Chan a b o u t
ฉบับที่ 39 กันยายน 2559
ศิลปวัฒนธรรม | ท่องเที่ยว | สิ่งแวดล้อม
ณ จันท์
พินิจจันท์
ค�ำจันท์
อิ่มจันท์
FREE COPY
ภาพ : ลิขสิทธิ์จังหวัดจันทบุรี โครงการประกวดภาพถ่าย “ดุจดั่ง ภาพฝัน จันทบูร” สถานที่ : หมู่บ้านชาวประมง อ.แหลมสิงห์
ท่องจันท์...........................................................................................06 กลอนจันท์.......................................................................................08 พินิจจันท์..........................................................................................10 ถ้าพระจันทร์เป็นใจ..........................................................................12 ณ จันท์............................................................................................14 เรื่องจากปก.....................................................................................18 คำ�จันท์............................................................................................32
8
อิ่มจันท์............................................................................................34 เสี้ยวจันท์........................................................................................36 ข้างขึ้นข้างแรม................................................................................38 เมืองจันท์เมื่อวันวาน.......................................................................40 จันท์ในตำ�นาน................................................................................42 เสน่ห์จันท์.........................................................................................44 รักษ์จันท์..........................................................................................46 เรื่องเล่าจากพระจันทร์.....................................................................54
18
10
34
42 46
14
“อาหารการกิน” นับเป็นอีกหนึ่งสิ่งที่บ่งบอกได้อย่างชัดเจนว่าเมืองจันท์นั้นอุดมสมบูรณ์มากเพียงใด นอกจากพืชผลไม้จากดิน ที่เหมาะกับการเพาะปลูกแล้ว เรายังมีชายหาดที่ทอดตัวยาวตลอดริมฝั่งทะเล มีการท�ำประมงพื้นบ้านในหมู่บ้านต่าง ๆ เป็นจ�ำนวนมาก ที่ท�ำให้เราเป็นเมืองที่กินอิ่ม นอนสบายเช่นนี้ ชาวจันท์จ�ำนวนมากเป็นลูกหลานของท้องทะเลมาตั้งแต่อดีตและไม่เคยทิ้งอาชีพนี้ไปไหน เกิด-แก่ที่ทะเลด้วยความสุขแบบเรียบง่าย ในฉบับนี้เราจึงมีเรื่องราวของ 7 ชาวประมงและสัตว์น�้ำของพวกเขามาเล่าให้ทุกท่านฟัง ขอให้มีความสุขกับ “Seafood” จากท้องทะเลจันท์ นะครับ
นพรัตน์ โชติชยั (บรรณาธิการบริหาร)
* ลิขสิทธิ์ข้อเขียนและภาพประกอบ ใน about Chan เป็นสมบัติของนิตยสาร และเจ้าของผลงานนั้น ๆ หากจะนำ�ไปใช้ในกรณีใด ๆ ควรแจ้งความประสงค์ กับกองบรรณาธิการก่อน
ภาพปก : หทัยภัทร ศรีฉลวย
about Chan magazine ที่ปรึกษา นภา บุณยเกียรติ อาจารย์อารีย์ ผลพฤกษา อนงค์ศิริ หงส์ศิริธรรม อุกฤษฏ์ วงษ์ทองสาลี รศ. อร่าม อรรถเจดีย์ บรรณาธิการบริหาร นพรัตน์ โชติชัย กองบรรณาธิการ ปริญญา ชัยสิทธิ์ กุสุมา เล้าเจริญ ศิลปกรรม ปรียาพรรณ สาริมาน จิดาภา อินต๊ะคำ� นักเขียน อุรุ อุรุพงษ์ ณัฐภัทน์ ซ้ายสุวรรณ ธิรินทร นันทโรจนาพร ช่างภาพ นพดล โพธิโชติ หทัยภัทร ศรีฉลวย การตลาดและโฆษณา วรรณภา นุ่มก่วน
ติดต่อ 81/6 มหาราชซิตี้ ถ.มหาราช ต.ตลาด อ.เมือง จ.จันทบุรี 22000 โทร. : 08 6155 3753 Facebook : aboutChanmagazine
ร้านอาหาร จันทร สาขา1 จันทร สาขา2 ชาบูนางใน ท่ามาจัน กาลครั้งหนึ่ง ฮอยอัน ตะลุมครัว Koff House Nine Pizza ลิ้ม หมูสะเต๊ะ โรงแรม มณีจันท์ เกษมศานติ์ นิวแทรเวิลลอด์จ อีสเทิร์น อินจัน นอนจันท์ บ้านอิ่มสุข บ้านตุ่ม ชีวารี แหลมสิงห์แนชเชอรัล แหลมสิงห์ไวท์เฮ้าส์ วิลล่าพระจันทร์ Windy Seaview ซีเชลล์ เจ้าหลาวคาบาน่า จันทราบุรี บ้านหลวงราชไมตรี ณิสาญ์สิริ ริมน�้ำกลางจันท์ Sand Dunes Chaolao Beach ช.ช้าง โฮมส์เพลส โรงพยาบาล รพ.กรุงเทพจันทบุรี รพ.พระปกเกล้า รพ.สิริเวช
ร้านกาแฟ ดอยช้าง คอฟฟี่รูม ดีไลท์ บ้านทนาย อะเมซอน (ปตท.โค้งสนามเป้า) คอฟฟี่เวย์ อะเมซอน (ปตท. เนินสูง) ปะการัง (สี่แยกเนินสูง) Small Art Gallery หวานคำ�นึง เอ็มคอฟฟี่ คัปป้า ลาเต้ ยินดี คอฟฟี่ เฟรนด์ sweet@moon (ริมน�้ำจันทบูร) Whee Kays Espresso Bar Tree Coffee ร้อยตะวัน Sea Bound ร้านกาแฟเนินนางพญา Bon Cafe Lolipop Sugar Moon Cafe D.C. Coffee ชบา คอฟฟี่ Dragon Coffee Bear Coffee บางเวลา ลุมพินี Sugar Dish Small Home Cafe สำ�รับจันท์
คิวรถ รถตู้โรบินสัน รถตู้โลตัส คลินิค อภินันท์ทันตกรรม ทันตแพทย์ศิริชัย ฟันสวย สืบพงษ์ทันตแพทย์ สถานเสริมความงาม สิรารมย์สปา พิมพา จุ๋ย ดล 2 สไตล์แชมป์ SP นวดแผนไทยและสปา ร้านหนังสือ ดอกหญ้า ศูนย์รถ คูโบต้าจันทบุรี ร้านขายของที่ระลึก ยีส่ บิ สองตองศูนย์ (ริมน�ำ้ จันทบูร) บ้านโภคบาล (ริมน�้ำ จันทบูร) สถานที่ราชการ หอจดหมายเหตุแห่งชาติ จันทบุรี ประชาสัมพันธ์จังหวัดจันทบุรี ส�ำนักงานโยธาธิการและผังเมือง ส�ำนักงานสรรพากรจังหวัด อื่น ๆ บจก. โกลด์แอโรว์ คูโบต้า จันทบุรี Saltcave อินทีเรียดีไซน์ ธนาคารทิสโก้ จันทบุรี เวดดิ้ง
กรุงเทพฯ หอศิลปกรุงเทพฯ PASSPORT BOOKSHOP Dialogue coffee and gallery 92000 CAFE & BISTRO Speed Print ลาดพร้าว 34 Bookmoby Coffee Model ZOMBIE BOOKS ระยอง ททท.ระยอง คอฟฟี่ทูเดย์ สาขาบ้านเพ จัมป์คอฟฟี่ เกาะเสม็ด ร้านกาแฟ ดอลล่าเฮ้าส์ เหลืองตรัง คอฟฟี่ คอฟฟี่ ออน เดอะเวย์ i do you drink (บ้านเพ) ร้านสุนทรภู่ อ.แกลง ตราด ร้านกาแฟอเมซอน - ปตท.หน้าโรงเรียนสตรีฯ - ปตท.หนองเสม็ด ร้านกาแฟโกปี๊ ริมคลองบูทิค ร้านกาแฟเข้าท่า ร้านกาแฟเย็น ร้านกาแฟตายาย ร้านกาแฟสดกาโตว์ ร้านตังค์ตุง Gold Coffee by Joy T.K. Park ตราด Toscana โรงแรมตราดเซ็นเตอร์ เชียงใหม่ กาแฟวาวี สาขาสุริวงศ์ The Meeting Room Art Cafe
อยากให้ about Chan ไปหาคุณถึงบ้าน เพียงสมัครสมาชิกนิตยสาร about Chan ฟรี รับนิตยสารจำ�นวน 6 ฉบับ (6 เดือน) (โดยเสียค่าใช้จ่ายในการจัดส่งรวม 300 บาท) วิธีการชำ�ระเงิน โอนเงินเข้าบัญชีธนาคารไทยพาณิชย์ สาขาโรบินสันจันทบุรี ชือ่ บัญชี นางสาวกุสมุ า เล้าเจริญ เลขทีบ่ ญ ั ชี 854-223668-6 ประเภทบัญชี ออมทรัพย์ วิธีการยืนยัน ส่งชื่อ-ที่อยู่ พร้อมหลักฐานการชำ�ระเงิน มาที่ 81/6 มหาราชซิตี้ ถ.มหาราช ต.ตลาด อ.เมือง จ.จันทบุรี 22000 ช่องทางออนไลน์ที่ aboutchan.mag@gmail.com หรือ ช่องข้อความของ www.facebook.com/aboutChanmagazine สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม โทร. 08 6155 3753
ท่อง จันท์
มกราคม
˙เทศกาลกินกุ้ง
กุมภาพันธ์
˙นมัสการรอยพระพุทธบาทพลวง ณ ยอดเขาคิชฌกูฏ อ.เขาคิชฌกูฏ ˙งานสีสันตะวันออก ราชมงคล รักเหลืองจันท์ วันดอกไม้บาน ณ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล ตะวันออก วิทยาเขตจันทบุรี
เมษายน
˙13 เม.ย. 59 งานประเพณีชกั เย่อเกวียนพระบาท ณ วัดตะปอนน้อย อ.ขลุง ˙ประเพณีกวนข้าวทิพย์ และ ประเพณีสงกรานต์ยามค�่ำถนนข้าว ทิพย์ ณ วัดใหม่เมืองจันทบุรี
พฤษภาคม
˙21-29 พ.ค. 59
งาน “จันทบุรีมหานครผลไม้ 2016 Chanthaburi Fruitpital Fair”
มิถุนายน
˙งานของดีเมืองขลุง อ.ขลุง
ตุลาคม
˙เทศกาล “ดูปูแป้นชมธรรมชาติ” ต.เกวียนหัก อ.ขลุง ˙งานถือศีลกินเจ ณ วัดเขตร์นาบุญญาราม อ.เมือง
พฤศจิกายน
˙เทศกาล “คืนแสงหิง่ ห้อยชวนฝัน ทีจ่ นั ทบุร”ี ณ สถานีพฒั นาป่าชายเลนที่ 2 (บ้านท่าสอน) อ.ขลุง ˙ล่องเรือทอดผ้าป่าทางแม่นำ�้ จันทบุรี ณ อู่ต่อเรือพระเจ้าตากสินมหาราช ˙เทศกาลลอยกระทง และเปิดฟ้า ทะเลแหลมสิงห์ ˙เทศกาลท่องเที่ยวเขาสอยดาว
06 | about Chan
˙งานพืชสวนก้าวหน้า
ปฏิทินกิจกรรม Calendar
ธันวาคม
˙งานเปิดโลกอัญมณีและของดีเมืองจันท์ ณ ศูนย์ส่งเสริมอัญมณี และเครื่องประดับจันทบุรี ˙งานวันสมเด็จพระนางเจ้าร�ำไพพรรณี ณ มหาวิทยาลัยราชภัฏร�ำไพพรรณี ˙งานวันสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชและงานกาชาด ณ สนามกีฬากลางจังหวัดจันทบุรี ˙งานมหัศจรรย์การค้าไทย - กัมพูชา - เวียดนาม ถนนคนเดิน 3 แผ่นดิน ณ ตลาดการค้าสามชายแดน บ้านแหลม อ.โป่งน�้ำร้อน
กลอน จันท์
08 | about Chan
เรื่อง : ไอฝน ละอองฝัน ภาพ : จามจุรี สนอ่อน
ฝากรัก ลมเล ฝากใจครึ่ง พึงแอบพัก เก็บกักไว้ รอหัวใจ ใครคนหนึ่ง ร�ำพึงหา วาดฝันสวย ด้วยรักห่ม พรมนภา ผ่านเมฆา ฟ้าสีสาย ลายรุ้งงาม ม่านฟ้าคลี่ สีระบาย คล้ายภาพฝัน ดวงตะวัน ทอแสงอ่อน เหมือนอ้อนถาม ใกล้ค�่ำคืน คลื่นซัดทราย หมายตอบความ ทุกโมงยาม พร�่ำร�ำพัน ฝันเคียงกาย คลื่นซัดกลืน ผืนทรายขาว เมื่อคราวใกล้ สนพลิ้วใบ ไหวโอนเอน เป็นเส้นสาย คล้ายบรรเลง บทเพลงหวาน แทรกผ่านทราย พรมพร่างพราย ส่ายยิ้มรับ กับลมเล ดวงตะวัน พลันเลือนลับ กับขอบเขา ฟ้าทาบเงา อาบระวี สีหักเห มองออกไป ไฟระเรื่อ เรือตังเก ลอยร่อนเร่ แสนเหว่ว้า ริมฟ้าไกล ฝากใจครึ่ง ถึงบางใคร เติมใส่ฝัน รอคืนวัน ขวัญร่วมเรียง เคียงฟ้าใส ท่ามไออุ่น กรุ่นคลื่นเห่ ทะเลใจ ละมุนไหว ในสายลม ห่มรักคลอ
พินิจ จันท์
เรื่อง : กองบรรณาธิการ ภาพ : หทัยภัทร ศรีฉลวย
หมัก แห้ง ดอง ของทะเลเมืองจันท์ เมื่อลัดเลาะชายฝั่ งไปยังหมู บ่ า้ นชาวประมงหลาย ๆ แห่งในจันทบุ รี ไม่วา่ จะเป็นเจ้าหลาว คุง้ กระเบน ปากน�้ำแขมหนู บ้ า นหั ว แหลม ปากน�้ ำ แหลมสิ ง ห์ เกาะเปริ ด บางชั น ฯลฯ นอกจากบรรดาของทะเลสด ๆ แล้ ว เรายั งได้ พ บกั บ การถนอมอาหารทะเลอีกหลากหลายชนิด ซึ่ งเป็นส่วนหนึ่งของวิถชี ี วติ ชาวทะเล ที่ทำ� ให้สามารถมีอาหารไว้กนิ ไว้ใช้ได้ตลอดปี
การถนอมอาหารทะเลจากของสดนัน้ คุณลุงคุณป้าชาวทะเลต่างบอกเป็นเสียงเดียวกันว่า ถึงจะเป็นของแห้งหรือของแปรรูป วัตถุดบิ ทีน่ ำ� มาใช้ ก็ต้องเป็นของสดเท่านั้น จึงจะได้ของดีมีคุณภาพ โดยวิธีการถนอมอาหารมีหลากหลายวิธี เช่น ตากแห้ง ดอง หมัก 10 | about Chan
มาเริ่มดูตัวอย่างกันที่ “กุ้งแห้ง” เรียกได้ว่าเป็นสัญลักษณ์ที่ แสดงให้เห็นถึงวิถชี วี ติ ของชาวประมง เพราะทำ�กันทุกหมูบ่ า้ น เป็นของดี เมืองจันท์ทไ่ี ด้รบั การบอกต่อว่ารสชาติเค็มกำ�ลังดี ไม่ใส่สี และสามารถ เก็บได้นาน อย่างเช่นทีห่ มูบ่ า้ นบางชัน ต.บางชัน อ.ขลุง ซึง่ จัดเป็นสินค้า ชื่อดังประจำ�หมู่บ้าน ด้วยความสด สะอาด รักษาคุณภาพได้ดีเยี่ยม ใช้กงุ้ ตัวใหญ่ โดยกุง้ สด 10 กิโลกรัม จะได้กงุ้ แห้งเพียง 1 กิโลกรัมเท่านัน้ สนนราคาอยู่ที่กิโลกรัมละ 1,200-1,500 บาท “ปลาหวานตากแห้ง” จากบ้านหัวแหลม อ่าวคุ้งกระเบน ต.สนามไชย อ.นายายอาม นิยมใช้ปลาหลังเขียวซึ่งเป็นปลาที่พบได้ มากในน่ า นน�้ ำ ทะเลจั น ท์ ปลาหลั ง เขี ย วเป็ น ปลาตั ว เล็ ก จั ด อยู ่ ใ น ตระกูลเดียวกับปลาซาร์ดนี สามารถน�ำมาตากแห้งท�ำปลาหวานได้ทงั้ เนือ้ และก้าง บ้างก็ขูดเนื้อปลาไปขาย ส�ำหรับใช้ท�ำกับข้าว ของแห้งอีกอย่างหนึ่งก็คือ “หมึกแห้ง” ซึ่งก็มาจากหมึก ในท้องทะเลจันท์เช่นกัน มีทงั้ แบบแดดเดียว แห้งน้อย (สีขาว) และแห้งมาก (สีน้�ำตาล) ซึ่งมักจะมีคุณลุงคุณป้าขับรถสามล้อไปขายตามชายหาด โดยเฉพาะบริเวณอ่าวคุง้ วิมานและหาดแหลมสิงห์ ย่างให้กนิ กันตรงนัน้ พร้อมบริการน�ำ้ จิม้ รสเด็ด ของแห้งอีกอย่างหนึง่ ทีข่ นึ้ ชือ่ คือ “ปลากุเลา แดดเดียว” แห่งหมูบ่ า้ นเกาะเปริด อ.แหลมสิงห์ มีชอื่ เสียงด้านคุณภาพ ไม่แพ้กัน ทางด้านการถนอมอาหารประเภทหมัก เช่น “กะปิ” และ “น�ำ้ ปลา” กะปินั้นก็มีท�ำกันแทบทุกหมู่บ้าน นิยมใช้เคยหลังเขียว รองลงมาคือ เคยหลังแดง เนือ่ งจากเคยหลังเขียวให้สกี ะปิทสี่ วยกว่า โดยใช้เคยล้วน ๆ ผสมเกลือและไม่ใส่สผี สมอาหาร โดยนอกจากจะท�ำขายแล้ว ก็ยงั ต้องเก็บไว้ กินเองด้วย เพราะหนึง่ ปีทำ� ได้แค่ชว่ งเดียวคือเดือนมิถนุ ายน-พฤศจิกายนเท่านัน้ ส่วน “น�ำ้ ปลา” ทีแ่ สนจะขึน้ ชือ่ อยูท่ บี่ า้ นหนองบัว ต.หนองบัว อ.เมือง ท�ำจากปลาไส้ตนั ส่วนกรรมวิธกี ารท�ำนัน้ ก็สะอาดหายห่วง เพราะชาวบ้านทีน่ ี่ เขาท�ำกินกันเองในครัวเรือน ปิดท้ายประเภทหมักด้วย “ปลาจ่อมและกุ้งจ่อม” หากินได้ ไม่งา่ ยนัก เพราะส่วนมากมักหมักปลาจ่อมไว้รบั ประทานกันเองในครัวเรือน ทำ�จากปลาหรือกุง้ ตัวเล็ก ๆ มาหมักกับเกลือและข้าวคัว่ วิธที ำ�คล้าย ๆ ปลาร้าแต่มีลักษณะที่แตกต่างกัน ส่วนของดองทีข่ นึ้ ชือ่ นัน้ คงหนีไม่พน้ “ปูแป้นดองน�ำ้ ปลา” หาได้ที่ หมู่บ้านในต.เกวียนหัก อ.ขลุง โดยปูแป้นจะลอยน�้ำไปวางไข่ในช่วง เดื อ นตุ ล าคม-พฤศจิ ก ายน ปู แ ป้ น ที่ ด องน�้ ำ ปลาแล้ ว น� ำ ไปแช่ แ ข็ ง สามารถเก็บไว้ได้หลายเดือน ผลิตภัณฑ์จากการถนอมอาหารทะเลของชาวประมงจันท์ยงั มีอกี หลากหลายอย่างมากมาย เมือ่ ได้เห็นกรรมวิธแี ล้วจะเข้าใจ ว่ากว่าจะมาเป็น อาหารทะเลทีถ่ นอมแล้วนัน้ ไม่ใช่เรือ่ งง่าย เหล่าแม่บา้ นชาวทะเลต้องอาศัย ประสบการณ์ ความชำ�นาญ และเคล็ดลับในการทำ� เพื่อให้ได้ของดี ของคุณภาพสมชื่อเมืองประมงอย่างจันทบุรี
ถ้าพระ จันทร์ เป็นใจ
Captain Phillips ผู้ก�ำกับ : พอล กรีนกราสส์ จากหนังสือ : “A Captain’s Duty: Somali Pirates, Navy SEALS, and Dangerous Days at Sea” by Richard Phillips แสดงน�ำ : ทอม แฮงค์, บาร์คฮัด แอ็บดิ
In Praise of Slowness ผู้แต่ง : คาร์ล ออนอเร (Carl Honore’) ผู้แปล : กรรณิการ์ พรมเสาร์ ส�ำนักพิมพ์ : Openbooks
ในกระแสวัฒนธรรมร่วมสมัยนัน้ กระแสความ “Slow Life” ไม่วา่ คุณจะเป็นแฟนหรือไม่ใช่แฟน ทอม แฮงค์ ภาพยนตร์เรือ่ งนี้ จะท�ำให้ได้พบกับสุดยอดการแสดงในอีกบทบาทหนึง่ ของเขาเลยทีเดียว เริ่มเป็นที่พูดถึงกันมากขึ้น แต่ในมุมหนึ่ง มันก็กลายเป็นแค่แฟชั่น เท่ ๆ กลวง ๆ ที่ไม่ได้เขยิบออกไปนอกเหนือจากขอบประตูร้านกาแฟ Captain Phillips ฝีมือการก�ำกับของพอล กรีนกราสส์ แบบดริปเลย แต่ถา้ เราได้ลองทบทวนถึงแก่นแท้ของความเชือ่ งช้าดังกล่าว ดัดแปลงมาจากเรื่องจริง เมื่อเรือขนส่งสินค้า Maersk Alabama เราจะพบว่าแท้จริงมันก็คือการปล่อยพันธนาการจากเวลา เป็นอิสระ ถูกโจรสลัดโซมาเลียเข้าปล้น เมื่อปี 2009 และเป็นเรือขนสินค้าของ จากความรู้สึกที่ต้องก้าวยาว ๆ และก้าวไว ๆ มันคือการได้ตระหนักถึง สหรัฐอเมริกาล�ำแรกในรอบ 200 ปีที่ถูกปล้น โดยผู้บัญชาการเรือ คือ ความเป็นเจ้าของเวลาอย่างแท้จริง นัน่ อาจกล่าวได้วา่ ความเป็นแฟชัน่ กัปตันริชาร์ด ฟิลลิปส์ (ทอม แฮงค์) เมื่อโจรสลัดโซมาเลียขึ้นเรือได้ ทีถ่ กู ผลิตสร้างขึน้ มานัน้ เป็นแค่ความเชือ่ งช้าเพือ่ การโฆษณาชวนเชือ่ เท่านัน้ กั ป ตั น ฟิ ล ลิ ป ส์ แ ละลู ก เรือต้องเผชิญ หน้ากับ สถานการณ์ สุด กดดั น เพราะแท้จริงแล้ว ความเชื่องช้า คือปรัชญาการใช้ชีวิตรูปแบบหนึ่ง ในการหลบซ่อนตัวให้พ้นจากอันตราย สถานการณ์ตึงเครียดขึ้นเมื่อ คาร์ล ออนอเร ผู้เขียนเล่มนี้ เรียกได้ว่าเป็นผู้เขียนคัมภีร์ กัปตันฟิลลิปส์ถกู โจรสลัด 4 คนจับเป็นตัวประกันเพียงล�ำพังในเรือชูชพี ถึ ง จุ ด นี้ ห นั ง บี บ ให้ เ ราเผชิ ญ กั บ ทั้ ง ความกลั ว ความเครี ย ด และ ให้กับกระแส Slow Life เลยทีเดียว ใจความส�ำคัญของหนังสือเล่มนี้ ความกดดันของทัง้ กัปตันฟิลลิปส์และเหล่าโจรสลัดโซมาเลีย จากการต่อรอง แท้จริงแล้วมิได้ต้องการให้ผู้คนต้องมาท�ำตัวช้ากันแบบตะพืดตะพือ อันยาวนานในเรือชูชีพล�ำเล็กที่มุ่งหน้าใกล้เข้าฝั่งโซมาเลียขึ้นทุกที ช้าแบบทีส่ กั แต่วา่ ช้าไปงัน้ ๆ ทว่า หัวใจส�ำคัญของหนังสือ คือการเรียนรู้ ท่ามกลางสภาวะนั้นกัปตันฟิลลิปส์ได้พบว่า ความจริงแล้วนั้นพวกเขา ที่จะช้าให้เป็น ตระหนักถึงความงดงามของการช้าอย่างเป็นรูปธรรม ุ ได้ใช้เวลาอ่าน คืออดีตชาวประมงที่โดนเรือประมงใหญ่ของอเมริกากวาดลากสัตว์น�้ำ เราหวังว่า รีววิ นีจ้ ะไม่เขียนเร็วจนเกินไปนัก และขอให้คณ อย่างช้า ๆ ไม่จำ� เป็นต้องตัง้ ใจอ่านแบบการอ่านหนังสือสอบ แค่ได้มเี วลา ในน่านน�้ำของพวกเขาไป จนไม่เหลืออะไรให้ยังชีพได้ ให้ใคร่ครวญโดยมิต้องรีบร้อน เชื่อมั้ยว่า คุณจะเป็นตัวของตัวจริง ๆ อีกหนึง่ ตัวแสดงทีท่ ำ� ให้เรือ่ งนีส้ มจริงและเป็นธรรมชาติสดุ ๆ เมื่ออ่านมาถึงตรงนี้แล้ว ลองดูซิ คือบทของกัปตันโจรสลัดโซมาเลีย มูเซ่ (บาร์คฮัด แอ็บดิ) มูเซ่ท�ำให้ เห็นถึงชีวติ ความมีเลือดเนือ้ เหตุผลและความจ�ำเป็นทีบ่ บี บังคับพวกเขา จนท�ำให้น�้ำตาซึมไปเลยทีเดียว โดยภาพยนตร์เรื่องกัปตันฟิลลิปส์ ได้รางวัลไปทั้งหมด 9 ครั้ง เข้าชิงลูกโลกทองค�ำถึง 4 รางวัล และ เข้าชิงรางวัลตามสาขาอื่น ๆ รวมทั้งหมด 55 รางวัล
12 | about Chan
Movie / Song : ตะลอน Book : ร้านหนังสือ Zombie Books
ทะเล เนื้อร้องและท�ำนอง : ชรัส เฟื่องอารมย์
พูดถึงเพลงเกี่ยวกับทะเลจริง ๆ แล้วก็มีหลายเพลงทีเดียว ทัง้ อารมณ์สขุ เศร้า เหงา รัก หรือเพือ่ ชีวติ อาจเพราะเสียงคลืน่ เสียงทะเล มีเสน่หแ์ ปลก ๆ ตรงทีห่ ากใครไปอยูใ่ กล้ทะเลในอารมณ์ไหนแล้ว ทะเลก็ มักจะซัดให้อารมณ์นั้นฟุ้งกระจาย ในจังหวะทีแ่ อบหลบร้อนมานอนทะเล แล้วได้เห็นวิถชี วี ติ เรียบง่าย ของชาวประมง คนเมืองอย่างเราก็นึกอิจฉา แต่จะให้ออกเรือทะเล แบบเขาไปก็เห็นจะไม่ไหว เลยขอนัง่ แช่รมิ หาด ฟังเสียงนุม่ ๆ ของพีแ่ ต๋ม (ชรัส เฟือ่ งอารมณ์) นักร้องนักแต่งเพลงมากฝีมอื อีกคนหนึง่ ของวงการ “ทะเล” เป็นเพลงทีป่ ล่อยออกมาในปี พ.ศ.2524 แม้วา่ จะผ่านมา กว่า 35 ปีแล้ว เสียงทะเลก็ยงั คงเพราะไม่เปลีย่ น ด้วยจังหวะเบา ๆ ฟังสบาย ในวันสบาย ๆ ก็ตอ้ งพักใจทีว่ นุ่ วาย อย่าไปคิดอะไรมาก เพราะใจเรามันก็คง อย่างทีเ่ พลงบอกไว้วา่ “หากใจเป็นเช่นทะเล นัน้ คงรวนเร เดีย๋ วดีเดีย๋ วบ้า...” เพลงนี้จัดเป็นอีกหนึ่งในเพลงทะเลชิล ๆ ที่คุณควรมีไว้ในเพลย์ลิสต์ เพลงโปรดเลย เหม่อมอง มองทะเลมืดสลัว ลมทะเลพัดน่ากลัวจริงหนา เสียงคลื่นสาดซัด เป็นเกลียวเกลียวกระจาย หาดทราย ทรายมากมายไกลสุดตา เรามองไปที่ขอบฟ้า งามหนักหนา หาค�ำชมชมทะเลไม่ง่ายเลย หากใจเป็นเช่นทะเลนั้นคงรวนเร เดี๋ยวดีเดี๋ยวบ้า ทะเลนั้นงามหนักหนา แต่ก็แฝงไว้ ด้วยความน่ากลัว เหม่อมอง มองทะเลมืดสลัว ลมทะเลพัดน่ากลัวจริงหนา เสียงคลื่นสาดซัด เป็นเกลียวเกลียวกระจาย ทะเลนั้นมีมนต์ขัง เหมือนมีพลังให้เกิดรักได้ ชวนกันไปเดินหาดทราย ความรักเกิดได้ไม่รู้ตัว เหม่อมอง มองทะเลมืดสลัว ลมทะเลพัดน่ากลัวจริงหนา เสียงคลื่นสาดซัด เป็นเกลียวเกลียวกระจาย
ณ จันท์
เรื่อง : ตะลอน ภาพ : หทัยภัทร ศรีฉลวย / PEGGY’S COVE Resort
Peggy Cove Resort แลนด์ ม าร์ ค อั น สะดุ ด ตา เคี ย งข้ า งท้ อ งทะเลสวยสงบ
PEGGY’S COVE Resort อีกระดับกับประสบการณ์ แห่งการพักผ่อนที่จงั หวัดจันทบุ รี ด้วยคอนเซ็ปต์ท่โี ดดเด่น ไม่เหมือนใคร ได้รบั แรงบันดาลใจมาจากหมู บ่ า้ น PEGGY’S COVE ชายฝั่ งมหาสมุ ทรแอตแลนติก แห่งโนวาสกอตเทียร์ แคนาดา ผสานกลิ่นอายหมู ่บ้านชาวประมงสไตล์ตะวันตก เข้ากับคุณค่าของดีแห่งจันทบุ รีได้อย่างลงตัว เพื่อที่สุด แห่งวันพักผ่อนของคุณ เป๊กกี้ โคฟ รีสอร์ท ตั้งอยู่ริมถนนเลียบชายฝั่งที่สวยที่สุด
14 | about Chan
ในภาคตะวันออก เส้นเฉลิมบูรพาชลทิต ด้านหน้าเป็นท้องทะเลสวยสงบ ของอ่าวคุ้งวิมาน บริเวณรีสอร์ทด้วยประดับประดาจุดต่าง ๆ อย่าง ใส่ใจในรายละเอียด เพื่อให้ผู้มาพักได้เพลิดเพลินกับอาคารไม้หลากสี และความสวยงามโดยรอบอย่างรื่นรมย์ ภายในห้องพักตกแต่งอย่าง อบอุ่นด้วยชุดเครื่องนอน เฟอร์นิเจอร์โทนสีสบายตา ประกอบด้วย
ห้องพัก 38 ห้อง ทั้งในรูปแบบห้องดีลักซ์, ดีลักซ์ พูล แอกเซส, ดีลักซ์ จากุซซี่ วิลล่า และแกรนด์ ดีลกั ซ์ พูล วิลล่า เหมาะกับทัง้ การพักผ่อนใน วันสบาย ๆ กับครอบครัวไปจนถึงคูร่ กั ทีม่ องหาสถานทีฮ่ นั นีมนู อันน่าประทับใจ ทางด้านร้านอาหารของที่นี่ก็โดดเด่นไม่แพ้กัน “ไลท์เฮ้าส์ บาร์ & กริลล์” พร้อมเสิรฟ์ หลากหลายเมนูคณ ุ ภาพความอร่อยให้คณ ุ ได้อมิ่ เอม อย่างเต็มทีใ่ นทุกมือ้ ของวัน เมนูแนะน�ำ “ซีฟดู้ รวมเย็น” เหล่าซีฟดู้ แช่เย็น เสิรฟ์ บนน�ำ้ แข็ง มีนำ�้ จิม้ ให้เลือก 3 แบบ ได้แก่ น�ำ้ พริกเกลือ น�ำ้ จิม้ แจ่ว และ วาซาบิมายองเนส ซึ่งอันสุดท้ายเป็นสูตรพิเศษของเชฟ “พิซซ่า แป้งบางกรอบ” มีให้เลือก 4 หน้า ได้แก่ ซีฟดู๊ ผักโขมเห็ดหอม ฮาวายเอีย้ น และชีส หรือจะเป็นจานอร่อยอย่าง “สปาเก็ตตีค้ าโบนาร่า” และ “ซีซาร์สลัด” ด้วยวัตถุดบิ คุณภาพเยีย่ ม ปิดท้ายด้วยไวน์หลากหลายชนิด ไม่วา่ จะเป็น ไวน์แดง ไวน์ขาว และสปาร์กกิ้งไวน์ ส�ำหรับท่านทีช่ อบกาแฟสด ทีน่ ยี่ งั มีรา้ นกาแฟ “คอฟฟี่ โคฟ” เติมความสดชืน่ ด้วยรสกาแฟและเมนูนำ�้ กลมกล่อม เป็นสีสนั แห่งวันพักผ่อน อันมีคุณค่าที่รอคุณมาสัมผัส ที่ตั้ง : 44 ม.7 อ่าวคุ้งวิมาน ถ.เฉลิมบูรพาชลทิต ต.สนามไชย อ.นายายอาม จ.จันทบุรี โทร. : 0 3946 0345 www.peggyscoveresort.com www.facebook.com/peggyscoveresort
about Chan | 15
เรื่อง : ตะลอน ภาพ : หทัยภัทร ศรีฉลวย
ณ จันท์
Blues River Resort บลู ส์ ริ เ วอร์ รี ส อร์ ท
แม้ ว่ า ริ ม ถนนของหาดเจ้ า หลาวจะจอแจไปด้ ว ย รถรามากมาย แต่ ท ว่ า บริ เ วณวงเวี ย นพะยู น ยั ง มี สถานที่สวย ๆ แห่งหนึ่งซ่ อนตัวอยู ่อย่างเงียบสงบ “บลูริเวอร์ส รีสอร์ท” ตั้งอยู่ตรงวงเวียนพะยูนพอดิบพอดี
เพียงแค่ขบั รถตรงเข้าไปทางวงเวียน อาณาจักรของการพักผ่อนก็รอเรา อยู่ที่นั่น ความสวยงามสิ่งแรกของรีสอร์ทคือ บริเวณพื้นที่กว้างขวาง ทีห่ วงไว้สำ� หรับสีเขียวของต้นหญ้าและต้นไม้นานาพันธุ์ ซึง่ ต้นไม้บางต้น มีอายุกว่าหนึ่งร้อยปี พระเอกของที่นี่คือต้นกระทิง ช่วงที่เรามาก�ำลัง ออกดอกสีขาวสวยงาม บริเวณลานหญ้านี้จึงเป็นพื้นที่โล่งที่เปิดโอกาส ให้เราได้ชมวิวทะเลกว้าง ๆ จากห้องพัก รับอากาศบริสุทธิ์สดชื่น ท้องฟ้าใส ๆ แสงแดดอ่อน ๆ ที่พร้อมให้เราผ่อนคลาย
16 | about Chan
สิ่งต่อมาคือความคลาสสิคของห้องพัก ทุกห้องตกแต่งด้วย งานไม้ฝีมือประณีตและเรียบหรู ในบรรยากาศเป็นส่วนตัว เช่น ห้อง Teak Suite ห้องไม้สกั สวยหรู กว้างและสะดวกสบายเหมือนมาบ้านพัก ตากอากาศ, Pool View นอนเล่น ริม สระว่ายน�้ำ, Garden View พักผ่อนในสวนร่มรื่น หรือห้อง Waterfall ฟังเสียงน�้ำตกไหล ชวนให้ นอนหลับสบาย โดยมีทงั้ เตียงเดีย่ วและเตียงคู่ พร้อมสิง่ อ�ำนวยความสะดวก ครบครัน ทางด้านร้านอาหารของทางรีสอร์ทเป็นแบบโอเพ่นแอร์ และ เพื่อให้ทุกท่านอิ่มเอมกับการรับลมริมทะเลอย่างเต็มที่ ที่นี่ได้จัดเตรียม ที่นั่งริมหาดแสนสบายไว้คอยบริการ มีเมนูอร่อยมากมายที่ส�ำคัญราคา ไม่แพงเลย หรือหากคุณไม่ได้เข้าพักก็สามารถมาเล่นสระว่ายน�้ำและ ทานอาหารได้ ทางรีสอร์ทยินดีให้บริการค่ะ
ที่ตั้ง : 1/8-9 ม.4 ต.คลองขุด อ.ท่าใหม่ จ.จันทบุรี (วงเวียนพะยูน) โทร. : 0 3943 3141, 09 2203 9467 Facebook : Blues River Resort www.bluesriverresort.com
about Chan | 17
เรื่องจากปก about Chan
เรื่องและภาพ : กองบรรณาธิการ
จันทบุรี... หมู่บ้านชาวประมงในเมืองจันท์มีหลายแห่งไล่เรียงมาตั้งแต่ ปากน�ำ้ กระแจะ ต.กระแจะ อ.นายายอาม, บ้านหัวแหลม อ่าวคุง้ กระเบน ต.สนามไชย อ.นายายอาม, บ้านเจ้าหลาว หาดเจ้าหลาว ต.คลองขุด อ.ท่าใหม่, บ้ า นปากน�้ ำ แขมหนู ต.ตะกาดเง้ า อ.ท่ า ใหม่ , ปากน�้ ำ แหลมสิ ง ห์ ต.ปากน�ำ้ แหลมสิงห์ อ.แหลมสิงห์, เกาะเปริด ต.เกาะเปริด อ.แหลมสิงห์, บ้านบางชัน ต.บางชัน อ.ขลุง, บ้านหนองบัว ต.หนองบัว อ.เมือง,
18 | about Chan
กับวิถีชาวทะเล บ้านท่าแฉลบ ต.บางกะจะ อ.เมืองและอื่น ๆ แต่ละแห่งจะมีลักษณะ วิถีชีวิตที่คล้ายกัน คือเป็นการท�ำประมงพื้นบ้าน ชาวบ้านในชุมชนจะ แบ่งปันของซึง่ กันและกัน ความเป็นอยูอ่ ย่างเรียบง่าย เมือ่ อาหารการกิน สดและดี ชาวทะเลจึงเป็นคนที่สุขภาพจิตดี อารมณ์ดี คุยด้วยแล้ว สนุกสนานเพลิดเพลินทีเดียว วิถชี วี ติ และความน่ารักของชาวทะเลนีจ้ งึ เป็นทีม่ าของ about Chan ฉบับ Seafood ทีไ่ ม่ได้มเี มนูอาหารทะเลมาแนะน�ำ แต่จะพาไปพบกับ เรือ่ งราวบางส่วนของชาวประมงกับสัตว์นำ�้ แต่ละชนิด พวกมันมาจากไหน จับมาได้อย่างไร... ลงเรือแล้วไปเรียนรู้ด้วยกัน
about Chan | 19
หอย : บรรทม-บุตรฉัยยา ป้าหลุย-ลุงทม และหอยนางรมยักษ์ (หอยตะโกรม) “เห็นหอยนางรมเขาเปลือกแข็งมาก แต่ส่วนมากศัตรู ของหอยนางรมก็จะเป็นของนิ่ม แปลกนะ” “หอยนางรมเป็นปุ่มเป็นปมอยู่ใน ซอกหิน...” ดักคอไว้กอ่ นทีใ่ ครจะพึมพำ�เพลงนี้ ก่อนทีจ่ ะร้องท่อนต่อไปเราจะพาไปทำ�ความรูจ้ กั กับหอยนางรมที่ไม่ได้อยู่ในซอกหิน หากแต่ ลอยอยู่ในน�้ำด้วยวิธีการเลี้ยงแบบแพลอยที่ บ้านท่าแฉลบ กับ “ลุงทม - บรรทม บุตรฉัยยา” ผูช้ ำ� นาญด้านการเลีย้ งหอยนางรมมากว่า 30 ปี โดยเฉพาะสิ่ ง ที่ เ ราตื่ น ตาตื่ น ใจสุ ด ๆ กั บ “หอยตะโกรม” (หอยนางรมตัวใหญ่) ลุงทมเริ่มเลี้ยงหอยนางรมมาตั้งแต่ เป็นหลักซีเมนต์จนถึงปัจจุบนั เน้นท�ำเป็นแพลอย มีทั้งหอยตัวเล็กและตัวใหญ่ แม้จะเป็นเพียง 20 | about Chan
ชาวประมงพืน้ บ้านทีจ่ บเพียงแค่ ป.4 แต่ลงุ ทม ยังเป็นนักวิจัยชุมชนและกวีผู้เจ้าบทเจ้ากลอน อีกด้วย ส่วนป้าหลุยเป็นแม่บ้านมือฉมังที่มี อาวุธคู่กายเป็นไข่เจียวหอยนางรมหอม ๆ “เมื่อก่อนนี้หอยนางรมตัวใหญ่มีอยู่ ชุกชุมมากเลย มันเกิดปนกับตัวเล็กนี้แหละ คนจันท์จะนิยมกินหอยตัวเล็กมากกว่า หอยนางรม ตัวเล็กเป็นหอยพันธุป์ ากจีบ หอยนางรมตัวใหญ่ คนจันท์เรียกหอยตะโกรม เวลาเลีย้ งหอยก็จะมี สองแบบคือ แพร้านเป็นหลักซีเมนต์ และแพลอย ก็จะเอาขวดหรือถังพลาสติกมาหนุนให้ลอย หลักซีเมนต์เวลาน�ำ้ ลดเราก็จะเห็นหอยโผล่ขนึ้ มา
อันนัน้ ก็จะไม่เป็นไรเพราะเขาก็จะอยูแ่ บบแห้ง ๆ ได้เป็นวันเลย ประมาณ 36-48 ชม.” หอยตะโกรมใช้เวลาเลีย้ งประมาณ 2 ปี จึงจะนำ�มาบริโภคได้ ลุงทมเล่าว่าเคยลองเลีย้ ง ถึง 10 ปี เมื่อเข้าปีที่ 11 หอยมันตายเอง คือ เนื้ อ หายไปหมดเลย ส่ ว นมากเป็ น เพราะ หอยเปิดปากแล้วสัตว์น�้ำต่าง ๆ เข้าไปกินเนื้อ จนหมด
“เราเห็นว่าหอยนางรมมีเปลือกทีแ่ ข็ง ขนาดนี้ แต่มหี อยชนิดหนึง่ ทีส่ ามารถเจาะเปลือก หอยนางรมได้ ชาวบ้านแถวนีจ้ ะเรียกว่าหอยดูด คือเขาจะมาเกาะติดที่เปลือกไม่ถึง 24 ชม. ก็ทะลุแล้ว เขาก็จะมีเหมือนท่อลงไปเจาะกินเนือ้ พอตัวนีห้ มดก็จะย้ายไปกินตัวอืน่ จะเป็นกับหลัก ซีเมนต์เพราะหอยดูดจะไต่ขึ้นมาจากดิน” “หอยนางรมนี่ศัตรูเยอะ ดูเหมือน จะเลี้ยงง่ายนะ ส่วนใหญ่เขาก็จะโดนท�ำร้าย เวลาเปิดปากกินแพลงตอน เห็นหอยนางรม เขาเปลือกแข็งมาก แต่สว่ นมากศัตรูของหอยนางรม ก็จะเป็นของนิม่ แปลกนะ (หัวเราะ) อย่างมีตวั หนึง่ คล้าย ๆ ปลิงจะเข้าไปกินเนือ้ หรือเพรียงหัวหอม หอยเฉลียบ เพรียงข้าวโพดก็จะมาเกิดเบียด ตรงปากจนหอยเปิดปากไม่ได้” ปัจจุบันชาวประมงจันท์หันมาท�ำ ฟาร์ ม หอยนางรมกั น เป็ น จ� ำ นวนมหาศาล เลยก็ ว ่ า ได้ สั ง เกตได้ จ ากกองพวงอี แ ปะ (แผ่นปูนซีเมนต์เล็ก ๆ ที่ติดกับเชือกส�ำหรับ ห้อยเลี้ยงหอย) ที่เรียงรายเป็นพะเนินตาม หมูบ่ า้ นชาวประมง หากแต่คนท�ำหอยนางรมใหญ่
ยิง่ หาคนท�ำได้นอ้ ยลง เพราะยุคสมัยทีเ่ ข็มนาฬิกา ยังเดินแซงเวลาแบบนี้ ถ้าไม่วางแผนดี ๆ และ ใจเย็นสักหน่อยก็เรียกได้ว่าอยู่ยากเลยทีเดียว “ตอนนีห้ อยตัวใหญ่ราคาดีนะ เมือ่ ก่อน ลุงยังรับซื้อมาจากเขมร ส่งขายทางโคราช ทางอีสาน แต่ตอนนีท้ างเขมรต้องรับซือ้ จากเรา กลับไปขายทางบ้านเขา ตัวละ 30-80 บาทเลย” “หอยนางรมยิง่ เลีย้ ง มันก็ยงิ่ เยอะขึน้ มันไข่เยอะ ลุงเลี้ยงไม่กี่หมื่นพวง สมมติวันนี้ เราขึ้นมา 200 พวง ภายในอาทิตย์หนึ่งเราก็ เอาลงไปใหม่ 200 พวง แบบนี้ ไ ด้ เ รื่ อ ย ๆ วงจรลูกหอยมันก็เกิดเรือ่ ย ๆ ไม่เหนือ่ ยเกินไป เวลาไปท�ำก็ต้องมีความสุขกับมัน คือมันต้อง มีใจรักด้วยนะ เอ๊ะหรือเราไม่มีอาชีพอื่นจะไป (หัวเราะ)” หลังจากทีเ่ ราได้เริม่ ลงมือสังหารโหด หอยตะโกรมสด ๆ แล้ว เราก็สนิ้ สุดสถานีปลายทาง แค่เพียงหอยตัวทีส่ องเท่านัน้ เพราะมันเสมือน เรากินหอยตัวเล็กเข้าไปสัก 4-5 ตัวในค�ำเดียว ลุงทมหัวเราะแล้วเกทับว่า เคยมีคนมาถ่ายรายการ
แล้วกินหอยตะโกรมคนเดียว 6 ตัวเลยนะ... กินขนาดนั้นกลับบ้านไปจะเป็นอย่างไรน้อ... เป็นห่วงเขาจริง ๆ ก่อนจากกัน เพราะป้าหลุยเห็นท่าว่า จะยาว (ฮ่า ๆ ) ลุงทมยังคุยต่อด้วยน�ำ้ เสียงร่าเริง หากจะมี ใ ครสั ก คนที่ แ สดงออกถึ ง ความรั ก ต่อสิ่งที่ท�ำผ่านทางแววตา หนึ่งในนั้นคือคนที่ อยู่ตรงหน้าเรานี่เอง “ลุงไม่ได้ทำ�อาชีพนีอ้ าชีพเดียวหรอก ลุ ง ท� ำ หลายอย่ า ง ถึ ง หน้ า เคยลุ ง ก็ ไ ปด� ำ น�้ ำ ช้ อ นเคยมาท� ำ กะปิ ว่ า ง ๆ ก็ ไ ปด� ำ น�้ ำ หา หอยตะโกรมตามธรรมชาติมาสะสมเลี้ยงไว้ ทีเ่ กิดตามก้อนหินในก้นน�ำ้ แถวปากน�ำ้ แหลมสิงห์ เกาะเปริด ปากน�ำ้ แขมหนู หาได้ตวั ใหญ่ บางที ก็ขายเลย ท�ำเวียนไปทัง้ ปี ไม่เคยว่างไม่เคยหยุด (หัวเราะ) มันเป็นอาชีพที่ถ้าจะบอกว่าเรารัก ก็ดเู หมือนว่าอวดไป แต่ลงุ รูส้ กึ มีความสุข เวลา อยูใ่ ต้นำ�้ ก็มคี วามสุข มันเหมือนเป็นอีกโลกหนึง่ ของโลกเรา มีปลามาดูเรา ไม่ต้องพูดกับใคร ไม่ได้ยนิ เสียงอะไร ถ้าได้ยนิ เสียงนีค่ อื เผ่นได้เลยนะ (หัวเราะ)”
about Chan | 21
ปู : อุ ดม ชิ นศิลป์ บ่อปู ด�ำธรรมชาติ “เวลาเราไปให้อาหารแล้ว ถ้ามันไม่ได้เหยื่อมันจะวิ่งขึ้นมาข้างฝั่ งเลย ชู ก้ามก๊อกแก๊ก ๆ ว่ายังไม่ได้เหยื่อ” หลังจากที่เราคุยกับผู้ใหญ่ทรงพล เสร็จแล้ว (อ่านในเรือ่ งของปลา) ผูใ้ หญ่พาเราไปคุยกับ “ลุงอุดม ชินศิลป์” วัย 74 ปี ชาวประมงพืน้ บ้าน สายจิตอาสา ผูร้ กั การเลีย้ งสัตว์ทะเล ลุงเลีย้ งมาแล้ว เกือบทุกอย่าง ทั้งปลา กุ้ง หอย ปู แม้กระทั่ง เพรียงก็เลีย้ งมาแล้ว ตอนนีค้ ณ ุ ลุงเน้นเลีย้ งปูดำ� เป็นหลักมาหลายปี คุณลุงบอกว่า “เลี้ยงปลา มันต้องขายเป็นงวด ๆ แต่เลีย้ งปูมนั ได้เรือ่ ย ๆ ได้ทั้งปี” “ของผมเลีย้ งอยู่ 2 บ่อ บ่อหนึง่ ลงไป 2,200 ตัว อีกบ่อลงไป 1,800 ตัว ปูไปซือ้ มาจาก บางกะจะ ปูดำ� ตัวสักประมาณนิว้ โป้ง (ลุงบอก โทษนะ แล้วก็จับนิ้วโป้งเท้าเพื่อแสดงขนาด) ซือ้ มาตัวละ 5 บาท ถ้าตัวเล็กกว่านีม้ นั เสียหายมาก”
22 | about Chan
ลุงอุดมเล่าว่าเลีย้ งมา 4 ปีแล้ว เมือ่ ก่อน เขาไม่เลีย้ งกัน เขาจับเอา แล้วมาขายเลย ช่วงหลัง ปูนอ้ ยลง เพราะตัวเล็กตัวน้อยเขาก็จบั กันหมด ชาวประมงบางคนเลยเริ่มเลี้ยงแบบธรรมชาติ เอาปูตัวเล็กมาปล่อยในบ่อกุ้งที่ว่างกันอยู่ ถ้า พืน้ บ่อดีกเ็ ลีย้ งไม่มปี ญ ั หา ถ้าพืน้ บ่อไม่ดี ปัญหา จะเกิด ปูกจ็ ะตาย ทุกอย่างทีเ่ ราท�ำ เราก็ตอ้ งเรียนรู้ ไปด้วยตัวเอง “ปูผมเลือกจับตัวโต คือลง 1,000 ตัว เหลือ 100 ตัว มันเหลือน้อยแต่ราคามันดีกว่า ธรรมดาปูผมจะดักขายเฉพาะช่วง ช่วงนีป้ ไู ข่มาก จะดักปูไข่ขาย ปูตัวผู้ผมจะไม่เอามาขายเลย จะปล่ อ ยให้ เ ป็ น ปู ก ้ า ม กิ โ ลกรั ม ละ 600
ตัวหนึง่ 8-9 ขีดก็ 500 บาทแล้ว ปูกา้ มต้องมีกา้ ม ครบสองข้ามแล้วก้ามต้องขนาดเดียวกัน ปูถา้ ก้าม มันเคยหักแล้วมันขึน้ มาใหม่กา้ มมันจะไม่เท่ากัน เขาจะตี ร าคาตกมาทั น ที เ ลย ดั ก มามี ทั้ ง ส่ ง ร้านอาหารแถวนี้ แล้วก็ลูกสะใภ้เอาต้มขาย ทางเฟสบุคด้วย” การไข่ของปูจะอยู่ในช่วงประมาณ เดือนสิงหาคม-ตุลาคม ประมาณเดือนตุลาคม ไข่ปูจะเริ่มออกมานอกกระดอง เพื่อจะวางไข่ ส่วนมากลุงก็จะเอาให้สำ� นักงานประมง เอาไปเพาะ แล้วปล่อย บางส่วนก็นำ� ไปเลีย้ งเพือ่ เก็บข้อมูลต่อ ลุงอุดมยังเล่าต่ออย่างเพลิดเพลินว่า “ปูเราก็จะให้ปลาเป็นอาหาร ปูนี่มันฉลาดนะ เหมือนปลาแหละ เวลาเราไปให้อาหารแล้ว ถ้ามันไม่ได้เหยือ่ มันจะวิง่ ขึน้ มาข้างฝัง่ เลย ชูกา้ ม ก๊อกแก๊ก ๆ ว่ายังไม่ได้เหยือ่ ปูกนิ เหยือ่ ไม่เยอะ 2-3 วันก็ให้อาหารครั้งหนึ่ง บ่อผมอยู่ฝั่งโน้น กลางคืนก็เคยมีคนมาขโมยปูนะ ขนาดติดไฟ สปอตไลท์แล้วยังหาย ต้องคอยดักดู” ระหว่างทีเ่ รานัง่ คุยกับลุงอุดมอยูน่ นั้ ปูด�ำจ�ำนวนหนึ่งก�ำลังถูกเปลี่ยนสี จากสีด�ำ เป็นสีสม้ ...ในหม้อต้มหลังบ้าน ลุงอุดมแย็บบอกว่า ปูแน่นไม่แน่นให้ดูที่จับปิ้ง มันจะสีแดงมาก ลองบีบตรงอกแถว ๆ นิว้ ทีส่ องมันจะแข็ง กดไม่ลง แล้วปูต้มต้องน็อคดี ๆ ไม่อย่างนั้นนิ้วมันจะ หลุดหมด ลุงว่าให้น็อคน�้ำแข็งสัก 20 นาที ไม่มีปล่อยนิ้วแน่นอน
เคย : ทิม ประวัติดิกูล เคยและกะปิบ้านหัวแหลม “เวลาท�ำกะปิ ก็เหลือแค่ตา เห็นมัย้ นี่ท่เี ป็นจุ ดด�ำ ๆ” หลายคนอาจไม่รู้จัก “เคย” แต่เชื่อว่าทุกคนรู้จัก “กะปิ” กะปิส่วนใหญ่ท�ำมาจาก เจ้าเคยตัวน้อย ๆ เหล่านี้เอง เคยเป็นสัตว์น�้ำทะเลที่มีลักษณะคล้ายกุ้ง แต่ตัวเล็กกว่ามาก กะปิหนึ่งกะปุกที่เราเห็นนั้นใช้เคยนับพันนับหมื่นตัวเลยทีเดียว กองบก. : เคยนี้ได้มาจากไหนคะ ป้าทิม : เคยก็ซื้อเขามาบ้างที่เขาไปด�ำมา ไสมา ซื้อในหมู่บ้านนี่แหละ แล้วตามบ้าน เขาก็จะมียอ ถ้าทันเห็นมันเข้ามาเราก็เอายอลง วางใบเป้งไว้ เพราะเคยมันชอบอยูท่ รี่ ม่ มันก็จะ มาอาศัยอยู่ใต้ใบเป้ง เวลายกมันก็เข้าในยอ ตัวเล็ก ๆ ตี๊ด ๆ ใส ๆ ปีนี้ทหารเขาไม่ให้ลาก ของมันเลยน้อย แต่ของมันเกิด แล้วมันก็ตาย ถึงเวลามันก็ตายเช่ด กองบก. : ป้าทิมท�ำกะปิเยอะมั้ย ป้าทิม : ตอนนีเ้ คยไม่คอ่ ยมี ถ้ามีกจ็ ะท�ำกะปิเยอะ ปีนที้ ำ� ได้แค่หนเดียว ก็ทำ� หลายร้อยกิโล อยู ่ น ะ ป้ า ท� ำ มาตั้ ง แต่ อ ยู ่ ที่ น่ี 30-40 ปี แ ล้ ว ถ้ า ไม่ มี เ คยก็ ท� ำ ปลาหวาน ใช้ ป ลาหลั ง เขี ย ว ก็ขายดีเหมือนกัน กะปินขี่ ายให้เขาแล้วเราก็ตอ้ งตุนไว้ดว้ ย ใช้ทงั้ ปี เดีย๋ วเราจะอด เพราะกับข้าว มันใช้กะปิเยอะ ท�ำน�้ำพริกกะปิแกงอะไรก็แล้วแต่
ป้าทิม : เวลาท�ำกะปิกจ็ ะเอาเคยมาต�ำ แล้วตากแห้งสองเทีย่ วสามเทีย่ ว ครัง้ แรกเราตาก ไม่ต้องการแห้งมาก แล้วเราก็คลุมไว้ 2-3 วัน ก็มาตากใหม่ แต่มันใช้เวลา เวลาท�ำกะปิก็ เหลือแค่ตา เห็นมั้ยนี่ที่เป็นจุดด�ำ ๆ กะปินี่ใส่ เกลืออย่างเดียว ไม่มอี น่ื ปน เราใช้เคยล้วน ๆ เลย about Chan | 23
แมงกะพรุ น : อ�ำพล นุ่นตา (หมี ชาวน�้ำ) บ่อกะพรุ น ปากน�้ำแขมหนู “ของมันไม่น่าจะกินได้ ก็กินได้ ไม่มีพิษ ไม่มีภัย” ใครจะคิดว่า “แมงกะพรุน” ทีเ่ มือ่ ก่อน ชาวประมงเรียกกันว่าขยะทะเล ลอยไปลอยมา เกะกะไปหมด จะแปรเปลี่ยนจากขยะสู่สิ่งที่ สร้างรายได้มหาศาลอย่างไม่น่าเชื่อ พี่อ�ำพล : มีมานานแล้วนะ แต่ว่า ตรงนี้ (จันท์) แมงกะพรุนมันน้อย เพิ่งมีปีนี้ เป็นปีแรกทีว่ า่ มันเยอะ แบบนีม้ นั ไม่เคยมีมาก่อน เป็น 10 กว่าปีแล้วทีท่ ำ� ปีนเี้ ขาว่าเยอะทีส่ ดุ แล้ว จากวิ ก ฤตเป็ น โอกาสเลย คื อ ชาวบ้ า นได้ ท�ำมาหากิน มีรายได้ แมงกะพรุนเนี่ยมันอยู่ในธรรมชาติ เลี้ยงไม่ได้ไม่เหมือนปลา ถ้าไปโดนก็ตายแล้ว 24 | about Chan
เฉพาะทีซ่ อื้ แมงกะพรุนเข้าใน อ.ท่าใหม่ ไม่รวม ทัง้ ค่าแรงคนงาน มีรายได้เฉพาะซือ้ แมงกะพรุน อย่างเดียว ตอนนีเ้ ข้ามาทีห่ มูบ่ า้ นปากน�ำ้ แขมหนู ที่ อ.ท่าใหม่ตรงนี้ ผมว่าเดือนละไม่ต�่ำกว่า 30 ล้านบาท วันละ 1 ล้านบาท เพราะมีหลายโรง ท�ำกันมา 10 กว่าปีได้แล้ว ขึ้นจากทะเลมา ก็วนั ละ 20,000-30,000 ตัวได้เลย จะซือ้ กันเป็นตัว นับกันเป็นตัว ๆ เลย ตัวละ 3 บาท กองบก. : จับมาจากแถวไหนคะ? พี่อ�ำพล : แถวนี้มีที่หน้าเจ้าหลาว แหลมสิงห์ ตราดก็มนี ะ แต่เรือเขาจับในเฉพาะพืน้ ที่ ของเขา ไม่ได้ออกไปไกล แค่ริมชายฝั่งไม่ไกล
เขาก็จะออกกันตัง้ แต่เช้า บางทีถา้ จับได้เยอะเทีย่ งก็เข้า เย็นก็เข้า ช่วงนี้ ก็ใกล้หมดแล้ว มันมีประมาณ 3 เดือน (ก.ค.-ก.ย.) กองบก. : ที่เห็นเยอะขนาดนี้คือกินอย่างเดียวหรือเอาไปท�ำ อะไรได้บ้าง? พีอ่ �ำพล : อันนีเ้ ป็นแมงกะพรุนลอดช่อง ตัวมันจะใหญ่หน่อย ทีเ่ ขาออกทีวอี นั นัน้ แมงกะพรุนถ้วย ของทีน่ จี่ ะมีลอดช่องกับกะพรุนหนัง แมงกะพรุนมีไขมัน 0% คลอเรสเตอรอล 0% คอลลาเจนเยอะ เกาหลีเขาเอาไป สกัดท�ำเครือ่ งส�ำอาง อันนีท้ ำ� ส่งออกนอกด้วย คนจันท์จะกินเป็นแมงกะพรุน “ดองฝาด” ทีเ่ ป็นสีแดง ๆ จะเป็นกะพรุนทีแ่ ช่กบั เปลือกไม้อกี ที แต่ทนี่ ี่ ไม่ได้ท�ำ อันที่ท�ำเขาเรียก “ดองเค็ม” ตรงตัวมันท�ำส่งเกาหลี จีน คนไทยไม่ค่อยกิน คนไทยชอบกินตรงหนวดที่มันหยิก ๆ กรอบ ๆ กองบก. : ตั้งแต่ท�ำมาแมงกะพรุนมีน้อยลงบ้างมั้ย? พี่อ�ำนวย : มันก็บอกไม่ถูก ถ้าพายุเข้าแมงกะพรุนมันจะรู้ ของมันเอง มันจะกลบลงหน้าดินหมด ไม่โผล่มาให้เราจับ บางวันขึน้ เยอะเลย อีกวันก็หายไปเลย ก็จะรูเ้ ลยว่าพายุกำ� ลังจะมา ตัวนีม้ นั จะท�ำให้เรารูเ้ ลยนะ ว่ามีลมมีคลืน่ เราไม่รห้ ู รอกว่ากะพรุนมันจะหมดตอนไหน มันขึน้ มาตอนไหน ก็ไม่รู้เลย (หัวเราะ)
about Chan | 25
ปลา : ทรงพล พุ ทธเจริญทอง ผู ้ใหญ่บ้าน หมู ่ 10 ต.ท่าแฉลบ อ.เมืองจันทบุ รี “ตอนจะท�ำก็จุดธู ปบอกย่าฮะ ว่าขอทองสองบาทที่ให้ไว้มาลงทุนหน่อย (หัวเราะ)” “ปลากะพงทอดราดน�ำ้ ปลาจานนึงค่ะ” หนึง่ ในเมนูยอดนิยมของร้านอาหารทะเลทีส่ งั่ กัน เกือบทุกโต๊ะ ยังไม่นับต้มย�ำ สามรส ผัดฉ่า ทอดกระเทียม ฯลฯ พูดแล้วกระเพาะเริม่ ท�ำงาน ซึง่ ในแต่ละวันนัน้ เรียกได้วา่ ปลากะพงได้อพยพ จากท้องทะเลเข้าสู่ท้องของพวกเรามากเลย ทีเดียว (ฮ่า ๆ ) ผูใ้ หญ่ทรงพล : ผมเริม่ ท�ำกระชังมา 9 ปี ท�ำเอง ตอนจะท�ำก็จดุ ธูปบอกย่าฮะ ว่าขอทอง สองบาททีใ่ ห้ไว้มาลงทุนหน่อย (หัวเราะ) กระชังผม เลีย้ งปลากะพงขาวกับปลาเก๋า 2 อย่างเป็นหลัก ปลากะพงขาวก็คอื ทีเ่ รากินกัน ส่วนมากเป็นคนไทย
26 | about Chan
ทีช่ อบบริโภค ปลาเก๋าส่งร้านอาหารจีนกับส่งออก แล้วก็มปี ลาอืน่ ๆ อีกเล็กน้อยทีซ่ อื้ ชาวบ้านมา อย่างปลากะพงแดงเป็นปลาท้องถิน่ จะหายากหน่อย เพราะเพาะเลี้ยงได้ยาก ก็เอามากินคล้าย ๆ ปลากะพงขาว แต่เป็นรสชาติทอี่ ร่อยกว่า เนือ้ ดีกว่า กองบก. : ส่งขายไปไหนบ้างคะ? ผูใ้ หญ่ทรงพล : ส่วนมากจะร้านอาหาร ในหมูบ่ า้ น ก็จะเลีย้ งตามก�ำลังการใช้ของผูบ้ ริโภค ในหมู่บ้าน ถ้าเกิดเราเลี้ยงมาก ก็ต้องไปถึง พ่อค้าคนกลาง ราคาก็จะต�่ำลง 20-40 บาท ต่ อ กิ โ ลกรั ม ปี ห นึ่ ง ก็ ข ายหลายตั น อยู ่ ค รั บ 2-3 พันกิโลกรัม
กองบก. : วิถีการเลี้ยงปลาตอนนี้ ต่างกับเมื่อก่อนอย่างไรบ้าง? ผูใ้ หญ่ทรงพล : วิถชี าวบ้านส่วนมาก จะด�ำมาบ้าง วางลอบมาบ้าง แล้วก็เอามาใส่ใน กระชังเลี้ยง ก็จะมีต้นทุนแค่ค่าแรงไปด�ำมา ค่ า น�้ ำ มั น แล้ ว ก็ ค ่ า อาหาร ส่ ว นคนที่ เ ลี้ ย ง ธรรมชาติแถวนีก้ ม็ อี ยูไ่ ม่กรี่ าย ปลาเลีย้ งมันจะรูน้ ะ ต้องมาให้อาหารเป็นเวลา เวลาเรามาถ้าน�้ำดี น�ำ้ ใส ๆ อย่างปลาเก๋ามันก็จะลอยขึน้ มาคอยอาหาร
กองบก. : ตั้งแต่เลี้ยงมาเจอปัญหาอะไรบ้าง? ผู้ใหญ่ทรงพล : ถ้าปัญหาของผู้เลี้ยงก็มันจะมีเรื่องลูกพันธุ์ ที่ค่อนข้างจะไม่ค่อยได้คุณภาพ แล้วก็อาหารที่ราคาสูงขึ้น ต้นทุน ในการเลีย้ งมากขึน้ ถ้าเป็นปัจจัยจากสิง่ แวดล้อมก็มเี รือ่ งคุณภาพของน�ำ้ คือมีความเสือ่ มโทรมจากทางชาวบ้านเองด้วย ทางเกษตรกรการเพาะเลีย้ ง ในหลาย ๆ ด้านด้วย เมือ่ คุณภาพน�ำ้ มันแย่ปลามันก็อยูไ่ ม่ได้ อีกอย่างหนึง่ เป็นด้านการควบคุมทางปรสิตที่เข้ามาจากน�้ำเค็ม คือเลี้ยงธรรมชาติ จะควบคุมยาก มันมาตามน�ำ้ แล้วก็ออกตามไป ส่วนมากเป็นแล้วไม่คอ่ ยรอด ตอนนี้คนเลี้ยงธรรมชาติก็ลดน้อยลงไป เพราะว่าค่าต้นทุนในการเลี้ยง มันสูงขึ้น แล้วมาเจอโรคด้วย 2-3 ปีก่อนตายกันเป็นว่าเล่น ตายที เป็นพัน ๆ หมื่น ๆ ตัว กองบก. : มีอะไรอยากฝากถึงผู้ที่เกี่ยวข้องมั้ย? ผู้ใหญ่ทรงพล : ก็มันเป็นความรับผิดชอบของคนในหมู่บ้าน ทีเ่ ป็นผูเ้ พาะเลีย้ งด้วย ก็อยากให้ชว่ ยกันรับผิดชอบในสิง่ ทีต่ วั เองท�ำสักนิด ท�ำให้มนั ถูกระเบียบถูกต้อง ถ้าเป็นทางภาคเอกชนทีใ่ ช้นำ�้ ก็อยากจะให้ บ�ำบัดให้ดีแล้วค่อยปล่อยสู่แหล่งน�้ำธรรมชาติ จะได้ไม่มีความเสียหาย ต่อสิ่งที่เขาปล่อยออกมา
หมึก : อนนท์ สวัสดิภูมิ ลอบหมึกหน้าทะเลเจ้าหลาวคุ้งวิมาน “หมึกที่เพิ่งตาย เซลล์มันจะเต้นยุ บยับ ดูสิ สวยนะ เป็นสีม่วงกระพริบ ๆ” ท้ อ งฟ้ า สดใสและแดดจ้ า ในวั น นี ้ ทำ�ให้เราต้องหรีต่ ามองจากฝัง่ ไปยังท้องทะเลไกล เรือลำ�หนึง่ กำ�ลังแล่นกลับเข้ามายังหมูบ่ า้ นหัวแหลม อ่ า วคุ ้ ง กระเบน ในเวลา 11 โมง พอดี ๆ “นัน่ น่ะไอ้เอมาแล้ว” เหีย(พี)่ คนหนึง่ ตะโกนบอก เรามาดูกันว่าวันนี้ “เอ-อนนท์ สวัสดิภูมิ” ชาวประมงหนุม่ วัย 30 ปี รูปร่างสูงโปร่ง ผิวสีแทน ตามแบบชาวประมง จะได้หมึกกลับมากี่ตัว “ผมทำ�หมึกประมาณ 10 ปี ทำ�ประมง อย่างเดียวเลย ตั้งแต่เด็กอายุสิบขวบพ่อก็พา ออกเรือ ของผมทำ�ลอบหมึก หมึกบ้านเรา 28 | about Chan
มีหมึกหอม หมึกกระดอง หมึกกล้วย ลอบมันจะได้ หมึกหอมกับหมึกกระดองเป็นหลัก ถ้าเป็นพวก เรือไดหมึกจะเป็นหมึกกล้วย” ในแต่ละวัน เอจะออกเรือไปตอนเช้ามืด ใช้เวลาประมาณ 1 ชม. ก็จะถึงตำ�แหน่งวางลอบ ลอบจะวางเป็นแถว ๆ ไปเรือ่ ย ห่างกันประมาณ 50 ม. วางประมาณ 50-100 ลูก เสร็จประมาณ 11 โมง ก็จะกลับเข้าฝั่ง อีกวันจึงจะออกไปกู้ ลอบแต่ละอันใช้ได้ประมาณ 7-8 วัน ก็จะต้อง เอามาขั ด ทำ�ความสะอาด และมุ ง ใบเป้ ง (คล้ายปาล์ม)ใหม่ ใส่เหยื่อใหม่แล้วนำ�ไปวาง
“บางทีหมึกก็เล็ก บางทีกใ็ หญ่ แล้วแต่ น�้ำ หมึกมันมีเป็นช่วงประมาณเดือนต.ค.-ธ.ค. ช่วงลมลง น�ำ้ มันก็จะพัดเข้าฝัง่ หมึกนีถ่ า้ ซือ้ ของเรา เขาก็ตอ้ งเอาไปดองน�ำ้ ต่อ อย่างไปจากเรา 5 กิโล เขาไปดองน�ำ้ แข็งน�ำ้ หนักมันจะขึน้ อีก 1-2 กิโล สังเกตเลยว่าหมึกสด ๆ เวลาย่างมันจะไม่มี น�ำ้ หยดออกมาใส่เตาดังฉี่ ๆ เลยนะ แต่ถา้ เป็นหมึก ทีเ่ ราซือ้ ตลาดมันจะอมน�ำ้ เหมือนกระดาษทิชชู น่ะแหละ ตัวมันจะเป่ง อ้วนเลย ถ้าไม่ได้กนิ หมึก จากคนเรือนะ ไม่มีสดจริง บางทีจากคนเรือ ก็ไม่สดจริงนะ เขาอาจจะดองน�้ำจืดมา แต่ก็ ยังถือว่าสด” เอเล่าถึงประสบการณ์เกีย่ วกับหมึกว่า หมึกมันฉลาด เหยือ่ ของเก่ามันไม่กนิ มันจะกิน เหยือ่ ใหม่อย่างเดียว บางทีเข้าไปตอนเช้าเจอแต่ไข่ เพราะมั น ก็ มี โ อกาสที่ ห มึ ก จะหนี อ อกไปได้ แต่นอ้ ยมาก ส่วนมากมีคนมาลักกูไ้ ป เพราะทะเล เรือมันเยอะ เราวิง่ ออกไปวางไกล ๆ ใครมาลักเอา ก็มองไม่เห็นแล้ว
“ตอนเอาขึ้นมาถ้าจับไม่ดีหมึกมันรัดนะ หนวดมันเหนียว แล้วมันกัดนะ แต่หมึกนีไ่ ม่มพี ษิ หมึกบางชนิดก็มพี ษิ หมึกทีเ่ พิง่ ตายเซลล์ (ที ่ เราเห็ น เป็ น สี ม ่ ว ง ๆ บนตัว หมึก ) มัน จะเต้น ยุบ ยับ ดู ส ิ ส วยนะ สีม่วงกระพริบ ๆ เหมือนว่าตัวมันตายแต่เซลล์ยังไม่ตาย แล้วหมึกสด มันจะหวานมาก เทียบกันก็หวานกับจืดเลย” เมือ่ เราถามว่าหนวดมันเหนียวขนาดไหน เขาก็ชใ้ี ห้เราไปลอง ยกหมึกกระดองหนัก 9 ขีดในกระป๋อง เขาบอกว่าจับแค่ทห่ี นวด แล้วดึง ขึน้ มาได้เลย ไม่มหี ลุด เมือ่ เราลองก็พบว่า... ถึงหนวดมันจะลืน่ มาก แต่มนั ก็ เหนียวและไม่หลุดจริง ๆ “แต่ตอนนี้จับอะไรไม่ค่อยได้เลย เมื่อก่อนได้เยอะวันละ เป็นร้อยกิโล เดี๋ยวนี้ได้บ้างไม่ได้บ้าง แต่ของมันแพงก็เลยพออยู่ได้ หมึกหอมนี่เมื่อก่อนกิโลละ 80 บาท เดี๋ยวนี้ 200 จากชาวบ้านไปนะ 200 ทีน่ ค่ี นทัว่ ไปมาแบ่งซือ้ แบ่งกินได้ เราไม่หวง นักท่องเทีย่ วหรือใคร เราหวงแต่แม่คา้ อย่างแม่คา้ มาให้ราคาสูงกว่าเถ้าแก่เรากิโลละ 20-30 บาท แต่เวลาเรามีปญ ั หาเรือ่ งลอบเรือ่ งอะไร แม่คา้ ก็ชว่ ยเราไม่ได้เหมือนเถ้าแก่”
กุ้ง : เกษร สราญธรรมะ ลอยอวน-ดักลอบกุ้ง “ของธรรมชาติเราจับมามันสด มันดี กินก็ไม่ต้องกลัวอะไรครับ” กุง้ ส่วนใหญ่ทเี่ รากินกันนัน้ มักจะเป็นกุง้ เลีย้ ง ส่วนกุง้ ธรรมชาติชาวบ้านจะขายกันในหมูบ่ า้ น เพราะจับได้ไม่แน่นอน จับได้น้อยเขาก็แบ่งให้กัน แลกกันบ้าง เป็นความน่ารักของชาวประมง ทีเ่ ราพบเห็นอยูบ่ อ่ ย ๆ อย่างเช่น “เหียนิด-เกษร สราญธรรมะ” ชาวประมงพืน้ บ้านคลองบางผึง้ น้อย ต.หนองชิ่ม อ.แหลมสิงห์ คนนี้ กองบก. : ท�ำอาชีพนี้มากี่ปีแล้ว? เหียนิด : ผมท�ำมา 10 กว่าปี ก่อนหน้านีก้ อ็ ยูท่ ำ� สวนอยูท่ างท่าใหม่ แล้วก็มาอยูท่ างนี้ ท�ำนาธรรมชาติ เป็นนาแล้วขุดร่องให้นำ�้ เข้าออก แล้วท�ำลอบดักปูดกั กุง้ ตรงร่องน�ำ้ กุง้ ธรรมชาติ ก็ยงั มีเยอะนะอยูค่ รับ ของผมท�ำอวนลอยกับลอบดักเอา ถ้าอยากได้กงุ้ ตัวโตก็ตอ้ งออกไปลอยอวน ที่คลองข้างนอกครับ จะมีกุ้งกุลาด�ำ กุ้งขาว กุ้งนา มีหลายอย่าง อวนลอยบางทีก็มีปูปลาติดมา กองบก. : ลอยอวนท�ำได้ช่วงไหน? เหียนิด : ลอยกุง้ เขาก็จะท�ำประจ�ำทุกวัน ลอยช่วงน�ำ้ ขึน้ ถ้าน�ำ้ อ่อนก็จะได้เป็นบางเวลาครับ น�ำ้ มันจะขึน้ เชีย่ วประมาณ 3-4 ชม. โดยมากก็จะใช้สงั เกตน�ำ้ เอาครับ บางคนก็ดตู ารางน�ำ้ ด้วย มันก็จะ มีบอกเวลาน�ำ้ ขึน้ น�ำ้ เชีย่ วกีช่ ม. เขาลอยพอน�ำ้ อ่อนปุบ๊ เขาก็หยุดลอย แล้วสาวอวนเก็บ เพราะน�ำ้ มันไม่ไหล อวนมันก็ไม่เดินตามน�ำ้ เวลาลอยอวนมันก็ไปได้สกั หนึง่ กิโลเมตร ก็จะเก็บแล้วก็ปล่อยใหม่ตรงต้นน�ำ้
30 | about Chan
กองบก. : ความแตกต่างของกุ้งธรรมชาติกับกุ้งเลี้ยง เหียนิด : กุง้ ธรรมชาติทเี่ ราได้มามันก็จะคละขนาด คนรับซือ้ เขาก็จะคัดอีกที ราคาก็แตกต่างกันตามขนาด ราคามันดีกว่ากุง้ เลีย้ งนะ แต่มนั ไม่แน่นอนว่าจะได้ตวั ขนาดไหนเยอะมัย้ จับได้นอ้ ยก็เอาไว้กนิ เอง แบ่งเขาบ้างครับ เดือนหนึง่ ก็มรี ายได้รวม ๆ กันถัวเฉลีย่ สักสองหมืน่ กว่าได้ ทั้งกุ้ง ปู ปลา เพราะมันไม่ได้ได้ทุกวัน ช่วงน�้ำเสียมันก็ไม่ได้เลย มันก็ พออยู่ได้ ปัญหาของกุ้งธรรมชาติก็ไม่ค่อยมี กุ้งนี่พอถึงหน้ามัน มันก็ จะตายนะ เดือน 11 เดือน 12 ตายเอง เหมือนจะมีตัวอะไรเข้าไปกิน ข้างในมัน แล้วคงหายใจไม่ออกตาย ส่วนกุง้ เลีย้ งเคยลองท�ำ ช่วงแรก ๆ ก็พอได้ ช่วงหลัง ๆ ขาดทุน ก็เลยเลิกเลย (หัวเราะ) กุ้งเลี้ยงมันก็ลงทุนเยอะ เป็นแสนสองแสน ถ้าได้เงินมันก็คุ้ม แต่เวลาตายก็ตายหมดเลย กองบก. : ค�ำถามสุดท้าย... ชอบกินกุ้งมั้ย? เหียนิด : ก็กนิ หมดแหละครับ (หัวเราะ) ของธรรมชาติเราจับมา มันสด มันดี กินก็ไม่ต้องกลัวอะไรครับ
คำ� จันท์
32 | about Chan
เรื่อง : ภ. เขียนได้ ภาพ : OHM ขอขอบคุณข้อมูลจากหนังสือเทศบาลเมืองท่าช้าง และ รศ.อร่าม อรรถเจดีย์
“เอี๋ยน” หรือ “เอี่ยน”
เป็นคำ�วิเศษณ์ทม่ี คี วามหมายว่า “ไม่สด” หรือ “ตายมานานแล้ว” คำ�จันท์ทไ่ี ม่คอ่ ยได้ยนิ แล้ว ยังมีใช้กนั ตามชนบทบ้าง โดยนิยมใช้กบั อาหาร จำ�พวกปลาเป็นส่วนใหญ่
ตัวอย่างที่ 1 นิด : ไอ้หน่อยแกซื้อปลามาเอี๋ยนมาก หน่อย : เอ้าเหรอ ก็เราเลือกไม่เป็นนี่นา
ตัวอย่างที่ 2 แอน : ทำ�ไมต้มยำ�ปลาที่ซื้อมาเนื้อเละ ๆ เกด : สงสัยปลาเอี่ยนแน่ ๆ เลย โหย เราซื้อมาตั้ง 70 บาท
เมือ่ พอเข้าใจความหมายกันแล้ว หากไม่อยากพลาดซือ้ ปลาเอีย๋ น ไปทำ�อาหารกิน ก็ให้เลือกซื้อปลาตาใส ๆ เกล็ดเป็นเงา และมีเหงือก สีแดงสดกัน แค่นอ้ี าหารเมนูปลาจานโปรดของเราก็อร่อยเหาะแล้วล่ะ
เรื่อง : ตะลอน / ภาพ : หทัยภัทร ศรีฉลวย ขอขอบคุณข้อมูลจาก ร้านน�้ำพริกข้าวสวย สาขา 1 ข้างธนาคารกรุงไทย ตลาดขลุง / สาขา 2 หมู่บ้านยลดาวิลล์ 2 โทร. 09 1993 6645
อิ่ม จันท์
ชาวเล
1. น�ำ้ พริกปูหลน : เนือ้ ปูกบั กะทิควั่ หอม ๆ หวานมันกลมกล่อม 2. น�้ำพริกมันปู : ได้รสชาติเปรี้ยว ๆ และความมันของมันปู 3. น�ำ้ พริกไข่ปู : ส่วนผสมมีทงั้ ไข่ปู มันปู และเนือ้ ปู รสชาติเปรีย้ ว รวมน�้ ำพริกสไตล์ ตามด้วยเค็มและหวาน 4. น�้ำพริกกุ้งแห้ง : กุ้งแห้งตัวใหญ่คุณภาพดี เหมาะส�ำหรับ คนชอบน�้ำพริกแบบแห้ง ๆ 5. น�ำ้ พริกกุง้ เสียบ : ท�ำจากกุง้ แห้งเช่นกัน แต่ใส่หอม พริกชีฟ้ า้ และเม็ดมะม่วงหิมพานต์ “น�้ำพริก” เป็นอีกหนึ่งเมนูยอดนิยมทุกครัวเรือน 6. น�ำ้ พริกปลากุเลาสามรส : อัดแน่นด้วยเนือ้ ปลากุเลา รสหวาน ่ทีเกิดจากการถนอมอาหาร ซึ่ งท�ำได้จากหลากหลายวัตถุดบิ เปรี้ยว เค็ม เผ็ด จัดจ้านต้องยกให้ถ้วยนี้เลย
Special Chili Paste
ดั ง นั้ น เพื่ อให้ เ ข้ า กั บ บรรยากาศเมื อ งแห่ ง การประมง เราจึ งได้ ร วมน�้ ำ พริ ก ที่ ป รุ ง จากของทะเลบ้ า นเราไว้ ใ น ส�ำรับชุ ดนี้ ประกอบด้วยน�้ำพริก 6 อย่าง คือ
34 | about Chan
about Chan | 35
เรื่อง : กองบรรณาธิการ ภาพ : หทัยภัทร ศรีฉลวย
เสี้ยว จันท์
10 knowledge of
FISHERMAN เรื่องน่ารู ้จากชาวประมงจันท์
1. การท�ำประมงส่วนใหญ่ในเมืองจันท์เป็นลักษณะประมงชายฝั่ ง 2. อีแปะ คือแผ่นซี เมนต์เล็ก ๆ ใช้ส�ำหรับเพาะเลี้ยงหอยนางรม 3. ใบเป้ง (พืชตระกูลปาล์ม) เป็นวัสดุส�ำคัญที่ชาวประมงน�ำมาใช้ ได้ทงั้ พรางลอบดักหมึกและวางบนอวนดักเคย 4. เคยก็คือเคย หาใช่ ลูกกุ้งไม่ 5. เคยมี 2 แบบคือเคยไสและเคยด�ำ เคยไสคือใช้อวนไสเอาตามหาด เคยด�ำคือเคยที่ด�ำน�้ำไปตักมา
36 | about Chan
6. แมงกะพรุ นมีคอลลาเจนสูง กินแล้วผิวสวย ไม่อ้วนด้วย 7. หมึกไม่ใช่ ปลา (ที่เราเรียกว่าหนวด จริง ๆ แล้วคือขา) และ หมึกสามารถกัดได้... กัดเจ็บด้วย 8. ลูกกุ้งตอนเด็ก ๆ จะเป็นมังสวิรัติ กินเฉพาะสาหร่ายเซลล์เดียว 9. หอยนางรมสดกิ น คู่ กั บ กระถิ น จะหวานเหมื อ นน�้ ำ ตาลเลย (กระถินจิ้มกินกับเกลือทะเลก็หวานนะ) 10. ปลาบู ่เป็นปลาจอมขี้เกียจ มักอาศัยอยู ่รูเดียวกับกั้ง โดยกั้ง จะขยันท�ำความสะอาดรู หน้าที่ของปลาบู ่คือคอยเตือนภัย
ข้าง ขึ้น ข้างแรม เรื่องและภาพ : กองบรรณาธิการ
วัชรพงษ์ บุญส่ง อาชีพ ท�ำสวน
“ที่สุด” ของอาหารทะเล
นริศรา อองกุนะ อาชีพ ค้าพลอย
ภูมิภัทร วิรุฬห์โชติ อาชีพ ค้าขาย
“ก๋วยเตีย๋ วต้มย�ำทะเล” ร้านป้านกแก้ว อยูใ่ กล้รมิ ชายหาดทะเลแหลมสิงห์ บรรยากาศดี “ปูไข่” ค่ะ ยีนส์วา่ เป็นทีส่ ดุ ของเมนู อาหารอร่อย พระเอกของร้านคือ ก๋วยเตี๋ยว อาหารทะเลทีช่ อบทีส่ ดุ แล้ว ทานกับน�ำ้ จิม้ ซีฟดู้ ต้มย�ำทะเล และทีส่ ำ� คัญคือราคาสบายกระเป๋า แซบ ๆ ฝีมอื แม่ พร้อมข้าวสวยร้อน ๆ สักจาน และถ้ามีโอกาสได้มาหาดแหลมสิงห์อย่าลืม ฟินเลย ไปลองนะครับ
“หมึกเป็น ๆ ” จิ้มด้วยน�้ำจิ้มซีฟู้ด เป็ น เมนู ข องชาวเรื อ ตกหมึ ก ตอนเด็ ก ๆ มีประสบการณ์ทปี่ ระทับใจ เพราะได้ออกไปกับ เรือตกหมึก ชาวเรือตกหมึกจะจับหมึกโดยการ ให้หมึกมาเล่นกับแสงไฟ หมึกจะพากันว่าย มารวมตัวกัน น�ำ้ ทะเลจากทีม่ ดื ๆ จะระยิบระยับ เต็มไปด้วยหมึกจ�ำนวนมาก เป็นภาพทีส่ วยงาม พอได้หมึกมาชาวประมงจะจับหมึกมาหัน่ สด ๆ กิน ณ ตอนนัน้ เลย รสชาติมนั หวานต่างกับหมึก ทีข่ ายตามร้านอาหารทัว่ ไปมาก เป็นเมนูทปี่ ระทับใจ
ธนากร หลงน้อย อาชีพ วิศวกร
ผมชอบ “กุง้ แช่นำ�้ ปลา” ครับ เพราะ แม่ชอบท�ำให้กนิ และแม่ทำ� อร่อยมาก เป็นอาหาร ทีห่ ากินได้งา่ ยด้วยครับ
ศุภชัย บุญวัฒน์ อาชีพ ท�ำสวน
จริง ๆ อาหารทะเลบ้านเราอร่อย ทุกอย่างเลยครับ เพราะมีความสดจากทะเล ส่วนตัวผมชอบ “แกงส้มไข่ปลาเรียวเซียว” นี่แหละครับ เพราะด้วยความสดของไข่ปลา ผสมกับเครือ่ งเทศน�ำ้ พริกแกงส้มบ้านเรา ทีม่ รี สชาติ จัดจ้าน อร่อย รับประทานร้อน ๆ กับข้าวสวย ไม่ว่าจะมื้อไหนก็อร่อยมากครับ
ศศธร เจตน์มงคล อาชีพ บรรณารักษ์ มสธ.จันทบุรี
พฤษชาวดี รัตโนภาส อาชีพ พนักงานบริษัท
เมนูทชี่ อบทีเ่ วลาไปร้านอาหารทะเล ต้องสัง่ ทุกครัง้ ก็จะเป็น “ปลากะพงทอดราดน�ำ้ ปลา (แบบตัว)” ที่ชอบเพราะปลากะพงเป็นปลา ทีเ่ นือ้ เยอะ เนือ้ นุม่ ๆ ยิง่ ทอดให้หนังกรอบหน่อย ราดน�้ำปลา เสิร์ฟร้อน ๆ กินคู่กับย�ำมะม่วง กินแล้วแบบละลายในปากเลย กินทีไรฟินทุกครัง้ กินคนเดียวทั้งตัวก็ยังไหว แค่นึกถึงนี่หิวเลย
จันจิรา ใจบุญ อาชีพ ธุรกิจส่วนตัว
“หอยแครงลวกจิ้ ม น�้ ำ จิ้ ม ซี ฟู ้ ด ” เพราะปกติเป็นคนชอบกินหอยแครงอยู่แล้ว โดยเฉพาะเมนูนที้ เี ด็ดอยูท่ นี่ ำ�้ จิม้ ซีฟดู๊ รสแซ่บ ๆ ทานกั บ ข้ า วสวยหรื อ จะทานเป็ น กั บ แกล้ ม ก็อร่อยไม่แพ้กันเลย และยังช่วยป้องกันภาวะ โลหิตจางได้อกี ด้วย เป็นอีกหนึง่ เมนูทคี่ วรลองสัง่ มาทานนะคะ
ภัชราภรณ์ จันทเลิศ อาชีพ ธุรกิจส่วนตัว
อรรฆพล พุทธลา “ทะเลต้มกระวาน” ค่ะ เพราะกระวาน นักศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏร�ำไพพรรณี คื อ พื ช สมุ น ไพรที่ ห าง่ า ย มี ก ลิ่ น หอม และ
“หอยแครงลวกจิ้ ม น�้ ำ จิ้ ม ซี ฟู ้ ด ” ชอบกิน “ปลากะพงทอดราดน�ำ้ ปลา” ชอบเพราะรู้สึกสะใจเวลาทาน ผิวสัมผัสมันดี ส่วนตัวเป็นคนชอบกินปลาทอด หนังกรอบ ๆ รูส้ กึ กรุบกรับ น�ำ้ จิม้ ซีฟดู้ รสจัด ๆ เข้ากัน้ เข้ากัน เนือ้ หวาน ๆ เค็ม ๆ อร่อยดี กินกับข้าวร้อน ๆ เด็ดเลยครับ กินกับเมนูอื่น ๆ เข้ากันได้ดีเลย
อาหารทะเลก็สามารถหาได้ทานง่ายเช่นกัน ร้านอาหารทั่วไปเราจะเจอแต่ไก่ต้มกระวาน ส�ำหรับทะเลก็จะมีปนู มิ่ กุง้ ปลากะพง หอยแมลงภู่ หมึก ซึ่งเป็นการปรับเปลี่ยนวัตถุดิบท้องถิ่น มาปรุงอาหารค่ะ
เมือง จันท์ เมื่อวันวาน
ขอขอบคุณข้อมูลจาก : มิวเซียมสยาม ภาพ : กองบรรณาธิการ
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพาณิชย์นาวี กรมศิลปากร เป็นพิพิธภัณฑ์โบราณคดีใต้น�้ำแห่งแรกและแห่งเดียวของประเทศไทยที่เก็บรักษาโบราณวัตถุใต้ท้องทะเลไว้นับหมื่นชิ้น ส่วนใหญ่เป็น โบราณวัตถุจากแหล่งเรือจมในอ่าวไทย รวมถึงโบราณวัตถุที่ได้จากการขุดค้นทางโบราณคดีในเขตจังหวัดจันทบุรี กว่า 33 ปีเต็ม ทั้งนี้ภายใน มีเรือส�ำเภาจ�ำลองขนาดเท่าจริงทีเ่ คยใช้ในสมัยโบราณโดยเฉพาะสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ซึง่ นอกจากจะทรงโปรดการค้าขายทางเรือส�ำเภา เป็นอย่างยิง่ แล้วยังทรงสร้างอูต่ อ่ เรือส�ำเภาขึน้ ในสยามด้วย โดยจ�ำลองสภาพของสินค้า ตลอดจนสภาพชีวติ ความเป็นอยูใ่ นเรือทีม่ ใิ ช่เป็นเพียงพาหนะ แต่เปรียบเสมือนบ้านของพวกเขา
40 | about Chan
จันท์ ในตำ�นาน
เรื่องและภาพ : อุรุ อุรุพงษ์
เรื่องและภาพ : อุรุ อุรุพงษ์
เด่นจันทร์
ดร.พัชริศร์ หัตถวิจิตรกุล หรือคุณตุ่ม ผู้เป็นทายาทกิจการรุ่นที่ 3 เล่าให้ผมฟังถึงเรือ่ งราวในการท�ำกระเบือ้ งในยุคทีค่ ณ ุ พ่อวิจติ ร หัตถวิจติ รกุล เป็นผูบ้ กุ เบิกนัน้ ว่ามีความยากล�ำบากมาก เช่น เวลาทีฝ่ นตก ในขณะทีค่ นอืน่ วิ่งเข้าบ้านเพื่อหลบฝน แต่คุณพ่อต้องวิ่งออกไปเพื่อย้ายเอากระเบื้อง ที่ตากผึ่งแดดไว้เข้าร่มก่อนเสียหาย และการท�ำงานในสมัยก่อนนั้น ต้องใช้แรงงานคนทัง้ หมด ไม่วา่ จะการเอาดินเหนียวจากท้องนาก็ตอ้ งใช้มอื ขุด การขนดินก็ตอ้ งใช้เรือพายบรรทุก และต้องรอให้นำ�้ ขึน้ การตากกระเบือ้ ง ต้องอาศัยสภาพดินฟ้าอากาศที่แห้ง วงจรการผลิตตั้งแต่เป็นดินเหนียว จนส�ำเร็จเสร็จเป็นกระเบื้องนั้นต้องใช้เวลาแรมเดือน
ไม่วา่ จะไปไหนมา เวลาทีค่ ณ ุ ขับรถหรือนัง่ รถโดยสารกลับจันทบุรบี า้ นเรา หากคุณไม่ใช่ประเภททีข่ นึ้ รถปุบ๊ แล้วปิดสวิตช์หลับปับ๊ ตืน่ อีกทีกโ็ น่น— ท่ารถ คุณก็นา่ จะสังเกตเห็นบ้างว่าริมถนนทางซ้ายมือช่วงก่อนถึงโค้งทีจ่ ะแยกเข้า อ.ท่าใหม่ นัน้ มีแถบสามสีของธงชาติไทยขนาดยาวพาดอยูห่ น้าสถานที่ แห่งหนึ่ง ถัดลงมาด้านล่างของธงไตรรงค์อันโดดเด่นสะดุดตาที่ว่านั้น เป็นดิสเพลย์กระเบือ้ งมุงหลังคาทีม่ สี สี นั และลวดลายแตกต่างกันวางเรียงไว้ ป้ายตรงกลางเหนือทางเข้าของสถานที่แห่งนั้นเขียนไว้ว่า “โรงงาน โรงงานกระเบือ้ งดินเผาเด่นจันทร์มปี ระวัตยิ าวนานมาร่วมศตวรรษแล้ว อุตสาหกรรมกระเบื้องดินเผาเด่นจันทร์” นับตัง้ แต่คณ ุ ปูท่ เี่ ดินทางมาจากเมืองจีน มาคุณพ่อ จนกระทัง่ มาถึงคุณตุม่ “คุณปูก่ อ่ นจะมาเมืองไทยนัน้ เป็นช่างปัน้ ถ้วยชามดินเผาทีม่ ฝี มี อื ดี วันหนึง่ แล้วนึกออกไหมครับว่าเห็นมันมากี่ปีแล้ว สิบ – ยี่สิบ – สามสิบปี เพือ่ นชาวจีนของคุณปูไ่ ด้มาหาพร้อมกับกาน�ำ้ ชาทีไ่ ด้นำ� มาเป็นตัวอย่าง ...หรือนานกว่านั้น จากเมืองไทยเพือ่ ให้คณ ุ ปูด่ วู า่ ฝีมอื ช่างปัน้ ดินเผาในเมืองไทยยังไม่คอ่ ยดี และหากว่าคุณปู่ได้มาท�ำงานที่เมืองไทยจะมีโอกาสเจริญก้าวหน้าและ ......... มีฐานะได้ คุณปู่ได้ยินจึงเกิดความสนใจ และได้ตัดสินใจรวบรวมเงิน เดินทางมาเมืองไทย ในครัง้ แรกได้มาท�ำงานทีบ่ า้ นเตาหม้อ (ต.คลองขุด) 42 | about Chan
และเมื่อเก็บเงินได้มากพอจึงกลับไปรับครอบครัวที่เมืองจีน จากนั้น เมือ่ ท�ำงานรับจ้างจนเริม่ มีเงินทุน คุณปูก่ ไ็ ด้เปิดโรงงานดินเผาเล็ก ๆ ขึน้ และเมือ่ คุณพ่ออายุได้ 19 ปี จึงสานต่อกิจการจากคุณปู่ โดยเป็นก�ำลังหลัก ของครอบครัว และได้พฒ ั นาการท�ำงานมากมายหลายอย่าง ด้วยความที่ คุณพ่อเป็นนักคิด มีความสามารถ อุตสาหะและขยันหมั่นเพียร จึงได้ ค่อย ๆ พัฒนาปรับเปลีย่ นผลิตภัณฑ์ทที่ ำ� จากเครือ่ งถ้วยชามมาเป็นโอ่งน�ำ้ ถ้วยรองยาง จนมาเป็นกระเบื้องดินเผามุงหลังคาส�ำหรับวัดวาอาราม คุณพ่อได้ปรับเปลีย่ นจากการใช้แรงงานคนมาเป็นเครือ่ งทุน่ แรง โดยได้คดิ ค้น เทคนิควิธกี ารท�ำงานแบบใหม่ สร้าง และพัฒนาเครือ่ งจักรด้วยตนเองอีกด้วย” โรงงานทีเ่ ห็นในปัจจุบนั เป็นโรงงานทีค่ ณ ุ พ่อได้ยา้ ยจากทีเ่ ดิมในตลาดท่าใหม่ (ปัจจุบนั คือโรงอิฐเด่นจันทร์) มาสร้าง ณ ทีแ่ ห่งนีใ้ นประมาณปี พ.ศ.2523 เบื้องหลังความส�ำเร็จของกระเบื้องดินเผาเด่นจันทร์นั้นคือการต่อสู้ และทุ่มเทด้วยชีวิตจิตใจของคุณพ่อวิจิตร ที่ต้องการรักษาอาชีพดั้งเดิม ของคุณปู่ คือการท�ำกระเบื้องดินเผาธรรมชาติอันเป็นงานที่หนักและ ยากล�ำบากไว้ จนสามารถพัฒนาให้เป็นที่ประจักษ์ในวงการอย่าง ต่อเนื่องยาวนาน และเหนืออื่นใดคือการอนุรักษ์ความเป็นเอกลักษณ์ ของกระเบือ้ งดินเผาธรรมชาตินี้ ให้คงไว้ซงึ่ ความสวยงามและคุณค่าของศิลปะ ที่ยากจะหาได้จากที่ใดในปัจจุบัน สิ่งที่คุณตุ่มภูมิใจในวันนี้คือการได้เจริญรอยตามคุณพ่อและได้ต่อยอด จากสิง่ ทีท่ า่ นได้สร้างไว้ คือการมีคณ ุ ธรรมในการท�ำงาน ซือ่ สัตย์และจริงใจ ต่อลูกค้า ยึดมัน่ ด�ำรงไว้ในคุณงามความดี ดังทีท่ างโรงงานใช้เป็นแนวทาง ในการบริหารและดูแลพนักงานทัง้ หลายเสมอ ดังปณิธานทีต่ งั้ ไว้วา่ จะเป็น โรงงานแห่งความสุข ......... หลังจากทีร่ เู้ รือ่ งราวความเป็นมาภายในโรงงานฯ แล้ว บางทีการกลับบ้าน ครั้งหน้าและต่อ ๆ ไปของผมคงเปลี่ยนไปอย่างสิ้นเชิง อย่างน้อย ผมคงเลิกหลับใหลและตาสว่างขึ้น ตืน่ และตัง้ ใจมองซ้ายด้วยความระลึกในเรือ่ งราวทีอ่ ยูเ่ บือ้ งหลังโรงงาน ที่มีธงชาติคาดหน้าแห่งนี้ ให้สมกับชื่อโรงงานที่เขาเขียนไว้อย่างสง่างามนั้น
_____________________ ป.ล. โรงเรียนอริยวิจิตรบัณฑิตย์ ใกล้ ๆ กันที่อยู่อีกฝั่งถนนนั้นคุณตุ่มเป็นคนก่อตั้ง และบริหารด้วยตัวเอง ทัง้ นีก้ เ็ พือ่ สืบสานและพัฒนาทุก ๆ ชีวติ ตัง้ แต่ยงั เป็นเยาวชน ให้มีคุณภาพ และมีความเป็นอัจฉริยภาพ เติบโตเป็นพลเมืองที่ดีในสังคมต่อไป
เสน่ห์ จันท์
รวมภาพหลากหลายมุมใน จ.จันทบุรี
สามารถติดตามข่าวสารและภาพอื่น ๆ เพิ่มเติมได้ที่ www.facebook.com/aboutChanmagazine ชุมชนริมน�้ำจันทบูร ภาพ : Noo-d Rapeepan
เขือ่ นคิรธี าร ภาพ : Niramol Savas
โรงหนังเก่าศรีบรู พา อ.เมือง ภาพ : Ploysai Panudda
ปูไข่ ภาพ : Por Ploynutcha
ชุมชนริมน�ำ้ จันทบูร ภาพ : Chanita Krathong
เขือ่ นคิรธี าร อ.มะขาม ภาพ : Kittiya Silparaksa
ต.หนองบัว ภาพ : Benjamaporn Pornjia
อ.แหลมสิงห์ ภาพ : หทัยภัทร ศรีฉลวย
ชุมชน ต.หนองบัว ภาพ : Lingnoii PucHz
พบเห็นเสน่ห์จันท์ที่ไหน สามารถร่วมแชร์ภาพ ส่งมาทาง aboutchan.mag@gmail.com
เรื่องและภาพ : ดร.วศิน ยุวนะเตมีย์ คณบดีคณะเทคโนโลยีทางทะเล มหาวิทยาลัยบูรพา วิทยาเขตจันทบุรี
รักษ์ จันท์
เลี้ยง แล รัก(ษ์) อย่างสมดุล มนุ ษ ย์ รู้ จั ก การบริ โ ภคกุ้ ง มายาวนาน และนิ ย ม บริโภคกันในแทบทุกภูมิภาคของโลก กุ้งเป็นอาหารที่เกือบ ทุกชาติทุกศาสนาบริโภคได้โดยไม่มีข้อห้าม ทั้งแห้งและสด ส�ำหรับประเทศไทยนับแต่อดีต เราบริโภคกุ้งที่จับได้จาก ธรรมชาติหลากหลายชนิด ทัง้ ขนาดเล็กขนาดใหญ่ เป็นได้ ทั้งเครื่องเคียง เครื่องแนมในน�้ำพริก เมี่ยง ส้มต�ำ และ ยังปรากฏอยู ่ในเมนูอาหารที่รู้จักกันทั่วโลก คือ ต้มย�ำกุ้ง ชนิดของกุง้ ที่คนไทยส่วนใหญ่รูจ้ กั กันดี ได้แก่ กุง้ ก้ามกราม หรือกุ้งแม่น้ำ� กุ้งแชบ๊วย และกุ้งกุลาด�ำ
46 | about Chan
ท�ำอย่างไรมนุษย์จะสร้างความสมดุลระหว่างความต้องการ กับการดูแลรักษาทรัพยากรและสิง่ แวดล้อมอย่างสมดุล เพือ่ ความมัน่ คง ทางอาหารที่ยั่งยืนในอนาคต? “กุง้ ” เป็นสัตว์ทจี่ ดั อยูใ่ นกลุม่ เดียวกับพวกแมลง แม่กงุ้ วางไข่ แต่ละครั้งเป็นจ�ำนวนมาก อาจเป็นแสนถึงล้านฟองเลยทีเดียว ลูกกุ้ง ทีฟ่ กั ออกจากไข่ใหม่ ๆ จะมีรปู ร่างหน้าตาแปลกไปจากพ่อ-แม่ ลูกกุง้ วัยอ่อน ในระยะแรก ๆ จะเป็นมังสวิรตั เิ พราะลูกกุง้ กินสาหร่ายเซลเดียวเป็นอาหาร จนถึงระยะที่มีรูปร่างหน้าตา และการว่ายน�้ำคล้ายพ่อแม่ ลูกกุ้งจะเริ่มเปลี่ยนวิถีการด�ำรงชีวิตมาเป็นนักล่าตัวน้อย ด้วยการไล่จบั สัตว์นำ�้ ทีม่ ขี นาดเล็กกว่าเป็นอาหาร และพัฒนาขึน้ ไปเรือ่ ย ๆ จนกลายเป็นกุ้งวัยรุ่น ถ้าเป็นกุ้งทะเล เมื่อเจริญเติบโตเข้าสู่วัยรุ่น กุ้งจะเริ่มออกเดินทางย้ายจากบริเวณชายฝั่งเคลื่อนลงลึกไปในทะเล เพือ่ ผสมพันธุแ์ ละวางไข่ เข้าสูว่ งจรชีวติ ของกุง้ รุน่ ต่อไป เคยมีรายงานพบว่า กุ้งบางชนิดมีอายุยืนนานถึง 7 ปี
ด้วยความนิยมในการบริโภคก่อให้เกิดความต้องการปริมาณมาก จ�ำนวนกุ้งในธรรมชาติจึงถูกจับขึ้นมาอย่างมากมายในช่วงเวลาเพียง 1-2 ทศวรรษ ปริมาณกุ้งในธรรมชาติเริ่มไม่เพียงพอต่อความต้องการ จึงเกิดการขยายตัวของการผลิตกุง้ จากการเพาะเลีย้ ง ซึง่ ก็ประสบความส�ำเร็จ เป็นอย่างมากในแง่ของการพัฒนาเทคนิควิธี เนื่องจากสามารถผลิตกุ้ง จ�ำนวนมากในพืน้ ทีจ่ ำ� กัด เกิดเป็นยุคทีธ่ รุ กิจการเลีย้ งกุง้ เฟือ่ งฟู ท�ำรายได้ มหาศาลให้กับประเทศผู้ผลิต การขยายตัวโดยการเพิม่ พืน้ ทีก่ ารเลีย้ งในยุคนัน้ ส่งผลกระทบ ต่อสิ่งแวดล้อม ในการบุกรุกท�ำลายพื้นที่ป่าชายเลนตลอดแนวชายฝั่ง ในหลายประเทศ จนกระทัง่ มีการรุกคืบน�ำกุง้ ทะเลเข้าไปเลีย้ งในพืน้ ทีน่ ำ�้ จืด รวมไปถึงผลกระทบจากการปลดปล่อยของเสียจากพื้นที่เลี้ยงโดยขาด การบ�ำบัด การใช้ยา และเคมีภณ ั ฑ์จำ� นวนมากในการผลิตเพือ่ ควบคุมโรค แต่ในท้ายทีส่ ดุ การระบาดของโรคติดเชือ้ ทีก่ อ่ ให้เกิดความเสียหาย ในการผลิตหลายระลอก ท�ำให้แนวคิดและวิธกี ารทีม่ งุ่ เน้นการเพิม่ ก�ำลัง การผลิตโดยไม่ให้ความส�ำคัญกับความสมดุลของสิง่ แวดล้อมเริม่ เปลีย่ นไป ผลผลิตกุ้งที่น�ำมาบริโภคในปัจจุบัน กว่าครึ่งเป็นผลผลิต ที่มาจากการเพาะเลี้ยง... วิทยาการก้าวหน้าและเทคโนโลยีที่เหมาะสม ควบคู่ไปกับ ความรูค้ วามเข้าใจเกีย่ วกับการสร้างสมดุลทีด่ ใี ห้กบั สภาพแวดล้อมในปัจจุบนั จึ ง จะเป็ น ปั จ จั ย ส� ำ คั ญ ที่ ช ่ ว ยให้ ก ระบวนการผลิ ต กุ ้ ง โดยมนุ ษ ย์ ยั ง เดินหน้าอยู่ได้อย่างต่อเนื่อง โลกในอนาคตอีก 20 ปีข้างหน้า เมื่อมนุษย์มีประชากรกว่า เก้าพันล้านคน จะส่งผลให้มนุษย์มีความต้องการอาหารมากกว่าที่เรา ผลิตได้อยู่ในปัจจุบันอีกอย่างน้อย 7 เท่า ในขณะที่ก�ำลังการผลิตของ แหล่งทรัพยากรธรรมชาติลดลง พืน้ ทีก่ ารผลิต และพืน้ ทีอ่ ยูอ่ าศัยลดลง เนื่องจากน�้ำทะเลกัดเซาะ และไหลเข้าท่วมจนเกินเยียวยา จากในขณะทีป่ ริมาณสัตว์นำ�้ ทีจ่ บั ได้จากธรรมชาติลดน้อยลง อย่างต่อเนือ่ ง ด้วยความทีก่ งุ้ ส่วนใหญ่ใช้เวลาในการเพิม่ จ�ำนวน และเติบโต ได้อย่างรวดเร็ว กุ้งทะเลจึงเป็นสิ่งมีชีวิตอีกชนิดหนึ่งที่เป็นความหวัง ในการเป็นตัวเลือกทีจ่ ะชดเชยการขาดแคลนอาหารทีอ่ าจเกิดขึน้ ได้ในอนาคต เพียงแต่ในกระบวนการผลิตจ�ำเป็นทีท่ กุ ภาคส่วนต้องให้ความส�ำคัญ กับผลกระทบทีอ่ าจเกิดขึน้ ตามมา แต่ดว้ ยความรู้ และความช�ำนาญของ ผู้ประกอบการ ผู้ประกอบธุรกิจ และผู้เกี่ยวข้องทุกภาคส่วน ก็คงไม่ใช่ เรือ่ งยากจนเกินไปทีจ่ ะช่วยกันก�ำหนดแนวทางทีเ่ หมาะสม น�ำไปปฏิบตั ิ อย่างเป็นรูปธรรม เพื่อความมั่นคงทางอาหาร และการพัฒนาที่ยั่งยืน ของมวลมนุษยชาติในอนาคต
เรื่องเล่าจากพระ จันทร์
ชายทะเล “เด็กชายคนหนึง่ ” ขีร่ ถซาเล้งมายกถังใส่ปลากระบอกไปให้แม่ “เหียคนหนึ่ง” ขับเรือเข้าฝั่งในเวลาที่ตะวันตรงหัว หลังจาก ออกเรือไปเพียงลำ�พัง “ตาคนหนึ่ง” ขะมักเขม้นมัดอวน เส้นเลือดบนแขนในยาม กระตุกเงื่อนนั้น ขึ้นชัดเป็นลายแทงแห่งท้องทะเล วิถี “ชายทะเล” คงเป็นวลีทส่ี น้ั ทีส่ ดุ ทีบ่ อกเล่าเรือ่ งราวตรงหน้า เขา (รวมถึงเรา) ว่า ชายทะเลเป็นคนจริง - จริงจัง เต็มที่ ใจ ๆ ไม่กลัวใคร และชายทะเลของจริงไม่มี (ผิว) สีขาว ชายทะเลที่มีโอกาส ได้พบพาน แม้เพียงไม่กี่คนนัก ต่างก็มีสิ่งที่กล่าวมา โดยเฉพาะที่ว่า ไม่กลัวใคร “ไม่มีอะไรน่ากลัวและคาดเดาไม่ได้มากไปกว่าทะเล” – ชายทะเลสักคนได้กล่าวไว้ ชายทะเลหลายคนอยูก่ บั ทะเลตัง้ แต่เกิดจนแก่ เล็ก ๆ พ่อพา ออกเรือ พอโตขึ้นก็พาลูกออกเรือบ้าง กว่าจะเป็นลูกผู้ชายต้องใช้เวลา หลายฝน “ไม่ใช่ไม่อยากไปไหน แต่เรารูจ้ กั แค่ทะเล” – ชายทะเลสักคน ได้กล่าวไว้เช่นกัน เขา (คนเดิม) ว่า คนทีไ่ ปหา “ชายทะเล” ไม่หนีรอ้ น ก็หนีรกั เรื่องนี้เราว่าเขาพูดไม่จริง เราคนหนึง่ ทีช่ อบ “ชายทะเล” เพราะความเรียบง่าย ไม่ยงุ่ ยาก แค่บ้าน เรือ ต้นมะพร้าว และกับข้าวอร่อย ๆ สักสองสามอย่าง ก็มี ความหมายมากพอแล้ว สำ�หรับวิถชี วี ติ เรียบง่ายของ “ชายทะเล” 54 | about Chan
เรื่อง : สองบาทห้าสิบ ภาพ : หทัยภัทร ศรีฉลวย