Μαρία Καλοποθάκη

ΗΜαρία Καλοποθάκη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1859. Πατέρας της ήταν ο Έλληνας που ύψωσε την σημαία του Ευαγγελίου στην Ελλάδα, ο Μιχαήλ Καλοποθάκης. Η μητέρα της ήταν αμερικανίδα, η Μάρθα Χούπερ Μπλάκλερ. Η μητέρα της πέθανε όταν η Μαρία ήταν 1 2 ετών και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα η Μαρία να περάσει μεγάλα χρονικά διαστήματα της παιδικής της ηλικίας στις ΗΠΑ κοντά στους εκ μητρός συγγενείς της. Αργότερα ξαναπήγε στις ΗΠΑ και τελειώσε το Κολέγιο Ράντκλιφ. Κατά την διάρκεια αυτών των σπουδών της άρχισε να επισκέπτεται νοσοκομεία της Βοστώνης και να παρακολουθείιατρικές πράξεις. Αυτό ήταν το έναυσμα στην απόφασή της να γίνει αργότερα γιατρός. Καταρχάς προσπά - θη σε να σπουδάσει ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, αλλά αυτό Από τον δεν έγινε δυνατόν ε - ΓΙΑΝΝΗ ΤΣΕΒΑ ξαι τίας των προκαταλήψεων της εποχής

ε να ντίον της γυναικείας μόρφωσης. Έτσι στράφηκε στο Παρίσι, στη Σορβόννη, όπου έγινε δεκτή το 1886. Το 1894 ολοκλήρωσε τις σπουδές της και επέστρεψε στην Ελλάδα. Στο μεταξύ το ελληνικό Πανεπιστήμιο ξεπέρασε τις προκαταλήψεις και άρχισε να δέχεται φοιτήτριες.

Η ομάδα των ελληνίδων που σπούδαζαν ιατρική, με αρχηγό την Καλοποθάκη έλαβε μέρος στον «ατυχή» πόλεμο του 1897. Στην Ελλάδα δεν υπήρχαν νοσηλεύτριες. Η Καλοποθάκη και η ομάδα των τεσσάρων φοιτητριών της Ιατρικής α - νέ λαβαν να εκπαιδεύσουν τις πρώτες νοσηλεύτριες. Αυτές οι αδελφές νοσοκόμες μαζί με αγγλίδες συναδέλφους τους, που ήλθαν για να βοηθήσουν στον πόλεμο, αξιοποίηθηκαν από την Ένωση των Ελληνίδων Γυναικών στο νοσοκομείο που η Έ - νωση ίδρυσε στο Βόλο, πάντα υπό την καθοδήγηση της Καλοποθάκη. Σε αυτό το νοσοκομείο νοσηλεύτηκαν περί τους 300 τραυματίες, με την Καλοποθάκη διευθύντρια. Ο πόλεμος του 1897 ήταν κα ταστροφικός για τα ελληνικά στρατεύματα. Πολύ σύντομα βλέποντας τους Τούρκους να προελαύνουν άρχισε η άτακτη φυγή. Ακόμα και από το νο σοκομείο, οι άνδρες γιατροί έφυγαν για να σώσουν τη ζωή τους. «Μόνη η δεσποινίς Καλοποθάκη έμεινε μέχρι τέλους εις Βόλον περιποιούμενη τους τραυματίας» σύμφωνα με μία μαρτυρία.

Όταν τελείωσε ο πόλεμος η Καλοποθάκη τιμή θηκε από την Βασίλισσα Όλγα για την προσφορά της. Στη συνέχεια καταπιάστηκε με την τέταρτη μεγάλη προσφορά της στον Ελληνισμό, την διδασκαλία και εφαρμογή της υγιεινής. Πρώτη προσφορά της η χειραφέτηση της γυναίκας και τοποθέτηση σε ίση μοίρα με τους άνδρες στις επιστήμες και τα γράμματα, δεύτερη η εκπαίδευση αδελφών νοσοκόμων, τρίτη η προσφορά της στον πόλεμο του 1897, τέταρτη η διδασκαλία της υγιεινής. Ήταν μία δύσκολη εποχή κατά την οποία η φυματίωση

Ένα Παράθυρο Ιστορίας Μαθαίνοντας απ’ το χτες και ζώντας το σήμερα...

και άλλες μολυσματικές ασθένειες θέριζαν, ενώ οι άνθρωποι δεν ήξεραν τους κανόνες της υγιεινής και με τις πράξεις τους συντελούσαν στη διάδοση της νόσου. Η Καλοποθάκη τόσο με την έρευνά της και τις προσπάθειές της για την καταπολέμηση της φυματίωσης, όσο και με τη διδασκαλία και τη συγγραφή άρθρων και βιβλίου, προσπάθησε να συμβάλλει στον περιορισμό της νόσου και στη διάδοση κανόνων υγιεινής.

Για ακόμα μία φορά η Καλοποθάκη κλήθηκε να υπηρετήσει την πατρίδα στον πρώτο Βαλκανικό Πόλεμο του 1912, στο μέτωπο της Άρτας, επί 6 μήνες. Το νοσοκομείο ήταν δυναμικότητας 130 κλινών. Η μαρτυρία που άφησε ήταν και εκεί εντυπωσιακή: «εργάζεται όσο τρεις άνδρες χειρουργοί» γράφει κάποιος συνάδελφός της.

Η προσφορά της δεν σταμάτησε. Μετά την Μικρασιατική καταστροφή το 1922, συμμετείχε πιο πολύ συμβουλευτικά λόγω ηλικίας, στο νοσοκομείο που οι Αμερικανίδες Κυρίες ίδρυσαν στην Κοκκινιά. Η Μαρία Καλοποθάκη πέθανε τον Ιανουάριο του 1941 εποχή της νικηφόρου επέλασης του Ελληνικού Στρατού στην Αλβανία, αναπολώντας ίσως την εποχή που υπηρετούσε στα διάφορα πολεμικά μέτωπα.

Μέσα στην προσφορά που με πολλή συντομία προσπαθήσαμε να δείξουμε πιο πάνω, πρέπει να βάλουμε τελευταία και κυριότερη, την πνευματική της. Η Μαρία Καλοποθάκη ήταν μία υποδειγματικής πίστης γυναίκα. Κάποιος ρώτησε τον παλιό καιρό έναν ευαγγελικό από το Κουκάκι της Αθήνας ποι - ες είναι οι διαφορές ευαγγελικών και ορθοδόξων. Ο ευαγγελικός (Αντώνης Κουλούρης) απάντησε λέγοντας το ένα και τό άλλο, μέσα σε αυτά, ότι οι Ευαγγελικοί δεν προσκυνούν τους Αγίους, δεν έχουν Αγίους υπό την ορθόδοξη έννοια. Ο ερωτών ξεσηκώθηκε: «τι λες που δεν έχετε αγίους! Μία τουλάχιστον αγία έχετε, ονομάζεται Μαρία Καλοποθάκη είναι γιατρός και περιέρχεται τα σπίτια των φτωχών, των προσφύγων και των αδυνάτων για να τους εξετάσει δωρεάν. Και όχι μόνο αυτό, όταν δεν έχουν χρήματα, τους αγοράζει και τα φάρμακα!».

Η Μαρία Καλοποθάκη ήξερε μουσική και έγραψε πολλούς, επιβλητικούς, ποιητικότατους ύμνους, που υπάρχουν στα Ευαγγελικά υμνολόγια.

Οι αναγνώστες αυτού του περιοδικού μπορούν να είναι υπερήφανοι γιατί άνθρωποι αυτού του διαμετρήματος λάμπρυναν την Ευαγγελική Εκκλησία στην Ελλάδα και έδωσαν ένα παράδειγμα για όλους μας.

Για την Μαρία Καλοποθάκη υπήρχαν ελάχιστα στοιχεία, ήταν άνθρωπος ταπείνωσης και προσφοράς. Το 2002, ο συνάδελφος γιατρός Βασίλης Τερζάκης με κάλεσε, να μιλήσω στο Συνέδριο των Χριστιανών Γιατρών και Οδοντιάτρων στην Πορ ταριά του Πηλίου. Με την έρευνα κατόρθωσα να συγκεντρώσω πολλά στοιχεία, κυρίως από ξένη βιβλιογραφία. Το κείμενο της ομιλίας μου τότε, έχει αναπαραχθεί σε πολλές ιστοσελίδες. Το 2011 ο Ελληνικός Ιατρικός Σύλλογος της Νέας Υόρκης, ένας οργανισμός με μεγάλο κύρος, με την προσπάθεια της διάσημης ογκολόγου Στέλλας Λυμπέρη, θέσπισε βραβείο στο όνομά της Μαρίας Καλοποθάκη, που δίνεται κάθε χρόνο σε Ελληνοαμερικανίδα γιατρό με μεγάλη επιστημονική προσφορά. Το βραβείο φέτος απονεμήθηκε στην Δρα Αντωνία (Ανν) Κολοκάθη, αλλά λόγω της πανδημίας αναβλήθηκε η σχετική τελετή.

Τα επόμενα βήματά μας σαν Αρχείο είναι η ονομασία δρόμου με το όνομα της Καλοποθάκη στην Αθήνα και στις άλλες πόλεις όπου βρέθηκε υπηρετώντας. Θα ενημερωθείτε σχετικά. n

Το Ελληνικό Ιστορικό Ευαγγελικό Αρχείο είναι ένας οργανισμός που συγκεντρώνει, συντηρεί, καταλογογραφεί και αποδίδει στην επιστημονική και εκκλησιαστική κοινότητα όλα τα τεκμήρια παρουσίας της Διαμαρτυρόμενης εκκλησίας στην Ελλάδα και της Ελληνικής Διαμαρτύρησης σε όλο τον κόσμο. http://www.eiea.gec.gr/ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ Greek Evangelical Archive