Diplomat September 2018 by Observer Media Group

THE EXCLUSIVE INTERVIEW Mamuka Bakhtadze The Prime Minister of Georgia

Miroslav Lajčák President of the 72nd UN General Assembly

Kaha Imnadze The Georgian Ambassador to the UN

ISSN 2449-3007

772449

300003

ყოველთვიური ორენოვანი ჟურნალი საქართველოში MONTHLY BILINGUAL MAGAZINE IN GEORGIA | 09/2018 | 8 GEL

Contents cover story 5

საქართველოს პრემიერ-მინისტრი: მნიშვნელოვანია, რუსეთისთვის ნათელი გახდეს, რომ საერთაშორისო თანამეგობრობა არ შეეგუება რუსეთის უკანონო მოქმედებებს

Georgian Prime Minister: The UN Stage Will be Used to Promulgate Georgia’s “Gospel” of Peaceful Conflict Resolution

features 11

ინტერვიუ გაეროს გენერალური ასამბლეის პრეზიდენტთან, მიროსლავ ლაიჩაკთან

President of the 72nd UN General Assembly Interview: Reflection on His Term of Office

ელჩი კახა იმნაძე: საქართველოს, გაეროს კორიდორებში, გარკვეული პოლიტიკური წონა აქვს და თავისი სიტყვის თქმა შეუძლია

Georgia has Certain Political Weight in UN Corridors and Can Hold its Own Sway - The Georgian Ambassador to the UN

2008 წლის რეტროსპექტივა და პატარა სახელმწიფოს ტრაგედია

Flashbacks of 2008 and the Tragedy of Small State

გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის კანცლერის ვიზიტი საქართველოში - არსებითი გზავნილები

Essential Messages from the Visit of the Chancellor of the Federal Republic of Germany to Georgia

გეოპოლიტიკური თვალსაზრისი: დაძაბულობის ზღვარი თურქეთ-ამერიკის ურთიერთობაში

Geopolitical Insight: the Limits of Turkish-American Diplomatic Tension

ლარის „მცურავი გაცვლითი კურსი“: მიზეზები, პროგნოზი და თურქეთის საკითხი

“Floating Exchange Rate” of Georgian Lari : The Reasons, Forecast and Issue of Turkey

აწარმოე საქართველოში! - რატომ არის ახლა საუკეთესო დრო საქართველოში ინვესტირებისთვის

Enterprise Georgia – Why Now Is The Best Time To Invest in Georgia

საქართველოში აღმოსავლეთ პარტნიორობის პირველი ევროპული სკოლა გაიხსნა

First Eastern Partnership European School Opens its Doors in Georgia

ელისო ბოლქვაძის საერთაშორისო ფესტივალის მე-6 წარმატებული სეზონი

International Festival of Eliso Bolkvadze, 6th Successful Season

ad features 48

გოჩა ფიფიას გზა დიპლომატიიდან ბიზნესში და ქართული ჭაჭის ბრენდის, „ზეარის“-ის ფილოსოფია

From Diplomacy to Business: The Gocha Pipia’s Way and the Philosophy of Georgian Chacha Brand Zearis

Observer Media Group

შიო მღვიმელის ქ. #15 საქართველო, თბილისი 0179

Observer / Diplomat / Parliament

გენერალური დირექტორი ნინო შარაშიძე Managing Director Nino Sharashidze nino.sharashidze@observer.com.ge

გამოწერა და რეკლამის განთავსება Subscription & Advertising sales@observer.com.ge

15 Shio Mghvimeli Str. Tbilisi 0179, Georgia

რედაქტორთა კოლეგია Editorial Commitette editor@observer.com.ge

info@observer.com.ge TEL: +995 558 519 51

4 DIPLOMAT

Georgian Prime Minister: The UN Stage Will be Used to Promulgate Georgia’s “Gospel” of Peaceful Conflict Resolution ნინო შარაშიძე NINO SHARASHIDZE

აქართველოს პრემიერ-მინისტრმა მამუკა ბახტაძემ „დიპლომატისთვის“ მიცემულ ინტერვიუში ხაზი გაუსვა საქართველოს პოზიციას რუსეთის აგრესიის მიმართ და ქვეყნის ნაბიჯებს გაეროს SDG- ის მიზნებისა და სხვა მიზნების მისაღწევად. პრემიერ-მინისტრმა ხაზგასმით აღნიშნა თავისი ახალი ეკონომიკური მოდელი და ყურადღება გაამახვილა იმ ფაქტზე, რომ ის ჩვეულებრივი მოქალაქეების ცხოვრებას შეცვლის.

n this interview with the Prime Minister of Georgia, Mr. Mamuka Bakhtadze, he stressed Georgia’s stance towards the aggression from Russia and the country’s moves towards achieving the UN SDG goals and other goals. The Prime Minister also highlighted his new economic model and carefully underscored the fact that it would change the lives of ordinary Georgian citizens.

ბატონო პრემიერო, პირველ რიგში, მინდა მოგილოცოთ დანიშვნა და წარმატებები გისურვოთ ახალ თანამდებობაზე. თუმცა, ეს არ იქნება ადვილი, რადგან ქვეყანა არაერთი საგარეო თუ საშინაო გამოწვევის წინაშე დგას. როგორ აფასებთ ქვეყნის წინაშე არსებულ სირთულეებს და როგორ აპირებთ თქვენ და თქვენი გუნდი ამასთან გამკლავებას? დიდი მადლობა მოლოცვისთვის. ჩვენი ქვეყანა მართლაც მრავალი გამოწვევის წინაშე დგას, რომელთა შორის დეოკუპაცია და ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენა უპირველეს ადგილზეა. ამავე დროს, უმნიშვნელოვანესია პრობლემის ჰუმანიტარული ასპექტი - საოკუპაციო ხაზის ორივე მხარეს მცხოვრები მოსახლეობის უსამართლო მდგომარეობა, იძულებით გადაადგილებული პირები საქართველოს დანარჩენ ტერიტორიაზე, რომლებიც დევნილებად იქცნენ საკუთარ ქვეყანაში. ღრმად ვარ დარწმუნებული, რომ ოკუპაციის დასრულების, გახლეჩილი მშვიდობიანი მოსახლეობის რეინტეგრაციისა და სხვა თანამდევი უმძიმესი პრობლემების გადაწყვეტისთვის ერთადერთი გზა არის მშვიდობიანი მოგვარების პოლიტიკის წარმართვა და მხარდაჭერა. საქართველოს მთავრობა ყოველთვის მტკიცედ იცავდა ამ პრინციპებს და სამომავალოდაც, საერთა-

Excerpts: Q: Mr. Prime Minister, firstly, let me congratulate you on your appointment and wish you success in this new capacity. It is no easy task, however, given the numerous external and internal challenges facing the country. How would you evaluate the difficulties facing the country, and how do you and your team plan to deal with them? Thank you very much for your congratulations. Indeed, our country is facing a number of challenges, with de-occupation and the restoration of territorial integrity at the top of the list. At the same time, crucially important is the humanitarian aspect of this problem: the unfair living conditions of the populations on either side of the occupation line, and the IDPs in the rest of Georgia’s territories who have become refugees in their own country. I have no doubt in my mind that implementing and supporting

ს

DIPLOMAT 5

შორისო თანამეგობრობასთან ერთად, მზად არის ძალ-ღონე არ დაიშუროს შერიგებისა და ჩართულობის პოლიტიკის გასატარებლად. ამ კუთხით უმნიშვნელოვანესია ჩვენს დასავლელ პარტნიორებთან, პირველ რიგში, აშშ-თან თანამშრომლობის გაღრმავება, რომელიც საქართველოსთვის სტრატეგიული მოკავშირეა. გრძელდება მუშაობა ევროინტეგრაციის კუთხით, რაც საქართველოს ისტორიული და ღირებულებითი არჩევანია და რომელსაც არ გააჩნია ალტერნატივა ქვეყნის დემოკრატიული განვითარებისათვის. გარდა ამისა, ევროინტეგრაციის პროცესი ეფექტიანად უწყობს ხელს ქვეყნის სტაბილურობასა და განვითარებას, რაც დასტურდება ცენტრალური და აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნების მაგალითით. საქართველო წარმატებით აგრძელებს ევროკავშირ-საქართველოს არსებული ურთიერთობების სრულად გამოყენებას, პირველ რიგში, ასოცირების შესახებ შეთანხმების განხორციელებას, რომელიც საქართველოს მთავრობის პრიორიტეტად რჩება. ჩვენ ვამაყობთ, რომ საქართველო მიჩნეულია ლიდერად ევროინტეგრაციის რეფორმების

ვისაუბრებ ასევე კონკრეტულ ნაბიჯებზე, მათ შორის, ახალ სამშვიდობო ინიციატივაზე „ნაბიჯი უკეთესი მომავლისკენ“. ბუნებრივია, კონფლიქტის მშვიდობიანი მოგვარების საქმეში განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს საერთაშორისო საზოგადოების ქმედით ჩართულობას. კუთხით აღმოსავლეთ პარტნიორობის რეგიონში. ამავე დროს, ჩვენ კიდევ მეტი ამბიცია გვაქვს და ვმუშაობთ Roadmap2EU-ზე, რომელიც დაგვეხმარება ევროკავშირთან უფრო ღრმა ინტეგრაციაში და ამ მხრივ ქვეყნას ახალ შესაძლებლობებს შეუქმნის. სექტემბერში გაეროს გენერალურ ასამბლეაზე მიემგზავრებით. რა იქნება თქვენი მთავარი გზავნილი და როგორ ხედავთ საერთაშორისო საზოგადოების როლს ქვეყნის სუვერენიტეტის განმტკიცებასა და ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენაში? გაეროს გენერალური ასამბლეა გამორჩეული პლატფორმაა, რომელიც იძლევა შესაძლებლობას, გლობალურ თემებზე საუბრის კონტექსტში მსოფლიო ლიდერებთან ერთად განვიხილოთ საქართველოს მიღწევები დემოკრატიული განვითარებისა და ევროპული და ევროატლანტიკური ინტეგრაციის მიმართულებით, მომავლის პერსპექტივები და ის გამოწვევები, რომლის წინაშეც ჩვენი ქვეყანა დგას. ეს არის ძალიან კარგი შესაძლებლობა, რომ 2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომიდან 10 წლის თავზე გაეროს ტრიბუნიდან ვისაუბროთ რუსეთის მიერ საქართველოს წინააღმდეგ გაგრძელებულ აგრესიაზე, ჩვენი განუყოფელი რეგიონების ოკუპაციასა და იმ მძიმე ვითარებაზე, რომელიც იქ არის შექმნილი ადამიანის უფლებებისა და ჰუმანიტარული კუთხით. ამის ნათელი მაგალითია არჩილ ტატუნაშვილის მკვლელობა, ტრაგედია, რომელიც ახლახან მოხდა. ცხადია, გაეროს ტრიბუნიდან აუცილებლად ვისაუბრებ საქართველოს დღის წესრიგზე კონფლიქტის მშვიდობიანი დარეგულირების მიმართულებით. მოგეხსენებათ, ჩვენი მთავრობა ურყევად და თანამიმდევრულად აგრძელებს თავის სამშვიდობო პოლიტიკას, მიუხედავად იმისა, რომ ადგილზე თითქმის ყოველდღიურად ხდება პროვოკაციები. ვისაუბრებ ასევე კონკრეტულ ნაბიჯებზე, მათ შორის, ახალ სამშვიდობო ინიციატივაზე „ნაბიჯი უკეთესი მომავლისკენ“. ბუნებრივია, კონფლიქტის მშვიდობიანი მოგვარების საქმეში განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს საერთაშორისო საზოგადოების ქმედით ჩართულობას. მოგეხსენებათ, 2008 წლის 12 აგვისტოს ცეცხლის შეწყვეტის შე-

6 DIPLOMAT

the policy of peaceful resolution is the only way for ending the occupation, reintegrating the conflict-torn peaceful population, and solving other grievous accompanying problems. The Government of Georgia has always observed these principles, and we are committed to implementing in the future the reconciliation and engagement policy in cooperation with the international community. In this context, most important is deepening relations with our Western partners, primarily with the US, Georgia’s strategic ally. Work continues on European integration, which is Georgia’s historical and value-based choice with no alternative in terms of the country’s democratic development. In addition, the process of European integration is effective in fostering the country’s stability and development, as evidenced by the examples of the Central and Eastern European countries. Georgia successfully continues to make full use of EU-Georgia relations, notably the Association Agreement which remains the Georgian Government’s top priority. We are proud of the fact that Georgia is recognized as the Eastern Partnership’s flagship in European integration. At the same time, we have greater ambitions as we are working on the Roadmap2EU designed to assist us achieve deeper integration with the EU and to create

I will also discuss our concrete steps, including our new peace initiative called A Step to a Better Future. Naturally, especially important in peaceful conflict resolution is effective engagement from the international community. new opportunities for the country in this regard. Q: You are attending the UN General Assembly in September. What will be your key message? How do you see the role of the international community in cementing the country’s sovereignty and restoring its territorial integrity? The UN General Assembly is a special platform, which allows discussing with global leaders, within the context of global topics, Georgia’s achievements in democratic development and European and Euro-Atlantic integration, in order to define prospects and challenges facing the country. Ten years after the 2018 Russia-Georgia war, it is an excellent opportunity to speak from the UN platform about Russia’s aggression against Georgia, about the occupation of our integral parts and the grievous human rights and humanitarian conditions in the occupied territories, a clear example of which is the murder of Archil Tatunashvili, the latest tragedy in the series. Clearly, I will use the UN platform to speak about Georgia’s agenda for peaceful conflict resolution. As you know, our Government (is) consistently and resolutely continues its peace policy despite provocations on the ground happening practically on a daily basis. I will also discuss our concrete steps, including our new peace initiative called A Step to a Better Future. Naturally, es-

თანხმება საქართველოსა და რუსეთს შორის დაიდო ევროკავშირის შუამავლობითა და ძალისხმევით. დღესაც ჟენევის საერთაშორისო მოლაპარაკებები, რომელიც წარმოადგენს უმნიშვნელოვანეს ფორმატს რუსეთ-საქართველოს კონფლიქტიდან მომდინარე გამოწვევების გადასაჭრელად, მიმდინარეობს ევროკავშირის, გაეროს, ეუთოს, აშშ-ის აქტიური ჩართულობით. ამავე დროს საქართველოს ოკუპირებულ რეგიონებში არსებული ვითარების სირთულე ცხადყოფს, რომ აუცილებელია კიდევ უფრო მეტი ძალისხმევა და ქმედითი საერთაშორისო ჩართულობა, რათა შესაძლებელი გახდეს მდგრადი მშვიდობისა და სტაბილურობის მიღწევა ადგილზე. მნიშვნელოვანია, რუსეთისთვის ნათელი გახდეს, რომ საერთაშორისო თანამეგობრობა არ შეეგუება რუსეთის უკანონო მოქმედებებს, ძალითა და ძალის გამოყენების მუქარით მოახდინოს სუვერენული სახელმწიფოების ტერიტორიული მთლიანობის ხელყოფა და ზეგავლენა დამოუკიდებელი ქვეყნების განვითარების კურსსა და საგარეო-პოლიტიკურ არჩევანზე. რას გულისხმობს თქვენი დაანონსებული ახალი ეკონომიკური მოდელი, რომელიც როგორც უკვე აღნიშნეთ, შეეხება თითოეულ ოჯახს? ახალი მოდელი არ ეხება მხოლოდ ეკონომიკას, ის გულისხმობს მართვის დღევანდელი სისტემის მრავალმხრივ რეფორმირებას. ყველა სტრატეგიული მიმართულებით გატარდება ძირეული და ინოვაციური რეფორმები. ამ ცვლილებების მიზანი, პირველ რიგში, მოსახლეობის მდგომარეობის გაუმჯობესებაა. აუცილებელია ისეთი ეკონომიკური მოდელის ჩამოყალიბება და თამაშის ისეთი წესების დამკვიდრება, რომელიც უკეთესობისკენ შეცვლის ყოველი ქართული ოჯახისა და საქართველოს მოქალაქის მდგომარეობას. მნიშვნელოვანია ხსენებული

pecially important in peaceful conflict resolution is effective engagement from the international community. As you know, the August 12, 2008 ceasefire agreement between Georgia and Russia was signed through the mediation and effort of the EU. Even today, the Geneva International Talks, the most important format for tackling challenges arising from the Russia-Georgia conflict, continue with the active engagement of the EU, OSCE, and the US. At the same time, the difficult state of affairs in Georgia’s occupied territories demonstrates that greater efforts and effective international engagement are necessary to ensure sustainable peace and stability on the ground. Importantly, it must be made clear to Russia that the international community will never agree with Russia’s unlawful actions using coercion, violent force, and intimidation to violate sovereign states’ territorial integrity and to affect independent countries’ course of development and foreign policy choices. Q: Please elaborate on the new economic model announced by you, which, as you say, will have an impact on each household. The new model is not just about economy. It also involves the multifaceted reform of the current system of management. Substantial innovative reforms will be carried our across all strategic directions. The primary goal of these changes is to improve the population’s living conditions. It is necessary to develop an

DIPLOMAT 7

რეფორმების სწრაფად და ეფექტიანად გატარება, რათა დროულად მოხდეს იმ პრობლემების დაძლევა, რომელთა წინაშეც იმყოფება დღეს ჩვენი საზოგადოება. 2015 წელს გაერომ შეიმუშავა 17 მდგრადი განვითარების მიზნები, რომელიც 2030 წლამდე უნდა განხორციელდეს. აღნიშნულ დოკუმენტს საქართველოც აწერს ხელს, რას აკეთებს თქვენი ხელისუფლება, რომ გაეროს ეს მიზნები განხორციელდეს? მთელი ამ დროის განმავლობაში საქართველომ მნიშვნელოვანი სამუშაო გასწია, რათა მომხდარიყო მდგრადი განვითარების მიზნების ჩვენი

გერმანიის კანცლერის ისტორიული ვიზიტი ნათელი დასტურია იმის, რომ საქართველოს გერმანიის პოლიტიკურ დღის წესრიგში მნიშვნელოვანი და განსაკუთრებული ადგილი უკავია. ქვეყნის განვითარების საჭიროებებზე მორგება. დაისახა კონკრეტული მიზნები და გაიწერა მათი შესრულების ვადები სხვადასხვა სექტორში. ამ პროცესში ხდება მსოფლიოს საუკეთესო გამოცდილების გაზიარება, რაშიც აქტიურად გვეხმარებიან საერთაშორისო დონორი ორგანიზაციები. ყველა ამ მიზნის მიღწევა აღემატება ერთი ქვეყნის შესაძლებლობებს, ამიტომ ჩვენ აქტიურად ვთანამშრომლობთ საერთაშორისო თანამეგობრობასთან. სხვათა შორის, გაეროსა და საერთაშორისო ორგანიზაციების შეფასებით, საქართველო ამ მიზნების შესრულებით მსოფლიოს ერთ-ერთ მოწინავე ქვეყნად არის აღიარებული. ჩვენი მთავრობის უპირველესი ამოცანაა სწორედ ბოლო პერიოდის ეკონომიკურ ზრდასა და სოციალურ სამართლიანობას შორის ჯანსაღი ბალანსის მიღწევა, ინკლუზიური განვითარების უზრუნველყოფა, რათა

8 DIPLOMAT

economic model and to usher in the rules of the game, which will improve the conditions of every Georgian family and every Georgian citizen. It is important to implement these reforms rapidly and effectively to overcome these problems facing our society in a timely manner. Q: In 2015, UN developed 17 SDGs to be implemented by 2030. Georgia is a signatory to this document. What are the steps taken by your Government to reach UN goals? Over this time, Georgia has carried out important work to adapt the SDGs to the needs of our country. Concrete objectives have been defined and deadlines set for their implementation in

. I would say that the historic visit of Germany’s Chancellor is a clear demonstration of the fact that Georgia holds an important and special place on Germany’s political agenda. different sectors. The best international practices are shared in this process, and we enjoy active assistance from international donor organizations. Reaching all these goals is more than one particular country handle, which is why we are actively cooperating with the international community. By the way, according to UN and international organizations, Georgia is one of the global leaders in reaching said goals. The primary task of our Government is striking a healthy

ეკონომიკური ზრდის სიკეთეები საქართველოს თითოეულმა მოქალაქემ იგრძნოს. ამ მხრივ, მთავრობის ეკონომიკური პროგრამა მთლიანად გაეროს ათასწლეულის განვითარების მიზნებზეა მორგებული. ეროვნული გეგმის მიხედვით, მაგალითად, საქართველოში 2030 წლისთვის უკიდურესი სიღარიბე 1%-მდე უნდა შემცირდეს. თუმცა, სიღატაკის დასაძლევად მნიშვნელოვანია მდგრადი ეკონომიკური განვითარების უზრუნველყოფა. გვესაჭიროება ფუნდამენტური რეფორმები, რათა ჩვენი ქვეყანა მსოფლიო ბაზარზე კონკურენტუნარიან, თანამედროვე ეკონომიკად ვაქციოთ. ამიტომ საჭიროა საინვესტიციო კლიმატის კიდევ უფრო გაუმჯობესება, კერძო და საჯარო პარტნიორობის წახალისება სხვადასხვა სფეროში. ჩვენი მთავრობის ძირითადი ძალისხმევა ახალგაზრდებზე, ინოვაციასა და განათლებაზე იქნება მიმართული. როგორ შეაფასებდით ანგელა მერკელის ვიზიტის მნიშვნელობას საქართველოსთვის? პირველ რიგში, მინდა აღვნიშნო, რომ საქართველოსთვის უაღრესად მნიშვნელოვანია გერმანიასთან არსებული ორმხრივი და მრავალმხრივი წარმატებული ურთიერთობების კიდევ უფრო განმტკიცება. მსოფლიოს

ყველა სტრატეგიული მიმართულებით გატარდება ძირეული და ინოვაციური რეფორმები. ამ ცვლილებების მიზანი, პირველ რიგში, მოსახლეობის მდგომარეობის გაუმჯობესებაა. აუცილებელია ისეთი ეკონომიკური მოდელის ჩამოყალიბება და თამაშის ისეთი წესების დამკვიდრება, რომელიც უკეთესობისკენ შეცვლის ყოველი ქართული ოჯახისა და საქართველოს მოქალაქის მდგომარეობას. ერთ-ერთი ყველაზე ძლიერი პოლიტიკოსის, ქალბატონ მერკელის ვიზიტი ჩვენი ქვეყნისთვის განსაკუთრებული მნიშვნელობის მატარებელი და უდავოდ წარმატებული გახლდათ. ვიტყოდი, რომ გერმანიის კანცლერის ისტორიული ვიზიტი ნათელი დასტურია იმის, რომ საქართველოს გერმანიის პოლიტიკურ დღის წესრიგში მნიშვნელოვანი და განსაკუთრებული ადგილი უკავია. კანცლერის ვიზიტმა ნათლად დაგვანახა, რომ გერმანია მხარს უჭერს საქართველოს სუვერენიტეტსა და ტერიტორიულ მთლიანობას, მხარს უჭერს ჩვენი ქვეყნის საგარეო-პოლიტიკურ კურსსა და მის მთავარ პრიორიტეტებს: საქართველოს ევრო-ატლანტიკურ ინტეგრაციასა და ჩვენს სამშვიდობო პოლიტიკას. აგრეთვე, კანცლერის მხრიდან აღინიშნა, რომ გერმანია მხარს უჭერს იმ მნიშვნელოვან და წარმატებულ რეფორმებს, რომელსაც საქართველოს მთავრობა ახორციელებს. გერმანია საქართველოს პარტნიორად მოიაზრებს, რაც თავისთავად ძალიან მნიშვნელოვანია. ეს გახლავთ აღიარება, რომ საქართველოს რეგიონში განსაკუთრებული ადგილი უკავია. ასევე, მნიშვნელოვანია ისიც, რომ მერკელთან ერთად იმყოფებოდნენ მსოფლიოში ცნობილი მოწინავე გერმანული კომპანიების წარმომადგენლები, რომლებმაც კონკრეტული პროექტების განხორციელების სურვილი გამოთქვეს, რაც კიდევ ერთხელ ცხადყოფს, რომ სულ უფრო მეტად იზრდება ინტერესი ჩვენი ქვეყნის მიმართ. საქართველო, თავისი ადგილმდებარეობიდან გამომდინარე, ძალიან კარგ შესაძლებლობას იძლევა სხვა ქვეყნებზე გასასვლელად. საქართველოს შეუძლია ითამაშოს მნიშვნელოვანი როლი კონკურენციული სატრანსპორტო კორიდორის შექმნის მიმართულებით. აქედან გამომდინარე, ეს არის გერმანული კომპანიებისათვის უნიკალური საშუალება და პერსპექტივა, გაზარდონ ვაჭრობა არა მხოლოდ საქართველოსთან, არამედ მთლიან რეგიონთან. დანამდვილებით შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ქალბატონი კანცლერის ვიზიტი ნამდვილად ისტორიული გახლდათ.

balance between the recent economic growth and social justice, to ensure inclusive development, so that each citizen may enjoy the benefits of economic growth. In this regard, the Government’s economic program is fully compatible with the UN Millennium Development Goals. According to the National Plan, for example, extreme poverty in Georgia must be reduced to 1% by 2030. However, ensuring

. Substantial innovative reforms will be carried our across all strategic directions. The primary goal of these changes is to improve the population’s living conditions. It is necessary to develop an economic model and to usher in the rules of the game, which will improve the conditions of every Georgian family and every Georgian citizen.

sustainable economic growth is crucial for overcoming poverty, we need fundamental reforms to transform our country into a competitive modern economy in the world market. To this end, we need further to improve our investment environment, to encourage private-public partnership in various areas. The core effort of our Government will focus on youth, innovation, and education. Q: How important was Angela Merkel’s recent visit to Georgia? Above all else, I would like to emphasize that Georgia attaches great importance to furthering our successful bilateral and multilateral relations with Germany. The visit of Madam Merkel, one of the leading politicians in the world, has proved to be extremely important to our country and undoubtedly successful. I would say that the historic visit of Germany’s Chancellor is a clear demonstration of the fact that Georgia holds an important and special place on Germany’s political agenda. The Chancellor’s visit showed that Germany supports Georgia’s sovereignty and territorial integrity, our country’s foreign policy trajectory, and its key priorities, such as Georgia’s Euro-Atlantic integration and our peace policy. In addition, the Chancellor emphasized Germany’s support of the far-reaching and successful reforms implemented by the Government of Georgia. Germany considers Georgia its partner, which is important in itself. It is a recognition of Georgia as an outlier in the region. It is equally important that, on this visit, Merkel was accompanied by representatives of leading German companies who expressed their desire to implement specific projects, which reaffirms the growing interest in our country. Georgia, given its geographic location, offers excellent opportunities for accessing other countries. Georgia can play a vital role in creating a competitive transport corridor. Consequently, it is a unique opportunity and prospect for German companies to expand their trade to cover not only Georgia but the wider region as well. I can state with confidence that Madam Chancellor’s visit has proved to be historic.

DIPLOMAT 9

FOREIGN POLICY

10 DIPLOMAT

ინტერვიუ გაეროს გენერალური ასამბლეის პრეზიდენტთან, მიროსლავ ლაიჩაკთან

President of the 72nd UN General Assembly Interview: Reflection on His Term of Office ნინო შარაშიძე NINO SHARASHIDZE

ს

ლოვაკეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი და გაეროს გენერალური ასამბლეის 72-ე სესიის პრეზიდენტი, მიროსლავ ლაიჩაკი, „დიპლომატთან“ ინტერვიუში, თანამდებობაზე ყოფნის გასულ წელს მიმოიხილავს.

გასულ წელს თქვენი არჩევის შემდეგ, მიზნად დაისახეთ, მიგეღწიათ „შედეგები ხალხისთვის“ - როგორ შეაფასებდით თქვენს, გაეროს გენერალური ასამბლეის პრეზიდენტობის წელს? რა მთავარ გამოწვევებს წააწყდით და მოახერხეთ თუ არა დასახული მიზნების შესრულება? მთლიანობაში, ძალიან დაძაბული წელი იყო. ჩვენ ისეთ მნიშვნელოვან თემებს შევეხეთ, რომლებიც ხალხის ცხოვრებაზე პირდაპირ გავლენას ახდენს - მათ შორისაა მშვიდობის შენარჩუნება, მიგრაცია, მდგრადი განვითარების მიზნების დაფინანსება, გაეროს რეფორმები, წყალი, ახალგაზრდები, ტუბერკულოზი, ადგილობრივი მოსახლეობა, ქვიშის ქარები და ტრეფიკინგი. ზოგიერთ სფეროში შემიძლია, დარწმუნებით ვთქვა, რომ ეს ხარვეზები შევამცირეთ.

H.E.

Mr. Miroslav Lajčák, the Foreign Minister of Slovakia and the President of the 72nd Session of the United Nations General Assembly reflecting his year in office.

Following your election last year, you made your aims clear about achieving ‘results for people,’ - how would you assess your year as President of the UN General Assembly? What were the main challenges and did you manage to meet your set goals? Overall, this was a very intensive year. We covered a wide gamut of crucial themes that directly affect people’s lives – including sustaining peace, migration, financing for the Sustainable Development Goals, United Nations reforms, water, youth, tuberculosis, indigenous peoples, sandstorms and human trafficking. In some of these areas, I can truly say that we narrowed some gaps.

DIPLOMAT 11

გარდა ამისა, როდესაც საქმე შეხვედრებს ეხებოდა, პრიორიტეტი ხარისხს მივანიჭე და არა - რაოდენობას. გაეროს მოცემული, დღის განრიგი და დაგეგმილი შეხვედრების რაოდენობა დიდი გამოწვევაა; საჭიროა, დარწმუნდე, რომ დისკუსიები ყოველთვის აზრიანია და კონკრეტულ შედეგამდე მივყავართ. მნიშვნელოვანია, გვახსოვდეს, რომ, როგორც საერთაშორისო ორგანიზაცია, ჩვენი ყოველდღიური საქმიანობა არაა მოწყვეტილი მსოფლიოში მიმდინარე პოლიტიკური რეალობისგან. როდესაც მოულოდნელი, გლობალური მოვლენები ხდებოდა, მათ შორის, ახლო აღმოსავლეთში, გვიწევდა რაღაცების შეცვლა. ასევე მნიშვნელოვანი იყო წევრი ქვეყნების მხარდაჭერის შენარჩუნება. ამ მხრივ, ჩვენ უნდა დავრწმუნებულიყავით, რომ ყველა პროცესი იყო სანდო, გამჭვირვალე და ინკლუზიური. ჩემი ამ თანამდებობაზე მოღვაწეობის ვადის საწყისისას მივხვდი, პრობლემატური იყო ის, რომ ჩვენ ახლოს არ მიგვქონდა გენერალური ასამბლეის საქმიანობა ხალხთან. ამის გამოსწორების ერთ-ერთი მარტივი გზა იყო გენერალური ასამბლეის დარბაზის უფრო მეტი ხელმისაწვდომობა შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირთათვის. მხარს ვუჭერ დარბაზის გაუმჯობესებას. გავაუმჯობესე სერვისები და დოკუმენტებსა და მთავარ ღონისძიებებზე წვდომის შესაძლებლობა. ვმუშაობ, რომ ეს საკითხი გაეროს დღის წესრიგში უფრო მაღალ საფეხურზე დადგეს. ასევე, სხდომის განმავლობაში, წარმოუდგენლად მრავალფეროვანი საკითხების განხილვა შევძელით. მაღალი მოთხოვნიდან გამომდინარე, ხანდახან გამოწვევა იყო ის ფაქტი, რომ მხოლოდ 30-კაციანი გუნდი მყავდა; მაგრამ მოხარული ვარ, აღვნიშნო, რომ ჩემი გუნდის მრავალმხრივმა გამოცდილებამ, მათ შორის, გეოგრაფიულმა და გენდერულმა ბალანსმა, უდიდეს შედეგებამდე მიგვიყვანა. გაეროს გლობალური შეთანხმების ტექსტი უსაფრთხო და რეგულარულ მიგრაციაზე ახლახან დასრულდა და მალე, ფორმალურად მიიღებენ გაეროს წევრი ქვეყნები. პირველ რიგში, მინდა, მოგილოცოთ ეს დიდი წარმატება. გთხოვთ, გვითხარით, რა პოტენციური სარგებელი მოაქვს ამ დოკუმენტს, განსაკუთრებით კი იმ ხალხისთვის, ვისაც გადაადგილება უწევს? გაეროს გლობალური შეთანხმების ტექსტი, უსაფრთხო და რეგულარულ მიგრაციაზე, გენერალური ასამბლეის წევრებმა 13 ივლისს დაასრულეს. ეს ისტორიული მომენტი იყო - პირველად, გაეროს წევრმა სახელმწიფოებმა ერთობლივად იმსჯელეს იმ შეთანხმებაზე, რომელიც საერთაშორისო მიგრაციის ყველა განზომილებას მოიცავს, მათ შორის, გლობალური და ყოვლისმომცველი მასშტაბით. გლობალური შეთანხმების პოტენციალი უზარმაზარია. მთელი ისტორიის განმავლობაში, ხალხი ყოველთვის გადაადგილდებოდა ერთი ადგილიდან მეორეზე, სხვადასხვა მიზეზის გამო. მიუხედავად იმისა, რომ მიგრაცია ახალი არაა, ის, რაც ახლა ხდება, ახალია. მსოფლიო ცდილობს, გაუმკლავდეს ახალ ტენდენციებს, მოახდინოს რეაგირება და ასევე - მათი ადაპტაცია. გლობალური შეთანხმება, უსაფრთხო და რეგულარულ მიგრაციაზე, რეალობას პასუხობს. ის არც მიგრაციას წაახალისებს და არც მის შეწყვეტას ისახავს მიზნად. სხვებს იდეებს არ ახვევს თავს. ის სახელმწიფოების სუვერენულობას სცემს პატივს. ის არ წარმოადგენს იურიდიულად სავალდებულო დოკუმენტს.

12 DIPLOMAT

Ahead of this session, I had committed to prioritizing quality over quantity, when it came to meetings. And given the UN’s full agenda and high number of planned meetings, it’s challenging to make sure that the discussions are always meaningful and lead to concrete results. It’s important to remember that, as an international organization, our daily work is not isolated from ongoing political realities in the world. When unexpected global events happened, including in the Middle East, we sometimes had to re-adjust. It was also important to always maintain the support of the Member States. In that regard, we had to make sure that all of our processes were credible, transparent and inclusive. At the start of my term, I found it problematic that we weren’t doing enough to bring the work of the General Assembly closer to the peoples of the world. One simple way to rectify that was to make the iconic General Assembly Hall more accessible to persons with disabilities. So, I’m supporting the improvement of the Hall. I’ve provided services to improve the accessibility of documentation and key events. And I’m working to ensure that this topic is higher up on the UN’s agenda. Also, during this session, we dealt with an incredibly diverse range of topics. Given the growing demands, it was sometimes challenging to only have a small 30-person team. But I’m happy to report that my team’s expertise and wide range of experience, as well as its geographical and gender balance, led to great results. The text of the Global Compact for Safe, Orderly, and Regular Migration, has just been recently finalized and will soon become formally adopted by UN Member States. First, we would like to say congratulations on this big achievement. Could you please tell us the potential benefits as contained in this document especially as it practically applies to people on the move? The text of the Global Compact for Safe, Orderly and Regular Migration was finalized on 13 July by the members of the General Assembly. It was a historic moment – the first time that Member States of the United Nations came together to negotiate an agreement covering all dimensions of international migration in a holistic and comprehensive manner. And the Global Compact’s potential is huge. Throughout history people have moved from one place to another for various reasons. While migration is not new; what is occurring now is new. What the world is dealing with is how to react and adapt to these new trends. The Global Compact for Safe, Orderly and Regular Migration addresses this reality. It does not encourage migration, nor does it aim to stop it. It does not impose ideas on others. It fully respects the sovereignty of States. It is not a legally binding document. The Global Compact recognizes that managing international migration is a shared responsibility of all countries, not just those countries where people are migrating to. It can help to draw out the benefits of migration and to mitigate the risks. And it can be a resource, in finding the right balance between the rights of people and the sovereignty of States.

გლობალური შეთანხმება აღიარებს, რომ საერთაშორისო მიგრაცია ყველა ქვეყნის ერთიანი პასუხისმგებლობაა და არა - მხოლოდ იმ ქვეყნების, სადაც ხალხი მიგრირებს. მას შეუძლია, გამოყოს მიგრაციის სარგებელი და შეამციროს რისკი. ის შესაძლოა, იყოს რესურსი, რომელიც ხელს შეუწყობს სწორი ბალანსის პოვნას - ხალხის უფლებებსა და სახელმწიფოების სუვერენულობას შორის. გლობალური შეთანხმება პოლიტიკური ხელსაწყოა, რომელიც იმ კონკრეტულ აქტივობებს გვთავაზობს, ქვეყნებმა რომ უნდა დანერგონ იმ გამოწვევების მოსაგვარებლად, რომლებიც მათ წინაშე დგას. ის ერთგვარი პლატფორმაა ქვეყნებისთვის გლობალურ დონეზე გამოცდილების და საერთო გამოწვევების გასაზიარებლად. გვეხმარება არა იმაში, რომ შევწყვიტოთ რეაგირება, არამედ - იმაში, რომ ადამიანების გადაადგილებას ვუპასუხოთ მოწესრიგებული და კარგად მართული ხერხებით. ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა და უნგრეთმა გადაწყვიტეს, მოლაპარაკებები შეეწყვიტათ გაეროს მიგრაციის შეთანხმებაზე. როგორ შეაფასებდით ამ საკითხს და არიან თუ არა სხვა სახელმწიფოებიც, რომლებიც ამ შეთანხმებაზე უარის თქმას გეგმავენ? ვწუხვარ, რომ ამერიკამ გადაწყვიტა, ამ პროცესებში არ ჩართულიყო, და უნგრეთი კი გამოეყო შეთანხმებულ ტექსტს. მიგრაცია გლობალური ფენომენია, რაც გლობალურ პასუხს მოითხოვს და მრავალმხრივი შეთანხმება ამ გლობალურ გამოწვევას მოაგვარებს. მსოფლიო მხოლოდ მოგებული დარჩება, თუკი წევრი სახელმწიფოები ერთობლივად მოაგვარებენ ამ კომპლექსურ საკითხს. საერთაშორისო საზოგადოება უფრო მეტად უზრუნველყოფს საერთო პრობლემებისა და გამოწვევის მოგვარებას, თუკი ჩვენ ერთად დავდგებით. როგორ შეაფასებთ გასული წლის კონფლიქტებს და გაეროს როლს მათი გადაჭრის საკითხებში, იმის გათვალისწინებით, რომ კონფლიქტის მოგვარება თქვენი მეორეული პრიორიტეტი იყო? ამ სხდომის ერთი კონკრეტული შედეგი იყო აპრილში, მაღალ დონეზე, წარმატებულად ჩატარებული შეხვედრა მშვიდობის მშენებლობასა და მდგრადობაზე. ამ შეხვედრამ ერთად მოუყარა თავი მსოფლიო ლიდერებს, სამოქალაქო საზოგადოებასა და კერძო სექტორს, კონფლიქტის პრევენციაზე, შუამავლობაზე, დიალოგსა და დიპლომატიაზე ყურადღების გასამახვილებლად. სიტყვით წარდგა 125 წევრი სახელმწიფო და 5 დამკვირვებელი, მათ შორის - 5 სახელმწიფოს მეთაური, 1 მთავრობის თავმჯდომარე, 2 პრემიერ-მინისტრის მოადგილე, 21 მინისტრი და 16 ვიცე-მინისტრი. სექტემბრის გენერალური დებატების შემდეგ ეს იყო ყველაზე ფართომასშტაბიანი, მაღალი დონის შეკრება გაეროს სათავო ოფისში. ჩვენ ვიხილეთ მტკიცე პოლიტიკური მხარდაჭერა მშვიდობის მშენებლობასა და შენარჩუნებაზე. შეხვედრამ მშვიდობის მშენებლობა და შენარჩუნება გლობალურ დღის წესრიგში მყარად განათავსა. მონაწილეებმა აღიარეს, რომ გაეროს სჭირდება ახალი მიდგომა მშვიდობისათვის. მათ ასევე გაიაზრეს, რომ გაეროს ძალისხმევა უნდა გასცდეს ომის შედეგად განადგურებული ქვეყნებისთვის პირველადი დახმარების გაწევას. მეტი ძალისხმევაა საჭირო მხარდამჭერ ქვეყნებში მშვიდობის დასამყარებლად. ამავდროულად, ნიუ-იორკის ფარგლებს გარეთ, გამხნევებული ვიყავი კონფლიქტის მოგვარების დადებითი ნიშნებით. მაგალითად, როდესაც გავიგონე ენთუზიასტური აპლოდისმენტი, რომელიც კორეულმა დელეგაციამ მიიღო 2018 წლის ზამთრის ოლიმპიადის გახსნის დროს, პიონჩანგში, გამახსენდა, რომ უფრო მეტია ის, რაც გვაერთიანებს, ვიდრე - ის, რაც გვაშორებს ერთმანეთს. შემძრა საყოველთაო მხარდაჭერამ შერიგებისა და ხალხთაშორისი ურთიერთობებისადმი. ჩემზე განსაკუთრებული შთაბეჭდილება მოახდინა კოლუმბიაში სტუმრობამ. ეს იყო ძლიერი შთაბეჭდილება, რადგან ვნახე სამშვიდობო შეთანხმება, რომელიც მუშაობს. ხალხი, რომელსაც შევხვდი, განაგრძობს ცხოვრების მოწყობას ომიდან ორმოცდაათ წელზე მეტი ხნის შემდეგ.

The Global Compact is a political tool that provides actions that countries may take to address challenges they face. It provides a platform for countries to share experiences and common challenges at a global level. It helps us to stop reacting but instead to respond in an orderly and well-managed way to human mobility. The United States and Hungary decided to withdraw from Negotiations on the UN’s pact on migration. How do you assess this issue and are there more states planning to pull out of this agreement? I regret the decision by the United States to disengage from the process and by Hungary to disassociate from the agreed text. Migration is a global phenomenon that demands a global response, and multilateralism remains the best way to address global challenges. It can only benefit the world if all Member States share a common understanding of this complex issue. The international community is more able to tackle common challenges when we stand together. How do you assess last year’s conflicts and the role of the UN in resolving them, given that conflict resolution was your second priority? One concrete result of this session that I’m proud of was the successful holding of the High-Level Meeting on Peacebuilding and Sustaining Peace last April. It brought together world leaders, civil society and the private sector together, to focus on conflict prevention, mediation, dialogue and diplomacy. 125 Member States and 5 Observers spoke, including 5 Heads of State, 1 Head of Government, 2 Deputy Prime-Ministers, 21 Ministers and 16 Vice-Ministers. This was the largest high-level gathering at UN Headquarters since September’s General Debate. We saw a display of resounding political support for peacebuilding and sustaining peace. And the meeting placed peacebuilding and sustaining peace firmly on the global agenda. Participants recognized that the UN needs a new approach to peace. They also understood that the UN’s efforts should go beyond addressing the immediate needs of war torn countries. It needs to do better in supporting countries to make peace last. Meanwhile, outside New York, I was encouraged by positive signs of conflict resolution. For example, when I heard the enthusiastic applause that the joint Korean delegation got during the opening ceremony of the 2018 Winter Olympics in Pyeongchang, I was reminded how there is more that unites us than divides us. And I was moved by all the popular support for reconciliation and people-to-people exchanges. I was also especially impressed by my visit to Colombia. It was powerful because I saw a peace deal that is working. The people I met are rebuilding their lives after more than 50 years of war. Owing to the Russian aggression, there are about 300, 000 internally displaced persons (IDPs) in Georgia. In 2008 and in subsequent years, the UN General Assembly adopted several resolutions initiated by Georgia on the “Status of Internally Displaced Persons and Refugees from Abkhazia, Georgia and the Tskhinvali Region/South Ossetia, Georgia.” Despite these, there has been no respite or permanent

DIPLOMAT 13

რუსული აგრესიის გამო, 300 000-მდე იძულებით გადაადგილებული პირია საქართველოში. 2008 და მომდევნო წლებში, გაეროს გენერალურმა ასამბლეამ, საქართველოს ინიციატივით, მიიღო „აფხაზეთიდან და ცხინვალის რეგიონიდან იძულებით გადაადგილებული პირებისა და ლტოლვილების სტატუსი“. მიუხედავად ამისა, ქართველი ლტოლვილების სიტუაცია არ შეცვლილა. შედეგად, ბევრს სჯერა, რომ გაეროს გენერალურ ასამბლეას არ შეუძლია ამ საკითხის მოგვარება. შეგიძლიათ, დაგვეხმაროთ სიტუაციის უკეთ გაგებაში? გენერალური ასამბლეის რეზოლუციები გაეროს წევრი ქვეყნების პოლიტიკური ნების მნიშვნელოვანი გამოხატულებაა. ფაქტი, რომ ასამბლეამ რეზოლუცია, რამდენი წლის განმავლობაში, თანამიმდევრულად მიიღო, საკითხისადმი საერთაშორისო ყურადღებაზე მიანიშნებს. იძულებით გადაადგილებული პირებისა და ლტოლვილების სტატუსი ყოველწლიურად ცხადდება გენერალური მდივნის მიერ, აღნიშნული რეზოლუციის მეშვეობით. ვიმედოვნებ, გენერალური ასამბლეის გზავნილი გავლენას იქონიებს ჟენევის საერთაშორისო დისკუსიებზე და ხელს შეუწყობს პროგრესს. როგორი იქნება თქვენი გზავნილი რუსეთის საქართველოში შემოჭრის ათი წლისთავთან დაკავშირებით? ამ თარიღმა უნდა შეგვახსენოს კონფლიქტის გადაჭრის საკითხში პროგრესირების აუცილებლობა, და ეს უნდა მოხდეს დიალოგის მეშვეობით. ჟენევის საერთაშორისო დისკუსიები, ამ შემთხვევაში, არის მთავარი პლატფორმა, რომელიც დაფუძნებულია ცეცხლის შეწყვეტის ექვსპუნქტიან შეთანხმებაზე.

resolution for the plight of Georgian refugees. As a result, many people believe that the UN General Assembly seems unable and incapable of addressing the issue. Can you help us understand the clear situation of things? General Assembly resolutions are important expressions of political will from UN Member States. The fact that the resolution is being adopted by the Assembly for several consecutive years is an indication of the international attention to the issue. The status of internally displaced persons (IDPs) and refugees has been reported on annually by the Secretary-General to the membership as mandated by the said resolutions. I hope the message contained in the General Assembly resolutions provides impetus to the Geneva International Discussions and contributes to progress on the ground.

ვწუხვარ, რომ ამერიკამ გადაწყვიტა, ამ პროცესებში არ ჩართულიყო, და უნგრეთი კი გამოეყო შეთანხმებულ ტექსტს. მიგრაცია გლობალური ფენომენია, რაც გლობალურ პასუხს მოითხოვს და მრავალმხრივი შეთანხმება ამ გლობალურ გამოწვევას მოაგვარებს. მსოფლიო მხოლოდ მოგებული დარჩება, თუკი წევრი სახელმწიფოები ერთობლივად მოაგვარებენ ამ კომპლექსურ საკითხს.

What would be your message on the ten-year anniversary of the Russian invasion of Georgia? The anniversary should be a reminder of the need to achieve progress in resolving the conflict. And it should be done through dialogue. The Geneva International Discussions, established by the six-point ceasefire agreement, is a key platform in this regard. The United Nations fully supports this important mechanism and works with the European Union and the Organization for Security and Cooperation in Europe (OSCE) to help achieve progress on all security and humanitarian issues, including those related to the plight of the displaced population. You introduced the Youth Dialogue to listen to the voice of youths, share success stories of young people, and to discuss challenges youths face nowadays. What do you think the UN should do to make this issue a priority and what concrete steps should every Member State take to enhance the lives of young people? Young people need to be included in global conversations about issues that affect us all -- especially because there are more young people on our planet than ever before. That’s why I convened a Youth Dialogue last May in New York. The goal was to help break down the walls between youth and the United Nations. The event was not a typical UN event. We transformed the Economic and Social Council Chamber into a truly innovative space. We had an open mic session, in which young people from all over the world talked about the issues that matter to them. They spoke about education, employment, prevention of

გაერო სრულად უჭერს მხარს ამ მნიშვნელოვან მექანიზმს და თანამშრომლობს ევროკავშირთან, უსაფრთხოების ორგანიზაციასა და ევროპის თანამშრომლობასთან (OSCE), უსაფრთხოებისა და ჰუმანიტარული ყველა საკითხის მოგვარების პროგრესირებისთვის, მათ შორის, იძულებით გადაადგილებული მოსახლეობის მდგომარეობასთან დაკავშირებით. თქვენ წარმოადგინეთ ახალგაზრდული დიალოგი ახალგაზრდული ხმის მოსასმენად, ახალგაზრდების წარმატებული ისტორიების მოსასმენად და ახალგაზრდების ამჟამინდელი გამოწვევების განსახილველად. როგორ ფიქრობთ, რა უნდა მოიმოქმედოს გაერომ იმისთვის, რომ ეს საკითხი გახადოს პრიორიტეტული, და რა კონკრეტული ნაბიჯები უნდა გადადგას თითოეულმა წევრმა სახელმწიფომ ახალგაზრდების ცხოვრების გასაუმჯობესებლად? ახალგაზრდების ჩართულობა აუცილებელია გლობალურ საუბრებში იმ საკითხებთან დაკავშირებით, რომლებიც ყველას ეხება - განსაკუთრებით იმიტომ, რომ ისინი არიან პლანეტის ყველაზე ახალგაზრდა წარმომადგენლები ამჟამად. სწორედ ამიტომ მოვიწვიე ახალგაზრდული დიალოგი მაისში, ნიუ-ი-

14 DIPLOMAT

I regret the decision by the United States to disengage from the process and by Hungary to disassociate from the agreed text. Migration is a global phenomenon that demands a global response, and multilateralism remains the best way to address global challenges. It can only benefit the world if all Member States share a common understanding of this complex issue.

ორკში. მისი მიზანი იყო ახალგაზრდებსა და გაეროს შორის აღმართული კედლების დანგრევის ხელშეწყობა. ეს არ იყო გაეროს ტიპური ღონისძიება. ჩვენ გარდავქმენით ეკონომიკისა და საზოგადოებრივი საბჭოს პალატა ნამდვილ ინოვაციურ სივრცედ. გვქონდა ღია სესია, სადაც მთელი მსოფლიოს ახალგაზრდებმა ისაუბრეს მათთვის მნიშვნელოვან თემებზე. მათ ისაუბრეს განათლებაზე, დასაქმებაზე, ძალადობრივი ექსტრემიზმის პრევენციაზე და დიალოგის საჭიროებაზე. მათ მხოლოდ გამოწვევები კი არ გამოკვეთეს, არამედ წარმოადგინეს გადაწყვეტის გზებიც. ამ სივრცის შექმნა ახალგაზრდებისთვის, გაეროს კორიდორებში, იყო პრივილეგია. დისკუსიების შემდეგ შევადგინე 10 სამოქმედო პუნქტი, რომლებიც ხელს შეუწყობს სამყაროს გაუმჯობესებას: 1. ახალგაზრდების მოსმენა. ეს ნიშნავს მათ მოწვევას მაგიდასთან, მაგალითად, ეროვნული ზედამხედველობის ჯგუფების მეშვეობით, რომლებიც იძლევიან მთავრობის წარმომადგენლებთან ურთიერთობის საშუალებას; 2. გაეროს დაახლოება ახალგაზრდებთან. ეს უფრო მოსახერხებელია სოციალური მედიის კამპანიების საშუალებით ან მეტი, ახალგაზრდული დიალოგის მსგავსი ღონისძიებებით; 3. განათლების გამოყენება რადიკალიზაციის თავიდან ასაცილებლად. სასწავლო პროგრამა შესაძლოა, ადაპტირებული იყოს რადიკალიზაციის ახალ რეალობებთან და ძალადობრივ ექსტრემიზმთან, რათა სტუდენტებმა შეძლონ ცოდნისა და უნარების გამოყენება ექსტრემისტულ ჯგუფებთან წინააღმდეგობის გასაწევად; 4. საერთაშორისო დონორების გამხნევება, რომ მეტი ყურადღება გაამახვილონ ხარისხზე, საგანმანათლებლო დაფინანსების კონტექსტში. შესაძლოა, საჭირო იყოს უფრო მეტი სიღრმისეული შეფასება ტრენინგებისა და საგანმანათლებლო სფეროს განვითარების დასაკავშირებლად, დასაქმების ბაზარზე ხარვეზების შევსების მიზნით; 5. სამუშაო შეხვედრებისა და ტრენინგების გამართვა მეწარმეობაზე, გასაუბრების უნარზე და სკოლებსა და უნივერსიტეტებში ინოვაციების თაობაზე; 6. ინიციატივების განვითარება, იმისათვის, რომ ახალგაზრდა, მშვიდობის მაშენებლებმა მიიღონ განათლება გაეროს უშიშროების საბჭოს 2250-ე რეზოლუციასთან დაკავშირებით, რომელიც ეხება ახალგაზრდების მშვიდობას და უსაფრთხოებას. ამ გადაწყვეტილების დანერგვაში ჩართულ, გაეროს სააგენტოებს ასევე შეეძლებათ ონლაინ და ინდივიდუალურად კვლევებისა და კონსულტაციების ჩატარება; 7. გენდერულად მგრძნობიარე პოლიტიკის შემუშავება ყველა სამთავრობო ორგანოსა და გაეროს სააგენტოებში, ახალგაზრდა ქალებზე განსაკუთრებული ყურადღების გამახვილებით; 8. მწვანე შესაძლებლობებში ინვესტირება, მეტი ახალგაზრდის დასაქმებისთვის; 9. ახალგაზრდების უაღრესად დადებითი როლის ხაზგასმით საზოგადოებაში, საკომუნიკაციო სტრატეგიებისა და ხელსაწყოების გამოყენება იმ საზიანო მითების დამსხვრევისთვის, რომლებიც მათ ასოცირებას ახდენს დანაშაულთან, ანტისაზოგადოებრივ ქმედებებთან ან ძალადობრივ ექსტრემიზმთან; 10. ახალგაზრდების ჩართულობა ყველა გადაწყვეტილების მიღების პროცესში, განსაკუთრებით იქ, სადაც ისინი ყველაზე მეტად დაზარალდნენ.

violent extremism and the need for dialogue. They didn’t just outline challenges. They presented solutions. It was a privilege to be able to create this space for young people in the corridors of the UN. And after the discussions, I settled on 10 action points that can help improve our world: 1) Listening to young people. This means inviting them to the table, for example through national oversight groups, which allow for interaction with government officials; 2) Bringing the United Nations closer to young people. This could entail more user-friendly social media campaigns, or more events like the Youth Dialogue; 3) Using education to prevent radicalization. Curricula could be adapted to the new realities of radicalization and violent extremism, in order to equip students with the knowledge and skills they need to resist targeting by extremist groups; 4) Encouraging international donors to put a stronger focus on quality, in the context of educational funding. There could also be more in-depth needs assessments, with the aim of linking training and educational development to gaps in employment markets; 5) Rolling out workshops and training on entrepreneurship, interview skills and innovation in schools and universities; 6) Developing outreach initiatives, to educate young peacebuilders on UN Security Council 2250, dealing with Youth Peace and Security. UN Agencies involved in implementing this resolution could also engage in online and in-person surveys and consultations; 7) Designing gender-sensitive policies across all government bodies and UN agencies, with a special focus on young women; 8) Investing in green opportunities for higher youth employment; 9) Using communication strategies and tools to debunk damaging myths, which associate young people with crime, anti-social behaviour, or violent extremism – and highlighting the overwhelmingly positive role young people play in societies; 10) Including young people in all decision-making processes, particularly where young people are most affected.

DIPLOMAT 15

Georgia has Certain Political Weight in UN Corridors and Can Hold its Own Sway The Georgian Ambassador to the UN

16 DIPLOMAT

თორნიკე კაკალაშვილი

TORNIKE KAKALASHVILI

აერთიანებული ერების ორგანიზაცია წარმოადგენს მრავალეროვან ორგანოს, რომელიც თავს უყრის ქვეყნებს, რათა ერთად დასახონ სტრატეგიები საერთო პრობლემებსა და გამოწვევებზე საპასუხოდ. გაეროში საქართველოს როლსა და აქტიურ მონაწილეობაზე, საქართველოს ელჩს, კახა იმნაძეს ვესაუბრეთ.

გ

როგორ არის საქართველო გაეროს მუშაობის პროცესში ჩართული? საკმაოდ აქტიურად. მიუხედავად იმისა, რომ, რაოდენობრივად, მისია დიდი არაა, ჩართულნი ვართ და ვმონაწილეობთ პრაქტიკულად ყველა პროცესში, როგორც გაეროს საქმიანობის სამივე ძირითადი მიმართულებით (ანუ, მშვიდობა და უსაფრთხოება, მდგრადი განვითარება, ადამიანის უფლებები), ასევე - ორგანიზაციის რეფორმის პროცესში და სხვა ქვემდებარე ორგანოების საქმიანობაში, რაც გამოიხატება, როგორც საკომიტეტო და ძირითად ორგანოებში აქტიურობით (ქვეყნის პოზიციის გამოხატვა დებატებისას, სხვადასხვა რეზოლუციის ტექსტებზე მუშაობისას), ისე სხვადასხვა თემის წამოწევით თანამოაზრე ქვეყნებთან ერთად. გადაჭარბების გარეშე შემიძლია, ვთქვა, რომ საქართველოს, არის რა სანდო და ღირსეული წევრი სახელმწიფო და პარტნიორი ქვეყანა, გაეროს კორიდორებში გარკვეული პოლიტიკური წონა აქვს და თავისი სიტყვის თქმა შეუძლია. რას მიიჩნევთ საქართველოს ყველაზე მნიშვნელოვან დიპლომატიურ მიღწევად გაერთიანებული ერების ორგანიზაციაში?

he United Nations is a multinational body that brings countries around the world together to actively draw up strategies to address plethora of challenges faced by humanity. Tornike Kakalashvili, in a discussion with Ambassador Kaha Imnadze, Permanent Representative of Georgia to the United Nations, was given key insights into Georgia’s participation and positioning in UN affairs.

How would you describe Georgia’s participation in the work of the United Nations? Georgia’s participation is quite active. Despite the relatively small size of our Mission, we are practically involved in every process revolving around the three main pillars of the U.N (i.e. peace and security, sustainable development, and human rights), as well as the UN reform to make the organization more fit to purpose support our evolving reality, and Georgia actively contributes to the activities of various U.N bodies and agencies. This is also seen during the committee work and debates, when expressing our country’s position on relevant issues and work, and when working with like-minded countries on a plethora of resolutions and various activities. I can say without exaggeration that Georgia is a responsible member-state and a reliable

DIPLOMAT 17

უნდა მომიტევოთ ერთგვარი ემოციური გადახვევა, მაგრამ, როდესაც მიღწევაზე ვსაუბრობთ, არ შემიძლია, არ აღვნიშნო, ერთი შეხედვით პატარა, მაგრამ ვფიქრობ, მნიშვნელოვანი წარმატება, რომელიც სწორედ წელს ვიზეიმეთ და პირადად ჩემთვის, და მისიის ყველა თანამშრომლისთვის, ემოციურად მეტად ამაღელვებელი და მნიშვნელოვანი იყო. არაფერი შეედრება იმ გრძნობას, როდესაც ხედავ, რომ შენი იდეა ხორცს ისხამს და რეალობა ხდება. გაერომ გამოსცა შოთა რუსთაველის „ვეფხისტყაოსნის“ 850 წლისთავისადმი მიძღვნილი საფოსტო მარკა. რამდენიმე თვე გაგრძელდა მომზადებისა და შეთანხმების ეს პროცესი და, საბოლოოდ, წარმატებით დასრულდა. პირველი და ჯერჯერობით უნიკალური შემთხვევაა, როდესაც, გაერომ გამოსცა მარკა შუასაუკუნის, ანუ, გაეროს დაარსებამდე მოღვაწე მოაზროვნეზე. ეს მარკა, როგორც იტყვიან, საშვილიშვილოდ დარჩება, უკვე ისტორიის კუთვნილებაა. ის ხაზს უსვამს იმას, რომ საქართველო უდიდესი კულტურისა და ცივილიზაციის ქვეყანაა, ორიგინალური დამწერლობით (ამიტომაც, სწორედ ქართულად დავიტანეთ რუსთაველის ციტატა: „ვინ მოყვარესა არ ეძებს, იგი თავისა მტერია“, რომელიც პირდაპირ ეხმიანება გაეროს იდეალებს). იქვე აღბეჭდილია საქართველოს რუკაც გაეროს მიერ აღიარებულ საზღვრებში, რაც ჩვენი სუვერენიტეტისა და ტერიტორიული მთლიანობის ხაზგასმაა, ხოლო მარკის ევროში დენომინაცია კი - ქვეყნის ევროპულობისა. მარკა ცირკულაციაში 2018 წლის 26 მაისს გავიდა, ჩვენი პირველი დემოკრატიული რესპუბლიკის დაარსების 100 წლისთავის დღეს. ეს ყველაფერი, რა თქმა უნდა, არა შემთხვევითი, არამედ წინასწარ დაგეგმილი იყო. ოფიციალური პრეზენტაცია, რომელიც გაეროში გაიმართა, საქართველოშიც გადაიცა სხვადასხვა სატელევიზიო ეთერით. სწორედ ამ ღონისძიებით აღვნიშნეთ საქართველოს ეროვნული დღე და რესპუბლიკის 100 წლისთავი. გაეროს შენობაში აჟღერდა ქართული ფოლკლორისა და ჯაზის ბრწყინვალე ნაზავი ნიჭიერი მუსიკოსის, გიორგი მიქაძის კვინტეტისა და ანსამბლ „ბასიანის“ სოლისტების შესრულებით. უაღრესად ბედნიერი ვიყავი, რომ წილად მხვდა, ჩემი ქვეყანა წარმომედგინა გაეროში სწორედ ამ დღეს და არა რამდენიმე წლის წინ თუ შემდეგ, და რომ ქვეყნისთვის რაღაცის გაკეთება შევძელი. იმავეს გრძნობდნენ ჩვენი მისიის თანამშრომლები და სტაჟიორები - საოცრად კარგი და ლამაზი მომავალი თაობა - რომლებიც ბოლომდე დაიხარჯნენ ამ წარმატებისთვის. 18 DIPLOMAT

partner country. Georgia draws some political weight in UN corridors and sure holds its own sway in the family of nations. What do you consider to be some of Georgia’s important diplomatic accomplishments in the United Nations? Forgive me if this question would lead me on an emotional trail, but when speaking about accomplishments, it is worth to mention perhaps at a first glance a seemingly insignificant but in fact quite an important accomplishment. Nothing compares to the feeling when your idea becomes a reality, when a dream comes true. Personally and for each of the members of our Mission this was a very exciting and memorable moment. United Nations issued a postage stamp commemorating the 850th anniversary of Shota Rustaveli’s epic “A Knight in Panther’s Skin”. It took months and months of preparation, drawing up agreements and dealing with other formalities until it came to fruition, as so far, a one of kind and a unique case for UN history. This is the first time a stamp was created to honor a medieval thinker and public figure that lived long before the creation of the United Nations. The stamp will surely become a historical artefact and a matter for pride for generations to come. This achievement emphasizes that Georgia is a country of great culture, an ancient civilization with an authentic writing system (a quote from Rustaveli “Who seeks not a friend is his own foe” – epitomizing UN ideals - is written in Georgian). The map of Georgia within its internationally recognized borders imprinted on the sheet outlines our sovereignty and territorial integrity, while the denomination of stamps in Euros signifies our European identity. The stamp was issued on 26 May, 2018, a date which marked the 100th anniversary since the formation of the First Democratic Republic of Georgia. Of course, all of these didn’t happen randomly. It was a conscious effort from our team. The official presentation which was held in the UN headquarters was webcasted by UN and aired by several Georgian TV stations. We celebrated Georgia’s National Day and the 100th anniversary of the first republic this way, and it was quite spectacular. The U.N premises were permeated with a brilliant fusion of Georgian folk music and jazz, arranged by very talented musician Giorgi Mikadze and performed by his quintet and soloists from the “Basiani” ensemble. I was extremely happy and honored that I happened to be my country’s Permanent Representative to UN on this very day and not years and years before or after, and that I did a worthwhile thing for my country. This really was a brilliant joint team effort from my co-workers and interns, who all equally invested in making of this success story. Pardon once again my little emotional detour, and to come back to your question, it’s hard to say what our most important achievement is. But I’d say it’s growing the awareness of our country within the U.N quarters and in the international arena in general. As Georgia’s political weight grows, it is becoming easier to address the challenges that face us. This is what Georgian diplomacy is working on both in Tbilisi and abroad. Positioning our country in the international system and protecting our national interests is a daily routine for us at the Mission. Same goes to other diplomatic stations. It’s a work in progress. Often such daily routines go unnoticed

კიდევ ერთხელ ბოდიშს გიხდით ამ ემოციური გადახვევისთვის. კითხვას რომ დავუბრუნდეთ, ძნელია იმის თქმა, თუ მაინც რა იყო ჩვენი ყველაზე მნიშვნელოვანი მიღწევა. ზოგადად, ქვეყნის ცნობადობის ამაღლება, როგორც გაეროში, ასევე სხვა საერთაშორისო ორგანიზაციებში, და ზოგადად, საერთაშორისო ასპარეზზე, შესაბამისად, ქვეყნის პოლიტიკური წონის ზრდა, რაც ქვეყნის წინაშე არსებულ გამოწვევასთან გამკლავების უკეთესი საშუალებაა, არის ის, რაზეც ყოველდღიურად მუშაობს ქართული დიპლომატია, როგორც თბილისში, ასევე - საზღვარგარეთ. გაეროში ყოველდღიური მუშაობა მიდის, რათა ქვეყნის შესაბამისი პოზიციონირება მოხდეს და ინტერესები იყოს დაცული. ხშირად, ეს ყოველდღიური, ერთგვარად, რუტინულიც კი, და გარეშე თვალისთვის შეუმჩნეველი, საკმაოდ შრომატევადი სამუშაო წარმოებს, როგორც საექსპერტო (რაც განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია), ასევე, ელჩების დონეზე. ეს გაეროს წესია და ჩვენ, ცხადია, არ ვართ გამონაკლისი. ასე მუშაობენ აქტიური ქვეყნები და ჩვენც ამ ფერხულში ვართ ჩართულები. ამ ყოველდღიური, შეუმჩნეველი მუშაობითა და ჩართულობით იქმნება იმის საფუძველი, რომ კრიტიკულ ვითარებაში მოახერხო თანამოაზრეთა მობილიზება შენი ინტერესების დასაცავად. ამიტომაც ძნელია, ვთქვა, თუ რა არის ყველაზე მნიშვნელოვანი დიპლომატიური მიღწევა, მით უმეტეს, რომ ყველაზე დიდი დიპლომატიური გამოწვევა სახეზე გვაქვს - ეს ჩვენი ქვეყნის ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენაა. ამ მხრივ, გაეროშიც და სხვა მიმართულებებითაც მიდის მუშაობა. ამიტომ ჯერ ვერ ვიტყვი, რომ საბოლოოდ გავიმარჯვეთ, თუმცა, დარწმუნებული ვარ, რომ სწორ გზაზე ვდგავართ. ამ კონტექსტში გარკვეული მიღწევები გვაქვს კიდეც. ყოველწლიური რეზოლუცია ჩვენს ადგილნაცვალ პირებთან და ლტოლვილებთან დაკავშირებით, რომელიც მნიშვნელოვანი დოკუმენტია და გადის გენერალურ ასამბლეაზე, ვფიქრობ, მიღწევათა შორის უნდა ჩაითვალოს. ქართველი კანდიდატების გამარჯვება სხვადასხვა, არჩევით თანამდებობაზე, ბოლო პერიოდში, ბ-ნ ზურაბ პოლოლიკაშვილის გაეროს მსოფლიო ტურიზმის ორგანიზაციის გენერალურ მდივნად არჩევა და ქ-ნ ლია ნადარაიას ქალთა სტატუსის კომისიის წევრად ხელმეორედ არჩევა, რაშიც ჩვენი მისიის წვლილიც საკმაოდ მაღალი იყო, ასევე მნიშვნელოვან, დიპლომატიურ მიღწევად მიმაჩნია. აქვე, ხაზი მინდა, გავუსვა იმას, რომ როდესაც გაეროში წარმატებაზე ვსაუბრობთ, ეს არა მხოლოდ მისიის, არამედ მთლიანად ქართული დიპლომატიის საერთო ძალისხმევის შედეგია. როდესაც რამე გაეროს ფრონტზე ხდება, მისია, გასაგები მიზეზების გამო, ერთგვარად, „ფრონტის პირველ ხაზზეა“ და შესაბამის რეკომენდაციას ვუწევთ, რის შემდეგაც უდიდესი მოცულობის მუშაობა მიდის ხოლმე ეგრეთ წოდებულ „ზურგში“, ანუ - სხვადასხვა დედაქალაქში ჩვენი შესაბამისი ორმხრივი საელჩოების მხრიდან, საგარეო საქმეთა სამინისტროს საერთო კოორდინაციით. სხვა შემთხვევაში, შეიძლება, „ფრონტის ხაზზე“ ჩვენი კოლეგები იყვნენ ამა თუ იმ ქვეყანაში თუ რეგიონალურ საერთაშორისო სტრუქტურაში, და ჩვენი მისია ასრულებდეს დამხმარე და მხარდამჭერ ფუნქციას. საბოლოო ჯამში კი, ყველა გამარჯვება მაინც საერთო მუშაობის შედეგია იმ დიდი ორგანიზმისა, რასაც საგარეო საქმეთა სამინისტრო ჰქვია და რომლის ნაწილიც ვართ ჩვენც და - საქართველოს სხვა მისიები თუ საელჩოები. გაეროს გენერალური ასამბლეა 2008 წლიდან იღებს რეზოლუციას სახელწოდებით „აფხაზეთიდან, საქართველო, და ცხინვალის რეგიონიდან/სამხრეთ ოსეთი, საქართველო, იძულებით გადაადგილებულ პირთა და ლტოლვილთა სტატუსის შესახებ", რითაც მხარს უჭერს დევნილთა საკუთარ საცხოვრებელ ადგილებში ნებაყოფლობითი, უსაფრთხო და ღირსეული დაბრუნების უფლებას. რეზოლუციის მომხრეთა რაოდენობა წლიდან წლამდე იზრდება, რაც ქართული დიპლომატიის წარმატებად უნდა მივიჩნიოთ, თუმცა, როგორც ვიცით, რეზოლუცია შესასრულებლად სავალდებულო არ არის, ამის ფონზე, მაშინ, რაღა მნიშვნელობის მატარებელია ის ქართული მხარისთვის?

but it is laborious work which is underway on the level of experts (which is very important), as well on the level of ambassadors. This is the way the UN corridors work and we, obviously, are not an exception. This often unnoticed daily routine creates a foundation for swift action and mobilizing your international support base at critical times. It is also hard to talk about our biggest diplomatic achievement when we are still grappling with our biggest challenge – the restoration of our territorial integrity. The priority of our work in the U.N and elsewhere is focused on this issue. We have not yet achieved this goal but we are certainly on the right track, and some of our accomplishments do talk to that point. The U.N General Assembly adopts the annual Resolution that Recognizes the Right of Return for Refugees and Internally Displaced Persons (IDPs) in Georgia. The election of Georgian candidates for various UN bodies and agencies is also part of success story. Mr. Zurab Pololikashvili was elected as Secretary-General of the World Tourism Organization (UNWTO) and Mrs. Lia Nadaraia was re-elected as a member of the Committee on the Elimination of Discrimination against Women (CEDAW). I consider this as a significant diplomatic achievement for Georgia, and to note, the contribution of our Mission for this success was also quite sizeable. Let me also stress that when we speak about success in the UN, one should not take it as an isolated effort of our Mission only. It is a common endeavor of the entire Georgian corps diplomatique. When the action is on the U.N arena, our mission is naturally on the frontline. We recommend strategy directions to our capital. Then the work ensues throughout the entire system of Georgian diplomacy, involving our embassies in relevant capitals as well, all coordinated by the Ministry of Foreign Affairs. In other cases, our colleagues may be on the “front line” in a particular country or in some regional international structures, and would turn to our Mission to fulfill an auxiliary or supportive role. At the end of the day, every win is a result of a joint effort of the Georgian diplomacy, the Ministry of Foreign Affairs, to which we and other Georgian missions or embassies are a part of. Since 2008, the UN General Assembly consecutively adopted the resolution initiated by Georgia on the “Status of Internally Displaced Persons and Refugees from Abkhazia, Georgia and the Tskhinvali Region/South Ossetia, Georgia” which, reaffirms the fundamental rights of Internally Displaced Persons (IDPs). First is their right to voluntary, safe and dignified return to their homes. The growing number of

DIPLOMAT 19

საერთოდ, გაეროს გენერალური ასამბლეის რეზოლუციები სავალდებულო არაა. მხოლოდ, უშიშროების საბჭოს რეზოლუციებია სავალდებულო, მაგრამ, ზოგ შემთხვევაში, ისინიც ვერ სრულდება ან ირღვევა. მიუხედავად ამისა, ეს არის საერთაშორისო სამართლის სიბრტყე და გაეროს, თუნდაც არასავალდებულო რეზოლუციებს, როგორც მსოფლიოს ყველაზე ლეგიტიმური საერთაშორისო ორგანიზაციის გადაწყვეტილებებს, მნიშვნელოვანი პოლიტიკური და სამართლებრივი დატვირთვა აქვს. ამ და სხვა საერთაშორისო ორგანიზაციებში მიღებული გადაწყვეტილებებით წვეთ-წვეთობით იკრიბება და მყარდება საქართველოს საკითხი, ჩვენი სუვერენიტეტისა და ტერიტორიული მთლიანობის დაცვის საკითხი. ამიტომაც მნიშვნელოვანია, რომ ეს რეზოლუცია გვაქვს და ის ყოველწლიურად გადის. თითოეული კენჭისყრა არის გამარჯვება, რომელიც რუსთაველის მარკაზე, რაზეც ზემოთ ვსაუბრობდი, არანაკლებ ემოციურია და მასში სრულიად ქართული დიპლომატიაა ჩართული. კარგია, როდესაც მხარდამჭერთა რიგებში ქვეყანათა რაოდენობა მატულობს, მაგრამ ბევრი რამ დამოკიდებულია კენჭისყრის დროს ან მის სიახლოვეს არსებულ საერთაშორისო დინამიკაზე, სხვადასხვა რეგიონში არსებულ ვითარებასა თუ პოლიტიკურ-დიპლომატიურ კონიუქტურაზე, სამხედრო თუ ორმხრივი ურთიერთობების ასპექტებსა თუ შიდაპოლიტიკურ ვითარებაზე ამა თუ იმ ქვეყანაში. ამდენად, არც ის არის გამორიცხული, რომ, რაღაც ეტაპზე, კენჭისყრის მაჩვენებლებში გარკვეული „რყევაც“ იყოს და მხარდამჭერთა რაოდენობის მატების ან კლების გარკვეული ამპლიტუდა შეიქმნას. ყოფილან ქვეყნები, რომლებიც მხარდამჭერთა რიგებიდან წასულან და წლების შემდეგ დაბრუნებულან. ამდენად, მთავარი და უმთავრესი მაინც ის ფაქტია, რომ რეზოლუცია არსებობს და ის ყოველწლიურად გადის. მეტიც, ჩვენ მეორე რეზოლუციაც გვაქვს, ჟენევაში, ადამიანის უფლებათა საბჭოში, რომელიც უშუალოდ საქართველოს ოკუპირებულ ტერიტორიებზე არსებულ, ადამიანის უფლებათა პრობლემატიკას ეხება. ეს ორივე რეზოლუცია ერთ კონტექსტში უნდა განვიხილოთ, და მე აქვე მივამატებდი შესაბამის დოკუმენტებსა თუ აქტივობებს ეუთოსა და ევრო-

არაფერი შეედრება იმ გრძნობას, როდესაც ხედავ, რომ შენი იდეა ხორცს ისხამს და რეალობა ხდება. გაერომ გამოსცა შოთა რუსთაველის „ვეფხისტყაოსნის“ 850 წლისთავისადმი მიძღვნილი საფოსტო მარკა. საბჭოში. ეს ყველაფერი ერთი დიდი სურათის ნაწილია, რასაც ქართული დიპლომატიის საერთაშორისო ასპარეზზე აქტივობა ჰქვია. და ბოლოს, კვლავ ჩვენი რეზოლუციის აქტუალობის საკითხს რომ დავუბრუნდეთ. ამ რეზოლუციას რომ ფასი არ ჰქონდეს, ალბათ არც მისი მოწინააღმდეგე ქვეყანა დახარჯავდა რესურსს და „იომებდა“ მის წინააღმდეგ. გასული წლის ნოემბერში, თქვენ გაეროს უშიშროების საბჭოს რეფორმის მთავრობათაშორისი მოლაპარაკებების თანათავმჯდომარედ დაინიშნეთ. რა მოვალეობები გაკისრიათ ამ თანამდებობაზე? ეს ერთწლიანი „თანამდებობა“ გახლდათ. ზოგადად, მიღებულია, რომ გაეროში მიმდინარე ამა თუ იმ პროცესს რომელიმე ქვეყნის ელჩი ხელმძღვანელობს ხოლმე. გაერო ხომ მხოლოდ გაეროს სამდივნო და ის შენობაა არაა, რომელიც ყველასთვის ნაცნობი ღირსშესანიშნაობაა ნიუ-იორკში. გაერო წევრ სახელმწიფოებს ეკუთვნის და, შესაბამისად, პროცესებსაც წევრი ქვეყნების წარმომადგენლები წარმართავენ, რომლებსაც, იმ მომენტში უკვე, ეროვნულის ნაცვლად, „საერთაშორისო ქუდი“ აქვთ მორგებული. ეს, ერთგვარად, „დამატებითი დატვირთვაა“, რადგან. ამ შემთხვევაში. შენ არა კონკრეტულად შენი ქვეყნის საკი20 DIPLOMAT

supporters who embraced the resolution should be considered as a success of Georgian diplomacy, however, as we know, the resolution is not mandatory so, given that reality, what does this connote for the Georgian side? U.N General Assembly’s resolutions are not obligatory, except those adopted by the United Nations Security Council, but in some cases even they are not being fulfilled to its full extent, some are even violated. Despite this glaring fact, these resolutions, decisions and acts make up the international system of today. Even though they are not mandatory, they have important political and legal undertones, as the United Nations is the world’s largest and most legitimate international organization. Decisions made in the UN and other international organizations make Georgia’s issue (the issue of sovereignty and territorial integrity) strong as we proceed stepwise. That’s why it’s vital that we adopt them annually. Each voting process has led us to wins, which are no less emotional compared to

Nothing compares to the feeling when your idea becomes a reality, when a dream comes true. United Nations issued a postage stamp commemorating the 850th anniversary of Shota Rustaveli's epic “A Knight in Panther’s Skin”. Rustaveli’s postage stamp mentioned earlier. It’s good when the number of supporting countries is increasing, but many things during the voting depend on the existing political dynamic on the international arena, on situations in different sub-regions or political-diplomatic conditions, on the aspects of military or bilateral relations, or domestic and political situation in certain countries. Thus, certain “tremors” and oscillations in the voting patterns, increase or decrease in the numbers of resolution supporter countries are possible. We’ve had countries that we had “lost” as supporters due to above reasons but have regained few years later. The most important thing is that we have the resolution and this resolution is adopted each year. In addition, we have a second one in Geneva, at the UN Human Rights Council, which addresses human rights related issues on the Russian occupied Georgian territories. We should view these two resolutions in a single context, and I would add to that the relevant Georgia related documents or activities of the OSCE and the Council of Europe. This is the big picture that I would call the work of Georgian diplomacy in the international arena. And lastly, when asked about the value or importance of our IDP resolution. If it had none, our adversary wouldn’t have been spending so much resource and energy to “fight” against it Last year, you were appointed as one of the co-Chairs of the Intergovernmental Negotiations on Security Council Reform. What was your duty as a co-chair? That was a one-year “post”. It is a common and established practice that Ambassadors/Permanent Representatives facilitate processes in UN. The United Nations is not just the UN secretariat or the landmark building in New York. The U.N belongs

თხზე მუშაობ, არამედ საერთაშორისო თანამეგობრობის ინტერესიდან გამოდიხარ. ელჩების შერჩევა და დანიშვნა გენერალური ასამბლეის პრეზიდენტის მხრიდან ხდება წევრ სახელმწიფოებთან კონსულტაციების პროცესში, და შესაბამისად - ასამბლეის სესიის ხანგრძლივობამდე, ანუ, 1 წელი გრძელდება. მომდევნო წელს, მომდევნო ასამბლეის სესიისას შეიძლება უკვე, სხვა სახელმწიფოს ელჩმა განაგრძოს და ამგვარად ხდება გარკვეული როტაცია. ნებისმიერი ასეთი პროცესის ხელმძღვანელობა არის უდავოდ დიდი პატივი ნებისმიერი ელჩისთვის, რადგან ეს მისი

ყველაზე დიდი დიპლომატიური გამოწვევა სახეზე გვაქვს - ეს ჩვენი ქვეყნის ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენაა. ამ მხრივ, გაეროშიც და სხვა მიმართულებებითაც მიდის მუშაობა. ამიტომ ჯერ ვერ ვიტყვი, რომ საბოლოოდ გავიმარჯვეთ, თუმცა, დარწმუნებული ვარ, რომ სწორ გზაზე ვდგავართ. პირადი აღიარება და დაფასებაა კოლეგების, წევრი სახელმწიფოების მხრიდან, შესაბამისად - უდიდესი პასუხისმგებლობაც. მიუხედავად იმისა, რომ ელჩი, ამ დროს, პირადი სახით არის ჩართული, ასეთი „აღიარების“ სარგებელი სწორედ მის ქვეყანაზე ვრცელდება და ეს მისი ქვეყნის სახელია. შესაბამისად, ის რომ, მე და ჩემი კოლეგა არაბთა გაერთიანებული ემირატებიდან, 1 წლის განმავლობაში, ამ პროცესს ვხელმძღვანელობდით, სწორედ ჩვენი ქვეყნების ცნობადობის და მათი პოლიტიკური წონის ზრდას უწყობდა ხელს. რაც შეეხება მოვალეობებს, ეს, პირველ რიგში, მთავრობათაშორისი მოლაპარაკებების წარმართვა გახლდათ, რომლის მიზანიც წევრ სახელმწიფოთა პოზიციების დაახლოება იყო, რათა მიღწეული კონსენსუსით განხორციელდეს უშიშროების საბჭოს რეფორმა. წლის განმავლობაში მიმდინარეობდა კონსულტაციები დაინტერესებული ქვეყნების ჯგუფებთან თუ ინდივიდუალურ ქვეყნებთან, საერთო სხდომები, ვმუშაობდით შესაბამის დოკუმენტზე. ურთულესი საკითხია, რომელიც ეხება ბევრი ქვეყნის გეოპოლიტიკურ ინტერესს, გლობალურს თუ რეგიონალურს, და, შესაბამისად, ძნელად მიიწევს წინ. ჩვენი თანათავმჯდომარეობისას მოხერხდა ხელშესახები პროგრესის მიღწევა და არსებულ პირობებში მაქსიმალურად კონსოლიდირებული დოკუმენტის დადება, ყველა ადრე არსებული დოკუმენტის შეჯერებითა და გათვალისწინებით. ასეთ დროს, ყველა ერთნაირად კმაყოფილი ვერ იქნება, მაგრამ წარმატების საზომიც იმაშია, რომ, ერთგვარად, ყველა თანაბრად უკმაყოფილოც იყოს და - კმაყოფილიც. ეს კი მოხერხდა და ეს პროგრესი აღიარებულ იქნა გენერალური ასამბლეის ზეპირი გადაწყვეტილებითაც. როგორც საქართველოს ელჩი გაეროში, ფიქრობთ თუ არა, რომ აუცილებელია გაეროს უშიშროების საბჭოს რეფორმირება, თუ გავითვალისწინებთ იმ გარემოებას, რომ, რიგ შემთხვევაში, ვეტოს უფლებას უშიშროების საბჭოს მუდმივი წევრები მნიშვნელოვანი საკითხების დასაბლოკად იყენებენ, რაც შემდგომ, გაერთიანებული ერების ორგანიზაციას უუნაროსა და არაეფექტიანს ხდის, ჩვენი ქვეყნის შემთხვევაში, ამის მაგალითია 2009 წლის 15 ივნისს, გაეროს უშიშროების საბჭოში რუსეთის მიერ საქართველოში გაეროს სადამკვირვებლო მისიის მანდატის გაგრძელებაზე ვეტოს დადება. უდავოდ. თქვენს კითხვაშივეა მოცემული პასუხიც, რომელიც პრაქტიკითაც დასტურდება. რეფორმა აუცილებელია და ერთ-ერთი მთავარი სწორედ ვეტოს უფლების გამოყენების შეზღუდვაა. არის ამასთან

to the member-states and as such, the processes are led and facilitated by the representatives of the member-states who temporarily put on “international hats” instead of their “national” ones. It is a sort of “additional workload”, because in this case you are not only working to resolve your country’s issues, but you’re also working for the interest of the international community. Selection of ambassadors and their appointment is done by the President of the United Nations General Assembly after due consultations with member-states. Although the role lasts for a year, the work is continuous and is usually assigned to another ambassador after the next assembly’s session. Chairing and facilitation of any of these processes is a tremendous honor for any ambassador as it attests to his personal recognition and appreciation from colleagues and member-states. It is a huge responsibility as well. Although ambassadors are there as co-facilitators in their personal capacity, the benefit of a “recognition” of this kind spreads on their own countries too. It’s a prestige for the country as well. As for our duties, the Ambassador of the United Arab Emirates and I facilitated the negotiations with the aim of achieving convergence of positions and broader consensus among the member-states for the reform of the Security Council to proceed with the widest possible consensus. We held consultations with country groupings and individually with countries. The sessions were held in a formal format and with interactive dialogues. The issue at hand was the most complex and complicated one as it touches the geopolitical interests of many countries on the global and regional level. Consequently, the progress was rather slow too. During our co-chairmanship, we managed to achieve tangible progress and we were able to put down a consolidated outcome document, building on last year’s paper and incorporating it in all of the previous ones. Of course when grappling

we are still grappling with our biggest challenge – the restoration of our territorial integrity. The priority of our work in the U.N and elsewhere is focused on this issue. We have not yet achieved this goal but we are certainly on the right track with such a complex issue you cannot keep everyone happy or satisfied, but the measure of success is to keep everyone equally unsatisfied too. I think we had that sort of equilibrium. The progress made was tangible and was recognized by the UN General assembly oral decision as well. As a Georgian Ambassador to the UN, do you think that it is necessary to reform the UN security council, given the fact that there are many cases where permanent members of the United Nations Security Council use “veto power” to block important issues, which makes the UN an incapable and ineffective organization. For example, the United Nations Observer Mission in Georgia ended on 15 June 2009, when Russia vetoed an extension of the mission. Certainly; your question already suggests an answer, which

DIPLOMAT 21

დაკავშირებით სხვადასხვა წინადადება, არსებობს ქვეყანათა ჯგუფიც, რომლის წევრიც ჩვენც გახლავართ, რომელიც ამ საკითხს ლობირებს. დეტალებზე საუბარი ალბათ ძალიან შორს წაგვიყვანს, თუმცა, მოკლედ იმის თქმა შეიძლება, რომ ვეტოს უფლება უდავოდ უნდა შეიზღუდოს იმ შემთხვევაში, როდესაც საქმე ეხება კაცობრიობის წინააღმდეგ ჩადენილ დანაშაულს და როდესაც ვეტოს უფლების მქონე ქვეყანა უშუალოდაა ჩართული კონფლიქტში, როგორც მხარე. როგორც მოგეხსენებათ, გაეროს უშიშროების საბჭო 15 წევრისგან შედგება. 5 მათგანი - ა. შ. შ., დიდი ბრიტანეთი, რუსეთის ფედერაცია, საფრანგეთი და ჩინეთი - საბჭოს მუდმივი წევრის სტატუსით სარგებლობენ. დროებითი 10 წევრი კი, 2 წლის ვადით, გეოგრაფიული პრინციპის გათვალისწინებით, გენერალური ასამბლეის მიერ აირჩევა. საქართველო არასდროს ყოფილა გაეროს ამ ერთ-ერთი მთავარი ორგანოს დროებითი წევრი. რას ფიქრობთ, რამდენად რეალისტურია, უახლოეს მომავალში, საქართველოს ხილვა გაეროს უშიშროების საბჭოს არამუდმივ წევრად? მუშაობთ ამ საკითხთან დაკავშირებით? უშიშროების საბჭოს წევრობა, ქვეყნის მხრიდან, საკმაოდ დიდ რესურსს მოითხოვს. აქ ადამიანური რესურსიც იგულისხმება და გარკვეულწილად - ფინანსურიც. როდესაც უშიშროების საბჭოს წევრი ხარ, უნდა ერკვეოდე მსოფლიოს ყველა „ცხელ წერტილში“, - არსებულ ვითარებაში, და უნდა გქონდეს შენი პოზიცია, წინააღმდეგ შემთხვევაში, იქ ყოფნა არაფრის მომცემი და ქვეყნის იმიჯისთვის საზიანოცაა. ვფიქრობ,

ვეტოს უფლება უდავოდ უნდა შეიზღუდოს იმ შემთხვევაში, როდესაც საქმე ეხება კაცობრიობის წინააღმდეგ ჩადენილ დანაშაულს და როდესაც ვეტოს უფლების მქონე ქვეყანა უშუალოდაა ჩართული კონფლიქტში, როგორც მხარე. რომ საქართველო დღეს მზადაა ამ პასუხისმგებლობისთვის. მაგრამ არის გარკვეული დელიკატური მომენტი. საბჭოს წევრობა არჩევითია რეგიონალური პრინციპიდან გამომდინარე. არჩევნები შეიძლება, იყოს კონკურენტიანი ან კონკურენციის გარეშე. უახლოეს წლებში, შესაბამისი განაცხადები უკვე გაკეთებული აქვთ საქართველოს მეგობარ, პარტნიორ სახელმწიფოებს და, ამდენად, არჩევნებში „ჩახტომა“ და მათთვის კონკურენციის შექმნა არ იქნება არც სწორი და არც - ღირსეული საქციელი. ამიტომ, ჩვენი მხრიდან, რამდენიმე წლის წინ, ჩვენც გავაკეთეთ განაცხადი უახლოეს „თავისუფალ“ ადგილზე 2040-2041 წლების ვადით. რადგან გაეროს ძირითად არჩევით ორგანოებზე ვსაუბრობთ, დავამატებ, რომ ჩვენ ვიყავით ეკონომიკურ-სოციალური საბჭოს წევრი 2014-2016 წლებში, ვართ ადამიანის უფლებათა საბჭოს წევრი 2016-2018 წლების ვადით და ასევე წარდგენილი გვაქვს ამავე საბჭოში წევრობაზე განაცხადი, 2023-2025 წლებისთვის. 2014-2015 წლებში, მე გახლდით გაეროს გენერალური ასამბლეის ვიცე-პრეზიდენტი, ამავე პოსტზე ასევე გვაქვს კანდიდატურა წარდგენილი გაეროს გენერალური ასამბლეის 83-ე სესიის ფარგლებში, 2028-2029 წლებისთვის, ხოლო 2042 წელს კი უკვე წარდგენილი გვაქვს საქართველოს კანდიდატურა გენერალური ასამბლეის პრეზიდენტობაზე. სირიის ქმედება, რომელმაც საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიები დამოუკიდებელ სახელმწიფოებად ცნო, საფრთხეს ხომ არ უქმნის არაღიარების პოლიტიკას? მოელის თუ არა საქართველო, რომ უახლოეს პერიოდში, რუსეთის ზეწოლის შედეგად, შესაძლოა, აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის ეგრეთ წოდებული

22 DIPLOMAT

is affirmed in practice as well. Reform is needed and restrictions in the usage of “veto power” is a key element. There are already many proposals in this regard. A group of countries, which we also belong to, actively lobbies against “veto power”. Without delving into too much detail, let me say in short that “veto power” must be restricted when it comes to crimes against humanity, especially when a country that has “veto power” is directly involved in the conflict.

“veto power” must be restricted when it comes to crimes against humanity, especially when a country that has “veto power” is directly involved in the conflict. As you know, along with the five permanent members (I mean China, France, Russia, the United Kingdom, and the United States), the UN Security Council has 10 non-permanent members that hold their seats on a geographic region rotating basis, where they are elected by the UN General Assembly for two-year terms. Georgia has never been a non-permanent member of that important UN body. What do you think about this and how realistic is it to see Georgia elected to the UNSC in the nearest future? Did you work on that issue? Membership in the UN Security Council requires huge resources (human and financial) from the country. When you are a member of the Council, you should be adequately aware of the situation in every “hot spot” of the world and you should have your own position and standing in this regard. If this is not the case, then the Council membership may even be harmful for your country’s reputation and international image. I think today Georgia is ready to take on such a responsibility. However, there is a certain delicate moment that needs to be taken into account. Members to the Council are elected based on equitable regional representation. Elections could be competitive or with a ‘clean slate’. Georgia’s friends and partner countries from our regional group have already filed their applications to the Security Council for the coming years, so our “jumping in” and turning a ‘clean slate’ into a competitive election does not seem neither descent nor wise. Therefore, few years ago we too made our bid for the first available ‘clean slate’ for 2040-2041. Since we are talking about the main elective bodies of the UN, let me also mention that we were member of the Economic-Social council for the term 2014-2016. We are a member of the human rights council for 2016-2018 and we have re-applied to the membership for 2023-2025. I was vice-president of the UN general assembly in 2014-2015. We have presented our candidacy for the same position for the 83rd Session of the General Assembly in 2028-2029, and for the Presidency of the General Assembly in 2042. Syria recognized the independence of Russian-occupied Georgian territories: Abkhazia and “South Ossetia”. Does that illegal action threaten the non-recognition policy of

„დამოუკიდებლობა“ სხვა ქვეყნებმაც აღიარონ და ეს ერთგვარ ჯაჭვურ რეაქციად იქცეს? რა კეთდება იმისთვის, რომ ეს შედეგი არ დადგეს? არაღიარების პოლიტიკა და, ზოგადად, ქვეყნის სუვერენიტეტის განმტკიცება და ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენა, საერთაშორისო ასპარეზზე, საქართველოს დიპლომატიის ძალისხმევის უმთავრესი პრიორიტეტია. ამ მხრივ ძალიან ბევრი კეთდება და ყველა დეტალზე საუბარი და „შიდა სამზარეულოს“ გასაჯაროება არ იქნება სწორი. გაეროსა და სხვა საერთაშორისო ორგანიზაციებში არსებული რეზოლუციები თუ გადაწყვეტილებები, არაღიარების პოლიტიკის მიმართულებით გადადგმული ნაბიჯების კონტექსტშიც შეიძლება, განვიხილოთ. რაც შეეხება კონკრეტულად ასადის რეჟიმის, მე ასე ვიტყოდი, და არა სირიის მხრიდან საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიების დამოუკიდებელ სახელმწიფოებად აღიარებას, არა მგონია, ის „ჯაჭვური რეაქციის“ საწყისად იქცეს, მით უმეტეს, რომ თავად ასადის რეჟიმს აღარ თვლიან ლეგიტიმურად თავისივე რეგიონში. ზოგადად, რომ გადავხედოთ იმ ქვეყანათა ჯგუფს, რომლებმაც რუსეთის ზეწოლით, მოსყიდვითა თუ სხვა გავლენით აღიარეს ჩვენი ოკუპირებული ტერიტორიები დამოუკიდებელ სახელმწიფოებად, ნათლად ჩანს, რომ, მეტწილად, თავად ამ სახელმწიფოებშივე არ არის კარგად საქმე, ადამიანის უფლებების თემა იქნება ეს, კონფლიქტი თუ, ზოგადად, იქ არსებული ხელისუფლების ლეგიტიმურობა საკუთრივ ქვეყანაში, საკუთარი მოსახლეობის თვალში, თუ საერთაშორისო თანამეგობრობის წინაშე. გვქონდა რამდენიმე შემთხვევა, როდესაც ამა თუ იმ ქვეყნის ლიდერმა პირადად მიიღო გადაწყვეტილება გარკვეული სარგებლის გამო, მაგრამ გარკვეული პერიოდის შემდეგ, ამ ლიდერის ცვლილებისა და ქვეყნის ნორმალური ფუნქციონირების აღდგენასთან ერთად, მოხდა ამ აღიარების უკან წაღებაც. ამდენად, ვფიქრობ, რომ ასადის რეჟიმის გადაწყვეტილებასაც ზუსტად ის ხანგრძლივობა აქვს, რაც თავად ამ რეჟიმსა თუ მის მფარველებს.

Georgia? Should Georgia expect other countries to recognize the “independence” of these occupied regions in the future as a result of Russian pressure? Do you think that the Syrian recognition would influence a sort of chain reaction? What do you do to prevent that from happening? The non-recognition policy, and in general, upholding and safeguarding our country’s sovereignty, and restoration of territorial integrity is a top priority for Georgian diplomacy. There’s a lot that we do in this regard but for obvious reasons I will not go into detail. Resolutions or other decisions adopted in UN and other international organizations can also be viewed through the prism of no-recognition policy. To speak specifically about the recognition of the Russian-occupied Georgian territories as independent countries by the Assad regime – and not as much by the state of Syria - I do not think that this will lead to any “chain reaction”. The Assad regime itself is no longer legitimate in its own region. If we look at a handful of countries, which recognized our occupied territories as independent states under Russian pressure or bribing or other influence, one could clearly see that these very countries have serious issues related to human rights, conflicts or lack of legitimacy of respective governments in their own country. We’ve had few cases when some leaders of particular countries recognized Georgian territories as sovereign states for their personal benefits, but after a while, following the change of leadership and normalization of situations in those nations, withdrew the recognition. So, I believe that the decision of recognition made by the Assad regime has the same lifespan as the regime itself.

DIPLOMAT 23

2008 წლის რეტროსპექტივა და პატარა სახელმწიფოს ტრაგედია

Flashbacks of 2008 and the Tragedy of Small State

მარი ელიაძე, რუსეთის და აღმოსავლეთ ევროპისმცოდნეობის მაგისტრი, ოქსფორდის უნივერსიტეტი, 2012

აქართველოს უახლეს წარსულში განვითარებული მოვლენები მხოლოდ მცირედით განსხვავდება პატარა სახელმწიფოების ისტორიისგან, რომლებიც დიდი სახელმწიფოების აგრესიას წააწყდნენ, თავისუფლების გზაზე. ყოველთვის, როდესაც დიდი სახელმწიფოების მიზანს სამხედრო აგრესია წარმოადგენს, შეიძლება აღმოვაჩინოთ, რომ საერთაშორისო სამართალი ჩვენს ხელთ არსებული ერთადერთი ბერკეტია. რადგან საგარეო პოლიტიკის ინსტ-

ს

24 DIPLOMAT

MARIE ELIADZE, MSc in Russian and East European Studies, University of Oxford, 2012

he study of major developments in the modern history of Georgia holds little differences with the history of small states resisting the hostility of great powers on their path to freedom. More specifically, each time great powers see military aggression as a means to the end, we might discover that International Law is the only mechanism to rely on. Given the limited instruments of

რუმენტები ძალზე მცირეა ჩვენთვის, გამოსავალი კიდევ უფრო რთულად მიღწევადი ჩანს: ისტორიული სამართლიანობა შეზღუდულია მაშინ, როდესაც საქმე ეხება დიდი სახელმწიფოების წონას, როგორც პოლიტიკაში, ისე საერთაშორისო სამართლებრივ სივრცეში. 2008 წლის 7 აგვისტოს, როდესაც ცხინვალში შეკრებილი ათეულობით ჟურნალისტი რუსული ტანკების საქართველოს ტერიტორიაზე შემოსვლას ელოდა, როკის გვირაბის გავლით, მათი გავლენა მართლაც დიდი იყო, როგორც სამხედრო ძალის, ისე პროპაგანდის თვალსაზრისით. ყველა, ვინც მას შემდეგ, ამ ტანკების ან პროპაგანდის გავლენას გადაურჩა, მქუხარე აპლოდისმენტს იმსახურებს. პოლონეთის, უკრაინისა და ბალტიის სამი სახელმწიფოს ლიდერთა სოლიდარობა „თავისუფლების მოედანზე“, არანაკლებ დასაფასებელია. ღირებულმა მეგობრობამ ხელი შეუწყო რუსული აგრესიის დასრულებას და თავიდან აგვაცილა მისი გადაზრდა ხანგრძლივ სამხედრო კონფლიქტში. და მაინც, თუ ვინმემ იცის სამართლიანობის ზღვარი, პირველ რიგში, ეს საქართველოა; როგორც ხუთდღიანი, რუსული აგრესიის, ისე ათწლიანი ოკუპაციის განმავლობაში. იმისათვის, რომ პასუხი გავცეთ შეკითხვას, თუ რამდენად ხელსაყრელია საერთაშორისო სამართალი საქართველოსთვის დღეს, თავს ვერ ავარიდებთ საქართველოსადმი გამოხატული საერთაშორისო მხარდაჭერის სწორ შეფასებას, ათი წლის წინ; უფრო კონკრეტულად, ძალზე საინტერესოა, რა გავლენა ჰქონდა მას მაშინ, როდესაც რუსული აგრესიის საფრთხე გარდაუვალი ჩანდა. რა შეეძლო, მიეღო საქართველოს საერთაშორისო სისტემისგან? „ცივი ომის“ შემდეგ ჩამოყალიბებული საერთაშორისო სამართლებრივი სისტემის გარდაქმნა, რბილად რომ ვთქვათ, რთული ფენომენია. როდესაც დიდი სახელმწიფოები ექსპანსიას ესწრაფვიან, როგორც ამას რუსეთი აკეთებს, ყოველი ასეთი ხელშეკრულება, თუ მრავალეროვანი ორგანიზაცია, უგულებელყოფილია. რუსეთის მიერ დარღვეულ ხელშეკრულებათა რიცხვი შემაშფოთებელია; მაგრამ ამ ხელშეკრულებათა შორის არის ერთ-ერთი, რომელმაც უდიდესი გავლენა იქონია სამხედრო მზადებაზე, რუსეთის შემოჭრის წინ. საუბარია ხელშეკრულებაზე ევროპაში ჩვეულებრივი შეიარაღების შესახებ (CFE), რომელიც რუსეთმა 2007 წელს შეაჩერა, ე. წ. „მორატორიუმის“ საშუალებით. ხელშეკრულება არ იძლევა შეჩერების შესაძლებლობას, და ეს დარღვევას ნიშნავს. CFE მნიშვნელოვანია, რადგან სწორედ მის ფარგლებში გატარებული ზომების საფუძველზე გაჩნდა შესაძლებლობა, დაწყებულიყო რუსული ბაზების საქართველოს ტერიტორიიდან გაყვანა 1999 წელს, საქართველოს საერთაშორისო მეგობრებისა და პარტნიორების მხარდაჭერით (რაც აისახა „სტამბოლის ვალდებულებებში“ ეუთოს შესაბამის სამიტზე); ამის მიუხედავად, აფხაზეთში არსებული გუდაუთის ბაზა სადავო დარჩა 2001 წლიდან. 2007 წელს, საქართველოსთვის ამგვარი „შესაძლებლობის ფანჯარა“ აღარ არსებობდა; მეორე მხრივ, რუსეთს მიეცა საშუალება, თავისუფლად გაეზარდა თავისი სამხედრო პოტენციალი ჩრდილოეთ კავკასიის სამხედრო ოლქში, რაც CFE-ის ძალით მკაცრად იზღუდებოდა. აღსანიშნავია, რომ სწორედ ჩრდილოეთ კავკასიის სამხედრო ოლქში გაიმართა სამხედრო წვრთნა სახელწოდებით „კავკაზ 2008“, CFE-ის ფლანგური რეჟიმის უხეში დარღვევით. გარდა იმისა, რომ რუსეთის ფედერაცია აფინანსებდა ოს სეპარატისტებს, ხოლო აფხაზეთთან ეკონომიკურ და სამხედრო კავშირს ამყარებდა, მან უცვლელად დატოვა სამხედრო აღჭურვილობა დაღესტანში, ცხინვალთან ახლოს, წვრთნის დასრულების შემდეგაც (2 აგვისტოს). მიზეზშედეგობრივი კავშირი „კავკაზ 2008“-ს და რუსულ აგრესიას შორის, რასაკვირველია, უსაფუძვლოა მათთვის, ვინც საქართველოს, „რუსეთის პროვოკაციაზე“ წამოგებისთვის კიცხავს.

foreign policy at our command, solutions seem even harder to come by. The quest for historical justice has its restraints too especially as it concerns the weight of great powers in politics and the international legal system. As Russian tanks penetrated the Georgian territory via the Roki Tunnel back in August 7, 2008, expected by dozens of fellow reporters in Tskhinvali, the power seemed unlimited, from military force to propaganda. Anyone, surviving tanks or propaganda since then, deserves a heavy applaud. In a show of solidarity towards Georgia, the leaders of Poland, Ukraine and three Baltic States, who stood on the Freedom Square in Tbilisi, deserve appreciation as well. Their valued friendship has largely contributed to the end of Russian aggression and prevented its escalation into lengthy conflict. Yet, if anyone is aware of limits in justice, it is Georgia primarily; both during the five days of Russian aggression and ten years of the occupation. Answering the question – how does the International Law benefit Georgia today cannot escape the proper analysis of international support ten years before, and more importantly the role it played in a situation where Russian aggression seemed a formidable challenge.

WHAT COULD GEORGIA SQUEEZE FROM THE INTERNATIONAL SYSTEM? Moderately speaking, transformation of the international legal system in post-cold war order is a difficult phenomenon. If great powers choose to expand in a way, like Russia does, both the treaties and multilateral institutions will transform into a subject of total disregard. The number of Russian-violated treaties is really alarming. Among many of these treaties, the one having a dire impact on military preparations for the invasion, was the Treaty on Conventional Armed Forces in Europe - CFE, that Russia suspended (through its ‘moratorium’) in 2007. Given that treaty disallows suspension, it is considered violation automatically. The CFE is important, because it opened a window of opportunity to start the withdrawal of Russian military bases from Georgia back in 1999, with the support of Georgia’s international friends and partners, in frames of the “Istanbul Commitments” at the respective OSCE Summit; yet, the remaining base in Gudauta, posted in Abkhazia, remained hotly disputed since 2001. With no more ‘windows’ in 2007, Russia gained an upper hand to increase its military capabilities in the North Caucasus military district, that was strictly limited by CFE. Indeed, the North Caucasus military district was a playground of Kavkaz 2008 military drills, in violation of the CFE flank regime. Apart from funding the Ossetian separatists and forming economic and military ties with Abkhazia, the Russian Federation kept its equipment levels even after the completion of the drills in Dagestan, close to Tskhinvali on 2nd August. Those who choose to scold Georgia for falling into the trap of ‘Russian provocation,’ – the causal relationship between Kavkaz 2008 and Russian aggression might have reached a shallow conclusionFrom the perspective of multilateral

DIPLOMAT 25

მრავალეროვანი ორგანიზაციების კუთხით, უნდა აღინიშნოს, რომ არც ამ მიმართულებით არსებობდა ქმედითი მექანიზმი კრიზისის მოგვარებისთვის - როგორც გაეროს სადამკვირვებლო მისია, ისე ეუთოს მისია საქართველოში, შემოიფარგლებოდა ფაქტების დადგენით; ამათგან პირველი აგროვებდა მონაცემებს აფხაზეთში მიმდინარე უკანონო ქმედებებზე (რაც, შემდეგ ეტაპზე, საფუძველი ხდებოდა უშიშროების საბჭოს რეზოლუციებისთვის), ხოლო მეორე ადგენდა რეკომენდაციებს, რომელთა შესრულებაც არ იყო სავალდებულო იურიდიულად, მაგრამ გააჩნდა გარკვეული პოლიტიკური ზეწოლის მექანიზმი. ამის მიუხედავად, ყოველთვის, როცა კი ეს ორგანიზაციები აღნუსხავდნენ დარღვევებს, შემაკავებელი ქმედება დაკავშირებული იყო იმ გადაწყვეტილებასთან, რომელსაც რუსეთი, პოტენციურად, დაბლოკავდა. ამგვარად, საერთაშორისო რეაგირება რუსეთის მიერ განხორციელებულ დარღვევებზე, შემოიფარგლებოდა უწყვეტი მოწოდებებით, რომ მას შეესრულებინა თავისი მოვალეობები. მაგრამ საქართველომ მეტი ვერაფერი მიიღო: პირველ რიგში, მიუხედავად მნიშვნელოვანი ძალისხმევისა, 90-იანი წლებიდან მოყოლებული, გაეროსა და ეუთოს მანდატები არ იყო საკმარისი - ორივე მისია ხელმძღვანელობდა კრიზისის მართვის და არა კონფლიქტის მოგვარების პრინციპებით. მეორე, რუსეთის მიმართ არ დაწესებულა რამე სახის სანქცია CFE-ის ხელშეკრულებაზე გამოცხადებული მორატორიუმის შემდეგ, განსხვავებით 1999 წლისგან, როდესაც ჩრდილოეთ კავკასიის სამხედრო ოლქში ჭარბი რაოდენობის სამხედრო ძალის კონცენტრაცია დასრულდა საერთაშორისო ზეწოლით და მისი პასუხისმგებლობის დაყენებით. მართალია, „სტამბოლის ვალდებულებები“ არ ყოფილა სანქცია, მაგრამ ის შეიცავდა უფრო ფართო პოლიტიკურ მნიშვნელობას, ანიჭებდა რა საერთაშორისო სამართლებრივ სისტემას გაცილებით მეტ პრაქტიკულ ღირებულებას. . ხელიდან გაშვებული შესაძლებლობები – იყო კი საქართველო ერთადერთი, რომელმაც შანსი გაუშვა? 1999 წელს არსებული სიტუაცია, ცხადია, განსხვავდებოდა 2008 წლისგან, ბევრი მიმართულებით: საქართველოს მეგობრები მეტად კონსოლიდირებულნი იყვნენ, რუსეთი ძალზე სუსტი იყო წინააღმდეგობის გასაწევად, ჩეჩნეთში ომი მძვინვარებდა... და კიდევ - არ არსებობდა პუტინი. ირონიულად, 2008 წელს კიდევ ერთი გადაწყვეტილება იქნა მიღებული, რომელმაც დრამატულად შეცვალა მოვლენები და საშუალება მისცა რუსეთს, გამოეყენებინა ომი, როგორც პოლიტიკის გაგრძელების საშუალება, კლაუსევიცის თეორიის ამ რადიკალური გაგებით. უფრო კონკრეტულად, ეს იყო გადაწყვეტილება, რომელიც არ მიღებულა. გავრცელებული არგუმენტი, რომ საქართველომ დიდი ფსონი დადო მაპ-ის (ნატოში გაწევრიანების სამოქმედო გეგმის) მიღებაზე ნატოს, ბუქარესტის სამიტზე, 2008 წელს, ხშირად, ყურადღების მიღმა ტოვებს გადარჩენის ზღვარზე მყოფი პატარა სახელმწიფოების ტრაგედიას. ალიანსის სკეპტიკოსი წევრების გადარწმუნებასაც თავისი საზღვარი ჰქონდა, პარიზიდან ბერლინამდე: პროცესი ხანგრძლივი აღმოჩნდა; კრემლმაც შესაბამისი მზადყოფნა გამოამჟღავნა. მოვლენათა განვითარების ალტერნატიული ხედვა, რომ მაპ-ის სტატუსის მინიჭება საქართველოსთვის გამოიწვევდა ნატოს სამხედრო კონფლიქტს რუსეთთან, არ არის საფუძველს მოკლებული. მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ საქართველო არასწორად მოიქცა. მეტადრე მაშინ, როდესაც „ბანქოს თამაში“, დიპლომატიაში, მიღებულ პრაქტიკას წარმოადგენს. და მაინც, მიზეზშედეგობრივი კავშირი სამიტის გადაწყვეტილებასა და რუსეთის აგრესიას შორის სცდება საქართველოს ფაქტორს და მჭიდრო თანხვედრაშია რუსეთის „პრივილეგირებულ ინტერესთა ზონასთან.“ საქართველოს უახლესი ისტორიის რეტროსპექტივა, სამწუხაროდ, 26 DIPLOMAT

organizations, there was practically no mechanism for the solution of the crisis either - both the UN Observer Mission (UNOMIG) and OSCE Mission to Georgia adhered to fact-finding guidelines, with the former keeping a database on the irregularities in Abkhazia as a source for respective resolutions at the Security Council, while the latter drafted recommendations, that were not legally binding, but did enjoy some degree of political leverage. However, whenever these organizations registered the cases of violence, the preventative action was feasible though the decision, that would potentially be blocked by Russia. Hence, international reaction towards Russian violations was limited to repeat calls for Russia to fulfill its obligations. Georgia could squeeze nothing more: First, despite significant efforts since the 90s, the OSCE and UNOMIG mandates were insufficient - in fact, both of the missions covered the crisis management profile, rather than conflict settlement. Secondly, Russia was not a subject to any sanction after its moratorium on CFE, unlike 1999, when the accumulation of excessive military capabilities in the North Caucasus military district led to the international pressure to hold her accountable. Although the Istanbul Commitments were not essentially sanctions, they implied a broader political significance that gave an added value to the practical application of the international legal system.

MISSED OPPORTUNITIES – DID THIS AFFECT ONLY GEORGIA? Understandably, the situation of 1999 was different from 2008 in many aspects: Georgia’s friends were consolidated, Russia was too fragile to resist, there was a War in Chechnya… and yes, there was no Putin. Ironically, there was another decision that made a dramatic impact on Russia to focus on war as a continuation of its politics in 2008, in its very Clausewitzian understanding. More precisely, it was the decision that was never made. A popular argument, that Georgia put high stakes on achieving the MAP status at the 2008 NATO Summit in Bucharest, often downplays the tragedy of small states at the verge of survival. Convincing the skeptical allies from Paris to Berlin had its limitations: if the process was lengthy, Kremlin proved ready. The alternative scenario, that granting Georgia MAP status would have caused Russia’s military clash with NATO, has its basis. However, this does not mean, that Georgia was wrong to put stakes on its membership. This is especially plausible if gambling is an established practice in diplomacy. Yet, the causal relationship between the summit decision and the Russian aggression goes far beyond Georgia alone and remains intertwined with her plans towards the ‘area of privileged interests.’ The flashbacks of modern Georgian history give regrettable examples of missed opportunities, especially in the context of her peacebuilding efforts. Such efforts were either

სავსეა ხელიდან გაშვებული შესაძლებლობებით, განსაკუთრებით, მის მიერ გაწეული სამშვიდობო ძალისხმევის კუთხით. ეს ნაბიჯები, ძირითადად, უნაყოფო იყო ან - არასწორად შერჩეული დროის თვალსაზრისით, განსაკუთრებით, რუსეთის შემოჭრის წინ. მაგალითებს შორის არის გერმანიის საგარეო საქმეთა მინისტრის, შტაინმაიერის მიერ შემოთავაზებული სამშვიდობო გეგმა, და ისიც დაგვიანებული აღმოჩნდა. რუსეთის ოკუპაციის და მის მიერ აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის დამოუკიდებლობის გამოცხადების შემდეგ, საქართველომ არაერთ საპასუხო ზომას მიმართა. ჩვენ დიდი ყურადღება დავუთმეთ სამართლის ძიებას, დაწყებული რუსული ოკუპაციის საერთაშორისო აღიარებითა, თუ გაეროს ყოველწლიური რეზოლუციებით დევნილთა დაბრუნების შესახებ, დამთავრებული სამშვიდობო ინიციატივებით. ის, ვინც უარს აცხადებს, ყველაფერს თავისი სახელი დაარქვას, არასათანადოდ აფასებს ქმედების პრაქტიკულ ღირებულებას: პირველ რიგში, საერთაშორისო საზოგადოების კონსოლიდირებული მიდგომა რუსული ოკუპაციის აღიარებაზე გაზრდის შესაძლებლობას, რომ მისი ჯარები დაბრუნდნენ კონფლიქტამდე არსებულ პოზიციებზე (რაც ექვსპუნქტიანი შეთანხმების ნაწილია). და მეორე, ოკუპაციის საერთაშორისო აღიარება პოზიტიურ გავლენას იქონიებს აფხაზებისა და ოსების რუსიფიკაციის პროცესის შეჩერებაზე, რომელიც მათსავე იდენტობას ემუქრება. ნატო-რუსეთის ურთიერთობის ისტორია არანაკლებ დრამატულად ვითარდება. მიუხედავად იმისა, რომ ოფიციალური მოსკოვი ვერ ასცდა სანქციებს უკრაინაში განხორციელებული სამხედრო აგრესიის შემდეგ 6 წლის თავზე, სანქციების ამოქმედება დაგვიანებული იყო. მაშინაც კი, როდესაც სანქციების რაოდენობა იზრდება, ასეთივე სისწრაფით ფართოვდება რუსეთის „პრივილეგირებულ ინტერესთა ზონა“ და ეს ზონა შეიძლება, სირიამდე გავრცელდეს ან - მის იქით. საერთაშორისო პარტნიორების მზარდი ზეწოლის არარსებობის შემთხვევაში, რუსეთის ფედერაცია მეტ ძალას მიმართავს, მიიღოს რაც შეიძლება მეტი, ატლანტის ოკეანის მიდამოებიდან.

futile or ill-timed, especially shortly before the Russian invasion. For instance, the peace plan tabled by German Foreign Minister Steinmeier was the one of such: it was too late. Yet, Georgia has taken several measures to counter Russian occupation and its subsequent recognition of Abkhazia’s and South Ossetia’s independence since then. We have put a great emphasis on establishing justice, ranging from international recognition of Russian occupation, to annual UN resolutions on the return of IDPs, or international support towards the peacebuilding initiatives. Those who refuse to call a spade a spade, seem to miss its very practicality: first, if the international community is consolidated over the recognition of Russian occupation, the chances of their withdrawal to the positions held prior to the conflict (that is the part of the 6 point treaty), are much higher; and second, it will have a positive impact on stopping the Russianization of Abkhazians and Ossetians, that puts their identities at risk. The history of missed opportunities in NATO relations with Russia is no less tragic. Even though Moscow could not get away without sanctions after its military aggression in Ukraine 6 years later, their activation was too late in many ways. And even if sanctions continue to emerge, so does the ‘area of privileged interests’ that might extend as far as to Syria or even beyond. So, unless the international partners commit to mount up pressure on the Russian Federation,, Moscow will keep increasingly coercive to extract as much as it can from the Atlantic

DIPLOMAT 27

28 DIPLOMAT 36 DIPLOMAT

გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის კანცლერის ვიზიტი საქართველოში არსებითი გზავნილები

Essential Messages from the Visit of the Chancellor of the Federal Republic of Germany to Georgia

DIPLOMAT 29

თინათინ ერქვანია, LL.M სამართლის დოქტორი (Dr. iur., HU Berlin) საქართველოს საზოგადოებრივ საქმეთა ინსტიტუტის სამართლისა და პოლიტიკის სკოლის (GIPA) ასოცირებული პროფესორი

TINATIN ERKVANIA, LL.M Doctor of Law (Dr. iur., HU Berlin) Georgian Institute of Public Affairs (GIPA) School of Law and Politics Associate Professor

დავით ჩიხლაძე, LL.M ბერლინის ჰუმბოლდტის უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტის დოქტორანტი

DAVIT CHIKHLADZE, LL.M Humboldt University of Berlin PhD Candidate of Law Faculty

ართული სახელმწიფოებრიობა, შორეულ წარსულში განვითარებული მოვლენების გარდა, თუნდაც მხოლოდ მე-19 საუკუნის დასაწყისიდან, რამდენიმე მნიშვნელოვან ეტაპს მოიცავს (მეფის რუსეთის ანექსიის შემდგომი გამათავისუფლებელი მოძრაობები, დამოუკიდებლობის აღდგენა, პირველი დემოკრატიული რესპუბლიკა და კონსტიტუცია, დამოუკიდებლობის დაბრუნება და დასავლურ სივრცეში ინტეგრაციისკენ სწრაფვა), რომელიც გადამწყვეტი აღმოჩნდა იმ სამართლებრივ-კულტურული თუ გეოპოლიტიკური რუკის დეფინირებისთვის, თავის მხრივ, რომელიც განსაზღვრავს სამომავლო ორიენტირებს, და რეაბილიტირებს სამართლებრივ-პოლიტიკურ აწმყოსაც დღეს, პოსტსაბჭოთა საქართველოში. თავისთავადია, ევროპა არ არის მხოლოდ გეოგრაფიული ტერმინი. ის კულტურულ და პოლიტიკურ სივრცეებსაც მოიცავს, კლასიფიცირებულს იმ ღირებულებებისა და სოციალური ეთიკის მიხედვით, რაც ნიშანდობლივია დასავლური, თავისი არსით, ქრისტიანული კულტურისთვის, თუნდაც თანამედროვე პოსტსეკულარულ საზოგადოებასა და ეპოქაში. შესაბამისად, გზა ევროპისკენ, საქართველოსთვის, უპირველესად, ნიშნავს დაბრუნებას საკუთარ თავთან, საკუთარ იდენტობასთან. გზა ევროპისკენ, როგორც „დაბრუნება ევროპასთან“ („Return to Europe“) არ შეიძლება, აღიქმებოდეს სწრაფვად გაურკვეველი ორიენტირისკენ, როგორც ამას აპელირებენ მემარჯვენე პოპულისტური პარტიები და მათი აქტივისტები საქართველოში, თავის მხრივ, რომელნიც მნიშვნელოვან

eorgian statehood, even without the events of distant pasts, consists of several important stages. The liberating movements after Russian annexation in the 19th century, the restoration of independence, the first democratic republic and constitution, aspiration towards integration with the west; which became crucial for formation of the cultural, legal and geopolitical map, which defines future orientation and rehabilitates the present legal and political situation of post-soviet Georgia. Of course Europe is not only a geographic term. It also holds cultural and political meanings, classified by the values and social ethics that are definitive for western Christian culture, even in this post secular society and period. So first of all, Georgia’s way to Europe means returning to its own self and identity. Returning to Europe shouldn’t be considered as aspiration towards uncertain values as this seems to be the main interest of the populist right wing parties and their activists in Georgia. Such opinions are a main stronghold for Russia in post-Soviet countries. Georgia’s choice of western integration is defined by its past as an independent country and this means returning to her legal, political and cultural identity.

ქ

30 DIPLOMAT

„რბილ ძალას“ წარმოადგენენ კრემლისთვის, პოსტსაბჭოთა ქვეყნებში. პოლიტიკური არჩევანი დასავლეთისკენ საქართველოსთვის, მისი სახელმწიფოებრივი წარსულის გათვალისწინებით, ლოგიკურია, ნიშნავს per se არჩევანს საკუთარი პოლიტიკური, სამართლებრივი, კულტურული თუ ღირებულებრივი იდენტობისკენ კვლავდაბრუნებისა და მისი აღიარების სასარგებლოდ. რაც უნდა უცნაურად მოეჩვენოთ ეს ქართველ ევროსკეპტიკოსებს, პოპულისტური პარტიებიდან თუ ამავე ტიპის საზოგადოებრივი მოძრაობებიდან, კარგად აცნობიერებენ ამ კონტექსტს დასავლეთშიც. ამის ნათელი მაგალითია გერმანიის ფედერაციული რესპუბლიკის კანცლერის, ა. მერკელის დაუფარავი გზავნილები ქართული მხარის მისამართით, ვიმუშაოთ საქართველოს შესახებ ცნობადობის ამაღლებაზე გერმანიაში და ზოგადად - ევროპაში; რათა ევროპელი ამომრჩეველიც დარწმუნდეს, რომ საქართველოს, როგორც უძველესი ქრისტიანული კულტურის მქონე ქვეყნის, გაწევრიანება ევროპულ კავშირში და, შესაბამისად, ინტეგრაცია ამ პოლიტიკური გაერთიანების საერთოევროპულ, საერთოღირებულებრივ სივრცეში, არა მხოლოდ საქართველოს, არამედ, აგრეთვე, ევროპული კავშირის და, შესაბამისად, ევროპული ქვეყნების თანამშრომლობის განვითარების ლოგიკური საფეხურია.

არსებითი გზავნილები ა. მერკელის, საქართველოში ვიზიტის არსებითი გზავნილები, როგორც პოლიტიკური მიმომხილველები აღნიშნავენ, ზოგადად, რამდენიმე კომპონენტად შეიძლება, დაიყოს, მათ შორის: პოლიტიკური მხარდაჭერა, ეკონომიკური თანამშრომლობა, მუშახელის (საქართველოს მოქალაქეების) გადაადგილების თავისუფლება (სამუშაო კვოტები) გერმანიასა და ევროპულ კავშირში. გერმანიის კანცლერის ვიზიტი დაემთხვა აგვისტოს ომის 10 წლისთავს; რაც პოზიტიური მოვლენაა საქართველოსთვის და, ამა თუ იმ ხარისხით, ხაზგამსმელიც არის ევროპული კავშირის სამეზობლო პოლიტიკის იმ ნაწილისა, რომელიც პრიორიტეტად აღიქვამს პოსტსაბჭოთა სივრცის დემოკრატიზაციის პროცესს და მის კრემლის გავლენის სფეროებად დანაწილებას დაუშვებლად მიიჩნევს, საბჭოთა კავშირის ყოფილი წევრი ქვეყნების სუვერენულობაზე ხაზგასმით. ა. მერკელმა კიდევ ერთხელ, ღია პოლიტიკური მხარდაჭერა აღუთქვა საქართველოს საგარეო პოლიტიკურ კურსს, თუმცა, საქართველოს ფორმალური გაწევრიანება ნატოში, უახლოეს მომავალში, წარმოუდგენელია. ამ კონტექსტში, საქართველოს ძალიან ბევრი აქვს სამუშაო გერმანიასთან, საფრანგეთთან და ნატოს იმ წევრ ქვეყნებთან, რომელნიც სკეპტიკურად არიან განწყობილნი ჩრდილოატლანტიკური ალიანსის აღმოსავლეთით გაფართოებასთან დაკავშირებით. როგორც ქართველი, ისე უცხოელი ექსპერტები, ხშირად აღნიშნავენ, რომ საქართველოს ნატოში ინტეგრაციის „გასაღები“ ბერლინშია. და რომ მთავარი სამუშაო, ამ თვალსაზრისით, ქართველ დიპლომატებს, უპირველესად, ბერლინში აქვთ. მაგალითად, 3 სექტემბერს, ამავე ქალაქში, საქართველოს საელჩოში (გერმანიის ფედერაციულ რესპუბლიკაში) გამართულ პანელ-დისკუსიაზე მოწვეულმა გერმანელმა პოლიტოლოგმა, პროფ. კარლო მასალამ (მიუნხენის ბუნდესვერის უნივერსიტეტის პროფესორი) აღნიშნა, რომ ქართულ მხარეს მოუვიდა მნიშვნელოვანი შეცდომა ბუქარესტის სამიტამდე. კერძოდ, მისი შთაბეჭდილებით, ქართველი დიპლომატები ა. შ. შ.-ის პოლიტიკურ წრეებთან უფრო აქტიურად მუშაობდნენ, ვიდრე ევროპაში და კერძოდ - გერმანიაში, კოლეგებთან. და რომ, ამ თვალსაზრისით, ახლაც, ამ ეტაპზე, ბევრი სამუშაოა უშუალოდ ბერლინთან. ცნობილია, ევროპული კავშირი, უახლოეს მომავალში, გაფართოებას არ აპირებს. თუმცა, გაფართოების შემთხვევაში, ბალკანური ქვეყნები შემდგომ ეტაპად აღიქმებიან. ამ თვალსაზრისით, ევროპულ კავშირში

It may seem strange for Georgian Euro skeptics from populist parties and similar public movements but this context is well known in the west. The Chancellor of the Federal Republic of Germany clearly encouraged Georgia to work towards improving the recognition of Georgia in Germany and in other European countries, so that European voters will be assured that Georgia’s integration in the European Union and in the world of European values will be a logic step of development for both parties.

ESSENTIAL MESSAGES The visit of Angela Merkel to Georgia and its import can be derived from the summation of the opinions of several political analysts in Georgia. They are: political support, economic cooperation, free relocation of work force (job quotas) for Georgian workers in Germany and in other European countries. The visit of the German Chancellor took place during the 10th anniversary of August war, which is a positive event for Georgia and indicates the European will to support democratization of post-Soviet countries and indicates their stand against Russian political influence in these countries. Once again, Angela Merkel expressed political support for Georgia’s sovereignty and political orientation, but also indicated that Georgia’s integration in NATO in the near future is impossible. In the context of NATO membership, Georgia has to work and cooperate with Germany, France and other European countries who are skeptic about NATO’s expansion towards the east. Majority of Georgian and foreign experts frequently mention that the main factor behind Georgia’s integration into NATO is Berlin. So the most important work for Georgian diplomats needs to be done in Berlin. For example, on September 3 during a meeting in the Georgian embassy in Berlin, German Political scientist Professor Carlo Masala (Professor of Munich Bundeswehr University) said that the Georgian party made an important mistake before the Bucharest summit. He thinks that Georgian politicians worked mainly with the US party and were less active with their European colleagues, particularly with Germans. In that respect, a lot of work needs to be done in and with Berlin. It is obvious that the European Union is not planning an expansion in the nearest future. However should there be any case for expansion, Balkan countries are thought to be first in line. The next is Georgia and Ukraine. So mentioning Georgia alongside Balkan countries in the context of European integration is a positive message. Just because Georgia’s integration into the European Union holds a future perspective, it does not mean that the preservation of existing status quo is necessary. Before joining, Georgia can work on creating alternative models for European integration, similar to the Norwegian example, which means getting the same political and economic benefits that are characteristic to members of the European Union. Mentioning Georgia alongside the Balkan countries in

DIPLOMAT 31

გაწევრიანების კონტექსტში, ა. მერკელის მიერ ბალკანეთის ქვეყნებთან ერთად საქართველოს მოხსენიება, ცხადია, მნიშვნელოვანი პოზიტიური გზავნილია. ბალკანური ქვეყნების შემდეგ, რიგში უკრაინა და საქართველოა. რადგან, ევროპულ კავშირში საქართველოს გაწევრიანების პერსპექტივა, ჯერჯერობით, შორეულ მომავალს უკავშირდება, ეს არ უნდა ნიშნავდეს არსებული status quo-ს შენარჩუნებას. გაწევრიანებამდე, საქართველოს, პარალელურ რეჟიმში, შეუძლია, იმუშაოს, მაგალითად, ნორვეგიის მოდელის მსგავსი, ევროპულ კავშირთან დაახლოების უზრუნველმყოფი, ალტერნატიული ფორმატების განვითარებაზე, რომლებიც მოიაზრებს, პოლიტიკური თუ ეკონომიკური თვალსაზრისით, არსებითად, იმავე სიკეთეებით სარგებლობის შესაძლებლობას, რაც ნიშანდობლივია ევროპული კავშირის წევრი ქვეყნებისთვის. რაც შეეხება საქართველოს მოქალაქეების სამუშაო კვოტებს ევროპული კავშირის ქვეყნებში, ამ თვალსაზრისით, საქართველოს ბალკანურ ქვეყნებთან ერთად, ერთიან კონტექსტში განხილვა, ცხადია, მნიშვნელოვანი პოზიტიური გზავნილია. გერმანიის ფედერაციულ რესპუბლიკას აქვს ლიბერალური კანონმდებლობა, რომელიც მოიცავს ლეგალურად დასაქმების შესაძლებლობას ბალკანური ქვეყნების მოქალაქეთათვის. ეკონომიკური თანამშრომლობის პერსპექტივასთან დაკავშირებით, ხაზგასასმელია, რომ გერმანიის კანცლერს არაერთი მნიშვნელოვანი, გერმანული კორპორაციის წარმომადგენელი ჩამოჰყვა, რაც ნიშნავს ეკონომიკური ურთიერთობების გაღრმავების ინტერესს და რასაც, დიდი ალბათობით, მოჰყვება ინვესტიცია ქართულ ეკონომიკაში. ყველაზე დიდი გამოხმაურება, სტუდენტებთან შეხვედრისას, ა. მერკელის მიერ სიტყვა - „ოკუპაციის“ გამოყენებას მოჰყვა. ეს ფაქტი, ცხადია, უდავოდ პოზიტიური მოვლენაა. მიუხედავად იმისა, რომ აფხაზეთი და სამაჩაბლო (ე. წ. „სამხრ. ოსეთი“) ოკუპირებულ რეგიონებად არის აღქმული და აღიარებული გერმანიაში, ოფიციალური გამოსვლებისას და ოფიციალურ დოკუმენტებში, გერმანელი დიპლომატები და პოლიტიკოსები, სიფრთხილის გამო, ხშირად, თავს არიდებენ მსგავსი ტერმინოლოგიის გამოყენებას. ამ კონტექსტში, გერმანიის კანცლერის მიერ, რუსეთის აქტივობების „ოკუპაციად“ მოხსენიება მრავლისმთქმელია. გერმანული მედია საქართველოს შესახებ (მოკლე მიმოხილვა) 2008 წელს, საქართველოსთვის მიცემული პირობა: „თუ საქართველოს სურს, ის გახდება ნატოს წევრი“ – 10 წლის შემდეგ, საქართველოში კანცლერის მეორე ვიზიტის დროსაც, კვლავ აქტუალურია. ნატოსა და ევროპულ კავშირში გაწევრიანების პერსპექტივების და ამ პერსპექტივების შესახებ გერმანული პოზიციის იდენტიფიცირება - ეს იყო ქართული პოლიტიკური წრეებისა და საზოგადოებისთვის მთავარი მოლოდინი ამ ვიზიტის განმავლობაშიც. ა. მერკელის სამხრეთკავკასიური ტურნეს ანალიზისას, გერმანელი ჟურნალისტები ხაზს უსვამენ, რომ საქართველო, მერკელისთვის, პოლი-

32 DIPLOMAT

need of job quotas is also a significant positive message. The Federal Republic of Germany has liberal laws in the areas of employment for work force from Balkan countries. As regards economic cooperation, Georgia has been visited by a number of representatives from German corporations along with Angela Merkel. This indicates readiness to further participate in economic relationships and possible investments in the near future. The most responses trailed the use of the word occupation by Angela Merkel. This is definitely a positive remark, despite the fact that Abkhazia and Samachablo (otherwise known as South Ossetia) are recognized as occupied territories by Germany, German diplomats and politicians avoid using the word occupation during official statements and speeches. Therefore, in this context, calling Russia’s actions an occupation is a meaningful gesture from Angela Merkel.

GERMAN MEDIA AND HER VIEWS ABOUT GEORGIA (A SHORT REVIEW) “If Georgia wants, it will become a member of NATO” – this was the promise made to Georgia in 2008. 10 years later, even after the second visit of the Chancellor to Georgia, the topic is still up. Identification of the German position on the perspectives of NATO and the European Union integration was the main expectation within Georgian political circles and the society during this last visit. During Angela Merkel’s South Caucasus Tour analysis, German journalists emphasized that Georgia in terms of politics for Merkel is a “simple stop” even though she has to contend with the abovementioned expectation. The issue of Georgia’s assent to the European Union is unanswered in the frame of the visit, partly because it is not on the political agenda of the European Union at this stage, a political correspondent of Tagesschau explained. According to her, there are no specific new formats that will bring Georgia closer to its declared foreign policy goal to fulfil the “unfulfilled promise”. German newspaper DER SPIEGEL commented on Merkel’s visit to the border of the occupied territories. The paper reported that Merkel condemned Putin’s occupational policy with the visit of a demarcation line but does not have convincing answers to what the West can do against this policy. Merkel’s visit coincided with the symbolic date of the 10th anniversary of the August war. After the war in 2008, Georgia unfortunately didn’t get any significant geostrategic value from the West. In Europe, it was only after the Crimea annexation and the war of Eastern Ukraine that the invasion of Georgia was considered as a larger military operation in the other former Soviet republics. Thus, a new, expansive foreign policy agenda, against any modern international law which would be created by the Kremlin, in contrast with the West became necessary. The German press notes that Merkel’s joint press conference with the Prime Minister of Georgia on the use of the

ტიკური თვალსაზრისით, იოლი „გაჩერებაა“, მიუხედავად იმისა, რომ მას ზემოაღნიშნულ მოლოდინთან უწევს კონფრონტაცია. საკითხი, თუ როდის გაწევრიანდება საქართველო ევროპულ კავშირში, ამ ვიზიტის ფარგლებშიც პასუხგაუცემელი დარჩა, ნაწილობრივ იმის გამო, რომ ეს საკითხი, ამჟამად, არ არის პოლიტიკურ დღის წესრიგში ევროპული კავშირის დონეზე, მიიჩნევს „Tagesschau“-ს პოლიტიკური კორესპონდენტი. მისივე მოსაზრებით, „შეუსრულებელი დანაპირების“ შესასრულებლად არ არსებობს კონკრეტული, ახალი ფორმატები, რომლებიც საქართველოს უფრო დააახლოებდა მის გაცხადებულ, საგარეო პოლიტიკურ მიზანთან. ოკუპირებული ტერიტორიის საზღვარზე, მერკელის ვიზიტს ეხმაურება გერმანული გამოცემა „DER SPIEGEL“-იც და წერს, რომ მერკელი, სადემარკაციო ხაზზე ვიზიტით, პუტინის საოკუპაციო პოლიტიკას აკრიტიკებს, თუმცა, ამავე დროს, მას არ გააჩნია დამაჯერებელი პასუხები, თუ რა შეუძლია, გააკეთოს დასავლეთმა ამ პოლიტიკის წინააღმდეგ. ა. მერკელის ვიზიტი დაემთხვა სიმბოლურ თარიღს, აგვისტოს ომიდან 10 წლისთავს. ომს, რომელსაც 2008 წელს, დასავლეთმა, სამწუხაროდ, არცთუ ისე მნიშვნელოვანი გეოსტრატეგიული მნიშვნელობა მიანიჭა. ევროპაში, მხოლოდ ყირიმის ანექსიისა და აღმოსავლეთ უკრაინაში საომარი მოქმედებების შემდეგ მიხვდნენ, რომ საქართველოში შემოჭრა დასაწყისი იყო ყოფილ საბჭოთა კავშირის სხვა რესპუბლიკებში უფრო დიდი საბრძოლო მოქმედებებისა და, შესაბამისად, ახალი, ექსპანსიური, თანამედროვე საერთაშორისო სამართალთან სრულიად შეუსაბამო საგარეო პოლიტიკური დღის წესრიგისა, რომელსაც ქმნის კრემლი, დასავლეთის საპირისპიროდ. გერმანული პრესა აღნიშნავს, რომ მერკელის მიერ საქართველოს პრემიერ-მინისტრთან ერთობლივი პრესკონფერენციისას, სიტყვა „უსამართლოს“ გამოყენება რუსეთის პოლიტიკასთან დაკავშირებით, ადასტურებს, რომ მას არ სურდა, სიტყვა „ოკუპაციის“ გამოყენება, პოლიტიკური სიფრთხილის მიზეზით. მხოლოდ, სტუდენტებთან შეხვედრისას, ა. მერკელი იყენებს სიტყვას - „ოკუპაცია“ და, როგორც მან შემდგომში, გერმანულ დელეგაციასთან განაცხადა, კითხვის ავტორი ქართველი ახალგაზრდის სულისკვეთებამ და გამბედაობამ კანცლერი სენტიმენტალურად განაწყო. მიუხედავად ამისა, გერმანული პრესის შეფასებით, დამაჯერებელი პოლიტიკა, რუსეთის მიმართ, ა. მერკელს არ გააჩნია. მაშინ, როცა კანცლერი ამბობს, რომ რუსეთის პოლიტიკას უნდა შევეწინააღმდეგოთ, მიუთითებს იმაზე, რომ ბოლო ათი წლის განმავლობაში, სიტუაცია არ შეცვლილა. რუსეთი, ამასობაში, გეოპოლიტიკურ ფაქტებს ქმნის. „Süddeutsche Zeitung“-ი ყურადღებას ამახვილებს მერკელის თავშეკავებულობაზე ნატოში საქართველოს გაწევრიანებასთან დაკავშირებით. გაზეთის შეფასებით, მერკელი სადემარკაციო საზღვარზე უყურებს იმას, რაც შეიძლება, დონბასში განვითარდეს. კონფლიქტი, სადაც უკვე წლებია, არაფერი იცვლება. სცენარი, რომლისაც უკრაინას უნდა ეშინოდეს. პირველი ვიზიტიდან 10 წლის შემდეგ, კანცლერი კვლავ ნათლად საუბრობს იმაზე, რომ საქართველოს სწრაფი გაწევრიანება ნატოში არ არის ის პოზიცია, რასაც გერმანია დღეს საქართველოსთან მიმართებით განიხილავს.

word “unfair” in relation to Russia’s policy proves that she did not want to use the term “occupation” because of the political caution. It was only at the meeting with students that Merkel used the word - “occupation” and, as she said later with the German delegation, she was inspired by the author of the question and the courage of the youngster which made the Chancellor sentimental. Nevertheless, judging from the German press assessment, Merkel does not have a convincing policy for Georgia towards Russia. The Chancellor says that Russian policy should be resisted although in the past ten years, the situation has not changed. Russia, meanwhile, continues to create geopolitical facts. “Süddeutsche Zeitung” emphasizes Merkel’s containment of Georgian integration in NATO. The newspaper assesses Merkel’s looks at the demarcation border as what can be developed in Donbas. The conflict where nothing has changed for years, and a Scenario Ukraine should be afraid of. Ten years after the first visit, the Chancellor is still very clear that Georgia’s fast integration into NATO is not a position that Germany is about to discuss with Georgia today.

SUMMARY შეჯამება მიუხედავად იმისა, რომ თანამედროვე მსოფლიოს ბევრი სხვა ბევრად უფრო მწვავე პრობლემაც აქვს, „ხშირად, დიდი ისტორია პატარა ქვეყნებში იწერება“ (ამერიკელი სენატორი, ჯონ მაკ-კეინი, 2008 წლის აგვისტოს ომის დროს). შესაბამისად, აუცილებელია მეტი აქტიურობა საგარეო პოლიტიკურ ფლანგზე, რათა, როგორც მინიმუმ, საქართველოს, უკრაინასთან ერთად, უფრო ხშირად ახსენებდნენ კრემლის კრიტიკისას.

Despite the fact that there are many other problems in the modern world, “a great history is often written in smaller countries.” (American Senator John McCain, during the August war, 2008). Therefore it is extremely necessary to be active on the foreign political arena, in order for Georgia to be at least mentioned more often alongside Ukraine while criticizing Kremlin.

DIPLOMAT 33

Geopolitical Insight: the Limits of Turkish-American Diplomatic Tension მარი ელიაძე, რუსეთის და აღმოსავლეთ ევროპისმცოდნეობის მაგისტრი, ოქსფორდის უნივერსიტეტი, 2012 ოსაზრება, რომ მსოფლიო „გლობალურ სოფლად“ გადაიქცა, თანდათან მნიშვნელობას კარგავს. ტენდენციას, მნიშვნელოვანწილად, განაპირობებს სახელმწიფო ლიდერთა ქმედებები, რომლებიც, ძირითადად, წითელი ხაზების გავლებით არიან დაკავებულნი და ნაკლებად ცდილობენ საერთაშორისო დაძაბულობის განმუხტვას. მიმდინარე წლის სექტემბერში, გაეროს გენერალური ასამბლეის სესიაზე, დიდი ალბათობით, გამყარდება არგუმენტი, რომ რეგიონალიზაცია და იზოლაცია თანდათან ძლიერდება. ამგვარად, ხდება გლობალიზაციის ჩანაცვლება, რომელიც, ერთ დროს, ამოსავალი წერტილი იყო მსოფლიო პოლიტიკასა და საერთაშორისო ურთიერთობებში. საინტერესოა, რომ ამერიკის შეერთებული შტატების მიერ თურქეთზე დაწესებული სანქციების შემდეგ, გაეროს ტრიბუნაზე პირველად გამოჩნდება ორივე ქვეყნის ლიდერი. სანქციების დაწესება უკვე შეფასდა, როგორც კრიზისი ორი ქვეყნის ურთიერთობაში და ამ ურთიერთობამ ძალზე დაბალ ნიშნულს მიაღწია. არსებული ინფორმაციით, რიგ პროდუქტებზე ტარიფის გაორმაგება თურქეთის ეკონომიკური ვარდნისა და ლირის გაუფასურების მთავარი მიზეზია. მეორე მხრივ, ეკონომიკური პროგნოზი ნაკლებად ოპტიმისტურია, რადგან არსებობს დიდი ალბათობა, რომ განვითარებადი ბაზრები ეკონომიკურ დაღმასვლას თავიდან ვერ აიცილებენ. დაპირისპირების ოფიციალური მიზეზი ევანგელისტური ეკლესიის ღვთისმსახურის, ამერიკელი ენდრიუ ბრაუნსენის დაკავებაა, შპიონაჟის და ტერორიზმის ბრალდებით. რეალურად, ორი ქვეყნის გაუარესებული ურთიერთობა სასულიერო პირის დაკავებას სცდება და დაკავშირებულია ურთიერთსაწინააღმდეგო, გეოპოლიტიკურ ინტერესებთან.

ს

არგუმენტის შეფასება: „ვინ დაკარგა თურქეთი?“ სამხედრო მაღალჩინოსნის მიერ „American Conservative“-სთვის მიცემული ინტერვიუ ალბათ ყველაზე კარგი შეჯამებაა იმ დისკუსიისა, რომელიც ამჟამად, პენტაგონსა და ნატოს შტაბ-ბინაში მიმდინარეობს: „არ გვინდა, რომ 30 წლის შემდეგ, ვისხდეთ და ვკითხულობდეთ ისტორიულ ნარკვევებს, სათაურით - „ვინ დაკარგა თურქეთი?“ რეალობა, რამაც ორ ქვეყანას შორის ვითარების ესკალაცია გამოიწვია, რამდენიმე კომპლექსურ ნაწილს აერთიანებს. მიუხედავად იმისა, რომ ის მოიცავს ვაშინგტონისა და ბრიუსელის განსხვავებულ ხედვას თურქეთთან ურთიერთობის მომავალზე (როგორც ორმხრივი ურთიერთობის, ისე ნატოს კონტექსტში); ანკარასა და ვაშინგტონს შორის 34 DIPLOMAT

MARIE ELIADZE, MSc in Russian and East European Studies, University of Oxford, 2012

he notion of our world becoming a ‘global village’ is gradually turning out of date and the Heads of States largely contribute to that realm, distinguishing the red lines, instead of their dedication to address the roots of the much troubled international order. Presumably, developments on the UN General Assembly session this September will only reinforce the argument on increased regionalization and isolationism that has substituted globalization, once essential to world politics and international affairs. Yet, what makes the UN venue intriguing, is the meeting of American and Turkish leaders for the first time after the United States imposed sanctions on Turkey, which has been widely interpreted as a crisis into relations, an all-time low. Aside from sanctions, the doubling of tariffs on the number of products is said to be the main reason for Turkey’s economic meltdown and the devaluation of the Lira, whereas economists give less optimistic predictions on emerging markets, which are highly unlikely to avert the economic recession. The official reason for the row between the two countries is the detention of Evangelical Pastor Andrew Brunson, a US national, on espionage and terrorism charges. Yet the troubled relation goes far beyond the Pastor and is deeply entrenched in their competing and largely conflicting geopolitical interests.

THE ARGUMENT ABOUT “WHY WE LOST TURKEY?” The commentary of a senior military official to The American Conservative is perhaps the most reasonable overview of the discussion that is ongoing within the Pentagon and in NATO HQ in Brussels: “We don’t want to be sitting around 30 years from now reading historical pieces with titles like, Who Lost Turkey?” The rationale of escalating relations between the two countries is multilayered. Though it blends in different per-

არსებულ განხეთქილებას პრეზიდენტ ერდოღანის ხისტ პოლიტიკაზე თავისი პოლიტიკური მეტოქეების მიმართ; შეერთებული შტატების პოლიტიკას, სირიაში ქურთების სახალხო თავდაცვის რაზმების (YPG) მხარდაჭერასთან დაკავშირებით, რომელსაც, ტრადიციულად, ვაშინგტონი ვერ ელევა, ხოლო თურქეთი ქურთისტანის მშრომელთა პარტიის (PKK) მარჯვენა ხელად აღიქვამს (PKK აღიარებულია, როგორც ტერორისტული დაჯგუფება, თურქეთის, ამერიკის შეერთებული შტატებისა და ევროკავშირის მიერ); და, რაც მთავარია, საკუთრივ თურქეთის საგარეო პოლიტიკას, რომელიც ნაციონალიზმის აღზევების, ძალთა ბალანსისა და დომინანტობისკენ სწრაფვის ერთობლიობაა, ალბათ უმჯობესი იქნება, ვიკითხოთ, რამდენად მიღწევადია შეერთებული შტატებისთვის თურქეთთან ურთიერთობის დალაგება ისე, რომ დაიძლიოს წყენა ორივე მხარეს? ლაბირინთის ურთულესი ნაწილი ორივე მხარის უკომპრომისო პოზიციაა, რაც ეჭვქვეშ აყენებს კონფლიქტის მოგვარების პროცესს. თურქეთი არ წარმოადგენს უნიკალურ შემთხვევას, როდესაც მმართველი პარტია ძალაუფლების განმტკიცებას მოწინააღმდეგეთა განადგურებით ცდილობს, როგორც უკვე ვნახეთ PKK-ს და ისლამური მოძრაობის, „ჰიზმეთის“ წინააღმდეგ; აღნიშნული მოძრაობის სათავეში ბატონი ფეთულა გიულენი დგას, რომელიც პენსილვანიაში ცხოვრობს და თურქეთის მთავრობის მიერ დადანაშაულებულია სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობაში, 2016 წელს. შეერთებული შტატების უარი გიულენის გადაცემაზე, ცხადია, ანკარაში შიშს ბადებს, რომ ამერიკელები ფიქრობენ თურქეთის მთავრობის დაუძინებელი მტრის მხარდაჭერაზე. ამერიკის შეერთებული შტატების ადმინისტრაციის კრიტიკისას, პრეზიდენტი ერდოღანი ისე შორს წავიდა, რომ დაიმუქრა „ახალი მეგობრების და მოკავშირეების“ შეძენით, თუ ვაშინგტონი არ უგულებელყოფდა „ცალმხრივი გადაწყვეტილებების ტრადიციას.“ ამ განცხადებას მალევე მოჰყვა შეფასება, რომ თურქეთმა შესაძლოა, ნატო დატოვოს. თუმცა, ალტერნატიული პარტნიორების ძიებაში, შესარჩევი ბადე ვიწროა და არავის მოიცავს, რუსეთისა და ირანის გარდა. ასეც მოხდა მიმდინარე წლის აპრილში, ანკარაში გამართული სამმხრივი შეხვედრისას, შესაბამისი ქვეყნების ლიდერთა მონაწილეობით (სირიის საკითხზე). ეს პარტნიორობა, სავარაუდოდ, დიდხანს არ გასტანს, რადგან, სამივე მათგანს განსხვავებული, გეოსტრატეგიული გეგმები აქვს სირიასთან დაკავშირებით. აქედან გამომდინარე, „თურქული რევერანსი“, უფრო მეტად, დიპლომატიური თამაშია, რომელიც შეიძლება, ბუნებრივად ჩანდეს ძალთა ბალანსის გადასახედიდან. და რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია, ვერც რუსეთი და ვერც ირანი ვერ შეძლებს თურქეთის ეკონომიკის გაჯანსაღებას. და აი, აქ, ევროპამ შეიძლება, რაღაც გაიღოს. უფრო კონკრეტულად, გერმანია განიხილავს რამდენიმე ზომას, რათა დაეხმაროს თურქეთს სასესხო დავალიანების დაფარვაში. რადგან არავის სურს, დევნილთა ახალი ნაკადი ბერლინის ქუჩებში იხილოს, გერმანია მოწოდებულია, შეინარჩუნოს თურქეთთან გაფორმებული შეთანხმება დევნილთა მიღებაზე, ხოლო, სანაცვლოდ, მსჯელობს გადაუდებელი ფინანსური დახმარების შესაძლებლობაზე ან მიზნობრივი ფინანსური დახმარების სხვა პაკეტებზე. თუმცა, მთავარი ბარიერი სახალხო წინააღმდეგობაა: გერმანელთა 72% არ ემხრობა ამგვარი ფონდების შექმნას თურქეთისთვის. დავუბრუნდეთ წყენის დაძლევას რა გადაწყვეტილებაც უნდა მიიღოს ბატონმა ერდოღანმა ტრანსატლანტიკური ალიანსის მომავალზე, სამართლიანობა მოითხოვს აღინიშნოს, რომ არც რეგიონულ ჰეგემონიაზეა თურქეთის სწრაფვა უნიკალური. იმ შემთხვევაში, თუ ოფიციალური ანკარა ახლო აღმოსავლეთში პოზიციების გამყარებისკენ იხრება, მას შეუძლია, გამონახოს საერთო ენა ვაშინგტონთან, რომელსაც, თავის მხრივ, შეუძლია, დაეყრდნოს თურქეთს (გარკვეული თვალსაზრისით) სხვა რეგიონალური მოთამაშეების დასაბალანსებლად. ეს მოთამაშეები კი მრავლად არიან წარმოდგენილნი ბაღდადიდან მოსკოვამდე.

spectives, including the competing views in DC and Brussels over the future of managing relations with Turkey (in a context of bilateral relations and in frames of NATO); the split between Ankara and Washington over President Erdogan’s hardline approach towards his political adversaries; the hesitancy of the United States to abandon its much-favored support to the Kurdish People’s Defense Units (YPG) in Syria, that Turkey views as an arm of the Kurdistan Worker’s Party (the PKK - designated as a terrorist group by the U.S, the EU, and Turkey); and most importantly, the foreign policy of Turkey itself, that gives a combination of nationalistic revival, balance of power and the quest for supremacy in her struggle for dominance, the most appropriate thing to consider, is how manageable the US may find to handle relations with Turkey through mending grievances on either side of the divide? The hardest part of the quagmire is the reluctance to compromise, further endangering the path to solution. Turkey is not the exceptional case, where the ruling party centralizes power through fight against adversaries, like it does vis a vis the PKK and, most notably, against Islamist transnational Hizmet movement led by exiled Pennsylvania-based preacher Mr. Fethullah Gülen (who, according to the Turkish Government, stood behind the failed coup attempt back in 2016). Obviously, the refusal to hand over Mr. Gülen, causes a fear in Ankara, that the US administration might build on the support of their longtime foe. In his criticism of the US administration, the President Erdoğan has gone as far as to threaten to “look for new friends and allies” unless Washington abandons the “trend of unilateralism.” This has led to the assumption that Turkey might choose to leave NATO. Yet, in the quest for alternative partners, the sample of selection is narrow, resting on no one but Russia and Iran, as demonstrated by the trilateral meeting of the respective leaders in Ankara this year in April (on the issue of Syria). Such partnership is hardly durable when it comes to different geo-strategic stakes the three have in Syria. Therefore, it is more likely, that the ‘Turkish dance’ is a gamble, while this comes quite natural from the balance-of-power standpoint. Further, neither Russia nor Iran is able to help recover the Turkish economy, which is what matters today the most. Europe might have something in store. Germany is currently considering a number of measures to prevent Turkey from plunging into debt crises. Unwilling to see even more migrants ending up on the streets of Berlin, in the context of EU-Turkey refugee deal, Germany discusses the possibility of European bailout, as well as different options of targeted financial assistance yet, the main obstacle is public resistance: 72% of Germans oppose providing funds to Turkey.

GETTING BACK TO “MENDING” Whatever the decision Mr. Erdoğan might take on the future of Trans-Atlantic Alliance, Turkey’s focus on regional hegemony is not exceptional either. So, if Ankara officially aspires for dominance in the Middle East, it can find a common ground with Washington, who might count on Turkey

DIPLOMAT 35

მაგრამ მთავარი სირთულე ტერმინ „დომინანტობის“ თურქული ინტერპრეტაციაა. თურქეთი, ისევე როგორც ბევრი ქვეყანა ევროპისა და აზიის გზაგასაყარზე, საგარეო დომინანტობას შიდა წესრიგის დამყარებას უკავშირებს, რაც, ძირითადად, ოპოზიციის განადგურებაში გამოიხატება. მაგრამ პოლიტიკური ოპონენტების წინააღმდეგ გატარებულმა ზომებმა შესაძლოა, ისეთი შორეული ადგილები მოიცვას, როგორიც პენსილვანიაა ან - ისეთი ახლო, როგორც რაქა. როდესაც თურქეთისა და ამერიკის ინტერესები ერთმანეთს შეეჯახა, განსაკუთრებით, 2016 წლის შემდეგ, ვაშინგტონში ეს საკითხი პრობლემატური იყო. ყველაფერთან ერთად, მიუხედავად ამერიკის შეერთებული შტატების მტკიცებისა, რომ მისი თანამშრომლობა YPG-სთან „დროებითი, ტაქტიკური და მომრიგებლური“ იქნებოდა, გავრცელებული ინფორმაციით, ბატონი ერდოღანის შეშფოთების საგანი იყო ის, რომ მხარდაჭერა „მუდმივი გახდა.“ და ბოლოს, მას შემდეგ, რაც თურქეთმა S-400 სარაკეტო თავდაცვის სისტემები რუსეთისგან შეიძინა, ტრამპის ადმინისტრაციამ, პასუხად, ხელი მოაწერა თავდაცვის კანონპროექტს, რომელიც ბლოკავს F-35 ტიპის საბრძოლო მოიერიშეების გადაცემას თურქეთისთვის; პენტაგონი ასევე მსჯელობს „ინჯირლიკის“ საჰაერო ბაზის მომავალზე თურქეთში, სადაც შეერთებული შტატების ტაქტიკური ბირთვული იარაღი არის განთავსებული. ბუნებრივია, ამერიკის შეერთებული შტატებისა და თურქეთის დაპირისპირებას თავისი საზღვარი აქვს. მიუხედავად „წითელი ხაზებისა“, შეთანხმება რეალური გახდება მაშინ, როცა ორივე შეჯერდება იმ ინტერესებზე, რაც აერთიანებთ, და არ ყოფთ. როგორც წესი, ურთიერთობა კრიზისის ფაზაში მაშინ შედის, როდესაც პარტნიორები არასათანადოდ აფასებენ პრობლემებს; მიმდინარე დაძაბულობამ კი, შეიძლება, გზა გაუხსნას პრობლემებზე საუბრის დაწყებას. ამ მხრივ, საერთო ინტერესი მნიშვნელოვანია; მაგრამ არანაკლებ მნიშვნელოვანია პრიორიტეტების გადახარისხებაც. ქურთების საკითხიდან მომდინარე გამოწვევა პრობლემის მთავარი საფუძველია, რომელსაც განახლება ესაჭიროება. შეერთებულმა შტატებმა ოქროს შუალედი უნდა იპოვოს დილემაში - დაეხმაროს ქურთებს (ერაყში, სირიაში და ირანში), თუ გაითვალისწინოს თურქეთის (როგორც ნატოს მოკავშირის) ინტერესი ახლო აღმოსავლეთში. იმისათვის, რომ ნებისმიერი ასეთი გადაწყვეტილება მყარი აღმოჩნდეს, ვაშინგტონმა უნდა განასხვაოს ქურთი ტერორისტები ქურთი ჯარისკაცებისგან. ვინაიდან, თურქეთი არ აღიარებს თავის საზღვრებში ქურთული უმცირესობის ან საერთოდ, ქურთი ხალხის არსებობას, ამერიკის შეერთებული შტატების მიერ მკაფიო დღის წესრიგის შემუშავებას ქურთულ ჯართან თანამშრომლობის შესახებ, ალტერნატივა არ აქვს. პროცესი ღია უნდა იყოს თურქეთისთვის; ასევე შესაძლებელია მისი მიწვევაც, პრობლემის დაძლევის პროცესში. რაც შეეხება თურქეთის ინტერესს, ვაშინგტონს მისი ჩართულობა სჭირდება ომის შემდგომი სირიის რეაბილიტაციაში, რაც ორივე ქვეყნის პოზიციებს დააახლოებს. ამერიკის შეერთებულ შტატებს თურქეთი სჭირდება, ისევე, როგორც თურქეთს სჭირდება შეერთებული შტატები. იმ შემთხვევაშიც კი, თუ თურქეთის „განქორწინება“ შეერთებულ შტატებთან გაზვიადებულია, ორი ქვეყნის ურთიერთობა მუდმივად დარჩება კრიზისის ზღვარზე (მას შემდეგაც, როდესაც დაძაბულობა ჩაცხრება), სანამ საბოლოოდ არ მოგვარდება YPG-ის პრობლემა. მანამ, სანამ მოლაპარაკების მხარეები ვაშინგტონში, ანკარასა თუ ბრიუსელში არ ჩქარობენ ტერმინ „გონივრული დიპლომატიის“ მოძიებას თავიანთ ლექსიკონებში (ნაცვლად ხისტი თუ რბილი პოლიტიკისა), კრიზისის მოგვარება, შესაძლოა ისეთივე ერთფეროვან ფაზაში დარჩეს, როგორც რუტინული თანამშრომლობაა, ძირითადად, თავდაცვის სფეროს მიმართულებით. ამის შესახებ უკვე განაცხადა ოფიციალურმა პენტაგონმა, აგვისტოში - მიუხედავად მზარდი დაძაბულობისა, სამხედრო თანამშრომლობა ვაშინგტონსა და ანკარას შორის „არ შეწყვეტილა“. 36 DIPLOMAT

(at a certain point) for counterbalancing other regional actors between Baghdad to Moscow. However, the main puzzle is the Turkish understanding of dominance. Like many emerging powers at the crossroad of Europe and Asia, Turkey strives for external dominance through maintaining order on a national level that translates into the knockdown on opposition. However, the opponents can be found as remotely as in Pennsylvania or nearby in Raqqa. So, when Turkish and American interests collided especially after 2016, Washington saw this question problematic. On top of all, despite the US assurances, that its partnership with YPG would be “temporary, tactical and transactional,” Mr. Erdoğan was reportedly concerned that this support ‘became permanent.’ Lastly, in a dramatic move, Turkey’s decision to purchase S-400 surface-to-air missile defense system from Russia, sparked a backlash from the Trump administration, who signed a defense bill that blocked the delivery of F-35 fighter jets to Turkey; the Pentagon also discusses the future of the Incirlik Air Base in Turkey, where US tactical nuclear weapons are stored. Understandingly, the clash of Turkish-American interests have their limits. Despite the ‘red lines,’ solution is plausible if the two reflect on the interests that unite, rather than divide. Relations usually reach the tipping point, whenever the partners underrate the problems; so the tension may contribute to further opening on the areas of concern. This is where shared interests are important, just as the redefinition of priorities. The Kurdish challenge is the root cause of the problem, and it requires an update. The United States has to find a modus vivendi in the tradeoff between Kurdish support (in Iraq, Syria or Iran) and the interests of Turkey (as a NATO ally) in the Middle East. For any solution to be durable, Washington needs to differentiate the Kurdish terrorists from the Kurdish army. Given the strong objection of Turkey to recognize the presence of Kurdish minority within its borders, or the existence of Kurdish people as such, there is hardly any alternative than setting a clear agenda of US cooperation with Kurdish army, that should be kept open for Turkey, who might be invited to work on this process. And as far as Turkish interests are concerned, Washington needs her engagement in postwar Syria that has a potential to bridge the divide between two capitals. The Unites States needs Turkey, just as Turkey needs the United States. However, even if the argument about Turkish divorce from the US is hyped, these relations will always stay at the verge of crisis (even after the tension rolls back) unless the two decide to manage the problem of YPG. Therefore, as long as the top negotiators in Washington, Ankara or Brussels are reluctant to search for ‘smart diplomacy’ (rather than hard or soft lines) into their vocabularies, the crisis recovery might be as dull as cooperation on ad-hoc basis, mainly in the sphere of defense, as noted by Pentagon in its statement earlier in August, that despite growing tensions, the relationship between Washington and Ankara’s military ‘has not been interrupted.

DIPLOMAT 37

ლარის „მცურავი გაცვლითი კურსი“: მიზეზები, პროგნოზი და თურქეთის საკითხი

“Floating Exchange Rate” of Georgian Lari : The Reasons, Forecast and Issue of Turkey ქეთევან კრიალაშვილი KETEVAN KRIALASHVILI

ოლო დროს მიმდინარე პოლიტიკურმა თუ ეკონომიკურმა პროცესებმა მრავალი აზრი გააჩინა იმასთან დაკავშირებით, თუ, რეალურად, რა ფაქტორები ახდენს გავლენას ლარის კურსზე, იქნება ეს მეზობელი ქვეყნების ვალუტის კურსის ცვლილება, იმპორტ-ექსპორტის დონის, ინვესტიციის, ტურიზმის თუ სხვა ადგილობრივი ფაქტორები, მაგალითად, ეროვნული ბანკის ქმედებები, რომლებმაც შეიძლება, რეალურად შეცვალოს მიმდინარე გაცვლითი კურსი, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ე. წ. „მცურავი გაცვლითი კურსი“ გაქვს, თუმცა, ეროვნული ბანკის ჩარევით, შეიძლება მისი „დაკავება“.

ბ

თურქეთის პრეზიდენტმა, რეჯეფ თაიფ ერდოღანმა, თურქეთ-ყირგიზეთის ბიზნესფორუმზე სიტყვით გამოსვლისას, განაცხადა, რომ აუცილებელია, საერთაშორისო ვაჭრობაში დოლარის დომინირებას ბოლო მოეღოს. მისი თქმით, ამის გაკეთება შესაძლებელია, თუ ქვეყნები, ერთმანეთში, ადგილობრივი ვალუტით დაიწყებენ ვაჭრობას. ერდოღანის თქმით, დოლარზე მიბმული სისტემა ვაჭრობის გაიოლებისთვის იყო შექმნილი, დღეს კი ყველაზე დიდ პრობლემად იქცა, რადგანაც გამოყენებულია სავაჭრო ომებისა და პროტექციონიზმისთვის, ბევრ სფეროში. აღნიშნულიდან გამომდინარე, მეზობელ თურქეთში მნიშვნელოვან ცვლილებებს უნდა ველოდოთ, თუმცა, მიმდინარე პერიოდში, ლირის გაუფასურება საკმაოდ თვალნათელია და, შესაბამისად, არის მოსაზრება, რომ ეს ფაქტორი ქართულ ლარზეც მოქმედებს. თურქეთი საქართველოს ერთ-ერთი ყველაზე მსხვილი პარტნიორია სავაჭრო ურთიერთობებში. იმპორტის მიხედვით ის პირველია და მთელი იმპორტის 16% უჭირავს; რაც შეეხება ექსპორტს, 9,2%-ით, ის მესამე ადგილზეა და მას უსწრებს მეზობელი რუსეთი და აზერბაიჯანი.

38 DIPLOMAT

he recent political or economic processes created many points of concern about the real factors which influence the exchange rate of the Gerogian Lari (GEL). Whether it is the exchange rate of neighbouring countries, import-export levies, investments, tourism or other local factors. For example, the activities of the National Bank, which, is the only regulatory body for exchange rates, especially in a period where we had a so called “floating exchange rate”, showed that the interference of the National Bank is possible to “deter” it.

Turkish President, Recep Tayyip Erdoğan, on the Turkey-Kyrgyzstan business forum, declared during his speech that the dollar dominance in international trade is absolutely necessary to end. He mentioned that this is possible to reach if countries start to trade in their local currencies. According to Erdoğan, the system linked to dollar was created to simplify the trade, but nowadays this has become a huge problem as it is used for trade wars and protectionism in many areas. Based on the above, the neighbouring country of Turkey should expect significant changes, but in this current period, the devaluation of the Lira is quite clear and therefore cements the opinion that this factor affects the Georgian Lari. Turkey is one of the major partners of Georgia in trade relations. It is first according to import and contains 16% of overall import; As for export, Turkey is on the third place with 9.2%, with only neighbouring Russia and Azerbaijan outrunning it.

ბოლო ერთი თვის გაცვლითი კურსის ანალიზიდან ნათლად ჩანს, რომ ლირის, დოლართან მიმართებაში, გაცილებით უფრო სწრაფი ტემპით გაუფასურება ხდება, ვიდრე ლარის - დოლართან. რაც შეეხება პირდაპირ უცხოურ ინვესტიციას, ბოლო ორი წლის განმავლობაში ისიც მზარდი ტენდენციით ხასიათდება:

The last month analysis of the exchange rate shows clearly that Lira to Dollar is more rapidly devaluated that Lari to Dollar. As for direct foreign investment, the last two years are characterized as growing trend:

ლირა-დოლარის გაცვლითი კურსი ბოლო ერთი თვის განმავლობაში:

Lira-Dollar exchange rate during the last month:

ლარი-დოლარის გაცვლითი კურსი ბოლო ერთი თვის განმავლობაში:

Lari-Dollar exchange rate during the last month:

რას ნიშნავს ეს? მაშინ, როდესაც თურქეთში პროდუქციის საყიდლად გვჭირდებოდა, მაგალითად, 1000 ა. შ. შ. დოლარი, ახლა იმავე პროდუქციისთვის უფრო ნაკლები დოლარი გვჭირდება, რაც გულისხმობს მასზე მოთხოვნის შემცირებას. დოლარზე მოთხოვნის შემცირების შემთხვევაში, არათუ ლარის კურსი უნდა გაუფასურდეს, არამედ პირიქით. თუმცა, მხოლოდ ეს ფაქტორი არაა ლარის კურსის განმსაზღვრელი, მაგრამ ამ ფაქტორის გათვალისწინებით, აზრი, რომ ლარი სწორედ ლირის გაუფასურების გამო უფასურდება, ამ მარტივი მაგალითიდან ჩანს, მცდარია. ვინაიდან, თურქეთი ჩვენი ერთ-ერთი ძირითადი პარტნიორია, რომელთანაც ჩვენ გაფორმებული გვაქვს თავისუფალი ვაჭრობის ხელშეკრულება, ანუ, თურქეთის პროდუქცია და მომსახურება ჩვენთვის გაიაფდა. სამაგიეროდ, ექსპორტის შემთხვევაში გვაქვს საპირისპირო შედეგი, მაგრამ თუ დავა-

What does this mean? When we needed $1000 for instance, to buy a product in Turkey, we need less amount of money to buy the same product. In reality, we need less dollars, meaning that demand on dollar has decreased. In case of decreasing demand on dollar, the exchange rate of the Lari is not about to reduced, but on the contrary. Only this factor is not the determinant of the exchange rate of the Lari. Howeverer, the opinion that GEL is devaluated because of the devaluation of TRY, is completely wrong, as is visible from this simple example. Turkey is one of our major partners with whom we have Free Trade Agreement meaning that Turkish productions and services became cheaper for us. Although, in case of export, we have opposite result, but if

DIPLOMAT 39

კვირდებით თურქეთთან სავაჭრო მონაცემებს, ვნახავთ, რომ იმპორტი გაცილებით მეტია, ვიდრე - ექსპორტი, პირიქით შემთხვევაში, სურათი სხვა გვექნებოდა.

we look at the trade data with Turkey, we will see that import exceeds the export, otherwise the picture would be different.

Export Data of January-July, 2018 (US Dollar)

ექსპორტის მონაცემები 2018 წლის იანვარი-ივლისი (ა. შ. შ. დოლარი)

Turkey

როგორც მონაცემები ცხადყოფს, ლირის გაუფასურების ფონზე, ბოლო ორი თვის განმავლობაში, არათუ შემცირდა იმპორტი თურქეთიდან, არამედ ის ზრდის ტენდენციით ხასიათდება, რაც იმას ნიშნავს, რომ იმპორტი არა მარტო ფულად გამოსახულებაში, არამედ რაოდენობრივადაც გაიზარდა (ვინაიდან, ამ თანხით უფრო მეტი პროდუქციის ყიდვაა შესაძლებელი, ვიდრე ადრე, დაბალი კურსის შემთხვევაში, შეიძლებოდა. თურქული ლირის გაუფასურებას მომავალშიც უნდა მოჰყვეს საქართველოში იმპორტის ზრდა თურქეთიდან, თუმცა, ეს არაფერს ნიშნავს, თუ ეს მოხდება სხვა ქვეყნებიდან მისი შემცირების ხარჯზე). იმპორტის მატებას და, შესაბამისად, ქვეყნიდან მეტი ვალუტის გადინებას სჭირდება დიდი დრო. ბოლო წლებში, როცა ლარის გაუფასურებას თურქული ლირის გაუფასურებას აბრალებდნენ, არც ერთ შემთხვევაში არ აღინიშნებოდა იმპორტის არსებითი ზრდა და, შესაბამისად, ვალუტის იმ ოდენობით გადინება, რომ ამას რამე გავლენა მოეხდინა ლარის სტაბილურობაზე.

As the data reveals during the last two months, on the background of devaluation of the TRY, the import from Turkey is characterized with increasing tendency meaning that import increased not only in cash but according to quantity as well (because with this money, it is possible to buy more products than earlier with lower exchange rate. In future, in case of further devaluation of the TRY, the import is more likely to increase to favour Georgia. Although, it doesn not mean anything if this happens on the expense of its reduction from other countries). Increasing import and correspondingly, more outflow of currency takes a long time. In recent years when devaluation of TRY was blamed on devaluation of the GEL, it was not mentioned in any case that the essential increase of import and outflow of currency with such quantity could affect the stability of the GEL.

Import Volume from Turkey, Russia and the EU 2017-2018 (Jan-Jul)

Country

Period

Import Volume 2017. Turkey Import Volume 2018.

Russia

Import Volume 2017. Import Volume 2018. Import Volume 2017.

The EU Member States

40 DIPLOMAT

Import Volume 2018.

January

February

March

April

May

(thousand US Dollars)

June

6 months

Change in percentage

ამ ცხრილში ნაჩვენებია იმპორტის მოცულობის ზრდა სამ მთავარ სავაჭრო პარტნიორთან, 2018 წლის ექვს თვეში, 2017 წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით. თურქეთიდან იმპორტი გაიზარდა 90 მილიონი დოლარით, როცა ლარი მყარდებოდა და თურქული ლირა უფასურდებოდა; 101 მილიონი დოლარით გაიზარდა რუსეთიდან, როცა ლარი მყარდებოდა და რუსული რუბლი სტაბილური იყო; 266 მილიონი დოლარით გაიზარდა, როცა ლარი მყარდებოდა და ევრო სტაბილური იყო. პროცენტულადაც, თურქეთიდან იმპორტი გაიზარდა 14,6 პროცენტით, რუსეთიდან 29,2 პროცენტით და ევროკავშირიდან 26,3 პროცენტით. მიუხედავად სავაჭრო პარტნიორი ქვეყნების ვალუტების განსხვავებული მდგომარეობისა, თურქეთიდან იმპორტის ზრდა მოხდა იმაზე ნაკლები მოცულობით, ვიდრე ზოგადი ტენდენცია იყო. მაშინ, რა კავშირი შეიძლება, ჰქონდეს ლირისა და ლარის ამჟამინდელ გაუფასურებას ერთმანეთთან? მხოლოდ ფსიქოლოგიური, მოლოდინის ეფექტი. ეს გადაივლის, მაგრამ არსებითი ფაქტორები მაინც დარჩება. რა მოხდა სინამდვილეში? ეროვნული ბანკის ე. წ. „შერბილებული პოლიტიკის“ ფონზე, ლარი ისედაც გაუფასურდებოდა; ამას დაემატა მოლოდინის ეფექტიც, რამაც კიდევ უფრო დააჩქარა ლარის გაუფასურება, სხვა შემთხვევაში, ლირის გაუფასურებას იგივე ეფექტი ექნებოდა მეზობელ ქვეყნებში, რაც არ მომხდარა. შესაბამისად, ნებისმიერ შემთხვევაში, ლარის კურსის ასეთი მყისიერი ცვლილება მხოლოდ და მხოლოდ შიდა ფაქტორებისა და ეროვნული ბანკის გადაწყვეტილებების შედეგია. ა. წ. თხუთმეტ აგვისტოს, ეროვნულმა ბანკმა ლარის პროგნოზი გამოაქვეყნა. ანგარიშის მიხედვით, უარყოფითი საგარეო ფაქტორების შემთხვევაში, მიმდინარე დონესთან შედარებით, ლარის, 2018 წლის მეორე ნახევარში, 10 პროცენტი ინფლაციაა; 2019 წელს 15 პროცენტით, 2020 წელს ისევ 10 პროცენტით, 2021 წელს კი ის 5 პროცენტით გამყარდება. ოპტიმისტური სცენარის შემთხვევაში, ლარის კურსი, დოლართან მიმართებაში, 2018 წლის მეორე ნახევარში უცვლელი იქნება, 2019 წელს 3 პროცენტით გამყარდება, 2020-2021 წლებში კი, 2-2 პროცენტით გაუმჯობესდება. საქართველოს ეროვნული ბანკის ოფიციალური მონაცემებით, ამჟამად მოქმედი სარეზერვო მოთხოვნები შეადგენს 5%-ს ეროვნული ვალუტით მოზიდულ სახსრებზე და 25%-ს - უცხოური ვალუტით ნასესხებ სახსრებზე. ამასთან, ნარჩენი ვადიანობის მიხედვით, ეროვნული ვალუტით 1 წელზე მეტი ვადიანობისა და უცხოური ვალუტით 2 წელზე მეტი ვადიანობის ნასესხები სახსრები გათავისუფლებულია სარეზერვო მოთხოვნებისგან, ხოლო, უცხოური ვალუტით 1-დან 2 წლამდე ვადიანობის ნასესხები სახსრებისთვის სარეზერვო ნორმა შეადგენს 10 პროცენტს. აღსანიშნავია, რომ კაპიტალი და მასთან გათანაბრებული სახსრები გათავისუფლებულია აღნიშნული მოთხოვნისგან. აღნიშნულიდან გამომდინარე, გაიზარდა ლარის მასა ეკონომიკაში, რამაც, ბუნებრივია, მოახდინა დოლარი-ლარის გაცვლით კურსზე უარყოფითი ზეგავლენა. შესაბამისად, როგორც წესი, მსგავსი გადაწყვეტილებების შედეგი დგება მოგვიანებით, რაც ბუნებრივად აისახა აგვისტოს თვეში, ლარის გაუფასურებაზე, ამავდროულად, პარალელურად მიმდინარეობდა საერთაშორისო სავალუტო ბაზრებზე დოლარის კურსის გამყარება, ლარიზაციის პოლიტიკისა და ეროვნული ბანკის ქმედებების გათვალისწინებით, ფაქტობრივად, შედეგი უკვე მიღებულია და, შესაბამისად, მომავალში აღარ უნდა ველოდოთ ლარის კიდევ უფრო გაუფასურებას.

This table shows an increase in volume of import with three major trading partners, in six months in 2018, compared to the same period in 2017. Imports from Turkey increased by $ 90 million when the GEL was pegged and the TRY was devaluated; Increased by $ 101 million from Russia, when the GEL was pegged and the RUB was stable; Increased by $ 266 million , when GEL was pegged and the EUR was stable. According to percentages, the import from Turkey increased by 14.6 %, from Russia by 29.2 % and from the EU by 26.3 %. Despite the different conditions of trading partner country currencies, the increase of import from Turkey was less than the general trend. What connection can the current devaluation of TRY and GEL have on each other? The only effect expected in this regard is the psychological effect. This will go but the essential factors will stay. What happened in reality? On the background of the National Bank’s so called “mitigation policy”, the GEL would be devaluated anyway, which in this case coincides with the effect of expectation of devaluation of the TRY. In other cases, it would have been reflected on the currencies of other neighboring countries, which has not happened. Consequently, such an immediate change in the GEL’s exchange rate is only due to internal factors and decisions of the National Bank. On August 15, this year, the National Bank published the forecast of the GEL. According to the report, in cases of negative external factors, compared to the current level, in the second half of 2018, the GEL would undergo 10% inflation; in 2019 – 15%, in 2020 – another 10%, and in 2021, the GEL would be pegged by 5%. In the case of an optimistic scenario, the rate of the GEL to the Dollar will remain unchanged in the second half of 2018. In 2019% it will be pegged by 3%, in 2020-2021, it will be improved by 2.2 %. According to the official data of the National Bank of Georgia, the current existing reserve requirements are 5% of the funds attracted in the national currency and 25% on foreign currency loans. Furthermore, according to the remained term, the amount of borrowings released in national currency for more than 1 year and in foreign currency for more than 2 years will be exempted from reserve requirements and the reserve rate for borrowing funds from 1 to 2 years in foreign currency will be 10%. It is noteworthy that the capital and equitable funds are exempted from the abovementioned requirements. Accorrding to this, the mass of the GEL has increased in economics which has naturally had negative effects on the Dollar- GEL exchange rate. Consequently, the results of similar decisions are likely to be made later which naturally reflected in the month of August, when the GEL devaluated and on the parallel the dollar rate on the international currency markets got pegged. Taking into consideration the Larization policy and the actions of the National Bank, the result has already been achieved, and therefore we should not expect further devaluation of the GEL in the future.

DIPLOMAT 41

აწარმოე საქართველოში! რატომ არის ახლა საუკეთესო დრო საქართველოში ინვესტირებისთვის

Enterprise Georgia – Why Now Is The Best Time To Invest in Georgia

ნინო ტაბაღუა NINO TABAGHUA 018 წლის მაისიდან, ს. ს. ი. პ. „აწარმოე საქართველოშის“ ახალი ხელმძღვანელი ჰყავს. მიხეილ ხიდურელი ბიზნესის ადმინისტრირების ფაკულტეტზე, ლონდონში სწავლობდა. მისი დამთავრების შემდეგ, ლონდონში, The SHARD-ის ცათამბჯენის მშენებლობის პროექტის მენეჯერად, შემდეგ - კატარში, დოჰას ახალი საერთაშორისო აეროპორტის მშენებლობის პროექტზე, უფროსი პროექტის მენეჯერად. საქართველოში ჩამოსვლის დროიდან კი წამყვან პოზიციაზე გახლდათ აეროპორტების გაერთიანებაში. ასევე, აღმასრულებელი დირექტორის მოადგილე იყო ამერიკულ სტარტაპ კომპანიაში „Drive Shift“. საჯარო სექტორში გადმოსვლამდე ის ასევე იყო ბიზნეს საკონსულტაციო კომპანია „SavvY“-ის დამფუძნებელიც. მას შემდეგ რაც აღნიშნულ თანამდებობაზე დაინიშნა, აქტიურად მუშაობს როგორც ბიზნესის განვითარების ხელშეწყობის, ისე ქვეყანაში ინვესტიციის მოზიდვისა და საქართველოს საერთაშორისო ბიზნესწრეებისათვის უკეთ გაცნობაზე. ასევე, ეკონომიკურ გუნდთან და საერთაშორისო ორგანიზაციებთან ერთად მუშაობს სააგენტოს მომსახურების გაუმჯობესებაზე და ახალი სერვისების პაკეტის შემუშავებაზე. ყველაზე წარმატებულად ირლანდიის მაგალითი მიაჩნია, რომელიც ევროპაში მზარდი ეკონომიკით მე-2 ადგილს იკავებს, თუმცა, მსგავს სააგენტოს, ირლანდიაში, 30-წლიანი ისტორია აქვს, საქართველოში კი 2014 წლიდან ფუნქციონირებს. მიუხედავად ამისა, სჯერა, რომ, სწორი სტრატეგიით, შეძლებს დიდი ნაბიჯებით წინსვლას, მით უფრო, რომ ამაში ქვეყნის პოტენციალიც უწყობს ხელს.

ბ-ნო მიხეილ, საზოგადოებას აინტერესებს, როგორია თქვენი ხედვა ქვეყანაში წარმოების გაფართოების მიმართულებით?

42 DIPLOMAT

n May 2018, “Enterprise Georgia” announced the appointment of a new director, Mikheil Khidureli. Mikheil Khidureli studied Business Administration in London. After graduation, he worked on the Shard skyscraper’s construction as a project manager in London and then in Qatar as the senior project manager of the new Doha International Airpoty. Upon moving back to Georgia, he worked on a top position in the airport union. He was also Deputy Executive Director in the American giant startup company “Drive Shift”. Prior to joining the public sector, he was also the founder of the business consulting company “SavvY”. It is evident that since his appointment as the Director of “Enterprise Georgia”, he is actively involved in promoting business development, attracting investments in the country and more active presentation of Georgia within international business circles. He works closely with the GoG’s economic team and international organizations to improve the agency’s service and to develop new service packages. He considers Ireland, which ranks second in terms of growing economies in Europe, as the most successful example of IPA and Enterprise Development best practices. In contrast, the Irish agency has history dating three decades, but the existence of “Enterprise Georgia” counts just 4 years. Nonetheless, Mikheil believes that with the right strategy, he can make progress in bigger strides, since the country potential gives all the prerequisites for success.

„აწარმოე საქართველოში“ მუშაობს სამი ძირითადი მიმართულებით, ესენია: ექსპორტის წახალისება, უცხოური ინვესტიციების მოზიდვა და ადგილობრივი ბიზნესის ხელშეწყობა. ექსპორტის წახალისების მიმართულებით, ვაპირებთ, რომ კომპანიები რამდენიმე კატეგორიად დავყოთ: I - რომელიც მზად არის საქონლის ექსპორტზე გასატანად; II - მეტნაკლებად მზად არის ამისთვის, და III - ჯერ მზად არ არის. სამივე ტიპის ექსპორტიორი კომპანიების ბიზნესმენებისთვის გვექნება მათზე მორგებული ტრენინგის პროგრამები, რომელზეც ბიზნეს-განათლების დეპარტამენტში მომუშავე გუნდი იზრუნებს. ტრენინგები მხარდაჭერილი იქნება განათლების სამინისტროს, კერძოდ კი, პროფესიული განათლების დეპარტამენტის მხრიდან, ისინი მოგვეხმარებიან, როგორც ფინანსური, ისე ორგანიზების კუთხითაც. ამას გარდა, ჩვენ ძალიან ბევრ საერთაშორისო გამოფენაზე მიგვყავს ქართული კომპანიები და იქაც, რაღა თქმა უნდა, მათთვის საფასურის სუბსიდირება ხდება. მინდა, ერთ საინტერესო და ახალ პროგრამას გავუსვა ხაზი - „გააცანი შენი პროექტი ინვესტორს“ (მისი სააპლიკაციო ფორმა ჩვენს ვებ-გვერდზე შეგიძლიათ, იხილოთ) რაც გულისხმობს შემდეგს: თუ ხარ კერძო პირი, თუ ჩვენს კრიტერიუმებს აკმაყოფილებ, შენი პროექტი არის ეკონომიკურად და სოციალურად საინტერესო (და არა მარტო კომერციული), შესაძლებელია, რომ სხვადასხვა ფორუმზე შენი პროექტიც წავიღოთ, ანუ, მხოლოდ სახელმწიფო პროგრამებს და პროექტებს კი არ გავაცნობთ საერთაშორისო საზოგადოებას, არამედ გვექნება საინვესტიციო პროექტები კერძო სექტორიდანაც. 2-4 ოქტომბერს მივდივართ უძრავი ქონების საერთაშორისო გა-

Mr Mikheil, the society is interested in your vision and plans in regards to the progress of the country’s business activities. “Enterprise Georgia” works in three main directions: promotion of export, attracting foreign investments and promoting local businesses. In the direction of export promotion, we plan to divide the companies into several categories: 1. Ready for export goods; 2. More or less ready for export goods and; 3. Not ready for export goods. For all three types of exporter companies and company businessmen, we will have the training programs, the teams working in the Department of Business Education will take care of them. The trainings will be supported by the Ministry of Education, namely, the Vocational Education Department, which will help us in financial and organizational aspect as well. In addition, we are bringing Georgian companies to many international exhibitions, with the provision of subsidies for them. I want to highlight one interesting and new program – “Introduce your project to investors” (you can find the application form on our website) which implies the following: if you are a private person, if you meet our criteria i.e. your project is economically and socially interesting (not only commercial), it’s possible to take your projects to different

Web: enterprise.gov.ge Email: info@enterprise.gov.ge DIPLOMAT 43

მოფენაზე - „City Scape"-ზე, სადაც უკვე მიგვაქვს მსგავსი პროექტები. იდეა ისაა, რომ ფული სახელმწიფო პროგრამაში შემოვა თუ კერძოში, ორივე შემთხვევაში, ქვეყანაში შემოდის. ამიტომ, მე მაქსიმალურად შევეცდები, რომ მეტი კერძო პროექტი წავიღო ამ გამოფენაზე. აქტიურად ვმუშაობთ, რომ სწორი სტრატეგია დავსახოთ და პოტენციალი სწორად გამოვიყენოთ, რათა შევქმნათ ირლანდიის მსგავსი წარმატების ქართული მოდელი. ჩვენი ხედვით, სააგენტო დაფინანსებული კომპანიების „მეურვე“ უნდა გახდეს პირველივე დღიდან „ზრდასრულობამდე“. უნდა „გამოვზარდოთ“ ისინი და ჩვენვე უნდა გავიყვანოთ ექსპორტზე, რათა შემდეგ, სწორედ ამ კომპანიებმა შეუწყონ ხელი საქართველოს ეკონომიკის განვითარებას. მომავალი წლის მიკროგრანტების პროგრამაში რომელი კომპანიაც გაიმარჯვებს, მინდა, ჩვენს ბენეფიციარად გახდომის დღიდან ბოლომდე, დავუჭიროთ მხარი. ამას აკეთებდა ირლანდია 30 წლის განმავლობაში და რეალურად, ახლა ეს კომპანიები ქმნიან ირლანდიის ეკონომიკას. უცხოელი ბიზნესმენისთვის ინვესტიციის განხორციელება სხვა ქვეყანაში არ არის მარტივი გადაწყვეტილება. თქვენ როგორ აინტერესებთ მათ, საქართველოს ბაზრით? ჩვენ მათ ბევრ საინტერესო უპირატესობას ვთავაზობთ. ისინი, ხშირად, განცვიფრებულებიც კი არიან იმ უმარტივესი საგადასახადო სისტემით, რაც დღეს გვაქვს. მოგების 0%-იანი გადასახადით, თუ ის რეინვესტირდება ბიზნესში. იაფი და, ამავდროულად, კომპეტენტური მუშახელით, ახალგაზრდების ცოდნით და ასე შემდეგ. წლის განმავლობაში დაგეგმილი გვაქვს სხვადასხვა სექტორში 44 DIPLOMAT

forums, where we will not only introduce state programs and projects to the international society, but we will have investment projects from private individuals as well. On October 2-4, we will be at the international exhibition of real estate - “City Scape”, where we will be going with related projects to showcase them. The idea is that, whether the money is coming to the state-endorsed program or private sector, it’s still coming into the country. That’s why I will do my best to take more private projects to that exhibition. We are working actively to map out the right strategies and to use our full potentials in order to create successful Georgian models similar to those in Ireland. From our perspective, the agency should be the “trustee” of the funded companies from the first day until maturity. We have to develop and help export their products and services ourselves, so that afterwards these companies support the development of the Georgian economy. We would like to support the winning company of next year’s micro-grants program from the day they become our beneficiary to the success stage. Ireland has been doing this for the last 30 years and these companies are creating the economy of Ireland today. It’s not a simple decision for foreign businessmen to invest in another country. How do you think you would attract them to the Georgian market? We offer them a lot of interesting priorities. They are often surprised and excited to learn about by the simplest tax system we have in Georgia. With 0% profit tax on retained earnings, competitively priced yet skilled young workforce, everyone will most likely be interested in expanding their business in this country. I would like to note that we have planned the researches in investment potential and proposals in different sectors throughout the year. We recently finalized one of the feasibility reports, where we saw that Georgia has huge potential in manufacturing shoes, bags, accessories (e.g. leather and sport shoes, handbags), because we have the following: cheap labor, historical knowledge of textile production and free trade agreements with the EU, Turkey, CIS countries and China. We also have a program in place which involves attaching business advisors to investors, who helps them in getting all necessary information relevant to the process of reinvesting in their respective businesses. Eventually, the investor will not have to communicate with different state structures, as the business advisor will be sufficient to fix all the issues. According to our new vision, we are preparing packages for investment promotion and encouragement, which our country will offer to potential investors. Some of the components of the package include: • Retraining the workforce in the fields where they will be employed. If the investors employ certain number of Georgian citizens they will benefit from various tax concessions. • Furthermore, if the investment is implemented in the region where there is no relevant infrastructure, we will fully or partially take the obligation of arranging the above mentioned infrastructure.

საინვესტიციო პოტენციალისა და შეთავაზებების კვლევებიც. ახლახან დავასრულეთ ერთი კვლევა, სადაც გამოიკვეთა, რომ საქართველოს ფეხსაცმლის, ჩანთების და აქსესუარების პროდუქციის (ტყავის და სპორტული ფეხსაცმელი, ჩანთები) წარმოების ძალიან დიდი პოტენციალი აქვს, რადგან გვაქვს შემდეგი: იაფი მუშახელი; საფეიქრო წარმოების ისტორიული ცოდნა და თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ შეთანხმებები ევროკავშირთან, თურქეთთან, დსთ-ს ქვეყნებთან და ჩინეთთან. გვაქვს პროგრამაც, რაც ინვესტორისთვის ბიზნეს-მრჩევლის მიმაგრებას გულისხმობს, რომელიც მას ყველანაირი ინფორმაციის მიღებასა და თანხის რეინვესტირებაში ეხმარება. ასე რომ, ინვესტორს აღარ უწევს სხვადასხვა სახელმწიფო სტრუქტურასთან ურთიერთობა, ნებისმიერ საკითხს უგვარებს ბიზნეს-მრჩეველი. ამასთან, ახალი ხედვის მიხედვით, ვამზადებთ საინვესტიციო ხელშეწყობისა და წახალისების პაკეტს, რასაც ჩვენი ქვეყანა ჩამოსულ ინვესტორს სთავაზობს: • მუშახელის გადამზადება იმ სფეროში, რომელშიც მათ დაასაქმებენ. თუ ინვესტორი დაასაქმებს საქართველოს მოქალაქეების კონკრეტულ რაოდენობას, მაშინ, ის ისარგებლებს სხვადასხვა სახის საგადასახადო შეღავათით; • ასევე, თუ ინვესტიცია განხორციელდება რეგიონში, სადაც არ არის შესაბამისი ინფრასტრუქტურა, ჩვენ ან მთლიანად, ან ნაწილობრივ, ავიღებთ ვალდებულებას აღნიშნული ინფრასტრუქტურის მოწყობაზე; • დამატებით, ჩვენ სურვილი გვაქვს, ხელი შევუწყოთ BPO-სექტორს რეგიონებში გაფართოებით. მოგეხსენებათ, რეგიონებში A კლასის ბიზნესოფისები არ არსებობს , სწორედ ამიტომ, პრობლემაა ინვესტორისთვის BPO სექტორი რეგიონებში გაფართოვდეს. ჩვენ ვგეგმავთ ასევე ხელი შევუწყოთ ინვესტორებს რეგიონებში ოფისების გარემონტებაში. აღნიშნული პაკეტი შემუშავების პროცესშია და, რა თქმა უნდა, კონკრეტული დეტალების გამხელა ახლა არ შეგვიძლია, სანამ ის საბოლოოდ დამტკიცებული არ იქნება, მაგრამ შემიძლია გაგიზიაროთ, რომ ნახსენები incentive-ებისა და სიახლეების გარდა, შესაძლებელია ჩვენ ბიზნესს კიდევ უფრო მეტი საინტერესო საინვესტიციო ხელშეწყობის მექანიზმი შევთავაზოთ. რა არის ყველაზე დიდი გამოწვევა უცხოელ ინვესტორებთან კომუნიკაციისას? ყველაზე დიდი გამოწვევა, ჩემი აზრით, არის ცნობადობა. ძალიან აქტიურები უნდა ვიყოთ და ამისთვის ბევრ რამეს ვაკეთებთ. ახლა ვგეგმავთ თანამშრომლობას ისეთ გლობალურ მედია არხებთან, როგორიცაა, მაგალითად CNN, რომ ჩვენი ქვეყნის ბიზნესგარემოს შესახებ ინფორმაცია მსოფლიო ბიზნესწრეების ლიდერების უფრო დიდ ნაწილს მიეწოდოს. გვჭირდება მეტი ბიზნესფორუმი, - კამპანია. წელს, ამ მიმართულებით, ცამეტი Road Show-ს ჩატარებას ვგეგმავთ სხვადასხვა ქვეყანაში, ასევე გვექნება ბიზნესფორუმები, როგორც საქართველოში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ, შემდეგ სექტორებში: წარმოების სექტორი, უძრავი ქონება, სტუმარმასპინძლობის ინდუსტრია, ენერგეტიკა და ტურიზმი. შესაბამისად, ამასთან, ვიწყებთ ძალიან დიდ საინვესტიციო კამპანიას - „Invest in Georgia“, რომლის მიზანიც ჩვენი ქვეყნის ცნობადობის გაზრდაა მსოფლიო მასშტაბით. კამპანიაში უნდა ჩავრთოთ ნებისმიერი ქართველი ცნობადი სახე, იქნებიან ესენი ხელოვნების თუ სპორტის წარმომადგენლები, მნიშვნელოვანი ბიზნესფიგურები, საქართველოს ნებისმიერი გულშემატკივარი. მიზანია, რომ დიდი კომპანიის აღმასრულებელმა დირექტორებმა (CEO)

• In addition, we are willing to support BPO sectors to expand in the regions. As you know, there are no A-class business offices in the regions, that’s why it’s a problem for the investor to establish and expand their BPO services in our regions. Therefore, we are considering to support investors in renovating offices in the regions. This incentives’ package is in progress and we cannot disclose specific details until it is finally ratified, but I can share that in addition to the incentives and innovations, it’s possible we will offer additional interesting investment support mechanisms to businesses. What is the biggest challenge when communicating with foreign investors? The biggest challenge, in my opinion, is awareness. We have to be very active across all platforms to improve our international presence. In this regard, we are planning to collaborate with global media channels such as CNN, to provide information on the business environment of our country to a greater number of world business leaders. We need more business forums, more conferences and more promotional campaigns. In this direction, we also have thirteen upcoming Roadshows in different countries, as well as business forums within Georgia and abroad in the following sectors: manufacturing sector, real estate, hospitality, energy and tourism. Therefore, to promote Georgia as an investment destination, we are launching a very large investment campaign - “Invest in Georgia”, which aims to increase the awareness about our country worldwide. We should include famous Georgian persons either athletes, or people from the arts or even important business persons and any supporter of Georgia in this campaign. Our ultimate goal is to interest CEOs of big multinational companies in what Georgia can offer. The campaign will include video presentations which will be similar to Discover Georgia, but with the key message and content revolving around “Invest in Georgia.” It will be important to have embassies participating in this project, so that they can popularize this topic among Georgian communities abroad. We also have a project “Film in Georgia”, which offers Georgian and foreign film producers non-financial support (such as acquiring licenses, or selecting the right locations) and the return of 20% to 25% of all qualified expenses. By the end of October, I am going to the American Film Market espo, where I have meetings with the decision makers and original content creative teams of “HBO”, “Paramount Pictures” and “Lionsgate”. Our aim is to come back with specific results – with the interest of these companies in filming movies and TV shows in Georgia. We have many interesting locations for people in the film industry. We had American producers from Hollywood visit Georgia and we showed them places like Chiatura, Tskaltubo with Soviet-era architecture. All these places turned out to be interesting for them, especially Chiatura. Every next movie made in Georgia is a step forward in the development of our film industry and with a value-added benefit of making Georgia more recognizable for the global audience.

DIPLOMAT 45

დაინტერესება გამოხატონ ჩვენ მიმართ. კამპანიის ფარგლებში, მოხდება ვიდეორგოლის პრეზენტაცია, რომელსაც, დაახლოებით, ისეთივე ხასიათი ექნება, როგორც „Discover Georgia“-ს. თუმცა, ამ შემთხვევაში გვექნება - „Invest in Georgia“. ამ საქმეში მნიშვნელოვანი იქნება საელჩოების ჩართულობაც, რომელიც, თავის მხრივ, იდეის პოპულარიზაციისთვის მოიწვევს სათვისტომოს და შემდეგ უკვე ის გაავრცელებს ამ თემას გარშემო. გვაქვს პროექტი „Film in Georgia“, რომელიც უცხოელ და ადგილობრივ, ფილმის პროდუსერებს 20%-დან 25%-მდე კვალიფიციური ხარჯის უკან დაბრუნებასა და არაფინანსურ მხარდაჭერას (როგორიც არის, ნებართვების აღება, ადგილმდებარეობის მოძიება) სთავაზობს. ოქტომბრის ბოლოს მივემგზავრები ამერიკული ფილმის მარკეტზე, სადაც უნდა შევხვდე „HBO“-ს, „Paramount Pictures“-ის, „Lionsgate“-ის წარმომადგენლებს. მიზანია, რომ კონკრეტულ შედეგს მივაღწიოთ და მათ ჩვენს ქვეყანაში გადავაღებინოთ სატელევიზიო სერიალები და ფილმები. გვაქვს ძალიან ბევრი ისეთი ლოკაცია, რომლებიც ბევრ კინოინდუსტრიის წარმომადგენელს აინტერესებს. უკვე ჩამოყვანილი გვყავდა ამერიკელი პროდუსერები „ჰოლივუდიდან“, რომელთაც ვაჩვენეთ ისეთი ადგილები, როგორებიცაა: ჭიათურა, წყალტუბო და ასე შემდეგ. თანადროულად ვაჩვენეთ საბჭოთა არქიტექტურაც. მათ ძალიან საინტერესოდ ეჩვენათ ყველა ადგილი, განსაკუთრებით კი - ჭიათურა. ყოველი მომდევნო გადაღებული ფილმი კიდევ ერთი წინ გადადგმული ნაბიჯია, როგორც ქვეყნის კინოინდუსტრიის განვითარების, ისე საქართველოს გლობალური აუდიტორიისათვის გაცნობის და ქვეყნის ცნობადობის ამაღლების კუთხით. ძალიან დიდი წარმატება გვაქვს მოდის კუთხითაც. ქართულ კომპანიებს ხელს ვუწყობთ, რომ ყველა პრესტიჟულ გამოფენასა თუ მოდის კვირეულზე ჩავიდნენ და ქართული პროდუქციის პოპულარიზებას შეუწყონ ხელი. ბოლოს, პარიზის მოდის კვირეულზე, 220 000 ევრომდე ქართული პროდუქცია გაიყიდა. ვთანამშრომლობთ IFC და OECD-სთან, რომელთან ერთადაც გვინდა, ქვეყნის საინვესტიციო სტრატეგია დავსახოთ, რათა ვიცოდეთ, თუ რა საინვესტიციო კონკურენტული უპირატესობები გააჩნია საქართველოს. (მაგალითად, ლიეტუვას მთავარი უპირატესობა არის ძლიერი IT და BPO ინდუსტრია, არგენტინის - მეცხოველეობა და ასე შემდეგ). ჩვენ, რა თქმა უნდა, ასე თუ ისე, ვიცით საქართველოს შესაძლებლობები, მაგრამ გვინდა ამ უპირატესობების გამოყენების გრძელვადიანი სტრატეგიის შემუშავება. რაც შეეხება ადგილობრივ ბიზნესს, რა პროექტებს ახორციელებთ ამ მიმართულებით? ამ თვიდან ვაყალიბებთ მცირე და საშუალო ბიზნესის საბჭოს, სადაც შევა ყველა ბიზნესასოციაცია, რაც წარმოადგენს ქვეყნის მთლიან კერძო სექტორს. მათთან მუდმივად გავმართავთ შეხვედრებს, რათა მოვუყვეთ, თუ რა პროგრამები აქვს „აწარმოე საქართველოს“, რას აპირებს, და აქვე, გავიგოთ, რა მოლოდინი აქვს კერძო სექტორს ჩვენგან. საბჭოს მიზანია მუდმივი დიალოგის რეჟიმში ყოფნა კერძო სექტორთან და სააგენტოს ხელშეწყობის პროგრამების უკეთ გაცნობა მეწარმეებისათვის. შეიქმნება საერთაშორისო ფინანსური ინსტიტუტების და დონორების საბჭო ( მაგ.: EBRD, World Bank). მიზანია, რომ მათ ყოველთვიურად ვესაუბროთ ჩვენი საჭიროების შესახებ, რათა მაქსიმალურად მივიღოთ ყველა სახის დახმარება. ეს შეხვედრები დაგვეხმარება იმაშიც, რომ არ მოხდეს აქტივობების კვეთა და ერთზე მეტი დონორი ორგანიზაცია არ დაგეხმაროს ერთსა და იმავე საქმეში. ასევე წელს დავიწყებთ მასშტაბურ კამპანიას, სახელწოდებით 46 DIPLOMAT

We have had huge successes in the fashion industry as well, where we support Georgian companies to attend prestigious exhibitions and fashion weeks to make Georgian products popular around the world. During the latest fashion week in Paris, €220 000 worth of Georgian products were sold. I would like to highlight our work with the IFC and OECD in order to map out an investment strategy for our country, so we know what is the definitive and competitive advantage for Georgia when it comes to investments. (For example Lithuania has well developed IT and BPO industry, Argentina has animal farming.) Of course we know about the advantages that our country has but we need a long-term strategy to make them work effectively. What projects do you have regarding local business developments? This next month, we are starting a council for small and medium businesses, which will include every business association in Georgia and in extension, the whole private sector of the country. We will meet them permanently and inform them about the current and upcoming projects “Enterprise Georgia” has and we will listen to their expectations as well. The goal of the council is to have a permanent dialogue with members of the private sector and inform them about our support mechanisms. We also have in mind to establish a council of international financial institutions (IFI’s) and donors (for example the EBRD, the World Bank). We intend to gather monthly and communicate our needs and proposals, so that we maximize access to all the possible benefits these institutions can offer. These meetings will also help us to avoid overlaps in funding and supporting the projects with similar goals. We are also starting a massive national campaign “It’s Georgian, therefore It’s Good”, with the intention to popular-

„ქართულია და კარგია“, რომლის მიზანია - ქართული ნაწარმის პოპულარიზაცია და საქართველოში წარმოებული პროდუქციის მიმართ ნდობის ამაღლება. ეს კამპანია შედგება სხვადასხვა კომპონენტისგან. ერთ-ერთი, რაზეც მის ფარგლებში შევთანხმდით, არის ის, რომ სუპერმარკეტი „SPAR“-ი გამოყოფს ცალკე კუთხეს, სადაც მხოლოდ ქართული პროდუქცია განთავსდება. ყველა მაღაზიაში იქნება ცალკე სექცია, რითაც ჩვენს ბენეფიციარებს რეალიზაციაშიც დავეხმარებით. როგორც გითხარით, კამპანია იქნება საკმაოდ მასშტაბური, მოიცავს როგორც სატელევიზიო და ონლაინ სივრცეს, ისე სხვადასხვა აქტივობას და ღონისძიებას. ჩვენი მიზანია რომ ის გახდეს გადამდები და მთელი ქვეყანა ჩავრთოთ ამ საქმეში. ასევე, ბიზნესის განვითარების ხელშეწყობის კომპონენტის მიმართულებით განვიხილავთ ქალი მეწარმეებისათვის ფინანსებზე ხელმისაწვდომობის ცალკე ქვეკომპონენტის შემუშავებას გაეროსთან და სხვა საერთაშორისო ორგანიზაციებთან თანამშრომლობით, რათა ხელი შევუწყოთ ბიზნესის და მეწარმეობის სფეროში არსებული გენდერული დისბალანსის გათანაბრებას. ვმუშაობთ ბიზნესინკუბატორის თემაზე, რომელიც, ამ ეტაპზე, მოიცავს რამდენიმე სექტორს, როგორებიცაა სათესლე ბიზნესი და packaging-ი, მაგრამ მომავალში დაემატება სხვა პრიორიტეტული სექტორებიც. ბიზნესინკუბატორების იდეა ემსახურება საქართველოს რეგიონებში სამეწარმეო საქმიანობის ხელშეწყობას და, ზოგადად, ბიზნესის განვითარების სტიმულირებას. და ბოლოს, გვითხარით იმ კომპანიების შესახებ, რომლებმაც, სწორედ, „აწარმოე საქართველოშის“ ხელშეწყობით შექმნეს წარმატების მაგალითი... მინდა, გითხრათ, რომ, ჯამში, სულ 400-მდე საწარმო გვაქვს დაფინანსებული და 900 მლნ. ლარამდეა ჩადებული ამ მიმართულებით. ეს კომპანიები ისევ ჩვენთან მოდიან, აფართოებენ თავიანთ ბიზნესს. წარმატებულ ისტორიას რაც შეეხება, მაგალითად, შემიძლია, დავასახელო „არვატო“ - ერთ-ერთი წამყვანი, საერთაშორისო აუთსორსინგის კომპანია, რომელიც სხვადასხვა სერვისის აუთსორსინგს ატარებს. აქვთ ქოლ-ცენტრები, IT სერვისი და ოპერაციული სისტემებისთვის მომსახურება; მათ 400-მდე ადამიანი უკვე დაასაქმეს, თუმცა, არ ჩერდებიან და გაფართოებაზე ფიქრობენ. მე თავად მოვინახულე ჩვენი ბენეფიციარების პროექტები და ძალიან მახარებს მათი წარმატება. მაგალითად, ამასწინათ, სვანეთში ვიყავი, იქ ვნახე ბიჭი, რომელსაც ჰეშკილში, მესტიაში, აქვს მამაპაპისეული ნაკვეთი, სადაც, ჩვენი მიკროგრანტების პროგრამით, ქოხები ააშენა, იყიდა გენერატორი, დაამატა გაყვანილობა და უკვე, თუ ოთხი თვით ადრე არ დაჯავშნი იქ ადგილს, უბრალოდ, ვერ მოხვდები. გვყავს ბათუმელი ექიმი, გიორგი კალანდაძე, რომელმაც ვეტერინარული კლინიკა გახსნა თავის ქალაქში. იყიდა დანადგარები და დღეს ხდება ისე, რომ ფოთიდან და ქუთაისიდანაც მიჰყავთ ცხოველები მასთან. ეს იმასაც ნიშნავს, რომ ხდება სერვისების დეცენტრალიზაციაც. რეგიონებში ჩნდება სერვისები და - ბიზნესი, ადამიანებს კი თბილისში აღარ უწევთ ჩამოსვლა. გვაქვს „აჭარა ტექსტილის“ მაგალითიც, სადაც იმ ხორვატიის ნაკრების ფორმა შეიკერა, რომელიც ფინალშიც გავიდა მსოფლიოს ჩემპიონატზე. ასევე, ქუთაისში არის სამკერვალო, რომელსაც კონტრაქტები აქვს „H&M“-თან, „ZARA“-სთან და ასე შემდეგ. ის ფაქტი, რომ ეს და სხვა კომპანიები ასე წარმატებულად მუშაობენ, მაგალითია, რომ პროგრამა და, ზოგადად, ბიზნესის კეთება, საქართველოში ნამდვილად ამართლებს.

ize Georgian products and establish higher trust towards national goods and services. This campaign consists of several features. One of the things we came up with is that the retail chain SPAR will create a space where only Georgian-made products will be presented. In every store there will be a separate section of locally-produced goods and this way we will help our beneficiaries sell their products. As I mentioned earlier, the campaign will be quite massive, it will include television, digital campaign as well as other activities and events. We want this campaign to become viral throughout Georgia and engage the whole population. Also, in the direction of business development component, we are discussing the opportunity to develop a separate sub-component for women entrepreneurs in collaboration with the United Nations and other international organizations to promote gender parity in business. We are also working on a business incubator which at this point includes several sectors such as seed business and packaging, but other priority sectors will be added in the future. The idea of business incubator is to facilitate entrepreneurial activities in the regions of Georgia and to stimulate business growth in general. Finally, could you tell us about the companies that have created an example of success with the help of “Enterprise Georgia.” I want to remark that 400 companies have been financed up until today with a total investment value of about 900 million GEL. These companies often reuse our support tools to further expand their businesses. As for success stories, I can, as an example name “Arvato” – one of the leading multinational BPO companies that provides various outsourcing services. They have call centers, IT services and services for operating systems; They have already employed about 400 people in Georgia, but they are not relenting and are continuously thinking about expansion. In terms of local business development, I have visited the enterprises of our beneficiaries and I am very happy with their successes. For example, I was in Svaneti, where I saw a boy, our beneficiary, who had an acecstral land in Heshkili, where managed to build lodging huts with the help of our micro-grants program. He bought a generator, added wiring and today, it is almost impossible stay at his place if you do not make booking 4 months in advance already. We have a veterinarian in Batumi, Giorgi Kalandadze who opened a veterinary clinic in his town. He bought equipment and currently has animals from Poti and Kutaisi brought to him. This also means that the services are decentralized. There are services in the regions and people do not have to go to Tbilisi to get quality services. We have an example of “Adjara Textile”, where the uniforms of the World Cup Championship finalists – Croatian National Team have been made. Also, there is a sewing factory in Kutaisi, which has contracts with “H & M”, “ZARA” and so on. The fact that this and other companies work successfully in Georgia, is a clear example that this project, and generally doing business in Georgia is a success.

DIPLOMAT 47

From Diplomacy to Business: The Gocha Pipia’s Way and the Philosophy of Georgian Chacha Brand Zearis ნინო ტაბაღუა NINO TABAGHUA

რაფერია შეუძლებელი, თუ ყველა ფიქრზე ზე არის ფიქრი ჩვენი ცხოვრების მიზანსა და არსზე! ასეთ ფიქრს უცილობლად მივყავართ სინანულამდე, რომელიც ყოველთვის გვათქმევინებს, რომ მეტად გვმართებდა ერთმანეთის სიყვარული! ამგვარ დანანებას კი მოაქვს სიხარული, რომელიც ყველა სიხარულზე ზე არის! მხოლოდ, სიყვარულზე და სიკეთეზე ფიქრს შეუძლია ამ სიხარულის გამოწვევა... სიყვარულითა და სიკეთით გაძლიერებულისთვის კი არაფერია შეუძლებელი!“ - ასეთია იმ ბრენდის ფილოსოფია, რომელსაც „ზეარის“ ეწოდება და განსაკუთრებული ნიშითაც გამოირჩევა. „ზეარის“ ქართული ჭაჭა გახლავთ, რომელიც ტრადიციული მეთოდით კეთდება. ის სამნახადია და მზადდება საფერავის ჯიშის, დაუწურავი ყურძნისგან. სასმელი განსაკუთრებული დიზაინის, სხვადასხვა ზომის, ფორმისა და მოცულობის, ხელნაკეთ ბოთლებში ისხმევა. მის შიდა ჭურჭელს ყურძნის მტევნის ფორმა აქვს და ის საფერავის ღვინითაა ავსებული. სასმლის ზოგიერთ შეფუთვას ახლავს ჭიქაც, რომელიც, ხშირ შემთხვევაში, ბოთლის დიზაინს იმეორებს. ჭიქაში მოთავსებული ყურძნის მტევანი კი სავსეა სითხით, რომელიც, გაყინვის შემთხვევაში, დიდი ხნის განმავლობაში ინარჩუნებს დაბალ ტემპერატურას და აგრილებს მასში მოთავსებულ სასმელს. კომპანიის დამფუძნებელი და ბიზნესმენი, გოჩა ფიფია დღეს „დიპლომატის“ სტუმარია. საინტერესოა, რომ ამჟამად ბიზნესმენის მრავალფეროვანი წარსული დიპლომატიასაც უკავშირდება. განათლებით იურისტი, საქართველოს საელჩოს პირველი მდივანი გახლდათ

„ა

48 DIPLOMAT

othing is impossible if the thoughts surrounding our lives purpose and essence stand above all other kinds of thoughts. Down the line, these thoughts about our lives purpose and essence inevitably lead us to regrets, which always compel us to confess that we should have loved each other more. It is the realization of these regrets that brings us a kind of delight, which stands above all other delights. Only thoughts about love and kindness can generate that sort of delight. Thus, nothing is impossible for those who are strengthened by love and kindness.” The above is the philosophy of the brand Zearis and we have the honor to present a special feature about this brand. Zearis is a Georgian Chacha brand, which remains true to their Georgian roots by employing traditional production methods. The wine is extracted from the un-pressed grapes of Saperavi after which it is distilled thrice. The finished beverage is bottled in different shapes, and volumes of handmade bottles whose inner vessel depicts the shape of grape clusters. Some of the packaging of the beverage comes in glass bottles which are usually designed after the normal bottles for the beverage. The cluster of grapes in these glass bottles come with a temperature retention function which keeps the beverage particularly cool for longer periods even in freezing conditions. We received the founder of Zearis and businessman Go-

ვაშინგტონში - 1994-1996 წლებში. იმაზე, თუ როგორ მოხვდა იგი დიპლომატიიდან ბიზნესში და რაში დაეხმარა დიპლომატიური გამოცდილება, თავად გვიყვება: „სიმართლე გითხრათ, დიპლომატიამდეც ბიზნესით ვიყავი დაკავებული. ჩვენი კომპანია „უშბა“, ფორმალურადაც და არაფორმალურადაც, პირველი იყო ყოფილი საბჭოთა კავშირის სივრცეში, რომელიც ალკოჰოლური სასმლის ბიზნესში დაფუძნდა. შემდეგ, როგორც კი ბიზნესი მოწესრიგდა, მოსკოვის დიპლომატიურ აკადემიაში ჩაბარება გადავწყვიტე (მაშინ, აკადემიაში მიღება რეკომენდაციით ხდებოდა). საქართველოს მაშინდელი გენერალური პროკურორისგან ავიღე რეკომენდაციის წერილი და მოვხვდი კიდეც დიპლომატიურ აკადემიაში, საიდანაც სტაჟირება გავიარე ა. შ. შ.-ში, საბჭოთა კავშირის საელჩოში. 1996 წელს, საქართველოში დავბრუნდი და გადავწყვიტე, ბიზნესს დავბრუნებოდი. მინდა, გითხრათ, არცთუ ისე უცნაურია გზა დიპლომატიიდან ბიზნესისკენ. ცხოვრებაში ვიცვლით ხოლმე პოზიციებს, მთავარია, არ დავთმოთ ისინი.“ რამდენად დაგეხმარათ დიპლომატიური მიდგომების ცოდნა ბიზნესის კეთებისას? ძალიან! ეს არის საინტერესო გამოცდილება, რომლის გარეშეც, ბიზნესს უჭირს განვითარება. უფრო მეტიც, ბიზნესმენი, თავისთავად, უნდა ფლობდეს მინიმალურ დიპლომატიურ ხერხებს. სულ მცირე, კარგად უნდა ეუფლებოდეს ეტიკეტის ნორმებს. არ იქნება ცუდი, რომ ყველა ბიზნესმენმა მიიღოს განათლება დიპლომატიის მიმართულებით. რაც შეეხება ბრენდს „ზეარის“, როგორ მოხდა მისი ბაზეზე გამოჩენა და დამკვიდრება? 2012 წელს სახელი „ზეარის“ შეიქმნა, თორემ, ბიზნესი გაცილებით

cha Pipia as a guest of Diplomat. His visit did allow us gain appreciable insights into the operations of his brand, how it all started and what we should expect for the future. One interesting fact is Gocha Pipia’s business history which was mainly in line with diplomatic endeavors. Pipia trained as a lawyer and was the first secretary of the Georgian embassy in Washington from 1994-1996. When we asked about the switch from diplomacy to business and how the diplomatic experience has helped him in business, he answered: “To be honest, before practicing as a diplomat, I was a businessman. Our company “Ushba” in many formal and informal circles was the first company in the post Soviet Union era to deal in the business of alcoholic beverages. As soon as the business settled, I decided to enroll with the Diplomatic Academy in Moscow (at that time, getting accepted into the academy was based on recommendations). I received the recommendation letter from the General Prosecutor of Georgia which enabled me undergo training at the Diplomatic Academy. From there, I had an internship at the Soviet’s Union embassy in the USA. In 1996 I came back to Georgia and decided to return to the business. I want to say that the world of diplomacy and business are not distant poles apart. Sometimes we change our positions in life; the main thing is not to give up on them.” How did your knowledge of diplomatic approaches help you in business? A lot! It was an interesting experience without which it would have been difficult to develop my business. Moreover, any

DIPLOMAT 49

50 DIPLOMAT

ადრე არსებობდა. წინა ხელისუფლების პერიოდში რთული იყო ამის განხორციელება, რადგან მათ ყველაფერი წაგვართვეს, რაც გაგვაჩნდა. მას მერე კი ნელა-ნელა მივდივართ წინ, ვცდილობთ, ბაზარზე დავმკვიდრდეთ. მგონია, რომ ახლო ხანში მოვიპოვებთ იმ სახელს, რომელიც უნდა გვქონდეს კიდეც საზოგადოებაში. ჯერჯერობით, ასაფრენ ბილიკზე ვართ. კარგი სიჩქარე გვაქვს აღებული, მაგრამ აფრენამდე ჯერ კიდევ დაგვრჩა დრო. გვსურს, ჩვენს ტრადიციულ მიმართულებას, ჩვენი ქვეყნის ტრადიციულ ალკოჰოლურ სასმელს, რომელსაც ჭაჭა ჰქვია, ფუნდამენტი გავუმაგროთ და მერე ზედ დავაშენოთ სხვა მიმართულებები, როგორებიც იქნება არა მარტო ჭაჭა, არამედ - ღვინოც, კონიაკიც. მგონია, რომ ამ მიმართულებითაც რაღაც საინტერესოს და ახალს შევქმნით. განსხვავებული და საინტერესოა ბრენდის ფილოსოფია და სახელი. როგორ მოვიდა იდეა და რამდენი ხნის განმავლობაში იქმნებოდა ის? თვითონ სახელი ამბობს - ზე არის, ანუ სხვებზე აღმატებულია. ჩვენ გვქონდა დაფიქრების პერიოდი იმისთვის, რომ სწორად ჩამოგვეყალიბებინა კონცეფცია და ფილოსოფია. წინა ხელისუფლების დროს, როცა ნაცისტებმა (რედ.: გულისხმობს პარტია „ერთიან ნაციონალურ მოძრაობას“) ჩვენი შეჩერება მოახერხეს ბიზნესში, ეკონომიკასა თუ პოლიტიკაში, ამით მოგვეცა დაფიქრების დრო. გადავხედეთ ჩვენს შეცდომებს, ცოდვებს, - იმას, თუ რა და როგორ გვჭირს. ამის მერე კი ვცდილობთ, რომ იმ ფილოსოფიით იაროს ბიზნესმაც, რაც გვქონდა და გაგვიჩნდა იმ პერიოდში. მივხვდით, რომ არაფერია იმაზე დიდი, როცა ადამიანს შეუძლია, აივსოს თავისივე ჭურჭელი სიკეთითა და სიყვარულით, მერე კი, არაფერია შეუძლებელი ასეთი ადამიანისთვის. ბუნებრივია, ისევ შეცდომებით ვმოძრაობთ, მაგრამ მთავარია, გავიგეთ და ჩავწვდით ყველაფერს. რაც შეეხება იმ ფილოსოფიას, რომ სინანული ადამიანში ყოველთვის იწვევს კეთილგანწყობას - სიხარულთან ერთად - ეს დადასტურებული ფაქტია.

გვსურს, ჩვენს ტრადიციულ მიმართულებას, ჩვენი ქვეყნის ტრადიციულ ალკოჰოლურ სასმელს, რომელსაც ჭაჭა ჰქვია, ფუნდამენტი გავუმაგროთ და მერე ზედ დავაშენოთ სხვა მიმართულებები, როგორებიც იქნება არა მარტო ჭაჭა, არამედ - ღვინოც, კონიაკიც. მგონია, რომ ამ მიმართულებითაც რაღაც საინტერესოს და ახალს შევქმნით. ნებისმიერ საქმეს, რასაც უნდა აკეთებდე, სიკეთისა და სიყვარულის მოძიება სჭირდება. ვთვლით, რომ ამ ფილოსოფიის მატარებელი უნდა იყოს ნებისმიერი საქმიანობა, განსაკუთრებით, როცა ალკოჰოლური სასმლის წარმოებასთან გვაქვს საქმე. ამ სასმლის წარმოება ჩვენი კულტურის ნაწილია - თითქოს იმიტომ გაუჩნდათ ქართველებს ის, რომ სიხარულისა და სიყვარულის გაზიარება ისწავლონ ზომიერების ფარგლებში. ღმერთმა იმიტომ გაგვიჩინა ის ჩვენ, რომ უფრო ადვილად გადაგვეტანა ჭირ-ვარამი, შემდეგ კი ძალიან კულტურული, ადამიანური და ჰუმანური თვისებები შეგვეძინა, როგორიცაა სტუმართმოყვარეობა. რა მიღწევა გაქვთ ბაზარზე? როგორც აღვნიშნე, ასაფრენ ბილიკზე ვართ და მალე მეტი გამარჯვება გვექნება, ეს ყველაფერი გარკვეულ დროს მოითხოვს. ახლა სხვადასხვა მიმართულებით ვმუშაობთ. გარკვეულწილად, მშენებლობასაც დავუკავშირდით. ძალიან საინტერესო პროექტები გვაქვს. ერთ-ერთი მათგანია ლისის ტბაზე, დადიანების სასახლის

businessman has to have minimum knowledge of diplomatic methods. At least, he should be well acquainted with the ethics and norms. It would not be bad for all businessmen to get education in diplomacy. As for the brand Zearis, how did it start and eventually gained foot on the market? In 2012, we created the name – Zearis however, the business had been established much earlier. During the previous government, it was difficult to do so because they took away everything we had. After that we had to make advancements in small batches as we tried to get settled on the market. I think in the nearest future, our name will be renowned within

We want to strengthen the foundation of our country’s traditional alcoholic beverage, named Chacha, and to later develop in other directions such as wine and cognac. I believe in this direction and more in the fact that we will create something new and interesting with time. all levels of society. For now, we are on the way to achieving that and we are making good progress but we have to gain enough momentum before we take flight. We want to strengthen the foundation of our country’s traditional alcoholic beverage, named Chacha, and to later develop in other directions such as wine and cognac. I believe in this direction and more in the fact that we will create something new and interesting with time. Your brand’s philosophy is different and interesting. How did you arrive at the idea and how long did it take to create it? The name says itself – Zearis, which literally translates as superior to others. We had sufficient time to think, set up the concepts and the philosophy in the right way. During the previous government, when the “Nazis” (author: means the party “United National Movement”) managed to stop us in the business, economics or politics, that gave us enough time to think. We looked at our mistakes and made corrections. After that, we tried to tailor our business after a philosophy that described our experience during that period. We realized that nothing ranks above a person full with kindness and love, beyond that point, nothing is impossible for the human being. We have moved with this as the driving force behind our operation since then but we have made mistakes again however, we have everything figured out with this philosophy now. As for the part of the philosophy that says regret always lead to a kinder attitude and happiness, is a proved fact. Any work you do needs kindness and love. We think that this philosophy holds special in our line of work especially as it concerns the production of alcoholic beverages. The production of it is a unique part of our culture – it seems as if Georgians have this to learn how to share joy and happiness in the frames of moderation. God gave it to us in order to get rid of the trouble and sufferings, and to develop very cultural

DIPLOMAT 51

ანალოგის მშენებლობა, სადაც, როგორც სასტუმრო, ისე ღვინის მუზეუმიც განთავსდება. მიუხედავად იმისა, რომ ეს ყველაფერი ჯერ არ არის „ზეარის“-ად წოდებული, დიდი ალბათობით, გავერთიანდებით და ჰოლდინგური კომპანია შეიქმნება. ამას გარდა, გვაქვს სხვადასხვა მიმართულება, რომელთაც დროდადრო გავაჟღერებთ. რაც შეეხება პროდუქტის რეალიზაციას, უკვე ვაღწევთ იმას, რომ ის რუსეთსა და ჩინეთში გავიდეს, უახლოეს მომავალში კი ევროპის ბაზრებთან დაკავშირებითაც ვგეგმავთ მოლაპარაკებების გამართვას. როგორც მეწარმე, როგორ ფიქრობთ, რა აკლია ქართულ წარმოებას დღეს? პროტექციონიზმი. რაც იმას გულისხმობს, რომ სახელმწიფო უნდა ზრუნავდეს ადგილობრივ წარმოებაზე, წახალისებული უნდა იყოს ადგილობრივი, ქართველი მეწარმე. მადლობა ღმერთს, დღეს ბიზნესი სრულად თავისუფალია, თუმცა, რაც მას დღეს აკლია არის კიდევ უფრო მეტი მეგობრობა სახელმწიფოსთან. რატომღაც, ამ მეგობრობას ერიდებიან, რადგან ჰგონიათ, რომ თუ ბიზნესი და სახელმწიფო მეგობრობს, ეს აუცილებლად კორუფციულ სქემას უნდა ნიშნავდეს. არადა, ასე არაა. ეს მიდგომა გადასალახია. როგორ აფასებთ ჩვენი ქვეყნის დღევანდელ ეკონომიკურ მდგომარეობას? იმის ფონზე, რაც გამოვიარეთ წინა ხელისუფლების პერიოდში, დღეს ეკონომიკა გამოჯანმრთელების პროცესშია, ამას სჭირდება დრო და - გამოცდილი „ექიმები“. ეს ვერ მოხდება სწრაფად, მაგრამ დინამიკას ვაკვირდები და ვგრძნობ, რომ ის დადებითია. მთავარია, პროცესები დაჩქარდეს. ბოლო დროს განხორციელებული რომელი რეფორმა გახსე-

მნიშვნელოვანია, სახელმწიფომ კატეგორიულად იზრუნოს დამწყები ბიზნესმენისა თუ ბიზნესის კარგად შესწავლის პროცესზეც და ამის შემდეგ, სტრატეგიულად გაუწიოს პარტნიორობა ბიზნესს, მაქსიმალური დახმარება აღმოუჩინოს მას. ვგულისხმობ, რომ პირველი ორი წლის განმავლობაში, დამწყები ბიზნესი ყოველგვარი გადასახადისგან თავისუფალი უნდა იყოს, რათა თავისუფლად მოახერხოს ორიენტაცია. ნდებათ, რომელიც დადებითად აისახა ბიზნესზე და უშუალოდ თქვენს საქმიანობაზე? მეწარმეს ყოველთვის აინტერესებს გადასახადთან დაკავშირებული საკითხები, თუმცა, ამ მხრივ, ჩვენ ნორმალურად გვაქვს საქმე. მნიშვნელოვანია, სახელმწიფომ კატეგორიულად იზრუნოს დამწყები ბიზნესმენისა თუ ბიზნესის კარგად შესწავლის პროცესზეც და ამის შემდეგ, სტრატეგიულად გაუწიოს პარტნიორობა ბიზნესს, მაქსიმალური დახმარება აღმოუჩინოს მას. ვგულისხმობ, რომ პირველი ორი წლის განმავლობაში, დამწყები ბიზნესი ყოველგვარი გადასახადისგან თავისუფალი უნდა იყოს, რათა თავისუფლად მოახერხოს ორიენტაცია. ამის შემდეგ კი შესაძლებელია, დაბეგვრის იმ სისტემაში მოვახვედროთ ის, რომელიც ეტაპობრივად გადაიყვანს და მიიყვანს დღეს არსებულ საგადასახადო სისტემამდე. ძალიან კარგი იყო რეინვესტირების, მოგების გადასახადის გაუქმების კუთხით განხორციელებული რეფორმა. სამწუხარო ის არის, რომ ეს ყველაფერი რეფორმის ხასიათის მატარებელი ვერ აღმოჩნდა. რეფორმა რამის ტრანსფორმაციას, ესე იგი, გარდაქმნას გულისხმობს. ამ ყველაფერს ხელს უშლის ის, რომ პოლიტიკა ზედმეტად არის ჩარეული ეკონომიკაში. ეგრეთ წოდებულ 52 DIPLOMAT

and humanistic qualities such as hospitality. What are your achievements on the market? As I mentioned, we are on the runway and soon we will have more victories, all these takes some time. Now we are working on different directions. We are delving into construction as well. We have got very interesting projects in view. One of them is the construction of an analogue of the Dadiani Palace on Lisi Lake – where the hotel and wine museum will be located. Even though this is not yet under the name of “Zeari”, we will most likely unify and create a holding company. We have different directions we will declare occasionally. As for the yield and reach of our products, we are sending them into Russia and China and in the nearest future; we are planning negotiations with European markets.

It is important that the government categorically takes care of the start-up businessman or business, and then strategically provide partnership to the business to assist it gain foothold maximally. I mean that ideally, a start-up business in the first two years should be exempted from all taxes, so they can freely manage to orientate. As an entrepreneur, what do you think Georgian production lacks? Protection and this simply rests on the government to take care of local production. The local, Georgian entrepreneur should be encouraged. Thank God the business is almost completely free nowadays but it is missing more friendship and relationship with the government. Somehow such friendship is avoided. They think if business and government are friends, it becomes connected to the corruption scheme which is not true in every case. An enabling environment should be created. How would you assess the economic situation of our country today? On the background of what we experienced in the previous government, the economy today is in the process of recovery. It needs time and experienced handlers. It cannot happen fast but as I observe, the dynamic I feel about it is positive. The main thing is to speed up the processes. Which recent reforms can you recall positively reflected on businesses generally and directly on yours as well? The entrepreneur is always interested in tax issues, however, in this regard, we deal with it normally. It is important that the government categorically takes care of the start-up businessman or business, and then strategically provide partnership to the business to assist it gain foothold maximally. I mean that ideally, a start-up business in the first two years should be exempted from all taxes, so they can freely manage to orientate. After that, we can engage them in a system of taxation that will gradually lead to the existing tax system. The reform in the area of reinvestment, in terms of the cancellation of Income Tax was excellent. Sadly, it could not be presented as an actual form of reform. The reform means to transform

„ოპოზიციად“ აღიარებული ნაცისტური პარტიები ყველაფერს აკეთებენ იმისთვის, რომ ბიზნესის განვითარებას შეუშალონ ხელი. თუმცა, კიდევ არა გვიშავს იმ ფონზე, როცა მთელი გულისყურით მიპყრობილი ვართ, თუ რას იტყვის ჩვენზე ამერიკა, ევროპა, სხვა სახელმწიფო და ასე შემდეგ. ამ ყველაფრის ფონზე, ეკონომიკური რეფორმების გატარება (როცა დამოუკიდებლობის ხარისხი დაბალია ქვეყანაში), ძალიან რთულია. ამიტომ, პირველ რიგში, დამოუკიდებლობის ხარისხის ამაღლებაზე უნდა ვიზრუნოთ, რასაც, შესაბამისად, მოაქვს ეკონომიკური დამოუკიდებლობის მაღალი ხარისხიც. და მაინც, რა არის დღეს ბიზნესის ხელისშემშლელი ფაქტორი? ბანკი ყველაზე მეტად დაავადებული ორგანიზმია, რომელსაც გამოჯანმრთელება სჭირდება და როცა ასე მოხდება, გარწმუნებთ, რომ ბიზნესი ძალიან სწრაფად წაიწევს წინ. ბანკების მიერ არაპროფილური აქტივების ფლობა კი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი პრობლემაა. მეორე უდიდესი პრობლემა გახლავთ საბანკო ურთიერთობის კულტურა. ჩვენ, ჯერჯერობით, შორს ვართ იმ მიდგომისგან, რომ ბანკი ზრუნავდეს ბიზნესზე, რათა ამით თავადვე განვითარდეს. აქ უკუღმაა ყველაფერი: ბანკი ფიქრობს, რომ ჯერ თვითონ წავიდეს წინ, როგორც ბიზნესი, და შემდეგ უკვე, დამატებითად იქონიოს ურთიერთობა ბიზნესთან. ბანკი უნდა იყოს ბიზნესის ის პარტნიორი, ინვესტორი, მეგობარი, რომლის მხრიდან ბიზნესის მიმართ ნორმალური დამოკიდებულების შემთხვევაშიც, ეს ინვესტიციად წოდებული ინტერვენციები უცხოეთიდან, არ განხორციელდება. ბანკებს ამის უნარი აქვთ, მაგრამ სურვილი - არა. და ბოლოს, რა იქნება თქვენი, როგორც მეწარმის, სათქმელი საზოგადოებისთვის? მათ უნდა შევუძახოთ, რომ მხოლოდ რეალურ დამოუკიდებლობაზე ფიქრი განსაზღვრავს ჩვენი ქვეყნის ეკონომიკის, ზოგადად, სახელმწიფოს ჯანმრთელობასა და წარმატებას. ვიბრძოლოთ ამისთვის.

something. The fact that politics is involved in the economy hinders everything. So called opposition, “Nazi” parties are doing everything to stop the development of the business environment. Although we may seem fine as we are most concentrated here but you need to measure the purport of this with America, Europe and other countries. On the background of this, economic reforms (when the degree of independence is low in the country) are very difficult. Therefore, we should take care of upgrading the degree of independence first which will correspondingly bring a high degree of economic independence. What is the biggest factor hindering businesses today? The bank is the most ill-affected organism that needs to be recovered. When it happens, I assure you that the business world will move forward very quickly. One of the significant problems is that banks own non profile assets. The second biggest problem is the banking relation culture. We are still far from the approach that the bank cares about business in order to develop itself later. Everything is wrong here, the bank thinks that it will go forward as a business first, and later have a relationship with other businesses. The bank should be a partner, investor and friend of businesses and it is from these normal relations that investments emerge, not from abroad. The banks have the capability but do not wish to do so. Finally, what do you have to say as an entrepreneur to the society? We should call upon them and rally them to understand that thinking about real independence determines our country’s economy and our general state of health and success. Let’s fight together for this.

DIPLOMAT 53

საქართველოში აღმოსავლეთ პარტნიორობის პირველი ევროპული სკოლა გაიხსნა

First Eastern Partnership European School Opens its Doors in Georgia თორნიკე კაკალაშვილი

TORNIKE KAKALASHVILI

ბილისში აღმოსავლეთ პარტნიორობის პირველი ევროპული სკოლა გაიხსნა. ეს უპრეცედენტო შემთხვევად შეგვიძლია, მივიჩნიოთ, რადგან მსგავსი დაწესებულება, ამ დრომდე, მხოლოდ ევროკავშირის წევრ სახელმწიფოებში ფუნქციონირებდა. 2018-2019 აკადემიური წლისთვის, 6 ქვეყნის (საქართველო, სომხეთი, აზერბაიჯანი, უკრაინა, ბელარუსი, მოლდოვა) დამამთავრებე-

თ

54 DIPLOMAT

he first Eastern Partnership European School has opened in Tbilisi, Georgia. This can be considered as an unprecedented event because it is the first of the Eastern Partnership European School that was launched outside the European Union. 30 students from six EaP countries (Georgia, Armenia, Azerbaijan, Belarus, the Republic of Moldova and Ukraine)

ლი კლასის 30 მოსწავლე, სპეციალური კონკურსის შედეგად, შეირჩა. სკოლის მეთოდი ევროპულ სასწავლო სისტემაზეა დამყარებული და მოსწავლეებს მაღალი ხარისხის განათლებასა და ინოვაციურ აკადემიურ პროგრამებს სთავაზობს. სწავლის დასრულების შემდეგ კი პროგრამის მონაწილეებს International Baccalaureate-ის დიპლომი გადაეცემათ. სკოლის გახსნის ცერემონიაში მონაწილეობა საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა, მამუკა ბახტაძემ და ევროპული სამეზობლო პოლიტიკისა და გაფართოებაზე მოლაპარაკებების საკითხებში ევროკომისარმა, იოჰანეს ჰანმა მიიღეს. აღსანიშნავია, რომ სკოლის დაფუძნების იდეა, სწორედ, იოჰანეს ჰანს ეკუთვნის, რომელიც ევროკავშირში ახალგაზრდების ერთ-ერთი ლობისტია. ევროკომისარმა სასწავლებლის გახსნა ევროკავშირსა და აღმოსავლეთ პარტნიორობის ურთიერთობაში ახალი ეტაპის დასაწყისად შეაფასა და იქვე ხაზი გაუსვა, რომ განათლებაში ინვესტიცია ევროკავშირის მნიშვნელოვანი პასუხისმგებლობაა. „ყოველთვის მიმაჩნდა, რომ აღმოსავლეთ პარტნიორობის ევროპული სკოლა ჩვენი წარმატებული, რეგიონალური თანამშრომლობის სიმბოლო იქნებოდა. ახალგაზრდებისთვის მაღალი ხარისხის განათლების შეთავაზება წარმოადგენს მოსწავლეებისა და მათი ქვეყნების მომავლისთვის, ასევე, ჩვენს ძლიერ და სტაბილურ პარტნიორულ ურთიერთობაში, გაკეთებულ ინვესტიციას.“ - განაცხადა ი. ჰანმა. ევროკომისრის თქმით, საქართველოს მთავრობამ ძალიან ოპერატიულად მოახდინა რეაგირება „აღმოსავლეთ პარტნიორობის ევროპული სკოლის“ თბილისში დაარსების იდეაზე და ამით გამოხატა საკუთარი დამოკიდებულება ევროპული იდეის მიმართ. „ბოლო წლების განმავლობაში, საქართველომ დაადასტურა თავისი პოზიცია, იყოს ევროკავშირის ოჯახის ცენტრში და ჩვენ განვაგრძობთ ბრწყინვალე ურთიერთობების გაღრმავებას. სწავლასა და განათლებას საქართველოში ხანგრძლივი ტრადიცია აქვს.“ - აღნიშნა ევროკომისარმა.

have already been selected for the 2018-2019 academic year by special contest. The unique diploma programme offered at the Eastern Partnership European School combines academic excellence with specialised teaching inspired by the European school system. The students will graduate with an International Baccalaureate Diploma in European Studies. The start of the academic year was marked with a special event in the presence of Mamuka Bakhtadze, Prime Minister of Georgia and Johannes Hahn, Commissioner for European Neighbourhood Policy and Enlargement Negotiations. Johannes Hahn, who is renowned for fleshing out the idea about the launch of the school, remains one of the lobbyists of the youngsters at the European Union. The opening of the new Eastern Partnership European School was appraised by the EU Commissioner as the beginning of a new stage of engagement between the EU and EaP countries. He also noted that investing in education is a very important commitment of the EU. “I have always believed that the Eastern Partnership European School would be a symbol of our successful regional cooperation. Offering high quality education to youths is an investment in the future of the students, of their countries, and of our strong and enduring partnership.”- Johannes Hahn remarked. According to the EU Commissioner, the Government of Georgia was very swift in its response to the idea of establishing the European School for the Eastern Partnership in Tbilisi and it is yet another clear demonstration of Georgia’s European aspirations and the country’s attitude toward the European idea.

DIPLOMAT 55

2017 წლის ნოემბერში, აღმოსავლეთ პარტნიორობის სამიტზე, ევროკავშირის ყველა წევრმა სახელმწიფომ და აღმოსავლეთ პარტნიორობის ექვსივე ქვეყანამ ერთხმად დაამტკიცეს აღმოსავლეთ პარტნიორობის ევროპული სკოლა უპირველეს პრიორიტეტად და იმ ვალდებულების ნაწილად, რომელიც რეგიონის ახალგაზრდობის მხარდაჭერის გაძლიერებას და განათლებას ემსახურება. სკოლა ერთ-ერთია 2020 წლისთვის მისაღწევი იმ 20 შედეგიდან, რომლებიც ლიდერებმა გასულ სამიტზე დაამტკიცეს, და არის ახალგაზრდების მხარდაჭერის უფრო ვრცელი პაკეტის ნაწილი, რომლის ბიუჯეტიც 340 მილიონ ევროს შეადგენს. სკოლის გახსნის ცერემონიაზე, სიტყვით, პრემიერ-მინისტრიც გამოვიდა და აღნიშნა, რომ ევროპული სკოლა არის პროექტი მომავალი თაობისთვის, ქვეყნის მომავლისთვის, დემოკრატიული წინსვლისა და კეთილდღეობის მიღწევისთვის. „მინდა, სრული პასუხისმგებლობით განვაცხადო, რომ ახალგაზრდების ინტერესი არის ჩვენი მთავარი პრიორიტეტი ისევე, როგორც - მთლიანად, განათლების სისტემის რეფორმის განხორციელება. დღევანდელი პროექტი კი ამ რეფორმის უმნიშვნელოვანესი ნაბიჯი გახლავთ. ჩვენ ვაშენებთ ძლიერ, ევროპულ ფასეულობებზე ორიენტირებულ სახელმწიფოს, და, რა თქმა უნდა, განათლების სექტორს აქ უმნიშვნელოვანესი ადგილი უკავია.“ - განაცხადა მამუკა ბახტაძემ. მთავრობის მეთაურმა, აგრეთვე, ყურადღება მიაპყრო დემოკრატიის განვითარებისა და სტაბილურობის გზაზე ევროკავშირის მხარდაჭერის მნიშვნელობას და მადლობა გადაუხადა ევროკომისარს, იოჰანეს ჰანს პროექტის განხორციელებაში გაწეული მხარდაჭერისთვის. საქართველოს განათლების, მეცნიერების, კულტურისა და სპორტის მინისტრმა, მიხეილ ბატიაშვილმა კი სკოლის გახსნა საქართველოს ისტორიული არჩევნის - ევროპული ოჯახისკენ სწრაფვის კიდევ ერთ ძალიან მნიშვნელოვან აღიარებად შეაფასა. „აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნების მოზარდებისთვის, განსაკუთრებით, სოციალურად დაუცველი, წარჩინებული მოსწავლეებისთვის ეს არის უნიკალური შანსი იმისთვის, რომ საერთაშორისო სასწავლო პროგრამების საშუალებით მიიღონ ევროპული ხარისხის განათლება. ეს იქნება მულტიკულტურული, სასწავლო და საცხოვრებელი გარემო საინტერესო არაფორმალური საგანმანათლებლო პროგრამებით; ეს არის შესაძლებლობა, რომ ახალგაზრდებმა ისწავლონ და იცხოვრონ იმ პრაქტიკაში, რაც ეფუძნება ევროკავშირის უმთავრეს პრინციპს - მრავალფეროვნებაში ერთიანობას.“ - განაცხადა მინისტრმა. გახსნის ცერემონიას, საპატიო სტუმრებთან ერთად, საქართველოს რამდენიმე, ახალგაზრდა ევროპელი ელჩიც ესწრებოდა, რომლებმაც აღმოსავლეთ პარტნიორობის ევროპული სკოლის მოსწავლეებს „EU Neighbours east“-ის მიერ მხარდაჭერილი „ახალგაზრდა ევროპელი ელჩის“ მოხალისეობრივი და პროაქტიული ინიციატივა გააცნეს, რომლის მიზანიცაა თანამშრომლობის გაძლიერება 18-25 წლის ახალგაზრდებს შორის ევროკავშირიდან და აღმოსავლეთ სამეზობლოს ქვეყნებიდან, და აგრეთვე, ევროკავშირის ისტორიაზე, საერთო ფასეულობებსა და საგანმანათლებლო შესაძლებლობებზე ცნობიერების ამაღლება. ერთ-ერთმა ახალგაზრდა ევროპელმა ელჩმა, თათია თურაზაშვილმა

56 DIPLOMAT

“Over the past few years, Georgia has confirmed its decision to be in the heart of the EU family, and we continue deepening our magnificent relations. Learning and education have long-standing traditions in Georgia.”- the EU Commissioner noted. At the Eastern Partnership Summit in November 2017, all EU Member States and the six Eastern partner countries endorsed the Eastern Partnership European School as a top priority, and as part of the commitment to provide support to youth and education in the region. The school is one of the 20 deliverables for 2020, endorsed by leaders at the last Summit, and constitutes part of the wider €340 million support package for youth. At the opening ceremony, Bakhtadze, Georgian Prime-Minister delivered a speech and said that the European School is a project for future generations, for the

„დიპლომატთან“ საუბრისას განაცხადა, რომ მისთვის დიდი პატივია აღნიშნულ ღონისძიებაზე დასწრება. „მოხარული ვარ იმით, რომ მომეცა შესაძლებლობა, ჩემს კოლეგა ახალგაზრდა ევროპელ ელჩებთან ერთად, ამ არაჩვეულებრივი პროექტის შესახებ აღმოსავლეთ პარტნიორობის ევროპული სკოლის მოსწავლეებისთვის ინფორმაცია და ჩემი პირადი გამოცდილება გამეზიარებინა. „ახალგაზრდა ევროპელი ელჩების“ ქსელი წარმოადგენს საკომუნიკაციო პლატფორმას, რომელიც ხელს უწყობს ევროკავშირთან დაკავშირებული იდეების, ინფორმაციისა და გამოცდილების ურთიერთგაზიარებას, ასევე - ახალგაზრდების ჩართვას სოციალურ ღონისძიებებში.“ - აღნიშნავს თათია. აღმოსავლეთ პარტნიორობის სკოლა, საწყის ეტაპზე, თბილისში, ბაგებში, კერძო სასწავლებლის ბაზაზე განთავსდება. სასწავლებლის ახალი შენობა და საერთო საცხოვრებელი კი იმ ტერიტორიაზე აშენდება, რომელსაც თბილისის მერია გამოყოფს.

country’s future, for democratic progress and prosperity. “I would like to state with all responsibility that the interests of our youth are our top priority, and so is overhauling the system of education. Today’s project is a vital step toward this reform. We are building a strong state focusing on European values. Of course, the sector of education holds a special place here,”- Mamuka Bakhtadze declared. The head of Georgian government emphasized the importance of EU support on the path of democratic development and stability. He also thanked the European Commissioner Johannes Hahn, for his support towards the implementation of the project. Mikheil Batiashvili, the Minister of Education, Science, Culture and Sport of Georgia, said that launching the first Eastern Partnership European School is one more important recognition of Georgia’s historic choice - the aspiration towards European family. “It is a unique opportunity for youths of the Eastern Partnership countries, especially for the excellent pupils with socially vulnerable background, to obtain European education through the international curriculum. It will be schooling in a multicultural, educational and enabling environment with interesting informal educational programs; This is an opportunity for young people to learn and live in practice that is based on the core principle of the EU - United in diversity,“- the Minister said. The launching was attended by several Young European Ambassadors from Georgia, who introduced the “Young European Ambassadors” (YEAs) initiative to the students of the Eastern Partnership European School. The “Young European Ambassadors” voluntary and proactive initiative is part of the “Young European Neighbours” network, implemented by the EU NEIGHBOURS east project, whose main role is to network with young people from the European Union and the Eastern Partner countries to share experience, knowledge and opportunities regarding the European Union and its partnership with the Eastern partner countries. One of the YEAs Tatia Turazashvili spoke to “Diplomat” Magazine and highlighted how honorable it was for her to have attended the event. “I am so glad for this opportunity to share the information, and my personal experience about this wonderful project with my fellow Young European Ambassadors to the students of the Eastern Partnership European School. The ‘Young European Neighbours’ network serves as a communication platform which promotes exchange of information, ideas and experiences related to the EU even as it encourages engagement in social actions as well”- Tatia noted. At the initial stage, the Eastern Partnership European School will be located in Bagebi district of Tbilisi on the premises of a private school. A new building of the First Eastern Partnership European School and a dormitory will be built on plots of land, which will be allocated by the Tbilisi City Hall.

DIPLOMAT 57

ნინო მაჭავარიანი

NINO MATCHAVARIANI

ათუმი კლასიკური მუსიკის საერთაშორისო ფესტივალს უკვე მეექვსედ მასპინძლობს, 2017 წლიდან კი ფესტივალი იუნესკოს პატრონაჟით ტარდება. ფესტივალის სულისჩამდგმელი და სამხატვრო ხელმძღვანელი იუნესკოს მშვიდობის არტისტი, პიანისტი, ელისო ბოლქვაძეა. მუსიკოსი „დიპლომატს“ „Batumi Music Fest“-ის სიახლეებზე, მიზნებზე, მონაწილეებზე, საინტერესო პროგრამაზე და საკუთარ შემოქმედებაზე ესაუბრა. მუსიკალურ ფესტივალს საფუძველი 2013 წელს ჩაეყარა, ის ყოველწლიურად ტარდება და მუდმივად ვითარდება. ცნობილი ვარსკვლავებისა და საერთაშორისო არტისტების გარდა, ფესტივალი ახალგაზრდა, ნიჭიერი პიანისტების განვითარების პროგრამასაც მოიცავს, რაც, თავის მხრივ, ასეთი ახალგაზრდების მოძიებასა და ხელშეწყობას გულისხმობს. ახალგაზრდებს უტარდებათ მასტერკლასი ინოვაციური მეთოდით, რაც, თავისთავად, მათ მუსიკალურ დონეს აამაღლებს. მასტერკლასში მონაწილეობის მიღება მუსიკოსებს საქართველოს ყველა კუთხიდან შეუძლიათ. აღსანიშნავი და ყოველმხრივ საინტერესოა ცნობილი ფრანგი პროფესორის, მიშელ სონის მასტერკლასი. ის რევოლუციური, საფორტეპიანო მეთოდოლოგიის ავტორია, რომელიც საშუალებას აძლევს მუსიკოსს, მცირე ასაკიდანვე მიაღწიოს განსაკუთრებულ შედეგს და პროფესიულად მალე განვითარდეს. 2018 წელს, განათლების სამინისტროს ხელშეწყობით, ინტეგრირდა საინტერესო პროექტი, მუსიკალური ბანაკი - „Art Camp“-ი, რომელიც გულისხმობს საქართველოს რეგიონებიდან 300-მდე ბავშვის მოწვევას და, ფესტივალის ფარგლებში, მათთვის ყოველდღიური, სპეციალური ტრენინგის ჩატარებას, მათი კრეატიულობის, კულტურისა და ინტელექტის ასამაღლებლად; იმისთვის, რომ მათ კიდევ უფრო შეუყვარდეთ კლასიკური მუსიკა. ახალგაზრდები მიწვეულნი არიან ყველა კონცერტზე, ფესტივალის ფარგლებში, რაც მათ საშუალებას აძლევთ, გაეცნონ სხვადასხვა მუსიკოსის შემოქმედებას. „Art Camp“-ის მთავარი მიზანია, არ დაიკარგოს ის მუხტი, რომელიც ქართველ მუსიკოს ბავშვებს აქვთ. ფესტივალს უნდა ჰყავდეს თავისი მსმენელი, სწორედ ამიტომ, ჩვენ ვაყალიბებთ ახალი თაობის მსმენელს, რომელსაც უყვარს კლასიკური მუსიკა.“ - აღნიშნა ელისო ბოლქვაძემ. თუმცა, ფესტივალი, კლასიკური მუსიკის პოპულარიზაციის გარდა, სხვა მნიშვნელოვანი გარემოებების წამოწევასაც ემსახურება, ამის ნათელი მაგალითია, 5 სექტემბერს, კულტურის ყოფილ მინისტრ, გურამ ოდიშარიასთან ერთად ჩატარებული საღამო - „ჩემი სოხუმი“. ეს სწორედ ის საკითხია, რომელიც თითოეულ ქართველს აწუხებს, ეს ის ტკივილია, რომელიც არ უნდა მიეცეს დავიწყებას. გადაჭარბებული არ იქნება, თუ ვიტყვით, რომ გურამ ოდიშარია არის ხიდი აფხაზეთისა და საქართველოს კულტურულ ურთიერთობებში. ის ხშირად სტუმრობს აფხაზეთს და ფესტივალზეც, ქართულ და აფხაზურ მუსიკალურ კულტურაზე ისაუბრა. ფესტივალის სამხატვრო ხელმძღვანელი გვპირდება, რომ შემდეგი სეზონი კიდევ უფრო მასშტაბური იქნება, ღონისძიების გახსნა „Black sea arena“-ზე იგეგმება, ასევე დაგეგმილია საქველმოქმედო კონცერტი. „2019 წელს, კლასიკური მუსიკის ფესტივალის ფარგლებში, დაარ-

ბ

58 DIPLOMAT

ელისო ბოლქვაძის საერთაშორისო ფესტივალის მე-6 წარმატებული სეზონი

atumi currently hosts the International Festival of Classical Music for the sixth time, since 2017 under the patronage of UNESCO. The Festival’s founder and art director is UNESCO’s Peace Artist and pianist Eliso Bolkvadze. The musician talked to “Diplomat” about the news of the Batumi music festival, the goals, participants, interesting programs and her artwork. The music festival was founded in 2013, is held annually and is constantly evolving. Alongside well-known local and international stars and artists, the festival features a young,

International Festival of Eliso Bolkvadze, 6th Successful Season

talented pianist development program that is intended to find and support young people with musical skills. The youth are given master classes with innovative methods that will increase their musical skills. People from all over Georgia can participate in these master classes. The most interesting and notable part of the festival is the master class of the famous French Professor, Michel Sogny. He is the author of a revolutionary piano method that enables musicians to achieve special results and develop rapidly from a very young age. In 2018, with the support of the Ministry of Education, the musical “Art Camp” was founded, which gathers up to 300 children from the regions of Georgia and during the festival, conducts special trainings for them to increase their cre-

სდება ბათუმის ახალგაზრდა მუსიკოსების საერთაშორისო კონკურსი. Junior-ების კონკურსი, ჯერჯერობით, საქართველოში არ არსებობს და ვიმედოვნებ, რომ ის ძალიან საინტერესო და დიდი მნიშვნელობის გახდება.“ - აღნიშნა ელისო ბოლქვაძემ. რაც შეეხება თავად პიანისტის გეგმებს, მან ცოტა ხნის წინ დაასრულა საკონცერტო, ევროპული ტურნე და ასტანაში სოლო კონცერტისთვის ემზადება, ასევე გეგმავს ტურნეს სიმფონიურ ორკესტრთან ერთად, მანამდე კი, მონაკოს პრინცის მიწვევით, ესტუმრება მონაკოს და „Monaco Master“-ის პიანისტების საერთაშორისო კონკურსზე, ჟიურის ამპლუაში წარდგება. ძალიან დატვირთული, შემოქმედებითი გრაფიკის მიუხედავად, ახალი კომპაქტ-დისკის ჩაწერასაც აპირებს, რომელიც 2019 წელს გამოვა. DIPLOMAT 59

ელისო ბოლქვაძე - პიანისტი, რომელმაც სრულიად საფრანგეთი დააჯერა საკუთარ პროფესიონალიზმში და ახლა მას უკვე მთელ მსოფლიოში იცნობენ, როგორც გამორჩეულ მუსიკოსს, მრავალი მუსიკალური ჯილდოს მფლობელია. ყველა მისი კონცერტი მსოფლიოს ნებისმიერ წერტილში, ანშლაგით მთავრდება. მუსიკისადმი უსაზღვრო სიყვარულით გამოირჩევა; მისთვის მუსიკა მხოლოდ პროფესია არ არის, მიაჩნია, ეს არის სფერო, სადაც შეუძლია საკუთარი თავის ძიება. მის ცხოვრებაში ორი მნიშვნელოვანი ადამიანი არსებობს: მამა - რომელმაც ირწმუნა შვილის უნიკალურობა, და - ფრანგი მუსიკოსი, მიშელ სონი - რომლის მეშვეობითაც, ელისო ევროპამ გაიცნო და ირწმუნა მისი გენიალურობა. მუსიკაში ის არ ცნობს კომპრომისს და მიაჩნია, რომ არსებობს მუსიკის მაღალი და დაბალი დონის შესრულება. მისთვის, მუსიკოსობა ნიშნავს, იგრძნო ყველა ნოტი, და სწორედ ამიტომ, სცენაზე მის მიერ აღებული თითოეული ნოტი გაცოცხლებული და სულიერია. ცხოვრობს საფრანგეთში, მაგრამ სამშობლოს არასოდეს ივიწყებს და, მისი ფესტივალის ფარგლებში, ცდილობს, მიაგნოს ახალგაზრდა, ნიჭიერ ბავშვებს საქართველოში და დაეხმაროს მათ პროფესიულ განვითარებაში.

ativity, culture and intellect for them to love classical music even more. Young people are invited to all concerts within the festival, which allows them to get acquainted with the work of different musicians. The main goal of the “Art Camp” is to prevent the loss of the musical talent that Georgian children possess. The festival should have its listeners, so we are creating a new generation of listeners who love classical music”, Eliso Bolkvadze explained. However, the Festival, besides promoting classical music, serves to cover other important issues, for example on September 5, an event titled “My Sokhumi” was held, with the participation of the former Minister of Culture, Guram Odisharia. This is the issue that every Georgian is worried about; it’s a pain that should not be forgotten. It will not be exaggerated if we say that Guram Odisharia is a bridge in Abkhazian and Georgian cultural relations. He often visits Abkhazia and during the festival he talked about Georgian and Abkhazian music culture. The Artistic director of the festival promises that the next season will be even bigger, as the opening event will take place on the “Black sea arena” where a charity concert is planned. “In 2019, the International Competition for Young Musicians in Batumi will be established within the Classical Music Festival. The competition for juniors is not in Georgia yet and I hope it will be very interesting and important. “ Bolkvadze said. As for the pianist’s plans, she recently completed an European tour and is planning a solo concert in Astana. She also plans to go on tour with the Symphonic Orchestra, after which she will become a member of the jury in the Monaco Masters International festival for pianists, where she has been invited by the Prince of Monaco. Despite the busy creative schedule, she is planning to release a new CD in 2019. ELISO BOLKVADZE - a pianist who has gained recognition in France for her professionalism is now well known around the world and she is regarded as an outstanding musician and artist. She owns a good number of musical awards to her name. All her concerts boast full attendance across the world at any time because of her limitless love for music. For her music is not just a profession; it is the only human endeavor where she can find herself. There are two important people in her life: her father - who believed in his child’s uniqueness and the French musician Michel Songy – who introduced her talent to Europe. In music, she does not recognize compromise and believes that there is a high and low level of performing music. For her, being a musician means feeling all the notes, and that is why every note taken by her on the stage is revived and full of meaning. She lives in France but never forgets her homeland and tries to find young talented children in Georgia, to help them in their professional development.

60 DIPLOMAT

DIPLOMAT 61

Special Deals For You

We are ready to host: / Meetings & Conferences / Official Receptions

Best Venue for Any Occasion Rose Revolution Square / t: +995 32 2 402 200 / www.republic.ge / tbilisi.events@radissonblu.com

62 DIPLOMAT

/ Weddings / Exhibitions / Events / Shows

Diplomat September 2018

Articles inside

საქართველოს ელჩი გაეროში

Georgian Ambassador to the UN

ინტერვიუ საქართველოს პრემიერ-მინისტრთან

Interview with the Prime Minister of Georgia