Aboutchan No. 37

Chan

FREE COPY

a b o u t

ฉบับที่ 37 พฤษภาคม 2559

ศิลปวัฒนธรรม | ท่องเที่ยว | สิ่งแวดล้อม

สิ่งหลายหลากจาก...

เสื่อจันทบู ร

CHANTHABOON

MAT

พินิจจันท์

ณ จันท์

ค�ำจันท์

อิ่มจันท์

การย้อมเสื่อกก ภาพ : นพดล โพธิโชติ (ร้าน 22000 ริมน�้ำจันทบูร) สถานที่ : หมู่บ้านบางสระเก้า

ท่องจันท์...........................................................................................06 กลอนจันท์.......................................................................................08 พินิจจันท์..........................................................................................10 ถ้าพระจันทร์เป็นใจ..........................................................................12 ณ จันท์............................................................................................14 เรื่องจากปก......................................................................................20 คำ�จันท์.............................................................................................32

อิ่มจันท์............................................................................................34 เสี้ยวจันท์........................................................................................36 ข้างขึ้นข้างแรม................................................................................38 เมืองจันท์เมื่อวันวาน.......................................................................40 จันท์ในตำ�นาน................................................................................42 เสน่ห์จันท์.........................................................................................44 รักษ์จันท์..........................................................................................46 เรื่องเล่าจากพระจันทร์.....................................................................54

20

8 10

34

14

40 46

เวลาได้กลิ่นเสื่อ... ผมมักจะคิดถึงบ้าน ไม่รู้ใครเป็นเหมือนผมบ้าง

เสื่อถือเป็นมิตรคู่เรือน โดยเฉพาะบ้านตามต่างจังหวัด สักผืนสองผืนก็ต้องมีกัน อย่างที่บ้านผมก็เองมีอยู่ผืนหนึ่ง อาจจะมีรอยขาด เล็ก ๆ น้อย ๆ จากการโดนนู่นนี่เกี่ยวบ้าง แต่มันก็คือสิ่งที่แสดงว่าเสื่อได้ปฏิบัติหน้าที่ที่ได้รับมอบหมายแล้ว

“เสื่อจันทบูร” ถือเป็นงานหัตถกรรมพื้นบ้านของเมืองจันท์ ที่สร้างชื่อจนปรากฏอยู่ในค�ำขวัญประจ�ำจังหวัด ถึงแม้ในปัจจุบัน ผู้สืบทอดอาจลดน้อยลง แต่ไม่ใช่ว่าไม่มี ชาวบ้านและลูก ๆ หลาน ๆ ในหลายหมู่บ้านยังคงประกอบอาชีพการทอเสื่อเช่นเดิม ที่เพิ่มเติม คือ “สิ่งหลายหลาก” จากการแปรรูปเสื่อผืนธรรมดา ให้ได้ท�ำหน้าที่ใหม่ ๆ บ้าง

ขอให้มีความสุขกับ “สิ่งหลายหลาก...จากเสื่อจันทบูร” นะครับ ขอบพระคุณครับ นพรัตน์ โชติชยั (บรรณาธิการบริหาร)

* ลิขสิทธิ์ข้อเขียนและภาพประกอบ ใน about Chan เป็นสมบัติของนิตยสาร และเจ้าของผลงานนั้น ๆ หากจะนำ�ไปใช้ในกรณีใด ๆ ควรแจ้งความประสงค์ กับกองบรรณาธิการก่อน

ภาพปก : นพดล โพธิโชติ สถานที่ : หมู่บ้านบางสระเก้า

about Chan magazine ที่ปรึกษา นภา บุณยเกียรติ อาจารย์อารีย์ ผลพฤกษา อนงค์ศิริ หงส์ศิริธรรม อุกฤษฏ์ วงษ์ทองสาลี รศ. อร่าม อรรถเจดีย์ บรรณาธิการบริหาร นพรัตน์ โชติชัย กองบรรณาธิการ ปริญญา ชัยสิทธิ์ พุทธิตา เวฬุวรรณ กุสุมา เล้าเจริญ ศิลปกรรม ปรียาพรรณ สาริมาน จิดาภา อินต๊ะคำ� นักเขียน อุรุ อุรุพงษ์ ณัฐภัทน์ ซ้ายสุวรรณ ธิรินทร นันทโรจนาพร ช่างภาพ นพดล โพธิโชติ หทัยภัทร ศรีฉลวย ภาพประกอบ นันทินี วิสมล ปนัดดา มนตรี การตลาดและโฆษณา วรรณภา นุ่มก่วน ติดต่อ 81/6 มหาราชซิตี้ ถ.มหาราช ต.ตลาด อ.เมือง จ.จันทบุรี 22000 โทร. : 08 6155 3753 Facebook : aboutChanmagazine

ร้านอาหาร จันทร สาขา1 จันทร สาขา2 ชาบูนางใน ท่ามาจัน กาลครั้งหนึ่ง ฮอยอัน ตะลุมครัว GR 8 Koff House Nine Pizza ลิ้ม หมูสะเต๊ะ สาขา1 โรงแรม มณีจันท์ เกษมศานติ์ นิวแทรเวิลลอด์จ อีสเทิร์น อินจัน นอนจันท์ บ้านอิ่มสุข บ้านตุ่ม ชีวารี แหลมสิงห์แนชเชอรัล แหลมสิงห์ไวท์เฮ้าส์ วิลล่าพระจันทร์ Windy Seaview ซีเชลล์ เจ้าหลาวคาบาน่า จันทราบุรี บ้านหลวงราชไมตรี ณิสาญ์สิริ ริมน�้ำกลางจันท์ Sand Dunes Chaolao Beach โรงพยาบาล รพ.กรุงเทพจันทบุรี รพ.พระปกเกล้า รพ.แหลมสิงห์ รพ.สิริเวช

ร้านกาแฟ ดอยช้าง คอฟฟี่รูม ดีไลท์ บ้านทนาย อะเมซอน (ปตท.โค้งสนามเป้า) คอฟฟี่เวย์ อะเมซอน (ปตท. เนินสูง) ปะการัง (สี่แยกเนินสูง) Small Art Gallery หวานคำ�นึง เอ็มคอฟฟี่ คัปป้า ลาเต้ ยินดี คอฟฟี่ เฟรนด์ sweet@moon (ริมน�้ำจันทบูร) Whee Kays Espresso Bar Coffee Tree ร้อยตะวัน Sea Bound ร้านกาแฟเนินนางพญา Bon Cafe Lolipop Sugar Moon Cafe Amuse ร้านกาแฟ Rads Bar D.C. Coffee ชบา คอฟฟี่ Dragon Coffee Bear Coffee บางเวลา

คิวรถ รถตู้โรบินสัน รถตู้โลตัส คลินิค อภินันท์ทันตกรรม ทันตแพทย์ศิริชัย ฟันสวย สืบพงษ์ทันตแพทย์ สถานเสริมความงาม สิรารมย์สปา พิมพา จุ๋ย ดล 2 สไตล์แชมป์ SP นวดแผนไทยและสปา ร้านหนังสือ ดอกหญ้า ศูนย์รถ คูโบต้าจันทบุรี ร้านขายของที่ระลึก ยีส่ บิ สองตองศูนย์ (ริมน�ำ้ จันทบูร) บ้านโภคบาล (ริมน�้ำ จันทบูร) สถานที่ราชการ หอจดหมายเหตุแห่งชาติ จันทบุรี ประชาสัมพันธ์จังหวัดจันทบุรี ส�ำนักงานโยธาธิการและผังเมือง ส�ำนักงานสรรพากรจังหวัด สถาบันสอนพิเศษ The I The Sun รร. ดนตรี สิรญา รร. ดนตรี โสรดา U-Kid Sharp English

กรุงเทพฯ หอศิลปกรุงเทพฯ PASSPORT BOOKSHOP Dialogue coffee and gallery 92000 CAFE & BISTRO Bookmoby Coffee Model ระยอง ททท.ระยอง คอฟฟี่ทูเดย์ สาขาบ้านเพ จัมป์คอฟฟี่ เกาะเสม็ด ร้านกาแฟ ดอลล่าเฮ้าส์ เหลืองตรัง คอฟฟี่ คอฟฟี่ ออน เดอะเวย์ i do you drink (บ้านเพ) ร้านสุนทรภู่ อ.แกลง ตราด ร้านกาแฟอเมซอน - ปตท.หน้าโรงเรียนสตรีฯ - ปตท.หนองเสม็ด ร้านกาแฟโกปี๊ ริมคลองบูทิค ร้านกาแฟเข้าท่า ร้านกาแฟเย็น ร้านกาแฟตายาย ร้านกาแฟสดกาโตว์ ร้านตังค์ตุง Gold Coffee by Joy T.K. Park ตราด Toscana โรงแรมตราดเซ็นเตอร์ เชียงใหม่ กาแฟวาวี สาขาสุริวงศ์ The Meeting Room Art Cafe

อยากให้ about Chan ไปหาคุณถึงบ้าน เพียงสมัครสมาชิกนิตยสาร about Chan ฟรี รับนิตยสารจำ�นวน 6 ฉบับ (6 เดือน) (โดยเสียค่าใช้จ่ายในการจัดส่งรวม 300 บาท) วิธีการชำ�ระเงิน โอนเงินเข้าบัญชีธนาคารไทยพาณิชย์ สาขาโรบินสันจันทบุรี

ชือ่ บัญชี นางสาวกุสมุ า เล้าเจริญ เลขทีบ่ ญ ั ชี 854-223668-6 ประเภทบัญชี ออมทรัพย์ วิธีการยืนยัน ส่งชื่อ-ที่อยู่ พร้อมหลักฐานการชำ�ระเงิน มาที่ 81/6 มหาราชซิตี้ ถ.มหาราช ต.ตลาด อ.เมือง จ.จันทบุรี 22000 ช่องทางออนไลน์ที่ aboutchan.mag@gmail.com หรือ

ช่องข้อความของ www.facebook.com/aboutChanmagazine

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม โทร. 08 6155 3753

ท่อง จันท์

มกราคม

˙เทศกาลกินกุ้ง

กุมภาพันธ์

˙นมัสการรอยพระพุทธบาทพลวง ณ ยอดเขาคิชฌกูฏ อ.เขาคิชฌกูฏ ˙งานสีสันตะวันออก ราชมงคล รักเหลืองจันท์ วันดอกไม้บาน ณ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล ตะวันออก วิทยาเขตจันทบุรี

เมษายน

˙13 เม.ย. 59 งานประเพณีชกั เย่อเกวียนพระบาท ณ วัดตะปอนน้อย อ.ขลุง ˙ประเพณีกวนข้าวทิพย์ และ ประเพณีสงกรานต์ยามค�่ำถนนข้าว ทิพย์ ณ วัดใหม่เมืองจันทบุรี

พฤษภาคม

˙21-29 พ.ค. 59

งาน “จันทบุรีมหานครผลไม้ 2016 Chanthaburi Fruitpital Fair”

มิถุนายน

˙งานของดีเมืองขลุง อ.ขลุง

ตุลาคม

˙เทศกาล “ดูปูแป้นชมธรรมชาติ” ต.เกวียนหัก อ.ขลุง ˙งานถือศีลกินเจ ณ วัดเขตร์นาบุญญาราม อ.เมือง

พฤศจิกายน

˙เทศกาล “คืนแสงหิง่ ห้อยชวนฝัน ทีจ่ นั ทบุร”ี ณ สถานีพฒั นาป่าชายเลนที่ 2 (บ้านท่าสอน) อ.ขลุง ˙ล่องเรือทอดผ้าป่าทางแม่นำ�้ จันทบุรี ณ อู่ต่อเรือพระเจ้าตากสินมหาราช ˙เทศกาลลอยกระทง และเปิดฟ้า ทะเลแหลมสิงห์ ˙เทศกาลท่องเที่ยวเขาสอยดาว

06 | about Chan

˙งานพืชสวนก้าวหน้า

ปฏิทินกิจกรรม Calendar

ธันวาคม

˙งานเปิดโลกอัญมณีและของดีเมืองจันท์ ณ ศูนย์ส่งเสริมอัญมณี และเครื่องประดับจันทบุรี ˙งานวันสมเด็จพระนางเจ้าร�ำไพพรรณี ณ มหาวิทยาลัยราชภัฏร�ำไพพรรณี ˙งานวันสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชและงานกาชาด ณ สนามกีฬากลางจังหวัดจันทบุรี ˙งานมหัศจรรย์การค้าไทย - กัมพูชา - เวียดนาม ถนนคนเดิน 3 แผ่นดิน ณ ตลาดการค้าสามชายแดน บ้านแหลม อ.โป่งน�้ำร้อน

กลอน จันท์

08 | about Chan

เรื่อง : อารีย์ ผลพฤกษา ภาพ : จามจุรี สนอ่อน

เสื่อจันทบูร คือศาสตร์ศิลป์ถิ่นจันท์สุดบรรเจิด ล้วนล�้ำเลิศลวดลายหลายสีสัน สอดเส้นกกพุ่งสะบัดกระหวัดพัน เป็นเสื่อจันท์โดดเด่นเส้นกกดี บนเส้นทางสร้างสรรค์เสื่อจันท์สวย ภูมิรู้ด้วยภูมิปัญญาค่าวิถี ชนชาวญวนต้นต�ำรับนับนานปี ถึงคราที่สิ้นสุดต้องหยุดไป กาลต่อมาฟ้าโปรดช่วงโชติชื่น พลันพลิกฟื้นเสื่อจันท์วันสดใส เติมความหวังฉายฉาบอาบหัวใจ พระนางเจ้าร�ำไพฯทรงพัฒนา ทรงส่งเสริมหัตถกรรมน�ำสมัย รังสรรค์ให้เสื่อจันท์อนันต์ค่า ผลิตภัณฑ์งดงามความแปลกตา สร้างศรัทธาเชื่อมั่นเสื่อจันทบูร ธ�ำรงรักษ์หัตถกรรมธ�ำรงชื่อ “บางสระเก้า”เลื่องลือไม่สิ้นสูญ “เสม็ดงาม”เสื่อทอก่อเกื้อกูล จักจ�ำรูญจ�ำรัสวิวัฒนา

เรื่อง : กองบรรณาธิการ ภาพ : หทัยภัทร ศรีฉลวย

พินิจ จันท์

สืบสานเสื่อ กับชมรมทอเสื่อ โรงเรียนสตรีมารดาพิทักษ์ “ซิ สเตอร์ก็มาสอนครู ครู ก็มาสอนนักเรียนต่อ และรุ ่นพี่ก็มาสอนรุ ่นน้องต่อ ๆ กันไป”

การอนุรักษ์งานหัตถกรรมในยุ คที่ทุกอย่างหมุ นไว ไปตามเทคโนโลยี สิ่งส�ำคัญที่สุดน่าจะเป็น หัวใจที่ตั้งมั่น ของผู ถ้ า่ ยทอดและผู ร้ บั สืบทอด เช่ นเดียวกันกับจุ ดเริ่มต้นของ ชมรมทอเสื่อโรงเรียนสตรีมารดาพิทักษ์ ที่เริ่มโดยซิ สเตอร์ ล�ำยงค์ อุ ้นวุ ้น ตั้งแต่ พ.ศ.2521 จนถึงปั จจุ บัน โรงเรียน สตรีมารดาพิทกั ษ์ยงั คงมีเด็ก ๆ รุน่ ใหม่เข้ามาเรียนรูก้ ารทอเสือ่ อยู ่เสมอ

10 | about Chan

ซิสเตอร์ลำ� ยงค์ เล่าว่า แต่เดิมการทอเสือ่ เป็นอาชีพของซิสเตอร์ คือทอเสื่อแล้วเผยแพร่ให้กับชุมชนแถวนี้ แต่สมัยนี้การทอเสื่อก็ได้ ลดลงเรือ่ ย ๆ ทางโรงเรียนเห็นว่าเป็นอาชีพดัง้ เดิมของซิสเตอร์ จึงอยาก รณรงค์ ใ ห้ สื บ ทอดวั ฒ นธรรมนี้ ไ ว้ แล้ ว ซิ ส เตอร์ ก็ ม าสอนครู ครู ก็ มาสอนนักเรียนต่อ และรุ่นพี่ก็มาสอนรุ่นน้องต่อ ๆ กันไป

“จุดเริม่ ต้นของชมรมทอเสือ่ หลักสูตรนีเ้ ริม่ มาตัง้ แต่ปี พ.ศ.2521 แต่มาจริงจังในปีพ.ศ.2536 โรงเรียนของเราเป็นศูนย์การเรียนรูต้ ามหลัก ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูห่ วั เพราะฉะนัน้ ทีเ่ ราท�ำกิจกรรมนีก้ ต็ รงกับทีพ่ ระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูห่ วั ทรงสอนไว้วา่ ‘ท�ำอะไรให้ทำ� อย่างยัง่ ยืน มันจะอยูไ่ ด้นานและมัน่ คง’ การอนุรกั ษ์ตรงนีไ้ ว้ เราได้หมดเลย เด็กได้มคี วามรูใ้ นการทอเสือ่ เราได้ใช้วสั ดุทอี่ ยูใ่ นท้องถิน่ ของเรา ชาวชุมชนก็มีรายได้ การที่เราได้ท�ำตรงนี้จึงได้ช่วยอนุรักษ์ วัฒนธรรมไทยของเราไปด้วย”

“เป้าหมายในอนาคตอยากให้ทุก ๆ คนสามารถทอเสื่อได้ แล้วก็จะส่งเสริมให้เรียนทุกคนเริม่ ตัง้ แต่ขนั้ พืน้ ฐานจนไปถึงขัน้ สูง ฝึกให้ ออกแบบดัดลายด้วยคอมพิวเตอร์ และอีกอย่างเราอยากจะทอเสื่อ แล้วน�ำดิน้ เงินดิน้ ทองมาทอด้วย เน้นลวดลายเพือ่ เพิม่ คุณค่ากับสินค้า”

“จริง ๆ ปัญหาก็ไม่ค่อยมีอะไรมากมาย คือเด็กจะได้เรียน บางคนและก็มีชุมนุมเปิดให้ห้องอื่นมาเรียนด้วย เด็กเวลาเรียนเขาจะ มีจำ� กัดแค่ตอนพักเทีย่ ง แล้วก็ตอนเข้าชุมนุม โอกาสส�ำหรับเด็กทีส่ นใจ ก็มนี อ้ ย แต่นอ้ งก็พยายามจะมาอยูน่ ะ และตอนนีก้ ม็ เี ด็กม.1 เข้ามาเรียน ทุกวันพุธเป็นวิชาเรียนเลย เป็นกิจกรรมด้วย แล้วเป็นชมรมด้วย”

ซิ ส เตอร์ ล� ำ ยงค์ก ล่าวต่อว่า สิ่งที่อาจจะยังเป็น ปั ญหาใน การฝึกขัน้ สูง ๆ คือ เด็กนักเรียนจะไม่สามารถฝึกทักษะทอเสือ่ ได้ตอ่ เนือ่ ง จนเกิดความช�ำนาญ เพราะว่าในระดับชัน้ ทีส่ งู ขึน้ เด็ก ๆ ก็จะมีกจิ กรรม มากมายที่ต้องท�ำ และที่ส�ำคัญคือไม่มีวัสดุอุปกรณ์ที่จะฝึกเองได้

“ส�ำหรับเยาวชนรุ่นหลังก็อยากให้เขาได้ศึกษาเรียนรู้เอาไว้ เพราะว่าเป็นมรดกและเป็นการอนุรักษ์มรดกของบรรพบุรุษของเรา การฝึกท�ำงานนี้เป็นการฝึกนิสัย ฝึกสมาธิ ทักษะชีวิต การที่เด็กได้ท�ำ อะไรพวกนีจ้ ะได้ฝกึ ความอดทนความมีสมาธิ และความมีสติ ก็จะกลายเป็น คนละเอียด ซิสเตอร์คิดว่าสักวันหนึ่งหลังจากที่การทอเสื่อของเรา ประสบความส�ำเร็จ หลายคนจะหันมาทอเสื่อมากขึ้น เพราะว่าวันนี้ เราได้ปลูกฝังเด็ก ๆ รุ่นหลังนี้ไว้แล้ว” 

ถ้าพระ จันทร์ เป็นใจ

เรื่อง : ถ้าหากแมวตัวนั้น หายไปจากโลกนี้ If cats disappeared from the world

ภาพยนตร์ ญี่ ปุ่น เล่าเรื่องราวของหนุ่ม ไปรษณี ย ์ ค นหนึ่ ง ที่ได้รู้ว่าตัวเองก�ำลังจะตาย เขาได้พบกับยมทูตที่หน้าตาเหมือนเขา โดยยมทูตยื่นขอเสนอกับเขาว่า ‘หากอยากมีอยู่เพิ่มขึ้นอีกหนึ่งวัน ต้ อ งแลกกั บ ของส� ำ คั ญ ในชี วิ ต หนึ่ ง อย่ า ง ให้ ห ายไปจากโลกใบนี้ ’ แต่การหายไปของสิง่ ของหนึง่ อย่าง ไม่ได้หมายความว่ามีแค่ของชิน้ นัน้ ทีห่ ายไป สิง่ ของอืน่ ๆ ทีผ่ กู พันกับของสิง่ นัน้ จะหายไปด้วย เขาตัดสินใจ ทีจ่ ะยอมแลกกับสิง่ ทีห่ นึง่ สิง่ ทีส่ อง ความสัมพันธ์ของเพือ่ นและคนทีช่ อบ เริ่มหายไป ต่างกลายเป็นคนไม่รู้จัก จนกระทั่งมาถึง ‘แมวตัวนั้น’ ที่มี ความผูกพันกับพ่อและแม่ของเขา เขาจะยอมสูญเสียมัน เพื่อให้ตัวเอง มีชีวิตอยู่ต่อได้อีกหนึ่งวันหรือไม่ ?

ความน่าสนใจของหนังอยู่ที่ภาพหนังสีสวย ๆ บทพูดน้อย ๆ เล่าไปเรื่อย ๆ ยิ่งเล่ายิ่งเพิ่มแง่มุมที่ฉุกให้คิดและมองเห็นความสัมพันธ์ ของสิง่ ต่าง ๆ กับประโยคซ�ำ้ ๆ ทีเ่ ราได้ยนิ บ่อย ๆ ‘หากพรุง่ นีเ้ ป็นวันสุดท้าย ของชีวติ คุณจะใช้ชวี ติ อย่างไร’ หนังใช้แมวเป็นเพียงสิง่ ทีน่ ำ� ไปยังจุดส�ำคัญ ของเรื่องเท่านั้น (แม้ว่าไม่ใช่คนรักแมวก็สามารถอินได้) เป็นหนัง นอกกระแสอีกเรื่องที่เรื่องราวอาจไม่ใช่แนวรักโรแมนติกหรือดราม่า จนร้องไห้นำ�้ ตาไหลพราก แต่มารูต้ วั อีกทีอารมณ์กซ็ มึ ลึก จนเผลอน�ำ้ ตาซึม ในตอนท้าย เดินออกจากโรงแล้วก็ยังสะบัดอารมณ์นั้นออกไปไม่ได้ และนึกแปลกใจตรงทีท่ ำ� ไมนึกชือ่ พระเอกไม่ออก จนได้พบว่าภาพยนตร์เรือ่ งนี้ ไม่มีชื่อพระเอก

12 | about Chan

เรื่อง : คุยกับประภาส

คงไม่มนี กั อ่านคนไหนทีไ่ ม่รจู้ กั ”ประภาส ชลศรานนท์” หรือ “พี่จิก” นักคิดนักเขียนแห่งยุคสมัย หนึ่งในผู้ก่อตั้งบริษัทเวิร์คพอยท์ อดีตผูบ้ ริหารบริษทั คีตา เอนเตอร์เทนเมนต์ นักแต่งเพลง และนักอะไร อีกมากมาย

หนังสือชุดนีร้ วบรวมคอลัมน์ตอบจดหมายจากหนังสือพิมพ์มติชน ฉบับวันอาทิตย์ทเี่ ป็นผลงานทัง้ หมดของประภาส ชลศรานนท์ มาไว้ใน ชุดเดียวกันมีทงั้ หมด 8 เล่ม ดังนี้ 1. คุยกับประภาส 2. ตัวหนังสือคุยกัน 3. กบเหลาดินสอ 4. ยอดมนุษย์ลำ� ลอง 5. เท่าดวงอาทิตย์ 6. เชือกกล้วย มัดต้นกล้วย 7. มะเฟืองรอฝาน 8. แมงกะพรุนถนัดซ้าย

ใครทีต่ อ้ งการปลูกหน่อความคิดสร้างสรรค์ กระตุน้ จินตนาการ หรือปรับเปลี่ยนมุมมองที่มีต่อโลกให้มีความแหลมคม ละมุนละไมขึ้น แนะน�ำว่าควรมีให้ครบ จะอ่านเองหรือเป็นของขวัญให้คนใกล้ตวั ก็ลว้ น เป็นเรื่องดีงาม

เรื่อง : ไม่มีโทรศัพท์และเครื่องปรับอากาศ นักเขียน : วรพจน์ พันธุ์พงศ์ ส�ำนักพิมพ์ : openbooks

รวมความเรียงคัดสรรจากคอลัมน์ being there ในนิตยสาร IMAGE และ เต้นรอบกองไฟ ในนิตยสาร GM ทีต่ พี มิ พ์ในปี 2547-2549 โดยเขียนขึน้ จากชีวติ จริงของการเผชิญอารมณ์ สุข ทุกข์ มาด้วยรอยยิม้ และบาดแผล ชีวิตอาจดูไม่พอดิบพอดี จนต้องเดินย้อนกลับไปหา ภูมปิ ญ ั ญาบรรพบุรษุ หรือผสมผสาน หรืออะไรสักอย่าง แต่ไม่ใช่เรือ่ งที่ คนหนุ่มสาวต้องมาเสียเวลากังวลมากมาย ลองลุยกับมันสักตั้ง

เรื่อง : ภ.เขียนได้ / สองบาทห้าสิบ

เพลง : ไม่เคย ศิลปิน : 25hours ค่าย : จีนี่เรคอร์ดส

25 hours วงดนตรีแนวอัลเทอร์เนทีฟทีม่ สี ว่ นผสมของดนตรี แบบบริตป็อป โฟล์ก และร็อก มีสมาชิก 5 คน ได้แก่ แหลม สมพล รุง่ พาณิชย์ (ร้องน�ำ), โฟร์ ประทีป สิรอิ สิ สระนันท์ (กีตา้ ร์), ปู๋ ปิยวัฒน์ มีเครือ (กีตา้ ร์), บัง เอกศิริ ก�ำบังภัย (เบส) และจ๊อบ กฤตพงศ์ สกุลนามอเนก (กลอง) ปัจจุบนั 25 hours มีผลงานมาแล้ว 3 อัลบัม้ มีเพลงเป็นทีร่ จู้ กั มากมาย เช่นเพลง วันดีด,ี ถามจันทร์, ท�ำได้เพียง, สุขาอยูห่ นใด, เทีย่ งคืนสิบห้านาที และเพลงที่สร้างชื่อเสียงในวงกว้างให้กับพวกเขา “ยินดีที่ไม่รู้จัก” เพลงประกอบภาพยนต์เรื่อง “กวน มึน โฮ”

ส�ำหรับเพลง ”ไม่เคย” ผลงานเพลงจากอัลบัม้ Mom & Pop Shop เพลงนี้มีเมโลดี้ที่สวยงาม เนื้อหาคมคายแฝงมุมมองให้แง่คิด ชวนให้ ทบทวนตามว่า ในช่วงชีวติ หนึง่ ของเรานัน้ ได้หลงลืมใคร อะไร ไปบ้างหรือเปล่า ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลอะไรก็ตาม อยากให้ทกุ คนได้ฟงั เพลงนีเ้ พือ่ ความสุขและความไพเราะ มากกว่า ต้องมาร้องปลอบใจตัวเองในยามที่ไม่สามารถเรียกร้องอะไรบางอย่าง กลับคืนมาสู่ชีวิตได้แล้ว.. เพราะความ “ไม่เคย” ฉันไม่เคยรู้ คนที่ส�ำคัญ นั้นมีค่าแค่ไหน ฉันไม่เคยรู้ วันที่สวยงาม นั้นมีค่าเท่าไร ไม่เคยรู้เวลาที่เรามีกัน นั้นดีเท่าไร ไม่เคยรู้ว่าความคิดถึงมันทรมานแค่ไหน ไม่เคย ไม่เคย ไม่เคย เราจะคิดถึง คนที่ส�ำคัญ เมื่อต้องจากกันไป เราจะคิดถึง วันที่สวยงาม เมื่อเวลาผ่านไป จะคิดถึงเวลาที่เรามีกัน เมื่อเธอต้องไป และตอนนี้รู้ไหม ว่าฉันคิดถึงเธอมากแค่ไหน ไม่เคย ไม่เคย จะลืม

ติดตามผลงานของพวกเขาต่อกันได้ที่ https://www.facebook.com/ 25hoursband/

ณ จันท์ เรื่อง : ตะลอน ภาพ : หทัยภัทร ศรีฉลวย

Small Home Cafe สมอล โฮม คาเฟ่

สมอลโฮม คาเฟ่ บ้านเล็ก ๆ อร่อยล้น ๆ ที่อบอุ ่น เป็นกันเอง ดูแลเราให้อ่มิ ท้องกับหลากหลายเมนู ทัง้ สเต็ก ขนม และของหวานมากมาย ที่เจ้าของพัฒนาสูตรจากการเป็น นักชิ มและนักเดินทาง

มาเริม่ มือ้ นีก้ นั ที่ ‘สเต็ก’ มีทง้ั เนือ้ หมู ไก่ พอร์คชอป เนือ้ โคขุน ปลาดอลลีส่ ด ๆ เนือ้ นุม่ หวานหอม เสิรฟ์ พร้อมเฟรนช์ฟราย สลัด และ ขนมปังโฮมเมด ครบครันในราคาไม่แพงเลย หากชอบทานผักก็มี ‘สลัด’ ชามโตให้เลือกสัง่ หลากหลาย เช่น สลัดปูอดั ย�ำไทย สลัดทูนา่ แถมด้วย ‘ไส้กรอกคอกเทลทอด’ อีกจานอิ่มก�ำลังดี

14 | about Chan

ทางด้านเมนูเครือ่ งดืม่ และของหวาน แนะน�ำเลยกับ “ปังเย็น” เครือ่ งเน้น ๆ ถ้วยใหญ่ หน้าตาแปลกใหม่ไม่เหมือนใคร มีทงั้ ไมโลภูเขาไฟ สตรอเบอรี่ ลิน้ จี่ กีวี มะม่วง และแบบเลือกทอปปิง้ ได้เอง ส่วนเครือ่ งดืม่ ก็มีให้เลือกมากมายทั้งร้อนและเย็น อาทิ กาแฟสด ชา น�้ำผลไม้โซดา น�ำ้ ปัน่ และโฮมเมดเบเกอรี อย่างคุกกีธ้ ญั พืช บราวนีส่ ด บราวนีก่ รอบ และ ขนมปังต่าง ๆ อบสดทุกวัน

นอกจากนี้ ที่ ร ้ า นยั ง เป็ น ตั ว แทนจ� ำ หน่ า ยน�้ ำ หอมแบรนด์ Troposphere Frence Perfume กลิน่ หอมแบบน�ำ้ หอมเคาน์เตอร์แบรนด์ ไม่มสี ว่ นผสมของแอลกอฮอล์ และมีกจิ กรรมฟรีเวิรค์ ชอป DIY น่ารัก ๆ มาให้ ร ่ ว มสนุ ก กั น เรื่ อ ย ๆ ติ ด ตามรายละเอี ย ดได้ ที่ แ ฟนเพจร้ า น Small Home Café

พิเศษส�ำหรับผูอ้ า่ น เพียงแค่บอกว่ารูจ้ กั ร้านนีจ้ ากนิตยสาร about Chan รับฟรีปงั เย็นไมโลภูเขาไฟ mini 1 ถ้วย จ�ำนวนจ�ำกัด 100 ถ้วยแรกเท่านั้น ที่ตั้ง : ถ.แผ่นดินทอง ต.ตลาด อ.เมือง .จันทบุรี (เลยโรงเรียนเบญจมานุสรณ์เข้าไปประมาณ 200 เมตร) เปิด : 10.00-22.00 น. โทร. : 09 5235 6165 Facebook : Small Home Café

about Chan | 15

เรื่อง : ตะลอน ภาพ : หทัยภัทร ศรีฉลวย

ณ จันท์

SALTCAVE Chanthaburi ทางเลือกใหม่ ส�ำหรับคนรักสุขภาพ

หากเราอยากสูดโอโซนบริสทุ ธิ์ให้เราเดินเข้าไปในป่ าเขา เช่ นเดียวกัน หากเราต้องการดีท็อกซ์ระบบทางเดินหายใจ ให้เราเดินเข้า “ถ�้ำเกลือ” เราจะถูกโอบล้อมด้วยอณูเกลือ ธรรมชาติท่ีมีส่วนช่ วยบ�ำรุ งและซ่ อมแซมสุขภาพ เป็นอีก หนึ่งทางเลือกใหม่ในการรักษาสุขภาพที่เป็นที่นยิ มในแถบยุ โรป มากว่า 50 ปี

การรั ก ษาแบบเกลื อ บ� ำ บั ด ของ “SALTCAVE” ผู ้ เ ข้ า รั บ การบ�ำบัดจะสูดรับละอองอณูเกลือที่พ่นออกมาอย่างต่อเนื่องภายใน ห้องควบคุมบรรยากาศเหมือนถ�ำ้ เกลือธรรมชาติ ไอเกลือจะเข้าสูท่ กุ ส่วน ของระบบทางเดินหายใจ ลึกถึงถุงลมปอด อณูเกลือละเอียดเหล่านี้จะ เข้าไปแยกสกัดเชื้อโรคและสิ่งแปลกปลอมต่าง ๆ ให้หลุดออกและ

16 | about Chan

ถูกก�ำจัดทิง้ ผ่านการไอ จาม รวมทัง้ เสมหะ เป็นการบ�ำบัดรักษาทีป่ ราศจาก ยาและสารสังเคราะห์ จึงเหมาะกับทุกคนที่มีอายุตั้งแต่ 6 เดือนขึ้นไป รวมถึงผู้ที่มีสุขภาพดีอยู่แล้วก็สามารถเข้ารับบริการได้

เกลือบ�ำบัดจะช่วยท�ำความสะอาด ท�ำลายเชือ้ แบคทีเรีย และ ฟื้นฟูสุขภาพให้ดีขึ้น สามารถใช้รักษาอาการของระบบทางเดินหายใจ ภูมแิ พ้ หลอดลมอักเสบ คออักเสบ หอบหืด ปอดบวม คัดจมูก ไอ ผืน่ คัน ตามผิวหนัง และอื่น ๆ อีกมากมาย ผู้เข้ารับบริการจะรู้สึกผ่อนคลาย ลดความตึงเครียด นอนหลับง่ายขึน้

ส�ำหรับบรรยากาศภายในถ�้ำเกลือ เรื่องความสะอาดมาเป็น อันดับหนึง่ พืน้ ห้องโรยด้วยเกลือละเอียดเหมือนหาดทรายสีขาวทีช่ ว่ ยรักษา ห้องให้ปลอดเชือ้ โรค มีของเล่นให้เด็ก ๆได้สนุกสนานเพลิดเพลิน การบ�ำบัด แต่ละครัง้ ใช้เวลา 45 นาที SALTCAVE Chanthaburi ที่ตั้ง : หน้าหมู่บ้านศิลาพรวิลล์ เฟส 1 ต.เกาะขวาง อ.เมือง จ.จันทบุรี โทร. : 09 5956 3665 Line : saltcave_chan Facebook : Saltcave Chanthaburi

about Chan | 17

เรื่อง : ตะลอน ภาพ : หทัยภัทร ศรีฉลวย

ณ จันท์

เจ้าหลาว ฟอเรส บีช รีสอร์ท Chaolao Forest Beach Resort

เมื่อทะเลและภูเขามาพบกันที่น่ี “เจ้าหลาว ฟอเรส บีช รีสอร์ท” สุดหาดเจ้าหลาว รีสอร์ทที่คณ ุ จะได้ 2 บรรยากาศ ในที่เดียว บริเวณด้านหลังติดเขาเจ้าหลาว ด้านหน้าติดชายหาด เพียงแค่ฝ่ั งถนน ที่พักแบ่งเป็น 2 โซนคือ sea view และ โซน forest view บรรยากาศสงบเงียบ เหมาะส�ำหรับวัน พักผ่อนนอนฟั งเสียงขุนเขาสลับกับเสียงคลื่นเบา ๆ

บริเวณรีสอร์ทมีจดุ ถ่ายรูปมากมายหลายสไตล์ ทัง้ มุมสีสนั สดใส และหุ่นพี่ฉลามตัวใหญ่ถูกใจหนู ๆ มีที่นั่งเล่นริมชายหาด บรรยากาศ ในสวนและสระว่ายน�ำ้ เช่นเดียวกับห้องพักทีม่ หี ลากหลายรูปแบบเช่นกัน ทั้ ง ห้ อ งแบบ 2 ท่ า น ห้ อ ง family room ส� ำ หรั บ 4-6 ท่ า น

18 | about Chan

ห้อง pool villa และห้องพักใหญ่ขนาด 12-15 ท่าน ภายในห้องพัก กว้ า งขวาง สิ่ ง อ� ำ นวยความสะดวกครบครั น ตู ้ เ ย็ น ที วี จ อ LCD เครือ่ งท�ำน�ำ้ อุน่ ทีน่ งั่ เล่นหน้าห้องพัก และยังมีบริเวณส�ำหรับการปิง้ ย่าง ที่มีบริการให้ยืมเตาอีกด้วย

บ้านพักที่เราอยากแนะน�ำเป็นพิเศษมีชื่อเรียกว่า “บ้านไม้” เป็นบ้านส่วนตัวทีน่ า่ พักมาก ๆ สร้างด้วยงานไม้ฝมี อื ประณีตละเอียดลออ โทนสีอบอุ่นชวนพักผ่อน ภายในแบ่งเป็นสัดส่วน ห้องพัก ห้องนั่งเล่น และห้องเก็บเสื้อผ้า มีตั้งแต่ขนาด 2-6 ท่าน บ้านไม้หลังใหญ่เป็น pool villa ลงเล่นน�้ำได้อย่างเป็นส่วนตัว ท่ามกลางบรรยากาศและ การบริการอบอุ่นและเป็นกันเองจากทางรีสอร์ท 

ที่ตั้ง : 123 ม.6 ต.คลองขุด อ.ท่าใหม่ จ.จันทบุรี 22120 (สุดหาดเจ้าหลาว) โทร. : 0 3943 3300, 08 2173 7398 Facebook : เจ้าหลาว ฟอเรส บีช รีสอร์ท www.chaolaoforestbeach.com

about Chan | 19

เรื่อง : กองบรรณาธิการ ภาพ : นพดล โพธิโชติ / หทัยภัทร ศรีฉลวย

เรื่องจากปก about Chan

สิ่งหลายหลากจาก...

เสื่อจันทบู ร

CHANTHABOON

MAT

20 | about Chan

ฉบับนีว้ า่ กันด้วยเรื่องของ “ของพืน้ บ้าน” ที่อยู ค่ กู่ บั ทัง้ พืน้ ทัง้ บ้านมาเนินนานอย่าง “เสื่อ” ในอดีตนัน้ เรารู จ้ กั เสื่อ ในฐานะพนักงาน “ปู ” พกพาไปปู ทกุ สภาพผิว บางคนกินนม นอนเล่น และเติบโตมากับเสื่อผืนหมอนใบ ก่อนที่จะหลงลืม สัมผัสจากผิวธรรมชาตินี้ เลยอยากพาไปหอมกลิ่นเสื่อกัน อีกสักครัง้

หลายคนอาจคิดว่าเสือ่ ทีไ่ หน ๆ ก็เหมือนกัน แต่ความจริงนัน้ เสือ่ ของแต่ละจังหวัดล้วนมีเอกลักษณ์และความโดดเด่นแตกต่างกันไป ส�ำหรับ “เสือ่ จันทบูร” บ้านเราโด่งดังมาตัง้ แต่ในอดีต ด้วยความพิเศษ ของเส้นกกที่เหนียวนุ่ม มันวาว และทนทาน อีกทั้งคนจันท์ยังมีฝีมือ การจักกกได้เส้นเล็กละเอียด ทอละเอียด สามารถทอยกดอกได้สวยงาม ปัจจุบันเสื่อกกได้ถูกน�ำมาพัฒนา แปรรูป เปลี่ยนร่างไปเป็นผลิตภัณฑ์ ที่ร่วมสมัยต่าง ๆ มากมาย มีทั้งของใช้ของฝากทั่วไป จนถึงงานระดับ พรีเมียมทีด่ งั ไปไกลถึงต่างประเทศ... เสือ่ ผืนบุฟองน�ำ้ บางชิน้ สวย เลอค่า และน่านอนไม่แพ้เตียงนุ่ม ๆ เลยทีเดียว

เสือ่ จันทบูรในวันนีเ้ ป็นอย่างไร? พบกับเรือ่ งราวของหลากหลาย ผูค้ นในวงการเสือ่ จันทบูร ตัง้ แต่คนปลูก จัก ย้อม ทอ จ�ำหน่าย รวมถึง เด็กรุ่นใหม่ที่ฝึกทอเสื่ออย่างจริงจัง

about Chan | 21

จากเสื่อชาวญวน สู่ เสื่อสมเด็จฯ

เดิมทีกกต้นกลมของเมืองจันท์มขี นึ้ อยูท่ วั่ ไปในพืน้ ทีน่ ำ�้ กร่อย แต่ชาวเรือน�ำมาใช้ประโยชน์แค่มดั ปูเท่านัน้ คนกลุม่ แรกทีร่ เิ ริม่ การทอเสือ่ คือ ชาวญวนที่อพยพมาอาศัยอยู่บริเวณหลังวัดญวนหรือวัดคาทอลิก สมัยนัน้ ชาวบ้านทอเสือ่ กันทุกหลัง โดยซือ้ วัตถุดบิ คือกกและปอกระเจา จากชาวบ้านต่างต�ำบลมาจักกันเอง เพราะบริเวณหลังวัดไม่มีพื้นที่พอ จะปลูกได้ ต่อมากิจกรรมการทอเสือ่ ของชาวญวนหยุดชะงักลงเมือ่ ครัง้ ที่ พลอยเมื อ งจั น ท์ แ ละตราดรุ ่ ง เรื อ งขึ้ น และฟื ้ น คื น กลั บ มาอี ก ครั้ ง ในปี พ.ศ.2500

เมือ่ สมเด็จพระนางเจ้ารำ�ไพพรรณี พระบรมราชินใี นพระบาท สมเด็ จ พระปกเกล้ า เจ้ า อยู ่ ห ั ว เสด็ จ แปรพระราชฐานมาพำ�นั ก ที่ วังสวนบ้านแก้ว (ปัจจุบนั คือมหาวิทยาลัยราชภัฏรำ�ไพพรรณี) หัตถกรรม ทอเสื่อกกได้เริ่มขยายตัวมากขึ้น เนื่องจากทรงพบข้อบกพร่องของ เสื่อจันทบูรหลายประการ เช่น สีของเสื่อมักจะตกและมีเพียงไม่กี่สี ซึ่งส่วนมากเป็นสีเข้ม พระองค์จึงโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งโรงงานทอเสื่อขึ้น ในสวนบ้านแก้ว โดยสั่งซื้อกกตากแห้งจากชาวบ้านมาเป็นวัตถุดิบ ในการทอเสือ่ และมีพระราชดำ�ริให้ปรับปรุงคุณภาพสีทใ่ี ช้ยอ้ มกก โดยมี หม่อมเจ้ากอกษัตริย์ สวัสดิวตั น์ พระอนุชาซึง่ เป็นอาจารย์สอนวิชาเคมี ทีม่ หาวิทยาลัยสิงคโปร์ชว่ ยค้นคว้าวิธยี อ้ มกกไม่ให้สตี ก และคิดกรรมวิธี ฟอกกกให้ขาวก่อนนำ�ไปย้อมสี ซึง่ ทำ�ให้สามารถย้อมกกเป็นสีอน่ื ๆ ได้ เช่น สีชมพู เหลืองอ่อน ขาว เป็นต้น

22 | about Chan

ขอขอบคุณข้อมูลจาก วังสวนบ้านแก้ว www.wangsuanbankaew.com

about Chan | 23

คุณจุ ไรรัตน์ สรรพสุข อายุ 63 ปี ประธานกลุ่มสตรีทอเสื่อกกบ้านเสม็ดงาม

“คนต่างชาติเขาชื่ นชมเสื่อบ้านเรากันมากนะ ทัวร์ตา่ งชาติมาเขาดีใจกันใหญ่ ลงไปในนากกกันสนุกสนาน แต่บ้านเรายังไม่ค่อยรู ้คุณค่าของตัวเอง ว่ามันมีค่าแค่ไหน”

สำ�หรับคนกลุ่มอาชีพการทอเสื่อแล้ว เป็นเวลานานทีเดียว ที่เราเห็น คุณจุไรรัตน์ สรรพสุข หรือ ป้ารัตน์ คอยเป็นกำ�ลังสำ�คัญ อย่างขันแข็งในเรื่องการอนุรักษ์เสื่อจันทบูรให้คงอยู่ และผลักดันให้ คนภายนอกได้รจู้ กั กับคุณค่าของเส้นสายลายทอทีล่ ะเอียดงดงามเหล่านี้

การทอเสือ่ โดยทัว่ ไปนัน้ คนคนเดียวทีจ่ ะทำ�ทุกอย่างเป็นหมด ทุกขั้นตอนนี้มีน้อยมาก ชาวบ้านจะแบ่งกันทำ�คนละอย่าง คนหนึ่ง ปัน่ ปอกระเจา คนหนึง่ ปลูกกก จักกก คนหนึง่ ทอ อย่างป้ารัตน์กท็ ำ�ได้ทกุ อย่าง แต่ด้วยหน้าที่ของประธานกลุ่ม จึงต้องไปดูเรื่องตลาดให้กับสมาชิก ซึ่งช่วงนี้ตลาดถือว่าก็ดีขึ้น มีคนรู้จักเสื่อจันทบูรมากขึ้นอีกครั้ง

24 | about Chan

“เสื่อเรานิ่ม ทอละเอียด นอนก็ไม่เจ็บตัว แล้วก็ไม่มีเชื้อรา งานเราคนละแบบกับทางอีสาน ที่เสม็ดงามมีลายที่จดลิขสิทธิ์ไว้คือ ‘ลายฉัตรพิมาน’ ยกดอกสวยมาก คนทอเขาทำ�ได้อยู่คนเดียว”

“มันก็นา่ จะมีคนมาสืบทอดต่อไปเรือ่ ย ๆ นะ คนในชุมชนนีแ่ หละ เมื่อก่อนก็หาย ๆ กันไปนะ พอเสื่อราคาดีขึ้นเยอะ รายได้จูงใจ เขาก็ หันกลับมาทำ�กันเยอะขึ้น อย่างก่อนคนที่อายุ 30 เขาก็ยังไม่คิดจะทำ� พอ 40 เขาก็มาทำ�แบบนี้ เพราะมันยังขายได้ ทำ�รายได้เยอะ อย่างเสือ่ พระ ปีหนึง่ ก็สง่ั กันเป็นร้อย ๆ ม้วน เสือ่ เมือ่ ก่อนผืนละ 100 กว่าบาท เดีย๋ วนี้ 400 แล้วนะ ทอไปเรือ่ ย ๆ วันเดียวก็ได้แล้ว เลีย้ งลูกเลีย้ งหลานจบปริญญาโท มากันหลายคนแล้ว มันเป็นอาชีพที่ไม่ต้องง้อใคร เราอยากได้มากเราก็ ขยันหน่อย มันขายได้หมด เศษเล็กเศษน้อยป้าไม่เคยทิง้ เลย เก็บมาทอ ลูกค้าชอบด้วย”

“อย่างเสือ่ สีเหลืองทีก่ ำ�ลังทอ เป็นออเดอร์จากประเทศลาวก็มี คือทีแรกลูกค้าทีญ่ ป่ี นุ่ เขาสัง่ ไปปูหอ้ ง คนประเทศลาวเขาไปเทีย่ วแล้วเขาเจอ ก็ถามว่าซือ้ มาจากไหน คนญีป่ นุ่ บอกซือ้ มาจากเมืองจันท์ แล้วก็โทรมาสัง่ ”

ถามถึงความสนใจด้านการทอเสื่อของคนรุ่นใหม่ ป้ารัตน์ ให้ความเห็นว่า “เด็ก ๆ สมัยนีเ้ ขาก็ไม่ได้อยากมานัง่ ทอกัน เขาก็หนั ไป มองที่ด้านการตลาด เขาเอาไปผสมกับอย่างอื่น อย่างหวาย เอาไปทำ� เป็นเฟอร์นเิ จอร์ ทำ�กระเป๋าใส่เสือ้ ผ้า มันก็มหี ลายอย่างทีเ่ อามาผสมกันได้ สมัยก่อนก็เคยมีคนเอามาสานนะ แต่ว่าเดี๋ยวนี้เขาก็ทออย่างเดียว เด็กรุ่นใหม่ถ้าเข้ามาทำ�เขาคงไม่คิดมาทอแล้ว คงมาคิดว่าเอาเส้น ๆ นี่ ไปทำ�อะไร หรือเป็นผืน ๆ ออกมาแล้วเอาไปทำ�อะไร”

ป้ารัตน์กล่าวปิดท้ายว่า “คนต่างชาติเขาชื่นชมเสื่อบ้านเรา กันมากนะ ทัวร์ตา่ งชาติมาเขาดีใจกันใหญ่ ลงไปในนากกกันสนุกสนาน แต่บา้ นเรายังไม่คอ่ ยรูค้ ณ ุ ค่าของตัวเอง ว่ามันมีคา่ แค่ไหน เสือ่ พับเก็บดี ๆ ใช้ได้ถงึ 15 ปีนะ ผึง่ แดดเก็บไว้ ป้าเคยไปออกงานทีส่ วนลุมพินี แล้วเจอ ลูกค้ามาบอกว่าเสือ่ แม่ซอ้ื ไว้ จนแม่ตายไปแล้วเสือ่ ก็ยงั อยูเ่ ลย เขามาตามหา เสือ่ จันทบูร เขานึกว่าไม่มแี ล้ว เขาไปเจอเราออกงานท่องเทีย่ วเขาก็ดใี จ ที่ได้เจอเรา”

กลุ่มสตรีทอเสื่อกกบ้านเสม็ดงาม ติดต่อสอบถาม โทร. 08 9881 4344 (คุณจุไรรัตน์ สรรพสุข)

about Chan | 25

คุณยายจันทร์เพ็ญ เชยวงษ์ อายุ 73 ปี อาชี พปลูกและจักกก

“นั่งจักได้เรื่อย ๆ ไม่เบื่อนะ จักมาตัง้ แต่ 9 ขวบ ตอนนี้ 73 แล้ว (หัวเราะ)”

อย่างที่ได้กล่าวไปแล้วว่า ‘คนคนเดียวที่ทำ�ได้ทุกขึ้นตอนนั้น หายากยิง่ ’ คุณยายจันทร์เพ็ญคือหนึง่ ในบุคคลทีท่ ำ�ได้ทง้ั ปลูก จัก ย้อม ทอ เป็นเวลามากว่า 60 ปี จนได้รบั การยกย่องเป็น ปราชญ์ชาวบ้าน ปี 2558 ด้านการทอเสื่อกก คุณยายปลูกกกมาตั้งแต่เมื่อไหร่

“นากกนีป่ ลูกมาตัง้ แต่รนุ่ ปู่ เขาปลูกกันทุกครัวเรือน สมัยก่อน ปูป่ ลูกเยอะ ต้องหาคนงานมาช่วย ตอนนีป้ ลูกกันลดลงหน่อยนะ ของยาย ปลูกอยู่ 3 แปลง หนึง่ ปีปลูกได้ประมาณ 3 ครัง้ แล้วแต่ฝน ขัน้ ตอนการปลูก ก็เหมือนนาข้าว ใส่ปยุ๋ นีส่ ำ�คัญเลย เราก็จกั ตากแห้ง แล้วก็สง่ จำ�นวนก็พอใช้ ในพื้นที่นะ บางทีทางบางสระเก้ากับเสม็ดงามเขาก็มาขอแบ่งซื้อบ้าง ถ้าหากว่าหน้าแล้งเราไม่มีกกทำ� ส่วนหนึ่งเราก็เก็บเส้นเอาไว้ทอเอง” 26 | about Chan

กว่า 60 ปีกับอาชีพการทำ�เสื่อ

“ที่จำ�ได้นะ สมัยสมเด็จพระนางเจ้ารำ�ไพพรรณีทำ�โรงเสื่อ อาของยายก็ไปอยู่ในวังสวนบ้านแก้ว สมเด็จท่านก็ต้องใช้กกทอเสื่อ ทำ�ผลิตภัณฑ์ ปู่เขาก็เอาส่งเข้าวังเยอะเลย อันนี้ยายจำ�ได้”

“สำ�หรับการจักก็เอาเฉพาะผิวเปลือกข้างนอก ส่วนใหญ่ ได้ 4 ชิ้น ต้นเล็กก็ 3 ชิ้น ต้องทำ�ให้เสมอกัน บางคนเขาก็ทำ�ไม่เสมอ เส้นกกขนาดยาวทีส่ ดุ ประมาณ 9 คืบ ตอนนีร้ าคากกทีจ่ กั และตากแห้งแล้ว อยู่ที่กิโลกรัมละ 60-70 บาท เนื้อในมันก็เอาไปทำ�ปุ๋ย”

“นัง่ จักได้เรือ่ ย ๆ ไม่เบือ่ นะ จักมาตัง้ แต่ 9 ขวบ ตอนนี้ 73 แล้ว (หัวเราะ) ก็ไปโรงเรียนกลับมาก็มาทำ� มันฝังใจอยู่แล้ว ก็เคยพักไปทำ� อย่างอืน่ บ้างนะ แต่ไม่เคยทิง้ อาชีพนีเ้ ลย ก็ถอื ว่ารายได้พออยูไ่ ด้ ตอนนี้ ลูกสาวก็มาสืบทอดไปสอนทีโ่ รงเรียนบางกะจะ ยายก็สอนเด็ก ๆ ทีโ่ รงเรียน บ้านท่าแฉลบ สอนจัก ย้อมบ้างเป็นบางครัง้ แล้วก็ทอ เราทำ�เป็นจิตอาสา”

คุณนริศรา เขมาวาศน์ อายุ 44 ปี ทายาทร้านจ�ำเนียรหัตถกรรม

“มาช่ วยกันออกแบบจากจุ ดเล็ก ๆ แล้วก็ค่อย ๆ โตขึ้น ไม่ยากเลย”

พีป่ ยุ๊ - นริศรา เขมาวาศน์ คนรุน่ ใหม่ทร่ี บั สืบต่อกิจการจากรุน่ ปู่ ในช่วงหนึ่งพี่ปุ๊ยเคยผลิตสินค้าเสื่อจันทบูรเพื่อส่งออกไปต่างประเทศ ปัจจุบนั เน้นผลิตออเดอร์สง่ ขายทีต่ ลาดนัดจตุจกั ร กรุงเทพฯ ในแง่ของ การตลาดเสื่อจันทบูรจะเป็นอย่างไรบ้างในมุมมองของพี่ปุ๊ย

“คนสมัยก่อนเลยนะ เขาคิดไม่เป็นหรอกว่าต้นทุนและกำ�ไร ต้องแบ่งเท่าไหร่ สมมติงาน 10,000 ชิ้น ต้นทุน 12 บาทก็ลงทุน เป็นแสนแล้วนะ แต่กำ�ไรชิน้ ละ 1 บาท ถ้าเสียชิน้ หนึง่ ก็หายไปแล้ว 12 บาท บริษทั ฝรัง่ คัดเยอะมาก ถ้าเขาตีคนื สัก 200 ชิน้ ก็ 24,000 บาท ขาดทุนแล้ว นี่คือปัญหาของคนทำ�ส่งออกสมัยก่อน คือเราไม่มีอำ�นาจการต่อรอง กับเขาเลย อีกอย่างหนึง่ คือตอนนีค้ า่ เงินมันไม่ได้ มูลค่าการส่งออกมันก็ไม่ได้ ช่วงก่อนค่าเงิน 42-47 ส่งออกกันสนุกสนาน”

“ส่วนใหญ่ตอนนีพ้ ร่ี บั งานกล่อง กล่องพับได้ หรือพวกกระเป๋า ลูกค้าพีเ่ ลยต้องการงานเกรดกลาง ๆ ส่วนเรือ่ งงานหัตถกรรมเราต้องทำ�ใจ

เราดีไซน์แบบมาแล้วก็จริงแต่สดุ ท้ายแล้วมันก็จะเป็นสาธารณะ กล่องใบหนึง่ นี่ ไปจดลิขสิทธิ์ไม่ได้ ได้แต่จดภูมิปัญญา ถ้าขยับแค่ 1 ซม. มันก็ไม่ใช่ แบบของคุณแล้วถูกมั้ย แล้วมันก็เกิดปัญหาโลกแตกขึ้นมาก”

“เสือ่ จันทบูรบ้านเราไม่ใช่ไม่ดนี ะ แต่ชว่ งหลังเสือ่ ของทางอีสาน ก็จะมีเทคโนโลยีทนั สมัยขึน้ เด็กราชภัฏของเขาพัฒนาเป็นเครือ่ งทอเสือ่ จากทีใ่ ช้ 2 คนก็ใช้คนเดียว เหมือนทาทามิของญีป่ นุ่ เขาก็เป็นเครือ่ งมา 20 ปีแล้ว เขายังทำ�ได้สวยเหมือนเดิม ของอีสานเขามีคนพัฒนาต่อยอด ผลประโยชน์มันก็ไปตกกับคนทอเสื่อทุกคน ได้ใช้เทคโนโลยีเหมือนกัน แต่ของบ้านเราพัฒนาเทคโนโลยีมาก็จะไม่ทันคนทำ� เพราะก็มีแต่ คนรุ่นเก่า ๆ ที่ทำ�อยู่”

“เรียนจบแล้วก็มาช่วยกันพัฒนาเถอะค่ะ มาช่วยกันออกแบบ จากจุดเล็ก ๆ แล้วก็คอ่ ย ๆ โตขึน้ ไม่ยากเลยออกแบบมาแล้วก็หาทีท่ ำ�ให้ได้ แล้วก็ไปหาตลาด ตลาดจันทบุรตี อนนีก้ ว้างมากนะ ตอนนีค้ นมาเยอะมากนะ ขายเอง เปิดท้ายขายก็ได้ ซึง่ มันสามารถเพิม่ มูลค่าของผลิตภัณฑ์เสือ่ กก มีอะไรก็มาปรึกษา มาให้พี่ช่วยทำ�ก็ได้ ยินดีอย่างยิ่งค่ะ”

about Chan | 27

คุณสุริยา แก่นจันทร์ อายุ 74 ปี

ประธานกลุ่มท�ำเสื่อกกสุริยา บางสระเก้า (เสื่อสุริยา) “ตอนนี้ก็ขายดีขึ้น แต่ราคาสินค้ามันก็ขึ้นมาเรื่อย ๆ จาก “อยากจะให้หน่วยงานรัฐเขาช่ วยเรื่องงบประมาณเหมือนกัน ต้นทุนของที่มันขึ้น แต่เรายังไม่ได้ขึ้นราคา ถ้าไม่ขึ้นเขาก็อยู่ไม่รอด นอกเหนือไปจากช่ วยเรื่องตัวสินค้า”

หมู่บ้านทอเสื่อจันทบูรแหล่งใหญ่ที่ชาวบ้านประกอบอาชีพ เกีย่ วกับการทอเสือ่ แทบทุกหลังคาเรือน โดยมี “ป้ายา - สุรยิ า แก่นจันทร์” เป็นประธานกลุ่มและผู้จัดจำ�หน่ายที่ตั้งมั่นในการดูแลสมาชิกในชุมชน ทุกคนมากว่า 40 ปี

“บางสระเก้าเป็นหมู่บ้านใหญ่ คนยังทำ�เยอะอยู่ คนทำ�จะ แยกกันทำ� แบ่งกันทำ� ปั่นเส้นปอ ทอเสื่อ เย็บ แปรรูป อย่างเราก็เป็น แหล่งจำ�หน่าย แปรรูปเสือ่ หลากหลายรูปแบบ ลูกค้าก็มาจากหลาย ๆ ที่ กรุงเทพ จันทบุรี บางคนก็เข้ามาซือ้ ทีน่ ่ี มาช่วยกันซือ้ ทำ�มาเกือบ 40 ปีแล้ว คือเราชอบไง ทำ�ด้วยใจรัก ทำ�เรื่อย ๆ มา ถ้าไม่รักก็ไม่ได้ทำ�”

28 | about Chan

ทำ�เสือ่ จริง ๆ กำ�ไรมันน้อย ค่าแรงมันก็นอ้ ย ไม่เหมือนทำ�อย่างอืน่ บางคน ก็ทำ�เสื่อเป็นอาชีพเสริม อย่างทำ�สวนทุเรียน ทำ�นา ว่างก็ทำ�เสื่อ”

“ปัญหาอุปสรรคมันก็มี แต่เราก็ตอ้ งคิดให้รอบคอบก่อน ทำ�อันนี้ แล้วจะมีปญ ั หามัย้ เราทำ�กันเราไว้วางใจกัน ดูแลกัน ไปด้วยกันทัง้ ชุมชน คือเราไม่มงี บประมาณจากตรงไหนมาช่วย ก็ถวั เฉลีย่ กันไป ล้มลุกคลุกคลาน มาจน 30-40 ปี แต่มันก็ยังมีเงินพอใช้ คือของเรามีต้นทุน มันก็มากอง ตรงของที่เห็น ๆ นี่แหละ”

“อยากจะให้หน่วยงานรัฐเขาช่วยเรือ่ งงบประมาณเหมือนกัน นอกเหนือไปจากช่วยเรือ่ งตัวสินค้า อย่างกก อย่างปอ มันต้องซือ้ ตุน อย่างคนทำ� เขาทำ�เสร็จก็อยากให้เราไปเอา เราก็ไม่มีต้นทุนที่จะไปเอา ซื้อมากอง เป็นหลาย ๆ แสน บางทีเป็นล้าน เงินมันจมอยู่ตรงนี้ ถ้าเราจะรับ ออเดอร์เยอะ ๆ อย่างส่งนอกหรือส่งวัด มันต้องมีวตั ถุดบิ ทีเ่ ตรียมพร้อม ไม่งั้นเรารับออเดอร์ไม่ได้ เพราะมันต้องทำ�ทีเดียวเป็นล็อต”

เจมส์ - สุรวัชร จันทรเจริญ อายุ 18 ปี ชั้นปวส. ปี 2 สาขาวิชาการตลาด โรงเรียนออมสินศึกษา

ช่วงปวช. ปี2 ญาติกพ็ าไปดูแถวเสือ่ สุรยิ า บางสระเก้า ก็เกิดความสนใจ มากขึ้น จนได้ทำ�โครงการจัดจำ�หน่ายผลิตภัณฑ์แปรรูเสื่อจันทบูร เลยไปหาข้อมูล แล้วก็หาซื้อของจนได้รู้ว่าที่นี่เปิดให้มาเรียนรู้ได้”

ตอนนี้ฝึกถึงขั้นไหนแล้ว

“วันแรกทีไ่ ด้มาเรียนรูค้ อื มีคณะมาศึกษาดูงานพอดี หลังจากนัน้ “คือเราสนใจจริงแล้ว คือเราสนใจจริงแล้ว ทางศูนย์ฯก็ให้โอกาสได้มาทอเสือ่ ให้ยมื อุปกรณ์ใช้ ทางศูนย์ฯ ก็ให้โอกาสได้มาทอเสื่อ เราเริม่ ตัง้ แต่การทอลายพืน้ ฐาน พอลายพืน้ ฐานคล่องเราก็มาทอลายยกดอก ให้ยมื อุ ปกรณ์ใช้ เราเริ่มตัง้ แต่การทอลายพืน้ ฐาน” ตอนนี้ทอได้ 10 กว่าลายแล้ว ที่กำ�ลังทอตอนนี้คือลายยกตัวอักษร เสือ่ ยกดอกทอยากสุด เพราะเราต้องคำ�นวณแล้วก็พลิกแพลงด้วย เราต้อง

เจมส์ หนุ่มน้อยวัย 18 ปีที่สนใจการทอเสื่ออย่างจริงจัง มีสมุดกราฟด้วย ทำ�ให้นับเส้นไม่ผิด คำ�นวณได้ถูกต้อง ก็จะฝึกทอ ตั้งแต่ครั้งแรกที่ได้เห็นการทอเสื่อสมัยเรียนชั้นประถมศึกษา ปัจจุบัน ไปเรื่อย ๆ ครับ” เจมส์ฝกึ ทอเสือ่ ทีว่ สิ าหกิจชุมชนกลุม่ เสือ่ บ้านท่าแฉลบ (ร้านประสิทธิพ์ าณิชย์) ทุกวันเสาร์-อาทิตย์ และเมื่อมีเวลาว่าง เป็นประจำ�กว่า 3 เดือนแล้ว ในฐานะคนรุ่นใหม่ อยากพัฒนาเสื่อไปในรูปแบบไหน

“ด้วยที่ตัวเราเรียนสาขาวิชาการตลาด เราอยากจะคิดค้น ทำ�ไมถึงสนใจการทอเสื่ออย่างจริงจัง ผลิตภัณฑ์ขึ้นมาใหม่ เพื่อตอบสนองความต้องการของลูกค้าให้มากขึ้น

“ผมเกิดทีน่ ่ี ทีบ่ า้ นมีทำ�อาชีพกุญแจ แต่ตวั ผมเองชอบงานฝีมอื ให้ดสู มัยใหม่ขน้ึ อย่างกระเป๋าเราสามารถออกแบบลวดลายให้ทนั สมัยได้ มาตั้งแต่เด็กแล้ว ก็เลยชอบการทอเสื่อ ตอนแรกที่สนใจเรื่องเสื่อคือ ฝากถึงเพือ่ น ๆ พีน่ อ้ ง ใครสนใจเรือ่ งหัตถกรรมอยากให้ลองมาเรียนรู้ เพราะ ช่วงที่อยู่ชั้นประถม เราได้ไปเที่ยวแถวงานวัดโรมัน แล้วเห็นนักเรียน เป็นมรดกตกทอดมาจากบรรพบุรุษ ไม่อยากให้สูญหาย เสื่อจันทบูร โรงเรียนสตรีมารดาฯ เขาทอเสือ่ กกก็เกิดความสนใจ จนได้เข้ามาศึกษา เป็นอีกสิ่งหนึ่งที่มีคุณค่าที่สุดของคนจันทบุรี”

about Chan | 29

คุณณิชชากัญญ์ วงษ์จีนเพ็ชร อายุ 51 ปี ศูนย์การเรียนรู ้วิสาหกิจชุ มชนกลุ่มเสื่อบ้านท่าแฉลบ (ร้านประสิทธิ์พาณิชย์) “ตัง้ แต่ยังเรียนไม่จบก็มาช่ วยงานเสื่อที่บ้านแล้วนะ ช่ วยคิด ช่ วยออกแบบผลิตภัณฑ์ พอเรียนจบก็กลับมาท�ำที่บ้านเลย มันเป็นอาชี พดัง้ เดิมของพ่อแม่ ก็ต้องช่ วยกันสืบทอดไว้”

บ้านท่าแฉลบ ต.บางกะจะ เป็นอีกหนึง่ แหล่งผลิตเสือ่ จันทบูร ทีส่ ำ�คัญ เนือ่ งจากในอดีตบริเวณนีเ้ ป็นท่าเรือทีม่ ผี คู้ นสัญจรไปมาจำ�นวนมาก ปัจจุบันอยู่ในกลุ่มหมู่บ้านเพื่อการท่องเที่ยว OTOP บางกะจะ และ ทีศ่ นู ย์ฯ แห่งนีเ้ อง เราได้พบกับผลิตภัณฑ์เสือ่ จันทบูร OTOP ทัง้ 4 และ 5 ดาว ฝีมือการออกแบบที่ร่วมสมัยและประณีตสวยงามมาก โดย การร่วมพัฒนาของ “คุณณิชชากัญญ์ วงษ์จนี เพ็ชร หรือ พีต่ มู ” ทายาท ร้านประสิทธิ์พาณิชย์

30 | about Chan

เมื่อคนเสม็ดงามและบางสระเก้า 2 แหล่งใหญ่ของการทอเสื่อ มาพบรักกัน

“คุณพ่อเขาเป็นคนเสม็ดงาม คุณแม่เป็นคนบางสระเก้า แต่งงาน แล้วย้ายมาอยู่ที่ท่าแฉลบ สมัยที่คุณพ่อพี่เป็นเด็ก ๆ เขาทอกันเยอะ แถบนี้เขาทอกันทั้งหมู่บ้าน เลาะฝั่งไปท่าแฉลบ เสม็ดงาม บางสระเก้า ทำ�กันหมดเลย ทอเป็นเสื่อผืนนี่แหละ แต่ละหมู่บ้านก็ทำ�คล้าย ๆ กัน สมัยก่อนพ่อทำ�กับแม่ 2 คน ลูกสาว 3 คนไปเรียนกรุงเทพฯ จบปริญญา หมดเลย”

“แม่พท่ี อมาตัง้ แต่ พ.ศ.2512 ทำ�ทุกอย่าง ตัง้ แต่จกั กก ทอเสือ่ เย็บ เอาไปขาย ไปส่งตามร้าน เมื่อก่อนท่าแฉลบมีเรือเข้ามาขึ้นเยอะ เรือใหญ่ ๆ เข้า พวกนายทหารก็จะมาแวะซือ้ เสือ่ ทีบ่ า้ นพี่ บางทีเทีย่ งคืน นัดกันมาซื้อของก็มี เราก็รอเขา การเดินทางสมัยก่อนไปทางเรือนะ บางสระเก้า เสม็ดงาม จริง ๆ อยูใ่ กล้กนั แค่นเ้ี อง เราก็นง่ั เรือไป เดีย๋ วนี้ ตัดถนนแล้วคนก็ไปทางรถ”

ทายาทสืบสานงานทอเสื่อ

“ช่วงเรียนมหาวิทยาลัย ประมาณปี พ.ศ.2534 ตัง้ แต่ยงั เรียนไม่จบ ก็มาช่วยงานเสือ่ ทีบ่ า้ นแล้วนะ ช่วยคิด ช่วยออกแบบผลิตภัณฑ์ พอเรียนจบ ก็กลับมาทำ�ทีบ่ า้ นเลย มันเป็นอาชีพดัง้ เดิมของพ่อแม่ ก็ตอ้ งช่วยกันสืบทอดไว้ เพราะมันจะหายไปเรือ่ ย ๆ อย่างคนรุน่ ใหม่กไ็ ปทำ�งานกันหมด พีก่ อ็ ยากให้ มาช่วยกันศึกษาตรงนี้ ส่วนใหญ่เรารับคณะดูงานเยอะ แล้วมาแบบ กะทันหันตลอด (หัวเราะ) ของเราเน้นให้ความรูก้ บั เยาวชนและคนทัว่ ๆ ไป เราอยูใ่ นโครงการหมูบ่ า้ นเพือ่ การท่องเทีย่ ว OTOP บางกะจะ อย่างเวลา มีคนมาดูงาน ป้า ๆ ยาย ๆ เขาก็จะมาช่วยกันสาธิตให้ดู เพราะปกติ เขาทำ�งานกันที่บ้าน” เสื่อจันทบูรก็ร่วมสมัยได้ การันตีด้วย OTOP 4 และ 5 ดาว

“เสือ่ ทีเ่ ด่นของทีน่ ่ี เป็นเสือ่ ตะไคร้หอมทีไ่ ด้ OTOP TOP 10 ทอเสือ่ กกรวมกับตะไคร้ ลองถูเสือ่ ดูจะมีกลิน่ ตะไคร้หอม ไล่ยงุ ได้ เสือ่ บ้านเรา เด่นลายยกดอกเพราะคนทีน่ ท่ี อเก่ง มีเด่นอยูล่ ายหนึง่ เรียกลาย ‘ราชวัตร’ ชาวบ้านเรียกง่าย ๆ ว่าลายตาคู่ เป็นลายทีส่ บื ทอดมาจากการทอผ้าไหม ของจันทบุรีสมัยอยุธยาตอนปลาย เพราะก่อนที่เราจะทอเสื่อชาวจันท์ ทอผ้าไหมมาก่อน ลายราชวัตรนีจ้ ะใช้เฉพาะเสือ้ ผ้าของเจ้านายชัน้ ผูใ้ หญ่”

“ส่วนทีส่ ง่ ประกวด OTOP ได้มามีทง้ั 4 และ 5 ดาว การแปรรูป มีทง้ั เอาไปประกอบไม้เป็นเฟอร์นเิ จอร์ เอาไปประกอบหนังแท้ ผ้าลูกไม้ หรือหวาย เราลองทำ�ไปเรือ่ ย ๆ หลายรูปแบบ คือดีไซน์ใหม่ทง้ั ตัวผลิตภัณฑ์ ทั้งบรรจุภัณฑ์”

ปิดท้าย พีต่ มู พาเราชมผลิตภัณฑ์เสือ่ จันทบูรทีส่ ง่ ประกวด OTOP มีทง้ั 4 และ 5 ดาว งานดีไซน์รปู แบบใหม่ ๆ สวยและร่วมสมัย เป็นผลิตภัณฑ์ ต้นแบบทีเ่ ห็นแล้วอดภูมใิ จในความเป็นเสือ่ จันทบูรไม่ได้ โดยพีต่ มู เล่าว่า แต่ละชิ้นกว่าจะเสร็จสมบูรณ์ใช้เวลานานทีเดียว แต่เห็นแล้วถือว่า คุ้มค่ามากที่ได้ทำ�ผลิตภัณฑ์สวย ๆ ให้เมืองจันท์บ้านเรา 

ศูนย์การเรียนรู้วิสาหกิจชุมชนกลุ่มเสื่อบ้านท่าแฉลบ ติดต่อสอบถาม โทร. 08 1864 2393

คำ� จันท์

32 | about Chan

เรื่อง : ภ.เขียนได้ ภาพ : always.aday ขอขอบคุณข้อมูลจาก หนังสือที่ระลึกเทศบาลตำ�บลท่าช้าง

ปะเหลาะ หรือ เหลาะ

คำ�กริยาคุ้นหู ที่เชื่อว่าหลายคนเคยทำ�กันบ่อย ๆ เวลาจะ ออดอ้ อ นขออะไรจากใครเป็ น พิ เ ศษ หรื อ ใช้ ง ้ อ ใครให้ ห ายโกรธ ก็ไปปะเหลาะ หรือ เหลาะ นั่นเอง

“ปะเหลาะ” หรือ “เหลาะ” มีความหมายว่า “การเอาอกเอาใจ เป็นพิเศษ”

ตัวอย่างที่ 1 อาย : โอ๊ะเราอยากไปกินปิ้งย่างทะเลที่เจ้าหลาว โอ๊ะ : ลองไปเหลาะแม่ดูดิ งานนี้อาจจะได้กินฟรีนะ

ตัวอย่างที่ 2 น�้ำ : นุ่นท�ำไงดี แฟนเราโกรธไม่ยอมหายเลย นุน่ : ก็ไปปะเหลาะ ๆ เขาหน่อยสิ เดีย๋ วก็หายโกรธเองแหละ

พอเข้าใจความหมายกันแล้ว งั้นเราไปปะเหลาะคนที่เรารัก กันสักหน่อยดีกว่า เผื่อวันนี้ได้เจ้ามือเลี้ยงข้าวฟรี (ฮ่า ๆ ) 

เรื่อง : ตะลอน ภาพ : หทัยภัทร ศรีฉลวย ขอขอบคุณข้อมูลจาก : คุณย่าสวง วงษ์เจริญ

อิ่ม จันท์

แกงบวน

วัตถุดบิ : เนือ้ หมู ตับหมู ตะไคร้ ข่า ใบมะตูม กระเทียมกลีบใหญ่ ถั่วลิสง และน�้ำกะทิ วิธีทำ� 1. หั่นเนื้อหมูเป็นชิ้น ๆ แล้วต้มให้สุก

แกงบวนเป็นอาหารโบราณของภาคกลางที่จัดว่าท�ำยาก หาทานยาก 2. นำ�ตับหมูมาต้มให้สกุ แล้วหัน่ เป็นชิน้ เล็ก ๆ และหาคนท� ำได้ ย าก เนื่ อ งจากใช้ เ วลาการเตรี ย มวั ต ถุ ดิ บ เป็ น วั น เลยที เ ดี ย ว 3. ใบมะตูม นำ�มาปัน่ (เมือ่ ก่อนจะใช้ครกโขลก) เป็ น ที่ โ ชคดี ข อง about Chan ที่ เ มนู จ านนี้ ไ ด้ “คุ ณ ย่ า สวง วงษ์ เ จริ ญ ” แล้วคัน้ เอาแต่นำ�้ ตะไคร้กบั ข่าก็ทำ� เช่นเดียวกัน เมตตามาปรุ งและแบ่งปั นสูตรแกงบวนมาให้ได้ไปลองท�ำกัน คั้นเอาแต่น�้ำเหมือนกัน 4. ถั่วลิสง นำ�ไปคั่ว แล้วบีบให้มันแตก 2 ซีก จากนั้นนำ�มาหั่น 3-4 ชิ้น อันไหนยาวก็หั่น 4 อันไหนสัน้ ก็ 3 ตามแต่เม็ดของถัว่ ต้องหัน่ เท่านัน้ ต�ำไม่ได้ ถ้าต�ำจะท�ำให้น�้ำแกงข้น ไม่อร่อย 5. กระเทียม ใช้กลีบใหญ่เอามาหัน่ จะละเอียดดี 6. จากนัน้ น�ำน�ำ้ คัน้ ใบมะตูมใส่หม้อ ตัง้ ไฟจนเดือด น�ำวัตถุดบิ ทัง้ หมดมาใส่รวมกัน รสหวานปรุงรส ด้วยน�ำ้ ตาลปีบ๊ รสเค็ม ใส่เกลือ ไม่ตอ้ งใส่นำ�้ ปลา ออกมาเป็นแกงบวน 

34 | about Chan

เสี้ยว จันท์

10 Story about

CHANTHABOON

MAT เรื่อง : กองบรรณาธิการ ภาพ : หทัยภัทร ศรีฉลวย

1. การทอเสื่อจันทบู รมาจากภูมปิ ั ญญาของชาวญวนที่อพยพมาอาศัยสมัยอดีต 2. สมเด็จพระนางเจ้าร�ำไพพรรณี ทรงส่งเสริมและพัฒนาให้เสื่อจันทบู รเป็นที่รูจ้ กั ของวงกว้างในชื่ อ “เสื่อสมเด็จฯ” 3. นอกจากกกแล้ว ปอกระเจาก็เป็นอีกวัตถุดิบส�ำคัญที่ใช้เป็นเส้นยืนในการทอ 4. สีย้อมผ้าทั่วไปไม่อาจท�ำอะไรเส้นกกจันทบู รได้ เพราะกกบ้านเรามีผิวมัน จึงต้องน�ำไปกัด แล้วย้อมด้วยสีพิเศษที่น�ำเข้ามา 5. เส้นกกมาจากผิวเปลือกของต้นกก เมื่อจักออกมาเส้นจะเป็นแบน ๆ พอตากแดด จะม้วนเป็นกลม ๆ 6. กกหนึ่งต้นจักได้ประมาณ 3-4 เส้น เสื่อผืนความยาว 2 เมตร ใช้กกประมาณ 3 กก. เท่ากับ 3,120 เส้น หรือประมาณ 780-1,000 ต้นเลยทีเดียว 7. เสื่ อ ยกดอก คื อ เสื่ อ ทอยกอี ก ชั้ น เป็ น ลวดลายต่ า ง ๆ เช่ น ลายหยดน�้ ำ ลายบานบุ รี ลายโกสน 8. เสื่อผืนใช้คนทอ 2 คน เสียบและสับสลับกันไป 9. ปั จจุ บันเสื่อจันทบู รทุกผืนยังคงทอด้วยแรงมือ 10. เสื่อจันทบู รอยู ่ได้นานนับสิบปี ... ถ้าไม่ท�ำหายเสียก่อนนะ 

36 | about Chan

ข้าง ขึ้น ข้างแรม เรื่องและภาพ : กองบรรณาธิการ

นึกถึง... ผลิตภัณฑ์พื้นบ้านเมืองจันท์ ?

ภาวิดา ธรรมเจริญ อาชีพ : เจ้าหน้าที่ธุรการ โรงเรียนเทศบาล 1

นึกถึงผลไม้แปรรูป พวกทุเรียนกวน ทุเรียนทอด เพราะจันทบุรขี นึ้ ชือ่ ว่าเป็นเมืองผลไม้ และยังมีวธิ กี ารน�ำผลไม้กลิน่ แรงอย่างพวกทุเรียน มาแปรรู ป ให้ ท านง่ า ยขึ้ น ส� ำ หรั บ คนที่ ไ ม่ สู ้ กลิน่ แรง ๆ ท�ำให้คนต่างจังหวัดสามารถลิม้ รส อันแสนโอชาของทุเรียนได้อย่างง่ายขึน้ พูดแล้ว น�้ำลายไหล

ณัฐวัฒน์ เวสารัชชานนท์ นักศึกษา

ผลิตภัณฑ์พนื้ บ้านของจันทบุรี จะนึกถึง ผลไม้แปรรูปกับผลไม้ตากแห้งครับ เพราะจันทบุรี เป็นพืน้ ทีท่ มี่ คี วามอุดมสมบูรณ์ มีผลไม้ทขี่ นึ้ ชือ่ เเละมีชอื่ เสียง อาทิ ทุเรียน เงาะ ล�ำไย ลองกอง ซึง่ ผลไม้เหล่านีเ้ อง สามารถน�ำมาแปรรูปได้ โดย เป็นฝีมอื ของชาวบ้านในแต่ละท้องถิน่ นัน้ เช่น ทุเรียนทอด ทุเรียนกวน ผลิตภัณฑ์เหล่านีส้ ามารถ จัดท�ำเป็นตลาด OTOP ท�ำให้ชาวบ้านนัน้ มีรายได้ เป็นของตัวเอง และยังมีรา้ นทีเ่ ป็นของฝาก

วิจิตรา พลอยแหวน อาชีพ เจ้าหน้าที่ธุรการ ส�ำนักงานตรวจบัญชีสหกรณ์จันทบุรี

เสือ่ กกจันทบูรค่ะ เพราะเป็นผลิตภัณฑ์ ที่ขึ้นชื่อของจังหวัดจันทบุรี ซึ่งเป็นภูมิปัญญา ชาวบ้านที่สืบทอดกันมา โดยน�ำเอาต้นกกที่ หาได้งา่ ยในจังหวัด มาถักทอให้เกิดลวดลายสวยงาม ไม่ซำ้� ใคร และในปัจจุบนั มีการน�ำเอาเสือ่ กกนัน้ มาแปรรูปเป็นข้าวของเครือ่ งใช้ตา่ ง ๆ เช่น รองเท้า กระเป๋า กล่องใส่ทิชชู และอีกมากมาย ซึ่งฉัน เป็นคนหนึง่ ทีห่ ลงใหลความสวยงามของผลิตภัณฑ์ เสือ่ กกจันทบูร ทีเ่ ป็นเอกลักษณ์ของเมืองจันท์

พนิดา สร้อยทอง อาชีพ ครูโรงเรียนวัดวันยาวล่าง

เสือ่ กก เพราะว่าเป็นของดีอย่างหนึง่ ของจันทบุรี แล้วที่อื่นก็ไม่ค่อยมีท�ำกันค่ะ

ญาณลิตา เข็มทอง อาชีพ : สอนเปียโน KPN กทม.

เสื่อจันทบูรค่ะ เพราะที่จันท์ขึ้นชื่อ เรือ่ งเสือ่ เหมือนค�ำขวัญของจังหวัด แล้วสวนกก ที่จันท์สวย เคยไปถ่ายรูปเล่นแล้วอยากไปอีก เวลาคิดถึงผลิตภัณฑ์จากที่จันท์ ก็เสื่อนี่แหละ

สุกัญญา สิงห์โต นักศึกษา

เสือ่ จันทบูคะ่ เพราะนอกจากจะเป็น เสือ่ ทีเ่ อาไว้นงั่ แล้ว ยังแปรรูปเป็นสิง่ ของต่าง ๆ ได้อีก เช่น กระปุกออมสินลายน่ารัก ๆ และ ยังท�ำให้ชาวจันทบุรมี รี ายได้เป็นกอบเป็นก�ำด้วย

ฐาปกรณ์ วงศ์ชะอุ่ม นักศึกษา

พงศกร พัทธรากรณ์ อาชีพ : ธุรกิจส่วนตัว

สหรัฐ เจนช่าง อาชีพ : ค้าขาย

สุภัสชยา เข็มทอง อาชีพ : ครูฝึกสอน

พลอยโกเมน เพราะโกเมนมีความเป็น เอกลักษณ์ ไม่เหมือนใคร มีการน�ำมาประยุกต์ ซึ่ ง อั ญ มณี ข องเมื อ งจั น ทบุ รี ก็ ขึ้ น ชื่ อ อยู ่ แ ล้ ว คนจันทบุรรี จ้ ู กั กันเป็นอย่างดี ต่างจากคนจังหวัดอืน่ ทีอ่ าจจะไม่รว้ ู า่ โกเมนคืออะไร โกเมนมีความสวยงาม จะท�ำเป็นสร้อยคอก็ดจี ะเป็นสร้อยข้อมือก็ดี หรือ แหวนก็ได้ โดยเอามาหลอมติดกับทอง สร้าง ความแปลกตา และคนจันท์เองก็ยงั คงนิยมและ ชืน่ ชอบในผลิตภัณฑ์ของจันทบุรีครับ

ถ้าให้นกึ ถึงผลิตภัณฑ์พนื้ บ้านของจันท์ สิ่งแรกที่คิดถึงก็เสื่อจันทบูรครับ เพราะเป็น ผลิตภัณฑ์ทไี่ ด้เห็นได้ใช้มาตัง้ แต่เด็ก ซึง่ ผลิตจาก กกธรรมชาติทปี่ ลูกขึน้ ของชาวบ้านเอง ทนทาน ใช้งานได้นาน และปัจจุบนั ยังมีลวดลายสวยขึน้ ตามยุคสมัยด้วย

เสื่อจันทบูร เพราะมีความคุ้นเคย มาตั้ ง แต่ เ ด็ ก เสื่ อ จั น ทบู ร มี คุ ณ สมบั ติ คื อ เหนียว ทน และไม่ขนึ้ รา เพราะมีกรรมวิธกี ารผลิต ที่ ไ ด้ ม าตรฐานตามภู มิ ป ั ญ ญาท้ อ งถิ่ น ของ ชาวจันทบุรี เสือ่ ของเราผลิตจาก “กก” ทีเ่ ป็น พืชน�้ำกร่อย เหมาะกับการเจริญงอกงามของ ต้นกก และยังมีวธิ กี ารทอด้วยมือ จึงมีความแข็งแรง มากกว่าการใช้เครื่องมืออุตสาหกรรม

คิดว่าเป็นทุเรียนทอดนะ เพราะว่า ถ้ า คนต่ า งจั ง หวั ด มาบ้ า นเรา เขามั ก จะซื้ อ ทุ เ รี ย นทอดไปฝากคนที่ บ ้ า นเขา อี ก อย่ า ง มันอร่อยด้วย ทุเรียนเชื่อมก็เช่นกัน

เมือง จันท์ เมื่อวันวาน

ขอขอบคุณภาพและข้อมูลจาก วังสวนบ้านแก้ว : www.wangsuanbankaew.com

เสื่อสมเด็จฯ งานหัตถกรรมที่ทรงพัฒนา

ภาพสมัยสมเด็จพระนางเจ้าร�ำไพพรรณีฯ ทรงพัฒนาการทอเสื่อจันทบูรและทรงน�ำเสื่อกกมาผลิตเป็นของใช้ประเภทต่าง ๆ ในโรงาน ทอเสื่อของพระองค์เอง ณ วังสวนบ้านแก้ว ต่อมาภายหลังแม้ว่าพระองค์จะเสด็จกลับพระนครแล้ว การทอเสื่อและรูปแบบผลิตภัณฑ์ที่พระองค์ ทรงพัฒนาไว้ ได้กลายเป็นอาชีพที่แพร่หลายสู่ชาวบ้านนอกรั้ววังจวบจนปัจจุบัน 

40 | about Chan

จันท์ ในตำ�นาน

เรื่องและภาพ : อุรุ อุรุพงษ์

TIM,

Do You Know What I am Saying?

ข้ า งนอกฝนเดื อ นหกยั ง คงโปรยปราย ผมหอบหิ ้ ว ตั ว เองในสภาพ เปี ย กปอนเสี ย ยี ่ ส ิ บ เปอร์ เซ็ น ต์ เข้ า มานั ่ ง หลบฝนอยู ่ ใ น ‘ร้ า นติ ๋ ม ’ อันเป็นเสมือนเซฟเฮ้าส์ได้สกั พักแล้ว ข้างกายมีมนั ฝรัง่ ทอดและเครือ่ งดืม่ สีอำ�พันเย็น ๆ เป็นเพือ่ น คลอเคล้ากับเพลย์ลสิ ต์ของโลโบ I’d Love You to Want Me ก�ำลังบรรเลง ทีวีแอลอีดีจอยักษ์ตรงเคาน์เตอร์คงเป็น สิ่งฟุ่มเฟือยส�ำหรับที่นี่ตอนนี้ เพราะแม่น�้ำจันท์เบื้องหน้านั้นมองยังไง ก็ไม่มีทีท่าว่าจะเบื่อเลย

ร้ า นอาหารติ๋ ม ริ ม น�้ ำ นั้ น ถื อ ได้ ว ่ า เป็ น ร้ า นอาหารกิ น ดื่ ม ร้ า นแรก ในเส้ น ริ ม น�้ ำ แห่ ง นี้ เปิ ด ร้ า นตั้ ง แต่ เ มื่ อ ปี พ.ศ.2524 โดยพี่ ติ๋ ม ณรีรัตน์ ทองปัญญา (อายุ 51) เป็นผู้บริหารจัดการร้านแต่เพียงผู้เดียว คอนเซ็ปต์รา้ นชัดเจนคือเน้นความสงบเรียบง่าย หลีกหนีสงั คมภายนอก อันวุน่ วาย และไม่มเี ด็กเสิรฟ์ พีต่ มิ๋ บอกว่าท�ำอะไรได้พเี่ ขาก็ทำ� เองหมด และก็ เ ป็ น เช่ น ที่ ว ่ า มากว่ า ยี่ สิ บ ปี ก่ อ นจะเปลี่ ย นมื อ มาเป็ น พี่ ภู ไ ท ภูไท กีรติขจรเกียรติ (อายุ 42) ดูแลต่อตั้งแต่ปี 2546 จนปัจจุบัน แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นพี่ติ๋มเองก็ยังคงแวะเวียนมาร้านอยู่เสมอ 42 | about Chan

บรรยากาศการตกแต่ ง สไตล์ คั น ทรี ริ ม น�้ ำ แบบนี้ เ มื่ อ 35 ปี ที่ แ ล้ ว เป็นอย่างไร ปัจจุบนั ก็ยงั คงเดิมเหมือนเมือ่ ตอนเปิดร้านไม่เปลีย่ นแปลง โต๊ะไม้ทั้งแปดตัวยังคงตั้งเหมือนเมื่อตอนเปิดร้านใหม่ ๆ ไม่เพิ่ม-ไม่ลด โต๊ะทุกตัวท�ำจากไม้เก่าโบราณ พีต่ มิ๋ บอกว่าชอบสไตล์การตกแต่งแบบนี้ ภายในร้านเราจะเห็นไม้เก่าโบราณทีเ่ คยเป็นค้างพริกไทยมาก่อน ชิน้ ส่วน ของล้อเกวียน โคมไฟทีท่ ำ� จากกระดึงผูกคอวัว ซึง่ แต่ละชิน้ ก็มคี วามหมาย และทีม่ า “อย่างโคมไฟทีเ่ ป็นกระดึงคอควายเนีย่ พีถ่ อื ว่าในอดีตคนรุน่ เก่า เขาเก่งมากเลยนะ เขาไม่มเี ครือ่ งมืออะไรเลย แล้วเขาเอาสิว่ พวกนีม้ าเจาะ แล้วพีช่ อบมอง เวลาเหนือ่ ย ๆ เราท้อแล้วเรามอง เราจะเห็นถึงความอุตสาหะ ความเพียรของเขา ท�ำให้เรารู้ว่าคนรุ่นเรายังไม่ล�ำบากเท่าเขาเลย มันท�ำให้เรามีก�ำลังใจ”

“ลูกค้าพี่ส่วนใหญ่จะเป็นนักท่องเที่ยว ยุคนั้นเขามาแวะเที่ยวจันทบุรี จะเป็นทางผ่าน ก่อนจะต่อไปเกาะช้าง แล้วตอนนั้นโรงแรมจันทรา อรุณสวัสดิ์ มันเป็นโรงแรมดั้งเดิมยุคแรก ๆ เลย ติดแม่น�้ำเขาก็ชอบ เขาจะดูในแผนที่ท่องเที่ยว ส่วนใหญ่จะมาพักประมาณคืนสองคืน แล้วต่างชาติเนีย่ เขาก็จะชอบสไตล์รมิ น�ำ้ คนต่างชาติเขาจะปากต่อปาก พอเขาถูกใจแล้วเขาก็จะกลับมาหาเรา”

สมั ย โน้ น ตอนที่ พี่ ติ๋ ม ดู แ ลอยู ่ นั้ น เรี ย กได้ ว ่ า ลู ก ค้ า แน่ น ขนั ด ชนิ ด โต๊ะเต็มตลอดจนต้องติดป้ายแจ้งลูกค้าขาจรว่าเป็น ‘พื้นที่ส่วนบุคคล รับเฉพาะสมาชิก’ เพราะรับลูกค้าไม่ไหว ลูกค้าส่วนใหญ่นอกจากชาวต่างชาติ จากสองโรงแรมดั้งเดิมในต�ำนานที่ว่ามาแล้วก็ยังมีคนท้องถิ่นด้วยกัน ที่ค่อนข้างมีระดับ อาทิ นักธุรกิจ พ่อค้าพลอย นายแบงค์ “แล้วลูกค้า แต่ละคนของพี่ก็ถือว่าเป็นลูกค้าที่ดีทั้งนั้น ไม่เคยมีปัญหา เพราะเรา ให้เกียรติเขา เขาก็จะเคารพเรา” จากนัน้ พีต่ มิ๋ ก็เล่าถึงลูกค้าเก่า ๆ ในอดีต ให้ผมฟัง เรื่องเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่ยังคงอยู่ในความทรงจ�ำในสมัยนั้น ฝนหยุ ด ไปได้ สั ก พั ก แล้ ว เช่ น เดี ย วกั บ เวลาของกลางวั น สู ง ขึ้ น ไป ฝูงนกนางแอ่นบินกลับรังเป็นสาย ส่งเสียงกันดังระงม หากแต่ฟา้ ยังคงปิด ไม่แน่เหมือนกันว่าคืนนี้จะตกอีกหรือเปล่า ผมคงหมดวาสนาที่จะเห็น พระจันทร์วนั เพ็ญเสียกระมัง เริม่ มีแขกทยอยเข้าร้านจากสองเป็นสามโต๊ะ ดึกกว่านีแ้ น่นอนว่าอาจมีมาเพิม่ พีภ่ ไู ทยังคงสาละวนอยูใ่ นครัว สิบสามปี ที่แกมาท�ำร้านต่อจากพี่ติ๋มไม่น่ามีอะไรต้องกังวลมาก อาจไม่หวือหวา เหมือนยุคพีต่ มิ๋ ทีม่ เี พียงร้านแกเป็นต�ำนานหนึง่ เดียว แต่โต๊ะแปดตัวของ ทางร้านยังคงรับรองแขกได้ดว้ ยตัวของมัน ทีม่ กี ารปรับเปลีย่ นเพือ่ ต้อนรับ ลูกค้ากลุ่มใหม่ ๆ ก็เห็นจะเป็นทีวีจอยักษ์เหนือเคาน์เตอร์ และป้ายไม้ ทางเข้าร้านที่เปลี่ยนเป็น ‘Welcome’ เท่านั้นแหละ “...พอเขาถูกใจแล้วเขาก็จะกลับมาหาเรา” ผมนึกถึงค�ำที่พี่ติ๋มพูดไว้ในช่วงท้ายของการพูดคุย คงเหมือนเช่นที่ผมรู้สึกอยู่ตอนนี้ ชอบ ถูกใจ สบายใจ และอยากมานั่งกินนั่งเล่นบ่อย ๆ อ่านป้าย ‘Welcome’ นั่นอีกครั้งแล้วก็ยิ่งชัดเจนในความรู้สึก โน่ น— พี่ ภู ไ ทออกมาจากครัว พร้อมกับ ไก่ทอดเกลือจานเด็ ด ที่ แก แนะน�ำเดินตรงมาทางนีแ้ ล้ว ขณะเดียวกันกับที่ Nothing’s Gonna Change My Love for You ของจอร์จ เบนสันก�ำลังกังวาน ทีนี้คุณอยากจะรู้อะไรเพิ่มอีกบ้างล่ะ ถ้าพอจะมีเวลา ผมก็เพียงอยากแนะน�ำให้คุณสั่งอะไรมาเติมอีกสักหน่อย 

เสน่ห์ จันท์

รวมภาพหลากหลายมุมใน จ.จันทบุรี

สามารถติดตามข่าวสารและภาพอื่น ๆ เพิ่มเติมได้ที่ www.facebook.com/aboutChanmagazine อ.โป่งน�ำ้ ร้อน ภาพ : Benz Warut

ผาหินกูบ ภาพ : Esso Soraya

อ่าวยาง ภาพ : Pod Chaiwat

อ่าวกระทิง ภาพ : RuJa Thong

ป่าไฟไหม้ ภาพ : เบิม้ แบดบอยคลับ

วัดทับไทร ภาพ : GOI Arunrat

คลองหลังร้านอาหารสายลม อ.ท่าใหม่ ภาพ : autata576.

อ่างเก็บน�ำ้ ห้วยตาโบ อ.มะขาม ภาพ : ปริญญา ชัยสิทธิ์

แม่นำ�้ จันทบุรี ภาพ : Thirapat Kuvannarat

พบเห็นเสน่ห์จันท์ที่ไหน สามารถร่วมแชร์ภาพ ส่งมาทาง aboutchan.mag@gmail.com

จังหวัดจันทบุรี เป็นจังหวัดที่มีความหลากหลาย ทางภู มิป ระเทศ จึ ง มีสถานที่ท ่อ งเที่ยวทางธรรมชาติ ที่ สวยงาม ทัง้ ทะเล น�ำ้ ตก และภูเขา สามารถเทีย่ วได้ตลอดทัง้ ปี

อ่าวคุ้งวิมาน มี “จุดชมวิวเนินนางพญา” และ “ถนน เฉลิมบูรพาชลทิต” ที่ได้ชื่อว่าสวยที่สุดในภาคตะวันออก

หาดแหลมเสด็จ (ทะเลนอก) เป็นทีต่ งั้ ของ “สถานแสดง พันธุ์สัตว์น�้ำเฉลิมพระเกียรติ 6 รอบพระชนมพรรษา”

อ่าวคุ้งกระเบน (ทะเลใน) เป็นที่ตั้งของ “ศูนย์ศึกษา การพัฒนาอ่าวคุง้ กระเบน อันเนือ่ งมาจากพระราชด�ำริ” ทีม่ เี ส้นทาง ส�ำรวจป่าชายเลนที่อุดมสมบูรณ์

หาดเจ้าหลาว เป็นชายหาดตื้นลาดยาวหลายกิโลเมตร

อ่าวยาง และ อ่าวกระทิง ชายหาดเล็ก ๆ เงียบสงบ และมีทิวทัศน์ที่สวยงาม

เกาะนมสาว และ เกาะจุฬา มีแนวปะการังทีอ่ ดุ มสมบูรณ์

ชายหาดแหลมสิงห์ มีทิวสนสวยงาม อยู่ใกล้กับสถานที่ ส�ำคัญทางประวัติศาสตร์อย่าง “ตึกแดง” และ “คุกขี้ไก่” และชม การแสดงโลมาที่ “โอเอซิส ซีเวิลด์”

อุทยานแห่งชาติน�้ำตกพลิ้ว เป็นแหล่งต้นน�้ำล�ำธาร ทีอ่ ดุ มด้วยพันธุไ์ ม้สำ� คัญมากมาย มีนำ�้ ตกทีง่ ดงาม เช่น น�ำ้ ตกพลิว้ น�้ำตกคลองนารายณ์

อุ ท ยานแห่ ง ชาติ เ ขาคิ ช ฌกู ฏ ช่ ว งเทศกาลตรุ ษ จี น เดือนมาฆบูชา (ประมาณเดือนมกราคม-มีนาคม) จะเปิดให้ขึ้น เพื่ อ นมั ส การรอยพระพุ ท ธบาทที่ ย อดเขา มี ส ถานที่ ท ่ อ งเที่ ย ว เช่น น�้ำตกกระทิง น�้ำตกคลองไพบูลย์ เขื่อนพลวง

อุทยานแห่งชาติเขาสิบห้าชั้น มีน�้ำตกหลายแห่ง เช่น น�้ำตกเขาสอยดาว น�้ำตกเขาสิบห้าชั้น

อุทยานแห่งชาติเขาชะเมา-เขาวง พบถ�้ำกว่า 20 ถ�้ำ ที่สามารถเชื่อมถึงกัน อากาศเย็นสบาย มีเส้นทางศึกษาธรรมชาติ

เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาสอยดาว มีสถานที่ท่องเที่ยว ที่สวยงาม เช่น น�้ำตกหินดาด ผาหินกูบ

เขตรักษาพันธุส์ ตั ว์ปา่ คลองเครือหวายเฉลิมพระเกียรติ มีแหล่งท่องเที่ยวหลากหลาย เช่น น�้ำตกปัถวี คลองโป่งน�้ำร้อน เขื่อนคิรีธาร 

รักษ์ จันท์

ต้นกก

คุณค่าใหญ่ ในลำ�ต้นเล็ก

ตอนเด็ก เรารู้จัก “กก” ในฐานะพืชที่ท�ำมาใช้ท�ำเสื่อกก หรือเสือ่ จันทบูร ของดีเมืองจันท์ในค�ำขวัญจังหวัดทีค่ ณ ุ ครูบงั คับให้ทอ่ ง

โตมาอีกหน่อย เราเคยเห็นยายเอาล�ำต้นของกกมาต้ม จากนัน้ กรองเอาน�้ำ ดื่มเป็นยาสมุนไพร

พอเข้ า มหาวิ ท ยาลั ย เรารู ้ จั ก “กก” ในฐานะพื ช ที่ ใ ช้ ใ น การบ�ำบัดน�้ำเสียในระบบบ�ำบัดแบบธรรมชาติ

ต้นกก เป็นพืชทีม่ คี วามส�ำคัญต่อระบบนิเวศ โดยเฉพาะในพืน้ ที่ ชุ่มน�้ำ หรือพื้นที่ธรรมชาติที่มีลักษณะน�้ำท่วมขัง เช่นห้วย หนอง หรือ บึงต่าง ๆ พวกมันโตเร็วและกินอาหารเก่ง จึงช่วยดูดซับสารอินทรียใ์ นน�ำ้ ที่อาจท�ำให้น�้ำเน่าเสียได้อย่างดี

46 | about Chan

เรื่อง : ธิรินทร นันทโรจนาพร ภาพ : หทัยภัทร ศรีฉลวย

ต้นกก เป็นวัชพืชชนิดหนึ่งที่ขึ้นง่าย พื้นที่แบบไหนก็โตได้ ขอให้มลี กั ษณะชืน้ แฉะหน่อยก็โตวันโตคืน เลีย้ งง่ายไม่เรือ่ งมาก ชนิดของ ต้นกกมีมากกว่า 4,000 สายพันธุ์ แต่ทคี่ นจันท์รจู้ กั กันดีคอื ต้นกกกลม กกที่มีเส้นใยเหนียว แข็งแรง และทนทาน ยิ่งเป็นต้นกกที่ขึ้นน�้ำกร่อย จะยิง่ มีเส้นใยทีเ่ หนียวและแข็งแรงมากขึน้ คนเฒ่าคนแก่จงึ ใช้ประโยชน์ จากคุณสมบัตพิ เิ ศษนีใ้ นการน�ำมาท�ำเครือ่ งจักรสาน ไม่ใช่แค่เสือ่ แต่ยงั น�ำมาท�ำเป็นข้าวของเครือ่ งใช้ในครัวเรือนชนิดอืน่ ๆ เช่น กระเป๋า หมวก หมอน กระจาดผลไม้ กระสอบ หรือเชือก

ประโยชน์ของต้นกกมีตั้งแต่ ยอดจรดราก

นอกจากจะน�ำมาท�ำผลิตภัณฑ์เครื่องสานแล้ว ส่วนอื่น ๆ ของต้นกกยังสามารถน�ำมาต้มดื่มเป็นยาสมุนไพรรักษาหรือบรรเทา โรคต่าง ๆ ได้ด้วย เช่น ดอก น�ำมาต้ม อมน�้ำบ้วน แก้แผลเปื่อยพุพอง ในปาก ต้น น�ำมาต้มเอาน�ำ้ ดืม่ รักษาโรคท่อน�ำ้ ดีอกั เสบ เหง้า ตากแห้ง บดเป็นผง ละลายน�ำ้ ดืม่ บ�ำรุงร่างกายได้ หรือรากนัน้ สามารถต้มกับเหล้า คั้นเอาน�้ำดื่ม แก้ช�้ำใน กระทั่งใบต้นกก สามารถน�ำมาต�ำพอกแผล เพื่อฆ่าพยาธิได้

ความรูเ้ หล่านีเ้ ป็นภูมปิ ญ ั ญาท้องถิน่ ทีส่ บื ทอดจากบรรพบุรษุ อันเกิดจากการปรับตัวให้เข้ากับธรรมชาติที่อยู่รอบ ๆ เรียนรู้ที่จะ ใช้ประโยชน์จากธรรมชาติ มองหาคุณค่าในสิ่งเล็กสิ่งน้อยและใช้มัน อย่างคุม้ ค่า เกิดเป็นวิถชี วี ติ เฉพาะถิน่ ทีม่ เี อกลักษณ์และเต็มไปด้วยเสน่ห์

ถึงแม้บางอย่างจะคล้ายกันบ้าง แต่นั่นก็เป็นเรื่องปกติของ วัฒนธรรม มันไม่มีเส้นแบ่ง เราต่างซึมซับ ต่างแลกเปลี่ยน ต่างส่งผ่าน วัฒนธรรมให้กนั ไปมาอยูเ่ สมอ ๆ แต่ทกุ ๆ ทีย่ อ่ มมีรายละเอียด มีกลิน่ ของบรรยากาศ ทีแ่ ตกต่างกัน ซึง่ มักเอนคล้อยไปตามลักษณะภูมปิ ระเทศ และภูมินิเวศของตน

มีสิ่งไหน ใช้ประโยชน์จากสิ่งนั้น

แน่นอนว่า ธรรมชาติจึงมีส่วนในการก�ำหนดรูปแบบวิถีชีวิต ของผู้คน ซึ่งเราจ�ำเป็นต้องเรียนรู้และปรับตัว ใช้ชีวิตเป็นคล้อยไปตาม สภาพแวดล้อม ผสมผสานชีวติ เราให้กลมกลืน เป็นเนือ้ เดียวกันกับธรรมชาติ เหมือนกับยอดต้นกกยามลู่เอนไปกับแรงลม

ดูเหมือนว่าคุณค่าของต้นกกจะมีขนาดใหญ่เกินกว่าขนาดล�ำต้น อันผอมบางของมันหลายเท่านัก

คงเช่นเดียวกับธรรมชาติอื่น ๆ

การไม่ด่วนตัดสิน และให้เวลาเพื่อท�ำความรู้จักต่อสิ่งนั้น ให้มากขึ้น อาจช่วยให้เรามองเห็นคุณค่าในแง่มุมที่เราไม่เคยเห็นมัน มาก่อนก็ได้ 

เรื่องเล่าจากพระ จันทร์

ไม่มีใคร ไม่มีอดีต ค�ำโคตรเชย แต่โคตรจริง อดีตมีไว้เพื่อเป็นบทเรียน อดีตคือลิ้นชั กความทรงจ�ำ อดีตคือรากฐานของปั จจุ บันและอนาคต อดีตคือประสบการณ์ท่ดี ีของผู ้มองโลกในแง่ดี คนที่มีอดีตมาก ใกล้เคียงกับค�ำว่า แก่มาก อดีตของแต่ละคน ส่งผลกระทบสู่ปัจจุ บันและอนาคตของคนคนนัน้ ถ้าเราก�ำลังเจ็บปวดจากปั จจุ บัน อดีตบางอย่างช่ วยได้ อดีตลบล้างไม่ได้ แต่เป็นตัวช่ วยให้ปัจจุ บันเราดีขึ้นได้ อย่ามองอดีตของคนที่เราเลือก เพราะอดีตไม่สามารถตัดสินปั จจุ บันของเขาได้ บางคนบอกว่าอดีตไม่ส�ำคัญเท่าปั จจุ บัน ที่สุดของความเจ็บปวด คือโดนอดีตท�ำร้าย แต่ท่สี ุดของที่สุดก็คือ โดนอดีตคนใกล้ตัวมาท�ำร้าย ถึงตรงนี้ บรรทัดข้างบนคืออดีตไปแล้ว

54 | about Chan

เรื่อง : ภ.เขียนได้ ภาพ : ณัฐภัทน์ ซ้ายสุวรรณ