VAM6 December 2023 by NVDO

nr. 06/ 2023

Vakblad Asset Management

ONDERHOUD CENTRAAL De spil van Asset Management Andunara Nieuwe technologie Out of the Box Onderhoud bij WILDLANDS Adventure Zoo Emmen, Dunea en Paleis van Justitie

Goed overzicht door eﬀectief alarmmanagement

In de procesindustrie is intelligent alarmmanagement essentieel. DWG ontwikkelt systemen op basis van ISA-18.2 en kan u van A-Z ondersteunen bij de implementatie ervan. Daarbij onderscheiden we ons niet alleen door een juiste analyse en adequate opvolging van alarmeringen, maar vooral door een slimme prioriteitstelling ervan. Zo wordt uw operatie en onderhoud veel beter beheersbaar en kunnen calamiteiten worden voorkomen. Bovendien ontstaat er meer rust en controle in uw controlekamer. Gaat er bij u inmiddels een belletje rinkelen? Maak vandaag nog een vrijblijvende afspraak met Linda den Boer, telefoon 06 - 34 18 62 13. Zij helpt u graag verder.

Gecertiﬁceerd partner

2 december 2023

nr. 06 / 2023

Colofon VAM is het vakblad voor Asset Management in Nederland. Concept en realisatie Elma Media B.V. Keizelbos 1, 1721 PJ Broek op Langedijk 0226 33 16 00 www.elma.nl Art Direction Elma Media B.V. Hoofdredacteur Ellen den Broeder-Ooijevaar, Verenigings Manager NVDO VAM is een uitgave van de NVDO Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud Lange Schaft 7G Postbus 138, 3990 DC Houten 030 634 60 40 www.nvdo.nl info@nvdo.nl VAM is een samenwerking met

itanks.eu safetydelta.nl nevap.nl Auteurs Pieter Pulleman (Jaarbijeenkomst en Nobian Delesto bluswaternet) Laura van der Linde, Mainnovation (Asset Management; Cosun Beet Company) Max Nab Saxion (Afstudeerprijs duurzame toekomst) Evi Husson (Onderhoud bij Wildlands) Ian van den Brink, NVDO (Ontmoet) Arjan van Dijk, SDN (Veilig Werken) Barbara van Baarsel, NEVAP (Vastgoedxploitatie in de praktijk) Ellen den Broeder-Ooijevaar (alle overige artikelen) Druk Elma Media B.V. Advertentie-exploitatie Elma Media B.V. Silvèr Snoek - Sales Manager 0226 33 16 67 - s.snoek@elma.nl

VOORWOORD <

Tradities Wist je dat Nederland een van de weinige landen is waar de jarige andere mensen trakteert? In de meeste andere landen is het gewoonte dat de jarige getrakteerd wordt. Hoewel ik stiekem best wel van tradities houd, kan het me tegelijkertijd niet veel schelen wie wie trakteert. Onze jarige NVDO trakteert gewoon iedereen! Want, je zal maar zestig worden…., geen geringe prestatie voor de Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud. Om dat te vieren trakteerden we je op de Jubileumkrant waaraan zovelen hebben meegewerkt. Mijn gedachten gaan daarbij uit naar Arjo Klijn die vanwege zijn gezondheid niet meer in staat was zijn verhaal bij/met/voor de NVDO op te tekenen. En dat is geweldig jammer, want Arjo stond aan de wieg van onze vereniging. Niet alleen bekleedde hij de functie van Voorzitter, hij was ook actief lid van de opleidingcommissie en enkele jaren voorzitter van de Verkiezing van de Maintenance Manager van het Jaar. Hij was namens de NVDO tevens oprichter van de internationale federatie EFNMS. Welke functie hij ook bekleedde, hij deed dat met de grootste toewijding en altijd zoekend naar de dialoog. NVDO’s erelid Arjo Klijn overleed op 9 november jl. Arjo zou gewild hebben (ik kende hem best goed), dat we tradities in ere houden, zo rekende hij al jaren elk kwartaal op mijn telefoontje en als ik het ‘vergat’, dan belde hij mij. Zijn felicitatie ter gelegenheid van het enorme EuroMaintenance-succes, heeft mij geroerd. Dat brengt mij terug bij de traditie van verjaardagstraktaties. Het waren feitelijk de Romeinen die de verjaardagen voor de gewone man invoerden. Letterlijk voor de man, want verjaardagen voor de vrouwen werden pas eeuwen later ingevoerd. Dit waren dan feestelijke bijeenkomsten voor vrienden en familie. Voor BR-ers (Bekende Romeinen), werden echter door de overheid verjaardagen als feestdagen gezien, zodat het volk kon meegenieten. En werd je 50? Dan kreeg je een taart met honing en kaas. Christenen begonnen pas rond de vierde eeuw na Christus met het vieren van Jezus’ verjaardag met kerstmis. Het vieren van verjaardagen begon een wereldwijd fenomeen te worden. In China werd het hip om de eerste verjaardag van een kindje te vieren en ook in Duitsland werden aan het eind van de achttiende eeuw Kinderfeste geïntroduceerd. Hier dook ook de verjaardagstaart zoals wij deze nu kennen voor het eerst op. Mèt een kaarsje voor elk jaar van je leeftijd (met één extra kaarsje, zodat je ook het huidige jaar goed zou doorkomen). Hier ontstond ook de traditie om ze allemaal in één keer uit te blazen en een wens te doen. En die traditie onderhouden we nog steeds. Net zoals we ons enorme netwerk blijvend onderhouden. De NVDO zal kennis blijven ontwikkelen en dissemineren. In dat kader noem ik de Maintenance Webinar reeks die Mainnovation aanbiedt ter gelegenheid van onze 60e verjaardag. Ik noem ook graag alle felicitaties die we hebben ontvangen in de Jubileumkrant, bij ons op kantoor en tijdens de afgelopen jaarbijeenkomst in het Openluchtmuseum Arnhem. Arjo hield van tradities, ik ook. Ellen den Broeder-Ooijevaar, Hoofdredacteur VAM en Verenigings Manager NVDO

Luchthavens

Luchthavens Luchthavens Luchthavens Utiliteit

Luchthavens Onderwijs Utiliteit Utiliteit Utiliteit Luchthavens Industrie Onderwijs Onderwijs Onderwijs De Veken 207 C11 - 1716KJ Spanbroek - Nederland Industrie Industrie Industrie Telefoon: 085-0796040 - info@dtacs.com - www.d-tacs.com Utiliteit De De Veken C11 - 1716KJ Spanbroek - Nederland Veken De 207 Veken 207 207 C11 C11 - 1716KJ - 1716KJ Spanbroek Spanbroek - Nederland - Nederland Utiliteit Onderwijs Telefoon: 085-0796040 - info@dtacs.com - www.d-tacs.com Telefoon: Telefoon: 085-0796040 085-0796040 - info@dtacs.com - info@dtacs.com - www.d-tacs.com - www.d-tacs.com Onderwijs Industrie DeJelle Veken 207 C11 1716KJ Spanbroek Nederland Zijlstraweg 158 - 1689 ZX ZwaagIndustrie - Nederland Telefoon: 085-0796040 - info@dtacs.com - www.d-tacs.com De Veken 207 C11 - 1716KJ Spanbroek -- Nederland Telefoon: 085-0796040 info@d-tacs.com - www.d-tacs.com Telefoon: 085-0796040 - info@dtacs.com - www.d-tacs.com

1264-01_185x118mm.indd 1

22-3000-1264-01 NVDO Asset Management 2023 #6

11-12-2023 14:22

Commissioning en Precommisioning bij Onderhoud Commissioning richt zich op de kwaliteitsbeheersing en prestatieborging van assets, installaties in het bijzonder. Dit proces begint bij de start van een project met een commissioningplan en beschrijft de organisatie en uitvoering van kwaliteitsborging in alle fasen. Bij bestaande installaties is commissioning gericht op het in stand houden van de goede werking en het verifiëren van geleverde prestaties. Pre-commissioning is de reeks processen die worden uitgevoerd voordat het eindproduct wordt geïntroduceerd.

> Doel. NVDO en D-Tacs nemen je op een leuke en interactieve manier mee in het ontstaan van commissioning, de reden waarom het is bedacht en welke voordelen het oplevert. Je wordt door middel van voorbeelden en cases meegenomen in het belang van commissioning. Deze Masterclass vindt plaats bij de NVDO, Houten. Bij interesse, raadpleeg www.nvdo.nl

4 december 2023

Inhoud

03 Voorwoord

08 Nobian Delesto verhoogt bedrijfszekerheid van bluswaternet

14 Focus op het juiste werk

19 Kort 22 Gebruik Process Safety Fundamentals voor veilig onderhoud

26 Kort

28 Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD)

Een dierenpark is continu in beweging en de onderhoudsorganisatie beweegt mee

46 Twentekanalen na verruiming overgedragen aan beheerder

52 Paleis van Justitie na duurzame renovatie klaar voor de toekomst

56 Verdubbeling bedrijfsresultaat door slim onderhoud!

62 Casus

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64

06 Zelfs als ik ergens zomaar een deur hoor piepen, dan kan ik het niet laten als smeertechnisch adviseur. > Tribologie, oftewel wrijvingskunde, is de wetenschap die de wrijvings- en slijtageverschijnselen onderzoekt op contactvlakken van alle mogelijke materialen onder diverse bedrijfsomstandigheden.

Werk van bijna helft werknemers gemakkelijker door nieuwe technologie 16 Nieuwe manier van werken in de bagagehallen 20

Samenwerkende windturbines voor de meest duurzame toekomst 25 Passend onderhoud is goud 27

Om te overleven is samenwerken noodzakelijk: Andunara! 34

Best practices delen en groeien als bedrijf 44 Waarom wil het Rijksvastgoedbedrijf geïntegreerde instandhoudingscontracten? 48

Data vastleggen helpt Beheer en Onderhoud 54

Cursuskalender 60 5

Ramon Kaufmann Foto: privé collectie 6 december 2023

Wie

Ramon Kaufmann

ONTMOET Ramon Kaufmann <

Wat

Technical Account Manager

Tribologie, oftewel wrijvingskunde, is de wetenschap die de wrijvings- en slijtageverschijnselen onderzoekt op contactvlakken van alle mogelijke materialen onder diverse bedrijfsomstandigheden. Belangrijk daarbij is het beperken van wrijving en slijtage door de juiste smering.  Wie daar dagelijks mee bezig is, is Ramon Kaufmann, Technical Account Manager bij Van Meeuwen Lubrication. Hij helpt productiebedrijven hoe zij het smeertechnisch onderhoud zo goed en veilig mogelijk kunnen laten uitvoeren door de specialisten van Van Meeuwen. “Ik ben ervan overtuigd dat goed smeertechnisch onderhoud de basis is voor de betrouwbaarheid van machines. Het gaat er vooral om dat je het juiste smeermiddel ook op het juiste moment en op de juiste manier gebruikt”.

> Werken bij een familiebedrijf. Sinds 2000 werkt Kaufmann bij Van Meeuwen Lubrication. Hij is verantwoordelijk voor zijn klanten die gebruik maken van de diensten en smeermiddelen van zijn werkgever. “Mijn kracht is het combineren van mijn theoretische kennis van tribologie met mijn praktische kennis van productieprocessen. Hiermee adviseer ik bedrijven zodat zij zich geen zorgen hoeven te maken over het smeertechnisch onderhoud. Ik ben er trots op dat ik met mijn ervaring onderdeel uitmaak van het familiebedrijf dat volgend jaar 90 jaar bestaat”.

> Essentieel voor goed onderhoud. In de praktijk is de schaarste aan technisch personeel echter een grote uitdaging. “Je moet het doen met de mensen die er zijn en dus zal je slimmer moeten smeren. Inzicht en controle is daarbij essentieel. We hebben daarvoor vanuit ons concept Slimmer Smeren in eigen beheer een smeertechnisch softwarepakket ontwikkeld. Het pakket inclusief app biedt extra mogelijkheden en data-inzichten bovenop algemene onderhoudssystemen om het smeertechnisch onderhoud efficiënt en effectief te plannen, uit te voeren, bij te sturen, te rapporteren en te borgen voor kwaliteitsaudits”.

‘

> Bekend maakt bemind. Bovenstaande datatrend is volgens Kaufmann zeker bekend in de onderhoudssector. Echter, duurzaamheid en het milieuaspect zijn volgens hem nog te veel onderbelicht. ”In dat kader streeft Van Meeuwen ernaar om minder (soorten) smeermiddelen te gebruiken, minder voorraad aan te houden en minder vaak te verversen door de inzet van hoogwaardige smeermiddelen met langere standtijden. Als we er zo met elkaar voor kunnen zorgen dat er minder smeermiddelen nodig zijn en ze niet elk jaar vervangen en afgevoerd hoeven te worden, scheelt dat enorm in de hoeveelheid afgewerkte olie en het transport en afval. Door slimmer te smeren gaan machines ook langer mee omdat er minder slijtage optreedt”.

> Ontspanning in de bergen. Smeertechniek is niet de enige passie van Kaufmann. Hij is ook dol op de natuur en dan vooral de bergen. “Wandelen in Zwitserland en (wild)kamperen vind ik fantastisch. Onlangs zijn we met 20 collega's wezen wandelen in de bergen en je wilt niet weten wat dat voor extra positieve vibe heeft opgeleverd. Niet alleen in de bergen waren we er voor elkaar, maar nu nóg meer tijdens ons dagelijks werk. Ik ben trots dat ik daartoe de aanzet heb mogen en kunnen geven. Eigenlijk heb ik de ideale baan en geniet ik elke dag”. <

‘Zelfs als ik ergens zomaar een deur hoor piepen, dan kan ik het niet laten als smeertechnisch adviseur. Dan pak ik een busje smeerolie uit m'n auto en opgelost’ 7

THEMA ARTIKEL <

Nobian Delesto verhoogt bedrijfszekerheid van bluswaternet

Afgelopen voorjaar vonden op het Chemie Park Delfzijl onderhoudswerkzaamheden plaats aan het ondergrondse bluswaternet. “De spaghetti onder de grond is gigantisch. Dus waar begin je?”, zegt Wouter Landlust van Nobian Delesto.

Nobian Stoomleiding Foto: Nobian Delesto

8 december 2023

Bluswaternet Foto: Nobian Delesto

Chemie Park Delfzijl is een ‘geïntegreerd’ industrieterrein aan de Oosterhorn in Delfzijl, dat is gebaseerd op zoutchemie. De op het park gevestigde chemiebedrijven zijn van elkaar afhankelijk: het eindproduct van de ene fabriek is de grondstof voor de ander. De zoutchemie van Nobian vormt de basis van de keten waarin de bedrijven op het Chemie Park chloor, waterstof, loog en groene methanol produceren.

> Stoom en elektriciteit. Het terrein heeft een oppervlakte van 100 ha en werd eind jaren ‘50 aangelegd. Het bluswaternet uit die tijd is al lang niet meer in bedrijf. Het huidige net stamt uit de jaren ‘70 en werd in de jaren erna steeds verder uitgebreid, legt Production Lead Wouter Landlust uit. Landlust is verantwoordelijk voor de productie en bedrijfsvoering van warmtekrachtcentrale Nobian Delesto dat stoom, elektriciteit, koelwater en perslucht levert aan de bedrijven op en rond de site.

> Volledig redundant. Het bluswaternet strekt zich uit over het hele park en is totaal circa vijftien tot twintig kilometer lang. Er zijn twee pompstations: een aan de westkant en een aan de oostkant van het park. Het net is volledig redundant uitgevoerd en heeft meer dan honderd ondergrondse afsluiters. “Het bluswaternet is een cruciaal onderdeel van je licence to operate. Wij beheren het bluswaternet tot aan de fabrieksgrenzen, daarna is het desbetreffende bedrijf verantwoordelijk”. Het bluswaternet ligt op een diepte van twee meter. Een deel van de afsluiters ligt al meer dan vijftig jaar onder de grond. De oudere afsluiters vertonen soms kleine lekkages of zijn moeilijk bedienbaar. Onderhoud plegen is vanwege de positie lastig en gebeurt daarom hoofdzakelijk correctief. “Het net is zo groot dat het ondoenlijk is om alle afsluiters jaarlijks te controleren”.

> Samenwerking. Aanvankelijk ging het bij de werkzaamheden dit voorjaar om het repareren van een afsluiter. Toen daarvoor een deel van het net afgesloten en veilig gesteld moest worden, bleek dat andere afsluiters ook problemen vertoonden. “We moesten dus een groter deel van het net inblokken. Daarmee kwamen we op het terrein van onze buren: Teijin Aramid en Delamine. Daar zat de crux van het project. Onze focus ligt op de productie van stoom en elektriciteit. Werken in de grond is voor ons normaal, maar voor onze buren niet. We moesten het belang van de werkzaamheden dus goed voor het voetlicht brengen en de samenwerking op gang brengen”. > Multidisciplinaire werkvoorbereiding. “Wij zijn de dienstverlener hier en het is onze taak onze klanten zo goed mogelijk te bedienen en onverwachte stilstand te voorkomen. We zitten met elkaar in een geïntegreerde keten en zijn het gewend om grote onderhoudsstops met elkaar af te stemmen. Er is dus al veel wederzijds contact en dat hielp enorm”. Een gedegen werkvoorbereiding werd cruciaal geacht voor het veilig uitvoeren van de werkzaamheden en het voorkomen van ongewenste stilstand. Alle betrokken partijen werden hiervoor aan tafel gezet, legt Landlust uit. “Werkvoorbereiders, veiligheidskundigen, brandweermedewerkers en uitvoerders: een multidisciplinair team dat ruim drie maanden werkte aan het in kaart brengen van de mogelijke veiligheidsrisico’s en hoe die te beheersen”.

> Taak Risico Analyse. Een van de beheersmaatregelen was het inzetten van tijdelijke blusmonitoren (waterkanonnen) en brandslangen door de bedrijfsbrandweer van Falck. Landlust geeft nog een voorbeeld; “Alle werkzaamheden gebeuren zoals gebruikelijk met een werkvergunning. Op dat document staan de geïden- >

daarin afspraken gemaakt over de werkwijze. Nadat die door alle betrokkenen was goedgekeurd en ondertekend, vormde die TRA de basis voor alle werkvergunningen”.

> Extra aandacht. In de loop der decennia is er het nodige in de grond gestopt op het Chemie Park: verschillende hoogspanningsnetten, datakabels, diverse waternetten en een hogedruk gasnet. “En die liggen op verschillende hoogtes waarbij de exacte locatie niet altijd even goed op tekening staat”. Het civiel grondwerk vroeg vanwege die ‘drukte in de grond’ extra aandacht. Werkvoorbereider en specialist civiel grondwerk Theo de Boer had hierin een belangrijke rol, zegt Landlust. “Theo leidde alles in goede banen. Ten eerste werk je op twee meter diepte: dat zijn enorme gaten. Denk aan het opgraven van de afsluiters, het begeleiden van het grondwerk, het beoordelen van de situatie en de kwaliteitsbewaking. Theo was ook de gesprekspartner voor de aannemer”. > Zuigen in plaats van graven. “Het klinkt allemaal heel eenvoudig, maar het is gemakkelijk te onderschatten. Zo kun je te maken krijgen met bodemvervuiling en dan gelden er heel specifieke voorwaarden vanuit de Arbowet. Je moet dan aanvullende maatregelen nemen, bijvoorbeeld detectieapparatuur aanbrengen. Bij diepe ontgravingen moet je aan bepaalde eisen voldoen om instorting te voorkomen. En bij ondergrondse hoogspanningskabels mag je niet graven volgens de voorschriften, maar moet je zuigen met een speciale machine om het beschadigen van kabels te voorkomen”.

Wouter Landlust Foto: Nobian Delesto

tificeerde risico’s en de bijbehorende beheersmaatregelen. Er is echter een verschil in werkvergunningssystematiek tussen Delesto Nobian en Teijin Alamid. Twee verschillende systemen voor dezelfde werkzaamheden is niet ideaal en wellicht foutgevoelig. Hoe ga je daarmee om? We hebben een Taak Risico Analyse uitgevoerd en

‘

“De grootste uitdagingen zaten in het oude leidingsysteem, waarvan je op voorhand de kwaliteit niet weet. Je hebt toch te maken met veroudering van het metaal. En de andere uitdaging was dat we wel tekeningen hadden van de afsluiters, maar dat het in de praktijk dan toch net anders was dan op de tekening vermeld”. Uiteindelijk werden in anderhalve maand zeven afsluiters vervangen en werd de bediening ervan – de spindel – bovengronds gebracht. Ook werd er leidingwerk hersteld. “We kunnen nu gemakkelijker zien of een afsluiter open of dicht staat en daarmee verhogen we de bedrijfszekerheid. Ook het onderhoud is nu eenvoudiger uit te voeren. De aanleiding was correctief, maar stap voor stap gaan we richting proactief onderhoud aan het bluswaternet”. <

‘Het klinkt allemaal heel eenvoudig, maar het is gemakkelijk te onderschatten’ 10 december 2023

Netwerken Beheer en Onderhoud Asset Management Techniek Branchevereniging

Conditiebewaking Prestatiemanagement Maintenance Academy Kennisontwikkeling

Onderhoud je netwerk en Deel kennis en ervaring

Maak onderdeel uit van Europa’s grootste netwerk

>> Word lid!

De Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud (NVDO) is dé toonaangevende brancheorganisatie die middels belangenbehartiging, kennisontwikkelingen en -overdracht en netwerken ondersteuning biedt aan bedrijven en personen die bij de besluitvorming op het gebied van Beheer en Onderhoud/Asset Management betrokken zijn en daarmee de Nederlandse onderhoudssector als ’s werelds beste helpt te presteren.

De NVDO doet dit door in de sector een onafhankelijke positie in te nemen en alle relevante bedrijfssectoren met behulp van voorlichting, advisering, kennisontwikkeling, (wetenschappelijk) onderzoek en kennisuitwisseling ten dienste te staan en zo op weg te helpen naar excellent Asset Management.

Het NVDO-lidmaatschap biedt vele voordelen!

Het NVDO-Lidmaatschap geeft toegang tot

•

• • • •

Grootste netwerk van Europa (fysiek en digitaal) Regionale activiteiten Vakinhoudelijke kennis en netwerk Compleet portfolio Maintenance Academy Collectieve abonnementen op vakbladen

• • • •

Kengetallen, Trends, Visie (NVDO Onderhoudskompas) Platform Materiaalkunde (wetenschappelijke) Publicaties, waaronder Visiedocumenten Kortingen op ons cursusaanbod van de NVDO Maintenance Academy Jongerenboard

Asset Management, Duurzaamheid, Veilig Werken en Energie-efficiency zijn belangrijke thema’s waaraan de NVDO regelmatig en in breder verband aandacht besteedt!

Ga naar www.nvdo.nl en meld je aan >> Lange Schaft 7G - 3991 AP Houten | Postbus 138 - 3990 DC Houten 030 - 634 60 40 | info @ nvdo.nl | www.nvdo.nl

BRANDED CONTENT <

Over een goed gesprek dat leidde tot het baanbrekende Total Turnaround Management platform Veel succesvolle bedrijven, startups en innovaties zijn ontstaan tijdens een goed gesprek. Zo ontstond Airbnb toen de oprichters een gesprek hadden over het verhuren van luchtbedden in hun appartement. Of het gesprek tussen Larry Page en Sergey Brin, over hun ideeën om webpagina's op basis van relevantie te rangschikken, dat leidde tot de ontwikkeling van Google. Zo ontstond ook het idee van de nieuwe Total Turnaround Management van Cleopatra Enterprise uit Zwijndrecht. Gewoon…tijdens een goed gesprek. “In de wereld van (grootschalig) onderhoud is efficiënt werken altijd van groot belang geweest”, aldus Bert Visser, STO Business Unit Lead & Consultant bij Cleopatra Enterprise. “Cleopatra speelde hier altijd al een rol in middels de oplossingen op het gebied van begrotingen, cost control en form tracking. Het plannen en de werkvoorbereiding van shutdowns, turnarounds en outages, kortweg STO, is een veeleisende en complexe taak die werd uitgevoerd in meerdere oplossingen. Het werken in verschillende systemen kan goed gaan met de juiste integratie/interface. Er was alleen nog geen platform wat dit allemaal kon afvangen.”

Tijd dus om zo’n platform te ontwikkelen, en dat begon per toeval zo’n 10 jaar geleden tijdens een goed gesprek met een klant. Dit gesprek was de aanleiding voor Cleopatra Enterprise om scoping, planning en executie management te gaan schetsen en ontwikkelen. “De klant deelde zijn visie met ons, een visie die het landschap van STO-beheer zou veranderen”, vervolgt Visser. “De klant uitte de behoefte aan een uitgebreid, alles-in-één platform dat tevens de STO-planning en executie kan behappen naast de cost management modules. Het idee was eenvoudig, maar nog niet op de markt: een "one-stop-shop" STO platform. We zijn toen vijf jaar geleden begonnen met de ontwikkeling van dit platform”.

Nooit klaar met ontwikkelen

Bert Visser

12 december 2023

Tijdens de ontwikkeling kon Cleopatra Enterprise putten uit haar eigen jarenlange kennis en ervaring op het gebied van onderhoud en STO projecten. Kennis die zij combineerde met inzichten van externe STO-experts en lead planners. “Deze samenwerkingsaanpak zorgde ervoor dat het platform niet alleen voldeed aan de verwachtingen die men heeft bij een dergelijke oplossing, maar ook dat deze verwachtingen werden overtroffen. Dit kwam omdat we de verbeterpunten die we zagen bij andere STO oplossingen gelijk meenamen in de ontwikkeling van ons eigen platform. Anno 2023 staat ons platform als een huis! Hij is grondig getest en wordt op dit moment geïmplementeerd bij klanten. We krijgen op dit moment dan ook vragen vanuit alle delen van de wereld. Met name vanuit Europa, maar recentelijk ook vanuit een aantal grote organisaties in het Midden-Oosten, Noord- en Zuid-Amerika. De meest voorkomende terugkoppeling die we vanuit onze klanten krijgen is dat ze ervaren dat onze oplossing is gemaakt door gebruikers en STOexperts voor STO events. De industrie was echt aan het wachten op een dergelijk platform, dat merk je aan alles”, vertelt Visser.

Betekent dit nu dat de mensen van Cleopatra Enterprise klaar zijn met het bouwen en ontwikkelen? “Je bent nooit klaar”, vervolgt Visser. “De basis staat en heeft zichzelf nu dus al wel bewezen, maar we organiseren nog regelmatig expert sessies, waarbij we lead planners en overige STO experts uitnodigen op ons kantoor in Zwijndrecht om de nieuwe punten voor doorontwikkeling door te nemen. Kennis delen is key, net als luisteren naar de behoeften en wensen van de (potentiële) klant en het aan boord halen van de juiste expertise. Je kan het immers niet alleen”.

Samen sterk Voor deze expertise maakt Cleopatra Enterprise onder andere gebruik van de kennis én het enthousiasme van haar uitgebreide partnernetwerk. Zo zijn internationaal consultancybureau MaxGrip en projectbureau Kaspermann al in een vroeg stadium benaderd. Marcel Morsing, senior business development consultant van MaxGrip, initieerde een gesprek met Cleopatra Enterprise met betrekking tot het Cleopatra Total Turnaround Management platform. De combinatie van het platform en de domeinexpertise van de consultants van MaxGrip leek Morsing een goede aanleiding om een partnerschap te onderzoeken. “Na een grondige evaluatie van Cleopatra Enterprise's Total Turnaround Management oplossingen vanuit de APM-expertise en onze Consultants met Turnaround ervaring, werd snel duidelijk dat een samenwerking voor de implementatie van dit platform een logische stap was. Cleopatra biedt een robuust en veelzijdig systeem dat organisaties wereldwijd bijstaat in het efficiënt plannen en uitvoeren van Shutdown, Turnaround, and Outage (STO) evenementen. MaxGrip is een goede match omdat de domeinexperts van Cleopatra Enterprise ook over de hele wereld werkzaam zijn en net als onze medewerkers het vak goed verstaan. Wij kunnen bedrijven ondersteunen bij de implementatie en uitrol van Cleopatra als een integraal onderdeel van de totale dienstverlening.” Kaspermann is gespecialiseerd in projecten, projectondersteuning, werving & selectie en detachering van STO-planning professionals. Een aantal van de gespecialiseerde Turnaround Lead Planners, die

ook ervaring hebben met andere pakketten, werden betrokken bij de Expert Sessies. “We zijn enthousiast!”, aldus Aernout Eggen, eigenaar van Kaspermann. “Het resultaat is een heel solide Turnaround Management Platform met een betrouwbare Work Package Management-module die een mooie basis vormt voor de planning en executie-management bij een Turnaround. We zijn dan ook blij om partner van Cleopatra Enterprise te zijn”. “En wij zijn blij met alle input die we krijgen vanuit onze partners.”, vult Visser aan. “ Met hun input kunnen we verder groeien. We verwachten dan ook dat de komende maanden deze groei snel zal gaan. Goed om te weten: Cleopatra Work Package Management kan als standalone oplossing gebruikt worden, maar ook in combinatie met de begroting cost control en form tracking functionaliteiten. Daarnaast biedt het alle tools die je nodig hebt voor de turnaround planning en executie. Het is onze missie om onze klanten te helpen slagen. We streven er echt naar om deze doelen te bereiken met onze klanten. Daarom is het ons doel ze te helpen om op een veilige manier binnen de vastgestelde tijd en budget hun turnaround te voltooien” De groei en ontwikkeling rondom het Cleopatra Total Turnaround Management platform houden wij dan ook scherp in de gaten. Mocht je nu na het lezen van ons gesprek met Cleopatra Enterprise meer willen weten over deze module; dat kan! Door heel eenvoudig onderstaande QR Code te scannen plan je een vrijblijvende demo in.

En goed om te weten: plan je een demo bij Cleopatra Enterprise in dan maak je kans om gratis deel te nemen aan hun STO Training!

IMPROVE <

Focus op het juiste werk

‘Verpleegkundigen in Nederland zijn bezig met het verkeerde werk’, zo kopt een van de dagbladen. Bij het verzorgen van een patiënt wordt blijkbaar elke vijf minuten geregistreerd wat er gedaan is. Ook bij nieuwe patiënten wordt een grote hoeveelheid gegevens ingevoerd, die in een ander systeem al beschikbaar zijn. Veel controle, weinig vertrouwen dus.

14 december 2023

Hoe zit dat in onze onderhoudsbranche? Kunnen we een vergelijking trekken tussen de onderhoudsmedewerker die een installatie onderhoudt en een zorgmedewerker die een patiënt verzorgt? Ideo duikt er voor VAM eens dieper in.

ren. Dat is een niet wenselijk risico. Om dit te voorkomen, zullen we op zoek moeten naar een manier waarop de professional wordt geholpen bij de administratieve rompslomp.

> Digitalisering to the rescue. Wat we natuurlijk al veel zien, > Onderhoudsmedewerker vs. Zorgmedewerker. In welke van de twee branches je ook werkt, het is belangrijk om bevindingen en uitgevoerde werkzaamheden vast te leggen en op tijd alarm te slaan als er iets niet in orde lijkt te zijn. Op dat moment vertrouwen we de persoon in kwestie en nemen we aan dat deze handelt naar de urgentie van het voorval. Maar wanneer er een overdaad aan administratie ontstaat, die de professional wel móet doen, kan deze persoon het primaire proces niet meer naar behoren uitvoe-

Foto: Ideo

is dat er wordt gekozen voor digitale oplossingen als hulpmiddel. Denk aan een tablet of laptop. Het digitaal invoeren en automatisch verwerken, scheelt veel kostbare tijd. Zeker als relevante gegevens daardoor altijd actueel beschikbaar zijn bij het uitvoeren van werkzaamheden. Met name het automatiseren en standaardiseren van processen en bijbehorende formulieren helpt. Hiermee kunnen we de focus op het uitvoeren van administratieve handelingen verschuiven naar de focus op de primaire werkzaamheden. Het werk dat de professional leuk vindt dus en waar hij voor ingezet wil worden. Een scherpere focus op deze werkzaamheden zorgt voor de borging van kwaliteit en leidt tot minder afleiding van de expertise.

> Optimalisatie van administratie loont. Bas Horvers, Enterprise Asset Management consultant bij Ideo, ziet interessante bijkomende voordelen; “De optimalisatie van dit soort administratieve processen loont. Meer focus op de onderhoudswerkzaamheden zorgt voor minder stress en burn-outverschijnselen. Bovendien zorgt het voor minder afleiding, waardoor er minder fouten worden gemaakt. De professional blijft langer tevreden over de inhoud van het werk en is daardoor minder snel geneigd ergens anders te gaan kijken. Daarnaast hebben onderhoudsmedewerkers op deze manier ook meer tijd om innovatief bezig te zijn, of eens wat vaker en dieper in complexe problematiek te duiken”. > Het juiste werk. Het moge duidelijk zijn: in welke branche je ook werkt, focus op de primaire werkzaamheden is heel belangrijk. Niet alleen voor de kwaliteit van het werk, maar ook voor het behoud van werknemers. Het centraal stellen van onderhoud in onze branche, betekent bovendien ruimte voor innovatie. Focus op het juiste werk werpt dus niet alleen nu zijn vruchten af, ook in de toekomst! <

‘

‘Focus verschuiven loont’ 15

ONDERZOEK <

Werk van bijna helft werknemers gemakkelijker door nieuwe technologie

47,5 procent van alle werknemers die nieuwe technologie gebruiken voor hun werkzaamheden geeft aan, dat hun werk daardoor gemakkelijker is geworden. 13,6 procent van hen vond het werk daardoor juist moeilijker geworden, de overige werknemers ervaarden geen verschil. Jongere werknemers geven, vaker dan oudere werknemers, aan dat technologische veranderingen hun werk gemakkelijker en lichter maken. Dit blijkt uit de nieuwste cijfers van de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) van TNO en het CBS, die is uitgevoerd onder 61 duizend werknemers.

> Informatie makkelijk te krijgen. Ongeveer 90 procent van alle werknemers (15 tot 75 jaar) maakt in hun werk gebruik van technologie. Dat betekent bijvoorbeeld dat zij dagelijks beeldschermwerk doen, digitale systemen gebruiken om informatie op te zoeken, of werken met geavanceerde technische hulpmiddelen.

Foto: NVDO

16 december 2023

‘

‘Zo’n 10 procent van de werkenden verwacht niet veel goeds van de ontwikkelingen op technologisch gebied, terwijl 25 procent denkt dat hun werk er juist positief door verandert’

Bron TNO-CBS

Behalve op het gemak van nieuwe technologie, wijst een relatief groot deel van deze werknemers erop dat zij door deze nieuwe technologieën meer informatie kunnen verwerken en dat zij meer werk kunnen doen in dezelfde tijd. Een kleiner deel van de werknemers vindt dat er hierdoor meer toezicht of controle op het werk is, of dat nieuwe technologie het werk mentaal zwaarder heeft gemaakt.

> Vooral jonge werknemers ervaren gemak van technologische vernieuwingen. Jongere technologiegebruikers zijn over het algemeen positiever over de invloed van technologische ontwikkelingen in hun werk dan oudere werknemers. Zo vindt 61 procent van de 15- tot 25-jarigen dat het werk hierdoor gemakkelijker is geworden. Van de 55-plussers is dat 35 procent. Ook is het werk hierdoor volgens jongere werknemers leuker, en fysiek en mentaal minder belastend geworden. Oudere technologiegebruikers geven, vaker dan andere leeftijdsgroepen, aan dat het werk als gevolg van technologische vernieuwing mentaal zwaarder, minder leuk en moeilijker is geworden.

’

> Behalve gemak, ook broodnodig. Werknemers krijgen te maken met technologische ontwikkelingen, of ze willen of niet. Verduurzaming gaat bijvoorbeeld altijd gepaard met nieuwe technologieën. Asset Managers worden geacht de duurzame mogelijkheden te implementeren en met andere onderdelen van het managementteam een besluit te nemen of productie- en onderhoudsprocessen en de daarbij behorende technologieën moeten worden aangepast naar duurzamere opties, aldus het NVDO Onderhoudskompas. Denk hier bijvoorbeeld aan het gebruik van duurzame alternatieven voor traditionele grondstoffen. Hiervoor moet kapitaal vrij gemaakt worden voor duurzame investeringen en technici moeten worden omgeschoold doordat nieuwe technologieën of vaardigheden nodig zijn om duurzame processen goed te laten verlopen. Samenwerking en afstemming tussen verschillende onderdelen binnen de organisatie is dan ook van belang bij dergelijke verduurzamingsinitiatieven. > Industriële productieketens. Voor maakbedrijven die aan elkaar toeleveren is het geautomatiseerd uitwisselen van gegevens van groot belang om op langere termijn concurrerend te blijven. Medewerkers, jong of oud, dienen hierin mee te gaan. Want, hoe meer bedrijven zijn aangehaakt bij een digitale productieketen, hoe groter de voordelen voor de keten als geheel, aldus ING Economisch Bureau. Door eerst een solide digitale basis te creëren en geleidelijk op te schalen kunnen bedrijven deze voordelen optimaal benutten. Druk vanuit eindproducenten en sectorbrede datastandaarden versnellen dit proces. Maar er zijn ook vertragende factoren. Niet de technologische mogelijkheden, maar moeizame acceptatie en implementatie staan ketendigitalisering vaak nog in de weg. Voor- >

Foto: NVDO

> al kleinere toeleveranciers hebben moeite om digitale kansen te benutten. Brancheorganisaties en grotere afnemers uit de branche kunnen hen daarbij ondersteunen. Samenwerken, schaal vergroten en investeren in ICT-kennis en -kunde is de weg vooruit. Dat geldt niet alleen voor oudere werknemers, maar ook voor de nieuwe generatie. Daarnaast is het zaak ervaring met digitale toepassingen op te doen en kan deelname aan één van de vele branche-initiatieven uitkomst bieden.

> Meeste werkenden zien kunstmatige intelligentie niet als bedreiging voor hun baan. o=Nieuwe technologieën beïnvloeden de manier waarop mensen werken. Dat gold eerder bij de introductie van stoommachines, computers en het internet. En dat geldt ook voor de komst van een nieuwe technologie als ChatGPT. Rabo onderzocht welke werkenden het meest bloot staan aan nieuwe technologie en de mate waarin werkenden zelf verwachten dat nieuwe technologie hun werk verandert. Generatieve kunstmatige intelligentie (KI), ook wel bekend als generative AI, gebruikt grote taalmodellen om allerlei cognitieve taken uit te voeren. Bekende tools zijn ChatGPT, dat teksten genereert op basis van opdrachten (prompts), en Dall-E2, dat op basis van prompts afbeeldingen maakt. Er zijn daarnaast nog heel veel andere tools en partijen zoals Google en Microsoft die de technologie in hun producten integreren. Met deze tools kunnen individuen cog-

18 december 2023

nitieve taken (deels) automatiseren. Ongeveer 21 procent van de taken van werkenden in Nederland zijn cognitieve routinetaken, bij 17 procent van de taken gaat het om fysieke routine. Sectoren waar fysiek routinematig werk veel voorkomt, zijn bijvoorbeeld de horeca en transport en logistiek. Cognitief routinematig werk komt veel voor in de financiële sector en in de ICT.

> Praktisch versus theoretisch. oPraktisch geschoolde werkenden doen over het algemeen meer routinematig werk dan theoretisch geschoolden. En er is ook een verschil in het type routinewerk dat ze doen. Praktisch geschoolden doen meer fysiek routinewerk en theoretisch geschoolden meer cognitief. Voor mensen met een lager inkomen geldt hetzelfde: zijn doen over het algemeen meer fysiek routinematig werk dan mensen met een hoger inkomen, die meer cognitief routinematig werk doen. Hoewel maar weinig mensen zich zorgen maken over baan- of inkomensverlies door nieuwe technologie, verwacht ruim een derde van de werkenden wel dat ze nieuwe kennis en vaardigheden nodig hebben, dat geldt beslist voor werkenden in Beheer en Onderhoud. Vooral werknemers die veel cognitief routinematig werk doen, verwachten dat de manier waarop ze hun werk doen wel verandert en dat kan zowel positief als negatief zijn. Onderwijs en training van werkenden verdient daarom aandacht, net als het verandervermogen van de bedrijven waar ze werken. <

Kort Na een bouwperiode van maar liefst acht jaar is de IJsseldelta eindelijk gereed De bouwwerkzaamheden begonnen in 2015 en zijn nu succesvol afgerond. Door het weghalen van de dijk tussen de IJssel en het Reevediep in september 2023, kan bij hoge waterstanden het water van de IJssel ook via het Reevediep naar het IJsselmeer stromen. Het IJsseldelta-project was onderdeel van ‘Ruimte voor de Rivier’ René Waardenburg, projectmanager bij Rijkswaterstaat, legt uit; “Het IJsseldelta-project maakt deel uit van de maatregelen onder het programma ‘Ruimte voor de Rivier’. Het was een jarenlange samenwerking tussen de provincies Overijssel, Flevoland, Rijkswaterstaat, gemeenten en waterschappen. Het zomerbed van de IJssel bij Kampen werd verlaagd, het Reevediep werd gecreëerd, inlaten en vispassages werden gemaakt, de Scheeresluis en het Reevesluiscomplex werden gebouwd, de Drontermeerdijk werd verhoogd en tegelijkertijd werd de N307 verbreed en de Roggebotsluis verwijderd”. Dijk tussen het Reevediep en de IJssel De te verwijderen dijk tussen de IJssel en het Reevediep kwam in augustus al in het nieuws. Een deel van deze dijk, die nog in goede

staat was, werd gebruikt door het Waterschap Drents Overijsselse Delta voor een proef om te zien onder welke omstandigheden de dijk het zou begeven. Met de resultaten is cruciale kennis verzameld over de stabiliteit van dijken, zodat deze in de toekomst slimmer kunnen worden versterkt. Na deze opmerkelijke proef heeft de aannemerscombinatie Isala Delta de hele dijk afgegraven. “Het verwijderen van deze dijk lijkt een kleine klus als je kijkt naar alle werkzaamheden in de IJsseldelta. Maar de impact ervan is enorm. Door het weghalen van deze dijk kan hoogwater nu veilig worden afgevoerd via het Reevediep”, vertelt Robert Bosma van aannemerscombinatie Isala Delta. “Wij zijn als aannemerscombinatie enorm trots dat we de afgelopen 8 jaar hebben bijgedragen aan de hoogwaterveiligheid van Zwolle en Kampen”, aldus Bosma. Er zijn overigens nog zichtbare werkzaamheden rond de IJsseldelta. De grond van de verwijderde dijk wordt namelijk even verderop gebruikt om een oude zandwinput te vullen. Deze werkzaamheden duren nog tot december. <

BAM en Bosman slaan handen ineen voor technische installaties nieuwe thuisbasis ABN AMRO De samenwerking is aangegaan voor het verzorgen van de technische installaties voor de nieuwe thuisbasis van ABN AMRO in Amsterdam Zuidoost. De twee bedrijven zullen gezamenlijk bijdragen aan de technische installaties bij de herontwikkeling van ABN AMRO voor het ruim 100.000 m2 grote gebouw. Circa 70.000 m2 van het pand wordt hergebruikt. Veel van de materialen die bij de sloop vrijkomen, krijgen een nieuwe bestemming. Op het dak en de gevel van het complex komt 10.500 m2 zonnepanelen, waardoor het energieverbruik aanzienlijk wordt verminderd ten opzichte van het bestaande gebouw. Circulaire principes worden in elke fase van de herontwikkeling geïntegreerd. Verder wordt er gebruik gemaakt van verschillende technologieën om de energetische efficiëntie van het gebouw te vergroten. Zo krijgt het gebouw ‘slimme plafonds’, die zijn voorzien van LED-verlichting, warmteregulering en sensoren die het binnenklimaat en de bezetting meten. Het nieuwe ABN AMRO kantoor wordt een inspirerende werken ontmoetingsplek die niet alleen beter is voor het klimaat maar ook voor de directe leefomgeving. De ingebruikname vindt naar verwachting in 2027 plaats. Hiermee bevordert het gebouw ook het welzijn en de gezondheid van medewerkers. Als gevolg van onder

andere al deze keuzes zal in ieder geval een BREAAM Excellent duurzaamheidscertificering worden toegekend. Arjo van Geffen, algemeen directeur Bosman; “Met deze samenwerking bundelen we echt onze kennis en sterke kanten. Het is niet zo > dat de ene partner deze techniek levert en de andere partner dat, we doen het echt samen. Het gevoel met BAM Bouw en Techniek was direct goed en we voelen elkaar naadloos aan. Daarnaast geeft het de mogelijkheid om van elkaar te leren en samen een resultaat te leveren die above en beyond gaat. Op deze manier kunnen we de perfecte techniek leveren voor dit fantastische project bij ABN AMRO”. Rick van Haren, projectdirecteur BAM Bouw en Techniek; ?Vanaf het eerste moment verloopt de samenwerking constructief en prettig. Gedurende de tenderfase heeft het tenderteam van Bosman veel expertise ingebracht op het gebied van SMART Buildings en beproefde installatieconcepten. Dit gecombineerd met de kennis en kunde van de afdeling planontwikkeling van BAM ontstond hierin een optimale werkwijze richting de prijsvorming. Ook over het feit dat de teamleden vanuit de realisatiefase direct waren aangehaakt, ben ik erg content”. <

INNOVATIE <

Foto: KLM

Nieuwe manier van

werken in de bagagehallen Wetenschappers van de TU Delft starten een onderzoek naar een nieuwe manier van werken in de bagagehallen van Schiphol. Zij werken hiervoor nauw samen met alle partijen die betrokken zijn bij bagageafhandeling. Schiphol, KLM en TU Delft’s onderzoeken innovatiecentrum FRAIM slaan voor acht maanden de handen ineen om tot nieuwe innovaties te komen die de manier van werken kunnen veranderen.

20 december 2023

‘ ’

Het onderzoek moet de luchtvaartsector helpen om bijvoorbeeld het werken in de bagagehallen lichter te maken. Naast de reeds geplande acties om op korte termijn overal tilhulpen op te hangen, willen de partijen met deze samenwerking onderzoeken hoe digitale innovatie kan ondersteunen bij fysieke werkzaamheden.

> Vakmensen consulteren. In de komende maanden gaan

vijf onderzoekers, begeleid door Professor David Abbink (hoogleraar mens-robot interactie en directeur FRAIM), onderzoek doen in de bagagehallen. Samen met bagagemedewerkers gaan zij de toekomst van dit werk vormgeven. Want, ook bij het toepassen van digitale innovatie, draait de toekomst van werk nog steeds om de balans tussen mens en machine. De medewerkers van de bagagehallen hebben dus een essentiële rol: de inzichten, wensen en ervaringen van deze experts hebben een grote invloed. “We moeten leren van de vakmensen op de werkvloer wat voor hen belangrijk is in hun werk en wat zij anders zouden willen zien”, vertelt Abbink. “Ons team van onderzoekers heeft verschillende achtergronden waarmee we proberen elkaars blinde vlekken bloot te leggen, zodat we samen meer leren dan ieder apart. Dat is essentieel om verschillende oplossingsrichtingen te kunnen verkennen met en voor de vakmensen: technisch, sociaal of organisatorisch”.

> Iedereen doet mee Harm Josephi, Vice President Baggage

Services bij KLM; “Wereldwijd lopen KLM en Schiphol al lange tijd voorop als het gaat om het verminderen van de fysieke belasting bij het afhandelen van bagage. Maar het kan altijd beter. Door samen te werken met Schiphol en TU Delft zetten we nieuwe stappen in het fysiek minder zwaar maken van werk in bagagegebieden. Deze samenwerking zal bijdragen aan verbeteringen die uiteindelijk op luchthavens overal ter wereld kunnen worden ingevoerd. Daar mogen we trots op zijn in Nederland”.

‘Samen werken aan de innovaties’

> Brede invalshoeken onderzoekers. FRAIM brengt onderzoekers samen van verschillende universiteiten met diverse achtergronden in design, psychologie, organisatieveranderkunde, robotica en logistiek. Met deze brede invalshoek kunnen ze de impact van technische innovaties vroegtijdig inschatten, versneld door innovatie expertise van TU Delft’s fieldlab RoboHouse. Het feit dat dit onderzoek niet gebeurt in een lab, maar juist in de bagagehallen met de mensen die er werken, zorgt voor een cruciale samenwerking tussen alle betrokken medewerkers en onderzoekers, en daarmee realistische, bruikbare uitkomsten. Schiphol, KLM en TU Delft geloven dat deze aanpak het resultaat verder brengt. <

“Uiterlijk in april 2024 heeft elke werkplek in de bagagehallen een goed werkende tilhulp die door iedere medewerker wordt gebruikt. Tegelijkertijd werken we voor de periode daarna aan een volgende stap: het automatiseren van het fysieke werk waarin de expertise van medewerkers nodig blijft, maar anders wordt. We geven de toekomst van werk vorm en hoe daarin de rol van mensen verandert. Het onderzoek gaat ons helpen om dat vorm te geven samen met medewerkers”, aldus Dennis van Kleef, verantwoordelijk voor bagage bij Royal Schiphol Group.

Dit onderzoek van de TU Delft is kernonderdeel van het plan dat alle partijen in de bagageafhandeling op Schiphol presenteerden om het werk in de bagagehallen lichter te maken. Die acties zetten de partijen door. Met de kennis en resultaten uit het onderzoek worden de toekomstige verbouwingen van de bestaande bagagehallen uitgewerkt. Het onderzoek is geslaagd als een nieuwe manier van werken samen met medewerkers in de bagagehallen wordt uitgewerkt. De samenwerking wordt bij succes een lange termijn partnerschap om de baanbrekende manier van werken te realiseren.

Foto: TU Delft

VEILIG WERKEN <

Gebruik Process Safety Fundamentals voor veilig onderhoud Hoe borg je proces veiligheid in de dagelijkse onderhoudspraktijk? Hoe ga je om met situaties waar geen pasklare oplossingen voor lijken te zijn? Dit zijn vragen waar Process Safety Fundamentals antwoorden op geven.

Foto: NVDO

22 december 2023

Proces veiligheid staat voor het voorkomen van zware incidenten door het ongecontroleerd vrijkomen van gevaarlijke stoffen of energie. “Een klassiek voorbeeld van een zwaar incident waarbij onderhoudswerkzaamheden een rol speelden, is de explosie op het Piper Alpha Platform (6 juli 1988)” zegt Arjan van Dijk, Safety Delta Nederland. “Vaak gaat het bij procesveiligheids-incidenten om een onverwachte keten van gebeurtenissen”.

> En toen ging het mis…. Om 13.00 uur op 23 oktober 1989 was er een explosie gevolgd door een grote brand bij de Phillips Chemical Company in Pasadena, Texas. Hierbij kwamen 23 mensen om het leven en raakten meer dan 130 mensen gewond. De explosie vond plaats bij een polyethylene reactor waar onderhoudswerkzaamheden bezig waren. Er werd gewerkt aan het verwijderen van een verstopping in het leidingwerk vanuit een reactor. Zulke verstoppingen kwamen regelmatig voor en bestonden uit samengeklonterde polyethylene deeltjes. Volgens de werkprocedure zou de te ontstoppen leiding met een enkele afsluiter van het onder druk staande reactorsysteem worden geïsoleerd. Op de dag van het incident bleek het ontstoppen lastig. Er bleef een prop hangen in het leidingwerk. Terwijl de uitvoerende contractor hulp ging vragen schoot plotseling de prop los en kwam er binnen enkele seconden 40 ton brandbaar materiaal vrij en 90 seconden later vatte het mengsel vlam. Incidentonderzoek toonde aan dat de afsluiter open had gestaan. Van Dijk; “Ook in Nederland vinden nog steeds zware incidenten plaats. De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OvV) is bij wet bevoegd deze te onderzoeken en doet dwingende aanbevelingen aan industrie- en overheidspartijen. Twee voorbeelden van recente OvV onderzoeken waarbij onderhoud een belangrijke rol speelde zijn een lekkage van 180 ton quench olie [2019] bij het testen van een afsluiter en een emissie van vinylchloride [2016] tijdens werkzaamheden aan een niveaumeter”.

> Process Safety fundamentals. Om dodelijke ongevallen en andere ernstige incidenten door het ongecontroleerd vrijkomen van gevaarlijke stoffen of energie te voorkomen, heeft de industrie een aantal Process Safety Fundamentals ontwikkeld. Van Dijk legt uit; “Dit is een lijstje van vuistregels waarvan in de praktijk is gebleken dat het niet volgen ervan tot zware incidenten kan leiden. Ze geven een goed beeld van wat het beheersen van procesveiligheid betekent in de dagelijkse praktijk. De bedoeling is om deze vuistregels te gebruiken als aanvulling op het bestaande veiligheidsbeheerssysteem, werkinstructies of veiligheidstrainingen”. Process Safety Fundamentals zijn anders dan Life-Saving Rules. De laatste zijn eenvoudige heldere regels die door iedereen in alle gevallen toegepast moeten worden. Life-Saving Rules zijn veel meer gericht op arbo-veiligheid en hebben bij sommige bedrijven een heel dwingend karakter en sanctiebeleid.

‘

‘Herken short-cuts en accepteer die niet!’

’

> Stappen en vuistregels. Process Safety Fundamentals gaan over meer complexe veiligheidsprincipes die niet in alle gevallen eenduidig gevolgd kunnen worden, bijvoorbeeld doordat het ontwerp dat niet toestaat. De eerste stap hierbij is het herkennen van deze situaties. De tweede stap is een goede discussie tussen uitvoerders en leiders over de te volgen principes die tot veilige uitvoering van de werkzaamheden zullen leiden. “Het openlijk, en zonder angst voor negatieve gevolgen, bespreken van dilemma’s om werkzaamheden veilig uit te kunnen voeren hoort bij een gezonde, effectieve en creatieve bedrijfscultuur”, meent Van Dijk. Er zijn Process Safety Fundamentals voor operatie en voor onderhoud. Van Dijk noemt de typische vuistregels die relevant zijn voor onderhoudsactiviteiten zoals Blijf buiten de gevarenzone, Beheers het overbruggen van veiligheid systemen, Maak leeg voor openen procesinstallatie, Werk niet achter een enkele afsluiter, Pas dubbele isolatie toe, Beheers utilities gekoppeld aan een proces en Voer een lekdicht controle uit na werkzaamheden.

> Een voorbeeld: Blijf buiten de gevarenzone. Iemand kan zich verwonden door het plotseling onverwacht vrijkomen van gevaarlijke stoffen omdat er nog druk op een systeem staat, of door het plotseling vrijkomen van energie. Hoewel plaatsen waar dit zou kunnen gebeuren veelal goed bekend zijn, is het is soms lastig om vooraf een onveilige situatie goed in te schatten. Er zijn vele voorbeelden: een mangat dat klem zit door restdruk, loskoppelen van een slang met restdruk, hittestraling door een fakkel, vrijkomen van stoom uit condensaatpotten, uitlaatpijpen van een overdrukventiel die onveilig uitkomen, zich onder een opgehesen last of zich naast een explosieluik bevinden. “Vooraf kun je verschillende dingen doen om het risico op onveilige situaties fors te verlagen”, zegt Van Dijk. “Je kunt bijvoorbeeld vooraf de gebieden bepalen waar een verhoogd risico is voor het vrijkomen van energie en dit aangeven met een kleur op de vloer. Bespreek dan ook het gevaar van die plaatsen en blijf er zo kort >

> mogelijk. Je kunt barrières gebruiken om mensen buiten de gevarenzone te houden, bijvoorbeeld bij explosie luiken. Je kunt ook mensen bij werkzaamheden zich zo laten positioneren dat de buiten ‘de vuurlijn’ staan mocht er toch iets misgaan: maak bij het openen van een flens eerst de bouten los aan de andere zijde van de pijp. En natuurlijk is het van belang om de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen te gebruiken”.

> Nog een voorbeeld: de afsluiter. Een ander voorbeeld is

om het risico te verkleinen” vervolgt Van Dijk. “Wat je kunt doen hangt af van de situatie. Je kunt bijvoorbeeld een drainpunt na de afsluiter openen of een drukmeter aflezen. Je kunt de stand van de enkele afsluiter borgen met een slot zodat deze niet per ongeluk tijdens de werkzaamheden geopend wordt. Zodra de installatie geopend is kun je een blindplaat aanbrengen. Dit is direct een voorbeeld van een andere Process Safety Fundamental: Pas dubbele afsluiting toe. En, hiermee beperk je de tijd waarbij achter een enkele afsluiter wordt gewerkt”.

Werk niet achter een enkele afsluiter. Een afsluiter kan doorlaten door een mechanische defect of vervuiling. Bij opening van een procesinstallatie voor onderhoud kunnen dan onverwacht gevaarlijke stoffen vrijkomen. Dit kan lastig zijn bij het plaatsen van een blindflens, bij het draaien van een brilflens of in een fabriek waarbij een dubbele afsluiter met ontluchting niet aanwezig is op alle plaatsen. “Ook hier kun je vooraf verschillende dingen doen

In al deze gevallen gaat het om het gecombineerde vakmanschap van operatie- en onderhoudsspecialisten. Samen begrijpen ze de moeilijkheden bij de uitvoering van handelingen. Ze herkennen “short-cuts” accepteren die niet. In goed overleg kiezen ze betrouwbare, standaard oplossingen om veilig onderhoud te kunnen doen. En dat doen ze elke dag. <

Process Safety Fundamentals Bij leden van de International Association of Oil & Gas Producers (IOGP) zijn over een tienjarige periode (2007-2017) wereldwijd 128 mensen om het leven gekomen in 56 zware incidenten. IOGP heeft een set Process Safety Fundamentals gepliceerd en aanbevelingen hoe dit toe te passen.

24 december 2023

Ook het European Process Safety Centre geeft in 11 talen een set Process Safety Fundamentals.

Samenwerkende windturbines

KIJK OP <

voor de meest duurzame toekomst Zo goedkoop en op enig moment zoveel mogelijk energie uit elke afzonderlijke windturbine, dat is het oude korte-termijn denken. “Maar wat we voor een klimaat neutraal en energie-onafhankelijk Europa nodig hebben, is de meest duurzame windenergie op de lange termijn, met mee wegen van alle kosten en aspecten – dus ook sociaal en milieu. Hier draait de windpark flow control room van de toekomst om”. Aan het woord is TU Delft hoogleraar Jan-Willem van Wingerden, Faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek en Materiaalwetenschappen (3mE). “Windenergie zal de grootste hernieuwbare energiebron van Europa worden, met onder andere een vertienvoudiging van de capaciteit aan windenergie in de Noordzee”. In diverse eerdere onderzoeksprojecten ontwikkelde Van Wingerden, met zijn team en partners manieren om met flow-control de energieopbrengst van gehele windparken te optimaliseren. Onderhoud betrokken “Je kunt bijvoorbeeld het zog van bepaalde windturbines opzettelijk verplaatsen of vervormen, zodat de turbine(s) daarachter meer energie opleveren of juist minder belast worden en dus minder snel slijtage zullen vertonen. Op een groot windpark levert deze flow control, vrijwel uit het niets, het equivalent van een extra windturbine op, goed om tienduizend huishoudens van energie te voorzien”. De logische vervolgstap van windturbines die gezamenlijk hun doelen bereiken, is om ook die doelen tegen het licht te houden. Dat resulteerde in de SUDOCO projectaanvraag die de hoogst mogelijk score behaalde en daarmee een subsidie van 5,7 miljoen euro van de Europese Commissie toegekend heeft gekregen. “Met de windpark flow control room van de toekomst wegen we juist ook de lange termijn impact op het milieu en de maatschappij mee in de beslissing van hoe op enig moment een windpark aan te sturen”. Voorbij aan korte-termijn opbrengsten Ook in dit project staat wind farm flow control, een specialiteit van de TU Delft, centraal. Dat willen de partners met het vergaren van hogekwaliteitsdata, uit metingen in windparken en een enorme windtunnel, tot op de bodem uitzoeken. “Daarmee bouwen we, met behulp van machine learning technieken, meet- en regelalgoritmes waarmee we een heel windpark dynamisch kunnen aansturen op een tijdspanne van seconden in plaats van de huidige tien minuten. Maar wat het project echt uniek maakt, is dat we met deze algoritmes ver voorbij

Jan-Willem van Wingerden Foto: TU Delft

Jan-Willem van Wingerden TU Delft hoogleraar korte-termijn opbrengsten kijken. We wegen juist ook de lange termijn impact op het milieu en de maatschappij mee in de beslissing bij de aansturing van het windpark”. Het consortium gaat een hoog-dimensionaal real-time optimalisatie probleem oplossen, dat naast prijsschommelingen ook rekening houdt met onder andere leveringszekerheid, het verlengen van de levensduur van windturbines, uitputting van schaarse hulpbronnen zoals wateroppervlak en zeldzame metalen, de overall impact op broeikasemissies en lokale energieopslag in waterstof en batterijen. Windpark control room van de toekomst De uitkomst van het project is een open-source softwarepakket – de windpark flow control room van de toekomst – dat de operator van een windpark van advies voorziet. “Bij lage windsnelheid, als de elektriciteitsprijs hoger is, stuur je bijvoorbeeld op maximale energieopbrengst. Daarmee breng je dan ook de CO2-emissie van de totale vraag naar energie naar beneden. Bij hoge windsnelheid en een lagere energieprijs, kun je bijvoorbeeld de slijtage in bepaalde turbines verminderen door de aansturing aan te passen of er voor te kiezen om energie lokaal op te slaan, zodat je op een ander moment het milieu beter kunt ontlasten”. <

‘

‘De windpark flow control room van de toekomst kijkt verder dan alleen het milieu’ 25

Kort ProRail wil overlast door spoortrillingen bij de bron aanpakken Om de juiste aanpak te vinden, heeft ProRail bedrijven uitgenodigd om met innovatieve maatregelen te komen. Een commissie van experts heeft er vijf geselecteerd die kansrijk lijken. Deze worden in of naast het spoor uitgeprobeerd. Dit zijn de vijf geselecteerde ideeën: • Modulaire Metabarrier. Dit is een ondergronds scherm met instelbare elementen dat trillingen tegengaat. Het scherm wordt net naast het spoor geplaatst. Deze maatregel komt van Kampa, WeBoost en Arcadis • Bio-Inspired Soil Improvement. Bij dit idee wordt gebruik gemaakt van bacteriën die de bodem stijver maken. Daardoor worden minder trillingen doorgegeven. Deze maatregel komt van GroundwaterTechnology, Cohere en CBBG • TAS-las. Beschadigde elektrische scheidingslassen vormen een potentiële bron van trillingen. De TAS-las is een nieuw soort elektrische scheidingslas (Es-las), die stijver is en daardoor mogelijk trillingen vermindert. Deze maatregel komt van Witteveen+Bos, Logitech en Alom

• Nastelbare ES-las. Ook dit is een mogelijke oplossing voor trillingen uit elektrische scheidingslassen. Met een sensor wordt de ligging van de las gemonitord. Als deze afwijkt, wordt de las ‘nagesteld’, zodat hij weer goed ligt. Deze maatregel komt van WeBoost en Kampa • Railtube: Met buizen worden gaten in de grond gemaakt. Deze gaten zorgen voor het ‘breken’ en het meer verspreiden van trillingen, waardoor de overlast afneemt. De buizen zijn aan het eind van hun levensduur geheel biologisch afbreekbaar. Deze maatregel komt van MIS7 Gereedschapskist De komende periode gaat ProRail met deze ideeën aan de slag. Ze doet eerst voorbereidende tests, zoals laboratoriumproeven en het uitproberen van de bouwmethode. Daarna wordt in de praktijk gekeken of deze ideeën bijdragen aan vermindering van spoortrillingen. Ze meet de trillingen voor en na het aanbrengen van de mogelijke oplossingen om zo het effect goed in beeld te brengen. Op deze manier vult ProRail haar gereedschapskist met maatregelen tegen overlast door spoortrillingen. <

Vakschool Mourik, dienstverlener in infrastructuur, industrie, milieu en utiliteitsbouw, heeft de Mourik Vakschool in het leven geroepen. Dit initiatief biedt mensen zonder relevante diploma’s of werkervaring of met een afstand tot de arbeidsmarkt de mogelijkheid zich te ontwikkelen tot vakspecialist op het gebied van industrie, techniek of infra. Mourik wil hiermee als werkgever bijdragen aan het vergroten van werkkansen van jongeren in die sectoren. Rimco de Groot, Raad van Bestuur van Mourik: “Ook de komende decennia wil Mourik veel nieuwe medewerkers verwelkomen. De vraag naar vakmanschap is groot. We voelen ons maatschappelijk verbonden en we doen daarin dus ook graag een extra stap door maatwerk trajecten in te richten die voldoen aan de behoeften van degenen die dit nodig hebben. We geloven dat iedereen, ongeacht opleiding en ervaring, de kans verdient om een succesvolle carrière te ontwikkelen in infra, techniek of in industrie”. Bootcamp met werknemersvaardigheden en outdoor en sportsessies Bij de Mourik Vakschool worden deelnemers opgeleid tot vakman grondwerk-, wegen- en waterbouw (GWW bij Mourik Infra), betonreparateur (Vogel), isoleerder (MVOI), pijpfitter, montagewerker of als industrieel reiniger (Mourik Industry). De eerste stap in een carrière

26 december 2023

bij het initiatief is de Werkfit Bootcamp, een intensief programma van acht weken. Deze periode staat in het teken van de ontwikkeling van kennis op het gebied van veiligheid, vakmanschap en persoonlijke groei. Het doorbreken van denkpatronen en aanleren van nieuw gedrag zijn hier onderdeel van. Als gevolg van deze en andere werknemersvaardigheden weten de leerlingen beter welke stappen gezet kunnen worden in het kader van loopbaan en toekomst. Ook rollenspellen en outdoor- en sportsessies komen voorbij. Onder begeleiding van ervaren trainers krijgen deelnemers de ruimte om kennis te maken met de verschillende functies en (extra) tijd om te oefenen en te ontdekken welke functie bij hen past. Maatwerk leerwerktraject Na een succesvol afgeronde Werkfit Bootcamp krijgt de deelnemer een contract van zes maanden en start er een maatwerk leerwerktraject in de Mourik Vakschool. Er is onder meer les op trainingsfaciliteiten in Rotterdam Europoort en Groot-Ammers. Elke leerling-medewerker staat onder begeleiding van een leermeester. De leerling-medewerker kiest in overleg met zijn leermeester en de vakschool of hij een volledig mbo-diploma wil halen of losse praktijkcertificaten. <

GAST COLUMN <

Passend onderhoud is goud Goud is van oudsher waardevast, duurzaam, blijvend, eenvoudig en gewild. Onderhoud is dat wat mij betreft ook, bedrijven ervaren dit vaak anders. Meegaan met de nieuwste innovaties en snel veranderende technologie, opvolging van de stringente weten regelgeving in de juiste tred en met focus is een hele opgave.

Het ene bedrijf richt zich op stroomlijnen van onderhoudstops. Het andere stoeit met veiliger werken door bemande tankbetredingen te vervangen door inspecties met robot- of drone technologie. Allen zijn gedreven om bedrijfsdoelen te realiseren en het schreeuwende tekort aan technisch personeel het hoofd te bieden. Welk onderhoud passend is, vraag ik me steeds vaker af. Doen we niet teveel onderhoud? De vele NEN-, ISOnormen en richtlijnen zijn bedoeld om te borgen dat producten, processen veilig en van goede kwaliteit zijn en ook op een efficiënte manier worden gemaakt. De pharma (GxP), food (HACCP) kent zeer hoge kwaliteitseisen, de procesindustrie kenmerkt zich door zeer strenge (proces)veiligheidseisen. Terwijl deze eisen steeds vaker conflicteren, intensiveren bedrijven vaker de onderhoudsintervallen, controles en verslagleggingen. Enerzijds omdat dit voorgeschreven wordt door auditerende of certificerende instanties, anderzijds omdat het bedrijf zelf de interne regels aanscherpt. Dit brengt hoge kosten met zich mee, terwijl het de betrouwbaarheid of beschikbaarheid van de assets nauwelijks verbetert. Belangrijk is om na te blijven denken over het nut en noodzaak van deze normen en hoe die op elkaar ingrijpen. Het onderhoud moet praktisch uitvoerbaar blijven. Hier wordt tegenwoordig vaak aan voorbij gegaan. Blijf je afvragen wat is de functionaliteit van assets, wat zijn de risico’s en de daarbij horende kosten, dan maak je als technische professional in onderhoud de komende jaren het verschil.

Désirée Janssen

Doen we niet te weinig? Klanten willen kwalitatief goede producten of diensten tegen aanvaardbare prijzen. Ik zie dat bedrijven dit vaak intern vertalen naar: zo weinig mogelijk onderhoudskosten en een zo hoog mogelijk investeringsbudget. Met een goede vertaling van de bedrijfsstrategie naar onderhoudsstrategie zijn procesmatige en organisatorische oplossingen vaak een betere keuze. Zo heeft een verhoging van het productievolume ook impact op de onderhoudsprocessen, de assets en het technisch personeel. Als je dat vergeet, moet je ad hoc bijsturen met tot gevolg onveilige situaties, kwaliteitsverlies, onnodige productiestilstand en extra kosten. Tijd nemen om de onderhoudsstrategie naadloos te laten aansluiten op de bedrijfsstrategie moet wat mij betreft meer focus krijgen. Maak het passend Onderhoud is niets nieuws. Het optimaal inrichten is een ander verhaal. Onderhoud en Asset Management maken integraal onderdeel uit van de bedrijfsvoering. Maak dat passend. Mijn visie is: doe niet teveel, doe niet te weinig, zoek naar het optimale dat past bij je huidige bedrijfsvoering. Ik streef naar meer eigen verantwoordelijkheid van teams en mensen individueel. Goed opgeleide technici en betrokken medewerkers weten zeer goed wat passend is. Maak gebruik van hun expertise en van aanwezige data en kennis in het bedrijf. < Désirée Janssen Eigenaar Impliq

WET EN REGELGEVING <

Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) is een richtlijn waarin staat dat steeds meer bedrijven vanaf 2024 verplicht worden te rapporteren over hun impact op de mens en op het klimaat. De richtlijn is bedoeld om voor meer transparantie over en betere kwaliteit van duurzaamheidsinformatie te zorgen. 28 december 2023

‘ ’

‘CSRD, niet alleen omdat het moet, maar het helpt je organisatie ook!’

Foto: NVDO

De EU-richtlijn schrijft voor dat grote ondernemingen verplicht worden o.a. in hun bestuursverslag te rapporteren over hun impact op milieu-aspecten en HR- en sociale aspecten, oftewel mens, omgeving en milieu. Ook zullen ondernemingen moeten rapporteren of er duurzaamheidsaspecten zijn die een significante impact kunnen hebben op de waarde van de onderneming. Daarnaast zal ook gerapporteerd moeten worden over governance, waaronder verantwoordelijk ondernemingsbestuur en verantwoordelijkheid in de keten. Een misschien nog belangrijker aspect van de CSRD is dat het niet alleen vraagt om te rapporteren op deze onderdelen, maar ook van bedrijven vraagt uit te leggen over het waarom en het hoe. Waarom hebben deze punten impact en hoe ga je verbetering aanbrengen op die impact?

> Sjonge, … nog meer regeldruk!. Chantal de Groot helpt organisaties verder op weg met het uitstippelen van hun route naar duurzame bedrijfsvoering. Bij Sdu houdt zij zich voornamelijk bezig met ESG-beleid en CSRD regelgeving. “Ik merk dat bedrijven worstelen met de nieuwe CSRD-richtlijn die op ons afkomt”. De Groot beseft dat het een grote impact gaat hebben op iedereen in een organisatie. “Maar”, zegt ze, “Het doel van de CSRD is het vergroten van de transparantie over duurzaamheidsinspanningen van bedrijven en organisaties en het verbeteren van de kwaliteit van duurzaamheidsinformatie. Dit stelt consumenten, klanten en leveranciers in staat om bedrijven te vergelijken op basis van hun inzet voor duurzaamheid. En dat is natuurlijk niet alleen een administratief gedoe, het is ook waardevol. Als organisatie krijg je volledig inzicht in je duurzaamheidsactiviteiten en als je het goed aanpakt, maak je alle interne vakgebieden enthousiast om sustainable te worden. DE CSRD is meer dan een richtlijn, het vraagt je waardebalans te creëren tussen people, planet en profit.” > Snel van kracht. De CSRD gaat vanaf 1 januari 2024 gelden voor bedrijven die nu vallen onder de non-financial reporting directive (NFRD) en vanaf 2025 voor grote bedrijven die daar nu niet onder vallen. Voor beursgenoteerde mkb-bedrijven geldt de CSRD vanaf 1 januari 2026. Bedrijven moeten dus snel beginnen met het verzamelen van de nodige data en het inrichten van de governance-structuur. De Groot; “Er is overigens kans op een lichtere – en eventueel vrijwillige – variant van de CSRD voor kleinere mkb-bedrijven, maar dat is op korte termijn nog niet zo. Daarnaast is het zo dat wanneer je als ‘kleine’ MKB-er zaken doet met grotere spelers je geconfronteerd gaat worden met vragen waar je >

> antwoord op moet gaan geven om die transparantie te bieden. Daarom is het belangrijk dat elke organisatie zich CSRD-inricht, al was het alleen maar om zelf goed inzicht te krijgen in de resultaten van je duurzaamheidsdoelstellingen”.

> CSRD, CSDDD, ERS en NFRD. Het regent afkoringen en dat helpt niet om door de bomen het bos nog te zien. De Groot legt het uit; “De CSRD gaat dus over rapportage van duurzaamheidsinspanningen, terwijl de CSDDD inspanningen vereist om actuele risico’s in de toeleveringsketen te identificeren, te voorkomen en te verminderen. Beide vereisen echter het identificeren van de impact van bedrijfsactiviteiten op mens en milieu”. De CSRD is de wetgevingstitel, terwijl de European Sustainability Reporting Standards (ESRS) richtlijnen bieden voor het daadwerkelijk rapporteren volgens de CSRD. “De CSRD vervangt de NFRD en voegt assurance (zekerheid) van een accountant over niet-financiële informatie toe”, aldus De Groot. > Wat heeft discipline Onderhoud hiermee te maken?. De Groot; “Het is verstandig om alvast te beginnen met het identificeren van de relevante duurzaamheidsinformatie binnen je organisatie. Dit omvat niet alleen het verzamelen van gegevens, maar ook

het evalueren van je bestaande rapportageprocessen en -systemen om te zorgen dat ze voldoen aan de nieuwe vereisten en dat geldt ook voor de onderhoudsorganisatie”. De Groot vervolgt; “Wanneer je het Asset Management op orde hebt, kan dat betekenen dat de duurzaamheidsinformatie makkelijker te inventariseren is. Je weet als onderhoudsorganisatie immers precies welke assets zich waar bevinden, de levensduur is bekend en de eventuele risico’s zijn bepaald. Aan die Asset Management informatie kan je als maintenance manager eenvoudig een duurzaamheidskolom toevoegen”.

> Praktische handvatten. Ellen den Broeder, Verenigings Manager NVDO; “Ik snap dat onze lidbedrijven niet zitten te wachten op de zoveelste wetgeving. Maar ik snap ook dat de CSRD van grote waarde kan zijn voor een organisatie. Het is toch fantastisch als je volledig inzichtelijk krijgt wat je duurzaamheids-inspanningen opleveren? Sustainable zijn wil elke organisatie, zo blijkt uit ons Onderhoudskompas. Dan is het misschien helemaal niet zo ingewikkeld om dat ook vast te leggen”. NVDO heeft daarom een CSRD Roadshow ontwikkeld. “We willen het zo makkelijk mogelijk maken en daar hebben we een vierluik voor ontwikkeld. In dat vierluik geven we verschillende sectoren een handreiking hoe te beginnen met de rapportage over je duurzaamheidsinspanningen.

Foto: NVDO

30 december 2023

Chantal de Groot, sdu

Dat doen we samen met partner Sdu en internationaal hebben we een waardevolle synergie gevonden met de EFNMS. We geven, naast wettelijke verplichtingen, juist de praktische tips en dat doen we samen met een aantal asset owners”.

> Internationale belangstelling. Binnen de EFNMS (European Federation of National Maintenance Societies red.) heeft de werkgroep Sustainability de handschoen opgepakt. Giel Jurgens heeft zitting in de werkgroep namens de NVDO. Zweden, Slovenië en Tsjechië hebben tevens zitting in de werkgroep. “Het is een mooie kans dat we als NVDO ook internationaal een helpende hand bieden. De samenwerking met Sdu daarin is van grote waarde. Het is praktisch niet haalbaar dat internationale collega’s deelnemen aan de fysieke CSRD-roadhow, daarom organiseren we meteen na de fysieke bijeenkomsten internationale webinars”. De internationale werkgroep Sustainability adopteert hetzelfde format met internationale asset owners. Jurgens; “NVDO, Sdu en EFNMS benadrukken het grote belang om te voldoen aan de CSRDverplichtingen, want als je dat niet doet, kan dat leiden tot juridische en reputatierisico’s. Bedrijven die niet tijdig en nauwkeurig rapporteren, kunnen boetes en sancties krijgen van toezichthoudende instanties en kunnen ook negatieve reacties van investeerders, klanten en andere belanghebbenden ondervinden. Ik ondersteun dan ook van harte het NVDO initiatief om het opvolgen van deze Europese verplichting wat makkeljker te maken”.

> Onderhoud Centraal. De Groot; “Het is verstandig om alvast te beginnen met het identificeren van de relevante duurzaamheidsinformatie binnen je organisatie. Als onderhoudsorganisatie kan je daar een behoorlijk steentje aan bijdragen niet alleen het verzamelen van gegevens, maar ook met het evalueren van je bestaande rapportageprocessen en -systemen om te zorgen dat ze voldoen aan de nieuwe vereisten”. <

Samenwerkende partners • De Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud (NVDO) is dé toonaangevende brancheorganisatie die middels belangenbehartiging, kennisoverdracht en netwerken ondersteuning biedt aan bedrijven en personen die bij de besluitvorming op het gebied van Beheer en Onderhoud/Asset Management betrokken zijn en daarmee de Nederlandse onderhoudssector als ’s werelds beste helpt te presteren. De NVDO doet dit door in de sector een onafhankelijke positie in te nemen en alle relevante bedrijfssectoren met behulp van voorlichting, advisering, kennisontwikkeling, (wetenschappelijk) onderzoek en kennisuitwisseling ten dienste te staan en zo op weg te helpen naar excellent Asset Management. Missie: Samen werken aan de duurzame inzetbaarheid van assets! • Sdu is de dienstverlener voor professionals die werken met weten regelgeving. De voormalige staatsuitgeverij maakt wetten en regels optimaal toegankelijk en toepasbaar. Wetten en regels kunnen onze samenleving eerlijker, efficiënter en duurzamer maken, maar alleen als mensen ermee kunnen werken. En dus richt Sdu zich op de professionals die wetten en regels toepassen. Sdu is aangesloten bij MVO Nederland, het bedrijvennetwerk van duurzame ondernemers • EFNMS; European Federation of National Maintenance Societies. “Gezamenlijkheid sterk en op internationaal niveau leren van elkaar” zijn het vertrekpunt van deze internationale federatie. De EFNMS kent verschillende commissies, waar de NVDO in is vertegenwoordigd. De resultaten van dergelijke commissies vormen, indien mogelijk, de basis voor Europese normering

JAARBIJEENKOMST <

32 december 2023

JAARBIJEENKOMST <

Foto: NVDO

Om te overleven is samenwerken

noodzakelijk: Andunara! Tijdens de NVDO-jaarbijeenkomst van 24 november inspireerden een boswachter en een wereldreiziger de aanwezigen met hun verhalen over de natuur en de reis. De voorbeelden die ze gaven sloten naadloos aan op het thema van de dag: Andunara, samen te vatten als samen werken aan de samenwerking. “Je moet altijd ruimte inbouwen voor verandering”.

34 december 2023

De jaarbijeenkomst wordt traditiegetrouw voorafgegaan door de Jaarvergadering van de vereniging (zie kader). En omdat ook het 60-jarig jubileum van de vereniging wordt gevierd, zijn ook de partners van NVDO-leden vandaag welkom in het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem.

> Verdroging en verzuring. Aan het eind van de middag start Arjan Postma het plenaire deel van de bijeenkomst. Met voorbeelden uit de natuur probeert hij het gedrag van de mens te verklaren. Tot elf jaar geleden werkte Postma als boswachter, zijn lievelingsbaan. “Maar het werk veranderde. Ik werd gebiedsmanager en zat alleen nog maar achter de computer. Het was net als in de natuur: eerst heb je overbemesting, dan verdroging en tot slot verzuur je”. Hij werd er ongelukkig van en zegde zijn lievelingsbaan op. Sindsdien schrijft hij boeken en is hij regelmatig op tv te zien. > Overleven. Samenwerken is complex, zegt de natuurliefhebber. Hij neemt het bos als voorbeeld, een groot systeem dat zichzelf in stand houdt. “Een boom moet zich beschermen tegen schimmels en hij kan dat door bijvoorbeeld een deel van zichzelf, zoals een tak, af te sluiten. Een schimmel leeft van andere organismen en sommige schimmels vallen bomen aan. De vliegenzwam daarentegen zoekt juist de samenwerking omdat hij de suikers van de boom nodig heeft om te overleven”. Met superdunne schimmeldraadjes dringt deze schimmel door de wortelschors de boom in. Op deze manier haalt hij tot wel de helft van de suikers uit de boom. “Toch is de boom de winnaar, omdat hij deze schimmel gebruikt om een afdeklaag te maken tegen andere aanvallers. Bovendien gebruikt hij de draadjes als rietjes”. De ondergrondse schimmelnetwerken zijn heel belangrijk voor een gezond bos en kunnen tientallen kilometers groot zijn, legt Postma uit. > Symbiose. Als mensen samenwerken, doen ze dat doorgaans door allemaal dezelfde mensen bij elkaar te zetten die allemaal hetzelfde doel nastreven, zegt Postma. “Dan heb je een team gebouwd dat zich gedraagt als één organisme. Een bos echter, is een symbiose waarin schimmels en planten met elkaar samenwerken en met elkaar vergroeien. Er komt geen eind aan de samenwerking. En wat doen wij? Wij kijken naar de buurman of een collega. Kijk eens buiten je onderhouds-beroepsgroep. Dan leer je beiden én je zit elkaar niet in de weg”.

‘

Arjan Postma, Boswachter Foto: NVDO

> Volgzaam. Veel mensen vinden zich al snel ‘te klein’ om een idee naar voren te brengen, gaat Postma verder. “Wij denken dat verandering van boven moet komen: van onze ouders, de juf of de directeur”. In de dierenwereld komt verandering juist van onderen, vertelt hij. Mieren zijn een goed voorbeeld. Ze leven in miljoenensteden zonder leider. De werkmieren zijn harde werkers maar ook heel volgzaam en volgen de geursporen. “Als je een geurspoor van >

‘Waar je ook bent, door samen te werken en hulp uit onverwachte hoek, komt er altijd een oplossing: in de natuur en avontuur’ 35

‘ ’

‘De essentiële Problem Solving vaardigheden zijn altijd nodig’

Samenwerken aan de oplossing met CoThink Foto: NVDO

een mierenkolonie doorbreekt en als het ware een ravijn veroorzaakt, stokt alles. De werkmieren weten niet wat ze moeten doen. Minder dan een procent van de mieren zijn echter ‘gekke’ mieren, die de dingen net iets anders doen. Het wachten is dus op de gekke mier, die wel over het ravijn loopt zodat de rest volgt. Zonder gekke mier gaat het volk dood”. Ook als rode bosmieren noodgedwongen hun nest moeten verplaatsen vanwege veranderende leefomstandigheden, is het weer de gekke mier die het voortouw moet nemen. “Hij zoekt een nieuwe plek en overtuigt andere mieren hem te volgen. Verandering komt dus van onderen”.

> Ruimte voor verandering. Hij vertaalt dat naar hoe veel organisaties in elkaar zitten. “De directies beslissen, maar de ideeën komen van elders. Als de directie de ideeën bedenkt, heb je een dictatuur. En als er geen ideeën van de vloer komen, dan huurt de directie een consultant in. Houd je ideeën dus niet voor je. En ja, soms duurt het jaren voordat ze worden opgepikt”. Maar, veel bedrijven hebben verandering uit het systeem gehaald, omdat alles altijd maar efficiënt – lees: goedkoop – moet zijn, zegt Postma. Hij vertelt over de zeldzame rietorchis uit zijn tijd als boswachter en de pogingen om het gewas met verschillende maatregelen te beschermen. “Het effect was echter dat wij in onze drang om het te beschermen alle dynamiek uit het gebied haalden, waardoor uiteindelijk de rietorchis op die plek verdween. Kortom; je moet altijd ruimte inbouwen voor verandering”.

36 december 2023

> Problemen oplossen. Jan Willem Vernhout van NVDO’s partner CoThink legt vervolgens uit dat problemen oplossen vraagt om snelheid, samenwerken en structuur. Om dat in de praktijk te ervaren, gaan de aanwezigen in teams uiteen om een drietal fictieve problemen op te lossen. Vernhout geeft enkele tips mee. “Maak een schets en een tijdlijn en visualiseer oorzaak en gevolg. Werk met een open mind, stel vragen en deel informatie. Specifieer de feiten, werk samen en behoud de focus”. De drie cases zijn uitvoerig omschreven en voorzien van feitenrelaas en tijdlijn. Bij de eerste case, over niet opgeladen accu’s van reachtrucks, is een oorzaak-gevolg overzicht bijgesloten. Desondanks is het nog niet zo eenvoudig om in de beschikbare tijd de oorzaak van het probleem vast te stellen. Het winnende team krijgt later op de dag door CoThink als prijs een gratis training Problem Solving aangeboden. > Geen plan en geen geld. Zeven jaar geleden wilde Wiebe Wakker de wereld over reizen, maar hij wist niet hoe dat aan te pakken. Hij had geen plan, geen geld en geen relatie. “Eigenlijk de perfecte uitgangspositie”, zegt hij vanaf het podium. Hij had dus hulp nodig en zocht naar manieren om waarde te creëren voor anderen zodat ze hem zouden helpen zijn droom te verwezenlijken. Wakker bedacht zich dat duurzame mobiliteit de toekomst is en wilde dat bewijzen door met een elektrische auto naar de andere kant van de wereld te rijden. “Maar ik had geen kleding, geen oplaadkabels, geen auto”. Hij was meer dan een jaar bezig om alle benodigdheden bij elkaar te sprokkelen. “En dan zie je dat mensen, de achterblijvers, je proberen van je plan af te brengen.” Uiteindelijk krijgt hij de beschikking over een omgebouwde VW Golf met een maximaal bereik van 200 kilometer op een volle accu.

> Vragen. Die actieradius is aan de korte kant en Wakker bedenkt en maakt een website waarop mensen eten, een slaapplek en/of oplaadplek kunnen aanbieden. Door mensen zo onderdeel te maken van zijn avontuur, kan hij zijn reis maken. De aanbiedingen die hij van de hosts ontvangt, bepalen namelijk zijn route. Wakker rijdt in eerste instantie kriskras door Noordwest-Europa. In het midden van Italië blijken er verder zuidwaarts geen hosts meer te zijn.

‘ ’

‘Ook in je eentje kan je niet zonder Samenwerking!’

Dus gaat hij weer richting noorden en belandt uiteindelijk in Noorwegen. “Niet bepaald richting Australië, mijn einddoel”. Richting de Noordkaap heeft hij 800 kilometer voor de boeg zonder host. Uiteindelijk lukt het hem om telkens net op tijd gratis onderdak en oplaadplek te vinden. “Ik leerde dat als je iets vraagt, dat je het vaak nog krijgt ook. Ook dat is Andunara”.

> In beweging. Eenmaal in Turkije aangekomen, blijkt het daar erg koud. De capaciteit van de batterij loopt daardoor met 40 procent terug. Ook wordt hij ziek. Op een overnachtingsplek probeert de host hem ervan te overtuigen om de auto achter te laten, terug te keren naar huis en de reis na de winter te vervolgen. Hij besluit door te gaan. “Ik had meer dan 105 adressen gehad. Ik was onderdeel geworden van mijn eigen verhaal. Van mijn avonturen, maar ook van de purpose ervan. Ik zette mensen in beweging. Duurzaamheid was bij vertrek een middel, maar ik was veranderd van een opportunistische reiziger in een bewuste”.

De NVDO Jaarvergadering 2023 kent de volgende hoogtepunten: • Math Peeters (Kring Limburg) ontving de NVDO Gouden Speld • Pijlercommissies NVDO 4.0 deelden hun aanbevelingen • 1 minuut stilte ter ere van Arjo Klijn • Voorzitter Bas Kimpel is afgetreden, Mark Oosterveer is aangesteld als bezoldigd ad interim voorzitter voor een periode van zes maanden • Eerste exemplaar van de NVDO Jubileumkrant werd overhandigd aan erelid Klaas Smit • Goedgekeurd: Jaarverslag, Notulen, Begroting 2024 • Presentatie (internationale) Roadshow CSRD • Dag van het Onderhoud: 31 mei 2024 • 2024: Visiedocument de Wir Wat van Wet- en Regelgeving met focus op Sustainability

Wiebe Wakker, avonturier Foto: NVDO

> Altijd een oplossing. “Ik moest door Iran dat is afgesloten van social media. Hoe zou ik daar aan hosts komen? Ik had één contact die een presentatie op een universiteit regelde. Dat leverde uiteindelijk meer dan honderd aanbiedingen op”. In India gaat de auto kapot. In de open laadbak van een vrachtauto moest hij naar een garage. Op de bestemming blijkt het onmogelijk de VW uit de laadbak te krijgen. Dat lukt uiteindelijk pas dagen later. “Waar je ook bent, door samen te werken en hulp uit onverwachte hoek, komt er altijd een oplossing”. In Indonesië ontstaat er een probleem met de accu. De enige manier om dat te repareren is door monteurs uit Nederland te laten komen. De benodigde vijfduizend euro sprokkelt Wakker dankzij crowdfunding binnen 10 dagen bij elkaar. Na twee jaar en drie maanden bereikte de avonturier onder grote belangstelling zijn eindbestemming Sydney in Australië. “Mijn boodschap kwam wereldwijd aan bod in meer dan 2.000 online artikelen, 150 radio-interviews, honderden krantenartikelen en 50 tv-optredens”. Meer dan 1.800 mensen uit 45 landen boden hulp. “Ik doorkruiste 33 landen en reed meer dan 95.000 kilometer volledig op elektriciteit. Het meest waardevolle van de reis was echter alle hulp die ik kreeg”. De NVDO Jaarbijeenkomst sluit af met het traditionele diner, waarbij de aanwezige maintenance-professionals kennis en kennissen met elkaar uitwisselden. <

BRANDED CONTENT <

Hoefijzerfabrikant Werkman vernieuwt machinepark

Slagvaardiger met elektromechanische cilinders van Bosch Schoner, nauwkeuriger, sneller. Door deze eigenschappen wint de elektromechanische aandrijving steeds meer terrein ten opzichte van zijn hydraulische en pneumatische voorgangers. Hoefijzerfabrikant Werkman Hoofcare ging jaren geleden al overstag. In de nieuwe fabriek in de Eemshaven is dit verder uitgebreid, en doen elektromechanische cilinders (EMC) van Bosch Rexroth snel en nauwkeurig hun werk. Voor de pure pk’s en nauwkeurigheid is een hydraulische cilinder met hydraulische aandrijving nog steeds een goede optie. Maar de meeste pneumatische cilinders zijn bij Werkman Hoofcare vervangen door de EMC’s van Bosch Rexroth. Deze zijn voordeliger in verbruik, sneller, nauwkeuriger en perfect regelbaar. Bovendien is een elektromechanische oplossing onderhoudsvriendelijker.

Facelift van machinepark Werkman Hoofcare maakt al meer dan honderd jaar hoefijzers. Na jaren van voorbereiding namen Werkman Hoofcare en Perdok in januari 2022 de production plant onder handen. “We hebben het afgelopen jaar zestig procent van de machines vervangen”, zegt Gerard Nijland, Manager Technical Service bij Werkman Hoofcare. “Op onze nieuwe locatie in de Eemshaven draaien nu in totaal zeventig elektromechanische cilinders. De meeste pneumatische cilinders zijn vervangen door EMC’s van Bosch Rexroth. Daarnaast verhitten we het ijzer voortaan in inductieovens. Dat is veel nauwkeuriger, duurzamer en onderhoudsvriendelijker dan de gasgestookte ovens die we in Groningen gebruikten.”

Pietje precies

Inspectie met Gerard Nijland (Werkman) en Jan Jaap Lieuwen (Bosch Rexroth)

38 december 2023

Het idee om de pneumatische cilinders te vervangen, kwam van Perdok in samenspraak met Bosch Rexroth. “EMC’s bieden een hogere nauwkeurigheid en herhaalnauwkeurigheid”, legt Herman ter Schure uit. Ter Schure is Project- en Accountmanager bij Perdok. “Een EMC kun je op de micrometer inregelen en de cilinder behoudt die nauwkeurigheid. Alles gaat heel vloeiend. De cilinderstang bereikt namelijk nooit de eindaanslag. En dus voorkom je de schokken die in een pneumatisch systeem op den duur zorgen voor minder nauwkeurigheid. Daarnaast heeft een EMC een veel hogere energieefficiëntie, omdat-ie alleen in beweging energie vraagt. Bij pneumatische cilinders staan compressoren de hele werkdag te draaien, ook als er geen vraag is.”

Vanaf Links, Herman ter Schure (Perdok), Gerard Nijland en Henri Koen (Werkman) bij een schakelkast met Bosch Rexroth componenten

EMC cilinder

Het vormen van een hoefijzer in de juiste vorm, nadat het hoefijzer in de inductie oven is geweest.

Eindproduct hoefijzers, klaar voor transport.

High quality-beweging

Data gestuurde productie

EMC’s zijn bovendien sneller, stiller en milieuvriendelijker. Nijland: “Op die manier konden we de nauwkeurigheid en kwaliteit van ons productieproces verhogen. De cilinders worden aangedreven door servomotoren, die een high quality-beweging realiseren. Bovendien kunnen we de snelheid en beweging continu op afstand monitoren. Op basis van al die data, kunnen we nu volledig data gestuurd onderhoud uitvoeren. Meten is weten.”

Nijland kijkt met een goed gevoel terug op de mega-operatie. “Wij zijn honderd procent tevreden. Toch blijven er altijd uitdagingen. In dat geval trekken we aan de bel bij Perdok en lossen we het samen op. We hebben korte lijntjes, net als met Bosch Rexroth. Dat vertrouwen geeft ons veel rust en bedrijfszekerheid.”

THEMA ARTIKEL <

Een dierenpark is continu in beweging en de onderhouds

organisatie beweegt mee

WILDLANDS Adventure Zoo Emmen is een modern dierenpark waar bezoekers sinds 2016 van een dagje uit kunnen genieten. Het onderhoud in de dierentuin is anders georganiseerd dan in de industrie. “Je moet altijd rekening houden met mens en dier, terwijl een dierenpark continu in beweging is door vernieuwingen waardoor we ook als onderhoudsorganisatie hierop moeten anticiperen. Dat maakt het werk juist extra leuk”, zegt Martijn Geertsema, hoofd Technische Dienst bij WILDLANDS.

Foto: WILDLANDS

40 december 2023

“Onze technische dienst bestaat uit 13 personen: twee coördinatoren die aan mij rapporteren en tien monteurs, ieder met hun eigen vakspecialisme. Daarnaast werken we samen met twee vaste regionale aannemers: Koenen Bouw en Homij, beiden onderdeel van VolkerWessels”, begint Geertsema. De technische dienst onderhoudt en beheert niet alleen het dierenpark zelf, maar ook het aangrenzende Atlas Theater en een Waterfabriek. “Het dierenpark is gebouwd op een waterwingebied van Waterleidingmaatschappij Drenthe (WMD) waardoor het erg belangrijk is dat de waterzuivering die we in het park hebben goed wordt beheerd om lekkage richting de bodem te voorkomen. Tijdens de bouw van WILDLANDS was Watermaatschappij Drenthe (WMD) als partner aangehaakt om de waterzuiveringsinstallaties op te stellen.

> Tweeledig. Enerzijds hebben we een afvalwaterzuivering voor toilet- en keukenspoeling, om het water na filtering te kunnen inzetten als bedrijfswater. Anderzijds wordt het bassinwater gezuiverd en teruggebracht in verschillende bassins. Dankzij de zuivering hebben we een laag drinkwatergebruik door de jaren heen. Sinds 2020 heeft WMD besloten om de nevenactiviteiten anders dan het produceren van drinkwater af te stoten. Zo zijn wij samen met de gemeente Emmen in beheer gekomen van de waterzuivering. Met twee procesoperators beheren we dit nu een drietal jaar, nog steeds in nauw contact met WMD”. Onderhoud en Asset Management betekent ook zoeken naar mogelijkheden om te verduurzamen. “Waterbesparing is een belangrijk aspect. Zo heb ik onderzocht hoe de systemen worden gebruikt en waar besparing mogelijk is. Uiteindelijk zijn we van een jaarlijks drinkwaterverbruik van 80.000 kuub naar 50.000 kuub gegaan en in 2023 zelfs naar 35.000 kuub. Maar er zit nog meer in het vat. Samen met WMD kijken we of we gebruik kunnen maken van hun reststromen. Vooral in de zomerperiode hebben ze een overschot aan spoelwater dat wij als bedrijfswater nog goed kunnen gebruiken. Er wordt nu gekeken of we een leiding naar ons bedrijfswaterbassin kunnen leggen wat ons opnieuw een besparing van 20.000 kuub op jaarbasis kan opleveren”.

‘

Martijn Geertsema Foto: WILDLANDS

> Tweestryd. Naast onderhoud aan de Waterfabriek is natuurlijk ook continu onderhoud in het park nodig. “Overlast voor de bezoekers moeten we daarbij zoveel mogelijk zien te vermijden. Het park is open van 10-17u. Daarom proberen we zoveel mogelijk onderhoud voor 10 uur ‘s ochtends en af en toe na sluitingstijd in te plannen. In het hoofdseizoen staan we gedurende de dag stand by om de zaken die onverwacht onderhoud behoeven zo snel mogelijk te herstellen zoals een kapot hekje of een kleine storing in een verblijf. In het laagseizoen plannen we de preventieve werkzaamheden in. >

‘Om een wereldreis in één dag te kunnen maken, speelt Onderhoud een cruciale rol’ 41

Waterfabriek Foto: WILDLANDS

Zo doen we jaarlijks het onderhoud van onze attractie ‘Tweestryd’. Dit zijn twee achtbanen in één, waarin de karretjes op twee banen tegen elkaar racen om als eerste over de eindstreep te komen. Het zijn in feite twee installaties waardoor we per onderhoudsperiode slechts één baan uit bedrijf hoeven nemen. Hierdoor kunnen de gasten nog steeds gebruik maken van de attractie en missen ze alleen tijdelijk het wedstrijdelement”. De jaarlijkse onderhoudsperiode per baan duurt ongeveer zes weken. “Alles wordt dan volledig uit elkaar gehaald, elk boutje en moertje wordt geïnspecteerd op haarscheurtjes, er worden röntgenfoto’s gemaakt van het materiaal, de karretjes worden van de baan gelift, ontlakt, gekeurd en weer van een nieuw laagje verf voorzien enzovoort. Met twee onderhoudsperiodes per jaar, kunnen we elke baan ééns per jaar onder handen nemen”.

> Communicatie. Belangrijk is om over de werkzaamheden waar bezoekers hinder van zouden kunnen ondervinden, goed te communiceren. “Al aan de ingang en op onze website stellen we bezoekers op de hoogte van wat we doen en waarom we dit doen”. Geertsema geeft een voorbeeld. “Vorig jaar hebben we het hele welkomstplein heringedeeld met een apeneiland, een vijver met

42 december 2023

koi(karpers) en verschillende horeca- en retailpunten. Dit project had logischerwijs invloed op de bezoekers. Daarom hebben we het project in het voortraject aangekondigd en ook de (lokale) media op de hoogte gesteld van onze plannen. Daarnaast gebruikten we bouwdoeken in de stijl van wat er zou gaan komen en voorzagen we kijkgaatjes en kijkmomenten voor vaste bezoekers. Ook konden onze gasten op een gegeven moment via een VR-bril al het eindresultaat van de bouw bekijken. En bij de opening konden de vaste bezoekers zich inschrijven voor de openingsceremonie. Op die manier betrek je de bezoekers en worden vernieuwingen met veel enthousiasme onthaald”.

> Preventief onderhoud. Het dierenpark is continu in beweging. “Dit heeft ook impact op onze aanpak van het onderhoud en hoe we dit samen met onze partners afstemmen. Met zowel installatiebedrijf Homij als Koenen Bouw hebben we een bijzondere samenwerking. Beide partijen waren al betrokken bij de bouw van het park vanaf 2013. Bij de oplevering hadden we een conditiegestuurd onderhoudscontract met Homij afgesloten aangezien dit een goede manier is om naar je vervangingsonderhoud te kijken. Maar tegelijkertijd is het voor ons belangrijk om rekening te houden met

Innovaties WILDLANDS • Meer dan 2000 zonnepanelen brengen 500.000 kwh aan stroom op per jaar terwijl er naar uitbreidingsmogelijkheden wordt gekeken • Het dierenpark maakt inmiddels al gebruik van warmtepompen en een LT-net (Lage Temperatuur) • Er wordt onderzocht of samen met industriepartner GETEC een groot warmtenet kan worden opgezet waardoor de warmte opwekkingsinstallatie van WILDLANDS mogelijk niet langer nodig is voor de eigen opwekking van energie • Achter de schermen van WILDLANDS wordt al het afval gescheiden in de milieustraat; glas, papier en karton, plastic, hout, zand, chemisch afval, lampen en elektra en groeien groenafval • In het park wordt alleen schoongemaakt met biologisch afbreekbare schoonmaakmiddelen. Per jaar wordt hier flink veel plastic en CO2 uitstoot mee bespaard

de veranderingen die het park continu doorvoert. Sommige installatieonderdelen zijn al vervangen voor het einde van hun levensduur omdat een gebouw inmiddels een andere invulling heeft gekregen. Waar bijvoorbeeld eerst een souvenirshop zat, is nu een Noordzeeaquarium. Dergelijke veranderingen leiden ertoe dat je ook het onderhoud van assets anders moet benaderen. Homij denkt hierbij graag met ons mee. Met preventief onderhoud hebben we als park meer regie over onze portemonnee en kunnen we nog steeds kijken of een geplande vervanging of revisie past bij de toekomstplannen. Gezamenlijk kijken we daarom naar de invulling van projecten en tot nu toe gaat dat heel goed”.

> Subtropische kas. Geertsema geeft een voorbeeld van een installatie die meebeweegt met de veranderingen van de dierentuin. “Een belangrijke asset is onze subtropische kas, dit is de grootste

Luchtbehandeling grote kas Foto: WILDLANDS

van de wereld. In de beginfase 2016 – 2018 lag het gasverbruik van het dierenpark rond 2,1 miljoen kuub per jaar wat grotendeels (ongeveer 80%) ging naar onze grote en kleine kas. De installatie was eenvoudig ingericht waarbij er geen rekening werd gehouden met weersvoorspellingen. Maar inmiddels hebben we geconstateerd dat de zon een bijzonder grote invloed heeft op de warmte in de kas. Het dak bestaat uit transparante folie wat leidt tot een sterke temperatuurstijging zodra de zon schijnt. Daarnaast was in de beginperiode een hoge subtropische temperatuur van rond de 26 graden nodig om de uitheemse beplanting goed te laten wortelen en groeien. Maar de planten en dieren in de kas gedijen tegenwoordig ook goed bij een iets lagere temperatuur. In samenspraak met de dieren plantverzorgers hebben we stapsgewijs de insteltemperatuur van de kas kunnen verlagen van 26 naar 18 graden, rekening houdend met de fauna en flora én de beleving van de bezoekers. De gemiddelde temperatuur ligt in de kas - mede dankzij de zon – nu rond de 22 -23 graden en samen met de hoge vochtigheidsgraad (>80%) leidt dit tot een subtropisch gevoel. Door de systemen dus slimmer in te regelen én de ingangstemperatuur te verlagen konden we het gasverbruik aanzienlijk reduceren”.

> Koppige ijsberen. “Het werken met dieren was in het begin wel even wennen”, zegt Geertsema. “Werken in een dierenpark betekent dat je hier niet louter met techniek en installaties werkt, maar ook te maken hebt met dieren die zich niet laten sturen waardoor je je als mens moet aanpassen. Zo hadden we een project in een ijsberen habitat waarbij de dieren moesten worden gescheiden van de onderhoudswerkzaamheden, om deze veilig te kunnen uitvoeren. Maar de ijsberen hadden totaal geen zin om letterlijk één poot te verzetten. Dan kun je alles nog zo goed hebben gepland en voorbereid, als het dier op de geplande dag niet wil meewerken dan zul je zaken opnieuw moeten plannen. De dieren staan altijd voorop in het park en zo hoort het ook. Maar dat maakt het plannen van werkzaamheden soms extra uitdagend”. <

Uitnemen frontcoach Foto: WILDLANDS

ASSET MANAGEMENT <

Best practices delen en groeien als bedrijf

Cosun Beet Company is één van de meest efficiënte suikerproducenten in Europa. Richard van der Heijden is als Maintenance Manager verantwoordelijk voor het onderhoud van alle gebouwen, terreinen, gebouwinstallaties en procesinstallaties op de locatie Dinteloord. Maar zijn verbeterambities gaan de hekken van deze site voorbij.

Foto: Cosun Beet Company

44 december 2023

“Suikerproductie is zeer dynamisch”, vertelt Van der Heijden. “Tijdens de bietencampagne – de periode van de oogst en verwerking – komen zo’n duizend vrachtwagens per dag bieten lossen. Dat betekent 30.0000 ton bieten per dag. Dan is het echt alle hens aan dek om al deze bieten te kunnen verwerken”.

> Dynamiek. Op Dinteloord – gelegen op 25 kilometer ten westen van Breda – staan bieten wasinstallaties, waterzuiveringsinstallaties, sap zuivering systemen, groen gas installaties, ketelhuizen en nog veel meer. “De grote uitdaging is om tijdens de campagne geen storingen te hebben. Dat betekent dat we de tijd tussen de campagnes zo optimaal mogelijk moeten benutten. Dan is er tijd voor onderhoud en projecten om de fabriek weer gereed te hebben voor de oogst”. Deze dynamiek maakt dat er hoge druk ligt om het onderhoud zo effectief en efficiënt mogelijk uit te voeren. “Ook belangrijk vanwege het feit dat de intercampagne steeds korter wordt doordat het productaanbod breder is. Voorheen lag de focus puur op de verwerking van de bieten. Dat is veranderd”. Tel daarbij op de missie om te verduurzamen, de toenemende leeftijd van de assets en de strengere compliance eisen sinds Cosun zich ook richt op groen gas productie, en het is duidelijk dat Van der Heijden zich geen moment hoeft te vervelen. > Verbeteren. Met het oog op deze en andere grote uitdagingen is Cosun Beet Company in 2022, onder leiding van Van der Heijden, gestart met een gezamenlijke Roadmap om het onderhoud en de reliability van de fabrieken te verbeteren. Mainnovation werd ingeschakeld om drie fabrieken– Dinteloord, Vierverlaten (Groningen) en Anklam (Duitsland) – te auditen en om het verbeterpotentieel te bepalen. Het sluit aan op het traject dat Van der Heijden al had ingezet in 2018; “Ik wilde me meer richten op Asset Management

‘

‘Van elkaar leren en een gezamenlijke maintenance strategie opzetten’

Richard van der Heijden Foto: Cosun Beet Company

en kijken naar de lange termijn: de duurzaamheidsdoelstelling van 2030, het percentage correctief maintenance verlagen en mogelijkheden creëren voor preventief en zelfs predictief onderhoud. En we willen natuurlijk concurrerend blijven”.

> Van elkaar leren. Cosun ging binnen genoemde vestigingen op zoek naar de ‘best practices’. Van der Heijden; “Het zijn drie verschillende fabrieken, met een eigen cultuur en ook verschillen in werkwijzen en volwassenheid. We wilden weten wat we van elkaar kunnen leren en hoe we een gezamenlijke maintenance strategie kunnen opzetten”. Ook werden de resultaten vergeleken met anonieme Top Performers uit de markt met vergelijkbare processen. “Vervolgens gaan we op basis van de best practices een gezamenlijke visie 2025-2030 uitwerken voor in totaal vijf Cosun fabrieken. Dit maakt heel duidelijk waar we met elkaar naartoe willen groeien”. En om doelstellingen stap voor stap te kunnen bereiken, hebben alle fabrieken drie prioriteiten aangegeven. “Dat maakt het behapbaar. Dan kun je focus aanbrengen. Dat is in dit ‘Change project’ toch wel het codewoord. Focus helpt om de juiste keuzes te maken die ook echt bijdragen aan verbeteringen”. Onderhoud als vakgebied en de ambitie om dit effectiever en efficiënter in te richten, staat bij Cosun Beet Company hoog op de agenda. “Ja, onderhoud staat bij ons centraal. En we hebben laten zien dat investeren in onderhoud een positief effect heeft op het bedrijfsresultaat. Daar word ik, en ook het management, wel blij van”, aldus Van der Heijden. <

SAMENWERKING <

Twentekanalen na verruiming overgedragen

aan beheerder

De verruiming van de Twentekanalen is toe aan haar afronding. In het eerste kwartaal van 2024 wordt het project opgeleverd en overgedragen aan de beheerder, Rijkswaterstaat Oost Nederland. Een goed moment om terug te blikken op de maatregelen die zijn getroffen om een vlotte en veilige vaart te waarborgen, ook in de toekomst. Marc Hulshoff is vanuit het district Rijkswaterstaat Oost-Nederland een van de beheerders van de Twentekanalen. Hij en collega Evert Aukema, technisch manager bij Grote Projecten en Onderhoud en leider van het uitvoerende team, stonden de afgelopen jaren aan het roer van deze omvangrijke operatie.

> Interne samenwerking. De Twentekanalen zijn belangrijk voor het regelen van de waterstanden, maar hebben ook een belangrijke rol in de scheepvaart. “Door het kanaal te verruimen kunnen grotere en zwaarder beladen schepen vlotter en veiliger

Foto: Rijkswaterstaat

46 december 2023

varen”. licht Hulshoff toe. Aukema vult aan; “De havens van Almelo, Hengelo en Enschede zijn door de verruiming ook beter bereikbaar geworden”. Hoewel de beide heren werken voor Rijkswaterstaat, hadden ze in dit project duidelijk andere rollen vanuit verschillende organisatieonderdelen. Hulshoff is als beheerder langdurig verantwoordelijk voor het gebied. Vanuit zijn team kwam de behoefte voor de werkzaamheden. Daarentegen is Aukema tijdelijk betrokken. Zijn team had een duidelijke opdracht met een kop en een staart: de verruiming van de kanalen. Aukema; “Eigenlijk is de beheerder onze klant; die wil je zo goed mogelijk bedienen”.

> De archiefkast. Die relatie wil niet zeggen dat de beheerder een secundaire rol heeft. Naast het meedenken en doorgeven van wensen, draagt de beheerder de eindverantwoordelijkheid voor het vastleggen van alle wijzigingen in het gebied die tijdens het project worden gedaan. Ofwel, het inrichten van de digitale ‘archiefkast’, zoals Hulshoff dit noemt met een trotse glimlach. Dit was geen peulenschil: het kostte Hulshoff 8 volle dagen om deze kast in te richten. Allereerst moest het nieuwe ontwerp, zoals uitgevoerd, worden gedocumenteerd. Van elk geplaatst onderdeel, elke verankering van elke damwand, is geanalyseerd hoe en wanneer het stukgaat.

‘

‘Het Twentekanaal tussen Eefde en Enschede is 47 km lang en in de zijtak 16 km lang’

’

Foto: Rijkswaterstaat

> Inspectie. Zo is er nu al zicht op toekomstige inspecties en onderhoud en het documenteren daarvan. “Dat zijn de denkbeeldige hangmappen die in de kast hangen” licht Hulshoff toe. Alles om toekomstige inspectie, onderhoud en zelfs de sloop soepel te laten verlopen. Bovendien helpt dit beeld van de levensduur per onderdeel om de kosten van onderhoud en vervanging te voorspellen. De houten planken in een damwand zullen hierin immers verschillen van de stalen ankers waarmee de damwanden in de bodem zijn geplaatst. > Duveltje uit een doosje. Van de bruggen in het gebied waren bij aanvang van het project veel gegevens beschikbaar, legt Hulshoff verder uit. “Dit zijn kostbare objecten die elke 6 jaar grondig worden geïnspecteerd”. Echter, van de 63 km aan oevers was minder documentatie beschikbaar. Wanneer de details onvoldoende kloppen, kan dat tijdens de werkzaamheden tot onaangename verassingen leiden. De ontwerpen kunnen immers niet worden uitgevoerd zoals ze bedacht zijn. “Dit kan zo onschuldig zijn als een verborgen tegelpad dat tijdens het graven in de oever tevoorschijn komt, maar soms is het een damwand die er in werkelijkheid anders ligt dan op de tekening”.

> De volgende generatie. Hulshoff en Aukema hebben er samen met de aannemers alles aan gedaan de kans op dergelijke verassingen in de toekomst te verminderen. Dus niet alleen levert het uitgevoerde werk veel op voor de regio, ook is het project zorgvuldig en vakkundig afgesloten. Met de zogenoemde archiefkast en het nieuwe beheerplan staat een stevig fundament voor de toekomst van de Twentekanalen. Dat geeft de heren een voldaan gevoel: “Door nu energie te stoppen in de details maken we het werk van de mensen die hier over 50 jaar groot onderhoud doen net een beetje makkelijker”. <

De Twentekanalen zijn belangrijke logistieke schakels voor het vervoer van goederen over water naar de havens van Almelo, Hengelo en Enschede. Het transport over de Twentekanalen neemt de komende jaren toe. Door het kanaal te verruimen, kunnen grotere en zwaarder beladen schepen straks vlotter en veiliger varen op de Twentekanalen. De havens zijn door de verruiming beter bereikbaar. Dit is een stimulans voor de regionale economie en werkgelegenheid.

Foto: Rijksvastgoedbedrijf

VISIE <

Waarom wil het Rijksvastgoedbedrijf

geïntegreerde instandhoudingscontracten? Eén bedrijf dat tot vijftien jaar al het onderhoud voor een vastgoedcomplex doet. Dat is de essentie van geïntegreerde instandhoudingscontracten. “Het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) wil daar een eerlijke prijs voor betalen, ook richting de onderaannemers”, zegt Nelleke Flick van de directie Vastgoedbeheer van het RVB. Vliegbasis Gilze-Rijen, de helikopterbasis van de luchtmacht, is één van locaties waar het RVB volgend jaar wil beginnen met geïntegreerde instandhoudingscontracten. “Het betekent dat we alle diensten van alle verschillende vakgebieden in één contract samenbrengen bij één marktpartij. Van schilderen tot onderhoud aan elektriciteitsleidingen, luchtbehandelingskasten en hangaardeuren. Echt al het onderhoud. Natuurlijk heeft niet elk bedrijf verstand van alles. Dus we kijken in dit contract heel nadrukkelijk naar een samenwerking tussen een hoofdaannemer en onderaannemers. En een vastgoedcomplex moet wel van enige omvang zijn om het voor de markt interessant te maken. Dus wij denken dat het alleen relevant is vanaf 10.000 vierkante meter bruto vloeroppervlak. Wij willen geïntegreerde instandhoudingscontracten tot 2031 regelen voor alle klanten. We hebben zeven locaties aangewezen waar we volgend jaar mee gaan beginnen. Belangrijk om te vermelden is ook dat dit contract veel ruimte biedt voor projectmatige werkzaamheden. Als vanwege weten regelgeving bijvoorbeeld de dakisolatie verhoogd moet worden, kunnen we dit gewoon opdragen binnen het contract”.

48 december 2023

> Waarom wil het Rijksvastgoedbedrijf geïntegreerde instandhoudingscontracten? O“Gezien het enorme aantal vastgoedcomplexen en terreinen is het voor het RVB niet doenlijk om zelf de coördinerende rol te vervullen en voor elk specialisme een apart contract af te sluiten. We hebben simpelweg niet genoeg mankracht. De tweede reden is raakvlakproblematiek. Een installatie staat nooit op zichzelf, er zijn altijd raakvlakken met andere infrastructuur binnen een vastgoedcomplex. Hoe gaat het nu vaak? Een bedrijf repareert een installatie, maar de aansluiting op de rest is niet goed. Ik wil dat één bedrijf aansprakelijk is”.

> Hoe kun je zorgen dat onderaannemers een eerlijke prijs krijgen? “In oktober en november gaan we daar met het midden- en kleinbedrijf (MKB) over in gesprek. Kijk, elke marktpartij wil het liefst rechtstreeks een contract met het RVB. De klacht van bedrijven in onderaanneming is namelijk: wij worden

door de hoofdaannemer onder druk gezet om goedkoop werk te leveren. Ik zit er niet op te wachten dat ik vijftien tot twintig jaar de problemen heb dat onderaannemers het gevoel krijgen dat ze geen eerlijke prijs hebben gekregen. Want dan heb ik vijftien tot twintig jaar ellende. Om die reden gaan we voor het MKB extra marktverkenningsdagen organiseren. Hoe moeten wij voor het MKB onze uitvraag naar de markt brengen? Welke samenwerkingsmodellen kan je bedenken om te zorgen dat je als onderaannemer wel een positie aan tafel hebt? Daar willen we meer grip op krijgen”.

> Het MKB is dus belangrijk voor het RVB? “Ja, wij zouden het op prijs stellen als het MKB zich in zou willen schrijven. Deze bedrijven zijn namelijk vaak in de regio’s actief waar veel Defensielocaties zijn. We verwachten wel dat een bedrijf zich organiseert op bepaalde vakdisciplines en andere partijen aan zich bindt. Of op wat voor manier dan ook een samenwerkingsverband aangaat voor het onderhoud. We weten dat deze marktpartijen ook heel vaak medemerkers hebben die in hetzelfde gebied wonen. Het is voor die mensen prettig dat ze niet half Nederland door moeten rijden om hun vak uit te oefenen”.

Foto: Rijksvastgoedbedrijf

> Wat voor onderhoudsafspraken moet je dan maken? “De aanbesteding begint altijd met de BOEI 2.0-inspectie. Daarmee brengen we volledig in kaart wat er staat. Vervolgens koppelen wij aan een gebouw of complex een bepaald onderhoudsniveau. Dat noemen we het onderhoudslabel. Het totale onderhoudscomplex krijgt 1 onderhoudslabel en in bijzondere gevallen krijgt een gebouwdeel een ander onderhoudslabel. Zo weten we van elkaar de onderhoudsafspraken. Daarna stellen we de geselecteerde marktpartij in het eerste jaar in de gelegenheid om vast te stellen of onze opgave volledig correct is. Op basis van die vergelijking van onze inspectie met de uitkomst van de vaststellingsfase bepalen we met elkaar de verschillen. Die stellen we vast en dan zeg je: oké, dit is het startpunt voor de komende veertien jaar samenwerking”.

‘

> Hoe denkt de markt over geïntegreerde instandhoudingscontracten? “De kans om voor minimaal vijftien jaar part-

nerschap te kunnen krijgen op een locatie is aantrekkelijk voor bedrijven. Daar kun je personeel op aannemen en die omzet legt

een bodem onder het bedrijf. Dat betekent ook dat het RVB in de hoogconjunctuur echt niet de topprijzen gaat betalen. Want wat zie je? Als je die bodem niet hebt, moet je als bedrijf in de hoogconjunctuur ontzettend veel geld verdienen om reserves op te bouwen voor de laagconjunctuur. Ik ga ervan uit dat deze contracten de pieken afvlakken en diepe dalen voorkomen”.

> Zal het onderhoud verbeteren door geïntegreerde instandhoudingscontracten? “De lange looptijd is prettig. De kennis over het vastgoedcomplex neemt enorm toe. En als één iemand integraal verantwoordelijk is, kan die beter meedenken. Je maakt bijvoorbeeld een andere keuze bij vervanging van een klimaatinstallatie als je gedurende de totale levensduur verantwoordelijk bent voor het onderhoud. Dan ga je rekenen. En dan kom je veel sneller tot verduurzaming, omdat die zich dan terugverdient”. <

‘Als vanwege weten regelgeving bijvoorbeeld de dakisolatie verhoogd moet worden, kunnen we dit gewoon opdragen binnen het instandhoudingscontract’ 49

BRANDED CONTENT <

Pro Rotating BV

‘Je wilt het hele arsenaal aan assets bewaken’ Zogenoemde low end assets zijn vaak ook cruciaal voor een bedrijfsproces. Het is daarom belangrijk om ook die groep assets remote te monitoren. Asset owners vinden dat nu vaak nog te prijzig. Binnenkort komt Pro Rotating met een oplossing hiervoor. “Met eigen remote sensoren, een bijbehorend platform en een onderhoudsprogramma.”

50 december 2023

High end apparatuur in de industrie is doorgaans al voorzien van full spectrum remote sensoren, zegt Pascal van den Brink, specialist Condition Monitoring. “Maar pompen, ventilatoren of elektromotoren kunnen ook kritisch zijn voor een bedrijfsproces. Gaat zo’n low end asset onverwacht kapot, dan heb je wel een high end probleem.” Dit soort apparatuur is vaak redundant uitgevoerd. “Dan zijn er bijvoorbeeld twee pompen die om de week draaien. Maar ook dan wil je de conditie weten, want als pomp 1 problemen vertoont, is het een kwestie van tijd tot pomp 2 vergelijkbaar gedrag gaat vertonen. Kortom: “om stilstand te voorkomen wil je het hele arsenaal bewaken.” Optimum zoeken Pro Rotating onderhoudt, reviseert en optimaliseert alle soorten rotating equipment. De technisch dienstverlener heeft locaties in Rotterdam, Groningen en Amsterdam. Met zijn Pro-actief Maintenance aanpak – met bijbehorend online dashboard voor de klant – zoekt Pro Rotating het optimum tussen reactief en voorspelbaar onderhoud met als doel een betrouwbaarder productie proces voor de klant. Inspectierondes en vibratiemetingen zijn daarin cruciaal. Totaaloverzicht Asset owners vinden veel van de remote sensoren die nu op de markt zijn te duur voor het monitoren van low end apparatuur. Daar Pro Rotating continu meedenkt om de reliability van assets te optimaliseren heeft Pro Rotating zelf sensoren laten maken. “Het maakt ons onafhankelijk en we kunnen daardoor ook de kosten lager houden.” De trenddata wordt verwerkt in een speciaal ontwikkelde module die onderdeel is van het Pro-actief Maintenance Dashboard en wordt ook gekoppeld aan het onderhoudsprogramma. “Hiermee bieden we asset owners een totaaloverzicht op een plek.” Vroegtijdig ingrijpen “We hadden onlangs een mooie praktijkcase met een injectiepomp op een afgelegen veldlocatie. Op vrijdagmorgen gaf het systeem een alarmmelding. De klant ging direct kijken en constateerde een

‘

probleem met een lager dat onze monteurs dezelfde dag nog oplosten. Het probleem werd dus vroegtijdig erkend en grote vervolgschade werd voorkomen. Doordat de actie niet in het weekend opgelost hoefde te worden waren de kosten voor de klant veel lager en is de stilstand van het asset beperkt”. “Om door langere standtijden een betrouwbaardere proces te waarborgen en de onderhoudskosten te minimaliseren is het belangrijk rotating equipment te monitoren. Door de trend afkomstig van de remote sensoren te volgen kan men voorspellend onderhoud plegen. Samen met onze RCA’s, revisiewerkplaats en 24/7 storingsdienst bieden wij hiervoor een compleet pakket.”

‘Zeer hoge betrouwbaarheid en lage onderhoudskosten’

OPGELEVERD <

Paleis van Justitie na duurzame renovatie klaar voor de toekomst

Aan de rand van de binnenstad van ’s-Hertogenbosch bevindt zich een historische parel: het justitieel complex met het voormalige Paleis van Justitie, het Kantongerecht en het Huis van Bewaring met de bijbehorende cellencomplexen. Dankzij eigenaar de Renschdael Groep heeft het complex een tweede leven gekregen. De kernwoorden? Behoud van historische waarden, kwaliteit en verduurzaming. Recent heeft het officiële oplevermoment van Paleis van Justitie plaatsgevonden. Tijdens het moment heeft de bouwcombinatie (Croonwolter&dros en Dura Vermeer) samen met het Rijksvastgoedbedrijf geproost op de ingebruikname. Dit betekent dat het pand na een bouwperiode van 24 maanden is overgedragen aan de gebruiker.

> Niet zomaar een projectje. Edwin Blom, Statutair Directeur Dura Vermeer; “De afgelopen 2 jaar hebben we ruim 32.000m2 in het Paleis van Justitie in ’s-Hertogenbosch gerenoveerd. De complexiteit van een pand in gebruik en de daarbij horende uitdagingen maken mij trots op behaalde resultaat”. Cees Vos, Divisiedirecteur Utiliteit Croonwolter&dros; “Het maakt mij enorm trots dat we

zo’n omvangrijk renovatieproject gezamenlijk hebben gerealiseerd en optimaal hebben verduurzaamd waardoor de gebruikers van het Paleis nu comfortabel, rustig en veilig kunnen werken”.

> Renovatie. In 2021 is de bouwcombinatie bestaande uit Croonwolter&dros en Dura Vermeer gestart met de verbouwing van het kantoorgedeelte van het Paleis van Justitie in ’s-Hertogenbosch. In drie fases is ruim 32.000 vierkante meter kantoorgedeelte toekomstbestendig en duurzaam gemaakt. De ruimtes zijn efficiënter ingedeeld en kunnen nu flexibel gebruikt worden. Ook is de geluidsisolatie verbeterd zodat de gebruikers in alle rust en privacy kunnen werken.

Foto: DuraVermeer

52 december 2023

> Hergebruik. Gedurende de renovatie is ingezet op het hergebruik van de geoogste materialen. Zo zijn ruim 4000 panelen van de systeemwanden voor een groot deel hergebruikt. Ook is de zonwering hersteld en teruggeplaatst en hebben meer dan 600 paleisdeuren een herbestemming gekregen op woningbouwprojecten.

> Vernieuwde installatiesystemen. De technische installatiesystemen zijn tijdens de renovatie vernieuwd en hebben gezorgd voor een Energielabel A voor het gebouw. Naast de klimaatbeheersing, is de ledverlichting aangepakt en een warmtepomp geplaatst. Met behulp van sensoren komen de installatiesystemen tot leven wanneer een ruimte wordt betreden. Dit zorgt voor een optimaal werkklimaat en een duurzamer pand.

> Gebruiker. De ruimtes zijn na de renovatie efficiënter benut waardoor niet alleen rechtbank Oost-Brabant, gerechtshof ’s-Hertogenbosch en het Openbaar Ministerie, maar ook de Raad voor de Kinderbescherming, het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie, de Immigratie en Naturalisatiedienst en de Dienst Terugkeer & Vertrek hun intrek kunnen nemen in het Paleis. > Microfoons onmisbaar bij renovatie Paleis van Justitie. Een stilteregime tijdens bouwwerkzaamheden. Dat lijkt een onmogelijke opgave, maar bij de renovatie van het Paleis van Justitie in Den Bosch is het gelukt. “Dat spraakmakende zittingen met veel media-aandacht door konden gaan, is een knappe prestatie”, aldus het Rijksvastgoedbedrijf. RVB-projectmanager Albert Jan de Jong bekijkt een nieuwe werkkamer. Er is veel aandacht voor de akoestiek: muren en bureaus zijn uitgerust met dempend materiaal. Een eis waar niet aan viel te tornen: de dagelijkse zittingen moesten doorgaan tijdens de renovatie van het Paleis van Justitie. En ze mochten op geen enkele wijze verstoord worden. Het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) stelde daarom strenge geluidseisen. Zó streng dat aannemers daar nauwelijks aan konden voldoen. Om het toch werkbaar te maken, keek men tijdens dit project op een andere manier naar het begrip ‘geluidsoverlast’. Geen conclusies aan de hand van feitelijke decibeloverschrijdingen, maar op basis van ervaringen. De Jong heeft in de voorbereidende fase verschillende metingen uitgevoerd. “Zelfs op het niveau van vallende schroeven. Je gaat er vanuit dat dit niet hoorbaar is, maar het tegendeel is waar. De constructie van het gebouw draagt geluid en daardoor kan je op de begane grond last hebben van bouwwerkzaamheden op de 6de verdieping”.

> Stilteregime en hinderplan. Alle denkbare overlastsituaties zijn opgenomen in een hinderplan: van muurboringen tot aan simpele werkoveralls. Want ook een gewone bouwvakker die door de gangen wandelt, kan in een rechtbank vragen oproepen. Bij situaties waar geluidsoverlast een rol speelt, liet het RVB metingen uitvoeren. Simpelweg door in het gebouw microfoons neer te zetten. De Jong; “Dit levert een bijzonder beeld op met veel aandacht voor communicatie. Want hoe vertrouwelijk is een gesprek als je wordt afgeluisterd door een stelletje microfoons?”. Op basis van het hinderplan is een werkmethode vastgesteld. Zo mochten bepaalde onderhoudswerkzaamheden alleen in de vroege ochtend plaatsvinden, tussen 7.00 en 9.00 uur. Dus twee uur lang flink slopen, boren en hakken om daarna geruisloos alle schroeven

‘

Foto: Bas Keijzers/Rijksvastgoedbedrijf

‘Ook na oplevering blijft geluidsoverlast binnen de perken: in de boogplafonds zitten akoestische panelen’

’

aan te draaien. Deze aanpak vraagt flexibiliteit van aannemers. Om aan het strenge stilteregime te voldoen, werd bijzonder materiaal ingezet. Zo was aan de buitenkant van het gebouw een stille bouwlift neergezet, zodat alle sloop- en bouwmaterialen in stilte konden worden aan- en afgevoerd. “Dat zelfs de spraakmakende zittingen met veel media-aandacht gewoon door konden gaan, is een knappe prestatie”. Ook na oplevering blijft geluidsoverlast binnen de perken: in de boogplafonds zitten akoestische panelen. Nu de renovatie is afgerond en het pand opgeleverd, nemen ook de Raad voor de Kinderbescherming, de Immigratie en Naturalisatiedienst Dienst en de Dienst Terugkeer en Vertrek hun intrek in het Paleis. Deze justitieorganisaties hebben veel verschillende eisen en wensen. Toch is het gelukt om het gebouw zo te ontwerpen dat het één geheel is. Dezelfde look & feel, maar met gebruik van wisselende steunkleuren. Zo heeft elke organisatie haar eigen identiteit. En dankzij de verplaatsbare binnenwanden kan het pand meebewegen met veranderende behoeftes.

> Geschenk. De bouwcombinatie laat niet alleen een pand achter wat klaar is voor de toekomst. Tijdens het officieel oplevermoment heeft de bouwcombinatie een duurzaam geschenk onthuld. Op het Hugo de Grootplein staan twee ‘greenpoints’. Een nieuwe ontmoetingsplek voor zowel de gebruikers als passanten van het Paleis van Justitie in ’s-Hertogenbosch. < 53

VASTGOEDEXPLOITATIE <

Data vastleggen helpt Beheer en Onderhoud

Foto: NVDO

Wanneer je als bedrijf ‘the building care company’ als tagline hebt, is het niet verwonderlijk dat je je ook bezighoudt met alles wat met onderhoud te maken heeft. Dat is het geval bij Fortrus, het bedrijf dat sinds de jaren ‘90 vastgoedeigenaren op een efficiënte en innovatieve wijze ontzorgt. NEVAP-bestuurslid Tim Willemsen kan er als eigenaar alles over vertellen; “Met onze systeemgerichte organisatie helpen we met name institutionele beleggers die vastgoed op geconcentreerde gebieden in eigendom hebben. Denk bijvoorbeeld aan Schiphol Real Estate, Rotterdam Airport Vastgoed, campussen en winkelcentra van a.s.r. real estate”.

>Van theorie naar praktijk. Willemsen geeft met zijn systeemgerichte organisatie meteen antwoord op de vraag hoe Fortrus dit concreet in de praktijk brengt; “We gebruiken een dashboard waarmee we zo efficiënt mogelijk vastgoedbeheer kunnen uitvoeren en inzicht hebben en geven in alle aspecten die met beheer en maintenance samenhangen. Er zit bovendien een meldmodule in het systeem, zodat ons serviceteam direct actie kan ondernemen. Met een stoplichtmethode constateren we de mate van urgentie van de melding. In het softwaresysteem worden verschillende zaken geborgd, zoals het wettelijk kader (bijvoorbeeld een liftkeuring) en het preventief onderzoek (op basis van data). Grote revisiebeurten, MJOP’s en renovaties, het zijn allemaal zaken die geagendeerd

54 december 2023

en gekoppeld kunnen worden in een uitgebreid gebouwendossier. Van opdracht tot procuratieregeling, alles is centraal verzameld. We hebben samen met de opdrachtgever grip op het hele onderhoudsspectrum en kunnen alles uit één systeem halen”.

>Onderhoud centraal = data centraal. Het systeem waarmee Fortrus werkt is NoClaims, een softwareapplicatie dat al begin deze eeuw het licht zag en steeds verder is door ontwikkeld ten behoeve van de behoeften van de vastgoed- en onderhoudssector. In die eerste jaren was NoClaims (toen Control-It) onderdeel van Fortrus, maar sinds 2014 opereren de twee entiteiten separaat van elkaar. “Het gaf de mogelijkheid om de bedrijven los van elkaar verder te ontwikkelen en dat resulteerde in twee organisaties die elkaar goed kunnen bedienen”. Dankzij de stabiele en grote klantenportefeuille van Fortrus, met onder meer het beheer van alle ABN AMROkantoren, Klépierre (voormalig Corio), Redevco, veel bouwmarkten en een groeiend aantal high traffic locaties, breidde Fortrus steeds verder uit. Letterlijk, met een tweede vestiging in het land: op Schiphol airport, het ‘thuis’ van één van de opdrachtgevers.

‘ ’

‘Onderhoud centraal betekent voor mij: alle data overzichtelijk in één systeem’ Ook bij NEVAP-lid NoClaims ontstond ruimte voor groei: zowel bij partijen die de licentie rechtstreeks afnemen als door de licenties die Fortrus afneemt voor opdrachtgevers. “Wij verzorgen de inrichting van het systeem, geven de instructie voor de applicatie bij de mensen die ermee gaan werken en hebben zelf de experts in huis om met alle gebouwendata aan de slag te gaan, zo ook op het gebied van onderhoud”. Met de groei van de beheerorganisatie, steeg ook het aantal onderhoudskwesties: “Als we dan spreken over ‘onderhoud centraal’, betekent het voor mij dat je alles in één systeem overzichtelijk hebt. De eerste voorwaarde voor het goed slagen van de processen ligt verankerd in het goed verzamelen van relevante data, zodat analyses gemaakt kunnen worden. Vervolgens worden bepaalde modellen opgezet om onderhoud te analyseren, wat ons in staat stelt om predicted maintenance te voeren”.

>Met data aan de slag. Aan de hand van het bouwjaar, de omvang van een gebouw en andere data kon Fortrus al een hoop inschattingen maken van wat er qua onderhoud aankomt, zowel ten aanzien van de factor tijd als materialen. “Inmiddels is die data veel rijker en kunnen we nog preciezer en daarmee efficiënter handelen. We kunnen hiermee een vrij nauwkeurige berekening maken ten aanzien van de inspanningen die nodig gaan zijn voor het beheer van een gebouw of portefeuille en het geeft ons een helder beeld van de realiteit. Dat stelt ons weer in de gelegenheid selectief te zijn bij de aanname van panden”.

discussies geweest over hoe we met Open AI zoals Chat GPT een stevig gunningsverhaal kunnen maken. Vooralsnog is iedereen hier van mening dat een technisch manager in alle gevallen onmisbaar is. Alle ontwikkelingen die we wel omarmen kunnen in elk geval bijdragen aan onze positionering als ‘the building care company’”.

>Bereidwilligheid om systeemgericht te werken. Als enige kanttekening geeft Willemsen nog mee dat je altijd een team moet hebben dat bereidwillig is om systeemgericht te werken en begrijpt wat de toegevoegde waarde daarvan is. “Hoewel het organiseren ervan enige inspanning vergt vanuit het management, is het essentieel dat de organisatie het omarmt en binnen het systeem opereert, niet erbuiten. De keuze van het systeem is ondergeschikt aan de organisatorische integratie; voor Fortrus is het van belang dat het type systeem niet doorslaggevend is, maar eerder dat de organisatie erop is afgestemd en de opdrachtgever in lijn is met onze aanpak. Het resulteert in gestructureerd werken, helder inzicht, transparantie, en de mogelijkheid om duidelijk te communiceren over de verrichte werkzaamheden. Dat is onderhoud centraal”. <

>Open AI versus menselijke maat. Net als vrijwel iedere professional in de sector, ziet ook Willemsen data als evident. Hij is echter van mening dat het niet sec om data gaat, maar om de wijze waarop je die gegevens analyseert. “We profileren ons als een data-gedreven organisatie en blijven ontwikkelingen onderzoeken in dat veld. Met name voor onze servicedesk zien we zaken op ons afkomen waar we op in kunnen spelen. Tegelijk menen we dat AI een hoop zaken kan afvangen in beginsel, maar zeker niet alles!” Hij doelt daarmee op de menselijke factor die volgens hem onmiskenbaar thuishoort in het vakgebied van beheer en onderhoud. “Bij een bank vind ik het ook vervelend als ik bij een chatrobot uitkom die mij precies niet verder kan helpen met mijn vraagstuk, nadat ik al vijftien minuten aan het chatten ben. In die gevallen is het toch echt prettiger om een servicemedewerker aan de lijn te hebben. Toch zijn we er ondertussen ook zelf mee aan het experimenteren, als innovatief beheerbedrijf is het noodzakelijk om te zien hoe het ons en onze klanten kan helpen. Zo onderzoeken we onder meer wat AI kan betekenen in de monitoring van gebouwen. En zijn er al

Tim Willemsen Foto: Fortrus

ONDERHOUD <

Verdubbeling bedrijfs resultaat door slim onderhoud! “Hoe kunnen wij het onderhoud van de LangzaamZandFilters uitvoeren, zonder deze uit bedrijf te moeten nemen, zoals nu het geval is? Als dat zou lukken, hebben wij de mogelijkheid deze LangzaamZandFilters frequenter en zonder de huidige risico’s op besmetting, te onderhouden en te optimaliseren waardoor de doorstroming van drinkwater veel hoger zal zijn”. Die vraag werd enkele jaren geleden gesteld aan High Tech Alliance. Na een gedegen inventarisatie en uitleg van het productieproces bij Dunea, is de projectenorganisatie aan de slag gegaan. Er volgde daarna vele brainstormsessies met de operationele medewerkers. De ‘out of the box denkers’ en technisch specialisten van High Tech Alliance zijn samen gaan zitten voor het bedenken van mogelijke concepten. Diverse testen werden uitgevoerd, ook bij Dunea op locatie. Uiteindelijk zijn alle concepten in de prullenbak beland, op één na. De Schmutzpoetser was geboren!

> Maar nu eerst even iets over ons drinkwater. Aan de drinkwatervoorziening in Nederland worden (wettelijk) hoge eisen gesteld. Het lukt de Nederlandse drinkwaterbedrijven tot op heden om

ongechloreerd drinkwater te leveren met als resultante dat minder dan 1 op de 10000 personen een infectie oploopt door de consumptie van ongekookt drinkwater. Guill Steijvers, Algemeen Directeur bij High Tech Alliane; “Een cruciale stap in dit zuiveringsproces zijn de zogenaamde Langzame-ZandFilters. Zij hebben zich bewezen als ideale zuiveringsstap waarmee op biologische wijze, betrouwbaar drinkwater wordt geproduceerd”. Er heerst een toenemende druk op drinkwaterbedrijven om enerzijds de ecologische en chemische waterkwaliteitsdoelen te bereiken (conform Kaderrichtlijn water) en anderzijds om zuiverings-technologieën te ontwikkelen om emissies van nutriënten, gewasbeschermingsmid-

Schmutzpoetser in actie Foto: High Tech Alliance 56 december 2023

delen, (dier)geneesmiddelen en opkomende stoffen naar het watersysteem te beperken, teneinde klimaatbestendige drinkwatervoorziening te borgen. “Daarbij geldt dat de natuurlijke zuivering van water naar drinkwater via een LangzameZandFilter gebaseerd is op micro bacteriële reiniging, waarbij de werking van de micro-organismen nog grotendeels onbegrepen is”, meent Steijvers.

> Reiniging is zo eenvoudig nog niet. De reiniging wordt gerealiseerd in een bovenlaag van het LangzameZandFilter, door de zogenaamde Schmutzdecke. Deze Schmutzdecke (‘vieze laag’ in het Duits) bestaat uit organisch materiaal zoals bacteriën en schimmels en protozoa. De reinigingscapaciteit van een LangzameZandFilter neemt gedurende de tijd af. Daarom moet een LangzameZandFilter regelmatig worden gereinigd. Steijvers; “De reiniging bestaat uit het wegnemen van de Schmutzdecke en het vervolgens weer opbouwen van de juiste bio-cultuur om water te kunnen reinigen. Het reinigingsproces geschiedt nu door het handmatig afgraven van de toplaag van het LangzameZandFilter, na deze droog te laten vallen. Het opnieuw opbouwen van de bio-cultuur kost maanden. Gedurende deze tijd is het LangzameZandFilter buiten bedrijf. Daarnaast is er door het handmatig reinigen een vergrootte kans op besmetting van de bio-cultuur waardoor de buitenbedrijfstelling nog aanzienlijk langer kan gaan duren”.

> De innovatie. De Schmutzpoetser is een autonoom werkend onderwater robotica systeem voor het onderhouden en optimaliseren/ conditioneren van Langzamezandfilters bij drinkwaterbedrijven. “Het systeem is een volledig nieuw en uniek product dat wereldwijd geen referentie kent in de markt”, zegt Steijvers. Het betreft een geautomatiseerd, met high end LiDAR gestuurd, autonoom werkend robotica systeem, voor het onderhouden, optimaliseren en conditioneren van het zandbed (Schmutzdecke genaamd) van LangzaamZandFilters. Het LangzaamZandFilter is de laatste stap van een complex productieproces voor het maken van drinkwater uit oppervlaktewater. De kwaliteit van dit drinkwater staat bij drinkwaterbedrijf Dunea uiteraard met stip op 1. Zij doen er álles aan om de drinkwaterkwaliteit steeds te verbeteren en de kwaliteit maximaal te borgen”.

‘

“Verbetering van de drinkwaterkwaliteit door vermindering van de menselijke aanwezigheid tijdens het productieproces is essentieel”

Guill Steijvers Foto: High Tech Alliance

benadrukt Steijvers, waardoor een minimale kans op besmetting van het drinkwater ontstaat. Het huidige productievolume van Dunea is ca. 85 miljoen kuub per jaar (2020) en kan door de inzet van het Schmutzpoetser systeem verhoogd worden naar ca. 160-170 miljoen kuub drinkwater per jaar. Het inzetten van de Schmutzpoetser voor het optimaliseren en conditioneren (het optimaal onderhouden) van het zandbed van de LangZamezandFilters, zorgt voor een verdubbeling van de drinkwaterproductie bij een nagenoeg gelijkblijvende investering.

> De voordelen van de Schmutzpoetser ten opzichte van de huidige werkwijze. Uniek aan de Schmutzputzer is de combinatie van state-of-the-art technieken op het gebied van mechatronica, robotica en microbiologie, waarbij er een autonoom functionerende onderwaterrobot uitgerust met high end navigatie is gerealiseerd. Het besmettingsgevaar van drinkwater wordt enorm geminimaliseerd vanwege de minimale aanwezigheid van mensen en andere bronnen van > besmetting, tijdens de drinkwaterproductie.

‘Innovatie op dit niveau en deze complexiteit resulteert in een lang en zorgvuldig traject’ 57

Schmutzpoetser in takel Foto: High Tech Alliance

> Steijvers; “Daarnaast is er geen droogstand van het LangZamezandFilter waardoor geen besmettingsgevaar en productieverlies. Door tijdens de drinkwaterproductie te kunnen reinigen, kan vaker gereinigd worden zonder productie te verstoren. Dit betekent een blijvende relatief lage doorstroomweerstand van het drinkwater. Dit leidt tot een verdubbeling van de productiecapaciteit van schoon drinkwater met de bestaande assets”.

> Meer dan alleen operationele voordelen. Geen zwaar belastende en ergonomische ongunstige werkzaamheden van het met de hand afgraven van de bovenste zandlaag met Schmutzdecke van het LangzaamZandFilter, maar geautomatiseerde werkzaamheden middels de Schmutzpoetzer, daar is Steijvers trots op. Hij noemt ook de korte inloopperiode met bijbehorende risico’s nodig voor het herstel van bio-leven in toplaag van het langzamezandfilter, waardoor geen verlies van productiecapaciteit. “Het aanwezige zand wordt direct door de Schmutzpoetser schoon gemaakt en blijft in het drink-

High Tech Alliance is een lean gedreven projectenorganisatie voor de ontwikkeling, engineering, realisatie en service van machinebouwprojecten, procesautomatisering, technische producten en modules. De nadruk ligt op duurzame en baanbrekende technische innovaties met maatschappelijk toegevoegde waarde in sectoren als o.a.: drinkwater, energie, zorg & welzijn, agro en smart maintenance. De combinatie van mogelijkheden als: machinebouw, product-design, ontwikkeling, engineering, assemblage en de realisatie van machines en producten in enkelstuks of grote volumes, maken de samenwerking met High Tech Alliance uniek.

58 december 2023

waterbassin. In het huidige handmatige proces wordt het afgegraven zand buiten opgeslagen, wat tot extra vervuiling leidt. Dit vereist een later wasproces van het vervuilde zand alvorens het terug te brengen in een drinkwaterbassin. De zware transporten door vrachtwagens, voor de aan -en afvoer van filterzand, zand opslag en zand wassen zijn hiermee overbodig geworden (CO2-reductie)”. Operationele planning van de optimalisatie van het LangzameZandFilter is veel eenvoudiger, vanwege het feit de filters niet uit bedrijf genomen worden en veel minder personele bemanning nodig is. “Reductie van de operationele kosten van reinigen en onderhoud van het LangzaamZandFilter is ook een voordeel en verlenging van de operationele levensduur van het ingebrachte zand tot 20-30 jaar is nog zo’n voordeel. Ten slotte zijn er geen extra investeringen in productieuitbreiding van drinkwater nodig”.

> Uitdagingen. “Zoals reeds aangegeven is de positieve impact bij het toepassen van de Schmutzpoetser door drinkwaterbedrijven aanzienlijk en de maatschappelijk relevantie is evident. Schoon drinkwater is samen met lucht het belangrijkste om als mens te kunnen overleven. De Schmutzpoetser is een baanbrekende innovatie die een belangrijke bijdrage levert aan een betere en duurzame wereld”. Steijvers benadrukt ook de uitdagingen voor de komende periode; “Coördineren van de belangstelling van overige drinkwaterbedrijven in de Schmutzpoetser. Diverse drinkwaterbedrijven zijn inmiddels op de hoogte van de ontwikkeling ervan en volgen deze ontwikkelingen op de voet. We willen ook andere drinkwaterbedrijven in Nederland, België, Duitsland en Verenigd Koninkrijk in de gelegenheid stellen om gebruik te maken van de Schmutzpoetser, zodat ook zij met een relatief lage investering of kosten meer en schoner drinkwater kunnen produceren zonder dat daar meer onderhoud voor nodig is”. Ten slotte noemt Steijvers nog de ambitie om de Schmutzpoetser technisch verder te optimaliseren. <

Digitalisering binnen Maintenance & Asset Management

Save the dates! 4 webinars over digitalisering binnen Maintenance & Asset Management

Volg onze webinars → Digitalisering is een hot topic binnen Maintenance & Asset Management. We talk

the talk, but do we walk the walk? Benutten we het volledige potentieel van digitale transformatie? Mainnovation en PwC hebben een internationaal marktonderzoek uitgevoerd naar de toepassing van digitale technieken binnen Maintenance & Asset Management. In vier Maintenance Webinars delen we de onderzoeksresultaten, inzichten uit de praktijk, trends voor de toekomst en praktische handvatten om zelf een stap voorwaarts te maken op het gebied van digitalisering. Save the dates en kijk voor meer informatie en registratie op nvdo.nl/kalender

15/12/2023

→ 13 - 14u

4 → 13 - 14

23/01/202

7/03/2024

→ 13 - 14u

4 → 13 - 14

19/04/202

Een initiatief van:

CursusKalender Kennis is onze kracht! Inschrijven kan eenvoudig via de maintenance academy op www.nvdo.nl

24/25 januari: Maintenance Engineering in de Praktijk Een hoge betrouwbaarheid van installaties is essentieel voor bedrijven om aan de steeds hogere eisen te kunnen voldoen. De taak van de maintenance engineer is om verstoringen in het productieproces en het onderhoudsproces te herkennen, te elimineren en vooral te voorkomen. Daartoe is er veel samenwerking nodig met andere bedrijfsfuncties. Hij moet snel kunnen schakelen tussen de details van de dagelijkse problemen en een helikopterview om een compleet overzicht van die gesignaleerde problemen te krijgen. Zijn voorstellen voor verbetering moet hij duidelijk en overtuigend kunnen presenteren. De Maintenance Engineer heeft een cruciale rol binnen het bedrijf; een rol die met ontwikkelingen rond Smart Maintenance ook steeds interessanter en uitdagender wordt.

Onderwerpen

Dag 1 staat in het teken van de plaats, functie en takenpakket maintenance engineering in de organisatie. Tevens wordt de kern van maintenance engineering behandeld en gaan we dieper in op het borgen en verbeteren van de prestatie van productiemodellen. Dag 2 gaat over het doel en het ontwerpen van onderhoudsconcepten (naar onderhoudsbeheersing). We gebruiken daarbij diverse praktijkvoorbeelden en geven handvatten voor het invoeren in je eigen organisatie. We geven tevens inzicht in de ontwikkelingen in het vakgebied: Smart Maintenance

14 en 15 februari: Optimalisatie in Onderhoudsmanagement Na het volgen van de cursus kent de cursist het totaalmodel van operational excellence in onderhoud en heeft hij of zij een basis om verder te kunnen werken aan het opzetten van een Operational Excellence binnen zijn onderhoudsorganisatie.

Onderwerpen

• De geschiedenis en de basisprincipes van Operational Excellence • Het verband tussen Lean, TPM en Asset Management • Een totaalmodel voor Operational Excellence in onderhoud

60 december 2023

• Een aantal onderwerpen uit het model: - Afstemmen van het onderhoud op de bedrijfsstrategie, budgettering en KPI’s - Organisatiestructuur - Preventief onderhoud - Autonoom onderhoud - Werkstroombeheersing - Competentiemanagement - Informatiebeheer - Reservedelenbeheer - Cultuur, verandermanagement en implementatie - Continue verbetering

29 februari: The GAME; the Great Asset Management Experience De NVDO en Mainnovation presenteren een unieke teambuildingsactiviteit: the Great Asset Management Experience, oftewel the GAME. Op 29 februari kun je als team meedoen aan deze interactieve Maintenance en Asset Management-dag. In één dag krijg je volgens het principe ‘learning-by-doing’ veel nieuwe inzichten en leer je om met een andere blik naar Asset Management te kijken. Met the GAME doe je, aan de hand van een uitdagende business simulatie, praktijkervaring op met diverse maintenance en Asset Management uitdagingen. We leggen uit hoe je aan de hand van Value Driven Maintenance & Asset Management (VDMXl) waarde kunt toevoegen aan het bedrijfsresultaat. Het gaat over

slimme keuzes, preventive maintenance optimization, ISO 55.000, vervangings-beslissingen en levensduuruitbreiding. Ook best practices zoals RCM, TPM en RBI worden behandeld.

Teambuilding

Meld je aan met een team van minimaal vier en maximaal zes personen uit hetzelfde bedrijf en ga de “strijd” aan met Maintenance en Asset Management collega’s van andere bedrijven. Het is inspirerend en leerzaam en daarnaast super leuk en interessant. Het competitieve element geeft de dag een extra uitdaging. Eén team gaat naar huis met de bokaal, maar alle deelnemers krijgen eyeopeners en handvatten om direct in de praktijk te kunnen toepassen.

Start 7 maart: Leergang (R&ME) De leergang R&ME is erop gericht dat de deelnemers beter in staat zijn een faciliterende rol te vervullen, als spin in het web van continu verbeteren. Het resultaat is dat zij gestructureerd en systematisch verbeterprojecten begeleiden. Met andere woorden; de deelnemers worden “kampioen” in aanpak en methoden, in het ondersteunen van teams bij het kritisch analyseren van vraagstukken en het zoeken naar creatieve oplossingen. Meer generalist dan specialist! Na afloop van de leergang beschikt de organisatie over een doelgerichte, slagvaardige verbeteraar in Asset- & Maintenance Management.

Tijdens de leergang ligt de nadruk op het verwerven van vaardigheden: • Vaardigheden voor het oplossen van problemen en root cause analyse (Introductiegame, Event Mapping, Probleem Analyse, Human Factor Analyse) • Vaardigheden voor Lean Maintenance • Vaardigheden voor FMEA/FMECA en RCM • Facilitatorvaardigheden en ontwikkeling persoonlijke effectiviteit (incl. Whole Brain Thinking)

EendaagseMasterclass: Business Games Shutdown Een duidelijke en goede Shutdown kent drie succesfactoren: Scope, Voorbereiding en Planning (werkvoorbereiding). Dat Onderhoud daar een cruciale functie in heeft, is evident. I-plan is een spannende, interactieve manier om een echte Shutdown te simuleren van start tot evaluatie. Zo worden onder meer alle onverwachte details behandeld: spare parts management, beperkingen van middelen, kwaliteitsproblemen, problemen met aannemers, roosteruitdagingen, uitvoeringsmanagement en meer.

Deelnemers spelen de simulatie in één team. Je zult het meeste uit het spel halen door verschillende afdelingen te groeperen. Denk bijvoorbeeld aan het samenvoegen in een team van maintenance en productie of aan maintenance en service logistiek.

Doel

Door een Shutdown te simuleren, krijgen deelnemers nieuw inzicht in het proces. I-plan confronteert hen met problemen die zich tijdens een werkelijke shutdown kunnen voordoen. De organisatie en efficiëntie van het proces zullen zich belonen, evenals de voordelen van een helder en nauwkeurig shutdown proces. Vraag vrijblijvend een offerte aan bij info@nvdo.nl

Van Tactiek naar Operatie Een grote universiteit is, sinds enige tijd, actief met de ontwikkeling en implementatie van het Asset Management gedachtegoed in zijn organisatie. Hiertoe heeft de universiteit diverse ontwikkelingen in gang gezet en al grote stappen gezet. Er is bewust gekozen om niet top-down of bottom-up te werken, maar integraal door de gehele organisatie Asset Management te laten ontwikkelen. Op dit moment ervaart de universiteit uitdagingen bij de implementatie en ontwikkeling in de operationele laag. De universiteit heeft een grote, en breed georiënteerde portefeuille. Met bijna 400.000 m2 gebouwen en ruim 600.000 m2 terreinen kent de portefeuille onderwijs, onderzoek, kantoren, horeca, bibliotheek, sport, kinderdagverblijf en vergaderen als gebruik. In de portefeuille zitten ook enkele monumentale gebouwen.

De weg naar Asset Management De universiteit heeft zelf al grote stappen kunnen maken in de ontwikkeling van haar Asset Management. Er zijn kwalitatieve ambities vastgesteld en deze zijn globaal ook al inhoudelijk gedefinieerd. De verschillende ambitiedocumenten zijn verwerkt in een Strategisch Asset Managementplan (SAMP), en er is goed zicht op de stakeholders. Er is een duidelijk commitment van de leiding en er wordt actief gewerkt aan de ‘line of sight door de organisatie heen. De strategie en de tactiek staan bijna stevig en vinden hun weg gestaag door de organisatie. De vertaling naar operationele taken echter, laat zich moeilijker in gang krijgen. Hiermee is de universiteit niet exemplarisch. Veel organisaties die Asset Management willen ontwikkelen en implementeren lopen tegen deze constatering aan. En logisch als je er goed over nadenkt. Immers, tot dit punt toe de route voornamelijk bedrijfskundig en theoretisch geweest. De vertaling van tactiek naar operatie vereist meer technische en operationele kennis.

22 maart: Masterclass NEN8026; van Strategie naar Operatie Elk bedrijf heeft een missie, met bijbehorende visie en strategie. Die strategie is vaak heel breed geformuleerd en geeft de operatie onvoldoende handvatten om hun werk te doen. Het is vaak een ambitie die niet kwantitatief is. Om de strategie en ambitie te vertalen naar operationele taken en doelstelling, zijn er verschillende hulpbronnen. De NEN8026 is één van deze bronnen en legt op tactisch niveau de verbinding tussen strategische doelen van de organisatie en de operationele uitvoering van (vastgoed) management; het levenscyclusbeheer. Doel Tijdens deze Masterclass word je meegenomen in de denken werkwijze van de NEN8026. Vanuit de praktijkervaringen helpen we je met het doorgronden van de werkwijze, en wordt de NEN8026 vertaald naar werkbare vormen die je zelf mee kan nemen in je eigen bedrijfsvoering. We tonen je een methodiek om strategie en ambitie te vertalen naar concrete taken en verantwoordelijkheden.

Van strategie naar operatie Om deze stap, van tactiek naar operatie, op een goede manier te zetten, zijn er niet veel gereedschappen beschikbaar. De ISO is een management systeemnorm en gaat daarmee vooral over proces, samenhang en manier van werken. ISO55000, toch algemeen geaccepteerd als standaard voor Asset Management, richt zich daarmee voornamelijk op het strategische en tactische kader. De vertaling naar kwantitatieve waardes wordt beschreven. De kunst is dan om tot operationele taken te komen om die kwantitatieve prestaties te leveren. Een ISO-norm is vanzelfsprekend ook bedoeld voor een hele brede toepasbaarheid, maar daarmee ontstaat er wel een uitdaging in de vertaling naar de operatie. Een uitdaging die dus ook bij veel organisaties herkenbaar is. Ook ISO55001 richt zich voornamelijk op het proces, niet op de operationele inhoud. Deze constatering is één van de grootste redenen geweest om de NEN8026 te ontwikkelen. De roep om kader bij het doorvoeren van de kwalitatieve doelstellingen naar de operatie klinkt steeds luider vanuit de markt, net als bij deze universiteit. Immers, het heeft geen nut om Asset Management te implementeren zonder de mogelijkheid het te operationaliseren. De universiteit heeft, als (één van de) eerste in Nederland de NEN8026 opgepakt om deze brug tussen tactiek en operatie te slaan. RHDHV functioneert in dit vraagstuk als partner voor de universiteit.

62 december 2023

Mobile

GIS

PdM

PPM

Next Generation

EAM

AIP

APM

BIM

Veel bedrijven werken al jarenlang met een Enterprise Asset Management (EAM) systeem, maar gebruiken het voornamelijk als elektronische kaartenbak en digitaal werkordersysteem. Asset Management wordt er echter nog niet mee bedreven, terwijl dit tegenwoordig wel mogelijk is. Pakketten als Maximo, Ultimo, HxGN EAM (voorheen Infor EAM) en SAP EAM hebben zich afgelopen jaren enorm ontwikkeld en bieden nu ook functionaliteit voor zaken als Asset Investment Planning, Project Portfolio Management, Asset Performance Management, Business Intelligence en Predictive Maintenance. Ook op het gebied van Mobile, GIS- en BIM-integratie zijn grote stappen gezet. Bent u klaar voor Next Generation EAM? Neem dan contact op met Mainnovation. Onze VDMXL-experts helpen u graag met al uw vragen rondom het verder professionaliseren én automatiseren van uw Maintenance & Asset Management-organisatie. www.mainnovation.com