NVDO Onderhoudskompas 2022

Onderhoudskompas

Onderhoudskompas

Visie, Trends en Ontwikkelingen in de Nederlandse Onderhoudsmarkt

Inclusief Visiedocument ‘DISRUPTIE 2022’

COLOFON

Het NVDO Onderhoudskompas 2022 is een uitgave van de NVDO, de Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud

Lange Schaft 7-G

3991 AP Houten

Tel. 030-6346040

www.nvdo.nl

info@nvdo.nl

Onderzoekers

Accenture: Marc Boerema, Boudewijn Veenings, Stijn Hooijschuur

Eindredactie

NVDO: Ellen den Broeder-Ooijevaar

Europoort Producties: Jiri Hartog

Uitgever / media-adviseur

Remco Rooij

Tel. 06-53220822

Uitgever

Europoort Producties B.V.

Bink 36 C1 unit 14-16

Binckhorstlaan 36

2516 BE Den Haag

070-2211943

Vormgeving

arjendefouw | grafisch ontwerp

Deze uitgave is geproduceerd door Drukkerij SchuttersMGZ

Randweg 12

8061 RW Hasselt

© | Copyright Citeren uit dit NVDO Onderhoudskompas is toegestaan. Het overnemen van beeld en/of grafieken is toegestaan. Voorwaarde daarbij is dat vooraf toestemming aan info@nvdo.nl wordt gevraagd en in alle gevallen de bron (www.nvdo.nl) wordt vermeld

De omzet van de Nederlandse onderhoudsmarkt bedraagt ongeveer 4,5% van het Nederlands BBP (Bruto Binnenlands Product), dit komt neer op ongeveer 36 miljard euro. De onderhoudssector als geheel biedt werkgelegenheid aan ongeveer 300.000 professionals. Dit betekent dat 3,0% tot 3,5% van de werkzame Nederlandse beroepsbevolking werkt binnen de onderhoudssector.

Voor u ligt het NVDO Onderhoudskompas 2022. Het is evident dat de schaarste aan technisch geschoold personeel nog steeds een probleem is in onze industrie. Dat is al jaren geen nieuws en soms individueel, vaak gezamenlijk, wordt met man en macht alles uit de kast gehaald om techniek aantrekkelijk te maken voor de nieuwe generatie. Daarom hebben we besloten deze jarenlange trend niet mee te nemen in de Top Tien Trends, omdat het de andere trends te veel blijft vertroebelen. In een aparte bijlage in dit Onderhoudskompas is een update over de technische arbeidsmarkt opgenomen. In deze editie van het NVDO Onderhoudskompas presenteren wij u twee waardevolle documenten. Het eerste betreft de update op de Technische Arbeidsmarkt. Het tweede betreft het Visiedocument Disruptie. Corona toont aan wat de nieuwe werkelijkheid is, namelijk dat we geconfronteerd kunnen worden met een disruptie die we kort ervoor nog niet konden voorzien. 2020 en een groot deel van 2021 waren jaren van ongekende disruptie als gevolg van de COVID-19-pandemie. Het consumentengedrag was in de hoogste versnelling verandert, kwetsbaarheden in de wereldwijde supply chain werden blootgelegd en hebben de toepassing van technologie versneld. Ketens met lange aanvoerlijnen zijn kwetsbaar gebleken en bedrijven zijn veel nadrukkelijker gaan kijken naar hun essentiële processen.

De pandemie was aanleiding voor de NVDO om, in samenwerking met de zorgvuldig samengestelde Klankbordgroep en onder begeleiding van Accenture, dit Visiedocument “Hoe kan Beheer en Onderhoud – Asset Management – voorbereiden op Disruptie” samen te stellen. Wij menen hiermee een handrei-

king te doen en de lezer voor te bereiden op nieuwe disrupties. Het uitgangspunt in het totale document is K A N S E N

Met dit Onderhoudskompas geeft de NVDO een duidelijke richting voor het ontwikkelen van kennis over de Nederlandse onderhoudssector in de keten asset management. De waarde van het Onderhoudskompas is meervoudig. Ten eerste bieden de resultaten belanghebbenden een goede kijk in de keuken van de brede en pluriforme markt van beheer en onderhoud. Vervolgens gaat het in op relevante marktontwikkelingen en trends. Bovendien vormt dit kompas een leidraad voor bedrijven die een beter beeld willen krijgen van de markt waarin zij actief zijn om zo de groeikansen die hierin opgesloten liggen, nog beter te benutten. Tijdens het onderzoekstraject hebben fantastisch veel mensen met veel inzet en enthousiasme meegewerkt aan het totale traject van onderzoek, literatuurstudie, interviews en deelname in klankbordgroepen. Ook de enquête, die in het kader van dit onderzoek is uitgezet, mocht op een goede respons rekenen. Dat zou niet mogelijk geweest zijn zonder de buitengewone inzet van velen. Ik wil dan ook alle personen die op enigerlei wijze aan deze editie van het NVDO Onderhoudskompas hebben bijgedragen, hartelijk danken voor hun inzet. De resultaten van hun inspanningen zijn terug te vinden in deze publicatie.

Ik ben er zeker van dat de boodschap u zal inspireren om uw visie op de toekomst vorm te geven en om te zetten in een effectieve strategie.

Bas Kimpel Voorzitter NVDO

KOERS DOOR HET NVDO

ONDERHOUDSKOMPAS 2022

Dit NVDO Onderhoudskompas geeft door middel van trends, visies, feiten en cijfers een beeld van de Nederlandse Onderhoudsmarkt anno nu. Om een duidelijk beeld te krijgen van de onderhoudsmarkt, is wederom een enquête uitgezet. Door de feiten en cijfers te analyseren en te vergelijken met voorgaande jaren, kunnen patronen herkend worden en dit helpt om inzicht te krijgen in de belangrijkste ontwikkelingen.

In dit Onderhoudskompas zijn de belangrijkste trends die impact hebben op de Onderhoudssector, gemarkeerd. Daarnaast worden de belangrijkste trends binnen vijf sectoren (Infra, Manufacturing, Procesindustrie, Food Beverage & Farma en Onroerend Goed) behandeld. Daarna volgt een analyse van de feiten en cijfers in de categorieën Prestatie en Innovatie.

Markt

Het NVDO Onderhoudskompas geeft met de analyse een goed beeld van de onderhoudsmarkt over 2022. De ontwikkelingen in totale onderhoudsuitgaven worden gepresenteerd. Ook wordt omschreven hoe de groei (in omzet en budget) per sector is en wat de verwachtingen voor de toekomst zijn.

Prestatie

Deze cijfers laten onder meer de beschikbaarheid van de assets zien en de verdeling van de onderhoudswerkzaamheden. Tevens worden onderwerpen beschreven omtrent het uitbesteden van onderhoudswerkzaamheden en lopende contracten met opdrachtgevers en -nemers.

Innovatie

In dit hoofdstuk bespreken we de innovaties en technologische ontwikkelingen binnen de onderhoudsmarkt. De huidige positie van de onderhoudsmarkt t.o.v. andere sectoren aangaande innovatie en technologische ontwikkelingen wordt beschreven. Daarna wordt onder andere beschreven wie de aanjagers zijn van innovatie en welke uitdagingen er zijn bij het inzetten van o.a. Big Data voor onderhoudsactiviteiten.

Personeel

Het onderdeel Personeel is een belangrijk gedeelte van de analyse van het NVDO Onderhoudskompas. Het Functiehuis is daarbij leidend. Daarin worden verschillende rollen, loongebouw en opleidingsniveaus gepresenteerd.

Na de feiten en cijfers zijn twee Visiedocumenten opgenomen met verdieping op inhoudelijke thema’s:

▶ Visiedocument Disruptie

▶ Update Technische Arbeidsmarkt

VERANTWOORDINGSPARAGRAAF

NVDO Onderhoudskompas (vorige editie)

De grootste onderhoudsvereniging in Europa, de NVDO, onderzoekt, ontwikkelt en publiceert niet alleen kengetallen en trends, maar gaat daarmee ook graag aan de slag. De strategische opties zijn niet alleen voor de BV Nederland van waarde, ook voor de vereniging uit Houten zijn ze bepalend voor het beleid. Deze paragraaf is bedoeld ter verantwoording daarvan.

Nieuwe houding tegenover inspecties

Citaat: Wanneer assets regelmatig worden geïnspecteerd, kan dat positieve gevolgen hebben voor de kwaliteit en de levensduur van de asset. Asset Owners zullen aangemoedigd moeten worden om op eigen initiatief vaker te inspecteren. Niet omdat het ‘moet’ van de wet, maar omdat de Asset Owners de waarde achter frequent inspecteren zien. De regelmatige inspecties kunnen er dan voor zorgen dat milieudoelstellingen gehaald worden, veiligheid gegarandeerd blijft en de beschikbaarheid van de asset optimaal blijft.

Binnen de samenwerking met de Hogeschool Utrecht en uitvoerend partner Helix, is hard gewerkt om de Leergang Conditiemeting futureproof te maken. Daarbij is de Sertum Maatlat als uitgangspunt gehanteerd. Inmiddels is het examen officieel erkend en kunnen geslaagden zich laten opnemen in het landelijke register.

Daarnaast heeft de NVDO in samenwerking met de Betonvereniging en uitvoerend partner Ingenieursbureau Westenberg de Leergang CUR117 nieuw leven ingeblazen. Na het volgen van de leergang kan je een volledig inspectierapport en advies uitbrengen. Je bent in staat alle relevante informatie vast te leggen om tot een actueel en betrouwbaar beeld te komen van de risico’s. op basis daarvan breng je advies uit over efficiënte en doeltreffende beheersmaatregelen, rekening houdend met omgevingsfactoren. In deze

leergang leer je alle stappen zetten naar zo’n instandhoudingsadvies.

Besef dat LCC-gebreken heeft, indirecte- en maatschappelijke kosten en baten worden niet meegenomen

Citaat: Voor organisaties die alleen LCC gebruiken is het van belang om te realiseren dat investeringsen onderhoudsbeslissingen via de LCC-methode incompleet zijn. Indirecte en maatschappelijke kosten en baten zijn in deze kostengerichte methode niet inbegrepen, waardoor sub-optimale beslissingen kunnen worden genomen.

Middels webinars, maintenance-colleges en trainingen besteedt de NVDO ruimschoots aandacht aan:

▶ Het herkennen van valkuilen op het gebied van onderhoud

▶ Inzicht in de methodieken van LCC

▶ Waarde van informatie voor optimaliseren van Beheer en Onderhoud

▶ Inzicht in het waarom en wat mee te nemen in een LCC berekening

▶ Kunnen toepassen van de methodiek en inzicht in de levenscycluskosten

Tekort op de Technische Arbeidsmarkt

Citaat

Het tekort op de technische arbeidsmarkt is nog steeds de actualiteit. Het is een probleem waar niet alleen het bedrijfsleven, maar ook de overheid en het onderwijs de gevolgen van zien.

Vanaf medio 2021 is een zogenoemd “Charmeoffensief” ingericht met vertegenwoordigers uit de NVDO Kring West Nederland, Techniek Nederland, NVDO Sectie Techniek, TNO en ROVC. Deze werkgroep zal in 2022 een plan van aanpak formuleren, acties uitzetten en wellicht de Landelijke Dag van het Onderhoud nieuw leven inblazen. Omdat de grootste schaarste aan technisch en technologisch geschoold personeel wordt verwacht bij mensen met een mbo 3+4 achtergrond, wordt nagedacht over concrete ondersteuning in het regulier onderwijs.

KENNIS MOET JE

OOK ONDERHOUDEN.

WAARDECREATIE DOOR SLIM ONDERHOUD EN DESKUNDIGE INSPECTIE

In een branche die constant in beweging is, is er veel vraag naar goed opgeleide vakmensen. Specialisten die kunnen en dúrven innoveren. Hogeschool Utrecht kent de markt en biedt professionals ruime mogelijkheden zich te verdiepen en verbreden met onze opleidingen in het vakgebied Onderhoud en Inspectie.

Onze opleidingen bieden jou actuele kennis en skills op mbo-plus, hbo, posthbo en master niveau. Wij faciliteren onderwijs dat inhoudelijk aansluit bij jouw situatie, wat direct toe te passen is in je werk en wat je verder laat kijken dan jouw eigen vakgebied.

Alle opleidingen kunnen naar wens in-company (op maat) verzorgd worden.

• Onderhoudstechniek

• Onderhoudstechnologie

• Onderhoud & Asset Management

• Inspectie- en Keuringstechnieken Level 2 (I&K2) en Level 3 (I&K3)

• Conditiemeting; Onderhoudskundig Inspecteur BOEI

• Conditiemeting; Onderhoudskundig Adviseur BOEI

• Permanente Educatie Integraal Adviseur/Inspecteur Vastgoed

• Master of Engineering in Maintenance & Asset Management

• Projectmanagement voor Engineers

TOP TIEN TRENDS BINNEN DE NEDERLANDSE ONDERHOUDSSECTOR

In het onderzoek zijn trends voorgelegd en is gevraagd deze te beoordelen op zowel de impact op de organisatie als de herkenbaarheid van de trend (beide op een schaal van 1 tot 5). De technische arbeidsmarkt is als trend niet meegenomen in de uitvraag omdat hier enerzijds in een een apart document in detail op in wordt gegaan en anderzijds is het evident dat dit een terugkerende trend betreft die de totale onderhoudssector raakt.

De Top Tien Trends van trends binnen de Nederlandse onderhoudssector is op basis van de score op de impact op de organisatie vastgesteld. In figuur 1 staan de huidige Top Tien Trends en ook de vergelijking met de plaats van deze trend in het afgelopen jaar. Duidelijk is dat er een hoop verschuivingen hebben plaatsgevonden binnen de Top Tien Trends in het afgelopen jaar.

Binnen de huidige Top Tien Trends zijn er negen verschuivingen ten opzichte van het afgelopen jaar. Opvallend is het feit dat een aantal trends structureel in de Top Tien Trends staat en dat andere trends er wisselend in staan. Bijvoorbeeld de trend ‘Aanscherping van regelgeving en noodzaak tot compliance’ staat al zeven achtereenvolgende jaren binnen de top 6, terwijl de trend ‘Behoefte bij afnemers aan totaaloplossingen’ in de afgelopen zeven jaar drie keer de Top Tien Trends heeft gehaald en vier keer niet.

2022 (2021) Trend Verandering

1 (14) Behoefte aan samenwerking binnen de organisatie

2 (4) Behoefte aan ICT systemen

3 (7) Omgaan met grote hoeveelheden data

4 (6) Aandacht voor Sustainability

5 (2) Aanscherping van regelgeving en noodzaak tot compliance

6 (11) Een verouderende asset base

7 (5) Behoefte bij afnemers aan totaaloplossingen

8 (8) Focus op technologie

1. Behoefte aan samenwerking binnen de organisatie, over verschillende onderdelen van de organisatie heen De trend ‘Behoefte aan samenwerking’ is drie jaar geleden voor het eerst toegevoegd aan het Onderhoudskompas en heeft sindsdien wisselende posities in de top 10 of zelfs daarbuiten ingenomen. In 18-19 stond deze trend op plaats 2, om vervolgens in 19-20 naar plaats 14 terug te vallen en nu als belangrijkste trend wordt ervaren.

Samenwerking binnen de organisatie blijkt relevanter dan ooit. Waar samenwerking eerst voor een deel een gegeven was, is tijdens de pandemie het kritieke belang van een goede samenwerking eens te meer duidelijk onderstreept. Dit komt omdat de crisissituatie om een adequate reactie vroeg die effectieve samenwerking vereiste (zie ook NVDO Visiedocument Disruptie). Een andere oorzaak is het vele thuiswerken, de voorheen ‘normale’ samenwerkingen bleken plotseling een stuk minder vanzelfsprekend. Op het

moment dat deze samenwerkingen niet of moeilijker liepen, is men deze samenwerkingen en de manier waarop deze voorheen functioneerden meer op waarde gaan schatten1 .

Dat samenwerking relevanter blijkt dan ooit, is goed te verklaren door het grote belang van samenwerking binnen een bedrijf. Om als bedrijf optimaal te kunnen functioneren is het essentieel dat individuen en verschillende bedrijfsonderdelen effectief samenwerken. Elke afdeling binnen een bedrijf vormt een radertje in het geheel en als de samenwerking hiertussen stokt, heeft dat hetzelfde effect als zand tussen deze spreekwoordelijke radertjes.

De afdeling Asset Management speelt binnen dit geheel een sleutelrol, juist deze afdeling draagt er zorg voor dat de uptime gemaximeerd wordt en de verstoringen geminimaliseerd. Wanneer er vanuit silo’s wordt gewerkt en/of gedacht, kan informatie en kennis zijn weg niet vinden en verhindert dit de

Figuur 2, De ontwikkelingen van de huidige Top Tien Trends over de afgelopen jaren

optimale werking van het primaire proces, resulterend in meer verstoringen dan strikt genomen noodzakelijk was geweest.

De onderhoudsbudgetten worden vaak gestuurd op kosten. Door een betere samenwerking in de volledige keten binnen het bedrijf, is het mogelijk om onderhoudsinvesteringen te wegen ten opzichte van andere investeringen en op die manier de investeringen te doen die de meeste financiële en/of maatschappelijke waarde toevoegen voor het bedrijf als geheel. Dit overstijgt de sturing op budget per afdeling en op deze manier kan het beschikbare kapitaal zo efficiënt mogelijk worden ingezet.

De NVDO erkent het belang van samenwerking binnen bedrijven, maar ook tussen bedrijven. De NVDO omarmt dit belang met haar verenigingsmissie die luidt: ‘We werken samen aan de duurzame inzetbaarheid van fysieke en digitale assets’. Middels deze missie wil de NVDO samenwerking voorstaan en stimuleren om middels duurzaamheid en toekomstbestendigheid de focus te verleggen naar de maatschappelijke waarde van assets.

2. Behoefte aan ICT-systemen

De trend ‘Behoefte aan ICT-systemen’ staat al voor het zesde jaar op rij in de Top Tien Trends, dit duidt het grote belang van deze ICT-systemen voor de onderhoudssector. Gezien de steeds hogere notering binnen de Top Tien Trends neemt het belang van deze ICT-systemen toe. Dit is in lijn met de toenemende mogelijkheden die deze systemen bieden.

De technologie blijft zich ontwikkelen en voortdurend vinden nieuwe technologieën hun weg naar het bedrijfsleven en naar de onderhoudssector. Al deze technologie biedt tal van mogelijkheden; de kostenreductie door het automatiseren van handmatig werk is een belangrijke drijfveer. Daarnaast zijn er de toenemende behoefte aan additionele data, mogelijkheid tot procesoptimalisatie, mogelijkheid tot het verkorten van doorlooptijden, het versnellen van informatievoorziening en deze informatievoorziening op een hoger niveau krijgen. Daar bovenop kan de toenemende druk van compliance (zie trend 5, ‘Aanscherping van regelgeving en noodzaak tot

compliance’) worden verlicht door betrouwbare data gemakkelijk te kunnen ontsluiten uit systemen en het vergemakkelijken van inspecties middels automatisering en sensoren.

De ICT biedt de bovengenoemde kansen, het benutten ervan is echter een tweede. Hoe deze technologie al dan niet gebruikt wordt bepaalt het succes van het bedrijf. Binnen de onderhoudscontext is het een uitdaging dat er vaak nog legacy-systemen zijn waarmee gewerkt wordt. De aanwezigheid van verouderde ICT vertraagt een digitalisering, belemmert de wendbaarheid en resulteert in hoge operationele kosten2. Een nieuwe technologie implementeren is makkelijker op een blank canvas dan in een bestaande omgeving waarin er een veelvoud aan rigide systemen bestaat die reeds met elkaar verweven zijn. Er zijn dus daadkracht en grote investeringen in de ICT vereist om alle mogelijkheden die ICT biedt binnen de onderhoudscontext te kunnen benutten.

3. Omgaan met grote hoeveelheden data

Het gebruik van grote hoeveelheden data neemt sterk toe. De trend ‘Omgaan met grote hoeveelheden data’ heeft als gevolg hiervan de afgelopen zeven jaar dan ook vijf keer in de Top Tien Trends gestaan.

De grote hoeveelheden data dienen meerdere doelen. Deze data dient vaak als input voor de ICT systemen uit trend 2 ‘Behoefte aan ICT systemen’. Daarnaast wordt de data gebruikt om op een datagedreven manier het onderhoud te optimaliseren. Dit kan bijvoorbeeld middels het analyseren van de onderhoudshistorie of door middel van Big Data-analyse het optimale onderhouds- of vervangingsmoment van assets te voorspellen. Meer informatie over deze ontwikkelingen is gepubliceerd in de eerdere NVDO Visiedocumenten ‘Kracht van Inspecties’ en ‘Big data als enabler van Predictive Maintenance’.

Om als onderhoudsketen de volledige potentie die datagedreven werken biedt te benutten, is het cruciaal dat de juiste data correct geregistreerd wordt. Dataregistratie als eerste stap faciliteert de vervolgstappen zoals het ophalen en analyseren van data. Het blijkt dat er op het gebied van data registratie nog ruimte

(2020)

voor verbetering is. Gemiddeld genomen is 69% van de informatie en data over de assets van onderhoudsbedrijven momenteel digitaal vastgelegd. Gemiddeld genomen is 18% van deze informatie alleen op papier vastgelegd en 13% van deze informatie zit alleen in de hoofden van de medewerkers. Zonder betrouwbare data als input geen betrouwbare uitkomsten als output. Het is daarom aan te bevelen om ook als Onderhoudsorganisatie een data governance in te richten waarbij er een uniforme en gestandaardiseerde wijze is waarop data wordt vastgelegd en opgeslagen3 .

Daarnaast is het belangrijk om de kennis omtrent het werken met data binnen de gehele organisatie naar een hoger plan te tillen om effectief met data te kunnen werken. Dit resoneert sterk met trend 1 ‘Behoefte aan samenwerking binnen de organisatie, over verschillende onderdelen van de organisatie heen’, om succesvol gebruik van data te maken is het cruciaal dat bedrijfsonderdelen met data experts en andere bedrijfsonderdelen goed samenwerken en inzichten daadwerkelijk omzetten in actie.

4. Aandacht voor Sustainability

Deze trend is vijf jaar geleden de top 10 binnengekomen en vervult met de huidige vierde plaats de hoogste notering tot op heden. Deze stijging resoneert met de groeiende focus op Duurzaamheid en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, ook wel bekend als MVO. Daarnaast speelt in toenemende mate stringente wet- en regelgeving een dwingende rol.

De maatschappelijke ontwikkelingen omtrent duurzaamheid winnen sterk aan invloed. Het speelveld voor bedrijven en de Onderhoudsorganisaties daarbinnen is danig veranderd nu de maatschappij als geheel steeds meer druk om te verduurzamen uitoefent op zowel de bedrijven zelf als de politiek. Dit kan betekenen dat een organisatie die strikt genomen binnen het kader van de wet handelt, niet is gevrijwaard van de toorn van de publieke opinie.

De turbulente situatie waarin Tata Steel zich bevindt4 komt deels voort uit rapporten van het RIVM en andere onderzoeken, maar ook uit een kantelende publieke opinie ten opzichte van staalproductie en politieke commentaren die elkaar versterken. De recente rechtszaak die Milieudefensie van Shell heeft gewonnen was bijvoorbeeld een primeur5, middels deze rechtszaak heeft Milieudefensie Shell gedwongen de CO2-uitstoot met 45% verminderd te hebben in 2030. Dit is een initiatief van Milieudefensie en enkele verwante organisaties en komt dus niet vanuit de wetgever. Het hoger beroep in deze zaak is ten tijde van deze publicatie aanhangig6 .

Daarnaast is er de druk die eindklanten uitoefenen op leveranciers. Eindklanten die duurzamere producten en productieprocessen vragen, vertalen zich naar een toenemende focus op duurzame installaties, machines, overige assets en technieken bij leveranciers. Bedrijven houden steeds meer rekening met de footprint en circulariteit bij de aanschaf van assets. Daarnaast nemen energie- en waterverbruik een steeds grotere rol.

Tevens is er de steeds groter wordende rol die stringente regulering speelt en gaat spelen. Zo is het bijvoorbeeld vanaf 1 januari 2023 verboden om gebouwen met een energielabel D of hoger als kantoorpand te gebruiken7. In 2020 bezat slechts 21% van de kantoren een energielabel C of lager, 45% van de kantoorgebouwen had überhaupt nog geen energielabel8. Dit betekent dat er binnen de gebouwde omgeving in elk geval werk aan de winkel is.

Hoewel de trend al jaren in de Top Tien Trends staat en daarbinnen zelfs stijgt, lijkt de huidige voortgang niet overal snel genoeg te gaan. Deze trend staat dan ook tegenover trend 6 ‘Een verouderende asset base’, waar vernieuwing van assets vereist is om aan klimaatdoelstellingen te voldoen wordt er ook nog veel met verouderende assets gewerkt.

3 Accenture, The power of data driven asset management, (n.d.)

4 RTL Nieuws, Baas Tata Steelk Ik garandeer u dat we veranderen, (2021)

5 NRC, Milieudefensie wint baanbrekende rechtszaak van Shell over CO2-uitstoot, (2021)

6 Shell, Shell bevestig hoger beroep in klimaatzaak, (2021)

7 RVO, Energielabel C kantoren, (2021)

8 Managementscope, Verduurzaam uw kantoor, (2020)

Meer informatie over Duurzaamheid is gepubliceerd in het NVDO visiedocument ‘Hoe Onderhoud bij kan dragen aan een Sustainable 2030’

5. Aanscherping van regelgeving en noodzaak tot compliance

De trend ‘Aanscherping van regelgeving en noodzaak tot compliance’ heeft in zes van de afgelopen zeven jaar in de Top Tien Trends gestaan en is zelfs twee jaar als belangrijkste trend naar boven gekomen. De voortdurende aanscherping van regelgeving en voorschriften op bijvoorbeeld het gebied van kwaliteit, veiligheid en milieu creëert voor Asset Owners en dienstverleners binnen de onderhoudsmarkt voortdurend nieuwe uitdagingen, zowel op het gebied van producten, diensten als werkprocessen.

Het voldoen aan wet- en regelgeving had en heeft een belangrijke plek op de onderhoudsagenda’s. Wanneer er niet aan wet- en regelgeving wordt voldaan, kan dit in het uiterste geval leiden tot intrekking van de ‘license to operate’, aansprakelijkheid of zelfs slachtoffers.

Per 1 juli 2022 is de huidige wet milieubeheer (grotendeels) opgegaan in de nieuwe omgevingswet9. Deze nieuwe omgevingswet bevat meer dan 20 wetten, 120 Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvB’s), honderden regelingen en 40 planvormen op het gebied van ruimte, wonen, infrastructuur, milieu, natuur en water10. Deels voortkomend uit trend 4 ‘Aandacht voor sustainability’ neemt de regelgeving steeds verder toe en wordt deze steeds strenger. Middels deze nieuwe omgevingswet worden er onder andere nieuwe aangescherpte geluidsregels11 en luchtemissieregels12 geïmplementeerd. De Asset Owner en de Onderhoudsprofessional staan voor de taak om continu up to date te blijven met de geldende eisen.

Naast toezicht vanuit overheidsorganen op de geldende regelgeving, wordt er ook steeds meer toezicht gehouden vanuit burgerinitiatieven. Misschien wel het meest bekende voorbeeld hiervan is de langlopende discussie rondom geluidshinder van Schiphol.

9 Rijksoverheid, Omgevingswet, (n.d.)

10 Rijkswaterstaat, Wet Milieubeheer, (n.d.)

Inmiddels zijn omwonenden zelf geluidsmetingen gaan doen om eigen data te verzamelen waarmee zij hun protest kracht pogen bij te zetten13

Naast de regelgeving, neemt de interne compliance-druk steeds verder toe. Interne compliance-eisen komen vaak bovenop wat strikt genomen wettelijk noodzakelijk is. Een simpel voorbeeld zijn bedrijven zoals Unilever en BP die het hun medewerkers al jaren geleden verboden hebben om te bellen tijdens het autorijden14, dit terwijl de wetgever tot op de dag van vandaag alleen verlangt dat bellen hands-free gebeurt. Daarnaast zijn er ook nog velerlei interne compliance-verplichtingen zoals de steeds urgenter geworden cyber security-trainingen. Een andere interne compliance-eis zijn certificeringen, zoals een ISO 55001, die door Asset Owners veelvuldig gebruikt worden om aan te duiden dat zij aan bepaalde Asset Management-standaarden voldoen. Dit soort industriestandaarden zijn vaak ook een minimumeis die bedrijven opleggen aan leveranciers en onderaannemers alvorens zij voor het bedrijf mogen werken.

De grootste uitdaging zit in het creëren van een bedrijfscultuur waarin compliance breed wordt gedragen, een cultuur waarin compliance ‘leeft’ en als iets positiefs gezien wordt dat bijdraagt aan het langetermijnsucces van de organisatie. Niet alleen binnen de onderhoudsketen, maar binnen het gehele bedrijf. Veelal wordt compliance gezien als een verplichting en een box om af te vinken, terwijl het aan de grondslag ligt van een duurzame toekomst van de organisatie.

6. Een verouderende asset base

De trend ‘Een verouderende asset base’ is een trend die veelvuldig in de top 10 en zelfs de top 5 terugkomt maar soms ook naar de achtergrond wordt gedrongen door andere trends. Dat is te verklaren door de langere doorlooptijd van deze trend terwijl bijvoorbeeld veranderende regelgeving direct grote impact heeft. Desalniettemin heeft een verouderende asset base een grote impact op de organisatie, waarbij

11 RTL Nieuws, Bestuurders en bouwers vrezen gevolgen geluidsregels: nieuwbouw in de knel, (2020)

12 RoyalHaskoningDHV, Aanscherping luchtemissie eisen in de omgevingswet, (2021)

13 Parool, Omwonenden Schiphol meten geluidshinder zelf, (2021)

14 Fleet&Mobility, Verbod op bellen in de auto, (2009)

de druk op de onderhoudsketen toeneemt, omdat zij moet dealen met alle uitdagingen en vraagstukken die gepaard gaan met verouderende assets.

De rationale achter het bewust verlengen van de levensduur van assets is een simpele: met zo min mogelijk kosten een asset in de operatie behouden is in veel gevallen winstgevend. De noodgedwongen verlenging van de levensduur van assets wordt vaak ingegeven door de hoogte van de vervangingsinvesteringen, zeker als deze worden afgezet tegen de kosten van het huidige Onderhoud. In economisch mindere tijden worden vervangingsbudgetten vaak extra kritisch beoordeeld en worden er dan ook meer levensduurverlengende en kleinere investeringen gedaan.

50% geeft aan dat de assets zich aan het einde van de levensduur bevinden. 12,5% geeft aan dat de levensduur van de assets verlengd is waarbij het resterende deel van 37,5% zich in het midden van de levensduur bevindt. De verwachte stijging/daling van de gemiddelde leeftijd van assets geeft echter een rooskleuriger beeld, de verdeling is 50/50. 25% geeft aan dat zij genoodzaakt zijn om assets langer dan gepland in bezit te houden voortkomend uit economische redenen. Daar tegenover staat echter 37,5% die aangeeft een daling te verwachten omdat zij nu in staat zijn verouderde assets te vervangen. De verouderende asset base is dus niet binnen elke organisatie even urgent, maar binnen het geheel van kapitaalintensieve bedrijven is het absoluut een urgente trend, vandaar ook de plaats in de top 10.

Een voorbeeld van een verouderende asset die recent veelvuldig het nieuws heeft gehaald is de Haringvlietbrug. Deze brug is in 1964 geopend en verbindt de Hoeksche Waard met Goeree-Overflakkee. Dagelijks passeren ongeveer 66.000 auto’s deze brug. Sinds augustus van dit jaar is er een maximumsnelheid van 50 kilometer per uur ingevoerd op de brug en zijn er rijstroken afgesloten. Dit omdat deze brug anders te veel aan slijtage onderhevig is en er klemmen los kunnen trillen wat resulteert in loskomende klemmen of platen15. Een grootschalige renovatie staat op de kalender van Rijkswaterstaat vanaf 2023. In 2023 zal het

bewegende brugdeel vervangen worden omdat deze aan het einde van de levensduur is en vanaf 2025 komt het vaste deel van de brug aan de beurt16. Tot die tijd blijven deze beschermende maatregelen van kracht.

Bovenstaand voorbeeld is exemplarisch voor de ontwikkeling van verouderende assets. De levensduur kan vaak met succes verlengd worden, maar er komt een moment waarop dit ophoudt en vervanging onvermijdelijk is. Het is aan de Asset Owner en de Onderhoudsprofessional om de verouderende Assets optimaal te laten presteren om competitief te kunnen blijven als bedrijf.

Er komt echter een punt waarop de veiligheid, de prestaties en de betrouwbaarheid in het geding komen en een asset niet meer functioneert zoals gewenst. Uiteindelijk zijn een vervangingsinvestering of sluiting dan de resterende en onvermijdelijke opties. De Asset Manager moet het belang van herinvestering tijdig uitdragen binnen de organisatie om de investering mogelijk te maken. Een herinvestering kan op termijn ook geld opleveren en bijdragen aan de groei van een bedrijf.

7. Behoefte bij afnemers aan totaaloplossingen

De trend ‘Behoefte bij afnemers aan totaaloplossingen’ heeft de afgelopen jaren aan belang gewonnen en staat voor het tweede jaar op rij in de Top Tien Trends.

Eindklanten zijn meer en meer op zoek naar een totaaloplossing in plaats van naar losse diensten en/of producten. Een voorbeeld van een totaaloplossing is het nieuwe gebouw van het Europees Medicijn Agentschap op de Zuidas in Amsterdam. Dura Vermeer heeft het gebouw gebouwd en zal het daarnaast ook 20 jaar lang onderhouden voor een totale som van 255 miljoen euro17

De toenemende klantvoorkeur voor totaaloplossingen kent meerdere oorzaken. De sterk toegenomen en verder toenemende complexiteit en integratie van processen, systemen en assets maken het praktisch erg ingewikkeld om als afnemer niet voor een totaalop-

15 Rijkswaterstaat, Maatregelen Haringvlietbrug, (n.d.)

16 Rijkswaterstaat, Renovatie Haringvlietbrug beweegbare deel, (n.d.)

lossing te kiezen. De afnemer is hoogstwaarschijnlijk niet in staat deze assets zelfstandig te onderhouden.

Totaaloplossingen hebben ook enkele voordelen die de populariteit onder afnemers ten goede komen. Bij afname van een totaaloplossing hoeft de afnemer niet de interne competentie op te bouwen om iets te onderhouden en is de afnemer volledig ontzorgd. Daarnaast weet de afnemer middels een all-in-prijs waar hij of zij aan toe is en dit geeft financiële stabiliteit.

De voordelen die de afnemer probeert te verkrijgen door voor een totaaloplossing te kiezen, hebben vanzelfsprekend repercussies aan de kant van de leverancier. Binnen het voorbeeld van het EMA betekent dit dat Dura Vermeer haar onderhoudscompetentie de komende 20 jaar in stand moet houden en het gebouw moet monitoren.

Totaaloplossingen hebben als grootste voordeel dat ze de belangen van de afnemer en de leveranciers (deels) gelijk trekken en dat er meer gestuurd kan worden op prestaties. De leverancier en de afnemer zullen in zo’n geval in samenspraak kijken hoe het onderhoud het beste te organiseren is. Bijvoorbeeld in het geval van het EMA is het met dit contracttype in het belang van beide partijen dat er een degelijk en toekomstbestendig gebouw wordt gebouwd.

8. Focus op Technologie

De trend ‘Focus op Technologie’ heeft zich bewezen als stabiele factor binnen de Top Tien Trends en staat nu zelfs al voor het derde jaar op rij op de achtste plaats. De focus op technologie en innovatie heeft de afgelopen jaren dus niet aan belang toegenomen, dit terwijl de technologische ontwikkelingen en innovaties alles behalve stil hebben gestaan.

Stilstand is achteruitgang waar het het toepassen van innovaties en nieuwe technologie betreft. Om als bedrijf relevant te blijven, moet je meegaan met de ontwikkelingen en de veranderende klantwensen die daarmee gepaard gaan, anders doen andere partijen dat in jouw plaats.

Het blijkt dat 49% van mening is dat de eigen branche in de pas loopt met de adoptie van innovaties en technologie. 29% geeft te kennen dat de eigen branche achterloopt op andere branches en 20% meent dat de eigen branche voorloopt op andere branches. Deze percentages zijn al voor het derde jaar op rij relatief stabiel.

De grootste barrières bij de adoptie van technologie en innovatie zijn ook al jaren dezelfde terugkerende factoren. Dit zijn een gebrek aan interne kennis om te innoveren en innovaties te implementeren, een tekort aan economische slagkracht om innovaties te realiseren en gebrekkige flexibiliteit en overtuiging om technologie en innovaties te adopteren.

De overtuiging dat technologie en innovatie een deel van het antwoord op de grote vraagstukken voor de Onderhoudssector en de gehele maatschappij zijn, wordt breed gedragen. Bijvoorbeeld in het duurzaamheidsvraagstuk is technologie een bron van hoop18. Innovatie en technologie worden dan ook breed gestimuleerd. Zelfs de Belastingdienst probeert innovatie te stimuleren, dit doet zij door een lager belastingtarief te heffen op inkomsten voortkomend uit innovatieve activiteiten19. Het is voor een Onderhoudsorganisatie cruciaal om de huidige impasse te doorbreken en een modus operandi te vinden waarin nieuwe technologie en innovatie onderdeel uit gaan maken van het werk.

9. Verandering in Arbeidscultuur

De trend ‘Verandering in Arbeidscultuur’ heeft de afgelopen jaren een gestage opmars doorgemaakt en staat nu al voor het tweede jaar op rij in de Top Tien Trends. Dit duidt het toenemende belang van deze trend. De arbeidscultuur is essentieel voor zowel het aantrekken als voor de retentie van personeel en voor het werkplezier.

De verandering in arbeidscultuur is door de pandemie in een stroomversnelling terecht gekomen waarbij het vele thuiswerken de arbeidscultuur sterk heeft beïnvloed. Naast het thuiswerken, zijn er bredere verschuivingen in de arbeidsmentaliteit gaande zoals een groeiende wens om parttime te werken en

18 TNO, Aandachtgebieden energietransitie, (n.d.)

19 Belastingdienst, Innovatiebox, (n.d.)

de verwachting om continu ‘on the job’ te leren. Deze ontwikkelingen worden deels gelinkt aan de millennial generatie.

Voor deze generatie zijn er, zwart wit gesteld, meer zaken belangrijk dan het salaris en de leaseauto. De bedrijfscultuur en thema’s als diversiteit, duurzaamheid en de mogelijkheid tot zelfontplooiing spelen tegenwoordig een grote rol in zowel de arbeidsvreugde als in de keuze tussen werkgevers. De millennials zijn niet te vangen met louter pooltafels op kantoor, het gaat ze om de bredere bedrijfscultuur waarin zij het gevoel van autonomie hebben, werken aan persoonlijke groei en een hoger doel in de carrière20

Voor Onderhoudsorganisaties betekent het dat er tijd en geld in gestoken moet worden om zich grondig op deze veranderende arbeidscultuur aan te passen. De invulling van de wens om met autonomie en ruimte voor persoonlijke groei te werken, is in te richten door een minder hiërarchische samenwerking te bewerkstelligen. De crux is dat Onderhoud voor een heel groot deel juist operationele en daarmee organisationele stabiliteit als doel heeft. Om dit te laten rijmen met bijvoorbeeld de wens om aan een hoger doel te werken in de carrière, is het belangrijk om het grotere verhaal effectief te vermarkten. Zo draagt een onderhoudsmonteur van een warmtenet bijvoorbeeld bij aan de energietransitie. De NVDO Sectie Techniek speelt hier met haar succesvolle drieluiken constant op in.

10. Behoefte aan Uitbesteding

De trend ‘Behoefte aan Uitbesteding’ heeft de afgelopen jaren de Top Tien Trends niet gehaald. De vijf voorgaande jaren stond deze trend wel structureel in de top 15, maar dit is de eerste keer sindsdien dat deze trend wel in de top 10 staat. Het groeiende belang van dit onderwerp is toe te schrijven aan twee deelfactoren.

De eerste deelfactor die leidt tot een groeiende behoefte aan uitbesteding, is de wens of noodzaak van bedrijven om flexibel te blijven en de vaste kosten en bijbehorende risico’s te beperken. De trend waarbij bedrijven zich meer en meer gaan richten op de ker-

nactiviteiten is nog immer actueel. Niet-kernactiviteiten kunnen complete bedrijfsonderdelen zijn die worden afgestoten, zoals de Philips Domestic Appliances afdeling die is verkocht omdat de tandenborstels en de Airfryers niet meer pasten binnen de focus op medische technologie21. Niet-kernactiviteiten kunnen, belangrijker binnen de onderhoudscontext, ook taken zijn die weliswaar wel vereist zijn voor de continuïteit van de bedrijfsvoering, maar niet tot het primaire proces binnen het bedrijf behoren. Wanneer Onderhoud aan productiemiddelen niet bij het primaire proces van het bedrijf behoort, wordt dit vaak uitbesteed.

De tweede deelfactor die leidt tot een groeiende behoefte aan uitbesteding is de toenemende complexiteit van assets die uitbesteding praktisch onontkoombaar maakt, omdat niet alle kennis meer intern voorhanden is om alles zelf te kunnen doen. Een voorbeeld is het onderhoud aan liften in hoogbouw. Goed functionerende en veilige liften zijn een vereiste voor de bedrijfsvoering, maar desondanks is deze taak belegd bij specialistische partijen en doet geen gebouweigenaar dit zelf. Deze specialistische partij is hier beter in omdat dit de kerncompetentie van deze partij is. Het loont voor de gebouweigenaar niet om deze competentie zelf op te bouwen. Dit voorbeeld is illustratief voor hoe steeds meer specialistisch onderhoudswerk bij gespecialiseerde externe partijen wordt belegd. Deze trend wordt versneld door de sterke toename van digitalisering die assets nog complexer maakt en waardoor er vaker een mismatch ontstaat tussen de vereiste kennis en de intern beschikbare kennis.

De paradox is dat de groeiende uitbesteding enerzijds zorgt voor flexibiliteit en anderzijds ook zorgt voor toenemende afhankelijkheid en mogelijk zelfs onzekerheid. Gezien de toenemende complexiteit van assets en de wens om taken uit te besteden, wordt er steeds meer werk door derde partijen gedaan. Gelijktijdig neemt hiermee de afhankelijkheid van deze partijen toe en beschikt de Asset Owner zelf niet of in mindere mate over de kritieke kennis om de boel draaiende te houden. Dit is een koord waarop bedrijven en Onderhoudsorganisaties moeten balanceren bij het maken van uitbestedingsafwegingen.

20 De Tijd, Millennials trek je niet aan met pooltafels en thuiswerk alleen, (2019) 21 Philips, Philips to sell its Domestic Appliances business to global investment firm Hillhouse Capital, (2021)

Bronnenpagina

Top Tien Trends

1. Linkmagazine, Meerderheid industrieel management thuiswerken is slecht voor samenwerking tussen afdelingen

2. Customertalk, Verouderde ict systemen dwarsbomen digitalisering overheid

3. Accenture, The power of data driven asset management

4. RTL Nieuws, Baas Tata Steel Ik garandeer u dat we veranderen

5. NRC, Milieudefensie wint baanbrekende rechtszaak van Shell over CO2-uitstoot

6. Shell, Shell bevestig hoger beroep in klimaatzaak

7. RVO, Energielabel C kantoren

8. Managementscope, Verduurzaam uw kantoor

9. Rijksoverheid, Omgevingswet

10. Rijkswaterstaat, Wet Milieubeheer

11. RTL Nieuws, Bestuurders en bouwers vrezen gevolgen geluidsregels: nieuwbouw in de knel

12. RoyalHaskoningDHV, Aanscherping luchtemissie eisen in de omgevingswet

13. Parool, Omwonenden Schiphol meten geluidshinder zelf

14. Fleet&Mobility, Verbod op bellen in de auto

15. Rijkswaterstaat, Maatregelen Haringvlietbrug

16. Rijkswaterstaat, Renovatie Haringvlietbrug beweegbare deel

17. RTL Nieuws, Contract getekend: nieuwe EMA gebouw gaat 255 miljoen euro kosten

18. TNO, Aandachtsgebieden energietransitie

19. Belastingdienst, Innovatiebox

20. De Tijd, Millennials trek je niet aan met pooltafels en thuiswerk alleen

21. Philips, Philips to sell its Domestic Appliances business to global investment firm Hillhouse Capital

TRENDS PER SECTOR

Het NVDO Onderhoudskompas onderzoekt jaarlijks de actualiteit in Onderhoud/Asset Management binnen de volgende sectoren:

▶ Infra

▶ Manufacturing

▶ Food, Beverage & Farma

▶ Procesindustrie

▶ Onroerend Goed

Per sector worden de Top Vijf Trends voor die sector in kaart gebracht, waarbij de trend ‘Schaarste aan technisch personeel’ niet is opgenomen. Daarvoor wordt verwezen naar de Update in deze editie.

Infra

# Trend

1 Behoefte aan ICT-systemen

2 Verandering in arbeidscultuur

3 Maatschappelijke behoefte aan lange termijn visie

4 Aandacht voor Sustainability

5 Het belang van onderscheidend vermogen voor afnemers

De trend ‘Behoefte aan ICT-systemen’ is de belangrijkste trend binnen de Infra-sector. De afgelopen jaren zijn de mogelijkheden die ICT-systemen bieden toegenomen. De mogelijkheden variëren van kostenreductie door het automatiseren van handmatig werk, tot de toenemende behoefte aan additionele data. Ook procesoptimalisatie, het verkorten van doorlooptijden en het versnellen van informatievoorziening zijn mogelijkheden die worden gecreëerd door ICT-systemen. In lijn met de snelle ontwikkelingen en groeiende toepassingen van thema’s zoals Internet of Things en verbeterde sensortechnologie, groeit ook de behoefte aan ICT-systemen om dit allemaal te ondersteunen en in goede banen te leiden. Zonder de juiste systemen en structuren zijn deze innovaties en data immers waardeloos.

ICT binnen de sector infra is, zoals ook in andere sectoren, een onderwerp waarop veel ambitieuze projecten worden opgestart en na verloop van tijd vast-

lopen. Zo is er bijvoorbeeld Rijkswaterstaat waarbij een project loopt rondom industriële automatisering. Het is inmiddels zelfs zo ver gekomen dat wanneer er binnen twee jaar geen aantoonbare verbetering optreedt de stekker eruit getrokken moet worden, aldus voormalig staatssecretaris Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat 22. De combinatie van vastgelopen vernieuwingstrajecten en bestaande verouderde systemen, in relatie met de groeiende behoefte aan ICT-systemen, maken dat deze trend op 1 staat.

Daarnaast zijn de gebundelde trends ‘Maatschappelijke behoefte aan lange termijn visie’ in combinatie met ‘Aandacht voor Sustainability’ een belangrijk vraagstuk die veel aandacht vraagt van de Infra-sector. Meer en meer wordt er van bedrijven verlangd dat zij infrastructurele assets op een dusdanige wijze ontwikkelen en beheren, dat deze zowel een minimale milieu-impact hebben en tevens toekomstbestendig zijn in het licht van sterk verschuivende levenspatronen. Een voorbeeld is dat de maatschappij van netbeheerders lijkt te verwachten dat zij alle nieuwe zonneweides bij wijze van spreken overnight aansluiten op het net. Dit omdat dit hun taak is en omdat dit past binnen duurzaamheidsidealen. Praktische bezwaren stuiten echter op een stuk minder begrip. Het is daarom zaak voor de Infra-sector om hier zo goed mogelijk op te anticiperen door ver vooruit te kijken en door verwachtingen te managen.

Manufacturing

# Trend

1 Aanscherping van regelgeving en noodzaak tot compliance

2 Behoefte bij afnemers aan totaaloplossingen

3 Een verouderende asset base

4 Maatschappelijke behoefte aan lange termijn visie

5 Het belang van onderscheidend vermogen voor afnemers

De trend ‘Aanscherping van regelgeving en noodzaak tot compliance’ is de belangrijkste trend binnen de

Manufacturing-sector. Het voldoen aan wet- en regelgeving had en heeft een belangrijke plek op de onderhoudsagenda’s. Wanneer er niet aan wet- en regelgeving wordt voldaan, kan dit in het uiterste geval leiden tot claims of zelfs slachtoffers.

De toenemende compliancedruk gaat echter verder dan strikt aan de geldende wet- en regelgeving voldoen. Bedrijven leggen zichzelf vaak nog striktere veiligheids- en kwaliteitsstandaarden op. Grootschalige terugroepacties van auto’s halen regelmatig het nieuws, recent werden er bijvoorbeeld meer dan 12.000 Tesla’s teruggeroepen in Duitsland omdat de daklijsten van de auto los lieten23. Los van het feit dat dit wel op last van de regelgever gebeurde, is het vanzelfsprekend funest voor de reputatie en klantrelatie van een bedrijf als reeds geleverde producten mankementen vertonen of zelfs gevaarlijk zijn voor de klant. Bedrijven willen deze negatieve klantervaring en mogelijke claims koste wat kost voorkomen en zetten daarom vaak nog een stapje extra ten opzichte van de geldende regelgeving. Om producten aan eindklanten te leveren (die voldoen aan de eigen strenge eisen), zijn er even zo strikte interne eisen nodig aan onderhoud, processen en monitoring. De Onderhoudsorganisatie speelt dus een sleutelrol in het faciliteren van een Manufacturingsproces dat consistent aan hoge eisen en wet- en regelgeving voldoet.

De trend ‘Behoefte bij afnemers aan totaaloplossingen’ is een belangrijke trend die terugkomt in de Manufacturing-sector. Inhakend op de toenemende compliance-druk en de groeiende complexiteit van assets, groeit ook de behoefte aan totaaloplossingen. Dit omdat hiermee een deel van de complexiteit en/of het risico verschoven kan worden naar de leverancier die in dat geval vaak ook de Asset Owner zal zijn. In dat geval zijn de belangen deels gelijkgesteld en kan er gestuurd worden op prestaties. Een voorbeeld is BMW dat Mini Coopers laat produceren door VDL Nedcar in Born. VDL produceert deze auto’s in naam van BMW en moet voldoen aan de strenge eisen van BMW voor de eindproducten. BMW draagt echter niet de zorg voor de Nedcar-fabriek en al haar assets, die ligt bij VDL. Op kleinere schaal zal Nedcar weer totaaloplossingen afnemen bij derden en zo versnip-

pert zowel de productie als het onderhoud aan de assets benodigd voor die productie.

Food, Beverage & Farma

# Trend

1 Behoefte bij afnemers aan totaaloplossingen

2 Verandering in arbeidscultuur

3 Een verouderende asset base

4 Behoefte aan uitbesteding

5 Behoefte aan samenwerking binnen de organisatie

De trend ‘Behoefte bij afnemers aan totaaloplossingen’ is de belangrijkste trend binnen de Food, Beverage & Farma-sector. Totaaloplossingen hebben ook enkele voordelen die de populariteit onder afnemers binnen de sector Food, Beverage & Farma ten goede komen. Bij afname van een totaaloplossing hoeft de afnemer niet de interne competentie op te bouwen om iets te onderhouden en is de afnemer volledig ontzorgd wat Onderhoud betreft. Daarnaast weet de afnemer vaak middels een all-in prijs waar hij of zij aan toe is en dit geeft financiële zekerheid en stabiliteit.

Albert Heijn publiceert bijvoorbeeld een wereldkaart waarop te zien is waar haar leveranciers zich bevinden en welk type producten deze leveranciers leveren. Op deze wereldkaart is te zien dat zich in Europa bijna 2.000 leveranciers bevinden die goederen leveren aan Albert Heijn24. Dit grote aantal toont aan hoe de kruidenier fungeert als draaischijf voor al deze goederen en niet zelf de productie assets bezit, beheert en onderhoudt.

De trend ‘Verandering in arbeidscultuur’ heeft zich binnen deze sector duidelijk gemanifesteerd. De inzet van gastarbeiders neemt al jaren toe en is eerder regel dan uitzondering. Toen er echter als gevolg van de pandemie weinig tot geen gastarbeiders naar Nederland konden komen om bijvoorbeeld asperges te steken, zaten de telers met de handen in het haar. De Land en Tuinbouw Organisatie heeft een platform opgericht waarmee zij helpen de gaten eenmalig te dichten met mensen die het vele thuiszitten zat waren. In korte tijd hadden zich al 150 agrariërs aangemeld die ten minste 2.500 arbeidsplaatsen moesten vervul-

24

23 Reuters, Tesla must recall 12300 model x cars over faulty moulding – KBA, (2021)

Albert Heijn, Suppliers map, (n.d.)

len25. Dit toont wel aan hoe afhankelijk deze branche is geworden van gastarbeiders. Deze afhankelijkheid komt voort uit een veranderende arbeidscultuur waarin Nederlanders dit type werk niet meer willen doen tenzij zij in een lockdown zitten en niks anders kunnen. Dit voorbeeld is weliswaar illustratief, het kan desondanks als voorbeeld dienen voor de Onderhoudssector om in te spelen op de veranderende arbeidscultuur om ook in de toekomst voldoende professionals te kunnen aantrekken en behouden.

Procesindustrie

# Trend

1 Een verouderende asset base

2 Aanscherping van regelgeving en noodzaak tot compliance

3 Behoefte aan samenwerking binnen de organisatie

4 Behoefte bij afnemers aan totaaloplossingen

5 Verandering in arbeidscultuur

De trend ‘Een verouderende asset base’ is de belangrijkste trend binnen de sector Procesindustrie. De verouderende assets brengen zowel kansen als risico’s met zich mee. Enerzijds is het relatief voordelig om de assets die afgeschreven zijn zo lang mogelijk door te laten draaien zonder majeure investeringen te doen. Dit kan geld opleveren en daarom zal de focus al snel zijn gericht op het zo lang mogelijk operationeel houden van de bestaande (kapitaalintensieve) assets. Anderzijds brengen verouderde assets een aantal nadelen met zich mee. Over het algemeen zijn verouderde assets minder efficiënt, minder betrouwbaar, minder ‘groen’ en wellicht zelfs minder veilig. Het is dus altijd een ingewikkelde puzzel als er besloten moet worden wanneer een (kapitaalintensieve) asset uit productie gehaald moet worden voor een grootschalige en tijdrovende vervangingsinvestering.

Een enkel voorbeeld is de Crude Distiller 5 op Shell Pernis die ruim 50 jaar oud is26. Gedurende al die jaren is er natuurlijk al ontzettend veel Onderhoud gepleegd en zijn er onderdelen vervangen, maar in

de kern is het een sterk verouderde asset. Dit is een illustratief voorbeeld voor veroudering van assets binnen de Procesindustrie. In dezelfde leeftijdscategorie stamt de Cokesfabriek 2 bij Tata Steel uit 1972. Deze is destijds gebouwd met een verwachte levensduur van 25 jaar27. Het feit dat er zoveel relatief oude assets in gebruik zijn, toont ook aan hoe Onderhoudsorganisaties zich hebben ontwikkeld in kennis en kunde tot het huidige punt waarop zij dit soort sterk verouderde assets veel langer dan de initieel verwachte levensduur operationeel weten te houden.

Uit recent onderzoek is gebleken dat als gevolg van recente investeringen de assets in de (petro)chemische industrie nog een gemiddelde levensduur voor zich hebben van 18 jaar28. Dit komt deels voort uit verjongingsinvesteringen, maar voor een groot deel ook uit de moderniseringsinvesteringen die bestaande assets weer geschikt maken voor de (nabije) toekomst. Het is evident dat Asset Management-organisaties en -professionals de verouderende assets operationeel moeten houden met minimale risico’s. Het is echter ook van kritiek belang dat de afdeling Asset Management aan tafel schuift bij het leggen van bovengenoemde puzzel over majeure vervangingsinvestering of kleinere levensduurverlengende investeringen. Dit omdat zij als beheerder van de assets inspraak moeten hebben in de investeringsafwegingen en hier uiteraard ook vanuit de eigen expertise moeten bijdragen aan een weloverwogen beslissing.

Onroerend Goed

# Trend

1 Behoefte aan samenwerking binnen de organisatie

2 Verandering in arbeidscultuur

3 Omgaan met grote hoeveelheden data

4 Behoefte aan ICT systemen

5 Maatschappelijke behoefte aan lange termijn visie

De trend ‘Behoefte aan samenwerking binnen de organisatie’ is de belangrijkste trend binnen de

25 NOS, Wie gaan de asperges steken, nu veel Poolse arbeidskrachten niet komen?

26 Shell Pernis, Er is er een jarig. Een van onze fabrieken, de “Crude Distiller 5”, draait al 50 jaar uitstekend mee! In vijf decennia zijn alle schroefjes, bouten, vaten en kleppen wel vernieuwd

27 NH Nieuws, Oud-medewerkers Kooksfabriek 2 doet boekje open: “ik zie het zelf als een wonder dat ik nog leef”, (2021)

28 VNCI, Geslaagde verjongingskuur voor assets

Tailor-made solutions

Qualification Inspection

Applus+ RTD levert innovatieve, betrouwbare en kwalitatief hoogwaardige technologieën en diensten voor Niet-destructief Onderzoek, inspecties en certificatie

Toegewijd, proactief en vakbekwaam personeel is overal ter wereld ~ beschikbaar om met u samen te werken om operationele effiency te behouden, terwijl de risico’s voor mens en omgeving geminimaliseerd worden

Wij bieden u een helder inzicht in de integriteit van uw installaties

Certificatie

Onroerend Goed-sector. Samenwerking binnen de organisatie is van kritiek belang voor praktisch elk bedrijfsproces en daarmee zeker ook voor de Asset Management-organisatie en -werkzaamheden. Zonder goede samenwerking geen goede prioritering van werkzaamheden, geen goede afstemming met andere afdelingen met andere belangen, geen efficiënte allocatie van kapitaal enzovoort. De samenwerking maakt de kennisdeling mogelijk en die kennisdeling faciliteert genoemde facetten.

De trend ‘Omgaan met grote hoeveelheden data’ is een belangrijke trend binnen de sector Onroerend Goed. Zij loopt niet voorop in de adoptie van datagedreven werken en worstelt nog met het verwaarden van data29. Dit komt deels voort uit het feit dat de Onroerend Goed-sector vrij traditioneel is en deels komt dit voort uit het feit dat de meeste gebouwen een lange levensduur hebben en dat innovaties daarom niet supersnel verspreid worden en een nieuwe standaard ontwikkelen.

De huidige innovaties op het gebied van sensoren en Internet of Things maken het mogelijk om veel meer informatie uit een gebouw en/of gebouwgebonden installaties te halen dan eerder mogelijk was. Het is

Bronnenpagina

Trends per Sector

bijvoorbeeld mogelijk om per ruimte de bezettingsgraad te registreren door middel van sensoren. Dit verschaft enorm veel inzichten in het gebruik van een gebouw. Een voorbeeld hiervan is het gebouw EDGE Amsterdam West, dit gebouw uit de jaren ‘70 is grondig gerenoveerd en in 2021 opnieuw opgeleverd door EDGE. Dit gebouw bevat dusdanig veel technologie dat huurders via smartphone apps hun werkplek kunnen customizen, inzichten kunnen vergaren over de omgeving en de energie-efficiëntie van het gebouw kunnen volgen o.b.v. sensortechnologie en data-analyses30. Daarnaast is het gebouw ook zelfvoorzienend in haar energiebehoefte.

Uiteindelijk kan dit een asset manager ook helpen met het real-time bijhouden van de status van het gebouw tot in detailniveau. Belangrijker nog; het stelt de asset manager ook in staat om het gebouw beter te beheren door gerichter onderhoudswerk te doen en de transitie door te maken van reactief onderhoud naar predictief onderhoud.

Dit alles valt of staat met de goede omgang met de data middels de juiste systemen en gefaciliteerd door de juiste kennisdeling. Met andere woorden; de combinatie tussen samenwerking binnen de organisatie en de juiste omgang met de data is de sleutel tot succes.

Computable, Fiasco dreigt voor industriële automatisering RWS

Reuters, Tesla must recall 12300 model x cars over faulty moulding – KBA

Albert Heijn, Suppliers map

NOS, Wie gaan de asperges steken, nu veel Poolse arbeidskrachten niet komen?

Shell Pernis, Er is er een jarig. Een van onze fabrieken, de “Crude Distiller 5”, draait al 50 jaar uitstekend mee! In vijf decennia zijn alle schroefjes, bouten, vaten en kleppen wel vernieuwd

NH Nieuws, Oud-medewerkers Kooksfabriek 2 doet boekje open: “ik zie het zelf als een wonder dat ik nog leef”

VNCI, Geslaagde verjongingskuur voor assets

Vastgoedmarkt, Vastgoedsector worstelt met waardevol gebruik van data

EDGE Technologies, EDGE Amsterdam West

Vastgoedmarkt, Vastgoedsector worstelt met waardevol gebruik van data, (2021) 30 EDGE Technologies, EDGE Amsterdam West, (n.d.)

PRESTATIES

Dat het afgelopen jaar in vele opzichten een bewogen jaar is geweest, is niemand ontgaan. Beheer en Onderhoud heeft over de brede linie laten zien weerbaar te zijn. De omzetontwikkelingen per bedrijf zijn gemiddeld genomen stabiel of gegroeid en de budgetten van de onderhoudsorganisaties zijn gemiddeld genomen ook stabiel. Zowel de geplande als ongeplande asset downtime is afgenomen ten opzichte van het voorgaande jaar. Daarnaast zijn partijen over het algemeen tevredener over de samenwerking met opdrachtgevers en/of onderaannemers.

De omzet van de Nederlandse onderhoudsmarkt bedraagt ongeveer 4,5% van het Nederlands BBP (Bruto Binnenlands Product), dit komt neer op ongeveer 36 miljard euro31. De onderhoudssector als geheel biedt werkgelegenheid aan ongeveer 300.000 professionals. Dit betekent dat 3,0% tot 3,5% van de werkzame Nederlandse beroepsbevolking werkt binnen de onderhoudssector32 .

1.1: Omzet en groei

De belangrijkste cijfers:

▶ De omzetontwikkeling in het afgelopen boekjaar van de bedrijven loopt sterk uiteen tussen bedrij-

ven, variërend van een omzetdaling van 20% tot een omzetstijging van 35%;

▶ Gemiddeld genomen is de omzetontwikkeling stabiel, 35% heeft een omzetdaling ervaren, 41% heeft een omzetstijging doorgemaakt en 24% had stagnatie van de omzet;

▶ De vooruitzichten voor de Nederlandse onderhoudsmarkt zijn positief, 91% verwacht dat de totale onderhoudsmarkt zal groeien in de jaren tot en met 2026.

De omzetontwikkeling verschilt per sector, waarbij de omzet gemiddeld genomen, ondanks de pandemie,

Figuur 4, Omzetontwikkeling bij bedrijven in 2020, totaal en per sector (%)

stabiel is gebleven. De sector waarbinnen organisaties met een gegroeide omzet het grootste aandeel vertegenwoordigen is de sector Onroerend Goed. In deze sector, samen met de sector Infra, zijn ook de laagste percentages van bedrijven die een daling zagen in de omzet. Hoewel deze cijfers positief zijn, maken bedrijven uit deze sectoren zich zorgen over de invloed van de pandemie en de stikstofcrisis33 . Dit komt omdat veel investeringen in deze sectoren ver van tevoren worden gedaan, waardoor een verandering pas over een paar jaar zichtbaar zal zijn. De sectoren met het grootste aandeel bedrijven waarvan de omzet is gedaald zijn de sectoren Food, Beverage & Farma en Manufacturing. Dit wordt verklaard door een daling in productie ten gevolge van de pandemie. Dit bracht ook een daling in het gebruik (en Beheer en Onderhoud) van assets.

Ondanks de gevarieerde omzetcijfers van afgelopen jaar, zal de Nederlandse onderhoudsmarkt naar verwachting binnen alle sectoren groeien in de komende vijf jaar. Dit is opvallend gezien de per sector wisselende economische prestaties en de sterk verschillende dynamiek. Het optimisme kan verklaard worden door de algehele economische prestatie van Nederland: Zo meldt het Centraal Planbureau dat Nederland de komende 5 jaar met minstens 1,3% en

maximaal 3,9% per jaar zal groeien34. Daarnaast is het ook zo dat Beheer en Onderhoud een steeds centralere rol krijgt binnen een bedrijf. Duurzaamheid en technologie zorgen ervoor dat de dominante bouwcultuur wordt vervangen door slim Beheer en Onderhoud wat de onderhoudsmarkt ten goede lijkt te komen in alle sectoren35 .

1.2: Budgettering

De belangrijkste cijfers:

▶ Gemiddeld genomen was het onderhoudsbudget 15% ten opzichte van de overheadkosten. Dit is een lichte daling ten opzichte van het jaar ervoor;

▶ Het percentage overhead als onderdeel van het onderhoudsbudget loopt uiteen van 5% tot 25%, waarbij de tussenliggende percentages 10% en 20% ook in gelijke aantallen voorkomen;

▶ De asset manager is het vaakst betrokken bij de budgetplannen, gevolgd door de controller en de supervisor.

Het percentage overheadkosten was 15% ten opzichte van het totale Onderhoudsbudget. Dit is iets minder dan het jaar ervoor en dit percentage lijkt zich nu te stabiliseren. Tussen 2015 en 2017 zagen we een sterke afname van de overheadkosten ten opzichte van het

33 CoBouw, Dura Vermeer luidt noodklok ondanks hoge winst: ‘Houd woningbouw en infra overeind’ (2021)

34 Centraal Planbureau, Macro Economische Verkenning 2022-2025, (2021)

35 Centrum Ondergronds Bouwen, Op weg naar datagedreven assetmanagement, (2020)

Figuur 5, Verwachte groei Nederlandse onderhoudsmarkt totaal en per sector (%)

onderhoudsbudget en tussen 2017 en 2020 zagen we juist een toename. Uiteraard zal ook de pandemie invloed hebben gehad op de ratio overheadkosten ten opzichte van het onderhoudsbudget, waar over het algemeen de overheadkosten stabiel blijven, terwijl er op Onderhoud sneller bespaard kan worden.

budget dat wordt aangewend om waarde toe te voegen, is gelijk verdeeld over de drie categorieën 0 tot 5%, 5 tot 10% en 10 tot 15%. Over het algemeen gaat het onderhoudsbudget nog steeds naar het uitvoeren van Onderhoud en blijft het percentage dat gebruikt wordt om waarde toe te voegen aan assets laag.

De eerder genoemde ontwikkeling dat Beheer en Onderhoud een steeds belangrijkere plek in de organisatie krijgt is terug te zien in de rollen die betrokken zijn bij het bepalen van het onderhoudsbudget. Zo zie je dat de asset manager het vaakst betrokken is bij het bepalen van het onderhoudsbudget en de forecast, gevolgd door de controller. Dit is een belangrijke ontwikkeling omdat asset managers een betere inschatting kunnen maken van het belang van Beheer en Onderhoud en bijvoorbeeld de gevolgen van asset downtime.

Hoewel het belang van Beheer en Onderhoud in het bedrijfsmodel en de budgetten steeds zichtbaarder worden, blijft het percentage van het onderhoudsbudget dat gebruikt wordt om waarde toe te voegen aan assets laag. Het percentage van het onderhouds-

1.3: Assets

De belangrijkste cijfers:

▶ Geplande downtime als percentage van de totale tijd ligt tussen de 0% en 2% met als gemiddelde 1%. Verleden jaar lag dit percentage op 5,5%;

▶ Ongeplande downtime als percentage van de totale tijd ligt tussen de 0,5% en 1,5% met als gemiddelde 1,25%. Verleden jaar lag dit percentage op 4,0%;

▶ Het percentage van het vooraf geplande werkpakket dat daadwerkelijk gerealiseerd is, blijft met gemiddeld 85% stabiel ten opzichte van de 89% van verleden jaar. Onder deze 85% bevinden zich uitschieters van 65% oplopend tot 100%;

Figuur 6, Ratio overheadkosten tov het Onderhoudsbudget

Figuur 7, Rollen betrokken bij het bepalen van het onderhoudsbudget en de forecast in % van de gevallen

Figuur 8, Het percentage van het onderhoudsbudget dat gebruikt wordt om waarde toe te voegen aan assets

▶ De helft van de assets bevindt zich aan het einde van de levensduur, dit was vorig jaar 0%. Dat terwijl de levensduur bij 13% van de assets is verlengd, dit was vorig jaar 30%.

De gemiddelde downtime van assets was dit jaar 1%. Dit is heel laag, zeker vergeleken met het jaar ervoor (5,5%). Dit is vergelijkbaar met de ontwikkeling in het percentage ongeplande downtime (1,25%), die eerst op 4% lag. Een deel van het lage percentage is te verklaren door het lagere gebruik van assets, maar dit is niet de enige onderliggende trend. Zo stappen steeds meer organisaties over van correctief naar preventief onderhoud en wordt aan de hand van data en met behulp van sensoren gepland onderhoud steeds effectiever. De verbeterde samenwerking met onderaannemers speelt ook een grote rol in het reduceren van de downtime (zie ook 1.4 contracten).

Deze cijfers zijn ook terug te zien in de gemiddelde levensduur van assets. Hoewel de helft van de assets aan het eind van de levensduur zit en er geen assets aan het begin van de levensduur zitten, is het percentage ongepland onderhoud afgenomen.

Als we kijken naar de verwachting van de levensduur van assets, kan worden geconcludeerd dat 50% denkt dat de levensduur zal stijgen en 50% denkt dat de levensduur zal dalen. Hier moet wel een belangrijke kanttekening bij worden geplaatst, slechts 12,5% denkt dat de assets noodgedwongen vervangen moeten worden. Daarnaast zegt 25% door financiële/ economische omstandigheden de levensduur van assets te moeten verlengen, terwijl dat een jaar geleden nog 0% was. Daar staat tegenover dat 37,5% van de ondervraagden een daling verwacht omdat ze in staat zijn om verouderde assets te vervangen, terwijl dat een jaar ervoor nog 22% was.

1.4: Contracten

De belangrijkste cijfers:

▶ Het percentage uitbesteed onderhoud (uren) loopt uiteen van 10% tot 100% met een gemiddelde van 57%;

▶ 43% is het eens met de stelling dat de huidige contracten met (onder)aannemers de bedrijfsstrategie ondersteunen, dit omdat de belangrijkste contracten voorzien zijn van KPI’s. 43% is het niet met de stelling eens omdat de contracten geen strategische elementen bevatten en 14% is het er niet mee eens omdat wederzijdse belangen niet altijd gelijkgestemd zijn.

Opdrachtgevers krijgen steeds vaker een belangrijkere rol in het Beheer- en Onderhoudsproces. Zo was afgelopen jaar 73% van alle opdrachtgevers betrokken bij zowel het proces en resultaat als inhoudelijk betrokken bij onderhoudsactiviteiten. Een jaar ervoor

Figuur 9, De levensduur van de assets

Figuur 10, De verwachte daling/stijging van de gemiddelde leeftijd van assets

Figuur 11, De rol ingenomen door opdrachtgevers

was dit slechts 45%. Deze trend is terug te zien in de sturing door opdrachtgevers. De NVDO heeft daar een continue inspanning voor geleverd door best practices te delen, bijvoorbeeld tijdens maintenance webinars en uiteraard in/met voorgaande Onderhoudskompassen.

Minder vaak werd er aangestuurd op budget, terwijl er vaker op operationele zaken wordt aangestuurd. Zo stuurde afgelopen jaar nog 55% van de opdrachtgevers op budget en geld, waar dit percentage nu op 33% ligt. Aan de andere kant zijn opdrachtgevers steeds vaker betrokken bij het proces (13% tegenover 5% een jaar eerder) en het aansturen op kwaliteit (20% tegenover 15% een jaar eerder). De grootste stijging is echter te zien in planning in tijd: Waar 27% van de opdrachtgevers aanstuurde op planning, was dit een jaar eerder nog maar 10%. Een mogelijke verklaring is de verstoring in de supply chain die de planning en tijdige uitvoer van Onderhoud bemoeilijkt, om de gevolgen hiervan te mitigeren is er een extra nadrukkelijke focus op planning.

De kernvraag in deze verandering van aansturing door opdrachtgevers is of dit nu ook heeft geleid tot tevredenheid over de lopende contracten. De cijfers zijn overduidelijk: Afgelopen jaar was 60% zeer positief over de lopende contracten met opdrachtgevers, terwijl dit een jaar eerder nog 20% was. Dezelfde stijging is te zien bij de categorie ‘positief’, die van 0 naar 20% is gestegen. Hier staat logischerwijs tegenover dat er een daling is te zien in ontevredenheid, waar nu nog maar 7% in plaats van 21% ontevreden was over de lopende contracten. Daarnaast lijkt het

erop dat de pandemie ertoe heeft geleid dat het belang van samenwerking meer op waarde wordt geschat (zie ook hoofdstuk 3, de Top Tien Trends). De NVDO organiseert regelmatig RTM’s (Ronde Tafel Meetings) waarin opdrachtgevers en -nemers elkaar ontmoeten. Binnen de relatie wordt in een samenwerking met Universiteit Tilburg aandacht besteed aan Gedrag en Vertrouwen.

Ook over de contracten met onderaannemers wordt positiever gesproken. Zo wordt vaker overwogen om meer uitvoerend werk uit te besteden, een stijging van 0 naar 12,5%. Ook wordt er steeds minder vaak negatief over contracten met onderaannemers gesproken. De redenen dat bewaking te veel tijd kost en het achterblijven op de gestelde targets zijn beide afgenomen met respectievelijk 9,5% en 8,5%, beide eindigend op 12,5%.

Figuur 12, De sturing door opdrachtgevers

Figuur 13, De tevredenheid over lopende contracten met opdrachtgevers

Figuur 14, De tevredenheid over lopende contracten met onderaannemers

INNOVATIE

Innovatie heeft een belangrijke rol binnen Beheer en Onderhoud en dit belang wordt in toenemende mate onderkend. Zowel de adoptie van technologie als het vastleggen en gebruiken van data hebben aan urgentie gewonnen.

2.1 Aanjagen van innovatie

De belangrijkste cijfers:

▶ Het percentage van het onderhoudsbudget dat besteed wordt aan innovatie ligt bij 16% op 1%, bij 52% op 5%, bij 16% op 10% en bij 16% op 15%;

▶ Bijna 70% geeft aan dat de eigen branche ofwel in de pas loopt in vergelijking met andere branches, of zelfs voor loopt in vergelijk met andere branches. Een ruime meerderheid heeft dus de overtuiging voldoende innovaties en technologische ontwikkelingen te adopteren om op zijn minst met de tijd mee te gaan.

rondom industrie 4.0). Binnen 16% van de organisaties wordt slechts 1% van het onderhoudsbudget toegekend aan innovatie.

Een van de verklaringen voor deze lage allocatie van het onderhoudsbudget aan innovatie is, dat innovatie te weinig prioriteit krijgt omdat het niet als urgent wordt ervaren.

Zo gelooft 49% dat ze op het gebied van innovatie niet voor- of achterlopen op de rest. Dit was een jaar eerder nog 60%. Het percentage dat denkt voor te lopen op andere branches, oftewel echt innovatiegedreven is, 20% waar dit vorig jaar nog slechts 8% was. Zo zie je dat het overgrote deel denkt dat het gelijk of voor loopt ten opzichte van overige branches en dus met de tijd mee gaat. Binnen deze organisaties zal de allocatie van het onderhoudsbudget voor innovatie waarschijnlijk dan ook niet stijgen omdat het huidige niveau van innovatie voor hen niet zorgelijk is.

Hoewel het belang van goed onderhouden assets steeds duidelijker wordt, blijft slechts een klein percentage van de budgetten over voor het innoveren en opwaarderen van assets. Bij meer dan driekwart van de organisaties krijgt innovatie niet meer dan 5% van het totale onderhoudsbudget gealloceerd. Dit is zorgelijk, het vrijmaken van financiële middelen is de eerste stap in een innovatiegedreven markt en in Beheer en Onderhoud zijn er belangrijke innovaties in opkomst (denk bijvoorbeeld aan alle ontwikkelingen

De achterblijvers hebben een stabiel aandeel in het totaal. De groep die denkt achter te lopen is praktisch stabiel gebleven met 29% ten opzichte van 31%. De groep die van mening is ver achter te lopen is weliswaar in omvang verdubbeld van 1% naar 2% maar is nog steeds marginaal ten opzichte van het totaal. De stabiliteit van deze percentages zal ook geen grote toenames aan uitgaven gericht op innovatie tot stand brengen.

2.2 Adoptie van Innovatie

De belangrijkste cijfers:

▶ Er is een verschil in wie de primaire aanjager van innovatie is en wie de primaire aanjager van innovatie zou moeten zijn:

Figuur 15, Adoptie van innovaties en technologische ontwikkelingen t.o.v. overige branches binnen de Onderhoudssector

▶ Bij 43% van de organisaties is de Asset Owner / Asset Manager aanjager, terwijl eigenlijk wordt gedacht dat dit 66% moet zijn;

▶ Andersom is in 22% van de organisaties de adviseur de aanjager, terwijl wordt gedacht dat dit in 12% van de gevallen de aanjager zou moeten zijn;

▶ De belangrijkste belemmering voor de adoptie van innovatie is het gebrek aan kapitaal, gevolgd door het gebrek aan kennis en overige redenen.

Als we kijken naar het verschil tussen wie de primaire aanjagers van innovatie op dit moment zijn en van welke rollen wordt gedacht dat zij de aanjager zouden moeten zijn, zien we grote verschillen. De voornaamste observatie is dat op dit moment het percentage interne aanjagers te laag is en nog te vaak vanuit externe partijen de innovatie wordt gestimuleerd. Zo is bij 43% van de gevallen de Asset Owner/ Asset Manager de primaire aanjager van innovatie ten behoeve van onderhoud aan de assets, terwijl dit op papier 66% zou moeten zijn. Deze cijfers onderstrepen dat er vanuit de interne organisatie meer aandacht moet komen voor (het aanjagen van) innovatie. Dit wordt bevestigd door de cijfers aan de andere kant: Zo zien we in 41% van de gevallen dat de pri-

maire aanjager van innovatie ten behoeve van onderhoud aan de assets ofwel de adviseur/ inspecteur is (22%) of een serviceprovider (19%) zoals de dienstverlener of de onderaannemer. Op papier zou dit in totaal 26% moeten zijn, verdeeld over de adviseur/ inspecteur (12%) en de serviceprovider (14%). Kenmerkend voor deze ontwikkeling zijn de partijen die nu als overige aanjagers worden beschouwd. Op dit moment bestaat 16% van de aanjagers uit de klant, de overheid, management, of een overkoepelende groep uit het buitenland. Idealiter verandert dit naar een samenspel van Asset Managers en serviceproviders, een vorm van ‘co-makership’ waarin iedereen vanuit zijn eigen rol een aanjagende functie heeft.

Ook de cijfers met betrekking tot barrières volgen de bovengenoemde trend. De grootste barrière is het gebrek aan toegang tot kapitaal om innovaties te realiseren. Deze barrière heeft sterk aan relevantie gewonnen en is geklommen van 10% naar 31%. Dit is in lijn met wat je verwacht van de budgetontwikkelingen tijdens een pandemie. Het gebrek aan kennis van het technologische landschap en hoe dit impact heeft op de business is redelijk stabiel gebleven en van 17% geklommen naar 20%. De tevredenheid over de

Figuur 16, Barrières bij de adoptie van innovatieve ideeën

huidige technologie binnen de organisatie is wel sterk afgenomen en gedaald van 14% tot 8%.

Ten slotte zien we ook binnen ‘overig’ dat er binnen de markt weinig aandacht is voor innovatie en deze als geheel nog niet ver genoeg is om met de innovatie mee te gaan. Hierdoor wachten bedrijven de marktontwikkelingen af of blijft de innovatie steken in de pilotfase.

2.3 Data

De belangrijkste cijfers:

▶ Het percentage van de data over assets dat digitaal wordt vastgelegd, is gemiddeld genomen gestegen en bedraagt momenteel 69%;

▶ Moeite hebben met het vertalen van data naar bruikbare inzichten om mee te kunnen (be)sturen komt voor bij 75% van de organisaties en is daarmee het grootste obstakel voor het gebruiken van Big Data.

De dataregistratie heeft zich verder verbeterd met een stijging van de digitale registratie van asset data. Het percentage informatie en data over assets dat digitaal is vastgelegd loopt uiteen van 20% tot 100%. Gemiddeld is dit 69%. Een jaar ervoor was dit percentage nog 56%. De NVDO heeft inmiddels vele professionals uit verschillende sectoren opgeleid in asset data management, hetgeen zich nu vertaalt in een positieve trend.

Het percentage informatie en data over assets dat alleen op papier is vastgelegd loopt uiteen van 0% tot 80%. Gemiddeld is dit 18%. Dit is een daling van 6% ten opzichte van de 24% van het voorgaande jaar. Een logisch gevolg van de verbetering aangaande digitale registratie.

Het percentage informatie en data over assets dat niet is vastgelegd, maar welke kennis alleen in de hoofden van mensen zit, loopt uiteen van 0% tot 50%. Gemiddeld is dit 13%. Dit is een daling van 7% ten opzichte van de 20% van verleden jaar.

Figuur 17, Verdeling vastlegging data over assets als % van het totaal

Figuur 18, De belangrijkste uitdagingen bij het inzetten en benutten van Big Data bij % van de bedrijven

De uitdagingen bij het inzetten van Big Data zijn qua volgorde niet veranderd ten opzichte van het voorgaande jaar. De percentages zijn ook redelijk stabiel gebleven. Het grootste obstakel is het vertalen van data naar bruikbare informatie om mee te kunnen (be)sturen. Data verzamelen an sich is niet de kunst, data omzetten in inzichten en actie is waar de waarde gecreëerd wordt en waar het ingewikkeld wordt. Het derde obstakel, voldoende capaciteit, kennis en competentie bij medewerkers ligt in het verlengde van het eerste obstakel. Om data om te zetten in inzichten en actie zijn deskundige vakmensen met relevante expertise nodig.

Het tweede obstakel ligt aan de wortel van het succesvolle gebruik van Big Data. Zonder betrouwbare data zijn betrouwbare uitkomsten onmogelijk. Hiernaast zal het vertrouwen van de medewerkers hierdoor ook navenant laag zijn en dat belemmert de adoptie nog verder.

Het stijgende percentage dat Cybersecurity als obstakel aangeeft is in lijn met de toenemende dreiging en de daarmee gepaard gaande toenemende bewustwording van de risico’s hiervan. Daarnaast heeft de pandemie die er in resulteerde dat vele professionals thuis werkten hoogstwaarschijnlijk ook bijgedragen aan de bewustwording rondom cybersecurity en de mogelijke gevaren.

Opvallend is dat het opslaan van data in slechts 4% van de gevallen als obstakel is aangemerkt. Dit contrasteert met het feit dat gemiddeld genomen slechts 69% van de asset-informatie digitaal is vastgelegd. Blijkbaar zit er een verschil tussen de mogelijkheden om data op te slaan en de daadwerkelijke uitvoering hiervan.

ONDERHOUDSKOMPAS 2022

Het NVDO Onderhoudskompas wordt jaarlijks uitgebracht en geeft een overzicht van de actuele status en trends in de Nederlandse Onderhoudsmarkt/Asset Management. Door middel van kengetallen, trends en visie wil de NVDO de onderhoudssector faciliteren en helpen bij ontwikkelingen en uitdagingen op het gebied van onderhoud binnen de keten van Asset Management.

De Nederlandse onderhoudsmarkt heeft een omvang tussen ca. 36 miljard euro, zo’n 4,5% van het Bruto Binnenlands Product (BBP). De volledige onderhoudssector biedt werkgelegenheid aan ca. 300.000 onderhoudsprofessionals. Daarmee is ongeveer 3,0-3,5% van de werkzame bevolking in Nederland actief in de onderhoudssector.

De omzetontwikkeling loopt sterk uiteen tussen bedrijven, waarbij 35% een dalende omzet had, 24% een stagnerende omzet en 41% heeft een omzetstijging doorgemaakt. Dit past ook in het beeld van grote verschillen in de impact die de pandemie heeft op verschillende industrieën.

De groeiverwachting voor de komende jaren is rooskleurig; 91% van de bedrijven verwacht een groei in de Nederlandse onderhoudsmarkt voor de komende vijf jaar, dit percentage is hoger dan verleden jaar. Dit komt vooral door het sterke economische herstel over de brede linie en het continueren van investeringsplannen.

Er zijn meerdere ontwikkelingen en thema’s die een belangrijke rol spelen bij de huidige en toekomstige rol van de Onderhoudssector:

Werknemersbestand in Onderhoudssector is redelijk stabiel gebleven

Er zijn meerdere opvallende veranderingen onder het totaal van werknemers binnen de onderhoudssector. 7,6% van de werknemers is vrouw. Dan is 0,4% minder dan een jaar eerder. De gemiddelde leeftijd is met 46 jaar 1 jaar jonger geworden, iets wat samen lijkt te hangen met de 40% van de uitstromers

die met pensioen is gegaan. Het aantal openstaande vacatures is opnieuw flink toegenomen, met bijna 50%. Daarnaast werkt inmiddels een vijfde van de werknemers flexibel.

Behoefte aan samenwerking binnen de organisatie als belangrijkste trend

De behoefte aan samenwerking binnen de organisatie is de belangrijkste trend binnen de Top Tien Trends. Dit is deels te verklaren door de verstoorde samenwerking als gevolg van de pandemie. Het vele thuiswerken in combinatie met ziekteverzuim heeft de ‘normale’ samenwerking binnen de organisatie dusdanig verstoord, dat men deze meer op waarde is gaan schatten, waar dit voorheen als vanzelfsprekend werd ervaren. Daarnaast was en is de goede samenwerking binnen de organisatie van vitaal belang om de gevolgen van de pandemie het hoofd te bieden en de organisatie als geheel toekomstbestendig te maken en te houden.

Toenemende focus op Innovaties en Big Data

De kansen die innovaties en data bieden worden meer en meer onderkend en omarmd. Maar liefst 70% van de organisaties geeft aan dat de eigen branche ofwel in de pas loopt in vergelijking met andere branches, of zelfs voorloopt in vergelijking met andere branches. Een ruime meerderheid heeft dus de overtuiging voldoende innovaties en technologische ontwikkelingen te adopteren om op zijn minst met de tijd mee te gaan. De belangrijkste belemmeringen voor de adoptie van innovatie zijn een gebrek aan kapitaal en een gebrek aan kennis.

Datagedreven werken neemt toe. Om dit te faciliteren is uiteraard data nodig, inmiddels in 69% van de data over assets digitaal vastgelegd, een percentage dat al jaren stijgt. Echter geeft ook 75% van de organisaties aan moeite te hebben met het vertalen van data naar bruikbare inzichten obv waarvan bestuurd kan worden, dit is het grootste obstakel voor het data gedreven werken.

Concluderend zien we dus toegenomen vertrouwen in de toekomst van Onderhoud. De Technische Arbeidsmarkt laat daarbij constante problemen zien, zoals het tekort aan technisch geschoold personeel, het grote aantal openstaande vacatures, het lage percentage vrouwen en de hoge gemiddelde leeftijd. Binnen dit werknemersbestand is er daarnaast een sterke behoefte aan samenwerking binnen de organisatie, dit werd altijd een groot belang toegedicht, maar niet eerder zo groot als nu. Om dit ten tijde van de pandemie te faciliteren zijn er innovaties nodig. Er is echter ook een groeiende focus op innovaties waarneembaar. Een grote groep worstelt echter ook met deze innovaties en de mogelijke adoptie hiervan. Het is zaak om deze onderwerpen samen te brengen en te investeren om de juiste mensen op de juiste manier te laten samenwerken middels en/of aan goed toepasbare innovaties.

De NVDO zal zich blijven inzetten om bedrijven te helpen met het inspelen op deze ontwikkelingen.

SUMMARY NVDO MAINTENANCE COMPASS 2022

The NVDO Maintenance Compass is an annual publication and provides insight in the status of and trend in the Dutch Asset Management industry. Based on key figures, trends and vision documents the NVDO aims to help the Dutch Asset Management industry deal with developments, challenges and opportunities in the Asset Management field.

The Dutch maintenance market amounts to rougly 36 billion Euros, equivalent to roughly 4,5% of the gross domestic product (GDP). The maintenance market as a whole employs roughly 300.000 professionals, this means that 3,0 to 3,5% of the Dutch working population is employed in the maintenance sector.

The revenue development of the companies differs strongly. 35% has experiences a decline, 24% stagnated, and 41% experienced revenue growth. This fits perfectly in the picture of big differences in the impact of the pandemic between industries.

The growth expenctations for the coming years are sunny; 91% of the companies expects the Dutch maintenance market to grow in the coming 5 years. This percentage has increased since last year. This is mainly due to the strong uplift in economic activity and the (re)continuation of maintenance investment plans. Multiple developments and themes play an important role in the current and future maintenance industry:

The employee base in the maintenance industry has remained relatively stable

There are a couple of changes in the total employee base that catch the eye. The percentage of women in the maintenance industry has decreased from 8% to 7,6%. The average age has declined by one year, reaching 46 years. This correlates with the fact that 40% of the leavers have left for retirement. The number of open vacancies has however increased by nearly 50%.

The need for intra organisational cooperation is the most important trend

The need for intra organisational cooperations is the most important trend within the top ten trends. This trend has ranked high before but has never before claimed the number one spot. This can partially be explained by the disrupted cooperation resulting from the pandemic. The working from home has disturberd the ‘normal’ cooperation. As a result of this people no longer took it for granted and valued the cooperation strongly. Next to that the pandemic and all its consequences required swift respondes from organisations, which require strong and fruitful intra organisational cooperations.

Increasing focus on innovations and big data

The opportunities offerend by innovations and big data are embraces more and more. A solid 70% of the organisations holds the opinion that their own industry is either ahead of or at-par with other industries. A vast majority is convinced that they adopt a sufficient amounts of innovations and technology in order to at least keep up. However, the most important barriers to the adoption of innovations are a lack of capital and a lack of knowledge.

Data driven working is becoming ever more common. In order for this to happen data is required, obviously. Nowadays 69% of the asset data is stored digitally, a number that has been steadily increasing for years. However, 75% of the companies also indicates that they struggle with the translation of data into valuable and actionable business insights.

All in all there is a lot of trust in the future of the maintenance industry. This obscures a couple of fun-

damental issues with the industry’s employee base, a shortage of technically schooled personnel, a large number of open vacancies, the low percentafge of women in the industry and the high average age. Within this employee base a strong need for intra organisational cooperation is felt. This need has always been large but never as large as it currently is. In order to facilitate this during the pandemic, innovations are needed. Luckily there is a noticeable increae in the focus on innovations. A large group struggles however woth the implementation of these innovations. It is key to combine these topics, investing in the right people, facalitating them in the right manner for them to cooperate and work with and on innovations.

The NVDO will continue its effort to thelp companies deal with these developments.

TECHNISCHE ARBEIDSMARKT

Introductie

Ten gevolge van de invloedrijke gebeurtenissen zoals de pandemie, maar ook de Rusland-Oekraïne-oorlog, is de druk op Beheer en Onderhoud toegenomen. De energietransitie moet sneller, het werk moet duurzamer en het moet goedkoper. Al deze uitdagingen zijn ook terug te zien op de technische arbeidsmarkt. Deze uitdagingen stapelen zich boven op de gevolgen van vergrijzing, de toenemende integratie van technologie en de moeilijke aansluiting op het onderwijs.

Desondanks is er ook goed nieuws als het gaat om de technische arbeidsmarkt. Veel bedrijven zijn optimistisch als het gaat om het aan zich verbinden van gekwalificeerd personeel. Daarnaast zijn er veel goede initiatieven gestart om de techniek, Beheer en Onderhoud in het bijzonder, voor iedereen aantrekkelijker te maken.

In deze update op de Technische Arbeidsmarkt onderscheiden we vier subthema’s:

▶ Huidige personeelsbestand: overzicht van het huidige personeelsbestand. Hier wordt onder andere gekeken naar de man/vrouw verdeling, de gemiddelde leeftijd, migratieachtergrond, het ziekteverzuim en de kennis binnen het personeelsbestand;

▶ Instroom van nieuw personeel: openstaande vacatures, verwachtingen van bedrijven en de opleidingseisen;

▶ Uitstroom van personeel: nieuwe werkbestemmingen, maar ook flexibilisering besproken;

▶ Inspiratie: suggesties en aanbevelingen om als bedrijf om te gaan met de huidige situatie op de arbeidsmarkt.

▶ Functiehuis

SPECIALISATIES

Pro Rotating B.V. is een merkonafhankelijke service provider, gespecialiseerd in onderhoud, service en revisie van rotating equipment:

Pompen

E-motoren

Tandwielkasten

Ventilatoren

Asafdichtingen

Mechanical Seals

Uitlijnen

SERVICES

Conditie monitoring

Trillingsmetingen

Conformance Check

Balanceren

Spectrum Analyse FTF

CERTIFICATEN

ISO

VCA P

ATEX

Wij staan 24/7 voor u klaar om u te assisteren het maximale uit uw productie installatie te halen

PRO ROTATING ROTTERDAM

Laanweg 12

3208 LC Spijkenise

T: +31 (0)85 112 26 90

info@pro-rotating.com

PRO ROTATING AMSTERDAM

Haarlemmerstraatweg 119

1165 MK Halfweg

T: +31 (0)85 112 26 94

info@pro-rotating.com

PRO ROTATING GRONINGEN

Rigaweg 17 9723 TE Groningen

T: +31 (0)50 207 23 83 groningen@pro-rotating.com

Het personeelsbestand van Beheer en Onderhoud groeit. De sector staat echter wel voor een aantal uitdagingen de komende jaren. Zo zorgt de toenemende vergrijzing voor een hoge gemiddelde leeftijd (46 jaar), een toename van het aantal vacatures (15 vacatures per onderhoudsorganisatie) en een toename van de uitstroom (8,9%). Van de uitstroom verlaat een grote groep (43,5%) de organisatie wegens pensionering.

De komende jaren moet er worden ingezet om de instroom van nieuw personeel te vergroten. Dit is onder andere mogelijk door meer vrouwen (momenteel aandeel 8,4%) en meer mensen met een migratieachtergrond werkzaam te krijgen in Beheer en Onderhoud. Verder moet er worden ingezet op het behoud van deze groepen binnen de onderhoudsorganisatie.

Er is een toenemend vertrouwen in het werven van genoeg personeel. 60% van de bedrijven geeft aan vertrouwen te hebben in het aantrekken van genoeg technisch personeel en 71% geeft aan vertrouwen te hebben in het aantrekken van genoeg technologisch personeel. De uitstroom wegens ontevredenheid is gedaald (35,5%) wat inhoudt dat Beheer en Onderhoud een aantrekkelijke sector is om in te werken.

EXECUTIVE SUMMARY

The Maintenance workforce has grown again this year. However, there are challenges facing the sector. For example, the increasing ageing of the population is causing a high average age (46 years), an increase in the number of vacancies (15 vacancies per maintenance organisation) and an increase in the outflow (8,9%). Of the outflow, a large group (43,5%) leaves the organisation because of retirement.

In the coming years, efforts should be made to increase the inflow of new personnel. One way to achieve this is by attracting more women (current share 8,4%) and more people with a migrant background into Maintenance. Furthermore, efforts should be made to retain these groups within the maintenance organisation.

The rosy picture of the sector is that there is increasing confidence in recruiting enough staff. 60% of companies say they are confident about attracting enough technical staff and 71% say they are confident about attracting enough technological staff. The outflow due to dissatisfaction has decreased (35,5%), which means that Management and Maintenance is an attractive sector to work in.

Figuur 1, Belangrijkste cijfers huidig personeel in Beheer en Onderhoud

HUIDIG PERSONEEL

Beheer en Onderhoud heeft het goed gedaan tijdens de pandemie, hetgeen we onder meer terugzien in het personeelsbestand dat gegroeid is. Het percentage vrouwen dat werkzaam is binnen onze beroepsgroep is wederom gegroeid en zet de toenemende trend van de afgelopen jaren voort. Toch is er ook een aantal zorgen, het ziekteverzuim is afgelopen jaar sterk gegroeid en de gemiddelde leeftijd is binnen Beheer en Onderhoud nog steeds hoog ten opzichte van het landelijk gemiddelde (42 jaar) van alle industrieën.

1.1 Groei van het personeelsbestand binnen Beheer en onderhoud

Het personeelsbestand is met

gemiddeld 2,83% gestegen

Bij 38% van de bedrijven vond een groei in het personeelsbestand plaats. 33% van de bedrijven ondervond geen groei of krimp van het personeelsbestand en 29% van de bedrijven ondervond een krimp. Dit betekent dat voor het tweede jaar op rij het personeelsbestand is gestegen.

1.2 Opbouw van het personeelsbestand

1.2.1 Gemiddelde leeftijd binnen Beheer en Onderhoud

De gemiddelde leeftijd binnen Beheer en Onderhoud is 46 jaar. De belangrijkste oorzaak van deze hoge gemiddelde leeftijd is de vergrijzing

Vergrijzing is al langer een probleem op de technische arbeidsmarkt en in Nederland in het algemeen. Vergrijzing houdt in dat het aantal professionals dat ouder is dan 60 jaar, in de totale bevolking relatief toeneemt. De gevolgen van vergrijzing zullen de komende jaren voelbaar blijven in Beheer en Onderhoud. Dit komt tot uiting in een stijging van de gemiddelde leeftijd, pensionering van personeel en door problemen bij het invullen van vacatures.

Figuur 2, ontwikkeling van het personeelsbestand door de jaren

Figuur 3, Bedrijven waarvan het personeelsbestand gelijk bleef, krimp kende of groei kende

Het percentage vrouwen in Beheer en Onderhoud bedraagt 8,3%. Dit is een stijging ten opzichte van het voorgaande jaar en is in lijn met de stijgende trend Dat er relatief weinig vrouwen voor de techniek kiezen, is al langer bekend. Vrouwen kiezen over het algemeen bijvoorbeeld vaker voor de zorg, waar mannen juist vaker voor de techniek kiezen en minder vaak voor de zorg (1). Vrouwen kiezen vaker voor richtingen waar zorgzaamheid, interpersoonlijke relaties en communicatie van groot belang zijn. Dit zijn eigenschappen die in mindere mate geassocieerd worden met de techniek ten opzichte van bijvoorbeeld de zorg (2).

“Er is momenteel veel te weinig aandacht voor het behoud van vrouwen in de Tech”

Chantal Schinkels, auteur van het boek de IT Girl en aanjager van meer vrouwen in de Tech

Veel vrouwen vinden het ook lastig om in de techniek te werken vanwege de ‘mannencultuur’. In deze mannencultuur krijgen vrouwen vaak te maken met negatieve vooroordelen (3). In een mannencultuur is er sprake van een prestatiewaardering die gebaseerd is op een waardesysteem dat gecreëerd en gedefinieerd is door mannelijke collega’s. In deze mannencultuur

ontstaan, vaak ook onbewust, de vooroordelen die stereotyperingen in stand kunnen houden (4). Dankzij deze cultuur is het moeilijker voor vrouwen dan voor mannen om binnen zo’n bedrijf te blijven. Er moet hier een cultuurverandering plaatsvinden om een meer inclusieve werkomgeving te creëren.

Intermezzo: 25 havo-scholen starten met praktijkgericht programma Techniek

Situatie

Al jaren vindt er een trend plaats van de stijging van de gemiddelde leeftijd in de techniek sector. Om dit probleem op te lossen, is het cruciaal om jongeren zo veel mogelijk te enthousiasmeren om een loopbaan in de techniek te volgen. Daarom startten vanaf september 2022 25 havo-scholen met twee praktijkgerichte programma’s: Technologie en Maatschappij.

Aanpak

Het idee is dat havoleerlingen meer praktijkgerichte en realistische opdrachten gaan uitvoeren. Zo willen de scholen dat leerlingen meer in aanraking komen met de techniek en dus ook beter na gaan denken over hun loopbaan. De opdrachten die de leerlingen gaan uitvoeren komen van externe opdrachtgevers en kunnen zowel binnen de school als bij bedrijven zelf worden uitgevoerd. Het kan daarom per regio verschillen wat het aanbod van opdrachten is. Aan het eind van de havo vindt er dan ook een eindexamen plaats dat de praktijk en de theorie moet verbinden.

Realisatie

Dit biedt kansen voor bedrijven. Door het bedrijf open te stellen voor dit initiatief, maken jongeren al vroeg kennis met het bedrijf en met de techniek in het algemeen. De scholen hopen dat het negatieve beeld wat jongeren hebben hierdoor verandert.

Dit kan een boost geven aan het aantal jongeren dat een technische opleiding gaat volgen en zo de vergrijzing in de techniek tegen te gaan.

Bron: Agconnect CITATION Agc22 \l 1043 (48)

Figuur 4, De gemiddelde leeftijd binnen Beheer en Onderhoud is 46 jaar.

1.2.2 Man/vrouwverhouding binnen Beheer en Onderhoud

Het percentage vrouwen in Beheer en Onderhoud ligt onder het landelijke percentage vrouwen met een technisch beroep, dit percentage is namelijk 14% (5) Een mogelijke reden hiervoor is dat veel vrouwen die werken in de techniek een meer diverse achtergrond hebben dan de mannen in de techniek. Deze vrouwen hebben namelijk minder vaak een technische opleiding gevolgd dan mannen. Dit kan ertoe leiden dat vrouwen veel van de rollen binnen Beheer en Onderhoud niet kunnen invullen omdat in deze sector vaker een technische achtergrond wordt vereist (6). Daarnaast kiezen vrouwen die techniek studeren vaker de bouwkundige- of de IT-kant. Dit is ook de reden dat er in de bouw- en IT-sector de grootste groei van het aandeel vrouwen plaatsvond (7) en dus helaas niet in het Beheer en Onderhoud.

VHTO zet initiatieven op om vrouwen genderdiversiteit in de techniek te verbeteren De afgelopen jaren zijn er veel initiatieven gestart om het aandeel vrouwen in de techniek te verhogen. Een organisatie die bezig is met het stimuleren van genderdiversiteit in de techniek is collega vereniging VHTO. VHTO staat voor Vrouwen in Hoger Technisch Onderwijs. Zo organiseren zij jaarlijks de ‘Girls ‘Day’ om vrouwen aan te zetten een loopbaan in de techniek te volgen. VHTO deelt o.a. kennis om ervoor te zorgen dat bedrijven aantrekkelijker worden voor vrouwen om er te werken. De NVDO ondersteunt dit initiatief al vele jaren door haar vrouwelijke leden te stimuleren zich in te zetten voor meisjes en vrouwen in de techniek en het Beheer en Onderhoud.

Intermezzo: Baan in de techniek moeilijk om als vrouw vol te houden

Situatie

Er zijn de afgelopen jaren diverse campagnes gevoerd om het aandeel vrouwen in de techniek te verhogen. Dit is met succes gebeurd. Deze vrouwen ervaren echter nog veel problemen op de werkvloer. Zo hebben ze te maken met negatieve vooroordelen. Deze negatieve vooroordelen leiden tot grotere prestatiedruk onder vrouwen. Dit zorgt ervoor dat een baan in de techniek voor vrouwen moeilijker is om vol te houden. Veel vrouwen kiezen ervoor om de techniek weer te verlaten.

Aanpak

In de sector heerst een mannencultuur. In deze cultuur zijn er vaak negatieve vooroordelen richting vrouwen. Een van deze negatieve vooroordelen is dat vrouwen minder goed zijn in techniek. Een voorbeeld waar dit tot uiting kwam was bij een motorengarage waar de vrouwelijke monteur niet met klanten mocht omgaan omdat de garage bang was dat klanten niet meer zouden terugkomen als zij zagen dat er een vrouwelijke monteur aan hun motor werkte. Dit zorgde voor een onprettige sfeer op de werkvloer waardoor de vrouw in kwestie naar een ander bedrijf is vertrokken.

Realisatie

Als vrouwen naar de techniek komen moet het voor hen ook aantrekkelijk zijn om in de techniek te blijven. Daartoe kan een aantal stappen worden ondernomen. Het begint met het praten over deze problemen binnen het bedrijf. VHTO kan hierbij helpen en geven bedrijven tips hoe ze ervoor kunnen zorgen dat het bedrijf aantrekkelijk wordt voor vrouwen. Eén tip is om te werken aan een inclusieve werkomgeving. VHTO kan bedrijven hierbij ondersteunen door een Gender Scan uit te voeren. De Gender Scan geeft inzichten en handvatten om de werkomgeving meer inclusief te maken. Andere tips zijn het vergroten van de talentenpool en vrouwelijke rolmodellen zichtbaar maken. Bewezen is dat deze diversiteit uiteindelijk zowel de creativiteit als de productiviteit verhoogt.

Bron: EenVandaag CITATION Een \l 1043 (49)

Figuur 5, Aandeel vrouwen binnen Beheer en Onderhoud

1.2.3

Medewerkers Beheer en Onderhoud met een migratieachtergrond

85% van de werknemers binnen Beheer en Onderhoud heeft een Nederlandse achtergrond. Dit terwijl het landelijk gemiddelde over alle sectoren rond de 75% ligt (8) Het grootste deel van de bedrijven bestaat nog voornamelijk uit werknemers met een Nederlandse achtergrond. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat er relatief weinig jongeren met een migratieachtergrond kiezen voor een loopbaan in de techniek (9) ten opzichte van jongeren zonder migratieachtergrond. Een aantal factoren spelen hierin een rol. Zo komen veel van deze jongeren pas op de middelbare school in aanraking met de techniek. Dit komt omdat zij weinig technische rolmodellen in de omgeving hebben en vaak in Randstedelijke gebieden opgroeien. Ze missen hierdoor schuren, garages en werkplaatsen waarin ze aan de slag kunnen. Dit heeft tot gevolg dat deze jongeren vaker een beperkt en incorrect beeld van de techniek hebben.

Taal speelt een belangrijke rol in werk en in het sollicitatiegesprek. Veel werkgevers geven nog steeds de voorkeur aan werknemers die vloeiend Nederlands spreken

Werkgevers willen het liefst iemand die vloeiend Nederlands spreekt. Dit is een fenomeen dat breder speelt dan alleen binnen Beheer en Onderhoud. Zo komt bijvoorbeeld uit onderzoek onder IT-managers dat 55,6% iemand niet wil aannemen wanneer hij/zij niet de Nederlandse taal beheerst. Door de krapte op de arbeidsmarkt is wel te zien dat deze eis minder streng wordt. Dit komt hoogstwaarschijnlijk meer voort uit bittere noodzaak dan uit idealisme, het is anders simpelweg niet mogelijk om alle posities in te

vullen. Werkgevers hebben steeds minder moeite met het aannemen van iemand die geen of gebrekkig Nederlands spreekt (10).

Intermezzo: Volop kansen voor Oekraïners in de Technieksector

Situatie

Als gevolg van de Russische invasie van Oekraïne zijn er Oekraïense vluchtelingen naar Nederland gekomen. Dit biedt volop kansen voor de samenwerking tussen deze Oekraïners en de technieksector in Nederland.

Aanpak

Gevluchte Oekraïners mogen in Nederland werken in loondienst. Om te kunnen werken hebben de vluchtelingen een BSN nodig. Vluchtelingen kunnen een BSN krijgen door zich in te schrijven bij de gemeente. Gevluchte Oekraïners die in de techniek willen werken lopen nog wel tegen een aantal problemen aan. Zo is het nog onzeker of de Oekraïense diploma’s in Nederland geldig zijn. Zonder deze diploma’s hebben zij eerst bijscholing nodig. Wanneer er interesse is om vluchtelingen als medewerker aan te nemen, is het verstandig om contact op te nemen met het werkgeversservicepunt van de gemeente.

Realisatie

De stichting VluchtelingenWerk Nederland is (ten tijde van deze publicatie) bezig om vluchtelingen aan een baan te helpen. Onder andere door het initiatief ‘Bakkie Doen?’ worden duizenden Nederlanders en vluchtelingen met elkaar in contact gebracht. Wanneer bedrijven interesse hebben in het aannemen van vluchtelingen kan deze stichting daarbij helpen. Andere initiatieven van VluchtelingenWerk Nederland zijn ‘Bekend maakt Bemind’ waarbij vluchtelingen langsgaan bij onderwijsinstellingen en bedrijven. Zo ontstaat er meer begrip en empathie voor de situatie waarin deze vluchtelingen zich bevinden.

Bron: WNL CITATION WNL22 \l 1043 (50)

Figuur 6, Werkenden met een migratieachtergrond binnen Beheer en Onderhoud

1.3 Kennis en Vaardigheden

1.3.1 Technisch personeel binnen Beheer en Onderhoud

Het gemiddelde aandeel technisch personeel is 70,5% binnen Beheer en Onderhoud

Het technisch personeel, gedefinieerd als specialisten op het gebied van engineering en/of technische detailwerkzaamheden, vormt opnieuw het merendeel van het personeel in Beheer en Onderhoud. Het aandeel technisch personeel is al jaren stabiel tussen de 68% en 75%. Dit hoge percentage betekent dat de sector erg afhankelijk van technisch personeel is en blijft.

1.3.2 Technologisch personeel binnen Beheer en Onderhoud

Het gemiddelde aandeel technologisch geschoold personeel is 23,9% binnen Beheer en Onderhoud over het afgelopen jaar

Technologisch personeel is gedefinieerd als specialisten die overweg kunnen met technologieën als AR/ VR, kunstmatige intelligentie, IoT of Blockchain. Het aandeel technologisch personeel is wederom gestegen ten opzichte van voorgaande jaren. Dit komt overeen met de stijgende trend van de afgelopen jaren.

Technologisch opgeleid personeel wordt steeds belangrijker in de primaire processen van een bedrijf Dit komt door o.a. door de toenemende digitalisering. Digitalisering zorgt ervoor dat er veel meer informatie in digitale vorm beschikbaar komt. Om te digitaliseren is het nodig om genoeg technologisch opgeleid personeel binnen de onderhoudsorganisatie te hebben om deze informatie te verwerken.

Onder andere de NS kampen met een tekort aan personeel door het snel toenemende belang van digitalisering en cybersecurity (11). Doordat het spoornetwerk steeds meer wordt gedigitaliseerd, komt er extra informatie beschikbaar, maar wordt het spoornetwerk ook kwetsbaarder voor cyberaanvallen. Om dit te beheersen heeft de NS behoefte aan veel technologisch opgeleid personeel.

Figuur 7, Gemiddeld aandeel technisch geschoold personeel binnen Beheer en Onderhoud

Figuur 8, Gemiddeld aandeel technologisch geschoold personeel binnen Beheer en Onderhoud

1.4 Ziekteverzuim

Het ziekteverzuim in Beheer en Onderhoud bedraagt 5,9%. Beheer en Onderhoud doet het beter dan de technische sector in het algemeen, hier lag het ziekteverzuim op 6,5% (12) Het ziekteverzuim heeft door de pandemie veel aandacht gekregen. De afgelopen jaren was er een positieve trend waarbij het ziekteverzuim van onze beroepsgroep altijd lager was dan het landelijk gemiddelde. Met het landelijk gemiddelde wordt het ziekteverzuim van alle industrieën bedoeld. Dit jaar is het ziekteverzuim binnen Beheer en Onderhoud echter hoger dan het landelijk gemiddelde (5,4%).

Redenen van de stijging zijn de samenkomst van onder andere de Omikron-golf en de gelijktijdige opening van de samenleving Hierdoor werd het mogelijk om weer in grote groepen samen te komen, wat de verspreiding van COVID-19 versnelde. De verwachting is dat het ziekteverzuim op korte termijn nog niet snel zal afnemen. Vanwege de pandemie en de maatregelen zijn andere infectieziekten redelijk op de achtergrond gebleven. Het ligt in de lijn der verwachtingen dat deze nog een inhaalslag gaan maken dit jaar (13).

Figuur 9, Gemiddelde ziekteverzuim binnen Beheer en Onderhoud en gemiddeld landelijke ziekteverzuim

INSTROOM VAN PERSONEEL

Beheer en Onderhoud heeft een grotere instroom van personeel nodig. Deze behoefte is weergegeven door de stijging van het gemiddeld aantal vacatures en stageplekken. Het vertrouwen in het aantrekken van genoeg technisch en technologisch personeel is toegenomen. Vooral het vertrouwen in het aantrekken van genoeg technologisch personeel is flink toegenomen. Dit is een gunstige ontwikkeling aangezien de kennisbehoefte naar datamanagement het grootst is en veel technologisch personeel hier kennis van heeft.

2.1 Gemiddeld aantal vacatures per onderhoudsorganisatie

Het gemiddeld aantal vacatures per onderhoudsorganisatie is 15. Dit komt overeen met de stijgende trend die de afgelopen jaren zichtbaar is De krapte op de arbeidsmarkt is de oorzaak van de stijging van het aantal open vacatures. Door deze krapte zijn er momenteel meer vacatures dan dat er personeel is om ze in te vullen. Hierdoor blijven de vacatures langer bestaan en stapelen de nieuwe vacatures zich op in alle sectoren. Slechts 8% van de vacatures blijft minder dan een maand openstaan. 49% blijft een maand tot een half jaar open staan, 32% blijft een half jaar tot een jaar openstaan en 11% blijft langer dan een jaar openstaan.

Een andere verklaring is het lage aantal ontslagen tijdens de pandemie. Dit komt omdat er weinig bedrijven failliet zijn gegaan in deze periode, mede

vanwege het feit dat ze overheidssteun hebben ontvangen. Een andere verklaring is dat er weinig mensen van baan zijn gewisseld door de onzekerheid op

Figuur 10, Belangrijkste cijfers instroom van personeel in Beheer en Onderhoud

Figuur 11, Ontwikkeling van het gemiddeld aantal vacatures per onderhoudsorganisatie

de arbeidsmarkt (14). Daarnaast is de eerder genoemde vergrijzing tevens een verklaring. Er wordt verwacht dat de krapte enigszins stabiliseert wanneer er een faillissementsgolf plaatsvindt (15). Dit houdt in dat de stijging van de huidige krapte afneemt, maar niet dat de krapte als geheel wordt opgelost. Wegens structurele veranderingen zoals de vergrijzing, zal de krapte naar verwachting de komende jaren groot blijven.

2.2 Gemiddeld aantal stageplekken per onderhoudsorganisatie

Het gemiddeld aantal stageplekken per onderhoudsorganisatie binnen Beheer en onderhoud is gestegen naar 6 Veel stageplekken zijn vervallen tijdens de pandemie en dit leidde tot problemen voor leerlingen die een stage moesten doen. Het tekort aan stageplekken was vooral voelbaar op het mbo (16). Het aantal stageplekken bevindt zich nog niet op het niveau pre-pandemie van gemiddeld 6,5 stageplekken per onderhoudsorganisatie. De verwachting is dat het aantal stageplekken snel zal stijgen indien er geen disrupties zijn.

Intermezzo: Speeddaten voor een stageplek in de Techniek

Situatie

Tijdens de pandemie zijn er veel stageplekken vervallen. Stageplekken zijn belangrijk voor studenten omdat zij op deze manier kennis kunnen maken met bedrijven en praktijkervaring kunnen op doen. In de regio Eindhoven is het personeelstekort in de technische sector ook hoog. Met het aanbieden van stageplekken hopen deze bedrijven de instroom van nieuwe professionals te verhogen.

Aanpak

Om studenten en bedrijven met elkaar te verbinden zijn er meerdere mogelijkheden. Zo worden er events georganiseerd waarbij studenten en bedrijven met elkaar in contact komen. Tijdens deze events kunnen de studenten een inkijk krijgen in waar de bedrijven voor staan en of ze persoonlijk een goed gevoel hebben bij deze bedrijven. Voor bedrijven biedt het de mogelijkheid om in gesprek te komen met de toekomstige medewerkers.

Realisatie

Een van deze events is het Fontys Engineers Meet & Match in Eindhoven. Hier doen jaarlijks 2.000 studenten en 180 technische bedrijven aan mee. Middels speeddates kunnen de studenten met de verschillende bedrijven kennis maken. Verder zijn er ook grotere bedrijfspresentaties waarbij iedereen zich kan aansluiten. Dit event biedt studenten de mogelijkheid om makkelijker een stageplek te vinden die het beste bij ze past, dat ervoor zorgt dat deze studenten een beter beeld krijgen van de technische sector.

Bron: Fontys CITATION Fon22 \l 1043 (51)

Figuur 12, Ontwikkeling van het gemiddeld aantal stageplekken per onderhoudsorganisatie

2.3 Tekorten in Technisch en Technologisch geschoold personeel

60% van de bedrijven heeft vertrouwen in het aantrekken van genoeg technisch personeel Het vertrouwen in het aantrekken van genoeg technisch geschoold personeel blijft stabiel. Toch blijft het opmerkelijk dat dit percentage zo hoog is als er gekeken wordt naar het aantal open vacatures. Een mogelijke verklaring is dat er veel aandacht wordt besteed aan het aantrekken van personeel.

71% van de bedrijven heeft vertrouwen in het aantrekken van genoeg technologisch personeel De stijging van het vertrouwen in het aantrekken van technologisch personeel is mogelijk te verklaren doordat er bij jongeren veel interesse is naar IT. Hierdoor is de instroom van jongeren in technologische opleidingen gestegen. De interesse naar IT is deels te verklaren doordat veel nieuwe technieken en innovaties IT gebruiken. Een voorbeeld hiervan is app-ontwikkeling.

Intermezzo: 4 bedrijven starten talentenpool

Situatie

Industrieterreinen nemen ongeveer 30% van alle werkgelegenheid in Nederland voor hun rekening. Het probleem bij de bedrijven op deze terreinen is dat ze niet erg zichtbaar zijn voor een groot publiek. Ze zijn voor veel werkzoekenden maar moeilijk te vinden en dit is voor beide een ongunstige situatie.

Aanpak

Gemeente Schiedam is met een initiatief gekomen om de samenwerking tussen de bedrijven op het industrieterrein Schiedistrict te verbeteren. Het doel is om de bedrijven beter zichtbaar te maken en om een leukere werkomgeving te creëren. Dit initiatief pas in het ‘leven lang ontwikkelen’ programma van de gemeente Schiedam. In dit programma wil de gemeente, bedrijven en werknemers samenbrengen en de industrieterreinen verduurzamen.

Realisatie

Metroohm, Orga, FMI en Boers & Co hebben besloten deel te nemen aan dit initiatief. Schoolverlaters die deelnemen aan dit initiatief krijgen de kans om in 2 jaar tijd voor 4 verschillende bedrijven te werken. Op deze manier krijgen zij een inkijk in de industrie en kunnen kijken waar hun interesses liggen. In deze 2 jaar wordt er om het half jaar van bedrijf en afdeling gewisseld. Deelnemers worden verzekerd van 2 jaar werk en een mogelijkheid tot langer verblijf bij een van deze bedrijven.

Bron:  Metaal magazine CITATION Met22 \l 1043 (56)

Figuur 13, Het vertrouwen in het aantrekken van genoeg technisch en technologisch geschoold personeel is gestegen

Figuur 14, Gemiddelde behoefte naar kennis op een aantal gebieden weergeven

Bijna 19% heeft behoefte aan datamanagement

De groei in behoefte naar kennis op het gebied van datamanagement ging gepaard met een daling in de behoefte van kennis op het gebied van innovatie en ontwikkeling, strategische kennis en technische kennis. Dit is deels toe te schrijven aan de verschuiving naar deze nieuwe categorie. De ontwikkelingen op het gebied van kennisbehoefte zijn terug te zien in de lijst met de snelst groeiende banen in Nederland. In deze lijst zijn veel banen terug te vinden die data als expertise hebben.

Daling van 20% naar 11,4% in de behoefte aan kennis op het gebied van innovatie en ontwikkeling

Een mogelijke verklaring is dat veel bedrijven momenteel goed weten wat deze innovaties en ontwikkelingen zijn. Het probleem bij deze bedrijven zit hem meer in het implementeren van deze innovaties en ontwikkelingen. Door met namen het tekort aan personeel is dit moeilijk.

De behoefte aan organisatorische kennis is gestegen naar 8,9%

Een mogelijke verklaring hiervoor is het gevolg van de pandemie. Organisaties worden anders ingericht en de transitie naar meer digitaal werken zorgt voor een toenemende behoefte aan organisatorische kennis om het bedrijf goed in te richten.

2.5 Kwalificatie-eisen personeel binnen Beheer en Onderhoud

Kwalificatie-eisen zullen veranderen

57% geeft aan dat de kwalificatie-eisen zullen veranderen. Er is een duidelijke zichtbare trend waarbij bedrijven over de afgelopen vijf jaar steeds meer verwachten dat de kwalificatie-eisen zullen veranderen in plaats van toenemen. Een reden hiervoor is dat er veel veranderingen zijn binnen Beheer en Onderhoud, waaronder digitalisering. Het personeel moet met deze veranderingen om kunnen gaan en dit vereist vooral nieuwe en andere vaardigheden.

Intermezzo: Banen in opkomst: deze 15 beroepen groeien het snelst in Nederland

Situatie

LinkedIn heeft een lijst opgesteld met 15 beroepen die het snelst groeien in Nederland. Voor de beroepen op deze lijst geldt dat de vraag naar dit beroep de afgelopen vijf jaar is toegenomen. Dit is gedaan zodat het niet een eenmalige stijging is ten gevolge van disrupties. Bij deze beroepen staat extra informatie over bijvoorbeeld de steden waar het meeste werk is en de man-vrouw verhouding. Het beroep waar de meeste kansen liggen is expediteur. Verder wordt de top 5 aangevuld door Machine Learning engineer, Robotics engineer, verantwoordelijke business development en data engineer.

Aanpak

Met het publiceren van deze lijst wil LinkedIn een inkijk bieden in de arbeidsmarkt van de toekomst. Dit is voor zowel bedrijven als de toekomstige beroepsbevolking van belang. Er wordt op deze manier aangegeven waar de hoge baankansen liggen in de toekomst en dus ook waar bedrijven zich op kunnen focussen. Er kan zo samengewerkt worden om de toekomstige tekorten in deze beroepen te voorkomen.

Realisatie

De vraag naar engineering beroepen is hoog. Dit zijn allemaal beroepen die ook binnen Asset Management een grote rol spelen. Beheer en Onderhoud is een sector waar er in de toekomst veel gewerkt gaat worden met automatisering en het verwerken van data. De sector is daarom kwetsbaar wanneer er te grote tekorten zijn in deze beroepen.

Bron: LinkedIn CITATION Lin222 \l 1043 (52)

Kwalificatie-eisen nemen toe

In 2017 gaf 78% aan dat de eisen toenemen, ten opzichte van de huidige 33%. Deze afname is grotendeels toe te schrijven aan de verschuiving naar ‘de eisen veranderen’. De veranderingen binnen Beheer en Onderhoud zorgen er in sommige gevallen voor dat het werk complexer wordt. Wanneer het werk echter complexer wordt, zouden de kwalificatie-eisen

2.4 Kennisbehoefte binnen Beheer en Onderhoud

ook kunnen toenemen. Een mogelijke reden dat dit weinig gebeurt is de personeelsschaarste, hierdoor worden bedrijven gedwongen om rollen op andere manieren in te vullen. Hierdoor veranderen de kwalificatie-eisen meer dan dat ze toenemen.

wanneer hij/zij wel de andere facetten van de rol van werkvoorbereider beheerst. Er zal meer gekeken moeten worden of de competenties van de persoon overeenkomen met de rol in plaats van alleen naar de kwalificaties te kijken.

Realisatie

Werkvoorbereider.nl richt zich op iedereen die omgeschoold of verder opgeleid wil worden in het vak van werkvoorbereider. Daarnaast werkt ze nauw samen met de bedrijven die moeite hebben om geschikte werkvoorbereiders te vinden. Werkvoorbereider.nl probeert anders naar de vacature te kijken om zo de geschikte kandidaten te vinden. Verder leveren ze onder andere opleidingen en trainingen waardoor zij zich nog beter en efficiënter kunnen richten op hun werkzaamheden. De NVDO heeft zich aangesloten bij dit initiatief en is voornemens een landelijke ‘campagne’ te starten.

Bron: Werkvoorbereider.nl

Intermezzo: Werkvoorbereider.nl heeft een andere blik op de rol en de werving van nieuwe werkvoorbereiders

Situatie

In Nederland is er een groot tekort aan werkvoorbereiders. Er zijn ongeveer 27.000 werkvoorbereiders in Nederland waarvan ongeveer 6% op zoek is naar ander werk. Dit terwijl er ontzettend veel vacatures openstaan. Werkvoorbereiders zijn vaak verantwoordelijk voor werktekeningen, planningen, werkinstructies en voor de inkoop van materialen. Dit betekent dat de werkzaamheden heel divers zijn.

Aanpak

Om de vacatures van werkvoorbereiders te vullen, zal er op een andere manier naar de functie gekeken moeten worden. Deze functie wordt momenteel vaak ingevuld door iemand met een technische achtergrond. Echter is de rol van een werkvoorbereider heel divers en zijn sociale vaardigheden van groot belang. Het is dus niet noodzakelijk voor een werkvoorbereider om een technische achtergrond te hebben

2.6 Samenwerking met onderwijsinstellingen en bedrijven

De bereidheid om samen te werken met onderwijsinstellingen is 100%

Hoewel de wil er is om samen te werken, gebeurt dit in de praktijk toch nog niet altijd. Zo werkt 67% samen met onderwijsinstellingen. Dat het in praktijk minder voorkomt dan de intentie is, komt mogelijk doordat bedrijven soms niet weten hoe ze zo’n samenwerking moeten organiseren.

De bereidheid om samen te werken met andere bedrijven is 84%

Er is een aantal redenen waarom de bereidheid voor samenwerking met bedrijven lager ligt dan de bereidheid voor samenwerking met onderwijsinstellingen. Een reden is dat sommige bedrijven deze samenwerking niet nodig hebben en in staat zijn zelf genoeg personeel aan te trekken. Zij kiezen er dan voor om niet samen te werken met andere bedrijven. Een andere reden is dat er concurrentie heerst tussen bedrijven als het gaat om het aantrekken en behouden van personeel. Hierdoor neigen bedrijven eerder naar

Figuur 15, Percentages die aangeven of de kwalificatie-eisen toenemen, afnemen, veranderen of gelijk blijven

het individueel organiseren van activiteiten in plaats van samen te werken met andere bedrijven.

Intermezzo: Samenwerking met Techniekpact en Sterk Techniek Onderwijs

Situatie

De situatie is urgent: er zijn nieuwe technici nodig. Onder andere de energietransitie komt in gevaar door dit personeelstekort. In de provincie Gelderland zijn ze hard bezig om de energietransitie te realiseren. Om de energietransitie te verwezenlijken, bracht de provincie bedrijven samen om meer regionale samenwerking te stimuleren.

Aanpak

Provincie Gelderland organiseert rondetafelgesprekken waarin de deelnemers nadenken over het maatschappelijk doel van de Techniekpacten en Sterk Techniek Onderwijs (STO). Dit doel is heel simpel en is: ‘meer mensen in de techniek’. Tijdens de netwerkbijeenkomsten vinden er ook posterpresentaties plaats. Deze zijn bedoeld om mensen te enthousiasmeren voor de Techniek en de energietransitie. De deelnemers kunnen vertellen over de initiatieven en projecten waar zij mee bezig zijn en ook vooral waar ze kunnen samenwerken.

Realisatie

Tijdens dit soort events is het mogelijk om veel contacten te leggen in de regio. Deze events maken het ook mogelijk om ideeën samen uit te wisselen. Dit zorgt ten eerste voor een goede band tussen de provincie en het bedrijfsleven, maar ook kunnen meer mensen bereikt worden om een vervolg loopbaan in de Techniek voort te zetten.

Bron: Provincie Gelderland CITATION Pro221 \l 1043 (53)

Figuur 16, Percentage van de bedrijven dat bereid is om samen te werken met bedrijven en/of onderwijsinstellingen.

UITSTROOM

De uitstroom binnen Beheer en Onderhoud is dit jaar gestegen. Pensionering is hiervan de grootste oorzaak opgevolgd door ontevredenheid. Een groot deel van de groep uitstromers blijft binnen Beheer en Onderhoud. Dit betekent dat Beheer en Onderhoud een aantrekkelijke sector is om in te blijven werken. Het percentage flexibele arbeidskrachten binnen de onderhoudsorganisatie is gedaald ten opzichte van voorgaande jaren.

3.1 Totale uitstroom in cijfers

De uitstroom is 8,9%; dit is in lijn met de stijgende trend van de afgelopen jaren waarbij er een toenemende uitstroom is Een van de redenen voor deze stijging is de pandemie. Tijdens de pandemie is er namelijk minder vaak van werkgever gewisseld (14) waardoor de percentages de voorgaande twee jaar lager waren. Een andere reden is dat er gedurende deze periode weinig mensen zijn ontslagen. Dankzij de overheidssteun konden veel mensen blijven werken en daalde hierdoor het aantal ontslagen (17). Nu neemt het aantal ontslagen toe hetgeen een extra negatief effect heeft op de uitstroom.

Een andere oorzaak voor de hoge uitstroom is wat ze in de Verenigde Staten de ‘Great Resignation’ noemen. Dit is een trend die we in Nederland ook zien waarbij steeds meer mensen ontslag nemen. De pandemie heeft werknemers ertoe aangezet hun loopbaan, arbeidsomstandigheden en langetermijndoelstellingen te heroverwegen. Hierdoor vindt er nu een uitstroom plaats van werknemers die ontevreden waren over hun posities. Oorzaken naast de ‘Great Resignation’ zijn onder andere loonstagnatie en vergrijzing (18).

Figuur 17, Belangrijkste cijfers uitstroom van personeel binnen Beheer en Onderhoud

Figuur 18, Percentage uitstroom uit onderhoudsorganisatie en trend.

3.2 Reden van vertrek

43,5% van de uitstroom wegens pensionering In alle branches vindt er vergrijzing plaats en zo ook in Beheer en Onderhoud (19). Vertrek wegens vergrijzing zal de komende jaren voor een groot deel van de uitstroom blijven zorgen (17).

34,5% van de uitstroom vertrekt vanwege ontevredenheid

Het percentage ontevredenheid is dit jaar gedaald en dit is in lijn met de dalende trend van de afgelopen jaren. Deze afname komt doordat werkgevers meer aandacht besteden aan personeelstevredenheid. Een mogelijke verklaring voor de ontevredenheid is dat er in de sector Beheer en Onderhoud veel kansen zijn waardoor het makkelijk is om over te stappen wanneer het gras elders groener lijkt. Wanneer een werknemer ontevreden is over bepaalde aspecten van zijn/haar baan, bijvoorbeeld het salaris, is het voor de werknemer makkelijk om snel ergens anders werk te vinden.

15,7% uitstroom ten gevolge van ontslag en de uitstroom door ziekte/ arbeidsongeschiktheid is 3,6% Het percentage ontslag is toegenomen. De uitstroom door ziekte/arbeidsongeschiktheid afname is te verklaren door de toenemende focus op veiligheid en gezondheid binnen bedrijven. Hier wordt bij veel bedrijven beter opgelet waardoor dit percentage afneemt.

Intermezzo: Helft Nederlanders zou werkgever verlaten bij gebrek aan MVO-inspanningen

Situatie

Duurzaamheid krijgt een steeds grotere rol. Men wordt zich steeds meer bewust van de gevolgen van klimaatverandering. Dit wordt bevestigd door het onderzoek genaamd ‘No Planet B’. Hierbij werden 11.000 mensen ondervraagd over een aantal duurzaamheidsonderwerpen. Uit dit onderzoek kwam naar voren dat de helft van de Nederlanders hun werkgever zou verlaten bij gebrek aan MVO-inspanningen. 92% van de Nederlanders is van mening dat het te langzaam gaat met voortgang op het gebied van duurzaamheid en ongeveer driekwart van de Nederlanders vindt dat bedrijven nog te weinig doen en dat er kansen zijn om meer te doen.

Aanpak

Voor bedrijven wordt het de komende jaren heel belangrijk om meer te doen aan MVO. Een belangrijk aspect van verduurzamen is om in gesprek te gaan met werknemers. Zij kunnen aangeven wat voor hen belangrijk is. Verder kunnen zij met inzichten komen waar er mogelijkheden liggen die vanuit managementlevel minder snel worden gezien. Duurzaamheid kan heel makkelijk op kleine schaal worden geïmplementeerd door bijvoorbeeld de kachel lager te zetten of thuiswerken meer te stimuleren. Vanuit deze basis kan er een cultuuromslag plaatsvinden waarbij duurzaamheid ook echt belangrijk wordt gevonden.

Figuur 19, Percentage werknemers dat vertrekt opgedeeld per reden

Realisatie

Om duurzaamheid te realiseren, zal er een cultuuromslag moeten plaatsvinden. Werkgevers moeten inzien dat duurzaamheid niet een kostenpost of luxeprobleem is. 83% van de consumenten geeft aan dat ze bereid is meer te betalen voor producten en services als het bedrijf veel doet aan duurzaamheid. Er liggen veel mogelijkheden op dit gebied waarmee het bedrijf groei kan realiseren. Het creëert tevens een prettigere werkomgeving omdat werknemers gemotiveerder zijn om er te blijven werken wanneer zij weten dat het bedrijf genoeg doet aan verduurzaming.

3.3 Richting na uitstroom

68% van vertrokken medewerkers blijft in de sector

Deze stijging is in lijn met de stijgende trend van de afgelopen jaren. Beheer en Onderhoud biedt veel mogelijkheden wat betreft doorgroeimogelijkheden en diversiteit van het takenpakket. Er zijn hierdoor veel kansen om te wisselen van baan binnen Asset Management. Verder kan er ook geconcludeerd worden dat de sector aantrekkelijk blijft nadat er eenmaal ingewerkt is.

3.4 Flexibele arbeidskrachten

14,8% van de onderhoudsorganisatie bestaat uit flexibele arbeidskrachten

Met flexibele arbeidskrachten worden uitzendkrachten, ZZP’ers en tijdelijke contractanten bedoeld. 61,9% geeft aan dat het aantal flexibele arbeidskrachten in de onderhoudsorganisatie toeneemt.

Percentage flexibele arbeidskrachten

neemt elk jaar toe

Een mogelijke verklaring voor de daling dit jaar is de schaarste op de markt van gekwalificeerd personeel. Hierdoor wordt er sneller een vast contract aangeboden. Gezamenlijk met de bredere trend in de toename van het aantal vaste contracten, zorgt dit ervoor dat het procentueel aandeel flexibele arbeidskrachten afneemt (20). Het percentage flexibele arbeidskrachten binnen Beheer en Onderhoud is lager dan het landelijke percentage (30-50 procent). Dat betekent dat in onze branche nog relatief weinig wordt gewerkt met flexibele arbeidskrachten ten opzichte van andere sectoren.

De meeste flexibele arbeidskrachten bevinden zich in andere branches dan Beheer en Onderhoud. Denk daarbij aan handel en zakelijke dienstverlening die populair zijn. ZZP’ers zijn vooral actief in de zakelijke dienstverlening en tijdelijke contracten komen vooral voor in de handel. Alleen onder de uitzendkrachten is Beheer en Onderhoud populair (21).

Bron: Duurzaam Ondernemen CITATION Duu22 \l 1043 (54)

Figuur 20, Percentage dat na vertrek binnen de sector Beheer en Onderhoud blijft

Figuur 21, Percentage flexibele arbeidskrachten binnen Beheer en Onderhoud

Omdat veel ZZP’ers en tijdelijke contractanten zich niet in Beheer en Onderhoud bevinden, is het percentage flexibele arbeidskrachten lager dan het landelijke gemiddelde.

Intermezzo: Techsharks

Situatie

Er heerst een grote krapte op de technische arbeidsmarkt. Bedrijven hebben hierdoor moeite met het aantrekken en het vasthouden van personeel. Bij veel bedrijven ligt er nog weinig aandacht op de persoonlijke ontwikkeling van werknemers. Intern opleiden gebeurt in veel gevallen nog te weinig en er wordt nog te weinig rekening gehouden met privéomstandigheden van werknemers betreffende carrière keuzes.

Aanpak

De sociale kant van werken krijgt een steeds belangrijkere rol. Werknemers waarderen het wanneer er persoonlijk tijd en geld in hen wordt geïnvesteerd. Dit kan door werknemers intern op te leiden en door meer persoonlijke begeleiding te verschaffen. Bedrijven zijn nog vaak bang dat na het opleiden van een werknemer deze vertrekt omdat er bijvoorbeeld te weinig plek is in hogere functies. Er is op dat moment wel al veel geld geïnvesteerd. Het is belangrijk om in te zien dat dit opleiden niet alleen voor de bedrijven zelf gunstig is, maar dat dit gunstig is voor de hele sector.

Realisatie

Techsharks is een bedrijf met momenteel ongeveer 300 werknemers. Bij Techsharks is de mens het kapitaal in plaats van de assets en het product. Hierdoor focust Techsharks zich meer op de opleiding en ontwikkeling van haar werknemers. Zij begeleiden hierbij hun werknemers en bepalen samen met de werknemer hoe zij het best door kunnen ontwikkelen.

Bron: Techsharks

3.5 Hybride werken

54,4% van de werknemers werkt volledig op locatie

Binnen Beheer en Onderhoud zijn er veel functies waarin hybride werken lastig is. De meeste van deze functies bevinden zich op het operationeel en uitvoerend niveau. Voorbeelden van deze functies zijn monteurs en operators. In deze functies wordt er vaak direct aan/met de assets gewerkt en dit dient ter plaatse te gebeuren. Op strategisch en tactisch niveau zijn er meer mogelijkheden wat betreft hybride werken. Hier kan er makkelijker vanuit elders worden gewerkt omdat het grootste deel van de werkzaamheden digitaal plaatsvinden.

“Hybride werken heeft de toekomst”

40,2% van de werknemers werkt hybride Hybride werken is een vorm van werken waarbij thuiswerken wordt afgewisseld met werken op kantoor of op andere locaties. Veel werknemers kijken positief naar hybride werken. Uit onderzoek van I&O research blijkt dat 56% van de Nederlanders hybride wil werken (22). Een aantal voordelen van hybride werken zijn een betere werk-privébalans, efficiënter werken en het laten zien van goed werkgeverschap. In veel gevallen zijn er nog weinig concrete afspraken over de praktische invulling van hybride werken en is het dus onduidelijk hoeveel uur iemand bijvoorbeeld thuis mag werken. Bij werknemers is sprake van een

Minister Karien van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid CITATION Rij221 \l 1043 (45)

Figuur 22, Percentage dat volledig thuiswerkt, hybride werkt of volledig op kantoor of locatie werkt binnen Beheer en Onderhoud

algemene behoefte aan duidelijkheid en richtlijnen op dit onderwerp. Een opvallend praktijkvoorbeeld komt van Tesla. Daar stelde Elon Musk een richtlijn voor de medewerkers van Tesla op waarbij hybride werken mag, zolang men maar ten minste 40 uur per week op kantoor aanwezig is (23).

Intermezzo: Nederland is koploper flexibel werken

Situatie

Iets meer dan de helft van de Europese kantoormedewerkers geeft aan flexibel te werken. Hiermee wordt bedoeld dat deze werknemers meer vrijheid krijgen en makkelijker zelf hun uren kunnen invullen. Dit geeft hen de mogelijkheid om een betere work-life-balans te creëren. Nederland is Europees koploper wat betreft flexibel werken.

In Nederland kiest 50 procent van de mensen waar en wanneer ze hun werk doet, terwijl dat 39 procent het Europese gemiddelde is. Wat betreft flexibele uren ligt het gemiddelde in Europa op 53 procent. In Nederland is dit bijna 60 procent.

Aanpak

Werknemers zijn meer dan ooit op zoek naar vrijheid om hun privéleven en werk in te delen. Flexibiliteit is daarom essentieel om werknemers aan te trekken en te behouden. Het heeft immers een positieve impact op de work-life balans. Als werkgever is het zinvol om medewerkers de ondersteuning te geven die hen in staat stelt de vrijheid in werktijden goed te beheren. Zeven tips voor succesvol flexibel werken zijn:

▶ Duidelijke afspraken maken

▶ Grenzen aangeven wanneer flexibel werken niet kan

▶ Belang goede thuiswerkplek

▶ Goede communicatiemiddelen

▶ Goed persoonlijk contact tussen werkgever en -nemer

▶ Belang goede online veiligheid

▶ Teambuilding

Realisatie

Flexibel werken wordt steeds populairder. Daarom zijn Citrix en Microsoft samen bezig om flexibel werken nog makkelijker te maken.

Samen proberen ze het platform voor flexibel werken gebruiksvriendelijker en efficiënter maken. Sta als bedrijf open voor deze ontwikkelingen en kijk of dit ook voor de huidige organisatie voordelen kan hebben. Zo kan een hoge werknemerstevredenheid worden gewaarborgd terwijl de productiviteit toeneemt.

Bron: Managers Online CITATION Man22 \l 1043 (55)

INSPIRATIE

1. Kijk anders naar de invulling van vacatures

Mensen met andere kwalificaties kunnen uiterst geschikt zijn voor rollen die normaliter door maintenance professionals worden bekleed. Kijk bij het invullen dus naar de kwaliteiten van het individu en de kwaliteiten die er nodig zijn en staar je niet blind op kwalificaties en diploma’s.

4. Gebruik de juiste sociale mediakanalen voor boodschap

Door gebruik van sociale media is het mogelijk om met jongeren in contact te komen. Let wel, het is belangrijk om te zien welke kanalen jongeren gebruiken. Door hierop leuke posts te plaatsen krijgen jongeren een beter beeld van Beheer en Onderhoud.

2. Leid personeel op om bepaalde rollen te kunnen vervullen

Er liggen kansen wanneer er wordt gekeken naar wat een nieuwe of bestaande medewerker al wel kan. Vanuit hier kunnen medewerkers worden opgeleid om uiteindelijk alle aspecten van de rol te beheersen.

5. Behoud jonge medewerkers in de organisatie

Jongeren aantrekken is heel belangrijk om vacatures te vullen. Echter, moeten deze jongeren na het aantrekken ook behouden worden. Betrek deze jongeren daarom bij de toekomst van het bedrijf en laat hun impact op de maatschappij zien.

7. Pak discriminatie binnen organisatie aan

Veel medewerkers met een migratieachtergrond hebben nog regelmatig te maken met discriminatie op de werkvloer. Als organisatie moet hier een aanpak op worden ontwikkeld om een prettigere werksfeer te creëren.

3.

Jongeren zijn veel met duurzaamheid en klimaat bezig. Door de rol van de techniek en Beheer en Onderhoud in de energietransitie te verduidelijken, zijn jongeren gemotiveerder om een loopbaan in Beheer en Onderhoud te volgen.

Voor jongeren is het sociale aspect heel belangrijk in het begin van hun loopbaan. Faciliteer sociale interactie zodat medewerkers elkaar vaak tegenkomen. Ook persoonlijk contact is erg belangrijk voor deze jongeren om zich gewaardeerd te voelen.

8.

Er is een groot tekort aan vrouwen in Beheer en Onderhoud. Om meer vrouwen naar Beheer en Onderhoud te krijgen is het belangrijk om te zorgen dat de sector aantrekkelijk is voor vrouwen om in te werken.

Laat zien hoe B&H fundament is onder energietransitie

Zorg dat bedrijf aantrekkelijk is voor vrouwen

6. Behoud persoonlijk contact met jonge medewerkers

4.1 Kijk anders naar de invulling van vacatures

Bedrijven willen de enorme hoeveelheid openstaande vacatures bij voorkeur vullen met mensen die een technische opleiding hebben gedaan of al veel ervaring hebben in de Techniek. Willen zij het personeelstekort oplossen, dan zullen zij met een andere blik naar de vacatures en kandidaten moeten kijken.

Mensen met andere kwalificaties zijn misschien ook geschikt Veel van de technische rollen bevatten technische en minder technische aspecten. Verdeel het takenpakket van rollen anders zodat maintenance-professionals meer met technische werkzaamheden bezig kunnen zijn en andere profielen andere werkzaamheden vervullen. Maintenance-professionals zijn nu ook een deel van hun tijd kwijt aan werkzaamheden die niet primair tot hun maintenance-taken behoren, denk bijvoorbeeld aan administratie. Huidige rollen kunnen mogelijk anders ingedeeld worden om te zorgen dat deze professionals zoveel mogelijk bezig zijn met hun primaire technische taken. Hierdoor wordt de organisatie efficiënter ingedeeld en kan de Hands On Tool Time worden verhoogd.

Mensen die geen achtergrond in onderhoud hebben kunnen worden opgeleid tot onderhoudsprofessional Er liggen kansen wanneer er wordt gekeken naar wat een nieuwe of bestaande medewerker kan. Vanuit deze positie kan de medewerker opgeleid worden totdat hij/zij alle onderdelen beheerst. Dit betekent ook dat er meer mogelijkheden komen voor zij-instromers die geen technische achtergrond hebben.

“Er is geen quick fix. Je moet aan alle knopjes draaien: én migranten én mensen uit de bijstand én jongeren”

Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt CITATION NOS221 \l 1043 (47)

Voorbeeld:

Het FIP-traject (Functioneel inzetbaar personeel) is een van deze initiatieven waarbij minder wordt gekeken naar de functie en meer naar de functionele inzetbaarheid. Het FIP-traject bestaat uit meerdere trajecten waarbij de trajecten verschillen in diepgang. Een FIP-traject kan bijvoorbeeld bestaan uit een training van tien uur. Tijdens deze uren wordt de basis van bepaalde werkzaamheden geleerd. Na deze training is de medewerker in staat om bepaalde basiswerkzaamheden op te pakken. Hierna kunnen meerdere trajecten gevolgd worden om uiteindelijk ook de specialistische werkzaamheden uit te voeren.

4.2 Begin vroeg met het inspireren van jongeren

Een belangrijke stap om het tekort aan technisch personeel op te lossen, is om de instroom van jongeren te vergroten. In veel gevallen geldt dat jongeren nu pas laat in aanraking komen met de techniek. Het is van groot belang voor de latere carrière keuzes dat deze aanraking vervroegd wordt (24).

Laat jongeren zien hoe Beheer en Onderhoud het fundament onder de energietransitie is Jongeren zijn voortdurend met duurzaamheid en het klimaat bezig. Zij beschouwen het klimaat en de energietransitie als een van hun grootste uitdagingen. Door de rol van de techniek en Beheer en Onderhoud in de energietransitie te verduidelijken, zijn jongeren gemotiveerder om een loopbaan in die richting te kiezen.

Gebruik de juiste sociale mediakanalen om jongeren te bereiken

Door gebruik van sociale media is het mogelijk om met jongeren in contact te komen. Let wel, het is belangrijk om in te zien welke kanalen jongeren tegenwoordig gebruiken omdat dit voortdurend verandert.

Zo gebruikt de nieuwe generatie bijna geen Facebook meer, maar gebruiken ze Instagram, Snapchat of TikTok (25). Deze kanalen moeten dus ook gebruikt worden om jongeren te laten zien wat het belang is van Beheer en Onderhoud.

Voorbeeld:

Defensie is een mooi voorbeeld van een organisatie die middels leuke filmpjes op verschillende kanalen onderhoudsprofessionals aantrekt. Vacatures staan van oudsher hoofdzakelijk op de sociale mediakanalen waar jongeren minder actief op zijn, zoals LinkedIn. Wanneer er gebruik wordt gemaakt van de juiste sociale media is het belangrijk om de juiste content te plaatsen. Dit gaat verder dan alleen het delen van vacatures. Je moet jongeren een reden geven om jouw content te willen zien, dit kan bijvoorbeeld door de gave filmpjes van defensiematerieel

Een ander voorbeeld is de NVDO zelf, recent is de podcastserie ‘Oor voor Onderhoud’ gelanceerd waarmee op een verfrissende manier en via een populair medium de boodschap van Beheer en Onderhoud aan de hand van wisselende onderwerpen verkondigd wordt.

Voorbeeld:

Zo is de Focus Beroepsacademie in Barendrecht bezig om meer technische vakken te geven op de middelbare school. Deze technische keuzevakken bestaan uit verschillende disciplines zoals lassen, meubel-maken en fietstechniek. Op deze manier wordt geprobeerd jongeren een positieve ervaring te geven in de techniek. Hiermee wordt geprobeerd meer jongeren te trekken om de beroepsacademie te volgen en om het beeld van de techniek te verbeteren (26).

Om Jongeren te motiveren voor de techniek, zijn ze bij de Vakopleiding Techniek in Brabant begonnen om mensen uit het bedrijfsleven in te zetten als docent. Hiermee hopen zij jongeren meer te inspireren om in de techniek aan de slag te gaan. Deze leerlingen volgen hun opleiding in dienst bij bedrijven en krijgen zowel les bij bedrijven als op school (27). Zo maken jongeren beter kennis met de uitdagingen waar bedrijven in de praktijk mee geconfronteerd worden.

Geef inzicht in de potentie van Beheer en Onderhoud

Intensiveer de samenwerking met het onderwijs Samenwerking tussen onderwijsinstellingen en bedrijven is belangrijk als het gaat om het aantrekken van jongeren. Stimuleer hierbij onderwijsinstellingen om meer technische vakken te onderwijzen. Bedrijven kunnen daarna helpen bij het vaststellen van het curriculum zodat het onderwijs goed aansluit op de praktijk.

Jongeren houden bij het kiezen van een loopbaan rekening met de baanzekerheid en het salaris dat de sector biedt. Hoewel duurzaamheid heel belangrijk is voor jongeren in het aannemen van een rol, zijn loon en andere arbeidsvoorwaarden nog steeds belangrijker (28). Willen jongeren vaker voor Beheer en Onderhoud kiezen, dan moet de potentie van de sector duidelijk zijn bij deze groep.

Voorbeeld:

De Techniek Academie in Harderwijk is bezig om jongeren over te halen om de techniek te kiezen door een opleiding, baan en salaris aan te bieden. Jongeren gaan dan 2 dagen naar school en 3 dagen in de week werken ze en dus ontvangen ze al direct een salaris. Door te werken bij bedrijven kunnen jongeren ook een beter inzicht krijgen in de langetermijnkansen die in de Techniek liggen (29).

“De techniek besteedt veel geld aan de inhuur van derden, in plaats van zelf bouwen aan het werkgeversmerk”

Geert-Jan Waasdorp, directeur Intelligence Group

4.3 Behoud jonge medewerkers in de organisatie

Jongeren aantrekken is heel belangrijk om de vacatures te vullen binnen Beheer en Onderhoud. Echter, staan hierna organisaties voor de uitdaging om jongeren ook nog te behouden. Jongeren zitten anders in elkaar dan voorgaande generaties en hebben ook andere thema’s die zij belangrijk vinden (30).

Inspireer jongeren en laat zien hoe ze een bijdrage aan de maatschappij kunnen leveren Wanneer aan jonge medewerkers wordt gevraagd wat ze willen bereiken met hun werk, ligt het antwoord vaak in het verlengde van: “Impact maken, betekenisvol bezig zijn” (28). Jonge medewerkers willen een positieve bijdrage leveren aan de omgeving. Deze jongeren willen niet een radertje zijn in een grote machine, maar ze willen een positief verschil maken.

Betrek jongeren bij de toekomst van het bedrijf Jongeren zijn innovatief. Zij kijken op andere manieren tegen problemen aan en houden je als bedrijf bij de les met ontwikkelingen en nieuwe producten. Geef medewerkers de mogelijkheid om interessante trends te gebruiken binnen het bedrijf.

Zorg ervoor dat medewerkers elkaar goed leren kennen en faciliteer sociale interactie Een lichtelijk clichévoorbeeld van een manier om meer sociale interactie te stimuleren is het plaatsen van de pingpongtafel in je bedrijfsruimte. De pingpongtafel illustreert echter wel de bedoeling van deze voorzieningen, namelijk een plek waar medewerkers elkaar fysiek ontmoeten. Jongeren hechten veel waarde aan gezamenlijke uitjes, borrels en mogelijkheden om te ontspannen op kantoor. Wanneer dit allemaal goed geregeld is, zijn jongeren geneigd langer te blijven en zorgen zij er indirect voor dat dit weer nieuwe jonge collega’s aantrekt.

Houd goed persoonlijk contact met jonge werknemers

Jonge werknemers kijken anders naar hun leidinggevenden dan eerdere generaties. De jongeren hebben namelijk behoefte aan een persoonlijke relatie met de leidinggevende. Zorg ervoor dat er op reguliere basis contact is met de jonge werknemers. Het is belangrijk

dat ze tijdens deze gesprekken de ruimte krijgen om te bespreken hoe het gaat.

4.4 Stimuleer jongeren met een migratieachtergrond om voor de techniek te kiezen

Jongeren met een migratieachtergrond kiezen minder vaak voor de techniek dan jongeren zonder een migratieachtergrond. Verder hebben de jongeren met een migratieachtergrond vaker te maken met discriminatie dan jongeren zonder migratieachtergrond (31).

Figuur 26, Hoe jongeren bij het bedrijf te houden

Ontwikkel een aanpak tegen discriminatie op de werkvloer door samenwerking tussen werknemer en werkgever Op deze manier wordt er een sfeer op de werkvloer gecreëerd die prettig is om in te werken voor iedereen. Een goede sfeer op de werkvloer zorgt ervoor dat mensen langer in dienst willen blijven.

Voorbeeld:

Het kennisplatform ‘inclusief samenwerken’ komt met tips om discriminatie op de werkvloer tegen te gaan. Zo bieden zij trainingen aan en komen zij ook met voorstellen om de bewustwording te verbeteren. In veel gevallen begint het met kennismakingen binnen het bedrijf laten plaatsvinden waardoor mensen een gezicht krijgen. Teambuilding-activiteiten kunnen hier ook een grote rol in spelen. Het doel is dat er uiteindelijk gedeelde normen en waarde ontstaan binnen de organisatie (32).

4.5 Zorg dat het bedrijf aantrekkelijk is en blijft voor vrouwen

Al Jaren wordt geconstateerd dat er (te) weinig vrouwen Beheer en Onderhoud werkzaam zijn. Al op de middelbare school vindt er een splitsing plaats tussen mannen en vrouwen betreft het kiezen voor de techniek. Hierdoor stromen ook later minder vrouwen door de technieksector in. Hieronder enkele tips om Beheer en Onderhoud aantrekkelijker te maken voor vrouwen.

Stimuleer taalgebruik in vacatures dat zowel mannen als vrouwen aanspreekt Vacatures binnen Beheer en Onderhoud worden nu nog veelal opgesteld door en/of voor mannen. Het blijkt echter dat taalgebruik in vacatures al een grote rol kan spelen bij het aantrekken van vrouwen. Relatief gezien zijn vrouwen meer geneigd te reageren op vacatures waarbij het sociale aspect wordt benoemd (33) dan mannen. Daarnaast blijkt dat het goed werkt op de maatschappelijke waarde te beschrijven en geen overdreven nadruk te leggen op competenties. Vrouwen onderschatten zich relatief vaker dan mannen wat betreft hun competenties (33).

Voorbeeld:

In de Procesindustrie werken relatief veel mannen ten opzichte van andere industrieën. Een oplossing hiervoor is om meer vrouwen de Procesindustrie in te krijgen. Bij procestechniek.nl worden tips gegeven hoe vrouwen in vacatures beter kunnen worden aangesproken. Het duidelijker benadrukken van het sociale aspect en de werk-privéverhouding zijn de tips die hier worden gegeven (34).

Zorg dat er altijd één vrouw aanwezig is bij het sollicitatiegesprek

Door een vrouwelijke gesprekspartner te betrekken, voelen vrouwen zich eerder op hun gemak en komen ze in het gesprek beter tot hun recht (33). Mannen zijn vaak verantwoordelijk voor de sollicitatiegesprekken en dit maakt het onbewust moeilijker voor vrouwen (35).

Benader vrouwen actief binnen en buiten de organisatie of ze willen solliciteren op bepaalde functies

Vrouwen solliciteren minder vaak op technische functies dan mannen doordat ze zichzelf vaker onderschatten dan mannen (33). Door vrouwen hierop te wijzen, zullen zij de vacature sneller in overweging nemen. Verder blijkt uit analyse van Intelligence Group dat recruiters vaker mannen benaderen dan vrouwen, ook in beroepsgroepen waar vrouwen van oudsher sterk vertegenwoordigd zijn (36). Door vrouwen actiever te benaderen kan hier een grotere instroom en doorstroom plaatsvinden.

De NVDO geeft met het functiehuis een handreiking hoe een typische onderhoudseen definitie van hoe een onderhoudsorganisatie eruit zal moeten zien, elke organisatie is anders en heeft zijn eigen optimale indeling.

Dit generieke functiehuis, met daarbij een beschrijving van de functies, stelt ons in staat een overzicht te geven in een generieke onderhoudsorganisatie. Daarbij geven we tevens interessante aanvullende informatie; de gemiddelde procentuele verdeling, het gemiddelde salaris en het gemiddelde aantal ervaringsjaren per functie.

Er zijn vier verschillende niveaus geïdentificeerd:

1. Strategisch

2. Tactisch

3. Operationeel

4. Uitvoerend

Er zijn elf rollen geplot: Management, Reliability Engineer, Maintenance Planner, Supervisor, Process en Operations Engineer, Mechanical Engineer, Electrical Engineer, Automatisation Engineer, Werkvoorbereider, Administrative Support en Monteur/Technicus. De rollen zijn niet strikt gescheiden tussen de niveaus. Zo heeft de Maintenance Planner, naast tactische, ook operationele taken en de Mechanical-, Electrical- en Automatisation Engineer, naast operationele, ook uitvoerende taken.

Als toevoeging op het generieke functiehuis, is een verdieping op een aantal specifieke functies die onder de elf uitgelichte rollen vallen, opgenomen.

5.1 Strategische functies

Management

Managementfuncties zijn gericht op hiërarchisch leidinggeven aan medewerkers binnen het desbetreffende vakgebied.

Asset Manager

De Asset Manager bepaalt de strategie van het onderhoud en het gewenste onderhoudsniveau en zorgt ervoor dat assets zo optimaal mogelijk presteren. De Asset Manager is verantwoordelijk voor de langetermijnplanning en budgettering wat betreft de assets en is belangrijk in het bepalen om al dan niet te investeren in nieuwe apparaten of life-time extension toe te passen. Hij zorgt er daarnaast voor dat assets up-to-date zijn met nieuwe technologieën en weten regelgeving via programmamanagement en stelt risicoprofielen op.

Technisch Manager

Zoals veel leidinggevende en coördinerende functies is Technisch Manager een beroep dat bij verschillende organisaties op geheel verschillende manieren ingevuld wordt. Echter betrekken de werkzaamheden altijd technische aangelegenheden. De taken zullen voornamelijk bestaan uit het bepalen van beleid en het controleren van de uitvoering daarvan. Er zijn weinig bedrijven die een technisch manager ‘an sich’ in dienst hebben. In veel gevallen zal het gaan om vergelijkbare functies met andere titels, zoals technical salesmanager, technologie- en innovatiemanager, manager techniek, manager technische dienst, technisch ontwikkelaar, etc.

Plant Manager

De Plant Manager is er verantwoordelijk voor dat het productieproces zo goed mogelijk verloopt. De kerntaken van deze functie bestaan uit het regelen en coördineren van medewerkers, het overzien en plannen van verbeteringen en het opstellen en bewaken van financiële rapporten en budgetten.

Manager Duurzaamheid

De Duurzaamheid Manager geeft leiding aan de afdeling die zorg draagt voor het duurzaam handelen van het bedrijf. Ze stellen veelal richtlijnen op om duurzaamheidsdoelstellingen te realiseren en evalueren of er aan deze richtlijnen voldaan wordt.

Projectmanager IT

De Projectmanager IT geeft leiding aan een groep werknemers die werkzaam is in de IT-afdeling van een organisatie. Deze afdeling ondersteunt de organisatie met IT-oplossingen en zorgt voor een betrouwbare infrastructuur.

Projectmanager Recruitment

De Projectmanager Recruitment geeft leiding aan de Recruitment-afdeling van een bedrijf. Deze houdt zich veelal bezig met taken als harmonisatie van arbeidsvoorwaarden, ontwikkelen van een functiewaarderings- en beloningssysteem, ontwikkelen van een opleidingstraject, doorvoeren van een reorganisatie, opzetten van een wervingscampagne, etc.

5.2 Tactische functies

Reliability Engineer

Reliability (Maintenance) Engineers zijn gericht op het initiëren, ontwikkelen, implementeren, ondersteunen en controleren van projecten ter vernieuwing en verbetering. Daarnaast richten zij zich op het op een nieuwe manier optimaliseren van processen, procedures en werkinstructies binnen de organisatie. De focus ligt vooral op de lange termijn.

Constructeur

De Constructeur vertaalt het ontwerp van een architect of ontwerper in een werkbare oplossing. Een Constructeur past technische en wiskundige kennis toe om apparaten of constructies daadwerkelijk te realiseren.

Contract Manager

De Contract Manager houdt zich bezig met de inkoop en het opstellen van alle contracten met aannemers en leveranciers van een opdrachtgever. De Contract Manager ondersteunt hierbij de Product Managers en zoekt optimalisatie van de aspecten kwaliteit, kosten en wet- en regelgeving.

Innovatietechnoloog

Een Innovatietechnoloog houdt zich bezig met innovatie op technisch vlak. Hij/zij doet onderzoek naar mogelijke technologische verbeteringen, geeft hierover een advies aan zijn leidinggevende(n) en helpt vaak ook mee met het implementeren van de gegeven

adviezen. Het zijn veelal bedrijven in de chemische sector die innovatietechnologen in dienst hebben.

Manager Engineering

De Manager Engineering geeft leiding aan een groep werknemers die werkzaam is binnen de groep Engineering. Deze mensen werken allemaal voor de afdeling van het bedrijf dat zorg draagt voor het technologische onderzoek en de planning van een bepaalde productoptimalisatie van de productieassets, de implementatie van nieuwe assets en de vervanging van bestaande assets. De Manager Engineering zorgt ervoor dat de mensen die voor hem/haar werken goed begeleid en aangestuurd worden.

Materiaal Manager

De Materiaal Manager is verantwoordelijk voor de materialen die gebruikt worden bij het maken en ontwikkelen van producten, spullen en constructies.

Operations Manager

De Operations Manager zorgt ervoor dat het bedrijf blijft draaien, door zich bezig te houden met de dagelijkse gang van zaken. Omdat dit voor elk bedrijf verschillend kan zijn, is ook deze functie op diverse manieren in te vullen. In sommige functies is de Operations Manager met name bezig met het inhuren en regelen van personeel, terwijl in andere functies de nadruk op het bijhouden van voorraad en het regelen van de logistiek kan liggen.

Processpecialist

De Processpecialist is, zoals de naam al aangeeft, specialist in een bepaald proces. Ten eerste kan deze persoon fungeren als een adviseur over hoe een proces geoptimaliseerd kan worden. Ten tweede heeft de Processpecialist vaak de taak om een proces optimaal te managen.

Projectplanner

De Projectplanner is verantwoordelijk voor een goede planning van verschillende projecten binnen een organisatie. Hij/zij is bezig met het maken van planningen voor projecten, het analyseren van de planningsrisico’s en het afstemmen van alle processen binnen een project.

Requirements Engineer

Een Requirements Engineer houdt zich bezig met het identificeren en documenteren van de wensen van gebruikers van informatiesystemen. De Requirements Engineer bekijkt hierbij de wensen op het gebied van functionaliteit en kwaliteit.

Technical Sales Manager

De Technisch Sales Manager houdt zich bezig met de verkoop van technische producten en het onderhouden van klantrelaties. Deze persoon moet hiervoor specifieke kennis hebben maar ook kunnen verkopen.

Technisch Adviseur

Een Technisch Adviseur adviseert klanten over systemen, standaarden en de aanschaf, installatie en toepassing daarvan. Het vakgebied van de technisch adviseur betreft meestal de IT, de elektrotechniek, de autotechniek of vergelijkbare branches. Hij/zij heeft als adviseur diepgaande kennis over bepaalde onderwerpen én weet dit ook te presenteren aan klanten die minder deskundig zijn op de betreffende terreinen.

Data Analist

De Data Analist is verantwoordelijk voor het ophalen, opslaan en analyseren van data. Hij/zij structureert de gigantische hoeveelheden aan gegevens met speciale analysesoftware om er informatie uit te verkrijgen. Ook maakt de Data Analist risico’s en voorspellingen inzichtelijk om deze vervolgens door te communiceren binnen het bedrijf.

Maintenance Planner

De functies van Maintenance Planners zijn met name gericht op het (technisch) aanleggen, het beheer en het onderhoud van assets. Daarnaast richten zij zich op het in stand houden van de huidige assets en het ontwerpen en in uitvoeren brengen van activiteiten hiervoor. De focus ligt met name op de korte termijn.

Gebouwbeheerder

Een Gebouwbeheerder zorgt ervoor dat het pand en alle installaties goed worden onderhouden, zodat de veiligheid en gezondheid gewaarborgd blijven.

Gebouwbeheer valt onder de discipline Facility Management.

Onderhoudsinspecteur

De Onderhoudsinspecteur stelt vast of er sprake is van afwijkingen in het onderhoudsplan en in de uitvoering van onderhoud bij een organisatie. Een Onderhoudsinspecteur kan de opdracht krijgen om algemeen naar het onderhoudsplan te kijken, maar vaak is een Onderhoudsinspecteur in een bepaald deelgebied werkzaam. Zo bestaat er een verdeling in het keuren, inspecteren en certificeren van assets. Ook automatisering van inspecties komt steeds vaker voor. De onderhoudsinspecteur switcht hierbij van het fysiek controleren van de assets, naar het fysiek controleren van de techniek die de assets controleert.

Onderhoudsplanner

De Onderhoudsplanner houdt zich bezig met het opstellen en uitvoeren van een plan voor het onderhoud van assets.

Procesoperator

De Procesoperator draagt bij aan én overziet het goede verloop van een productieproces. Het is de taak van de Procesoperator om het productieproces te bewaken. De Procesoperator moet daarom veel kennis van het proces hebben.

Productieplanner

Een Productieplanner werkt op de productieafdeling van een bedrijf en zorgt ervoor dat mensen en middelen zo efficiënt mogelijk in het productieproces worden ingezet.

Projectleider

De Projectleider kan de rol aannemen van coördinator of van leider. Een coördinerende Projectleider zorgt ervoor dat alles volgens plan en goed verloopt. De leidinggevende Projectleider delegeert en verdeelt taken en heeft de leiding over een projectteam.

Teamleider Productie

De focus van een Teamleider Productie ligt voornamelijk op het plannen, organiseren en ontwikkelen van het productieteam. De Teamleider Productie voert zo efficiënt mogelijk de aangeboden productieorders uit en geeft leiding aan de medewerkers van de desbetreffende productieafdeling.

5.3 Operationele functies

Proces en Operations Engineer

De Proces en Operations Engineer voert taken uit met als doel het huidige proces optimaal werkend te krijgen en te onderhouden

Ploegbaas

Een Ploegbaas is de leider van een groep arbeiders die werkzaam zijn in een werkplaats of een fabriek. In veel gevallen is de Ploegbaas zelf ook betrokken bij de werkzaamheden hetzij met nog een extra coordinerende rol.

Process Engineer

De Process Engineer is verantwoordelijk voor de ontwikkeling en verbetering van nieuwe en bestaande machines/processen. Deze persoon leidt of neemt deel aan het projectteam van concept tot implementatie. Hij volgt dus als het ware het gehele proces en probeert dit te optimaliseren.

Supply Chain Engineer

De term ‘Supply Chain Engineer’ wordt meestal gebruikt voor iemand die binnen de productieketen een bepaald proces uitvoert. Meestal heeft dit te maken met inkoop, verkoop of logistiek. De ene Supply Chain Engineer zal meerdere stappen van de productieketen controleren, terwijl de andere Supply Chain Engineer zich op de inkoop van één bepaald onderdeel zal focussen.

Mechanical Engineer

De Mechanical Engineer voert werk uit aan assets die werken met analoge bewegende delen.

Materiaaldeskundige

De Materiaaldeskundige onderzoekt de eigenschappen en samenstelling van allerlei materialen. Hij/zij test deze materialen in een laboratorium op bijvoorbeeld corrosie en brandwerendheid. Aan de hand van de resultaten komt de materiaaldeskundige tot nieuwe materialen of verbeteringen van bestaande materialen.

Technical Support Engineer

De Technical Support Engineer is iemand die klanten van grote leveranciers van technische, elektronische en dergelijke producten ondersteunt in installatie en onderhoud. Dit kan onder andere gaan om bestu-

OPLOSSINGEN VOOR TANKISOLATIE INSULATION

KNAUF glaswol of steenwol isolatie, dekens en platen zonder het schadelijke formaldehyde bindmiddel. Leverbaar in diktes tot wel 300 mm!

PAROC PRO WR steenwol isolatie, waterafstotende dekens en platen mét garantie voor het behoud van goede isolatiewaarde!

KINGSPAN Kooltherm resol isolatie, een hardschuim met hoge isolatiewaarde. Leverbaar in platen en op maat gemaakte vormstukken!

ARMAFLEX elastomeerschuim, flexibel en dampdicht. Leverbaar in diktes tot 50 mm!

ASPEN Cryogel en Pyrogel SUPERISOLATIE! Aerogelplaten van 5 of 10 mm, verhogen het isolatierendement of maken dunner isoleren mogelijk!

HANKOCLAD JACKETING

Beplatingsmaterialen uit diverse (ook zeewaardige) aluminiumlegeringen, roestvaststaal, aluzink, gegalvaniseerd staal, gealuminiseerd staal & GRP

Leverbaar in platen en coils in diverse diktes en kleuren

Profielplaat, alle materiaalsoorten en kleuren, diverse types golf-, blok- en trapeziumplaat

MEER INFORMATIE?

Meer informatie over de oplossingen die HANKO biedt voor tankisolatie?

Ons deskundige team staat 24/7 voor u klaar. Neem contact op via sales@hanko.nl of 076 587 12 34 en vraag naar de mogelijkheden

Op onze website, www HANKO.nl, vind je meer informatie over wie wij zijn en wat wij doen!

HANKOFIX ANCILLARIES

Onderconstructies voor isolatie en beplating

Spanband: isolatieband, stormband, trekband voor beplating en isolatie

Breather springs / voorexpansiecompensatoren spanband

Schroeven, blindklinknagels, lijmen en ander montagemateriaal

Afdichtingsmateriaal, kitten, coatings

Technische foliën en tapes: moisture barriers, vapor barriers

Gereedschappen en meetapparatuur zoals warmtebeeldcamera’s

ADVIES & ENGINEERING

HANKO ontwerpt graag samen met u en uw opdrachtgevers het perfecte isolatiesysteem bestaande uit een van bovenstaande isolatiematerialen of uit een combinatie van meerdere isolatiesoorten zoals bijvoorbeeld een steenwolpakket voorzien van een extra laag Pyrogel isolatie die het isolatierendement tot een optimum verhogen

Uiteraard kunnen isolatierendementen worden berekend evenals terugverdientijden, energiebesparing en CO2-emissie reductie. Andere isolatietechnische berekeningen zoals condenspreventie, preventie ijsvorming, afkoeling en opwarming worden i.s.m. onze fabrikanten uitgevoerd.

HANKO is leverancier van topmaterialen en advies. Alleen een isolatieprofessional staat garant voor een duurzaam, hoog rendement isolatiesysteem, vakmanschap loont ook hier!

ringssystemen van computers, netwerken en databasesystemen, maar ook om fabrieksapparatuur, zoals tanks, machines en vaten.

Electrical Engineer

De Electrical Engineer voert werk uit aan assets die elektrisch geladen zijn en waar dus elektrische spanning op staat.

Voorman Technische Dienst

De Voorman Technische Dienst is verantwoordelijk voor de planning van de afdeling, biedt hulp bij het verhelpen van technische mankementen en denkt mee aan aanpassingen, onderhoud en reparaties op werktuigbouwkundig gebied. Het is een functie waar brede technische kennis voor nodig is.

Automatisation Engineer

De Automatisation Engineer voert werk uit aan assets die bestaan uit computersystemen dan wel daardoor ondersteund worden.

Meet- en Regeltechnicus

De Meet- en Regeltechnicus houdt zich bezig met het bestuderen van het dynamische gedrag van een systeem over tijd. Door het bestuderen van een systeem en de bijbehorende gedragingen kunnen er voorspellingen gedaan worden over bijvoorbeeld het evenwicht van het systeem.

Werkvoorbereider

De Werkvoorbereider maakt berekeningen, werktekeningen en planningen ter voorbereiding van onderhoudswerkzaamheden.

Technisch Tekenaar

Een Technisch Tekenaar levert gedetailleerde tekeningen van installaties en producten én voorziet deze van maten, verwijzingen en bijschriften. Vaak gebruikt hij/zij daarbij Computer Aided Design (CAD)-systemen.

Calculator

De Calculator maakt de berekeningen die nodig zijn om een begroting op te stellen. Door te kijken naar werktekeningen, bestekken en informatie over kosten inkoopprijs berekent hij/zij de benodigde materialen en manuren. Ook zorgt de Calculator voor een correcte nacalculatie. Andere taken zijn het beoor-

delen van offertes, maken van risicoanalyses en het signaleren van eventuele besparingsmogelijkheden.

Planner

De Planner is verantwoordelijk voor de detailplanning van een project. Voorbeelden van taken kunnen zijn: het maken van een werkrooster, het verschaffen van werkinstructies, het vaststellen van benodigde arbeidsuren, het inkopen van materiaal, het verkrijgen van vergunningen en het contact met opdrachtgevers en leveranciers.

Administrative support

Administrative Support bestaat uit functies gericht op het ondersteunen, bijhouden en optimaliseren van randvoorwaardes van de overige kernwerkzaamheden.

5.4 Uitvoerende functies

Monteur/Technicus

Uitvoerende functies houden zich, zoals de naam al aangeeft, bezig met het daadwerkelijk uitvoeren van de onderhoudswerkzaamheden

Machine-operator

Machine-operator verwijst hoofdzakelijk naar iemand die verantwoordelijk is voor de werking van een machine. Deze persoon staat vaak onder leiding en toezicht van een Procesoperator, wiens verantwoordelijkheid zich uitstrekt tot een groter productieproces.

Onderhoudsmonteur

Een Onderhoudsmonteur is een monteur die onderhoud aan assets uitvoert. De werkzaamheden van een Onderhoudsmonteur hangen af van het bedrijf waar hij werkzaam in is. In grote lijnen komt het erop neer dat hij zich onder andere bezighoudt met het repareren, afstellen, inspecteren, testen en het oplossen van storingen aan de apparatuur.

Storingsmonteur

Een Storingsmonteur is iemand die storingen verhelpt en soms ook machines installeert. De Storingsmonteur is dus veelal bezig met het controleren, onderhouden en repareren. Het repareren gebeurt vaak zonder regelmaat, omdat niet altijd te voorzien is waar en wanneer de defecten zich voordoen.

UW MRO PARTNER IN ASSET MANAGEMENT EN ONDERHOUDSPLANNING

Hoofdvestiging: Turfschipper 27, 2292 JC Wateringen

Postbus 150, 2290 AD Wateringen

+31 (0)174 20 49 00 info@bernardsanders.com

MRO TOTAALLEVERANCIER

Met drie voorraadhoudende vestigingen is IP Sanders gespecialiseerd in de toelevering van technische (MRO) componenten en ondersteunende diensten voor Zuid-Holland en de Europoort. In dit gebied zijn wij dan ook de ideale totaalleverancier met een zeer uitgebreid assortiment van ruim 700.000 producten. Een belangrijk deel hiervan vindt u terug in de webshop met scan app.

SPECIALIST IN LAGERTECHNIEK

IP Sanders is als een van de eerste SKF dealers dé lager specialist in Zuid-Holland. Als of cieel geautoriseerd SKF dealer, met een zeer uitgebreide voorraad, leveren wij altijd originele SKF producten van zeer hoge kwaliteit. Ook alle andere merken zoals INA, FAG of Timken worden door IP Sanders geleverd. Ook voor afdichtingen, smeersystemen, conditiebewaking en meetapparatuur is IP Sanders hèt adres.

IP Sanders is lid van IP IndustriePartner, een coöperatie van specialisten, speci ek voor de industrie, opererend in Nederland en België. Voor meer informatie zie: www.industriepartner.nl

IP Sanders en IP IndustriePartner zijn lid van ONE MRO Supply, een Europees samenwerkingsverband van MRO specialisten. Voor meer informatie zie: www.one-mrosupply.com

ASSET MANAGEMENT

Om het beste uit uw bedrijfsmiddelen te halen, zijn gerichte inspanningen nodig op alle gebieden, van voorraadoptimalisatie tot onderhoudsplanning. Ontdek de mogelijkheden die wij u bieden om uw productiviteit te verbeteren via onze uitgebreide asset managementservices.

Webshop

Lagertechniek Asset management

BIBLIOGRAFIE

1. SCP. Meer vrouwen in de techniek en meer mannen in de zorg. scp. [Online] 11 December 2020. https://digitaal. scp.nl/emancipatiemonitor2020/meer-vrouwen-in-detechniek-en-meer-mannen-in-de-zorg/.

2. Genderklik. vrouwen kiezen voor zorg mannen voor techniek. genderklik. [Online] https://genderklik.be/ levensloop-categorie/studeren/vrouwen-kiezen-voorzorg-mannen-voor-techniek#:~:text=Vrouwen%20 kiezen%20eerder%20voor%20’zachte,we%20vaak%20 met%20meisjes%20associ%C3%ABren..

3. Consultancy.nl. Vrouwen in tech: het gaat erom dat iedereen gelijke kansen heeft. Consultancy.nl. [Online] 11 Mei 2022. https://www.consultancy.nl/nieuws/40663/ vrouwen-in-tech-het-gaat-erom-dat-iedereen-eengelijke-kans-heeft.

4. Manpowergroup. Hoe je ervoor zorgt dat inclusiviteit al bij het sollicitatiegesprek begint. manpowergroup. [Online] https://manpowergroup.nl/binden-enboeien-van-talent/inclusiviteit-begint-bij-hetsollicitatiegesprek/#:~:text=In%20deze%20cultuur%20 zal%20een,sleutelwoord%20is%20hier%20’onbewust’..

5. Koster, Thea. Lichte toename van het aantal vrouwen op de technische arbeidsmarkt; instroom onderwijs dalende. techniekpact. [Online] 14 Juni 2021. https:// www.techniekpact.nl/artikel/lichte-toename-van-hetaantal-vrouwen-op-de-technische-arbeidsmarktinstroom-onderwijs-dalende.

6. Techniekpact. Kenmerken van de technische arbeidsmarkt. techniekpact. [Online] 2021. https:// www.techniekpact.nl/monitor-techniekpact/ monitor/kenmerken-van-de-technischearbeidsmarkt#grafiek76.

7. Hoefnagel, Wouter. Vrouwen kiezen steeds vaker de ict sector. dutchitchannel. [Online] 2021. https:// dutchitchannel.nl/671409/vrouwen-kiezen-steedsvaker-de-ict-sector.html.

8. CBS. Arbeidsdeelname; migratieachtergrond. sl : CBS, 2022.

9. Youngworks. Jongeren met een migratieachtergrond & hun keuze voor de techniek. sl : Platform talent voor technologie, 2021.

10. Meijer, Eveline. Krapte op IT-arbeidsmarkt neemt in 2022 verder toe. Agconnect. [Online] 25 Januari 2022. https:// www.agconnect.nl/artikel/krapte-op-it-arbeidsmarktneemt-2022-verder-toe.

11. NU.nl. NS plaatst treinsimulator op stations om personeel te werven. NU.nl. [Online] Juni 2022. https://www.nu.nl/ binnenland/6204241/ns-plaatst-treinsimulator-opstations-om-personeel-te-werven.html.

12. CBS. Ziekteverzuim. CBS. [Online] 2021. https://www. cbs.nl/nl-nl/visualisaties/dashboard-arbeidsmarkt/ werkenden/ziekteverzuim.

13. RTL nieuws. Ziekteverzuim enorm hoog en dat duurt nog wel even: ‘Infectieziektes maken inhaalslag’. RTLnieuws. [Online] 24 Maart 2022. https://www.rtlnieuws.nl/ nieuws/nederland/artikel/5296943/ziekteverzuimarbonet-corona-explodeert-1-op-de-20-werknemersvalt#:~:text=Ook%20in%20het%20onderwijs%20 en,op%20een%20besmetting%20ook%20groter..

14. CBS. Minder wisseling van baas in coronatijd, vooral in horeca meer uitstroom. CBS. [Online] 9 Maart 2022. https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2022/10/minderwisseling-van-baas-in-coronatijd-vooral-in-horecameer-uitstroom#:~:text=Minder%20wisseling%20 van%20baas%20in%20coronatijd%2C%20 vooral%20in%20horeca%20meer%20uitstroom,9%2D3%2D2022&text=Het%20aandeel%20werkn.

15. Wisse, Linda. ‘Alsjeblieft niet nog meer banen’, wat is er aan de hand op de arbeidsmarkt? NOS. [Online] 17 May 2022. https://nos.nl/artikel/2429217-alsjeblieftniet-nog-meer-banen-wat-is-er-aan-de-hand-op-dearbeidsmarkt.

16. hooft, Noel van. te weinig stageplekken dan begin je toch zelf een winkel. omroep brabant. [Online] 2022. omroepbrabant.nl/nieuws/4093018/te-weinigstageplekken-dan-begin-je-toch-zelf-een-winkel.

17. Wisse, Linda. ‘Alsjeblieft niet nog meer banen’, wat is er aan de hand op de arbeidsmarkt? NOS. [Online] 19 Mei 2022. NOS.nl.

18. Fuller, Joseph Kerr, William. The Great Resignation didn’t start with the pandemic. sl : Harvard Business Review, 2022.

19. AD. arbeidsmarkt krapper dan ooit structurele arbeidstekorten dreigen door vergrijzing. AD. [Online] 2022. https://www.ad.nl/werk/arbeidsmarkt-krapperdan-ooit-structurele-arbeidstekorten-dreigen-doorvergrijzing~a69cabdc/.

20. CBS. Minder flexwerknemers dan voor coronacrisis ondanks toename. CBS. [Online] 15 Februari 2022. https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2022/07/minderflexwerknemers-dan-voor-coronacrisis-ondankstoename.

21. —. Profiel van flexwerker in Nederland. CBS. [Online] 2021. https://www.cbs.nl/nl-nl/longread/statistischetrends/2021/profiel-van-flexwerkers-in-nederland2003-2019?onepage=true#c-3--Wie-zijn-deflexwerkers-en-wat-doen-ze-.

22. Ondernemen met personeel. Hybride werken in 2022. ondernemen met personeel. [Online] 2022. https://www.ondernemenmetpersoneel.nl/orienteren/ hybride-werken-2022#:~:text=Hybride%20werken%20 heeft%20voordelen%20voor,paar%20dagen%20 op%20locatie)%3B.

23. AD. Elon musk eist dat tesla personeel minimaal 40 uur op kantoor is anders dreigt ontslag. AD. [Online] 2022.

https://www.ad.nl/economie/elon-musk-eist-dat-teslapersoneel-minimaal-40-uur-op-kantoor-is-andersdreigt-ontslag~ae6443a3/.

24. Rabobank. Jonge werknemers aantrekken. Rabobank. [Online] 2022. https://www.rabobank.nl/bedrijven/groei/ groeistrategie/jonge-werknemers-aantrekken.

25. Marketingfacts. social media in Nederland. marketingfacts. [Online] 2022. https://www. marketingfacts.nl/berichten/social-media-innederland-2022/#:~:text=Bij%20WhatsApp%20 daalde%20het%20dagelijks,en%2C%20erg%20 opvallend%2C%20Twitter..

26. Techniek vrouwen. Jongeren en techniek: een interview met Roland Scharloo van Focus Beroepsacademie in Barendrecht. Techniek vrouwen. [Online] 2021. https:// techniekvrouwen.nl/jongeren-in-de-techniek/.

27. Wissink, Herman. Vakopleiding Techniek gaat verhuizen: eindelijk invulling Homburgterrein in Cuijk. bd.nl. [Online] 2022. https://www.bd.nl/brabant/vakopleiding-techniekgaat-verhuizen-eindelijk-invulling-homburgterrein-in-cu ijk~a4edfccc/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google. com%2F.

28. Beyne, Jan. Jongeren willen meer dan werk. hrmagazine. be. [Online] 2021. https://hrmagazine.be/nl/posts/ generaties-y-en-z-willen-meer-dan-werk.

29. Detechniekacademie. Kansen voor het oprapen in de techniek. detechniekacademie.nl. [Online] 2021. https:// www.detechniekacademie.nl/kansen-voor-het-oprapenin-de-techniek/.

30. KVK. Zo willen jongeren absoluut voor jou werken. kvk. [Online] 2022. kvk.nl/advies-en-informatie/personeel/ zo-willen-jongeren-absoluut-voor-jou-werken/.

31. NOS. Politiechef racisme en discriminatie structureel probleem binnen de politie. NOS. [Online] 2022. nos.nl/ artikel/2429926-politiechef-racisme-en-discriminatiestructureel-probleem-binnen-de-politie.

32. Felten, Hanneke. Discriminatie aanpakken op de werkvloer: wat werkt volgens de wetenschap? kis. [Online] 2021. https://www.kis.nl/artikel/discriminatieaanpakken-op-de-werkvloer-wat-werkt-volgens-dewetenschap.

33. Techniekpact. Meer in- en doorstroom van vrouwen naar techniek en ICT: 5 aanbevelingen. Techniekpact. [Online] 2022. https://www.techniekpact.nl/nieuws/meer-inen-doorstroom-van-vrouwen-naar-techniek-en-ict-5aanbevelingen.

34. Procestechniek. Vacatureteksten schrijven die vrouwen aanspreken. procestechniek.nl. [Online] 2022. https:// www.procestechniek.nl/blog/vacatureteksten-schrijvendie-vrouwen-aanspreken/#:~:text=Je%20mag%20 in%20de%20vacaturetekst,je%20taalgebruik%20 aan%20te%20passen..

35. RTL nieuws. Vrouw krijgt moeilijker sollicitatiegesprek dan man. rtlnieuws. [Online] 2017. https://www.rtlnieuws. nl/geld-en-werk/artikel/29611/vrouw-krijgt-moeilijkersollicitatiegesprek-dan-man.

36. Business insider Nederland. Recruiters benaderen vaker mannen dan vrouwen voor een baan- mogelijk heeft dat te maken met stijlverschillen. businessinsider. nl. [Online] 2019. https://www.businessinsider.nl/ recruiters-vrouwen-mannen-vooroordeel/.

37. CBS. Ondernemers verwachten dat hybride werken blijft. CBS. [Online] 19 November 2021. https://www.cbs.nl/ nl-nl/nieuws/2021/46/ondernemers-verwachten-dathybride-werken-blijft#:~:text=Ongeveer%2028%20 procent%20van%20de,de%20aard%20van%20de%20 werkzaamheden..

38. Meester, Tine de. Bevordert diversiteit creativiteit? LinkedIn. [Online] 2019. https://www.managementsite.nl/ diversiteit-stimuleert-productiviteit.

40. Educatie. Voordelen van MBO stages en hoe je er een zoekt. Educatie en school info. [Online] 2010. https://educatie-en-school.infonu.nl/diversen/58196voordelen-van-mbo-stages-en-hoe-je-er-een-zoekt. html.

41. Geertsma, P. Krapte op de arbeidsmarkt begin van 2022 groter dan ooit volgend uwv. technisch werken. [Online] 2022. https://www.technischwerken.nl/nieuws/krapteop-de-arbeidsmarkt-begin-van-2022-groter-dan-ooitvolgens-uwv/.

42. UWV. Cijfers arbeidsmarkt krapte op alle niveaus. uwv. [Online] 2022. uwv.nl/overuwv/magazines/ uwv-magazine/2022-02/uwv-magazine-print/cijfersarbeidsmarkt-krapte-op-alle-niveaus/index.aspx.

43. Margot Hoogerwerf, Esther Eikelenboom. Mirjam, Lucy en Chantal kozen voor een baan in de techniek en merkten hoe moeilijk dat als vrouw vol te houden is. eenvandaag. [Online] 2022. https://eenvandaag.avrotros. nl/item/mirjam-lucy-en-chantal-kozen-voor-een-baanin-de-techniek-en-merkten-hoe-moeilijk-dat-als-vrouwvol-te-houden-is/.

44. Unicef. Jongeren willen meer respect en tolerantie. Unicef. [Online] 2022. https://www.unicef.nl/ nieuws/2022-03-14-jongeren-willen-meer-respect-entolerantie.

45. Rijksoverheid. Pak de kansen van hybride werken. Rijksoverheid.nl. [Online] 2022. https://www. rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2022/03/21/pak-dekansen-van-hybride-werken.

46. Werf&. Grote namen favoriet bij jongeren. Werf-en. [Online] 2022. https://www.werf-en.nl/grote-namenfavoriet-bij-jongeren/.

47. NOS. haven Rotterdam verliest miljoenen door personeelskrapte. NOS. [Online] 2022. https://nos.nl/ nieuwsuur/artikel/2433160-haven-rotterdam-verliestmiljoenen-door-personeelskrapte.

48. Agconnect. 25 havo-scholen starten met praktijkgericht programma Technologie. agconnect. [Online] 2022. https://www.agconnect.nl/artikel/25-havo-scholenstarten-met-praktijkgericht-programma-technologie.

49. EenVandaag. Mirjam, Lucy en Chantal kozen voor een baan in de techniek en merkten hoe moeilijk dat als vrouw vol te houden is. EenVandaag. [Online] 2022. eenvandaag.avrotros.nl/item/mirjam-lucy-en-chantal-

kozen-voor-een-baan-in-de-techniek-en-merkten-hoemoeilijk-dat-als-vrouw-vol-te-houden-is/.

50. WNL. Branchevereniging: volop kansen voor Oekrainers in technieksector. WNL. [Online] 2022. https://wnl. tv/2022/03/28/branchevereniging-volop-kansen-vooroekrainers-in-technieksector/.

51. Fontys. Speeddaten voor een stageplek in de techniek. bron.fontys. [Online] 2022. https://bron.fontys.nl/ speeddaten-voor-een-stageplek-in-de-techniek/.

52. LinkedIn. LinkedIn Banen in Opkomst 2022: deze 15 beroepen groeien het snelst in Nederland. LinkedIn. com. [Online] 18 Januari 2022. https://www.linkedin. com/pulse/linkedin-banen-opkomst-2022-deze-15beroepen-groeien-het-/?originalSubdomain=nl.

53. Provincie Gelderland. Samenwerking met Techniekpact en Sterk Techniek Onderwijs. Gelderland.nl. [Online] 2022. https://www.gelderland.nl/themas/onderwijsen-arbeidsmarkt/actueel/samenwerking-mettechniekpact-en-sterk-techniek-onderwijs.

54. Duurzaam-ondernemen. Helft Nederlanders zou werkgever verlaten bij gebrek aan mvo-inspanningen. duurzaam-ondernemen.nl. [Online] 22 April 2022. https://www.duurzaam-ondernemen.nl/helftnederlanders-zou-werkgever-verlaten-bij-gebrek-aanmvo-inspanningen/.

55. Managersonline. Nederland is koploper flexibel werken. managersonline.nl. [Online] 3 Mei 2022. https://www. managersonline.nl/nieuws/22649/nederland-iskoploper-flexibel-werken.html.

Netwerken

Beheer en Onderhoud

Asset Management

Techniek

Branchevereniging

Conditiebewaking

Prestatiemanagement

Maintenance Academy

Kennisontwikkeling

Onderhoud je netwerk en Deel kennis en ervaring >> Word lid!

Maak onderdeel uit van Europa’s grootste netwerk

De Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud (NVDO) is dé toonaangevende brancheorganisatie die middels belangenbehartiging, kennisontwikkelingen en -overdracht en netwerken ondersteuning biedt aan bedrijven en personen die bij de besluitvorming op het gebied van Beheer en Onderhoud/Asset Management betrokken zijn en daarmee de Nederlandse onderhoudssector als ’s werelds beste helpt te presteren.

De NVDO doet dit door in de sector een onafhankelijke positie in te nemen en alle relevante bedrijfssectoren met behulp van voorlichting, advisering, kennisontwikkeling, (wetenschappelijk) onderzoek en kennisuitwisseling ten dienste te staan en zo op weg te helpen naar excellent Asset Management.

Het NVDO-lidmaatschap biedt vele voordelen! Het NVDO-Lidmaatschap geeft toegang tot

• Grootste netwerk van Europa (fysiek en digitaal)

• Regionale activiteiten

• Vakinhoudelijke kennis en netwerk

• Compleet portfolio Maintenance Academy

• Collectieve abonnementen op vakbladen

• Kengetallen, Trends, Visie (NVDO Onderhoudskompas)

• Platform Materiaalkunde

• (wetenschappelijke) Publicaties, waaronder Visiedocumenten

• Kortingen op ons cursusaanbod van de NVDO Maintenance Academy

• Jongerenboard

Asset Management, Duurzaamheid, Veilig Werken en Energie-efficiency zijn belangrijke thema’s waaraan de NVDO regelmatig en in breder verband aandacht besteedt!

Visiedocument DISRUPTIE 2022

Disruptie geeft Kansen

Strikt genomen is de definitie van disruptie ontwrichting of uiteenscheuring. De term wint aan populariteit omdat veel nieuwe opkomende bedrijven en technologieën hele markten ontwrichten, of bestaande, organisaties en/of ketens ten val brengen. Disruptie staat dus ook synoniem voor het ontwrichten van bestaande business.

Disruptie ontstaat als succesvolle bedrijven, die bijvoorbeeld geconfronteerd worden met technologische verandering, hardnekkig dezelfde keuzes blijven maken als die waarmee ze in eerste instantie succesvol werden (denk: Nokia en smartphones, na Apple’s lancering van de iPhone).

Christensen, de grondlegger van de disruptietheorie36 , stelt dat bedrijven die alles goed doen, ook ten prooi kunnen vallen aan disruptieve, ontwrichtende bedrijven. Maar die uitspraak is wel verwarrend, want organisaties en/of ketens die aan disruptie ten onder gaan doen wel degelijk iets niet goed. Kenmerkend is ook het soort innovatie dat tot disruptie leidt: het gaat typisch om innovaties die aanvankelijk tekortschieten op sommige punten, maar snel verbeteren op veel gebieden (zoals de iPhone, aanvankelijk zonder 3G, gps en mms).

Corona toont aan wat de nieuwe werkelijkheid is, dat we geconfronteerd kunnen worden met een disruptie die we kort ervoor nog niet konden voorzien. 2020 was een jaar van ongekende disruptie als gevolg van de COVID-19-pandemie. Het consumentengedrag was in de hoogste versnelling veranderd, kwetsbaarheden in de wereldwijde supply chain werden blootgelegd en hebben de toepassing van techno-

36 De vier sleutelelementen van de theorie,

logie versneld. Ketens met lange aanvoerlijnen zijn kwetsbaar gebleken en tijdens de coronacrisis zijn bedrijven veel nadrukkelijker gaan kijken naar hun essentiële processen.

De pandemie was aanleiding voor de NVDO om, in samenwerking met de zorgvuldig samengestelde Klankbordgroep en onder begeleiding van Accenture, dit Visiedocument “Hoe kan Beheer en Onderhoud – Asset Management – voorbereiden op Disruptie” samen te stellen. Wij menen hiermee een handreiking te doen en de lezer voor te bereiden op nieuwe disrupties. Het uitgangspunt in het totale document is K A N S E N.

• King en Baatartogtokh onderscheiden vier sleutelelementen van de disruptieve-innovatietheorie:

Zittende ondernemingen verbeteren hun producten via een traject van ‘sustaining’ innovatie;

• Het tempo van sustaining innovatie gaat de klantbehoeften te boven. Met andere woorden: er wordt meer geboden dan veel klanten nodig hebben;

• Zittende ondernemingen beschikken over de capaciteiten om te reageren op een disruptieve innovatie, maar ze slagen er niet in om die te benutten om de potentiële ontwrichters te bestrijden;

• Zittende ondernemingen gaan bijna altijd ten onder als gevolg van de disruptie. Als het disruptieve product eenmaal voet aan de grond krijgt in een low-end of en nieuwe markt, zeggen Christensen en Raynor, ‘bevinden de ontwrichters zich op een traject dat de zittende ondernemingen uiteindelijk zal vermorzelen’.

HOE KAN BEHEER EN ONDERHOUD – ASSET MANAGEMENT –VOORBEREIDEN OP DISRUPTIE

De levensduur van een top 500-bedrijf was in de jaren ‘50 nog gemiddeld 60 jaar, tegenwoordig is het gemiddelde minder dan 20 jaar.37 Dit komt doordat bedrijven zich steeds sneller en vaker moeten aanpassen aan nieuwe situaties. De invloed van technologische ontwikkelingen, snel veranderende wet- en regelgeving en globale rampen als de verspreiding van het COVID-19-virus, zorgen voor onbekende omstandigheden. Ook organisaties in Beheer en Onderhoud hebben de gevolgen van deze veranderingen gemerkt: een digitale manier van werken, ongebruikte assets en ventilatieproblemen zijn slechts enkele van de gevolgen die nieuwe situaties met zich meebrengen. De onbekende oorzaken en de gevolgen hiervan kunnen worden samengevat in de term disruptie

In dit Visiedocument betrekken we disruptie op Asset Management. Disruptie wordt in een brede zin beschouwd binnen Beheer en Onderhoud waarin verschillende ervan worden meegenomen. Hierbij kan worden gedacht aan disruptie door verander(en)de wet- en regelgeving, de gevolgen van klimaatverandering, fysieke en/of digitale innovaties en vernieuwing in verdienmodellen. Naast dat de verschillende vormen van disruptie aan bod komen, wordt tevens gekeken naar de impact op en kansen voor verschillende sectoren. Afsluitend wordt belicht hoe organisaties kunnen omgaan met disruptie aangezien een disruptie per definitie ingrijpend is, maar vooral ook veel kansen kan bieden.

Opleiding SAP Maintenance Management

een opleidingssyclus voor SAP eindgebruikers

Kosten van deelname: vanaf 395,- per module. Pakketprijzen en in-company op aanvraag.

De cursuskosten omvatten: lunch, koffie en thee, alle documentaties en presentaties

In-company mogelijk!

Cursusduur, data & plaats: kijk op de website dimensys.pro/leergang-sap voor actuele data en locaties.

Een goed gebruik van een asset management systeem helpt bedrijven op een gestructureerde, efficiënte manier gegevens en activiteiten binnen het onderhoudsproces integraal te registreren en uit te voeren. Binnen veel onderhoudsorganisaties vormt SAP de basis in de ondersteuning van de bedrijfsvoering. Daarbij blijven de geboden standaard functionaliteiten van SAP veelal onbenut.

Doel

• Introductie in SAP voor onderhoud en het ‘best practice’ onderhoudsproces

• Inzicht in de mogelijkheden en toepassing van de registratie van asset data in SAP

• Inzicht in het standaard onderhoudsproces in SAP en het gebruik van werkorders

• Een inleiding in het proces van reserve onderdelen en refurbishment in SAP

• Overzicht van het preventieve onderhoudsproces in SAP

• Kennis van alle beschikbare rapportages in SAP en facturatievormen en mogelijkheden van servicecontracten en -artikelen

Opbouw van de leergang

De leergang bestaat uit 8 modules, verspreid over 9 dagen. Inschrijven is mogelijk per module of voor de hele reeks.

Module 1: Basis voor SAP Maintenance

Management

Module 2: Masterdata in SAP

Module 3: Opvolging van onderhoudstaken met SAP

Module 4: Reserveonderdelen in SAP

Module 5: Preventief onderhoud met SAP

Module 6: Management en rapportering voor onderhoud met SAP

Module 7: Onderhoud in S/4HANA & SAP

Intelligent Asset Management

Module 8: Service Management met SAP (op aanvraag)

Bestemd voor

De leergang is bestemd voor huidige en toekomstige SAP-gebruikers van de onderhoudsafdeling (ongeacht welke SAP versie) en zeker aan te bevelen voor key users.

Disruptie is een steeds vaker terugkerend onderwerp. Hoewel disruptie vaak wordt geassocieerd met een negatieve impact, biedt disruptie vooral ook heel veel kansen om efficiënter, sneller, slimmer en veiliger te werken.

Het is cruciaal om de disruptie tijdig als dusdanig te (h)erkennen en om hier adequaat op te reageren en veranderingen door te voeren. Wanneer een organisatie het nalaat om op deze disrupties te reageren, leert de geschiedenis dat deze organisaties het op lange termijn niet zullen redden.

Er zijn twee categorieën disruptie: disruptie voortkomend uit innovaties en disruptie voortkomend uit evenementen. In de eerste categorie vallen dis-

rupties voortkomend uit fysieke innovaties, digitale innovaties en innovaties in bedrijfsmodellen. In de tweede categorie vallen disrupties voortkomend uit de COVID-19-pandemie en disrupties voortkomend uit klimaatverandering.

Een goede voorbereiding op disruptie is een differentiërende factor tussen bedrijven die al dan niet succesvol met disruptie omgaan, dit geldt voor alle types van disruptie. Om tot een goede voorbereiding te komen, wordt het volgende aanbevolen: breng het bedrijf en al haar kritieke assets in kaart, zet een toekomstvisie op en identificeer potentiële disrupties, bepaal de rol van technologie binnen de organisatie, bekijk welke samenwerkingen nodig zijn met partners en neem het personeel mee in de beslissingen en ontwikkelingen.

EXECUTIVE SUMMARY

Disruption is a frequently recurring subject. Although disruption is often associated with negative impact, disruption offers ample opportunity to work faster, quicker, smarter, and safer.

It is crucial to acknowledge disruption as such and to act upon it in a timely manner, implementing the required changes. In case an organization fails to adjust to these disruptions in a timely manner, history teaches us that these companies are unlikely to survive in the long run.

There are two main categories of disruption: disruption resulting from innovations and disruption resulting from events. The first category of disruption entails disruptions resulting from physical innovations, digital innovations, and innovation in business models. The second category of disruptions entails disruptions resulting from the COVID-19 pandemic and disruptions resulting from climate change.

Good preparations are a key differentiator between companies that have successfully or unsuccessfully coped with disruption, this holds for all types of disruption. In order to be well prepared the following is recommended: map the company and its critical assets, set up a vision of the future and identify potential disruptions, determine the role of technology within the company, assess which collaborations are needed with partners and include the staff in the decisions and developments.

Uw partner in de energietransitie

Croonwolter&dros loopt als technisch dienstverlener al meer dan 145 jaar voorop bij nieuwe ontwikkelingen. Ook in deze tijd, waarin de rol van techniek steeds belangrijker wordt, zijn wij een aanjager van nieuwe technologische ontwikkelingen. Wij hebben de kennis, de ervaring en het vakmanschap om intelligente systemen en integrale, duurzame oplossingen te bedenken, te ontwikkelen, te implementeren, te beheren en te onderhouden.

Wij helpen klanten op vele fronten in de energietransitie. Wij bieden oplossingen voor onder andere integraal energiemanagement voor smart grids, hergebruik van restwarmte en vele andere slimme toepassingen om duurzaamheidsambities waar te maken.

Bent u benieuwd wat wij voor u kunnen betekenen? Neem contact op met Rene Peperkamp, +31 6 53 43 90 14, rene.peperkamp@croonwolterendros.nl

www.croonwolterendros.nl

ACHTERGROND VAN DISRUPTIE

1.1 Definitie van disruptie

In de huidige tijd wordt een grote nadruk gelegd op disruptie. Dit komt door de enorm verstorende werking van de pandemie die in elke vorm van ons dagelijks leven terug te vinden is. Daarnaast is er een kleine kans dat ook maar iemand zich had voorbereid op de gevolgen. Maar ook rondom andere ontwikkelingen in het vakgebied, zoals de opkomst van nieuwe technologieën, de energietransitie en nieuwe bedrijfsmodellen kennen we verstoringen.

Definitie disruptie

Disruptie is een verstorend effect dat leidt tot een tijdelijke pauze of een totale onderbreking van een normale situatie; dus een verstoring in de continuïteit van een proces of activiteit. De verstoring kan zijn geïnitieerd door een persoon, een organisatie of een natuurlijk proces. De gevolgen van zo’n verstoring, positief dan wel negatief, zijn voelbaar voor de gehele sector en de impact is groot.

Hoewel een disruptie desastreuze gevolgen kan hebben, betekent dit niet dat het altijd negatief uitpakt voor de sector. Om onderscheid te maken tussen positieve en negatieve gevolgen van een disruptie,

moet men tijdens de classificering rekening houden met degene die de disruptie initieert (de verstoorder), de gevolgen van deze ontwikkeling (de verstoring) en de spelers die de impact van de disruptie moeten opvangen (de verstoorden):

▶ De verstoorder (disruptor): Een ontwikkeling of actie geïnitieerd door een persoon of externe factor (bijvoorbeeld de natuur). De actie kan met of zonder intenties leiden tot disruptie;

▶ De verstoring (disruption): De gevolgen van de verstoorder leiden tot een onderbreking over het hele systeem, een proces, of de keten. Een machine die stil staat door gebrekkig Onderhoud is een ongeluk, als dit leidt tot nieuwe veiligheidsnormen die impact hebben op de gehele sector kan dit resulteren in een disruptie38;

▶ De verstoorden (disruptees): De gevolgen van de verstoring zijn dusdanig, dat een verandering in de strategie van het bedrijf de enige weg van overleving is: een veiligheidsnorm die een extra schroefje in de machine vereist is geen disruptie. Maar, indien alle machines helemaal opnieuw gebouwd moeten worden, is het wel disruptie.

Als verstoorders zich niet of lastig kunnen aanpassen, zal de disruptie een negatieve impact op de markt

Denning, S. (2016). Christensen updates disruption theory. Strategy & Leadership.

Figuur 1, De definitie van disruptie

hebben. Op het moment dat de verstoorders zich dusdanig aan de disruptie kunnen aanpassen dat deze verstoring kansen biedt, kan de disruptie ook kansen bieden voor een bedrijf. Denk hierbij aan COVID-19: thuiswerken was voor veel bedrijven een uitdaging, maar de nieuwe werkwijze biedt ook nieuwe kansen, bijvoorbeeld voor digitalisering. De gevolgen van de disruptie en de daarbij horende mogelijkheden tot aanpassing, zullen voor elke partij verschillen. Maar toch is het belangrijk om te kijken naar de verschillende oorzaken van een disruptie en naar het belang van een goede omgang met disruptie.

1.2 Belang van omgaan met disruptie

Hoewel disruptie vaak een negatieve lading heeft, kan een effectieve voorbereiding op disruptie of snelle aanpassing na disruptie kansen bieden voor Beheer en Onderhoud. Dit gaat niet alleen om efficiëntie, kostenbesparing of het genereren van een competitief voordeel. Zeker in Beheer en Onderhoud kan disruptie ook gericht zijn op veiligheid en betrouwbaarheid. Kort samengevat zijn de voordelen:

▶ Verbetering van inzicht in de organisatie;

▶ Een meer flexibele manier van werken;

▶ Een veiligere werkomgeving;

▶ Van Correctief naar Voorspellend Onderhoud.

Verbetering van inzicht in de organisatie

Niet alleen door ontwikkelingen in data-analyses en Internet-of-Things krijgen organisaties betere inzichten. Een effectieve voorbereiding op disruptie zorgt ervoor dat bedrijven genoodzaakt zijn om kritisch te kijken naar de waarde van verschillende assets voor het bedrijf. Zo zal een bedrijf onderscheid moeten maken tussen kritieke en minder belangrijke assets. Daarnaast zal er in kaart moeten worden gebracht welke schade een disruptie kan aanrichten op welke assets.

Een verbetering van dit inzicht in de belangrijkste assets en de assets die het meeste risico lopen kan de organisatie helpen bij het verlagen van kosten, het preventief plannen van een disruptie en de mogelijkheid tot het voorspellen van de impact door middel van een meer gedifferentieerde aanpak per asset. Denk hierbij aan het voorrang geven aan kritieke assets, het sneller detecteren van storingen of factoren die storingen kunnen veroorzaken en beter inzicht in de performance van assets wat preventief handelen mogelijk maakt.

Een flexibele manier van werken

Omgaan met disruptie betekent dat bedrijven zich sneller moeten kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden. Zo beschouwden de meeste bedrijven thuiswerken in eerste instantie als onmogelijk, terwijl het veel bedrijven in korte tijd toch is gelukt om volledig op afstand te opereren. Onderhoud kan verder geflexibiliseerd worden door de komst van 3D-printers die additief Onderhoud (het maken van reserveonderdelen op locatie) mogelijk maakt. Door het printen van unieke onderdelen kunnen assets makkelijker aan de omgeving worden aangepast.

Een veiligere werkomgeving

Ontwikkelingen door robotisering zorgen ervoor dat medewerkers makkelijker op moeilijkere plekken kunnen komen door van tevoren digitale inspecties te doen. Virtual Reality/Augmented Reality maakt het mogelijk dat medewerkers makkelijker van afstand kunnen meekijken, waardoor de werkveiligheid verbetert. Verder is er ook een toenemende sociale druk waardoor wet- en regelgeving wordt aangescherpt. Denk hierbij aan het voorkomen van het vrijkomen van schadelijke stoffen en andere veiligheidsprotocollen. Het voorkomen van disruptieve effecten, veroorzaakt door bijvoorbeeld wet- en regelgeving, kan ervoor zorgen dat bedrijven een nog centralere positie geven aan een veilige werkomgeving.

Van correctief naar voorspellend Onderhoud

Een effectieve voorbereiding op disruptie kan ertoe leiden dat bedrijven goed zijn voorbereid op onverwachte omstandigheden zoals het uitvallen van een asset. Zo zijn er al veel bedrijven die zich richten op preventief Onderhoud in plaats van correctief Onderhoud. Dit is niet alleen mogelijk door geavanceerde technologie, maar vraagt ook een verandering van visie. Door naar de toekomst te kijken en garanties te bieden op uptime, is er een verandering in waardering van asset downtime. Nieuwe vormen van technologie, zoals kunstmatige intelligentie en Digital Twins, zullen het mogelijk gaan maken om Voorspellend Onderhoud uit te voeren en bedrijven beter voor te bereiden op eindeloze ‘wat als’-scenario’s.

1.3 Verschillende niveaus van verstoring

Er kunnen verschillende oorzaken zijn van een disruptie, maar het type impact kan ook verschillen.

Hierin wordt onderscheid gemaakt op basis van verschillende controle levels in management39:

▶ Strategische verstoring

▶ Tactische verstoring

▶ Operationele verstoring

Een strategische verstoring is een verstoring die impact heeft op de lange termijn en de koers of visie van het bedrijf. Vooral het management van een organisatie moet dus omgaan met een disruptie op strategisch level. Hierbij kan je bijvoorbeeld denken aan hoe een bedrijf moet reageren op het moment dat er een nieuwe partij met een geavanceerde technologie de markt betreedt. Op het moment dat deze partij toetreedt, betekent het niet dat je meteen ‘outof-business’ bent, maar nalaten om te reageren kan hier op termijn wel voor zorgen.

Een level lager is de tactische verstoring. Een tactische verstoring heeft impact op hoe en waar de verstoring optreedt. Het is eigenlijk de overbrugging tussen de strategische en operationele verstoringen en is vooral belangrijk voor afdelingshoofden en projectmanagers. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat de partij met de geavanceerde technologie niet het hele bedrijf raakt, maar slechts een afdeling.

Het laatste en laagste level van verstoring is een operationele verstoring. Deze verstoring is korte termijn en heeft direct invloed op het werk dat wordt uitgevoerd en kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat een deel van het bedrijf stil komt te liggen. Een typisch voorbeeld van een operationele verstoring is die van een afgebroken as waardoor de productie komt stil te liggen of een storing op het spoor waardoor treinen niet of minder rijden.

Figuur 2, Verschillende niveaus van verstoring

FOCUSGEBIEDEN VOOR BEHEER EN ONDERHOUD

2.1 Introductie in de Focusgebieden

Hoe kan Beheer en Onderhoud – Asset Management

– zich voorbereiden op disruptie? Om te beginnen is het belangrijk om te identificeren waar een disruptie vandaan komt, oftewel welke verstoorders er kunnen zijn voor Asset Management. Hiervoor hebben we onderscheid gemaakt tussen Disrupties door evenementen en Disrupties door innovaties. Voor een Disruptie door een evenement of externe gebeurtenis zijn de belangrijkste recente evenementen uitgekozen om toe te lichten: COVID-19 en de gevolgen van klimaatverandering. Voor innovaties maken we onderscheid tussen fysieke innovaties, digitale innovaties en nieuwe businessmodellen. Deze focusgebieden worden uitgebreid beschreven in dit hoofdstuk waarin we kijken wat voor verstoringen er hebben plaatsgevonden, wat dit heeft betekend voor Asset Management en welke kansen er liggen voor Beheer en Onderhoud.

2.2 Evenement als verstoorder

Een disruptie kan worden veroorzaakt door een evenement welke van buitenaf wordt bepaald: Het bedrijf, de sector of de industrie heeft daar geen invloed op. Dit zorgt er ook voor dat de impact van buitenaf wordt bepaald: Een verandering in de vraag naar een

product of service, nieuwe veiligheidseisen of lange termijn doelen die door andere partijen zijn vastgesteld. Een disruptie door een evenement is moeilijk te voorspellen.

Zo zagen weinig mensen de financiële crisis uit 2008 aankomen en waren er ook veel mensen verbaasd toen het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie stapte. Omdat een disruptie door een evenement zo moeilijk te voorspellen is, kijken we in dit hoofdstuk terug op de meest recente disrupties met de grootste impact. Het gaat hierbij om de uitbraak van COVID-19 en de gevolgen van klimaatverandering.

2.2.1 Disruptie door COVID-19

Voor Beheer en Onderhoud heeft COVID-19 directe gevolgen. Zo zijn er gevolgen die betrekking hebben op het gebruik van assets en het Onderhoud ervan. Daarnaast is er ook een grote impact op de eigen werkomgeving, georganiseerde evenementen en het opleiden van personeel. De belangrijkste korte termijn verstoringen zijn:

▶ Lockdown: Tijdens de eerste lockdown in Nederland, moest praktisch heel Nederland thuisblijven. Dit had een zeer grote impact op het uitvoeren van

Figuur 3, focusgebieden Disruptie voor Beheer en Onderhoud

Beheer en Onderhoud en de evenementen en opleidingen binnen de branche;

▶ Social distancing: Voor essentiële beroepen moest er een goed plan komen om te zorgen dat afstand tussen werknemers werd gewaarborgd. Ook moesten gebouwen en vervoer aangepast worden door middel van goede ventilatie;

▶ Verstoring vraag en aanbod: Er waren grote gevolgen voor de financiële situaties van bedrijven. Denk hierbij aan assets die niet in gebruik zijn, minder budget voor Onderhoud en het uitstellen van belangrijke investeringen.

intermezzo: de gezondheid van gebouwen na de lockdown

De situatie

Door de verspreiding van het COVID-19 virus ging Nederland in maart 2020 in lockdown. Door deze maatregel moest een groot deel van de werkenden vanuit huis werken. Niet alleen moet er rekening worden gehouden met de gezondheid van werknemers, want ook de gebouwen hebben verzorging nodig als deze niet worden gebruikt.

De disruptie

Vanaf het moment dat een kantoorpand langere tijd onbewoond is, ontstaat er een kweekvijver van verschillende bacteriën. Zo kan legionella ontstaan in stilstaand water tussen de 20-50 graden, bijvoorbeeld in waterleidingen in kantoorpanden die niet worden gebruikt. Daarnaast kunnen er ook andere micro-organismen ontstaan door het niet gebruiken van ventilatiesystemen in gebouwen.

De impact

De met het thuiswerken gepaarde digitaliseringsslag was voor organisaties een uitdaging. Denk hierbij aan de aanschaf van en omgang met de juiste digitale systemen en de veiligheid van data. Op meer tactisch niveau hadden organisaties last van de financiële neergang. Denk hierbij aan assets die tijdelijk niet in gebruik waren of investeringen die zijn uitgesteld. Hoewel de verstoring van COVID-19 groot was, heeft de pandemie ook veel kansen geboden en biedt het strategische kansen op de lange termijn.

Thuiswerken heeft ervoor gezorgd dat bedrijven in rap tempo moesten omschakelen naar een digitale werkomgeving, wat nieuwe kansen biedt voor de toekomst. Daarnaast is er extra aandacht gekomen voor werkveiligheid door bijvoorbeeld een verbetering in hygiëne. Tot slot heeft de pandemie aangetoond hoe wendbaar bedrijven kunnen zijn in tijden van crisis. Denk hierbij aan nieuwe afspraken met leveranciers en werknemers om ervoor te zorgen dat lasten verdeeld werden. Deze wendbaarheid heeft aangetoond dat er meer mogelijk was dan we van tevoren hadden gedacht.

Het binnenkrijgen van deze bacteriën kan ernstige gezondheidsklachten opleveren als legionellose (zware longontsteking). Toch is er een aantal stappen die kunnen worden ondernomen om dit te voorkomen, zoals samenwerkingen met de schoonmaak- of beveiligingsdienst, het wekelijks verversen van het water van elke waterleiding, luchtbehandelingsinstallaties laten draaien op lage capaciteit en gepland onderhoud aan installaties laten doorgaan, of vervroegen.

Bron: RPS, Is mijn gebouw nog gezond na de lockdown?

2.2.2 Disruptie ten gevolge van klimaatverandering

De transitie naar een duurzame wereld staat op bijna alle agenda’s en het belang ervan wordt zelden onderschat. Wetenschappers en Nobelprijswinnaars zijn echter sceptisch over het halen van de klimaatdoelen van Parijs en hen lijkt de kans op onomkeerbare klimaatverandering groot.40 Steeds vaker komt niet alleen het tegengaan van klimaatverandering op de agenda, maar ook de omgang met de gevolgen. Voor

Figuur 4, COVID-19 als verstoorder

40 Trouw, Nobelprijswinnaars en wetenschappers: klimaatactie is nu nodig (2021)

Beheer en Onderhoud zijn dit de belangrijkste kortetermijnaandachtspunten:

▶ Extremer weer: Door hevigere stortbuien en lange periodes van droogte zal Onderhoud rekening moeten houden met meer ongeplande verstoringen en zullen assets moeten worden versterkt om resistentie te creëren41;

▶ Nieuwe wet- en regelgeving: Een grotere invloed van de overheid en toenemende sociale druk zorgt ervoor dat Onderhoud aan meer wet- en regelgeving moet voldoen.

Intermezzo: prorail bereidt zich voor op extremer weer

De situatie

In de afgelopen jaren zijn de eerste signalen van klimaatverandering al voelbaar geweest. De verwachting is dat de maximumtemperatuur kan oplopen tot 43 graden en het aantal dagen met weer, warmer dan 25 graden, zal verdrievoudigen. Dit is tegen het zere been van het Nederlandse spoornetwerk dat is gebouwd voor een matig zeeklimaat met milde temperaturen.

De disruptie

Ook de manier van onderhoud is gericht op het milde zeeklimaat. Door de verandering in het klimaat neemt de kans op storingen toe. Dit komt door het uitzetten van staal bij warmte, oververhitting van elektriciteitskasten naast het spoor en vanwege het feit dat het spoor onder water komt te staan door hevige regenval.

De impact

Omgang met extremer weer is bijzonder ingewikkeld omdat bedrijven weinig inzicht hebben onder welke omstandigheden assets uitvallen. Daarnaast zorgt de toenemende invloed van de overheid voor nog meer verstoringen. Het meest recente voorbeeld is de stikstofcrisis. Door een toenemende druk van de samenleving is het aannemelijk dat de invloed van de overheid met betrekking tot wet- en regelgeving in de toekomst zal toenemen. Hierdoor zal Beheer en Onderhoud steeds meer moeten monitoren en inspecteren. Denk hierbij aan het bijhouden van de uitstoot van een machine of de invloed van biologisch afbreekbaar materiaal op het beheer van gebouwen.

Toch zijn er ook kansen met betrekking tot klimaatverandering. Dit heeft niet alleen betrekking op het voldoen aan wet- en regelgeving of het voorkomen van disruptie om zo eventuele kosten te besparen. Zo wordt innovatie gestimuleerd door een strategische focus op de gevolgen van klimaatverandering en zien we ook de opkomst van nieuwe en circulaire materialen die maken dat assets aan het eind van de levenscyclus geld waard zijn door deze te recyclen of te hergebruiken voor nieuwe doeleinden.

Om te zorgen dat dezelfde prestaties kunnen worden geleverd in 2050, zullen er miljarden geïnvesteerd moeten worden. Daarom is ProRail nu al aan het kijken hoe huidige projecten de klimaatverandering van de toekomst mee kunnen nemen. Een goed voorbeeld is het station Driebergen-Zeist, waarbij onder het station een waterberging is geplaatst ter grootte van een olympisch zwembad. De kans dat dit nu wordt gebruikt is klein, maar in de toekomst zal het zijn nut bewijzen.

Bron: ProRail, klimaatverandering en het spoor

2.3 Innovaties als verstoring

Een verstoring door innovatie is meer geleidelijk, aangezien de implementatie van een nieuwe vorm van technologie niet over één nacht ijs gaat. Toch kan een verstoring door innovatie disruptief uitpakken omdat grote partijen zich richten op de tevredenheid van de ‘traditionele’ klanten (sustaining innovation). Onopgemerkt ontstaat er een groep die zich minder

Figuur 5, Klimaatverandering als verstoorder

41 KNMI, Uitleg over extreem weer (n.d.)

herkent in de ontwikkelingen en een verstoorder zorgt voor een innovatie voor deze groep. Langzamerhand wordt de innovatie ook beschikbaar voor het luxere segment en schakelen ook de traditionele klanten over (disruptive innovation).

Ook bij innovaties is het moeilijk te voorspellen welke innovaties van dit moment in de toekomst tot een disruptie leiden en welke slechts leuk zijn voor het idee. In dit hoofdstuk worden de innovaties besproken die de meeste potentie hebben om een disruptieve impact op Beheer en Onderhoud te hebben. We maken onderscheid in drie categorieën innovaties:

▶ Fysieke innovaties: Een disruptie die wordt veroorzaakt door een tastbaar goed. Een goed voorbeeld is de slangarmrobot: een slangenrobot die door zeer nauwe en gevaarlijke plekken kan kruipen om video-inspecties uit te voeren42;

▶ Digitale innovaties: Een disruptie die wordt veroorzaakt door een digitale innovatie, zoals de ontwikkeling van Internet-of-Things waardoor real-time monitoring mogelijk is. Dit zorgt ervoor dat het Asset Management-proces heel anders ingedeeld kan worden;

▶ Bedrijfsmodellen: Een disruptie die wordt veroorzaakt door een innovatie in bedrijfsmodellen. Een goed voorbeeld is het Products-as-a-Service-model waarbij je geen onderhoudsdiensten en assets apart van elkaar koopt, maar betaalt voor het gebruik van een geheel verzorgde asset.

Intermezzo: Kleine hoogovens als disruptieve innovatie

De situatie

Staalfabrieken hadden een breed scala aan producten met verschillende winstmarges. De lage marges op wapening konden worden gecompenseerd door de hoge marges op het sterke staal. Zo gingen de traditionele partijen zich steeds meer op sterk staal richten.

De disruptie

Kleine fabrieken kwamen met het idee om door middel van kleine hoogovens wapening van schroot te maken, waardoor de marges op wapening werden vergroot. Deze innovatie was in het begin van slechte kwaliteit. De hoogovens werden steeds beter en daarmee werd ook de kwaliteit van het staal steeds beter. Hierdoor konden de kleine bedrijven met kleine hoogovens zich langzamerhand ook op het hogere segment in de markt richten.

De impact

Het proces van verbetering van de kleine hoogovens duurde 40 jaar, maar op dit moment staat geen enkele van de destijds grote fabrieken nog overeind. Niemand zag deze uitvinding aankomen en, hoewel het een geleidelijk proces is geweest, is de gehele traditionele markt weggevaagd.

Bron: C. Christensen: The Innovator’s Dilemma: when new technologies cause great firms to fail

2.3.1 Disruptie door fysieke innovaties

Fysieke innovaties of tastbare goederen hebben vaak een disruptief effect gehad in Beheer en Onderhoud. Hoewel tegenwoordig digitale innovaties de meeste aandacht krijgen, zijn er nog genoeg fysieke innovaties die een disruptief effect kunnen gaan hebben. Dit kan betrekking hebben op de veiligheid van werknemers en automatisering van processen. De belangrijkste fysieke innovaties om rekening mee te houden zijn:

▶ Remote Operating Vehicles (ROV) & robotisering: De verzamelnaam van apparaten die op afstand bestuurd kunnen worden. Deze kunnen assisteren bij het uitvoeren van Onderhoud. Zo zijn er nu ook drones die zo klein zijn dat ze in dakgoten en buisleidingen kunnen vliegen43;

▶ De 3D-printer: Deze innovatie maakt het mogelijk om ‘additief Onderhoud’ te plegen waarbij de inspectie en het Onderhoud op hetzelfde moment plaatsvinden doordat de reserveonderdelen die nodig zijn op locatie geprint kunnen worden;

▶ Virtual en Augmented Reality-brillen: Een complete nieuwe of aangepaste realiteit waardoor men op afstand kan meekijken of meer kan zien terwijl Onderhoud wordt gepleegd. Zo kan een handleiding in een VR bril getoond worden tijdens het werk, wat veel tijd bespaart voor monteurs.

steeds meer specialisten nodig voor Onderhoud en de oorzaak van een operationele disruptie wordt steeds moeilijker te herleiden doordat alle apparaten met elkaar zijn verbonden. Tot slot moeten bedrijven op strategisch vlak ook goed kijken naar welke taken wenselijk zijn om te automatiseren en welke onderhoudstaken op afstand uitgevoerd moeten worden.

Intermezzo: KLM maakt van waterflesjes onderhoudsdelen

De situatie

Omdat duurzaamheid een centralere rol heeft gekregen bij KLM, is het bedrijf zich gaan afvragen wat het moest doen met al het plastic afval van waterflesjes. Al snel kwam het bedrijf erachter dat er weinig alternatieven waren voor het gebruik van plastic op grote hoogte, waardoor de visie werd gericht op het recyclen van de plastic waterflesjes.

De disruptie

Door ontwikkelingen in 3D-printen is het steeds makkelijker om zelf onderdelen te printen. De ‘klassieke’ technologie die hierachter zit heet stereolithografie, een lasertechniek waarbij kunststoffen als plastic omgevormd kunnen worden tot nieuwe producten. Zo is het KLM gelukt om onderhoudsonderdelen van vliegtuigen te printen van plastic waterflesjes.

Fysieke innovaties zorgen ervoor dat bedrijven die gebruik maken van deze technieken Onderhoud sneller en veiliger kunnen uitvoeren. Daarnaast kan het Onderhoud goedkoper worden en is het makkelijker in te plannen. Vooral het printen van ongebruikelijke onderdelen is populair en kan de downtime van een asset aanzienlijk verminderen.44 Toch moet een bedrijf goed nadenken over het gebruik van deze technologieën, want het zorgt er ook voor dat er andere kennis in het bedrijf moet komen. Zo moet er naast de aanschaf van bijvoorbeeld een drone ook een professionele piloot zijn die er mee kan vliegen, moet er een werkvergunning worden aangevraagd bij de Inspectie Leefomgeving & Transport en moeten vlieguren goed bijgehouden worden.

Daarnaast zorgt de toenemende complexiteit van assets ook voor een versnippering van kennis. Er zijn

De impact

Op dit moment mag KLM nog niets mag produceren dat in een vliegtuig terecht komt. Toch heeft deze techniek grote impact. Een voorbeeld hiervan is het onderhoudsproces shotpeening, waar metalen balletjes worden geschoten op het oppervlak van rotorbladen van de vliegtuigmotor waardoor de integriteit van het metaal veranderd. Om de motoren te beschermen, geeft KLM 200.000 euro uit aan tape. Met de 3D-printer maakt het bedrijf een hoge kwaliteit plastic engine blade cover wat vaker hergebruikt kan worden. Zo is het proces duurzamer, goedkoper en sneller gemaakt.

Figuur 6, Fysieke innovaties als verstoorder

Bron: PT Industrieel Management, kosten en tijd besparen met 3-d printen bij onderhoud vliegtuigen

2.3.2 Disruptie door digitale innovaties

De digitale ontwikkelingen domineren op dit moment bijna alle industrieën. In Manufacturing worden de huidige innovaties zelfs de vierde industriële revolutie genoemd. Eerst waren het de stoommachines, toen de opkomst van elektriciteit en olie, vervolgens de ontwikkelingen in computers en beschikbaarheid van informatie en nu zijn automatisering en data-uitwisseling de grondleggers voor een nieuwe revolutie. Deze ontwikkelingen hebben uiteraard niet alleen impact op Manufacturing, maar op alle sectoren. De belangrijkste ontwikkelingen voor Beheer en Onderhoud zijn:

▶ Internet-of-Things & Big Data: Door de ontwikkelingen in sensoren en internetverbinding worden allerlei apparaten virtueel met elkaar verbonden. Hierdoor kan men op gedetailleerd niveau data ophalen, kunnen bijvoorbeeld storingen en lekkages beter in kaart gebracht worden en kan de performance van apparaten real-time worden bijgehouden;

▶ Digital Twins: Doordat kunstmatige intelligentie steeds geavanceerder wordt, zal het mogelijk zijn om via digitale kopieën van de fysieke wereld voorspellend Onderhoud te kunnen verfijnen en uitvoeren;

▶ Blockchain: Een technologie die ervoor zorgt dat er bij een transactie geen derde partij tussen hoeft te komen om de transactie te valideren.

wat leidt tot zorgen om cybersecurity. Zo schermen steeds meer partijen haar eigen omgeving af, wat de online samenwerking tussen partijen bemoeilijkt.

Ook moet op strategisch vlak worden bepaald welke rol digitale technologie gaat spelen binnen een bedrijf. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om een complete digitale kopie (Digital Twin) van een locatie te bouwen. Het grote voordeel hiervan is dat men dingen kan uitproberen op bepaalde locaties die in werkelijkheid niet mogelijk zijn. Stel dat er een storm op komst is, dan kan middels simulaties worden bekeken wat het doet met de locatie voordat de storm plaatsvindt.

Intermezzo: het energienet balanceren door middel van blockchain

De situatie

De opkomst in het gebruik van elektrische auto’s, zonnepanelen en windenergie zorgen voor grote problemen in het energienet. Dit komt omdat het opwekken van energie overdag enorm toeneemt, maar ook de vraag van elektriciteit ‘s nachts zal toenemen. Daar komt bij dat dagelijkse variaties in de hoeveelheid zon en wind zorgen voor schommelingen in het energieaanbod.

De disruptie

De ontwikkeling van Internet-of-Things zorgt ervoor dat alle apparaten met elkaar kunnen communiceren. Daarnaast heeft Equigy een platform ontwikkeld dat door middel van blockchaintechnologie zorgt dat al deze metingen, zoals het opladen van een auto of de hoeveelheid stroom die is opgewekt door een windmolenpark, worden gevalideerd op een centrale en veilige plek. Hierdoor kunnen verschillende stakeholders veilig informatie over energieverbruik- en winning met elkaar delen.

De impact

Technologieën als Internet-of-Things en Big Data brengen veel waarde en zullen in de toekomst nog meer waarde brengen. Denk aan het voorkomen van disruptie en het online monitoren van assets. Maar omdat alle apparaten online verbonden zullen worden, moet het zittende personeel om kunnen gaan met de technologie. Daarnaast zal door de verbondenheid van apparaten veel data met elkaar gedeeld moeten worden,

Als er een piek is in energieverbruik, kan er een signaal worden gestuurd naar het windmolenpark die dan minder hard moet gaan draaien. Een recente pilot van TenneT en EQUANS met het platform zorgde al voor veel positieve reacties.

Bron: Equigy, Engie & Tennet: enhance delivering aFFR with different types of flexible capacity

Figuur 7, Digitale innovaties als verstoorder

2.3.3 Disruptie door nieuwe businessmodellen

Terwijl product-, service- of procesinnovatie altijd als oorzaak worden aangewezen van grote disrupties, domineren bedrijven als AirBnB, Netflix en Uber de markt vanwege een compleet nieuw businessmodel. De opkomst van businessmodelinnovatie trekt de aandacht van steeds meer managers en wordt tegenwoordig zelfs gezien als nummer één prioriteit als het gaat om het creëren van een competitief voordeel.45 Hierdoor zijn er steeds meer bedrijven gaan experimenteren met nieuwe bedrijfsmodellen, wat heeft geleid tot een explosieve ontwikkeling ervan. De belangrijkste nieuwe businessmodellen om rekening mee te houden zijn:

▶ Service-level agreements (SLA’s): Afspraken die verder gaan dan het leveren van een asset en zijn gericht op het leveren van een service. Denk hierbij aan de garantie van uptime bij de aankoop van een machine of het monitoren van assets;

▶ Products-as-a-service: In dit model wordt het leveren van een product compleet vervangen door het leveren van een service waarbij je alleen betaalt voor het gebruik van een asset. Hierdoor is de leverancier verantwoordelijk voor financiering en Onderhoud terwijl de klant alleen nog maar betaalt voor het gebruik van het product;

▶ Platformmodellen: Bedrijfsmodellen die alleen het contact tussen het bedrijf en de klant faciliteren, maar zelf niet deelnemen in het beheer- en onderhoudsproces.

voor een nieuwe markt in de nazorg van het product en dus een groter belang van Beheer en Onderhoud in de aanschaf van assets. Toch kennen modellen op basis van service ook risico’s. Er moeten namelijk nieuwe contractuele vormen komen die bijvoorbeeld goed rekening houden met de gevolgen van storingen en de verantwoordelijkheid daaromtrent.

Op strategisch vlak zal er steeds meer worden nagedacht over wie eigenaar van een asset moet zijn en hoe daar op verdiend wordt. Zo staat aan de ene kant van het spectrum het platformmodel, waar de leverancier van het platform niks bezit en nergens verantwoordelijk voor is. Aan de andere kant staat het products-as-a-service (PaaS) model, waar de leverancier van het product volledige eigendom behoudt en alleen de mogelijkheden tot het gebruik ervan verkoopt. Door ontwikkelingen als de complexiteit van de assets en het tekort aan specialisten zullen steeds meer bedrijven gaan nadenken over het bezit van assets en kan Onderhoud verplaatsen van de Asset Owner naar de leverancier.

Terwijl fysieke en digitale innovaties ervoor zorgen dat er steeds meer mogelijk is, zorgen bedrijfsmodellen ervoor dat de mogelijkheden worden omgezet in waarde voor het bedrijf. De opkomst van nieuwe services en service-level agreements (SLA) zorgen

Figuur 8, Businessmodellen als verstoorder

45 Bashir, M., & Verma, R. Why business model innovation is the new competitive advantage. IUP Journal of Business Strategy, 14(1), 7.

Intermezzo: het power-by-the-hour model van rolls royce

De situatie

Rolls Royce realiseerde zich dat de verkoop van motoren het gewenste verdienmodel opleverde, omdat het stimuleren van de verkoop van motoren ten koste kan gaan van de veiligheid van vliegtuigpassagiers. Daarnaast wilde Rolls Royce de onderhoudskennis delen met haar klanten.

De disruptie

Rolls Royce creëerde een nieuw verdienmodel waar ze eigenaar bleef over de vliegtuigmotoren en de vliegtuigmaatschappijen enkel hoefde te betalen voor de gevlogen kilometers met de motor, zonder vooraf investeringskosten te doen. Dit zorgde ervoor dat Rolls Royce volledig verantwoordelijk werd voor het Beheer en Onderhoud van deze motoren.

De impact

Omdat Rolls Royce meer kennis heeft over de vliegtuigmotoren, kan het deze ook beter onderhouden en gaan ze langer mee. Daarnaast heeft dit model ervoor gezorgd dat de nadruk niet ligt op de verkoop van motoren maar op de prestatie ervan. Hierdoor zijn de motoren krachtiger en gaan ze veel langer mee waardoor het bedrijf een sterkere positie in de markt heeft gekregen. Oftewel: Beheer en Onderhoud heeft een centrale plek in het verdienmodel gekregen.

Bron: Performance Based Contracting, Introducing the Power-By-The-Hour approach

TRENDS EN ONTWIKKELINGEN

3.1 Overzicht Trends en Sectoren

De NVDO onderscheidt vijf verschillende sectoren waarbinnen Beheer en Onderhoud zijn afzonderlijke rol speelt. Dit zijn de sectoren:

▶ Food, Beverage en Farma

▶ Infra

▶ Manufacturing

▶ Onroerend Goed

▶ Procesindustrie

Er zullen disrupties zoals COVID-19 zijn die impact hebben op elk van de sectoren, maar er zullen ook disrupties zijn die specifiek zijn voor een bepaalde sector. In dit hoofdstuk beschrijven we welke vormen van disruptie belangrijk zijn voor een bepaalde sector en hoe deze sector hiermee omgaat.

3.2 Food, Beverage & Farma

Op operationeel niveau heeft COVID-19 een grote impact gehad op de sector Food, Beverage & Farma. De grootste uitdaging hier was het sluiten van de restaurants en andere horeca waardoor leveranciers van levensmiddelen zoals Grolsch, FrieslandCampina of Lamb Weston de omzet in dit segment zagen dalen. Toch zijn de gevolgen van de pandemie niet alleen negatief. Zo hebben aanvullende gezondheids- en veiligheidseisen, bovenop de al strenge HACCP-normen, ervoor gezorgd dat het ziekteverzuim op pre-coronaniveau ligt. Daarnaast hebben nauwe samenwerkingen tussen voedselproducten en leveranciers ervoor gezorgd dat de leveringszekerheid van producten is toegenomen.46 Een goed voorbeeld is hier de Farma-sector, waar de strenge regelgeving rondom hygiëne ervoor heeft gezorgd dat kwaliteit en veiligheid een meer centrale rol in het Onderhoud heeft gekregen. Op middel- en lange termijn zijn ook de gevolgen van klimaatverandering en technologische ontwikkelingen merkbaar in deze industrie. Omdat de sector gebonden is aan strenge regelgeving, zijn er veilige en milieubewuste technieken ontstaan als droogijsstralen.

Intermezzo: waarom hygiënische pompen horen bij een gezonde levensstijl

De situatie

De sector Food, Beverage & Farma is altijd al gebonden geweest aan strenge wet- en regelgeving waardoor hygiëne uiterst belangrijk was en is. Hierdoor moet Beheer en Onderhoud extra aandacht geven aan het reinigen van machines. Dit proces wordt extra belangrijk omdat mensen steeds gezonder willen eten.

De disruptie

Steeds meer voedingsmiddelenproducenten herformuleren tegenwoordig de recepturen. Doel is vaak het bereiken van lagere gehaltes suiker en zout(en). Deze ingrediënten spelen echter een belangrijke rol als conserveringsmiddel. Verlaging van de hoeveelheden van deze ingrediënten in de receptuur beïnvloedt niet alleen de houdbaarheid in negatieve zin, maar brengt ook een verhoogd risico op bacterie- en schimmelgroei met zich mee.

De impact

Uit verschillende onderzoeken blijkt dat reinigingskwaliteit bij de minst hygiënische apparatuur in het proces de houdbaarheid van het eindproduct bepalen. Daarnaast leidt het gebruik van minder hygiënische procesapparatuur tot langere CIP-tijden, hogere CIP-kosten en de verlaging van effectieve productietijd. Dit in combinatie met een verlaging van de zout- en suikergehaltes in voedsel maken dat het reinigen van apparatuur een nog belangrijkere factor geworden is in het verhogen van de houdbaarheid van producten.

Bron: PompNL, Hygiënische pompen belangrijker dan ooit

Op de lange termijn zullen deze technieken zich verder ontwikkelen vanwege de implementatie van robotisering en digitale technologieën, maar ook door een verandering in levensstijl. Zo zorgt een verlaging van suiker en zout in eten voor een verhoging in bacterie/schimmelgroei in de pompen.

3.3 Infra

Ook de sector Infra heeft op operationeel niveau de gevolgen van de pandemie gemerkt. Dit kwam vooral door assets die tijdelijk niet in gebruik waren. Zo zag Schiphol dat er maar liefst 70% minder passagiers waren ten opzichte van een jaar eerder en zagen ze een omzetdaling van bijna 60%.47 Bovendien merkt de sector ook al op operationeel en tactisch niveau de eerste gevolgen van klimaatverandering. Op de korte termijn ziet de sector Infra voornamelijk disrupties ontstaan op het gebied van extreem weer. Extreme regenval en hoge temperaturen zorgen ervoor dat de kans op disruptie toeneemt waardoor ook de schade in de toekomst zal oplopen.48

Toch laat de sector ook haar weerbaarheid zien. Zo zijn organisaties nu al bezig om te kijken hoe het extreme weer Asset Management beïnvloedt en worden de assets van nu klaargemaakt voor de omstandigheden van 2050. Een belangrijke rol is hier weggelegd voor digitale technologie: Op de lange termijn zal de implementatie van digitale technologie essentieel zijn in het voorkomen van disrupties door bijvoorbeeld de opkomst van voorspellend Onderhoud en digitale tweelingen. Hierdoor is het mogelijk om simulaties als extreem weer uit te voeren om disruptie te voorkomen.

3.4 Manufacturing

Binnen de sector Manufacturing is de disruptie met de grootste impact Industry 4.0, oftewel de digitale innovaties. De meeste nadruk wordt gelegd op het gebruik van data en ‘Advanced Analytics’, waar op gedetailleerd niveau op basis van sensoren en Internet-of-Things technologie bepaalde processen kunnen worden gemeten en processen worden geautomatiseerd. Op strategisch niveau kan dit disrupties gaan veroorzaken als andere partijen niet willen of kunnen

meegaan met de ontwikkelingen. Vooral het aantrekken van nieuwe technologische professionals en het omscholen van huidig personeel worden als grote uitdagingen gezien. Daarnaast neemt ook de afhankelijkheid van software en technologie toe waardoor er nieuwe gevaren ontstaan rondom cyberveiligheid.

Intermezzo: superdrone sarah maakt digitale tweeling van station utrecht

De situatie

De sector Infra heeft traditioneel vaak te maken met een operationele disruptie doordat bijvoorbeeld een trein onverwachts uitvalt. De impact hiervan is vaak groter dan deze enkele rit. Hier komt bij dat de kans op disruptie toeneemt door extreem weer. Het voorkomen van deze disrupties is lastig, waardoor de sector Infra ook kijkt naar het reduceren van de impact van een disruptie.

De disruptie

Om te zorgen dat de impact van een operationele verstoring wordt gereduceerd, is NS begonnen aan het bouwen van een digitale tweeling van het station Utrecht. Het heeft hiervoor een samenwerking opgezet met het Friese bedrijf AeroScan om met ‘superdrone Sarah’ een scan te maken van het gebouw.

De impact

Door het gebruik van deze technologie hoopt NS in de toekomst digitale simulaties te kunnen doen op het station, zodat het beter in kaart kan brengen hoe een disruptie impact maakt. Voorbeelden hiervan zijn de simulaties van stormen daags voordat de storm plaatsvindt. Zo kan NS zich beter voorbereiden en kan de impact van een disruptie worden gereduceerd.

Bron: NS, Superdrone Sarah maakt digitale tweeling van station Utrecht

Ook Duurzaamheid speelt een grote rol binnen Manufacturing. Zo verandert er op tactisch vlak veel met nieuwe type grondstoffen. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om grondstoffen die biologisch afbreekbaar zijn waardoor bepaalde onderhoudsprocessen anders

moeten worden uitgevoerd. Ook zien we een grotere bezorgdheid van de sociale omgeving, die een toenemende druk uitoefent op de sector Manufacturing om te verduurzamen. Dit zorgt voor disrupties door middel van rechtszaken en nieuwe wet- en regelgeving.

Intermezzo: world economic forum roemt tata steel ijmuiden

De situatie

Technologische ontwikkelingen zorgen dat tegenwoordig veel mogelijk is, maar dat betekent niet persé dat een partij gebruik maakt van de mogelijkheden. Jaarlijks onderzoekt het World Economic Forum samen met andere onderzoekers welk van de grote industriële partijen koploper is op het gebied van ‘Industry 4.0’ en als voorbeeld kan dienen voor andere partijen.

De disruptie

Tata Steel IJmuiden werd in 2019 uitgeroepen als ‘lighthouse’ door het WEF en werd geroemd voor het toepassen van advanced analytics. Tata gebruikt deze technologie om de eigen industriële processen te verbeteren. Zo hebben ze tientallen projecten om het bedrijf slimmer te maken, waaronder het voorspellen van onderhoudsprocessen.

De impact

De toepasbaarheid van deze technologieën brengt jaarlijks een hoger netto resultaat van 50 miljoen euro met zich mee. Daarnaast heeft Tata Steel IJmuiden een eigen bedrijfsschool om te zorgen dat ze de data-analisten niet van buitenaf hoeven te huren, maar deze intern te kunnen opleiden. Zo kunnen medewerkers hun kennis meteen op de werkvloer toepassen.

Bron: Het Financieel Dagblad, World Economic Forum roemt Tata Steel IJmuiden om industriële analyse

3.5 Onroerend Goed

De grootste disruptie die in de sector Onroerend Goed op de korte termijn heeft plaatsgevonden is de toegenomen aandacht voor ventilatie van gebouwen. Om te zorgen dat COVID-19 niet kon verspreiden, moesten veel gebouwen het ventilatiesysteem herzien. Daarnaast zorgen de gevolgen van klimaatver-

andering voor veel disrupties in de sector. Zo zorgt de nieuwe Omgevingswet er bijvoorbeeld voor dat gebouwbeheerders zelf verantwoordelijk worden voor de rapportages met betrekking tot inspecties en duurzame standaarden.

Intermezzo: de strijd van defensie tegen verouderde assets

De situatie

In het aan de Tweede Kamer aangeboden Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) Vastgoed Defensie melden onderzoekers dat het vastgoed van Defensie op veel plekken sterk is verouderd, niet duurzaam is en niet toekomstbestendig is. Dit komt omdat veel van de assets binnen Defensie al meer dan 40 jaar oud zijn.

De disruptie

Het broodnodige Onderhoud en de noodzakelijke reparatiewerkzaamheden slokken het overgrote deel van het beschikbare budget voor vastgoed op en als Defensie zich niet aanpast of vernieuwt, gaat dat alleen maar meer worden. Sterker nog, niet ingrijpen gaat op korte termijn ten koste van geld voor personeel, materieel, munitie en IT.

De impact

Om de disbalans op te lossen, is volgens het onderzoek een reductie van 35%-40% nodig. Het simpelweg snijden, zoals dat in het verleden ook is gedaan, is wat Defensie betreft geen optie. Ook weloverwogen investeringen zijn nodig om te komen tot een gezonde, toekomst bestendige en duurzame vastgoedportefeuille. Ontwikkelingen op het gebied van het moderniseren van het personeelsbeleid spelen een belangrijke rol. Ook wil Defensie een aantrekkelijke werkgever zijn en blijven door te zorgen voor goede, moderne en duurzame huisvesting. Daarnaast wordt er gekeken naar nieuwe werkvormen en lessen die uit de COVID-19-crisis worden getrokken.

Bron: NVDO, Vastgoed in lijn met Defensievisie 2035

Op de lange termijn speelt binnen Onroerend Goed het slimmer maken van gebouwen een grote rol in het voorkomen van disruptie. Het probleem is hier dat de assets in de sector vaak gedateerd zijn en er

weinig budget is voor vernieuwingen. Hierdoor lopen de kosten voor achterstallig Onderhoud op, terwijl er tegelijk steeds minder budget komt voor de investeringen om vastgoed slimmer en duurzamer te maken.

3.6 Procesindustrie

Binnen de Procesindustrie is relatief weinig gemerkt van de pandemie ten opzichte van de andere sectoren. Dit komt mede doordat de industrie binnen no-time wist om te schakelen naar een digitale werkomgeving en andere manieren van samenwerken waardoor de impact van de disruptie werd gereduceerd. In de sector Procesindustrie betreffen de disrupties hoofdzakelijk het onderbreken van de productie. Een grote oorzaak voor die onderbreking is de ‘aging’ van installaties. Doordat de installaties vaak technisch nog in orde zijn, maar economisch al zijn afgeschreven, is het relatief goedkoop om de installaties door te laten draaien. Dit zorgt er echter voor dat de kans op een verstoring toeneemt.

Door de installaties te vervangen en de assets intelligent en verbonden (intelligent connected) te maken, ontstaan er heel veel kansen voor de sector. Zo is er een grote strategische verandering van correctief naar preventief onderhoud, die ervoor zorgt dat de kans op een disruptie daalt omdat machines gepland uitvallen. De volgende stap in dit proces is voorspellend onderhoud, waarbij door middel van advanced analytics Onderhoud op het meest ideale moment ingepland kan worden.

De voornaamste uitdaging voor de sector ligt niet op strategisch niveau, maar op operationeel niveau. Dit komt omdat preventief en voorspellend onderhoud niet alleen gaan over technologische ontwikkelingen en investeringen, maar juist om de culturele verandering die hiervoor nodig is. Er moet bijvoorbeeld investeringsbudget aanwezig zijn voor de benodigde digitale transformatie en moet ook het personeel worden meegenomen in nieuwe werkmethodes.

Intermezzo: de business case van het verjongen van assets

De situatie

Ook in de (petro)chemische industrie is de veroudering van assets een probleem. Zo deed Mainnovation een onderzoek naar de staat van assets in de industrie middels een nulmeting waar de productie- en opslagfaciliteiten, tanks, leidingen, utilities en reactoren werden onderzocht. Het grootste deel van de organisaties had aanzienlijke verouderingsrisico’s.

De disruptie

Er was een beperkt aantal partijen die afgelopen jaren vol hebben ingezet op het verjongen van de assetbase. Dit is voornamelijk gebeurd door investeringen in modernisering, technologie en nieuwbouw. Ook het in kaart brengen van de organisatie hielp mee met het bepalen waar het bedrijf verbeterpotentieel had.

De impact

De bedrijven die vol hebben ingezet op een verjonging van de assetbase hebben in drie jaar de gemiddelde levensduur weten te verlengen met 25%. Bovendien kunnen de faciliteiten gemiddeld nog 18 jaar mee. Daarnaast dragen de investeringen bij aan het garanderen van de veiligheid, het borgen van de vitaliteit en betrouwbaarheid en draagt het bij aan een sterkere concurrentiepositie.

Bron: Mainnovation, Roadmap Asset Management 2030

OMGAAN MET DISRUPTIE

4.1 Meer focus op disruptie

Innovaties gaan sneller dan ooit tevoren en steeds vaker kan van buitenaf een disruptie worden veroorzaakt.49 Het is niet de vraag of disruptie de organisatie gaat beïnvloeden, maar hoe disruptie de organisatie zal beïnvloeden. Dit is dan ook de eerste stap in een effectieve voorbereiding op disruptie: Accepteer dat er disruptie gaat plaatsvinden. Alleen door dit te accepteren kan er een plan worden opgezet om effectief voor te bereiden op toekomstige disrupties. Hoewel sommige disrupties totaal uit het niets komen, zijn er ook veel disrupties die hun oorsprong in langetermijntrends vinden. Denk aan wet- en regelgeving die ontstaat uit sociale druk tegen de gevolgen van klimaatverandering of innovaties die ontstaan door langdurige problemen bij de klant. De volgende stappen kunnen worden ondernomen om te zorgen dat er meer focus komt op disruptie binnen een bedrijf:

3. Verzamel data: Dit is een essentieel onderdeel in het verkrijgen van nieuwe inzichten. Bijna alle bedrijven die de afgelopen tijd een disruptief effect hebben gehad zijn allemaal datagedreven. Dit komt omdat data meer kan laten zien dan mensen vertellen of waar kunnen nemen;

4. Vind de juiste partners voor een strategische samenwerking: Assets en bedrijfsprocessen worden steeds complexer en kennis zal versnipperen. Daarom zijn we steeds afhankelijker van onze partners. Het is goed om te kijken of de juiste partners aan de organisatie zijn gebonden en of deze partners dezelfde toekomstgerichte instelling hebben.

4.2 Uitdagingen

Hoewel effectief omgaan met disruptie vele voordelen met zich meebrengt, is het niet vanzelfsprekend dat elke partij effectief kan omgaan met alle verstoringen. Daarom is het belangrijk om stil te staan bij de uitdagingen die horen bij een goede voorbereiding op disruptie. Deze uitdagingen zijn samen te vatten in de volgende punten:

1. Investeer in Onderhoud, zie het niet als kostenpost

2. Maak tijdig een beslissing

3. Neem tijd voor de operationele verandering

1. Benchmark met partijen: Kijk waar partijen binnen en buiten de eigen sector mee bezig zijn. Zeker omdat onderhoudsprocessen overlap hebben met andere industrieën is het ook goed om te kijken buiten de eigen sector;

2. Sta dicht bij de klant: Krijg inzicht in de toekomstige verstoringen. Denk hierbij aan gesprekken over klantbehoeftes of surveys over het klantgedrag. Zo krijgt de organisatie een duidelijker beeld van wat er speelt bij de klant;

1. Investeer in Onderhoud, zie het niet als kostenpost

Nog vaak wordt het uitvoeren van onderhoud gezien als een kostenpost van een organisatie. Kostenbesparing kan echter leiden tot achterstallig onderhoud en uiteindelijk een toename in kosten van een disruptie. Deze vicieuze cirkel moet worden doorbroken: Onderhoud is geen kostenpost, maar een investering! Dit kan door een business case te (laten) maken van verschillende innovaties en de waarde die deze op-

Figuur 9, Meer focus op Disruptie

leveren voor Beheer en Onderhoud. Zo kan er bijvoorbeeld geld worden bespaard door te investeren in preventief en voorspellend onderhoud van assets. Dit is alleen mogelijk door een bestuurlijke visie die inziet dat de investeringen zich terugbetalen. Het is daarom van belang dat de kansen door Beheer en Onderhoud worden uitgedragen en vervolgens worden benut door meer investeren.

personeel moet worden opgeleid of omgeschoold. Neem daarom de tijd om een strategische verandering te laten doorstromen naar een operationele verandering. Zorg voor transparantie in communicatie en leg duidelijk uit waarom deze veranderingen plaatsvinden of wat de toekomstvisie van het bedrijf is. Luister daarnaast naar de input die het personeel geeft.

Intermezzo: de mismatch tussen de c-level executives en managers in de omgang met disruptie

De situatie

2. Maak tijdig een beslissing

Op het moment dat een disruptie plaatsvindt of in de toekomst gaat plaatsvinden, moeten er belangrijke beslissingen gemaakt worden. De uitdaging is dat het voor een bedrijf een onbekend terrein kan zijn en dat er meerdere wegen naar Rome leiden. Zeker wanneer het gaat om langetermijn- of strategische disrupties, is het aantrekkelijk om de beslissingen uit te stellen. Het allerbelangrijkste is om te voorkomen dat een bedrijf in onzekerheid zit en dat het personeel niet weet hoe ze met de disruptie moeten omgaan. Maak daarom tijdig een beslissing. Dit voorkomt verwarring en een ineffectieve omgang met disruptie. Beheer en Onderhoud moet hier op basis van haar ervaring met disrupties een grote rol in spelen, dit door aan te tonen welk effect een disruptie heeft op het bedrijf en welke effecten het kan gaan hebben in de toekomst.

3. Neem tijd voor de operationele verandering

Op het moment dat de belangrijke beslissingen zijn gemaakt, is het belangrijk dat ook op operationeel niveau deze veranderingen worden doorgevoerd. Hier ligt vaak de grootste uitdaging: het doorbreken van traditionele werkwijzen of het meekrijgen van personeel in de gemaakte veranderingen. Soms kan het ook zijn dat de kennis niet in huis is en dat

Digitale ontwikkelingen volgen elkaar snel op en bieden bedrijven kansen om inzichten te verkrijgen en te automatiseren. Enkele voorbeelden van ontwikkelingen zijn de lowcode en no-code platforms en process mining. Waar in een onderzoek naar het gebruik hiervan 82% van de C-level executives aangeeft dat het bedrijf er digitaal goed voor staat, is dit op managementniveau echter slechts 58%.

De disruptie

Er is een contrast tussen de C-suite en het management binnen bedrijven. Managers geven tot wel 2,5 keer vaker aan dat zij worstelen met zaken als bovengenoemde technologieën dan de C-level executives. De uitdaging komt voort uit verschillende oorzaken maar 34% gaf het gebrek aan de juiste vaardigheden binnen de eigen organisatie op als reden, andere redenen zijn budgetten en legacy IT.

De impact

De mismatch tussen de inschatting van het C-level en de ervaring van de managers duidt op een risico. Gecombineerd met het tekort aan vereiste vaardigheden binnen de eigen organisatie zal het in zo’n geval uiterst lastig zijn om goed met de disruptie om te gaan of om het verwachte rendement op een investering te materialiseren. Het gat tussen de C-suite en de werkvloer moet gedicht worden om succesvol met disruptie om te kunnen gaan.

Bron: Managers online, Managers worstelen 2,5 keer vaker met disrupties dan C-level

Figuur 10, Doorbreken van de negatieve loop

CONCLUSIE EN AANBEVELINGEN

5.1 Samen als Beheer en Onderhoud tegen disruptie

Bedrijven moeten zich steeds sneller en vaker aanpassen aan nieuwe situaties. De invloed van snel veranderende wet- en regelgeving en globale rampen als de verspreiding van het COVID-19-virus en klimaatverandering zorgen voor onbekende omstandigheden en dynamische omgevingen. Ook de toenemende invloed van technologie zorgt ervoor dat het landschap snel verandert.

Hoewel het woord disruptie bij veel mensen een negatieve lading kan opbrengen, biedt disruptie ook kansen. Zo kan een effectieve voorbereiding op disruptie zorgen voor verbetering van inzicht in de organisatie, wat weer kan leiden tot het verlagen van kosten, het preventief plannen van een disruptie en de mogelijkheid tot het voorspellen van de impact. Daarnaast kan een goede omgang met disruptie zorgen voor een verhoogde veiligheid en een toename in flexibiliteit.

In de praktijk blijkt dat samenwerking een essentiele rol speelt bij het bestrijden van de gevolgen van disrupties. Zo kan benchmarken helpen bij het identificeren van disrupties en kan het activeren van de keten ervoor zorgen dat de gevolgen geminimaliseerd worden. Ook zorgt het delen van best practices ervoor dat bedrijven effectiever kunnen optreden tegen disrupties. Bovendien stimuleren samenwerkingen ook innovatie en kan het helpen bij het creëren van een gemeenschappelijke taal waardoor kennis minder versnippert. Tot slot helpt het om als branche sterk te staan zodat er meer invloed kan worden uitgeoefend op wet- en regelgeving.

5.2 Toekomstbeeld – Hoe ziet het er over 10 jaar uit?

Disruptie is niet iets van deze tijd, maar zal altijd een factor zijn om rekening mee te houden. Hoewel disrupties soms moeilijk zijn te voorspellen, is er wel een aantal trends die zorgt voor een verhoogde kans op disrupties. Dit heeft niet alleen te maken met de toenemende invloed van buitenaf want technologie, de kennis van personeel en nieuwe bedrijfsmodellen kunnen ook gaan zorgen voor disrupties.

Geen eigenaar van je asset base

Een belangrijke ontwikkeling die veel sectoren op dit moment terugzien is het belang van services in business modellen. Veel bedrijven zijn zich gaan specialiseren, hierdoor krijgt innovatie een centralere plek in een bedrijf. Als gevolg van deze specialisatie zal de afhankelijkheid van externe partijen toenemen. Momenteel zie je nieuwe businessmodellen ontstaan tussen deze partijen die zorgen dat dezelfde kwaliteit Asset Management kan worden gewaarborgd middels een al dan niet gecontracteerde service.

Figuur 11, Samenwerken tegen Disruptie

Zo neemt de invloed van SLA’s toe om te zorgen dat bijvoorbeeld de beloofde asset-uptime gegarandeerd wordt en zullen deze service afspraken steeds verder gaan door de opkomst van Products-as-a-Service-modellen. Hierdoor zullen bedrijven geen eigendom meer hebben over de asset base maar enkel de regievoerder zijn en betalen voor het gebruik van de assets. Zo zal Beheer en Onderhoud steeds verder verschuiven naar de leverancier en steeds verder weg van de gebruiker en krijgt het een steeds centralere rol in het businessmodel.

Alles automatisch aangestuurd door data

Naast het feit dat assets steeds complexer worden, komt er ook steeds meer informatie in de vorm van

data vrij. De hoeveelheid beschikbare data neemt bijna exponentieel toe waardoor bedrijven steeds meer inzichten krijgen in belangrijke onderhoudsprocessen die voorheen niet verkregen konden worden. De opkomst van Kunstmatige Intelligentie en Internet of Things zal ervoor zorgen dat de rol van data alsmaar groter wordt en zal het zelfs mogelijk gaan maken om voorspellingen te doen over de toekomst zonder dat er een persoon tussen komt. Bovendien zorgt de combinatie van het gebruik van robots en kunstmatige intelligentie ervoor dat steeds meer taken in Beheer en Onderhoud geautomatiseerd zullen worden. Dit zal ervoor zorgen dat het takenpakket van medewerkers in Beheer en Onderhoud zal veranderen en er andere kennis nodig zal zijn om dit takenpakket uit te voeren.

Een compleet nieuwe digitale wereld waar alles mogelijk is Automatisering zal een grotere rol gaan spelen in Beheer en Onderhoud en de opkomst van een nieuwe digitale wereld is belangrijk voor het voorkomen van een disruptie. Zo kan bijvoorbeeld getraind worden in een virtuele wereld, kunnen specialisten van afstand meekijken en zal Augmented Reality ervoor zorgen dat de scheidslijn tussen de digitale en fysieke wereld vervalt. Daarnaast zorgt de opkomst van de digitale tweeling ervoor dat we steeds beter zijn voorbereid op een disruptie doordat we simulaties in een fictieve en nagebouwde digitale wereld kunnen uitvoeren.

WAT KUNNEN WE MORGEN DIRECT DOEN?

STAP 1

Breng het bedrijf in kaart

Om goed voor te kunnen bereiden op een toekomstige disruptie, is het belangrijk voor bedrijven om te weten hoe waardevol elke asset is. Maak een lijst met kritische en minder kritische assets om zo een gericht plan per asset te maken. Dit kan zorgen voor een betere besluitvorming, verlenging van de levensduur en de identificatie van inefficiënte processen.

STAP 2

Zet een toekomstvisie op en identificeer potentiële disrupties

Op het moment dat men weet waar het bedrijf op dit moment staat, is het belangrijk om te kijken waar het bedrijf naar toe gaat. Dit heeft niet alleen te maken met de ambities van een bedrijf, want ook externe factoren zullen een rol spelen bij de koers van een bedrijf. Het is daarom goed om potentiële disrupties te identificeren. Dit kan door te kijken naar wat er gebeurt in de industrie en vergelijkbare sectoren om zo een realistisch beeld te schetsen van de koers van het bedrijf. Ook is het belangrijk om de weg er naar toe nog niet helemaal van te voren te bepalen, want onderweg kan er veel gebeuren. Stel hoofddoelen op en probeer deze stapsgewijs te bereiken waarbij na elke stap de volgende acties worden opgesteld. Maak deze stappen niet te groot maar juist behapbaar zodat je weet dat je de juiste processen in gang hebt gezet en niet het overzicht verliest.

STAP 3

Bepaal de rol van technologie

Het is verleidelijk om bij deze stap te beginnen omdat nieuwe technologieën een vorm van enthousiasme

met zich mee kunnen brengen. Toch is het belangrijk om eerst de langetermijnstrategie te bepalen voordat er gekeken wordt naar de rol van technologie. Vaak zijn investeringen in technologie fors en zal het rendement tegen vallen als niet de juiste technologie wordt gebruikt. Maak een business case om de return on investment te bepalen en analyseer verschillende mogelijkheden. Betrek de discipline Onderhoud aan het begin van het traject.

STAP 4

Kijk welke samenwerkingen nodig zijn

Er is een kleine kans dat een bedrijf alle benodigde kennis al in huis heeft of in huis kan hebben. Zeker nu de markt versplintert en er steeds meer specialisten op de markt komen, is het goed om te kijken welke partijen geschikt zijn. Dit heeft niet alleen te maken met de vraag of een externe partij de juiste kennis heeft. Zorg ervoor dat een externe partij jouw toekomstvisie begrijpt, want het uitbesteden van bepaalde trajecten zorgt ervoor dat de afhankelijkheid van deze partij zal toenemen. Het is daarom belangrijk om lange termijn afspraken te maken met bedrijven die dezelfde visie hebben.

STAP 5

Neem het personeel mee in de beslissingen Het is tevens belangrijk om te zorgen dat het zittende personeel wordt meegenomen in de beslissingen die worden gemaakt. Een verandering kan als onprettig worden ervaren en vaak zal het ervaren personeel niet zo happig zijn om bepaalde werkwijzen ineens om te gooien. Neem de tijd om deze verandering te laten plaatsvinden en communiceer duidelijk waarom deze veranderingen plaatsvinden.

WHAT CAN WE DO IMMEDIATELY TOMORROW?

STEP 1 Map the company

To properly prepare for a future disruption, it is important for companies to know how valuable each asset is. Make a list of critical and less critical assets to create a focused plan for each asset. This can allow for better decision making, life extension and identification of inefficient processes.

STEP 2

Set up a vision of the future and identify potential disruptions

The moment one knows where the company currently stands, it is important to look at where the company is going. This does not only have to do with a company’s ambitions, as external factors will also play a role in a company’s direction. Therefore, it is good to identify potential disruptions. This can be done by looking at what is happening in the industry and similar sectors in order to paint a realistic picture of the company’s direction.

It is also important not to define the road to it completely in advance yet, because a lot can happen along the way. Set main goals and try to achieve them step by step with the next actions being drawn up after each step. Do not make these steps too big but rather manageable so you know that you have set the right processes in motion and do not lose the overview.

STEP 3

Determine the role of technology

It is tempting to start at this step because new technologies can bring a form of enthusiasm with them.

Yet it is important to first determine the long-term strategy before looking at the role of technology. Often investments in technology are hefty and the returns will be disappointing if the right technology is not used. Make a business case to determine the return on investment and analyze different options. Involve the Maintenance discipline at the beginning of the process.

STEP 4

Assess which collaborations are needed

There is a small chance that a company already has or can have all the necessary knowledge in-house. Especially now that the market is fragmenting and more and more specialists are entering the market, it is good to look at which parties are suitable. This does not only have to do with whether an external party has the right knowledge. Make sure that an external party understands your vision of the future, because outsourcing certain processes ensures that dependence on this party will increase. It is therefore important to make long-term agreements with companies that have the same vision.

STEP 5 Include the staff in the decisions

Finally, it is also important to ensure that the incumbent staff is included in the decisions that are made. A change can be perceived as unpleasant and often experienced staff will be reluctant to suddenly overturn certain ways of working. Take the time to make this change happen and clearly communicate why these changes are taking place.

Dit Visiedocument kwam tot stand dankzij de medewerking en waardevolle bijdragen van de Klankbordgroep:

Gert van Amersfoort, Koninklijke Grolsch

Ron Vonk, CoThink

Chris Rijsdijk, Defensie

Jan Stoker, Rijkswaterstaat

Stefano Tomè, Koninklijke BAM Groep

Mark Lazonder, BASF

Ton Klinkenberg, Plukon Food Group

Wij begrijpen dat u de stabiliteit en betrouwbaarheid van uw proces wilt

BETROUWBAAR + BEREIKBAAR

Klanten over de hele wereld vertrouwen op Endress+Hauser als het gaat om procesautomatisering. Ons gezamenlijke doel is om de beschikbaarheid, e�ciency en veiligheid van uw installaties te garanderen. Wij staan elke dag voor u klaar, waar u ook bent.

People for Process Automation

U kunt erop vertrouwen dat wij daar zijn waar u ons nodig hee�.

verhogen.

Lange

3991 AP Houten

T. 030 634 6040

info@nvdo.nl

www.nvdo.nl