OBELS WORKING PAPER No.16 , Oct 2016
ความสัมพันธ์ของการขยายตัวของค้าชายแดนและการเติบโต ทางเศรษฐกิจของจังหวัดเชียงราย พรพินนั ท์ ยี่รงค์, ณัฐพรพรรณ อุตมา ที่มาและความสาคัญ การค้าชายแดนเริ่มเข้ามามีบทบาทอย่างมากต่อการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศไทยในช่วงหลายปีที่ ผ่านมา ในความเป็นจริงแล้วการค้าชายแดนเป็นการค้าระดับเล็กที่เป็นรูปแบบของการค้าภายในพื้นที่ระหว่าง ชาวบ้านของฝั่งไทย และประเทศเพื่อนบ้าน หากแต่ปัจจุบันการค้ าชายแดนถูกมองในมุมที่กว้างขวางมากขึ้น จากที่เคยเน้นในการส่งออก และนาเข้าสินค้ากับประเทศที่มีแนวชายแดนเชื่อมต่อกัน เริ่มที่จะเชื่อมโยงไปยัง การค้ากับประเทศที่สาม ส่วนหนึ่งเป็น ผลจากการขยายตัวของกระแสโลกาภิวัต น์ ที่ทาให้เกิดการเคลื่อนย้าย ของทุน แรงงาน สินค้า และทรัพยากรระหว่างประเทศมากขึ้น ทั้งนี้ ความร่วมมือทางเศรษฐกิจที่สาคัญอย่าง ความร่วมมือทางเศรษฐกิจในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้าโขง (GMS) เป็นความร่วมมือของ 6 ประเทศ ได้แก่ ไทย เมียนมาร์ สปป.ลาว กัมพูชา และจีนตอนใต้ ซึ่งได้รับทุนสนับสนุนจากธนาคารพัฒนาเอเชีย (ADB) ทาให้เกิด การพัฒ นาเส้ น ทางคมนาคม และโครงสร้ างพื้ น ฐานบนระเบี ย งเศรษฐกิ จ เหนื อ -ใต้ (NSEC) และระเบี ย ง เศรษฐกิจตะวันออก-ตะวันตก (EWEC) เป็นปัจจัยสาคัญที่ทาให้เกิดความสะดวกในการขนส่งสินค้าระหว่าง ประเทศทางบก และทาให้เกิดการพัฒนาระบบโลจิสติกส์ที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น นอกจากนี้ ยังมีความร่วมมือ อื่นที่มีความสาคัญ ได้แก่ สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (ASEAN) และยุทธศาสตร์ความ ร่วมมือทางเศรษฐกิจอิรวดี - เจ้าพระยา - แม่โขง (ACMECS) เป็นต้น จากความสาคัญของการค้าชายแดน ทาให้รัฐบาลมองเห็นความสาคัญในการพัฒนาศักยภาพของพื้นที่ ชายแดน ในวันที่ 19 มิถุนายน จึงได้มีการแต่งตั้งคณะกรรมการนโยบายเขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษ และทาการ ประกาศพื้นที่ในการพัฒนาให้เป็นเขตเศรษฐกิจพิเศษ โดยแบ่งพื้นที่ในการพัฒนาออกเป็นสองระยะ 2557 ระยะที่ 1 ได้ แก่ จั งหวัด ตาก มุก ดาหาร สระแก้ว สงขลา และตราด ระยะที่ 2 ได้แ ก่ จัง หวั ดหนองคาย นราธิวาส เชียงราย นครพนม และกาญจนบุรี โดยการพัฒนาเขตเศรษฐกิจมีจุดประสงค์หลักในการกระจาย การพัฒนาให้ลงไปสู่พื้นที่ต่างๆ โดยการอาศัยการดาเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจในหลากหลายด้าน แต่พยายาม ที่จะเชื่อมโยงด้านต่างๆ เอื้อประโยชน์ให้เกิดการค้าชายแดนกับประเทศเพื่อนบ้าน และประเทศที่สาม เป็นตัว ขับเคลื่อนเศรษฐกิจในแต่ละภูมิภาค และพัฒนาคุณภาพชีวิต และความเป็นอยู่ที่ดีของประชาชน พร้อมทั้งเพิ่ม ศักยภาพในการแข่งขันในเวทีการค้าระดับโลก ฉะนั้น รัฐบาลต้องการที่จะให้เขตเศรษฐกิจช่วยดึงดูดการลงทุน จากภายนอก และกระตุ้นการลงทุนจากภายใน โดยมีการให้สิทธิประโยชน์ทั้งการลดหย่อน และยกเว้นภาษี เครื่องจักร ภาษีการนาเข้าวัตถุดิบเพื่อส่งออก ภาษีมูลค่าเพิ่ม และได้รับสิทธิประโยชน์จากการใช้แรงงานข้าม ชาติแบบถูกกฎหมาย เพื่อมาส่งเสริมให้เกิดการค้าชายแดน ซึ่งจะนาไปสู่การพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศไทย อย่างไรก็ตาม นโยบายสนับสนุนการค้าชายแดน และการพัฒนาเขตเศรษฐกิจได้ให้ผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจ แก่ประชาชนในแต่ละพื้นที่ตามเป้าประสงค์ของการพัฒนาจริงหรือไม่