Hoogtelijn 3/2018

WWW.NKBV.NL | JUNI 2018 | NR 3

NR 3 | JUNI 2018

BERGSPORTMAGAZINE VAN DE KONINKLIJKE NEDERLANDSE KLIM- EN BERGSPORT VERENIGING

zomer

100

pagina’s inspiratie voor je

bergsportvakantie

WWW.NKBV.NL

82 4000’ERS

Jelle Staleman beklom ze allemaal

01_HL0318_R01_cover.indd 1

SENTIERO DELLA PACE Pad door de geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog

KUNGSLEDEN

Met een volle rugzak door Zweeds Lapland

16-05-18 08:32

‘GEEN HUIZEN OF FLATGEBOUWEN, ALLEEN ZAND, WATER EN LUCHT’ Tessa, Bever hoofdkantoor. Hoelahoeper.

Wanneer ik naar buiten ga neem ik altijd een hoepel mee. Je weet nooit of er een moment komt waarop je ‘m kan gebruiken. Het strand is een geweldige plek om te oefenen. Geen huizen of flatgebouwen, alleen zand, water en lucht. Lekker overzichtelijk en je stoot er niet zo snel iets omver. Als na lang oefenen een trucje goed lukt, zoeft de endorfine door m’n lichaam. Het werkt ook aanstekelijk: op een stranddag met vrienden willen ze het allemaal wel ‘n keer proberen.

Hoepelen maakt me blij. En niet alleen mij, iederéén die het doet wordt er blij van.

BEKIJK TESSA'S FAVORIETE BUITENGEAR OP BEVER.NL/BUITENMENS/TESSA

Hoogtelijn_3_2018.indd 1 Naamloos-1 2

16-05-18 10:22

BUITEN BEGINT BIJ Naamloos-1 3

09-05-18 10:20 11:07 16-05-18

inhoud

Kijk voor meer informatie op nkbv.nl, hoogtelijn.nl, twitter.com/nkbv en op facebook.com/de.nkbv.

ACTUEEL 08 Op de Hoogte 95 Gespot

NKBV 07 Voorwoord Joachim Driessen 86 NKBV voor jou

THEMA: ZOMER

18

THEMA: ZOMER

Met 100 pagina’s een extra dikke editie van Hoogtelijn deze zomer, vol inspiratie voor je bergsportvakantie.

Vooral voor de wandelaars is er dit keer een ruim aanbod aan reportages. Voornamelijk in de Alpen, maar zeker ook daarbuiten.

18 Vakantieplannen 20 Wandelen in Noord-Albanië 24 Het huis in de rotsen van 28 32 36 40 44 46 52 56 60

het Alpsteingebergte Wurmen door het labyrint van de Sächsische Schweiz Tims eerste vierduizender De sprookjeswereld van Koning Ludwig II Tour du Mont Fallère Markt & Materiaal: zomerspullen Met een volle rugzak door Zweeds Lapland Pad van de Vrede Zelfstandig klimmen na de C3-cursus Het mooiste van de Sellrainer Hüttenrunde

ALPINISME 62 Interview met klimmer, ski- en berggids Roeland van Oss 72 Jelle Staleman beklom alle 82 vierduizenders van de Alpen

WANDELEN 71 Medisch: knieklachten bij bergwandelaars 85 Mijn Verhaal: Zwitserse parel in de Seetalhütte 88 Kleurrijk Ladakh

46

KUNGSLEDEN

Met een volle rugzak door Zweeds Lapland

32

TROTS OP DE TOP

Tims eerste 4000’er

EN VERDER 16 68 80 82 98

Een koelkast vol herinneringen Nieuw project Jolanda Linschooten Fictie: pirouetten en sprongen TNF Mountain Festival Vooruitblik

28

LABYRINT

Wandelen in de Sächsische Schweiz

4 | HOOGTELIJN 3-2018

04_HL0318_R02_Inhoud.indd 4

16-05-18 08:34

Een paar weken geleden was ik bij een herdenkingsdienst voor een overleden oud-collega. Een prettige persoon, een man met grote kennis, een nooit weigerende pen en met het vermogen om ingewikkelde onderwerpen helder en duidelijk op te schrijven. Er werden mooie woorden gezegd en wat zou het goed zijn geweest als hij die bij leven had gehoord.

71

MEDISCH

Daarom schroom ik niet om onderstaande woorden op te schrijven voor en over Ivar Schute, vijftien jaar als vrijwilliger lid van de Hoogtelijnredactie. Maar Ivar vertrekt. Een aderlating. Een rotsklimmer die even bedachtzaam klimt als hij zijn woorden kiest. Met gevoel voor taal, voor historie en voor detail. Een man die er niet voor terugdeinst iets anders tegen zaken aan te kijken. Een baken van rust in een vergadering, totdat hij een opmerking maakt. Wees dan alert, want het gaat altijd ergens over.

Knieklachten bij bergwandelaars

36

FÜSSEN

De sprookjeswereld van Koning Ludwig II

stand

Ivar

62

Ivar heeft het te druk. Hij reist veel voor zijn werk. Is de Nederlandse deskundige op het gebied van opgravingen die te maken hebben met resten van de Tweede Wereldoorlog. Hij onderzocht kamp Amersfoort, was actief in Westerbork en in Treblinka. En hij is nog steeds actief in Sobibor, samen met Poolse en Israëlische collega’s.

Over zijn werk schrijft hij een boek.

INTERVIEW

Op een natte herfstdag leidde hij de redactie rond op kamp Westerbork. Niet op de bekende plaatsen, maar in de bossen rondom het kamp, waar vele opmerkelijke overblijfselen bijna overwoekerd zijn door de natuur. Ivar, die geschiedenis boven de grond haalt en tastbaar maakt, was een aangename collega in de redactie. Hij vindt dit stukje waarschijnlijk niet nodig. Ik wel. Bedankt Ivar.

Roeland van Oss

Peter Daalder

Hoofdredacteur peter.daalder@hoogtelijn.nl

WWW.NKBV.NL | JUNI 2018 | NR 3

NR 3 | JUNI 2018

BERGSPORTMAGAZINE VAN DE KONINKLIJKE NEDERLANDSE KLIM- EN BERGSPORT VERENIGING

zomer

72

100 pagina’s inspiratie voor je

bergsportvakantie

82 VIERDUIZENDERS WWW.NKBV.NL

Jelle Staleman beklom ze allemaal

82 4000’ERS

Jelle Staleman beklom ze allemaal

01_HL0318_R01_cover.indd 1

SENTIERO DELLA PACE Pad door de geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog

KUNGSLEDEN

Met een volle rugzak door Zweeds Lapland

15-05-18 09:54

Op de cover: met deze foto won NKBV-lid Diederik Stoorvogel de fotowedstrijd die we uitschreven ter gelegenheid van de honderdste editie van Hoogtelijn (#5, 2017).

Tijdens een C1-cursus fotografeerde Stoorvogel zijn mede-cursisten bij de Vernagthütte. Je leest meer over deze foto op pagina 8.

Coverfoto: Diederik Stoorvogel

HOOGTELIJN 3-2018 |

04_HL0318_R02_Inhoud.indd 5

5

16-05-18 08:35

NEDERLANDSE LOTERIJ IS TROTSE PARTNER VAN DE NEDERLANDSE SPORT

Wij zijn de naam achter Staatsloterij, Lotto, Eurojackpot, Miljoenenspel, Lucky Day, Krasloten en Toto. Samen laten wij heel veel mensen winnen en niet alleen met miljoenen aan prijzengeld.

Zo steunt Nederlandse Loterij de Nederlandse sport jaarlijks met een bijdrage van meer dan 40 miljoen!

Wij dragen hiermee bij aan een stevig fundament onder

de Nederlandse Sport, met als doel sport en beweging voor iedereen

mogelijk te maken. Van jong tot oud, van Olympisch tot Paralympisch en van revalidatie tot gehandicaptensport.

Door mee te spelen met één van onze spellen, steun jij dus óók de Nederlandse Sport.

NEDERLANDSELOTERIJ.NL

Naamloos-2 1

08-05-18 14:26

Joachim

Wedstrijdje doen?

Bergsport is sport, daar zullen vriend en vijand het over eens zijn, ook al is het anders dan voetbal en hockey. Competitief is het altijd geweest: in het begin was het een wedstrijd wie als eerste een bepaalde top bereikte, later wie de eerste Nederlander of vrouw was, daarna wie als eerste een specifieke route had geklommen, of dat het snelst deed. Toch is het voor de meesten van ons de voldoening van een overwinning op jezelf. De lange wandeling of moeilijke route is gelukt en je bent weer veilig beneden.

M

et sport komen regels en fair play om de hoek kijken. Was die klimmer echt op de top of toch net niet? Telt een beklimming met extra zuurstof nou wel of niet? Nu de meeste bergen een eerste beklimmer kennen, ook Nederlandse, deden nieuwe competities hun intrede: de snelste op ski’s, de beste boulderaar of leadklimmer, of wie het hardst over bergen rent.

Als NKBV doen we veel voor de recreatieve sporter (de alpinist, de bergwandelaar), maar stimuleren we ook de topsport en competities. Nu anders dan vroeger, want ook bij de nieuwe competities gelden fair play en regels. Met de opkomst van (jeugd)klimwedstrijden in Nederland worden we net een ‘gewone’ sportbond.

Het is geweldig te zien hoe populair de wedstrijdsport is bij voornamelijk kinderen.

We blijven eraan werken om competities uit te breiden en ze voor een breed publiek toegankelijk te maken. Mede dankzij de komst van veel nieuwe locaties.

Met deze competities erven we helaas ook een deel van de problemen waar ‘gewone’ sportbonden mee kampen: kritiek en commentaar van ouders en coaches op de scheidsrechter (jury), tirades omdat hun kind niet in de selectie zit en hoe incapabel de selectiecoaches

daarom zijn. Kritiek niet alleen langs de lijn, maar zeker ook op social media.

Net als bij andere sporten. De KNVB experimenteert al met voetbalwedstijden zonder scheidsrechter en met ouders op minimaal 50 meter afstand. Ook de hockeybond zit met de handen in het haar hoe ze de kinderen ‘hun’ sport moeten teruggeven. Laten wij proberen de klimsport te vrijwaren voor deze excessen en kinderen lekker hun wedstrijden laten doen met respect voor jury, wedstrijdleiding en selecties.

Per slot van rekening blijven de echte prestaties buiten tellen. Kranten schrijven meer over de Silence 9c die Adam Ondra buiten heeft geklommen of Jorg Verhoeven op de Nose, dan de prestaties in een World Cup. En voor mij telt de Moonflower Buttress van Marianne van der Steen en Dennis van Hoek veel zwaarder dan mijn eigen klassering bij het NK Toerskiën, maar wie weet is dat over een paar jaar anders.

Joachim Driessen,

Duurzaamheid De NKBV streeft naar een duurzame relatie met haar leden en alle partijen in het veld.

Duurzaamheid is ook een kernwaarde als het gaat om natuur, milieu en sociale waarden. We brengen dit zo goed mogelijk tot uitdrukking in een duurzame inkoop en bedrijfsvoering.

Hoogtelijn wordt verpakt in composteerbare biofolie en drukken we op FSC-papier: papier uit duurzaam beheerde bossen (een keurmerk met goedkeuring van het Wereld Natuur Fonds). Voor onze correspondentie gebruiken we 100% recycled papier. De ledenpasjes zijn gemaakt van 100% afbreekbaar pvc. We schenken duurzame koffie (Peeze) en hebben een CO2-neutrale postbezorging en dataopslag. En we promoten het reizen per openbaar vervoer naar bergsportbestemmingen.

Als je toch met de auto of het vliegtuig reist, kun je overwegen om je CO2-uitstoot te compenseren. Dit kan eenvoudig via greenseat.nl.

Beter de bergen in met de NKBV NKBV-leden profiteren van voordelen en kortingen en ontvangen vijf keer per jaar Hoogtelijn. Met je lidmaatschap draag je bij aan het onderhoud van hutten en paden in de Alpen en het behoud van klimgebieden.

Tip je vrienden om ook NKBV-lid te worden.

Ze kunnen zich aanmelden op nkbv.nl en zien daar welke voordelen het lidmaatschap hen nog meer biedt.

Opzeggen lidmaatschap

Het NKBV-lidmaatschap loopt per kalenderjaar. Wil je je lidmaatschap voor volgend jaar beëindigen? Doe dat dan vóór 1 november op MijnNKBV.nl. Je ontvangt dan per e-mail een bevestiging van je opzegging.

Na 1 november wordt je lidmaatschap automatisch verlengd voor het volgende kalenderjaar. Kijk voor meer informatie over het lidmaatschap op nkbv.nl.

Partners van de NKBV

voorzitter NKBV mail: voorzitter@nkbv.nl twitter: @jdriessen06

HOOGTELIJN 3-2018 |

07_HL0318_R04_Joachim.indd 7

7

16-05-18 08:37

Onder redactie van Peter Daalder

op de hoogte

Heb je nieuws voor Op de Hoogte, mail het naar hoogtelijn@nkbv.nl.

Meer bergnieuws vind je op nkbv.nl, of volg ons op Facebook en Twitter.

De site 8000ers.com van de Duitser Eberhard Jurgalski is een zeer goede informatiebron met een schat aan informatie over alle 8000’ers en vele lagere bergen. Maar na 37 jaar vraagt Jurgalski om hulp. Hij moet de website vernieuwen en dat kost deze bergliefhebber zo’n 5500 euro.

Hij is blij met elke donatie: gofundme.com/ keep-8000erscom-alive.

Op 2 april overleed in Chamonix de 58-jarige Emmanuel Cauchy, die Docteur Vertical als bijnaam had. Cauchy was arts, gespecialiseerd in hoogteziekten en problemen door extreme kou in het gebergte. Hij richtte onder andere Altidoc op, verbonden aan het ziekenhuis van Chamonix.

Gauchy, die vele expedities bijstond, overleed in een lawine tijdens het toerskiën.

De stichting Red Christiaan Wilson staat in een nieuwsbrief stil bij de vermissing van de klimmer, sinds 16 mei 2016. Wilson was in Nepal op weg naar de Dhaulagiri. Onder het motto ‘Houd de zoektocht levend’ vertellen de leden van de stichting wat hun recente activiteiten zijn. Zie christiaanwilson.nl.

Na Jorg Verhoeven, Tim Reuser en Casper ten Sijthoff is Nigel Armino de vierde Nederlander die een 8c+ aan zijn palmares toevoegt. In de Duitse Frankenjura klom de 19-jarige voormalig Jong Oranjeklimmer de route Pain makes me stronger every day. Dat Armino een maand eerder zijn eerste 8b+ klom en dus de 8c als graad oversloeg, maakt de prestatie extra bijzonder.

Het wordt (te) druk op de populaire Appalachian Trail in de VS. Dit jaar hebben al 2800 lopers zich geregistreerd bij de Appalachian Trail Conservancy (ATC), die de 3500 kilometer lange route tussen Georgia en Maine onderhoudt. Veel lopers blijken onervaren, gaan slecht voorbereid op pad en houden zich niet aan de regels, zo constateert de ATC. Er zijn nu al permits nodig voor Mount Katahdin en het Great Smoky Mountains National Park, maar het liefst houdt de ATC de trail voor iedereen open om de echte wildernis te ervaren.

Bergsport is allang geen exclusief terrein voor mannen meer. Maar, vonden ze bij The North Face, in marketingcampagnes en productontwerpen waren vrouwen minder aanwezig. Dat verandert nu het outdoormerk zich met Move Mountains richt op vrouwen. Daarmee wil het bedrijf een platform bieden voor avontuurlijke vrouwen en hoopt het op een nieuwe generatie vrouwelijke ontdekkers.

Diederik Stoorvogel.

Diederik Stoorvogel winnaar coverwedstrijd Hoogtelijn De jury was unaniem lovend over de foto van Diederik Stoorvogel, waarmee hij de coverwedstrijd van Hoogtelijn won en die op de voorkant van deze editie staat afgebeeld. De wedstrijd was uitgeschreven ter gelegenheid van het verschijnen van de 100ste editie van Hoogtelijn.

Bergliefhebber Stoorvogel (40) uit Meppel fotografeert nog niet eens zo heel erg lang. “Ik heb nu anderhalf jaar mijn Nikon D5300. Die gaat overal mee naartoe, dus ook in de bergen, want ik wil me wat meer op fotograferen toeleggen. Aan een stel vrienden geef ik binnenkort mijn eerste cursus”, vertelt Stoorvogel, die werkzaam is als medewerker Kwaliteit en Innovatie bij de Omgevingsdienst IJsselland. “Uiteindelijk is het mijn wens om de opleiding tot International Mountain Leader te volgen, maar dat is wat passen en meten met een baan en een gezin.”

In de nacht van 19 juli 2017 vertrok Stoorvogel met zijn mede-C1-cursisten vanuit de Vernagthütte in het Ötztal naar de Wildspitze. Om vier uur ’s nachts, zo’n 50 meter boven de hut, maakte hij de prijswinnende foto. “Ik zag iemand anders ook proberen die foto te maken, maar het was lastig. Er was natuurlijk weinig licht, de groep liep langzaam naar boven. Ik ben heel blij met het resultaat. Er zit geen bewegingsonscherpte in en de sterren en de maan zijn helder, terwijl het blauw van de nacht goed te zien is en je ook de zon al ziet opkomen.”

Voor geïnteresseerden in de technische gegevens van de opname: Brandpuntsafstand 18 mm, sluitertijd 1/40 sec, diafragma f/3.5, ISO 1250, lichtmeting Matrix, AF-veld enkelpunt, kleurruimte sRGB. En voor wie wil weten waar de foto precies is gemaakt: 46°51’16.3”N 10°49’27.6”E.

Tochtleider Onno Kruitwagen overleden Onno Kruitwagen (40), sinds 2012 tochtleider bij de NKBV, is na een ziekbed op 5 maart overleden. Vriend en collega Okke Gerritsen typeert Kruitwagen als een markante persoonlijkheid en een echte gangmaker.

“Hij had veel gevoel voor humor en was uiterst kritisch en betrokken.”

Jarenlang begeleidde Kruitwagen met veel plezier en toewijding tochten voor de NKBV.

8 | HOOGTELIJN 3-2018

08_HL0318_R06_Opdehoogte.indd 8

16-05-18 08:38

Koos Folcherts en Rita van Raaij.

Ben jij onze nieuwe collega?

Opnieuw twee vrijwilligers Lid van Verdienste Koos Folcherts uit Gapinge is ruim 24 jaar actief in de regio West-Brabant en Zeeland.

Tussen 1999 en 1 januari van dit jaar was hij penningmeester. Hij blijft gewoon bestuurslid.

Folcherts is sinds 1994 lid van de NKBV en is actief klimmer, zowel buiten als in de klimhal.

Hij werd benoemd tot Lid van Verdienste en ontving een oorkonde tijdens de regionale Algemene Ledenvergadering in maart.

Bij de sectie 50 Plus van de NKBV stapte secretaris Rita van Raaij uit Raalte op, nadat ze die functie sinds 2002 heeft vervuld. Zij nam het initiatief tot het maken van de kwartaalnieuwsbrieven aan de leden, die inmiddels digitaal worden verspreid. Rita van Raaij werd tijdens de ALV van de sectie in de bloemetjes gezet en ontving haar benoeming tot Lid van Verdienste.

Henk van der Vleuten overleden Op 24 maart is Henk van der Vleuten uit Molenhoek overleden.

De 85-jarige Van der Vleuten zat geruime tijd in de Tukhutcommissie, hij was coördinator op vele bergsportkampen en kliminstructeur, en hij zat in het bestuur van de landelijke bibliotheekcommissie. Hij was ruim 50 jaar lid van de NKBV en hij was Lid van Verdienste.

Je houdt van bergen en van schrijven en je bent opgeleid tot journalist. Ben jij onze nieuwe collega? Wij zoeken voor de Hoogtelijnredactie een enthousiaste vrijwilliger die wekelijks een paar uur besteedt aan deze rubriek, Op de Hoogte.

Daarnaast kun je als redactielid op pad gaan en reportages maken voor Hoogtelijn.

Lijkt het je leuk? Stuur dan een e-mail met je cv en recent werk naar hoofdredacteur Peter Daalder: peter.daalder@hoogtelijn.nl.

NK Skyrunning

Van 8 tot en met 10 juni 2018 vindt het NK Skyrunning plaats in het Zwitserse Tesserete. Tijdens het NK zijn er drie kampioenschappen: het NK Ultra (113 km en 7400 hm), het NK Skyrace (27 km, 2200 hm) en de Vertical Km. Er doen bijna 60 Nederlanders aan mee.

Dit NK is tevens het kwalificatiemoment voor het WK Skyrunning dat dit jaar in september plaatsvindt, in Schotland.

Heb je ook een leuk bergverhaal meegemaakt? Mail je anekdote van 120 woorden naar hoogtelijn@nkbv.nl o.v.v. En Passant.

Illustratie Toon Hezemans

De jonge huttenwaardin serveert het ontbijt met een brede glimlach.

Het zorgt ervoor dat we na een nacht met onweer en vliegende storm in de hoogste hut van Tirol langzaam weer mens worden. Dat geldt ook voor de alpinist van middelbare leeftijd, die voor me in de rij staat. Als de blondine hem aankijkt en vraagt of hij ook lekker heeft geslapen, lijkt de man eindelijk in dromenland te zijn. Een rode gloed kleurt zijn kaken terwijl hij “Jazeker” stamelt. Zijn vriend aan de overkant van de gelagkamer ziet het gebeuren en spuugt met volle mond een dodelijke reactie vermengd met stukken ontbijt door de zaal. “Jij vuile leugenaar!

Je hebt tot vier uur wakker gelegen, je moest vijf keer naar de wc en je had drie extra dekens nodig omdat je koude voeten had! En jij zegt dat je lekker hebt geslapen?” [Ico Kloppenburg]

en Passant

Goed geslapen?

HOOGTELIJN 3-2018 |

08_HL0318_R06_Opdehoogte.indd 9

9

16-05-18 08:38

Ga erop uit! Wallis, het hart van de Alpen, biedt oneindig veel wandelplezier: 8000 kilometer wandelpaden, 45 bergtoppen hoger dan 4000 meter, veel zon en indrukwekkende uitzichten – geniet van puur natuur in de bergen. visitvalais.ch

Naamloos-2 1

08-05-18 14:29

Foto Andrés Nuñez

MIREN (Mountain Invasion Research Network) is een internationale organisatie die wereldwijd langs bergpaden onderzoek doet naar planten die daar oorspronkelijk niet vandaan komen. Deze zomer is er speciale aandacht voor duizendblad, rode en witte klaver en de smalle weegbree. Je hebt alleen een gps of telefoon nodig, een bergpad, liefst boven de boomgrens, en een paar goede ogen. Kijk hoe je kunt meedoen op mountaininvasions.org/?p=497.

WK-titel Ragna Debats De 39-jarige trailrunster Ragna Debats heeft op overtuigende wijze het wereldkampioenschap Ultratrail gewonnen. Ze werd wereldkampioen in Spanje, het land waar zij met haar Spaanse man en dochter woont. De titelstrijd werd gehouden in het nationale park Penyagolosa ten noorden van Valencia.

Nadat Debats in 2016 al derde werd en vorig jaar als vierde eindigde, was zij op 12 mei bij het achtste kampioenschap de sterkste. Debats liep de 85 kilometer, met 4900 hoogtemeters, in 9 uur en 55 minuten, zestien minuten vóór de Spaanse Laila Canes en twintig minuten sneller dan de Française Claire Mougel. De Nederlandse wereldkampioene behaalde vorig jaar ook al het Europese kampioenschap Skyrunning.

Foto Jordi Saragossa

Foto’s v.l.n.r. Witte klaver, smalle weegbree, rode klaver en duizendblad.

op de hoogte

Plantjes zoeken langs bergpaden

Ragna Debats juichend door de finish.

LEZERSREACTIE THEMA

WINTER

De bekende Amerikaanse klimster Sasha DiGiulian (25) is het middelpunt van een bizar verhaal in de klimmerswereld. De Amerikaanse werd geruime tijd via internet gepest. Ze kreeg allerlei verwensingen te lezen over haarzelf en haar loopbaan vanuit een fake account. In eerste instantie probeerde de klimster alles te negeren en zich vooral bezig te houden met haar zieke oma. Uiteindelijk werd het contact, Sasha zowel online als persoonlijk, DiGiulian.

DiGiulian te gortig en maakte ze een videoboodschap met een oproep om pesten op internet te stoppen: youtu.be/WtzPeHVAnGU. En ze zocht contact met klimmer Joe Kinder, degene die haar al die tijd lastig viel. Hij beloofde te stoppen, zich te laten behandelen en bood excuses aan. Die heeft zij geaccepteerd, maar Kinder werd wel onmiddellijk geschrapt als gesponsorde atleet door Black Diamond en La Sportiva.

dagwandeling

Winterwandeling Vogezen Route

De route die we wilden volgen, is een gemarkeerde VVV-wandeling van 14 kilometer zonder bijzondere moeilijkheden, die deels samenvalt met de GR 531. In onze looprichting gaat de heenweg deels door een steile rotswand en je komt er de nodige staalkabels en bruggetjes tegen. Landschappelijk is de route daar erg indrukwekkend. Vanaf de Col de la Schlucht volgt de route de kammen en biedt hij prachtig uitzicht op omringend Frankrijk en de Rijnvallei.

Reis ‘Onze’ helling, gezien vanaf de weg naar Col de la Schlucht.

De wandelroute ligt op 600 kilometer rijden van Utrecht. Je kunt de wandeling probleemloos starten vanaf Col de la Schlucht, die met openbaar vervoer goed bereikbaar is. Meer reisinformatie vind je op rome2rio.com.

Accommodatie

In de Vogezen vind je onderdak in alle soorten en maten, van luxueuze wintersportresorts in Gérardmer tot jeugdherbergen, CAF-berghutten en voldoende campings. Onderweg is er horeca in Gaschney, Col de la Schlucht en de CAF-hut Des Trois Fours.

Klimmen in de Vogezen

Er zijn veel sportklimgebieden en ’s winters zijn er ook de nodige beklimbare watervallen.

Kaart & Topo Tijdens het sporen tot onze heupen in de sneeuw.

Winterse wandeling in de Vogezen

De onvoltooide Naarmate het pad vordert, wordt de helling steeds steiler.

Tekst en beeld Frank Husslage

N

a alle sneeuwval van de afgelopen nacht is de parkeerplaats bij Gaschney (996 meter) nog maar net haalbaar met onze auto. Meteen vanaf de parkeerplaats begint het prachtig witbesneeuwde bos. We lopen aan de steile oostzijde van Le Hohneck

(1270 meter), een van de hoogste toppen hier.

Het wisselende weer van de afgelopen week toverde smeltende sneeuw om in regimenten ijspegels langs ons spoor. Naarmate het pad vordert, wordt de helling die we traverseren steeds steiler. Uiteindelijk moet dit overgaan

Kaart: IGN 1:25.000 3618OT Le Hohneck Gérardmer.

Topo: EST-Calades van Jaques Dreyer.

(Zie vallee-munster.eu/en/out-and-about/ sport-and-leisure/climbing.)

Bergtop

Het is februari in de Vogezen. De afgelopen dagen waaiden we al wandelend en skiënd haast van de kammen af, dus vandaag kiezen we voor een rustige winterse valleiwandeling: vanuit Gaschney via het Sentier des Roches naar de Col de la Schlucht en dan bovenlangs via het Lac de Schiessrohtried weer terug.

Een keurig gemarkeerde VVV-wandeling, deels zelfs als GR.

in een uitgehakt pad, met een rotsdak boven ons hoofd. Voorlopig zijn we daar nog niet en moeten we sporen door de sneeuw. De enige levende wezens die we tegenkomen zijn foeragerende gemzen. Vanuit de diepte staren ze ons verbaasd aan: wat doen die lui onhandig.

Lawinehellingen Ondertussen is de helling nog steiler geworden.

Een verdwaalde rotswand nodigt uit tot wat klimmerij, maar toont ook meteen wat een verijsde glijbaan hier onder de sneeuw ligt. Het bos oogt als in een sprookje: wit, witter, witst.

Maar ook een eng sprookje. We wilden een simpele wandeling en niet stressen over lawinehellingen. Degene die nu spoort is niet bovenmatig lang, maar dat hij tot over zijn heupen de sneeuw in gaat, zegt toch wel iets. We overleggen en gaan nog verder. Nog even dan. En dan niet meer. Stop! Dit is geen wandeling meer, maar vragen om problemen.

Omdraaien. Om graag, heel graag zelfs, nog een keer terug te komen in het voorjaar.

SAS Art Studio

Foto Alex Grymanis/Red Bull

Internetpesten kost Joe Kinder sponsors

Foeragerende gemzen.

Col de la Schlucht

Hut Lift Looprichting Gelopen route

Les Trois Fours

Geplande route Wegen

Martinswand

N

Le Hohneck 1270 m

Le Gaschney 996 m

Spitzkoepfe

Was het op sneeuwschoenen wel gelukt? Nee. Het was vast en zeker lichter lopen geweest, maar het lawinegevaar blijft hetzelfde en dat moet je altijd serieus nemen.

34 | HOOGTELIJN 1-2018

HOOGTELIJN 1-2018 |

35

Sentier des Roches niet in de winter Jacob Hoogeveen stuurde een reactie naar aanleiding van het artikel over de Sentier des Roches (Hoogtelijn #1, 2018, pagina 34).

Hij schrijft: “In de winter zijn er diverse dodelijke ongelukken gebeurd op dit pad. Daarom is besloten om de toegang tot dit pad te verbieden wanneer er winterse omstandigheden zijn. Vanaf de Col de la Schlucht wordt hier voor gewaarschuwd.” Frank Husslage, die het artikel schreef en de tocht gedeeltelijk liep (zij keerden terug

vanwege te veel sneeuw), reageert geschrokken: “Ik controleer bij elk artikel eventuele veranderingen op de route. Het is een gewoon door de VVV beschreven tocht en op de kaart staat de route met een normale GR-markering. Nergens is iets over een verbod te vinden, en aan de kant waar wij zijn gestart, staat geen enkel waarschuwingsbord.

Maar uiteraard geloof ik Jacob Hoogeveen. Als mij dat bekend was geweest, had ik het artikel niet geschreven.”

HOOGTELIJN 3-2018 |

08_HL0318_R06_Opdehoogte.indd 11

11

16-05-18 08:39

op de hoogte

Tips voor een dagje regen of een kleine omweg Er zijn van die dagen dat je niet wandelt of klimt. Als het regent of gewoon als je een dagje iets anders wilt doen. En voor sommigen is een mooie expositie een kleine omweg waard op weg naar de bergen. Hierbij drie tips.

Matterhorn ondersteboven In de industriële omgeving van het Ruhrgebied staat de Gasometer, een bijzonder museum in een oude gashouder in Oberhausen. Tot het einde van het jaar is daar de prachtige tentoonstelling Der Berg Ruft te zien met talloze grootformaat foto’s die fraai contrasDe Matterhorn hangend in de gashouder.

teren met het ruwe industriële gebouw. Er zijn ook veel films over de diverse thema’s.

Hoogtepunt is de zeventien meter hoge exacte kopie van de Matterhorn die ondersteboven in de honderd meter hoge gashouder hangt.

In een doorlopende voorstelling worden op de berg de klimroutes, de hoogtelijnen van de berg, de zonsop- en -ondergang en het wisselen van de jaargetijden geprojecteerd.

Op de grond ligt een twaalf meter brede spiegel, zodat je de berg ook van boven kunt bekijken. Een lift brengt je naar het dak van de gashouder voor een fraai overzicht over het niet alleen maar grauwe Ruhrgebied.

De expositie is tot 1 januari te bezoeken. Dan kan het er koud zijn, want het gebouw heeft geen verwarming.

Het adres is Arenastrasse 11 in Oberhausen.

Vanaf de grens in Venlo ongeveer 70 kilometer rijden. Er is ook een zeer fraaie catalogus gemaakt met alle beelden van de tentoonstelling: Der Berg Ruft, Klartext Verlag, Essen.

ISBN 978-3-8375-1918-1, € 19,95.

Kijk voor meer informatie op gasometer.de.

Een van de delen uit het werk Aufstieg und Absturz van Ferdinand Hodler (1894).

Schilders in Bern Het Alpines Museum in Bern laat tot januari 2019 120 schilderijen over bergen zien uit de eigen collectie. Het museum, bedreigd door een subsidiestop, laat werken zien van de laatste 250 jaar. Topstukken, zoals het grote diorama Aufstieg und Absturz van de bekende schilder Ferdinand Hodler en werk van onbekende schilders, die zich bewegen tussen kunst en kitsch. De tentoonstelling heeft als titel Schöne Berge. Eine Ansichtssache.

Meer informatie: alpinesmuseum.ch/de.

Muze van 1011 meter

Een heel andere berg staat centraal in het atelier van Paul Cézanne, namelijk de 1011 meter hoge Mont Sainte-Victoire, de berg die de omgeving van de Zuidfranse stad Aix-en-Provence domineert. Cézanne maakte de berg beroemd, hij schilderde de Sainte-Victoire driehonderd keer. Het werd zijn muze.

Pas op zijn 63ste kocht de Parijzenaar een stukje grond met zicht op de berg. Het werd zijn atelier waar alles nog is zoals hij het achterliet toen hij in 1906 op zijn 67ste stierf. Vanuit Aix is er een wandelroute naar het atelier dat tot 30 september dagelijks is geopend. En van daaruit is er een route naar de vaste stek van Cézanne, waar hij zijn lievelingsberg zo vaak schilderde.

Kijk voor meer informatie op cezanne-en-provence.com.

Een van de schilderijen van Cézanne met zijn lievelingsberg, omstreeks 1897.

12 | HOOGTELIJN 3-2018

08_HL0318_R06_Opdehoogte.indd 12

16-05-18 08:39

EXPEDITIENIEUWS Vier keer een Vertical K Ga er maar aan staan: hardlopend 44 keer achter elkaar de 93 traptreden van de Pyramide van Austerlitz. Of 18 keer de uitkijktoren Emmapiramide op de Posbank. En ruim 10 keer de 508 treden van de trap op de Wilhelminaberg in Landgraaf.

Om te eindigen in de sneeuw van Snowplanet in Spaarnwoude.

Maar liefst 38 keer moesten de deelnemers de skihelling op en neer lopen.

Wie dat volbracht, liep viermaal een Vertical K(ilometer), ofwel duizend hoogtemeters in een zo kort mogelijke afstand. Deze serie werd georganiseerd door MudSweatTrails en La Sportiva.

De steilste aflevering in Nederland was in Austerlitz, waar Jonathan van der Krogt uit Arnhem als eerste finishte in 59 minuten en tien seconden. Eerste vrouw was Anouk Claessens uit Noordwijkerhout die 1 uur en 19 seconden nodig had.

Beiden wonnen ook het eindklassement.

Toen deze Hoogtelijn op 16 mei naar de drukker ging, was het expeditieseizoen nog in volle gang. Op 19 en 21 mei bijvoorbeeld, werden in het verleden de meest succesvolle beklimmingen behaald op de Everest. Op nkbv.nl houden we de vorderingen van Nederlandse teams bij. Daarom nu slechts twee korte vermeldingen van expedities.

Alpiene stijl in Dasbar Valley

Deze maand vertrekken Menno Schokker, Ruud Rotte, Danny Schoch en Bas Visscher naar de Hindu Raj in Pakistan. Het team gaat vijf weken klimmen in de Dasbar Valley, waar in 2007 voor het laatst is geklommen door een Frans team. De Nederlandse expeditie, ondersteund door de CEAT (Commissie Expedities & Alpiene Topsport), richt zich op diverse eerstbeklimmingen in alpiene stijl.

Oneindige graat op Mount Foraker Roeland van Oss en Niek de Jonge zitten als deze Hoogtelijn verschijnt in Alaska met als hoofddoel de beklimming van de Infinite Spur op Mount Foraker (5304 meter). Deze ‘oneindige’ graat is bijna drie kilometer lang en kent moeilijkheden tot M5 en Wi5.

De route is sinds de eerstbeklimming in 1977 nog maar tien keer herhaald en voor zover bekend nooit eerder door Nederlanders. Volg de voortgang van de expeditie op niekdejonge.nl/blog.

Nostalgisch beeld van 40 jaar Everest De Pyramide van Austerlitz was een van de objecten van de Vertical K.

Het was op 8 mei 40 jaar geleden dat Peter Habeler en Reinhold Messner als eersten zonder gebruik van extra zuurstof de Mount Everest beklommen.

In een periode zonder honderden klimmers, zonder grote ploegen sherpa’s die vaste touwen aanlegden, zonder compleet ziekenhuis en een

Starbucks koffietent in het basiskamp, behaalden de Oostenrijker en Zuidtiroler hun grootste succes.

Reden voor uitgeverij Tyrolia om nog eens te wijzen op de boeken van Peter Habeler (Das Ziel ist der Gipfel) en expeditieleider Wolfgang Nairz (Es wird schon gut gehen).

Zoöloog en klimmer Boyan Petrov overleden De bekende Bulgaarse klimmer Boyan Petrov is al vroeg in het klimseizoen overleden op de Tibetaanse Shishapangma (8027 meter). Nadat Petrov (45) tweemaal herstelde van kanker, wilde hij de veertien 8000’ers solo en zonder extra zuurstof beklimmen. De Shishapangma was zijn elfde in de rij van veertien. Zijn plan was om meteen daarna de Everest te beklimmen. “Ik zie wel een beetje op tegen de drukte daar”, vertelde hij in februari jl. aan Hoogtelijn, “maar als ik ze alle veertien wil beklimmen, moet ik er wel naartoe.” Petrov was een vooraanstaand dierenkenner met reptielen en vleermuizen als specialisme. Overal tijdens zijn tochten bestudeerde hij beesten en deed hij onderzoek naar hun levenswijze. Een klein deel van zijn grote collectie is te zien in het nationale Museum of National History in Sofia, waar de klimmer werkte als leider van de afdeling Ongewervelden.

Affiche van de succesvolle Everestexpeditie van 1978, uit het boek van Nairz.

HOOGTELIJN 3-2018 |

08_HL0318_R06_Opdehoogte.indd 13

13

16-05-18 08:39

GRIGRI® +

Photo © www.kalice.fr

Standard features include assisted braking, anti-panic handle, and gear selector.

With the GRIGRI+, Petzl’s family of assisted-braking belay devices just expanded.

Designed for all climbers, this new device can be used with 8.9mm to 10.5mm diameter single ropes. The belay mode selector (for top rope or lead climbing) and the anti-panic handle make this device extremely comfortable to use at both the gym and the crag. www.petzl.com

Naamloos-2 1 AD-GRIGRI+.indd 1

08-05-1808:28 14:33 27/03/2017

Lynn van der Meer tijdens het WJK 2017 in Innsbruck.

SPORTKLIMNIEUWS op de hoogte

Onder redactie van Naomi Persoon

Jij hebt waarschijnlijk een zomervakantie gepland waarin je lekker kunt bijkomen van het afgelopen jaar. Misschien heb je een bedje op het strand gereserveerd, of wordt het een outdoorvakantie met veel klimmen, sneeuw en ijs, of wandelen. Het Nederlands Team Sportklimmen moet deze zomer eerst nog even flink aan de bak voordat ze vakantie kunnen vieren. Vanaf de European Youth Cup Boulder in Delft begin juni, waarin Jong Oranje aan de start verschijnt, tot half september.

Uiteraard worden verschillende disciplines afgewisseld en reist het negentienkoppige team plus begeleiders in verschillende samenstellingen langs senioren- en jeugdwedstrijden. Maar zodra september aanbreekt en voor ons de vakantie er weer op zit, heeft het team een handvol internationale wedstrijden, EK’s en WK’s geklommen, verspreid over Europa en de Verenigde Staten.

Volg het Nederlands Team Sportklimmen tijdens hun klimzomer via DutchClimbingTeam op Instagram en Facebook.

Boulderen in Maastricht en Haarlem

Dit jaar introduceerde de Internationale SportklimIn het zuiden van Nederland en in Noord-Holland wordt momenteel druk gebouwd federatie bij het wedstrijdboulderen een nieuw aan weer een paar uitbreidingen op de boulderhallenkaart. Maastricht verwelkomt puntentellingsysteem. Tijdens de nationale boulderkomend najaar de nieuwste hal van het oorspronkelijke Kunststof- (Leiden) team: competitie maakten de deelnemers al kennis met de Radium Boulders. In Haarlem bouwt De Klimmuur haar tweede boulderhal na Het Lab nieuwe puntentelling en ook tijdens het NK Boulder in Amsterdam: boulderhal De Fabriek is gevestigd in de oude chocoladefabriek.

2018 worden scores op deze manier berekend.

Houd voor de vorderingen en openingsdata Facebook in de gaten: facebook.com/ Wat is er veranderd? Kortgezegd krijgt de bonusscore radiumboulders en facebook.com/boulderhaldefabriek. een prominentere rol. Waar in het verleden het aantal toppogingen belangrijker werd gezien dan de bonusscore, zijn de rollen nu omgedraaid. Bijvoorbeeld: Boulderaar A scoort een 3T4 3B3 score, wat zoveel wil zeggen als 3 tops in 4 pogingen en 3 keer een bonusgreep in 3 pogingen. Boulderaar B behaalt een 3T5 4B4 score. Beide boulderaars behaalden dus Don van Laere fixeert de bonusgreep.

3 tops. Boulderaar A had hier minder toppogingen voor nodig, maar boulderaar B scoorde een bonus meer. Omdat de bonus nu vóór het aantal toppogingen is geplaatst in plaats van erna, wint boulderaar B met de nieuwe regels, waar Je hebt het natuurlijk allang in je agenda gezet: op 7 juli vindt boulderaar A met de oude in de Apollohal in Amsterdam het NK Boulder 2018 plaats. regels zou hebben gewonWie neemt het stokje over van de oersterke Tim Reuser en de nen. Deze verandering vrolijke verrassing van 2017, Kim van den Hout? Weet Reuser vraagt nieuwe wedstrijdopnieuw de bloedfanatieke jonge concurrentie van zich af te tactieken en andere vaarslaan en de sterke routiniers voor te blijven? En kan Van den digheden van de atleten.

Hout zich staande houden tegen de van een blessure herstelde Ook verwachten we meer topfavoriet Vera Zijlstra? Volg de spannende ontknoping via pogingen te zien in finales, de livestream op facebook.com/de.nkbv/ of bestel je tickets dus dat belooft wat voor via nkboulder.nl en kom de atleten aanmoedigen. het komende NK!

Foto Zout Fotografie

De belangrijke bonus

Foto Paul Lahaye Photography

Klimzomer voor het Nederlands team

Foto Tim van der Linden

NK Boulder 2018

MOUNTAIN NETWORK richtlijn logogebruik

MNlOgO sTAANdE vARIANT

MNlOgO lIggENdE vARIANT

de staande variant mag alleen gebruikt worden als een soort ‘label’. geplaatst vanuit de bovenkant van de pagina of vanuit de bovenkant van een illustratie-/fotokader

Indien plaatsing van de staande variant niet mogelijk is, gebruik dan de liggende variant van het logo. Op een witte ondergrond het logo met de grijsblauwe letters, op een donkere actergrond of op een foto de versie met witte letters.

Partners van het Nederlands Team Sportklimmen

Partners nationale wedstrijden

HOOGTELIJN 3-2018 |

08_HL0318_R06_Opdehoogte.indd 15

15

16-05-18 08:40

DEPOT 16 | HOOGTELIJN 3-2018

16_HL0318_R05_Tabletop.indd 16

16-05-18 08:47

Magneten

een Koelkast vol

herinneringen Sommigen verafschuwen ze en er zijn mensen die ze prachtig vinden, of ze zelfs verzamelen.

Ik ben er een uit de laatste categorie. Elke reis die ik maak, zeker elke klimreis, zoek ik er één: een koelkastmagneet. Soms ben ik bij thuiskomst vergeten dat hij in m’n tas zit. Als ik hem dan weer vind, is het net een cadeautje: ik beleef in een flits opnieuw de reis, de klim, de top. Daarna plak ik hem bij de rest op mijn koelkast vol herinneringen.

Tekst Sieto van der Heide Beeld Frank Husslage

Aconcagua (6962 m), Argentinië

Chamonix, Frankrijk

Na op de Kilimanjaro gestaan te hebben, ging ik nadenken over hogere toppen, verder weg. Het werd de Andes in Argentinië.

Ik heb nog nooit op de Mont Blanc gestaan (die staat nog op mijn lijstje), maar in Chamonix is nog zoveel meer…

Cho Oyu-expeditie (8201 m), Tibetaanse Himalaya, China

Tirol, Oostenrijk

Een herinnering aan de veelbesproken Nederlandse Cho Oyu-expeditie van 2014. Helaas stond ik niet op de top… Ook kon ik geen mooie magneet vinden, dus maakte ik deze zelf.

Alberta, Canada Kort nadat ik voor Hoogtelijn begon te schrijven, mocht ik op reportage naar de Canadian Rockies.

The Three Sisters, Canmore, Canada Nog een magneet als herinnering van mijn reis naar de Canadese Rockies. Het plaatsje Canmore, met haar Three Sisters ligt aan de voet van die Rockies.

Pico del Teide (3718 m), Tenerife Tijdens een zonvakantie moest ik toch even die ene berg die het eiland rijk is op.

Kilimanjaro (5895 m), Tanzania Misschien vreemd, maar waar: deze berg van bijna zes kilometer hoog was ooit mijn eerste top.

Arolla, Zwitserland In Arolla deed ik mijn NKBV C1-cursus.

Tijdens mijn bergsportcarrière kwam ik al regelmatig in Oostenrijk en natuurlijk ook in Tirol.

Picos de Europa, Spanje In de Picos deed ik een prachtige traverse van west naar oost.

Ama Dablam (6812 m), Khumbu, Nepal Na de top van de Denali vond ik dat ik klaar was om de prachtige Ama Dablam te proberen.

Mt. McKinley (Denali, 6190 m), Alaska, VS Na Kilimanjaro en Aconcagua wilde ik een grotere uitdaging en ging ik naar Alaska om de Denali te beklimmen.

Mulhacén (3478 m), Sierra Nevada, Spanje Mijn eerste top, Kilimanjaro, smaakte naar meer.

Toen ik voor mijn werk in Zuid-Spanje moest zijn, was ik in de buurt van de Sierra Nevada en de Mulhacén.

Tafelberg (1085 m), Kaapstad, Zuid-Afrika Echt beklommen heb ik deze niet, want ik ging met de kabelbaan, maar een prachtige berg is het zeker!

HOOGTELIJN 3-2018 |

16_HL0318_R05_Tabletop.indd 17

17

16-05-18 08:47

Thema: zomer

vakantieplannen Een extra dikke editie van Hoogtelijn deze zomer, vol inspiratie voor je bergsportvakantie. Vooral voor de wandelaars is er dit keer een ruim aanbod aan reportages. Voornamelijk in de Alpen, maar ook met uitstapjes naar Duitsland, Albanië, Zweden en, een stuk verder weg, het kleurrijke Ladakh.

Ga met de auteurs mee op reis, leer met andere ogen naar de bergwereld om je heen kijken en wie weet brengt het je nieuwe ideeën voor je volgende bergtocht. Waar ga jij deze zomer naartoe?

Tekst Femke Welvaart Beeld Lex van den Bosch

20 24 28 32 36 40 44 46 52 56 60

Wandelen in Noord-Albanië Het huis in de rotsen van het Alpsteingebergte Wurmen door het labyrint van de Sächsische Schweiz Trots op de top: Tims eerste vierduizender De sprookjeswereld van Koning Ludwig II Tour du Mont Fallère Markt & Materiaal: zomerspullen Met een volle rugzak door Zweeds Lapland Pad van de Vrede Zelfstandig klimmen na de C3-cursus Het mooiste van de Sellrainer Hüttenrunde

Pauze in het Sellraintal.

18 | HOOGTELIJN 3-2018

18_HL0318_R30_Opening.indd 18

16-05-18 08:49

THEMA

ZOMER

HOOGTELIJN 3-2018 |

18_HL0318_R30_Opening.indd 19

19

16-05-18 08:49

Wandelen in Noord-AlbaniĂŤ

Het Geheim van de Vervloekte Bergen

20 | HOOGTELIJN 3-2018

50_HL0318_R36_Thema-Albanie.indd 20

16-05-18 08:59

THEMA

ZOMER

Op de Gjelaj-pas (1815 m) komen we wandelaars uit Kosovo tegen.

De reis naar de ‘Accursed Mountains’ in het uiterste noorden van Albanië is al een belevenis op zich. In alle vroegte rijden we vanuit het levendige stadje Shkoder over hobbelige wegen de bergen in. Bij een stuwmeer gaan we aan boord van een veerbootje dat drie uur lang over het kronkelende en steeds smallere meer vaart.

Op de steile hellingen zien we kleine tekens van leven: een paar huisjes, een ezel en soms een boer die ons zwijgend aankijkt. Dan stappen we over op een busje dat ons over onverharde wegen naar het beginpunt van onze wandeling brengt: Valbonë, een prachtig dal vlak bij de grens met Montenegro.

Tekst en beeld Marc Gerritsen en Dewi van de Weerd

H

et is half oktober en de herfstkleuren zijn op hun mooist: van goudgeel tot feloranje en glanzend bruin. Daarboven torenen steile rotswanden uit, hier en daar bedekt met sneeuw.

De hoogste top in dit gebied is de 2694 meter hoge Jezerca. Je waant je in Oostenrijk of Slovenië, maar dan in een aanzienlijk warmer klimaat.

Afwisseling Met twee gezinnen willen we een avontuurlijke en afwisselende tocht maken. De kinderen, tussen 9 en 13 jaar, hebben liever smalle bergpaadjes dan brede wandelwegen. De geplande tocht voldoet daaraan: door ruig terrein gaat het steil omhoog naar de Gjelajpas (1815 meter) en van daar weer steil naar beneden naar de afgelegen Thethvallei.

De avond ervoor, in Valbonë, overnachten we in een bujtina, een eenvoudig pension in lokale stijl met dikke stenen muren en veel hout. Het eten is er goed en stevig, met verse aardappelen, tomaten en sla uit de tuin. En petula, dikke flensjes.

De volgende ochtend krijgen we opnieuw petula voorgeschoteld. Een prima basis voor een pittige wandeling van 15 kilometer. Gids Davide, van het type zwijgzaam, neemt ons mee door een droge rivierbedding naar het begin van het pad. De herfstkleuren zijn in de ochtendzon nog mooier dan gisteren. Het is fris, maar zodra de zon wat hoger komt, wordt het aangenaam warm.

Het prachtige meer van Shkoder, met de bergen van Montenegro in de verte.

De kinderen klagen geen moment dat het pad te steil is of de wandeling te lang. Halverwege de beklimming houden ze zelfs een verhit sneeuwgevecht. Na een steil stuk is er een eenvoudig koffietentje dat wordt gerund door een lokale boer, waar we even op adem

kunnen komen. Dan gaat de tocht verder over een smal pad, vlak onder de graat. Nog even klimmen en dan zijn we opeens op de pas. Een van de kinderen was vooruitgelopen en is in gesprek met drie breed lachende mannen uit Kosovo. Ze hebben hun kinderen thuisgelaten en willen heel graag een foto met ons, zodat ze hun kinderen kunnen overhalen de volgende keer met hen mee te gaan.

Peaks of the Balkan Het uitzicht vanaf de pas is adembenemend. We zien imposante bergruggen en diepe dalen zo ver het oog reikt. In de verte ligt Montenegro, in het oosten Kosovo en diep onder ons zien we huisjes en akkers van de Thethvallei.

De drie Kosovaren vertellen dat ze de Peaks of the Balkansroute lopen, een wandeltocht door een uitgestrekt natuurgebied op de grens van Albanië, Kosovo en Montenegro. In de tijd van het communisme was zo’n grensoverschrijdend pad ondenkbaar. Ook de Via Dinarica, die van Slovenië tot Albanië loopt, komt hier langs (die is beschreven in Hoogtelijn #3, 2017).

Door een uitgestrekt beukenbos dalen we af naar het gehucht Theth. De temperatuur loopt snel op tot boven de 20 graden. En dat in oktober! Als we aan het eind van de middag bij Bujtina Berishta aankomen, draait er al een lam aan het spit. Gids Davide moet dat helaas missen, want hij moet nog terug naar Valbonë.

Waar wij zeven uur over deden, hoopt hij in vier uur, deels door het donker, te doen.

Crowdfunding De Thethvallei is ’s winters afgesloten door een dikke laag sneeuw. Er wonen dan slechts twintig families

HOOGTELIJN 3-2018 |

50_HL0318_R36_Thema-Albanie.indd 21

21

16-05-18 08:59

The Rain Stops Here The industry leader in 2.5 layer coatings, Marmot NanoProTM with Dynamic Air Permeability and long term durable waterproofness raises the standard of performance. Marmot NanoPro’sTM Dynamic Air Permeability allows for two-way air exchange that rapidly sheds moisture vapor without compromising waterproof performance or wind protection. To avoid abrasion, the NanoProTM technology additionally is protected by a Dry Touch layer which creates a comfortable dry feeling next to skin.

Due to these technical features, the Marmot NanoPro™ technology is available as a 2.5 Layer coating, as well as 2 Layer, 2.5 Layer and 3 Layer laminations. Offered in a wide range of fabric weights and constructions, the flexibility of this technology gives our designers the ability to select fabrics best suited for the intended use.

•

• •

Dynamic Air-Permeability • The more you move the more air is exchanged

We’re celebrating 20 years of uncompromising weather protection and maximum comfort!

Waterproof & Windproof • Maintains waterproofness through multiple washes and years of use

For the occasion of its 20th anniversary, in summer 2018 the PreCip classic will also be available in an anorak version with a hip retro look.

Men’s & Wm’s PreCip Jacket

PreCip_230x297+3mm.indd 1 Naamloos-1 1

14.05.18 15-05-18 16:40 08:44

THEMA

ZOMER

Foto links Herfstkleuren in de Valbona-vallei. Foto midden De kerk van Theth deed in de communistische tijd dienst als ziekenhuis.

Foto rechts We overnachten in een bujtina, een eenvoudige herberg.

rond een prachtig kerkje. Verspreid over de vallei staan boerenhuizen, waarvan een aantal is omgebouwd tot kleinschalig hotel.

De volgende dag gloeien we nog na. We maken een lichte wandeling door het dal en komen langs het kerkje. We bezoeken een kulla, een toren waar families die slachtoffer waren van bloedwraak zich konden verschuilen. Het etnografisch museum dat is gebouwd op een rots is vooral bijzonder door de stokoude sleutelbewaarster. Het kwieke vrouwtje laat ons uitgebreid alle oude gebruiksvoorwerpen zien.

We drinken koffie in een splinternieuw hotel. Eigenaar Pavlin vertelt dat hij en zijn vrouw en broer twee jaar geleden net genoeg hadden gespaard om een restaurant te beginnen, maar dat hun huis afbrandde door een vonk van een elektriciteitspaal.

Inmiddels is veel veranderd en zijn tradities weer terug Dankzij gasten die met crowdfunding hielpen, is hun prachtige, in traditionele stijl gebouwde hotel nu weer een bloeiende onderneming. Pavlin vertelt dat hij en zijn broer in de communistische tijd zijn geboren, in het kerkje dat in die periode fungeerde als ziekenhuis. Godsdienst was immers verboden. Inmiddels is er veel veranderd en zijn veel tradities weer terug. Zo is broer Nardi onlangs getrouwd; het is een huwelijk dat zijn oom voor hem arrangeerde. Zijn jongere bruid draait mee in het familiehotel en is even gastvrij als de broers.

We luisteren nog even naar de verhalen van Nardi die parkwachter is en graag vertelt over de wolven en beren in zijn natuurreservaat, maar dan is het tijd om verder te gaan. We passeren een ijskoude waterval, komen middenin een enorme schaapskudde terecht en lopen zo minutenlang tussen de schapen. Het werkt therapeutisch.

Gastvrijheid Helaas moeten we vanmiddag alweer terug, richting Tirana. Het minibusje brengt ons naar Shkoder over een steile hobbelweg met 25 haarspeldbochten over de kam waarachter de bewoonde wereld schuilgaat. Vakkundig stuurt de chauffeur langs keien en gaten. Halverwege de helling staat een fraai landhuis dat in de communistische tijd werd gebruikt als vakantieoord voor apparatsjiks, functionarissen van de Communistische Partij of de overheid. Als we twee uur later bij het prachtige meer van Shkoder uitstappen, zien we opnieuw de bergen van Montenegro in de verte. We overnachten in een agriturismo met heerlijk eten waarin je Italiaanse, Turkse en Griekse invloeden herkent en verbazen ons over de rekening: de gastvrijheid is hoog, maar kost een fractie van wat je in de Alpen betaalt.

Oud en nieuw We denken aan wat parkopzichter Nardi ons zei toen we afscheid namen: hij nodigde ons uit om oud en nieuw in de Thethvallei te vieren. Hij bood zelfs aan om ons vanuit een aangrenzend dal met zijn terreinwagen op te halen en een wandeling door de sneeuw met ons te maken.

Een aanlokkelijk aanbod, waar we misschien wel gebruik van maken. Want een ding weten we zeker: Noord-Albanië is een geweldige wandelbestemming.

Wandelen in Noord-Albanië Reis

Met de auto is het iets meer dan 2100 kilometer rijden vanaf Utrecht. Je rijdt dan door Duitsland, Oostenrijk, Slovenië, Kroatië, Bosnië-Herzegovina en Montenegro; voor sommige van deze landen heb je een vignet nodig.

Wil je liever met de trein naar Albanië reizen, houd dan rekening met een lange reis, waarbij je meerdere keren moet overstappen. Het Albanese spoornetwerk is traag en weinig comfortabel, maar het is wel een van de goedkoopste manieren om door het land te reizen.

Er gaan drie keer per week directe vluchten van Schiphol naar Tirana.

Route

De beschreven tocht is een deel uit de Peaks of the Balkansroute, een serie wandelingen van in totaal 200 kilometer in het natuurgebied dat Albanië, Kosovo en Montenegro verbindt.

Kijk voor meer informatie op outdooralbania.com.

Wandelgids

Een goede wandelgids voor dit gebied is Peaks of the Balkans Trek: A Beginner’s Guide, van Daniel Noll en Audrey Scott.

Boven de Gjelaj-pas.

HOOGTELIJN 3-2018 |

50_HL0318_R36_Thema-Albanie.indd 23

23

16-05-18 08:59

Whisky on the rocks Het huis in de rotsen van het Alpsteingebergte

Er zijn plaatsen die je graag een keer met eigen ogen wilt zien. Het huis in de rotsen is er zo één. Al jaren op het netvlies, heb ik het afgelopen september eindelijk bezocht. Het is niet alleen een bijzonder huis, het is ook een bijzonder gebied. Het levert een verhaal op over een verrassend kalksteengebergte, over conservatieve katholieken én over Appenzeller whisky.

Tekst Peter Daalder Beeld Renate Kranenburg

S

neeuw gooide poeder in het eten, en niet zo’n beetje ook.

Op een paar barre nazomerdagen ging het heftig tekeer in Zwitserland. Gevolg: prachtige witte sneeuw op de bergtoppen en een streep door het plan om een tocht naar de Säntis te maken. Het is de hoogste berg van Appenzell en met zijn rood-wit gestreepte communicatiemast een niet te missen baken als je vanaf de Bodensee langs Liechtenstein naar het zuiden rijdt.

We zitten in het Alpsteingebergte en een alternatief is gauw gevonden. Er zijn verrassend veel goede wandelmogelijkheden, een groot aantal bergrestaurants en zes bergbanen. Met Markus Wild, uitbater van Gasthaus Alpenrose, wiens vrouw Sandra al de vijfde generatie van de familie is in het hotel, zoeken we naar een stevige alternatieve wandeling. Na de flinke sneeuwbuien is de weersvoorspelling voor een paar dagen goed.

Proviand met de lift Hoofddoel is Gasthaus Aescher-Wildkirchli, zo heet het huis in de rots. Verbonden met het Wildkirchli, het kerkje in een grot waar je langs loopt op weg naar de herberg. Tot 2016 kon je nog overnachten in Aescher, maar daaraan beginnen het beheerdersechtpaar Nicole en Bernhard Knechtle en hun twee kleine kinderen niet meer. Het is er overdag al druk genoeg.

We nemen om half acht de eerste kabelbaan van Wasserauen naar Ebenalp. Het wordt mooi weer en later op de dag krioelt het bij Aescher waarschijnlijk van de mensen. De kabelbaan zorgt ook voor de aanvoer van eten en drinken. Vlak voor het eindstation

hangt de lift stil: een grote container met levensmiddelen die onder de lift hangt, wordt op een klein plateau tegen de berg gezet. Daarvandaan rijden Knechtle en zijn mensen de proviand met kleine rupsvoertuigen, niet veel groter dan een flinke kinderwagen, naar het Gasthaus. Ze gaan door de Bärengrot en de grot waar geestelijken zich lang terugtrokken om te mediteren. Het eten gaat dan naar de altijd koele opslagruimte, ook in de grot.

De toegang ligt achter het altaar van de rotskapel.

De grotten trokken al vroeg religieuzen; de eerste rotskapel werd in het begin van de zeventiende eeuw genoemd. Kennelijk hadden ze een neus voor moeilijk begaanbare plaatsen. De kluizenaars die er leefden, voorzagen in hun eigen levensonderhoud, hielden enkele beesten en bouwden daarvoor een kleine alpenhut. Rond 1800 verkochten ze er eten en drinken aan de mensen die de lastige tocht naar het Wildkirchli ondernamen. Het was het begin van Gasthaus Aescher. Het huis is nu een modern bedevaartsoord geworden. Vanaf de rotskapel loopt de weg over een smalle houten brug die boven de afgrond hangt.

Tegen de rots geplakt En dan, om de hoek van de rots, staat een houten huis van vier verdiepingen tegen de honderd meter hoge overhangende kalkwand geplakt. Het licht komt van de goede kant en Aescher straalt met een gouden glans in de morgenzon.

De rechterkant van het huis is smaller dan het linkerdeel. De rotsen zitten in de weg. Er is net genoeg ruimte voor een terras

24 | HOOGTELIJN 3-2018

30_HL0318_R33_Thema-Appenzeil.indd 24

16-05-18 09:01

THEMA

ZOMER

Berggasthaus Aescher, een bezienswaardigheid in Appenzell.

HOOGTELIJN 3-2018 |

30_HL0318_R33_Thema-Appenzeil.indd 25

25

16-05-18 09:01

dat met mooi weer helemaal vol zit. De meeste bezoekers gaan met de lift terug, want de route naar de diepblauwe Seealpsee ver onder Aescher is steil en gevaarlijk. Er staat een duidelijk bord: kinderen aan het touw.

Naar de rösti Na een kop thee en een Nussgipfel laten we dit bijzondere Gasthaus achter ons. De twee pieken van het Alpsteingebied, de Säntis en de Altmann, steken met hun hoed van verse sneeuw fraai af tegen de blauwe lucht. Goed dat we daar niet naartoe willen, dat was veel geploeter geworden. De route gaat nu naar Gasthaus Mesmer op 1613 meter. Het is een van de vele herbergen in het gebied, on-Zwitsers veel. Mesmer is ons aangeraden door

hier kreeg sepp het idee whisky te maken die zes jaar moet rijpen gastheer Markus. Hij zit nog niet zo lang in het horecavak en belt met kok Bruno van Mesmer als hij iets wil weten. “Aan de rösti van huttenwaard Bruno Hehli kan ik niet tippen”, zegt Markus. “Daar staat hij echt bekend om.” Dat lijkt dus een perfecte plaats voor de lunch.

Markus heeft niets te veel gezegd: na een wandeling door

de groene alpenweiden en een steile afdaling naar Mesmer, staat er in de kortste tijd voor 11 frank een bord met dampende en knisperende rösti, een beetje glimmend van het bakken. Het geheim? Lachend staat Bruno in zijn kleine keuken – dat vertelt hij natuurlijk niet.

Bergdorp Meglisalp Lang genieten van de zon is er niet bij, want er wacht nog een etappe naar het bergdorp Meglisalp. Dat ligt aan de andere kant verstopt achter twee imposante kalkwanden. Vlak achter Mesmer, met de Säntis nog steeds in zicht, loopt de weg steil omhoog over twee markante loodrechte kalkwanden. De Rossmahd en de Chühmahd moeten we over op ruim 1700 meter. Het is zo’n ruig stuk rots waar je op afstand geen pad ziet, maar waar je toch goed kunt lopen, hier en daar gezekerd door een staalkabel.

Meglisalp ligt tweehonderd meter lager in de groene diepte.

Een stel boerderijen, wat andere huizen, ook hier een herberg en een kerk. Een dorpje op een fris, groen plateau. Je kunt er alleen te voet komen. Goederen worden nog niet eens zo heel lang aangevoerd met een goederenlift. Er zijn in Meglisalp geen auto’s, geen tractoren. De nederzetting bestaat al een eeuw en veranderde rond 1900 in een kuuroord met de komst van een herberg annex hotel. Daar kunnen maar liefst 130 mensen slapen.

De plannen voor modernisering zijn klaar en in 2020 zijn er dan geen slaapzalen meer, maar alleen nog kamers. Je kunt er in de hotpot en voor tien Zwitserse frank worden je voeten in een houten tobbe opgefrist in water met Alpsteinkruiden.

Zes jaar in het vat Innovatief zijn ze zeker op de Meglisalp. Sepp Manser van het berggasthuis Meglisalp kreeg het idee whisky te maken, die zes jaar moet rijpen in houten bier- en portvaten. In 2012 was het zover: roodgoud en lichtkoper van kleur, een aroma van appel, pruim en aardbeien, kardemom, vanille en kaneel. Een zoete geur met een vleugje donkere chocolade en noten in de slok whisky van 50% alcohol. Manser heeft zijn collega’s zo enthousiast gekregen dat er nu in 26 restaurants en herbergen in de Alpstein whisky wordt gemaakt en de kasteleins gezamenlijk een whiskywandeling hebben bedacht.

We laten ons niet verleiden tot een druppel, want we moeten nog een heel eind afdalen, maar we kopen wel 10 centiliter originele Edition Meglisalp met productiedatum, alcoholpercentage en de naam van de brouwer.

In de diepte de bijzondere nederzetting Meglisalp.

De afdaling is steil, gaat deels door het bos en komt uit bij de Seealpsee. Inmiddels is het middag, de zon schijnt niet meer in het dal, maar het meer ligt er nog steeds prachtig bij. Rimpelloos.

De rest van de tocht, hoog boven en dan weer vlak langs de wilde Schwendibach, is onverwacht steil en het duurt lang voordat we terug zijn in Wasserauen.

26 | HOOGTELIJN 3-2018

30_HL0318_R33_Thema-Appenzeil.indd 26

16-05-18 09:01

THEMA

ZOMER

Wandelen in de Alpstein, Appenzell Foto links Op weg naar Mesmer, op de achtergrond de Säntis.

Foto midden inzet Rösti, de specialiteit van Berggasthaus Mesmer.

Foto midden Uitzicht op de Säntis, Appenzells hoogste. Foto rechts Kinderen aan de lijn.

Vrouwenkiesrecht Er staan nog wat vragen op mijn lijstje, maar de prachtige bergwereld van de Alpstein maakt na een lange dag buiten rozig. Een nipje whisky Edition Alpenrose (appel, abrikoos, anjer, kaneel, vleugje tabak, karamel, oregano en tijm deze keer), doet de rest.

Ik wil nog wat weten over het conservatief-katholieke halfkanton Appenzell Innerrhoden, het laatste Zwitserse kanton waar pas in 1991 vrouwenkiesrecht is ingevoerd en waar protestanten eeuwenlang zijn verdreven naar Appenzell Ausserrhoden. En ik wil nog wat vragen over de Alpabzug die de volgende dag plaatsvindt. En over de waterkrachtcentrale net buiten het dorp. En over de hotpot bij de Seealpsee, waar je je kunt onderdompelen in het warme restant van de melk die overblijft na het kaasmaken. Maar het komt er allemaal niet meer van. De Alpstein heeft me geveld.

Wat een leuk gebied!

Reis

De afstand van Utrecht naar Appenzell is met de auto 795 kilometer. Per trein duurt de reis vanaf Utrecht tien uur, met vier of vijf keer overstappen. Vanaf het vliegveld van Zürich rijdt er minimaal eenmaal per uur een trein naar het eindstation Wasserauen, in het hart van het Alpsteingebied. De reis duurt twee uur, eenmaal overstappen.

Accommodatie

Er zijn diverse mogelijkheden om te overnachten, ook in de vele berggasthuizen in het gebied. Wij verbleven in Gasthaus Alpenrose in Wasserauen, op 200 meter van het station.

Kaart

SAC-kaart 2514 Säntis Churfirsten, schaal 1:25.000, CHF 25.

Online informatie

• appenzell.ch/alpstein • myswitzerland.com • ebenalp.ch • whiskytrek.ch • Via appenzellerlinks.ch/ Appenzellerland/Panoramatour/ Kugelpanorama-AlpsteinMeglisalp.htm zie je een interactief panorama van het Alpsteingebied.

Tochtenwiki

In de NKBV Tochtenwiki vind je meer gedetailleerde tochtinformatie.

Ga naar hoogtelijn.nl en klik op de link naar de inspiratielijst.

Het Alpsteingebergte is een verrassend ruig gebied.

HOOGTELIJN 3-2018 |

30_HL0318_R33_Thema-Appenzeil.indd 27

27

16-05-18 09:01

Wurmen door het labyrint Een beetje Zwitserland in Duitsland

Kruipend over de rotsen van de HonigsteinrĂźcken.

Het eerste wat je opvalt wanneer je de Sächsische Schweiz in de verte ziet liggen, zijn de tafelbergen en de Elbe die door het heuvelachtige landschap slingert. Kom je dichterbij dan zie je lieflijke dorpjes her en der verspreid in het landschap. Per stoomraderboot trokken schilders in de negentiende eeuw het gebied in om deze natuur in al haar schoonheid te vereeuwigen. En nog steeds voelt het zo, alsof je eeuwen teruggaat als je hier wandelt.

Tekst en beeld Hugo van der Sluijs

28 | HOOGTELIJN 3-2018

38_HL0318_R32_Thema-SaschiseSchweiz.indd 28

16-05-18 09:02

THEMA

ZOMER

Foto links De Himmelsleiter brengt je boven op de rotsen van Kuhstall. Foto boven We helpen elkaar bij smalle rotsbandjes. Foto middenonder De monnik op de Mönchstein is een windwijzer.

Foto rechtsboven Aanwijzing naar de rotsdoorsteek. Foto rechtsonder Korte klimpassage in de Rahmhanke Stiege.

Tussen de grillig gevormde zandstenen rotsformaties bieden ladders een weg omhoog en zijn de rotspilaren onderling verbonden met een loopbrug. Om elke hoek schuilt de belofte van een nog fantastischer uitzicht. Op de top geniet ik in een historische Berggaststätte van het uitzicht. Ik kom tot de conclusie

Berggaststätte Waldidylle.

dat dit het ultieme Genußwandern is. En zo zijn er nog veel meer sfeervolle berghutten in het nationaal park, meestal vlak bij een bezienswaardigheid.

Smalle paden Wie verder het woud in trekt ervaart een ongekende stilte en een spectaculaire wandeling. Met name de Schrammsteine is een geliefd gebied met bergkloven, een labyrint van rotsen en smalle graatjes waar je eindeloos kunt rondstruinen. Kenmerkend voor de Sächsische Schweiz zijn de Stiege: smalle wandelpaden.

De paden die bewegwijzerd zijn, bevatten geen lastige passages. In de route kan wel een beklimming met ladders voorkomen, zoals bij de Heilige Stiege. Er zijn ook paden die subtiel vermeld staan op een kaart. Deze zijn vaak ontstaan als aanlooproute naar klimwanden en liggen soms ver verscholen in het bos.

Wandelen over smalle paden door het rotsmassief rond Rathen.

Foto René Brinkman

H

et Tsjechische nationaal park, de Bohemische Schweiz, en het aangrenzende Duitse nationaal park, de Sächsische Schweiz, beslaan samen een oppervlakte van 173 km².

De uitgestrekte loofwouden, tafelbergen en de rotsformaties van zandsteen liggen binnen de zogenaamde kernzone: een beschermd en deels ontoegankelijk gebied.De meest kenmerkende tafelberg is Lilienstein. Steil oprijzend vanuit het landschap lijkt het bergplateau onbereikbaar, maar oude ansichtkaarten laten mij iets anders zien, dus besluit ik op ontdekkingstocht te gaan.

HOOGTELIJN 3-2018 |

38_HL0318_R32_Thema-SaschiseSchweiz.indd 29

29

16-05-18 09:02

DE GEHEIME VE ZEL VA N D E ZO M E R Icebreaker Merino is de ideale vezel voor de zomermaanden vanwege het natuurlijke vermogen om warmte en vocht te reguleren voor een optimaal niveau van comfort.

WARMTEREGU LERING VOCHTBEHEER GEURBESTENDIG UV-B ESCHERM ING

Naamloos-2 1

08-05-18 14:26

THEMA

ZOMER

Foto boven Festung Königstein is gebouwd op een tafelberg. Foto onder Dankzij het landklimaat bieden het voor- en naseizoen vaak ideaal wandelweer.

Je kunt hier lichte klimpassages tegenkomen die af en toe zijn voorzien van kabels en pennen. De Häntzschelsteig gaat zelfs nog een stapje verder, dat is een volwaardige klettersteigroute.

Microklimaat Als er tussen twee rotskloven een helling is, heet dat een Grund.

Is deze niet te steil, dan kan hier een natuurlijke route naar boven zijn ontstaan. Door het weinige zonlicht, de koelte en de hoge luchtvochtigheid heerst er een microklimaat met een geheel eigen vegetatie.

In de categorie toegankelijk valt de Teufelsgrund, vlak bij Stadt Wehlen. Om deze rondweg te volgen, moet je je een aantal malen tussen rotsen door wurmen. Onderweg kom je langs de Heringshöhle, ook een doorgang waar je je doorheen moet worstelen. De naam is boven de ingang in de rots gekrast en onderweg naar de uitgang kunnen kinderen op zoek gaan naar een, eveneens in de rots gekraste, vis. Daarna kun je bijkomen van dit grote avontuur in Berggaststätte Waldidylle.

Holen en rotsoverhangen Een ander fenomeen in de Sächsische Schweiz is het boofen, wat volgens het Kleines sächsisches Wörterbuch is afgeleid van pofen, Saksisch voor vast en diep slapen. Dat boofen doe je in een van de meer dan vijftig holen en rotsoverhangen die het gebied rijk is. In de tijd van de DDR waren dit bij bergbeklimmers populaire bivakplekken. Sommige kregen aansprekende namen, zoals Villa Fernblick en Villa Bärenhaut. Het maken van een kampvuur is helaas niet meer toegestaan, maar het zijn wel nog steeds geweldige locaties voor een picknick.

Wandelen in de Sächsische Schweiz Route

Het stadje Pirna in de Sächsische Schweiz ligt op ongeveer 780 kilometer rijden vanaf Utrecht.

Wil je met de trein, dan kun je met de ICE vanuit Utrecht naar Dresden. Daar stap je over op de S-bahn (halfuurdienst) om je te laten afzetten bij een van de dorpjes langs de Elbe.

De openbaarvervoervoorzieningen in de Sächsische Schweiz zijn over het algemeen zeer goed. Je kunt je voor de start van je wandel- of fietsroute laten afzetten op een gewenst vertrekpunt. Kijk op bahn.de en vvo-online.de/de.

Gidsjes en kaarten

• De site wandern-saechsische-schweiz.de is een goed online vertrekpunt voor als je wilt gaan wandelen in de Sächsische Schweiz.

Compleet met Boofen-lijst, een beschrijving van de Malerroute en tips voor uitstapjes met kinderen.

• Topografische kaarten inclusief boekje met wandelsuggesties zijn Bad Schandau (1:25.000) nr. 5050 en Sebnitz (1:50.000) nr. L5150. Kijk op landesvermessung.sachsen.de.

• Het gidsje Stiegen-Wanderführer Sächsische Schweiz van Dr. Peter Rölke beschrijft alle Stiegen, ook die niet zijn bewegwijzerd. Van dezelfde auteur is ook een gidsje verschenen voor de Bohemische Schweiz. Kijk op bergverlag-roelke.de/stiegen.

• De met de hand getekende wandelkaarten van Dr. Rolf Böhm geven een mooie indruk van het gebied. Kijk op elbsandsteingebirge.de en klik op ‘Wanderkarten’.

Langeafstandsroute Malerweg

De schilder die in 1766 de Sächische Schweiz ontdekte, was de Zwitser Adrian Zingg. Door hem ontdekten ook vele andere kunstenaars het pittoreske landschap. Het meest bekende schilderij is De Wandelaar (Der Wanderer über dem Nebelmeer)

van Caspar David Friedrich. (Zie Hoogtelijn 1, 2018) Op zoek naar speciale locaties trokken schilders met hun schildersezel onder de arm door het gebied.

De route die men destijds liep, is nu bekend als de Malerweg, een wandelroute van 126 kilometer in acht etappes.

Kijk op saechsische-schweiz.de/nl/home-malerweg.

Accommodatie

De aan de Elbe gelegen dorpjes Kurort Rathen en Stadt Wehlen zijn sfeervol en gunstig gelegen; er is een station en wandeltochten beginnen hier bij de voordeur van je appartement. Accommodatie aan de kant van de Elbe waar de spoorlijn loopt, is door geluidsoverlast van goederentreinen geen aanrader.

Houd hier rekening mee als je overweegt om te overnachten op de camping in Königstein.

Kampeerders kunnen ook overnachten bij de campings Ostrauer Mühle in het Kirnitzschtal of Entenfarm in Hohnstein.

HOOGTELIJN 3-2018 |

38_HL0318_R32_Thema-SaschiseSchweiz.indd 31

31

16-05-18 09:03

De hele familie tijdens een van de inlooptochten.

32 | HOOGTELIJN 3-2018

20_HL0318_R31_Thema-eerste 4000er.indd 32

16-05-18 09:06

THEMA

ZOMER

Tims eerste ‘echte’ berg

trots op de

top Als enorme bergliefhebbers moesten we even een stapje terug doen toen er kinderen kwamen. Met je kleuter een alpiene route doen, was niet echt een optie. Maar kinderen worden ouder en toen onze oudste 10 jaar was, begon het weer te kriebelen. Onze kinderen kregen de keus: in groep 8 een ‘echte’ berg beklimmen of een bezoek aan een Europese stad. Gelukkig zit het alpinisme ook in hun bloed en koos oudste zoon Tim zonder twijfel voor een top.

Tekst en beeld Corina en Tim Dijkstra

I

n de zomer van 2016 vertrekken we naar Arolla in het Zwitserse Val d’Hérens. We kamperen op een van de hoogstgelegen campings in Europa (dus koud!) met een magnifiek uitzicht op de 3796 meter hoge Pigne d’Arolla, de uitgekozen berg. Het weer is gelukkig stabiel. De ochtenden en nachten zijn fris, maar zodra de zon schijnt is het heerlijk. Om goed voorbereid te zijn en te wennen aan de hoogte en het wandelen met een volle rugzak, beginnen we met het gezin aan een paar inlooptochten en bivakkeren we op hoogte. Bij deze tocht hebben ook de kinderen een flinke bepakking, maar we hebben gelukkig de hele dag om van de camping op 1950 meter naar 2800 meter te komen.

We zijn er klaar voor Op de kaart zagen we een meertje waar we naartoe willen. De tocht gaat voorspoedig, maar we zien het meertje niet. Verderop zien we net over een rotsrandje een ander prachtig, koud meertje.

De kinderen richten het kampement meteen in: daar de ‘keuken’, daar de ‘badkamer’ en daar de ‘wc’. De tenten staan vlot en we vermaken ons met steentjes gooien en lekker niets doen.

Na een nacht op dunne matjes en stenen staan we op tijd op om te genieten van de stilte, de zonsopkomst en ons gezinnetje tussen die magnifieke reuzen. We pakken onze spullen in en gaan op ons dooie akkertje terug naar de camping. Tim heeft net als ik erg weinig tot geen last van de hoogte. We hebben het gevoel dat we er klaar voor zijn. Op de camping oefenen we nog de nodige touwtechnieken, al ben ik me er wel van bewust dat hij weinig kan doen als ik zou vallen. Dat blijft een risico, maar we zijn allemaal trittsicher en Tim heeft beloofd het bij mij aan te geven als hij het te spannend vindt of niet lekker wordt. Hij weet dat dat het allerbelangrijkst is. Je moet van elkaar op aan kunnen; die toppen blijven wel staan.

Anstieg naar de hut Op de ‘grote dag’ staan we op tijd op om met het hele gezin naar Cabane des Vignettes te wandelen. Vol bepakt gaan we: Jeroen en ik, en onze kinderen Tim (11), Stijn (10), Layre (8) en Wout (3).

De auto zetten we 200 hoogtemeters hoger, wat op de in totaal 1200 hoogtemeters aanzienlijk scheelt. Het is acht uur ’s ochtends

tim belooft me het aan te geven als hij het te spannend vindt

Tim en Corina op de top van de Allalinhorn.

en we beginnen in alle rust aan een prachtige wandeling door het bos. Al snel zitten we boven de boomgrens, op 2500 meter begint de gletsjer. We hebben het touw vlot klaar, iedereen in de gordels en Wout moet vanaf dat moment in de rugdrager blijven.

Hij vindt het prima, vanaf daar heeft hij mooi uitzicht. Jeroen gaat voorop met stijgijzers, dan Stijn zonder, dan Tim met, dan Layre zonder en ik sluit de rij met stijgijzers. Zo kunnen we de jongsten touwsteun bieden als het wat gladder is en staan we zelf stevig.

Tijdens het stuk over de gletsjer trekt de lucht dicht, maar daar hebben we op gerekend. Dat was de voorspelling. Morgen wordt het helder, was het bericht, en daar rekenen we op.

HOOGTELIJN 3-2018 |

20_HL0318_R31_Thema-eerste 4000er.indd 33

33

16-05-18 09:06

EEN GOEDE NACHTRUST ZORGT VOOR EEN FANTASTISCHE DAG,

SLAAP LEKKER!

Slaapzakken Lichter, warmer, makkelijker en droger dan enig andere slaapzak. Als gewicht en prestatie van je uitrusting belangrijk voor je is, dan stellen onze slaapzakken je niet teleur.

Lakenzakken Ons assortiment lakkenzakken is groot. Verhoog de warmte in je slaapzak met een reactor liner. Zoek verkoeling met een adaptor liner. Een lakenzak houdt bovendien je slaapzak schoon. Kortom een essentieel accessoire onderweg.

Slaapmatten Zowel de Sea to Summit Air Sprung Cell slaapmatten als de Self Inflating slaapmatten zorgen voor de meest comfortabele slaapervaring. Van ultra-licht tot super-de-luxe. Voor iedere outdoorliefhebber een mat.

Kussen Aero Pillow kussens zijn licht, compact, zacht en zorgen voor heerlijke dromen.

E info@technolyt.nl T +31(0)75 647 45 47 I Technolyt.nl

www.lasportiva.com Become a La Sportiva fan @lasportivatwitt

LA SPORTIVA ® is a trademark of the shoe manufacturing company “La Sportiva S.p.A” located in Italy (TN)

Val di Fiemme, Trentino

34_tech-lasport.indd 34

The ideal Trail Running shoe for medium, long and very long distances.

Midsole with exclusive Infinitoo™ technology for maximum energy return.

Tight fitting, Sock-Like™ uppers, ultra sticky FriXion White sole, Lace-up Harness™ lacing system. Developed in the Dolomites, entirely made in Europa.

UNIKA: RUN TO INFINITY.

SHOP NOW ON WWW.LASPORTIVA.COM

16-05-18 10:05

THEMA

ZOMER

Foto links Bivakkeren met uitzicht op de Pigne d’Arolla.

Foto rechts Tim op de sneeuwgraat richting de top van de Allalinhorn.

Om twee uur ’s middags komen we in de hut aan, op 3157 meter hoogte. Geweldig! Het is een mooie plek en de waard is ontzettend vriendelijk. Wout blijkt de jongste gast ooit in de hut en wordt enorm verwend.

Omdat we om de hut heen niet kunnen lopen, doden we de tijd met spelletjes, theedrinken en taart eten. We krijgen een heerlijke avondmaaltijd en daarna kruipen we allemaal vroeg onder de wol. De kinderen vallen snel in slaap, maar ik merk dat ik toch een beetje zenuwachtig ben en slaap onrustig.

Beklimming van de Pigne d’Arolla Om half vijf gaat de wekker. Met moeite gaat het ontbijt erin en om vijf uur staan we samen op de gletsjer. Er gaan nog twee andere touwgroepen die kant op; toch een fijn gevoel. We staan in het maanlicht met een strakke heldere hemel boven ons. De zenuwen zijn weg, wat een vertrouwd gevoel. De frisse lucht die ik in mijn longen zuig, de hemel die al heel lichtjes begint te kleuren en die immense stilte om ons heen. “Mam, wat is dit ongelooflijk mooi, zoiets moois heb ik nog nooit gezien”, zegt Tim. Ik ben blij en dankbaar.

We stijgen gestaag en het gaat voorspoedig. De route is duidelijk, je kunt niet heel veel anders. Het eerst stuk is wel erg steil, maar we stappen heel rustig en geleidelijk door en nemen pas pauze als we op een minder steil stuk staan. Daar kijken we even goed om ons heen. De toppen om ons heen liggen inmiddels in de zon en we hebben het best warm. Nu krijgen we een stuk dat vooral wat langer en minder steil is. Het gaat heel erg goed en ik juich van binnen. Wat is dit heerlijk en wat is het fijn om dit door te geven aan mijn eigen kinderen. Tim doet het super en geniet.

Het stel voor ons heeft het even lastig bij een oversteek van een kleine spleet. Het meisje zakt met haar been weg en raakt in paniek, maar gelukkig komen ze snel verder. Ik denk razendsnel over hoe wij dat veilig gaan doen. Ik laat Tim eerst gaan en zeker hem over mijn pickel. Ik laat hem ver doorlopen tot het touw strak staat en laat hem mij dan zekeren. Achteraf bezien had ik beter eerst kunnen gaan, want als ik erin zou vallen had hij me van onderaf natuurlijk makkelijker kunnen houden dan van bovenaf. Maar het gaat goed en om half negen staan we dan eindelijk bovenop de Pigne d’ Arolla. Wat een geweldig gevoel.

We hebben het gehaald. Tim is hartstikke trots en ik niet minder.

Het waait alleen gruwelijk hard, dus na de nodige foto’s en het even heel hard genieten van dit unieke moment dalen we gauw weer af tot na de spleten, zodat we daar rustig pauze kunnen

houden. Op de terugweg gebeuren tenslotte de meeste ongelukken, dus ik wil goed uitrusten, drinken en eten om weer in opperste concentratie verder te gaan. Tim heeft een ijzeren conditie en doet ook de terugweg met gemak. We zien de hut al gauw weer liggen en dalen het laatste stuk rustig af.

De rest van de familie staat zwaaiend op ons te wachten. Om elf uur zijn we weer herenigd en dalen we met het hele gezin over de gletsjer af. Wat een avontuur. Dit smaakt naar meer! Maar op de laatste paar honderd meter afdalen, krijgt Tim het toch ook zwaar.

Logisch! We pakken zijn rugzak even over. Het is klaar. Hij moet nog langer mee.

Een vierduizender In 2017 gaan we opnieuw naar Zwitserland en wagen we ons aan Tims eerste vierduizender: de Allalinhorn in het Saasdal.

We doen het op dezelfde manier met inlopen en acclimatiseren, alleen doe je de Allalin niet vanaf een hut maar vanuit het dal.

Minder echt vinden we, maar als we eenmaal weer boven de mensen zijn, is het sprookjesachtige ook daar weer volop aanwezig. Wat voelt het stoer om samen bij het kruis op de top te staan! Het weer is dit keer goed, dus we kunnen uitgebreid de tijd nemen om het uitzicht te bewonderen.

De klimmerswereld heeft er weer een klimmer bij!

Beklimming van de Pigne d’ Arolla

Op de top van de Pigne d’Arolla.

De Pigne d’Arolla ligt in het Val d’Hérens in Wallis. Het dal is per auto goed bereikbaar, maar af te raden voor caravans vanwege de steile stukken.

De Pigne d’Arolla wordt veel beklommen vanwege de lage moeilijkheidsgraad en het schitterende uitzicht. Ook de noordwand is een geliefde route, maar die is wel moeilijk.

Je kunt de Pigne d’Arolla van meerdere kanten beklimmen. Vanaf zowel Cabane de Vignettes als Cabane des Dix lopen normaalroutes die als makkelijk staan aangegeven.

Vanaf Cabane de Chanrion gaat ook een makkelijke route, alleen staan hier vijf uren voor, in plaats van respectievelijk twee en drie uur. Wij kozen met Tims eerste ‘echte’ berg voor de kortste makkelijke route.

HOOGTELIJN 3-2018 |

20_HL0318_R31_Thema-eerste 4000er.indd 35

35

16-05-18 09:06

Bekroonde wandeling in de omgeving van Füssen

Veel vakantiegangers kennen het Zuidduitse Füssen van de sluiproute naar Oostenrijk en Italië, maar vooral van de topattractie slot Neuschwanstein. In juli en augustus bezoeken dagelijks 7000 mensen het slot van Koning Ludwig II. De koning hield van de natuur en wij volgden een mooie route in zijn sprookjeswereld, maar konden uiteindelijk ook de lokroep van het slot niet weerstaan.

Tekst Peter Daalder Beeld Aart Markies

Wandelen in het bos van de Sprookjeskoning.

36 | HOOGTELIJN 3-2018

46_HL0318_R34_Thema-Fussen.indd 36

16-05-18 09:07

THEMA

ZOMER

Een slot in een geheimzinnige nevel: Neuschwanstein, het kasteel van koning Ludwig II van Beieren vlakbij Füssen.

A

ls twee verzopen katten druppelen we de voormalige jachthut van Koning Ludwig II binnen. Geen nood, het is een hut die wel tegen een stootje kan.

Veel mensen vonden die Ludwig Otto Friedrich Wilhelm von Wittelsbach maar een gekke man, de Sprookjeskoning werd hij genoemd. Op zijn achttiende overleed zijn vader en opeens was hij Koning van Beieren. Hoewel Ludwig daarvan niets moest hebben, bleef hij 22 jaar aan de macht. Hij vond het verschrikkelijk om bezig te zijn met staatszaken en trok zich steeds vaker terug in de Alpen. Daar, op honderd kilometer van regeringszetel München, was hij dicht bij de natuur waar hij zo van hield. Hoewel hij weinig contact had met andere mensen, moet hij volgens de verhalen vaak met enkele getrouwen de bergen in zijn getrokken.

Hochplatte En in zijn voetstappen wanen wij ons. Weg van de immense drukte in Füssen is het na een paar kilometer gewoon stil. Een stijgend pad door donkere bossen met hoge dennenbomen waar de zon de grond nooit raakt en waar het vocht van de nacht langzaam verdampt, leidt naar de bergwereld van Koning Ludwig II. Hier zwierf hij met zijn jachtvrienden, hier beklom hij de Hochplatte met een fantastisch uitzicht over zijn land, zijn rijk.

Of hem dat veel interesseerde? Waarschijnlijk niet. Hij had niets met veroveringen en het leger, dat liet hij aan zijn broer over.

Uitdagend Bij Füssen beginnen de Alpen. Het is ook de plaats waar de Romantische Strasse eindigt, die van de Main naar de Alpen loopt. De vakwerkhuizen van Füssen, de kleine straatjes, het ruisende water en dan: de bergen. Ik dacht eerlijk gezegd dat het nooit veel soeps kon zijn, zo’n eerste bergrug na het glooiende platteland van de Allgäu. Na deze tocht weet ik wel beter. De bergen van Ludwig zijn steil en er zijn uitdagende wandeltochten te maken.

De eerste etappe voert van Halblech naar de Kenzenhütte waar drie jonge zussen de scepter zwaaien. Het is een geliefde dagtocht voor wandelaars en mountainbikers, al dan niet met een e-bike.

Hun route is grotendeels gescheiden van de wandelaars, die op diverse plaatsen flink moeten stijgen. Na een paar slechte dagen

is het nu plotseling weer warm. Aart neemt een bad in het ijskoude water, dapper hoor. De zon zorgt voor een snelle opdroging.

Alleen bij goed weer Het is druk bij de hut en ook ʼs avonds als de dagtoeristen vertrokken zijn, blijkt de hut behoorlijk vol. Over goed weer voor de volgende dag is de Duitse weervrouw niet helemaal zeker.

Aan het einde van de dag kan het omslaan, maar tot die tijd schijnt de zon. Ons is op het hart gedrukt de Hochplatte alleen te doen bij goed weer, want op deze eerste bergkam na het laagland blijven regen- en onweersbuien nogal eens hangen.

Dus gaan we vroeg op pad. Een mooie tocht door het kalksteengebergte van de Allgäu, waar we aan de voet van de Hochplatte boven de boomgrens komen. Een groep gemzen loopt rustig te

Met wat klauterwerk en een kabel is de graat goed te doen grazen op een heuvelrug dichtbij. Die zouden niet veilig geweest zijn voor Ludwig en zijn vrienden. Via een lange graat komen we op het hoogste punt, 2082 meter. De zon zorgt voor prachtige kleuren blauw en grijs op de diverse bergruggen. We herkennen de Zugspitze, Duitslands hoogste berg. De graat is met wat simpel klauterwerk en her en der een staalkabeltje goed te doen.

Onderlangs de Hochplatte loopt een alternatieve route.

Weggestopt Tot twee keer toe moeten we nog een bergrug op, dat hadden we op de kaart niet goed gezien. We zagen al bewolking, maar de lucht wordt nu steeds dreigender. We redden het niet. Toch de regenkleding maar aan. Niet veel later volgt een eerste onweersklap, nog redelijk op afstand, en worden de druppels steeds groter en harder. Het hoost inmiddels als we plotseling voor het bergstation van de Tegelbergbaan staan. Hier moet toch ook de jachthut ergens zijn… En ja hoor, een beetje weggestopt ligt daar de hut van Ludwig. De locatie is nauwelijks meer koninklijk te noemen, met zware concurrentie van het terras van de kabelbaan.

HOOGTELIJN 3-2018 |

46_HL0318_R34_Thema-Fussen.indd 37

37

16-05-18 09:07

KEB GAITER TROUSERS LONG / REGULAR, MAAT L: 44-60 / R: 42-60

Trekkingbroeken

NOG BETER

we maken al bijna 50 jaar lang broeken en hoewel ze allemaal ontworpen zijn voor een breed scala aan buitenactiviteiten, hebben ze één ding gemeen: ze zijn gemaakt om lang mee te gaan. Ze zijn ook gemaakt van duurzame

Naamloos-2 1

materialen en dankzij hun tijdloze ontwerp kunnen ze wel bijna een leven lang in de buitenlucht mee. We geloven dat een perfecte broek zowel jou als de natuurliefhebber aan wie je hem doorgeeft tevreden hoort te stellen.

www.fjallraven.nl

08-05-18 14:26

THEMA

ZOMER Foto links De tocht loopt over de scherpe kam van de Hochplatte. Foto rechts Koning Ludwig is overal terug te vinden, in zijn voormalige jachthut tappen ze ook bier met zijn naam.

Doordat we de lift nemen, hebben we opeens tijd voor het Museum der Bayerischen Könige, voor een lunch aan het water van de Alpsee en om omhoog te lopen naar Neuschwanstein. Jaarlijks vergapen 1,5 miljoen toeristen zich aan het sprookjesslot. Wie bedenkt nou zoiets? Hoog op een rots, goed beschermd tegen aanvallers, staat het slot met zijn ranke torens, vol met versieringen en tierelantijnen. Zo ruig en uitdagend als de rots achter het slot, zo gekunsteld en bedacht is dit Disneypaleis.

Opvallend sober De volgende ochtend staan we al om acht uur met een ticket in de hand voor het slot. We zijn in het hoogseizoen, dus alles is volgeboekt. Ook vandaag komen er 7000 mensen naar het bergslot. We vergapen ons aan het slot, dat van binnen opvallend sober is en via grote ramen uitzicht heeft op het laagland en op de Ammergauer Alpen, zoals dit deel van de eerste Alpenkam heet. Mooi? Ja. Toeristisch? Zeker. Doen? Ja, als je er toch bent, zeker doen. Het kost je een dag in de drukte die je moeiteloos weer vergeet op de routes van de Wandertrilogie Allgäu.

De ontvangst is allerhartelijkst, in moeizaam Duits en beter Engels. De eigenaar, een Tsjech, heeft vier landgenoten in de hut geposteerd om het zomerseizoen te draaien. We zijn de enige twee gasten die dag. De koele König Ludwig uit de tap smaakt prima. In de slaapzaal hebben we de ruimte. Zeker twintig bedden die dicht op elkaar staan, hebben we voor het uitkiezen. Warm stromend water, het is een weldaad na het laatste stuk door het stormachtige noodweer.

Mist bij het kasteel Het oorspronkelijke plan was een afdaling te maken via slot Neuschwanstein naar Füssen, maar ʼs ochtends zit alles potdicht en is het overal drijfnat. Het is een steile en lastige en nu glibberige afdaling vertelt de Hüttenwirt. We zien geen hand voor ogen en besluiten de kabelbaan naar beneden te nemen. Dat is jammer, want later zien we het pad van boven liggen, beschut achter de rotsen. Je loopt vervolgens over de Marienbrücke, waarop het altijd zwart ziet van de mensen. Het is namelijk de enige plaats met een goede blik op Neuschwanstein. Dat is een bijzondere verrassing als je zo uit de bergen komt. Vanaf de brug ben je vervolgens niet meer alleen, tot in Füssen.

En hoe is het eigenlijk met Ludwig II, de Koning der Beieren afgelopen? Nou, niet zo goed. Hoewel hij populair was bij het volk, een mooie lange man, was de regering niet zo gecharmeerd van de excentrieke koning. Ze verdachten hem van de herenliefde en dachten dat hij gek geworden was. Hij werd gevangen genomen en verdronk in 1886 in de Starnberger See ten zuiden van München, samen met zijn psychiater. De omstandigheden waren nogal mysterieus en heel veel later dook de jas van Ludwig op, die hij had gedragen toen hij verdronk. In die jas zaten twee kogelgaten...

Van Ludwig rest een opmerkelijk kasteel, een voormalige jachthut, de frisse nasmaak van een goed glas König Ludwig en de prachtige natuur in de bergwereld van de Sprookjeskoning.

In de bergen van Koning Ludwig II Route

Füssen ligt op 805 kilometer van Utrecht. Per trein reis je vanaf Utrecht in 8,5 uur met twee keer overstappen naar de Zuidduitse plaats.

Füssen is ook bekend als het eindpunt van de Romantische Strasse, een klassieke toeristische wandel-, fiets- en autoroute over bijna 500 kilometer van Würzburg naar de Alpen.

Accommodatie

De stad is ingesteld op toeristen. Er komen er per jaar anderhalf miljoen, van wie de helft van buiten Duitsland.

Hotels, appartementen en B&B’s zijn

er in alle soorten en maten. Net buiten het dorp zijn ook kampeerplaatsen voor tenten en stroken asfalt voor campers.

Tijdens de wandeling overnachtten wij in de Kenzenhütte, kenzenhuette.de.

Dit is een privéhut waar geen korting wordt gegeven aan leden van een Alpenvereniging. Datzelfde geldt in het Tegelberghaus, tegelberghaus.de, de voormalige jachthut van Ludwig II.

Wandeling

De Wandertrilogie Allgäu is in 2016 uitgeroepen tot de beste Duitse wandelroute. De route met 53 etappes over 876 kilometer is uitgezet op drie verschillende hoogten: min of meer

in het dal, halverwege de bergen en de Himmelstürmerroute over de bergtoppen in de Beierse deelstaat Allgäu met overnachting in berghutten.

Kijk voor meer informatie op allgaeu.de/wandern.

Kaart

Kompass nr. 4, Füssen Ausserfern, 1:50.000, geplastificeerd, € 9,95.

Tochtenwiki

In de NKBV Tochtenwiki vind je meer gedetailleerde tochtinformatie.

Ga naar hoogtelijn.nl en klik op de link naar de inspiratielijst.

Er loopt een pad over de hele lengte van de Hochplatte.

HOOGTELIJN 3-2018 |

46_HL0318_R34_Thema-Fussen.indd 39

39

16-05-18 09:08

Tour du Mont Fallère La seconda tappa

Van alle trektochten in het Valle d’Aosta is de Tour du Mont Fallère misschien wel de intiemste. De stilte in het bos boven Etroubles, de uitgestrekte almweiden onder de puinwaaiers van de Mont Fallère en het unieke karakter van de hutten laten niemand onberoerd. Sinds enige tijd kun je in drie dagen op je gemak om de berg heen lopen, die de naam heeft het mooiste uitzicht op de Mont Blanc te hebben.

Het toeristenbureau van Etroubles heeft afgelopen jaren de paden gefatsoeneerd en sommige verlegd, waardoor de tocht voor de sportieve bergwandelaar goed te lopen is.

Tekst en beeld Robert Weijdert

40 | HOOGTELIJN 3-2018

54_HL0318_R38_Thema-Aosta.indd 40

16-05-18 09:11

THEMA

Foto links Rifugio Fallère ligt op een mooi plateau. Foto linksonder Het personeel van Rifugio Chaligne bereidt het avondeten voor. Foto hieronder Op de topgraat van Mont Fallère.

D

e overgang is groot: van de beslotenheid van Rifugio Chaligne met de luxueuze ontbijttafel en de zorg van Moira en Alessio, naar het bos achter de hut waar het pad van onze route begint. We zoeken in het prettige lichte gevoel van het vertrek naar ons ritme, benieuwd naar de vorm van de dag.

Het natte gras beschildert onze schoenpunten, terwijl de spieren opleven bij het vertrouwde gevoel van de stijging. De zon achter de grijze bergen in het oosten verlicht de hemel – elke dag is weer nieuw.

Kaas van de streek We hadden na het avondeten een fijne avond meegemaakt, met afkoelend blauw en koeien die in de schemering in een kalm tempo naar hun nachtverblijf werden teruggevoerd door de herder en zijn drie honden, die het zaakje in strak teamverband bijeenhielden. Het is het ras van de Valdostana pezzata dat hier voor de Fontina zorgt, de kaas van de streek. Vanochtend, het was nog donker, hoorden we hoe ze onder veel gerommel de stal weer verlieten.

De top van de Punta Chaligne.

Vandaag zijn we begonnen aan de tweede en langste etappe van onze trektocht, die ons via de Punta Chaligne, de Punta Metz en het Lago Fallère naar de gelijknamige hut zal brengen.

Het is het mooiste deel van de tocht, deze seconda tappa.

Het hart van de groep wordt gevormd door een sterk contingent Rotterdammers, ervaren bergsporters met sterke benen en een uitzinnig gevoel voor humor. Zo wordt op de eerste

ZOMER

rustplaats als ons toerental al aardig op gang is gekomen, het diner van de vorige avond nog even geëvalueerd. Eten zoals je maar zelden in een berghut krijgt, maar het toetje was wel wat aan de stevige kant, menen sommigen. “Een dieptebom”, zegt Otto.

We zijn ondertussen boven de boomgrens uitgekomen en zitten op het brede deel van de kam die ons steeds smaller naar de top van de Punta Chaligne (2651 meter) brengt.

Je krijgt daardoor het gevoel dat je een echte berg beklimt. Overal staan uitbundig bloeiende bloemen, de alpenviool heeft een topjaar. Ook deze keer neem ik me voor om mijn beperkte flora- en faunakennis nu eens structureel op te krikken. Veel verder dan de gletsjeranemoon ben ik nooit gekomen, die ik een keer onder de top van de Finsteraarhorn op 4200 meter heb zien bloeien.

Bedevaartsoord Langzaam stijgen we verder, genietend van een steeds ruimer zicht. Achter me zie ik Kees uitgebreid foto’s maken, het licht is optimaal.

Net als bijna alle andere grote bergen is de Mont Fallère een massief, waarvan aanvankelijk het overzicht ontbreekt en waarin je alleen langzaam kunt doordringen. Pas na een tijdje, als je alle uithoeken hebt verkend, voegen de in alle windrichtingen uitwaaierende rotskammen, hellingen, in geulen verborgen sneeuwvelden en de waterstromen zich tot een geheel. “De Mont Fallère,” zeg je dan, “ja, die ken ik.”

Op de top kun je aan het kruis en op een vreemde koperachtige kolom met inscripties

HOOGTELIJN 3-2018 |

54_HL0318_R38_Thema-Aosta.indd 41

41

16-05-18 09:11

Specialist in Bergsport Verzekeringen W.A. Hienfeld B.V.

Voor meer informatie: Koninklijke NKBV te Woerden

Postbus 75133 1070 AC Amsterdam +31 (0)20 - 5 469 469 info@hienfeld.nl

hienfeldadv.indd 1

25/01/2018 11:13

TECHNICAL HIKING SOLUTIONS

NODIN JACKET - Technical, light by construction windshell provides packable weather protection for serious hiking challenges.

AX_S18_Ad_Hoogtelijn_210x135_Nodin_180416.indd 6

42_hien-arc.indd 42

16.04.18 09:49

16-05-18 10:09

THEMA

ZOMER

Huttentocht in het Valle d’Aosta

Halverwege Rifugio Chaligne.

zien dat het een bedevaartsoord is voor gelovigen uit het dal.

Ik herinner me de mis die de dorpspastoor van Buthier hier een keer voor zijn parochianen opdroeg; zelfs voor een ongelovige een gebeurtenis die je aan het denken zet.

Nuances van blauw Hier, waar de lucht van de zuidelijke Alpendalen voelbaar is, is het uitzicht verbijsterend. Veel licht en een hoge hemel met een 360-gradenpanorama van de hoogste bergen van de Alpen.

Zoals altijd steelt de hoektand van de Grivola de show, bijna 4000 meter, symbool van de ongenaakbare bergwereld van het Valle d’Aosta. Door het verdwijnen van de sneeuw aan zijn noordzijde krijgt hij een steeds angstaanjagender aanblik, loodgrijs is de kleur geworden. Van de elegante sneeuwpiramide van nog geen twintig jaar geleden, is weinig over.

Als we over onze verwondering heen zijn, die zelfs de mond snoert van onze Rotterdammers, volgt onder veel gegein de obligate topfoto. We dalen af naar de col, klimmen naar de Punta Metz, omdat daar het uitzicht op het dal nog net wat mooier is en gaan weer terug. In het zadel staat een bordje met Rifugio Mont Fallère dat naar het westen wijst.

Dan begint na een afdaling het lange stuk over de uitgestrekte weiden boven Vétan, Touraz en Verrogne. Op en af, de lijnen zijn weer horizontaal geworden. De zon staat recht boven ons en de hitte neemt toe in deze extreem warme weken in de overgang van juni naar juli. Onder ons grazen koeien op de weide die afsteekt tegen de bergen aan de overkant van het dal, die in nuances van blauw tevoorschijn zijn gekomen in een land dat naar het zuidoosten bijna helemaal open ligt. Af en toe steekt een zacht briesje op dat onze gloeiende koppen koelt.

Het pad voert langs boerderijen aan de noordzijde, op een plateau daarboven ligt het meer, Lago Fallère. Het heeft verrassende afmetingen en wordt afgesloten door het kleurrijke puin van de berg, dat in het spiegelgladde water wordt weerspiegeld. Tijd voor een lange pauze. Sommigen nemen een duik, dat op deze hoogte altijd gepaard gaat met veel geschreeuw en aanstellerij.

Het Valle d’Aosta ligt in het noordwesten van Italië. De route start en eindigt in Etroubles (1264 meter) aan de weg naar de Grote Sint-Bernhard.

Kaartmateriaal

Karakter

Literatuur

De driedaagse huttentocht gaat tussen 1200 en 2700 meter over goede paden en is ook geschikt voor families met kinderen vanaf 10 jaar.

Voor de beklimming van de Mont Fallère (3040 meter) kun je het beste een extra dag inlassen. Het laatste gedeelte over de topgraat is rotsachtig en steil (kettingen) en daarom niets voor mensen met hoogtevrees of jonge kinderen. De looptijd varieert tussen 4 en 7 uur per dag.

Route

• Dag 1: Etroubles (1264 m) – Rifugio Chaligne (1936 m).

• Dag 2: Rifugio Chaligne – Punta Chaligne – Punta Metz – Rifugio Fallère (2385 m).

• Dag 3: Rifugio Fallère – Colle Fenetre (2728) – Etroubles.

Sterke lopers kunnen de Mont Fallère op de tweede dag ‘meenemen’.

Carta dei Sentieri 1:25.000 Nr. 4 Conca di Aosta en nr. 5 Gran San Bernardo De route wordt uitgebreid beschreven in Met uitzicht op de Gran Paradiso van Robert Weijdert (in februari 2018 verscheen de 2e, uitgebreide druk).

Accommodatie

Rifugio Chaligne (1936 m) heeft een milieuvriendelijk concept, dat consequent is doorgevoerd. Zo wordt het eten uitsluitend bereid met producten van het land uit de directe omgeving. Kijk op voor meer informatie op rifugiochaligne.it.

Rifugio Mont Fallère (2385 m) is een nieuwe, middelgrote hut aan de zuidzijde van de Mont Fallère.

Populair als dagtocht vanuit Vétan.

Kijk op rifugiomontfallere.com.

Vanuit de Camping Tunnel in Etroubles kun je direct aan de tocht beginnen.

De camping is vrij klein, maar uitstekend georganiseerd met vriendelijke mensen. Meer informatie op campingtunnel.it.

Een zacht briesje koelt onze gloeiende koppen

Heerlijke loomheid In elegante bochten draaien we daarna om de voet van de Mont Fallère heen, dan weer over een stenig pad, dan weer langs een betoverend moerassig deel met een helder beekje. Op sommige punten is de route naar de top van de Mont Fallère te overzien, waarvoor we een extra dag hebben uitgetrokken. Bij de laatste stijging zeg ik dat de hut om de hoek ligt. “Prima, het moet ook niet te gek worden”, hoor ik achter me. Nog even en dan zal Mirco, die ’s winters als chef pistebeveiliging in Cervinia werkt, maar in de zomer op de hut zijn dagen vult, ons met zijn vrolijke gezicht begroeten en de koude tapbiertjes brengen van de beste brouwer van de streek. Menabrea als je het per se wilt weten. We zullen de rugzak afdoen, ons het zweet van het voorhoofd wissen, neerstrijken op de kleurrijke ligstoelen en de heerlijke loomheid voelen van de inspanningen van deze dag.

Als je aan de bergen denkt, is het altijd goed.

Uitzicht op Punta Chaligne met de Grivola.

HOOGTELIJN 3-2018 |

54_HL0318_R38_Thema-Aosta.indd 43

43

16-05-18 09:12

markt & materiaal

ZOMERSPULLEN De zon schijnt, de bergen lonken.

Wat ligt er in de schappen, wat is er nieuw en hoe kunnen we zo min mogelijk gewicht meezeulen?

Onder redactie van Sieto van der Heide

Top van The North Face

We kunnen stellen dat de prijs voor de TNF Summit L5 Ultralight indrukwekkend is. Maar wat je ervoor terug krijgt, is minstens zo indrukwekkend. Een buitenlaag voor alpinisten die waterdicht is vanwege het gebruikte DryVentmateriaal, ademend, lichtgewicht en super klein op te vouwen. Als onderdeel van de Summitserie van The North Face is dit een van hun topproducten.

€ 330 thenorthface.nl

Luchtige bescherming

Lichter en luchtiger, het is al een tijdje een trend in klimhelmen. Zo heeft Black Diamond de Vapor en Petzl de vernieuwde Sirocco. Beide hebben een opengewerkte zijkant, waardoor het lekker luchtig is, en (uiteraard) een dichte bovenkant, zodat het veilig blijft. En voor de grammentellers onder ons: de Sirocco weegt maar 170 gram!

€ 149 (Vapor), € 99,95 (Sirocco) blackdiamond.com en petzl.com

Waterdicht

Deze Belorado Mid GTX-schoen van Hanwag is uit de A/B-categorie en ontworpen om tijdens outdooractiviteiten te dragen. De schoen is 100 procent waterdicht dankzij het Gore-Tex membraan en met 1050 gram per paar lekker licht. Dit damesmodel heeft een leest die speciaal is ontworpen voor de damesvoet.

€ 189,95 hanwag.com

Urban of outdoor?

Zijn het wandelschoenen, of zijn ze voor in de stad?

Het antwoord is: beide. De Locarno GTX Mid heeft een urban uiterlijk maar heeft ook de functionaliteit om ze outdoor te dragen. Deze schoen van Lowa is van de A/B-categorie, wat inhoudt dat je niet te ver van de paden moet gaan.

€ 179 lowa.com

44 | HOOGTELIJN 3-2018

60_HL0318_R14_MenM.indd 44

16-05-18 09:13

THEMA

ZOMER Gebruik jij ook onverwoestbaar bergsportmateriaal dat de tand des tijds heeft doorstaan? Mail het ons! hoogtelijn@nkbv.nl.

€ 350 crosscall.com

Categorie 3 of 4?

De oprichters van het Franse Altitude Eyewear besloten hun collectieve bergsportervaring te gebruiken voor een eigen merk sportzonnebrillen. Dat lijkt aardig gelukt met de Crossover: een zonnebril die beschikbaar is met verschillende soorten glazen en daarmee voor meerdere activiteiten inzetbaar is. In het hooggebergte draag je natuurlijk een bril met categorie 4-glazen, omdat die het minste licht doorlaten. Als je alleen gaat wandelen, is categorie 3 vrijwel altijd voldoende en die zijn vaak een stuk goedkoper.

€ 74,95 (categorie 3-glazen) altitude-eyewear.com

gouwe ouwe

Kan tegen een stootje

Er is tegenwoordig vrij weinig wat je niet met een moderne smartphone kunt doen, behalve één ding: hem laten vallen. Als je om die reden geen zin hebt om je dure iPhone of Samsung mee te nemen op avontuur, kijk dan eens naar de nieuwe Crosscall Action X3: een mid-range smartphone speciaal gemaakt om outdoor te gebruiken, met goede certificeringen zoals IP68 (voor water- en stofdichtheid), IK02 (mechanische invloeden van buitenaf) en MIL-STD-810G (voor robuustheid). Verder heeft de Action X3 een accu met een capaciteit van 3500mAh, wat ongeveer anderhalf keer zoveel is als een iPhone 7.

‘Van plasticsoep had nog niemand gehoord’ Mijn ervaring als alpinist was nogal houtje-touwtje toen ik begin jaren ’90 aankwam in het Ötztal. Zo houtje-touwtje dat ik een basaal uitrustingsstuk als een muts was vergeten.

Daarom moest ik Sölden in, op jacht naar iets nieuws. Het was de tijd van fleece: wol was uit en van plasticsoep had nog niemand gehoord.

De muts waarmee ik de camping opliep, was dus van fleece.

Zwart met vrolijke details van geel, wit, blauw, groen en rood en een deftig borduursel van het Italiaanse merk Conte of Florence. Het merk, opgericht in 1954, bestaat nog steeds. Ik heb trouwens altijd gedacht dat het Comte was en ging ervan uit dat dit een adellijke titel was. Niets daarvan.

Op de website lees ik dat Conte staat voor Confezioni tissuti esclusivi: exclusieve kledingproducten uit Florence dus.

Ik kan het niet bewijzen, maar mijn gevoel zegt me dat de kwaliteit fleece uit die jaren nooit is verbeterd. De muts bleek warm, onverwoestbaar en – belangrijk – trouw. Hoeveel mutsen trekken hun neus niet op voor hun eigenaar en blijven achteloos in een café, trein of skilift achter, om mee te gaan met de eerste de beste die hen opraapt? Deze muts bleef mij nabij en hield me warm. Dat deed ze tijdens mijn beklimming van de Mont Blanc, in 1998, maar ook tijdens de dag dat ik de Elfstedentocht reed, in 2012. 2012? Ik hoor het je denken: toen werd de Elfstedentocht toch niet gereden?

Klopt, maar op een prachtige zaterdag besloot ik niet te wachten op het besluit van de rayonhoofden en het lot in eigen hand te nemen. En deze muts was daarbij. Alleen daarom al is zij me bijzonder dierbaar!

Ico Kloppenburg Allround bergsporter NKBV-lid sinds 1983

HOOGTELIJN 3-2018 |

60_HL0318_R14_MenM.indd 45

45

16-05-18 09:13

Vorstelijk wandelen op de Kungsleden Met een volle rugzak door Zweeds Lapland

Uitzicht over de Guhttรกvรกggie.

46 | HOOGTELIJN 3-2018

24_HL0318_R37_Thema-Kungsleden.indd 46

16-05-18 09:14

THEMA

ZOMER

De naam Kungsleden (Koningspad) roept bij veel wandelaars beelden op van een van de laatste wildernissen van Europa: het uitgestrekte Zweeds Lapland met haar besneeuwde toppen, kraakheldere meren en rivieren, groene mossen en de middernachtzon. De route is 440 kilometer lang en loopt van Abisko naar Hemavan. Wij leerden dat het een cultuurlandschap is vol verhalen en tradities. Dat het niet een plek is waar de weg ophoudt, maar juist begint.

Tekst Marieke van Kessel Beeld Dim van den Heuvel

H

et bekendste stuk Kungsleden is het noordelijke deel, tussen Abisko en Nikkaluokta. Dit deel ligt boven de poolcirkel en gaat onder langs de Kebnekaise, met 2106 meter de hoogste berg van Zweden. Hier wordt ook de Fjällräven Classic gehouden (zie Hoogtelijn 1, 2018, pagina 82) en het stuk wordt naar Scandinavische maatstaven druk belopen in de zomer. Het middelste deel van de Kungsleden, tussen Kvikkjok en Ammarnäs, kun je alleen lopen met volledige bepakking, aangezien er geen hutten of andere voorzieningen zijn. Het zuidelijke deel, tussen Ammarnäs en Hemavan, biedt het beste van twee werelden: zowel het natuurschoon en de stilte van Zweeds Lapland als het (eenvoudige) comfort van de fjällstugor, de berghutten.

Nat en frisgroen “Jullie boffen”, zegt berggids en gastheer Mojo Andersson van Hemavan Fjällstation terwijl hij een kvällsfika voor ons op tafel zet: knäckebröd, boter, Västerbottenkaas, rendiervlees, dampende mokken koffie en twee tot de rand gevulde koektrommels. “De winter is uitzonderlijk koud geweest en de lente bijzonder nat, maar de zomer lijkt nu dan toch begonnen.” Zomer in Zweeds Lapland betekent wisselvallig weer bij temperaturen rond de 15 graden.

Bij het Naturum, waar de (zuidelijke) Kungsleden officieel begint, doen we onze zware rugzakken op. De zon schijnt, maar het pad verraadt dat het hier flink heeft geregend. We zakken bijna tot aan onze enkels weg in de modder en schuifelen voorzichtig over de plankieren door de meest drassige delen. De bladeren aan de berken zijn frisgroen en de trollius en kornoelje staan in volle bloei.

We volgen de oranje markering en houten wegwijzers omhoog, tot we boven de boomgrens komen en het pad naar het oosten buigt, richting de Norra Storfjället. Het desolate landschap wordt nog extra geaccentueerd door een prachtig lichtspel van wolken en zon. Even neemt het grijs de overhand en vallen er een paar druppels, daarna keert het blauw weer terug en steekt er een frisse wind op, die wolken als dikke plukken watten over de bergtoppen drapeert.

Het loopt tegen 18:00 uur als we aankomen bij de Viterskalsstugan.

We twijfelen. Nog even doorlopen, of toch maar kamp maken?

Sami ecolodge Geunja.

HOOGTELIJN 3-2018 |

24_HL0318_R37_Thema-Kungsleden.indd 47

47

16-05-18 09:14

Foto links Syterstugan in het avondlicht.

Foto midden De sauna van de Tärnäsjöstugan.

Foto rechts Zweedse kornoelje.

We kiezen voor het laatste. We zijn moe – de eerste kilometers met volle bepakking zijn altijd wennen – en er is regen op komst.

Huttenwaard Kristin wijst ons een plaatsje in de luwte. We hebben de tent nog niet staan of het begint te gieten, dus we koken ons potje in de hut.

Ons natte pak is snel vergeten en onze chagrijnige bui snel verdreven

Noodweer Die luwte blijkt een relatief begrip in Zweeds Lapland. We slapen amper door de harde wind, die onze tent bijna omver blaast en de kletterende regendruppels. Het kost dan ook moeite om op te staan, temeer omdat het ook nog steeds miezert en het met amper vijf graden waterkoud is. Dat we niet de enigen zijn die hebben liggen kleumen, blijkt wel als we de keuken van de Viterskalsstugan binnenlopen: alle wandelaars zitten op een kluitje aan de lange houten tafels, pannetjes havermout pruttelen op de kookplaten.

Onze bestemming van vandaag is de Syterstugan. Als het niet zulk slecht weer was geweest, hadden we de ‘hoge route’ kunnen nemen over de Norra Sytertoppen (1768 meter) en de Morhtetjåhke, maar huttenwaard Kristin raadt ons aan om tussen de Södra en Norra Sytertoppen door te gaan, door een fraai U-vormig dal dat is uitgesleten door gletsjers. Er is vannacht verse sneeuw gevallen op de bergtoppen – een dun laagje, maar toch – en er staat nog steeds een stormachtige wind, waardoor een muur van zwartgrijze wolken ons op de hielen zit. Dan haalt het noodweer ons in en stort het liters water en enorme hagelstenen over ons uit. Een kudde rendieren staart ons verbaasd na. Gelukkig zien we verderop Syterskalet, een houten schuilhut die met staalkabels is vastgezet aan de grond. Het is er kil maar droog en we besluiten om er te schuilen en thee te zetten om weer op te warmen. Het blijft ondertussen hard waaien, maar de regen trekt weg en het begint zelfs op te klaren. Ons natte pak is snel vergeten, onze chagrijnige bui snel verdreven. De resterende kilometers kijken we meer omhoog naar de spectaculaire wolkenluchten dan omlaag naar de gladde plankieren aan de voet van de Norra Sytertoppen en de Morhtetjåhke. We snuiven de frisse geur op van de fjäll en genieten van het weidse uitzicht over het Tärnäsjönmeer in de verte. Het is 15:00 uur als we aankomen bij de Syterstugan, waar we de post van de Viterskalsstugan afgeven aan huttenwaard Bertil. Het blijkt een man van weinig woorden en veel glazen ranja. Hij schenkt ons voortdurend bij uit een grote kan, terwijl we ervaringen uitwisselen met wat andere wandelaars.

We besluiten om vannacht in de hut te slapen in plaats van in onze tent, zodat onze spullen kunnen drogen en we wat slaap inhalen.

Glad hout We schrikken pas om 9:00 uur wakker. We hebben de klok meer dan rond geslapen, mede dankzij de verduisterende gordijnen.

De schuilhut Juovvatjåhkka.

48 | HOOGTELIJN 3-2018

24_HL0318_R37_Thema-Kungsleden.indd 48

16-05-18 09:14

THEMA

ZOMER

Onderweg van Syterstugan naar Tärnasjöstugan.

Op de achtergrond de Norra Storfjället.

In deze tijd van het jaar duurt de nacht maar twee of drie uur, waarin het niet eens echt donker wordt. We ontbijten met koffie en havermout, pakken onze spullen in en gaan op pad. Het is half bewolkt en het waait gelukkig niet meer zo hard als gisteren, maar het is nog steeds amper 10 graden. We lopen onder langs de Stokkeklippen richting het meer Tärnäsjön of, zoals het in het Sami heet, Deärnnajávvrie. Af en toe prikken zonnestralen door het dikke wolkendek, die beurtelings een van de vele eilandjes in het immense meer in de spotlights zetten. Zeven houten hangbruggen verbinden deze eilandjes met elkaar. Ze ogen degelijk, maar wiebelen vervaarlijk. Aan de overkant zijn de oevers begroeid met broekbossen vol berken en mossen. Waar het te drassig is, blijft het pad toch begaanbaar dankzij plankieren.

Hoewel? Op natte houten planken blijkt het al net zo lastig om je evenwicht te bewaren als in een flinke laag modder. “Pas op dat je niet...” Te laat. In een fractie van een seconde ga ik onderuit en glij de blubber in. Ik houd er gelukkig alleen een kletsnatte broek en dito schoenen en wat blauwe plekken aan over.

Het geluk van de wandelaar De volgende ochtend knipperen we verbaasd met onze ogen. De lucht is strakblauw en het is vergeleken met de afgelopen dagen zelfs warm te noemen: een aangename 15 graden. We klimmen vanaf de Tärnäsjöstugan door een berkenbos naar een hooggelegen plateau met een reeks meertjes. De eerste daarvan, Tjärven, ligt te schitteren te midden van ontelbare tinten groen. De volgende twee, Siejdáge en Stájnna, liggen boven de boomgrens. De lucht is kraakhelder, het uitzicht fantastisch. We zien aan de overkant van het Tärnäsjön de Norra Storfjället, waar we de afgelopen twee dagen doorheen liepen. Twee dagen! Het natuurschoon en de stilte van Zweeds Lapland doen ons zo goed dat het voelt alsof we hier al wekenlang rondzwerven. We nemen een lange pauze hoog boven het Servvejávvrie. We zetten thee, gaan languit liggen in het gras, sluiten onze ogen, luisteren naar de vogels, voelen de wind en de zon in ons gezicht. Het geluk van een bergwandelaar zit in kleine dingen.

in het noorden, het fonkelende Vuomemyran een paar honderd meter lager. We wachten tot de zon achter de bergen zakt en kruipen dan in onze slaapzakken.

Met een boek in de zon We zijn de volgende dag al om 5:00 uur klaarwakker. Als we vertrekken schijnt de zon nog, maar de lucht begint in rap tempo te betrekken. We passeren de schuilhut Vuomatjåhkka en stijgen dan langzaam richting de schuilhut Juovvatjåhkka. Je mag in deze hutjes niet overnachten (tenzij er sprake is van een noodgeval), maar je kunt er heerlijk pauzeren. We vervolgen na een paar koppen thee en een reep chocolade onze weg over een blokkenterrein langs het meer Tjålmure en onderlangs de Lill-Aigert (1076 meter), voor we aan de geleidelijke afdaling naar de Aigertstugan beginnen. We komen onderweg huttenwaard Ulf tegen, die ‘een ommetje’ aan het maken is. Hij vertelt dat hij uit Stockholm komt en elke zomer een paar weken in een fjällstuga de scepter zwaait.

Hij is voor het eerst in de Aigertstugan en wil de omgeving verkennen.

Wij brengen de rest van de dag lezend door, op een bankje in de zon. Ulf meldt rond 19:00 uur dat de sauna op temperatuur is. Na de sauna nemen we een verfrissende duik in het meertje, dat in de afgelopen dagen is ‘opgewarmd’ naar 12 graden.

De Svärfarbäcken bij de Syterstugan.

Fenomenaal uitzicht Het is pas 16:00 uur als we aankomen bij de hut Servestugan, te midden van lage begroeiing, prachtige bloemen en… wolken muggen. We besluiten om er even uit te rusten en ons potje te koken voor we nog een paar uur doorlopen. Het was eigenlijk de bedoeling om vanaf de Servestugan af te dalen naar het meer Tjulträsket en van daaruit een boot te nemen naar Geunja, maar we kunnen geen genoeg krijgen van de Kungsleden en willen profiteren van het mooie weer. We klimmen tot aan het plateau aan de voet van de Vuomatjåhkka (1026 meter), waar we onze tent opzetten. Het uitzicht is fenomenaal: de uitgestrekte Norra Storfjället in het zuidwesten, de 1352 meter hoge top Suvlåjvvie

HOOGTELIJN 3-2018 |

24_HL0318_R37_Thema-Kungsleden.indd 49

49

16-05-18 09:15

Echt goed.

Echt leer uit Duitsland.

VAUDE ECO PRODUCT

Dit product is gemaakt van Terracare® leer van Duitse runderhuiden. De hoge ecologische duurzaamheid van dit leer heeft talrijke Gold LWG awards van de Leather Working Group opgeleverd. Een natuurlijk draagcomfort in aanvulling op de grondstofconservering en milieuvriendelijke productie is gegarandeerd.

greenshape.vaude.com

Women’s TRK Skarvan Mid STX Robuuste schoen voor trekking en wandelen • Waterdicht, ademend • Anti-slip zool • Van gecertificeerd leder uit Duitsland en gerecyclede materialen

NO MATTER THE WEATHER

14.05.2018 14:27:39

– © Semaphore - Shutterstock. Lucy Bartholomew

S18_MS_NL_Hoogtelijn Magazin_WoTRKSkarvan_210x135+5.indd 1

Ontwikkeld voor toegewijde atleten voor willekeurig terrein en alle weersomstandigheden, de fotochrome REACTIV-technologie past zich direct aan de lichtsterkte aan voor ultra precies zicht. Zo ben je onder alle weersomstandigheden altijd verzekerd van uiterst scherp zicht. Afhankelijk van de lichtintensiteit worden de lenzen donkerder of lichter. De Zebra Light lens is ideaal voor trail running, mountainbiken en hiking. Je zicht is gegarandeerd scherp en je ogen worden beschermd.

Lucy Bartholomew – Trailrunner De opkomende ster van het ultra trailrunnen Ontdek alle fotochromatische technologieën op

50_vaude-julbo.indd 50

julbo.com

16-05-18 10:11

THEMA

ZOMER

Wandelen over de Kungsleden Route Onderweg naar Viterskalsstugan.

Muggen We hopen de volgende ochtend rechtstreeks te kunnen afdalen naar Stor-Tjulträsket en langs de noordoever naar de aanlegsteiger te kunnen lopen, waar Mikael Vinka ons om 16:00 uur zal oppikken.

Maar helaas, het pad bestaat kennelijk alleen nog op een kopie van een oude kaart die in de Aigertstugan ligt. Dus gaan we dezelfde weg terug, wat beslist geen straf is nu de lucht wederom strakblauw is en de zon volop schijnt. Het is bovendien verrassend hoe anders het landschap is als je dezelfde route in tegengestelde richting loopt. Als we de brug over de Servvejuhka zijn gepasseerd, slaan we niet linksaf, richting de Servestugan, maar rechtsaf, richting Lill-Tjulträsket. Er moet hier ergens een aanlegsteiger zijn, maar het pad erheen is wat lastig te vinden doordat het bijna volledig is overwoekerd. Zodra we even stilstaan om op de kaart te kijken, landt er een zwerm muggen op elk stukje onbedekte huid. Mikael schiet in de lach als hij ons ziet aankomen: hoofdnetten op en zwaaiend met onze armen in een verwoede poging om de muggen op afstand te houden.

Cultuurlandschap We stappen in Mikaels houten boot voor een rondvaart over het Vuomemyran en het Lill-Tjulträsket. Hoewel het water kraakhelder is, zien we geen vissen – die houden zich zo vroeg in de zomer nog schuil in het diepere gedeelte van het water. We zien wel een aantal bevers en veel watervogels. Mikael is in deze omgeving opgegroeid. Hij neemt ons mee naar Geunja, de Sami ecolodge die hij zelf heeft gebouwd en waar we gastvrij worden ontvangen door zijn vrouw Ann-Kristine. Ze schenkt koffie uit een zwartgeblakerde ketel boven het knapperende houtvuur en serveert versgebakken brood met Västerbottenkaas en rendiervlees.

Mikael vertelt over het leven van de Sami: hoe de vis wordt gerookt en het vlees gedroogd, waar de waterbron zich bevindt en hoe zijn voorouders hem de weg naar deze bijzondere plek hebben gewezen. We mogen daarna plaatsnemen in de goahti, de traditionele tent van de nomadische Sami, waar het avondeten wordt geserveerd. Er staat knäckebröd met gerookte forel op het menu, gevolgd door aardappelen en groenten met versgevangen vis. Mikael vertelt over vroeger tijden, over Sarakka, de godin van de haard, en de (vaste) plaatsen van de gezinsleden rondom de haard en de aanwezigheid van overleden voorouders in de rook van het vuur. We worden daarna uitgenodigd om plaats te nemen in het sfeervolle woonhuis, rondom een grote houten tafel. Ann-Kristine serveert er koffie en thee met kladdkaka (chocoladecake) met bergbramen en slagroom, terwijl de avondzon weerspiegelt in het water van Lill-Tjulträsket. Het is een verrukkelijk afscheid van een onwaarschijnlijk mooie week.

“Eén ding mag je niet vergeten,” drukken Mikael en Ann-Kristine Vinka ons op het hart, voordat ze ons afzetten in Ammarnäs.

“Zweeds Lapland is geen wildernis. Het is voor de Sami een cultuurlandschap vol verhalen en tradities. Dit is niet de plek waar de weg ophoudt, maar juist begint.”

De Kungsleden is een wandelpad door Lapland van 440 kilometer. Wij liepen het meest zuidelijke deel, van Hemavan naar Ammarnäs (circa 80 kilometer). De meeste wandelaars lopen dit deel in vier tot zes dagen. De route gaat grotendeels door Vindelfjällen, het grootste natuurreservaat van Zweden en een van de grootste beschermde gebieden van Europa.

De Kungsleden gaat meestal over goed begaanbaar, soms licht alpien terrein. Het pad kan bij slecht weer erg drassig zijn.

Goede, liefst waterdichte schoenen en gamaschen zijn raadzaam. De route is goed gemarkeerd met wegwijzers en palen met bovenop een rood andreaskruis. Let wel op dat je in de zomer het sommarled (zomerpad) volgt! Een kaart (of gps) is handig voor alternatieve routes of dagwandelingen rond de hutten en beklimmingen van toppen.

Reis

Omdat Kungsleden een zogenaamde lijnwandeling is, kun je het best met het openbaar vervoer naar het begin- en eindpunt reizen. Vliegen is verreweg de snelste optie. Vanuit Stockholm reis je met NextJet in ongeveer anderhalf uur naar Hemavan of Arvidsjaur (van waaruit je een bus kunt nemen naar Ammarnäs). Met de bus kom je er ook. Vanuit Stockholm reis je met Lapplandspilen in circa 14 uur naar Hemavan. Met de trein is er geen directe verbinding. Vanuit Stockholm kom je met Norrtåg tot aan Vännäs, van waaruit je met de bus verder moet. Met de auto is het eveneens een lange zit: Hemavan en Ammarnäs liggen op zo’n 2000 kilometer rijden van Utrecht.

Accommodatie

Langs Kungsleden tussen Hemavan en Ammarnäs liggen – op dagafstanden tussen de 10 en 20 kilometer – een aantal zeer

eenvoudige fjällstugor van de STF, de Zweedse toeristenvereniging. Een overnachting op een meerpersoonskamer kostte in 2017 360 Zweedse kronen (35 euro) voor leden en 450 (ruim 42 euro) voor niet-leden.

In het hoogseizoen zijn deze hutten meestal bemand en kun je in de butik eenvoudige proviand kopen (let op: deze moet je contant betalen). In de hutten Tärnäsjö en Aigert wordt na een lange wandeldag de sauna voor je opgestookt (gratis). Langs Kungsleden kun je overal vrij kamperen.

Aanraders: op de eilandjes in het Tärnäsjön, rond de meren tussen de hutten Tärnäsjö en Syter en op het plateau hoog boven LillTjulträsket tussen de hutten Syter en Aigert.

In Hemavan en Ammarnäs is een redelijke keuze aan accommodaties. In Hemavan vind je het comfortabele Hemavan Fjällstation, waar berggids en gastheer Mojo Andersson je alles over Vindelfjällen kan vertellen (als hij niet zelf op pad is). In Ammarnäs ligt het Ammarnäs Wärdshus, met privékamers (met eigen sanitair), slaapzalen (met douche en wc op de gang) en trekkershutten. Ook heel bijzonder: Geunja, de Sami ecolodge van Mikael en Ann-Kristine Vinka, aan de oever van Stor-Tjulträsket. Met mooie Samiverhalen voor het slapen in een goahti.

Informatie

• Fjällvandra i Vindelfjällen is een Zweedstalige wandelgids met een beschrijving van de Kungsleden tussen Hemavan en Ammarnäs plus 50 andere wandelingen in Vindelfjällen.

• Hemavan-Ammarnäs Fjällkarta, schaal 1 : 50.000, gedrukt op tyvek, uitgeverij Calazo (calazo.se).

Tochtenwiki

In de NKBV Tochtenwiki vind je meer gedetailleerde tochtinformatie. Ga naar hoogtelijn.nl en klik op de link naar de inspiratielijst.

Trollius.

HOOGTELIJN 3-2018 |

24_HL0318_R37_Thema-Kungsleden.indd 51

51

16-05-18 09:15

Pad

Wandelen door geschiedenis

Vrede van de

Sentiero della Pace (het Pad van de Vrede) voert in 28 etappes over militaire wegen en paden uit de Eerste Wereldoorlog in de Trentino-Alpen, en eindigt op de Marmolada in de Dolomieten.

Op het oog onbeduidende namen van rifugio’s, rotsen en ruig terrein vertellen een verhaal van honderd jaar oud. Een aantal fragmenten (dag 4, 14, 15 en 23) uit een wandeltocht langs de voormalige frontlinie.

Tekst en beeld Anton van Lankveld

De duif als symbool van de Sentiero della Pace.

Artillerie in de grot Damiano Chiesa.

52 | HOOGTELIJN 3-2018

42_HL0318_R39_Thema-Sentiero.indd 52

16-05-18 09:16

THEMA

ZOMER

H

oewel de parkeerplaats bij de Enzianhütte in het Martelltal (2051 meter) in de Ortler-Alpen nog uitpuilt van de geparkeerde auto’s, tref ik een half uur na de start van mijn tocht op de Sentiero della Pace nog maar sporadisch andere wandelaars. Ik voel me direct thuis in dit Parco Nazionale dello Stelvio, waar ik de gletsjers zie op de hellingen van de Monte Cevedale en de Gran Zebrú. Nog voordat ik de pas bij Rifugio Casati (3269 meter) bereik, tref ik de eerste overblijfselen van de Eerste Wereldoorlog: rollen verroest prikkeldraad liggen aan de rand van het sneeuwveld. Boven op de pas is het nog 20 minuten naar drie verlaten kanonnen. Ook de naam van de rifugio blijkt zijn oorsprong in de Eerste Wereldoorlog te hebben, want Gianni Casati was een gesneuvelde Italiaanse strijder. En zo sta ik niet alleen direct middenin een overweldigend landschap, ik sta ook midden in de geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog. Losstaande en onopvallende zaken die tijdens een normale wandeling aan me voorbijgaan – een hoopje oud ijzer, een uitgehouwen gat in een rotswand, de naam van een rifugio, de strategische betekenis van ‘een mooi uitzicht’ – worden nu opeens zichtbaar en vertellen een groter verhaal. Het zijn de schaduwen van wat zich hier in 1915-1918 heeft afgespeeld en het verrijkt het toch al zo imposante landschap.

Adamellogebergte (dag 4) Na een heerlijke nachtrust achter driedubbel glas in Rifugio Capanna Presena (2729 meter) bereik ik met een stevige klim Passo Maroccaro op 2927 meter, het portaal naar het Adamellogebergte en het gelijknamige nationaal park. Zodra ik de pas over ben, zie ik twee gletsjers aan de overzijde van de vallei, aan weerszijden van de 3554 meter hoge Adamello. Samen vormen ze het een-na-grootste gletsjerveld van Italië. In deze gletsjers groeven Italiaanse troepen gaten en tunnels om zich te verschansen. Een soldaat schreef daarover: “We liepen vijf uren door tunnels in de gletsjers om bij onze plek op 3500 meter te komen. Elke plek had ruimte voor 3-4 personen. We konden niet slapen van de kou, want we hadden maar één deken en één jas. En als we wel konden slapen, moesten we uitkijken niet dood te vriezen. Wat een gemene vijand is de kou.”

Een derde van de slachtoffers kwam om door lawines, een derde door kou- en hongergerelateerde omstandigheden en een derde door het vechten. In de winter van 1916-1917 sneeuwde het vijftig dagen aaneengesloten. 10.000 soldaten aan Italiaanse zijde sneuvelden door lawines en de kou. Geen wonder dus dat men in Italië deze oorlog tot op de dag van vandaag La guerra blanca, de witte oorlog, noemt.

Kleine Dolomieten (dag 14)

Valle dei Concei.

Op de top van Monte Zugna laat ik de zogenaamde Kopfstellung achter me en strekt zich een fantastische panorama voor me uit. Het weidse uitzicht op een komvormige vallei bestaat aan de ene kant voornamelijk uit donkergroene naaldbossen op steile hellingen. Recht voor me ligt een glooiend landschap met lichtgroene weides en aan de andere kant een kale grijs-bruine rotsberg die me aan de Dolomieten doet denken. Dat verband

Militaire begraafplaats San Valentino.

blijkt niet vreemd, want het gebied wordt ook wel de Kleine Dolomieten genoemd. Terwijl ik van het uitzicht sta te genieten, komt er een man met zijn fiets in de hand aanlopen. Een goed idee, gezien de steile smalle padjes met grote keien. Hij kent het gebied goed en legt in het Italiaans uit wat we voor ons zien en waar hij naartoe gaat. Wanneer ik zeg ik dat ik naar Rifugio Mario Fraccaroli onderweg ben, terwijl ik naar de donkergroene naaldbossen wijs, corrigeert hij mij, want Fraccaroli is rechts, boven op de Dolomietenachtige steile rotsberg. Ik weet niet of ik verheugd moet zijn (Wauw! Mag ik daarnaartoe vandaag? Dat wordt genieten!), of bevreesd (Poeh, moet ik daar nog helemaal naar toe vandaag?). Het wordt het eerste. De uren daarna verandert het uitzicht elke keer als ik weer een bocht omga en is het elke keer weer mooi, spectaculair, weids en indringend. De zon en wolken spelen een lichtspel op de verticale bruine rotsen en het groene glooiende landschap. Tussen de toppen door is op de achtergrond het vlakke pannenkoekenlandschap te zien. Ik stop, sta stil, houd mijn adem in en hoor ... niets ... Ik realiseer me dat ik onderdeel uitmaak van deze onmetelijke grootte.

Eenmaal bij Rifugio Mario Fraccaroli (2239 meter) is van stilte geen sprake meer. Op het terras zitten 20 wandelaars die aan het einde van de dag nog zullen afdalen naar hun auto’s, waardoor het in de hut ’s avonds rustig en gemoedelijk zal zijn. Hier hoor ik dat er per week gemiddeld één wandelaar langskomt die deze Sentiero della Pace loopt.

Eén groot mijnenveld (dag 15) Wanneer ik een dag later over de paden op de Pasubio wandel, probeer ik me voor te stellen hoe 100.000 militairen zich hebben gevestigd op deze bergketen van 10 kilometer lengte. Veel houten huisjes waren destijds provisorisch tegen de rotswanden bevestigd. Het gevecht had zich geconcentreerd rond twee tegenover elkaar liggende rotsen. Ze hadden de toepasselijke naam ‘Italiaanse en Oostenrijkse tanden’ meegekregen, die slechts door enkele tientallen meters werden gescheiden. Alle wegen, toevoerlijnen, kabelbanen, gangen, grotten en loopgraven werkten toe naar zo’n ‘tand’. Daar kwam alles samen en werd de vijand onder vuur genomen. Op 13 maart 1918 lieten de Oostenrijkers vijftig ton springstof ontploffen onder de Italiaanse tand, die ze via tunnels hadden weten te plaatsen. Ik zie losgeslagen rotsblokken liggen van wel 10 meter doorsnee. 600 Italianen stierven. Ze moeten hebben geweten welk lot hen te wachten stond, want ze konden het geluid horen van het boren van de

HOOGTELIJN 3-2018 |

42_HL0318_R39_Thema-Sentiero.indd 53

53

16-05-18 09:17

SWIFT ECO DRY 100% PFC-vrij

De Swift Eco Dry is het eerste PFC-vrije touw op de markt dat voldoet aan de UIAA-norm voor waterafstotende touwen. Zoals al onze touwen is dit touw ook bluesign® gecertificeerd. Meer duurzaamheid in een touw is niet mogelijk!

De EDELRID collectie is onder andere te verkrijgen via www.bever.nl

MFS®-VAKUUM-SYSTEM

COMFORT OP HET HOOGSTE NIVEAU

VAUDE_NL_SWIFT_210x135mm_JD_180509.indd 1

09.05.2018 14:11:19

MFS®-VAKUUM-SYSTEM SPEZIELLE POLSTERSCHÄUME SPECIALE SCHUIMVOERING Weiches geweven Manschettenpolster Zacht, schuimretikuliert bovenaan.

MFS®-VAKUUM-SCHAUM MFS® VACUÜMSCHUIM Exakte und druckfreie Anpassung an jede Fußform Drukverlagend, past zich perfect aan elke voet im Knöchel-, Manschetten und Laschenbereich. Bis aan; hetreichend. gebiedDer rond veter in denin Ballen Fuß de wirdenkels, weich aber enghaakjes umschlossen. en – oogjes, tot aan de bal van de voet.

De voet wordt zacht, maar strak omhuld.

RETIKULIERTERSCHUIM SCHAUM GEWEVEN bis in den Zehenbereich, garantiert eine perfekte Anzorgt voor een perfecte pasvorm tot aan passung. het gebied rond de tenen.

SPEZIELLE POLSTERSCHÄUME Weiches Manschettenpolster retikuliert

MFS®-VAKUUM-SCHAUM Exakte und druckfreie Anpassung an jede Fußform im Knöchel-, Manschetten und Laschenbereich. Bis in den Ballen reichend. Der Fuß wird weich aber eng umschlossen.

Vakuum Lady Ultra

Vakuum Men Ultra

mei_Anz_VakuumMen_Hoogte_210x135_MAI14.indd 1

54_edel-meindl.indd 54

RETIKULIERTER SCHAUM bis in den Zehenbereich, garantiert eine perfekte Anpassung.

www.meindl.de

15.05.14 11:01

16-05-18 10:13

THEMA

ZOMER

Foto links Loopgraaf Nagià Grom. Foto rechts Begraafplaats vlakbij Rifugio Malga Zugna.

tunnels, maar ze mochten hun stellingen niet verlaten. Die wrede oorlogsdaden bleken wederzijds, getuige wat een Italiaanse soldaat schreef: “De Oostenrijkers kwamen in grote groepen onze kant op, aangevoerd door een vlaggendrager. Onze kanonnen die zich tot dan toe stil hadden gehouden, openden het vuur. Het werd een massagraf. Op sommige plekken lagen de lijken anderhalve meter hoog. De Oostenrijkse commandant vroeg om twaalf uur wapenstilstand om de doden te begraven. Onze commandant weigerde.”

Ik kijk rond over het glooiende groen-bruine landschap dat honderd jaar geleden één groot mijnenveld is geweest. Ik krijg kippenvel en weet niet of het komt door de indrukwekkende natuur of het besef hoe wreed de geschiedenis kan zijn.

Stad van ijs (dag 23) Bij het ontbijt kijk ik nog eens naar de zes grote foto’s die in de Rifugio Passo Le Selle (2529 meter) hangen. Een foto uit 1915 toont Oostenrijkse artillerie en hoe een paar eenvoudige tentjes boven op de graat waren geplaatst. Naarmate de oorlog vorderde, werden de tentjes vervangen door steeds robuustere houten huisjes, die als een soort voortent tegen de berg aan stonden geplakt. Op het terras laat ik het indrukwekkende panorama over de valleien nogmaals op me inwerken, nu met het rood-oranje

licht van de opkomende zon. Eenmaal vertrokken, volgen andere hoogtepunten zich in grote snelheid op. Eerst de mooie San Nicolóvallei: een mooie lichtgroene kom, die aan alle kanten op de achtergrond wordt versierd met de lichtgrijze rotsen van de berggroepen die de Dolomieten rijk is. Even later kijk ik op de zuidzijde van de imposante Marmolada, koningin van de Dolomieten.

Vanwege haar strategische rol werd fel gestreden om de hoge toppen op deze berg. Maar ook de gletsjer aan de noordzijde was in gebruik. Oostenrijk-Hongarije bouwde een ‘stad van ijs’, omdat die onzichtbaar en onaantastbaar was voor Italiaans artillerie en geweervuur. Een labyrint van tunnels verbond vijf clusters van gebouwen. Sommige van deze gebouwen bevonden zich onder 60 meter glaciaal ijs. IJstunnels leidden soldaten naar plekken waar men vanuit verborgen poorten de vijand beschoot.

Nu de gletsjer zich terugtrekt, geeft het als een soort tijdcapsule haar geheimen langzaam prijs. In 2010 kwam zo een dode soldaat onder het ijs vandaan.

De officiële route van de Sentiero della Pace eindigt met het beklimmen van de Marmolada. Het ontbreken van klettersteig en stijgijzers maken dat ik voor een ander slotakkoord kies: bij Rifugio Passo San Nicolò (2340 meter) daal ik af naar Pozza di Fassa (1320 meter). Maar het allerlaatste hoogtepunt beleef ik boven op het ‘bergje’ Sas de Porcel (2490 meter). Ik heb daar 360-graden-uitzicht op de berggroepen Rosengarten, Langkofel, Sella, Marmolada, Civetta, Pala, Latemar. Zo ver het oog reikt ongerepte natuur. Maar ik heb nu geleerd dat het niet wil zeggen dat dit landschap altijd zo ongerept is geweest. Deze sentiero heeft me laten zien hoe een klein detail in het landschap een honderd jaar oude echo kan zijn van een historische gebeurtenis.

Hoe hoogtepunten in het landschap kunnen samenvallen met dieptepunten in onze geschiedenis.

De Sentiero della Pace zelf lopen

De Sentiero della Pace verbindt van west naar oost het Ortlergebergte via het Gardameer met de Marmolada in de Dolomieten. Het volgt daarmee het Italiaanse front tijdens de Eerste Wereldoorlog. Vanaf de Passo Tonale wordt de route op wegwijzers aangegeven met vredesduiven en is dan ongeveer 500 kilometer lang.

Een goede bron voor aanvullende informatie is trentinograndeguerra.it.

De routebeschrijving op deze site gaat uit van 28 wandeldagen. De auteur van dit artikel combineerde enkele etappes en liep de tocht in 24 dagen, inclusief twee extra wandeldagen tussen het Martelltal en de Passo Tonale. Je kunt de wandeling ook in meerdere delen lopen. Je kunt meestal overnachten in hutten (rifugio’s), waar je als NKBV-lid korting krijgt. Elke paar dagen kom je in een plaats waar je ook in pensions kunt overnachten.

HOOGTELIJN 3-2018 |

42_HL0318_R39_Thema-Sentiero.indd 55

55

16-05-18 09:17

Zelfstandig klimmen na de C3-cursus

‘Omdraaien doen we samen’

Vlak voor het kleine zadel van de Zinalrothorn zeker ik mijn klimmaat door het laatste stukje couloir omhoog. Nog voor hij bij mij is aangekomen, moet ik hem teleurstellen. We gaan vandaag de top niet halen. De wind raast door het zadel en vlak boven mijn hoofd striemt de sneeuw horizontaal tegen de rotsen. Het laatste stukje technisch rotsklimmen naar de top ziet eruit als de Eiger Noordwand.

Tekst Hilco Boerlage Beeld Guus van der Aa en Hilco Boerlage

M

et grote ogen kijkt Guus me aan. Zo makkelijk geeft hij zich niet gewonnen; een beetje kou kunnen we toch wel hebben? Samen besluiten we dat hij een kijkje gaat nemen bij de instap van de rotsen. Nog geen minuut later staat hij verkleumd en met stijfwit bevroren handschoenen weer naast me. We gaan terug.

Wennen en acclimatiseren Zes weken geleden ontmoeten we elkaar voor het eerst. Ik loop het station van Visp uit met een 30 kilo zware duffelbag waaruit

de punt van mijn pickel steekt. Guus staat te wachten voor zijn witte, 20 jaar oude Volkswagen Caddy. Onwennig vraagt hij hoe mijn reis was. “Goed”, antwoord ik. “Sta je al lang te wachten?”

“Even”, antwoordt hij. “Niet zo lang.” Dan gaan we op weg.

Eigenlijk weet ik helemaal niets van Guus. Vijf minuten geleden wist ik niet eens hoe hij eruit zag. Of hij dun of dik was. Of lang of klein. Natuurlijk hebben we de belangrijke dingen besproken. Ik weet dat hij en ik vergelijkbare alpiene ervaring hebben, dat hij op 6c-niveau sportklimt en dat hij ook buiten multipitchervaring heeft. En ik weet dat hij zelfstandig alpiene tochten wil maken.

Terwijl we langzaam door de haarspeldbochten naar Saas Grund slalommen, stellen we het echte kennismaken nog langer uit.

Ons gesprek gaat alleen over onze plannen. De komende twee weken willen we samen zo veel mogelijk tochten maken. Althans, als we elkaar vertrouwen. Daarom besluiten we dat de eerste tochten gemakkelijk en met veel rotsklimmen moeten zijn. Op deze manier krijgen we binnen een vertrouwde setting een beeld van elkaars beheersing van touwtechnieken en kan ik ondertussen acclimatiseren. Belangrijker nog, tijdens deze tochten gaan we kijken of er een klik is. Als deze er niet is, of als een van ons

56 | HOOGTELIJN 3-2018

34_HL0318_R35_Thema-C3.indd 56

16-05-18 09:18

THEMA

ZOMER

Hilco en Guus op de top van de Rimpfischhorn.

techniek en touwbeheersing niet echt voor elkaar onderdoen.

Ik klim iets beter op rots en Guus iets makkelijker op ijs. Ik focus iets meer op efficiëntie en planning en Guus heeft een betere conditie. Belangrijker: we hebben een duidelijke klik. Bij ons is het humor wanneer mogelijk en een serieuze houding wanneer nodig. Allebei waarderen we een open en eerlijke communicatie, die op momenten behoorlijk confronterend kan zijn.

De eerste echt berg: de Rimpfischhorn Vandaag staat onze eerste echte berg op het programma, de 4199 meter hoge Rimpfischhorn. Het gidsje geeft een gradatie van PD+ met een duur van tien tot twaalf uur. Het grootste deel van de tocht moeten we tempo maken op de gletsjer. De laatste 200 meter bestaat uit een 50 meter lang sneeuwcouloir en daarboven is het rotsklimmen tot de tweede graad. Inmiddels zijn we goed op elkaar ingespeeld en dus lopen we om half vier ’s ochtends gemoedelijk de rotspartij onder de Britannia Hütte af richting de gletsjer.

Inmiddels zijn we geen vreemden meer en goed op elkaar ingespeeld tweeën niet tevreden is met het niveau van de ander, zullen we besluiten om niet verder te gaan.

Eerste tocht: Stellihorn Wanneer we Saas Grund inrijden, hebben we de knoop doorgehakt over de eerste tocht. Het wordt de Stellihorn, 3410 meter met bivak op 2700 meter, en naar blijkt een echte aanrader.

Tijdens de aanloop tot het bivak hebben we eindelijk tijd voor een goed gesprek en leren we elkaar langzaam beter kennen.

Ik ontdek dat Guus een zzp’er uit Brabant is, die dit jaar drie maanden in de bergen doorbrengt om zo veel mogelijk te klimmen.

Daarom heeft hij via het forum van de NKBV een oproep geplaatst voor klimpartners. Ik vertel Guus dat ik dit jaar in Frankrijk woon, ook zo veel mogelijk probeer te klimmen en daarom heb gereageerd op zijn oproep. Als we eenmaal naast elkaar liggen in ons piepkleine expeditietentje en de zon onder zien gaan op de bergen en gletsjers aan de overkant van de vallei, zijn we geen vreemden meer.

Na de Stellihorn maken we nog een aantal gemakkelijke tochten.

Tijdens deze beklimmingen komen we erachter dat we qua

Na een eerste gletsjer en puinveld komen we, nog steeds in het donker, in een gletsjergebied met veel forse spleten. Gelukkig ligt hier weinig sneeuw en zijn de meeste spleten goed zichtbaar.

Wel is het lastig navigeren langs deze soms metersbrede spleten en moeten we meermaals een behoorlijk stuk teruglopen om een nieuwe ingang in het doolhof te vinden.

Als de zon opkomt, hebben we het lastigste stuk van de gletsjer gehad en begint een lang stuk gletsjerstampen. De komende uren zullen we met wisselende stijgingspercentages vooral meters in de sneeuw afleggen. Het waait hard en we lopen zo’n vijftien meter uit elkaar aan touw, dus ik ben vooral op mijn eigen gedachten aangewezen. Ik denk terug aan een gesprek dat ik gisteren met Guus had. Hij vroeg mij uit het niets waarom ik eigenlijk zo graag zelfstandig de bergen in wil. “Waarom jij?” ketste ik de vraag terug. “Dat is een lastige vraag”, gaf hij als antwoord, “Dat vond ik dus ook.” Als we verder praten over onze dromen en ambities, blijkt dat ons antwoord eigenlijk hetzelfde is: we vinden in dit harde, ruwe en soms gevaarlijke terrein een omgeving die ons uitdaagt om zowel fysiek als mentaal een 100 procent-inspanning te leveren. Meer dan een sport is alpinisme

HOOGTELIJN 3-2018 |

34_HL0318_R35_Thema-C3.indd 57

57

16-05-18 09:19

Nazomerse taferelen bij de Rothornhütte.

Zekeren op de Zinalrothorn.

een passie die om volledige inzet vraagt. Een uitdaging die je verder weinig vindt. Qua inzet misschien alleen vergelijkbaar met zeezeilen.

Ik schrik op uit mijn overpeinzingen als mijn been door een sneeuwbrug zakt. Guus stopt, draait zich om en schreeuwt of ik hulp nodig heb. Ik gebaar dat alles oké is en trek mezelf uit het gat. De rest van de tocht gaat zonder problemen en na een tocht van twaalf uur staan we na te genieten in de lift omlaag.

Plannen kunnen veranderen De afgelopen dagen heeft het fors geregend in het dal. Om onszelf gemotiveerd te houden, hebben we een mooie route uitgezocht voor als het weer beter wordt. Een mooie lange graat die lokaal bekend staat als de Nadelgrat. Tijdens het slechte weer is dit vooruitzicht ons lichtpunt geweest en ondertussen zijn we helemaal psyched over de route.

in de afgelopen twee weken is er een duidelijke rolverdeling ontstaan Nu het eindelijk zover is en de komende dagen beter weer op het menu staat, bel ik ’s morgens met de hut om te reserveren en om de laatste update over de condities van de route te vragen. Prompt krijg ik te horen dat de route die wij voor ogen hebben nu zeer gevaarlijk is. Veel steenslag in het couloir. Geen berggids gaat op dit moment omhoog via deze route.

Onze ‘psych’ slaat ter plekke om in verslagenheid. Morgenmiddag moet ik de trein naar huis halen en dankzij het laatste dagje goed weer zou dit onze perfecte afsluiter worden. Gelukkig lukt het ons om de teleurstelling om te zetten in een zoektocht naar een nieuw doel. Dit doel blijkt snel gevonden: de Lenzspitze-Nadelhorn traverse. Hoewel deze route gewaardeerd wordt als AD+ lijkt het

Bivak bij de Stellihorn.

erop dat de moeilijkheid vooral in de stukken rotsklimmen zit. Tot nu toe hebben we gemerkt dat secties rotsklimmen ons redelijk makkelijk afgaan, dus we verwachten dat dit voor ons haalbaar is.

Snel pakken we onze tassen opnieuw in. IJsbijlen kunnen thuis blijven, we nemen iets meer rotsgear mee.

Team De volgende dag klimmen we een prachtige route. Tijdens de klim valt het me op hoe wij gegroeid zijn tot een soepel handelend touwteam. We bespreken alle belangrijke beslissingen on the go en zijn er niet veel tijd aan kwijt. Ook is in de afgelopen twee weken een duidelijke rolverdeling ontstaan. Ik klim de meeste pitches op rots voor, Guus loopt voorop tijdens de aanloop en in de sneeuw- en ijssecties. Ik meld ons aan in de hutten, Guus overtuigt na de tocht de restauranthouder op de camping om ons melk en eieren te verkopen voor pannenkoeken. Allebei voelen we ons 100 procent verantwoordelijk.

Nog veel leren Na een aantal weken onderbreking staan als afsluiter van het zomerseizoen nog twee weken met Guus in de Alpen op de agenda.

Inmiddels is het eind augustus en beginnen de huttenwaarden al aan sluiten te denken. Het weer is duidelijk wisselvalliger.

Sneeuw valt vaker en blijft langer liggen. De wind is kouder en de zon verwarmt minder. Kortom, het zomerseizoen loopt op haar einde.

We trappen af met de noordelijke westpilaar van de Alphubel. Een lange graatklim op gneiss. Te lang voor ons, blijkt als we 100 meter voor de top omdraaien omdat de gletsjer voor de afdaling anders te lang in de zon heeft gelegen. We zijn dus niet snel genoeg.

Vermoedelijk heeft het gewicht van onze rugzakken hieraan bijgedragen. Onderweg naar beneden realiseren we ons dat we veel te veel spullen hebben meegenomen. Het toppunt hiervan is het 600 pagina’s dikke boek dat Guus in de hut uit zijn rugzak toverde... Leermoment!

58 | HOOGTELIJN 3-2018

34_HL0318_R35_Thema-C3.indd 58

16-05-18 09:19

THEMA

ZOMER

Zelfstandigheid en hutten

Reserveer een hut door één of twee dagen vooraf te bellen. Voor populaire hutten zoals de Hörnlihütte van de Matterhorn gelden aparte regels en moet je soms maanden vooruit reserveren. Bekijk hiervoor vooraf de website van de hut.

Guus op de top van de Lenzspitze.

Moet je avondeten/ontbijten in de hut?

Nee, je kunt je eigen eten meenemen. Vaak kun je warm water bestellen voor een instantmaaltijd.

Binnen koken is meestal niet toegestaan.

Hoe laat sta je op?

Vaak heeft de hut een standaardtijd per route.

Hiervan kun je meestal wel afwijken, maar regel dan dat je ontbijt op tijd klaarstaat.

Hoe controleer je de condities en het weer?

Bel met de lokale gidsenpost voor je aan de tocht begint. Ga niet alleen uit van informatie in de hut.

Soms is deze heel goed, maar soms weet de huttenwaard helemaal niets van je route.

Moet je een onbemande hut of bivak reserveren?

Niet altijd. Bel met de hut waar het bivak bij hoort om dit te bespreken. Ga niet zomaar op pad; de kans bestaat dat de hut of het bivak vol zit en je geen slaapplek hebt.

Terug bij de tent overdenken we onze bepakking. Wat gaat mee, wat laten we in de auto achter. Wat kunnen we delen en waarvan hebben we meerdere nodig. Ook overdenken we onze tactiek. Tot nu toe liepen we bijna de hele graat gezekerd op cammetjes of schlinges. Kunnen we snelheid winnen door ongezekerd te lopen op de makkelijker stukken? In deze discussie blijkt Guus sneller voor ongezekerd te kiezen. Ik loop liever iets te veilig. Daarom besluiten we dat de leadklimmer (vaak ben ik dat) beslist wanneer ‘pro’ wordt geplaatst. Weer een leermoment!

Omdraaien Uiteindelijk zullen we nog een aantal tochten beginnen, maar niet afmaken. De Schaligraat van de Weisshorn (condities niet goed), de Zinalrothorn (condities ook niet goed) en uiteindelijk de normaalroute van de Weisshorn, waar ik op 4000 meter vol schuldgevoel Guus vertel dat ik niet verder kan. Na 10.000 hoogtemeters in vijf

dagen en een bijzonder slechte nacht in de hut merk ik dat ik niet de concentratie op kan brengen die ik nodig vind op deze tocht.

Guus kijkt me twee seconden aan en zegt dan: “Het zit erop. We gaan terug.” Ik probeer me nog te verontschuldigen met een zwakke “Sorry man”, maar Guus wil hier niets van weten. “We klimmen als team en als we omdraaien, doen we dat altijd samen.”

Met of zonder gids Terugblikkend op het afgelopen jaar is mij het meest bijgebleven hoe ontzettend groot het verschil is tussen de tochten die ik met een gids heb gemaakt en onze zelfstandige tochten. Ik sta qua houding heel anders in een tocht met gids en merk dat ik een heel ander focusniveau heb als alles op mij en mijn klimmaat aankomt.

Als we zelf alle beslissingen moeten nemen. En juist deze vorm van totale zelfstandigheid maakt zelfstandig alpinisme voor ons zo ontzettend mooi.

Zelfstandige ervaring Voor wie ook voor het eerst zelfstandig alpien terrein in wil, zette de auteur van dit stuk, Hilco Boerlage, leerpunten op een rij die voor hem en Guus nieuw waren en jou ook kunnen helpen.

Route zoeken is moeilijk

Als ik achter een gids aan loop, vind ik vaak dat we een logische route lopen. Maar als je zonder gids loopt en ook geen sporen kunt volgen, wordt het routezoeken een heel ander verhaal. Een kaart alleen is dan niet voldoende. Wij maakten gebruik van extra topo’s en gidsjes die wij in plaatselijke sportzaken kochten of in hutten inkeken. Zelfs met al deze informatie kan het heel veel tijd kosten om de route te vinden als je niet de ervaring van een gids hebt. Wij waren hierdoor op sommige routes wel twee uur extra kwijt.

Ervaring met touwtechnieken is erg handig

Door veel ervaring met sportklimmen en multipitchklimmen in rotsen zijn wij beiden erg zeker van onze touwtechnieken. Hierdoor hebben wij vertrouwen in elkaars kunnen. Dit was voor ons bijzonder belangrijk. Vaak sta je een touwlengte uit elkaar en kun je elkaars werk niet controleren.

Dan moet je dus volledig zeker zijn van je eigen knopen en technieken, maar moet je er op kunnen vertrouwen dat de andere kant van het touw, die je niet kunt zien, ook goed wordt behandeld.

Fit zijn maakt een tocht prettig

Soms pakte een tocht anders uit dan verwacht en moesten we een stuk langer en verder lopen. Of was het terrein pittiger dan we hadden gedacht.

Een goede conditie heeft er voor ons voor gezorgd

dat ook een dag van 16 uur nog steeds een leuke ervaring was. Daarbij vind ik het van levensbelang mijn grenzen te kennen. Zonder gids is er niemand die voorkomt dat je door vermoeidheid cruciale fouten maakt.

C1-, C2- en C3-cursus

Wij hebben allebei een C1-, C2- en C3-cursus gevolgd via de NKBV (Bergsportreizen.nl). Tijdens deze cursussen leer je vooral veiligheid in alpien terrein. Maar de luxe van een gids zorgt er toch voor dat je een hoop zaken niet leert. Ik zou nooit op pad gaan met iemand die de technieken die je in deze cursussen leert niet beheerst en raad iedereen die alpiene ambities heeft aan om deze te volgen. Maar begin hierna klein. Er is nog veel te leren…

HOOGTELIJN 3-2018 |

34_HL0318_R35_Thema-C3.indd 59

59

16-05-18 09:19

Ruig

Het mooiste van de Sellrainer Hüttenrunde

Er zijn van die routes die je naar believen kunt inkorten. Zoals de zevendaagse Sellrainer Hüttenrunde, in een van de ruigste dalen van Tirol. Lex van den Bosch wandelde de mooiste drie dagen en pakte en passant een drieduizender mee.

Tirol Tekst en beeld Lex van den Bosch

Foto’s, van boven naar beneden Beklimming van de Zischenscharte, het Westfalenhaus vroeg in de ochtend, het tekenen van het Gipfelbuch op de top van de Schöntalspitze, en hutbeheerder Ingrid van de Pforzheimer Hütte bij haar Nepalese, op yakmest gestookte kachel.

Foto rechts De laatste paar honderd meter in het Längental. Het Westfalenhaus hebben we dan al een tijd in het vizier.

60 | HOOGTELIJN 3-2018

58_HL0318_R391_Huttentocht Sellrain.indd 60

16-05-18 09:20

THEMA

ZOMER

T

e steil voor landbouw en te lawinegevaarlijk voor massatoerisme: in het Sellraintal heeft de mens maar mondjesmaat voet aan de grond gekregen. En dat terwijl de nauwe toegang tot het onherbergzame dal op een steenworp afstand van Innsbruck ligt, nota bene de hoofdstad van Tirol. Economisch is er zo weinig met het Sellraintal te beginnen, dat de Oostenrijkse Bergsportvereniging het hele dal heeft kunnen uitroepen tot Bergsteigerdorf, een titel die normaal gesproken alleen is weggelegd voor dorpen, inmiddels zo’n twintig in Oostenrijk.

In het kort zijn het bergdorpen in natuurgebieden waar je buiten het massatoerisme om bergsporten kunt beoefenen, dwars door de seizoenen heen.

Goede infrastructuur Net als in veel andere dalen in Oostenrijk is de infrastructuur in en rond het Sellraintal grotendeels aangelegd in de tijd dat het land een politieke eenheid met Duitsland vormde. En dat is nog altijd te zien aan de huttennamen; de Potsdamer Hütte, de Pforzheimer Hütte, het Westfalenhaus, allemaal verwijzen ze naar namen van Duitse steden en afdelingen van de Deutscher Alpenverein (DAV). Héél veel moeite hoefden de Sellrainers dus niet te doen toen ze besloten een zevendaagse huttentocht, de Sellrainer Hüttenrunde, in het leven te roepen. Het mooiste en ruigste deel van de route gaat via het Westfalenhaus naar de Pforzheimer Hütte, een traject waarbij je de 2900 meter hoge Zischenscharte over gaat, en en passant nog even de Schöntalspitze kunt meepakken, een bescheiden drieduizender.

Door het Schutzwald Wanneer we ons op een mooie nazomerdag in september door een taxi vanuit Innsbruck laten afzetten in Praxmar, een gehucht aan het einde van het Lüsenstal (een zijdal van het Sellraintal), is het Westfalenhaus (2273 meter) maar een paar uur lopen. Het pad leidt ons meteen in een donker fijnsparrenbos. Het is een zogenaamd Schutzwald, een beschermend bos dat de spaarzame bebouwing beneden in het dal moet behoeden voor lawines vanaf de steile helling. Rond de 2100-meter-hoogtelijn wordt het lichter om ons heen en komen we terecht in een meer open vegetatie met vrijstaande alpendennen. We zijn de boomgrens

zo’n beetje voorbij als het pad ons het Längental in dwingt, een nauw zijdal dat ons bij het Westfalenhaus moet brengen, onze eerste overnachtingsplek. De schaduw van de berg is al over de hut gevallen als we aanschuiven in de Gaststube voor een groot glas bier.

Spitze!

In een straf tempo zetten we de volgende morgen koers naar de Zischenscharte, de ruim 2900 meter hoge pas die we over moeten om bij de Pforzheimer Hütte te komen. Eerst via een makkelijk te volgen pad, later via een steil oplopend puinveld. Eenmaal boven zien we twee rotsachtige topjes boven ons uit torenen. De rechter, de Schöntalspitze (3008 meter), zullen we beklimmen. Na een drinkpauze klimmen we de 70 hoogtemeters naar het kruis, via een blokkige route met een paar steile stukjes. En daar staan we dan, op het hoogste punt van de hele Sellrainer Hüttenrunde. Spitze!

Vaste grond Behoedzaam dalen we af, terug naar de pas. Daar helpt een staalkabel ons op de eerste meters naar beneden. Daarna moet je zelf je weg maar zien te vinden over de met stenen bedekte gletsjerrestanten. Pas honderden meters lager krijgen we weer vaste grond onder de voeten. Na een vrij lange afdaling langs wat puinvelden en een paar fraaie bergmeertjes bereiken we de Pforzheimer Hütte, waar we meteen maar op het terras plaatsnemen voor een late lunch.

Rasta in een dirndl Beheerder Ingrid, een vrouw met dirndl en dreadlocks, heeft de hut al elf jaar onder haar hoede. Ze blijkt een sterke band met Nepal te hebben. Niet alleen financiert ze samen met haar zus een peuter- en kleuterschooltje in het arme land in de Himalaya, ze was ook betrokken bij een project om op yakmest gestookte Nepalese verbrandingskachels efficiënter te laten werken in het hooggebergte. Ingrid is kordaat en idealistisch tegelijk; ze is een rasta in een dirndl. In de avond maken we kennis met haar kookkunsten: gebraden varkensvlees in een pannetje, met knapperige groenten en aardappelen. Heerlijk! Al helemaal na een tocht door de ruige bergen.

Sellrainer Hüttenrunde De 84 kilometer lange Sellrainer Hüttenrunde is een route van zeven dagen, waarvan je natuurlijk ook een deel kunt lopen. Het spectaculairste stuk over de Zischenscharte is in dit artikel beschreven. Wij begonnen in Praxmar, maar je kunt voor een langere eerste dag ook beginnen in de Potsdamer Hütte, wat ook een prima hut is. Dan loop je de volledige etappe 2 (16 kilometer) van de Sellrainer Hüttenrunde naar het Westfalenhaus en ga je onderweg over de Roter Kogel (2832 meter). Etappe 3 gaat vervolgens naar de Pforzheimer Hütte, een leuke hut om te verblijven. Afstand: 7 kilometer met een 2900 meter hoge pas en een facultatief topje. Je kunt eventueel dezelfde dag nog

doorlopen naar het dal, maar dat is wel wat krap als je ook de Schöntalspitze wilt doen.

Vervoer

Voor het vervoer kun je gebruikmaken van taxitransfers of de bus vanuit Innsbruck naar Gries en Praxmar (Regiobus Sellraintal, Buslinie 4166). Met deze bus kun je ook naar Sellrain-dorp reizen om naar de Potsdamer Hütte te lopen als je etappe 2 volledig wilt lopen (10 kilometer omhoog over makkelijk terrein).

De Hüttenrunde online

De volledige Sellrainer Hüttenrunde is beschreven op innsbruck.info en het

makkelijkst te vinden door ‘Sellrainer Hüttenrunde’ in het zoekvenster in te tikken. Je vindt dan afstanden, hoogteprofielen en informatie over de hutten die je onderweg aandoet. Op deze site zijn ook gps-tracks te downloaden.

Tip: zet de taal op Duits, dan krijg je veel meer tekstinformatie.

Kaartmateriaal

• Alpenvereinskarten, 1:25.000, Blatt 31/5 Innsbruck en 31/2 Stubaier Alpen/Sellrain.

• Freytag & Berndt, 1:50.000, WK 241 Innsbruck-Stubai-Sellrain-Brenner en WK 251 Ötztal-Pitztal-Kaunertal-Wildspitze.

HOOGTELIJN 3-2018 |

58_HL0318_R391_Huttentocht Sellrain.indd 61

61

16-05-18 09:20

Klimmer, ski- en berggids Roeland van Oss

‘Een goede

klimmer ’ top niet

haalt vaak de

Vanuit het stille café in het oude stadscentrum van Chamonix is door de ruiten een grijze lucht te zien. Sneeuw dwarrelt naar beneden; de toppen van de bergen – overal om ons heen – zijn verborgen in de mist. Een goede dag om te rusten. Ook op zijn rustdag draagt hij sportieve kleding: een capuchontrui met het merk van een zijn sponsors voorop, een outdoorbroek, stevige schoenen. Morgen zal hij klanten mee uit skiën nemen, de dag erop staat er ijsklimmen op het programma, daarna wacht er een werkweek in Davos. “Dan ben ik één dag thuis en dan een week in berghutten.”

Tekst Roanne van Voorst Beeld Thomas Bekker

R

oeland van Oss – lang postuur, 39 jaar oud, vrolijke, open blik – heeft een drukbezette agenda door de verschillende banen die hij combineert: allereerst is hij professioneel bergbeklimmer. Hij heeft verschillende grote routes op zijn naam staan, zowel in de Alpen als buiten Europa – Peru, Rusland, Alaska, Nepal. Daarnaast is hij een van de weinige Nederlandse gediplomeerde berg- en skigidsen.

Zijn basis is dit stadje in Frankrijk, gelegen aan de voet van de Mont Blanc. Hiervandaan gidst hij het hele jaar door groepen door de Alpen en ver daarbuiten, op ski’s, te voet en aan touw.

Is hij niet in de bergen, dan geeft hij lezingen over zijn werk.

Of hij werkt aan zijn documentaire; die moet een tegengeluid bieden voor de vele sensationele krantenkoppen over ongelukken

in de bergen. Hij maakt zijn film niet om meer klanten te werven, benadrukt hij, hij heeft werk genoeg, voor deze zomer is hij al bijna volgeboekt. Nee, met zijn film beoogt Van Oss een ander doel: hoewel hij zich ervan bewust is dat de bergsport gevaarlijk kán zijn, gelooft hij dat het in de bergen lang niet zo gevaarlijk is als de media het soms doen overkomen. En die boodschap moet verspreid worden.

Gevaar Het onderwerp gaat hem duidelijk aan het hart, loopt als een rode draad door ons gesprek. Hij laveert daarin tussen twee standpunten, die allebei evenzeer ‘waar’ voor hem lijken te zijn: enerzijds is er de erkenning van het gevaar dat aan de

62 | HOOGTELIJN 3-2018

62_HL0318_R40_Interview.indd 62

16-05-18 09:21

HOOGTELIJN 3-2018 |

62_HL0318_R40_Interview.indd 63

63

16-05-18 09:21

toppoging. Dat zijn geen alpiene klimmers. Die lopen achter een gids aan, maar weten niet hoe je moet overleven op die enorme hoogte.” Hij zet zijn glas groene thee neer, staat van tafel op om een tafereel uit te beelden dat hij niet al te lang geleden in een basiskamp zag: een vrouwelijke klimmer die zich letterlijk liet aankleden door haar gids, omdat ze zelf duidelijk niet wist hoe dat moest. Armen gespreid – de gids deed haar de gordel om. Voeten een voor een omhoog – de gids bond zijn klant de stijgijzers om.

Zo afhankelijk van een gids is een klant niet vaak, geeft Roeland toe, maar het voorbeeld geeft wel aan wie er zoal op de beroemde bergtoppen rondlopen. Hij gaat weer zitten, beide handen om het theeglas. “En de bergsport krijgt de schuld. De bergen krijgen de schuld.” Het theeglas gaat weer neer. “Misschien moet dat wel mijn volgende film worden. Met een cameraman naar een achtduizender. Laten zien dat er tussen die vele klimmers veel relatief beginnende klimmers zijn.”

Verkeerd beeld Is die onervarenheid niet allang bekend? Hij trekt een vertwijfeld gezicht, schudt zijn hoofd. “Onder klimmers wel, maar onder het grote publiek niet. Het stoort me al jaren dat telkens als er een dode valt, er in kranten wordt geschreven dat zo iemand stierf ondanks zijn bergervaring. Terwijl: als je de naam van de overledene even zou intikken op Google, je al snel te weten zou komen dat hij dus helemaal niet zoveel ervaring had. Dat hij bijvoorbeeld nog nooit zo hoog is geweest, of überhaupt weinig heeft geklommen, of niet is getraind om ingewikkelde, zelfstandige beslissingen te nemen in de bergen. Maar helaas nemen de meeste journalisten die moeite niet.”

bergsport kleeft, anderzijds de overtuiging dat het risico om te overlijden in de bergen buitenproportioneel wordt uitvergroot in populaire media.

Eerst dat eerste perspectief maar: de gevaren. Want ja, natuurlijk weet hij dat het gevaarlijk is om op duizenden meters hoogte te klimmen, of om een technisch ingewikkelde alpiene beklimming te doen. “Maar hoe gevaarlijk het is, hangt enorm af van je ervaring.

Er vallen bijvoorbeeld veel doden op Mount Everest, maar ik durf te zeggen dat het gros van de mensen die de beklimming daar doen, gewoon niet ervaren genoeg is voor een verantwoorde

Hij neemt die moeite wel. Omdat hij wil weten wat er in de bergen gebeurt, vanuit zijn rol als berggids, als klimmer en als mens. En dus kruipt hij na het lezen over bergongevallen achter de computer. Misschien doen andere klimmers hetzelfde, oppert hij, maar schijnbaar is er bijna niemand die na zulke drama’s tegen journalisten durft te zeggen dat een ongeval misschien wel grotendeels te wijten was aan iemands eigen, gebrekkige vaardigheden. Roeland haalt zijn schouders op: “Over de doden niets dan goeds, zoiets zal er wel achter zitten. En met het oog op de verdrietige achtergeblevenen is dat begrijpelijk, maar de keerzijde van die houding is dat er in de publieke opinie een beeld ontstaat van de bergen als levensgevaarlijk, en van professionele bergbeklimmers als adrenalinejunkies.” En dat beeld klopt pertinent niet, vindt hij. “Voor onervaren klimmers is een expeditie inderdaad levensgevaarlijk. Maar ga ik, of een andere geoefende alpinist de bergen in, dan is dat risico al veel kleiner.”

Hij maakt de vergelijking met een operatie. Zijn hand maakt een snijdende beweging – op tafel ligt een onzichtbare buik die met de haal van een mesje wordt opengehaald. “Voor mij is opereren ingewikkeld en daarmee risicovol. Ik heb geen idee wat ik moet doen, zeker niet als er iets mis gaat. Maar voor iemand die hiervoor heeft gestudeerd, hier jaren voor oefende, is het risico dat er iets fout gaat, al veel minder groot.

Daarbij: als er desondanks iets misgaat, kent een arts technieken die hij kan gebruiken om die problemen op te lossen. Net zoals ik die heb in de bergen.”

64 | HOOGTELIJN 3-2018

62_HL0318_R40_Interview.indd 64

16-05-18 09:22

Wie is Roeland van Oss? Restrisico En toch kunnen er altijd dingen fout gaan, ook voor professionals.

“Er is altijd restrisico aanwezig; rotsval, plotseling omslaand weer. Of ijs, dat loskomt.” Dat laatste gebeurde hem in 2016 in Nepal, bij de beklimming van de 1400 meter hoge noordwand van de in totaal 6440 meter hoge Cholatse. Tweehonderd meter voor de top haakte hij zijn ijsbijlen in stevig uitziende sneeuw en maakte vervolgens een val van ruim vijftig meter.

Hij brak een wervel, kneusde en brak verschillende ribben, en liep heel veel blauwe plekken op. “Mijn klimpartner en ik moesten samen naar beneden zien te komen. Dat ging moeizaam, 23 uur later werden we pas door een helikopter gered. Maar het is natuurlijk eigenlijk ongelooflijk dat ik er zo goed vanaf ben gekomen”, zegt hij.

Naast fysieke ongemakken hield hij er ook wat angst aan over.

“Bij de eerste beklimmingen die ik deed na mijn ongeluk was ik onzekerder dan anders. Het hielp me dat ik een tijd geleden met Ueli Steck kon spreken over het ongeval. Dat was hier in Chamonix, niet lang voor zijn dood. Ueli had dezelfde berg drie keer beklommen en beaamde wat ik al dacht, maar toen nog niet zeker wist: dat ik geen fout had gemaakt in mijn klimmen, dat dit een ongeluk was waar ik eigenlijk niks aan had kunnen doen. Het was pech.”

Dat bevestigde wat hij ergens natuurlijk allang wist: hij is een kundige klimmer, met veel kennis. Uitermate voorzichtig, ook.

Voelt een beklimming niet goed, dan keert hij om. “En ik denk dat dat ook nodig is, om een goede klimmer te zijn. Misschien moet je wel vaker omkeren dan dat je de top haalt. Dat is onderdeel van het vak. Alleen ziet het publiek die kant van ons beroep meestal niet; die zien alleen de geslaagde toppogingen, of de doden.”

Omkeren De beslissing om ergens in te stappen, om om te draaien of om juist door te ploegen als het zwaar wordt, is slechts deels een rationele inschatting, vertelt Roeland. “De rest is puur intuïtie.”

De rationele inschatting maakt hij door vooraf informatie over een beklimming te vergaren: hij zoekt online naar verhalen over een rotswand, bekijkt topo’s, luistert naar de verhalen van klimmers die hem voorgingen. De details leren hem waar de gevaren schuilen, en of hij technisch voldoende onderlegd is om dit te kunnen klimmen. Die zoektocht naar informatie eindigt pas onderaan de rots. “Daar is het: kijken, logisch nadenken. Hoe ziet de rots eruit, wat doet het weer, hoe voel ik me fysiek? Als ik op dat moment nog serieus twijfel, is het nee.” Omkeren dus.

Roeland van Oss (1978) is een Nederlandse klimmer, ski-en berggids. Hij haalde diploma’s als sportleraar (ALO), NKBV-kliminstructeur en skileraar. In 2012 slaagde hij als zevende Nederlander ooit als UIAGM-berggids. Momenteel volgt hij een Masterstudie Management Wetenschappen.

2007-2017 Vele moeilijke beklimmingen in de Alpen. Onder andere noordwanden van de Piz Badile, Grosse Zinne (Hasse Brandler+Comici), Eiger-Matterhorn (6.55 uur) Grandes Jorasses, Les Droites (3x), Dent Blanche.

2008 K2 (omgedraaid op 7100 meter).

2013 Moonflower, Mount Hunter, Alaska (1e Nederlandse beklimming).

2015 Cassingraat Denali, Alaska (22,5 uur, 2e Nederlandse beklimming).

2016 Solobeklimming Royal Traverse Mont Blanc (41 kilometer, 5000 hoogtemeters in 15 uur).

2016 Cholatse Noordwand, Nepal (val op 6200 meter, omgedraaid).

2017 Peak Lenin als gids, samen met 1 klant op de top (7134 meter).

door die rationele inschatting in mijn hoofd nog eens door te nemen. Als ik weet dat het moet kunnen, kan ik zo de angst opzijzetten. Maar deze keer niet.” Hij vormt een cirkel met zijn handen, ter grootte van een voetbal en houdt de bal voor zijn buik.

“Dit voelde ik. Zwaar.” Hij besloot te luisteren naar dat gevoel, vertelde zijn klimmaatjes dat hij niet durfde, naar huis zou gaan.

Zij gingen wel. “Natuurlijk voelde dat in eerste instantie als falen.

In je eentje teruglopen, nadat je al die plannen hebt gemaakt, voorbereidingen hebt getroffen. En zij durfden wel! Maar later werd bevestigd dat mijn beslissing de juiste was. Die middag lieten mijn klimpartners me weten dat het een vreselijke beklimming was geweest. Ze hadden de top niet gehaald, veel tegenslag gehad, de ene had een flinke val gemaakt… Daarna wist ik nog zekerder: die intuïtie van mij, daar moet ik naar luisteren, die heb ik nodig als klimmer.”

Roeland van Oss bij het beeld van Jacques Balmat, de eerste beklimmer van de Mont Blanc, samen met wetenschapper HoraceBénédict de Saussure, die een beloning uitloofde voor de eerste beklimmer.

Maar ook als zo’n rationele inschatting uitwijst dat een project voor hem in theorie haalbaar en veilig zou moeten zijn, stapt hij weleens ergens niet in. “Als ik een klomp in mijn maag heb liggen die niet weg wil, draai ik om. Ook zonder duidelijke reden.”

Hij beschrijft een keer waarin hij die beslissing nam. Hij zou een beklimming doen met twee anderen. De hele weg naar de rotswand toe, voelde hij zich onrustig. “Een flinke wand is altijd intimiderend, maar meestal kan ik dat gevoel wel verkleinen

HOOGTELIJN 3-2018 |

62_HL0318_R40_Interview.indd 65

65

16-05-18 09:22

TOP VERZEKERD VOOR AL JE VAKANTIES IN DE BERGEN OF OP HET STRAND

WERELDDEKKING MET OF ZONDER GIDS

S SLECHT € 31,90 R A PER JA

KONINKLIJKE NEDERLANDSE KLIM- EN BERGSPORT VERENIGING I WWW.NKBV.NL

Advertentie -HL230x297.indd 1 Naamloos-1Reisverzekering 1

15-05-18 16-05-18 09:29 10:18

‘Ik wil mensen aan het eind van de dag weer blij en gezond in het dal afzetten’

Ontroerd

Lijn van de route

Niet alleen in het klimmen is hij bewust en waakzaam voor onnodig risico, zo werkt hij ook als gids. “Als klanten mij benaderen omdat ze in drie dagen de Mont Blanc willen beklimmen, verkoop ik ze nee. Dat vind ik te kort. Ik eis een week de tijd voor zo’n tocht; ik wil kunnen zien hoe iemand klimt, diegene kunnen trainen en voorbereiden op wat er komt. Ik wil tijdens de tocht aandacht en geduld kunnen opbrengen als mensen bang of onhandig zijn.

Dat vind ik misschien nog wel belangrijker aan mijn vak, dan de technische aspecten, al word je als jonge berggids nauwelijks opgeleid in sociale vaardigheden en zie ik veel gidsen die hun klanten schreeuwend en mopperend omhoogjagen. Maar zo wil ik het niet.” Hoe dan wel? Hij beschrijft een recente ervaring, met een klant op Peak Lenin (7134 meter) in Kirgizië. Die, na het aanlopen over de steppe en eenmaal aan de voet van de berg, al met een brok in zijn keel had gezegd dat de expeditie wat hem betreft nu al geslaagd was. En hij beschrijft een andere recente ervaring, waarbij hij met een klant op de top van de Mont Blanc stond. Voor de zoveelste keer in zijn leven, maar nog steeds met tranen in zijn ogen. “Wij allebei, helemaal ontroerd. Dat gevoel wordt nooit normaal.”

Zijn liefde voor de bergsport staat los van prestigieuze toppen.

“Ik selecteer mijn beklimmingen meestal op de lijn van een route. Als die er mooi uitziet,” – zijn ogen schitteren, hij trekt met zijn vingers een kaarsrechte lijn omhoog in de lucht – “alsof hij ervoor gemaakt is om te klimmen, dan wil ik hem klimmen, of het nu een bekende route is of helemaal niet.” Zo ging dat toen hij in een berghut in Chamonix een foto van een Nepalese berg aan de muur zag hangen. Een berg met die lijn waar hij zo van houdt: scherp, recht, duidelijk. Roeland zocht ernaar op internet, vond hem en hij bleek onbeklimbaar. “Maar die berg ernaast, de Cholatse, was wel degelijk beklimbaar, en de lijn zo mogelijk nog mooier!”

Dat werd dus zijn nieuwe project.

Top is bijzaak

Het hele verhaal

Maar eigenlijk is het bereiken van die top bijzaak. Hem huur je in om veilig weer beneden te komen, niet om per se boven te komen.

“Ik bied een dienst en die dienst is niet: piekjes aftikken. Die dienst is een mooie ervaring hebben, buiten zijn, dingen leren en als alles meezit, bereiken we daarbij een top. Maar als het weer niet meewerkt, of als ik denk dat een plan bij nader inzien niet veilig of haalbaar is, dan zoek ik een alternatieve route. Dat is mijn taak, want ik wil mensen aan het eind van de dag weer blij, moe, maar gezond in het dal afzetten. Zijn klanten het daar niet mee eens, dan geef ik ze met liefde het nummer van een andere gids. Er lopen er hier voldoende rond die risico’s nemen om de klant op de top te krijgen. Ik niet, zo klim ik niet en zo gids ik niet.”

Dit jaar wil hij onder andere terug naar Alaska voor een beklimming, en daarnaast een achtduizender beklimmen met zijn vriendin.

“Ik ben niet eerder zo hoog gekomen, maar we zijn beiden ervaren klimmers en ik heb er vertrouwen in. En anders heb ik weer wat materiaal verzameld voor een lezing.” Hij legt uit: “Ik laat weleens een topfoto aan een publiek zien. Dan wordt er ge-oht en ge-aht. Maar wat die mensen zich meestal niet realiseren, is dat ik daarvoor nog drie pogingen heb gedaan en drie keer ben teruggekeerd. Dat soort foto’s zie je meestal niet in lezingen.”

Hij laat ze daarom juist wel zien. Een lach: “Dat wekt meestal wat minder ohs en ahs op, maar dan zien mensen tenminste wel het hele verhaal.”

Beroemde, historische routes klom hij ook. Uit nieuwsgierigheid, of uit verlangen, nadat hij er al zoveel mooie verhalen over las: de K2, Moonflower in Alaska, de noordwanden van de Droites en de Eiger. “Maar die beroemde Eiger was dus niet de mooiste route die ik ooit klom.” Lijn niet scherp genoeg?” Hij glimlacht. “Wel gaaf, en zwaar, maar een rommelige lijn, inderdaad.”

HOOGTELIJN 3-2018 |

62_HL0318_R40_Interview.indd 67

67

16-05-18 09:22

Nieuw uitdagend project van Jolanda Linschooten

Hardlopen, solo en zelfvoorzienend Jolanda Linschooten, avonturier, fotograaf, ultraloper en bergliefhebber, heeft een nieuw plan. Ze gaat hardlopend de 800 kilometer van de Haute Route in de Pyreneeën (HRP) afleggen. In naar schatting 10 tot 12 dagen, over de toppen van het gebergte, eind juli. Ultralicht, solo, zelfvoorzienend en foto’s en video’s makend. Een vooruitblik met deze bikkel en natuurliefhebber.

Tekst Peter Daalder Beeld Jolanda Linschooten

“A

f en toe een extreme uitdaging is mooi. Dat hoort bij mij als mens, daar groei ik van. Het gaat zeker niet alleen om die uitdaging, ik wil boven alles graag één zijn met de natuur en vastleggen wat dat met je doet. Ik hoop dat het lukt in zo’n extreme omgeving als de Pyreneeën. De uitdaging is meer dat ik niet zeker weet of ik het red, zoveel hoogtemeters en afstand in korte tijd. Maar als er geen plan is, dan verslapt het”, zegt Jolanda ontspannen aan de keukentafel, een paar maanden voor vertrek. Alsof gemiddeld 80 kilometer per dag in de bergen nog niet genoeg is, wil ze haar hele tocht vastleggen in foto’s en op film. Waar haalt ze de tijd en energie vandaan? “Mijn training is erop gericht dat ik 16 uur per dag actief bezig ben. Ik weet uit ervaring dat de eerste 10 tot 12 uur op een dag prettig en comfortabel zijn. Dat is mijn ‘open ogen’-tijd. In die uren wil ik ook foto’s kunnen maken. Om een klein beetje een richtlijn voor mezelf te hebben, heb ik van tevoren ruwweg vastgelegd welke beelden ik hoop te maken. Als ik mezelf tot de grens toe belast, wordt alles intenser en dan helpt zo’n vooraf gemaakte lijst met fotoplannen.

Mijn doel is om het steeds wisselende berglicht vast te leggen en mijn reis door die grote natuur is daarbij het middel.”

Oogkleppentijd “De laatste vier uur op een dag zijn vaak mijn discipline-uurtjes.

Dan is het doorbeuken, buffelen, dan zie ik ook niet veel meer, dat is oogkleppentijd. Die periode moet zo kort mogelijk zijn, want uiteindelijk gaat het me om het zien, om de natuurbeleving.

Ik train acht maanden voor deze tocht. Mijn lichaam is er wel aan gewend. Ik ben al 25 jaar actief in ultralopen. Ik heb wel geluk dat ik nooit blessures heb.”

Tussen oktober en maart liep Jolanda om de dag, later werd de training vrijwel dagelijks. Eenmaal in de week 40 tot 50 kilometer, op de andere dagen twee tot drie uur hardlopen. “Ik vind trainen echt gaaf, het kost alleen enorm veel tijd”, vertelt Jolanda die op de korte dagen ook nog 500 tot 1000 hoogtemeters maakt. Vlak bij huis in de duinen in Schoorl. Op haar parcours komt ze tien duinopgangen tegen. Elke opgang neemt ze twee of drie keer.

Hardlopend.

Geen brander en thermosfles In de loop van de jaren weet Jolanda wat ze wel en niet meeneemt op haar uiteenlopende tochten. Maar voor deze pittige

68 | HOOGTELIJN 3-2018

92_HL0318_R41_Voorbereiding.indd 68

16-05-18 09:24

2

MEE IN DE RUGZAK

(totaal ongeveer acht kilo) 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

Donzen slaapzakje.

Opblaasmatje.

Lichtgewicht tentje.

Waterdichte zak om alles in rugzak droog te houden.

Set hardloopkleding (niet in de rugzak, want hierin loopt Jolanda).

1 onderbroek, 1 paar loopsokken.

1 dagrantsoen.

1 set warme bovenkleding (korte mouw, lange mouw, donzen bodywarmer).

Ademende water- en winddichte jas en broek van stretchmateriaal.

Onderhandschoenen en waterdichte overwantjes.

Hoofdlampje.

EHBO en zakje met hygiënespullen (wc-papier, handdoekje, tandenborstel). iPhone en waterdichte hoes.

SPOT-noodbaken.

Bivakmuts, winddichte muts en hoofdband.

Zonnepaneeltje met lader en kabels.

Aluminium pickel.

(En micro spikes, niet in beeld).

Mesje, spork, zonnebril.

20 liter looprugzakje.

2 waterflessen (waarvan 1 niet in beeld) en een drinkwaterzak zonder slangetje (niet in beeld).

2 statieven: 1 middelgroot en 1 klein.

Cameraspullen (fototas met Sony 7RMII, Sony RX10, GoPro, extra groothoeklens, flitser, extern accupack).

16 8

3

1

22

4 7

21

15

6

17

10

5

20

14 18

9

11

13 19

12

5 3

DIT BLIJFT THUIS

(maar gaat wel mee bij een tocht zonder hardlopen) 1. Extra kledingset (stevig waterdicht jack, trekkingbroek, donsjack).

2. Extra ondergoed.

3. Extra schuimmatje (meer ligcomfort).

4. Grotere tent.

5. Brander, gas en kookmok.

6. Thermosflesje.

7. Horloge.

8. Grotere rugzak (55 liter).

9. Buitensportvoedsel.

10. Lichte trekkingschoenen.

11. Extra sokken.

Pyreneeëntocht is ze extra kritisch geweest op haar bagage.

Zo gaan er geen brander en thermosfles mee. “Dat is echt een offer. Ik vind koken onderweg zo knus.” Ook haar horloge blijft thuis: “Dat is wel een mentaal ding. Op de telefoon heb ik de tijd, maar ik wil voelen hoe lang ik loop zonder elke keer op mijn horloge te kijken.”

Bijtanken De afgelopen periode heeft Jolanda een minutieuze planning gemaakt. Ze kent alle pleisterplaatsen onderweg en de plekken waar ze water kan bijtanken. En de plaatsen waar ze iets extra’s kan kopen. Op een paar plekken gaat dat niet en dan loopt ze zo nodig naar beneden. Dat betekent dan een omweg van 10-15 kilometer.

Onderkoeling Over het sterk wisselende weer maakt ze zich geen zorgen. “Ik kan prima tegen de warmte. Alleen bij harde wind en aanhoudende regen is de tijd om te lopen gelimiteerd. Dan bestaat het gevaar voor onderkoeling. Bij mij gaat er dan een alarmbelletje af en moet

8

4 6

7

1

11 2

10

9

ik binnen de twee uur stoppen. Het weer blijft de bepalende factor hoe ver ik kan gaan, want veiligheid is nummer één. Ik loop van west naar oost, dus vaak met de wind in de rug, en ik loop de warmte tegemoet. Althans, dat hoop ik.”

Jolanda’s blog op nkbv.nl

Jolanda maakt voor en na de tocht een blog op de site van de NKBV, nkbv.nl en misschien nog een, tijdens haar tocht. Op facebook.com/ jolanda.linschooten plaatst ze regelmatig korte updates en een waypoint waar ze is.

In Hoogtelijn 5, die uitkomt op 16 november 2018, vertelt ze haar verhaal, dat onderdeel is van haar presentatie op de Bergsportdag op 20 januari 2019. Daarna is deze Pyreneeëntocht het hoofdonderwerp van haar lezingen bij Mondiavisueel in 2019.

HOOGTELIJN 3-2018 |

92_HL0318_R41_Voorbereiding.indd 69

69

16-05-18 09:24

Zomer in

NIEU W IN GASTEIN

De nieuwe Gaste in Trail voert in zes etappen van noord naar zuid door het Gasteine rtal. Over een lengte van 75 kilom eter leg je 4.6 43 hoogtemeters af. Da arbij dwaal je door een alpien landsch ap met verscholen bergkommen, wand elt over charmante promenades en Euro pa’s hoogste almweides.

Een vallei om op te laden.

Geniet u ook van elk moment in de vrije natuur? Bent u het liefst in Er is geen betere plek om te ontspannen en je drukke agenda te vergeten dan Gastein. In dit Nationaal Park Hohe Tauern vind je meer dan 600 kilometer wandelwegen; de meesten door ongerept Hier leven wilde marmotten tussen alpenrozen en de oudste pijnbomen van Oostenrijk. Ontspan aan een fonkelend bergmeer en luister naar het zoemen van de bijen. Snel je wandelschoenen aan en ga

Gastein Tourismus Tauernplatz 1 | 5630 Bad Hofgastein

Naamloos-4 1

T. +43 6432 3393 0 info@gastein.com

de bergen? deel van het natuurschoon. de oever van de natuur in!

gastein.com 09-05-18 13:40

Deze rubriek is geschreven door de Medische Commissie van de NKBV. Heb je vragen?

Kijk op nkbv.nl/kenniscentrum onder het kopje Medisch of vul het formulier in via nkbv.nl/medisch.

medisch

Knieklachten bij bergwandelaars

Trainen, rekken en aanpassen Vaak zie ik op mijn spreekuur Sportgeneeskunde bergwandelaars met knieklachten. De alpinist is dan bezorgd of hij wel in de bergen kan wandelen met een zeurende knie. Vooral klachten achter of onder de knieschijf (in de kniepees) komen veel voor. Een eenmalige zeer lange afdaling kan ook forceren.

Maar met de juiste voorbereiding en compensatiemaatregelen lukt het vaak toch om de gewenste huttentocht te lopen.

Kracht en lenigheid

Tekst Dieke Kok Beeld Toon Hezemans

S

porters trainen meestal vooral op uithoudingsvermogen, maar om blessures te voorkomen is het belangrijk ook kracht en lenigheid te trainen.

Uitlijning Klachten achter de knieschijf (het patell0femoraal pijnsyndroom) en klachten van de kniepees komen veel voor bij jonge bergwandelaars. Vrouwen zijn hier extra gevoelig voor: de typisch vrouwelijke uitlijning van de beenas is een X-been, waarbij de knie tijdens het wandelen naar binnen wil wegdraaien (dynamisch valgiseren). Om dit te voorkomen, kun je thuis oefeningen doen om de belastbaarheid van de knie te vergroten en de dynamiek te verbeteren. Zak bijvoorbeeld door je knie en richt je knieschijf naar voren, tussen de eerste en tweede teen, draai niet verder door naar binnen (decline squat).

Het tweede probleem in aansturing is het gebrek aan sturing vanuit de bilspier. De knie draait dan weg naar binnen. Een oefening om je bilspier extra te trainen, is zijwaarts planken.

Tenslotte kun je overwegen een steunzool aan te laten meten, om in je bergschoen te dragen. Zo ga je dynamisch valgiseren tegen.

van de knie, mediale gonartrose genaamd.

Wat dan een slim trucje kan zijn om de belastbaarheid met wandelen te vergroten, is een wigje aan de buitenzijde van de binnenzool.

De binnenkant van de knie wordt dan ontlast, het gewicht komt meer op de buitenkant.

Als de klachten meer in de kniepees zitten, is het rekken van die pees (tweemaal daags je hakken naar de billen trekken en 60 seconden vasthouden) belangrijk voor herstel. Deze oefening bevordert de doorbloeding van de pees.

Slijtage Bij de wat oudere bergsporter kan er wat slijtage van de knie zijn. Met enige aanpassing kan ook hij nog steeds mooie bergtochten maken.

Bij slijtage achter de knieschijf kan het helpen een brace te dragen, die de knieschijf met een gel-uitsparing ondersteunt. Ook is het dan belangrijk niet te ver te buigen in het kniegewricht, om de knieschijf niet heel strak over het bot van het bovenbeen te trekken – dit lokt juist de pijn uit. Squatoefeningen worden vaak aangeraden om de belastbaarheid van de knie te vergroten, maar bij slijtage van de knieschijf kan dit de klachten juist verergeren omdat je bij elke diepe kniebuiging het versleten gewricht juist forceert. Wat wel een goede oefening is, is het aanspannen van de bovenbeenspieren zonder de knie zelf te buigen.

De slijtage zit ook vaak aan de binnenkant

Recent behandelde ik een man van 70 jaar, die zich op mijn spreekuur meldde naar aanleiding van een presentatie op de Bergsportdag. Deze kranige alpinist had zes maanden knieklachten en wilde toch een mooie huttentocht gaan maken. Zijn knie was bij onderzoek een beetje dik en pijnlijk bij het aanraken van de knieschijf. Op de röntgenfoto zagen we wat slijtage van de knieschijf.

Twee weken antireumatische pijnstiller dreef al het vocht uit de knie. Vervolgens startte de alpinist met krachttraining, met behulp van de fysiotherapeut, waarbij de kritische hoek gemeden werd. Ook was er wat algemene aandacht voor lenigheid, met name voor volledige strekking (hamstrings rekken). En de alpinist kreeg een brace aangemeten die de knieschijf met gel omvatte. Na twee maanden zag ik hem retour: tegen onze verwachtingen in was het uitstekend gelukt om nog eens een zware huttentocht te maken!

Oefeningen

De Medische Commissie maakte verschillende video’s met trainingen, zoals oefeningen die je helpen je knieën en enkels steviger te maken.

Kijk op nkbv.nl/kenniscentrum en zoek op ‘knieën’.

HOOGTELIJN 3-2018 |

73_HL0318_R15_Medisch.indd 71

71

16-05-18 09:25

82

Jelle Staleman beklom ze allemaal

Foto Rubendario.nl

vierduizenders

72 | HOOGTELIJN 3-2018

74_HL0318_R45_jelle_century.indd 72

16-05-18 10:51

Het is 2006 wanneer ik Martijn Seuren en Joey Ligtervoet in Visp ontmoet. Het is zo’n druilerige dag waarop iedere ambitieuze alpinist depressief wordt. Die dag ontstaat het plan om een poging te doen de Aletschhorn (4192 meter) te beklimmen.

Geld hebben we niet, dus kiezen we de goedkoopste optie: zonder liften en lopend vanuit het dal. We rijden naar het einde van het Lötschental om daar op de camping te overnachten. De volgende dag willen we doorlopen naar de Hollandiahütte.

Tekst Jelle Staleman

Rik van Odenhoven en Jelle op de Hinter Fiescherhorn.

HOOGTELIJN 3-2018 |

74_HL0318_R45_jelle_century.indd 73

73

16-05-18 10:51

Foto Jelle Staleman Foto Rubendario.nl

Foto links Jelle op de Aiguille du Jardin. Foto midden Martijn Seuren en Jelle op de Arête du Diable. Foto rechts Peter Moelands op de Grande Rocheuse.

I

k kijk op tegen Martijn. Hij heeft met een lange vijfdegraads beklimming in de Dolomieten en een stuk of twintig 4000’ers al behoorlijk wat ervaring. Ik heb moeite om klimmaatjes te vinden met dezelfde ambities. Martijn is net als ik vastbesloten om zo veel mogelijk in de bergen te zijn en misschien zelfs berggids te worden. Ik ben blij dat ik Martijn ben tegengekomen; eindelijk een maatje met dezelfde motivatie, passie en bevlogenheid.

Daar in de druilerige regen in de tent inspireert Martijn me voor het eerst met zijn plan om alle 82 4000’ers van de Alpen te beklimmen. Voor mij is zijn plan nogal een ver-van-mijn-bedshow, aangezien ik pas drie keer op een eenvoudige 4000’er heb gestaan. Martijn lijkt vastbesloten om ze allemaal te doen! We hebben het nog de hele avond over alle mooie tochten die we ooit nog eens willen doen.

De volgende dag regent het nog steeds en laten we het plan om de Aletschhorn te beklimmen, varen.

Colton MacIntyre op de Pointe Walker: de moeilijkste In oktober 2011 zitten Niels van Veen en ik strak uit Nederland – en dus niet geacclimatiseerd – in de Refuge de Leschaux.

Vertwijfeld kijken we naar de indrukwekkende noordwand van de Grandes Jorasses en de nog indrukwekkender schaduw die de wand op de gletsjer werpt. Het plan is om de Colton MacIntyre op de Pointe Walker (4208 meter) van de 1200 meter hoge wand te klimmen.

Vanaf de hut zien we de route perfect liggen. De ijscondities in de wand lijken verre van optimaal, maar het weer is perfect.

Onze ambitie en de slechte condities vormen een contrast met het maken van een objectieve beslissing of het verstandig is in te stappen. We schatten in dat het altijd mogelijk is af te dalen.

De volgende dag stappen we met veel spanning de route in.

Het eerste deel van de route is met 50 graden steil ijs relatief makkelijk. De steile ijsgoten gaan daarom redelijk vlot en een klein ijsveld brengt ons bij de Alexiavariant en tevens de crux van de route. De normale crux van de route bestaat uit gortdroge granieten platen zonder enige mogelijkheid om af te zekeren en is dus onbeklimbaar.

Met enige spanning, maar vol motivatie, begint Niels met zijn professionele afwashandschoenen aan de lengte. De altijd innovatieve klimmer denkt met zijn afwashandschoenen zijn handen droog te houden. Maar mede doordat ze twee maten te groot zijn, vraag ik me af of het klimmen er nu echt veel makkelijker op wordt? Op het gedeelte waar het ijs het dunst is, staat hij behoorlijk lang te klooien. Hij moppert wat en ik hoor hem steeds duidelijker hijgen. In een vlaag van emotie

74 | HOOGTELIJN 3-2018

74_HL0318_R45_jelle_century.indd 74

16-05-18 09:27

Foto Rubendario.nl

Rik van Odenhoven en Jelle op de Gross Fiescherhorn.

roept hij: “Dit is misschien wel het moeilijkste wat ik ooit heb geklommen!” Gezien de ervaring die Niels heeft, breekt mij het angstzweet uit voor wat nog komen gaat…

Ik klim de lengte na en ben ervan overtuigd dat het terrein licht overhangt. Mijn rugzak trekt flink aan mijn schouders en mijn onderarmen gaan helemaal de verzuring in. Met moeite houd ik grip op mijn ijsbijlen. De ijsboren die ik uit het ijs draai, zitten vaak maar een paar centimeter in het brosse ijs, ik krijg heel veel respect voor Niels dat hij dit heeft voorgeklommen. Opgelucht staan we 90 minuten nadat Niels aan de lengte begon weer naast elkaar, boven de crux.

Die opluchting verdwijnt al snel als we het terrein voor ons zien.

Door de variant moeten we nu weer over een dun ijsveld en vervolgens over rots naar de originele lijn terugklimmen en dat ziet er erg lastig uit. We denken aan omdraaien, maar het ijs is zo dun dat we geen mogelijkheden zien om af te dalen. Omhoog lijkt de enige optie. We klimmen zo een lengte of drie al traverserend door. Elke 50 meter kunnen we één of twee twijfelachtige zekeringen leggen, om het over standplaatsen maar niet te hebben. De spanning vreet bij mij de nodige mentale en fysieke energie. Waarom doe ik dit eigenlijk?

Bivak Vanwege de slechte condities hadden we gerekend op een bivak en dat blijkt geen misrekening, alleen… Waar kun je bivakkeren?

Na 800 meter klimmen, bevinden we ons op het laatste sneeuwveld voordat het mixed deel richting de Pointe Walker begint en zijn we nog geen bivakplek tegengekomen. We hakken het ijs weg om een plateau te maken, maar overal is het ijs te dun en komen we na 10 centimeter rots tegen. Beteuterd kijken we elkaar aan,

het lijkt er even op dat we staand moeten bivakkeren…

Na een uur zoeken en hakken vinden we uiteindelijk toch een plekje waar we een plateau van 40 centimeter kunnen maken.

Hakkend geef ik een keer of drie aan dat ik toch echt heel nodig een grote boodschap moet doen en vraag Niels of hij het touw aan de kant kan leggen. Niels heeft daar geen boodschap aan en zegt dat ik mijn billen maar even samen moet knijpen terwijl

De spanning vreet de nodige mentale en fysieke energie hij stoïcijns doorhakt. Dit verandert als ik meld dat ik nu echt boodschappen ga doen. Het touw krijgt de volle laag terwijl Niels het nu met stress binnenhaalt. Gelukkig zijn de afwashandschoenen wel weer makkelijk schoon te maken. In een soort Formule 1-kuipstoeltje brengen we bibberend de nacht door.

Na een brakke nacht met temperaturen van -10 graden Celsius is het de volgende dag nog steeds perfect weer. We klimmen weg van het sneeuwveld en het klimmen wordt nog delicater. Met onze stijgijzers zoeken we grip op de gladde platen. IJs is nergens meer te vinden en ik vraag me af of we wel goed zitten. Ik zit er mentaal behoorlijk doorheen omdat het woord ‘zekeren’ hier nogal relatief is. Als ik op de standplaats aankom, zie ik dat Niels stand heeft gemaakt op één minuscuul nutje en een ijsboor die misschien vijf centimeter in het ijs is gedraaid. Betere opties waren er niet…

HOOGTELIJN 3-2018 |

74_HL0318_R45_jelle_century.indd 75

75

16-05-18 09:27

9

74_HL0318_R45_jelle_century.indd 76

Foto Niels van Veen

7

Foto Jelle Staleman

76 | HOOGTELIJN 3-2018 Foto Rubendario.nl

Foto Rubendario.nl

Foto Dennis van der Ham

1 2 5

6

4 8

10

16-05-18 10:52

Foto Jelle Staleman

Foto Jelle Staleman

Foto Jelle Staleman

Toppensnellen

3

1 Arie Eijkelenboom en John Potappel op de Jungfrau.

2 Ruben Bosman op de Zinal Rothorn.

3 Roy Beekman op de Schreckhorn.

4 Patrick Hendrix, Henri Barelds en Jelle op de top van de Weisshorn Oostgraat.

5 Rik van Odenhoven op de Finsteraarhorn.

6 Dougal Tavener op de Mönch.

7 Jelle en Rik van Odenhoven op de Gross Fiescherhorn.

8 Niels van Veen op Pointe Walker.

9 Jonas Vandermaessen op de Matterhorn Noordwand.

10 Hubert Gogl op de Liskamm overschrijding.

Deze hele ervaring, de slechte condities en misschien ook het feit dat ik mentaal niet zo sterk was, maakt dat deze tocht voor mij de moeilijkste is die ik ooit heb geklommen. Niet ondanks, maar dankzij de moeilijke omstandigheden is het een onvergetelijke ervaring. Dit avontuur leidde tot een mooie band met Niels.

Achteraf gezien, nu dat alles goed is gegaan, voelt deze tocht als een overwinning op mezelf.

De Pointe Walker was pas mijn vijftiende 4000’er, maar door deze succesvolle beklimming en overwonnen moeilijkheden begon bij mij ook het idee te dagen om ze allemaal te beklimmen.

De duivelsgraat op de Mont Blanc du Tacul: een stapje dichterbij In juli 2012 komt mijn grote droom uit, als ik het laatste examen van de berggidsenopleiding afrond. Die zomer beklim ik als gids een stuk of vijftien verschillende 4000’ers. De meeste van de toppen zijn relatief gezien niet erg moeilijk en het zijn vooral veel sneeuwtoppen. Ik ben daarom blij dat Martijn eind augustus belt met de vraag of ik zin heb om de uitdagende Duivelsgraat op de Mont Blanc du Tacul (4248 meter) te doen. De Duivelsgraat bevat in totaal vijf 4000’ers en behoort tot een van de mooiste graatoverschrijdingen die je in de Alpen kunt maken. Martijn wil de tocht ook graag doen, zodat hij weer een paar 4000’ers heeft voor zoals hij dat noemt, zijn ‘verzameling’.

De grote Bergschrund, een soort gletsjerspleet aan de voet van een wand, is lastig om overheen te komen, maar eenmaal op de col begint het grote genieten. Martijn en ik zijn goed op elkaar ingespeeld en daardoor gaat het klimmen lekker vlot. De indrukwekkende alpiene ambiance op deze tocht is fantastisch. Martijn is met een tussenstand van een stuk of zestig 4000’ers ook blij dat hij weer een flinke stap dichterbij zijn doel is.

Foto Jelle Staleman

Foto Jelle Staleman

4000’ers als berggids

De angst overheerst Ondanks dat ik door mijn mentale gesteldheid vrijwel alles naklim, kan ik me niet ontspannen. Het plezier is voor mij allang verdwenen en de angst overheerst. Niels lijkt ook niet geheel ontspannen, maar staat er sterker en positiever in dan ik. Nadat we eindelijk de uitklim van de Walkerpijler bereiken, wordt het terrein makkelijker. De laatste delicate lengte naar de top klimmen we in het donker en nadat ik door de sneeuwluifel ben geklommen, word ik omhelsd door Niels. We hebben het gehaald! We zijn beiden zo blij dat er tijdens het lachen een traantje wordt weggepinkt. We dalen af naar het colletje tussen de Pointe Whymper en Pointe Walker voor een ijskoud maar koninklijk bivak.

Tijdens mijn werk als gids beklim ik steeds meer 4000’ers en eind 2012 heb ik er al een stuk of dertig gedaan. Langzaam realiseer ik me dat het ook voor mij mogelijk is om ze allemaal te beklimmen. Nadat ik een zomer een aantal maal dezelfde route op de Mont Blanc heb beklommen, merk ik dat ik meer plezier heb in het gidsen van voor mij onbekende bergen. In de keuze voor die onbekende bergen komen dan ook steeds meer 4000’ers in beeld. Daarmee wordt de droom van Martijn ook mijn droom.

Om deze droom te realiseren, ga ik op zoek naar gemotiveerde mensen die het niveau hebben om 4000’ers te beklimmen. In de Himalaya is het gebruikelijk dat gidsen een topbonus uitbetaald krijgen als klanten de top halen. Om mensen te werven voor mijn nog onbeklommen 4000’ers besluit ik daarom mijn klanten een topkorting te geven. Al snel blijkt dat veel mensen het leuk vinden om zo samen met mij die droom te verwezenlijken.

Verschrikkelijk nieuws Het is juli 2015. Ik krijg het verschrikkelijke nieuws te horen dat Martijn bij het beklimmen van zijn laatste 4000’ers is omgekomen. Er gaat een enorme schok door de klimwereld en ik ben zelf even helemaal de weg kwijt. Ongeloof en verdriet overheersen. Ik vraag me serieus af of ik nog wel door wil gaan met klimmen. Zonder echt te weten hoe ik hiermee om moet gaan, vlucht ik de Alpen in en stort ik me die zomer volledig op mijn werk.

HOOGTELIJN 3-2018 |

74_HL0318_R45_jelle_century.indd 77

77

16-05-18 09:28

Foto Rubendario.nl

Foto boven Jelle op de Lenzspitze.

Foto rechts Jelle op weg naar de Aiguille du Jardin.

Juni 2016, het nieuwe klimseizoen begint. Samen met Peter Moelands doe ik een (voor mij derde) poging op de Aiguille du Jardin (4035 meter). Het plan is dit keer om via het Couloir Armand Charlet de Jardin te beklimmen en vervolgens de Grande Rocheuse te overschrijden met eventueel nog de Aiguille Verte, om vervolgens via het Whymper Couloir af te dalen. Beide couloirs zijn zuidgeoriënteerd en zeer afhankelijk van de condities. Te vroeg in het jaar is er kans op lawinegevaar, te laat in het jaar vormt de groeiende Bergschrund een onbeklimbare uitdaging en is er kans op steenslag. Er zijn veel factoren die op ‘groen’ moeten staan, voordat je überhaupt aan een dergelijke beklimming kunt beginnen. Onvoldoende veiligheidsmarges in het couloir maakten in 2014 en 2015 dat ik moest omdraaien.

Om 1:00 uur ’s nachts vertrekken we uit de hut en om 4:00 uur staan we onder aan de route. De sneeuw is hard, het is relatief koud en de Bergschrund is makkelijk te passeren. Dat motiveert!

Na een lengte van ongeveer 70 graden steil ijs die we uitzekeren, volgt een couloir van ongeveer 50 graden waar we aan ‘lopende’ zekering gaan. Het ijs is hard en Peter heeft moeite om zijn kuiten te ontspannen en gaat behoorlijk stuk. Maar alles gaat lekker vlot en we staan om 7:00 uur op de col! Volgens de topo is het nog 30 minuten naar de top van de Aiguille du Jardin en

Met moeite besluit ik 20 meter onder de top om te draaien is het makkelijk tweedegraads terrein. Ik kijk gespannen naar het stuk dat nog komt, want er lijkt veel sneeuw op de graat te liggen. Ik klim het gemengde terrein, maar kom moeilijk vooruit.

De graat is zeer geëxponeerd en met elk stukje dat ik klim, moet ik een meter sneeuw weggraven. De losse sneeuw ligt op gladde granieten platen en ik heb geen materiaal om in de grote spleten te zekeren. In 30 minuten ben ik misschien 15 hoogtemeters verder gekomen.

Het is inmiddels warm geworden en de beruchte afdaling van het Whymper Couloir ligt nog voor ons. In het dal heb ik besloten dat ik daar absoluut niet later dan 9:00 uur wil afdalen, wat eigenlijk

Foto Rubendario.nl

De Aiguille du Jardin: de crux

al behoorlijk laat is. Met heel veel moeite besluit ik om een meter of 20 onder de top om te draaien. Ik baal als een stekker, maar dit is het enige juiste besluit. Peter begrijpt het en met de overschrijding van de Grande Rocheuse is zijn dag geslaagd.

Rond 9:00 uur starten we met abseilen. Ondanks mijn teleurstelling ben ik blij met de beslissing die ik heb genomen. Ik had gehoopt alle 82 4000’ers in 2016 te hebben beklommen. Maar omdat de Jardin de rest van de zomer niet meer in conditie is, moet ik nog een jaartje wachten.

In april 2017 doe ik met Ruben van Duin een nieuwe poging.

Met lood in mijn schoenen dalen we met de ski’s de Vallée Blanche af, om voor de zoveelste keer de aanloop naar de Refuge de Couvercle te doen. Ik heb moeite om mezelf te motiveren. Waarom doe ik dit eigenlijk? Ik klim toch voor mijn plezier? Waarom zou je vier keer naar dezelfde berg teruggaan als je hem al bijna beklommen hebt, terwijl er zoveel andere mooie bergen te beklimmen zijn? Van de 82 4000’ers heb ik er nog vijf niet beklommen en de Jardin is daarvan nog de lastigste.

De overige 4000’ers liggen vlak bij elkaar en kun je alle vier in twee dagen beklimmen. Alleen doordat de Jardin voor mijn gevoel het laatste loodje is, weet ik me nog te motiveren om een volgende poging te doen. De voldoening en de opluchting zijn

78 | HOOGTELIJN 3-2018

74_HL0318_R45_jelle_century.indd 78

16-05-18 12:34

Foto Merijn Schenk Foto Rubendario.nl

dus extra groot als de beklimming soepel verloopt en ik eindelijk op de top van de Jardin sta!

verbleken door de fantastische uitzichten, de voldoening en de kameraadschap die de bergen brengen.

De Finsteraarhorn: de laatste

Toen ik eenmaal besloot om alle 4000’ers van de Alpen te beklimmen, deed ik dat uit passie en plezier. Bij de beklimming van de laatste 4000’ers veranderde dat gevoel, omdat ik soms het gevoel kreeg dat het ‘moest’. Natuurlijk was ik de enige die mezelf die druk oplegde. Ik heb me ontelbaar veel keren afgevraagd of ik er niet mee zou stoppen en waarom ik mezelf toch zo’n druk oplegde. Telkens kwam toch de drang om weer een nieuwe top te beklimmen. Ik heb het simpelweg nodig om een doel voor ogen te hebben en daarvoor te gaan. Zonder doel word ik stuurloos en onrustig. Het voelde daarom heel vreemd om de laatste 4000’er te hebben beklommen. Omdat daarmee ook mijn doel verdween. De laatste beklimming voelde bijna als een teleurstelling, maar het zorgde ook voor grote opluchting.

Eigenlijk toch heel cliché kan ik nu achteraf zeggen dat het niet om het doel op zich ging, maar om de weg ernaartoe. En die was fantastisch! Anders dan bij veel andere sporten kun je in de bergen van niemand verliezen, behalve van jezelf. De bergen zijn naar mijn idee de hardste maar ook de mooiste manier om jezelf te leren kennen en hebben op mij een soort mediterend effect.

Een betere plaats om tot rust te komen is er voor mij niet.

Later die zomer beklim ik de laatste 4000er. Op de top van de Finsteraarhorn toveren Rik van Odenhoven en Ruben van Duin een halve liter (alcoholvrij) bier tevoorschijn en dat smaakt goed. Het uitzicht is overweldigend en ik ben gigantisch opgelucht om de laatste 4000’er te beklimmen.

Terugblik Vlak voordat ik mijn allerlaatste 4000’er beklom, waren Henk Vink en Elio Schijlen mij net voor om als eerste Nederlanders alle 4000’ers van de Alpen te beklimmen, waarmee ik hen hartelijk feliciteer. Een knappe prestatie! Al had ik had natuurlijk gewild dat mijn klimmaatje en goede vriend Martijn dat als eerste zou hebben gedaan...

In totaal stond ik 138 keer op een 4000’er. Van de 82 4000’ers beklom ik er 48 als gids en 34 met vrienden, en zijn sommige klanten inmiddels ook vrienden geworden. De weg ernaartoe was er een met vele contrasten. Ik had veel momenten van angst, spanning, verdriet en teleurstelling, maar de meeste

Foto boven Dennis van Hoek, Martijn Seuren en Jelle op de Barre des Écrins Zuidgraat. Foto onder Rik van Odenhoven, Ruben van Duin en Jelle op de Finsteraarhorn, nummer 82!

HOOGTELIJN 3-2018 |

74_HL0318_R45_jelle_century.indd 79

79

16-05-18 09:28

Illustratie Martien Bos

80 | HOOGTELIJN 3-2018

68_HL0318_R44_Fictie.indd 80

16-05-18 09:29

FICTIE

Pirouetten en sprongen Een verhaal van Ruby de Witte

W

e overnachten tussen de rotsen op de gletsjer, precies daar waar Glacier de Leschaux en Glacier du Tacul samenkomen in het Mer de Glace.

Ik lig diep in mijn slaapzak, weg van het donker en de immensiteit, verstopt achter de warmte van mijn eigen lichaam. Jij slaapt.

Zacht getrippel. Ik schrik en richt me op, maar hoor niets meer, alleen het zachte suizen van de wind. Duister achter het licht van mijn koplamp. Ik adem uit en val terug in slaap.

Weer word ik wakker. Zacht getrippel.

“Hallo?” De bergen en de gletsjers liggen doodstil in het bleke licht van de ochtend.

Geen wind, geen beweging. “Hé”, fluister ik. “Hé, word wakker! Hoor je dat?” Ik kijk gespannen om me heen en spits mijn oren.

Jij richt je langzaam op, met de blauwe capuchon van je slaapzak half over je gezicht.

“Ben ik gek of is dat muziek?” Mijn handen beginnen te trillen. Jij ziet bleek van slaap of het ochtendlicht.

Klassiek. We horen klassieke muziek, heel zacht, heel ver. “Beethoven…”, mompel jij.

Ik voel mijn hart tekeergaan. “Kijk! Kijk daar!” Je wijst in de verte. Ik knijp mijn ogen samen en zie iets bewegen, ver, ver weg op het Mer de Glace. Een witte stip.

Twee witte stippen. Drie, vier. Ze komen dichterbij en ik fluister angstig dat we ons moeten verstoppen, terwijl ik me vastklamp aan je slaapzak. We rollen ons achter een rots en trekken onze rugtassen uit het zicht.

Getrippel, van links en van rechts.

“Pas op, shhht!” Je duwt me plat op de sneeuw. Ik knijp mijn ogen dicht en houd mijn adem in. De muziek zwelt aan, cello’s en violen. Opgekruld wacht ik op het einde van de wereld. “Oh”, zeg je verbaasd. “Kijk!

Kom kijken, het is oké!” Voorzichtig open ik één oog en daar staat ze. Op drie meter afstand. Het silhouet van… een ballerina?

Armen als vleugels, lange benen op spitzen, een diepe buiging en hop, daar maakt ze een sprong vooruit, de benen wijd uiteen, als een hert, als een engel, en weer springt ze, een witte tutu die zachtjes meebeweegt.

Achter haar verschijnen er meer, ze maken

pirouetten en sprongen en banen zich een weg naar het kruispunt van de gletsjers.

Met verbijstering en bewondering zie ik je kijken. De ballerina’s stellen zich op en dan, wanneer Beethoven voluit weergalmt tussen de drieduizend meter hoge muren van de Envers des Aiguilles, wanneer de eerste zonnestraal over de Grandes Jorasses heensluipt, dansen ze.

Een laatste cello. Het ballet stil in een pose. De wind zwelt aan en schiet over de gletsjers, sneeuw wordt meegenomen en beweegt in krullen en golven over de vlakte.

De ballerina’s maken een diepe buiging en trippelen hand in hand terug over hun gletsjers, tot hun gestalten vervagen en wij alleen achterblijven.

De wind gaat liggen. Ik weet niet goed wat ik moet zeggen of doen en jij evenmin. Na een halfuur stoppen we zwijgend onze slaapzakken in onze tassen, steken onze schoenen in stijgijzers en binden ons aan touw. We doorkruisen de sporen van het ballet, duizenden ovale afdrukken van spitzen in de sneeuw, en komen twee uur later aan bij het treinstation van Montenvers, waar het historische rode treintje inmiddels zo’n honderd toeristen heeft afgeleverd, die met camera’s en telefoons de grijze piramide van de Dru vastleggen.

We kopen tickets naar de vallei bij een dame die met een vriendelijke glimlach de kaartjes door het luikje schuift en wachten beduusd op de trein, nog steeds zonder veel te zeggen. De toeristen bewegen zich betekenisloos voort. In mijn verbijstering lijkt Montenvers op een stilgevallen kermis waarvan de idioterie niet voelbaar is. Vanaf het gerenoveerde balkon van het treinstation speur ik de gletsjers af naar een antwoord, de bergen naar een aanwijzing, maar het contrast tussen hun kalme aanwezigheid en brute magie herinnert me eraan dat ze hun geheimen niet prijsgeven. Het zijn de bergen.

En dan, plotseling, schiet het me te binnen.

Ik ren terug naar het ticketloket, maar in plaats van de beeldschone dame die ons de kaartjes verkocht, zit er een blonde man met een snor. “Waar is ze?”, roep ik uit, terwijl ik de rij voor het loket opzijduw.

De man kijkt verbaasd op. “Sorry? Wie?”

HOOGTELIJN 3-2018 |

68_HL0318_R44_Fictie.indd 81

81

16-05-18 09:29

The North Face Mountain Festival

Bergen, Blubber en een warme douche

In de nazomer van vorig jaar organiseerde The North Face voor de tweede keer het Mountain Festival. In Lauterbrunnen verzamelen vijfhonderd bergsportliefhebbers uit alle uithoeken van de wereld zich op het festivalterrein vlak bij de Eiger, Mönch en Jungfrau. Vier dagen kamperen, eten, dansen, filmkijken, luisteren en sporten met je bergsporthelden.

Tekst Femke Welvaart Beeld Stefan Kürzi

E

en half uur rijden voor het festivalterrein staat er een lange file. Er is een grote boom omgewaaid en over de weg gevallen, en daardoor is de enige route naar Lauterbrunnen tijdelijk afgesloten. Er zit niets anders op dan de motor afzetten en wachten. Via social media houden wij, andere reizigers en de organisatoren elkaar op de hoogte van het oponthoud. De eerste activiteiten zullen later starten, we hoeven ons dus geen zorgen te maken.

Verbroedering Het zet de toon voor de rest van de dagen: er is wind, veel regen, het grasveld verandert na duizenden voetstappen in een blubberveld, maar de sfeer is goed en iedereen heeft zin in de activiteiten, weer of geen weer. Ik moet er even inkomen – nattigheid, koude voeten en lange rijen voor het avondeten – maar ik merk dat ik er vanzelf ingroei. Het went en het verbroedert. Iedereen zit dicht op elkaar bij het vuur, of op de lange banken aan de houten tafels. Sta je in de rij voor de muntjes, koffie (echt goede koffie!), of het avondeten, dan klets je met je voor- en achtergangers en als je het zat bent, ruil je met iemand uit je clubje die dan jouw

positie in de rij van je overneemt. Er is geen irritatie, iedereen laat het met een lach over zich heen komen en deelt vol enthousiasme zijn ervaringen van de dag.

Propvol programma Tijdens welke vakantie kun je zo veel activiteiten doen in zo’n korte tijd? In vier dagen ga ik wandelen, de gletsjer op, leer ik koken op een campinggasje, krijg ik een fotografieworkshop, kan ik gaan klimmen, paragliden, canyoningen of bungee jumpen – het is nog lastig om keuzes te maken. Van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat is er een programma: de eerste activiteiten starten in het donker, om 06:00 uur, en de laatste eindigen 20 uur later, in de feesttent op het festivalterrein. Er is voor ieder wat wils en voor elke portemonnee. De wandelingen, trailruns, klimactiviteiten en workshops zijn gratis. Wil je de gletsjer op, paragliden of canyoningen dan moet je daarvoor iets extra’s betalen. Wil je liever lang uitslapen en pas in de middag mee, of kom je alleen om te luisteren naar de ervaringen van bergsporthelden, ben je er om films te kijken en te dansen bij de live bands, dan is dat ook prima. Niets moet, alles mag.

82 | HOOGTELIJN 3-2018

70_HL0318_R43_NorthFace.indd 82

16-05-18 09:31

TNF Mountain Festival

Het The North Face Mountain Festival werd in 2017 georganiseerd van 14 tot 17 september.

Het bergsportfestival kostte toen € 249. Voor een aantal activiteiten betaal je extra (vanaf € 100 per activiteit), maar de dag- en nachtwandelingen, trailruns, klimsessies en de kook- en fotografieworkshops zijn gratis voor alle deelnemers aan het festival. Die extra kosten voor de adrenalineactiviteiten lijken in eerste opzicht misschien wat veel, maar het is een stuk goedkoper dan wanneer je het individueel zou regelen met een gids of instructeur. Bovendien kun je nu voor meerdere geweldige activiteiten kiezen, waar je tijdens andere bergsportvakanties misschien geld opzijlegt voor één bijzondere thrill-verhogende activiteit.

Wil je ook naar het festival?

Foto Femke Welvaart

Dit jaar organiseert The North Face weer een internationaal outdoorevenement in de Alpen, van 27-29 juli. Waar precies is nu nog niet bekend. Wil je op de hoogte blijven, ga dan naar thenorthface.nl/innovation/discover/ mountain-festival.html en vul het formulier in.

Het basiskamp in Lauterbrunnen.

Deze vrije opzet zorgt voor een driedeling in het publiek: er zijn mensen die vroeg naar bed gaan zodat ze ’s ochtends fris zijn voor de eerste activiteit, anderen gebruiken de ochtend om hun roes uit te slapen en sommigen redden het met een paar uurtjes slaap en halen zo het maximale uit het festival. Als je wilt, kun je de hele dag volproppen, maar uiteindelijk moet je ook dan keuzes maken. Er is zo veel te doen dat niet alles in één dag past. Een luxeprobleem!

Dal bhat op een campinggasje En zo sta ik met kleine oogjes in de rij, klaar voor de ochtendwandeling. In het donker gaat het vervolgens bergop, om met zonsopgang boven op de berg te zijn en over het Zwitserse berglandschap uit te kijken. In een paar uur zijn we terug in het basiskamp, kan ik gauw mijn ontbijt eten en maak ik me klaar voor mijn tweede activiteit van de dag: een kookworkshop. Ik leer hoe ik met minimale ingrediënten (lichtgewicht, want je moet het mee kunnen nemen als je een bergtocht maakt) een geweldige dal bhat kan maken. Een deel van mijn kookclubje bakt het brood op een campinggasje, de andere helft maakt de linzencurry.

Daarna delen we de buit voor de lunch.

Held aan tafel Na een gletsjerwandeling vanaf het Jungfraujoch (3453 meter) kom ik hongerig terug in het dal en schuif ik met mijn vegan wrap aan tafel. Naast me zitten Simone Moro en Tamara Lunger.

Natuurlijk zijn zij ook maar ‘gewone mensen’ die ‘toevallig’ de hoogste bergen beklimmen (in de winter!) maar ze zijn wel mijn helden. En ik zit zomaar naast hen. En dat is precies wat dit festival zo bijzonder maakt: iedereen deelt dezelfde liefde voor de bergsport en daarmee zijn we even allemaal één. De beroemde The North Face atleten delen hun kennis en enthousiasme en doen mee aan het activiteitenprogramma. Zo kan het zomaar zijn dat je tijdens je trailrun achter Lizzy Hawker aan rent, of tijdens het klimmen wordt gezekerd door Hansjörg Auer of Caroline Ciavaldini.

Foto linksboven Canyoningen met een gids. Foto midden Gezelligheid in het basiskamp. Foto linksonder Hansjörg Auer checkt een van de klimmers. Foto middenonder Kookworkshop. Foto rechts Gletsjerwandeling met gids.

Na een lange dag lopen en rennen in zon en regen, houd ik het bijtijds voor gezien. Met kippenvel en koude voeten stap ik onder een heerlijk warme douche en voel ik hoe mijn spieren zich ontspannen. Schoon en opgewarmd duik ik gauw in mijn slaapzak, ik rits mijn tentje dicht en val bij de laatste tonen van de live band in een diepe slaap. Morgen nog zo’n dag!

HOOGTELIJN 3-2018 |

70_HL0318_R43_NorthFace.indd 83

83

16-05-18 09:31

DE EERSTE STRALEN ZOMER

CATALPA JURK TRANQUILLO

Ontdek de nieuwe zomercollectie van Bever

Deze luchtige jurk is heerlijk op zomerse dagen! Gemaakt van 100% biologisch katoen. De omslag, V-hals en lengte zorgen voor een nonchalante look.

Het is zomer en dat zullen we weten!

Een nieuw avontuurlijk seizoen én nieuwe, mooie spullen om mee naar buiten te gaan: beter wordt het niet.

59,95

TERRA-FLOAT 2 KNIT UNIVERSAL SANDAAL TEVA

HYPER 100 JAS BERGHAUS

Hip, lichtgewicht én comfortabel! Door het EVA-voetbed loop je op deze sandaal de hele dag lekker. Perfect dus voor festivals en citytrips!

Vederlichte, supercompacte jas die 100% waterdicht is en heel functioneel. Mag niet ontbreken bij een snelle run of intensief avontuur!

99,95

299,95

STARGAZE RECLINER LUXURY STOEL NEMO

TERREBONNE SHORTS PATAGONIA Draag deze broek bij het hardlopen, hiken, suppen, fitnessen of wanneer dan ook.

Gemaakt van gerecyclede stretchstof en supersneldrogend.

64,95.

ONTDEK DE HELE ZOMERCOLLECTIE OP BEVER.NL/NIEUW

Naamloos-1 1

Gun jezelf extra comfort met deze lichtgewicht schommelende kampeerstoel.

Hij is stabiel, compact mee te nemen en zit héél lekker.

CASTORO MID GTX LOWA

249,95

Bos- en strandwandelingen worden nu nog fijner. Het nubuck leer en suède is stijlvol, de Gore-Tex voering houdt je voeten droog. Win-win!

179,95

15-05-18 08:43 09-05-18 23:15

In Mijn Verhaal vertellen wandelaars, klimmers en alpinisten over hun bergsportervaringen.

Heb jij ook een leuk verhaal? Stuur dan een mail naar hoogtelijn@nkbv.nl.

mijn verhaal

Zwitserse parel in de Seetalhütte

‘Seraina is voor ons de huttenwaardin van het jaar’ In augustus 2017 loopt Sjef van der Linden met acht andere vijftigplussers de Rätikon Highway, een 50+ huttentocht van Bergsportreizen.nl. Na een eerste dag wandelen, overnachten zij in de Seetalhütte in Prättigau, waar hen een verrassing wacht: Seraina Stecher. Deze hartelijke huttenwaardin zorgt voor een warm welkom, fantastisch eten en een gezellig verblijf.

“Door haar was het de leukste en meest sfeervolle hut van de hele tocht.

Als wij een prijs mogen uitreiken voor de beste huttenwaard van het jaar, dan heeft zij die dubbel en dwars verdiend.”

Tekst Femke Welvaart

Naam: Sjef van der Linden Leeftijd: 73 jaar Woonplaats: Mortroux, België NKBV-lid sinds: 1992 Liep: de negendaagse huttentocht Rätikon Highway

omhoog en dan ligt daar het hutje dat er oud uitziet, maar pas in 1941 is gebouwd, in het kader van de grensbewaking van de Zwitsers in de oorlog. Dat is de Seetalhütte.”

Wekelijks aangevuld

“O

p de eerste ochtend van onze georganiseerde huttentocht troffen we elkaar in Klosters”, vertelt Sjef, “waar een aantal uit de groep hadden overnacht in de plaatselijke jeugdherberg. Ik vond dat erg grappig: vijftigplussers in een jeugdherberg! Zegt dat wat over de jeugdigheid van onze groep of iets over de herberg?”

De eerste dag liep de groep in vier uur naar een van de kleinste hutten in Zwitserland, een hutje in Prättigau met slechts 16 slaapplaatsen. “Het laatste stukje gaat steil

Dit jaar staat de Rätikon Highway niet op het programma van Bergsportreizen.nl, dus wil Sjef je aanraden de Seetalhütte in je eigen wandeltocht op te nemen. “Als je in de buurt komt, moet je daar echt een nacht slapen. Want ook als Seraina er niet is, is het hutje meer dan de moeite waard. Je voelt er die oorspronkelijke, alpiene sfeer en het is er op z’n Zwitsers perfect ingericht. En wie weet heb je het geluk dat het net de dag is dat Seraina de voorraad komt bijvullen! Voor ons is zij ontegenzeggelijk de huttenwaardin van het jaar.”

De 50+ wandelgroep voor de Seetalhütte.

Spontaan en gastvrij De huttenwaardin heet Seraina Stecher en is in haar dagelijks leven onderwijzeres in Klosters. “Zoals zij ons welkom deed voelen, verdient een prijs. Het voelde zo natuurlijk, zo door liefde gedreven en zonder enig commercieel belang. De natuurlijke manier waarop ze alles perfect regelde, voor ons zorgde; het voelde heel spontaan en gastvrij. Uit alles blijkt haar passie voor de

Foto Ailbert Riksen

Huttenwaardin Seraina Stecher.

“Voor vertrek maakte ik me nog zorgen, omdat ik had gelezen dat de Seetalhütte een zelfvoorzienende hut is. Moesten we dan zelf ons eten mee naar boven nemen?

Maar toen we er aankwamen, bleek alles perfect geregeld. Een keer per jaar gaat er een helikopter naar boven om de hut te voorzien van alle benodigdheden en in het seizoen gaat de huttenwaardin wekelijks met een gevulde rugzak naar boven, om de voorraad van de ‘kiosk’ aan te vullen. En kennelijk is ze er ook als ze weet dat er een grotere groep komt! Dat was een enorme verrassing, want ik had erop gerekend dat we zelf moesten koken.”

bergen en dat ze het ons, bergwandelaars, naar de zin wil maken. Wat fijn dat dat nog steeds bestaat!”

HOOGTELIJN 3-2018 |

85_HL0318_R14_Mijn verhaal.indd 85

85

16-05-18 12:39

Pieter Marcus, Sander van Schaik, Gijs Steur, Bas Cammeraat en Michiel Mulder op de Pigne d’Arolla.

Topvlagfoto Na vorig jaar de C2-cursus met succes te hebben gevolgd, zijn deze enthousiaste klimmers naar Wallis gegaan om voor het eerst een toer te maken. “Een fantastisch avontuur, dat we graag met jullie delen!”

Heb jij een mooie topvlagfoto die je met ons wilt delen?

Stuur hem naar communicatie@nkbv.nl o.v.v. topvlagfoto.

Vertel in je mail wie er op de foto staan en waar jullie zijn en wie weet zie jij jezelf terug in Hoogtelijn of op Facebook!

Heb je nog geen topvlag? Bestel hem voor € 3,95 (exclusief verzendkosten) in de webshop: nkbvwebshop.nl/nkbvtopvlag.

Reserveer je hut via de NKBV-Tochtenwiki staat er nu ook informatie over de Belgische klimgebieden in. Ga je daar klimmen? Check dan de Wiki of er geen tijdelijke sluitingen zijn als gevolg van jacht of broedseizoen.

Er komt ook een update van de Tochtenwiki-app. Helaas zijn we hiervoor afhankelijk van de snelheid van de App Store. De verwachting is dat de geüpdatete app voor de zomer beschikbaar is.

Foto Zout Fotografie

Zoals aangekondigd, is de NKBVTochtenwiki geüpdatet. We hebben gewerkt aan de gebruikersvriendelijkheid en verbeterden het uiterlijk van de ‘Wiki’. In de database vind je duizenden kant-en-klare tochten in de Alpen en daarbuiten. En omdat al veel Alpenhutten zijn aangesloten op het platform, kun je naast het plannen van je tocht, ook al je overnachting via de Wiki reserveren. Bovendien

Maak je vrienden ook NKBV-lid

Reizen met gegarandeerd vertrek Wil je deze zomer nog mee op pad met Bergsportreizen.nl?

Kijk gauw op de site welke reizen je nog kunt boeken. Zeker de bergsportreizen met gegarandeerd vertrek lopen snel vol, dus wees er snel bij: bergsportreizen.nl/gegarandeerd-vertrek.

Als NKBV-lid profiteer je van veel voordelen, zoals vijf keer per jaar Hoogtelijn op je mat, huttenkorting en korting bij Bever, maar met je contributie draag je ook bij aan het onderhoud van hutten en paden in de Alpen en Pyreneeën, via het zogenaamde Gegenrechtfonds. Als je deze maand je vrienden ook lid maakt van de NKBV, krijg jij een paar prachtige Falke wandelsokken cadeau, ter waarde van € 21,95.

Kijk op nkbv.nl/lwl voor alle details en de voorwaarden.

Bergsportreizen.nl krijgt eigen logo Vanwege de nieuwe reiswetgeving die dit jaar van kracht wordt, moeten wij nog duidelijker communiceren bij wie NKBV-leden hun reis of cursus boeken. Zo’n bergsportactiviteit boekte je al bij Bergsportreizen.nl, een 100 procent dochter van de NKBV, maar om dit beter te laten zien, hebben we Bergsportreizen.nl nu ook een eigen logo gegeven. Zijn er meer veranderingen? Nee. Het aanbod van Bergsportreizen.nl is nog steeds alleen te boeken door NKBV-leden. En voor de reizen en cursussen worden nog steeds zo veel mogelijk door de NKBV opgeleide tochtleiders en instructeurs ingezet, en bij de Basiskampen NKBV-coördinatoren.

Foto Zout Fotografie

nkbv voor jou

Kijk voor het laatste verenigingsnieuws op nkbv.nl of volg de NKBV op Facebook: facebook.com/de.nkbv.

86 | HOOGTELIJN 3-2018

82_HL0318_R20_NKBVvoorjou.indd 86

16-05-18 09:33

Uit onderzoek in het Ledenpanel van november j.l. (921 respondenten) bleek dat maar liefst 26 procent van de NKBVleden afgelopen jaar hun plannen tijdens de vakantie niet konden uitvoeren omdat ze last kregen van blaren, knieën, enkels, of hoogteziekte. Met deze kennis zijn we samen met de Medische Commissie aan de slag gegaan om jullie deze zomer beter geïnformeerd op pad te laten gaan en

uitval tijdens het wandelen of klimmen door enkel- en knieklachten te verkleinen.

In nieuwsbrieven, via social media en op nkbv.nl publiceren we vlogs, infographics en artikelen met informatie en oefeningen die je kunt doen voordat je op vakantie gaat. Op pagina 71 schrijft Dieke Kok uit de Medische Commissie al over knieklachten en welke oefeningen je kunt doen om die tegen te gaan.

BRENG DE HUTTENWAARD OP DE HOOGTE VAN JE KOMST

Foto Zout Fotografie

Voorlichtingscampagne ‘Goed voorbereid op bergsportvakantie’

Tweet mee met de @NKBV

Foto Zout Fotografie

Ernst van der Leij @ErnstvanderLeij 30 april Samen met mijn zoon, een berggids en de @NKBV topvlag op de Jebel Toubkal. Is met z’n 4167m de hoogste berg van Marokko.

Of je nu in een privéhut overnacht of in een hut die is aangesloten bij een Alpenvereniging, reserveren in het hoogseizoen is absoluut noodzakelijk. Ook in minder drukke tijden vinden huttenwaarden het fijn als je vooraf reserveert. Zeker als je met een grote groep bent, is het goed om ruim van tevoren te laten weten dat je komt. Meld een kleine groep uiterlijk een dag van te voren aan; in het weekend is een paar dagen raadzaam. Kom je onverhoopt toch niet naar de gereserveerde hut, meld je dan af. Zo kan het huttenpersoneel rekening houden met het aantal gasten bij het voorbereiden van het avondeten en de indeling van de slaapplaatsen.

Workshops van Bergsportreizen.nl

Bevrijdingspop @bevrijdingspop 26 apr.

Kom je #klimmen op de klimrots van de @NKBV? Klim zo hoog mogelijk aan een touw en abseil daarna naar beneden. Alle kids: meisjes en jongens, jong en oud, groot en klein kunnen het. Dus kom langs en probeer het zelf!

Joachim Driessen @jdriessen06 15 apr.

Top van de Njoammelgaisa (600m) in Finnmark, 70ste breedtegraad. @NKBV Peter Roelofs @PeterRoelofs 14 apr.

Jeugd lead serie Noord Oost in Bjoeks in volle gang. Prima sfeer en prestaties! @nkbv #Bjoeks Siked @SikedClimbing 10 apr.

Eindelijk komt er een boulderhal in Maastricht!

Radium Boulders opent nog dit najaar haar deuren. We kunnen niet wachten! https:// siked.nl/nieuwe-boulderhal-in-maastricht/ … @MtrichtRegion @NKBV

22 juni Bergwandelen voor gezinnen met kinderen van 2–7 jaar, Ardennen 28 sept Kaart, kompas en GPS, Ardennen Kijk voor het complete workshopaanbod op bergsportreizen.nl/workshops.

Angélique van Drunen @avdrunen 8 apr.

‘You never feel so alive knowing that at every minute you could die.’ ‘Mountain’, voor alle bergsporters! Met #klassiekemuziek @A_C_O, mooie bergplaatjes en ietwat melodramatische teksten van @RobGMacfarlane @NKBV @filmhuisdenhaag

Workshops in de regio Naast de workshops die we landelijk aanbieden via Bergsportreizen.nl organiseren vijftien NKBV-regio’s elk een eigen activiteitenprogramma met workshops, lezingen en cursussen. Kijk voor meer informatie over de NKBV-regio’s en het workshop- en activiteitenaanbod bij jou in de buurt op nkbv.nl/regionaal-aanbod en klik op de website van jouw regio.

Siked @SikedClimbing 7 apr.

Door een knieblessure mist Jorg Verhoeven de eerste World Cups van het jaar. Ook zijn #9bproject mag terug op ijs. Balen! https://siked.nl/jorg-verhoeven-misteerste-world-cups-knieblessure/ … @NKBV Foto: @BramBerkien

Om je voor te bereiden op je bergsportvakantie kun je al in Nederland of net over de grens aan de slag. Dit zomerseizoen zijn er nog maar twee workshops vrij:

HOOGTELIJN 3-2018 |

82_HL0318_R20_NKBVvoorjou.indd 87

87

16-05-18 09:33

Naar de top van de Stok Kangri

In het uiterste noordwesten van India ligt een gebied dat pas sinds 1974 is opengesteld voor toeristen. Een gebied dat zo hoog en afgelegen ligt dat het maar drie tot vier maanden per jaar bereikbaar is via de weg. Met ongerept natuurschoon, prachtige mensen, hoge bergtoppen en dat doet denken aan Tibet.

Tekst en beeld Maaike van Tol (colourfulworldphotography.nl)

88 | HOOGTELIJN 3-2018

86_HL0318_R42_Ladakh.indd 88

16-05-18 10:48

Klooster in Markha.

HOOGTELIJN 3-2018 |

86_HL0318_R42_Ladakh.indd 89

89

16-05-18 10:48

Onze kok (links) en de paardenman (rechts).

H

et is 2013 wanneer ik terugkom van een reis naar het basiskamp van Mount Everest. Een reis met als letterlijk hoogtepunt het ‘beklimmen’ van de top van de Kala Patthar. Mijn liefde voor de bergen is geboren en wanneer ik bij thuiskomst lees over een berg met de naam Stok Kangri en het oude boeddhistische koninkrijk Ladakh, wil ik nog maar één ding: die berg beklimmen. Uiteindelijk moet ik nog vier jaar wachten tot het zover is.

Hoogteziekte Zo’n 48 uur na vertrek uit Amsterdam en drie verschillende vliegtuigen later landen we op een van de hoogstgelegen vliegvelden ter wereld, Kushok Bakula Rimpochee Airport in Leh. Bij aankomst op het vliegveld worden we al uitgebreid gewaarschuwd voor tekenen van hoogteziekte. Leh ligt op 3400 meter en voor de acclimatisatie strekt het niet tot aanbeveling om binnen 48 uur van zeeniveau naar het niveau van Leh te vliegen. Nog op het vliegveld hoor ik mijn vriend zeggen dat hij hoofdpijn heeft en nog geen uur later heeft hij knallende hoofdpijn en moet hij overgeven. Tot zover het plan om rustig

wat sightseeing te gaan doen. In plaats daarvan wordt het met Diamox en zuurstof genieten van het uitzicht vanuit onze hotelkamer.

Hoog bezoek We besluiten het de eerste dagen rustig aan te doen en eerst de omgeving per auto te verkennen om onze lichamen te laten wennen aan de hoogte. En zo staat in de vroege ochtend onze gids voor onze deur met een bijzondere mededeling: de Dalai Lama viert vandaag zijn verjaardag in Leh en of we het leuk vinden om hierbij aanwezig te zijn. Dat hoeft hij natuurlijk niet nog een keer te vragen! Hoe vaak krijg je de mogelijkheid om de Dalai Lama in levenden lijve te zien? En zo staan we nog geen twee uur later oog in oog met deze bijzondere man op een evenement dat nog het meeste weg heeft van een boeddhistische koningsdag. Er wordt gezongen en gedanst, er wordt butter tea rondgedeeld en we worden verwend door de groep mensen tussen wie we ons bevinden. Halverwege de middag wordt de zon ons toch wel een beetje te heet. We moeten niet alleen wennen aan de hoogte, maar ook aan het woestijnklimaat.

In de Markhavallei.

90 | HOOGTELIJN 3-2018

86_HL0318_R42_Ladakh.indd 90

16-05-18 10:48

Uitzicht op de Ganda La.

Na een aantal dagen omgeving verkennen, vertrekken we voor onze trektocht door de Markhavallei. Deze keer hoeven we niet heel erg na te denken over wat we meenemen. We mogen allebei 20 kilo aan bagage meenemen, die wordt gedragen door paarden.

Wat een luxe! Enthousiast gooi ik nog een extra paar sokken en een extra broek in mijn tas. Onze gids Nawang zit ons vol enthousiasme op te wachten in de taxi die ons naar het beginpunt van onze trekking brengt.

Net buiten de poort van het Hemis High Altitude National Park ontmoeten we de rest van het team: onze kok, zijn helper, onze paardenman en de zes paarden die alle spullen meenemen. Ik ben blij om te zien dat de paarden in uitstekende conditie zijn, dat heb ik weleens anders gezien. De gids stuurt de dieren door te fluiten.

Klokhuis voor de schrik Het eerste gedeelte van onze trektocht gaat over de verharde weg richting de vallei. Dit is niet het meest pittoreske gedeelte van de route. De omgeving is dor en droog en het asfalt weerkaatst de hitte van de middagzon. Het wordt nog erger wanneer we na twee uur lopen bij het gedeelte aankomen waar ze bezig zijn met het leggen van nieuw asfalt. De hitte van het verse asfalt trekt omhoog door mijn broekspijpen en ik ben heel blij wanneer we na weer twee uur lopen bij het kampement aankomen. Alhoewel, waar is iedereen? De zes paarden en de drie mannen zijn ons niet voorbijgelopen en we zien geen tenten en bagage. Onze gids gaat poolshoogte nemen en komt een half uur later ontdaan terug: een van de paarden is geschrokken van de asfalteermachine en op hol geslagen. Gelukkig hebben ze hem ongedeerd te pakken kunnen krijgen, alleen blijkt de bagage in het ravijn te zijn gevallen. Die bagage halen ze nu weer naar boven.

Wanneer alle spullen weer boven zijn, blijkt dat een van de tassen ernstig is beschadigd. De beschrijving van de tas lijkt erg op die van mij en al snel moet ik concluderen dat mijn waterdichte duffelbag nu meer weg heeft van een vergiet. De paardenman en de mannen in het dorp vinden het heel erg wat er is gebeurd en met drie man sterk wordt mijn tas op een open plek onder handen genomen. Een dik uur later, twee rollen elektriciteitstape en een rijstzak verder krijg ik mijn tas weer terug. Ik ben er blij mee en geef het paard mijn klokhuis voor de schrik.

Op en neer Twee dagen later staan we voor de eerste uitdaging van de trektocht: de Ganda La. Deze pas moeten we eerst over om de Markhavallei te bereiken. Een stevige klim, maar boven ontvouwt zich een prachtige wereld. Nu wachten ons 1300 meter naar beneden, de vallei in. Ik geniet met volle teugen van het surrealistische landschap: de wanden van de vallei lijken wel

een maanlandschap, terwijl beneden in de vallei door de aanwezigheid van de rivier alle kleuren groen aanwezig zijn.

De rivier zorgt ervoor dat er leven mogelijk is en dat er kleine dorpjes zijn waar mensen een nog grotendeels zelfvoorzienend leven leiden. En uiteraard heeft elk dorpje zijn eigen klooster.

Langzaam gaat de weg weer omhoog, totdat we de hoogvlakte van Nimaling bereiken. Hier hebben we een heerlijk lange middag om te acclimatiseren. We lopen wat rond, we gaan op safari om pica’s, marmotten, ezels en blauwe schapen te spotten, maar bovenal genieten we in het zonnetje van ons kleine reisgezelschap.

Het team begint steeds meer te lijken op een internationaal groepje vrienden. Onze gids Nawang blijkt oog te hebben voor fotografie en we kletsen wat af, onze kok heeft een groot gevoel

Na elke pas is het uitzicht nog mooier dan ervoor voor humor en vindt het vooral heel leuk om mij te plagen en de paardenman probeert met handen en voeten mij de verzorging van de paarden duidelijk te maken.

Dan moeten we de oversteek maken naar de volgende vallei en dat betekent dat de volgende pas voor ons ligt: met 5300 meter is de Kangmaru La de hoogste pas van de trektocht. Het uitzicht is zo fenomenaal dat we zelfs de K2 in de verte kunnen zien! Tot onze grote verbazing is de wereld achter de pas roodgekleurd, het lijkt wel of we op Mars terecht zijn gekomen. Met elke stap die we dalen, worden we roder en roder. Niet van de hitte, maar van het stof dat op ons neerkomt.

En zo trekken we door een prachtig landschap, waarbij we bij elke bocht en iedere pas worden getrakteerd op een uitzicht dat nog mooier is dan het vorige. Mijn camera maakt overuren en ik ben blij met de stapel geheugenkaartjes die ik heb meegebracht.

Er wacht ons nog één laatste pas voordat we bij het basiskamp aankomen.

Onze gids Nawang heeft ons de afgelopen dagen eens bekeken en hij weet het zeker: wij gaan de top van de Stok Kangri halen! Ik ben blij met zijn vertrouwen, al neemt het mijn zenuwen niet weg.

Stormfront En dan begint het weer om te slaan. Op het moment dat we bovenop de Shang La staan, zien we een stormfront op ons afkomen en onze horloges slaan alarm. Wanneer we aankomen in het basiskamp van de Stok Kangri regent het pijpenstelen.

Rond 22:00 uur regent het nog altijd en zie ik de eerste mensen

HOOGTELIJN 3-2018 |

86_HL0318_R42_Ladakh.indd 91

91

16-05-18 09:36

Naamloos-2 1

08-05-18 14:29

Foto links Gelukkig zijn de paarden in goede conditie.

Rechtsboven De Dalai Lama in Leh. Rechtsonder Lokale bevolking langs ons pad.

zich klaarmaken voor hun toppoging. Ik vraag me af of dit nu verstandig is. Gedurende de nacht hoor ik steeds mensen zonder succes terugkeren. Slechts een handjevol mensen heeft de top gehaald en komt tegen het einde van de ochtend weer terug naar het basiskamp. Ze zijn koud en verkleumd en hebben erg last gehad van het slechte weer. Ik kan alleen maar duimen dat het weer beter gaat worden gedurende de dag. Ik kan mijn geluk dan ook niet op wanneer rond etenstijd de wind gaat liggen en het stopt met regenen. Nawang vertelt ons dat hij niet mee zal gaan de berg op; hij kent de route niet en heeft niet de juiste uitrusting. We maken kennis met onze Nepalese berggids Geljan en na een korte briefing gaan we na het eten naar bed.

Op de Stok Kangri Om 22:30 uur worden we gewekt en ontbijten we met pap en thee. Ik ben enorm zenuwachtig en moet mezelf echt dwingen om te eten, wetende dat ik de energie hard nodig ga hebben. Om 23:00 uur nemen we afscheid van Nawang en vertrekken we met onze Nepalese berggids naar de voet van de Stok La. De eerste

Maaike op de top van de Stok Kangri.

meters voelen als thuiskomen, omdat Geljan op die rustige manier loopt die ik zo fijn vond in Nepal. In het donker verlies ik al snel elk besef van tijd en ruimte en tot mijn grote verbazing staan we nog geen twintig minuten later al bovenop de pas en hebben we de eerste groep ingehaald. Daarna volgt het gedeelte over de gletsjer: eerst geleidelijk omhoog en na enige tijd steeds steiler en steiler. Tot het zo steil wordt dat we zonder stijgijzers niet meer fatsoenlijk vooruit komen. Wanneer ik op de hoogtemeter van mijn horloge kijk, zie ik dat we al op 5300 meter zitten.

Ik weet dat er nu 300 hele steile meters voor ons liggen, voordat we op 5600 meter op de graat komen. Wanneer we op 5700 meter nog altijd alleen maar sneeuw en ijs voor, onder, naast en boven ons zien, vraag ik toch maar eens wanneer we op de graat komen. Geljan vertelt dat we daar niet op mikken, maar dat we direct naar de subtop aan het klimmen zijn. Het blijkt dat er de afgelopen winter zo veel sneeuwval is geweest dat de normale route niet begaanbaar is en dat dit de enige veilige optie is. Een gevoel van paniek maakt zich van me meester want dat betekent dat er nog 250 meter sneeuw en ijs voor ons ligt, terwijl ademhalen en spiercontrole steeds moeilijker beginnen te worden. Ik probeer mijn gedachten uit te zetten door te tellen: één, twee … twintig passen naar voren en dan twintig seconden rust en zo steeds maar weer. Wanneer ik weer bijkom uit mijn gedachten, zie ik dat we op de subtop zijn aangekomen. We worden getrakteerd op de meest magische zonsopkomst die ik me kan herinneren.

We kunnen de top nu zien liggen en na een kleine pauze beginnen we aan de laatste krachtsinspanning. Boven op de top zien we de route die we de afgelopen anderhalve week liepen en heb ik het gevoel dat ik de hele wereld aankan. We maken topfoto’s en dan begint de weg naar beneden. Dalen vind ik altijd prettig en al vrij snel staan we weer beneden op de gletsjer. Ik kan mijn slaapzak al bijna ruiken en in sneltreinvaart dalen we af naar het basiskamp, waar onze kok een cake heeft gebakken om te vieren dat we de top hebben gehaald.

En dan wil mijn lijf nog maar één ding: slapen! Nog één keer kijk ik om naar de pas waarachter de berg verscholen ligt. Dan schuif ik in mijn slaapzak en droom ik elke pas opnieuw.

HOOGTELIJN 3-2018 |

86_HL0318_R42_Ladakh.indd 93

93

16-05-18 09:37

Met Jelle StaleMan naar

AconcAguA, DenAli en elbrus!

M O U N TA I N

network

Ieder van deze bergen vormt de hoogste top van een continent en daarmee dus één van de 7 summits!

Klimtechnisch zijn de bergen niet erg lastig, maar ze vragen wel om een uitstekende conditie, alpiene ervaring en doorzettingsvermogen. Ga jij onder persoonlijke begeleiding van Jelle de uitdaging aan?

aconcaGua 6962M

expeditie naar de hoogste berg van Zuid-amerika data 4 t/m 23 februari 2019 prijs E 3995,-

Denali 6168M

expeditie naar de hoogste berg van noord-amerika data 30 mei t/m 23 juni 2019 prijs E 8995,- (richtprijs)

elbruS 5642M

expeditie naar de hoogste berg van europa data 19 t/m 29 juli 2019 prijs E 2225,-

Schrijf je vrijblijvend in voor onze informatiebijeenkomsten door een mail te sturen naar travel@mountain-network.nl

ski- en berggids. Hij beklom alle 82 vierduizenders van de alpen, nam deel aan een K2 expeditie en bereikte onbeklommen toppen in Groenland. Jelle heeft zijn activiteitenaanbod ondergebracht bij Mountain network. lees meer over Jelle elders in deze Hoogtelijn en op www.jellestaleman.nl

www.Mountain-networK.nl Naamloos-2 1

foto © ronald Hoogendoorn

Jelle Staleman is een zeer ervaren expeditieklimmer en uiaGM

08-05-18 14:27

Volg @hoogtelijn op Twitter voor het laatste nieuws van de redactie.

Tips zijn welkom op hoogtelijn@nkbv.nl.

gespot

Onder redactie van Frank Husslage en Ico Kloppenburg

Voorbij je grenzen Januari 2015. Tommy Caldwell en zijn klimmaat Kevin Jorgeson schrijven geschiedenis met de eerste vrije beklimming van El Capitans Dawn Wall. Eerder werd altijd aangenomen dat de Dawn Wall onmogelijk vrij te klimmen was; er leek te weinig houvast te zijn op de 1200 meter hoge granieten wand. Toch slagen de mannen erin, na zeven jaar aan voorbereidingen en negentien dagen in de wand. Het boek begint met de vader, een gedreven bodybuilder die de jonge Tommy kennis laat maken met het klimmen. Hield zijn vader van hem om wie hij was, of alleen vanwege zijn klimprestaties? Daarna maken we kennis met zijn eerste grote liefde, Beth Rodden. Nadat beiden gegijzeld worden door islamitische rebellen, belandt Beth in een diepe depressie. Het derde deel van het boek gaat over Tommy zelf, over zijn pogingen het hoofd te bieden aan een echtscheiding en aan de vervreemding van zijn vader. Door zich vast te bijten in de onmogelijk geachte Dawn Wall vindt hij een manier om zijn pijn te vergeten.

Hoewel de beklimming van de Dawn Wall centraal staat, gaat het boek dus eigenlijk over de liefde en hoe we elkaar kunnen kwetsen terwijl we alleen maar liefde willen geven. Het doet ons beseffen dat de enige echt moeilijke beklimming het leven zelf is.

[Anne van Leeuwen]

The Push: A Climber’s Journey of Endurance, Risk and Going Beyond Limits, Tommy Caldwell Penguin (2017), penguin.co.uk ISBN 9780718183394 € 22,99

Baby ontsnapt!

Filmpjes van klimmende katten, honden en geiten doen het goed, maar baby’s zijn favoriet.

Bekijk de ontsnapping van baby Leo op goo.gl/ p9Nfjr en stel jezelf de vraag wat jij zou doen: ingrijpen of laten gebeuren?

GLAMPING OP EVEREST Allan Arnette meldt in zijn blog dat de luxe in het basiskamp van Everest naar een hoger niveau wordt getild. Verantwoordelijk is de 7 Summits Club van de Rus Alex Abramov. Iedereen krijgt een verwarmde ruimte met een aparte slaapkamer, veel, heel veel zuurstof en goede wodka! Lees meer op de blog van Arnette via https://goo.gl/wMo1tx.

Zelfstandig op pad na je cursus Je hebt net een alpiene cursus gevolgd en wilt zelf op pad gaan – waar begin je? En hoe ontwikkel je jezelf daarna beetje bij beetje tot volleerd alpinist? De beschrijvingen van alpiene beklimmingen in de klassieke gidsjes zijn vaak erg summier en onder invloed van de klimaatwijzigingen ook niet altijd meer up-to-date. En daarnaast nog eens in een andere taal geschreven.

10 beklimmingen Écrins Oost beschrijft tien mooie alpiene routes in de Écrins (Frankrijk). De beschreven routes zijn zo gekozen en beschreven dat je er je eerste stappen als zelfstandig alpinist mee kunt zetten. Per tocht krijg je een hoeveelheid informatie die is toegespitst op de startende alpinist en die in andere gidsjes zelden wordt vermeld. [Harald Swen]

Alpiene ervaring opdoen: 10 beklimmingen Écrins Oost, Rogier van Rijn, m.m.v. Koen Hauchecorne Uitgave: Kongor (2017), kongor.be ISBN: 9789491467035 € 19

PROJECT 9B We schreven er al in de vorige editie over: Jorg Verhoeven is bezig met een bijzonder project. Je kunt zijn plan om een 9B te gaan klimmen nu volgen op project-9b.com. Wij vinden het mooi om te zien hoe hij zijn keuzes maakt en waar hij voor gaat. En nee, bij het schrijven van dit stukje had hij zijn doel nog niet bereikt. En erger: begin april postte hij in zijn blog dat hij zijn knie heeft geblesseerd en dat het project voorlopig even stil staat… Veel succes Jorg!

HOOGTELIJN 3-2018 |

95_HL0318_R13_Gespot.indd 95

95

16-05-18 09:38

THE BASE CAMP DUFFEL BORN IN 1986.

EXPLORING EVER SINCE.

AVAILABLE AT

Wadi Rum Preserve, JORDAN | Photo: Tim Kemple

Naamloos-2 1

08-05-18 14:28 02/05/18 11:43

Nepalese novellen, Krijn de Best en anderen Uitgave: Leonon media (2018), leonon.nl ISBN 9789492618153 € 19,95

Afgelopen najaar maakte Cas de Stopppelaar een weids gebaar over de volgebouwde, stoffige derdewereldstad die Kathmandu is. “Toen ik hier begon,” vertelde de consul-generaal me, “stond er tussen de rivier en hier alleen maar één boerderijtje. De rest was landerijen.”

Hiermee schetste hij precies de inhoud van Nepalese novellen. In 32 verhalen beschrijft het boek het verloop van de recente geschiedenis van Nepal, zoals gezien door de ogen van verstokte Nepal-adepten. Vanuit even zoveel invalshoeken belichten zij de band tussen Nederland en Nepal in de afgelopen vijf decennia. Van polyandrie tot een staatsbezoek van de nog jonge Prins Willem-Alexander, en van founding father Dolf Noordijk

KLASSENFOTO OP NIVEAU Een hogeschool in Wallis, Zwitserland, maakt originele reclame, maar geeft tegelijk een aantal studenten de kans om een unieke klassenfoto te maken. Met zijn allen maakten ze een abseil op de Pierre Avoi, onder begeleiding van een aantal berggidsen. Het resultaat mag er zijn. Zie goo.gl/ XDKhbL voor een filmpje over The making of... Nu is het wachten op de reactie van de Hogeschool Rotterdam: de Euromast lijkt ons prima geschikt.

tot het feit dat ooit één op de duizend Nederlanders per jaar naar Nepal trok. Geschiedschrijving, maar ook een blik naar de toekomst.

Voor de low budget Thamel-Everest Base Camp backpacker, die Nepal ziet als slechts een item op zijn bucketlist, zal het boek snel een ver-van-mijn-bed-verhaal zijn. Bij hen die Nepal kennen vanuit het Summit Hotel, de SNV of de wereld van de NGO’s zal Nepalese novellen veel herkenning en misschien zelfs nostalgie oproepen. Zij zullen waarschijnlijk ook de toegift achter in het boek erg kunnen waarderen: een zestien pagina’s tellende Gele Gids met de contactgegevens van alle actieve clubs die de verbinding Nederland-Nepal onderhouden. [Frank Husslage]

gespot

Heimwee naar het heden

Shit…

Klimmen als je hoge nood hebt, is geen goed idee. Maar je last onder de klimrotsen dumpen, is ook geen goed idee. In de Amerikaanse woestijngebieden zorgt een hoop menselijke uitwerpselen al een hele tijd voor een zogenaamd ‘gatver-effect’ en hebben ze niet alleen zakjes voor honden-,

maar ook voor mensenpoep beschikbaar.

Bekijk de video op instagram.com/p/ BgT-JVVhhe-/ waar Ireen Yee, op Instagram beter bekend als Lady Lockoff, een pleidooi houdt voor het gebruik van deze zakjes.

Misschien ook een idee voor de Belgische klimgebieden?

Wandeldroom Schrijver Cam Honan wandelde in zijn leven tot nu toe meer dan 90.000 kilometer over vrijwel alle continenten. Daarnaast is Honan een begenadigd fotograaf.

Het koffietafelboek Wanderlust is een neerslag van dit alles, met een prachtig geïllustreerde selectie van zijn mooiste tochten. Grote bekenden als de John Muir Trail, de Alta Via I en de Kilimanjaro komen langs, maar ook minder bekende en minstens zo mooie wandelingen, zoals de Malerweg en de Salkantay Trail. In het voorwoord van Wanderlust schrijft inleider Robert Moor: “Zie dit boek niet als een wandelgids, maar als een compendium van droomwandelingen, waarvan je er hopelijk in je hele leven enkele mag maken.” Hiermee is Wanderlust perfect getypeerd. Ik prijs mezelf gelukkig dat ik een substantieel deel van de beschreven wandelingen ooit zelf liep. Wanderlust is als een fotoalbum in optima forma van deze tochten: de foto’s zijn prachtig, zonder dat ze waarheid geweld aandoen.

Zo had ik ze zelf ook kunnen maken. Als ik tenminste op het juiste moment op die

plaats was geweest. Honan was dat. In zijn teksten beperkt Honan zich tot de essentie: een korte beschrijving van elke tocht, de feitelijkheden rondom loopseizoen, start- en eindpunt en een schematische landkaart.

Meer is ook niet nodig; extra informatie kun je overal vinden en is dan waarschijnlijk actueler dan dit tijdloze papieren boek.

[Frank Husslage]

Wanderlust, Hiking on Legendary Trails, Cam Honan Gestalten (2017), gestalten.com ISBN 978-3-89955-901-9 (Engelstalige versie) ISBN 978-3-89955-911-8 (Duitstalige versie) € 39,30

HOOGTELIJN 3-2018 |

95_HL0318_R13_Gespot.indd 97

97

16-05-18 09:38

vooruitblik

Hoogtelijn 4-2018 verschijnt 31 augustus THEMA

Colofon

Frankrijk

Hoogtelijn is het officiële tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging (NKBV). Het verschijnt vijf keer per jaar.

De redactie staat open voor bijdragen van leden en derden waarbij de redactie het recht heeft, zonder opgave van redenen, de bijdragen niet te plaatsen. Het al dan niet op verzoek van de redactie aanbieden van artikelen aan Hoogtelijn impliceert toestemming voor openbaarmaking en verveelvoudiging ten behoeve van de elektronische ontsluiting van Hoogtelijn.

Overname van (delen uit) artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie van Hoogtelijn.

Redactie

Droomrotsen

Klimmen in de Drôme

Huttentocht

Grande Traversée du Jura

Peter Daalder (hoofdredacteur) Femke Welvaart (eindredacteur) Mirte van Dijk, Sieto van der Heide, Frank Husslage, Marieke van Kessel, Ico Kloppenburg, Anne van Leeuwen, Florian van Olden.

Medewerkers

Suzan van der Burg, Jody Hagenbeek, Dim van den Heuvel, Christine Tamminga, Peter Uijt de Haag (correctie), Saskia Gottenbos (cartografie), Toon Hezemans (illustraties).

Redactie-adres

NKBV, t.a.v. Hoogtelijn, Postbus 225, 3440 AE Woerden hoogtelijn@nkbv.nl, hoogtelijn.nl

Advertentie-exploitatie

Patrick Baars Postbus 225, 3440 AE Woerden 0348-484066/06-18653645 patrick.baars@nkbv.nl

Productie en vormgeving

GR5

Studio ManagementMedia, Hilversum Anita Baljet

1800 kilometer door Franse bergen

Druk

Senefelder Misset, Doetinchem Oplage: 40.400 ISSN: 1387-862X

Duitse dichter

Los abonnement

Niet-leden kunnen zich abonneren op Hoogtelijn voor € 22,50 per jaar. Kijk op nkbvwebshop.nl.

op de hoogste top van de Harz

Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging

Klimplezier

Bellen 0348-409521 Bezoeken Houttuinlaan 16-A, 3447 GM Woerden Schrijven Postbus 225, 3440 AE Woerden Fax 0348-409534, info@nkbv.nl Betalen Bank: IBAN NL84RABO0161417213 BIC RABONL2U

in Presles

98 | HOOGTELIJN 3-2018

98_HL0318_R12_Vooruitblik.indd 98

16-05-18 09:40

PLAN JE VAKANTIE MET DE NKBV-TOCHTENWIKI TOCHTENWIKI.NKBV.NL

NIEU UPD WE ATE

• • • •

Meer dan 4500 tochten Actuele condities Eigen tochten plannen Meer dan 4000 hutten

KONINKLIJKE NEDERLANDSE KLIM- EN BERGSPORT VERENIGING I WWW.NKBV.NL

Advertentie Tochtenwiki -HL230x297.indd 1 Naamloos-1 1

15-05-18 10:19 09:32 16-05-18

We are crafters of comfort.

Mythic Sleeping Bag. The summit of our knowledge and craftsmanship, the Mythic challenges the limit of what is technically possible. Hand-filled with ethically sourced 900 fill power hydrophobic down, this fully-featured bag is perfected for alpine environments with an exceptional warmth to weight ratio.

W W W.R AB.EQUIPMENT

Naamloos-2 1

08-05-18 14:27