur hebben voor de klettersteig en de afdaling.

De wekker gaat om 06.00 uur. We nemen een stevig ontbijt en lopen in het vroege ochtendlicht naar de klettersteig. We hebben alleen onze gordel, klettersteigset, helm en wat proviand meegenomen, de rest van onze bepakking mochten we in de hut laten. Ik ben blij dat we besloten om vroeg te beginnen, want de zuidwand ligt nu nog goed in de schaduw. De eerste tien meter zijn meteen pittig, ik krijg het idee dat de makers van de route direct duidelijk wilden maken wat de moeilijkheidsgraad is. Daarna zwakt het wat af en beginnen we aan de ladders in de wand. Plotseling zie ik een oudere man naderen. Ik schat hem achterin de 60 en hij heeft een grote grijze baard. Zijn tempo ligt onwaarschijnlijk hoog en kennelijk neemt hij het niet zo nauw met de veiligheid, want om ons in te halen, klikt hij zich volledig los van de wand. Dan rent hij door, we horen hem nog roepen dat we moeten genieten van de bergen en het mooie weer. Vijf minuten later is hij uit ons zicht verdwenen en we hebben hem ook niet meer gezien.

tegen de loodrechte wand geeft de kabel me houvast aangeplakt zit, met alleen het ijzer en de kabel als houvast.

Halverwege slaat het om in spanning. Een van de ankers van de staalkabel, die om de vier meter de kabel aan de rots bevestigt, is losgeschoten uit de rots. Omdat de kabel hier minder strak hangt, valt Twan een stukje naar beneden. Dat ging maar net goed. Met een flinke stoot adrenaline in ons lijf klimmen we door.

Een ouder Zwitsers echtpaar heeft de wand al vaker beklommen

We rijden single trail met uitzicht op de Sulzfluh.

Adrenalinestoot Het eerste uur van de klim vliegt voorbij. De ijzeren beugels in de rots geven me het gevoel dat ik tegen de steile rotswand

HOOGTELIJN 1-2017 |

71

PLAN JE VAKANTIE MET DE NKBV-TOCHTENWIKI • • • •

NIEU G R A W! TI APP S

Meer dan 4500 tochten voor zomer en winter met uitgebreide route-informatie Meldingen van actuele condities bij tochten Eigen tochten plannen op de kaart en opslaan in je persoonlijk profiel Meer dan 4000 geregistreerde hutten met contactinformatie

TOCHTENWIKI.NKBV.NL

KONINKLIJKE NEDERLANDSE KLIM- EN BERGSPORT VERENIGING I WWW.NKBV.NL

02-02-17 13:57

ADV-tochtenwiki-halve pagina.indd 1

to go further Katadyn® BeFree™ Water Filtration System™ Ultra Fast Flow Safe Drinking Water Hydrapak® SoftFlask™ Compact and Ultralight EZ-Clean Membrane™

BeFree

™

I

Foto boven Op de top van de Sulzfluh. Foto rechtsboven De top is in zicht. Foto rechtsonder Op het laatste stuk verandert de klettersteig in rotsklimmen.

en gaat wat sneller dan wij. Gelukkig wachten zij wel geduldig tot het Bänkli, waar ze ons voorbij gaan. Dit bankje met een prachtig helder uitzicht is een mooi rustpunt. Tijd voor een Snicker en extra drinken.

Naar de top De tweede helft begint met een makkelijke traverse en gaat daarna met een lichte overhang omhoog. Dit is het D-deel van de klim. We voelen het meteen aan onze armen en onze hartslag gaat omhoog. Dan krijg ik plotseling kramp in mijn rechterarm.

Ik schrik, maar gelukkig trekt het bij. Via een kabelhangbrug steken we een spleet over en dan kruisen we een tweede rotsspleet met een metalen ladder. Daar volgt nog één steile klim, een prachtig deel zonder ijzeren beugels, waar je met handen en voeten je weg over de rotsen moet vinden. Hier verandert de klettersteig in rotsklimmen, gezekerd aan de klettersteigkabel en in opperste concentratie om goed grip te houden met onze handen en voeten.

Na ruim twee uur klimmen hoeven we alleen nog naar de top van de Sulzfluh te wandelen. Het is kwart over tien en we staan boven. Met het uitzicht als beloning.

Fiets in de nek Dat het weer in de bergen snel kan veranderen, wordt ook deze morgen duidelijk. Vertrokken we met prachtig weer en een heldere, blauwe lucht, na twee uur klimmen en tien minuten op de top trekken er plotseling wolken over en neemt het zicht af. We besluiten snel af te dalen, eerst glijdend over een steil sneeuwveld en dan onze weg zoekend door steile rots.

Op een steil stuk dat is gezekerd met kabels zien we twee mountainbikers omhooglopen, ze dragen hun fietsen op hun nek. Ze vertellen dat ze de top van de Sulzfluh willen beklimmen, met de fiets. Ook al zullen ze geen meter kunnen fietsen tot boven.

Rare jongens, die Zwitsers.

Missie volbracht Missie deel I volbracht! Om 13.00 uur zijn we inderdaad weer terug in de hut en belonen we onszelf met een groot bord Älplermagronen, de Zwitserse macaroni met kaas. Wanneer we met een volle maag willen vertrekken drukt Heidi, de zeer vriendelijke huttenwaardin, ons op het hart dat rust ook heel belangrijk is in je vakantie. We zijn het helemaal met haar eens. Maar vandaag niet.

Na de geweldige klettersteig springen we op de fiets. Op naar Davos!

Klettersteig op de Sulzfluh Feiten & Cijfers

• Top Sulzfluh: 2817 meter • Starthoogte: 2360 meter • Hoogteverschil: 450 meter • Lengte kabel: 750 meter • Duur: 2,5 uur • Moeilijkheidsgraad: grotendeels C (moeilijk) en soms D (zeer moeilijk) • Wandpositie: zuid tot zuidoost • Open sinds: juli 2005 • Aantal beklimmingen: 3000 per jaar • Afdaling: meerdere varianten, wij namen het pad Gemstobel.

Route

Het is 860 kilometer rijden van Utrecht naar Landquart. Van

Landquart naar Sankt Antönien is het 31 kilometer fietsen door het Prättigaudal. Je klimt dan van 600 naar 1450 meter. Heb je geen mountainbike bij je, dan kun je ook voor de auto kiezen om in Sankt Antönien te komen. Het stuk van Sankt Antönien naar de Carschinahütte deden wij ook op de fiets (1450-2236 meter), maar je kunt het wandelen.

Meer informatie over de Carschinahütte vind je op carschina.ch.

Meer informatie over de klettersteig vind je op klettersteigsulzfluh.ch.

Twan en Antoine maakten met een Gopro op hun helm video’s van de klettersteig.

Bekijk de samenvatting op youtu.be/w-rEFQwNwbk of scan de QR code hiernaast.

HOOGTELIJN 1-2017 |

73

mijn verh l

In MIJN VERHAAL vertellen wandelaars, klimmers en alpinisten over hun ervaringen in de bergen. Heb jij ook een leuk verhaal? Stuur dan een mail naar hoogtelijn@nkbv.nl.

Gouden uitvinding Gerard van Laar (34) is opgeleid tot autotechnisch ingenieur en werkt vier dagen in de week bij The Ocean Cleanup in Delft. Het is het bedrijf dat Boyan Slat een paar jaar geleden als tiener begon om de vervuiling van de oceanen tegen te gaan. Gerard won vorig jaar een prijs voor een nieuwe crashpad.

2017

I

n 2012 was Gerard van Laar aan het boulderen. Hij had keurig zijn crashpad onder de rots gelegd en sprong van niet meer dan een halve meter naar beneden.

Onder de crashpad lag een rotsblok dat zo’n twintig centimeter uit de grond stak. Gerard kwam daarop terecht, de crashpad gaf mee, vouwde zich om het rotsblok, waardoor Gerard zijn enkel verdraaide en brak.

Prototypes met jute zakken In zijn herstelperiode probeerde hij te achterhalen of je zo’n ongeluk kunt voorkomen. “De ongelijke bodem werd door de crashpad niet

De Balance crashpad van Edelrid.

74 | HOOGTELIJN 1-2017

NKBV-ledenpas

| TEKST PETER DAALDER

uitgevlakt, dus dan houd je last van oneffenheden in de ondergrond. Vervolgens ben ik gaan knutselen om te kijken of ik de crashpad stabieler kon maken. Ik gebruikte jute zakken die ik vulde met verknipt afvalschuim en die lijmde ik aan elkaar. En vervolgens maakte ik een aantal prototypes”, aldus Gerard. Hij deed dat als productontwerper van zijn eigen bedrijf Create Some Sense. Hij runt dit bedrijf met zijn compagnon Ruben de Moor, naast zijn baan bij The Ocean Cleanup, dat de plasticsoep uit de oceanen probeert te verwijderen.

Gold Award Al snel ontdekte de bergsporter (“Ik klim het liefst buiten en ben meer van de lange afstanden dan van het korte boulderwerk”) dat er in de wereld van de crashpads heel weinig geld te verdienen is. Hij benaderde een paar bedrijven en het Zuid-Duitse Edelrid toonde belangstelling. “Dat was een schot in de roos. Het zijn buitengewoon enthousiaste outdoorliefhebbers. Ze zijn gefocust op innovatie en het oplossen van problemen in de klim- en wintersport.”

Gerard verkocht Edelrid zijn ontwerp van de crashpad waarbij het onderste deel is opgevuld met polystyreenkorrels (EPS),

Naam: Gerard van Laar Leeftijd: 34 Woonplaats: Rotterdam

NKBV-lid sinds: 2014 Bedacht: een crashpad met flexibele onderkant.

Plannen: “Veel ideeën voor outdoortoepassingen, maar dat is allemaal nog in de onderhandelingsfase.”

die ook worden gebruikt in zitzakken en als isolatiemateriaal. Als afscheiding tussen het flexibele deel met de korrels en de traditionele crashpad gebruikte Gerard een harde plaat, maar na uitvoerig testen haalde Edelrid die eruit. Zo ontstond de Balance crashpad die op de Outdoor Show in Friedrichshafen vorig jaar een Gold Award won. Komend voorjaar ligt de Nederlandse uitvinding in de winkels.

Tijger Het had weinig gescheeld of de in Dedemsvaart geboren klimmer had de toekenning van de Gold Award niet meer meegemaakt. In februari 2016 werd hij in het Nepalese Bardia National Park achterna gezeten door een tijger nadat hij olifanten, neushoorns en een krokodil had bekeken met een parkwachter. Gerard vluchtte razendsnel een boom in, waaruit hij pas na enkele uren werd bevrijd. “Ik zat doodsbang en zonder te bewegen in die boom, maar later bleek dat een tijger niet kan klimmen!”

Deze rubriek is geschreven door de Medische Commissie van de NKBV. Heb je vragen? Kijk dan op nkbv.nl/kenniscentrum onder het kopje Medisch of vul het formulier in via goo.gl/D4Y2ZB.

medisch

Klimmerselleboog

In de volksmond wordt pijn aan de binnenzijde van de elleboog vaak een golferselleboog genoemd. Kijk je naar de symptomen, dan lijkt deze klacht in eerste instantie veel op een klimmerselleboog. De locatie van de pijn is namelijk hetzelfde, rond of op het mediale epicondyl, maar de onderliggende oorzaak is anders.

P

ijn aan de binnenzijde van de elleboog is een veelvoorkomend probleem bij klimmers. De belasting op het ellebooggewricht is erg hoog tijdens het klimmen, met name in volledig gestrekte of gebogen toestand. Repetitieve afblokbewegingen en het veelvuldig opvangen van dynamische bewegingen in de eindstand van het gewricht kunnen op den duur leiden tot een klimmerselleboog. Daarnaast wordt er ook gedacht dat een slecht postuur, slechte mobiliteit of een disbalans in de spieren rondom verschillende gewrichten in de arm een groter risico geven op deze overbelastingsblessure.

Draaiing van de onderarm Bij een klimbeweging vinden een aantal bewegingen plaats in de onderarm: pronatie, buiging van de elleboog en buiging van de pols. Je biceps is de belangrijkste supinator van de onderarm (die zorgt ervoor dat de arm om de as naar buiten kan draaien) en de pronator teres is de belangrijkste pronator van de onderarm (die zorgt ervoor dat de arm om de as naar binnen kan draaien). Deze pronator teres is bij klimmers vaak goed ontwikkeld en moet weerstand kunnen bieden tegen de supinerende werking van de biceps.

Pronator teres De pronator teres hecht aan op het mediale epicondyl (de binnenste botknobbel van de elleboog), net als de voornaamste buigers

van de vingers en pols. Pijn op die plek wordt daarom al snel gediagnosticeerd en behandeld als een golferselleboog, met vaak tegenvallende resultaten als gevolg. De functie van de pronator teres wordt bij klimmers namelijk vaak over het hoofd gezien, terwijl deze juist de voornaamste oorzaak is voor de klachten.

Onvoldoende hersteltijd De problemen doen zich voor bij de aanhechting van de pees op het bot en de overgang van de spierbuik naar de pees. Als een klimmer traint, ontstaan er microscheurtjes in de pezen en die hebben tijd nodig om te herstellen.

De hersteltijd van pezen is langer dan die van spieren. Door onvoldoende hersteltijd en repetitieve belasting op de elleboog kan de kwaliteit van de pezen en aanhechtingen uiteindelijk verminderen. Dit fysiologische proces vindt niet in een week plaats, maar is het resultaat van maanden of jaren te weinig rust en een te hoge belasting.

kan de pijn langzaam erger worden. Soms schiet de pijn ineens in de elleboog, na een periode van sluimerende klachten zoals hiervoor beschreven.

Hoe voorkom je een klimmerselleboog?

Een paar tips om deze blessure zo veel mogelijk te voorkomen: • Luister goed naar je lichaam en train niet wanneer je ziek of oververmoeid bent.

• Train gevarieerd.

• Zorg voor een goede balans in mobiliteit en kracht tussen de verschillende gewrichten en spiergroepen.

• Houd voldoende rust tussen de trainingen.

Pronator teres Draaias

Supinatie

De pijn komt en gaat De eerste signalen van een klimmerselleboog worden vaak niet direct opgemerkt. Het is een stijfheid/pijn aan de binnenzijde van de elleboog, die de klimmer in de ochtend na de training of aan het begin van de training voelt, maar die ook weer snel wegtrekt. Deze klacht komt en gaat en wordt na verloop van tijd door sommige klimmers als normaal ervaren. Wanneer de belasting te hoog is,

Biceps

Mediale epicondyl

Draaias

Pronatie

Bron illustratie: Richard Drake, Gray’s Anatomy for Students

Kijk voor meer informatie over de klimmerselleboog op nkbv.nl/kenniscentrum en zoek op elleboog.

TEKST MATHIEU CERON | ILLUSTRATIE TOON HEZEMANS | HOOGTELIJN 1-2017 |

75

Beklimming van de Elbrus en Mount Kazbek

Tweeluik in de Kaukasus Op 4800 meter hoogte blaast een allesdoordringende wind voortdurend om de dubbele top van de Elbrus. De kou is moeilijk te schatten, maar het is flink onder het vriespunt. Onze tent is niet bestand tegen deze omstandigheden, dus zoeken we onze toevlucht in een verzakte, volgesneeuwde cabin die ooit door de Russische bergreddingsdienst is neergezet. Niet ver bij ons vandaan ligt het wrak van een neergestorte helikopter, wat de omgeving wat naargeestig maakt. Tegen het begin van de avond trekt de bewolking op en hebben we een schitterend uitzicht op de ondergaande zon, maar de kou jaagt ons snel onze slaapzakken in. We hopen op een paar uur slaap voordat we onze toppoging gaan wagen, morgen rond 3:00 uur.

E

en week geleden begonnen we aan onze beklimming van de Elbrus. Volgens de meeste ranglijsten is de dubbele vulkaanberg de hoogste top van Europa, met 5642 meter bijna duizend meter hoger dan de Mont Blanc. De berg ligt in de Kaukasus, in het zuiden van Rusland, niet ver van de Georgische grens. Technisch bezien is het een makkelijke berg; er komt geen echt klimwerk aan te pas en de kans op gletsjerspleten is klein.

Het zijn de lange afstanden die je op de topdag moet afleggen, die de beklimming zwaar maken. Verder kan het onbetrouwbare weer voor onaangename verrassingen zorgen.

Noord-zuidtraverse Twee normaalroutes leiden naar de top van de Elbrus. De zuidroute wordt verreweg het meest gelopen, omdat een kabelbaan tot een

76 | HOOGTELIJN 1-2017

| TEKST JOHANNES FAHNER | FOTO’S JOHANNES EN JACOB FAHNER

hoogte van 3800 meter leidt en er verschillende hutten beschikbaar zijn. De noordroute is zwaarder, zonder hutten en kabelbanen.

Klimmers die voor deze route kiezen, moeten met een reisorganisatie gaan of zelf hun kampeeruitrusting naar boven dragen. Het voordeel van deze route is dat de omgeving ongerepter is. Wij hebben besloten een traverse noord-zuid te wagen, om zo beide kanten van de berg te kunnen zien.

Oase Het is een namiddag in augustus wanneer we onze route beginnen bij het kampeerterrein van Dzhily-Su, waar een taxi ons heeft afgezet. Deze plek, bekend vanwege zijn warmwaterbronnen, is gelegen op een paar uur rijden van de stad Mineralnye Vody, waar we naartoe zijn gevlogen. Vanaf Dzhily-Su is het ongeveer

Zonsondergang over de Kazbek.

anderhalf uur lopen naar het noordelijke basiskamp, dat op een weidse vlakte waar twee bergrivieren samenkomen, ligt.

Grensborden bij Cheget.

Pas de volgende morgen kunnen we de omgeving goed zien: het basiskamp ligt op 2500 meter aan de voet van een groene bergketen. Daarachter verheffen zich de twee schitterende sneeuwkoepels van de Elbrus. De ochtendzon geeft een aangename warmte en het basiskamp is een oase van rust. We verblijven er uiteindelijk twee nachten, voordat we ons kamp verplaatsen naar een kleine vallei in de buurt van de Mushroom Rocks, bizarre rotsformaties in de vorm van, de naam zegt het al, paddenstoelen.

Een dag later verhuizen we naar high camp, dat op 3800 meter aan de rand van de gletsjer ligt.

Zwaar weer Tijdens onze eerste nacht in high camp maken we kennis met de harde wind die ’s nachts om de Elbrus blaast. Sneeuwstormen en windstoten geven de tent een flinke opdoffer. De volgende morgen is het kamp met een laagje sneeuw bedekt en de meeste tenten worden opgebroken. Volgens de weerberichten van de kleine reddingspost wordt er de volgende nacht nog veel zwaarder weer verwacht, dus besluiten de meeste groepen tijdig af te zakken. Na wikken en wegen besluiten wij in high camp te blijven.

We verplaatsen de tent naar een betere plek, rondom beschut door een wal van stenen. Uiteindelijk blijkt de storm mee te vallen en krijgen we vooral veel sneeuw. We maken acclimatisatiewandelingen op de gletsjer en leren onze Russische kampgenoten kennen. Het zijn drie Russische militairen die vanavond vertrekken om van het heldere nachtweer te profiteren. Wij doen het rustiger aan en verhuizen morgen naar ons provisorische kamp op 4800 meter.

Het nadeel van een traverse is dat we al onze bepakking inclusief tent moeten meeslepen, tot aan het zadel tussen de twee toppen van de Elbrus, op een hoogte van 5300 meter. De meeste klimmers vertrekken op hun topdag vanaf high camp en leggen daarbij een hoogteverschil van bijna 2000 meter af. Met onze bepakking is dat niet te doen en daarom besluiten we een tussenstop te maken op 4800 meter. ‘Crazy’, wordt ons gezegd als we high camp verlaten. Volgens de wandelkaarten is er op 4800 meter wel degelijk een kampeerplaats, maar volgens de verhalen in high camp is daar recent een tent van de berg gewaaid. Sindsdien wordt het afgeraden om er te kamperen. Wij zijn op verkenning geweest en hebben de volgesneeuwde hut ontdekt. Daar zullen we proberen te overnachten.

HOOGTELIJN 1-2017 |

77

Foto boven Zonsondergang op de Elbrus. Foto links Brug bij het Elbrus basiskamp. Foto rechts Het Ananurifort in GeorgiĂŤ.

Naar de top van de Elbrus De klim van high camp naar 4800 meter begint met een langzaam stijgende beklimming van de gletsjer. Vervolgens gaat het langs de Lenz Rocks steeds steiler omhoog. Als we eindelijk aankomen bij de hut, is het mistig en sneeuwt het een beetje. Onze drie Russische vrienden komen langs de berg naar beneden. Twee van hen hebben de East Summit gehaald en allen zijn volkomen uitgeput. Ze hebben tot aan hun borst door de sneeuw moeten waden, met slecht zicht. Enigszins ongerust kruipen we in onze hut terwijl de Russen hun afdaling voortzetten.

Rond 3:00 uur pakken we al onze spullen in en starten we onze toppoging. Al snel begint het licht te worden en gaat de zon op in een prachtig kleurenspel. De route gaat steil omhoog zonder veel afwisseling. Gelukkig loopt er een spoor en lijkt het weer volledig helder te blijven. Kort na 9:00 uur bereiken we het zadel, waar we uitgeput neerzakken op onze rugtassen. Inmiddels is het goed warm in de stevig brandende zon. Hoofdpijn en uitputting eisen hun tol. We bespreken of we de laatste 300 meter nog kunnen afmaken vandaag. Stromen klimmers komen vanaf de zuidroute de berg op; stap voor stap strompelen ze omhoog. We besluiten het er ook op te wagen en een zware inspanning later bereiken we de top.

Afdaling langs de zuidroute De West Summit van de Elbrus is met 5642 meter een klein stukje hoger dan de East Summit. Vanaf de top ontvouwt zich een prachtig panorama. Richting het noorden zien we de woeste ongerepte natuur die we de afgelopen dagen doorkruisten. Richting het zuiden verheft zich de hoofdketen van de Kaukasus, met beroemde

78 | HOOGTELIJN 1-2017

pieken als Ushba en Donguzorum. De kou jaagt ons snel weer naar beneden en we hebben nog een urenlange afdaling langs de zuidroute voor de boeg.

We traverseren aanvankelijk geleidelijk naar beneden, maar vanaf de Pastukhov Rocks op 4700 meter gaat het recht naar beneden over een breed en eentonig spoor. De brandende zon en onze uitputting maken dat we om de paar honderd meter vermoeid neerzakken. Aan het einde van de middag bereiken we eindelijk de locatie van de beroemde Priyut-11 hut (4050 meter), die is afgebrand en vervangen door een groepje rommelige bouwsels. In geen enkel opzicht zijn deze hutten met Alpenhutten te vergelijken.

We zijn inmiddels te laat voor de laatste lift, maar weten een plekje te bemachtigen op een oude legertruck die ons vanaf de Barrels Hut (Garabashi, 3800 meter) naar Cheget, beneden in het dal, transporteert. We profiteren van het feit dat de zuidzijde van de Elbrus door liften, wegen en skipistes is aangetast. Deze kant van de berg is duidelijk een stuk onnatuurlijker en smeriger dan de noordzijde. Het enige voordeel van de zuidroute is het prachtige uitzicht op de toppen van de Kaukasus.

Mount Kazbek In Cheget gunnen we onszelf een rustdag en maken we een korte wandeling naar Cheget Peak. Dit is geen echte top, maar meer een uitzichtpunt dat door reisorganisaties in elke beklimming van de zuidroute als acclimatisatietocht wordt opgenomen. We hebben prachtige uitzichten op de Elbrus en andere toppen van de Kaukasus. Daarna reizen we spoedig verder, want er staat nog een berg op het programma, Mount Kazbek (5047 meter) in GeorgiĂŤ.

Mount Kazbek is wellicht de meest populaire bestemming voor bergwandelaars in de Kaukasus. Het is makkelijker reizen in Georgië dan in Rusland en het begin van de Kazbek-normaalroute is slechts enkele uren rijden verwijderd van de Georgische hoofdstad Tbilisi. Eigenlijk is de Kazbek ook een mooiere berg dan de Elbrus, met een spitsere top die uitrijst boven het middeleeuwse klooster Tsminda Sameba.

Paarden op de gletsjer We kamperen onze eerste nacht vlak bij het klooster, een prachtige kerk uit de veertiende eeuw die uitkijkt over het dal. Morgen gaat het verder richting de Betlemi Hut op 4000 meter. Aanvankelijk gaat de route door een rustig, groen heuvellandschap. Tegen de tijd dat we de rand van de Gergetigletsjer hebben bereikt, is het flink mistig geworden. Er is geen pad te zien op de ijsvlakte en in het slechte weer is het moeilijk oriënteren. We gaan zitten aan de

Vanaf de top van de Kazbek zien we de Elbrus liggen Afdaling van de Kazbek.

rand van de gletsjer en overwegen of we in deze buurt de tent moeten opzetten. Dan worden we opgeschrikt door een klepperend geluid. Uit de mist doemt een Georgiër op, die op sportschoenen en met drie paarden aan de leidsels de gletsjer komt afglibberen.

Gerustgesteld besluiten wij het er ook op te wagen.

Op de top van de Kazbek

De Betlemi Hut.

De route over de gletsjer blijkt niet moeilijk en de mist trekt gelukkig snel op. We zetten onze tent vlak bij de Betlemi Hut, een voormalig en nu vervallen weerstation dat zo dienst zou kunnen doen als decor voor een misdaadfilm, en verkennen de route langs de Khmaura Wall, berucht vanwege de voortdurende steenslag. Na een korte nacht bij de hut beginnen we onze topdag. Het eerste stuk is een uitputtende klim door een doolhof van morenen, waar het voortdurend zoeken is naar een begaanbaar pad over en langs gletsjerspleten. Daarna begint een lange klim over sneeuw en ijs. De route is net als op de Elbrus technisch probleemloos.

Alleen de laatste 150 meter is het tamelijk steil en ijzig. Vanaf de top genieten we opnieuw van een prachtig uitzicht over de Kaukasus. Het weer is schitterend en we kunnen in de verte de Elbrus zien liggen. Een mooie afsluiting van ons tweeluik in de Kaukasus.

Bezoek aan de Kaukasus

Elbrus-noord basiskamp.

Wij hebben de Kaukasus leren kennen als een prachtig gebergte met toppen van meer dan 5000 meter in alle moeilijkheidsgraden. Het gebergte lijkt niet zo in trek bij Europese klimmers, mede doordat de regio politiek gezien instabiel en onveilig kan zijn en in het voorjaar van 2011 een skilift op Elbrus het doelwit was van een aanslag. De Russische zijde van de grens (ten zuiden van Elbrus, inclusief Cheget Peak) valt onder een zogenaamde Border Zone en hiervoor is een speciale reisvergunning nodig, die wij zonder problemen hebben gekregen. We hebben ons geen enkel moment onveilig gevoeld.

De Georgische zijde van de Kaukasus is nog makkelijker te bereiken dan de Russische kant.

Voor ons reden te meer om spoedig terug te keren naar de hoogste toppen van Europa.

HOOGTELIJN 1-2017 |

79

gespot

Volg @hoogtelijn op Twitter voor het laatste nieuws van de redactie.

Tips zijn welkom op hoogtelijn@nkbv.nl.

Geschreven om te verleiden

Chamonix gebundeld Rockfax heeft met de Rockfax Chamonix voor het eerst een alpiene klimgids gemaakt. Deze Rockfax combineert in één gids alle klimstijlen die in Chamonix te vinden zijn. In de gids worden namelijk zowel de belangrijkste rotsklimroutes als ijs- en mixed lijnen en klassieke alpiene routes van het Mont Blancmassief beschreven. De gids bevat ook de klimmassieven in het dal en de belangrijkste rotswanden in de Aiguilles Rouges. Alle routes worden in de vertrouwde Rockfaxstijl met foto-topo’s weergegeven.

De topo’s en routebeschrijvingen zijn secuur en bevatten vaak cruciale tips over het mee te nemen materiaal, de hoogte van sneeuwvelden en gletsjers en de inrichting van de route. Een klimgids met zo’n brede keuze van routes kan uiteraard niet volledig zijn. Alleen de bekendste routes naar de belangrijkste toppen van het massief worden behandeld, maar voor het gros van de mensen is dit geen enkel probleem.

Een aantal wanden en routes ontbreken, waaronder de Petites Jorasses, de Hirondellesgraat, de Petit Clocher en de moderne rotsroutes in het Argentièrebekken. Deze gids is een aanrader voor iedereen die klassieke alpiene routes en moderne rotsklimklassiekers in en om het Mont Blanc massief wil klimmen.

[Harald Swen] Rockfax Chamonix, Charlie Boscoe, Jack Geldard Uitgave: Rockfax.com ISBN 9781873341575 € 42

Veel Hoogtelijnlezers kennen Martin Fickweiler van zijn avonturen op Baffin Island en Groenland. Sommigen zal het zijn opgevallen dat hij zijn avonturen vaker dicht bij huis zoekt. Dat is niet erg, want het heeft geresulteerd in mooie artikelen voor Hoogtelijn én in dit mooie overzichtswerk van multipitchgebieden in Europa.

Dit is wat je te wachten staat als je een willekeurige bladzijde openslaat: prachtige sfeerfoto’s van een klimgebied of route, en een beschrijving van het gebied.

Hij heeft daarbij maar één doel voor ogen: je verleiden om alles uit je handen te laten vallen (ja, zelfs het boek), in de auto te springen en het gebied zelf te gaan ontdekken. Martin koos negentien Europese klimgebieden voor zijn boek.

Bekende gebieden die onmisbaar zijn in een boek over dit

onderwerp worden afgewisseld met relatief onbekende pareltjes.

Zo waan je je het ene moment in de Dolomieten en het volgende moment hoog in de granieten wanden van Lofoten, waar in de zomer de zon nooit ondergaat.

vervoer of materiaalkeuze en soms niet te missen extra’s, zoals de beste koffiebar om de dag te beginnen of de leukste kroeg om de dag met drank te eindigen. Proost. [Florian van Olden]

De beschrijvingen van de klimroutes in het boek zijn beknopt genoeg om ruimte over te laten aan andere beschrijvingen, zoals die van de geschiedenis van het gebied, de sfeer in het dal en de kameraadschap met klimmaten. Dat is een goede keuze geweest, want hierdoor is het boek waardevol en inspirerend voor iedereen die zelfstandig multipitchroutes klimt, ook als het klimniveau lager is dan dat van Fickweiler en zijn vrienden.

Elk hoofdstuk sluit Martin af met praktische informatie over het gebied, zoals accommodatie,

Multi-pitch Climbing in Europe, Martin Fickweiler Uitgave: Dato, 2016 ISBN: 978-94-6226-184-6 € 29,95

VAN WIE IS DIE HUT? Jolco Brolsma was in verwarring tijdens een bergwandeling in Oostenrijk. Hij schrijft ons: “Sommige dingen veranderen ogenschijnlijk niet. Volgens dit bordje is de Wangenitzseehütte nog altijd van de NKBV.”

Überposter Vette knipoog...

Ken je het filmpje van Dan Osman, die de route Bears Reach (5a) op Lovers Leap in no time soleert? Alexander Honnold nam de moeite dat dunnetjes over te doen.

En wel met een hele vette knipoog.

Bewonder zijn klimstijl en pruik via goo.gl/rFhA0P of scan de QR-code.

80 | HOOGTELIJN 1-2017 | ONDER REDACTIE VAN FRANK HUSSLAGE EN ICO KLOPPENBURG

Bergliefhebbers en muurvullende posters zijn een gouden combinatie.

Dat weten we sinds we een tijd geleden een collectie fotobehang lieten zien en weer kunnen we het niet laten: deze trap wordt een stuk spannender als waterval.

Vrouwelijke bergen

Er zijn van die plaatsen in de bergwereld waaraan je achteloos voorbijloopt, maar die een heel verhaal te vertellen hebben. Heide Göttner (1941) bestudeert al haar hele volwassen leven het matriarchaat, zaken in de maatschappij waarin vrouwen een overheersende rol hebben. Göttner beoefent de matriarchale landschapsmythologie, waarin vormen van bergen en hun omgeving worden bestudeerd en waarbij wordt teruggegrepen op de symboliek en de zienswijze van vroegere matriarchale culturen. In ruim 400 pagina’s maakt Göttner duidelijk hoe dat in zijn werk gaat.

Er zijn maar liefst tien methoden om naar de betreffende gebieden te kijken, variërend van archeologie, folklore, sagen, mythen en kerkonderzoek tot een taalkundige analyse. Ze geeft een aantal voorbeelden uit de Alpen. Hoewel het geen recht doet aan alle wetenschappelijke informatie, pik ik er enkele tot de verbeelding sprekende uit. Zo legt Göttner uit dat de Matterhorn ooit Mutterhorn heette en wel degelijk borsten heeft. Drie zelfs, maar dat is bij een godin niets vreemds. Prachtig is de slapende heks in het Beierse Lattengebergte bij Reichenhall.

Volgens de overlevering had de heks het vooral op christenen en hun geestelijken gemunt. Vaak rolden rotsblokken van de berg als zij daar aan het wandelen waren. En dan de Eiger (de Zwarte), Jungfrau (de witte met fraaie jonge borsten) en Mönch, de uitdagende ‘Rode berggodin’ zoals de berg zou moeten heten.

En wat doet Männlichen volgens de oude wijsheden vóór deze drie dames? Juist, hij zoekt een partner, maar blijft echt een kleine fallus tegenover deze reusachtige berggodinnen. [Peter Daalder] Berggöttinnen der Alpen, Heide Göttner-Abendroth Uitgeverij: Edition Raetia, raetia.com ISBN 978-88-7283-556-2 € 29,90

Op huttentocht in Zwitserland Een eenvoudig gidsje voor wie een lang weekend sportief wil doorbrengen in Zwitserland, met dagetappes van vier tot zes uur wandelen. Alle driedaagse tochten beginnen en eindigen bij een goed bereikbaar treinstation. Zijn het de tien mooiste huttentochten in Zwitserland?

Dat lijkt me een subjectief gegeven, feit is dat het een praktisch gidsje is als je wel huttentochten wilt maken, maar vooraf niet te veel zelf wilt uitzoeken. [Femke Welvaart]

Win dit boek

Hoogtelijn verloot het recensie-exemplaar van dit Duitstalige boek. Wil je kans maken op het boek, stuur dan voor 31 maart 2017 een mail naar hoogtelijn@nkbv.nl, onder vermelding van Berggodinnen en wie weet ben jij de gelukkige!

Hoezo uitgerangeerd?

De 10 mooiste driedaagse huttentochten van Zwitserland, Rob van Tilburg Anoda.nl, 2016 ISBN 9789463183994 € 17,50

Buiten in Brittannië Met The book of the Bothy en The book of the Bivvy brengt Cicerone twee prachtige gidsjes voor wandelaars en klimmers die het Britse buitenleven een warm hart toedragen. In The Book of the Bothy beschrijft auteur Phoebe Smith haar 26 favoriete schuilhutjes op de meest afgelegen plaatsen van de eilanden. Gastvrije oude huizen, die ter beschikking staan van de ronddolende wandelaar. Smith beschrijft de feitelijkheden van de diverse bothys, maar geeft ook tips voor wandelingen eromheen en introduceert de lezer in de etiquette hoe met deze ‘stenen tenten’ om te gaan.

Voor wie een stenen tent toch een maatje te geciviliseerd is, bracht Ronald Turnbull een tweede, geactualiseerde versie van The book of the Bivvy. Ook hier een mengeling van praktische tips, ervaringsverhalen en uitrustingstips, beschreven met een stevige dosis Britse humor. Zoals Cicerone het omschrijft: “Half-om-half een mix van hoe het te doen en waarom het te doen. Of niet te doen.” [Frank Husslage]

In de vorige Hoogtelijn schreven we over een stel krasse knarren dat nog steeds actief is in de bergen. Het groepje Duitse klimmers uit deze video onderstreept die levenslustige instelling. Zij laten zien dat je op leeftijd nog tot veel in staat bent, als je maar uit die stoel komt. En het belangrijkste? Plezier! Bekijk de video op vimeo.com/197621404.

WIJZE WOORDEN

“One can hardly help another to the top of the hill without climbing there himself.”

Spencer W. Kimball

The Book of the Bothy, Phoebe Smith Uitgever: cicerone.co.uk, 2016 ISBN: 9781852847562 € 14,95

The Book of the Bivvy, Ronald Turnbull Uitgever: cicerone.co.uk, 2016 ISBN: 9781852845612 € 11,93

HOOGTELIJN 1-2017 |

81

vooruitblik

Hoogtelijn 2-2017 verschijnt op 7 april

Colofon

THEMA

Hoogtelijn is het officiĂŤle tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging (NKBV). Het verschijnt vijf keer per jaar.

De redactie staat open voor bijdragen van leden en derden waarbij de redactie het recht heeft, zonder opgave van redenen, de bijdragen niet te plaatsen. Het al dan niet op verzoek van de redactie aanbieden van artikelen aan Hoogtelijn impliceert toestemming voor openbaarmaking en verveelvoudiging ten behoeve van de elektronische ontsluiting van Hoogtelijn.

Overname van (delen uit) artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie van Hoogtelijn.

Solo

Redactie

Peter Daalder (hoofdredacteur) Femke Welvaart (eindredacteur) Ernst Arbouw, Mirte van Dijk, Sieto van der Heide, Frank Husslage, Marieke van Kessel, Ico Kloppenburg, Anne van Leeuwen, Florian van Olden, Ivar Schute.

Alleen aan de wand

Medewerkers

Suzan van der Burg, Jody Hagenbeek, Dim van den Heuvel, Christine Tamminga, Peter Uijt de Haag (correctie), Saskia Gottenbos (cartografie), Toon Hezemans (illustraties).

Redactie-adres

NKBV, t.a.v. Hoogtelijn, Postbus 225, 3440 AE Woerden hoogtelijn@nkbv.nl, hoogtelijn.nl

Advertentie-exploitatie

Patrick Baars Postbus 225, 3440 AE Woerden 0348-484066/06-18653645 patrick.baars@nkbv.nl

Productie en vormgeving

Studio ManagementMedia, Hilversum Anita Baljet

Naar de top van de Ararat

Druk

Senefelder Misset, Doetinchem Oplage: 37.500 ISSN: 1387-862X

Los abonnement

Niet-leden kunnen zich abonneren op Hoogtelijn voor â‚Ź 22,50 per jaar. Kijk op nkbvwebshop.nl.

Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging Bellen 0348-409521 Bezoeken Houttuinlaan 16-A, 3447 GM Woerden Schrijven Postbus 225, 3440 AE Woerden Fax 0348-409534, info@nkbv.nl Betalen Bank: IBAN NL84RABO0161417213 BIC RABONL2U

82 | HOOGTELIJN 1-2017

RUGZAK: E e n o r i g i n e l e Ex p e d i t i o n r u g z a k 1967

In 1967 maakten we een rugzak die in één enkel moment de wereld veranderde.

Onze ‘Expedition’ was de eerste rugzak met een inwendig frame en daardoor lichter, sterker en makkelijker te dragen. Dit ontwerp werd de blauwdruk voor elke rugzak die vandaag de dag nog wordt gemaakt. En vijftig jaar later besteden wij nog steeds elk moment aan wat we het liefste doen, want we ontwerpen nog steeds de beste rugzakken ter wereld.

#FORMOMENTSLIKETHIS | LOWEALPINE.CO.UK/50YEARS