10 minute read
FIETSREPORTAGE | Frankrijk
Door Auch stroomt de Gers.
In het spoor van d’Artagnan Door de historische provincie Gascogne
In de eerste aflevering (Op Weg 2020 6) fietsten we d’Artagnan achterna door ‘de Zuidelijke Nederlanden’, waar hij aan zijn einde kwam. Vandaag trekken we door Zuidwest-Frankrijk, meer bepaald door de oude provincie Gascogne, de geboortestreek van de vierde musketier, over de lieflijk glooiende heuvels tussen de grote rivieren Dordogne, Lot, Garonne en hun bijrivieren.
Rustige wegen door de vallei van de Gers. D’Artagnan op de trappen van de kathedraal van Auch.
Over lichtgekleurde kalkplateaus
De eerste duw op de trappers geven we in de fraaie historische stad Périgueux, bezaaid met grote renaissanceherenhuizen rondom de neo-Byzantijnse basiliek Saint-Front met zijn vijf koepels en vele torentjes. Aan de rand van het stadscentrum passeren we de resten van de Romeinse stad Vesunna, met de ruïnes van een arena, een tempel en een wachttoren. We nemen een vlakke start over de ‘voie verte’ door de vallei van de Isle, de centrale as van de Périgord Blanc, waarbij ‘Blanc’ verwijst naar de lichtgekleurde kalksteenplateaus die het landschap in grote mate bepalen. In de Périgord Noir domineren de donkere, uitgestrekte bossen, waar ze truffels oogsten. Het paars van de Périgord Pourpre roept dan weer de kleur op van eindeloze wijngaarden en hun hemelse vruchtendrank, en in de Périgord Vert vertoef je in het regenrijkste deel van de landstreek, waardoor het er allemaal veel groener kleurt.
Wijngaarden en bastides
Bij het verlaten van de vallei van de Isle wisselen we de vlakte in voor beboste heuvels. Na een lange suizende afdaling kruisen we de machtige Dordogne. Het gebied tussen Dordogne en Garonne staat bekend als de grootste fruitboomgaard van Frankrijk: walnoten, hazelnoten, appels en peren overal om je heen. We fietsen langs de uitgestrekte wijngaarden van Saussignac naar het bastidestadje Eymet aan de Dropt. In de middeleeuwen werden in zuidwestelijk Frankrijk gehele versterkte steden uniform gebouwd, in een rechthoekig stratenpatroon dat de stad verdeelt in acht huizenblokken, rondom een centraal marktplein: de bastides. Onder de arcades op het marktplein treffen de bewoners en toeristen elkaar ´s avonds in een gezellige ambiance. Over de Dropt rijden we de Périgord buiten.
Over de waterscheiding
Enkele heuvels over en we staan bij onze volgende grote rivier, de Lot. Verderop trekken vreemdsoortige boomplantages onze aandacht, bij nader onderzoek blijken het hazelaars te zijn. We pedaleren gezapig een beekvalleitje omhoog tot aan de bron, waar een wat pittigere klim ons op de waterscheiding brengt. Vanaf dit hoogste punt bolt het pijlsnel naar beneden, naar de Garonne. Via de ‘voie verte’ langs het lateraal kanaal passeren we de befaamde kanaalbrug of aquaduct over de rivier. Het fietspad op de oever leidt ons naar het centrum van de etappeplaats Agen, een gezellige historische stad, bekend om zijn gedroogde pruimen, de “pruneaux d’Agen”.
De graven van Armagnac
Centraal in de historische provincie Gascogne ligt het departement Gers. Net ten zuiden van Agen vloeit de Gers in de Garonne. Wij pedaleren 40 km lang over kleine wegen door die mooie vallei zuidwaarts tot in Lectoure. Deze vroegere Romeinse stad, later ook bisschopsstad en hoofdverblijfplaats van de graven van Armagnac, ligt op een heuvel, hoog boven de Gers. We klimmen links langs de vestingmuur naar de toegang tot de stad. Op de ‘point de vue’ met wonderlijke vergezichten kunnen we weer op adem komen. Langsheen de kathedraal loopt de hoofdstraat van Lectoure, die is omzoomd met historische huizen en stadspaleizen. Op het einde ligt het voormalig bisschoppelijk paleis met mooie kastanjetuin. Er openbaart zich opnieuw een fabelachtig uitzicht over het weidse heuvellandschap. De enige weg zuidwaarts door de vallei is de druk bereden hoofdverkeersweg N21. In onze planning zijn we op zoek gegaan naar een alternatieve route met de minst agressieve hellingen. Toch krijgen we nog een stevige klim van 300 m aan 12% voor de wielen geschoven, naar het kasteel van Lavardens. Het stadje is een ‘castelnau’, een versterkt dorp dat in de middeleeuwen gesticht is onder bescherming van een feodaal kasteel vlakbij. Het verdere traject naar Auch bestempelen we als gemoedelijk, ook al gaat het nog enkele keren flink bergop.
Standbeeld aan de trap
Auch, de hoofdstad van de Gers, torent op een heuvel hoog boven de rivier uit. Blikvanger hier is de prestigieuze kathedraal Sainte-Marie, boven op de heuvel in het historisch centrum. Achter de kathedraal verbindt een monumentale trap met 374 treden de bovenstad met de rivier. Het standbeeld van d’Artagnan waakt er over de Gers. Onze dagetappe is oost-west georiënteerd en de rivieren die we kruisen vloeien zuid-noord: veel klimmen dus, maar
We maken nog een ommetje langs het historische Larressingle. Le Bugue aan de Vézère.
ook telkens boven op de heuvelkam die oogstrelende panorama’s met aan de einder de Pyreneeën. De bastidestad Mirande ligt ook op onze route. Het is juli en dan vindt hier een populair countryfestival plaats. Rond de kiosk op het centrale plein genieten we van volksdansen die mensen met cowboyhoed en kletterende laarzen voor een geboeid publiek opvoeren.
De beroemdste Gascon is een Gersois
Een vallei verder ligt de ‘castelnau’ Montesquiou, de bakermat van de adellijke familie Montesquiou-d’Artagnan. Behalve de moeder van d’Artagnan is hier ook het kindermeisje van Napoleon geboren. Bassoues ligt eveneens op de ‘route touristique des bastides et castelnaux’. We fietsen het dorp binnen langsheen de imposante donjon, een 43 m hoog middeleeuws meesterwerk. Het rechthoekige marktplein met overdekte markthal zit aan weerszijden geklemd tussen de bogengangen van oude vakwerkhuizen. Door de wijnstreek van Saint-Mont fietsen we naar Lupiac. Op het marktplein prijkt het ruiterstandbeeld van d’Artagnan, dit is tenslotte zijn geboortestad! Aan de huizen en de kerk rond het plein wapperen vlaggen met musketierskruisen en Franse lelies, om ons in de sfeer te brengen. In het d’Artagnanmuseum maken we kennis met zowel de historische d’Artagnan als de roman- en filmlegende. Rond 1630 was de vader van d’Artagnan de leider van de koninklijke garde. Hij werd gedood toen hij koning Hendrik IV wou redden tijdens een aanslag. Het was traditie dat zonen van de minder vermaarde adel uit de Gascogne toetraden tot de Gardes-Françaises, later de musketiers genoemd. Onze Charles wilde als jongste van zeven net als zijn oudere broers zijn vader opvolgen. Hij trok in 1640 naar Parijs om toe te treden tot de koninklijke wacht onder Lodewijk XIV en bleef musketier tot aan zijn dood in 1673.
Dwars door de Armagnac
We houden nog even halt bij het ouderlijke kasteel Castelmore, dat buiten het dorp ligt, waarna we onze weg verderzetten naar VicFezensac, met zijn arena voor stierengevechten. Kilometerslang fietsen we door de wijngaarden van de Côtes de Gascogne. In Gondrin, waar de tijd is blijven stilstaan, nemen we de ‘voie verte de l’Armagnac’ die naar Condom loopt. Maar eerst een ommetje langs Larressingle, met nog een helse klim net vóór het historische dorp. Blikvanger in de bisschopsstad Condom is de gotische kathedraal Saint-Pierre, maar ook: het standbeeld uit 2010 van d’Artagnan en de drie musketiers met hun degens naar de grond gericht. De volgende dag fietsen we door de vallei van de Baïse. We verlaten het departement Gers en fietsen opnieuw Lot-en-Garonne binnen. Over een wandelboulevard op de oever van de Baïse komen we de middeleeuwse stad Nérac binnen, langs het kasteel en door het oude centrum rustig verder pedalerend, om tenslotte via de wonderlijke ‘Pont-Vieux’ het bekoorlijke stadje achter ons te laten. Onder begeleiding van d’Artagnan en de musketiers vertrok de jonge koning Lodewijk XIV in de lente van 1660 naar Spanje om in het huwelijk te treden met de dochter van de Spaanse koning Filips IV. Op de heenweg houden zij even halt in Lectoure en in Nérac. Hier bezoekt de Zonnekoning het kasteel en verblijf van zijn grootvader Hendrik IV. Op 24 april houdt het gevolg halt in Auch en op 25 april in VicFezensac. Tijdens dit kort verblijf in zijn heimat brengt d’Artagnan een bezoek aan zijn ouderlijk huis, het kasteel Castelmore in Lupiac.
Schaduwrijk groen pad
Het eerstvolgende bastidestadje Vianne telt nog 1,25 km vrijwel intacte stadsmuur. Vanop het marktplein hebben we zicht op de vier stadspoorten. Daarna volgen 35 schaduwrijke kilometers over de ‘voie verte’ langs het lateraal kanaal naast de Garonne tot Marmande. Op de stadsmuur pronkt een 250 m lang mozaïek, waarop de markantste gebeurtenissen uit de geschiedenis van Marmande staan afgebeeld. Van de Garonne gaat het over de heuvels terug naar de Dordogne. Net als op de heenweg fietsen we door de wijngaarden van de zoete likeur Saussignac.
Held met lange neus
We overnachten in de historische kern van de stad Bergerac. De man die deze stad op het literaire vlak wereldberoemd maakte is Edmond Rostand, toen hij in een toneelstuk de figuur Cyrano de Bergerac opvoerde, de held met de
Mozaïek in Marmande.
PRAKTISCHE INFO
Mussidan Périgueux
Isle
A89
A89 A89
Saint-Léonsur-Vézère Vézère
Bergerac Limeuil Les Eyziesde-Tayac Dordogne Lalinde
Eymet Dropt
lange neus. We passeren een stenen en een bronzen beeltenis van hem. Je kan de fietsroute in de vallei van de Dordogne naar Lalinde benutten, maar vanwege de verkeersdrukte op de D660 verkiezen wij door de wijngaarden van Bergerac te flaneren, om verderop bij het historisch sluizencomplex van het kanaal van Lalinde weer aan te sluiten op onze route. Daarna wachten ons nog twee fikse kuitenbijters van 13 % om in Limeuil te geraken, een historisch dorp van pottenbakkers, glasblazers en bierbrouwers, bij de samenvloeiing van Dordogne en Vézère.
Kralenkrans van de prehistorie
De vallei van de Vézère is als een kralenkrans van prehistorische bijzonderheden, waarvan er 14 op de werelderfgoedlijst van UNESCO staan. We overnachten in Les Eyzies de Tayac, de wereldhoofdstad van de prehistorie, met zijn museum en zijn grot van de cro-magnonmens. Verderop in de vallei brengen we een bezoek aan de ‘abri de la Madeleine’, een overhangende klif met rotswoningen bij Tursac. Even verder staan we voor het rotskasteel Reignac. De troglodietenvesting La Roque St-Christophe, met een lengte van 1 km en een hoogte van 80 m, is de grootste historische verzameling holwoningen in Europa. Nadat de homo sapiens koos voor een sedentair bestaan rond 3000 v. Chr. werd St-Christophe ononderbroken bewoond tot in 1588. In de vroegse middeleeuwen werd tegen de rots een vesting gebouwd als bescherming tegen aanvallen van de Vikingen. Na de doortocht van ‘un des plus beaux villages’ St-Léonsur-Vézère met wondermooie 12de-eeuwse kerk en middeleeuws kasteel keren we de Vézère de rug toe en klimmen via een beekvalleitje héél steil uit het kloofdal tot op de heuvelrug. Na nog twee fikse kuitenbijters suizen we tenslotte in een adembenemende afdaling naar de Isle. Uitbollend over de ‘voie verte’ langs de lieflijke rivier fietsen we Périgueux binnen.
De vier musketiers samen in Condom.
A62
Marmande
Garonne
A62
Nérac
Lot Villeneuve-sur-Lot
Agen
Larressingle Lectoure VicFezensac Condom Lavardens GersBaïse Lupiac Montesquoiou Auch
Mirande
A62
0 15
km
Op Weg 2021
Om de geboortestreek van d’Artagnan te bezoeken maakten we een fietstocht van 740 km lang in 9 etappes door de historische regio’s Périgord en Gascogne. Dag 1: Périgueux - Eymet (109 km). Dag 2: Eymet - Agen (82 km). Dag 3: Agen - Auch (99 km). Dag 4 Auch - Montesquiou (54 km). Dag 5: Montesquiou - Condom (89 km). Dag 6: Condom - Marmande (83 km). Dag 7: Marmande - Bergerac (82 km). Dag 8: Bergerac - Les Eyzies-de-Tayac (67 km). Dag 9: terug naar Périgueux (72 km). De fietsgids ‘Op de fiets in het spoor van d’Artagnan’ is beschikbaar in de zomer of het najaar van 2021. Meer info op opdefietsinhetspoorvandartagnan.weebly.com. De gpx-tracks kan je downloaden in de digitale Op Weg en de artikeldatabank.
