OBELS POLICY BRIEF NO.19, JULY 2016
แนวโน้มการเปลี่ยนแปลงของเศรษฐกิจชายแดนในยุคดิจิตอล Border Economy Trend Changes in Digital Age
พรพินันท์ ยี่รงค์ วิลาวัณย์ ตุทาโน ณัฐพรพรรณ อุตมา ช่วงปีค.ศ. 1750 นับว่าเป็นการปฏิวัติอุตสาหกรรมครั้งแรกที่สร้างจุดเปลี่ยนทางประวัติศาสตร์ต่อเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมด้วย เครื่องจักรไอน�้ำ ต่อมาในครั้งที่สองเป็นการก�ำเนิดของเครื่องปั่นไฟฟ้าในช่วงปีค.ศ. 1870 และครั้งที่สาม คือ การเกิดขึ้นของเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ และโทรคมนาคมในช่วงปีค.ศ. 1969 ซึ่งเปลี่ยนแปลงทั้งวิถีชีวิต วิถีการผลิต และกิจกรรมทางเศรษฐกิจต่างๆ จากหน้ามือเป็นหลังมือ ทันใดนั้น ได้ ถือก�ำเนิดของการปฏิวต ั ค ิ รัง้ ทีส่ ท ี่ พ ี่ ลิกโฉมหน้าประวัตศ ิ าสตร์แบบไม่มวี น ั หวนกลับ คือ การต่อยอดและการผสมผสานเทคโนโลยี จากการปฏิวต ั ค ิ รัง้ ที่สาม ซึ่งมีการพึ่งพาและอาศัยการแลกเปลี่ยนของข้อมูลบนอินเตอร์เน็ต ท�ำให้เกิดการพัฒนานวัตกรรมการผลิต น�ำไปสู่การเกิดขึ้นของผลิตภัณฑ์ ที่มีความสะดวกสบายต่อการใช้งานของผู้บริโภคในยุคปัจจุบันมากขึ้นในระดับของปัจเจกบุคคล
เศรษฐกิจยุคดิจิตอลจึงกลายมาเป็นจุดเชื่อมที่ส�ำคัญของแต่ละประเทศในการออกนโยบาย และยุทธศาสตร์ระดับชาติในการส่งเสริม และออก กฎระเบียบในครอบคลุม ทั้งนี้ เศรษฐกิจในยุคนี้มีการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วผิดจากเศรษฐกิจในยุคก่อน อย่างระบบการเงินก็มีการน�ำเอาเทคโนโลยีมา ประยุกต์ จนเกิดเป็น FinTech (Financial Technology) ที่สามารถท�ำได้ตั้งแต่การโอนเงินผ่านทางโทรศัพท์มือถือ การช�ำระค่าใช้จ่ายในชีวิตประจ�ำวัน โดยที่ผู้บริโภคไม่จ�ำเป็นต้องพกเงินสดไปต่อแถวเพื่อช�ำระเงิน นอกจากนี้ สิ่งที่พัฒนาไปพร้อมกันคือ ระบบการค้าขายแบบออนไลน์ หรือ E-commerce ที่ท�ำให้การแลกเปลี่ยนสินค้าลื่นไหลทั่วโลก ทั้งนี้ ปัจจัยส�ำคัญคงไม่พ้นการพัฒนาของระบบ Hardware อย่าง Smart Phone และ โครงข่ายอินเตอร์เน็ต ความเร็วสูงอย่าง 3G และ 4G ทีเ่ ข้าถึงคนทุกกลุม่ ทุกชนชัน้ จนท�ำให้เกิดกลุม่ ตลาดขนาดใหญ่ ฉะนัน้ การผลิตสินค้าและบริการก็จะท�ำให้เกิดการประหยัด ต่อขนาด (Economies of Scale) ในช่วงเวลาอันสั้นลง ท�ำให้สินค้าที่ออกมาสู่ตลาดมีการเติบโตแบบก้าวกระโดด Start-up เป็นประเภทของธุรกิจทีเ่ กิดขึน้ ในยุคของการปฏิวตั อิ ตุ สาหกรรมครัง้ ที่ 4 เป็นการสร้างรูปแบบธุรกิจใหม่ทนี่ ำ� เอาเทคโนโลยี และความ สร้างสรรค์มาผนวกกัน โดยรูปแบบธุรกิจดังกล่าวสามารถที่จะท�ำซ�้ำได้ (repeatable) และสามารถเติบโตได้ (scalable) ซึ่งต้องใช้ความรวดเร็วในการ สร้างผลิตภัณฑ์ และเข้าครอบครองตลาดที่มีอยู่ ท�ำให้ธุรกิจ start-up เป็นธุรกิจที่มีการเติบโตแบบความเร็วสูงเปรียบเสมือนกับความเร็วอินเตอร์เน็ตใน ยุคนี้ ทัง้ นี้ บริษทั ทีเ่ ป็นมีความโด่งดังในยุคทีผ่ า่ นมาคือ Google ทีเ่ ข้ามาปฏิวตั กิ ารค้นหาข้อมูลของผูบ้ ริโภคด้วยระบบ Search Engine ทีม่ คี วามก้าวหน้า กว่าระบบของบริษัทอื่น ณ ตอนนี้ Google ไม่ได้เพียงแต่พัฒนาระบบที่มีอยู่ แต่ได้มีการขยายกิจการครอบคลุมไปถึงการค้นหาพื้นที่ด้วย Google Maps