Ondernemend Friesland editie 7 2021 by OF BV

Hollandia Services: Techniek waar de markt om vraagt ALLES OVER EXPORT IVO IN MONACO

FOSSIELVRIJ WERKEN BEGINT MET OMDENKEN

N0 07

2021 www.of.nl

samen werken.

samen werken en samen vooruit In de nieuwe gemeente De Fryske Marren houden we er met elkaar de vaart in. Ondernemers hebben in deze mooie gemeente alle ruimte en helpen elkaar waar dat maar kan. Moet de koers verlegd worden? Dan doen we dat samen. Want door krachten te bundelen, komen we verder. Meer weten? www.defryskemarren.nl

www.defryskemarren.nl

Fuck ups Half november werd in het Bolwerk in Sneek het boek ‘Rock- ‘n-roll in Friesland 1960–1999’ gepubliceerd. ‘Levensverhalen van 42 Friese rockers’. Eddy van Noord van uitgeverij Louise heeft het met bewonderenswaardige energie gemaakt. En veel geduld. Ik weet het, want ik sta zelf in het boek en ik was vooral getroffen door het geduld waarmee Van Noord persoonlijk bij vele rockers over de vloer is gekomen om foto’s te bekijken en te scannen. Het zou me niet verbazen wanneer hij alleen dáár al 200 uur in heeft zitten. Het resultaat is ernaar: een lijvig boekwerk, dat niet alleen leuke verhalen bevat, maar ook veel bijzonere foto’s. Op het moment dat ik dit schrijf heb ik het boek nog niet gelezen. Ik kan dus niet beoordelen of de 42 Friese rockers het vooral over hun hoogtepunten hebben gehad, of dat ze ook het reflecterende vermogen hebben gehad om in te zoomen op de blunders en de fuck ups van hun glansrijke carrière. Dat laatste zou mooi zijn en ook heel eigentijds. Want zelfs in het bedrijfsleven is het tegenwoordig hip om in (meestal) kleine kring gezamenlijk stil te staan bij de grootste missers uit iemands carrière.

alleen hilarisch, maar vooral leerzaam. Je wordt er beter van, zo fluistert men. En ik weet zeker dat dit zo is. Blunders kunnen zelfs een soort van ‘momentum’ in je leven creëren, op basis waarvan je vergaande beslissingen neemt. Terugkijkend op mijn carrière als ‘rocker’. Ik wilde daar altijd mijn boterham mee verdienen en toen ik uit de band ‘Kobus gaat naar Appelscha’ (ben je onder de 50; even googelen) stapte dacht ik dat ik dat misschien sneller kon realiseren door – met minder kosten – solo te gaan optreden. Zo werd het fenomeen ‘The Banjo Butcher’ geboren. Dat was een vergissing. Na enkele twijfelachtige optredens in Dordrecht en in Groningen ging het écht gigantisch mis in Deventer. Dit dankzij mijn gespannen huwelijk met techniek. Maar goed, dat is een verhaal voor de donkere dagen rond de Kerst. Kijk dus gerust uit naar de volgende editie van OF, maar geniet eerst van deze.

Menno Bakker HOOFDREDACTEUR

Ik heb zélf nog nooit aan een dergelijk festijn meegedaan, maar dat heeft vooral te maken met keuzestress; ik zou niet snel kunnen kiezen uit het brede aanbod. Ach ja. In de meeste gevallen zijn fuck ups niet

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Meer lezen of reageren? linkedin.com/in/bakkermenno of op https://twitter.com/OF_nl

OF 2021-07

Colofon

‘Wij beheersen de techniek waar de markt behoefte aan heeft’

Uitgeverij Ondernemend Friesland BV Hoofdredactie Menno Bakker

Bladmanagement Ed Klijnman Coverfoto Ed Klijnman Advertentie exploitatie en administratie Ondernemend Friesland BV Tussendiepen 21 9206 AA Drachten Telefoon 0512-366326 Jasper van der Sluis 06-46033589 Gerrit Landman 06-18882116

14 Samen creatieve en innovatieve oplossingen ontwerpen voor de uitdagingen van vandaag en morgen

Redactie NARVIC-media, met: Casper Ferwerda, Menno Bakker, Wiebrand de Boer, Tine van Knijff-van Hijum, Thea van der Schaaf, Klasina van der Werf, Willem Walda, Ingrid van Damme en Amanda de Vries

nieuwsberichten@of.nl

Vormgeving VDS Crossmedia Drukker Scholma Druk ISSN 1383-9314 © De uitgever kan op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van informatie. Uitgever aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de schade, van welk aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebasseerd zijn op informatie uit deze uitgave. Uit deze u itgave mag na toestemming van de uitgever met bronvermelding geciteerd worden.

Ivo Pakvis in Monaco ‘Een waanzinnige plek’

OF volgt al een jaar of zestien de avonturen van Friese bestuurders, managers en ondernemers over de grens. Waar waren ze? Waarom gingen ze? Wat deden ze daar? En wat leerden ze? In deze editie schrijver Ivo Pakvis. Hij schrijft af en toe ook voor OF, maar houdt ook érg van Formule 1. Zo kwam hij onder andere in Monaco.

www.of.nl

OF 2021-07

Rabobank en de groot zakelijke markt: focus op de wereld én de regio

Ondernemer Durk Haarsma:

'Ik ben een voorstander van samenwerking en naar elkaar luisteren' Durk Haarsma, Director of Strategy & Business Development van Geomares, werd gebeld door Wessel de Vries van Ynbusiness. Of hij behoefte had om eens te sparren over het ondernemerschap met een onafhankelijk iemand van Ynbusiness. Durk: “Ynbusiness heeft ons niet alleen goed, maar ook op een prettige wijze geholpen. Ik raad iedere ondernemer aan om contact met hen te leggen.”

OLDENBURGER|FRITOM

Logistiek partner met een sterk onderscheidend vermogen De beste logistieke oplossing. Dat is waarmee Oldenburger|Fritom zich wil onderscheiden. Het familiebedrijf uit Veendam is wereldwijd actief en verzorgt wegtransport, luchtvracht, zeevracht en intermodaal transport.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-07

'Wolkom ondernemers op de BarbeQop in De Molkfabryk'

Begin februari 2022 organiseert Qop de BarbeQop: een winterbarbecue in de Molkfabryk in Burgum. De subsidieregeling Versnellingsagenda in de regio Noordoost-Fryslan biedt kansen om de economie te versterken. De bijeenkomst voor ondernemers uit de regio Noordoost-fryslan start om 17.00 uur. De exacte datum voor de winterbarbecue delen we zo snel mogelijk met jou. Volg ons op LinkedIn @Qop – Versnellingsagenda Noordoost Fryslân of via Facebook @qopnoordoostfryslan Door met elkaar in gesprek te gaan ontstaan nieuwe ideeën en initiatieven: nieuwe samenwerkingen en projecten die de regio versterken. Deze bijeenkomst is gericht op ondernemers, maar uiteraard zijn ook onderwijspartijen en overheden van harte welkom aan te sluiten. Mei-inoar meitsje wy der in sterke regio fan! Wil je op de hoogte blijven van de ontwikkelingen vanuit de Versnellingsagenda? Meld je dan nu aan voor onze nieuwsbrief via onze website: www.qop.nl of stuur een mailtje naar info@qop.nl

NETWERKEN | ONTMOETEN | WINTERBARBECUE | PROJECTIDEE

TOPPERS

Foto: Marc van Vliet

Dit is het voltallige personeel van de Zuivelhoeve in Leeuwarden. Het event was een BBQ voor het team, op een mooie dag in september. De Zuivelhoeve is een bekende kaas-en-meer-winkel in de Kleine Kerkstraat in Leeuwarden. Om de boel goed draaiende heb je een flink team nodig, zo blijkt op de foto. Binnen dat team werken uiteraard veel studenten. Maar, de kaas, noten én vlees-specialist (dat laatste wordt verkocht in een vestiging aan de overkant van de straat) is óók een plek waar af en toe iemand met een afstand tot de arbeidsmarkt een kans krijgt. “Er kleeft zó ten onrechte een verkeerd imago aan veel van deze mensen” zegt Willie Oranje. “Alsof die mensen er iets aan kunnen doen dat ze lastig aan de bak komen. Er zijn wel duizend redenen waarom iemand niet een baan kan vinden en dat kan heel goed buiten de invloedsfeer van de persoon in kwestie liggen. Wij hebben via een re-integratiebureau twee mensen bij ons werken en we zijn er ontzettend blij mee. Neem Janna, die bij ons werkt. Een intelligente vrouw, met een talent voor smaak en veel kennis van houdbaarheid. Sinds zij de versproducten bij ons beheert is de verkoop nog nooit zo hoog geweest.”

Ode aan Joop De Friese Waddenkust is een bijzonder kunstwerk rijker. Ter nagedachtenis aan de eerder dit jaar overleden Joop Mulder, is op de Sedyk bij Koehool het werk ‘Watdataangaat’ geplaatst. Het kunstwerk, dat fungeert als bank, is ontworpen door beeldend kunstenaar Marc van Vliet en gefinancierd door naaste vrienden van Joop. De titel Watdataangaat is een verwijzing naar een veelvuldig gebruikte uitspraak van Joop. “Je kan over het wad kijken, met Terschelling op de horizon, of kijken naar het Friese landschap”, aldus Marc van Vliet. Watdataangaat is tot stand gekomen mede dankzij Sense of Place, Oerol, Wetterskip Fryslân, Gemeente Waadhoeke, Mannen van Staal, Elzo Oterdoom, Steven Schreuder, Victor Schoenmakers, Trip/Hek en Eilandbouw.

Volgens de uitbaatster gaan re-integratie bedrijven zelf helemaal niet echt actief de boer op, richting bedrijven. “Dat lijkt mij wel een gemiste kans. Onze oproep aan Friese ondernemers is dan ook: kijk of je een plek hebt die ingevuld kan worden door iemand die het net iets lastiger heeft om aan het werk te komen. Je zou er wel eens een goudhaantje mee binnen kunnen halen.”

NIEUW BUSINESSPROGRAMMA VOOR MKB-ONDERNEMERS IN PORTUGAL We hebben er even op moeten wachten, maar het is zover; het Friese bedrijf Vruit Franeker neemt MKB-ondernemers weer mee op businessreis. Na een succesvolle eerste buitenlandeditie in Lapland, verruilt het bedrijf de sneeuw voor zon en zee. De eerstvolgende bestemming: Portugal. Werken aan je bedrijf in een inspirerende omgeving, afgewisseld met leuke activiteiten en omringd door gelijkgestemde ondernemers, dat is Vruit in een notendop. “Het is als ondernemer vaak lastig om je te focussen op je eigen groeiambities en die van je bedrijf. Daar helpen we bij Vruit mee”, aldus oprichter Jessica Tuinman. “Onze eerste editie in Lapland was een groot succes. Helaas gingen we enkele dagen daarna in lockdown. Sleutelen aan de formule was voor ons geen optie en daarom hebben we gewacht totdat het weer ‘mag’ op de manier dat wij het voor ogen hebben. In mei 2022 gaan we weer los, dit keer op een prachtige plek in Portugal. Ik kan niet wachten!” Belangstelling? Kijk op www.vruit.nl

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-07

Wij laten zien wie je bent

• Merk- en

Productpresentatie

• Showroom • Stand Alone®

Alynia Architecten Harlingen BV Zuiderhaven 73 Postbus 187 8860 AD Harlingen

Product Presentaties Haadwei 22 9109 NS De Falom

T (0517) 413 333 E info@alynia-architecten.nl I ww.alynia-architecten.nl

Stienstra & van der Wal B.V. Stienstra en Van der Wal is een aannemingsbedrijf, gespecialiseerd in Waterbouw werken. Het bedrijf heeft vooral in de drie noordelijke provincies bekendheid opgebouwd met degelijk en vakkundig uitgevoerde werken, onder andere in opdracht van provincies, gemeenten en waterschappen. Daarnaast weten ook vele aannemers de kwaliteiten van Stienstra & Van der Wal op juiste waarde in te schatten.

Walbeschoeiingen Steigers en vlonders Trailerhellingen Houten bruggen Remmingswerken

ROGMOLEWEI 6, IJLST TEL.: 0515 - 533 243 INFO@STIENSTRA-VANDERWAL.NL

KoHN 415.indd 2

16-03-20 15:12

+31 511 421260 info@wijbengaproductpresentaties.nl www.wijbengaproductpresentaties.nl

DE GROENE TRANSITIE VAN SÚDWEST-FRYSLÂN De gemeenteraad van Súdwest-Fryslân heeft onlangs ingestemd met de ‘Transitievisie Warmte’. In deze visie zet de gemeente een eerste stap om woningen aardgasvrij te maken en daarmee CO2 te reduceren. In de raadsvergadering werden drie moties aangenomen die volgens wethouder Erik Faber het beleid van de visie alleen maar verder ondersteunen. De strekking van de moties is vrijwel gelijk. In alle drie de gevallen gaat het om het kostenaspect, waarbij voorop staat dat overgaan op een duurzame energiebron betaalbaar moet zijn voor iedereen. Samenwerking met andere partijen is daarbij essentieel, zo is de gedachte. Met woningbouwcorporaties kan verduurzaming van sociale huurwoningen slim gecombineerd worden met het aardgasvrij maken van een wijk of dorp. Voor de financiële haalbaarheid en betaalbaarheid is Súdwest-Fryslân in gesprek met andere gemeentes en het rijk. Subsidiemogelijkheden zullen verkend worden. Ook samenwerking met de inwoners zelf is van belang. Ideeën vanuit de Mienskip worden omarmd en in gesprek gaan en blijven met inwoners staat voorop. “De warmtetransitie zal veel mensen raken” stipt wethouder Faber aan. “Maar het is ook iets wat we met elkaar doen. Het klimaat wacht niet. De transitie kan daarmee ook niet wachten. Wel kunnen we er met elkaar richting aan geven en zorgen dat we niemand in de kou laten staan.”

ALLPRINT STAPT IN ‘TIJDELIJKE GRAFZERKEN’

In de Transitievisie Warmte, die onderdeel uitmaakt van het klimaatakkoord, legt de gemeente Súdwest-Fryslân de contouren vast om 8000 woningen, woonwijken of dorpen stapsgewijs aardgasvrij te maken voor 2030. Daarbij wordt gekeken naar het huidige energieverbruik, het type woningen en de kansen in de omgeving. De concrete invulling wordt per wijk of dorp vastgesteld in wijkuitvoeringsplannen.

Een bijzonder idee in Dokkum. Het bedrijf Allprint heeft namelijk een nieuw product op de markt gebracht onder de naam: ‘Printherinnering’. Het gaat om een tijdelijke grafzerk, waardoor nabestaanden die het graf van hun dierbare bezoeken niet geconfronteerd worden met een kaal graf. Het duurt vaak wel drie tot zes maanden voordat een grafsteen geplaatst kan worden.

VOLLE KRACHT VOORUIT! Het team van Kies Koers is de afgelopen weken volop bezig geweest met een nieuwe Masterclass ‘Persoonlijk Leiderschap’. Persoonlijk Leiderschap is hot. Elke ondernemer heeft er wel eens van gehoord, nietwaar? Wat maakt deze masterclass zo bijzonder?

Martin van der Bij van Allprint kwam op het idee van Printherinnering doordat hij er zelf mee te maken kreeg na het overlijden van een familielid. “Ik zag alleen een goedkope markering bij het graf staan. Dan denk je, dit moet toch anders kunnen?’’

De methodiek die gebruikt wordt is ontwikkeld door Ymkje de Vries en Jan Willem van Rangelrooij op basis van hun jarenlange ervaring en certificering. De tweedaagse is inclusief overnachting, eten, borrel, enz. Kortom er is volledige focus op de resultaten van de deelnemers. Tijdens deze tweedaagse gaan de deelnemers een flinke stap vooruitzetten in het behalen van hun doelen. Doelen die elke ondernemer al lang had willen halen maar om uiteenlopende redenen, nog niet gehaald heeft. De deelnemers ontvangen alle handvatten voor effectief Persoonlijk Leiderschap! Dat maakt deze masterclass uniek.

Zo gezegd, zo gedaan. En het mooie aan de tijdelijke grafzerk van Printherinnering is dat deze bedrukt kan worden in de stijl van de rouwkaart, aldus Van der Bij. Het bedrijf hoopt met de tijdelijke grafzerken van Printherinnering op landelijke belangstelling omdat een dergelijk product bijna nog niet verkrijgbaar is. “We hopen zo niet alleen particulieren te helpen, maar richten ons ook op uitvaartverzorgers door het hele land. Om hen te ondersteunen krijgen zij drie verschillende kortingstaffels op basis van hun jaarafname”, aldus Van der Bij.

Heb jij het lef om er twee dagen op uit te trekken om daarna weer volle kracht vooruit te kunnen? Meer info op www.persoonlijkleiderschapmasterclass.nl

Meer informatie: www.printherinnering.nl

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-07

Voor iedereen

de juiste mobiliteitsoplossing

PEUGEOT Burgum Drachten Emmeloord Franeker Heerenveen Leeuwarden Sneek Wurdum

Mr. W.M. O. v. Veenweg 34 De Bolder 83 Traktieweg 20 James Wattstraat 4 Beurtschip 35 Coronaweg 2 Kolenbranderstraat 9 Werpsterdijk 1

OPEL/NISSAN Drachten Franeker Heerenveen Leeuwarden Sneek

De Knobben 25 Edisonstraat 1 Kattebos 162 Leo Twijnstrastraat 2 Edisonstraat 1

SUZUKI Franeker

Voltastraat 7B

www.haaimahylkema.nl

170x115_alg.indd 1

03-11-2021

10:10

Jachtcharter Klompmaker onderdeel van De Drait Yachting

Op de foto, van links naar rechts: Harry van Dalfsen, Doeke Schippers en Henk Schonewille.

Met ingang van 1 november is Jachtcharter Klompmaker onderdeel van De Drait Yachting. De vloot van de Klompmaker bestaat uit een bijzondere lijn met 10 luxe en comfortabele kotterjachten. Tevens breidt de vloot uit met 5 De Drait-jachten. “Samen met de Kotterjachten van Klompmaker vormt dit een mooie combinatie voor de locatie van het bedrijf in Woudsend”, zo verklaart men in een persbericht. Dit gaat in vanaf het seizoen 2022. Deze vestiging in Woudsend heeft een jachthaven met charterbasis en een jachtwerf voor service, onderhoud, reparatie en scheepsbouw. De Hub functioneert als extra ondersteuning voor afvaart en service.

CIRCULAIRE ECONOMIE: SLEUTELROL VOOR MEMBRANEN Membraantechnologie is na vijftig jaar volwassen geworden. Die conclusie kon worden getrokken, nadat ontwikkelaars, producenten en (vooral industriële) gebruikers op 21 oktober jl. een dag lang op WaterCampus Leeuwarden van gedachten hadden gewisseld over de historie, het nut én de noodzaak van membranen. Over één ding waren alle gasten het eens: bij het circulair maken van de economie ligt een sleutelrol voor membranen. Andre Mepschen, Business Developer Nationaal bij de Water Alliance en medeorganisator van het event was blij met de opkomst van ruim honderd belangstellenden: “Het is mooi dat vandaag ontwikkelaars, onderwijsmensen, maar vooral ook veel vertegenwoordigers uit de industrie aanwezig waren. De membraantechnologie wordt tegenwoordig dan ook wel gezien als dé techniek waarmee je niet alleen water kunt zuiveren, maar waarmee je tegelijk ook nieuwe grondstoffen kunt produceren.”

De uitbreiding biedt tevens ruimte om vier nieuwe Drachtstersloepen te ontwikkelen en te bouwen, zo vernemen we. “Door de kennis die De Drait heeft in het bouwen van conventionele sloepen kunnen wij in Woudsend onderzoek doen naar alternatieve aandrijflijnen zoals een hybride waterstofaandrijving. Door de centrale ligging van de vestiging in Woudsend vergroot De Drait haar servicegebied. Het team in Woudsend wordt uitgebreid met technische vakmensen voor de verhuur, jachtservice en jachtbouw.” Om de klanten nog betere service te verlenen is De Drait naar eigen zeggen bezig met een centraal ‘Klant Contact Centrum’. Alle communicatie met de klanten zal via dit KCC verlopen, zo meldt een persbericht.

DE AMBITIES VAN NOORDOOST FRYSLÂN

Dat konden Harry van Dalfsen en Henk Schonewille van Wafilin system beamen: “In de pioniersjaren werden membranen vooral gebruikt om water te zuiveren en vloeistoffen in te dikken. Maar inmiddels heerst er wereldwijd het besef dat we anders moet gaan produceren én leven om onze voetafdruk als mens te verkleinen. Minder vlees eten bijvoorbeeld en dan heb je dus vleesvervangers nodig. Voor een goede vleesvervanger heb je voldoende eiwitten nodig en die kun je tegenwoordig uit het afvalwater van de aardappelindustrie halen, maar ook uit de stengel van Broccoli. Wat vroeger als varkensvoer werd uitgestrooid wordt nu door de mens gekoesterd als een nieuwe bron van gezond eten en drinken. Wij zijn dan ook blij dat veel grote spelers uit de food industrie hier vandaag waren.”

Noordoost Fryslân; dat is een regio met veel ambitie en ze halen dan ook met regelmaat de pagina’s van dit magazine. Zo lazen wij onlangs dat men in 2040 de topregio van Noord-Nederland wil zijn om te wonen, werken en recreëren, met de focus op ‘sûn, grien en ûndernimmend - vitaal, duurzaam en ondernemend’.

Toch zijn de toepassingen breder, zo schetste Mepschen nog maar eens. “Er is uiteraard niet één industrie; het zijn tal van segmenten die ook weer geheel eigen behoeften hebben. Een aardappelverwerker als Avebe haalt met behulp van membranen eiwitten uit het afvalwater. Dat kan weer worden hergebruikt. Maar een ander zal weer meer baat hebben bij indikken van vloeistoffen, al was het maar om de transportkosten en daarmee ook de CO2-uitstoot terug te dringen.”

De regio is trots op wat de samenwerking tot nu toe heeft opgeleverd. De aanleg van de Centrale As met het project Kansen in Kernen, de herinrichting van het stationsgebied in Buitenpost en de toekenning van de regiodeal van 18 miljoen euro als kers op de taart bevestigen onder andere dit succes. Deze resultaten zijn des te meer reden om de samenwerking voor de derde keer te bevestigen en zo toekomstige kansen te verzilveren.

Dat laatste werd beaamd door Doeke Schippers van Vitens. Zijn organisatie haalt humuszuren uit water. “Bij humuszuren wordt doorgaans gedacht aan een verzameling van organische stoffen die de bodem vruchtbaar maken voor plantengroei, maar het komt ook in water voor en Vitens haalt dat eruit, zodat zij schoon drinkwater kunnen leveren”, aldus Schippers, die bij Vitens over de winning en de zuivering gaat. “En daar komen dus weer membranen bij kijken. Er is daarbij overigens een tweeledig voordeel: aan de ene kant kunnen wij zo helder drinkwater leveren, maar met behulp van membranen dikken wij het humuszuur dat wij uit het water halen nog eens met de factor twintig in. Zo kunnen we dat gemakkelijker afvoeren. Waar we zonder die indikking iedere dag wel een vrachtauto zouden moeten laten rijden, hebben we er nu maar ongeveer één per maand nodig.”

Belangrijke thema’s waar die kansen volgens de regio ligt zijn ‘duorsume ekonomy’ met opgaven als economie en duurzaamheid en ‘boeie, brûzje en bine’ met opgaven als een regionale woonzorgvisie, cultuur, bloeizone en gebiedspromotie. ‘Wonen, mobiliteit, grien en blau’ en de dorpsontwikkelingsmaatschappijen blijven de basisopgaven. Naast de focus op goed wonen en ondernemen voor de eigen Mienskip wil de regio zichzelf overigens ook in de etalage zetten voor toeristen. ‘Toeristen en Friezen om útens zijn welkom’, zo stelt men in een persbericht én bedrijven worden uitgenodigd zich in de regio te vestigen.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Wat ging daaraan vooraf? Wel, eerder dit jaar besloten de zes besturen van de gemeenten Achtkarspelen, Dantumadiel, Noardeast-Fryslân en Tytsjerksteradiel, Provincie Fryslân en Wetterskip Fryslân de samenwerking die er al was voort te zetten met een derde ‘Agenda Netwerk NoordOost’ (ANNO III). Hiermee bouwen ze voort op de regionale samenwerking die al sinds 2012 succesvol is.

OF 2021-07

Voor al je financiën de klantvriendelijkste adviseur van Friesland

s Award Winnaar Friese Advie ard 2021, aar van de Advies Aw

ciewinn AdviesNet is de provin beste financieel advieskantoren van een verkiezing voor dede race om de meest klantvriendelijke het land. En we zijn in worden. van heel Nederland te

Zoek jij een betaalbare aansprakelijkheids- of arbeidsongeschiktheidsverzekering? Of wil je jouw financiële bedrijfsrisico’s glashelder in beeld krijgen? Praat dan eens met AdviesNet. Wij zijn uitgeroepen tot meest klantvriendelijke advieskantoor van Friesland. En dat merk je zodra je bij ons binnenloopt. Bij AdviesNet nemen we de tijd om jou als ondernemer persoonlijk te leren kennen. Wij willen weten wat jouw dromen en jouw doelen zijn – zakelijk en privé. Want als we je echt goed kennen, kunnen we een echt goed financieel advies geven. Een advies dat klopt bij jouw leven en jouw zakelijke ambities. Maak eens kennis! Loop even binnen of bel voor een afspraak. H YPOTH EK EN

VERZE K E RINGEN

FI NA NCI ËLE PLA NNI NG

Stationsweg 60, 9201 GP Drachten | 0512 549 500 | www.adviesnet.nl | info@adviesnet.nl

REGI O BA NK

Column

Ben ik in beeld? In de herfstvakantie ging ik met mijn man naar Kopenhagen om onze trouwdag te vieren. Vlak voor de eerste poort waar je met je boardingpass doorheen moet, stond een grote banner waarop stond: ‘mondkapjes vanaf hier verplicht.’. Na de poort stonden nog twee van dezelfde banners voor de roltrap omhoog. Het stel achter ons merkte pas de derde banner op: “Oh, we moeten onze mondkapjes op doen.” Onoplettendheid? Welnee. Hier gaat een wetmatigheid op genaamd ‘de kracht van de herhaling’. ‘Ben ik wel vaak genoeg in beeld?’ is een goede vraag om jezelf als zelfstandige te stellen. Gemiddeld signaleert iemand dus pas na drie keer bewust jouw boodschap. Voor naamsbekendheid moet iemand die boodschap ook nog eens voor langere tijd onthouden. Dan moet je minstens acht keer in zijn of haar omgeving zichtbaar zijn geweest. Ook jij, met een bescheiden budget, kan dat bereiken. Hierbij vijf tips die zo eenvoudig zijn, dat je ze zelf had kunnen bedenken (maar waarschijnlijk nog niet hebt gedaan). On the road. Zorg voor autoreclame op die van jou én de bedrijfswagens. Ja, ook de leaseauto’s. En dat hoeft niet schreeuwerig, maar ten minste leesbaar. Het verbaast me telkens weer hoeveel ondernemers en accountmanagers de bedrijfsnaam niet op hun auto hebben staan. Zonde, want je mist gemiddeld anderhalf uur ‘zendtijd’ onderweg. Laat je zien in het gezelschap van anderen. Drink je een kop koffie en praat je met een andere ondernemer over jullie bedrijf of het ondernemerschap? Maak een selfie en vraag of de ander iets over jullie gesprek op LinkedIn wil zetten en jou erin tagt. Dan betaal jij dit rondje. En uiteraard draaien jullie de rollen de volgende keer om. Geef je personeel een hippe hoodie voor kerst. Geen slobbert-shirt die als pyjama wordt gebruikt, maar een mooie hoodie of sportjack. Als het echt fijn zit en er verzorgd uit ziet, zie jij je bedrijfsnaam met regelmaat op straat terug. Doe aan cross-selling. Stuur een aantal klanten een persoonlijke brief per post (retro-marketing) om ze op een relevante aanbieding of product te wijzen. Of liever nog: bel ze op en vraag hoe het met ze is. Het zal je verbazen hoeveel van jouw klanten niet al jouw producten of diensten kennen. Doe je ook aan sponsoring? Vraag dan of ze in ieder geval jouw bedrijfsnaam, logo én link naar je website op hun site willen plaatsen (linkbuilding) en doe hun meteen dezelfde eer. Dan is jouw betrokkenheid zichtbaar en werken jullie samen aan Linkbuilding. Dat vindt Google fijn. Sandra Arkesteijn is zelfstandig marketingprofessional. www.linkedin.com/in/arkesteijn

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-07

Hollandia Services, Sint Nicolaasga:

‘Wij beheersen de techniek waar de markt behoefte aan heeft’ Klaas Molenmaker Leeftijd: 68 jaar Komt uit: Wommels Burgerlijke staat: Getrouwd, twee kinderen en pake Hobby’s: Motorrijden, restaureren van oude brommers zoals de Zündapp en fokt al veertig jaar Fryske Hinnen

Het kantoor van Hollandia Services in Sint Nicolaasga is bescheiden, maar het werk is dat niet. Vanuit hier worden bruggen en sluizen in de regio onderhouden. Daarnaast is Hollandia Infra in Krimpen aan den IJssel de tak die nieuwe bruggen, sluizen en keringen bouwt, tot aan SintMaarten toe. Deze werken worden vervolgens onderhouden door Hollandia Services. Maar het werk van Hollandia Services is ook dichterbij te vinden. Als exclusief partner voor het staal- en werktuigbouwkundig deel voert Hollandia Services het (storings)onderhoud uit aan objecten zoals de Stevinsluis en de Lorentzsluis op de Afsluitdijk. In deze OF: zes vragen aan drie direct betrokkenen.

OF 2021-07

Ronald van den Berg Leeftijd: 58 jaar Komt uit: Driebergen Burgerlijke staat: Getrouwd, vijf kinderen waarvan één nog thuiswonend en sinds juni opa Hobby’s: Schaatsen, wielrennen en mountainbiken

Sander van Trigt Leeftijd: 42 jaar Komt uit: Hoogeveen Burgerlijke staat: Getrouwd, 2 kinderen Hobby’s: Koken en dan vooral i.c.m. Kamado (bbq), klussen bij huis en wandelen met de hond.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-07

Wat doen jullie?

Waar is Hollandia Services goed in?

Ronald van den Berg, directeur Hollandia Services: “Hollandia is van huis uit staalbouwer van bruggen en is in 1928 in Krimpen aan den IJssel opgericht. Tegenwoordig zijn er vijf verschillende bv’s die zich met staalbouw bezighouden. Naast bruggen, sluizen en keringen betreft dit ook constructies voor hoogbouw en industrie. Hollandia Services is twintig jaar geleden ontstaan omdat steeds meer opdrachtgevers het onderhoud uitbesteedden. Inmiddels is deze tak gegroeid naar een kleine honderd man. Drie jaar geleden is de vestiging in Sint Nicolaasga opgericht. Hier werken tien mensen. Vanuit de Friese vestiging wordt het onderhoud van bruggen, sluizen en andere waterwerken in het Noorden gedaan.”

Operationeel directeur Matthijs de Groot: “Wij zijn gespecialiseerd in bruggen, sluizen en keermiddelen. En kunnen al het engineeringswerk in eigen huis doen. Als er iets gerenoveerd of vervangen moet worden engineeren wij dat zelf. Waar nodig schakelen we lokale partijen in. Zo zijn er een paar vaste bedrijven waar wij mee samenwerken, zoals Molenmaker Techniek Sneek en het Drachtster Ingenieursbureau Boorsma. Van ontwerp tot en met de realisatie van een brugaandrijving kunnen wij in eigen huis bedenken, engineeren, bouwen en opleveren.”

‘In de waterwerken gaat best wat gebeuren’

OF 2021-07

Welke doelgroepen? Projectmanager Klaas Molenmaker: “We hebben allemaal de plannen van Rijkswaterstaat in de krant kunnen lezen. In de waterwerken gaat best wat gebeuren. Daar gaan wij in meedoen. Wij beheersen de techniek waar de (noordelijke) markt behoefte aan heeft. De nieuwbouw moet uiteraard worden onderhouden en ook daar zal men ons zien. Onlangs hebben we nog overleg gehad met een gemeente over

het onderhoud van tientallen beweegbare bruggen. Die moeten allemaal worden bestuurd of bediend maar ook zeker worden onderhouden.”

‘In deze regio ligt de komende jaren veel werk’

Waarom vestiging in Friesland? Ronald van den Berg: “De renovatie van dertien bruggen en elf sluizen in Flevoland zette voor ons de poort naar het Noorden open. Met de Friese sluis in Lemmer zijn we de grens van Fryslân letterlijk genaderd en vonden we het tijd worden voor een vestiging in die provincie. In deze regio ligt de komende jaren zoveel werk en daarom is het goed om hier ook een vestiging te hebben. Met lokale mensen, zodat wij het werk eenvoudiger en sneller kunnen uitvoeren. Dat biedt ook de mogelijkheid om een 24/7 storingsdienst aan te bieden want het is voor

opdrachtgevers belangrijk dat Hollandia op tijd bij een storing kan zijn.”

gaan Hollandia Services verder ontwikkelen om sterk te staan op alle vlakken.”

Mooiste van het vak?

‘Hoe we personeel behouden? Met binden en boeien’

Ronald van den Berg: “Het samenwerken met monteurs, uitvoerders, werkvoorbereiders, ontwerpers en engineers. Ieder levert zijn én haar bijdrage aan de organisatie. Het is geen top down-verhaal, maar met elkaar werken aan een mooie organisatie.”

Visie op de sector: actuele ontwikkelingen? Matthijs de Groot: “Wij hebben een afgeschreven brugaandrijving naar onze werf in Krimpen aan den IJssel gehaald om daarmee eigen personeel op te kunnen leiden in het (de)monteren, reviseren en afstellen van een brugaandrijving. Het is ook een leerobject in onze leerschool. Leerlingen leren hier de complete brugaandrijving op te bouwen. Dat maakt dat wij zelf vakmensen kunnen opleiden. Zo beheersen wij bijvoorbeeld ook nog het ambachtelijke klinkwerk. Nieuw personeel kan hier ook zonder risico oefenen. Daar investeren we aan de voorkant bewust in.”

Ronald van den Berg: “Binden en boeien is voor ons het antwoord op de vraag hoe we goed personeel bij Hollandia binnen krijgen en behouden. Ons personeelsverloop is nagenoeg nul. De afgelopen vijf jaar zijn we zelfs verdubbeld in personeel. Wij doen het goed. De komende jaren willen we verder investeren in kwaliteit en effectiviteit. We

Matthijs de Groot: “We hebben de ambitie om in 2025 toonaangevend te zijn. Wij richten ons de komende jaren op zes pijlers: duurzaamheid, veiligheid, deskundige medewerkers, een gezonde organisatie, innovatie en een sterke marktpositie.” Klaas Molenmaker: “Fryslân gaat ons de komende jaren steeds meer in de markt zien, omdat er veel werk aan gaat komen. Wij willen graag onze bijdrage leveren aan een betrouwbare infrastructuur in het Noorden.”

Een oproep van het bedrijf aan de lezer, die we graag nog even meenemen: ‘Bezoek onze stand (597) op de InfraRelatiedagen 1-3 februari 2022 in Hardenberg. Kijk voor meer informatie op www.infrarelatiedagen.nl/exhibitor/hollandia-services-bv-2/ of op https://hollandia.biz/home-services/.’

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-07

MKB Beter: reflecteren op gedrag; van jezelf en je mensen

‘Een merk is wat een merk doét’ MKB Beter, van coaches Peter Scherjon en Hans Heres, is al heel wat jaren actief met het ondersteunen van ondernemers en hun leerproces. MKB Beter is in het Noorden dé plek waar ondernemende vakmensen alles vinden om zich persoonlijk en als leider blijvend te ontwikkelen. Een belangrijk middel waarmee ze dat doen is het organiseren van ‘groeidagen’ en coaching sessies voor groepen ondernemers. In oktober vond een dergelijk evenement plaats in de Pollepleats in Westhem. Dit keer in samenwerking met Ondernemend Friesland (OF), die relaties wilde trakteren op een ochtend reflecteren op de vraag: hoe bouw je een sterk merk en welke rol heeft het gedrag van jou en je medewerkers daarin? We spraken met Peter Scherjon én enkele aanwezigen over het hoe en waarom.

OF 2021-07

“Onze sessies zijn bedoeld voor ondernemende mensen die bereid zijn het leerproces van leiderschap, communicatie en samenwerking in te stappen”, legt initiatiefnemer Peter Scherjon uit. “We werken dus graag met directeuren, leiders en ondernemers die met en van elkaar willen leren. Bij het event ‘Sterk merk’ hebben we gekeken wat nu eigenlijk de fundamenten zijn voor het bouwen van een sterk merk. Dat begint uiteraard bij jezelf. Waar ben je goed in? Waar word je gelukkig van? Waar heb je een hekel aan? En waar wil jij naar toe groeien? Vervolgens hebben we het over leiderschap gehad. Het bouwen van een merk begint vaak bij de visie van een leider. Op basis waarvan neemt hij of zij beslissingen? Er zijn in de wereld sterke voorbeelden van merken die daar klaarblijkelijk goede fundamenten voor hebben gekozen. Zo’n voorbeeld is het automerk Toyota. In twintig jaar tijd zijn zij maar liefst vijftien keer verkozen tot het meest waardevolle automerk van de wereld. Wanneer je analyseert hoe dat komt zie je dat zij erg veel aandacht geven aan de ontwikkeling van hun teams, maar ook: aan het gedrag van de mensen in die teams. Je kunt concluderen: een merk is wat een merk doét en wat je bent straal je ook uit. En dus wordt het gedrag van de mensen erg belangrijk gevonden.

eigen woorden: ‘wat je bent straal je uit’ waren ook volledig op hemzelf van toepassing. Ik heb weer eens extra duidelijk gekregen hoe belangrijk het is om je collega’s te inspireren.” Ook Jantsje Hellema, Marketingmanager bij Van Vuuren in Grou ziet het nut van een dergelijke bijeenkomst: “Van Vuuren is een groeiend bedrijf en heeft daardoor steeds meer mensen in dienst, die allemaal uiteraard gedrag vertonen. Het is daarom goed om stil te staan bij welk gedrag ikzelf vertoon. Welk gedrag werkt wel? En welk gedrag niet? Wat gebeurde er die keer dat ik ongeduldig aan het drammen was? Of juist toen ik ging luisteren en vragen ging stellen? Zoals Peter benadrukte in deze sessie; mijn gedrag zorgt ervoor dat ik de ‘juiste’ beslissingen neem en koers geef. Heel leerzaam om daar mee aan de slag te gaan.” Gerben Sloothaak van MGciviel (Joure) sluit zich bij die woorden aan: “Reflecteren op je eigen gedrag en het effect ervan voor de organisatie is uiteraard leerzaam. Dat we

het daar met een leuke groep ondernemers openhartig over konden hebben is waardevol.” Harry Venema van Arcadis benadrukt onder andere het belang van een mooie locatie, wanneer je met een groep ondernemers gaat reflecteren om belangrijke thema’s. “Ik was nog nooit in de Pollepleats geweest: wat een mooie locatie! Toen ik ernaartoe reed stak de torenspits van de kerk van Blauhûs boven de mistbanken uit en werd door de opgaande zon beschenen. Dan krijg je direct al zin in de dag. En ik mag wel zeggen dat het programma mij ook veel nieuwe inspiratie heeft bezorgd.” Ook voor Hilbert Kalsbeek van Creative Work in Buitenpost heeft de ochtend veel opgeleverd. “Het was open en vertrouwd; dat is voor mij belangrijk. Mijn manier van denken is door alles wat we hebben besproken dusdanig veranderd dat ik binnen een week al meer rust kreeg. Het teamwork is bij ons toegenomen en ook mijn medewerkers beginnen anders te denken.”

We hebben het in onze groep ook gehad over de vraag hoe je daar nu naar toe groeit. In een ideale situatie gedraagt iedereen zich natuurlijk helemaal in lijn met dat wat je wilt zijn of wilt worden. Maar de praktijk is uiteraard weerbarstig. We zijn allemaal mensen en soms schieten we onbewust in gedrag dat niet meehelpt om gezamenlijk die merkwaarden uit te stralen. Daarover op een kwetsbare manier ervaringen uitwisselen helpt de ondernemers om hier veel bewuster aan te werken.” Gevraagd naar reacties van enkele deelnemers blijkt dat de sessie duidelijk in een behoefte heeft voorzien. “Ik heb de bijeenkomst in de Pollepleats als erg plezierig en ontspannen ervaren en dat is volledig te danken aan de vrolijke, open en kundige houding van organisator Peter”, zegt architect Bart Zantman van Zantman architecten. “Zijn

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-07

Brouwer Advocatuur:

Maatwerk voor starters

Het is begrijpelijk dat je als startende ondernemer je tijd, energie en budget vooral wilt investeren in je nieuwe onderneming. Daarbij wil je niet gehinderd worden door lastige juridische vraagstukken, ingewikkelde contracten en onleesbare algemene voorwaarden. Helaas kun je niet altijd voorkomen dat je juridische ondersteuning nodig hebt. Voor ondernemers die dat overkomt is advocate Jacqueline Brouwer een goede optie. Veel lezers zullen haar al kennen, want advocate Jacqueline Brouwer is al een flinke tijd columnist bij dit magazine. De juriste staat ondernemers bij wanneer er juridische zaken van welke aard dan ook op hun pad komen. En dat kunnen nogal wat kwesties zijn. Weet jij bijvoorbeeld of jouw onderneming de juiste ondernemingsvorm (bijvoorbeeld eenmanszaak, vennootschap onder firma of B.V.) heeft? Zijn de contracten en algemene voorwaarden die je hanteert juridisch goed dichtgetimmerd? Welke aanspraken kunnen opdrachtgevers c.q. afnemers maken op jou ten aanzien van het geleverde product, dan wel de geleverde dienst? Jacqueline Brouwer helpt graag. “Ik bied maatwerk in juridische dienstverlening”, aldus de ondernemende advocate uit Bolsward. “Ondernemers kunnen voor een mooie prijs een pakket met diensten

bij mij afsluiten, waardoor ik ze kan helpen met het starten als ondernemer én het waarmaken van hun ambities.” Starters kunnen haar altijd bellen voor vrijblijvend advies of een gratis kennismakingsgesprek, zo leren we. “Mensen die een onderneming willen starten, dienen bepaalde zaken juridisch goed af te dekken. Ik ben blij dat Brouwer Advocatuur een rol kan spelen. We kunnen praktische tips geven, maar desgewenst ook complexe vraagstukken oplossen.” De benadering van Brouwer is sowieso praktisch van aard. Een starter kan een basispakket afnemen en daarmee modellen en contracten krijgen die ze kunnen gebruiken. Ook een juridische check behoort

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

tot de mogelijkheden. “Daarbij wordt een ‘QuickScan’ gemaakt van de contracten die de onderneming gebruikt. Waar nodig en waar wenselijk zullen die contracten aangepast worden, zodat deze juridisch juist zijn”, aldus Brouwer. Dan nog een voordeel voor starters: Brouwer Advocatuur hanteert vaste prijzen voor het opstellen van contracten en algemene voorwaarden. Het is ook mogelijk dat Jacqueline Brouwer een dagdeel langskomt op je bedrijf om de lopende zaken en vraagstukken door te nemen. Brouwer: “Dit laatste vanzelfsprekend tegen een gereduceerd en vast tarief. Kortom: geen rare verrassingen waarmee je onverwacht enorme sommen geld kwijt bent.”

OF 2021-07

ko r

be ha

ve rt

Email info@belabela.nl www.belabela.nl

Birdaarderstraatweg 70 9101DC Dokkum, 1e etage

Zwannie van der Wal

Dé houthandel van Noardeast-Fryslân.

Houthandel Barkmeijer

Houten gevelbekleding

Deuren

Houtbewerking

Houthandel Barkmeijer is dé groothandel voor hout, plaatmateriaal, deuren en isolatie voor de professionele verwerker. Naast de handel in deze producten, bewerken wij veel hout in onze machinale afdeling.

Houthandel J. Barkmeijer & Zn. B.V.

Riddersmaweg 2 9291 NC Kollum

T 0511 45 25 25 F 0511 45 34 07

E verkoop@barkmeijerbv.nl I www.barkmeijerbv.nl

DIGITAAL METEN BOUW, INDUSTRIE, INFRA

WWW.BDM.NL - 085 079 4600

Friezen in den Vreemde:

Ivo Pakvis in Monaco ‘Een waanzinnige plek’ OF volgt al een jaar of zestien de avonturen van Friese bestuurders, managers en ondernemers over de grens. Waar waren ze? Waarom gingen ze? Wat deden ze daar? En wat leerden ze? In deze editie schrijver Ivo Pakvis. Hij schrijft af en toe ook voor OF, maar houdt ook érg van Formule 1. Zo kwam hij onder andere in Monaco.

Photo by Flavien on Unsplash

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-07

Photo by Rishi Jhajharia on Unsplash

OF 2021-07

Je bezocht in je leven meerdere Grand Prix. Hoe is dat eigenlijk zo gekomen? In het verleden was ik Formule 1-journalist in vaste dienst en dus had ik de nodige ervaring op de circuits. De racerij heeft mij toen echt gegrepen. In 2019 ging ik echter als freelancer op pad, met als doel een boek te schrijven over de Formule 1-carrières van Jos en Max Verstappen. Zo ben ik nóg meer op reis gegaan.

Wat wilde je precies bereiken? Het doel was om zoveel mogelijk kopstukken uit de Formule 1 te spreken, om zo een objectief beeld te krijgen van de overeenkomsten en verschillen tussen vader en zoon Verstappen.

Grand Prix bezocht en eigenlijk iedereen gesproken die ik wilde spreken. Het leverde een verhaal op dat deze mannen niet alleen door een oranje bril bekeek, maar ook kritisch kon zijn waar dat nodig was. Dat is belangrijk in een boek dat het verhaal op de juiste manier wil vertellen.

Hoe heb je dat avontuur ervaren? Als bijzonder waardevol. Ik heb meerdere

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-07

Laten we samen de we aarde een Laten samen stukdegroener maken aarde een stuk groener maken

Ondernemen is verantwoordelijkheid nemen. Het is een verantwoordelijkheid om succesvol te zijn en keuzes te maken. Durf te kiezen voor de beste mix in weet wat uw succes bepaalt!

Wat bepaalt uw succes?

een nuchtere samenwerking met mensen die oplossen!

Kies voor zonne-energie Kies voor Awizon Awizon 18 jaar expert op het gebied van Kiesis ruim voor zonne-energie advisering, levering en montage van zonne-energie Kies voor Awizon systemen. U bent bij ons verzekerd van: Awizon is ruim 18 jaar expert op het gebied van - De levering van kwalitatief hoogwaardige advisering, levering en montage van zonne-energie zonnepanelen en omvormers. systemen. U bent bij ons verzekerd van: - Maatwerk advies aan huis. - De levering van kwalitatief hoogwaardige - Advisering over het hoogst mogelijke rendement. zonnepanelen en omvormers. - Montage door ervaren, vakkundige monteurs. - Maatwerk advies aan huis. - Uitstekende service en garantievoorwaarden. - Advisering over het hoogst mogelijke rendement. - Montage door ervaren, vakkundige monteurs. - Uitstekende service en garantievoorwaarden. besparing op uw energie lasten

binnen ± 7/8 jaar uw woning terug wordt meer verdiend* waard besparing op binnen uw energie ± 7/8 jaar uw woning lasten terug wordt meer * √ Persoonlijke service verdiend √ Kwaliteit & Garantie waard

√ Ruim 18 jaar ervaring

√ Gedegen & eerlijk advies

√ Persoonlijke service √ Ruim 18 jaar ervaring

√ Kwaliteit & Garantie √ Gedegen & eerlijk advies

Meander 3 | Surhuisterveen (0512) 36 30 31 | info@awizon.nl

Meander 3 | Surhuisterveen Kijk voor meer informatie op: www.awizon.nl

(0512) 36 30 31 | info@awizon.nl

...wij laten de zon al ruim 18 jaar niet voor niets opgaan! Kijk voorhoudend meer met informatie op: www.awizon.nl *Rekening de BTW teruggaaf voor particulieren

...wij laten de zon al ruim 18 jaar niet voor niets opgaan! *Rekening houdend met de BTW teruggaaf voor particulieren

Kijk ook eens op: www.polderloon.com: Payroll www.polderwerk.com: ZZP’ers

Polderkracht Klaproos 2, 1761 VS Opmeer Telefoon: 0226 212000 info@polderkracht.com PolderNoord Smidsstraat 13, 8601WB Sneek 0515 727050 info@poldernoord.com www.polderkracht.com

Welke locatie springt er wat jou betreft uit, qua reiservaring? Een van de races die ik bezocht, was de Grand Prix van Monaco. Ik kon me daar vrijuit bewegen en overal staan waar ik wilde. En in Monaco betekent dat dat je bijzonder dicht op de baan kan staan en er is weinig indrukwekkender dan een Formule 1-auto op volle snelheid op minder dan een halve meter van je neus. Monaco is sowieso een waanzinnige plek voor een Formule 1-race, maar wie de kans heeft om er echt bovenop te staan, moet die kans zeker niet laten liggen.

Hoe zou jij de sfeer daar omschrijven? De rijkdom die Monaco uitstraalt, zeker in een Formule 1-weekend, is ongelooflijk. De duurste auto’s glijden daar voorbij alsof het de normaalste zaak van de wereld is en je ziet altijd wel een bekende kop voorbij paraderen. Monaco is op alle andere dagen van het jaar al bijzonder, maar als de Formule 1 er is, is het echt waanzinnig.

Heb je nog iets mee kunnen nemen waar je voor je eigen ontwikkeling iets aan hebt gehad? Dit was mijn debuut als auteur, dus ik heb gedurende het schrijfproces heel veel geleerd. Niet alleen over het verzamelen van de verhalen, maar ook over het schrijven zelf. Natuurlijk gingen er dingen fout, maar die heb ik gelukkig allemaal op tijd kunnen herstellen, waardoor er nu een boek staat waar ik ontzettend trots op ben en dat goed is verkocht.

Nog andere wijze lessen? Een verhaal kent altijd meerdere kanten en het is aan de auteur om die kanten zo goed mogelijk te belichten. En dat geldt ook voor persoonlijke en zakelijke relaties; luister naar elkaar en geef elkaar de ruimte om iedereen zijn eigen kant van het verhaal te laten vertellen. Alleen dan krijg je een fair en goed uitgebalanceerd verhaal.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Ivo Pakvis Leeftijd: 40 jaar Komt uit: Sneek Burgerlijke staat: Gehuwd Hobby’s: De racefiets

OF 2021-07

Femmy van Krimpen, praktijkbegeleider bij de gemeente Súdwest-Fryslân.

Taal in je werk Taal verbindt en stimuleert het onderlinge vertrouwen. Het sociaal team in Súdwest-Fryslân, waar Femmy werkt, heeft de workshop ‘Taal in je werk’ gevolgd. Douwkje Douma van de Afûk is workshopleider. Douwkje: “De workshop ‘Taal yn dyn wurk’ is in iepen gesprek oer taal: wat betsjut taal foar dy en hoe setsto dat yn, yn dyn wurk?” Door met elkaar in gesprek te gaan over taal worden teamleden bewust van het eigen taalgedrag. Wanneer gebruik je welke taal en waarom? De workshop geeft ook handvatten voor het anders inzetten van taal in je werk, passend bij de eigen werksituatie en het eigen bedrijf. “Mei oandacht foar taal kinst ferbine en better oanslute by klant en kollega’s, wat in posityf effekt hat op de kwaliteit fan it wurk”, aldus Douwkje. Wil je meer weten over deze workshop? Neem contact op met Douwkje Douma, projektkoördinator bij de Afûk, via douwkje.douma@afuk.frl.

OF 2021-07

Taal vraagt aandacht “Wy kinne in soad mei ús taal, mar wy binne ús dêr net altyd bewust fan. Taal ferbynt en komt oan ús gefoel”, zegt Femmy van Krimpen. Femmy is praktijkbegeleider bij de gemeente SúdwestFryslân, de grootste gemeente van Nederland. Súdwest-Fryslân is een meertalige gemeente waar, naast het Fries en Nederlands, ook stad- en streektalen worden gesproken.

Femmy: “Wy prate in soad Nederlânsk en soms sakket it Frysk dan wat fuort. Frysk is foar my en foar in soad minsken de earste taal. It Nederlânsk dogge wy derby. Dat wurdt faak ûnderbeljochte, mar eins is in ekstra taal dikke winst. Taal kinne wy bewust en ûnbewust ynsette. It praten fan deselde taal kin hiel moai ferbinend wurkje, en mei ferbining komt ek it ûnderlinge fertrouwen.”

aangepakt worden, wil je dat woorden op hun plek vallen.

‘Dy útdrukke kinne yn dyn eigen taal is ekstra ark yn de ridskipskoffer’

Woorden moeten op hun plek vallen Dat taal ook te maken heeft met identiteit en cultuur, heeft Femmy ook in de praktijk ervaren. Femmy: “Do moatst wol snappe hoe’t de kultuer yninoar sit. It ûnderkuolle ‘it koe minder’ is meast bedoeld as in grut komplimint, wylst ‘it kin krekt’ faak betsjut dat it eins wat tefolle wurdt. Soks seit ek wat oer de minsken en har manier fan tinken en libjen.” Stad en dorp hebben een eigen karakter en ook hun eigen problematiek. Zoiets moet ook wat de communicatie betreft vaak anders

Femmy onderstreept ook het verschil in de lading van woorden. ‘Ik zie je graag’, bijvoorbeeld, kan van betekenis veranderen door de persoon die het zegt en als je de lading van de woorden kunt beoordelen. Als je de woorden uit het woordenboek geleerd hebt, zul je ze anders interpreteren dan wanneer je opgegroeid bent in de regio. “Wurden kinne dêrom hiel betiizjend wurkje foar allochtoanen dy’t noch wat minder grip op ús taal hawwe. Ek ús foarm fan kommunisearjen kin har soms ôfskrikke.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Wy binne hjir yn Nederlân faak hiel direkt en prate iepen oer ús gefoel. Myn ûnderfining mei guon oare kultueren, út Afrika bygelyks, is dat sy dat net wend binne en de wurden soms ek net fine of beneame kinne foar wat se krekt bedoele. Ast dat witst, dan kinst dêr rekken mei hâlde.”

Taal als extra tool Toch heeft Femmy in haar werk het meest te maken met professionals die zijn opgegroeid met de Friese en/of Nederlandse taal. De communicatie verloopt gemakkelijk, “mar taal freget omtinken”, zegt Femmy. “Fryskpraters passe har al gau oan, wylst dat net altyd hoecht. Dy útdrukke kinne yn dyn eigen taal is ekstra ark yn de ridskipskoffer. Boppedat is it Frysk hiel moai mei syn eigen útspraken, siswizen en wizen fan sizzen.”

OF 2021-07

Be Green Techniek

‘Fossielvrij werken begint met omdenken’

OF 2021-07

Twee jaar geleden was de start van Be Green Techniek en al snel groeide het bedrijf uit zijn jasje. In september verhuisde de specialist in elektrische, fossielvrije machines en voertuigen van Burgum naar Drachten. Hier werd het assortiment direct uitgebreid met interne transportmiddelen van EP Equipment, voorzien van krachtige lithium accu’s. Eigenaar Alexander Brekeling: “Het is leuk om mensen te laten ervaren dat er écht een goed, duurzaam alternatief is.”

Jarenlang werkte Alexander Brekeling in de industriële technische inkoop. Hierdoor kwam hij in aanraking met duurzame, elektrische oplossingen. Het had meteen zijn belangstelling. Toen hij leerde dat in de tuin- en machinemarkt nog veel te doen is op het gebied van duurzaamheid, besloot hij Be Green Techniek op te richten. “We begonnen met elektrische maaiers. Het assortiment werd steeds verder uitgebreid, onder andere met elektrische quads.”

Minder overlast Sinds september biedt Be Green Techniek ook heftrucks, pallettrucks, stapelaars en orderpickers van EP Equipment. Deze interne transportmiddelen zijn voorzien van lithium accu’s. “Ze zijn minimaal net zo krachtig als machines die werken op fossiele brandstoffen. Deze machines hebben de beste accu-kwaliteit en een lange levensduur.” Volgens Brekeling brengen de fossielvrije en elektrische machines en voertuigen veel voordelen met zich mee. Natuurlijk is er geen sprake van uitstoot. Daarnaast zijn ze beduidend stiller en trillen ze veel minder. “Dat is fijn als je er de hele dag mee moet werken. Het geluid van een elektrische grasmaaier ligt op circa 78 decibel in plaats van 100 a 110 decibel bij een normale maaier. Dat scheelt met name veel voor de omgeving.”

hoger dan bij fossiele voertuigen en machines. “Maar elektriciteit is goedkoper en onderhoud hebben deze machines en voertuigen amper nodig. Het begint daarom met omdenken. Niet meer aparte potjes voor aanschaf, brandstof en onderhoud, maar één pot voor alles. Dan kom je onder de streep beduidend vaak goedkoper uit.” Hoewel steeds meer bedrijven in de tuin- en machinemarkt verduurzamen, gaat het stapje voor stapje. Deels komt dit ook door de wetgeving; die is er wat dit betreft niet. Wel vindt er stimulatie plaatst door diverse fiscale voordelen bij aanschaf van bijvoorbeeld een elektrische maaier, quad of heftruck. Afhankelijk van de onderneming, kan dit voordeel aardig oplopen.

Helpen verduurzamen Naast het fiscale voordeel, zien mensen ook steeds meer de andere voordelen van elektrisch werken. Brekeling heeft hierdoor al vaak gezien: als mensen eenmaal kennis hebben gemaakt met elektrisch rijden en werken, willen ze vaak niet meer terug. “Dat is ook het leuke aan dit werk: mensen laten ervaren dat er écht een goed, duurzaam alternatief is. Machines en voertuigen die het werk prima aankunnen en een volwaardig alternatief zijn. Ik vind het mooi om bedrijven op deze manier te helpen bij het omdenken en met het maken van een duurzaamheidsslag.”

Stap voor stap Wat veel mensen volgens Brekeling echter vooral zien, is de aanschafprijs. Die ligt soms

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-07

Elkin Petrici van CLAFIS, jurylid van Light Challenge 2021:

‘Studenten zijn de ontwerpers van onze duurzame toekomst’ “De studenten van nu zijn de ontwerpers van onze duurzame toekomst.” Aan het woord Elkin Petrici, adviseur verlichting en projectmanager Rail, Infra, Gebouwen en Industrie binnen het landelijk werkende ingenieursbureau CLAFIS Ingenieus. Vanuit deze functie is hij gevraagd jurylid te zijn van de Light Challenge 2021. Wij vroegen hem naar zijn werk en de achtergronden van deze wedstrijd.

Wat triggerde jou om van verlichting jouw expertisegebied te maken? Verlichting is een belangrijk onderdeel van de openbare leefomgeving; het zorgt voor beleving en voor veiligheid, maar is tegelijkertijd een belangrijke pijler in het kader van duurzaamheid. Klimaat en de schaarste aan fossiele grondstoffen zijn onlosmakelijk met

Elkin Petrici Leeftijd: 40 jaar Komt uit: Stompetoren (bij Alkmaar) Burgerlijke staat: Getrouwd, vijf kinderen (van 0 tot 11 jaar) Opleiding: MTS Electro, HBO Energietechniek, Post-hbo Verlichtingskunde

OF 2021-07

elkaar verbonden. Dat betekent dus dat we daar heel zuinig mee om moeten gaan, waar mogelijk circulair moeten denken en op een innovatieve manier gebruik moeten maken van de mogelijkheden die de natuur ons biedt.

over creatieve, innovatieve en duurzame manieren om met energie en verlichting te werken moeten we meer en meer stimuleren.

Zo heeft CLAFIS voor het stationsgebied van de gemeente Dijk en Waard een lichtvisie opgesteld. Samen met de gemeente en advies- en ontwerpbureau KuiperCompagnons inventariseerden we tijdens een sessie de ambities en knelpunten over onder andere circulariteit, energieopwekking, lichtkunst en architectuur. Vervolgens is deze lichtvisie uitgewerkt tot een inrichtingsvisie voor ontwerpen. Hierin staat het gebruik van duurzame materialen en lokale energiewekking in de vorm van zonnepanelen centraal. Mooie oplossingen op macroniveau. Hoe mooi is het als we in toekomstige projecten ook gebruik kunnen maken van oplossingen op microbiologisch niveau. Denk aan licht reflecterende planten, aan energie gehaald uit waterstroming of juist trillings-energie. Het nadenken

In 2011 heeft de gemeente Heerenveen de eerste ‘Light Challenge’ geïnitieerd, met als uitgangspunt dat er bewuster en wellicht anders verlicht moest worden: ‘uit’ wanneer het kan en ‘aan’ wanneer het moet. En bij voorkeur met gebruikmaking van innovatieve energie-opwekking, waarbij geen beroep wordt gedaan op schaarse grondstoffen.

Waar staat de Light Challenge in dit verband?

Dit jaar heeft de Challenge als thema ‘Glowing Nature’, waarbij de combinatie van verlichting en duurzame energie wordt gezocht. Vanuit de Light Challenge worden studenten ‘getriggerd’ om daar op een innovatieve manier mee aan de slag te gaan. Ik hoop dat er studenten tussen zitten voor wie licht net zo’n grote passie is als voor mij, want we hebben binnen dit expertisegebied jonge mensen nodig om te helpen de leefomgeving van de toekomst te ontwikkelen.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

‘Ontwerp een functionele lichtbeleving voor de leefruimte van de toekomst.’ Dat is de opdracht die de teams hebben gekregen. De wedstrijd is opgesplitst in het opstellen van een conceptueel ontwerp, gevolgd door de bouw van een werkend prototype en tot slot de expositie van het prototype op de Floriade. De deelnemende teams worden in het conceptueel denken professioneel begeleid door professioneel onafhankelijke en ervaren coaches. Een rol die wij vanuit CLAFIS in eerdere edities ook op ons hebben genomen. Aan het einde van de challenge beoordeelt een jury uiteindelijk de ontwerpen.

Welke rol speelt CLAFIS hierin? CLAFIS is als één van de grotere innovatieve ingenieursbureaus met haar 450 medewerkers en zes vestigingen in Nederland één van de weinige bureaus met een expertiseteam voor verlichting. Deze editie neem ik namens CLAFIS zitting in de jury van de Light Challenge. We hopen de ‘groeibriljantjes’ onder de deelnemers hiermee de kans te bieden om zich in deze oh zo belangrijke expertise verder te ontwikkelen.

OF 2021-07

Al ruim 100 jaar de veelzijdige aannemer uit Eastermar...

Grote Hornstweg 19-D, 9261 VW Eastermar telefoon: 0512 - 47 13 00 www.bouwbedrijfswart.nl swart@bouwbedrijfswart.nl

Luna

De nieuwetijdspraktijk Paranormale coaching, begeleiding en advies www.denieuwetijdspraktijk.nl

Duurzame Doeners: Laadkracht In de eigen productie ‘Duurzame Doeners’ introduceren de Freonen fan Fossylfrij Fryslân partners die al iedere dag bezig zijn met verduurzaming. In deze editie: Laadkracht. Waarom zetten jullie duurzame stappen? Het aantal elektrische auto’s groeit snel en meer laadpunten zijn nodig. Tijdens de energietransitie zijn er nog veel meer kansen en mogelijkheden op het gebied van elektriciteit en duurzame ontwikkeling. Wij vinden het belangrijk om hier daadkrachtig aan bij te dragen. Het is onze missie om onze klanten volledig te ontzorgen in het verzorgen van laadoplossingen en daarbij uitsluitend 100% duurzame, lokaal opgewekte energie te leveren met een focus op meerwaarde in de regio. Dit doen wij onder andere voor de openbare laadinfrastructuur in gemeente Súdwest-Fryslân.

Welke concrete stappen zet Laadkracht? Met Laadkracht willen we laten zien dat we door bundeling van lokale krachten in staat zijn het verschil te maken in de

energietransitie. Door op een duurzame en efficiënte manier in één arbeidsgang laadoplossingen te realiseren versnellen we de energietransitie. Wij werken dagelijks in de openbare ruimte waarbij wij verantwoordelijk zijn voor de coördinatie, het leveren, plaatsen, aansluiten en exploiteren van zowel publieke laadpalen als MKB- en thuis laadoplossingen.

Wat levert het op? Met onze activiteiten werken we aan een bestendig energienet voor de versnelling van de energietransitie in de regio. Het realiseren van laadoplossingen bevordert de bereikbaarheid voor elektrische rijders en draagt bij aan de ambitie van Laadkracht en de Fossylfrije Freonen. Inmiddels hebben al meer dan 3000 klanten gebruik gemaakt van onze laadoplossingen.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Via de website www.regelmijnlaadpaal. com kunnen gebruikers eenvoudig een aanvraag doen voor een laadpaal of laadpas. Zo bevestigt ook een van onze recente klanten: “Het hele proces heb ik als heel prettig ervaren en ook heel vlot. Het is ook leuk om op de website te zien wat de status van de aanvraag is en in welke straten er een openbare laadpaal is geplaatst. Dat de stroom 100% duurzaam en lokaal opgewekt is maakt het verhaal van elektrisch rijden uit een milieubewuste overweging helemaal af.” Wij zijn trots dat wij als noordelijke ondernemers een bijdrage mogen leveren aan het verduurzamen van de mobiliteit in de provincie Fryslân en hopen met onze activiteiten elektrisch rijden in de regio nog meer te stimuleren.

OF 2021-07

Kavels op nieuw bedrijventerrein De Hemmen 3

Toekomstbestendig ondernemen in Sneek Als zelfs op een beurs in Amsterdam belangstelling wordt getoond voor een nieuw bedrijventerrein in Sneek, dan mag je als gemeente trots zijn. De verkoop van kavels op het nieuwe bedrijventerrein De Hemmen 3 is gaande. Wethouder Bauke Dam van Súdwest-Fryslân vermeldt trots dat er al de nodige belangstelling is. “Wij zijn momenteel de enige regio in de provincie die ruim grond beschikbaar heeft voor bedrijfskavels: in totaal 25 hectare aan de westkant van de A7.”

OF 2021-07

V.l.n.r. Sibold Jellema, voorzitter van de Vereniging Ondernemend Sneek, Arnold de Jong, bestuurslid van de Ondernemersfederatie Súdwest-Fryslân en wethouder Bauke Dam.

Op 1 november onthulde de wethouder het verkoopbord: laarzen aan zijn voeten, middenin - nu nog - een modderig weiland. Toch toonde Bauke Dam er een grote glimlach. “De Hemmen 3 heeft een lange aanlooptijd gehad. Al geruime tijd vragen ondernemers ons: wanneer gebeurt er iets? Nu kunnen we concreet aan de slag, daar zijn we erg blij mee. Voor ondernemers uit de regio die staan te trappelen om te kunnen doorgroeien én omdat we ondernemingen van buiten de regio willen aantrekken.”

Toekomstbestendig Dam vervolgt: “We zijn op zoek naar toekomstbestendige bedrijven, die willen we ruimte bieden voor de lange termijn. Bij voorkeur bedrijven uit de maakindustrie: daar zijn we als Súdwest-Fryslân sterk in, dat past in ons DNA. Ook vinden we het belangrijk om werkgelegenheid te bieden. Krapte op de arbeidsmarkt speelt hier nog iets minder dan in het westen. Wij horen juist positieve geluiden van ondernemers van buitenaf die zich hier vestigen: zij vinden het werkklimaat heel gunstig, het arbeidsethos is goed. We hebben hier veel ‘hurde wurkers’!”

Duurzaam Bedrijven op De Hemmen 3 dienen een duurzaam profiel te hebben: zowel wat de bouw van het pand als hun bedrijfsprocessen betreft. “Wij gaan er vanuit dat ondernemingen iets neerzetten voor de lange duur en juichen duurzaamheid dan ook toe. We nodigen bedrijven uit om met ideeën te komen en kijken vanuit ons eigen afwegingskader of we suggesties kunnen

doen en een helpende hand kunnen bieden. Dat doen we op dit bedrijventerrein zelf ook heel bewust door klimaatadaptief te zijn en een groene buffer te creëren.”

volgend jaar willen we duidelijk hebben met welke bedrijven we serieus verder gaan. Geïnteresseerden hebben tot 13 december de tijd om zich in te schrijven.”

Sterk merk

2023: schep in de grond

Door de trek van bestaande ondernemingen richting De Hemmen 3 komt er ook ruimte vrij op de locaties waar deze bedrijven nu nog zijn gevestigd. “Súdwest-Fryslân is een sterk merk: een gewilde gemeente omdat het een fantastische plek is om te wonen en werken. Wij verwachten dat waar locaties vrijkomen andere bedrijven daarop inspringen. Zo ontstaat er een mooie dynamiek: bestaande panden worden opgeknapt en op De Hemmen 3 verrijzen nieuwe panden op een prachtige zichtlocatie.”

Acquisiteur en strategisch accountmanager Jaap-Auke Rienstra voegt toe: “In 2022 leggen we vervolgens het terrein zo aan dat elk bedrijf tot milieuklasse 3.2 zich er kan vestigen, dat bouwrijp maken kost tijd. Maar in de tussentijd moeten ondernemers zelf ook vergunningen en dergelijke aanvragen. Wat voor bedrijf het ook is: voorjaar 2023 moeten ondernemers kunnen starten met de bouw van hun pand.”

Verschillende formaten Omdat het al gonst van de belangstelling kan het wel eens snel gaan met de verkoop van de kavels. Deze zijn beschikbaar vanaf één hectare en variëren in grootte: er is ruimte voor verschillende formaten bedrijfspanden. “Mocht er veel belangstelling zijn, dan moeten we loting gaan inzetten. Dat zou mooi zijn, want dit is nog maar fase 1: deze is 12,5 hectare groot. Als er voldoende interesse is, kunnen we fase 2 snel doorzetten. Begin

Sterk netwerk De wethouder en accountmanager benadrukken dat ondernemers van buiten de regio hier in een warm bad terechtkomen. “De kracht van onze gemeente en regio is dat we een sterk netwerk vormen. We ontmoeten elkaar graag: ondernemersevents worden druk bezocht. Bovendien faciliteren we niet alleen grond, we helpen - indien mogelijk – ook met bijvoorbeeld personeelsvraagstukken. Door samen te werken, bereiken we veel!”

Belangstelling voor een bedrijfskavel op De Hemmen 3 in Sneek? Neem gerust contact op met Jaap-Auke Rienstra, via tel. 06 - 129 345 20 of mail: j.rienstra@sudwestfryslan.nl. Kijk voor meer informatie ook op www.sudwestfryslan.nl/bedrijfskavels.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-07

WSP in Leeuwarden

Samen creatieve en innovatieve oplossingen ontwerpen voor de uitdagingen van vandaag en morgen

Abe Witteveen Geboorteplaats: Dokkum Burgerlijke staat: Gehuwd Hobby’s: Racefietsen, mountainbiken en schaatsen

Grietje Zijlstra Geboorteplaats: Sneek Burgerlijke staat: Ongehuwd Hobby’s: leuke dingen doen met mijn kinderen, lezen en wandelen

OF 2021-07

Afvalwater? Lozen en niet meer naar omkijken, toch? Niet volgens WSP. Want niets zegt meer over een productieproces dan het afvalwater. Het advies- en ingenieursbureau is hierin gespecialiseerd en helpt ondernemers om te verduurzamen en te besparen op grondstoffen. Grietje Zijlstra (teamleider en senior adviseur afvalwater) en Abe Witteveen (consultant procesoptimalisatie) vertellen over het goed samenwerken met klanten.

"In Leeuwarden hebben we een lange historie in de zuivelindustrie", legt Abe Witteveen uit. "Maar sinds januari 2021 heten we WSP en zijn we onderdeel van een wereldwijd advies- en ingenieursbureau op gebied van bouw, infra, milieu, water en energie. Versterkt door de kennis en kunde van 55.000 internationale collega's beschikken wij over een bredere expertise om nog meer voor onze klanten en hun projecten te kunnen betekenen. Enerzijds bieden wij de persoonlijke service van een bedrijf met lokale expertise, anderzijds benutten wij onze wereldwijde expertise om de meest complexe projecten uit te voeren. Door de lokale betrokkenheid kan WSP complexe problemen vanuit verschillende invalshoeken bekijken en oplossingen leveren die bestaande kaders doorbreken. Ons duurzaamheids- en innovatieprogramma Future Ready speelt daarbij een belangrijke rol". "In Leeuwarden houden we ons voornamelijk bezig met vraagstukken omtrent afvalwaterlozing en geven advies over het optimaliseren van dit proces, zodat klanten onder meer op grondstoffen - en dus kosten - kunnen besparen. Ook voeren we bodem- en asbestmetingen uit. Op gebied van afvalwaterlozing werken we nauw samen met onze klanten", geef Grietje Zijlstra aan. “Wij toetsen – als onafhankelijk bureau – de lozingen en geven advies over

het optimaliseren van dit proces. Hoe kun je als ondernemer minder lozen en besparen op grondstoffen? Wij helpen bedrijven graag bij dit soort vraagstukken.” Duurzaam ondernemen is een veel gehoorde kreet, maar blijkt in de praktijk best lastig. Abe: ‘’Klanten willen dat echt graag, daarom kijken wij mee met hun productieproces. Ze hebben vaak een mooi eindproduct, maar het onderdeel afvalwater staat niet of nauwelijks op hun agenda. Toch is dat een belangrijk aspect dat veel aandacht verdient. Het gaat namelijk hand in hand met verlaging van kosten”, aldus Grietje. ‘’En dat willen ondernemers natuurlijk graag! Ze zijn daarom blij met ons. Wij zijn brengers van de goede boodschap. Deze goede boodschap past helemaal in WSP’s Future Ready-visie. Vanuit Leeuwarden geven wij handen en voeten aan deze visie. We moeten namelijk echt wat doen met zijn allen. Maar dat moet wel met realistische stappen gaan. Een mooi voorbeeld hiervan is het ondersteunen van bedrijven met sensoren. Via een schermpje kijken wij in real time mee wat er gebeurt met het afvalwater. Is het patroon van lozing normaal of niet normaal? Door deze monitoring wordt de klant zich hier meer bewust van.”

maar 80 procent is toch mensenwerk. We hebben contact met allerlei bedrijven, van klein tot groot en zelfs multinationals. Binnen deze bedrijven hebben we bovendien contacten op alle niveaus: van operators tot het management. Het interactief bezig zijn geeft mij veel energie! Het geeft een kick als ik een klant kan helpen”, vertelt Grietje enthousiast. “Daarnaast vind ik het werken met collega’s ook heel fijn. Binnen WSP hebben we een mooie mix van jonge en ervaren mensen. Intern leidt WSP graag mensen op, het voordeel van zo’n groot bedrijf is dat er enorm veel mogelijkheden zijn. We willen in de toekomst graag onze adviseurs- en meetdiensten naar heel Nederland uitbreiden, net als een personele groei.” “Daarnaast zijn we op dit moment ook al bezig met profit sharing”, vult Abe aan. “Dit betekent dat wij investeren in een bedrijf dat kostenbesparend werkt voor onze klanten. Op die manier hoeven zij zelf geen grote investeringen te doen, bijvoorbeeld de aanschaf van bepaalde apparatuur. Wij als WSP helpen hen daarbij en wij profiteren er tegelijk ook van. Het maakt onze diensten voor klanten laagdrempeliger. Profit sharing geeft onze klanten vertrouwen.”

Het hebben van klantencontact is het mooiste van hun vak, aldus Abe en Grietje. ‘’Het lijkt alsof ons vak heel technisch is”, zegt Abe. “Natuurlijk werken we veel met dataplatforms,

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-07

Friese Zaken: de netwerkclub die je rijker maakt

‘We zien je liever in korte broek dan in pak’

Voorzitter Laurens Snoek, penningmeester Elly Speulman en Jet Jilderda, voorzitter van de communicatiecommissie.

Een sportactiviteit uitzoeken waar niemand goed in is, maar waar iedereen aan mee kan doen. Het is tekenend voor netwerkclub Friese Zaken. Anders dan de naam doet vermoeden gaat het de leden namelijk niet alleen om zakendoen. “We sparren, nemen elkaar in vertrouwen, stellen ons kwetsbaar op en delen ons netwerk en ervaring. We maken elkaar rijker.”

OF 2021-07

Mee als introducé

Friese Zaken is ontstaan in 2016, na een transformatie van De Commerciële Club Friesland. Hoe gaat het vijf jaar later met de ‘nieuwe’ club? We spraken met voorzitter Laurens Snoek (lid sinds 2010, partner bij Centrum voor Bedrijfsopvolging), penningmeester Elly Speulman (lid sinds 2019, financieel operationeel directeur en mede-eigenaar Slagman Gerechtsdeurwaarders & Juristen) en voorzitter van de communicatiecommissie Jet Jilderda (lid sinds 2016, eigenaar JJ Consultants en Basisbeleggen.eu).

Friese Zaken heeft ongeveer 130 leden. Laurens: “Nieuwe leden zijn altijd welkom. Ik zou het ook leuk vinden meer ondernemers uit de industrie en horeca en toerisme te verwelkomen, zij vormen belangrijke branches in de Friese economie.” Jet: “We organiseren elke maand een lunchbijeenkomst en dinerbijeenkomst. Belangstelling? Neem contact op en wij zorgen dat iemand van het bestuur of de ledencommissie je ‘onder zijn of haar vleugels neemt’. Dan kun je bijvoorbeeld mee als introducé naar de avondbijeenkomst op donderdag 23 december!”

Het échte verhaal Laurens: “Als wij ergens te gast zijn laten we onze gastheer of gastvrouw vertellen over diens achtergrond en pieken en dalen. In zo’n setting krijg je het échte verhaal, daarmee verrijk je je inzichten. Wij zijn een club waar je inspiratie opdoet en van elkaar leert. Vaak leidt dit tot zakendoen en komt dat door de sterke vertrouwensband.”

Kennisgroepen Naast de bijeenkomsten kun je ook inspiratie opdoen door deelname aan kennisgroepen. Jet: “Ik zat in de kennisgroep ‘Ooit ga ik voor mijzelf beginnen’ en werd begeleid door ervaren leden. Door hun verhalen dacht ik: dat kan ik ook! Het werkte erg bemoedigend.” Laurens: “Ik zat in een kennisgroep over bedrijfsovernames toen wij ons bedrijf

voorzitter van de communicatiecommissie Jet Jilderda.

verzelfstandigden. Ik deed er nieuwe inzichten op en kreeg voorbeelden uit de praktijk.” Elly: “Voor mij was het vooruitzicht van deelnemen aan kennisgroepen een reden om lid te worden: ongedwongen sparren en kennisdelen.” Laurens: “Vaak zitten de antwoorden niet in technische zaken, maar gaat het om gevoel. Wat doet deze beslissing met mij persoonlijk? Ook al zit de ander niet in dezelfde situatie, we hebben vaak wel dezelfde worstelingen.” Jet: “Als je jezelf kwetsbaar opstelt, durft een ander dat ook bij jou.”

Geen ‘jasje, dasje’ Laurens: “We creeëren dan ook situaties waarin we ons makkelijk openstellen voor elkaar. Met regelmaat organiseren we bijeenkomsten met een sportieve activiteit. Het liefst iets dat niemand goed kan: kom maar in je korte broek en gympen en doe gewoon mee. Je voelt je meteen anders als je niet in ‘jasje en dasje’ bent. Zo zien wij je het liefst, als jezelf!”

Blind date

Penningmeester Elly Speulman.

Elly: “We willen altijd graag weten waar onze leden behoefte aan hebben. In coronatijd bleek uit een enquête die we hadden uitgezet dat iedereen persoonlijk contact wilde. We hebben daarom 1-op-1-lunches en wandelingen georganiseerd: een ‘blind date’ met een ander lid.” Jet: “Ik werd ook gekoppeld aan een ander lid van Friese Zaken. We bleken tegen dezelfde dingen aan te lopen in het ondernemerschap.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Voorzitter Laurens Snoek.

Bundeling-app Sinds 1 oktober is Friese Zaken ook te vinden op de app Bundeling. Jet: “Een online platform waarop leden contact met elkaar hebben. Er is een chatfunctie, agenda met activiteiten, mensen kunnen vragen stellen, vacatures plaatsen, noem maar op: alle communicatie gebundeld. Leden kunnen zich bovendien via de app aanmelden voor activiteiten én zien wie zich nog meer heeft aangemeld.”

OF 2021-07

Mannen van Schoon:

‘Het moet leuk zijn voor ons allemaal’

Ronny van der Wal Geboorteplaats: Dongeradeel Burgerlijke staat: Samenwonend, een dochter

OF 2021-07

Ronny van der Wal richtte in 2016 zijn eigen schoonmaakbedrijf Mannen van Schoon op. Het in Leeuwarden gevestigde bedrijf gaat sindsdien als een speer. ‘’We hebben niet te klagen.” Een kort portret.

‘’Ik rolde in 2008 min of meer toevallig in de schoonmaakbranche’’, zegt Ronny van der Wal, eigenaar van Mannen van Schoon. ‘’Er werd me gevraagd of ik twee weken voor iemand kon invallen. Ik had net mijn rijbewijs dus ik pakte de klus aan. Die twee weken werden uiteindelijk acht jaar! In januari 2016 overleed mijn werkgever en toen dacht ik: ‘Waarom start ik zelf niet met een schoonmaakbedrijf?’ Daarom richtte ik in maart 2016 Mannen van Schoon op, startend met in totaal 3 man bedienden wij voornamelijk de lokale markt. Met de focus op specialistische schoonmaak groeiden we al snel uit tot een bedrijf waar 10 man dagelijks de meest uiteenlopende schoonmaakklussen uitvoeren. Zo doen we voor de zakelijke markt onder andere glasbewassing, graffitiverwijdering en gevelreiniging. Voor de particuliere markt uiteraard ook glasbewassing en gevelreiniging en onderhoud van woningen. Meer specialistisch is de schoonmaak bij calamiteiten zoals branden waterschade en crime scene cleaning. Hierbij kun je denken aan bijvoorbeeld een situatie waarin veel bloed in de ruimte te vinden is. Dit heeft een uiterst professionele en grondige reiniging nodig. Bloed kan schadelijke effecten hebben op het interieur van een gebouw en kan bewoners zelfs besmetten met bepaalde ziektes die door bloed worden overgedragen. Het zelf proberen schoon te maken van bloed is dan ook absoluut geen goede oplossing! Behalve dat dit grondig moet gebeuren kan het ook nog eens als traumatisch worden ervaren. Wij begrijpen de impact en doen er

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

alles aan om het schoonmaakwerk zo snel mogelijk uit te voeren.” Binnen de Mannen van Schoon zijn de lijntjes kort want Ronny beantwoordt zelf de telefoon, maakt de offertes, doet de administratie en plant de medewerkers in. “We zijn hierdoor zeer flexibel”, licht hij toe. “Door altijd goede kwaliteit te leveren gaan de klanten niet bij ons weg. Natuurlijk denk ik weleens aan verdere groei, we zitten nu in Noord-Nederland en misschien zou een tweede vestiging ergens anders best kunnen. Maar dan moet ik ook iemand vinden die mijn plek wil invullen. Als de juiste man op het juiste moment langskomt, zit er groei in. Ik zie wel waar het naartoe gaat. Het moet in ieder geval leuk zijn voor ons allemaal, want bij Mannen van Schoon hechten we veel waarde aan werkplezier. We willen dat onze medewerkers met een glimlach naar het werk gaan. Zo evalueren we iedere vrijdagmiddag de werkweek onder het genot van een hapje en drankje. Ook zorgen wij ervoor dat onze medewerkers optimaal voorbereid op locatie komen; dat ze goed materiaal hebben en een degelijke bus en uiteraard bedrijfskleding. En we organiseren jaarlijks - in ieder geval - een bedrijfsfeest, want een goede werksfeer zorgt bij de klant eveneens voor een goed resultaat. Ik vind het werk nog steeds iedere dag geweldig. Je ziet direct resultaat, bent overal en nergens, doet veel contacten op en werkt veel buiten. Daarnaast is het natuurlijk een heerlijk vrij beroep, er gaan geen belletjes af ten teken dat mijn pauze voorbij is. Het eigen baas zijn bevalt me daarom goed.”

OF 2021-07

Rabobank en de groot zakelijke markt: focus op de wereld én de regio

‘Deuren openen en touwtjes knopen’ Banken zijn sinds eeuwen één van de belangrijkste pijlers onder economische groei in de wereld. Hun invloed is de laatste decennia echter afgenomen en de sector kreeg met de financiële crisis in 2008 een ruwe wake up call, toen duidelijk werd dat bepaald niet álle financiële producten en diensten een solide fundament hadden. Voor de bancaire sector werd de noodzaak duidelijk om zichzelf opnieuw uit te vinden.

Een bank die daar opmerkelijk goed in slaagt is Rabobank. De coöperatieve achtergrond van de bank is een vruchtbare uitgangspositie gebleken om dicht bij de markt te blijven en zo snel in te spelen op economische- én maatschappelijke ontwikkelingen. Ook voor de ‘grootzakelijke’ klant (zie kader) levert dat veel voordelen op. Specialisten ‘financiële logistiek’ Annemarie de Graaf en Sonja van der Meulen, die graag bij de voornaam willen worden genoemd, leggen uit wat daar allemaal bij komt kijken. “‘Financiële logistiek’; dat is ongeveer álles wat met geldstromen te maken heeft”, zegt Annemarie. “Dat omvat binnenlands betalingsverkeer met alle moderne

OF 2021-07

vlnr Annemarie, Sonja en Jolanda

betaalvormen die er tegenwoordig zijn, maar ook internationaal betalingsverkeer. Bij dit laatste gaat het vaak niet over de betaling op zich, maar veel meer om hoe je de risico’s die bij internationaal zakendoen afdekt. Een exporteur krijgt natuurlijk het liefst vooruitbetaald, maar de importeur betaalt bij voorkeur achteraf, hoe vind je elkaar daarin. Daar hebben we als bank verschillende oplossingen voor waarbij de risico’s worden beperkt. We gaan daar graag over in gesprek.” In Friesland houden zich voor de grootzakelijke markt drie personen met die activiteiten bezig. Ze zijn trots op de kennis en de lange ervaring die ze als team meebrengen. “Maar het zijn vooral onze

lokale wortels die maken dat wij anders zijn dan anderen”, aldus Annemarie. “We investeren veel in nieuwe kennis, doen actief mee met allerlei ontwikkelingen, zoals exportbevordering, ICT en blockchaintechnologie en ook het circulair maken van de economie. Maar we zijn vooral erg zichtbaar in de regio. Zo bewegen we ons wekelijks in allerlei netwerkclubs. En als ik eerlijk ben zie ik daar dan eigenlijk nooit andere banken rondlopen. Ik ben er best trots op dat wij daar dan wél zijn.” “Het is voor ons ook volstrekt logisch dat we altijd op zoek zijn naar partnerships”, zegt Sonja. “We willen niet de arrogantie hebben te denken dat wij alles het beste kunnen. Omdat we zo’n groot netwerk hebben en de wil hebben om voor

Rabobank Friesland en de ‘Grootzakelijke’ klant Met de ‘Grootzakelijke’ klant doelt Rabobank op bedrijven die doorgaans een omzet hebben boven de tien miljoen euro en financieringen boven een miljoen euro. Toch worden de grenzen niet zo duidelijk gemarkeerd. “Wij willen bedrijven gewoon graag helpen en voor het mkb hebben we ook mensen klaar staan.” De Specialisten Financiële Logistiek Annemarie de Graaf, Sonja van der Meulen en Jolanda Zalmstra zijn actief binnen het team ‘Grootzakelijk’ in Friesland. Het team bestaat verder uit 11 accountmanagers en wordt aangestuurd door directeur Richard de Bruijn. Jolanda Zalmstra was ten tijde van het interview met vakantie maar heeft nog wel vanaf haar vakantieadres met OF kunnen delen wat haar belangrijkste drijfveer is: “Ik geniet er het meeste van om met ondernemers in gesprek te zijn over hun business! Als het lukt om ze daarbij te helpen een mooie deal te doen of alles soepel te laten verlopen geeft me dat voldoening. Mijn vakgebied is heel divers. Betalingsverkeer is in principe een commodity, het moet gewoon goed lopen. Iedereen regelt zijn financiële zaken op een bepaalde manier, maar het kan vaak veel beter voor de ondernemer en zijn of haar klant. Dat zijn interessante gesprekken. De wereld om ons heen verandert snel, ook het betalingsverkeer verandert mee.”

onze klanten de allerbeste oplossingen te bieden werken we samen met topspecialisten. Bijvoorbeeld op het gebied van digitalisering. Puur als voorbeeld: samen met een grote klant hebben we onlangs een super efficiënt geautomatiseerd identificatie-traject kunnen ontwikkelen. Dat betekent dat je alle papieren rompslomp, zoals contracten en kopieën van ID-bewijzen vervangt door veilige en snelle digitale oplossingen. Klant helemaal tevreden; dat geeft veel voldoening.”

Export Ook op het gebied van export wordt proactief de samenwerking gezocht met partijen, zo stelt Annemarie. “Export biedt Friese ondernemers veel kansen, zo simpel is het. Veel ondernemers zien over de grens wel drempels en risico’s. Onbekend maakt echter onbemind en misschien kun je door buitenlandse markten aan te boren juist wel aan risico-reductie doen.” “Wij kunnen daarbij dan helpen, door veel drempels weg te nemen”, zegt Sonja. “Samen met partijen als de Friese Exportclub, het WTC Leeuwarden en de Oranjewoud Export Academy kunnen wij een schat aan kennis, maar ook internationale contacten leveren, waarmee wegen in het buitenland gemakkelijk geplaveid worden.”

Touwtjes En dan heeft Rabobank nóg een ‘unique selling point’, aldus Annemarie. “We vergroten dus onze internationale kennis en slagvaardigheid met partnerships. Maar zélf heeft Rabobank voor het bedrijfsleven

overal ter wereld ‘international desks’, waar Nederlandstalige adviseurs klaar zitten om te helpen. Wij gaan daarbij verder dan het verstrekken van informatie. Zo ondersteunde ik laatst een groot Fries bedrijf dat net is begonnen met zakendoen in de VS. Voor deze partij een kansrijke markt, maar met wat opstartproblemen, alleen al omdat internationaal betalingsverkeer in de VS anders en vooral stroperiger verloopt dan bij ons in Europa. Wij hebben dat proces kunnen versnellen door een specialistische nichebank in de VS in te schakelen. Maar daar houden we dan niet op; omdat we ook allerlei fiscale gevolgen zagen hebben we via één van onze desks in de VS ook de juiste fiscalist kunnen inschakelen. Zo knopen we allerlei touwtjes aan elkaar en wordt internationaal zakendoen voor deze klant prettiger en veiliger.”

Regio Internationalisering is dus een écht specialisme waarmee Rabobank het bedrijfsleven verder kan helpen. De grappige paradox is dat de bank dit combineert met tegelijkertijd een sterke focus op de eigen regio. “Wij realiseren ons dat grootschalig zakendoen een geweldig inspirerend avontuur is, maar dat het ook belangrijk is een bijdrage te leveren aan de brede welvaart in de eigen regio. Succesvol ondernemen vraagt meer dan alleen financieel rendement”, zegt Sonja. “En een sterke regionale economie bevordert de leefbaarheid. Omdat wijzelf in deze regio wonen weten wij als geen ander wat dat waard is. En in de regio liggen bovendien ook enorm veel economische

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

kansen.” Annemarie aanvullend: “Dat is absoluut waar. De wijze waarop in Friesland bijvoorbeeld wordt gewerkt aan het circulair maken van de economie. Daarin lopen we voorop en zo bouw je een voorsprong op. Ook de samenwerking tussen overheid en ondernemers krijgt steeds meer vorm in onze provincie. Zo zijn we als bank ook betrokken bij allerlei cross-sectorale samenwerkingen. En daar komen soms ook weer financiële injecties van de overheid bij kijken, om zaken te ontwikkelen.”

Risico-reductie “Het is mooi dat je zoveel partijen kent in de regio”, zegt Sonja. “En de netwerkbijeenkomsten zijn vaak inspirerend en ook gewoon gezellig. Tegelijkertijd houden wij als bank wel onze eigen verantwoordelijkheid. We willen vooral goed luisteren naar de markt. Waar ligt op dit moment de behoefte? Vanuit die informatie willen wij onze rol pakken. Dat kan best heel proactief zijn. Wanneer wij bijvoorbeeld ergens een ondernemer horen vertellen dat hij of zij export wel interessant vindt, maar er niet aan begint omdat de risico’s moeilijk in te schatten zijn, gaat er bij ons een rode lamp branden. Dan gaan we in gesprek omdat er misschien tóch hele mooie kansen liggen. Als geen ander zijn wij gericht op risico-reductie. En juist daarom kunnen wij wellicht de koudwatervrees die er ook vaak meespeelt wegnemen, waardoor er voor een ondernemer misschien tóch onverwachte deuren openen over de grens.”

OF 2021-07

Wierda Design ontwerpt interieurs die werken! Tijden veranderen, werkpatronen veranderen en kantoren zullen daardoor blijvend anders ingericht en gebruikt worden. Het kantoor wordt de plek waar je elkaar treft, samenwerkt, overlegt, vooruit kijkt en waar je klanten ontvangt. De plek om te ontmoeten en te verbinden. Wij vinden ons ontwerp pas goed als het interieur voor je gaat werken en alle activiteiten op de juiste manier ondersteunt. En met onze ontwerpen geven we de identiteit van de organisatie letterlijk een gezicht. Zo creëren we een functionele en aantrekkelijke werkplek, die optimaal faciliteert en inspireert.

06 5155 1622 | info@wierdadesign.nl | wierdadesign.nl

Infrastructuur | Fysieke leefomgeving | Duurzame ontwikkeling

Dé kracht van Stuiver Project- en Procesmanagement ligt bij het bepalen van de juiste koers voor opgaven in de fysieke leefomgeving met de focus op het verbinden van kansen, mensen en deskundigheid. Samen werken we aan een resultaat dat bijdraagt aan een leefbare wereld voor nu én in de toekomst.

Jetze Veldstraweg 81 | 8514 CN Ouwster-Nijega | stuiver@stuiver.nl | +31 (0)6-51503511

Exportsucces, hoe behaal je dat?

‘Wees innovatief, investeer en breng focus aan’ Uit onderzoek blijkt dat zestig procent van de exporterende ondernemingen daar binnen drie jaar alweer mee stopt. Dat is geen positieve binnenkomer. Maar wat maakt dat het die andere veertig procent wél lukt? En wat is er veranderd sinds de coronacrisis? Wij zijn benieuwd en vroegen daarom een viertal Friese ondernemers naar hun exportsucces.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-07

Is er sinds de coronacrisis iets veranderd in uw exportactiviteiten?

Bert Garlich, CEO van ZiuZ Visual Intelligence. “Wij ontwikkelen en verkopen producten met beeldherkenning.”

ZiuZ Visual Intelligence: ‘Breng een zeer sterke focus aan in je export-aanpak en begin alleen als je al een bepaalde body hebt met betalende klanten in eigen land’

Vertel eens iets over uw bedrijf en exportactiviteiten: René Dale, CEO Oldenburger|Fritom: Oldenburger|Fritom is een allround logistiek dienstverlener. We bieden onze klantrelaties innovatieve en duurzame supply chain oplossingen, die naadloos aansluiten op hun business. Als ketenregisseur verzorgen we naast warehousing en e-fulfilment ook wegtransport, luchtvracht, zeevracht en intermodaal transport. Hierbij werken we dagelijks samen met een wereldwijd netwerk van partners. Dit doen we vanuit onze vestigingen in Veendam, Emmen, Schiphol-Rijk, het Hongaarse Tatabánya en het Italiaanse Bergamo. Bert Garlich, CEO van ZiuZ Visual Intelligence: ZiuZ is een high-tech maakbedrijf gespecialiseerd in Visual Intelligence technologie. We leveren daarmee wereldwijd producten die maatschappelijke problemen helpen oplossen. Zo helpen we de politie in 52 landen met het analyseren van grote hoeveelheden foto’s en video’s van kindermisbruik. We

OF 2021-07

helpen ook apothekers en ziekenhuizen om automatische analyses en diagnoses te doen van farmaceutisch en medisch beeldmateriaal. Hein Molenkamp, managing director Water Alliance: Water Alliance is een netwerkorganisatie van bedrijven en organisaties actief in de Nederlandse watertechnologiesector. We vertegenwoordigen zo’n 115 leden uit heel Nederland, voornamelijk MKB. Verder zijn wij onderdeel van het innovatie-ecosysteem van WaterCampus Leeuwarden. Het doel daarvan is om met diverse organisaties, zoals Wetsus, CEW, CiV Water, het Waterapplicatiecentrum en de Biobizz Hub, nieuwe technologie te ontwikkelen, op te schalen en bedrijven te helpen met versnellen naar de markt. Water Alliance houdt zich met name bezig met bedrijven die de markt op willen of, als ze dat al zijn, te helpen in de groei naar wereldwijde export van hun technologie. Harm Munneke, voorzitter van de Friese Exportclub: De Friese Exportclub is een netwerkclub van exporterende bedrijven in Friesland. We organiseren bijeenkomsten en evenementen waar onze leden naartoe komen en waar zij gevoed en geïnspireerd worden in hun exportambities. Ondernemers kunnen van elkaar leren, kijken bij elkaar in de keuken en weten elkaar te vinden voor specifieke exportvragen. We brengen ondernemers ook in contact met instellingen en organisaties in binnen- en buitenland, zodat ze actief op weg geholpen worden op hun pad naar business in het buitenland.

Garlich (ZiuZ): In de beginfase van de coronapandemie is een groot deel van onze business tot stilstand gekomen vanwege transport- en inreisbeperkingen. Toen die maatregelen weer deels werden opgeheven, trok de verkoop en levering ook weer flink aan. Inmiddels zitten we - op Australië en delen van Azië na - weer op ons oude niveau qua business. Wel hebben ook wij last van wereldwijde leverproblemen van bepaalde onderdelen, waardoor onze export voorlopig minder hard kan groeien dan gewenst. Munneke (Friese Exportclub): Als exportclub hebben we onze bijeenkomsten in coronatijd helaas moeten minimaliseren, omdat we evenementen niet konden organiseren en we niet – of moeilijk – bij elkaar op bezoek konden. We hebben de activiteiten verlegd naar een online omgeving, waarbij we actief met een frequente online nieuwsbrief en via webinars onze leden informeerden over exportontwikkelingen. Dale (Oldenburger|Fritom): Onze exportactiviteiten zijn sinds de coronacrisis enorm toegenomen. In de tweede helft van vorig jaar trok de wereldhandel flink aan. Dit leidde tot een groot tekort aan lege zeecontainers. Er ontstonden wekenlange vertragingen en vrachtprijzen stegen naar recordhoogte. Daarom deden en doen meerdere van onze klantrelaties een beroep op onze luchtvrachtoplossingen. We behartigen de luchtvracht via onze eigen vestiging op Schiphol, waardoor we snelle levertijden kunnen realiseren. Molenkamp (Water Alliance): Wat sinds de uitbraak van corona sterk is veranderd, is dat er niet of nauwelijks meer naar het buitenland gereisd kon worden. Dat deden we vaak met bedrijven: naar belangrijke beurzen of congressen wereldwijd. We ontvingen ook met grote regelmaat handelsdelegaties. De activiteiten zijn de afgelopen anderhalf jaar veelal van achter de pc geweest, waarbij we best goede resultaten hebben behaald door onze achterban in contact te houden met potentiële afnemers. Water Alliance heeft vele webinars georganiseerd met landen die geïnteresseerd blijven in Nederlandse watertechnologie. Doel is bedrijven aan

elkaar te verbinden. Uiteindelijk wil je om zaken te doen toch elkaar in de ogen kijken, gelukkig kunnen we de laatste tijd ook internationaal weer reizen.

Waar liggen wat u betreft kansen op de internationale markt? Molenkamp (Water Alliance): Op het gebied van oplossingen voor waterkwaliteitsvraagstukken zal wereldwijd alleen maar meer te doen zijn, dus ik ben niet bang dat er geen exportmogelijkheden meer zullen komen. Het is als individueel bedrijf vooral belangrijk dat je blijft focussen op je eigen exportstrategie om je business op de juiste wijze uit te bouwen, ook in de export. Dale (Oldenburger|Fritom): De coronacrisis heeft de opkomst van e-commerce in een stroomversnelling gebracht. Het is belangrijk om hierop in te spelen. Voor Oldenburger|Fritom gaat dit verder dan alleen export. We voeren de regie over de complete e-fulfilment keten. Dit begint meestal met het importeren van onderdelen en grondstoffen, waar dan ook ter wereld. Na het productie- en samenstellingsproces bij onze klantrelaties, of bij ons, dragen we zorg voor wereldwijde export. Munneke (Friese Exportclub): De kansen op de internationale markt zijn voor onze leden zeer divers. In het kader daarvan is op 11 november een exportevent gehouden: Meet the Northern Industry, waarbij ondernemers gekoppeld werden aan vertegenwoordigers van NBSO’s uit het buitenland. We hebben een buitenlandnetwerk met zo’n twintig verschillende landen, die ondernemers de weg kunnen wijzen en contacten kunnen leggen in hun specifieke land.

Garlich (ZiuZ): Voor ons liggen er de komende jaren met name exportkansen in Azië en in Scandinavië. Op de wat langere termijn ook in Zuid-Amerika. Verder zien we nog mogelijkheden om via productinnovaties op de ziekenhuismarkt verder te groeien. Onze hoge kwaliteit van bedrijfsvoering en innovatieprocessen sluit goed aan op de eisen en wensen in de medische wereld.

Harm Munneke, voorzitter van de Friese Exportclub. “Wij zijn een netwerkclub van exporterende bedrijven in Friesland. Wij stimuleren en ondersteunen bedrijven in hun exportambities.”

Nederland loopt voorop in duurzaamheid en circulariteit. Is onze duurzame kennis van onderscheidende waarde en zinvol als exportproduct of -dienst? Munneke (Friese Exportclub): Duurzaamheid en circulariteit is zeer zeker een belangrijk exportproduct. Nederlandse bedrijven – en ook veel leden van de Friese Exportclub – onderscheiden zich in duurzaamheid en circulariteit. Een voorbeeld is Sonesto, die onlangs als eerste een volledig circulaire locker introduceerde. Hiervoor is ook vanuit het buitenland veel belangstelling. Bedrijven kunnen hun exportambities versterken en versnellen als ze deze thema’s goed verwerken in hun strategie en propositie. Molenkamp (Water Alliance): Duurzaamheid en circulariteit zijn in de watertechnologie vanzelfsprekende thema’s. Voor Nederland is naast innovatie en kwaliteit ook onderscheidend dat wij duurzaamheid en circulariteit uitdragen als belangrijke waardes in de export. Dat geeft ons een voorsprong en goede uitgangspositie. In de watertechnologie zijn er vele technologieën en producten die juist onderscheidend zijn op dat vlak. Denk aan terugwinning en hergebruik van grondstoffen uit het afvalwater, slim omgaan met het schaarse drinkwater en nog veel meer.

Oldenburger|Fritom: ‘Er vindt een verschuiving plaats van de focus op kostenefficiëntie op korte termijn, naar het realiseren van een toekomstbestendige bedrijfsvoering. Daarin moet je als exportondernemer meegaan’

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Friese Exportclub: ‘Sluit je aan bij een goed netwerk van exporterende ondernemers. Er meerdere initiatieven die de startende exportondernemer ondersteunen in zijn doelstellingen’

Garlich (ZiuZ): Dat soort kennis en oplossingen is zeker van waarde internationaal gezien. Nederland kan zich hierbij onderscheiden door sterk innovatieve en vooral praktische oplossingen te bieden voor de relevante vraagstukken. Of Nederland hierin vooroploopt kan ik niet beoordelen. Ik zie zelf vooral dat we in Nederland nog een hele slag kunnen maken op deze onderwerpen.

René Dale, CEO Oldenburger|Fritom (onderdeel van de Fritom Group). “Onze belangrijkste bedrijfsactiviteit is Third-Party Logistics (3PL).”

OF 2021-07

Bestel nu ook online in onze webshop! www.begreentechniek.nl Vragen? Bel: 06-396 818 69 Kies voor CO2-neutraal werken, zonder enige vorm van uitstoot.

Stop het gebruik van fossiele

Bezoek onze showroom Bedrijvenpark Drachten A7 Ottolaan 8-1, Drachten Op afspraak geopend

Ervaar de schoonheid van stil werken, voor uzelf en de omgeving.

Bespaar fors op uw brandstof- en onderhoudskosten.

Heftruck - Met cabine - Lithium accu, geen onderhoud meer! - Het duurzame alternatief voor diesel, lpg en loodzuur.

Ondernemers opgelet! Koop deze heftruck met

Vanaf € 18.900,-* Pallettruck

Stapelaar - 1200 kg hefvermogen - Masthoogte 2.7 tot 3.6 meter - Compact en wendbaar

- 1500 kg hefvermogen - Tot 4 uren volcontinu gebruik op een lading - Geen onderhoud aan de accu

- Gel of Li-ion accu optie 80 Ah - Laden 230V met interne lader met krulsnoer - Opportunity charging! (Li-ion)

- Het alternatief voor de handmatige pallettruck - Ook met zwenkwielen mogelijk

Vanaf: € 1.295,- *

Direct uit voorraad leverbaar

- 5000 kg hefvermogen

- Keuze uit 1800, 2500, 3000 en 3500 kg hefvermogen - Mast triplex 4.8 meter of naar wens - Sideshift en 4de functie - Lithium accu, geen onderhoud meer! - Tussendoor bijladen geen probleem - Standaard led-verlichting

Vanaf: € 2.745,- *

* Alle prijzen zijn ex btw, inclusief levering in Nederland. Prijzen geldig t/m 31 december 2021. De 5 ton heftruck is enkel op bestelling leverbaar.

LET’S BOOST YOUR EXPORT! Wil jij als ondernemer écht resultaat en groei op het gebied van export? Wij beloven dat je bij ons elke bijeenkomst praktische kennis opdoet, waar je morgen al mee aan de slag kunt. Eerst zien, dan geloven? Dat kan! Op 20 januari organiseren wij een kennismakingsavond voor ondernemers. Kom langs en ervaar wat de Oranjewoud Export Academy kan bieden om jouw export tot een hoger niveau te tillen! Aanmelden kan via events.oranjewoudacademy.com Er is een beperkt aantal plekken beschikbaar, meld u dus snel aan.

“Als jij koploper wilt zijn, dan is dit de plek om je verder te ontwikkelen.” Rudy Dijkstra

CEO Acquaint - lid sinds 2019

Water Alliance: ‘Als beginnend exportondernemer is de uitdaging om focus te houden: focus op één of enkele markten en ga dat goed doen, voordat je je aandacht op andere zaken stort’ Hein Molenkamp (rechts), managing director Water Alliance: “Onze belangrijkste bedrijfsactiviteit is branding van de Nederlandse watertechnologiesector en ondersteuning in de groei van bedrijvigheid in deze sector.”

Dale (Oldenburger|Fritom): Absoluut. Nederland is een handelsland bij uitstek, waar duurzaam ondernemen als prominent thema geldt. Om Nederlandse bedrijven en organisaties hierbij te ondersteunen bestaan er internationaal erkende certificeringen. Onder meer de MVO Prestatieladder en BREEAM-NL. De MVO Prestatieladder is de enige certificeringsnorm met MVO in een managementsysteem. BREEAM is hét keurmerk voor duurzaam vastgoed. Oldenburger|Fritom is daarom gecertificeerd volgens de MVO Prestatieladder (niveau 4) en het hoogst haalbare BREEAM-NL niveau Outstanding.

Wat zou u startende exportondernemers willen aanraden? In het algemeen én rekening houdend met de actualiteit? Dale (Oldenburger|Fritom): De logistieke sector staat aan de vooravond van grote veranderingen. Er vindt een verschuiving plaats van de focus op kostenefficiëntie op korte termijn, naar het realiseren van een toekomstbestendige bedrijfsvoering. Daarin moet je als exportondernemer meegaan. Het is hierbij belangrijk dat het hebben van een gedegen digitale infrastructuur onderdeel is van je duurzaamheidsbeleid. Dit betekent ook dat je moet durven investeren. Niet in de laatste plaats in je menselijk kapitaal. Munneke (Friese Exportclub): Sluit je aan bij een goed netwerk van exporterende ondernemers. De Friese Exportclub is daar een van, maar in het Noorden zijn er meerdere: de Exportclub Noord (Groningen/Drenthe), het WTC, de Export Academy, en zo zijn er meerdere initiatieven die de startende exportondernemer ondersteunen in zijn doelstellingen.

Garlich (ZiuZ): Breng een zeer sterke focus aan in je export-aanpak en begin alleen als je al een bepaalde body hebt met betalende klanten in eigen land. Kies voor een land of regio en zorg dat je daar marktleider wordt, zodat je met de PR die je daar uit kan halen het volgende land of regio toevoegt. En schik je daarbij naar de regels en gebruiken in dat land, waarbij je uiteraard wel de typisch Nederlandse relaxte manier van zakendoen meeneemt. Maar wees bereid om je aan te passen! Molenkamp (Water Alliance): Als beginnend exportondernemer is de uitdaging om focus te houden en niet op alle langskomende opportunities in te springen. Als je in een bepaald land aan de slag denkt te gaan, weet dan dat er heel veel energie in gaat zitten om een solide marktpositie op te bouwen, of een lokale partner op te leiden en te begeleiden. Als klein bedrijf kun je niet overal je energie op zetten, dus focus op één of enkele markten en ga dat vervolgens goed doen, voordat je je aandacht weer op andere zaken stort.

Waar liggen uw internationale ambities de komende jaren? Molenkamp (Water Alliance): Ook wij als Water Alliance zullen ons moeten blijven focussen, waarbij tegelijkertijd in de hele wereld mogelijkheden lijken te zijn. Wij kijken vooral naar onze leden en bepalen samen met hen waarop wij onze aandacht voor de export het beste kunnen richten. In het algemeen geldt dat de Nederlandse watertechnologiebedrijven meestal MKB-ers zijn die goed zijn in marktniches. Als wij die niches goed kennen en kunnen opsporen, is

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

het voor ons zaak hen hierbij waar mogelijk te helpen aan nieuwe contacten. Meestal is dat binnen Europa, maar ook zit er groei in Noord Amerika, het Midden-Oosten en ZuidoostAzië. In het algemeen in landen die een solide economie hebben en passende regelgeving om nieuwe watertechnologie toe te passen. Garlich (ZiuZ): ZiuZ wil iedere twee jaar een land toevoegen binnen haar exportbenadering. Dat doen we veelal door een geschikte lokale distributeur te selecteren en die goed op te leiden en te ondersteunen. En waar nodig of gewenst zullen we niet schromen om in een direct model de verdere exportgroei in te vullen. Dale (Oldenburger|Fritom): Oldenburger|Fritom zal zich sowieso blijven focussen op haar internationaal duurzaamheidsbeleid. Daarnaast zullen we ons blijven profileren als logistieke kennisorganisatie. Dit vraagt om een intensieve samenwerking met al onze stakeholders. Ondermeer met onze klantrelaties, maar ook met onze leveranciers en andere strategische partners. Datzelfde geldt voor ons moederbedrijf. Alleen met de support van de Fritom Logistic Solutions Group kunnen we ons als logistiek partner onderscheiden. Nu en in de toekomst. Munneke (Friese Exportclub): De Friese Exportclub wil verder uitgroeien tot dé netwerkorganisatie voor exporterende bedrijven in Friesland. We willen verder professionaliseren door onze diensten – zowel online als fysiek – optimaal aan te laten sluiten bij de veeleisende behoeften van exporterende ondernemers.

OF 2021-07

OLDENBURGER|FRITOM

Logistiek partner met een sterk onderscheidend vermogen

OF 2021-07

De beste logistieke oplossing. Dat is waarmee Oldenburger|Fritom zich wil onderscheiden. Het familiebedrijf uit Veendam is wereldwijd actief en verzorgt wegtransport, luchtvracht, zeevracht en intermodaal transport. Daarnaast worden warehousing en e-fulfilment op maat aangeboden. Dit doet de logistiek dienstverlener voor een grote diversiteit aan klantrelaties. Van bedrijven in de hightech-, food-, verpakkings- en bouwindustrie tot fast moving consumer goods. Door hierbij continu te anticiperen op hetgeen voor klantrelaties belangrijk wordt, vervult Oldenburger|Fritom regelmatig een pioniersrol. Onder andere op het gebied van duurzame logistiek. We spraken erover met directie en management.

De hoofdvestiging van Oldenburger|Fritom bevindt zich al decennialang pal naast de N33 aan De Zwaaikom in Veendam. Hier liet het bedrijf in 2018 – als eerste in Noord-Nederland – een state-of-theart distributiecentrum bouwen volgens BREEAM Outstanding. Het hoogste certificeringsniveau van dit wereldwijd erkende duurzaamheidskeurmerk. CEO René Dale vertelt: “Duurzaam ondernemen wordt steeds belangrijker. Juist daarom hebben we besloten om volgens het hoogst haalbare BREEAM-niveau te bouwen. Dit wordt zeer gewaardeerd door onze klantrelaties. Zetmeelconcern Avebe bijvoorbeeld, vertrouwt ons zo haar producten toe in de

wetenschap dat opslag en handling aan de strengste duurzaamheidsvereisten voldoen.”

hebben we het overkoepelende QHSE managementsysteem geïntegreerd in onze bedrijfsvoering.”

MVO Prestatieladder Ook bij het behalen van normeringen en certificeringen is Oldenburger|Fritom vaak koploper. Manager Algemene Zaken Frans Andeweg: “We zijn de eerste logistiek dienstverlener van Noord-Nederland die niveau 4 van de MVO Prestatieladder heeft behaald. Dit is de enige certificatienorm met Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen in een managementsysteem. Het is een concreet en objectief bewijs dat we onze verantwoordelijkheid in de keten nemen. Om hierin de continuïteit te waarborgen

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Naast de MVO Prestatieladder is het bedrijf gecertificeerd volgens de kwaliteitsnorm ISO 9001:2015 en het Keurmerk Transport & Logistiek. Datzelfde geldt voor ISO 14001:2015 voor milieumanagement, de Lean & Green Star en ISO 45001 voor gezond en veilig werken. Voor klantrelaties die actief zijn in de medische sector werd onlangs het ISO 13485:2016 certificaat behaald. Verder beschikt Oldenburger|Fritom over ISO 22000, FSSC 22000 en GMP+ B4 voor klantrelaties in de food- en feed-industrie.

OF 2021-07

Kennisorganisatie De Lean Six Sigma methode vormt de basis van de bedrijfsvoering van Oldenburger|Fritom. Dale licht toe: “We onderscheiden ons als logistieke kennisorganisatie, een zogeheten Center of Excellence (CoE) op het gebied van logistieke dienstverlening. Bij het bieden van toegevoegde waarde staan de wensen en vereisten van de klantrelatie hierbij altijd centraal. Dagelijks focussen we ons op operational excellence en continuous improvement. Dit doen we voor elke klantrelatie. Op deze manier bieden we onze klantrelaties de beste logistieke oplossing. Een oplossing die gekenmerkt wordt door hoogstaande kwaliteit, duurzaamheid en innovatie.”

Partnership Vanuit deze solide basis gaat Oldenburger|Fritom langdurige samenwerkingen aan met klantrelaties en leveranciers. Dit doet het bedrijf al sinds de oprichting in 1917. Transport Manager Gerrit Hulst: “Jan Oldenburger, de oprichter van ons bedrijf, heeft samen met zijn zonen en kleinzonen het fundament gelegd

OF 2021-07

voor onze huidige dienstverlening in wegtransport. Mede hierdoor hebben we nu een kwaliteitsnetwerk met doorlooptijden binnen 24 uur in de Benelux en een groot deel van Duitsland. Ook in de rest van Europa behartigen we zo LTL-, FTL- en spoedzendingen. Ongeacht, of het nu gaat om transport van en naar Italië, Oostenrijk, Zwitserland, Oost-Europa, Scandinavië of het Verenigd Koninkrijk.”

Wereldwijde export en import Sinds 2004 vervult Oldenburger|Fritom de rol van 3PL of 4PL provider onder de noemer contractlogistiek. Naast wegtransport in heel Europa wordt eveneens luchtvracht, zeevracht en intermodaal transport aangeboden. Hulst werkt daarom veel samen met Freight Forwarding Manager Albert Medendorp. Laatstgenoemde zegt hierover: “We hebben ons ontwikkeld van een lokale transportonderneming tot een ketenregisseur die wereldwijd actief is en alle transportmodaliteiten biedt. Inclusief douanedocumentatie. Klantrelaties hebben daarbij één vast aanspreekpunt: een Single Point of Contact (SPOC). Hij of zij vertaalt

de klantwensen en -vereisten naar onze logistieke oplossingen.”

Luchtvracht Vooral op het gebied van luchtvracht weet Oldenburger|Fritom zich opvallend te onderscheiden. Medendorp: “We zijn IATA-lid en daarnaast beschikken we over de AEO-C vergunning voor douane en de AEO-S vergunning voor veiligheid. Dit betekent dat we wereldwijd erkend worden als betrouwbare businesspartner. Hierdoor krijgen we een voorkeursbehandeling bij douanezaken. De zendingen die we behartigen worden minder vaak gecontroleerd. Hier komt bij, dat we Erkend Agent zijn en over een eigen Security Area beschikken. In deze ruimte mogen we luchtvrachtzendingen zelf veilig verklaren. Om onze handlingsflexibiliteit daarbij nog verder te vergroten zijn we gevestigd op Schiphol-Rijk.”

Warehousing & VAS Naast alle transportmodaliteiten biedt Oldenburger|Fritom ook maatwerk in warehousing, Value Added Services (VAS) en Value Added Logistics (VAL). Logistiek Manager Erik Mekkes is hiervoor

Directie en management Oldenburger|Fritom, v.l.n.r.: René Dale, Frans Andeweg, Gerrit Hulst, Albert Medendorp, Erik Mekkes

verantwoordelijk: “We beschikken onder andere over verschillende multifunctionele verpakkingslijnen. Op deze lijnen worden de producten van onze klantrelaties omgepakt of omgestort en gelabeld. Daarnaast voeren we kwaliteitscontroles uit, assemblagewerkzaamheden, reparaties, cross-docking en cycle counts. Ook beschikken we over een eigen douaneentrepot, oftewel een bonded warehouse. Hier kunnen producten voor onbepaalde tijd opgeslagen worden zonder betaling van invoerrechten en BTW.”

E-fulfilment Een belangrijke toevoeging aan de Business Unit Warehousing & VAS is e-fulfilment. Mekkes: “Als allround logistiek partner mag e-commerce fulfilment uiteraard niet ontbreken aan onze dienstverlening. We verzorgen daarom ook het complete B2B en B2C webshop beheer van onze klantrelaties. Binnen 24 uur worden orders zorgvuldig samengesteld en verstuurd. Met behulp van onze geavanceerde business analyse tools kan hierbij elk gewenst detail uiteen worden gezet. Voorbeelden van

klantrelaties die een beroep op ons doen als webshopregisseur zijn Total Hair Service, leverancier van hair- en beautyproducten, en slowjuicer specialist Versapers.”

Menselijk kapitaal Op onze vraag waardoor het bedrijf over zo’n sterk onderscheidend vermogen beschikt is het antwoord van directie en management unaniem: onze medewerkers. Dale: “Ons menselijk kapitaal ligt zonder twijfel aan de basis van ons onderscheidend vermogen. Het zijn onze collega’s die zich dag in dag uit inzetten om voor onze klantrelaties de beste logistieke oplossing te realiseren. Met de onvoorwaardelijke steun van Fritom Corporate stimuleren we hierbij zowel persoonlijke groei als collectieve ambitie. We bieden onze collega’s een breed scala aan trainingen en opleidingen, waaronder sessies in Persoonlijk Coachend Leiderschap. Dankzij onze gezamenlijke inzet en toewijding kunnen we snel schakelen en ook in de toekomst blijvend onderscheidend zijn.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Oldenburger|Fritom is een financieel gezond familiebedrijf en maakt deel uit van de Fritom Logistic Solutions Group. De Fritom Group bestaat uit drie divisies met in totaal zeven bedrijven en ruim 700 medewerkers. De organisatie behoort tot de top van logistiek dienstverleners in Nederland. In 2017 vierde Oldenburger|Fritom haar honderdjarig bestaan en kreeg naar aanleiding hiervan het predicaat Hofleverancier uitgereikt. Oldenburger|Fritom is wereldwijd actief voor een grote diversiteit aan klantrelaties. Van bedrijven in de hightech-, food-, verpakkings- en bouwindustrie tot fast moving consumer goods.

OF 2021-07

Buro Schaaf de one-stop-partner voor deelfietsen. WAAROM SAMENWERKEN MET ONS? Onmiddellijk inzetbaar Een totaaloplossing, met vervoersmiddelen, hard- en software in één pakket. Future-proof & schaalbaar Klein beginnen om te groeien? Ons platform is schaalbaar, past zich naadloos aan jouw IT-omgeving aan en kan meerdere partijen samenbrengen. n

f oplade

Inductie

All-in-one oplossing (Deel)fietsen, (deel)auto's en je beveiligde parking op maat, bestuurbaar vanuit één app. Gebruiksvriendelijk & veilig Een glashelder dashboard dat op een veilige manier data genereert. Zo krijg je waardevolle info over het gebruik en regel je een feilloze exploitatie. Specificaties - Licht en snel (tot 25 km/u) - Laad snel en draadloos: 100% in 2-3 uur - 1 parkeerplaats = 5 e-bikes - Bereik: 50 tot 70 km - Personaliseren in eigen kleur en huisstijl - Permanente track-and-trace

er fiets € 180,- p ud* f a n a v r Te huu nderho nd incl o per maa d ks, 36 mn van 5 stu is s a b p o *

Meer info op www.buroschaaf.nl

Column

Transport is meer dan het vervoer zelf Wanneer je besluit een product te vervoeren of te exporteren, moet het product natuurlijk ook nog op de goede plek terechtkomen. Tijdens het vervoer van goederen kan er namelijk van alles misgaan, van beschadiging tot aan diefstal of vertraging. Heldere afspraken Het gaat niet alleen om het transport zelf maar ook zeker om de leveringsvoorwaarden, douane- en vrachtdocumenten, de opzet van het serviceapparaat en een belangrijke; de transportverzekering. De blokkering van het containerschip Ever Given in het Suezkanaal, in maart dit jaar, legde alle risico’s van het transporteren van goederen bloot, maar ook de enorme impact die een calamiteit kan hebben en: het belang van een (aanvullende) transportverzekering. Voor het transporteren van goederen zijn er keuzes te maken tussen weg-, rail-, lucht- en zeevervoer. Welke keuze het beste is, is afhankelijk van het type goederen dat getransporteerd wordt. Luchtvervoer is de snelste manier, maar ook de duurste. Vervoer via de weg is praktisch, de goederen kunnen meteen op de juiste plaats afgeleverd worden. De meeste goederen worden over de zee vervoerd. De kans op schade is dan ook niet ondenkbaar. Diefstal en vertraging zijn al genoemd maar ook een ongeval waarbij de lading wordt beschadigd door storm op zee is aan

de orde. Denk hierbij aan de MSC Zoe die tijdens zwaar weer een deel van zijn deklast verloor.

Regels en condities Aansprakelijkheidsverzekeringen van vervoerders dekken niet alle soorten schade en vaak is moeilijk vast te stellen wie uiteindelijk aansprakelijk is. Het is belangrijk om bij (internationale) handel duidelijke afspraken te maken over het moment waarop het risico van verlies, diefstal of schade aan de goederen overgaat van verkoper naar koper. Hiervoor zijn de ‘ICC Incoterms’ opgesteld. Dit zijn standaard leveringsvoorwaarden die gericht zijn op de verplichtingen van verkoper en koper, wie er zorg draagt voor de verzekeringen en vergunning, wie het transport verzorgt en tot waar, en wanneer de risico’s en kosten van de levering overgaan van de verkoper naar de koper.

Route). De CMR is een verdrag wat internationale regels bevat over grensoverschrijdend vervoer en schrijft voor dat er een vrachtbrief moet worden gebruikt. Hierin staat vastgelegd dat de aansprakelijkheid van de vervoerder is beperkt tot een bedrag van omgerekend ongeveer tien euro per ontbrekende of beschadigde kilogram lading. Het hoeft geen betoog dat dit bedrag in veel gevallen niet de ‘lading’ dekt, immers de werkelijke waarde van de vervoerde goederen kan een veelvoud zijn van deze limiet. Een aanvullende transportgoederenverzekering is dan ook een absolute must.

Beperken en beheersen van risico’s

Maak afspraken

Als u regelmatig handelt en goederen vervoert, zijn er altijd risico’s waar u rekening mee moet houden. Het is daarom raadzaam om de transportcondities goed te beoordelen en daarover in gesprek te gaan met uw adviseur.

Wanneer het vervoer van goederen over de weg de grens overgaat, gelden ook de regels van de CMR (Convention relative au contract de transport internationale de Marchandises par

Jan Tiemen Bosma Adviseur bedrijven Kuiper Verzekeringen

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-07

Ondernemer Durk Haarsma:

Wessel de Vries Burgerlijke staat: Getrouwd en vader van een dochter Hobby: Hardlopen Quote: “Het mooiste aan reizen is thuiskomen”

OF 2021-07

Durk Haarsma

Arjen Schol

Burgerlijke staat: Getrouwd

Burgerlijke staat: Getrouwd en vader van een

Hobby: In mijn vrije tijd geniet ik van een

tweeling

goed restaurant, een rockconcert of een

Hobby/passie: Wielrennen

tocht door de bossen op de racefiets of met

Quote: “Cash is king”

wandelschoenen Quote: “Alleen verandering brengt je vooruit”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-07

www.grijmans.com • 0515 57 20 83 • Bolsward • Sneek • Harlingen

Gebruik je MKB Voucher en krijg 50% van deze investering retour.

INVESTEER IN JEZELF EN JE BUSINESS Heb jij je voorgenomen meer te investeren in jezelf en je bedrijf? In kwaliteit, plezier en persoonlijke ontwikkeling? Ga dan met gelijkgestemde ondernemers mee op avontuur in Portugal! SURFRESORT PORTUGAL

BEKIJK HET PROGRAMMA IN PORTUGAL

VRUIT.NL

GA SURFEN BUSINESS YOGA SURFEN BUSINESS YOGA SURFEN BUSINESS YO YOGA SURFEN BUSINESS YOGA SURFEN BUSINESS YOGA SURFEN BUSINESS YOGA SS YOGA SURFEN BUSINESS YOGA SURFEN BUSINESS YOGA SURFEN BUSINESS YOGA

PRIVÉ OF ZAKELIJK GESCHIL?

Een onverwachts telefoontje Het telefoontje van Wessel de Vries, specialist Internationaal Ondernemen bij Ynbusiness, kwam in 2018. “Hoewel we niet tegen issues aanliepen, heb ik Wessel wel uitgenodigd voor een gesprek. Ik ben een voorstander van samenwerking en naar elkaar luisteren. Die ambitie herkende ik bij Ynbusiness.” Wessel: “Durk heeft me meegenomen in hun internationale activiteiten en vertelde dat ze hun business model aan het aanpassen waren. Hierover hebben we zitten sparren. Bij zo’n eerste kennismakingsgesprek zijn er standaard vijf thema’s die we de revue laten passeren, waaronder internationaal ondernemen en financiering. Ook kijken we of we hun netwerk kunnen verbreden. In mijn geval gaat dat natuurlijk om internationale netwerk zoals De Friese Export Club, WTC en Export Carrousel. Deze partijen kende hij al, maar de ingang bij de Oranjewoud Export Academy was welkom. Zij coördineerden een gezamenlijke beursinzending van Friese bedrijven gericht op de bouw, op verschillende beurzen in Europa. Geomares richt zich op de internationale GEO industrie met raakvlakken richting bouw, dus dat paste goed.” Durk: “Wessel stelde goede vragen die me dwongen zaken vanuit een ander perspectief te bekijken. Wat me ook aansprak was de oprechte betrokkenheid. Toen de coronacrisis uitbrak waren het Wessel en ook Arjen Schol (Themaspecialist Financieren bij Ynbusiness), die als eersten informeerden hoe het ging; of ze nog iets konden betekenen. Daarop heb ik ze onder andere gevraagd of zij hun kennis over Corona regelingen en internationaal ondernemen wilden delen met mijn collegaondernemers bij de Vereniging van Bedrijven Lemmer. We wilden als ondernemers samen die lastige periode doorstaan door niet bij de pakken neer te zitten. Internationalisering bood ons kansen die we wilden pakken.

Financiële ondersteuning “De ervaring met Wessel had indruk gemaakt, dus dachten we direct aan hem toen we destijds, nog voor Corona, onze internationale activiteiten wilden uitbreiden. Via hem kwamen we in contact met Arjen Schol, Themaspecialist Financiering bij Ynbusiness. Zijn kennis en inzichten, met name op het gebied van financieringsmogelijkheden en subsidieregelingen, hebben ons erg

geholpen. In 2020 hebben we mede dankzij zijn hulp financiële ondersteuning aangevraagd voor de vertaling van onze website en de aanname van een nieuwe exportmedewerker.”

Leren van multinationals met EMS Durk uitte de behoefte bij Arjen om ook te willen sparren met gelijkgestemde ondernemers. Arjen bracht Durk vervolgens in contact met het Entrepreneur Mentoring Service (EMS). Dit initiatief van het Innovatiepact Fryslân koppelt een ondernemer aan meerdere ervaren mentoren uit het bedrijfsleven. “In Friesland zijn prachtige bedrijven gevestigd die nationaal en internationaal van grote betekenis zijn. Het EMS biedt MKB-ondernemers die willen groeien de kans om van hen te leren.”

Goede probleemanalyse Arjen: “We zijn sparringpartner en helpen tot een goede probleemanalyse te komen. Daarna maken we hen wegwijs in het netwerk van onder andere zakelijke dienstverleners. We bieden zeg maar een soort van eerstelijnshulp. De ondernemer gaat vervolgens zelf op pad. Het is tegelijkertijd niet zo dat we alleen maar iets ‘over de schutting gooien’. We blijven betrokken.”

Wilt u ook sparren met een onafhankelijk iemand, om een andere invalshoek te verkrijgen op uw bedrijfsactiviteiten? Neem dan contact op met een van de specialisten van Ynbusiness. In één kosteloos gesprek zetten zij u niet alleen aan het denken, maar ook in beweging.

www.ynbusiness.nl

Geomares Geomares is een online media- en marketingbedrijf uit Lemmer en uitgegroeid van vakbladenuitgever voor hydrografie en geomatica tot content- en marketingspecialist voor de brede (geo-) technieken bouwsector. “Met vroegtijdige en krachtige digitalisering hebben we de concurrenten achter ons gelaten en zijn we wereldmarktleider geworden.” Geomares maakt digitale productplatformen, zoals products4engineers.nl, Geo-matching. com en Bouwproducten.nl, waar duizenden professionals in contact komen met evenzoveel aanbieders van producten, diensten en services. Geomares bedient de (inter) nationale nichemarkten geomatica en hydrografie, maar ook bredere sectoren als techniek en bouw. Ook bij het ontwerpen en uitvoeren van slimme digitale marketingstrategieën helpt Geomares. “Met onze ongeëvenaarde marktdata en marktkennis helpen we bedrijven groeien, of ze nu uit Friesland of Shanghai of New York komen.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-07

Woudagemaal, Lemmer

Iconische stoomreus biedt unieke en inspirerende vergaderruimtes Op de grens van Friesland en het water van het IJsselmeer, bij Lemmer staat het grootste stoomgemaal ter wereld, dat er in perioden met extreme neerslag voor zorgt dat de Friezen droge voeten houden. Kortom: het meer dan honderd jaar oude Woudagemaal. Sinds 1998 maakt de iconische stoomreus, eigendom van Wetterskip Fryslân, onderdeel uit van de UNESCO-Werelderfgoedlijst en staat het in de landelijke top 100 van Rijksmonumenten.

Tot 1966 werd het gemaal gebruikt om het waterpeil van de Friese boezem onder controle te houden. Deze functie werd in 1967 overgenomen door het J.L. Hooglandgemaal bij Stavoren. Sindsdien wordt de stoomreus nog gemiddeld enkele dagen per jaar ‘gewekt’ om bij te springen als het Hooglandgemaal door buitensporige neerslag te weinig capaciteit heeft om het waterpeil binnen de perken te houden.

OF 2021-07

Door onder andere klimaatverandering echter is de inzet van het gemaal nog steeds van belang voor het handhaven van het peil van de Friese boezem. Dan komt het indrukwekkende machinepark tot leven en draait het gemaal, na zes uur opstarten en opwarmen, wolken stoom spuwend, op volle toeren.

met daaraan gekoppeld vier machtige vliegwielen vormen een imposant geheel. De stoommachines en vliegwielen drijven acht ronde pompen aan die per dag ongeveer zes miljoen m³ water verplaatsen. Ter illustratie: het Woudagemaal zou het Sneekermeer in twee dagen leegpompen.

Een fantastisch gezicht dat elke keer weer hordes bezoekers op de been brengt. Begrijpelijk want de vier stoommachines

Het gemaal heeft een speciaal bezoekerscentrum waar jong en oud het gemaal kunnen zien, voelen en beleven. Naast

een interactieve expositieruimte is er een cinema met 3D film, een panoramazaal en kunnen kinderen meedoen aan een speurtocht om te worden opgeleid tot hulpmachinist.

Inspirerende vergaderlocatie Door zijn ligging in het waterrijke polderlandschap bij Lemmer, het prachtige gebouw, het indrukwekkende machinepark en het veelzijdige educatieve programma, is het dus een locatie waar veel te zien en te beleven valt voor jong en oud. Maar niet alleen voor toeristen en dagjesmensen. Dankzij deze ingrediënten is het Woudagemaal ook een unieke en

inspirerende locatie voor vergaderingen, workshops, teambuilding bijeenkomsten en presentaties. De panoramazaal, met uitzicht op het uitgestrekte IJsselmeer, biedt plaats aan groepen van 15-100 personen; de kleinere zaal in een van de voormalige dienstwoningen leent zich voor een wat kleinere setting van 5-20 personen, afhankelijk van het doel van de bijeenkomst. Voor meerdaagse bijeenkomsten heeft Lemmer prima overnachtingsmogelijkheden. Uiteraard zijn beide zalen uitgerust met relevante techniek voor vergaderingen en presentaties en gratis wifi. De locatie is goed bereikbaar en heeft voldoende

parkeergelegenheid. De dienstverlening is naar wens uit te breiden met koffie/thee, lunch en/of een borrel. Daarnaast kunnen groepen desgewenst als onderbreking van of aanvulling op de bijeenkomst een rondleiding door het gemaal volgen. Of het hoofd leegmaken, de benen strekken, door middel van een wandeling door het polderlandschap en op de terugweg over de IJsselmeerdijk een inkijkje krijgen in de belangrijkste functie van de dijk, namelijk om Friesland te beschermen tegen het soms niets ontziende geweld van het water van die enorme plas water.

Voor meer informatie:

UNESCO Werelderfgoed Ir. D.F. Woudagemaal

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-07

1000 dagen uitdaging Oranjewoud Export Academy:

In samenwerking met Oranjewoud Export Academy (OEA), geeft Koninklijke Utermöhlen NV in Wolvega jong talent Cuicui Shi de kans om de Chinese markt te ontwikkelen. Het drie jaar durende Export Labtraject is intensief, maar levert – als het goed is - in de toekomst mooie resultaten en concrete omzet op. ‘’Cuicui spreekt de taal en kent de cultuur, zij brengt kracht in.”

OF 2021-07

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-07

NULLAST Periodieke keuringen volgens Nen-normen van: - Elektrische gereedschappen NEN 3140 - Trappen en ladders NEN 2484 - Rolsteigers NEN 2718 Reparatie en onderhoud van - elektrische gereedschappen - tuinmachines

• Belastingzaken voor ondernemer en particulier

Kalibratie, onderhoud en reparatie van lasers

• Samenstellen jaarstukken • Salarisadministraties • Bedrijfsadvisering

Wytze Veenstra Houtdraaiersstraat 6b 8601 VG Sneek info@nullast.nl 0515 - 42 69 23 06 - 10 07 32 52

W W W. N U L L A S T. N L

Ds. Feitsmawei 1a • 9108 NE Broeksterwâld Tel (0511) 421297 www.rosieradministraties.nl info@rosieradministraties.nl

It’s our business to improve yours

Grafisch Design Logo Huistijl Reclame

Online Marketing

Webdesign

Zoekmachine optimalisatie Conversie optimalisatie Google Ads Social media adversiting Social media beheer E-mailmarketing

Website Webshop

T: 0591 - 20 81 03 | info@wermedia.nl

www.wermedia.nl

https://okepc.nl | e-mail: info@okepc.nl | telefoon: ��-�� | online bestellen: https://okepc.nl/webwinkel

Winkel Dokkum Aalsumerpoort ��

Burgum Westersingel ��A | ��-��

▪computers▪netwerkbeheer▪reparatie▪ICT-diensten ▪cloud werkplek▪telecom▪development▪beveiliging

De dagproductie van Koninklijke Utermöhlen NV in Wolvega draait op volle toeren. “Wij leveren producten voor EHBO, wond- en sportzorg, kraamzorg, insectenbeten en diverse zelfzorgproducten voor kleine ongemakken op of aan de huid”, zegt CEO Piet Bandell tijdens een rondgang door de fabriek. “Wat wij hier zelf maken is alles op het gebied van cryo technologie, een bevriezingstechniek voor wratten door middel van een speciaal vloeibaar gas. De behandeling is minder pijnlijk dan die met stikstof, daarom is hij zeer geschikt voor thuisgebruik en kinderen.

geen spijt van. Doordat zij in haar moedertaal communiceert met diverse Chinese partijen wint zij sneller hun vertrouwen. Ook haar kennis van de cultuur zorgt ervoor dat zij de complexe distributiemarkt makkelijker kan onderzoeken. Cuicui voegt daardoor zoveel kennis en kunde aan onze organisatie toe. De kans dat wij nu naar China kunnen gaan exporteren is door haar inbreng aanzienlijk groter geworden. Wij leren enorm veel van haar. Daarnaast is het contact met de andere leden van het Export Lab ook heel waardevol. We delen lief en leed en wisselen onderling kennis en ervaringen uit.”

Wratten verwijderen is een echte groeimarkt, wereldwijd verkopen we onze cryotherapieproducten dan ook in 57 landen aan professionals en consumenten, maar we exporteren nog niet naar China. We richtten onze pijlen daar al wel op, maar het kwam er nog niet uit. Tot het moment dat wij via via uitgenodigd werden door het Export Lab van Oranjewoud Export Academy. Een aantal trainees – waaronder Cuicui Shi – deed een presentatie en Cuicui haar verhaal sprak ons meteen zeer aan! Inmiddels is ze al ruim een jaar bij ons aan boord als exportmanager en daar hebben wij absoluut

“Het deelnemen aan het Export Lab en het werken voor Utermöhlen is heel leuk en leerzaam”, vertelt Cuicui. “We maken voor de eerste contacten met China veel gebruik van een “warming up document”. Dit betekent dat we op de inhoud communiceren, we vertellen de potentiële klant op welke manier de producten van Utermöhlen onderscheidend zijn en welke kansen de producten de potentiële klant bieden. Als daar vervolgens vragen over worden gesteld, dan zit je al gauw met elkaar aan tafel. Het is een uitdaging om goede partners te vinden in China, ze stellen namelijk hoge eisen aan

Het is een uitdaging om goede partners te vinden in China, ze stellen namelijk hoge eisen aan exclusiviteit

Directeur Joyce Walstra

exclusiviteit. Soms heeft een partij in een conference call al “ja’’ gezegd, maar blijkt achteraf dat dat nog geen “ja” is. Nederlanders zijn veel directer dan Chinezen. Daar moest ik in het begin erg aan wennen. Nu – na tien jaar – waardeer ik die directheid juist. Soms zit ik lastig tussen Utermöhlen en een potentiële partner in, ik moet dan goed mijn rol kennen. Voor de conference call en de WeChat daarna, heb ik met Piet dan al doorgenomen wat ik wel en niet kan zeggen. Door de kansen die ik krijg van het Export Lab word ik omringd door fijne mensen met kennis en ervaring. Daar ben ik heel dankbaar voor.”

Export Lab (OEA) “Het Export Lab plaatst per jaar maximaal acht jonge talenten”, zegt directeur Joyce Walstra. “Het is een intensieve Tour of Duty van 1000 dagen waarin een jong salestalent de buitenlandse markt voor de ondernemer ontwikkelt. Wij faciliteren en ondersteunen de ondernemer, zijn organisatie en de trainee met kennis, ervaringsdeskundigen en (inter)nationale experts. Wij stoppen niet bij het maken van een plan. Wij staan gedurende drie jaar naast de ondernemer en de trainee. Deelname aan dit premium programma is overigens niet voor elk bedrijf mogelijk. Het is namelijk van groot belang dat de export strategisch is verankerd in het bedrijf, dat er een hoge mate van financiële stabiliteit is en een op ontwikkeling gerichte cultuur. Sales talenten komen overigens ook niet zomaar in aanmerking. Wij hanteren een werving en selectieproces waarnaast een persoonlijke intake, iedere kandidaat deelneemt aan een persoonlijkheid- en salesbootcamp gedurende twee maanden. Deelnemers betalen daar zelf voor.”

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-07

‘Vragenvertalers’ in de architectuur

Alynia Architecten maakt van ideeën werkelijkheid. Dit is volgens het team het mooiste aan architectuur. Een gebouw ontwerpen dat alleen maar past op de plek waar het uiteindelijk komt, is het streven van architectdirecteur Gerry Meagher en zijn compagnon Pieter Schievink. “Zelfs als iets in een uitgestrekt weiland staat, is er context. En alleen bij díe context moet een gebouw passen.”

OF 2021-07

Vijftig jaar geleden werd Alynia Architecten opgericht - toen nog onder een andere naam. In 1997 werd Gerry Meagher directeur en enkele jaren later eigenaar. Dit is hij samen met Pieter Schievink. Het bureau richtte zich aanvankelijk op het ontwerpen van woningen. Daar zijn na verloop van tijd meer expertises bijgekomen.

Hoeder Meagher: “In de jaren tachtig deden wij meer utiliteitsbouw, waaronder Thialf. Daarmee ging de deur open naar projecten in de sport,

recreatie en verdere utiliteitsbouw.” Na Thialf volgden de uitbreiding van het Abe Lenstra Stadion en die van het Cambuurstadion, plus het ontwerpen van het Gelredome. Ook buiten de Nederlandse grenzen heeft Alynia Architecten stadions ontworpen. “Ons bedrijf is veelzijdig. Dat vind ik interessant, die afwisseling. Iets ontwerpen wat je nog niet hebt ontworpen, betekent nieuwe dingen leren. Uiteindelijk gaat het natuurlijk om de opdrachtgever. Zijn vraag doorgronden we en vertalen we zo goed mogelijk naar het

ontwerp. Bij deze vertaling willen we onszelf wel terugzien, professioneel en als hoeder van de architectuur, maar de opdrachtgever moet het zien als zijn of haar gebouw.”

Context Bij het ontwerpen reageren de architecten van Alynia op de omgeving. “Als een gebouw midden in een uitgestrekt weiland moet komen, dan zou je denken dat er geen context is. Maar er is gras, of een terp, of water; er is altijd wel iets in de buurt. Door dit mee te nemen in het ontwerp, kun je het

gebouw zo laten landen dat het iets doet met de omgeving. Al zou het gebouw ook een contrast mogen zijn, als het nodig is.” De komende jaren verwacht Meagher de lijn van het bedrijf door te zetten. “Er komt steeds meer vraag naar gebouwen die op termijn een andere invulling kunnen krijgen. Zoals een zorginstelling die over tien of twintig jaar makkelijk omgebouwd kan worden tot wooncomplex. Zo wordt sloop voorkomen. Circulariteit is ook een thema waar we steeds meer mee te maken krijgen. Ik vind

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

het mooi. Ik hoop dat het op den duur de goede kant op gaat met de bijdrage die de bouwwereld levert aan de energietransitie en duurzaamheid.” Volgens Meagher is het ontwerpen van gebouwen dankbaar werk. “We hopen nog zeker vijftig jaar door te gaan. Liefst hebben we er een nieuw iemand bij, die over een aantal jaar het bedrijf wil overnemen. En sowieso zijn nieuwe mensen altijd welkom. Dat brengt altijd nieuwe impulsen mee die dit bedrijf verrijken.”

OF 2021-07

CONNECTIONCOMPANY®

Zet stress aan

uit

Zorg voor een gezonder, gelukkiger en productiever team

Stress is een natuurlijke vorm van spanning. Het kan leiden tot grote prestaties en geluk. Waarom zijn we dan vooral bezig om stress te vermijden? Het is tijd om anders naar stress te kijken, om het vóór je te laten werken. Hoe? Door beter te begrijpen hoe stress werkt, je eigen stress-systeem te ontdekken én jezelf te trainen, o.a. met nieuwe technieken en met virtual reality. Maak kennis met ons nieuwste programma: Floreren met stress Vragen? Bel Jessica Roosenburg via 06-30028331 of e-mail naar jessica@connection-company.nl Bekijk onze nieuwe website: connection-company.nl/floreren-met-stress

Blijf op de hoogte! Download onze gratis app.

van 14.00-1

Handig... privé en zakelijk.

Telefo Website n

Blijf op de hoogte! Download onze gratis app. Handig... privé en zakelijk.

Wilt u op de hoogte gehouden worden van actueel nieuws op notarieel gebied? Download via de app store onze app. Wilt u persoonlijk contact? Gratis inloopspreekuur, elke donderdag van 14.00-17.00 uur. Meesterlijk in persoonlijk advies.

NOTARISKANTOOR ELLEMERS Telefoon 0515 - 42 98 88 E-mail info@notarisellemers.nl Website notarisellemers.nl Bezoekadres Oude Koemarkt 79, Sneek

Column

Een echte ondernemer is altijd druk Ik loop me de benen uit het lijf om al het werk op tijd af te krijgen. Mail, telefoon, de belastingaangifte, trainingen geven: ik heb het druk. Prachtig vind ik dat: ik houd van mijn werk! En toch heb je als ondernemer ook voor jezelf te zorgen, nietwaar? Een echte ondernemer heeft het altijd druk: je ontwikkelt je onderneming door er veel tijd aan te besteden. Altijd meer, sneller en beter willen: het zijn belangrijke uitgangspunten voor goed ondernemerschap. Veel ondernemers ervaren echter werkdruk: door concurrentie, het moeten groeien als ondernemer en het continu presteren op topniveau.

Van alle tijden Is werkdruk iets hips, of is het van alle tijden? Ik vraag het mijn 88-jarige vader. Zijn onderneming ontwikkelde zich van kruidenierszaak naar zelfbedieningszaak tot supermarkt. Mijn ouders ervoeren ook werkdruk, ze noemden het alleen niet zo. Ze werkten zes dagen per week en gingen op zondag vissen of bootje varen. Ze hielden altijd die ene dag vrij voor de dingen die ze naast het werk, graag deden.

Relaxt ondernemen In zijn boek ‘De relaxte ondernemer’ geeft Alexander Heine aan dat het gaat om je mindset. Kun jij relaxt ondernemen? Hoeveel tijd heb jij voor de dingen die je naast ondernemen graag doet? Wat let je om er tijd voor te maken? Als ondernemer kun je je eigen tijd indelen. Dat is juist één van de mooie dingen aan ondernemen.

Het kan anders In mijn trainingen met groepen praten we over: hoe zou je het willen hebben? Wat kun je eraan doen om daar zo dicht mogelijk bij in de buurt te komen? Stop met excuses en redenen waarom je niet doet wat je het liefste doet. Het kan anders! Ymkje de Vries is eigenaar van Kies Koers, hét NLP-instituut van Fryslân. Ze is gecertificeerd NLP Trainer, Master Coach en NLP Coaching trainer. Kijk voor meer informatie op www.kieskoers.nl.

Werkdruk raakt vanzelf weer uit de mode. Wat blijft is jouw eigen manier van tijd indelen. Wat werkt goed voor jou en wat kun je volhouden totdat je stopt met werken? Dat betekent ook af en toe ‘nee’ zeggen, een grens aangeven, misschien zelfs een opdracht voorbij laten gaan. Je kunt je tijd maar één keer besteden.

Reageren op deze column? Mail info@kieskoers.nl

Nu moet ik stoppen, ik ga trainen voor de halve marathon, lekker mijn hoofd leeg maken. En morgen naar de sauna! App me gerust voor een afspraak. Er is nog wel een gaatje in mijn agenda.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-07

Ronald Wielinga, manager entrepreneurship WaterCampus Leeuwarden:

‘De grootste uitdaging is focussen 72

OF 2021-07

Trouwe lezers van Ondernemend Friesland zal het niet zijn ontgaan dat we in dit magazine met grote belangstelling de ontwikkelingen volgen rondom WaterCampus Leeuwarden en Water Alliance; de organisatie die ondernemers helpt gedurende het gehele traject van een innovatief idee naar marktintroductie. Dat proces, waarbij watertechnologen hun ideeën proberen te vertalen naar succesvolle bedrijven, is niet alleen voor die bedrijven belangrijk, maar voor de economische vitaliteit van de gehele regio. Kennis wordt op deze manier immers omgezet in bedrijvigheid en dat leidt doorgaans weer tot werkgelegenheid. Het is een belangrijke reden dat WaterCampus Leeuwarden er zelfs een ‘manager entrepreneurship’ voor heeft aangesteld. Ronald Wielinga is iemand die zijn sporen inmiddels heeft verdiend in de wereld van start ups en scale ups. Een gesprek. Ronald, je bent sinds juni 2020 ‘manager entrepreneurship’ bij de WaterCampus. Wat houdt dat precies in? Zoals het woord entrepreneurship al zegt gaat het in mijn werk om ondernemerschap. Heel specifiek om het stimuleren van ondernemerschap op het gebied van watertechnologie. Je moet hierbij denken aan het aanbieden van talentprogramma’s aan studenten en onderzoekers, die via deze programma’s geïnspireerd worden om hun eigen onderneming te starten tot een mkb’er die de ambitie heeft om te internationaliseren. En alles wat daartussen zit. Gelukkig hoef ik het niet alleen te doen. We hebben een fantastisch team dat elke potentiele ondernemer in elke fase van zijn of haar ontwikkeling kan helpen. Bijzonder aan mijn positie is dat ik niet werk bij een van de organisaties op de WaterCampus, zoals Wetsus, CEW of Water Alliance. Ik werk voor al deze partijen samen. Mijn belangrijkste rol is dan ook het verbinden van de collega’s en het uitzetten van de grote lijnen.

En wat betekent dit concreet? Heel concreet: zorgen dat de kansen voor een ondernemer, maar ook voor aspirantondernemers, zo groot mogelijk zijn. Dit door ze toegang te geven tot diverse elementen. Ik som ze hieronder even op: • Talent: de ondernemers moeten zelf over de juiste kennis en competenties beschikken om een innovatief product op te schalen en naar de markt te brengen. Maar daarnaast moeten deze ondernemers, in geval van groei, toegang hebben tot een pool van hoogwaardige medewerkers zodat de opschaling niet belemmerd wordt.; • Markt: de ondernemers moeten toegang hebben tot het meest verbonden watertechnologienetwerk ter wereld en

via dit netwerk en het ondersteunende innovatie-ecosysteem tot de internationale markt voor watertechnologie; • Kapitaal: de ondernemers moeten toegang hebben tot de best mogelijke investeerders en fondsen om ze te helpen (inter)nationaal te starten en opschalen; • (Technologische) kennis: de ondernemers moeten toegang hebben tot alle kennis en samenwerkingsprogramma’s/instrumenten die nodig zijn voor de ontwikkeling, opschaling en het naar de markt brengen van hun innovatieve product/dienst; • Faciliteiten: de ondernemers moeten toegang hebben tot alle fysieke faciliteiten (bijv. laboratoria, demosites, incubator) die nodig zijn om hun product/dienst zo goed mogelijk te ontwikkelen, op te schalen en naar de markt te brengen. Concreet hebben wij op en rond de WaterCampus dan ook een programma vormgegeven rond al deze vijf pijlers. Zo kunnen we ondernemers in elke fase van ontwikkeling de juiste ondersteuning bieden. En nog even voor de duidelijkheid, waar ik ‘ondernemers’ noem heb ik het ook over aspirant-ondernemers. Er lopen immers ook veel wetenschappers rond met kansrijke innovatie-ideeën en met de wens om dat als ondernemer verder uit te bouwen.

En: wat zou jouw definitie zijn van het begrip ‘entrepreneurship’? Bij de bedrijven die wij vanuit de WaterCampus ondersteunen gaat het eigenlijk altijd om entrepreneurship rond een innovatie. Tijdens het Wetsus congres op 4 oktober hoorde ik van Rene Rozendal (Paques Biomaterials) een mooie definitie die ik wel toepasselijk vind hier. Van inventie naar invoices. Maar hierbij maak ik wel graag de kanttekening dat het in de watersector gaat om geëngageerd ondernemerschap.

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

Ondernemerschap dat aansluit bij de intrinsieke motivatie van de entrepreneurs en ook cruciaal blijkt voor ondernemerschap in de watertechnologie sector. Deze intrinsieke motivatie gaat bijna nooit om geld maar om het oplossen van een maatschappelijke uitdaging. Vaak moeten we de jonge gepassioneerde entrepreneurs daarbij uitleggen dat het om hun doelen te halen wel noodzakelijk is om geld te verdienen.

Hoe is het daarmee volgens jou gesteld binnen de Friese ondernemerscultuur? Allereerst is het fantastisch dat de overheden in Friesland zoals de provincie en gemeente Leeuwarden al zoveel jaar bewust kiezen om in te zetten op watertechnologie. Dit doorzettingsvermogen mag je gerust ondernemerschap noemen. En het betaalt zich uit. Het heeft ertoe geleid dat er een enorm sterk ecosysteem staat waar bedrijven, overheden en kennisinstellingen intensief met elkaar samenwerken. Er zijn al tientallen bedrijven voortgekomen uit dit ecosysteem. En veel andere bedrijven, al meer dan 250, hebben zich bij dit ecosysteem aangesloten. Veel daarvan zitten ook in Friesland. En het leidt ertoe dat we op nationaal en Europees niveau een schoolvoorbeeld zijn van de wijze waarop je ondernemerschap organiseert rond een ecosysteem. Maar we zijn er nog niet. Veel bedrijven zijn nog relatief klein en moeten een schaalsprong gaan maken. En er ligt nog veel potentie in het leggen van verbindingen met andere sectoren. Zo was ik laatst samen met Andre Mepschen, onze business developer voor Nederland, op bezoek bij SMI in Dokkum. Wat een fascinerend bedrijf is dit en wat zou het fantastisch zijn als we dit soort ondernemers, waar er nog meer van zijn in de regio, kunnen verbinden aan ons ecosysteem. Dus de ondernemerscultuur in Friesland? Daarmee zit het wel goed.

OF 2021-07

Verzorgingshuis Bertilla, Drachten

Ons credo is:

‘Afspraak is afspraak’ Buitengevelisolatie Dekvloeren • Separatiewanden Spackspuitwerk • Stukadoorswerk • Vloerafwerkingen

Peizerweg 140 9727 AP Groningen T: 050 528 06 80 info@afbouwperdok.nl

Transformatie Theologische Universiteit

Politiebureau Rademarkt, Groningen

Openingstijden: ma. t/m vr.: 9.00 - 17.00 za. op afspraak Appartementen Ridderhof, Leek

Transformatie Zorgcentrum Abbingahiem, Leeuwarden

Je zou kunnen zeggen: er lopen veel mensen rond met goede ideeën, maar deze naar de markt brengen is vaak een lange weg. En jullie kunnen helpen om op die route soms af te snijden en te versnellen? Dat klopt. Ondernemen op het gebied van watertechnologie is enorm uitdagend. Het duurt vaak lang, gemiddeld wel 10 jaar, voor dat een nieuw product vanuit het laboratorium succesvol op de markt is gebracht. Dan heb je als ondernemer dus best een lange adem en diepe zakken nodig. Wat wij met het ecosysteem proberen is deze tijd te verkorten. Bijvoorbeeld door een bedrijf te verbinden met een demosite, een potentiele klant, vroegtijdig voor het juiste businessmodel te laten kiezen.

Kun je enkele voorbeelden noemen van bedrijven die daarmee versnelling hebben kunnen aanbrengen? Er zijn talloze voorbeelden te noemen. Zo denk ik bijvoorbeeld aan Susphos, nu gevestigd in Leeuwarden. Nog voordat het bedrijf bestond heeft de huidige CEO, Marissa de Boer, deelgenomen aan de WaterCampus Business Challenge. Een programma waarin ze als PhD werd uitgedaagd om een business case te ontwikkelen. In de afgelopen jaren heeft ze met haar bedrijf gebruik gemaakt van support in alle 5 eerdergenoemde pijlers. Zoals financiering, gebruik maken van faciliteiten als de BioBizz hub (bij Paques te Balk) het Water Applicatie Centrum, de Demosites en het Johannes de Doper Business Centre. Maar ook van het netwerk rond de WaterCampus. Ze heeft al verschillende mooie prijzen gewonnen. Zo is ze recent Friese Startup van het jaar geworden. Een ander voorbeeld is Celine uit Heerenveen. Een enorm mooi bedrijf dat echt werkt aan baanbrekende technologie voor de glastuinbouw. Wilco, de CEO, heeft deelgenomen aan het BeStart programma en we zijn nu met Celine in gesprek over financiering.

Iedereen heeft het altijd over kansen die voorbijkomen en die je moet pakken. Wat voor kansen liggen er volgens jou voor Nederlandse watertech-bedrijven? Dit is een lastige vraag omdat er eigenlijk niet een enkel antwoord op te geven is. Water is namelijk allesomvattend. De beschikbaarheid van voldoende en schoon water is een vraagstuk dat wereldwijd speelt. En niet alleen op het gebied van drinkwaterproductie en afvalwaterbehandeling. Water speelt een cruciale rol in sectoren zoals landen tuinbouw, gezondheid, voedsel, energie en chemie. Door klimaatverandering, vervuiling, verspilling en zeker ook een sterke toename van gebruik is er wereldwijd op veel plaatsen een acuut tekort aan water. Wereldwijd is er een transitie gaande naar een duurzame en circulaire economie. Water technologische innovaties zijn nodig om deze transitie op grote schaal en tegen aanvaardbare kosten te maken. Er zijn dus talloze kansen voor de Nederlandse watertech bedrijven. En zowel op regionaal, nationaal als Europees niveau wordt er dan ook veel geïnvesteerd om deze watertech bedrijven te helpen. Dus om eerlijk te zijn denk ik dat de belangrijkste uitdaging niet is het ontbreken van kansen, maar eerder zal gaan om het houden van de juiste focus als bedrijf.

Ronald Wielinga Werk: Sessies aan Zee, coaching, workshops en trainingen (persoonlijk en zakelijk, ook incompany) Geboortedatum: 26 april 1980 Geboorteplaats: Zaandam Burgerlijke staat: Getrouwd, 2 dochters (14 en

Wat zijn volgens jou de grootste hobbels die we moeten vereffenen om het mkb in het algemeen en de Friese bedrijven in het bijzonder vooruit te helpen op internationale markten?

11 jaar)

Deze vraag kan je eerlijk gezegd beter voorleggen aan mijn collega Harro Brons. Harro doet de internationale Business Development bij Water Alliance en weet als geen ander bedrijven te helpen bij het tackelen van hobbels. Als je het aan mij vraagt, geef ik deels hetzelfde antwoord als hiervoor: focus. Er zijn veel kansen, maar met name het kleinere mkb heeft natuurlijk onvoldoende capaciteit om op al deze kansen in te springen. Waar het omgaat is dus dat je de juiste focus kiest. En doorzettingsvermogen.

watertechnologie. Momenteel doet hij dat als

Meest recente eerdere activiteiten: Opgeleid op het gebied van chemische technologie en innovatiewetenschappen, werkt Ronald al 20 jaar op het gebied van manager entrepreneurship voor WaterCampus Leeuwarden. Daarnaast is hij voorzitter van de NPT (Nederlandse Procestechnologen), bestuurslid van BeStart (Accelerator) en penningmeester van de Steunstichting KVWN (Waternetwerk). Hobby’s: “ik heb een grote passie voor koken (www.ronaldkookt.nl) en ben daarnaast fanatiek bij de hockey waar ik mijn dochters coach, veel wedstrijden fluit en ook zelf speel. We reizen als gezin graag met de camper door Europa. Kortom, altijd tijd te kort.”

Of WaterWaves, ook gevestigd op de WaterCampus; een spin-out van het Wetsus onderzoek, die we onder andere via het VIDA-programma hebben kunnen helpen bij het realiseren van een demonstratie. Ook dit bedrijf staat aan de vooravond van een mooie doorbraak. Kortom, voorbeelden voldoende!

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-07

Eco-vriendelijke hoogrendement pellets uit het Noorden

Fripel werkt regionaal, duurzaam en circulair Een nieuw merk, een nieuwe machine: pelleteerfabriek Fripel is volop in productie. Directeur Ruben Hut toont trots de productielijn die op het Drachtster bedrijventerrein van A- kwaliteit resthout piekfijne pellets maakt. Onder de nieuwe naam Nordpellets vinden deze gretig aftrek bij zowel particulieren als grootverbruikers.

OF 2021-07

“Wat we nu vooral doen is het regionaal verzamelen van resthout-stromen. Allemaal schoon hout van A-kwaliteit: blokjes en zaagsel bijvoorbeeld. We willen gaan samenwerken met regionale afvalverwerkers in de noordelijke drie provincies.” De ambitie van Fripel is om zowel de input als de afzet binnen een straal van zo’n vijftig kilometer rond Drachten te houden. “Regionaal, duurzaam en circulair: zo willen wij werken. Dan moet je niet willen dat jouw materiaal en pellets honderden kilometers moeten afleggen, of zelfs van de andere kant van de wereld moeten komen. En wij werken nadrukkelijk alleen met resthout, niet met hout uit productiebossen of uit verse boomkap.” De pluimvee-industrie, kalvenmesterijen en tuinders gebruiken de pellets al regulier en consequent: een ideale afzetmarkt voor Fripel en één die regionaal goed is vertegenwoordigd.

Overheidsbesluit Ook vele bedrijven in andere sectoren zouden prima gebruik kunnen gaan maken

van verwarming middels pellets. Maar Hut weet dat een aantal van hen nog wacht op een overheidsbesluit. “De overheid maakt maar geen beslissing over welke richting we op gaan. In december 2019 zijn er Kamervragen gesteld hoe het nu verder moet met biomassa, aangezien de subsidies ophielden. Vanuit allerlei instanties zijn er onderzoeken gedaan naar de huidige situatie. Er ligt een SER-rapport klaar waarin een duidelijke conclusie wordt gesteld: het verwerken van resthout tot pellets, dat is de richting die we op moeten. Want geen enkele andere markt is op dit moment volwassen genoeg. Er ligt een hamerstuk klaar voor het kabinet. Maar ja: we hebben een demissionair kabinet. Intussen draait 95 procent van Nederland nog op gas.”

Bijdragen aan energietransitie Hut vertelt over het Fûns Skjinne Fryske Enerzjy. Het FSFE is mede-aandeelhouder bij Fripel en heeft als primaire doelstelling een bijdrage te leveren aan de duurzaamheidsambitie van de provincie Fryslân. “Het FSFE doet dit door het ter beschikking stellen van financiële middelen

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

‘Je kunt een hele straat met woningen blokverwarming aanbieden middels een pellet-installatie. Dan heeft geen van de bewoners nog een eigen cv nodig: één ketel voor iedereen volstaat’

aan projecten op het gebied van duurzame energie en energiebesparing. Deze projecten moeten een aantoonbare bijdrage leveren aan de energietransitie in de provincie Fryslân. En dat is precies wat Fripel ook voor ogen heeft.”

Blokverwarming De directeur vindt het daarom ontzettend zonde dat het qua regelgeving allemaal zo

OF 2021-07

langzaam gaat. “Het zou voor heel veel grote bedrijven ideaal zijn om hun verwarming te regelen met pellets. Maar de bekendheid over de pellet-installaties is nog niet groot genoeg. Men weet eenvoudigweg niet wat er allemaal mogelijk is. Je kunt bijvoorbeeld een hele straat met woningen blokverwarming aanbieden middels een pellet-installatie. Dan heeft geen van de bewoners nog een eigen cv nodig: één ketel voor iedereen volstaat. Iedereen heeft een eigen meter en betaalt zijn eigen verbruik. In Duitsland wordt dit al heel veel toegepast. Het werkt exact hetzelfde als een gewone cv, alleen is een pellet-cv groter.” Hut vindt dat de overheid het gebruik van pellet-installaties moet stimuleren. “Qua informatieverspreiding. Maar subsidie verlenen is in principe niet eens nodig. Onze leidraad is altijd dat de prijs van onze pellets laag moet blijven. Maar je verdient het sowieso weer terug.”

Hoog rendement Fripel doet er veel aan om de informatiedichtheid over deze manier van

OF 2021-07

verwarming te vergroten. Zo is er lokaal al een brief met flyer verspreid, waarin de voordelen worden uitgelegd van het gebruik van pellets als energiebron met een hoog rendement. Hierin wordt ook Nordpellets geïntroduceerd: het eigen merk van de regionale Drachtster pellet. “Wie weet komt er ook nog een oostelijk, westelijk en zuidelijk merk. Maar de grondstof voor die pellets zal dan ook weer regionaal in die omgeving worden verzameld en het eindproduct wordt in diezelfde regio afgezet. Wij voelen ons verantwoordelijk voor fossielvrij denken en doen en blijven ook op die manier ons steentje bijdragen.”

Netwerk Zo ziet de directeur het uiteindelijk voor zich: een netwerk van regionale pelleteerfabrieken. “Resthout van A-kwaliteit is meer dan voldoende verkrijgbaar. Het gebruik van hout als bouwmateriaal is de laatste jaren namelijk weer ontzettend populair geworden. Ook gebruiken we heel veel pallets als basismateriaal voor het maken van pellets. Pallets worden gebruikt door de wereldwijde

transportsector, sommige pallets zijn zelfs decennialang in de running. Daardoor is de CO2-balans zeer interessant. Op de plek waar twintig jaar geleden een boom werd gekapt voor zo’n pallet, is inmiddels al tweemaal een boom hergroeit. Terwijl die pallet ook nog steeds wordt gebruikt. Dat is al ontzettend duurzaam, wij maken de cirkel rond door

‘Sommige pallets zijn decennialang in de running. Wij maken de cirkel rond door er als ‘eindstation’ pellets van te maken die worden verbrand voor verwarming’

er als ‘eindstation’ pellets van te maken die worden verbrand voor verwarming.”

‘Uiteindelijk verkopen wij warmte. Wij plaatsen de ketel en verzorgen de brandstof. De ondernemer weet dat zijn pand continu en aantoonbaar duurzaam verwarmd wordt’

is een doorgaand proces, waar de afnemer helemaal niet meer over na hoeft te denken. Wij regelen het wel.”

Warmte verkopen Maar hoe van een ander materiaal pellets worden gemaakt, is maar een deel van het verhaal. “Wij willen uiteindelijk warmte gaan verkopen. Wij plaatsen de ketel en zorgen voor de brandstof: een ondernemer wil ontzorgd worden. Die wil alleen zeker weten dat zijn pand continu verwarmd wordt, op een duurzame manier. Een kippenboer met een grote silo heeft daarin bijvoorbeeld een sensor die aangeeft wanneer de voorraad pellets bijna op raakt: wij krijgen daarvan een seintje en zorgen voor nieuwe voorraad. Dat

De productielijn draait, Fripel is er klaar voor. “Wij zijn verreweg de goedkoopste en aantoonbaar de duurzaamste en we bieden de kwaliteit die verwacht wordt. Na een jaar van testen in verschillende installaties en afstellingen binnen de fabriek zijn wij er klaar voor. Wij kunnen het waarmaken.” De directeur besluit: “We moeten nu echt gaan vlammen!”

- F ripel produceert eco-vriendelijke houtpellets -D e pellets worden gemaakt van A-kwaliteit resthout - Dat hout wordt ingezameld in de regio -D e Nordpellets zijn NTA 8080 gecertificeerd - F ripel ambieert een productie van minimaal 40 ton pellets per dag -D e fabriek levert rechtstreeks en snel aan grootverbruikers -D e kwaliteit is constant en de prijs staat vast

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-07

Zakelijk directeur Hans Staal van Spektakelmusical De Tocht:

‘De herinnering aan cultureel icoon Elfstedentocht levend houden’ Zodra Koning Winter zich met een paar graden vorst manifesteert ‘ontwaakt’ het fenomeen ‘Elfstedenkoorts’ en kopt de nationale pers over de kansen op een Elfstedentocht. We willen zo graag dat de ‘moeder aller tochten’ na een pauze van bijna 25 jaar weer wordt gereden. De kans dat er ooit nog een echte Elfstedentocht komt wordt echter steeds kleiner, waardoor dit bijzondere stukje cultureel DNA voorgoed geschiedenis dreigt te worden. Reden voor bedenkers/initiatiefnemers Madelène van Beuzekom, Johan van der Kooi, Foppe van der Veen en Natasja Kesteloo om de magie van deze ‘tocht der tochten’ levend te houden met een spektakelmusical, De Tocht.

OF 2021-07

De voorstelling gaat op 2 oktober 2022 in première in een speciaal daarvoor gebouwd ijstheater in Leeuwarden. Tegen een iconisch decor, ondersteund door ‘state of the art’ theatertechnieken en special effects, wordt door een keur aan internationaal bekroonde creatieve producenten en talenten een indrukwekkend verhaal neergezet. Een verhaal over afzien, passie, verbroedering en keuzes maken, waardoor het publiek wordt meegezogen in dit historische evenement, dat met elke voorbijgaande winter zeldzamer wordt. Zakelijk directeur Hans Staal licht een tipje van de sluier ten aanzien van de inhoud en de financiering van deze spektakelmusical.

Indrukwekkend verhaal Hans Staal: “In 2016 ontstond het idee om de Elfstedentocht in herinnering te houden met een musical. Een paar winters zijn we er heel dichtbij geweest, maar ging hij door (ijs)omstandigheden net niet door. De laatste georganiseerde tocht werd gereden op 4 januari 1997. Met als gevolg dat de collectieve herinnering en de emotie gepaard aan het fenomeen Elfstedentocht langzaam maar zeker aan het vervagen is. Vooral bij de jongere generaties.

Een pracht concept om te vertellen in de vorm van een musical. Geen docuachtige voorstelling over de historie van de Elfstedentocht. Maar een pakkend verhaal dat zich in het nu, de winter van 2022, afspeelt. Over vijf vroegere schaatsvrienden, die elkaar in de loop der jaren uit het oog zijn verloren. In hun jeugd sloten ze een pact; als De Tocht ooit nog een keer komt, dan rijden we hem samen uit. Is het vroegere pact bestand tegen de ontberingen en tegenslagen die ze tegenkomen? Met indrukwekkende muziek, pakkende liedteksten en een ijzingwekkende mooi 360 graden decor met 2000 m2 ijs en de Friese elf steden om de tribune heen.”

rente bedraagt 7% per jaar. De kickback, bij gebleken succes, bedraagt anderhalf procent van de inleg. Op het moment van schrijven bedraagt de inschrijving ruim een half miljoen euro, dus dat is op zijn zachtst gezegd hoopgevend.”

Budgettair op koers “Ambitieuze plannen vragen om een dito budget. Dat bedraagt in totaal 7,5 miljoen. We prijzen ons gelukkig met het blijk van vertrouwen in het project van een aantal ondernemingen, die een toezegging hebben gedaan van 2,5 miljoen euro. Daarnaast heeft De Tocht B.V., uniek in de theaterhistorie, onlangs een beursgang via de NPEXeffectenbeurs gemaakt. De obligatielening, voor een bedrag van maximaal 3 miljoen euro, bestaat uit certificaten van 1000 euro per stuk met een looptijd van 20 maanden. De inschrijving sluit op 2 december. De

L E E S O F M A G A Z I N E O O K O N L I N E V I A W W W . O F. N L E N V O L G O N S V I A

OF 2021-07

Column

Hoe zit het met jouw zakelijke digitale nalatenschap? Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek zijn er dankzij de financiële tegemoetkomingen van Vadertje Staat nog nooit zo weinig faillissementen geweest als de laatste tijd. Dit komt mede omdat er bedrijven bij zitten die dankzij de weinig kritische overheidssteun in de lucht zijn gehouden. Een beetje oneerbiedig worden die bedrijven ook wel ‘zombiebedrijven’ genoemd. Er zijn echter ook genoeg bedrijven waar de coronamaatregelen daadwerkelijk rampzalige gevolgen hebben gehad. Het is de vraag of zij in 2022 weer hetzelfde inkomen zullen gaan genereren als vóór de crisis. Strak in de lak?

Remember de digital me of liever niet...

Eerlijk gezegd heb ik hier tot nu toe ook niet bij stil gestaan. Soms is het bij de notaris net als bij de schilder: die zet bij iedereen alles strak in de lak, maar bij hem zélf staat het nog in de grondverf! Maar niet alleen de notaris en de schilder laten een behoorlijke digitale voetprint na bij overlijden, óók jij. Ik ga er even dieper op in.

De één vindt het prettig om een digitale voetdruk achter te laten, de ander wil nabestaanden liever niet digitaal blijven confronteren met zijn bestaan. Derden kunnen zelfs schade ondervinden als gegevens uit een digitale nalatenschap openbaar worden gemaakt. Denk bijvoorbeeld aan broncodes voor speciaal ontwikkelde software die jij onder je hebt of geheime onderzoeksrapportages die voor jouw bedrijf in de toekomst eventueel veel geld kunnen opbrengen..Sommige sociale mediaplatformen bieden een herdenkingsstatus aan. Denk aan een speciale melding op het profiel dat een persoon is overleden. Zo vormt het een soort online gedenkplek voor directe vrienden en familie. Nabestaanden kunnen dit voor jou regelen, maar hebben dan wel inloggegevens en wachtwoorden nodig, ook trouwens voor het opheffen van accounts.

De digitale nalatenschap kan worden onderverdeeld in persoonlijke, financiële en zakelijke digitale bezittingen. Denk hierbij niet alleen aan jouw social media-accounts en e-mails, maar ook aan de documenten opgeslagen in de cloud, de financiële online diensten, cryptovaluta-bezittingen, online fotogalerijen en portretrechten, websiteprofielen van jezelf en je bedrijf, streamingdiensten zoals Netflix, je DigiD, je digitale mappen met de jaarstukken van jouw bedrijf, geheime bedrijfsformules, de contracten, noem maar op.

Denk digitaal vooruit Van belang is om te rubriceren waaruit jouw digitale nalatenschap bestaat. Waar bewaar jij je inlogcodes, wachtwoorden en gebruikersnamen? Kortom, hoe krijgen je nabestaanden toegang tot jouw digitale leven? Voor het wijzigen of opzeggen van de onlinediensten krijgt men te maken met verschillende (buitenlandse) instanties, met lastige processen en met diverse eisen qua informatie, soms zelfs in een vreemde taal. Er ontstaat hierdoor onzekerheid voor nabestaanden die zeggenschap willen over wat er na de dood met de digitale gegevens gebeurt. Daarom denkt de overheid momenteel na over een goede aanvullende wetgeving voor de digitale erfenis. Daarbij speelt de vraag waar een nabestaande recht op heeft ook een rol.

OF 2021-07

Hoe toegang regelen? Tip: maak een lijst met alle wachtwoorden en inlogcodes. Denk daarbij ook aan de wachtwoorden voor je telefoon, laptop, iPad en dergelijke. Alle apps die je gebruikt kun je downloaden op je mobiele telefoon. Dan is het duidelijker waaruit jouw digitale nalatenschap bestaat. Je telefoon beveilig je met een code. Bewaar het lijstje met codes goed en werk deze bij als je een wachtwoord verandert. Deze lijst kan je op papier bewaren op een veilige plek, maar ook online op je telefoon of laptop. In je testament geef je de aanwijzing waar deze lijst te vinden is. In je testament kun je ook een speciaal persoon als executeur benoemen die uitsluitend jouw zakelijke digitale nalatenschap afwikkelt. Kortom: digitale nalatenschap, denk daar in ieder geval over na! En zou je hierover met mij in gesprek willen, dan weet je me vast te vinden.

Deze column wordt verzorgd door mr. Karin Rientjes, notaris en mediator te Sneek. Contact? info@rientjesnotariaat.nl

Zakelijk bellen? Alles binnen bereik!

Wij zijn de specialist op het gebied van zakelijke (mobiele) telefonie, professionele camerabeveiliging en datanetwerken van Noord-Nederland. Wij ontzorgen u volledig; met optimale verbinding als resultaat. Bij ons heb je alles binnen bereik. Benieuwd naar wat wij voor u kunnen betekenen? Bekijk oplossingen en lees verhalen van onze klanten op www.faber-telecom.nl.

Hogedijken 26 · 9101 WV · Dokkum 0519 24 20 24 info@faber-telecom.nl www.faber-telecom.nl

KENNIS IS KUNNEN

IJZERSTERK VOOR UW BEDRIJF

BEVESTIGINGEN

VEILIGHEID

GEREEDSCHAPPEN

POSTBOXEN

GROENVOORZIENING

Dokkum . Heerenveen . Leeuwarden . Groningen . t. (0519) 29 23 25 . www.raadsma.nl

Ondernemend Friesland editie 7 2021

Articles inside

Column: Hoe zit het met jouw zakelijke digitale nalatenschap?

‘De herinnering aan cultureel icoon Elfstedentocht levend houden’

Eco-vriendelijke hoogrendement pellets uit het Noorden Fripel werkt regionaal, duurzaam en circulair

Ronald Wielinga, manager entrepreneurship WaterCampus Leeuwarden: ‘De grootste uitdaging is focussen'

Column: Een echte ondernemer is altijd druk

‘Vragenvertalers’ in de architectuur'

Oranjewoud Export Academy: 1000 dagen uitdaging

Woudagemaal, Lemmer: Iconische stoomreus biedt unieke en inspirerende vergaderruimtes

Ondernemer Durk Haarsma: 'Ik ben een voorstander van samenwerking en naar elkaar luisteren'

Column Transport is meer dan het vervoer zelf

OLDENBURGER|FRITOM Logistiek partner met een sterk onderscheidend vermogen

Exportsucces, hoe behaal je dat? 'Wees innovatief en breng focus aan'

Rabobank en de groot zakelijke markt: focus op de wereld én de regio ‘Deuren openen en touwtjes knopen’

Mannen van Schoon: ‘Het moet leuk zijn voor ons allemaal’

Friese Zaken: de netwerkclub die je rijker maak 'We zien je liever in korte broek dan in pak'

WSP in Leeuwarden: Samen creatieve en innovatieve oplossingen ontwerpen voor de uitdagingen van vandaag en morgen

Toekomstbestendig ondernemen in Sneek

Duurzame Doeners: Laadkracht

Elkin Petrici van CLAFIS, jurylid van Light Challenge 2021: ‘Studenten zijn de ontwerpers van onze duurzame toekomst’

Be Green Techniek: 'Fossielvrij werken begint met omdenken'

Taal vraagt aandacht

Voorwoord Menno Bakker: Fuck ups

Friezen in den Vreemde: Ivo Pakvis in Monaco ‘Een waanzinnige plek'

Brouwer Advocatuur: Maatwerk voor starters

MKB Beter: reflecteren op gedrag; van jezelf en je mensen ‘Een merk is wat een merk doét’

Hollandia Services, Sint Nicolaasga: 'Wij beheersen de techniek waar de markt behoefte aan heeft'

Ben ik in beeld?