ديانتي ممنوع

Page 1


‫ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‬ ‫ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان ﻧﻬﺎدي ﺑﻴﻄﺮف و ﻣﺴﺘﻘﻞ ﭘﮋوﻫﺸﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺪف آن اﻳﺠﺎد ﻳﻚ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﺟﺎﻣﻊ و ﻋﻴﻨﻲ از‬ ‫وﺿﻌﻴﺖ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان از زﻣﺎن اﻧﻘﻼب ﺳﺎل ‪ 1357‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ‬ ‫ﺟﻤﻊآوري و ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻃﻴﻒ ﮔﺴﺘﺮدهاي از اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارك اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت آرﺷﻴﻮ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺗﺤﻘﻴﻖ‬ ‫در دﺳﺘﺮس ﻋﻤﻮم ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ اﻳﻦ اﺻﻞ ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﭘﺬﻳﺮي در ﻗﺒﺎل ﺗﺨﻠﻔﺎت ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻻزﻣﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺗﺤﻮﻻت دﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ در آﻳﻨﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‪ ،‬ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﺗﺒﺎدل ﻧﻈﺮ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ‬ ‫درﺑﺎره وﺿﻌﻴﺖ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در اﻳﺮان را ﺗﺸﻮﻳﻖ و ﺗﺮﻏﻴﺐ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان و‬ ‫ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺴﺘﻨﺪﺳﺎزي ﻣﻮارد ﻧﻘﺾ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و ﺳﺎﻳﺮ ﭘﺮوژهﻫﺎ ﻫﻤﻜﺎري ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫اﻫﺪاف ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‬ ‫• ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﺴﺘﻨﺪﺳﺎزي ﻣﻮارد ﺗﺨﻠﻒ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در اﻳﺮان؛‬ ‫• ارﺗﻘﺎي ﺳﻄﺢ آﮔﺎﻫﻲ ﻣﺠﺎﻣﻊ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ از ﺗﺨﻠﻔﺎت ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در اﻳﺮان و ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻗﺮار دادن دوﻟﺖ اﻳﺮان‬ ‫ﺑﺮاي ﺧﺎﺗﻤﻪ دادن ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺨﻠﻔﺎت؛‬ ‫• ارﺗﻘﺎي ﺳﻄﺢ آﮔﺎﻫﻲ ﻣﺮدم اﻳﺮان از ﻣﻮارد ﺗﺨﻠﻒ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در اﻳﺮان و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ؛‬ ‫• اﻳﺠﺎد ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ و آرﺷﻴﻮي اﻳﻨﺘﺮﻧﺘﻲ از اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺑﺎ اﻳﻦ اﻣﻴﺪ ﻛﻪ روزي در ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ و ﺣﻤﺎﻳﺖ از روﻧﺪ‬ ‫ﻣﺴﺌﻮل ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ ﻣﺘﺨﻠﻔﺎن ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬ ‫آدرس‪:‬‬ ‫‪Iran Human Rights Documentation Center‬‬ ‫‪129 Church Street, Suite 304‬‬ ‫‪New Haven, CT 06510, USA‬‬

‫ﺗﻠﻔﻦ‪(203) 772-2218 :‬‬ ‫ﻧﻤﺎﺑﺮ‪(203) 772-1782 :‬‬ ‫ﭘﺴﺖ‬

‫اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ‪info@iranhrdc.org :‬‬

‫ﭘﺎﻳﮕﺎه‬

‫اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ‪http://www.iranhrdc.org :‬‬

‫ﻋﻜﺴﻬﺎ‪ :‬ﻋﻜﺲ روي ﺟﻠﺪ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﺑﻬﺎﻳﻲ در ﻳﺰد را ﺑﻌﺪ از ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ و از ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ‬ ‫‪ www.iranian.com‬ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻨﺒﻊ ﻋﻜﺲ آﻳﺖاﷲ ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي‪ ،‬ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ‪ www.leader.ir‬اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻨﺒﻊ ﻋﻜﺲ آﻳﺖاﻟﻞ هاﻟﻌﻈﻤﻲ ﻋﺒﺪاﻟﻜﺮﻳﻢ ﻣﻮﺳﻮي اردﺑﻴﻠﻲ‪ ،‬ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ‪ www.ardebili.com‬اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻘﻴﻪ ﻋﻜﺴﻬﺎ‪ ،‬از‬ ‫ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻜﺲ ﭘﺸﺖ ﺟﻠﺪ ﻛﻪ اﻳﺴﺘﺎده از ﭼﭗ آﻗﺎﻳﺎن ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ ﺗﺴﻠﻴﻤﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻛﺎﻣﺒﻴﺰ ﺻﺎدقزاده‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺣﺴﻴﻦ ﻧﺠﻲ‪،‬‬ ‫ﻳﻮﺳﻒ ﻗﺪﻳﻤﻲ‪ ،‬ﻣﻨﻮﻫﺮ ﻗﺎﺋﻢﻣﻘﺎﻣﻲ و ﻧﺸﺴﺘﻪ از ﭼﭗ آﻗﺎﻳﺎن اﺑﺮاﻫﻴﻢ رﺣﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻋﻄﺎاﷲ ﻣﻘﺮﺑﻲ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻢ ﺑﻬﻴﻪ ﻧﺎدري و آﻗﺎي‬ ‫ﻫﻮﺷﻨﮓ ﻣﺤﻤﻮدي را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن و ﭘﺎﻳﮕﺎﻫﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ‪ www.question.bahai.org‬و‬ ‫‪ www.info.bahai.org‬ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬


‫دﻳﺎﻧﺘﻲ ﻣﻤﻨﻮع‬ ‫آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان‬

‫ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‬

‫ﻓﺮوردﻳﻦ ‪1386‬‬



‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬ ‫‪ .1‬ﭼﻜﻴﺪه ‪3 .................................................................................................................................................................‬‬ ‫‪ .2‬درﺑﺎرة ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ‪5 .......................................................................................................................................................‬‬ ‫‪ .1-2‬ﻣﻨﺸﺎء و ﭘﻴﺸﻴﻨﺔ ﺗﺎرﻳﺨﻲ دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ‪5 .......................................................................................‬‬ ‫‪ .2-2‬ﻣﺤﻔﻠﻬﺎي روﺣﺎﻧﻲ ‪7 ..............................................................................................................‬‬ ‫‪ .3‬رﻳﺸﻪ ﺣﺮﻛﺘﻬﺎي ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻣﻌﺎﺻﺮ ‪9 ........................................................................................................................‬‬ ‫‪ .1-3‬ﺗﺤﻮﻻت ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺳﺪهﻫﺎي ﺳﻴﺰدﻫﻢ و ﭼﻬﺎردﻫﻢ ‪9 ...........................................................................‬‬ ‫‪ .2-3‬ﺷﻮرﺷﻬﺎي رﻣﻀﺎن ‪10 ................................................................................................... 1334‬‬ ‫‪ .3-3‬ﭼﺎرهﺟﻮﻳﻲ ﺑﺮاي »ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن« ‪13 ........................................................................................‬‬ ‫‪ .4-3‬ﻇﻬﻮر ﺣﺠﺘﻴﻪ ‪15 ..................................................................................................................‬‬ ‫‪ .4‬اﻧﻘﻼب اﻳﺮان و ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ‪20 .......................................................................................................................................‬‬ ‫‪ .1-4‬ﻧﺎآراﻣﻴﻬﺎ و ﺣﻤﻼت دﺳﺘﻪﺟﻤﻌﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ‪20 ............................................................................‬‬ ‫‪ .2-4‬اﻧﻘﻼب در راه ‪21 ................................................................................................................‬‬ ‫‪ 1357 .3-4‬و ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ‪24 .........................................................................................‬‬ ‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﺳﻼﻣﻲ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ در اﻳﺮان ‪25 .................................................................................................‬‬ ‫ﺗﺒﻌﺎت ﻣﺴﺘﺜﻨﻲ ﺷﺪن ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن از ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ‪27 ....................................................................................................‬‬ ‫‪ .5‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺮان ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب ‪28 .........................................................................................................‬‬ ‫‪ .1-5‬دﺳﺘﮕﻴﺮي‪ ،‬ﺷﻜﻨﺠﻪ و اﻋﺪام ﭘﻴﺸﺮوان ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ‪28 .....................................................................‬‬ ‫اوﻟﻴﻦ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ اﻳﺮان‪29 .......................................................................................................................‬‬ ‫دوﻣﻴﻦ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ اﻳﺮان ‪30 .....................................................................................................................‬‬ ‫ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺎﻓﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ ‪34 .........................................................................................................................‬‬ ‫ﺳﻮﻣﻴﻦ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ اﻳﺮان ‪41 ....................................................................................................................‬‬ ‫‪ .2-5‬ﻣﺤﺮوﻣﻴﺘﻬﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ‪44 ........................................................................................‬‬ ‫ﺗﺨﺮﻳﺐ آﺛﺎر و ﺑﻨﺎﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﻣﺬﻫﺒﻲ ‪44 ........................................................................................................‬‬ ‫ﺗﺨﺮﻳﺐ اﻣﺎﻛﻦ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ‪48 ...........................................................................................................‬‬ ‫‪ .3-5‬ﻣﺤﺮوﻣﻴﺘﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ‪49 ........................................................................................‬‬ ‫اﻣﻼك ‪49 ............................................................................................................................................................‬‬ ‫ﺣﻜﻢ ‪50 ...................................................................................................................................................70/59‬‬ ‫ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎي ﭘﺎﻛﺴﺎزي ‪51 ........................................................................................................................................‬‬ ‫‪1‬‬


‫از دﺳﺖ دادن وﺳﻴﻠﻪ اﻣﺮار ﻣﻌﺎش‪52 .....................................................................................................................‬‬ ‫ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ از ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺑﺮاي داﻧﺶآﻣﻮزان و داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺑﻬﺎﻳﻲ ‪55 ..........................................................................‬‬ ‫‪ .6‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﻨﻮﻧﻲ ‪56 ....................................................................................................................................................‬‬ ‫‪ .1-6‬ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ‪56 ............................................................................................................‬‬ ‫‪ .2-6‬ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺠﺪد ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ‪58 ..............................................................................................‬‬ ‫‪ .3-6‬داﻧﺸﮕﺎه آزاد ﻋﻠﻤﻲ ‪60 ..........................................................................................................‬‬ ‫‪ .4-6‬ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺟﺪﻳﺪ؟ ‪60 ................................................................................................................‬‬ ‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﻴﻬﺎي ﺗﺤﺮﻳﻚﻛﻨﻨﺪه ‪60 ..............................................................................................................................‬‬ ‫ﺟﻤﻊآوري اﺳﺎﻣﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ‪62 ................................................................................................................................‬‬ ‫‪ .7‬ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪63 .........................................................................................................................................................‬‬ ‫روشﺷﻨﺎﺳﻲ ‪65 ............................................................................................................................................................‬‬

‫‪2‬‬


‫‪ .1‬ﭼﻜﻴﺪه‬ ‫از آﻏﺎز ﻇﻬﻮر دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ در ﺳﺪة ﺳﻴﺰدﻫﻢ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻬﺎﻳﻲ اﻳﺮان ﻣﺘﻨﺎوﺑﺎً و در دورهﻫﺎي ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻮرد آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ‬ ‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻓﺮاﻳﺾ دﻳﻨﻲ ﺧﻮد را آزاداﻧﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي آورﻧﺪ‪ ،‬از ﻣﺤﺮوﻣﻴﺘﻬﺎي‬ ‫اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ رﻧﺞ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮر ﺧﻮدﺳﺮاﻧﻪ ﺑﺎزداﺷﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻋﺪام ﻣﺤﻜﻮم ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و اﻣﻮاﻟﺸﺎن ﻣﺼﺎدره و ﻳﺎ‬ ‫ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻣﻲﺷﻮد؛ و ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻳﻦ ﻣﻮارد ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻗﻀﺎﻳﻲ‪ ،‬اداري و ﻣﺠﺮي ﻗﺎﻧﻮن ﻛﺸﻮر ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬از زﻣﺎن‬ ‫ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻫﺎﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪن ﻣﺤﻤﻮد اﺣﻤﺪيﻧﮋاد ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﻳﺮان در ﺗﻴﺮ ﻣﺎه ‪ ،1384‬ﺷﻮاﻫﺪ ﺣﺎﻛﻲ از آﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ‬ ‫اﺳﺖ دور ﺟﺪﻳﺪي از آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن آﻏﺎز ﮔﺮدد‪.‬‬ ‫ﻧﻜﺎت ﻣﻬﻢ ﮔﺰارش ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮﻧﺪ‪:‬‬ ‫• روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺷﻴﻌﻲ اﻳﺮان ﻣﺪﺗﻬﺎي ﻣﺪﻳﺪي اﺳﺖ ﻛﻪ دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﺔ ﺷﺎﺧﻪ اﻧﺤﺮاﻓﻲ و ﺑﺪﻋﺖﮔﺬار در دﻳﻦ‬ ‫اﺳﻼم ﺗﻠﻘﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮﮔﺎه ﻛﻪ روﺣﺎﻧﻴﺖ از ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻧﻔﻮذ در اداره اﻣﻮر ﻛﺸﻮر ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده اﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﭘﻴﺮوان دﻳﻦ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻣﺘﺤﻤﻞ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮﻳﻦ ﺳﺨﺘﻴﻬﺎ ﮔﺮدﻳﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﮔﺰارش ﺣﺎﺿﺮ ﻣﺴﺘﺪﻻً ﺑﻪ ﺗﺒﻴﻴﻦ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺧﻮاﻫﺪ‬ ‫ﭘﺮداﺧﺖ ﻛﻪ روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺷﻴﻌﻲ اﻳﺮان ﻫﻤﻮاره و ﺑﻪﻃﻮر ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در ﺻﺪد ﺗﻀﻌﻴﻒ و ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً ﻧﺎﺑﻮدي دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ‬ ‫ﺑﻮدهاﻧﺪ؛ ﻃﺮﺣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﻳﺖ و ﺗﺄﻳﻴﺪ اﺟﺮاﻳﻲ دوﻟﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﺑﻮده و ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫• دﻫﺔ ‪ 1330‬ﺷﺎﻫﺪ ﻣﺒﺎرزهاي ﺳﺎزﻣﺎنﻳﺎﻓﺘﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺣﻤﻼت و ﺧﺸﻮﻧﺘﻬﺎي دﺳﺘﻪﺟﻤﻌﻲ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪ ،‬ﺗﺨﺮﻳﺐ اﻣﺎﻛﻦ ﻣﻘﺪس ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن و ﺷﻜﻞﮔﻴﺮي ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻌﻀﺎً ﻣﻮرد ﺗﺄﻳﻴﺪ‬ ‫و ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ و ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻛﺸﻮري و ﻟﺸﮕﺮي ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻮﺟﻴﻪ و ﮔﺴﺘﺮش‬ ‫آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ ﺳﺒﺐ رواج ﺗﺼﻮراﺗﻲ ﻣﻨﻔﻲ و ﻛﻠﻴﺸﻪاي ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺷﺪ ﻛﻪ‬ ‫اﻧﻌﻜﺎس آن ﺗﺎ ﺑﻪ اﻣﺮوز در ﺟﺎﻣﻌﺔ اﻳﺮان ﻣﺤﺴﻮس اﺳﺖ‪ .‬روﺣﺎﻧﻴﻮﻧﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ دوره )دﻫﺔ ‪ (1330‬ﺑﻪواﺳﻄﺔ‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ از ﻧﻔﻮذ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻪ ﺳﺰاﻳﻲ ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬در دوران ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﭘﺴﺘﻬﺎي ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪي را‬ ‫در دوﻟﺖ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫• ﺗﺤﻜﻴﻢ ﻗﺪرت در دﺳﺖ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب ‪ 1357‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ دوﻟﺖ ﻣﺤﻮر و ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ‬ ‫در اﻳﺮان ﺷﺪ‪ .‬در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﺳﻼﻣﻲ ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬آﺷﻜﺎرا از ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از اﻗﻠﻴﺘﻬﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ‬ ‫ﺧﻮدداري ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻋﻮض‪ ،‬دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺧﻄﺮ و ﺗﻬﺪﻳﺪي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ -‬ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﺮاد ﻣﻜﺮر اﺗﻬﺎﻣﺎﺗﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ و دﻳﮕﺮ اﻗﺪاﻣﺎت ﺿﺪ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺗﺸﺪﻳﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در‬ ‫ﻧﺘﻴﺠﺔ ﭼﻨﻴﻦ اﻗﺪاﻣﺎﺗﻲ‪ ،‬دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ و ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﮕﺮد ﺗﺒﺪﻳﻞ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫• ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎي ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮي ﻳﻚ رﺷﺘﻪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﮔﺴﺘﺮده ﺳﺮﻛﻮبﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ دوﻟﺖ‬ ‫ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻘﺎﻣﺎت دوﻟﺘﻲ‪ ،‬ﺑﻪوﻳﮋه ﭘﻴﺸﺮوان ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻬﺎﻳﻲ را ﺑﺎ ﻗﺼﺪ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﺪف‬ ‫ﻗﺮار دادﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ دوره اﻋﻀﺎي ﺳﻪ دورة ﻣﺘﻮاﻟﻲ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﺎزداﺷﺖ و ﺑﺪون ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ اﻋﺪام‬ ‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از اﻋﻀﺎي ﻣﺤﻔﻠﻬﺎي ﻣﺤﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ دوره ﺑﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ دﭼﺎر ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪3‬‬


‫• وﻳﮋﮔﻲ دﻳﮕﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ دوﻟﺖ‪ ،‬ﻣﺼﺎدره و ﺗﺨﺮﻳﺐ اﻣﻮال ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ اﻣﺎﻛﻦ ﻣﻘﺪﺳﻪ‪ ،‬ﻗﺒﺮﺳﺘﺎﻧﻬﺎ‪،‬‬ ‫اﻣﻮال ﺷﺨﺼﻲ و ﻣﺆﺳﺴﺎت ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ﺧﺎﻧﺔ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﻣﻘﺪسﺗﺮﻳﻦ اﻣﺎﻛﻦ ﻣﺬﻫﺒﻲ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪ ،‬در ﺳﺎل ‪ 1358‬ﺑﻪوﺳﻴﻠﺔ دوﻟﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺷﺪ‪.‬‬

‫•‬

‫ﻣﺤﺮوﻣﻴﺘﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ از دﻳﮕﺮ اﻗﺪاﻣﺎت ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ دوﻟﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‬ ‫ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ دﺳﺘﻮر دوﻟﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن از ﺣﻀﻮر در ﻣﺆﺳﺴﺎت آﻣﻮزﺷﻲ و از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ در ﺑﺨﺸﻬﺎي‬ ‫ﺧﺼﻮﺻﻲ و دوﻟﺘﻲ ﻣﺤﺮوم ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫•‬

‫ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ اﻧﺘﺨﺎب آﻗﺎي اﺣﻤﺪيﻧﮋاد ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري و ﺣﻀﻮر دﻳﮕﺮ ﺑﺎر ﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ‬ ‫ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎر در ﻋﺮﺻﺔ اﺟﺮاﻳﻲ ﻛﺸﻮر ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺸﺠﻴﻊ آﻳﺖاﷲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي‪ ،‬رﻫﺒﺮ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در‬ ‫آذر ﻣﺎه ﺳﺎل ‪ ،1384‬آﻳﺖاﷲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﺑﻪ ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻧﻈﺎﻣﻲ و اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ ﻛﺸﻮر دﺳﺘﻮر داد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﻧﻈﺎرت‬ ‫ﺑﺮ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺣﻮزة ﺻﻼﺣﻴﺘﺸﺎن ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‪ .‬ﻧﻈﺮ ﺑﻪ دﺷﻤﻨﻲ دﻳﺮﻳﻨﻪ روﺣﺎﻧﻴﺖ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎر ﺑﺎ ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬اﻳﻦ‬ ‫اﺣﺘﻤﺎل ﺑﻪ ﺷﺪت وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ دﺳﺘﻮري ﺳﺮآﻏﺎز دور ﺗﺎزهاي از ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ و آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪4‬‬


‫‪ .2‬درﺑﺎرة ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‬ ‫‪ .1-2‬ﻣﻨﺸﺎء و ﭘﻴﺸﻴﻨﺔ ﺗﺎرﻳﺨﻲ دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ‬ ‫ﭘﻴﺸﻴﻨﺔ دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ دو ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ اﻣﺎ ﻣﺮﺗﺒﻂ در اﻳﺮان در ﺳﺪة ﺳﻴﺰدﻫﻢ ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻣﺘﻘﺪم ﺑﺮ دﻳﺎﻧﺖ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬دﻳﺎﻧﺖ ﺑﺎﺑﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ زﻣﺎﻧﻲ آﻏﺎز ﺷﺪ ﻛﻪ ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ ﻣﺤﻤﺪ در ﺳﺎل ‪ 1223‬ﺧﻮد را »ﺑﺎب« ﻳﺎ ﻣﻈﻬﺮ اﻣﺎم ﻏﺎﻳﺐ )اﻣﺎم‬ ‫دوازدﻫﻢ ﺷﻴﻌﻴﺎن ﻛﻪ ﺷﻴﻌﻴﺎن ﺟﻬﺎن از ﺳﺪة ﺳﻮم ﻫﺠﺮي‪ -‬ﺳﺪة ﻧﻬﻢ ﻣﻴﻼدي‪ -‬در اﻧﺘﻈﺎر ﻇﻬﻮر او ﻫﺴﺘﻨﺪ( اﻋﻼم ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎب‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﻴﺸﮕﻮﻳﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻇﻬﻮر وي ﻧﺸﺎﻧﺔ ﻇﻬﻮر ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ دﻳﮕﺮي‪ ،‬ﻣﻦ ﻳﻈﻬﺮه اﷲ‪ ،‬اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻌﻠﻴﻤﺎت او ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﺗﺤﺎد‪،‬‬ ‫ﺻﻠﺢ و ﺑﺮﻗﺮاري ﻧﻈﻢ ﺑﺮ روي ﻛﺮة زﻣﻴﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1‬‬

‫در آﻏﺎز‪ ،‬ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﻪ ﺳﻮي ﺑﺎب ﺟﻠﺐ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﻳﻦ دﻳﺎﻧﺖ ﻛﻪ ﺗﺎزه در ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﻴﻪ ﺧﻮد ﺑﻮد ﺑﺰودي ﺑﺎ‬ ‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ اﻓﺮاد ﻃﺮاز اول ﺟﺎﻣﻌﻪ آن زﻣﺎن‪ ،‬ﺑﻪوﻳﮋه روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺷﻴﻌﻲ‪ ،‬ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪ‪ 2.‬ﭘﻴﺮوان ﺑﺎب ﻓﻌﺎﻻﻧﻪ ﺑﻪ اﺷﺎﻋﺔ ﻣﺬﻫﺐ ﺧﻮد‬ ‫و ﺣﺘﻲ در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮارد ﺑﻪ درﮔﻴﺮﻳﻬﺎي ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻧﻴﺮوﻫﺎي دوﻟﺘﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ 3.‬ﻫﺰاران ﺑﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎن ﻣﻘﺎﻣﺎت روﺣﺎﻧﻲ و‬ ‫ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ‪ ،‬زﻧﺪاﻧﻲ‪ ،‬اﻋﺪام و ﻳﺎ در ﻣﻼء ﻋﺎم ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ 4.‬ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً ﺑﺎب زﻧﺪاﻧﻲ و در ﺳﺎل ‪ 1229‬ﺗﻴﺮﺑﺎران ﺷﺪ‪ 5.‬ﺳﺮﻛﻮﺑﻲ‬ ‫دﻳﺎﻧﺖ ﺑﺎﺑﻲ اﻏﻠﺐ ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ روﺣﺎﻧﻴﻮن و ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ 6.‬روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺑﺎ دﻳﺎﻧﺖ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ‬ ‫ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﺑﺎﺑﻴﺎن را ﺗﻬﺪﻳﺪي ﺑﺮاي اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ 7.‬ﺳﻮءﻗﺼﺪ‬ ‫‪ 1‬ﻣﻮژان ﻣﺆﻣﻦ‪» ،‬دﻳﺎﻧﺖ ﺑﺎﺑﻲ و ﺑﻬﺎﻳﻲ« )‪ :[THE BÁBÍ AND BAHÁ’Í RELIGIONS, 1844-1944] (1223-1323‬ﺑﺮﺧﻲ رواﻳﺎت ﻏﺮﺑﻲ ﻣﻌﺎﺻﺮ )‪ 1360‬ﺑﺮاﺑﺮ‬ ‫ﺑﺎ ‪ 1989‬م‪ (.‬ﺻﺺ‪ .‬ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻚ – ﺑﻴﺴﺖ و دو ]از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﻣﺆﻣﻦ‪ ،‬دﻳﺎﻧﺖ ﺑﺎﺑﻲ و ﺑﻬﺎﻳﻲ«[؛ ﻋﺒﺎس اﻣﺎﻧﺖ‪» ،‬رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ و ﺗﺠﺪﻳﺪ« ] ‪RESURRECTION‬‬ ‫‪ 1368) [AND RENEWAL‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ ،(1989‬ﺻﺺ‪] 375-377 .‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ و ﺗﺠﺪﻳﺪ«[؛ داﮔﻼس ﻣﺎرﺗﻴﻦ‪ » ،‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان«‬ ‫)‪ ،[THE PERSECUTION OF THE BAHÁ’ÍS IN IRAN, 1844-1984] (1223-1323‬ص‪) 7 .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺷﻤﺎرة ‪ 1363 ،12/13‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 1984‬م‪] ،(.‬از‬ ‫اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﻣﺎرﺗﻴﻦ‪ ،‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان«[‪.‬‬ ‫‪ 2‬ﻳﺮواﻧﺪ آﺑﺮاﻫﺎﻣﻴﺎن‪» ،‬اﻳﺮان ﺑﻴﻦ دو اﻧﻘﻼب« ]‪ 1362) [IRAN BETWEEN TWO REVOLUTIONS‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ ،(1982‬ص‪17 .‬؛ »ﻣﺆﻣﻦ‪ ،‬دﻳﺎﻧﺖ ﺑﺎﺑﻲ و ﺑﻬﺎﻳﻲ«‪،‬‬ ‫رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،1‬ص‪ 25 .‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‪.‬‬ ‫‪ 3‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻣﺎرﺗﻴﻦ‪ ،‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،1‬ص‪12 .‬؛ در ﻣﻮرد درﮔﻴﺮﻳﻬﺎي ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫ﻧﺒﻴﻞ )ﻣﻄﺎﻟﻊ اﻻﻧﻮار(« ]‪ ،[THE DAWN BREAKERS:& NABIL’S NARRATIVE OF THE EARLY DAYS OF THE BAHÁ’Í REVELATION‬ﺻﺺ‪-414 .‬‬ ‫‪) 527-580 ،465-495 ،324‬ﺷﻮﻗﻲ اﻓﻨﺪي‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻣﻮﻗﻮﻓﺔ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ 1374 ،‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪] (1996‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﺒﻴﻞ«[ ‪.‬‬ ‫‪ 4‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ و ﺗﺠﺪﻳﺪ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،1‬ﺻﺺ‪ 401 .‬و ‪405‬؛ ﺟﺎن ﺳﻴﻤﭙﺴﻮن و ﺗﻴﺮا ﺷﻮﺑﺎرت‪» ،‬ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﺣﺠﺎب« ]‪[LIFTING THE VEIL‬‬ ‫)‪ 1374‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ ،(1995‬ص‪] 222 .‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﺣﺠﺎب«[؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﮔﺰارش ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﻣﻮرد آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺟﺎﻣﻌﺔ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻲ اﻳﺮان در دوران رژﻳﻢ ﭘﻬﻠﻮي‪ ،(1300-1357) :‬ص‪ 1359) 1 .‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪] (1980‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﮔﺰارش آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ در دورة رژﻳﻢ ﭘﻬﻠﻮي[؛ ﺧﻮان‬ ‫ﻛﻮل‪ ،‬در ﻛﺘﺎب »ﻣﺪرﻧﻴﺘﻪ و ﻫﺰاره« ]‪ 1377) [MODERNITY & THE MILLENNIUM‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ ،(1998‬ص‪ ،26 .‬ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪» :‬ﻗﺘﻞ ﻋﺎم وﺣﺸﻴﺎﻧﻪاي ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺑﺎﺑﻴﺎن و اﻓﺮاد ﻣﺸﻜﻮك ﺑﻪ ﺑﺎﺑﻴﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻜﻨﺠﺔ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﺘﻬﻤﻴﻦ در ﻣﻼء ﻋﺎم ﻫﻤﺮاه ﺑﻮد ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻣﺮگ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻫﺰار ﻧﻔﺮ ﺷﺪ‪ «.‬او ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻇﻬﺎر ﻣﻲدارد‬ ‫ﻛﻪ »اﻳﻦ واﻗﻌﻪ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ ﻓﺠﻴﻊﺗﺮﻳﻦ ﺟﻨﺒﺔ آﻣﻴﺰش دﻳﻦ و ﺳﻴﺎﺳﺖ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻃﻲ آن ﻣﻘﺎﻣﺎت دوﻟﺘﻲ و روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻣﺘﻔﻘﺎً ﺑﻪ اﺑﺪاع ﺧﻼﻗﺎﻧﻪﺗﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﺷﻜﻨﺠﻪ‬ ‫ﻣﺘﻬﻤﻴﻦ ﺑﻪ ارﺗﺪاد ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪«.‬‬ ‫‪ 5‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻧﺎﻣﺔ ﺳﺮ ﺟﺎﺳﺘﻴﻦ ﺷﻴﻞ‪ ،‬ﺳﻔﻴﺮ ﻣﻠﻜﺔ وﻳﻜﺘﻮرﻳﺎ در ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺑﻪ ﻟﺮد ﭘﺎﻟﻤﺮﺳﺘﻮن‪ ،‬وزﻳﺮ اﻣﻮر ﺧﺎرﺟﻪ )‪ 31‬ﺗﻴﺮ ‪ 1329‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 22‬ژوﻳﻴﻪ ‪ ،(1850‬ﻣﻨﺘﺸﺮه‬ ‫در »ﺑﺎب‪ :‬رواﻳﺎﺗﻲ از ﺷﻬﺎدت او« ]‪ ،[The Báb: Accounts of His Martyrdom‬ﭘﺎﻳﻴﺰ ‪ ،1973‬ج ‪ ،8‬ش ‪ ،1‬ﺻﺺ‪) 6-32 .‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد‬ ‫ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﺒﻴﻞ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،3‬ﺻﺺ‪.510-515 .‬‬ ‫‪ 6‬ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺧﻮان ﻛﻮل‪» ،‬ﻣﺪرﻧﻴﺘﻪ و ﻫﺰاره« ]‪ ،[MODERNITY & THE MILLENNIUM‬ﺻﺺ‪ 1377) 26-28 .‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪(1998‬؛ »رﺳﺘﺎﺧﻴﺰ و‬ ‫ﺗﺠﺪﻳﺪ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،1‬ﺻﺺ‪ .401-402 .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻳﺮواﻧﺪ آﺑﺮاﻫﺎﻣﻴﺎن‪» ،‬اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﺗﺤﺖ ﺷﻜﻨﺠﻪ‪ :‬زﻧﺪان و ﻧﻔﻲ ﻋﻠﻨﻲ اﻋﺘﻘﺎدات ﭘﻴﺸﻴﻦ در‬ ‫اﻳﺮان ﻣﺪرن« ]‪ 1378) ،[TORTURED CONFESSIONS: PRISONS AND PUBLIC RECANTATIONS IN MODERN IRAN‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ (1999‬ﺻﺺ‪20-21 .‬‬ ‫]از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﺗﺤﺖ ﺷﻜﻨﺠﻪ«[ )ﻛﻪ اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺑﺎﺑﻲ »در زﻧﺠﻴﺮ ﺑﻪ دور ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان ﮔﺮداﻧﺪه ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﺑﺮاي آﺧﺮﻳﻦ‬ ‫ﺑﺎر ﻓﺮﺻﺖ داده ﺷﺪ ﻛﻪ از ﻣﺬﻫﺐ ﺧﻮﻳﺶ دﺳﺖ ﺑﻜﺸﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ اﻳﺸﺎن را ﺑﺮاي اﻋﺪام ﺑﻪوﺳﻴﻠﺔ ﻃﺒﻘﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺗﺤﻮﻳﻞ اﻳﻦ ﻃﺒﻘﺎت‬ ‫ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺧﺎﻧﻮادة ﺳﻠﻄﻨﺘﻲ‪ ،‬اﻳﻞ ﻗﺎﺟﺎر‪ ،‬روﺣﺎﻧﻴﻮن‪ ،‬ﻧﻈﺎﻣﻴﺎن‪ ،‬ﺗﺠﺎر و اﺻﻨﺎف ﺑﺎزار ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬دادﻧﺪ«(‪.‬‬ ‫‪ 7‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺳﻮءﻗﺼﺪ ﻋﻠﻴﻪ ﺟﺎن ﺷﺎه اﻳﺮان« ]‪ ،[Attempt to Kill the Shah of Persia‬ﻧﻴﻮﻳﻮرك ﺗﺎﻳﻤﺰ‪ 25 ،‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪ 1852‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 3‬ﻣﻬﺮ ‪ ،1231‬ص‪.‬‬ ‫‪،2‬ﮔﺮدآوري ﺷﺪه ﺑﻪوﺳﻴﻠﺔ راﻟﻒ واﮔﻨﺮ در »ﺳﻮءﻗﺼﺪ ﺑﺎﺑﻴﺎن ﻋﻠﻴﻪ ﺟﺎن ﺷﺎه« ]‪1852 ،[Bábí Attempt on the Life of the Shah‬؛ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮي‬ ‫ﻧﻴﻮﻳﻮرك ﺗﺎﻳﻤﺰ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://bahai-library.com/index.php5?file=nyt_babi_life_shah‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 24 :‬دي ‪] (1385‬از اﻳﻦ ﺑﻪ‬ ‫ﺑﻌﺪ‪» :‬واﮔﻨﺮ‪ ،‬ﺳﻮءﻗﺼﺪ ﺑﺎﺑﻴﺎن ﻋﻠﻴﻪ ﺟﺎن ﺷﺎه«[‪ .‬ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮﺟﻮد ﺣﺎﻛﻲ از آﻧﻨﺪ ﻛﻪ دو ﺟﻮان ﺑﺎﺑﻲ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﺳﻮءﻗﺼﺪ‪ ،‬ﺑﺪون اﻃﻼع ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﺎﺑﻲ ﻣﺮﺗﻜﺐ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ‬ ‫ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ؛ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﺒﻴﻞ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،3‬ص‪.600 .‬‬

‫‪1‬‬

‫‪5‬‬


‫ﻧﺎﻓﺮﺟﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﻋﺪام ﺑﺎب ﻋﻠﻴﻪ ﺟﺎن ﻧﺎﺻﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺷﺎه ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ اﻳﻦ ﺑﺎور ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ را ﻛﻪ ﺑﺎﺑﻴﺎن‬ ‫ﺗﻬﺪﻳﺪي ﺑﺮاي اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻠﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻧﻤﻮد و ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﺣﻤﻼت ﻋﻠﻴﻪ ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﺎﺑﻲ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ﻳﻚ دﻫﻪ ﭘﺲ از اﻋﺪام ﺑﺎب‪ ،‬ﺑﻬﺎءاﷲ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﭘﻴﺮوان ﺑﺎب‪ ،‬در ﺳﺎل ‪ 1242‬اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻧﺎ او ﻣﻦ ﻳﻈﻬﺮه اﷲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪9‬‬

‫در ﺳﺎل ‪ ،1231‬ﺑﻬﺎءاﷲ ﺑﻪ ﻣﺪت ﭼﻬﺎر ﻣﺎه در زﻧﺪان ﺳﻴﺎﻫﭽﺎل ﺗﻬﺮان زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪ و ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺪت زﻧﺪﮔﻴﺶ را در زﻧﺪان و‬ ‫ﺳﭙﺲ در ﺗﺒﻌﻴﺪ ﮔﺬراﻧﺪ‪ .‬اﻳﺸﺎن در ﺳﺎل ‪ 1271‬در ﺗﺒﻌﻴﺪ درﮔﺬﺷﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﺗﺮوﻳﺞ ﺗﻌﻠﻴﻤﺎت وي ﺑﻪ ﻃﻮر وﺳﻴﻌﻲ اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫ﻳﻜﻲ از اﺻﻮل اﺳﺎﺳﻲ دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻣﻔﻬﻮم »اﺳﺘﻤﺮار ﻫﺪاﻳﺖ اﻟﻬﻲ« اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ آن ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﺬاﻫﺐ اﺻﻠﻲ‬ ‫ﺟﻬﺎن ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪاي از ﺗﻜﺎﻣﻞ ﭘﻴﺎم ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﻪ ﺑﺸﺮﻳﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ 11.‬اﻳﻦ ﺗﻌﻠﻴﻤﺎت و ادﻋﺎي ﺑﺎب و ﺑﻬﺎءاﷲ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﻫﺮ‬ ‫دو ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺧﺪاوﻧﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬دﻟﻴﻞ اﺻﻠﻲ ﺑﺪﻋﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ از ﺳﻮي ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻛﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ‬ ‫آﺧﺮﻳﻦ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎب ﺧﻮد را »اﻣﺎم ﻏﺎﻳﺐ«‪ 12‬اﻋﻼم ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻪوﻳﮋه ﻧﺰد ﺷﻴﻌﻴﺎن اﻫﺎﻧﺖآﻣﻴﺰ ﺑﻪ‬ ‫ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود و ﺑﺎﻋﺚ اﻳﻦ ﺗﻠﻘﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن »دﺷﻤﻨﺎن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺤﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺎﺷﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﻣﺠﺎزات ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬و ﻳﺎ ‪ ...‬ﺑﻪ زور وادار ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺬﻫﺐ ﺧﻮد ﺷﻮﻧﺪ«‪ 13.‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ‪ ،‬ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻋﻤﻠﻲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‬ ‫از ﻓﻘﻪ ﺷﻴﻌﻪ ﭼﻨﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺬﻫﺐ از اﺳﻼم ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﺬﻫﺐ و آﻳﻴﻦ دﻳﮕﺮي ارﺗﺪاد ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد؛ ﺟﺮﻣﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﺠﺎزاﺗﺶ ﻣﺮگ اﺳﺖ‪ 14.‬اﻳﻦ ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻣﺠﺎزات ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ دﻳﻦ اﺳﻼم ﺗﺤﺖ‬ ‫اﺿﻄﺮار‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﻗﺒﻠﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺎزﮔﺸﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪15‬‬

‫‪ 8‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻟﺔ ﻧﻴﻮﻳﻮرك ﺗﺎﻳﻤﺰ‪ ،‬ﻣﻮرخ ‪ 16‬ﻧﻮاﻣﺒﺮ‪ 1852‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 25‬آﺑﺎن ‪ ،1231‬ص‪ ،6 .‬در »واﮔﻨﺮ‪ ،‬ﺳﻮءﻗﺼﺪ ﺑﺎﺑﻴﺎن ﻋﻠﻴﻪ ﺟﺎن ﺷﺎه«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪7‬‬ ‫)ﻛﻪ ﮔﺰارش ﻣﻲﻛﻨﺪ »ﻣﺘﺠﺎوز از ‪ 400‬ﺑﺎﺑﻲ ﺑﻪ اﺗﻬﺎم دﺳﺖ داﺷﺘﻦ در ﺳﻮءﻗﺼﺪ اﺧﻴﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺟﺎن ﺷﺎه در ﺗﻬﺮان ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ ‪ ...‬ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﺗﻴﺮهﺑﺨﺖ ﻫﻤﮕﻲ ﺑﻪ‬ ‫دژﺧﻴﻤﺎﻧﻪﺗﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮهﻫﺎ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ («.‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ژاﻧﺖ آﻓﺎري‪» ،‬آزادﻳﻬﺎي ﻣﺪﻧﻲ و ﭘﻲرﻳﺰي ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان« ] ‪Civil Liberties and the‬‬ ‫‪ ،[Making of Iran’s Constitution‬در »ﻣﺮوري دوﺑﺎره ﺑﺮ اﻧﻘﻼب ﻣﺸﺮوﻃﺔ اﻳﺮان ‪RETROSPECTIVES ON THE IRANIAN ] «1284-1288‬‬ ‫‪) [CONSTITUTIONAL REVOLUTION, 1905-1909‬ﻣﺠﻠﺔ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﻄﺒﻴﻘﻲ آﺳﻴﺎي ﺟﻨﻮﺑﻲ‪ ،‬آﻓﺮﻳﻘﺎ و ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎه دوك‪ ،‬ج ‪ ،25‬ش ‪،2‬‬ ‫ص‪] (41 .‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬آزادﻳﻬﺎي ﻣﺪﻧﻲ و ﭘﻲرﻳﺰي ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان«[؛ » اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﺗﺤﺖ ﺷﻜﻨﺠﻪ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،6‬ﺻﺺ‪) 20-21 .‬ﻛﻪ اﺷﺎره دارد‬ ‫ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ »اوج ﺑﻲرﺣﻤﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎﺑﻴﺎن در اﻋﺪاﻣﻬﺎي ﺳﺎل ‪ 1231‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 1852‬رخ داد‪ ....‬ﺑﺮﺧﻲ را ﭘﻴﺶ از اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎ ﺗﻴﺮ ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻛﻮر ﻛﺮدﻧﺪ؛ ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ را‬ ‫ﻣﻜﺮراً ﭼﺎﻗﻮ زدﻧﺪ و ﺳﭙﺲ ﺳﺮ از ﺑﺪﻧﺸﺎن ﺟﺪا ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ؛ و ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ را ﭘﻴﺶ از اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ دار ﺑﻴﺎوﻳﺰﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺑﻲرﺣﻤﻲ ﻣﻮرد ﺿﺮب و ﺷﺘﻢ ﻗﺮار دادﻧﺪ‪(«.‬‬ ‫‪» 9‬ﻣﺆﻣﻦ‪ ،‬دﻳﺎﻧﺖ ﺑﺎﺑﻲ و ﺑﻬﺎﻳﻲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،1‬ص‪ .‬ﺑﻴﺴﺖ و دو‪.‬‬ ‫‪ 10‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪» ،‬ﻣﻘﺪﻣﻪاي ﺗﺎرﻳﺨﻲ درﺑﺎرة ﺑﻬﺎءاﷲ« ] ‪Bahá’í International Community, Historical Introduction to‬‬ ‫‪ ،[Bahá’u’lláh‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://info.bahai.org/article-1-3-2-2.html‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 18 :‬آﺑﺎن ‪(1385‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »دﻓﺘﺮ‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪» ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪ :‬ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﺨﺘﺼﺮي از دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ و ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺟﻬﺎﻧﻲ آن« ] ‪Office of Public Information of the‬‬ ‫‪ ،[Bahá’í International Community, THE BAHÁ’ÍS: A PROFILE OF THE BAHÁ’Í FAITH AND ITS WORLDWIDE COMMUNITY‬ﺻﺺ‪-62 .‬‬ ‫‪1994) 54‬م(‪ .‬ﭘﺲ از اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺳﺮازﻳﺮ ﺷﺪن ﺑﻪﺳﻮي ﺑﻐﺪاد ﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ دﻳﺪار ﺑﻬﺎءاﷲ ﻧﺎﻳﻞ آﻳﻨﺪ‪ ،‬دوﻟﺖ اﻳﺮان دوﻟﺖ ﻋﺜﻤﺎﻧﻲ را ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻗﺮار‬ ‫داد ﺗﺎ او را از اﻳﺮان دورﺗﺮ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺗﺒﻌﻴﺪﮔﺎه ﺑﻬﺎءاﷲ اﻛﻨﻮن ﺑﺨﺸﻲ از اﺳﺮاﺋﻴﻞ اﺳﺖ و اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ دو ادﻋﺎي ﻣﻬﻢ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪ :‬ﻧﺨﺴﺖ اﻳﻨﻜﻪ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﺎ اﺳﺮاﺋﻴﻠﻴﻬﺎ و ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﺘﻬﺎ ﻳﻜﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و دﻳﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ وﺟﻮﻫﺎت ﺗﻘﺪﻳﻤﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻪ ﺑﻴﺖاﻟﻌﺪل اﻋﻈﻢ در ﺣﻴﻔﺎ ﺑﺮاي ﺣﻤﺎﻳﺖ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﺘﻲ‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪» .‬ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﺣﺠﺎب«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،4‬ص‪ 223 .‬ﻛﻪ اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻋﺜﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻬﺎءاﷲ را ﺣﺪود ﻫﺸﺘﺎد ﺳﺎل ﭘﻴﺶ از اﻋﻼم اﺳﺘﻘﻼل دوﻟﺖ‬ ‫اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ ﺗﺒﻌﻴﺪ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ 11‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺣﻀﺮت اﺑﺮاﻫﻴﻢ‪ ،‬ﻛﺮﻳﺸﻨﺎ‪ ،‬زرﺗﺸﺖ‪ ،‬ﺣﻀﺮت ﻣﻮﺳﻲ‪ ،‬ﺑﻮدا‪ ،‬ﺣﻀﺮت ﻋﻴﺴﻲ و ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﻫﻤﮕﻲ از رﺳﻮﻻن اﻟﻬﻲ ﺑﻮدﻧﺪ؛ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ‬ ‫ﺑﻪ »ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪ ،‬دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ و دﻳﮕﺮ ادﻳﺎن« ]‪ ،[Bahá’í International Community, The Bahá’í Faith and Other Religions‬ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://www.bahai.org/dir/other_religions‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 22 :‬آﺑﺎن ‪.(1385‬‬ ‫‪ 12‬دﻛﺘﺮﻳﻦ ﺷﻴﻌﻪ ﺑﺮ اﻳﻦ اﻋﺘﻘﺎد اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﻣﻬﺪي‪ ،‬دوازدﻫﻤﻴﻦ و آﺧﺮﻳﻦ اﻣﺎم ﻣﺬﻫﺐ ﺷﻴﻌﻪ‪ ،‬ﻳﺎ ﻫﻤﺎن اﻣﺎم ﻏﺎﻳﺐ‪ ،‬در آﺧﺮاﻟﺰﻣﺎن ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺮدد و ﺟﻬﺎن‬ ‫را ﻧﺠﺎت ﻣﻲﺑﺨﺸﺪ‪.‬‬ ‫‪ 13‬دﻧﻴﺲ ﻣﻚ اون‪» ،‬ﺑﻬﺎﺑﻴﺎن اﻳﺮان‪ :‬رﻳﺸﻪﻫﺎي ﻣﻨﺎﻗﺸﻪ« ]‪ ،[The Bahá’ís of Iran: The Roots of Controversy‬ﺑﻮﻟﺘﻦ ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎﻳﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‬ ‫ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ )ج ‪ ،14‬ش ‪1987 ،1‬م(‪ ،‬ص‪.77 .‬‬ ‫‪ 14‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﻘﻮﻗﻲ اﻳﺮان )ﻛﻪ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺗﻔﺎﺳﻴﺮ ﻣﻨﺒﻌﺚ از رﺳﺎﻟﺔ آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ اﺳﺖ( ﻣﺮﺗﺪ ﺑﺮ دو ﻧﻮع اﺳﺖ‪ :‬ﻳﻜﻲ ﻣﺮﺗﺪ ﻓﻄﺮي )ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺮﺗﺪ‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎنزاده اﺳﺖ( و دﻳﮕﺮي ﻣﺮﺗﺪ ﻣﻠﻲ )ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻓﺮد ﺗﺎزه ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻪ دﻳﻦ دﻳﮕﺮي ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺬﻫﺐ ﻣﻲدﻫﺪ(‪ .‬ﻫﺮ دو ﻧﻮع ارﺗﺪاد ﻣﺴﺘﻮﺟﺐ ﻣﺠﺎزات ﻣﺮگ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد ﻣﺮﺗﺪ ﻣﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ارﺗﺪاد دﻳﺪار ﻛﻨﻨﺪ و ﺳﻌﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ او را ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺳﻼم ﺑﺮﮔﺮدد‪ .‬ﻗﺎﺿﻲ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ‬ ‫‪6‬‬


‫ﺗﻔﺎوت ﻋﻤﺪه ﺑﻴﻦ ﻣﻜﺘﺐ ﺑﺎﺑﻲ و ﻣﻜﺘﺐ ﺑﻬﺎﻳﻲ اﻋﻼم ﺑﺮاﺋﺖ از ﺧﺸﻮﻧﺖ )رد ﺧﺸﻮﻧﺖ( ﺣﺘﻲ در ﺻﻮرت آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ در‬ ‫دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪ 16.‬ﻣﻊاﻟﻮﺻﻒ‪ ،‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻫﻤﭽﻨﺎن اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬در اواﺧﺮ ﺳﺪه ﺳﻴﺰدﻫﻢ و ﺗﺤﺖ ﻧﻔﻮذ‬ ‫روﺣﺎﻧﻴﻮن و ﻧﻴﺰ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻣﻠﻲﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ‪ ،‬اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﭘﻴﺎم ﺟﻬﺎﻧﻲ دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﺔ ﻧﻔﻮذ اﺟﺎﻧﺐ و ﺣﺘﻲ‬ ‫ﻧﺸﺎﻧﻲ از ﻃﺮﻓﺪاري از ﻏﺮب در اﻳﺮان ﺗﻠﻘﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ 17.‬ﻫﻢ اﻛﻨﻮن‪ ،‬ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺟﻬﺎن ﺣﺪود ﭘﻨﺞ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ اﺳﺖ و‬ ‫ﺗﺨﻤﻴﻦ زده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺣﺪود ﺳﻴﺼﺪ و ﭘﻨﺠﺎه ﻫﺰار ﻧﻔﺮ ﺑﻬﺎﻳﻲ در اﻳﺮان زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫‪ .2-2‬ﻣﺤﻔﻠﻬﺎي روﺣﺎﻧﻲ‬ ‫ﭘﺲ از ﻣﺮگ ﺑﻬﺎءاﷲ در ﺳﺎل ‪ ،1271‬ﭘﺴﺮش ﻋﺒﺪاﻟﺒﻬﺎء اﻳﻦ اﻣﻜﺎن را ﻓﺮاﻫﻢ آورد ﻛﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻏﺮﺑﻲ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ اﻳﺮان ﺳﻔﺮ‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ و ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻬﺎﻳﻲ اﻳﺮان ﻛﻤﻚ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺮان ﺑﻪ ﻏﺮب‪ ،‬اﻣﻜﺎن ﺗﺮوﻳﺞ ﺟﻨﺒﺶ‬ ‫در ﻏﺮب را ﻓﺮاﻫﻢ آورد و ﺑﺪﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻮﺟﺒﺎت ﮔﺴﺘﺮش و ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻬﺎﻳﻲ در ﺳﻄﺢ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ را ﻓﺮاﻫﻢ آورد‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫ﺗﺤﺖ رﻫﺒﺮي ﻋﺒﺪاﻟﺒﻬﺎء‪ ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻳﺠﺎد ﻧﻬﺎدﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ رﺳﻤﻲ در ﻣﻨﺎﻃﻖ دوراﻓﺘﺎدة اﻳﺮان اﻗﺪام ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ‬ ‫ﺗﺮوﻳﺞ ﺣﻘﻮق ﺑﺮاﺑﺮ و ﺗﻌﻠﻴﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺑﺮاي زﻧﺎن ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ .‬در ﭘﻴﺮوي از ﺗﻌﻠﻴﻤﺎت ﺑﻬﺎءاﷲ‪ ،‬ﻋﺒﺪاﻟﺒﻬﺎء ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬاري‬ ‫ﺷﻮراﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ دﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ ‪ -‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻔﻠﻬﺎي روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻮﺳﻮﻣﻨﺪ‪ -‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻛﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟﻪ ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻬﺎﻳﻲ اﻗﺪام ﻛﺮد‪ 20.‬در‬ ‫ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﻣﺤﻔﻠﻬﺎي روﺣﺎﻧﻲ در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن و در ﻫﺮ ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻧُﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺳﻜﻮﻧﺖ دارﻧﺪ از ﻃﺮﻳﻖ اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت و‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻓﺮاﻫﻢ آوردن ﺧﺪﻣﺎت ﻣﺬﻫﺒﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻣﺤﻠﻲ داﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪21‬‬

‫ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي اداري داﺧﻠﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺤﻔﻠﻬﺎي روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ‪ ،‬ﻣﺮاﻛﺰ ﺑﻬﺎﻳﻲ و ﺟﺸﻨﻬﺎي ﻧﻮزده روزه ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ ﺿﻴﺎﻓﺖ‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﺤﺼﺮاً ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻬﺎﻳﻲ داﻳﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ 22.‬ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺆﺳﺴﺎت ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺪارس‪ ،‬ﻣﺆﺳﺴﺎت ﭘﺰﺷﻜﻲ‪،‬‬

‫ﻣﺘﻬﻢ از ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ دﻳﻦ اﺳﻼم اﻣﺘﻨﺎع ﻛﻨﺪ‪ ،‬او را ﺑﻪ ﻣﺠﺎزات ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻣﺤﻜﻮم ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ آﻳﺖاﷲ روحاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ‪» ،‬ﺗﺤﺮﻳﺮاﻟﻮﺳﻴﻠﻪ« )ﺑﻴﺮوت‪ ،‬ﺗﻮزﻳﻊ‬ ‫داراﻟﺘﻌﺎرف ﻟﻠﻤﻄﺒﻮﻋﺎت‪1984 ،‬م(‪ ،‬ﺻﺺ‪.494-495 ،366 .‬‬ ‫‪ 15‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪاي از ﻃﺮز رﻓﺘﺎر ﺑﺎ ﻣﺘﻬﻤﺎن ﺑﻪ ارﺗﺪاد‪ ،‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﮔﺰارش ﺟﻠﺴﺎت ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﭘﺮوﻧﺪه ذﺑﻴﺢاﷲ ﻣﻬﺮاﻣﻲ‪ ،‬ﺷﻌﺒﺔ ﻳﻜﻢ دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ اﺳﺘﺎن‬ ‫ﻳﺰد‪ ،‬ﻛﻼﺳﺔ ﭘﺮوﻧﺪه‪ :‬د‪ ،74/2288/‬ﺗﻘﺎﺿﺎي ﺗﺠﺪﻳﺪﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺷﻤﺎرة ر‪ -‬د‪ 12) «74/2312/‬دي ﻣﺎه ‪) (1374‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪ 16‬اﻟﻴﺰ ﺳﺎﻧﺎﺳﺎرﻳﺎن‪» ،‬اﻗﻠﻴﺘﻬﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ در اﻳﺮان« ]‪ ،[RELIGIOUS MINORITIES IN IRAN‬ص‪ 2000) 51 .‬م( ]از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪»:‬ﺳﺎﻧﺎﺳﺎرﻳﺎن«[‪.‬‬ ‫‪17‬‬ ‫ﺷﺎﻫﺮوغ اﺧﻮي‪» ،‬دﻳﻦ و ﺳﻴﺎﺳﺖ در اﻳﺮان ﻣﻌﺎﺻﺮ‪ :‬رواﺑﻂ ﻣﻴﺎن روﺣﺎﻧﻴﻮن و دوﻟﺖ در دورة ﭘﻬﻠﻮي« ] ‪RELIGION AND POLITICS IN‬‬ ‫‪ ،[CONTEMPORARY IRAN: CLERGY-STATE RELATIONS IN THE PAHVALI PERIOD‬ص‪ 1980) 77 .‬م( ]از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪»:‬اﺧﻮي«[‪.‬‬ ‫‪ 18‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪ ،‬دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﭼﻴﺴﺖ؟« ]?‪ ،[Bahá’í International Community, What is the Bahá’í Faith‬ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://bahai.org/faq/facts/bahai_faith‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 7 :‬آذر ‪ .(1385‬ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ ﻧﻬﺎدﻫﺎي اداري ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻣﺎﻳﺔ دﺷﻮار ﺷﺪن دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ‬ ‫آﻣﺎر دﻗﻴﻘﻲ از ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺮان ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮآورد ﻓﻮقاﻟﺬﻛﺮ ﺑﺮ اﺳﺎس آﻣﺎر ﻣﺬﻛﻮر در »ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪ ،‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ« ] ‪Bahá’í‬‬ ‫‪ [International Community, Persecution‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://www.bahai.oirg/dir/worldwide/persecution‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 7 :‬آذر‬ ‫‪ (1385‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ 19‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ‪ :‬ﺟﻔﺮي ﻧﺎش‪» ،‬ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﺳﺮي اﻳﺮان‪ :‬ﺗﻮﻃﺌﻪ ﺑﺮاي ﻣﺤﻮ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن« ] ‪IRAN’S SECRET POGROM: THE CONSPIRACY TO WIPE OUT THE‬‬ ‫‪ ،[BAHÁ’ÍS‬ص‪ 1982) 65 .‬م( ]از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪»:‬ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﺳﺮي«[‪ ،‬دﻓﺘﺮ اﻃﻼﻋﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪» ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪ :‬ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﺨﺘﺼﺮي از دﻳﺎﻧﺖ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻲ و ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺟﻬﺎﻧﻲ آن« ] ‪Office of Public Information of the Bahá’í International Community, THE BAHÁ’ÍS: A PROFILE OF THE‬‬ ‫‪ ،[BAHÁ’Í FAITH AND ITS WORLDWIDE COMMUNITY‬ﺻﺺ‪ 1992) 54-62 .‬م(‪.‬‬ ‫‪ 20‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »دﻓﺘﺮ اﻃﻼﻋﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪ ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪ :‬ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﺨﺘﺼﺮي از دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ و ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺟﻬﺎﻧﻲ آن« ] ‪Office of Public‬‬ ‫‪WORLDWIDE‬‬

‫‪AND ITS‬‬

‫‪BAHÁ’Í FAITH‬‬

‫‪OF THE‬‬

‫‪Information of the Bahá’í International Community, THE BAHÁ’ÍS: A PROFILE‬‬

‫‪ ،[COMMUNITY‬ﺻﺺ‪1992) 54-62 .‬م(‪.‬‬ ‫‪ 21‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‪) http://www.bahai.us/bahai-administration :‬ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 15 :‬ﻣﻬﺮ ‪.(1385‬‬ ‫‪ 22‬ﻣﺒﻨﺎي ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻬﺎﻳﻲ در ﺳﻄﺢ ﻣﺤﻠﻲ‪ ،‬ﺟﺸﻦ ﻧﻮزده روزه ﻳﺎ ﺿﻴﺎﻓﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﻫﺮ ﻧﻮزده روز ﻳﻜﺒﺎر در روز اول ﻫﺮ ﻣﺎه ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮﮔﺰار‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد و اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲرود ﻛﻪ ﻫﻤﺔ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻣﻨﻄﻘﻪ در آن ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻲ ﺳﻪ ﺑﺨﺶ دارد‪ (1 :‬ﺑﺨﺶ ﻣﻨﺎﺳﻚ )ﻋﺒﺎدي( ﻛﻪ ﻃﻲ آن ﻧﻴﺎﻳﺶ و ﻋﺒﺎدت‬ ‫‪7‬‬


‫ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان و ﭘﺮورﺷﮕﺎﻫﻬﺎ‪ ،‬ﺑﺮاي اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻪ ﻛﻞ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻏﻴﺮﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﻲﮔﺮدد ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪23‬‬

‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﺤﻔﻠﻬﺎي روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻠﻔﻬﺎي روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﻫﺮ ﻛﺸﻮر ﻧﻈﺎرت ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﻔﻠﻬﺎي روﺣﺎﻧﻲ‬ ‫ﻣﻠﻲ ﻫﺮ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﺔ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﻠﻲ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺤﺎﻓﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﺑﻪ ارﺗﺒﺎط ﻣﺮاﻛﺰ ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻤﻚ ﻛﺮده و ﺑﻪ‬ ‫ارﺗﻘﺎء اﺻﻮل دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ‪ 24.‬ﺑﻌﻀﻲ از ﺷﺪﻳﺪﺗﺮﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان ﻋﻠﻴﻪ اﻋﻀﺎي ﻣﺤﻔﻞ‬ ‫روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ )ﻗﺴﻤﺖ ‪ 1-5‬را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ(‪.‬‬

‫‪25‬‬

‫دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت رﺳﻤﻲ روﺣﺎﻧﻴﺖ را ﻣﺮدود ﻣﻲداﻧﺪ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ وﻇﺎﻳﻒ اداري ﻛﻪ در ﻣﺬاﻫﺐ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺳﻨﺘﻲ‬ ‫در ﺣﻮزة ﻣﺴﺆوﻟﻴﺖ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬در دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮ ﻋﻬﺪة ﻣﺤﻔﻠﻬﺎي روﺣﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺤﻔﻠﻬﺎي روﺣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻧﻈﺎرت‬ ‫ﺑﺮ اﻣﻮر داﺧﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن و ادارة اﻣﻮر ﻣﺎﻟﻲ اﻳﺸﺎن ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ و ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻛﺎﻧﺎل ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻣﻴﺎن ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﺤﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻠﻲ و‬ ‫ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺤﻔﻠﻬﺎي روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺧﺘﻴﺎرات ﻻزم را ﺑﻪ اﻓﺮاد‪ ،‬ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎ و ﮔﺮوﻫﻬﺎي وﻳﮋه ﺑﺮاي‬ ‫اﻧﺠﺎم ﺧﺪﻣﺎت ﻣﺤﻠﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻣﻮر آﻣﻮزﺷﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات‪ ،‬ﺗﺮوﻳﺞ ﺗﻌﻠﻴﻤﺎت ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﺸﺎورة ازدواج و ﺟﻤﻊآوري اﻋﺎﻧﺎت اﻋﻄﺎ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ‪ ،‬ﻣﺤﻔﻠﻬﺎ ﻧﻘﺶ اداره اﻣﻮر ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪26‬‬

‫ﻛﺎﻣﻞﻛﻨﻨﺪة اﻳﻦ ﻧﻬﺎدﻫﺎ ﺷﺎﺧﺔ اداري دﻳﮕﺮي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ از ﻣﻘﺎﻣﺎت اﻧﺘﺼﺎﺑﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ اﻳﻦ اﻓﺮاد را‬ ‫ﻛﻪ در ﭘﻴﺸﺒﺮد اﻫﺪاف ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺗﻼش ﻛﺮده و ﻧﻘﺶ ﻣﺸﺎوران ﺟﺎﻣﻌﻪ را دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻴﺰان ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻲ و اﻓﺘﺨﺎرات‬ ‫آﻧﻬﺎ اﻧﺘﺼﺎب ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺗﺤﺖ ﻋﻨﺎوﻳﻦ ﻣﺸﺎورﻳﻦ ﻗﺎرهاي‪ ،‬ﻣﻌﺎوﻧﻴﻦ ﻣﺸﺎوره ﻗﺎرهاي و دﺳﺘﻴﺎران آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬ ‫ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﺸﺎورﻳﻦ ﻗﺎرهاي در ﻫﺮ دو ﺳﻄﺢ ﻗﺎرهاي و ﻛﺸﻮري ﻓﻌﺎل ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻌﺎوﻧﻴﻦ ﻣﺸﺎوره ﻗﺎرهاي و‬ ‫دﺳﺘﻴﺎران اﻳﺸﺎن در ﺳﻄﻮح ﻣﻨﻄﻘﻪاي و ﻣﺤﻠﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪27‬‬

‫ﻫﺮ دو ﺷﺎﺧﺔ اداري ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﻧﻬﺎد ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ ﺑﻴﺖاﻟﻌﺪل اﻋﻈﻢ ﻧﻈﺎرت ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻋﻀﺎي ﺑﻴﺖاﻟﻌﺪل اﻋﻈﻢ‬ ‫ﻫﺮ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﻳﻚ ﺑﺎر اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻴﺖاﻟﻌﺪل اﻋﻈﻢ در ﺷﻬﺮ ﺣﻴﻔﺎ‪ ،‬اﺳﺮاﺋﻴﻞ‪ ،‬در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺷﻬﺮي ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺳﺎﻟﻬﺎ‬ ‫ﺗﺒﻌﻴﺪﮔﺎه ﺑﻬﺎءاﷲ ﺑﻮد و ﻣﺪﻓﻦ وي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺮار دارد و از اﻳﻦ رو‪ ،‬اﺳﺮاﺋﻴﻞ زﻳﺎرﺗﮕﺎه ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪28‬‬

‫اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد؛ ‪ (2‬ﺑﺨﺶ اداري ﻛﻪ ﻃﻲ آن اﻣﻮر ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻮرد ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ؛ ‪ (3‬ﺑﺨﺶ ﭘﺬﻳﺮاﻳﻲ ﻛﻪ ﻃﻲ آن از ﺣﺎﺿﺮﻳﻦ ﭘﺬﻳﺮاﻳﻲ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ‬ ‫ﻣﻲآﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪ 23‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ اﻣﻴﺮ ﺑﻨﺎﻧﻲ‪» ،‬ﻣﺪرنﺳﺎزي اﻳﺮان ‪1961) [THE MODERNIZATION OF IRAN 1921-1941] «1300-1320‬م(‪ ،‬ص‪] ،96 .‬از اﻳﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪»:‬ﺑﻨﺎﻧﻲ«[ )ﻛﻪ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺷﻤﺎر ﺑﺴﻴﺎري از ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي ﺳﺮﺷﻨﺎس ﺗﻬﺮان‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ دﺧﺘﺮان ﺑﺰرگ و ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﭘﺴﺮ رﺿﺎﺷﺎه‪ ،‬در ﻣﺪارس‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ(‪.‬‬ ‫‪ 24‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‪) http://www.bahai.us/bahai-administration :‬ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 15 :‬ﻣﻬﺮ ‪.(1385‬‬ ‫‪ 25‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان اﻳﻦ ﻣﺤﻔﻠﻬﺎ را ﺑﺨﺸﻲ از ﻳﻚ ﺷﺒﻜﺔ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﻣﻲداﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ ﺣﺎﻛﻢ ﺷﺮع و دادﺳﺘﺎن اﻧﻘﻼب‬ ‫اﺳﻼﻣﻲ ﺗﻬﺮان«‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ ﻛﻴﻬﺎن‪) 1360/10/30 ،‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان( ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از آﻳﺖاﷲ ﻣﺤﻤﺪي ﮔﻴﻼﻧﻲ‪ ،‬رﻳﻴﺲ دادﮔﺎﻫﻬﺎي‬ ‫اﻧﻘﻼب ﻣﺮﻛﺰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻪﻋﻨﻮان »اﻳﺎدي و ﺟﺎﺳﻮﺳﺎن اﺳﺘﻌﻤﺎر ﻋﻤﻮﻣﺎً و ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﻢ ﺧﺼﻮﺻﺎً« ﭘﺮداﺧﺖ و ﻧﻴﺰ اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ »ﺑﺮ دادﮔﺎﻫﻬﺎ و‬ ‫ﺣﻜﺎم ﺷﺮع واﺟﺐ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻓﺮاد را ﺑﻪ ﻛﻴﻔﺮﺷﺎن ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‪ ... .‬اﻳﻦ ﻋﺪه ﻛﻪ اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ در دادﮔﺎﻫﻬﺎي ﺷﺮع ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ‬ ‫اﺳﺮاﺋﻴﻞ و اﻳﺎدﻳﺶ ﻣﺤﺮز ﺷﺪه و ‪ ...‬ﺑﻪ ﺳﺰاي اﻋﻤﺎﻟﺸﺎن رﺳﻴﺪﻧﺪ«‪ .‬او ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮد ﻛﻪ »]دﺳﺘﻪاي از اﻓﺮاد اﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ[ ﻛﻪ اﺳﺘﻀﻌﺎف ﻓﻜﺮي‬ ‫دارﻧﺪ و دادﮔﺎﻫﻬﺎ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ و آﻧﻬﺎ را ﺗﻮﺟﻴﻪ ]ﻣﻲﻛﻨﺪ[ ‪ ...‬زﻳﺮا آﻧﻬﺎ ﺟﺎﻫﻠﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ درك ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ را ﻧﻜﺮدﻧﺪ«‪.‬‬ ‫‪ 26‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‪) http://www.bahai.us/bahai-administration :‬ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 15 :‬ﻣﻬﺮ ‪ .(1385‬اﻋﻀﺎي اﻳﻦ ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎ و ﮔﺮوﻫﻬﺎ ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ داراي ﻧﻘﺶ »رﻫﺒﺮي« ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻏﻠﺐ ﺑﺎزداﺷﺖ و اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻋﻀﻮﻳﺖ در اﻳﻦ ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎ ﻧﻮﻋﻲ ﺟﺮم ﻣﺤﺴﻮب ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ )ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ‪.(1-5‬‬ ‫‪ 27‬ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺑﻴﺖاﻟﻌﺪل اﻋﻈﻢ‪» ،‬ﺗﻮﺿﻴﺤﺎﺗﻲ در ﻣﻮرد ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻣﺸﺎورﻳﻦ ﻗﺎرهاي« ] ‪Universal House of Justice, Elucidation of the‬‬ ‫‪ 24) [Nature of the Continental Boards of Counselors‬آورﻳﻞ ‪1972‬م(‪.‬‬ ‫‪ 28‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻣﺤﻔﻞ ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‪) http://www.bahai.us/bahai-administration :‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪:‬‬ ‫‪ 15‬ﻣﻬﺮ ‪.(1385‬‬ ‫‪8‬‬


‫‪ .3‬رﻳﺸﻪ ﺣﺮﻛﺘﻬﺎي ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻣﻌﺎﺻﺮ‬ ‫‪ .1-3‬ﺗﺤﻮﻻت ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺳﺪهﻫﺎي ﺳﻴﺰدﻫﻢ و ﭼﻬﺎردﻫﻢ‬ ‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻣﺸﺮوﻃﺔ اﻳﺮان )‪1906/1285‬م( زﻣﻴﻨﻪﺳﺎز آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻧﻬﺎدﻳﻨﺔ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺷﺪ و اﻳﻦ دﺷﻤﻨﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‬ ‫ﺑﺎ اﺳﺘﻘﺮار ﺳﻠﺴﻠﺔ ﭘﻬﻠﻮي ﻣﻨﺴﺠﻢﺗﺮ ﮔﺮدﻳﺪ‪ 29.‬اﮔﺮﭼﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ اﻟﮕﻮي ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻣﺸﺮوﻃﺔ اﻳﺮان و ﻣﺘﻤﻢ آن )ﻣﺼﻮب‬ ‫‪ ،(1286‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ‪ 1831‬ﺑﻠﮋﻳﻚ ﺑﻮد‪ ،‬در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان از اﻗﺘﺒﺎس اﺻﻮل ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آزادي ﻣﺬﻫﺐ ﻣﻨﺪرج در‬ ‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺑﻠﮋﻳﻚ آﺷﻜﺎرا ﺧﻮدداري ﺷﺪه ﺑﻮد‪ 30.‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻨﻜﻪ در ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺑﻌﺪي‪ ،‬ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻣﺴﻴﺤﻲ‪،‬ﻛﻠﻴﻤﻲ و زرﺗﺸﺘﻲ‬ ‫ﺑﺎ دﻳﮕﺮ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻣﺘﺴﺎوي اﻋﻼم ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ و ﻣﺘﻤﻢ آن ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﺎﻣﻞ اﺻﻮﻟﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ »ﺑﻪ روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺷﻴﻌﻪ‬ ‫ﻗﺪرﺗﻬﺎي ﻧﻬﺎدﻳﻨﺔ ﺑﻲﺳﺎﺑﻘﻪاي ﺗﻔﻮﻳﺾ ﻣﻲﻛﺮد« و در آﻧﻬﺎ ﻫﻴﭻ اﺻﻠﻲ در ﺣﻤﺎﻳﺖ از آزادي ﻣﺬﻫﺐ ﮔﻨﺠﺎﻧﻴﺪه ﻧﺸﺪه ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪31‬‬

‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در ﺳﺪة ﺳﻴﺰدﻫﻢ‪ ،‬ﭘﻴﺮوان دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ و ﻧﻪ ﺧﻮد دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺳﺮﻛﻮب ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬در ﺳﺪة ﭼﻬﺎردﻫﻢ‪،‬‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ و ﺳﺎزﻣﺎنﻳﺎﻓﺘﻪاي ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ و ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪوﻳﮋه ﻣﻮرد‬ ‫ﻫﺪف ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺘﻬﺎي ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن از ﺟﻤﻠﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻧﺸﺮﻳﺎت ﺑﻬﺎﻳﻲ و ﺗﻌﻄﻴﻠﻲ ﻣﺪارس ﺑﻬﺎﻳﻲ در دو دﻫﺔ‬ ‫‪ 1310‬و ‪ 1320‬ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪32‬‬

‫اوﻟﻴﻦ ﺳﺮﻛﻮب ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در دورة ﺳﻠﻄﻨﺖ دوﻣﻴﻦ ﭘﺎدﺷﺎه ﺳﻠﺴﻠﺔ ﭘﻬﻠﻮي‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ ﺷﺎه در دﻫﺔ ‪ 1330‬ﺻﻮرت‬ ‫ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪ .‬ﺷﺎه ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ ﺳﻴﺎﺳﻲ در ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺿﻌﻴﻒ ﻗﺮار داﺷﺖ‪ ،‬در دورهاي ﻛﻪ اﻳﺮان ﺷﺎﻫﺪ رﺷﺪ روزاﻓﺰون‬ ‫ﻧﺎﺳﻴﻮﻧﺎﻟﻴﺴﻢ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل دﺳﺖ ﺑﻪ ﮔﺮﻳﺒﺎن دﺷﻮارﻳﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﻓﺮاوان ﺑﻮد‪ 33،‬ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻌﻀﻲ اﻣﻮر ﻣﺬﻫﺒﻲ را ﺑﻪ‬ ‫روﺣﺎﻧﻴﻮن واﮔﺬار ﻧﻤﻮد‪ 34.‬ﺑﺮﺧﻲ از ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن و ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎورﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺸﺎرﻛﺘﻲ در ﻗﺪرت ﻛﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ‬ ‫دﻳﮕﺮ ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي آن‪ ،‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ دور ﺟﺪﻳﺪي از ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل زﻳﺎد ﺑﺎ ﻫﺪف ﻣﻨﺤﺮف ﻛﺮدن اﻓﻜﺎر‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﻲ از دﻳﮕﺮ ﻣﺸﻜﻼت ﻛﺸﻮر اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﻮد‪ 35.‬ﺑﺎ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻋﺎﻟﻴﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻛﺸﻮري‪ ،‬ﻟﺸﮕﺮي و ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻛﺸﻮر‪ ،‬اﻳﻦ‬ ‫‪ 29‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺷﺎﻣﻞ اﺻﻮﻟﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ از آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي اﻋﻤﺎل ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﺑﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ اﻋﻼﻣﻴﻪ وزارت‬ ‫ﻛﺸﻮر »اﻗﺪام ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ از ﻣﺠﺎﻣﻊ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺧﻮدداري ﺷﻮد« ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺦ ‪) 1335‬اﻳﻦ اﻋﻼﻣﻴﻪ اﺷﻌﺎر ﻣﻲدارد ﻛﻪ ﮔﺮدﻫﻤﺎﻳﻴﻬﺎي ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻣﺨﺎﻟﻒ اﺻﻞ ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ‬ ‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ‪ ،‬در ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻬﺪﻳﺪي ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺬﻫﺐ رﺳﻤﻲ ﻛﺸﻮر ﻳﺎ ﻋﻠﻴﻪ ﻛﺸﻮر ﺑﻮده و ﻣﺨﻞ ﻧﻈﻢ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲروﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ( )ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(؛ ﺑﺮاي ﻣﺸﺎﻫﺪة ﺗﻤﺎم ﻣﺘﻦ اﺻﻞ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﻪ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ادوارد ﺑﺮاون‪» ،‬اﻧﻘﻼب اﻳﺮان‬ ‫‪) ،[THE PERSIAN REVOLUTION OF 1905-1909] «1284-1288‬وﻳﺮاﺳﺘﺔ ﻋﺒﺎس اﻣﺎﻧﺖ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻣِﻴﺞ‪ .(1995 ،‬ص‪» .375 .‬ﮔﺰارش آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ در‬ ‫دورة رژﻳﻢ ﭘﻬﻠﻮي«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،4‬ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﻤﺎري از ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎي ﺗﺤﻤﻴﻠﻲ در ﺣﻮزة اﺣﻮال ﺷﺨﺼﻴﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ازدواج‪ ،‬ﺣﻖ ارث‪ ،‬ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ اﺧﺬ‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪ و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳﺎﻧﻴﺪن ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت ﻛﻔﻦ و دﻓﻦ ﻣﻄﺎﺑﻖ آداب و رﺳﻮم ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲﭘﺮدازد‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﺗﻮﺟﻴﻬﺎت ذﻛﺮ ﺷﺪه در ﻣﻮرد‬ ‫ﺗﻌﻄﻴﻠﻲ ﻣﺪارس ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺗﺮﺑﻴﺖ در ﺗﻬﺮان اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ »دوﻟﺖ اﻳﺮان دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ را در زﻣﺮة ﻳﻜﻲ از ادﻳﺎن اﻗﻠﻴﺖ ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺳﺪ«‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﻔﻞ‬ ‫روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه و ﻛﺎﻧﺎدا‪» ،‬دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ« ]‪) ،[THE BAHÁ’Í WORLD‬ج ﺷﺸﻢ‪1934-1936 ،‬م( ص‪.26 .‬‬ ‫‪» 30‬آزادﻳﻬﺎي ﻣﺪﻧﻲ و ﭘﻲرﻳﺰي ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،8‬ص‪ ،41 .‬ﺻﺺ‪ 46-48 .‬و ص‪.57 .‬‬ ‫‪ 31‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪ 41 .‬و ص‪.57 .‬‬ ‫‪ 32‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺳﺎﻧﺎﺳﺎرﻳﺎن«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،16‬ص‪) 52 .‬ﻛﻪ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ در ﻣﻮرد ارﻣﻨﻴﺎن‪ ،‬ﻛﻠﻴﻤﻴﺎن و زرﺗﺸﺘﻴﺎن ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ‬ ‫ﻋﺪم ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ ازدواج ﺻﺮﻓﺎً ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻋﻤﺎل ﻣﻲﺷﺪ(؛ »ﺑﻨﺎﻧﻲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،23‬ص‪97 .‬؛ ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪» ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺮان‪ :‬آزار و‬ ‫ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻳﻚ اﻗﻠﻴﺖ دﻳﻨﻲ« ] ‪BAHÁ’Í INTERNATIONAL COMMUNITY, THE BAHÁ’ÍS IN IRAN: THE PERSECUTION OF A RELIGIOUS‬‬ ‫‪ ،[MINORITY‬ص‪1981) 24 .‬م(‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻧﺎﻣﺔ ﻛﻔﻴﻞ وزارت ﻣﻌﺎرف ﺑﻪ ﻣﺪﻳﺮ دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن ﺗﺮﺑﻴﺖ« ﺗﺎرﻳﺦ ‪) 1312‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد‬ ‫ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪ .‬دو ﻣﺪرﺳﻪ از ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻣﺪارس ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﻣﺪرﺳﺔ دﺧﺘﺮاﻧﻪ و ﻣﺪرﺳﺔ ﭘﺴﺮاﻧﻪ ﺗﺮﺑﻴﺖ‪ ،‬ﻛﻪ ﺟﻤﻌﺎً ﺣﺪود ‪ 1500‬داﻧﺶآﻣﻮز داﺷﺘﻨﺪ ﺗﻌﻄﻴﻞ‬ ‫ﺷﺪﻧﺪ؛ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه و ﻛﺎﻧﺎدا‪» ،‬دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ« ]‪) ،[THE BAHÁ’Í WORLD‬ج ﺷﺸﻢ‪1934-1936 ،‬م( ص‪ 27 .‬و ص‪.‬‬ ‫‪) 96‬ﻛﻪ ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ از ﻣﺪارس ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺗﻌﻄﻴﻞ ﺷﺪه در ﺳﺮاﺳﺮ ﻛﺸﻮر را اراﺋﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ(‪.‬‬ ‫‪ 33‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ»اﺧﻮي«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،17‬ص‪.77 .‬‬ ‫‪» 34‬ﻣﺎرﺗﻴﻦ‪ ،‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،1‬ص‪) 21 .‬ﻛﻪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ »اﺧﻮي«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،17‬ﺻﺺ‪ 76-90 .‬را ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺮﺟﻊ‬ ‫ذﻛﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ(‪.‬‬ ‫‪» 35‬اﺧﻮي«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،17‬ص‪.77 .‬‬ ‫‪9‬‬


‫دور از ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ اﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي رادﻳﻮﻳﻲ دوﻟﺘﻲ و ﻧﻈﺎﻣﻲ‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎي رﺳﻤﻲ و دﻳﮕﺮ اﻧﺘﺸﺎرات ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺸﺮ و‬ ‫ﮔﺴﺘﺮش ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺤﺮﻳﻚ اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺳﺎل ‪ 1334‬آﻏﺎز ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪36‬‬

‫‪ .2-3‬ﺷﻮرﺷﻬﺎي رﻣﻀﺎن ‪1334‬‬ ‫ﻳﻜﻲ از ﻣﺸﻬﻮرﺗﺮﻳﻦ ﻣﺒﻠﻐﻴﻦ ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻛﻪ ﻧﻈﺮﻳﺎﺗﺶ ﺑﻪوﺳﻴﻠﺔ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ارﺗﺒﺎط ﺟﻤﻌﻲ اﻳﺮان در دﻫﺔ ‪ 1330‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺷﺪ‬ ‫و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل از ﻣﺘﺤﺪﻳﻦ آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻮد‪ 37،‬واﻋﻈﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺷﻴﺦ ﻣﺤﻤﺪ ﺗﻘﻲ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺑﻮد‪ 38.‬ﻓﻠﺴﻔﻲ از ﺣﻤﺎﻳﺖ و‬ ‫ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﺒﺮزﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮد‪ 39.‬اﻳﻦ اﻣﺮ در ﻧﺎﻣﺔ ﺗﺸﻮﻳﻖآﻣﻴﺰ آﻳﺖاﷲاﻟﻌﻈﻤﻲ ﺳﻴﺪ ﺣﺴﻴﻦ ﺑﺮوﺟﺮدي‪،‬‬ ‫ﻳﻜﻲ از ﻋﺎﻟﻴﺮﺗﺒﻪﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻛﺸﻮر ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 1325‬ﺑﻪ ﻣﻘﺎم ﻣﺮﺟﻌﻴﺖ رﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﻣﺴﺘﻨﺪاً ﻣﺸﻬﻮد‬ ‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪40‬‬

‫ﻓﻠﺴﻔﻲ‪ ،‬در ﺳﺎل ‪ ،1330‬از ﻃﺮف آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي ﺑﺎ ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ وﻗﺖ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺼﺪق‪ ،‬ﻣﻼﻗﺎت ﻛﺮد ﺗﺎ درﺑﺎرة‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن و ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﻳﺸﺎن ﻣﺬاﻛﺮه ﻛﻨﺪ وﻟﻲ ﻣﺼﺪق از ﭘﺬﻳﺮش اﻳﻦ اﻣﺮ ﻛﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺮان ﺑﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﻳﺮان ﻓﺮق دارﻧﺪ‬ ‫اﻣﺘﻨﺎع ورزﻳﺪ‪ 41.‬ﭘﺲ از ﻛﻮدﺗﺎي ‪ 28‬ﻣﺮداد ‪ ،1332‬ﻓﻠﺴﻔﻲ دوﺑﺎره ﺑﺮاي اﻗﺪام ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﺎ دوﻟﺖ وارد ﻣﺬاﻛﺮه ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪42‬‬

‫ﻓﻠﺴﻔﻲ در ﻛﺘﺎب ﺧﺎﻃﺮاﺗﺶ از ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي درﺑﺎرة ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻃﺮﺣﺮﻳﺰي اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﻚ ﺑﺮاي ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر‬ ‫ﮔﺬاردن دوﻟﺖ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪ ،‬ﻣﺪت ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﭘﻴﺶ از ﻣﺎه رﻣﻀﺎن ﺳﺎل ‪ 1334‬ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬ ‫‪ 36‬ﺑﺮاي ﺑﺤﺚ درﺑﺎره ﻓﻀﺎي ﭘﺮﺗﻨﺶ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﭘﻴﭽﻴﺪهاي ﻛﻪ ﻋﻠﺖ اﺻﻠﻲ ﺷﻴﻮة ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ دوﻟﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ وﻗﺎﻳﻊ ﺑﻮد ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﺻﺺ‪.76-78 .‬‬ ‫‪ 37‬ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ ﻣﻘﺎﻻت ﻣﻨﺘﺸﺮه در روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺳﺎل ‪ 1334‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪) 1955‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪ .‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ‬ ‫ﺑﻪ»ﺗﻠﮕﺮاﻓﻬﺎي واﺻﻠﻪ درﺑﺎره اﺑﺮاز ﺗﻨﻔﺮ از ﺑﻬﺎﻳﻴﻬﺎ«‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ داد‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3221‬ﺗﺎرﻳﺦ ‪1334/2/22‬؛ »ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺣﻀﻴﺮت اﻟﻘﺪس ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻛﺎﻧﻮﻧﻬﺎي ﻓﺴﺎد‬ ‫ادارات را وﻳﺮان ﺳﺎزﻳﺪ«‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ ﺳﺘﺎره اﺳﻼم‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺦ ‪1334/3/13‬؛ »در ﻣﺎﻫﻬﺎي ﻣﺤﺮم و ﺻﻔﺮ‪ ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻗﺼﺪ اﺧﻼل دارﻧﺪ«‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ ﺳﺘﺎره اﺳﻼم‪ ،‬ﺷﻤﺎره‬ ‫‪ .1334/5/21 ،180‬ﺷﺎﻳﺎن ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻛﻴﻬﺎن‪ ،‬ﺗﻬﺮان ﻣﺼﻮر‪ ،‬ﺧﻮاﻧﺪﻧﻴﻬﺎ‪ ،‬ﺳﺘﺎره اﺳﻼم‪ ،‬ﻟﻮﺗﻲ‪ ،‬داد‪ ،‬آﺷﻔﺘﻪ و اﻗﺪام از ﺟﻤﻠﺔ ﺷﻤﺎر ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ از‬ ‫ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺮﺗﺐ ﺑﻪ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد ﭘﺨﺶ رادﻳﻮﻳﻲ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻴﻬﺎي ﺷﻴﺦ ﻣﺤﻤﺪ ﻓﻠﺴﻔﻲ )ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ(‪ ،‬ﻧﮕﺎه‬ ‫ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﺳﺮي«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،19‬ص‪ 41 .‬و»ﻣﺎرﺗﻴﻦ‪ ،‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،1‬ص‪) 22 .‬ﻛﻪ ﻣﺘﺬﻛﺮ ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ‬ ‫»دوﻟﺖ ﺑﺎ اﺟﺎزه دادن ﭘﺨﺶ رادﻳﻮﻳﻲ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﻋﻤﻼً اﻳﺴﺘﮕﺎﻫﻬﺎي رادﻳﻮﻳﻲ دوﻟﺘﻲ و ﻧﻈﺎﻣﻲ را در ﺧﺪﻣﺖ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﻗﺮار داد و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺣﻤﻼت او را در‬ ‫ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﺮان ﭘﺨﺶ ﻛﺮد«(‪.‬‬ ‫‪38‬‬ ‫»ﻣﺎرﺗﻴﻦ‪ ،‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،1‬ص‪22 .‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ اﻣﻴﺮ ﻃﺎﻫﺮي‪» ،‬روح ﺧﺪا‪ :‬ﺧﻤﻴﻨﻲ و اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ« ] ‪THE‬‬ ‫‪ ،[SPIRIT OF ALLAH: KHOMEINI AND THE ISLAMIC REVOLUTION‬ص‪) 115 .‬آدﻟﺮ و آدﻟﺮ‪] (1986 ،‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬روح ﺧﺪا«[‪» .‬ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﺳﺮي«‪،‬‬ ‫رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،19‬ص‪ 41 .‬ﻛﻪ ﻣﺘﺬﻛﺮ ﻣﻲﮔﺮدد »ﻓﻠﺴﻔﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ زﻣﺎن در ﻣﺴﺠﺪش در ﺗﻬﺮان ﺑﻪﻃﻮر روزﻣﺮه ﺑﻪ وﻋﻆ ﺧﻄﺎﺑﻪﻫﺎﻳﻲ »ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﻛﺎذب«‬ ‫ﻣﻲﭘﺮداﺧﺖ ‪ ...‬ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ راﻳﻮ در ﻓﺎﺻﻠﺔ ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺘﻲ ﻛﻪ در اﺧﺘﻴﺎر او ﻗﺮار داﺷﺖ ﺑﻪﻃﻮر ﮔﺴﺘﺮدهاي ﺑﻪ اﻧﺘﺸﺎر ﻧﻈﺮات ﺧﻮﻳﺶ ﺑﭙﺮدازد‪ «.‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬ ‫ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺑﺎﻗﺮ ﻣﻌﻴﻦ‪» ،‬زﻧﺪﮔﻲ آﻳﺖاﷲ« ]‪ ،[LIFE OF THE AYATOLLAH‬ص‪1999) 66 .‬م(‪] ،‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬زﻧﺪﮔﻲ آﻳﺖاﷲ«[ )ﻛﻪ ادﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺷﺎه‬ ‫»ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﺣﺠﺘﻴﻪ‪ ،‬ﺷﻴﺦ ﻣﺤﻤﻮد ﺣﻠﺒﻲ و روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﻤﻜﺎر او را ﺗﺤﻤﻞ ﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ اﺟﺎزه داد ﻣﺒﺎرزة روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن از‬ ‫رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ارﺗﺒﺎط ﺟﻤﻌﻲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﻮد‪ .‬در ﻳﻚ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻲﺳﺎﺑﻘﻪ در ‪ ،1334‬رادﻳﻮي ﺗﻬﺮان دﺳﺖ ﺑﻪ ﭘﺨﺶ ﺳﻠﺴﻠﻪاي از ﺧﻄﺎﺑﻪﻫﺎي ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻣﺤﻤﺪ ﺗﻘﻲ ﻓﻠﺴﻔﻲ‪،‬‬ ‫واﻋﻆ ﻣﺸﻬﻮر اﻳﺮان‪ ،‬زد‪ .(«.‬ﻛﻮﺗﺎﻫﺔ ﭘﺸﺖ ﺟﻠﺪ ﺧﺎﻃﺮات ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪة ﻓﻠﺴﻔﻲ در ﻣﻌﺮﻓﻲ اﻳﺸﺎن ﺻﺮﻳﺤﺎً اذﻋﺎن ﻣﻲداردﻛﻪ‪ ...» :‬و ﻧﻴﺰ در ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ‬ ‫ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه اﻳﻦ ﻣﺮﺟﻊ ﻋﻈﻴﻢاﻟﺸﺄن ]آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي[‪ ،‬ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ اﻳﻔﺎ ﻛﺮد« ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺧﺎﻃﺮات و ﻣﺒﺎرزات ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم ﻓﻠﺴﻔﻲ«‪ ،‬ﺗﺪوﻳﻦ ﻋﻠﻲ‬ ‫دواﻧﻲ‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪] 1382 ،‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﺧﺎﻃﺮات ﻓﻠﺴﻔﻲ«[‪.‬‬ ‫‪ 39‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »دﻳﺪاري از آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي« از ﻋﺒﺎس ﻓﺮوﺗﻦ‪ ،‬ﻣﺠﻠﻪ آﺷﻔﺘﻪ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ،19‬ص‪) 1334/2/22 ،7-10 .‬ﻛﻪ از ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺑﻪﻋﻨﻮان‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪة آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي درﺗﻬﺮان و در درﺑﺎر ﺷﺎه ﻳﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﺘﺬﻛﺮ ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ ﺷﻴﺦ اﺣﻤﺪ ﺧﺎدﻣﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺪ ﻣﺼﻄﻔﻲ ﺧﻮاﻧﺴﺎري و ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﻓﺮوﺗﻦ دﻳﺪار‬ ‫و ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﺧﻮد را از ﻓﻠﺴﻔﻲ و اﻗﺪاﻣﺎﺗﺶ اﻋﻼم ﻛﺮدﻧﺪ(‪.‬‬ ‫‪ 40‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »اﺧﻮي«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،17‬ﺻﺺ‪77-78 .‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻧﺎﻣﺔ ﺣﻀﺮت آﻳﺖاﷲ اﻟﻌﻈﻤﻲ ﺑﺮوﺟﺮدي« ]اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪوﺳﻴﻠﺔ‬ ‫ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم ﻓﻠﺴﻠﻔﻲ در ﻫﻨﮕﺎم اﻳﺮاد وﻋﻆ در ﻣﺴﺠﺪ ﺳﻠﻄﺎﻧﻲ ﻗﺮاﺋﺖ ﺷﺪ[‪ ،‬ﭘﺴﺖ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪) 1334/2/18 ،581‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‬ ‫اﻳﺮان(‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‪ ،‬وﻳﺮاﺳﺘﺎر ﺧﺎﻃﺮات ﻓﻠﺴﻔﻲ ﻣﺘﺬﻛﺮ ﻣﻲﮔﺮدد‪» :‬ﻣﻨﺒﺮﻫﺎي ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم ﻓﻠﺴﻔﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺳﺎل ‪ 1334‬ﺑﺎ ﺗﻮاﻓﻖ ﻗﺒﻠﻲ آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي‬ ‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪ و ﻟﺬا از ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻛﺎﻣﻞ اﻳﺸﺎن ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮد«‪» .‬ﺧﺎﻃﺮات ﻓﻠﺴﻔﻲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،38‬ص‪ ،202 .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.1‬‬ ‫‪ 41‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﺻﺺ‪ 138-139 .‬و ص‪) 200 .‬ﻛﻪ در آن ﻓﻠﺴﻔﻲ ﭼﻨﻴﻦ از ﻣﺼﺪق اﻧﺘﻘﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺼﺪق »ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ را ﺧﻄﺮ ﻧﻤﻲداﻧﺴﺖ و ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن را ﺟﺰء ﻣﻠﺖ‬ ‫اﻳﺮان و ﺻﺎﺣﺐ ﺣﻖ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻬﺎ ﻣﻲﺷﻤﺮد«‪.‬‬ ‫‪ 42‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪.200 .‬‬ ‫‪10‬‬


‫وﻇﻴﻔﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺣﻜﻢ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت اﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪ ﺑﻲﺗﻔﺎوت ﻧﺒﺎﺷﻢ و ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ واﺑﺴﺘﮕﻲ آﻧﻬﺎ‬ ‫ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﺣﺎﻛﻢ‪ ،‬در ﻣﻨﺎﺑﺮ ﺧﻮد ﺑﺮ ﺿﺪ آﻧﻬﺎ ﻣﺒﺎرزه ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ ﻧﻤﺎﻳﻢ ‪ ...‬در ﺳﺎل ‪ 1334‬ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻣﺎه‬ ‫ﻣﺒﺎرك رﻣﻀﺎن‪ ،‬ﺑﻪ آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي ﻋﺮض ﻛﺮدم ﻛﻪ »آﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﻮاﻓﻖ ﻫﺴﺘﻴﺪ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﻬﺎ را در‬ ‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﻴﻬﺎي ﻣﺴﺠﺪ ﺷﺎه ﻛﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ از رادﻳﻮ ﭘﺨﺶ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻛﻨﻢ؟« اﻳﺸﺎن ﻗﺪري ﻓﻜﺮ‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻌﺪ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ‪» :‬اﮔﺮ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﺧﻮب اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﮔﻮش ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬اﻗﻼً ﺑﻬﺎﻳﻴﻬﺎ در‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮ اﻓﻜﺎر ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﻮﺑﻴﺪه ﺷﻮﻧﺪ‪«.‬‬

‫‪43‬‬

‫آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﺮد ﻛﻪ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ ﺷﺎه را از ﻧﻘﺸﻪﻫﺎﻳﺶ آﮔﺎه ﺳﺎزد ﺗﺎ ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﻘﺎﻣﺎت اﻃﻤﻴﻨﺎن‬ ‫ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻴﻬﺎي ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺗﺤﺮﻳﻚآﻣﻴﺰ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و از اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ از واﻛﻨﺶ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻋﻠﻴﻪ ﻓﻌﺎﻻن ﻣﺬﻫﺒﻲ‬ ‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻓﻠﺴﻔﻲ از آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي ﻧﻘﻞ ﻗﻮل ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻲ ﺑﺎري ﮔﺮان ﺑﺮ دوش‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و »ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺠﺮي ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻬﺎﻳﻴﻬﺎ ﻣﻲﺷﻮد«‪ 44.‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻲ از دﻓﺘﺮ ﺷﺎه درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻼﻗﺎت‬ ‫ﻛﺮد و در ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ ﺷﺎه ﻧﻈﺮ ﻣﻮاﻓﻖ او را ﺟﻠﺐ ﻧﻤﻮد‪ 45.‬وي ﺳﺎﻳﺮ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺷﻴﻌﻪ را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ اﻳﺮاد ﺧﻄﺎﺑﻪﻫﺎﻳﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺮاﺳﻢ روﺿﻪﺧﻮاﻧﻲ ﻣﺎه رﻣﻀﺎن ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻛﺮد‪ ،‬ﻛﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮدﻧﺪ‪ 46.‬ﻓﻠﺴﻔﻲ از ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ‬ ‫وﻋﺎظ ﻓﺮاﺗﺮ رﻓﺖ و در ﺳﺨﻨﺮاﻧﻴﻬﺎﻳﺶ ﻛﻪ از رادﻳﻮ ﻧﻴﺰ ﭘﺨﺶ ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻜﺮر ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن را ﻣﻮرد اﻧﺘﻘﺎد ﻗﺮار داد‪.‬‬

‫‪47‬‬

‫ﺑﺎﻻﺧﺮه در دﻫﻤﻴﻦ روز ﻣﺎه رﻣﻀﺎن‪ ،‬اﻣﻴﺮ اﺳﺪاﷲ اﻋﻠﻢ‪ ،‬وزﻳﺮ ﻛﺸﻮر وﻗﺖ‪ ،‬ﻛﻪ از ﻣﻴﺰان ﺧﺸﻮﻧﺘﻬﺎي ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ از ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت‬ ‫ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺑﻪ ﺷﺪت ﻧﮕﺮان ﺷﺪه ﺑﻮد در ﺻﺤﺒﺖ ﺑﺎ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﺧﻮد را از ﺳﺨﻨﺮاﻧﻴﻬﺎي ﻓﻠﺴﻔﻲ ﻛﻪ ﻣﺨﻞ اﻣﻨﻴﺖ‬ ‫ﻛﺸﻮر ﺑﻮدﻧﺪ اﺑﺮاز داﺷﺖ‪ .‬اﻋﻠﻢ در ﻛﺘﺎب ﺧﺎﻃﺮات ﺧﻮد ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪:‬‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻫﻢ ﺷﺎه و ﻫﻢ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻧﻈﺎﻣﻲ را ﻓﺮﻳﺐ دﻫﺪ و ﻣﺒﺎرزهاي را ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن آﻏﺎز ﻛﻨﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻤﻠﻜﺖ را ﺑﻪ ﻣﺮز ﻓﺎﺟﻌﻪ ﻛﺸﺎﻧﻴﺪ‪ .‬ﻣﺎه رﻣﻀﺎن ﺑﻮد و ﺳﺨﻨﺮاﻧﻴﻬﺎي ﻇﻬﺮ او ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ رادﻳﻮ در ﺳﺮاﺳﺮ‬ ‫ﻛﺸﻮر ﭘﺨﺶ ﻣﻲﺷﺪ و در ﺑﺴﻴﺎري ﻧﻘﺎط ﺧﺸﻮﻧﺖ و وﺣﺸﺖ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻣﺮدم در اﻳﻦ ﺟﺎ و آن ﺟﺎ‬ ‫ﭼﻨﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ را ﻛﺸﺘﻨﺪ‪ .‬ﻓﻠﺴﻔﻲ اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ را ﺑﻪﻋﻨﻮان اﻳﻨﻜﻪ ﺣﻴﺜﻴﺖ ﺷﺎه را اﻓﺰاﻳﺶ ﺧﻮاﻫﺪ داد‪ ،‬ﺗﻮﺟﻴﻪ‬ ‫ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻣﻦ ﭼﺎرهاي ﻧﺪاﺷﺘﻢ ﺟﺰ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﺳﺒﻚ ﺧﻮدم ﺑﻲﻣﻼﺣﻈﻪ رﻓﺘﺎر ﻛﻨﻢ و دﺳﺘﻮر ﺑﺪﻫﻢ ﻣﺎدام ﻛﻪ‬ ‫ﻧﻈﻢ ﺑﺮﻗﺮار ﻧﺸﺪه اﺳﺖ از ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺧﻮدداري ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪48‬‬

‫ﺑﺮﺣﺬر داﺷﺘﻦ ﻓﻠﺴﻔﻲ از اداﻣﺔ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻴﻬﺎي ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲاش آﺳﺎن ﻧﺒﻮد‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺣﺪود ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﺷﺎه‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﻛﻞ‬ ‫ﺷﻬﺮﺑﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺳﺮﻟﺸﮕﺮ ﻋﻠﻮي ﻣﻘﺪم و ﺳﺮﺗﻴﭗ ﺗﻴﻤﻮر ﺑﺨﺘﻴﺎر را ﺑﻪ ﻧﺰد ﻓﻠﺴﻔﻲ ﻓﺮﺳﺘﺎد ﺗﺎ ﻓﻠﺴﻔﻲ را از ﺻﺤﺒﺖ درﺑﺎره ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در‬ ‫وﻋﻈﻬﺎي ﺧﻮد ﻛﻪ ﻣﺨﻞ اﻣﻨﻴﺖ ﻛﺸﻮر ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺎز دارﻧﺪ‪ .‬ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺻﺮﻳﺤﺎً از اﻃﺎﻋﺖ از ﻓﺮﻣﺎن ﺷﺎه ﺳﺮ ﺑﺎز زد و ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫‪ 43‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪ 44‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪ 45‬ﻫﻤﺎن‪ .‬ﻓﻠﺴﻔﻲ ﮔﻔﺘﮕﻮي ﺧﻮد و ﺷﺎه را ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪» :‬در ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ او ]ﺷﺎه[ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي ﻧﻈﺮ ﻣﻮاﻓﻖ دارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻧﻔﻮذ ﺑﻬﺎﻳﻴﻬﺎ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻮﺟﺐ ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬در ﺳﺨﻨﺮاﻧﻴﻬﺎي ﻣﺎه رﻣﻀﺎن ﻛﻪ از رادﻳﻮ ﭘﺨﺶ ﻣﻲﺷﻮد ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪ .‬آﻳﺎ اﻋﻠﻴﺤﻀﺮت ﻫﻢ ﻣﻮاﻓﻖ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟ او‬ ‫ﻟﺤﻈﻪاي ﺳﻜﻮت ﻛﺮد و ﺑﻌﺪ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺑﺮوﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪ ،««.‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪ 46‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪ 47‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﺻﺺ‪.201-202 .‬‬ ‫‪ 48‬ﻫﻤﺎن )ﺑﺎ ارﺟﺎع ﺑﻪ »ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎي ﻣﻦ ﺑﺎ ﺷﺎه‪ ،‬ﺧﺎﻃﺮات ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪ اﺳﺪاﷲ اﻋﻠﻢ«‪ ،‬ﺗﺪوﻳﻦ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺿﺎ ﻫﻮﺷﻨﮓ ﻣﻬﺪوي‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﻃﺮح ﻧﻮ‪ ،‬ﭼﺎپ ﺳﻮم‪ ،1371 ،‬ﺻﺺ‪.‬‬ ‫‪.(66-67‬‬ ‫‪11‬‬


‫ﻧﻤﻲﺷﻮد ‪ ...‬ﭘﺨﺶ رادﻳﻮﻳﻲ را ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﻗﻄﻊ ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻦ را ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ وﮔﺮﻧﻪ ﺣﺘﻤﺎً ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺎ‬ ‫آﺧﺮ ﻣﺎه ﻣﺒﺎرك رﻣﻀﺎن اداﻣﻪ ﺑﺪﻫﻢ ‪ ...‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺗﻘﺪﻳﺮ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﻢ ﭼﻴﺰي ﻧﮕﻮﻳﻢ آﺑﺮوي اﺳﻼم و‬ ‫‪49‬‬ ‫ﻣﺮﺟﻌﻴﺖ و روﺣﺎﻧﻴﺖ ﻣﻲرود و ﻣﻦ ﻫﺮﮔﺰ اﻳﻦ ﻛﺎر را ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ‪.‬‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺑﻪ اﻳﺮاد ﺧﻄﺎﺑﻪﻫﺎﻳﺶ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﺎه رﻣﻀﺎن اداﻣﻪ‬ ‫داد و از ﺑﺎزداﺷﺖ ﺑﺮ ﺣﺬر ﻣﺎﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ از آن ﭘﺲ ﻫﺮﮔﺰ‬ ‫ﺑﻪ ﺣﻀﻮر ﺷﺎه ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﺪ و ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺮاي اﻳﺮاد ﺧﻄﺒﻪ‬ ‫در ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﺷﺎه‪ ،‬ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﭘﺮﻧﻔﻮذﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﻣﻨﺒﺮﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻛﺸﻮر ﺑﻮد‪ ،‬دﻋﻮت ﻧﺸﺪ‪.‬‬

‫‪50‬‬

‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﻴﻬﺎي ﻣﺎه رﻣﻀﺎن ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻪ ﺷﺪن‬ ‫ﺧﺸﻮﻧﺘﻬﺎي دﺳﺘﻪﺟﻤﻌﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺷﺪ‪ 51.‬در ﺳﻮﻣﻴﻦ‬ ‫ﻫﻔﺘﺔ ﻣﺎه رﻣﻀﺎن‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪار ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺳﺮﺗﻴﭗ‬ ‫ﺗﻴﻤﻮر ﺑﺨﺘﻴﺎر‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎﻳﺶ دﺳﺘﻮر داد ﻛﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻠﻲ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن )ﺣﻀﻴﺮةاﻟﻘﺪس( در ﺗﻬﺮان را ﻛﻪ از اﻣﺎﻛﻦ‬ ‫ﻣﻘﺪس ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﺳﺖ‪ ،‬اﺷﻐﺎل ﻛﻨﻨﺪ‪ 52.‬ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ اﻳﻦ‬ ‫رﺧﺪاد‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻮﺳﻮي ﺑﻬﺒﻬﺎﻧﻲ‪ 53‬ﭘﻴﺎﻣﻬﺎي‬ ‫ﺗﺒﺮﻳﻜﻲ ﺑﺮاي ﺷﺎه‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي و ﻓﻠﺴﻔﻲ‬ ‫ﻓﺮﺳﺘﺎد‪ 54.‬در ‪ 31‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ،1334‬ﻫﻴﺄﺗﻲ ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ‬ ‫روﺣﺎﻧﻲ ﺷﻴﻌﻪ‪ ،‬ﺷﻴﺦ ﻣﺤﻤﺪ ﺗﻘﻲ ﻓﻠﺴﻔﻲ‪ ،‬در ﺣﺎل ﺗﻤﺎﺷﺎي‬ ‫ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن )‪(1334‬‬

‫ﺗﻴﻤﺴﺎر ﺳﺮﻟﺸﮕﺮ ﻧﺎدر ﺑﺎﺗﻤﺎﻧﻘﻠﻴﭻ‪ ،‬و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪار ﻧﻈﺎﻣﻲ‬ ‫ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺳﺮﺗﻴﭗ ﺗﻴﻤﻮر ﺑﺨﺘﻴﺎر‪ ،‬ﺑﺮ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﮔﻨﺒﺪ‬

‫ﺣﻀﻴﺮةاﻟﻘﺪس ﻧﻈﺎرت ﻛﺮدﻧﺪ‪ 55.‬ﺟﺎﻣﻌﻪ روﺣﺎﻧﻴﺖ ﻗﻢ‪ ،‬در ﭘﻲ اﻳﻦ اﻗﺪام‪ ،‬ﺑﺎ اﻧﺘﺸﺎر ﺑﻴﺎﻧﻴﻪاي ﺗﺨﺮﻳﺐ اﻳﻦ »ﺑﻴﺖاﻟﻔﺴﺎد« را‬ ‫ﻣﻮرد ﺗﺤﺴﻴﻦ ﻗﺮار داد و اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ »ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻬﺎت ﺧﺎﺻﻪ ﺣﻀﺮت ]ﻣﻬﺪي[ ‪ ...‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻗﻄﻌﺎً ﻣﻮرد‬ ‫ﻣﻮاﻓﻘﺖ اﻋﻠﻴﺤﻀﺮت ﻫﻤﺎﻳﻮﻧﻲ ﻧﻴﺰ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ«‪.‬‬

‫‪56‬‬

‫‪ 49‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﺻﺺ‪.205-207 .‬‬ ‫‪ 50‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪ .209 .‬ﻣﺴﺠﺪ ﺷﺎه ﺗﻬﺮان اﻛﻨﻮن ﻣﺴﺠﺪ اﻣﺎم ﻧﺎم دارد‪.‬‬ ‫‪ 51‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪ ،201 .‬ﻛﻪ در آن ﻓﻠﺴﻔﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﻧﮕﺎرد‪» :‬ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺑﺮ ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻴﻬﺎ در ﻣﺴﺠﺪ ﺷﺎه و ﭘﺨﺶ آن از رادﻳﻮ‪ ،‬ﻣﻮج ﻋﺠﻴﺒﻲ در ﻣﻤﻠﻜﺖ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﺮد‬ ‫و ﻣﺮدﻣﻲ ﻛﻪ از دﺳﺖ آن ﻓﺮﻗﻪ ﺿﺎﻟﻪ ﺳﺘﻢ دﻳﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻴﺠﺎن ﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺻﺤﺒﺖ از ﺿﺮورت ﺳﺮﻛﻮﺑﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﻬﺎي واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﻢ و آﻣﺮﻳﻜﺎ‬ ‫ﺑﻮد«‪.‬‬ ‫‪ 52‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺻﺒﺢ اﻣﺮوز ﻗﻮاي اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ »ﺣﻀﻴﺮةاﻟﻘﺪس« ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن را اﺷﻐﺎل ﻛﺮدﻧﺪ«‪ ،‬روزﻧﺎﻣﺔ ﻛﻴﻬﺎن‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ 1334/2/16 ،3571‬و »ﻣﺮﻛﺰ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﭼﮕﻮﻧﻪ وﻳﺮان ﺷﺪ«‪ ،‬ﻃﻠﻮع‪ .1334/3/4 ،‬ﺷﺎﻳﺎن ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻣﺤﻞ ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ ﺑﺰرﮔﻲ از اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارك ﺑﻮد‪.‬‬ ‫‪ 53‬آﻳﺖاﷲ ﺑﻬﺒﻬﺎﻧﻲ و ﺑﺮوﺟﺮدي از رﻫﺒﺮان اﺻﻠﻲ روﺣﺎﻧﻴﻮن اﻳﺮان در دﻫﻪﻫﺎي ‪ 1320‬و ‪ 1330‬ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »اﺧﻮي«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،17‬ص‪ .‬ﺑﻴﺴﺖ‬ ‫و ﻫﻔﺖ‪.‬‬ ‫‪ 54‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺗﻠﮕﺮاف آﻳﺖاﷲ ﺑﻬﺒﻬﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﮕﺎه اﻋﻠﻴﺤﻀﺮت ﻫﻤﺎﻳﻮﻧﻲ و ﺣﻀﺮت آﻳﺖاﷲ اﻟﻌﻈﻤﻲ ﺑﺮوﺟﺮدي«‪ ،‬ﻣﺘﻦ ﻛﺎﻣﻞ در روزﻧﺎﻣﻪ ﺷﻮري‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪،52‬‬ ‫‪1334/2/19‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﭘﻴﺎﻣﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي و ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺆﺛﺮ رد و ﺑﺪل ﺷﺪه اﺳﺖ«‪ ،‬ﺧﻮاﻧﺪﻧﻴﻬﺎ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ،690‬ص‪،111-112 .‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »اﺧﻮي«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،17‬ص‪ 77 .‬ﻛﻪ اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ آﻳﺖاﷲ ﺑﻬﺒﻬﺎﻧﻲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﺮد روز ﺣﻤﻠﻪ از آن ﭘﺲ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺗﻌﻄﻴﻠﻲ‬ ‫ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ 55‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪ .87 .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺻﺒﺢ اﻣﺮوز ﺧﺮاب ﻛﺮدن ﺣﻀﻴﺮةاﻟﻘﺪس آﻏﺎز ﺷﺪ؛ ﺗﻴﻤﺴﺎر ﺳﺮﻟﺸﮕﺮ ﺑﺎﺗﻤﺎﻧﻘﻠﻴﭻ اوﻟﻴﻦ ﻛﻠﻨﮓ را ﺑﺮ زﻣﻴﻦ زد«‪،‬‬ ‫روزﻧﺎﻣﻪ اﻃﻼﻋﺎت‪) 1334/2/31 ،‬ﻛﻪ ﮔﺰارش ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﺗﻤﺎﻧﻘﻠﻴﭻ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺿﺮﺑﻪ را ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن وارد ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺨﺘﻴﺎر ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮد و ﻛﻤﻚ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻓﻠﺴﻔﻲ ﻧﻴﺰ در‬ ‫ﻣﺤﻞ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮد(‪ .‬ﺑﺨﺘﻴﺎر ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﻳﺖ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻮد؛ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻣﻼﻗﺎت ﺗﻴﻤﺴﺎر ﺑﺨﺘﻴﺎر ﺑﺎ آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي«‪ ،‬اﺗﺤﺎد ﻣﻠﻞ‪،‬‬ ‫‪) 1334/5/29‬ﻛﻪ ﮔﺰارش داد ﺑﺮوﺟﺮدي از ﺑﺨﺘﻴﺎر ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻋﻤﺎﻟﺶ در ﻣﺎه رﻣﻀﺎن ﺗﺸﻜﺮ ﻛﺮد(‪.‬‬ ‫‪» 56‬ﻧﺎﻣﺔ ﺟﺎﻣﻌﺔ روﺣﺎﻧﻴﺖ ﻗﻢ«‪ ،‬روزﻧﺎﻣﺔ ﺳﺘﺎرة اﺳﻼم‪ .1334/3/27 ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﻟﺤﻨﻲ ﻇﺎﻫﺮاً در ﺻﺪد اﺛﺒﺎت اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﺎ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻫﻤﺔ‬ ‫ﻣﻘﺎﻣﺎت اﻋﻢ از ﻣﺬﻫﺒﻲ و ﻏﻴﺮﻣﺬﻫﺒﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬در ﺳﺎل ‪ ،1336‬ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﭘﺲ از اﺷﻐﺎل ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻪوﺳﻴﻠﺔ ﻧﻈﺎﻣﻴﺎن‪ ،‬ﻃﻲ ﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‬ ‫‪12‬‬


‫واﻗﻌﺔ اﺷﻐﺎل ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻛﻪ از ﭘﻮﺷﺶ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ ﺑﺴﻴﺎري ﺑﺮﺧﻮردار ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺣﻤﻼت ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺧﺎرج از ﺗﻬﺮان ﺷﺪ‪ .‬در روز ﭘﻨﺠﻢ ﻣﺮداد ‪ ،1355‬در روﺳﺘﺎي ﻫﺮﻣﺰدك ﻳﺰد‪ ،‬ﻫﻔﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ‬ ‫ﻧﻮزده ﺗﺎ ﻫﺸﺘﺎد ﺳﺎل ﺳﻦ داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪوﺳﻴﻠﺔ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺧﺸﻤﮕﻴﻨﻲ ﻛﻪ اﻳﺸﺎن را ﺑﺎ ﺑﻴﻞ و ﺗﺒﺮ ﺗﻜﻪ ﺗﻜﻪ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪57‬‬

‫در ﺷﻴﺮاز‪ ،‬ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎب‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﻣﻘﺪسﺗﺮﻳﻦ اﻣﺎﻛﻦ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺷﺪ‪ .‬ﺣﻤﻼت و ﺗﻬﺎﺟﻤﺎت ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در‬ ‫روﺳﺘﺎﻫﺎي اﻃﺮاف ﺷﻴﺮاز ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺬﻫﺐ اﺟﺒﺎري ‪ 800‬ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻛﺘﺒﺎً ﻧﻮﺷﺘﻪ‪ ،‬اﻣﻀﺎ و ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻘﺎﻣﺎت اﺳﻼﻣﻲ‬ ‫ﻣﺤﻞ ﮔﺮدﻳﺪ‪ 58.‬در رﺷﺖ‪ ،‬آﺑﺎده‪ ،‬اﺻﻔﻬﺎن‪ ،‬اﻫﻮاز‪ ،‬ﺗﻜﻮر و ﺣﺼﺎر‪ ،‬رﺿﺎﻳﻴﻪ )اروﻣﻴﻪ ﻓﻌﻠﻲ(‪ ،‬ﺷﻴﺮاز‪ ،‬ﻛﺮج و ﻣﺎهﻓﺮوزك‪،‬‬ ‫اﻣﻼك ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ و ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﻣﻨﺎزل و دﻓﺎﺗﺮ ﺗﺠﺎري و ﻣﺮاﻛﺰ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻏﺎرت‬ ‫ﺷﺪه و ﺑﻪ آﺗﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪﻧﺪ‪ 59.‬ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﻛﻪ ﺗﺎزه‬ ‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ وﻗﺎﻳﻊ ﭘﺎﺳﺦ دادﻧﺪ‪.‬‬

‫‪60‬‬

‫در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ رﻧﺞ و ﻣﺼﺎﺋﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻫﻤﺪردي ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﺔ اﻓﺮاﻃﻴﻮن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ‪،‬‬ ‫اﺳﺘﺎﻧﺪار ﻓﺎرس‪ ،‬ﺳﺮﻟﺸﮕﺮ ﻫﻤﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻗﺪام ﻋﻠﻴﻪ آﺷﻮﺑﮕﺮان ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ و ﺗﺤﺮﻳﻚﻛﻨﻨﺪﮔﺎن اﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮدن ﻣﺘﻬﻢ‬ ‫ﮔﺸﺖ و از ﻛﺎر ﺑﺮﻛﻨﺎر ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫‪61‬‬

‫‪ .3-3‬ﭼﺎرهﺟﻮﻳﻲ ﺑﺮاي »ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن«‬ ‫ﺑﺎ ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺧﺸﻮﻧﺘﻬﺎي ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ در ﺳﺮاﺳﺮ ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪاران اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﺑﺤﺜﻬﺎي آﺗﺸﻴﻨﻲ درﺑﺎرة ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در‬ ‫ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي ﻣﻠﻲ دﺳﺖ زدﻧﺪ‪ .‬در روز ﺳﻪﺷﻨﺒﻪ‪ 19 ،‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ﻣﺎه ‪ ،1334‬ﺳﻴﺪ اﺣﻤﺪ ﺻﻔﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪة ﻗﺰوﻳﻦ‪ ،‬ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ‬ ‫آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي و ﻓﻠﺴﻔﻲ‪ ،‬ﻻﻳﺤﻪاي درﺑﺮدارﻧﺪة راهﺣﻠﻲ ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧﻪ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ را ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﺮد‪:‬‬

‫‪62‬‬

‫ﻣﺎدة ‪ -1‬ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻓﺎﺳﺪ ﺑﺎﺑﻴﻬﺎ و واﺑﺴﺘﮕﺎن ﺑﻪ آﻧﻬﺎ از ازﻟﻲ و ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﺨﺎﻟﻒ اﻣﻨﻴﺖ ﻛﺸﻮر ﺑﻮده و‬ ‫ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﻋﻼم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻣﺎدة ‪ -2‬از اﻳﻦ ﭘﺲ ﻋﻀﻮﻳﺖ در اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ و ﺗﻈﺎﻫﺮ و ﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ آن ﺑﻪ ﻫﺮ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺰه‬ ‫ﺑﻮده‪ ،‬ﻣﺮﺗﻜﺐ ﺑﻪ ﺣﺒﺲ ﻣﺠﺮد از دو ﺗﺎ ده ﺳﺎل و ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ از ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ ﻣﺤﻜﻮم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻣﺎدة ‪ -3‬اﻣﻮال ﻏﻴﺮﻣﻨﻘﻮﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﺮاﻛﺰ اﺟﺘﻤﺎع و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻋﻮاﻳﺪ آن‬ ‫ﻛﻪ ﺻﺮف اﻣﻮر ﻣﺮﺑﻮﻃﺔ اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ وزارت ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﺄﺳﻴﺲ‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ و اﺷﺎﻋﺔ ﻣﻌﺎرف دﻳﻨﻲ و اﺻﻮل ﺧﺪاﭘﺮﺳﺘﻲ اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫در ﺗﻬﺮان ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪه ﺷﺪ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه و ﻛﺎﻧﺎدا‪» ،‬دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ« ]‪) ،[THE BAHÁ’Í WORLD‬ج‬ ‫ﺳﻴﺰدﻫﻢ‪1954-1963 ،‬م(‪ ،‬ص‪] ،295 .‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺳﻴﺰدﻫﻢ«[‪.‬‬ ‫‪ 57‬وﻳﻠﻴﺎم ﺳﻴِﺮس‪» ،‬ﻓﺮﻳﺎدي از ﻗﻠﺐ‪ :‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺮان« ]‪ ،[A CRY FROM THE HEART: THE BAHÁ’ÍS IN IRAN‬ص‪1982) 57 .‬م(؛ اﻟﻴﺎس ﻇﻬﻮري‪» ،‬ﻧﺎﻣﻬﺎ و‬ ‫ارﻗﺎم‪ :‬راﻫﻨﻤﺎي ﻣ‪Ĥ‬ﺧﺬ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺑﻬﺎﻳﻲ« ]‪) ،[NAMES AND NUMBERS: A BAHA’I HISTORY REFERENCE GUIDE‬داﻧﺸﮕﺎه ﭘﺮﻳﻨﺘﺮز‪ ،‬ﭼﺎپ دوم‪(1994 ،‬‬ ‫ص‪] 197 .‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪»:‬ﻧﺎﻣﻬﺎ و ارﻗﺎم«[‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »دادرﺳﻲ ﻣﺘﻬﻤﻴﻦ ﻳﺰدي اداﻣﻪ دارد«‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ ﺳﺤﺮ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪1335/4/12 ،44‬؛ »ﻣﺘﻦ دﻳﻮان‬ ‫ﺟﻨﺎﻳﻲ درﺑﺎره ﻣﺘﻬﻤﻴﻦ ﻳﺰدي ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﺑﻬﺎﻳﻴﻬﺎ«‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ ﺳﺤﺮ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪.1335/4/26 ،44‬‬ ‫‪ 58‬ﺑﺮاي »ﺟﺮﻳﺎن ﻛﺎﻣﻞ ﺣﺎدﺛﻪ ﺷﻴﺮاز‪ ،‬آﺑﺎده و اردﺳﺘﺎن«‪ ،‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ‪ :‬ﺳﺘﺎره اﺳﻼم‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪.1334/4/10 ،175‬‬ ‫‪ 59‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻧﺎﻣﻬﺎ و ارﻗﺎم«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،57‬ﺻﺺ‪.196-197 .‬‬ ‫‪» 60‬ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ«‪ ،‬ﺗﻬﺮان ﻣﺼﻮر‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪.1334/2/22 ،611‬‬ ‫‪» 61‬اﺳﺘﺎﻧﺪار ﻓﺎرس ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ«‪ ،‬ﺳﺘﺎره اﺳﻼم‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ 1334/4 /24 ،177‬و »ﺟﺮﻳﺎن ﻛﺎﻣﻞ ﺣﺎدﺛﻪ ﺷﻴﺮاز‪ ،‬آﺑﺎده و اردﺳﺘﺎن«‪ ،‬ﺳﺘﺎره اﺳﻼم‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪،175‬‬ ‫‪.1334/4/10‬‬ ‫‪» 62‬اﺧﻮي«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،17‬ﺻﺺ‪77-80 .‬؛»ﺧﺎﻃﺮات ﻓﻠﺴﻔﻲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،38‬ص‪.207‬‬ ‫‪13‬‬


‫ﻣﺎدة ‪ -4‬اﻓﺮادي ﻛﻪ از اﻳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ در دواﻳﺮ دوﻟﺘﻲ و واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﺸﻐﻮل ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ از اﻳﻦ‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ از ﺧﺪﻣﺎت دوﻟﺘﻲ اﺧﺮاج و ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﻣﺸﻤﻮل ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺘﺨﺪام ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪63‬‬

‫ﻻﻳﺤﺔ ﻣﺰﺑﻮر ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻋﺪم ﺣﻤﺎﻳﺖ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻧﺮﺳﻴﺪ‪ .‬ﻋﺪم ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻻﻳﺤﺔ ﺻﻔﺎﻳﻲ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ‬ ‫ﻧﮕﺮاﻧﻲ دوﻟﺖ از واﻛﻨﺸﻬﺎي ﺑﺎﻟﻘﻮة ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ و ﻋﺪم اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﻮدن ﺗﺮﺗﻴﺒﺎت ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه در آن ﻻﻳﺤﻪ‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ داد‪.‬‬ ‫در ‪ 26‬ارﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ،1334‬اﻋﻠﻢ‪ ،‬وزﻳﺮ ﻛﺸﻮر وﻗﺖ‪ ،‬ﻻﻳﺤﻪاي را ﺗﻘﺪﻳﻢ ﻣﺠﻠﺲ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻃﻲ آن اﺳﺘﺎﻧﺪاران و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪاران‪ ،‬در‬ ‫ﭘﻴﺮوي از ﺗﺼﻤﻴﻢ دوﻟﺖ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺮﻛﻮﺑﻲ ﻛﻠﻴﻪ ﺗﻈﺎﻫﺮات ﺿﺪ ﻣﺬﻫﺒﻲ اﻗﺪام ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪادي از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن‬ ‫اﻋﺘﺮاض ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻻﻳﺤﺔ دوﻟﺖ ﻣﺸﺨﺼﺎً از ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺧﻼﻟﮕﺮ ﺧﻮدداري ﻛﺮده و ﺑﺪﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم‬ ‫رﺳﺎﻧﻴﺪن وﻇﺎﻳﻒ ﻣﺤﻮﻟﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺤﻠﻲ را دﺷﻮار ﻣﻲﺳﺎزد و ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ اﻋﻠﻢ را ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻗﺮار دادﻧﺪ ﺗﺎ ﺗﺪاﺑﻴﺮي‬ ‫ﺑﺮاي اﻋﻤﺎل ﻣﻮارد ﻣﻄﺮوﺣﻪ در ﻻﻳﺤﻪ ﺻﻔﺎﻳﻲ اﺗﺨﺎذ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻋﻠﻢ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭘﺎﺳﺦ داد ﻛﻪ دوﻟﺖ آﻣﺎده ﻫﻤﻜﺎري اﺳﺖ وﻟﻲ‬ ‫ﻓﻘﻂ در ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﻗﺎﻧﻮن‪.‬‬

‫‪64‬‬

‫دﻛﺘﺮ ﺷﺎﻫﻜﺎر‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻣﺠﻠﺲ‪ ،‬ﺑﺮاي رﻓﻊ ﻧﮕﺮاﻧﻴﻬﺎي دوﻟﺖ در ﻣﻮرد وﺟﻮه ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻻﻳﺤﺔ ﺻﻔﺎﻳﻲ راهﺣﻠﻲ ﺑﻴﻨﺎﺑﻴﻦ را‬ ‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﺮد‪ 65.‬وي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﺮد ﻛﻪ ﻻﻳﺤﻪ ﺗﻘﺪﻳﻤﻲ اﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ اﺻﻼح ﺷﺪه و ﺟﻤﻠﻪ زﻳﺮ را در ﺑﺮ ﺑﮕﻴﺮد‪:‬‬ ‫از ﺗﺸﻜﻞ ﻓﺮﻗﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﻳﻦ اﺧﻼﻟﮕﺮي ﻧﻤﻮده و ﻋﻨﻮان ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ را ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻣﻘﺎﺻﺪ‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﻲ اﺗﺨﺎذ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﭼﻮن وﺟﻮدﺷﺎن ﺑﺮ ﺧﻼف ﻗﺎﻧﻮن و ﻣﻮﺟﺐ اﺧﻼل ﻧﻈﻢ و اﻣﻨﻴﺖ و ﺑﺮ ﺧﻼف دﻳﻦ‬ ‫ﻣﺒﻴﻦ اﺳﻼم اﺳﺖ‪ ،‬ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪66‬‬

‫ﮔﺮﭼﻪ در ﻣﺼﻮﺑﺔ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﺠﻠﺲ اﻳﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﮔﻨﺠﺎﻧﻴﺪه ﻧﺸﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ در ﻣﺼﻮﺑﺔ ﻣﺰﺑﻮر اﻋﻼم ﻣﺬﻫﺐ رﺳﻤﻲ ﻛﺸﻮر‬ ‫ﻛﻪ ﺷﻴﻌﺔ ﺟﻌﻔﺮي اﺳﺖ ﻣﻮرد ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻋﻤﻼً ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ دﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺟﻨﺒﺶ ﺳﻴﺎﺳﻲ‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪ‪ -‬دﻗﻴﻘﺎً ﻫﻤﺎن رﻫﻴﺎﻓﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﭘﻴﺶ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪاي ﻛﻪ ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً اﻋﻠﻢ‪ ،‬وزﻳﺮ ﻛﺸﻮر وﻗﺖ‪ ،‬ﺻﺎدر ﻛﺮد ﻣﺴﺆوﻟﻴﻦ ﻣﺤﻠﻲ را ﻗﺎدر ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ »ﻣﺮاﻛﺰ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻮﺟﺐ ﻓﺘﻨﻪ دﻳﻨﻲ و دﻧﻴﻮي و ﻣﺎﻳﻪ اﺧﻼل اﻣﻨﻴﺖ و اﻧﺘﻈﺎم ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﻨﺤﻞ« ﻛﻨﻨﺪ‪ 67.‬در ﻫﺮ ﺻﻮرت ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﺔ اﻋﻠﻢ ﺿﻤﻦ‬ ‫اﻳﻨﻜﻪ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪة ﺟﻬﺖﮔﻴﺮي آﺷﻜﺎر دوﻟﺖ ﻋﻠﻴﻪ روﺣﺎﻧﻴﻮن و ﺣﺎﻣﻴﺎﻧﺸﺎن در ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻮد‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ‬ ‫‪ 63‬در ﻣﻮرد ﺟﺰﻳﻴﺎت ﻣﺬاﻛﺮات ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »اﺧﻮي«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،17‬ﺻﺺ‪78-80 .‬؛ ﺑﺮاي ﻣﺘﻦ ﻻﻳﺤﻪ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺧﺎﻃﺮات ﻓﻠﺴﻔﻲ«‪ ،‬رك‪.‬‬ ‫زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،38‬ص‪ ،207‬ﻛﻪ ﺑﻪ روزﻧﺎﻣﺔ ﻛﻴﻬﺎن ﻣﻮرخ ‪ ،1334/2/20‬ﺷﻤﺎره ‪ 3575‬ارﺟﺎع ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺻﻔﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻻﻳﺤﻪ را ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺗﻘﺎﺿﺎي ﺑﺮوﺟﺮدي ﺗﻘﺪﻳﻢ‬ ‫ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﻛﻤﺎﻛﺎن ﺑﺮ اﺟﺮاي ﺑﻨﺪ ﭼﻬﺎرم ﻻﻳﺤﻪ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﺗﻤﺎم ﻣﻨﺎﺻﺐ دوﻟﺘﻲ از ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﺻﺮار ورزﻳﺪ )»اﺧﻮي«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،17‬ﺻﺺ‪-83 .‬‬ ‫‪ .(80‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪ وزﻳﺮ ﻛﺸﻮر راﺟﻊ ﺑﻪ ﻓﺮﻗﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ«‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪) 1334/2/26 ،8677‬ﻛﻪ ﻣﺘﺬﻛﺮ ﻣﻲﺷﻮد ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻧﺤﻼل‬ ‫ﻣﺮاﻛﺰ و اﻧﺠﻤﻨﻬﺎي ﺿﺪﻣﺬﻫﺒﻲ‪ ،‬ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻼش ﺑﺮاي ﺑﺮ ﻫﻢ زدن ﻧﻈﻢ ﺑﺎ اﻧﮕﻴﺰه ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﻓﺮﻗﻪﻫﺎي ﮔﻤﺮاهﻛﻨﻨﺪه ﻧﻴﺰ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺷﺪ(‪ .‬ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ و ﺗﺄﺧﻴﺮﻫﺎي‬ ‫ﻓﺮاوان ﺑﺎ ﻻﻳﺤﺔ ﺻﻔﺎﻳﻲ ﻣﻮﺟﺐ ﻧﺎرﺿﺎﻳﻲ آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي ﺷﺪ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮات ﻓﻠﺴﻔﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،38‬ص‪ ،210 .‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﻋﻠﻲ دواﻧﻲ‪،‬‬ ‫»زﻧﺪﮔﻴﻨﺎﻣﻪ زﻋﻴﻢ ﺑﺰرگ ﻋﺎﻟﻢ ﺗﺸﻴﻊ‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي«‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﻣﻄﻬﺮ‪ ،‬ﭼﺎپ دوم‪» :1370 ،‬ﭘﺲ از ﻧﺎﻛﺎﻣﻲ ﻣﺒﺎرزه ﺑﺮ ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪ ،‬رواﺑﻂ آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي‬ ‫و درﺑﺎر و دوﻟﺖ ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ ﺑﻪ ﺳﺮدي ﮔﺮاﻳﻴﺪ و ﺑﺪﺑﻴﻨﻲ و ﻳﺄس ﺑﺮ ذﻫﻦ اﻳﺸﺎن ﺣﺎﻛﻢ ﮔﺸﺖ‪ .‬ﺷﺎه و دوﻟﺖ ﺑﻪ درﺧﻮاﺳﺘﻬﺎي آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي وﻗﻌﻲ ﻧﻤﻲﻧﻬﺎدﻧﺪ‬ ‫و ﺑﺎ ﺳﺨﻨﺎن ﻛﻨﺎﻳﻪآﻣﻴﺰ و ﺑﻌﻀﺎً ﻣﻮﻫﻦ‪ ،‬ﺳﺒﺐ ﻧﮕﺮاﻧﻲ و رﻧﺠﻴﺪﮔﻲ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﺸﺎن را در واﭘﺴﻴﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎي ﻋﻤﺮ ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮدﻧﺪ‪«.‬‬ ‫‪» 64‬اﺧﻮي«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،17‬ص‪.80 .‬‬ ‫‪ 65‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪ 66‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﺻﺺ‪.80- 81 .‬‬ ‫‪ 67‬ﻫﻤﺎن‪ .‬ص‪.81 .‬‬ ‫‪14‬‬


‫ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺄﻣﻮرﻳﻦ دوﻟﺖ ﻣﺠﺎز ﺑﻪ اﻗﺪام در اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ اﻣﻮر و اﺟﺮاي ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺤﻠﻲ را ﺑﻪ »اﻗﺪام« ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ »ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﻓﺮﻗﻪﻫﺎي ﮔﻤﺮاهﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻣﺮدم ﺑﺮ ﺿﺪ اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻤﻠﻜﺖ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ«‬ ‫رﻫﻨﻤﻮن ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬

‫‪68‬‬

‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺗﻘﺪﻳﺮ‪ ،‬در ﻃﻮل دﻫﺔ ‪ ،1330‬روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺳﺮدﻣﺪار ﺳﺮﻛﻮﺑﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ‪ ،‬اﻗﺪاﻣﺎت آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ وزراي‬ ‫دوﻟﺖ ﻛﻪ اﮔﺮﭼﻪ ﺧﻮد داراي اﺣﺴﺎﺳﺎت ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ در ﻣﻮرد از ﻛﻨﺘﺮل ﺧﺎرج ﺷﺪن ﺧﺸﻮﻧﺘﻬﺎي ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ و‬ ‫ﺑﺎﻻ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻧﺘﻘﺎدﻫﺎي ﻣﺠﺎﻣﻊ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ از دوﻟﺖ ﻧﮕﺮان ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ 69.‬ﺑﺎ اﺳﺘﻘﺮار ﺣﻜﻮﻣﺖ روﺣﺎﻧﻲ در ﭘﻲ‬ ‫اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺑﺎ آزادي ﻛﺎﻣﻞ اﻫﺪاﻓﻲ را ﻛﻪ از دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﺪاﻧﻬﺎ در دﻫﺔ ‪ 1330‬ﺑﺎز ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻖ‬ ‫رﺳﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺑﺨﺸﻬﺎي ﺑﻌﺪ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎي ﺻﻔﺎﻳﻲ اﻟﺒﺘﻪ در ﭘﻮﺷﺶ زﺑﺎن ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي دﻛﺘﺮ‬ ‫ﺷﺎﻫﻜﺎر ﺑﻪوﺳﻴﻠﺔ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﺑﻪ اﺟﺮا درآﻣﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم ﻓﻠﺴﻔﻲ در ﺧﺎﻃﺮاﺗﺶ ﻣﺘﺬﻛﺮ ﻣﻲﮔﺮدد‪:‬‬ ‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺑﺎ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻴﻬﺎي رﻣﻀﺎن ﺳﺎل ‪ 1334‬ﺷﻤﺴﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﻬﺎ ﺿﺮﺑﻪ ﺧﻮردﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ آﻧﭽﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ را از ﺑﻴﻦ‬ ‫ﺑﺮد اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﭘﺎﻳﻪﮔﺬار آن ﻣﺮﺣﻮم آﻳﺖاﷲاﻟﻌﻈﻤﻲ اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪70‬‬

‫‪ .4-3‬ﻇﻬﻮر ﺣﺠﺘﻴﻪ‬ ‫دﻫﺔ ‪ 1330‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﺎﻫﺪ ﻇﻬﻮر اﻧﺠﻤﻨﻬﺎي ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺠﻤﻦ ﺣﺠﺘﻴﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺣﺠﺘﻴﻪ‪ 71‬ﻳﺎ اﻧﺠﻤﻦ ﺧﻴﺮﻳﻪ ﺣﺠﺘﻴﻪ‬ ‫ﻣﻬﺪوﻳﺖ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻨﻴﺎدﮔﺮا ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﻃﻠﺒﻪاي ﺑﻪ ﻧﺎم ﺷﻴﺦ ﻣﺤﻤﻮد ذاﻛﺮزاده ﺗﻮﻻﻳﻲ ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ ﺣﻠﺒﻲ‬

‫‪72‬‬

‫‪ 68‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪ .82 .‬ﻣﺼﻮﺑﻪ ﻣﺰﺑﻮر ﻣﻘﺮر ﻣﻲدارد‪» :‬ﭼﻮن ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﺻﻞ اول ﻣﺘﻤﻢ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻣﺬﻫﺐ رﺳﻤﻲ اﻳﺮان اﺳﻼم و ﻃﺮﻳﻘﻪ ﺣﻘﻪ ﺟﻌﻔﺮﻳﻪ اﺛﻨﻲ ﻋﺸﺮﻳﻪ‬ ‫اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻔﻬﻮم اﺻﻞ ﺑﻴﺴﺘﻢ و ﺑﻴﺴﺖ و ﻳﻜﻢ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻧﺘﺸﺎرات ﺿﺪ دﻳﺎﻧﺖ و ﺗﺸﻜﻴﻞ اﻧﺠﻤﻨﻬﺎ و اﺟﺘﻤﺎﻋﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻮﻟﺪ ﻓﺘﻨﻪ دﻳﻨﻲ و دﻧﻴﻮي و ﻣﺨﻞ‬ ‫ﻧﻈﻢ ﺑﺎﺷﻨﺪ در ﺗﻤﺎم ﻣﻤﻠﻜﺖ ﻣﻤﻨﻮع ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻟﺬا در اﺟﺮاي اﺻﻮل ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻗﺪام ﻛﺮده ﻣﺮاﻛﺰ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻓﺘﻨﻪ دﻳﻨﻲ و دﻧﻴﻮي و ﻣﺎﻳﻪ اﺧﻼل‬ ‫اﻣﻨﻴﺖ و اﻧﺘﻈﺎم ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﻨﺤﻞ ﺳﺎﺧﺘﻪ در آﺗﻴﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻛﻤﺎل ﺟﺪﻳﺖ در اﻧﺠﺎم اﻳﻦ وﻇﻴﻔﻪ ﻣﻬﻢ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارﻳﺪ اﻗﺪام و از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻈﺎﻫﺮ‬ ‫و ﻋﻤﻞ اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ دﺳﺘﻪﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﺿﻤﻨﺎً ﭼﻮن اﻗﺪام در اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ اﻣﻮر و اﺟﺮاي ﻗﻮاﻧﻴﻦ وﻇﻴﻔﻪ ﻣﺄﻣﻮرﻳﻦ دوﻟﺖ اﺳﺖ و دﺧﺎﻟﺖ اﻓﺮاد و دﺳﺘﺠﺎﺗﻲ ﻛﻪ داراي ﻣﺴﺆوﻟﻴﺖ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻣﻮﺟﺐ اﺧﻼل ﻧﻈﻢ و‬ ‫اﻣﻨﻴﺖ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﻳﺎدآور ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺎه ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ و ﻋﻨﻮان ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﻓﺮﻗﻪﻫﺎي ﮔﻤﺮاهﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻣﺮدم ﺑﺮ ﺿﺪ اﻣﻨﻴﺖ ﻣﻤﻠﻜﺖ‬ ‫ﺑﭙﺮدازﻧﺪ ﻳﺎ ﺧﻮد ﻣﺮﺗﻜﺐ ﻋﻤﻠﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ ﻟﻄﻤﻪاي ﺑﻪ اﻣﻨﻴﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ و اﻧﺘﻈﺎﻣﺎت ﻛﺸﻮر ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬ﻃﺒﻖ ﻣﻘﺮرات ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺠﺎزات ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي‬ ‫اﻳﻦﮔﻮﻧﻪ ﺟﺮاﻳﻢ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺎ ﻛﻤﺎل ﻗﺪرت اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪«.‬‬ ‫‪ 69‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ اﺧﻮي‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،17‬ص‪) 79 .‬ﻛﻪ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪» :‬رژﻳﻢ ﺑﺮ ﺳﺮ اﻳﻦ دوراﻫﻲ ﻗﺮار داﺷﺖ ﻛﻪ از ﻳﻚ ﺳﻮ ﻣﺤﺘﺎج ﺑﻪ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺬﻫﺒﻲ‬ ‫ﺑﺮاي ﭘﻴﺸﺒﺮد ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎي داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ ﺧﻮد ﺑﻮد و از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ اﺟﺎزه دﻫﺪ ﻛﻪ ﻛﻨﺘﺮل اﻣﻮر ﭼﻨﺎن از دﺳﺘﺶ ﺧﺎرج ﺷﻮد ﻛﻪ از ﻃﺮف اﻓﻜﺎر‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﺤﻜﻮم ﮔﺮدد«(‪ .‬ﺑﻪ ﮔﻔﺘﺔ اﺧﻮي »وﻳﮋﮔﻲ ﺑﺎرز ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ در دﻫﺔ ‪ 1330‬اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ و ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ‬ ‫رﻫﺒﺮي اﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه داﺷﺖ و دوﻟﺖ از ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﺧﻮدداري ﻣﻲﻛﺮد‪ «.‬ﻣﻊاﻟﻮﺻﻒ اﺧﻮي ﺧﺎﻃﺮﻧﺸﺎن ﻣﻲﺳﺎزد ﻛﻪ ﮔﺮﭼﻪ »ﻋﻠﻤﺎ آﺷﻜﺎرا ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﻲ‬ ‫اﻳﻦ ﺣﻮادث ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬دوﻟﺖ ﺳﻌﻲ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ از اﻳﻦ روﻳﺪادﻫﺎ ﺑﺮاي ﭘﻴﺸﺒﺮد ﻣﻘﺎﺻﺪ ﺧﻮد ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﻧﻤﺎﻳﺪ و در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺧﻮد را در ﻛﻞ اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن‬ ‫ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ‪ ،«.‬ﻫﻤﺎن‪ .‬اﺧﻮي ﻣﻲاﻓﺰاﻳﺪ »ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻨﻜﻪ رﻫﺒﺮان ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪة رﺧﺪادﻫﺎي ﺳﺎل ‪ 1334‬ﻧﺸﺪﻧﺪ‪ ،‬آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ در ﺟﻠﺐ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ و اﺣﺘﺮام دوﻟﺖ ﺑﺮاي ﭘﻴﺸﺒﺮد ﺧﻮاﺳﺘﻬﺎﻳﺸﺎن در ﺣﻮزة ﺳﻴﺎﺳﺘﮕﺬاري ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺗﻮﻓﻴﻖ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ‪ ،«.‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﺻﺺ‪.79-80 .‬‬ ‫‪ 70‬ﺧﺎﻃﺮات ﻓﻠﺴﻔﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،38‬ﺻﺺ‪.209-210 .‬‬ ‫‪ 71‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺳﻌﻴﺪ اﻣﻴﺮ ارﺟﻤﻨﺪ »ﻋﻤﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺗﺎج‪ :‬اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ در اﻳﺮان« ]‪ ،[Turban for the Crown: the Islamic Revolution in Iran‬ص‪.‬‬ ‫‪] (1988) 157‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﻋﻤﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺗﺎج«[؛ ﻣﺎﻳﻜﻞ روﺑﻴﻦ‪» ،‬ﺑﺪرون ﺳﺎﻳﻪﻫﺎ‪ :‬اﻓﺮاﻃﻴﻮن ﺧﺸﻮﻧﺘﮕﺮا در اﻳﺮان دوران ﺧﺎﺗﻤﻲ« ] ‪Into the Shawdows:‬‬ ‫‪ ،[Radical Vigilantes in Khatami’s Iran‬ص‪] (2001) 13 .‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬روﺑﻴﻦ«[‪ .‬اﺳﻢ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از ﻟﻘﺐ ﺣﻀﺮت ﻣﻬﺪي »ﺣﺠﺖ« و ﻧﺸﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺻﺮﻳﺢ ﺑﺎ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻛﻪ ﺑﺎور دارﻧﺪ »ﺑﺎب« ﻫﻤﺎن اﻣﺎم ﻏﺎﻳﺐ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺣﺠﺘﻴﻪ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ اﻧﺠﻤﻦ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت اﺳﻼﻣﻲ و ﮔﺎﻫﺎً ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬ ‫اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﺪ؛ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »روﺑﻴﻦ«‪ ،‬ص‪.14 .‬‬ ‫‪ 72‬ﺑﻴﻞ ﺳﺎﻣﻲ‪» ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن زﻧﮓ ﺧﻄﺮ ﺳﻮء رﻓﺘﺎرﻫﺎ در اﻳﺮان را ﺑﻪ ﺻﺪا در ﻣﻲآورﻧﺪ« ]‪ ،[Bahá’ís sound the alarm on abuses in Iran‬رادﻳﻮي آزاد‬ ‫اروﭘﺎ‪ 22 ،‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ ،1383‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://www.rferl.org/reports/iran-report/2004/09/31-130904‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 19 :‬ﺗﻴﺮ ‪.(1385‬‬ ‫»ﻋﻤﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺗﺎج«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،71‬ص‪ 157 .‬ﻛﻪ اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﻠﺒﻲ دوﺳﺖ ﻧﺰدﻳﻚ آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫‪15‬‬


‫ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬاري ﺷﺪ‪ .‬ﻫﺪف اﺻﻠﻲ اﻳﻦ اﻧﺠﻤﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻧﺠﻤﻦ ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ‪ 73‬ﻧﻴﺰ ﻣﻌﺮوف ﺑﻮد ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮد‪ 74‬و ﺑﺪﻳﻦ‬ ‫ﻣﻨﻈﻮر ﻋﻤﺪة ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻛﺎدرﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي »دﻓﺎع ﻋﻠﻤﻲ« از ﻣﺬﻫﺐ ﺗﺸﻴﻊ در ﺗﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎ ﭼﺎﻟﺶ اﻟﻬﻴﺎت ﺑﻬﺎﻳﻲ‬ ‫اﺧﺘﺼﺎص داده ﺑﻮد‪ 75.‬اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﻳﺖ رﻫﺒﺮان ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﻬﻤﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي‪ ،‬ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم ﻓﻠﺴﻔﻲ‪،76‬‬ ‫آﻳﺖاﷲ ﻣﺮﻋﺸﻲ ﻧﺠﻔﻲ‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﻣﻴﻼﻧﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺪ ﻋﺒﺪاﷲ ﺷﻴﺮازي و آﻳﺖاﷲ ﺑﻬﺎءاﻟﺪﻳﻦ ﻣﺤﻼﺗﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ 77.‬دﻳﮕﺮ اﻓﺮادي‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﺣﺠﺘﻴﻪ ﻣﻨﺘﺴﺐ ﺷﺪهاﻧﺪ و ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب ‪ 1357‬ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻋﺎﻟﻲ در ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ‬ ‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬رﻫﺒﺮي ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي‪ ،‬وزﻳﺮ اﻣﻮر ﺧﺎرﺟﻪ‪ ،‬ﻋﻠﻲ اﻛﺒﺮ وﻻﻳﺘﻲ و وزﻳﺮ آﻣﻮزش‬ ‫و ﭘﺮورش و رﻳﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ رﺟﺎﻳﻲ‪.‬‬

‫‪78‬‬

‫در ﺳﺎل ‪ ،1349‬ﭼﻨﺪ ﺗﻦ از اﻋﻀﺎي ﺣﺠﺘﻴﻪ در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻛﻪ در ﺗﺒﻌﻴﺪ ﺑﻮد ﺧﻮاﺳﺘﺎر اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ اﻳﺸﺎن در‬ ‫ﻣﻮرد ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﮔﺮوه ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎ اراﺋﻪ ﺧﻼﺻﻪاي از دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎن آﻏﺎز ﺷﺪه ﺑﻮد‪:‬‬ ‫ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﺪهاي از اﻓﺮاد ﻣﺘﺪﻳﻦ و ﺑﺎاﻳﻤﺎن‪ ،‬ﺗﺤﺖ رﻫﺒﺮي ﺣﻀﺮت ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم آﻗﺎي ﺣﺎج ﺷﻴﺦ‬ ‫ﻣﺤﻤﻮد ﺣﻠﺒﻲ ﺑﺮاي ﻣﺒﺎرزه اﺻﻮﻟﻲ ﺑﺎ ﻣﺮام ﺳﺎﺧﺘﮕﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ‪ ،‬ﺟﻠﺴﺎت ﻣﻨﻈﻤﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ داده و در اﻳﻦ ﺟﻠﺴﺎت‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﺐ آﻣﻮزﻧﺪهاي ﺗﺪرﻳﺲ و اﻓﺮاد را ﺑﺎ ﻣﻘﺎم ﺷﺎﻣﺦ ﺣﻀﺮت وﻟﻲ ﻋﺼﺮ ‪ ...‬آﺷﻨﺎ ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ ‪ ...‬داﻣﻨﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﻳﻦ‬ ‫ﺟﻠﺴﺎت از ﺗﻬﺮان و اﺻﻔﻬﺎن و ﻣﺸﻬﺪ و ﺷﻴﺮاز ‪ ...‬ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﺣﺘﻲ ﺑﻪ دﻫﺎت دوردﺳﺖ ﻛﺸﺎﻧﻴﺪه ‪ ...‬و ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ‬ ‫در اﻳﻦ ﻣﺪت‪ ،‬ﺣﺪود ﭘﺎﻧﺼﺪ ﻧﻔﺮ از اﻓﺮاد ﻓﺮﻗﻪ ﺿﺎﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ را ﺑﻪ ﺻﺮاط ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺗﻮﺣﻴﺪ‪ ،‬ﻫﺪاﻳﺖ ]ﻛﻨﻨﺪ[‪...‬‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺳﭙﺲ از آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪:‬‬ ‫اوﻻً ﻧﻈﺮ ﻣﺒﺎرك ﺣﻀﺮت آﻳﺖاﷲ درﺑﺎره اﻳﻦ ﻋﺪه و اﻗﺪام آﻧﺎن ﭼﻴﺴﺖ؟ ﺛﺎﻧﻴﺎً ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ آﻧﺎن و ﺗﻘﻮﻳﺖ آﻧﺎن‬ ‫ﭼﻪ ﺻﻮرﺗﻲ دارد؟ ﺛﺎﻟﺜﺎً آﻳﺎ ﻣﻲﺗﻮان در ﺻﻮرت ﻟﺰوم از وﺟﻮه ﺷﺮﻋﻴﻪ دراﻳﻦ راه ﺗﺼﺮف ﻧﻤﻮد ﻳﺎ ﻧﻪ؟ اﺳﺘﺪاﻋﺎ‬ ‫آﻧﻜﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﺒﺎرك را ﺻﺮﻳﺤﺎً اﻣﺮ ﺑﻪ اﺑﻼغ ﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬ ‫آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﭘﺎﺳﺦ داد‪:‬‬ ‫اﻗﺪاﻣﺎت آﻗﺎﻳﺎن ﻣﻮرد ﺗﻘﺪﻳﺮ و رﺿﺎي ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل اﺳﺖ و ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻜﺎري و ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﺑﺎ آﻧﺎن ﻣﺮﺿﻲ دل وﻟﻲ‬ ‫ﻋﺼﺮ )ﻋﺠﻞ اﷲ ﻓﺮﺟﻪ( اﺳﺖ و ﻫﻢ ﻣﺠﺎزﻧﺪ ﻣﺆﻣﻨﻴﻦ از وﺟﻮه ﺷﺮﻋﻴﻪ ‪ ...‬ﺑﻪ آﻧﺎن ﺑﺪﻫﻨﺪ‪ .‬در ﺻﻮرت ﻟﺰوم‬ ‫ﻣﺠﺎزﻧﺪ‪ ،‬از ﺛﻠﺚ ﺳﻬﻢ ﻣﺒﺎرك اﻣﺎم ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﺑﻪ آﻧﺎن ﻛﻤﻚ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎرت اﺷﺨﺎص ﻣﻌﺘﻤﺪ و اﮔﺮ‬ ‫ﺟﻨﺎب ﻣﺴﺘﻄﺎب ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم آﻗﺎي ﺣﻠﺒﻲ )داﻣﺖاﻟﺒﺮﻛﺎﺗﻪ( ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎرت اﻳﺸﺎن وﺟﻮه داده ﺷﻮد ‪...‬‬

‫‪79‬‬

‫‪ 73‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »روﺑﻴﻦ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،71‬ص‪.13 .‬‬ ‫‪» 74‬ﺳﺎﻧﺎﺳﺎرﻳﺎن«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،16‬ص‪ .120 .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﺎﻳﻜﻞ ﻓﻴﺸﺮ و ﻣﻬﺪي ﻋﺎﺑﺪي‪» ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﺒﺎﺣﺜﻪﮔﺮ‪ :‬ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در ﺳﻨﺖ و‬ ‫ﭘﺴﺖ ﻣﺪرﻧﻴﺘﻪ« ]‪ ،[DEBATING MUSLIMS: CULTURAL DIALOGUES IN POST-MODERNITY AND TRADITION‬ص‪.(1990) 49 .‬‬ ‫‪ 75‬ﻣﺪﺧﻞ »ﺣﺠﺘﻴﻪ«‪ ،Hojjatiyeh،‬داﻧﺸﻨﺎﻣﻪ اﻳﺮاﻧﻴﻜﺎ‪ ،‬ص‪ ،426 .‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‪) http://www.Bahá’í.org/persecution/iran/iranica2‬ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 7 :‬ﺗﻴﺮ ‪.(1385‬‬ ‫‪ 76‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻓﻴﺮوز ﻛﺎﻇﻢ زاده‪» ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان‪ :‬ﺑﻴﺴﺖ ﺳﺎل ﺳﺮﻛﻮب« ]‪ ،[The Bahá’ís in Iran: Twenty Years of Repression‬ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﻴﻮﺳﻜﻮل ]‪ ،[New School of Social Research Journal‬ژوﺋﻦ ‪] 2000‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﻛﺎﻇﻢ زاده«[؛ »ﻣﺎرﺗﻴﻦ‪ ،‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،1‬ص‪.34 .‬‬ ‫‪ 77‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ‪ http://hojatieh.persianblog.com/1382_5_hojatieh_archive.html‬ﻛﻪ ﮔﺮدآوري ﺳﻠﺴﻠﻪ ﮔﺰارﺷﻬﺎﻳﻲ از ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺑﺎزﺗﺎب‬ ‫در ﻣﻮرد اﻧﺠﻤﻦ ﺣﺠﺘﻴﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان »اﻧﺠﻤﻦ ﺣﺠﺘﻴﻪ‪ ،‬روﻳﺎروﻳﻲ ﻳﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ از وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ« )‪ (1382/5/21‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ 78‬ﻣﻨﺼﻮر ﻓﺮﻫﻨﮓ‪» ،‬ﻓﺮﻫﻨﮓ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﺪ« ]‪ ،[Farhang Replies‬ﻣﻠﺖ ]‪ 27 ،[The Nation‬ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ،1982‬ص‪226 .‬؛ »ﺳﺎﻧﺎﺳﺎرﻳﺎن«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪،16‬‬ ‫ص‪.120 .‬‬ ‫‪»79‬ﺻﺤﻴﻔﻪ اﻣﺎم«‪ ،‬ج ‪ 15 ،2‬ﻣﻬﺮ ‪ ،1349‬ﺻﺺ‪ .299-300 .‬ﻣﻊاﻟﻮﺻﻒ‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻧﻈﺮش را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﺠﺘﻴﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ داد و در ﻧﺎﻣﻪاي ﻋﺪم ﻣﻮاﻓﻘﺖ‬ ‫ﺧﻮد ﺑﺎ ﺣﺠﺘﻴﻪ را ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ ﺣﺠﺘﻴﻪ ﻋﻤﻼً ﻣﻮﺟﺐ اﻧﺤﺮاف ﻧﻬﻀﺖ از ﻫﺪف اﺻﻠﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺑﺮاﻧﺪازي رژﻳﻢ ﭘﻬﻠﻮي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ اﻋﻼم ﻛﺮد‪ .‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪.357 .‬‬ ‫‪16‬‬


‫اﻋﻀﺎي ﺣﺠﺘﻴﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﺳﺎﻟﻬﺎي ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﭘﻬﻠﻮي‪ ،‬ﺗﻮﻓﻴﻖ ﺷﺎﻳﺎﻧﻲ در ﻧﻔﻮذ ﺑﻪ درون ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ در‬ ‫ﺳﺮاﺳﺮ ﻛﺸﻮر ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﮔﻔﺘﺔ اﻟﻴﺰ ﺳﺎﻧﺎﺳﺎرﻳﺎن‪ ،‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ اﻳﺮاﻧﻲ‪» ،‬ﺑﺎزداﺷﺘﻬﺎي ﺳﺮﻳﻊ و ﭘﺮداﻣﻨﺔ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن و ﺣﺒﺲ و اﻋﺪام‬ ‫اﻳﺸﺎن ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب را ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺎﺷﻲ از دﺳﺘﺮﺳﻲ داﺷﺘﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻧﻔﻮذي ﺣﺠﺘﻴﻪ ﺑﻪ دﻓﺎﺗﺮ ﺛﺒﺖ ﻧﺎم ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن و ﻣﻜﺎﺗﺒﺎت‬ ‫ﺧﺼﻮﺻﻲ اﻳﺸﺎن داﻧﺴﺖ‪«.‬‬

‫‪80‬‬

‫در ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺸﺨﺼﻲ از دورة ﭘﻬﻠﻮي‪ ،‬اﻧﺠﻤﻨﻬﺎي ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ ﺳﺎواك‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن اﻃﻼﻋﺎت رژﻳﻢ‪ ،‬ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪81‬‬

‫ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺣﻠﺒﻲ از ﺳﺎواك درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﺮد ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺘﺨﺪام ﻛﺸﻮري‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﻘﺮر ﻣﻲداﺷﺖ ﻛﺎرﻣﻨﺪان و‬ ‫ﻣﺘﻘﺎﺿﻴﺎن ﻣﺸﺎﻏﻞ دوﻟﺘﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺬﻫﺐ ﺧﻮد را اﻋﻼم ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت درﺑﺎرة ﻣﺬﻫﺐ ﻛﺎرﻣﻨﺪان دوﻟﺖ‬ ‫و ﻣﺘﻘﺎﺿﻴﺎن ﻣﺸﺎﻏﻞ دوﻟﺘﻲ اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫‪82‬‬

‫در اواﺧﺮ دﻫﺔ ‪ ،1350‬ﺣﺠﺘﻴﻪ ﺑﻴﺶ از ‪ 12000‬ﻋﻀﻮ داﺷﺖ‪ 83‬و ﺣﻮزة ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﺶ را ﺑﻪ ﺳﺮﻛﻮﺑﻲ دﻳﮕﺮ اﻗﻠﻴﺘﻬﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ‪ ،‬از‬ ‫ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن‪ ،‬ﺗﻌﻤﻴﻢ داده ﺑﻮد‪ 84.‬ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪوﺳﻴﻠﺔ ﺣﺠﺘﻴﻪ آﻣﻮزش دﻳﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﺴﺘﻬﺎي ﻣﻬﻤﻲ در ﺳﺎﻟﻬﺎي‬ ‫آﻏﺎزﻳﻦ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺑﻪ وﻳﮋه در وزارت آﻣﻮزش و ﭘﺮورش و ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ‪ ،‬دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪85‬‬

‫ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬رﻫﺒﺮان ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ اﺑﺮاز ﻧﮕﺮاﻧﻲ و ﺗﺮدﻳﺪ درﺑﺎرة ﻧﻘﺶ ﺣﺠﺘﻴﻪ و ﺗﺪاوم ﻣﻮﺟﻮدﻳﺖ اﻳﻦ‬ ‫ﮔﺮوه ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ .‬ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم ﺟﻨﺘﻲ‪ ،‬اﻣﺎم ﺟﻤﻌﺔ ﻗﻢ‪ ،‬ﻃﻲ ﺧﻄﺒﻪﻫﺎي ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ ﻗﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﺮح ﭘﺮﺳﺸﻬﺎﻳﻲ اﻧﺘﻘﺎدي درﺑﺎرة‬ ‫»ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ« ﭘﺮداﺧﺖ و ﭼﻨﻴﻦ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ ﻛﺮد‪:‬‬ ‫ﺷﻤﺎ ﺳﺎﺑﻘﺎً در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺮدﻳﺪ و ﻣﻲﮔﻔﺘﻴﺪ‪ ،‬اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺮاي اﺳﻼم ﺧﻄﺮ دارﻧﺪ و ﻣﺎ ﻫﻢ ﻣﻲﮔﻔﺘﻴﻢ‬ ‫ﻣﻲداﻧﻴﻢ ﺧﻄﺮ دارﻧﺪ و ﻣﻲﮔﻔﺘﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻣﺮﺑﻮﻃﻨﺪ و ﻣﺎ ﻫﻢ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻴﻢ و ﺑﻌﺪ ﻣﻲﮔﻔﺘﻴﻢ‪ :‬ﺑﺎﻳﺪ رﻳﺸﻪﻫﺎي‬ ‫آﻧﻬﺎ را از ﺑﻴﻦ ﺑﺮد وﻟﻴﻜﻦ ﺷﻤﺎ ﺷﺎﺧﻪ و ﺑﺮﮔﻬﺎي آﻧﻬﺎ را ﻣﻲﺑﺮﻳﺪﻳﺪ ‪] ...‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن[ اﻣﺮوز در ﺟﻮ ﻧﻈﺎم ﺟﻤﻬﻮري‬ ‫‪» 80‬ﺳﺎﻧﺎﺳﺎرﻳﺎن«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،16‬ص‪.120 .‬‬ ‫‪ 81‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪ ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺮان‪ :‬ﮔﺰارش آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻳﻚ اﻗﻠﻴﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ« ] ‪THE BAHÁ’Í S OF IRAN: A REPORT ON THE‬‬ ‫‪ ،[PERSECUTION OF A RELIGIOUS MINORITY‬ص‪1982) 83 .‬م( ]از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﮔﺰارش ج‪.‬ب‪.‬ب‪ .‬درﺑﺎرة آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻳﻚ اﻗﻠﻴﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ«[ ﺑﺮاي‬ ‫روﻧﻮﺷﺖ ﻧﺎﻣﺔ ﻳﻚ ﻣﻘﺎم اﻣﻨﻴﺘﻲ ﺑﻪ رﺋﻴﺲ ﺳﺎواك در ﻣﻮرد اﻧﺠﻤﻦ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﻣﻮرخ آﺑﺎن‪/‬آذر ‪) 1351‬ﻛﻪ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ رﺋﻴﺲ اﻧﺠﻤﻦ »ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺒﺎرزه ‪...‬‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﺎ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺗﻘﺎﺿﺎ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﺳﺎواك در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺴﺎﻋﺪﺗﻬﺎي ﻻزم ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آورد« و ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ »ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﻔﻬﻴﻢ ﮔﺮدد ﻛﻪ اﻗﺪاﻣﺎت آﻧﻬﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ‬ ‫ﺟﻨﺒﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ و اﺧﻼﻟﮕﺮي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ«‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻧﺎﻣﺔ ﭘﺮوﻳﺰ ﺛﺎﺑﺘﻲ ﺑﻪ وزﻳﺮ درﺑﺎر »درﺑﺎرة ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻣﺮﻛﺰي ﺑﺮاي ﻣﺴﻠﻚ ﺿﺎﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ« ﻛﻪ در‬ ‫»ﻣﺎرﺗﻴﻦ‪ ،‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،1‬ص‪ 35 .‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ )ﻛﻪ ﺑﺎ دادن اﺟﺎزه ﺑﻪ اﻧﺠﻤﻦ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺿﺪ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻣﻮاﻓﻖ اﺳﺖ‪» :‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ اﻳﺸﺎن ﻣﺨﻞ ﻧﻈﻢ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪» .(«.‬ﺳﺎﻧﺎﺳﺎرﻳﺎن«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،16‬ص‪ ،120 .‬ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ ﻛﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺎواك‬ ‫درﺑﺎرة ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻫﻤﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ رژﻳﻢ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻓﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻛﺎﻇﻢ زاده«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪) 76‬ﻛﻪ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ ﺳﺎواك و ﺣﺠﺘﻴﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ‬ ‫ﻫﻤﻜﺎري ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ(‪.‬‬ ‫‪ 82‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻣﺎرﺗﻴﻦ‪ ،‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،1‬ص‪) 26 .‬ﻛﻪ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ »ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﻣﻘﺮرات ﺗﺒﻌﻴﺾآﻣﻴﺰ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‬ ‫ﺑﻪوﺳﻴﻠﺔ دوﻟﺖ اﺗﺨﺎذ و ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎواك ﺑﻪ اﺟﺮا درآﻣﺪﻧﺪ‪ :‬ﺑﻨﺎﺑﺮ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺘﺨﺪام ﻛﺸﻮري ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬ﻣﺘﻘﺎﺿﻴﺎن ﻣﺸﺎﻏﻞ دوﻟﺘﻲ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﻣﺬﻫﺐ ﺧﻮد را ذﻛﺮﻛﻨﻨﺪ و‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﺘﺪﻳﻦ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از ﻣﺬاﻫﺐ ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ اﺳﺘﺨﺪام ﺷﻮﻧﺪ‪.(.‬‬ ‫‪ 83‬ﻧﺎزﻳﻼ ﻗﺎﻧﻌﻲ‪ -‬ﻫﺮﻛﺎك‪» ،‬اﻗﻠﻴﺘﻬﺎي ﻗﻮﻣﻲ و ﻣﺬﻫﺒﻲ در ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‪ :‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎﻳﻲ در ﻣﻮرد ﺳﻴﺎﺳﺘﮕﺬاري ﺑﺮاي ﭘﺬﻳﺮش اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﻗﻠﻴﺘﻬﺎ از ﻃﺮﻳﻖ‬ ‫ﻣﺸﺎرﻛﺖ اﻳﺸﺎن در ﻋﺮﺻﻪﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ« ] ‪Ethnic and Religious Groups in the Islamic Republic of Iran: policy suggestions for the‬‬ ‫‪ ،[integration of minorities through participation in public life,‬ص‪» ،13 .‬ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻓﺮﻋﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﺑﺮاي ﺣﻤﺎﻳﺖ و ارﺗﻘﺎي ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‪:‬‬ ‫ﮔﺮوه ﻛﺎري ﺑﺮرﺳﻲ اﻗﻠﻴﺘﻬﺎ« ] ‪UN SUB-COMMISSION ON PROTECTION AND PROMOTION OF HUMAN RIGHTS: WORKING GROUP ON‬‬ ‫‪ ،[MINORITIES, U.N. Doc. E/CN.4/Sub.2/AC.5/2003/WP.8‬ص‪ 5) ،13 .‬ﻣﻪ ‪.(2003‬‬ ‫‪ 84‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺣﺠﺘﻴﻪ در ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن و ﻫﻨﺪوﺳﺘﺎن ﺷﻌﺒﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎز ﻛﺮدﻧﺪ؛ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺑﻬﻤﻦ ﻧﻴﻚ اﻧﺪﻳﺶ‪» ،‬ﻧﺒﺮد ﻧﺎﺟﻮاﻧﻤﺮداﻧﻪ‪ :‬اﻧﺠﻤﻦ ﺣﺠﺘﻴﻪ«‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬ ‫‪) http://www.iranbozorg.com/Articles/Hojjattiyeh.pdf‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 22 :‬ﺗﻴﺮ ‪.(1385‬‬ ‫‪ 85‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﺪﺧﻞ »ﺣﺠﺘﻴﻪ«‪ ،‬داﻧﺸﻨﺎﻣﻪ اﻳﺮاﻧﻴﻜﺎ‪ ،‬ص‪ ،427 .‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://www.Bahá’í.org/persecution/iran/iranica2‬ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 7 :‬ﺗﻴﺮ ‪) (1385‬ﻛﻪ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ »در ﻓﺎﺻﻠﻪ دو دﻫﺔ ‪ 1330‬و ‪ 1350‬ﺷﻤﺎر ﺑﺴﻴﺎري از ﻧﺨﺒﮕﺎن اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ‪ ...‬در ﺣﻮزهﻫﺎي ﻋﻤﻠﻲ و آﻣﻮزﺷﻲ ﺣﺠﺘﻴﻪ‬ ‫ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺷﺪﻧﺪ«(‪.‬‬ ‫‪17‬‬


‫اﺳﻼﻣﻲ ﻣﺤﻠﻲ ﻧﺪارﻧﺪ و ﻓﻀﺎي ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ و ﺿﺪ اﺳﻼم ﻣﺠﺎل ﺗﻨﻔﺲ ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ اﻵن‬ ‫رﺳﺎﻟﺘﺘﺎن در اﻳﻦ ﺗﺸﻜﻴﻼت ﭼﻴﺴﺖ؟ رﺳﺎﻟﺖ ﺳﺎﺑﻘﺘﺎن ﻣﺤﺮز‪ ،‬رﺳﺎﻟﺖ اﻣﺮوزﺗﺎن ﭼﻴﺴﺖ؟‬

‫‪86‬‬

‫ﺣﺠﺘﻴﻪ در زﻣﺎن ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﺑﻪوﺳﻴﻠﺔ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﻨﺤﻞ ﺷﺪ و ﺣﺪاﻗﻞ در ﻇﺎﻫﺮ از ﺻﺤﻨﺔ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻛﺸﻮر ﻣﺤﻮ ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻔﻮذ ﺧﻮد در ﻣﻴﺎن ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎر ﻛﺸﻮر اداﻣﻪ داد‪ 87.‬ﻣﻊاﻟﻮﺻﻒ‪ ،‬از زﻣﺎن اﻧﺘﺨﺎب اﺣﻤﺪيﻧﮋاد ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري‪،‬‬ ‫ﮔﺰارﺷﻬﺎ ﺣﺎﻛﻲ از ﺑﺎزﮔﺸﺖ دوﺑﺎرة اﻧﺠﻤﻦ ﺣﺠﺘﻴﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺑﺎزﮔﺸﺖ اﻧﺸﻌﺎب اﻓﺮاﻃﻲﺗﺮ آن ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ ﻣﻬﺪوﻳﺖ )ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺎور ﺑﻪ ﻧﻈﺮﻳﻪ اﻧﺘﻈﺎر و ﻇﻬﻮر ﺣﻀﺮت ﻣﻬﺪي‪ ،‬اﻣﺎم ﻏﺎﻳﺐ‪ ،‬دارﻧﺪ( ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪88‬‬

‫آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ :‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ دﻫﻪﻫﺎي‪ 1330‬و ‪1340‬‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺟﺎﻣﻌﺔ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺷﻴﻌﻪ در آﺳﺘﺎﻧﺔ ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي ﺑﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان ﻣﺮﺟﻊ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ از روﺣﺎﻧﻴﻮﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﻗﺪرت از‬ ‫ﻣﺮﺟﻌﻴﺖ آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻛﺮد و از ﻣﻌﺪود ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪ آﻳﺖاﷲ‬ ‫ﺑﺮوﺟﺮدي را ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﻢ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ 89.‬ﺑﻌﺪﻫﺎ‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ از راﺑﻄﻪاش ﺑﺎ آﻳﺖاﷲ‬ ‫ﺑﺮوﺟﺮدي ﺑﺮاي ﻛﺴﺐ ﺣﻤﺎﻳﺖ اﻳﺸﺎن در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺳﺎل ‪ 1334‬اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪،‬‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻛﺎﻣﻞ آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي را ﺑﻪ آن اﻧﺪازه ﻛﻪ اﻣﻴﺪ داﺷﺖ ﺑﻪ‬ ‫دﺳﺖ آورد‪ 90.‬ﻳﻜﻲ از زﻧﺪﮔﻴﻨﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺴﺎن‪ ،‬ﻧﺎاﻣﻴﺪي وي از آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي را ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻘﻞ ﻗﻮل ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬ ‫ﻣﻦ ﻫﺮ روز ﺑﻪ ﻧﺰد اﻳﺸﺎن ﻣﻲرﻓﺘﻢ و اﻳﺸﺎن را ﺑﻪ ﺣﻤﺎﻳﺖ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻲﻛﺮدم ﺗﺎ‬ ‫ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ دوﻟﺖ از وﺟﻮد ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﭘﺎك ﮔﺮدد‪ .‬ﻣﻊاﻟﻮﺻﻒ‪ ،‬روز ﺑﻌﺪ اﻳﺸﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻪ‬ ‫ﻛﻠﻲ ﺑﻲﻋﻼﻗﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪91‬‬

‫ﭘﺲ از درﮔﺬﺷﺖ آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي در ﻓﺮوردﻳﻦ ﻣﺎه ‪ ،1340‬ﺷﻤﺎر ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ از ﺷﻴﻌﻴﺎن اﻳﺮان آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ را ﺑﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان ﻣﺮﺟﻊ ﺗﻘﻠﻴﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮدﻧﺪ‪ 92.‬در ﻣﻬﺮ ﻣﺎه ‪ ،1340‬دوﻟﺖ ﻻﻳﺤﺔ اﻧﺠﻤﻨﻬﺎي اﻳﺎﻟﺘﻲ و وﻻﻳﺘﻲ را ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪ 86‬ﺧﻄﺒﺔ ﻣﺰﺑﻮر در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ آﻣﺪه اﺳﺖ‪» :‬اﻧﺠﻤﻦ ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮﺿﻊ ﺧﻮد را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ وﻻﻳﺖ ﻓﻘﻴﻪ روﺷﻦ ﻛﻨﺪ«‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪،16565‬‬ ‫‪.1360/8/10‬‬ ‫‪ 87‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »روﺑﻴﻦ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،71‬ﺻﺺ‪.25-31 .‬‬ ‫‪ 88‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »روﺑﻴﻦ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،71‬ﺻﺺ‪28-31 .‬؛ ﺑﻴﻞ ﺳﺎﻣﻲ‪» ،‬اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﺎزﮔﺸﺖ اﻧﺠﻤﻦ ﻣﺬﻫﺒﻲ‪ -‬ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﺎﻳﺔ ﻧﮕﺮاﻧﻲ اﺳﺖ«‪ ،‬رادﻳﻮ‬ ‫آزاد اروﭘﺎ‪/‬رادﻳﻮ آزادي‪ 11 ،‬ژوﻳﻴﻪ ‪ ،2006‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‪http://www.rferl.org/featuresarticle/2006/07/e2b8d3d9-86c4-44c0-ba75-‬‬ ‫‪) 904d637c29b6.html‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 14 :‬ﻣﻬﺮ ‪.(1385‬‬ ‫‪ 89‬ﺣﻤﻴﺪ اﻟﮕﺎر‪» ،‬زﻧﺪﮔﻴﻨﺎﻣﺔ ﻣﺨﺘﺼﺮ اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ« ]‪ ،[A BRIEF BIOGRAPHY OF IMAM KHOMEINI‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬ ‫‪) http://www.wandea.org.pl/khomeini-pdf/khomeini-biography.pdf‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 7 :‬ﺗﻴﺮ ‪] (1385‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬اﻟﮕﺎر‪ ،‬زﻧﺪﮔﻴﻨﺎﻣﻪ«[‪،‬‬ ‫ﺻﺺ‪) 5-6 .‬ﺑﺨﺶ ﺳﻮم‪ :‬ﺳﺎﻟﻬﺎي ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻣﻌﻨﻮي و ﻓﻜﺮي در ﻗﻢ‪ ،‬ﺳﺎﻟﻬﺎي ‪.(1301-1341‬‬ ‫‪ 90‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪) 6 .‬ﺑﺨﺶ ﺳﻮم‪ :‬ﺳﺎﻟﻬﺎي ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻣﻌﻨﻮي و ﻓﻜﺮي در ﻗﻢ‪ ،‬ﺳﺎﻟﻬﺎي ‪ .(1301-1341‬ﻣﻊاﻟﻮﺻﻒ‪ ،‬ﻣﻌﻴﻦ در »زﻧﺪﮔﻲ آﻳﺖاﷲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪،38‬‬ ‫ص‪ ،67 .‬ادﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ »ﺣﻠﺒﻲ )ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﺣﺠﺘﻴﻪ( و دﻳﮕﺮان ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً از روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻋﺎﻟﻴﻤﻘﺎﻣﻲ ﭼﻮن آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي ﻓﺘﻮاي ﺗﺤﺮﻳﻢ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺑﺎ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‬ ‫را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪«.‬‬ ‫‪ 91‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪» 92‬اﻟﮕﺎر‪ ،‬زﻧﺪﮔﻴﻨﺎﻣﻪ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،89‬ص‪) 6 .‬ﺑﺨﺶ ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﺳﺎﻟﻬﺎي ﻣﺒﺎرزه و ﺗﺒﻌﻴﺪ‪.(1343-1357 ،‬‬ ‫‪18‬‬


‫ﻃﺒﻖ اﻳﻦ ﻻﻳﺤﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻗﺴﻢ ﺑﻪ ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺳﻮﮔﻨﺪ ﺑﻪ ﻛﺘﺐ آﺳﻤﺎﻧﻲ دﻳﮕﺮ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ 93‬و ﺷﺮط ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﻮدن و‬ ‫ﻣﺮد ﺑﻮدن ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺠﻠﺲ ﻧﻴﺰ ﺣﺬف ﺷﺪه ﺑﻮد‪ 94.‬ﭘﺎﺳﺦ آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻓﻮري و ﺑﻲدرﻧﮓ ﺑﻮد‪:‬‬ ‫ﻧﻈﺮ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻃﺮﺣﻲ ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﺟﺎزه ﻣﻲدﻫﺪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺻﺤﻨﺔ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﺸﻮر ﻧﻔﻮذ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻨﺪ‪،‬‬ ‫اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻫﺮ دوي ﺷﺎه و ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ ﺗﻠﮕﺮام ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﻫﺸﺪار دادﻧﺪ ﻛﻪ از ﻧﻘﺾ ﻗﻮاﻧﻴﻦ‬ ‫اﺳﻼم و ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺑﭙﺮﻫﻴﺰﻧﺪ‪ ....‬در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﺎ اﻋﺘﺮاض ﻣﺴﺘﻤﺮ ﻋﻠﻤﺎ ﻣﻮاﺟﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪95‬‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ دوﻟﺖ ﺑﻪ ﻣﺪاﺧﻼت آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ وﻗﻌﻲ ﻧﺸﺎن ﻧﺪاد و ﺑﻪ ﭘﻴﮕﻴﺮي ﻃﺮﺣﻬﺎﻳﺶ اداﻣﻪ داد‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻧﻘﺶ‬ ‫ﺑﺎرزي را در ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ و اداﻣﺔ اﻋﺘﺮاﺿﺎت ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﭘﻴﻮﺳﺘﻦ رﻫﺒﺮان ﻣﺬﻫﺒﻲ از دﻳﮕﺮ ﻧﻘﺎط ﻛﺸﻮر‪ ،‬آﻳﺖاﷲ‬ ‫ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻣﻮﻓﻖ ﺷﺪ ﻛﻪ در آذر ﻣﺎه ‪ ،1341‬ﺗﻨﻬﺎ ﻫﻔﺖ ﻫﻔﺘﻪ ﭘﺲ از ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻻﻳﺤﺔ ﻣﺰﺑﻮر‪ ،‬دوﻟﺖ را وادار ﺑﻪ اﻟﻐﺎي ﻻﻳﺤﻪ‬ ‫ﻛﻨﺪ‪ 96.‬اﻳﻦ ﭘﻴﺮوزي ﻣﻮﺟﺐ ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪن آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺻﻠﻲ ﺗﺮﻳﻦ ﺻﺪاي ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻋﻠﻴﻪ ﺷﺎه ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪97‬‬

‫از ‪ 1334‬ﺗﺎ ﺳﺎﻟﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻲوﻗﻔﻪ ﺑﻪ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﻗﺪرﺗﻬﺎي ﺧﺎرﺟﻲ‪،‬‬ ‫ﻛﻠﻴﻤﻴﺎن و ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اداﻣﻪ ﻛﺮد‪:‬‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺧﻄﺮ اﺳﺮاﺋﻴﻞ و ﻋﻮاﻣﻞ آن را ﻳﺎدآور ﺷﻮﻳﺪ‪ .‬ﻣﺼﻴﺒﺘﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪوﺳﻴﻠﺔ ﻳﻬﻮدﻳﺎن ﺑﺮ اﺳﻼم وارد‬ ‫آﻣﺪه را ﻳﺎدآور ﺷﻮﻳﺪ‪.‬‬

‫‪98‬‬

‫آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﺶ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﻫﺒﺮ اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﺑﺎ ﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ از اﻋﻀﺎي ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻳﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻊﮔﻴﺮﻳﻬﺎي ﺷﺪﻳﺪ ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﺘﺤﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ اﻓﺮاد ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪي دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي؛ وزﻳﺮ اﻣﻮر ﺧﺎرﺟﻪ‪ ،‬ﻋﻠﻲ اﻛﺒﺮ وﻻﻳﺘﻲ‬ ‫و وزﻳﺮ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش و رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ رﺟﺎﻳﻲ‪.‬‬

‫‪99‬‬

‫‪ 93‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪» 94‬اﺳﻼم و اﻧﻘﻼب ج ‪ ،1‬ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ و اﻋﻼﻣﻴﻪﻫﺎي اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ« )‪WRITINGS AND DECLARATIONS OF IMAM ] ،(1320-1357‬‬ ‫‪ ،[KHOMEINI‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺣﻤﻴﺪ اﻟﮕﺎر )‪] (1981‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬اﺳﻼم و اﻧﻘﻼب ‪ ،[«1‬ص‪.16 .‬‬ ‫‪» 95‬اﻟﮕﺎر‪ ،‬زﻧﺪﮔﻴﻨﺎﻣﻪ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،89‬ص‪) 6 .‬ﺑﺨﺶ ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﺳﺎﻟﻬﺎي ﻣﺒﺎرزه و ﺗﺒﻌﻴﺪ‪.(1343-1357 ،‬‬ ‫‪ 96‬ﻫﻤﺎن؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »اﺳﻼم و اﻧﻘﻼب ‪ ،«1‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،94‬ص‪ 16‬و ﺻﺺ‪ ،161-162 .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪) 151‬ﻛﻪ ﺑﻪ ‪ ،S.H.R‬ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺤﻠﻴﻞ‪،‬‬ ‫ﺻﺺ‪ 142 -187 .‬ارﺟﺎع ﻣﻲدﻫﺪ(‪.‬‬ ‫‪» 97‬اﻟﮕﺎر‪ ،‬زﻧﺪﮔﻴﻨﺎﻣﻪ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،89‬ص‪) 6 .‬ﺑﺨﺶ ﭼﻬﺎرم‪ :‬ﺳﺎﻟﻬﺎي ﻣﺒﺎرزه و ﺗﺒﻌﻴﺪ‪ .(1343-1357 ،‬آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎ ﻏﺮور از اﻳﻦ ﭘﻴﺮوزي ﻳﺎد‬ ‫ﻣﻲﻛﺮد‪» :‬آﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن رﻓﺎه ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ و ﺗﻀﻴﻴﻊ ﺣﻘﻮق ﺿﻌﻔﺎء ]ﻣﺴﺘﻀﻌﻔﻴﻦ؟[ دﺳﺖ ﻣﻲزﻧﻨﺪ‪ -‬اﻳﻨﻬﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ وادارﺷﺎن ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ از اﻋﻤﺎل‬ ‫ﻧﺎﺻﻮاب ﺑﭙﺮﻫﻴﺰﻧﺪ‪ -‬ﻫﺮﮔﺎه ﻳﻚ اﻋﺘﺮاض ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ ‪ ...‬اﻳﺸﺎن ﻋﻘﺐ ﻣﻲﻧﺸﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ در ﻳﻚ ﻣﻮرد ﻋﻠﻤﺎي ﻗﻢ اﺟﺘﻤﺎع ﻛﺮدﻧﺪ و ﻣﺘﻔﻖ‬ ‫ﺷﺪﻧﺪ و دﻳﮕﺮ وﻻﻳﺎت ﺑﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎﻧﺸﺎن از اﻳﺸﺎن ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﺎ اﻳﺮاد ﺧﻄﺎﺑﻪﻫﺎ وﺣﺪت ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن داﻧﺪ‪ ،‬رژﻳﻢ ﻋﻘﺐﻧﺸﻴﻨﻲ ﻛﺮد و آن ﻻﻳﺤﻪاي‬ ‫را ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ آن ﻣﻌﺘﺮض ﺑﻮدﻳﻢ اﻟﻐﺎء ﻧﻤﻮد‪» «.‬اﺳﻼم و اﻧﻘﻼب ‪ ،«1‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،94‬ص‪.118 .‬‬ ‫‪ 98‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »روح ﺧﺪا«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،38‬ص‪132 .‬ﻛﻪ ﺑﻪ »ﮔﺰﻳﺪه ﭘﻴﺎﻣﻬﺎي اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ«‪ ،‬ص‪) 81 .‬ﺗﻬﺮان ‪ (1349‬ارﺟﺎع ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬در‬ ‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ دﻳﮕﺮي‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر واﺿﺢ ﺑﻴﺎن ﻛﺮد ﻛﻪ »ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ ﻳﻚ ﻣﺬﻫﺐ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ ﺳﺎزﻣﺎن ﺳﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺼﺪ ﺑﺮاﻧﺪازي ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ‬ ‫را دارد‪«.‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻳﺮواﻧﺪ آﺑﺮاﻫﺎﻣﻴﺎن‪» ،‬ﺧﻤﻴﻨﻴﺴﻢ« ]‪ ،[KHOMEINISM‬ص‪ .(1993) 124 .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺧﺎﻃﺮات ﺷﻴﺦ ﻣﺼﻄﻔﻲ‬ ‫رﻫﻨﻤﺎ« )ﺧﻮاﻫﺮزاده دو ﺗﻦ از اﻋﻀﺎي ﻓﺪاﻳﻴﺎن اﺳﻼم( ﻛﻪ ادﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ در ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﻮرد‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل در ﻗﻢ )ﻓﺮوردﻳﻦ‪/‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ،(1342‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﺎ‬ ‫ﺳﺎواك در ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺗﻈﺎﻫﺮﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻫﻤﻜﺎري ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪http://www.mehrnews.com/fa/NewsDetail.aspx?NewsID=277838‬‬ ‫)ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ :‬ﻣﻬﺮ ‪ .(1385‬اﺗﻬﺎﻣﺎﺗﻲ از اﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮاﻧﮕﻴﺨﺘﻦ ﺧﺸﻢ ﻣﺮدم ﺑﻮد و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﭼﻨﻴﻦ اﻟﻘﺎﺋﺎﺗﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﭘﻲ ﺑﺎزداﺷﺖ آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ در‬ ‫ﺳﺎل ‪ ،1342‬ﻣﻌﺘﺮﺿﺎن ﺧﻤﺸﮕﻴﻦ دﺳﺖ ﺑﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن و ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻗﺒﻮر آن زدﻧﺪ )ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻋﻜﺴﻬﺎي ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺳﺎل ‪،1342‬‬ ‫ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪ 99‬ﻣﻨﺼﻮر ﻓﺮﻫﻨﮓ‪» ،‬ﻓﺮﻫﻨﮓ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﺪ« ]‪ ،[Farhang Replies‬ﻣﻠﺖ ]‪ 27 ،[The Nation‬ﻓﻮرﻳﻪ ‪ ،1982‬ص‪226 .‬؛ »ﺳﺎﻧﺎﺳﺎرﻳﺎن«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪،16‬‬ ‫ص‪120 .‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »روﺑﻴﻦ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،71‬ص‪.25 .‬‬ ‫‪19‬‬


‫‪ .4‬اﻧﻘﻼب اﻳﺮان و ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‬ ‫‪ .1-4‬ﻧﺎآراﻣﻴﻬﺎ و ﺣﻤﻼت دﺳﺘﻪﺟﻤﻌﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‬ ‫در دﻫﻪﻫﺎي ‪ 1340‬و ‪ ،1350‬ﺷﻤﺎر روزاﻓﺰوﻧﻲ از ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺿﺪ رژﻳﻢ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎران ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺗﺤﺖ رﻫﺒﺮي‬ ‫آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺷﺎه را ﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺗﺒﻌﻴﺪ آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﺳﺎل ‪ ،1343‬وي ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﺮاي‬ ‫ﺑﺮاﻧﺪازي ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﻄﻠﻘﺔ ﺷﺎه اداﻣﻪ داد‪ .‬آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻓﻌﺎﻻﻧﻪ ﻋﻠﻴﻪ »ﻏﺮﺑﺰدﮔﻲ«‪ 100‬در ﺟﺎﻣﻌﺔ اﻳﺮان ﻣﻮﺿﻌﮕﻴﺮي‬ ‫ﻧﻤﻮد و اﻳﺮاﻧﻴﺎﻧﻲ را ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻮد ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺗﺠﺎري ﻏﺮب در اﻳﺮان ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻮﻃﺌﻪ ﺑﺮاي ﺳﺮﻗﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻠﻲ‪ ،‬ﺗﻀﻌﻴﻒ‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اﻳﺮان و ﻣﺤﺮوم ﻧﻤﻮدن روﺣﺎﻧﻴﻮن از ﻋﻤﻞ ﻛﺮدن ﺑﻪ ﻣﺴﺆوﻟﻴﺖ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺧﻮد در رﻫﺒﺮي دوﻟﺖ و ﻣﻠﺖ اﻳﺮان‪،‬‬ ‫ﻣﺘﻬﻢ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪101‬‬

‫در اﻳﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ و ﺗﺎ آﻏﺎز ﺳﺎل ‪ ،1356‬ﻧﻮارﻫﺎي ﻛﺎﺳﺖ ﭘﻴﺎﻣﻬﺎي آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﺳﺮاﺳﺮ ﻛﺸﻮر ﭘﺨﺶ‬

‫ﻣﻲﺷﺪ‪ 102.‬ﮔﺮﭼﻪ ﭘﻴﺎﻣﻬﺎي آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺑﺮ ﻟﺰوم ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﻲ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﭘﻬﻠﻮي ﺗﺄﻛﻴﺪ داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ اﻳﺸﺎن‬ ‫ﻧﻴﺰ ﻛﻤﺎﻛﺎن اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﭘﻴﺎم اﻳﺸﺎن در ﺳﺎل ‪ 1350‬ﻛﻪ ﺣﺎوي ﻧﻜﺎت زﻳﺮ ﺑﻮد اﺷﺎره ﻛﺮد‪:‬‬ ‫»ﻣﺮاﻛﺰ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ ﺷﻴﻄﺎن ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻠﻴﺴﺎﻫﺎ‪ ،‬ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﺘﻬﺎ و ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اداره ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺑﺮاي ﺑﻪ اﻧﺤﺮاف‬ ‫ﻛﺸﺎﻧﻴﺪن ﻣﺮدم و ﺗﺸﻮﻳﻖ اﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﺗﺮك ﻣﻮازﻳﻦ و ﺗﻌﻠﻴﻤﺎت اﺳﻼم در ﺗﻼﺷﻨﺪ‪«.‬‬

‫‪103‬‬

‫ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺖ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻴﻬﺎي آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ زﻳﺎﻧﺒﺎز ﺑﻮدن ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎي ﻏﺮﺑﮕﺮاﻳﺎﻧﺔ ﺷﺎه ﺑﺮاي‬ ‫اﻳﺮان ﻫﻤﺮاه ﺑﻮد‪ ،‬رژﻳﻢ ﺷﺎه ﺑﻪ ﻃﻮر ﻓﺰاﻳﻨﺪهاي ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ ﺧﻮد را از دﺳﺖ داد‪ .‬ﺑﺪﻳﻨﺴﺎن‪ ،‬ﺑﺤﺮان ﻏﺮﺑﺰدﮔﻲ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ‬ ‫ﻣﻨﺎﻗﺸﻪآﻣﻴﺰ در ﺳﻄﺢ ﻛﺸﻮر ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪ‬

‫‪104‬‬

‫و ﻃﺮﻓﺪاران آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ و ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﻴﻪ اﻓﺮاد ﻳﺎ‬

‫ﮔﺮوﻫﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ اﺷﺎﻋﺔ ارزﺷﻬﺎي ﻏﺮﺑﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻛﻪ ﻣﺪﺗﻬﺎي ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻗﺪرﺗﻬﺎي‬ ‫ﻏﺮﺑﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪105‬‬

‫ﻓﺸﺎر ﺑﺮ روي ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﺎ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ ﺷﺪن ﺟﻨﺒﺶ ﺑﺮ ﺿﺪ ﺷﺎه اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﺸﺎوران ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺎه‪ ،‬ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪107‬‬

‫‪106‬‬

‫اﻧﻘﻼﺑﻴﻮن در ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﺸﺎن ﻣﺪﻋﻲ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ‬

‫اﻳﻦ ادﻋﺎﻫﺎ ﺑﺨﺼﻮص ﺗﺄﻛﻴﺪ داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻃﺮﻓﺪار ﻏﺮب‪،‬‬

‫‪ 100‬ﺟﻼل آل اﺣﻤﺪ اﺻﻄﻼح ﻏﺮﺑﺰدﮔﻲ را در دﻫﺔ ‪ 1340‬ﻣﻌﻤﻮل ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬وي ﻣﺪﻋﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻏﺮﺑﺰدﮔﻲ ﺑﻴﻤﺎرياي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﺎﻣﻌﺔ اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﺪان دﭼﺎر ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ آل اﺣﻤﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻀﻌﻴﻒ و از ﻣﻴﺎن رﻓﺘﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﻳﺮاﻧﻲ‪ ،‬ﻏﺎﻟﺐ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻫﻮﻳﺖ ﻏﺮﺑﻲ ﺑﺮ ﻫﻮﻳﺖ اﻳﺮاﻧﻲ و اﻳﺠﺎد واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻏﺮب ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺟﻼل آل اﺣﻤﺪ‪ ،‬ﻏﺮﺑﺰدﮔﻲ )‪.(1343‬‬ ‫‪ 101‬ﺳﺎﻧﺪرا ﻣﻜﻲ‪» ،‬اﻳﺮاﻧﻴﺎن‪ ،‬اﻳﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن‪ ،‬اﺳﻼم و روح ﻳﻚ ﻣﻠﺖ«‪،[IRANIANS, PERSIA, ISLAM, AND THE SOUL OF A NATION] ،‬‬ ‫)‪ ،(1996‬ﺻﺺ‪] ،273-275 .‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬اﻳﺮاﻧﻴﺎن«[‪.‬‬ ‫‪» 102‬اﻳﺮاﻧﻴﺎن«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،101‬ﺻﺺ‪.276-277 .‬‬ ‫‪ »103‬اﺳﻼم و اﻧﻘﻼب ‪ ،«1‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،94‬ص‪.128 .‬‬ ‫‪» 104‬اﻳﺮاﻧﻴﺎن«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،101‬ص‪.253 .‬‬ ‫‪ 105‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ اﻋﻼﻣﻴﻪ ﺟﻤﻌﻲ از روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺣﻮزه ﻋﻠﻤﻴﻪ ﺧﺮاﺳﺎن درﺑﺎره ﺧﻴﺎﻧﺘﻬﺎي ﻓﺮﻗﻪ ﺿﺎﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ‪ ،1357/12/11 ،‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ‬ ‫اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان )ﻛﻪ اﺷﻌﺎر ﻣﻲدارد‪ :‬ﺑﺮﺧﻼف آﻧﭽﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ادﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬اﻳﺸﺎن ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻗﺪرﺗﻬﺎي ﺧﺎرﺟﻲ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن و روﺳﻴﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ اﻋﻼﻣﻴﻪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ادﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﻗﺒﺎل ﻣﻌﺎﻓﻴﺖ از ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﻪ دوﻟﺖ اﺳﺮاﺋﻴﻞ‪ ،‬ﺑﺎ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﻫﻤﻜﺎري داﺷﺘﻪاﻧﺪ و اﻓﺮاد زﻳﺮ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺧﺎﺋﻦ ﺑﻪ اﻳﺮان در زﻣﺎن ﺷﺎه ﻛﻪ در ﭘﺴﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻮدﻧﺪ ﻧﺎم ﻣﻲﺑﺮد‪ :‬اﻣﻴﺮ ﻋﺒﺎس ﻫﻮﻳﺪا‪ ،‬ﭘﺮوﻳﺰ ﺛﺎﺑﺘﻲ‪ ،‬اﻳﺎدي‪ ،‬ﺗﺴﻠﻴﻤﻲ‪ ،‬ﺷﺎﭘﻮر راﺳﺦ‪ ،‬ﺣﺒﻴﺐ ﺛﺎﺑﺖ‪،‬‬ ‫ﻫِﮋﺑﺮ ﻳﺰداﻧﻲ‪ .‬در اﻳﻦ اﻋﻼﻣﻴﻪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ‪» :‬اﻳﻦ ﻧﻘﺎب ﺟﺪﻳﺪ ]ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن[ ﭼﻬﺮه »ﻣﻈﻠﻮﻣﻴﺖ« ﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻨﺎن ﻛﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻳﺎر‬ ‫و ﻳﺎور ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﻢ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ و اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻏﺎﺻﺐ ﺑﻮدهاﻧﺪ ﺣﺎﻻ ﻓﺮﻳﺎد ﻣﻈﻠﻮﻣﻴﺖ ﺑﻠﻨﺪ ﻛﺮده و ﺑﻪ ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ و ﻣﺼﺮاً ﺑﺮاي ﺟﻠﺐ ﺣﻤﺎﻳﺖ‬ ‫و دﺧﺎﻟﺖ دوﻟﺘﻬﺎي ﺧﺎرﺟﻲ ﺗﻼش ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺎز ﻫﻢ ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﺎن ﺑﻪ ﻳﺎرﻳﺸﺎن ﺑﺸﺘﺎﺑﻨﺪ‪ .‬ﻣﻠﺖ ﻣﺒﺎرز و ﻣﺴﻠﻤﺎن اﻳﺮان ﻛﻪ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮاﺟﻊ ﻋﺎﻟﻴﻘﺪر ﺷﻴﻌﻪ ﺑﻪ وﻳﮋه ‪...‬‬ ‫آﻳﺖاﷲ اﻟﻌﻈﻤﻲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﺮوزي ﻛﺎﻣﻞ ﻧﺎﺋﻞ ﺷﺪﻧﺪ دﻳﮕﺮ اﺟﺎزه ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ داد ﻛﻪ ﺟﻨﺎﻳﺖ و ﺧﻴﺎﻧﺖ ‪ ...‬اداﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ«‪.‬‬ ‫‪ 106‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪ 107‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻳﺮواﻧﺪ آﺑﺮاﻫﺎﻣﻴﺎن‪» ،‬اﻳﺮان ﺑﻴﻦ دو اﻧﻘﻼب«‪ ،‬ص‪) (1982) 432 .‬ﻛﻪ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪ :‬ﺗﻨﻲ ﭼﻨﺪ از ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻋﺎﻟﻲ ﻛﺸﻮر ﺑﻬﺎﻳﻲاﻻﺻﻞ‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ »ﻣﻮﺟﺐ ﻗﻮت ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺷﺎﻳﻌﺎﺗﻲ اﻏﻠﺐ ﺑﻴﻦ ﺑﺎزارﻳﺎن ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺗﻤﺎم ﻃﺒﻘﺔ ﺑﺎﻻي ﻛﺸﻮر دﺳﺖ ﻧﺸﺎﻧﺪة ﺗﻮﻃﺌﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي‬ ‫ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﺘﻬﺎ‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺣﻴﻔﺎ و اﻣﭙﺮﻳﺎﻟﻴﺴﻢ ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎ ﺑﻮدﻧﺪ« و ﺷﺎﻳﻌﺎت دﻳﮕﺮ(‪.‬‬ ‫‪20‬‬


‫ﻗﺪرﺗﻤﺪاران واﻗﻌﻲ ﻛﺸﻮر ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺛﺮوت ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪداران ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﺒﻴﺐ ﺛﺎﺑﺖ و ﻏﻼﻣﺤﺴﻴﻦ ﺟﻠﻴﻠﻲ‪ ،‬ﺑﻪ‬ ‫ﺗﺸﺪﻳﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺎﻳﻌﺎﺗﻲ داﻣﻦ زد‪ 108.‬ﻫﻤﺎن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻣﺎﻟﻲ دﻳﮕﺮ اﻗﻠﻴﺘﻬﺎ در دﻳﮕﺮ ﻧﻘﺎط ﺟﻬﺎن و در ﻃﻮل ﺗﺎرﻳﺦ ﻏﺎﻟﺒﺎً‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ اﻳﺸﺎن ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ اﻗﺘﺼﺎد ﻛﺸﻮر دﭼﺎر ﺑﺤﺮان ﺑﻮد‪ ،‬از ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﮔﺮوﻫﻲ ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﻴﺎز و ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ از ﻣﺰاﻳﺎي ﻧﺎﻣﺤﺪود را در ﻧﺰد اذﻫﺎن ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻛﺮد و ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺷﻐﻠﻲ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ آﻧﺎن ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪109‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻏﻴﺮواﻗﻌﻲ از ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻬﺪﻳﺪي ﺑﺮاي اﻗﺘﺼﺎد اﻳﺮان‪ ،‬ﺗﻌﺼﺒﺎت‬

‫»ﺳﻨﺘﻲ« ﻣﻮﺟﻮد در ﺟﺎﻣﻌﺔ اﻳﺮان ﺑﺮ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن را ﻛﻪ رﻳﺸﻪﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﻣﺬﻫﺒﻲ داﺷﺖ‪ ،‬ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻛﺮد‪ 110.‬ﺑﺪﻳﻨﺴﺎن‪ ،‬در‬ ‫اﻳﻦ دوره ﻧﻔﺮت اﻗﺸﺎر ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻣﺮدم اﻳﺮان ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﺨﺼﻮص در ﻧﺘﻴﺠﺔ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻴﻬﺎي آﺗﺸﻴﻦ ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻴﺶ از ﭘﻴﺶ‬ ‫ﺷﺪت ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫‪111‬‬

‫‪ .2-4‬اﻧﻘﻼب در راه‬ ‫در ﺳﺎل ‪ ،1357‬ﺑﺎ ﻓﺰوﻧﻲ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺗﻈﺎﻫﺮات در ﻃﺮﻓﺪاري از آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﺮان‪ ،‬ﺣﻤﻼت ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‬ ‫ﺷﺪت ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در ﺑﻬﻤﻦ ‪ ،1357‬ﻣﺮدان ﻣﺴﻠﺢ ﻋﻀﻮ ﺣﺠﺘﻴﻪ‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺗﻬﺮان و ﻣﺮاﻛﺰ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﻣﺮاﻛﺰ دﻳﮕﺮ‬ ‫اﺳﺘﺎﻧﻬﺎ را ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ ﻗﺮار داده و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎي اﻳﻦ ﻣﺮاﻛﺰ را اﺷﻐﺎل و ﻛﺎرﻛﻨﺎن آﻧﻬﺎ را ﺑﻴﺮون راﻧﺪﻧﺪ و اﺳﻨﺎد ﺧﺼﻮﺻﻲ‬ ‫ﻣﻮﺟﻮد در اﻳﻦ ﻣﺮاﻛﺰ را ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﭘﺮوﻧﺪهﻫﺎي ﻛﺎرﻛﻨﺎن و ﻓﻬﺮﺳﺖ اﻋﻀﺎء ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﺼﺎدره ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪112‬‬

‫اﻳﻦ ﭘﺮوﻧﺪهﻫﺎ و‬

‫اﺳﻨﺎد‪ ،‬ﺑﻌﺪﻫﺎ‪ ،‬در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺣﺠﺘﻴﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬در ﺑﻴﺶ از ﭘﻨﺠﺎه ﺷﻬﺮ در ﺳﺮاﺳﺮﻛﺸﻮر‪ ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن از‬ ‫ﻋﻤﻠﻴﺎت آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﻪ آﺗﺶ ﻛﺸﻴﺪن و ﻏﺎرت اﻣﻮال‪ ،‬ﺣﻤﻼت دﺳﺘﻪﺟﻤﻌﻲ‪ ،‬اﺟﺒﺎر ﺑﻪ ﺗﺮك دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ و ﻧﻴﺰ‬ ‫ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮﮔﻬﺎي ﻣﺸﻜﻮك و ﻳﺎ ﻗﺘﻞ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﮔﺰارش دادﻧﺪ‪.‬‬

‫‪113‬‬

‫ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ‪ ،‬ﻳﻚ درﻣﺎﻧﮕﺎه‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﻛﺸﺎورزي‪،‬‬

‫ﺑﻴﺴﺖ و دو ﻣﺮﻛﺰ و ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺻﺪﻫﺎ ﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺎغ‪ ،‬دﻓﺘﺮ ﺗﺠﺎري و ﻣﻐﺎزه ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺧﺴﺎرت دﻳﺪﻧﺪ و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر‬ ‫ﻛﺎﻣﻞ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪114‬‬

‫‪ 108‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻣﻌﺠﺰات ﭘﭙﺴﻲ ﻛﻮﻻ ﻳﺎ ﺳﻮﻏﺎﺗﻲ ﻋﻜﺎ را از زﺑﺎن ﺣﺒﻴﺐ ﺛﺎﺑﺘﻲ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﺸﻨﻮﻳﺪ«‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ زﻟﺰﻟﻪ‪) 1334/7/17 ،‬ﻛﻪ ادﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ از‬ ‫آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﭙﺴﻲ ﻛﻮﻻ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺗﻌﻠﻖ دارد‪ ،‬ﺣﺎوي ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر و ﻣﻀﺮ ﺑﺮاي ﺳﻼﻣﺘﻲ ﺑﺪن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ(؛ »ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮﻛﻨﺎري ﻏﻼﻣﺤﺴﻴﻦ ﺟﻠﻴﻠﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﻳﺎدي او‬ ‫را از راه آﻫﻦ ﺑﻴﺮون ﻛﻨﻴﺪ«‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ ﺳﺘﺎره اﺳﻼم‪ ،‬ش ‪) 1334/3/27 ،173‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪» 109‬ﻣﺎرﺗﻴﻦ‪ ،‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،1‬ص‪.26 .‬‬ ‫‪ 110‬اﻳﻦ ﺗﻠﻘﻲ در ﺑﻴﻦ اذﻫﺎن ﻋﻤﻮﻣﻲ وﺟﻮد داﺷﺖ ﻛﻪ دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ واﻗﻌﺎً ﻳﻚ دﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ ﺣﺮﻛﺖ ﺿﺪ روﺣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﻧﮕﻠﻴﺴﻴﻬﺎ اﻳﺠﺎد‬ ‫ﺷﺪه و ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﻳﺖ اﺳﺮاﺋﻴﻠﻴﻬﺎ ﻗﺮار دارد‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﺣﺠﺎب«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،4‬ص‪223 .‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻣﺎرﺗﻴﻦ‪ ،‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،1‬ص‪) 40 .‬ﻛﻪ ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ از ﺗﻬﻤﺘﻬﺎي راﻳﺞ ﺑﺮاي ﺗﻮﺟﻴﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن را اراﺋﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ‪ (1 :‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺣﺎﻣﻴﺎن‬ ‫رژﻳﻢ ﺳﺎﺑﻖ ﺑﻮدﻧﺪ؛ ‪ (2‬دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺿﺪ اﺳﻼﻣﻲ اﺳﺖ؛ ‪ (3‬اﺳﺘﻘﺮار ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﺸﺎن ﻋﺎﻣﻞ ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ ‪(4‬‬ ‫رﻫﺒﺮي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺮان ﺑﺎ دوﻟﺘﻬﺎي آﻣﺮﻳﻜﺎ و اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن در ﺗﺒﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ و ‪ (5‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن از ﻧﻈﺮ ﻣﺎﻟﻲ از رژﻳﻢ ﭘﻬﻠﻮي ﻧﻔﻊ ﺑﺮدهاﻧﺪ(‪.‬‬ ‫‪ 111‬از ﺟﻤﻠﻪ ﺧﻄﺒﻪﻫﺎي ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »اﺧﻄﺎر ﺷﺪﻳﺪ آﻳﺖاﷲ ﺻﺪوﻗﻲ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺮان«‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪1359/3/31 ،‬‬ ‫ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان )ﻛﻪ ﮔﺰارش ﻣﻲدﻫﺪ‪]» :‬وي[ در ﺧﻄﺒﻪ ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ دﻳﺮوز ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺗﻮﻃﺌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﻛﻠﻴﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎي اﻳﺮان‬ ‫ﺳﺨﻨﺎﻧﻲ اﻳﺮاد ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺳﺮان ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺗﻤﺎم ﺷﻬﺮﻫﺎي اﻳﺮان ﻋﻠﻴﻪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺗﻮﻃﺌﻪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﺗﻮﻃﺌﻪ آﻧﻬﺎ ﻛﺸﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻣﺪارﻛﻲ از آﻧﺎن‬ ‫ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ ‪ ...‬و ﻧﻴﺰ ‪ 27‬ﻧﻔﺮ از اﻳﻦ ﺗﻮﻃﺌﻪﮔﺮان ﻳﺰدي ﺑﻮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮن ‪ 25‬ﻧﻔﺮ از آﻧﻬﺎ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ و ‪ ...‬دﻳﮕﺮان ﻧﻴﺰ ﺑﺰودي دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺧﻮاﻫﻨﺪ‬ ‫ﺷﺪ«(‪.‬‬ ‫‪» 112‬ﻣﺎرﺗﻴﻦ‪ ،‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،1‬ص‪) 37 .‬ﻛﻪ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪» :‬ﻣﺪت ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﭘﺲ از اﻳﻨﻜﻪ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﺎﻣﻬﺎي ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ‬ ‫ﺣﺠﺘﻴﻪ اﻓﺘﺎد‪ ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺷﺮوع ﺑﻪ درﻳﺎﻓﺖ اﻋﻼﻣﻴﻪﻫﺎﻳﻲ از ﺣﺠﺘﻴﻪ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﺸﺎن درﺑﺎرة ﻋﻮاﻗﺐ ﻟﺠﺎﺟﺖ در ﭘﻴﺮوي از اﻋﺘﻘﺎدات ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﺸﺪار ﻣﻲدادﻧﺪ«(؛‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻧﺎﻣﻬﺎ و ارﻗﺎم«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،57‬ص‪.209 .‬‬ ‫‪ 113‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪» ،‬ﮔﺎﻫﺸﻤﺎر اﺧﺘﺼﺎري اﻗﺪاﻣﺎت اﻧﻔﺮادي در آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺮان از ﻣﺮداد ‪) «1356‬آﺑﺎن‪/‬آذر ‪(1360‬‬ ‫] ‪Bahá’í International Community, Chronological Summary of Individual Acts of Persecution Against Bahá’í s of Iran from‬‬ ‫‪] [August 1978‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﮔﺎﻫﺸﻤﺎر اﺧﺘﺼﺎري اﻗﺪاﻣﺎت اﻧﻔﺮادي در آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ«[‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه‬ ‫و ﻛﺎﻧﺎدا‪» ،‬دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ«‪ ،‬ج ﻫﺠﺪﻫﻢ )‪] [BAHA'I WORLD VOL. XVIII] (1979-1983‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﺠﺪﻫﻢ«[‪ ،‬ص‪29 .‬؛ »ﻧﺎﻣﻬﺎ و‬ ‫ارﻗﺎم«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،57‬ﺻﺺ‪.198-206 .‬‬ ‫‪ 114‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪21‬‬


‫در ﺳﻌﺪﻳﻪ‪ ،‬از ﺗﻮاﺑﻊ ﺳﺮوﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻇﺮف ﭼﻨﺪ روز در آذر ﻣﺎه ‪ ،1357‬ﺣﻤﻼت دﺳﺘﻪﺟﻤﻌﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن و اﻣﻮال اﻳﺸﺎن‬ ‫ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪ .‬در ﺣﺪود ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﺧﺎﻧﻪ از ﻣﻨﺎزل ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻪ آﺗﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪه‪ ،‬ﻏﺎرت و ﻳﺎ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻴﺶ از‬ ‫ﻫﺰار ﺗﻦ از ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻲﺧﺎﻧﻤﺎن ﺷﺪﻧﺪ‪ 115.‬ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺷﺎﻫﺪان ﻋﻴﻨﻲ‪ 116،‬اﻳﻦ ﺣﺎدﺛﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﻠﺔ ﮔﺮوﻫﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻳﻚ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﻧﺎم ﺻﻔﺎتاﷲ ﻓﻬﻨﺪﻳﮋ آﻏﺎز ﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺑﻪ رﺑﻮدن دﺧﺘﺮ وي ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر راﻧﺪن ﻣﻬﺎﺟﻤﺎن ﻛﻪ در ﺣﺎل ﺑﺎﻻ آﻣﺪن از‬ ‫دﻳﻮارﻫﺎي ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻓﻬﻨﺪﻳﮋ و ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ از ﻣﺮدان ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪ ﺑﺎﻻي ﭘﺸﺖ ﺑﺎم رﻓﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﺳﻮي ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﻬﺎﺟﻢ ﺗﻴﺮاﻧﺪازي‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ زﺧﻤﻲ ﺷﺪن ﭼﻨﺪ ﺗﻦ از اﻳﺸﺎن ﺷﺪ‪ .‬در ﺑﺎﻣﺪاد روز ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﮔﺮوه ﻣﻬﺎﺟﻢ‪ ،‬ﺧﺎﻧﺔ ﻓﻬﻨﺪﻳﮋ و دﻳﮕﺮ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‬ ‫ﻣﺤﻠﻪ را ﺑﻪ آﺗﺶ ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﻬﺎﺟﻤﺎن اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﻏﺎرت اﻳﻦ ﻣﻨﺎزل ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ )اﻗﻼم ﺳﺮﻗﺖ ﺷﺪه ﺷﺎﻣﻞ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪان‪ ،‬ﻟﺒﺎس‪،‬‬ ‫ﻓﺮﺷﺠﺎت و ﻟﻮازم اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ ﺑﻮد( و ﺳﭙﺲ آﻧﻬﺎ را آﺗﺶ زدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪117‬‬

‫ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻧﻔﺮ از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ‬

‫ﻣﺤﻠﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻏﻴﺮ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪ ،‬در ﺟﺮﻳﺎن اﻳﻦ ﺧﺸﻮﻧﺘﻬﺎ ﻛﺸﺘﻪ و زﺧﻤﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪118‬‬

‫ﮔﺰارﺷﻬﺎي ﻣﻮﺟﻮد از آن زﻣﺎن ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﻤﻼت ﻣﺰﺑﻮر دﻓﻌﺘﺎً اﺗﻔﺎق ﻧﻴﺎﻓﺘﺎده ﺑﻮدﻧﺪ و در واﻗﻊ ﻧﺘﻴﺠﺔ ﺗﺤﺮﻳﻜﺎت‬ ‫ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻣﻘﺮر ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺎه ﺑﻮدﻧﺪ‪ 119.‬ﺷﺎﻫﺪان ﺑﻪوﻳﮋه از ﺑﻲﻣﻴﻠﻲ ﻧﻴﺮوﻫﺎي دوﻟﺘﻲ ﺑﺮاي ﻣﺪاﺧﻠﻪ و ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻧﻤﻮدن‬ ‫ﺧﺸﻮﻧﺘﻬﺎ ﮔﺰارش دادﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﮔﺰارﺷﻬﺎي ﻣﻮﺟﻮد از آن زﻣﺎن ﻋﻨﻮان ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ‪:‬‬ ‫ﺷﺎﻫﺪان ﻋﻴﻨﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻫﻨﻮز ﺗﻴﺮاﻧﺪازي اداﻣﻪ داﺷﺖ‪ ،‬اﻓﺮاد ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﺷﺎ‬ ‫اﻳﺴﺘﺎده ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ اﻗﺪام ﺑﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮي ﺟﺎﻧﻴﺎن ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻳﻚ اﻓﺴﺮ ﺷﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﻣﺄﻣﻮر‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﺧﻮﻧﺴﺮدي ﻣﺸﻐﻮل ﻧﻮﺷﻴﺪن ﭼﺎي ﺑﻮد‪ ،‬ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﻫﻨﻮز ﻣﻮﻗﻊ وارد ﺷﺪن ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫‪120‬‬

‫ﮔﺰارش ﻣﺰﺑﻮر ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺪﻋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي دوﻟﺘﻲ ﺑﻪ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺿﻤﻨﻲ و ﻋﻤﻠﻲ از ﻣﻬﺎﺟﻤﺎن ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﺰارش‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ادﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻨﺪ ارﺗﺶ ﺑﻪ آﺗﺶ زدن ﻣﻨﺎزل ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪ ،‬ﺳﺎواك ﺑﻪ ﺗﻮزﻳﻊ ﻧﺎم و ﻧﺸﺎﻧﻲ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﻣﻴﺎن ﻣﻬﺎﺟﻤﺎن ﭘﺮداﺧﺖ و ﺑﺎ اﻳﻦ ﻛﺎر ﻣﻬﺎﺟﻤﺎن را ﺑﻴﺶ از ﭘﻴﺶ ﺑﻪ آﺗﺶ زدن ﻣﻨﺎزل ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﺷﺎﻫﺪان ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﮔﺰارش دادﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ارﺗﺶ ﺑﺎﻻﺧﺮه در ﺻﺤﻨﻪ ﺣﺎدﺛﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﻗﺪاﻣﻲ‬ ‫ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﻮﺳﻌﺔ ﺣﺮﻳﻖ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻧﻴﺎوردﻧﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻛﺎﻣﻴﻮﻧﻬﺎي ﻧﻈﺎﻣﻲ‪ ،‬ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن را ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﭘﭙﺴﻲ ﻛﻮﻻ )ﻛﻪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮد( ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺟﻤﻌﻴﺖ را ﺑﻪ آﺗﺶ زدن آن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬ ‫ﮔﺰارش داده ﺷﺪ ﻛﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﻣﺎﻟﻜﺶ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮد ﻣﻨﻔﺠﺮ ﺷﺪ و در اﺛﺮ آن ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﮔﺰارش ﻣﺰﺑﻮر‬ ‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﻬﺎدﺗﻬﺎ و ﻣﺪارك ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه ﺑﻪوﺳﻴﻠﺔ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﮔﺰارش ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻛﻪ‪» :‬ﻛﺸﺘﺎر ﺑﻴﺮﺣﻤﺎﻧﻪ ﻗﺮﻳﻪ‬ ‫‪ 115‬ﻋﻠﻴﺎ روﺣﻲزادﮔﺎن‪» ،‬داﺳﺘﺎن ﻋﻠﻴﺎ‪ :‬رواﻳﺖ ﺗﻠﺦ ﻳﻚ ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪه از آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان اﻧﻘﻼﺑﻲ« ]‬ ‫‪ ،[DRAMATIC ACCOUNT OF THE PERSECUTION OF THE BAHA’IS IN REVOLUTIONARY IRAN‬ص‪» .(1993) 12 .‬ﻧﺎﻣﻬﺎ و ارﻗﺎم«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ‬ ‫‪ ،57‬ﺻﺺ‪.202-203 .‬‬ ‫‪ 116‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺳﻌﺪي در آﺗﺶ و ﺧﻮن‪ ،‬ﮔﺰارش ﻳﻚ ﺷﺎﻫﺪ ﻋﻴﻨﻲ« )ﺳﻨﺪ ﺑﺪون ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪) (.‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان( ]از اﻳﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﺳﻌﺪي در آﺗﺶ و ﺧﻮن«[‪ ،‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺧﻮد را ﻳﻚ ﺷﻴﻌﺔ واﻗﻌﻲ ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن و روﺣﺎﻧﻴﺖ دﻧﻴﺎ ﺑﻪ ﻋﺎﻣﻠﻴﻦ‬ ‫اﻳﻦ ﺣﻮادث ﻟﻌﻨﺖ ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﻤﻲداﻧﻢ ﻣﺎ ﻛﻪ ﺧﻮد را ﭘﻴﺮو ﻣﻜﺘﺐ ﻋﻠﻲ )ع( ﻣﻲداﻧﻴﻢ ﭼﺮا ﺗﺎ اﻳﻦ ﺣﺪ ﺑﻲرﺣﻢ و ﺷﻘﻲ ﺷﺪهاﻳﻢ‪«.‬‬ ‫‪ 117‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪ 118‬ﻫﻤﺎن‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪» ،‬ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ :‬ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در اﻳﺮان« ] ‪THE BAHAI’S QUESTION:‬‬ ‫‪ ،(2005) [CULTURAL CLEANSING IN IRAN‬ص‪] 79 .‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ :‬ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در اﻳﺮان«[‪.‬‬ ‫‪ 119‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺣﻘﺎﻳﻘﻲ از ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﻣﺮدم ﺑﻴﮕﻨﺎه ﻗﺮﻳﻪ ﺳﻌﺪﻳﻪ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﻋﻮاﻣﻞ رژﻳﻢ ﺟﻨﺎﻳﺘﻜﺎر« )ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪] ،‬از اﻳﻦ ﺑﻪ‬ ‫ﺑﻌﺪ‪» :‬ﺣﻘﺎﻳﻖ ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﺳﻌﺪﻳﻪ«[‪ .‬در ‪ 15‬آﺑﺎن ‪ ،1357‬ﺷﺎه‪ ،‬دوﻟﺘﻲ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ ارﺗﺸﺒﺪ ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ ازﻫﺎري ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮد‪ .‬دوﻟﺖ‬ ‫ازﻫﺎري در ‪ 10‬دي ‪ 1357‬اﺳﺘﻌﻔﺎ ﻛﺮد‪ .‬در ‪ 16‬دي ‪ ،1357‬ﺑﺨﺘﻴﺎر ﻛﺎﺑﻴﻨﻪ اش را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ دﻳﻮﻳﺪ ﻣِﻨٌَﺸﺮي‪» ،‬اﻳﺮان‪ :‬ﻳﻚ دﻫﻪ اﻧﻘﻼب و ﺟﻨﮓ«‬ ‫]‪ (1990) [IRAN: A DECADE OF WAR AND REVOLUTION‬ﺻﺺ‪] 58-62 .‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﻣﻨﺸﺮي«[‪.‬‬ ‫‪» 120‬ﺣﻘﺎﻳﻖ ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﺳﻌﺪﻳﻪ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.119‬‬ ‫‪A SURVIVOR’S‬‬

‫‪22‬‬

‫‪OLYA’S STORY:‬‬


‫ﺳﻌﺪﻳﻪ و آﺗﺶﺳﻮزﻳﻬﺎ‪ ،‬ﻏﺎرﺗﻬﺎ و ﻛﺸﺘﺎرﻫﺎي ﺑﻌﺪي در ﺷﻴﺮاز و دﻳﮕﺮ ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻓﺎرس ﺑﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ و ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ارﺗﺶ‬ ‫اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪«.‬‬

‫‪121‬‬

‫ﺻﺤﺖ اﻳﻦ ادﻋﺎﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺻﺎدره ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻲ داﻧﺸﮕﺎﻫﻴﺎن اﻳﺮان )ﺷﻌﺒﻪ ﺷﻴﺮاز( ﺗﻘﻮﻳﺖ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ‪ 25‬آذر ‪ 1357‬اﻋﻼم ﻛﺮد‪:‬‬ ‫در دو ﺳﻪ روز ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻋﺪهاي از اﻓﺮاد ﻣﺸﻜﻮك ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﺮدم داﻏﺪﻳﺪه و ﺑﻪ‬ ‫ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺷﺮار و اوﺑﺎش ﺣﺮﻓﻪاي دﺳﺘﻪﻫﺎي ﻣﻬﺎﺟﻤﻲ ﺑﻪ راه اﻧﺪاﺧﺘﻪاﻧﺪ و ﺑﺎ ﻧﻘﺸﻪ دﻗﻴﻖ ﺑﻪ ﺗﺨﺮﻳﺐ‪،‬‬ ‫ﺳﻮزاﻧﺪن و ﻏﺎرت ﺧﺎﻧﻪﻫﺎ و ﻣﻐﺎزهﻫﺎي اﻓﺮاد ﻣﻨﺘﺴﺐ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ ﭘﺮداﺧﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﻋﺠﻴﺐ آﻧﻜﻪ در ﺗﻤﺎم اﻳﻦ‬ ‫ﺣﻮادث ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﭘﻠﻴﺲ و ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻧﻈﺎﻣﻲ دﺳﺖ روي دﺳﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻪ و از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ اﻗﺪام در ﺟﻬﺖ‬ ‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺨﺮﻳﺐ و ﻏﺎرت و ﻳﺎ ﻛﻤﻚ ﺑﻪ آﺳﻴﺐدﻳﺪﮔﺎن ﺧﻮدداري ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪122‬‬

‫ﮔﺮﭼﻪ رژﻳﻢ ﺷﺎه در آﺑﺎن ﻣﺎه ‪ 1357‬در ﺗﻼش ﺑﺮاي ﺑﺎز‬ ‫ﮔﺮداﻧﺪن ﻧﻈﻢ و آراﻣﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻋﻼم ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻧﻈﺎﻣﻲ‬ ‫اﻗﺪام ﻧﻤﻮده ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﻬﺎﺟﻤﺎت ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ‬ ‫واﻛﻨﺸﻲ از ﺳﻮي ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻧﻈﺎﻣﻲ اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬در ‪22‬‬ ‫دي ‪ ،1357‬ﭼﻬﺎر روز ﭘﻴﺶ از ﺧﺮوج ﺷﺎه از اﻳﺮان‪،‬‬ ‫ﮔﺮوﻫﻲ از ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺳﺎﻛﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻋﺸﺎﻳﺮي ﺑﻮﻳﺮ اﺣﻤﺪ در‬ ‫ﻧﺰدﻳﻜﻲ اﺻﻔﻬﺎن ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﺻﺪ ﺗﻦ‬ ‫از اﻋﻀﺎي ﻏﻴﺮ ﺑﻬﺎﻳﻲ اﻳﻞ ﺳﺎدات ﻣﺤﻤﻮدي ﻣﻨﺎزل‬ ‫اﻋﻀﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲِ اﻳﻞ در روﺳﺘﺎي ﻛﺘﺎ را ﻣﺤﺎﺻﺮه ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺗﻴﺮاﻧﺪازي ﻛﺮدﻧﺪ‪،‬‬

‫زﻧﻲ از اﻫﺎﻟﻲ ﻛﺘﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻬﺎﺟﻤﻴﻦ در ﺳﺎل ‪ 1357‬ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﻴﺪه‬ ‫اﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دو ﺧﻮاﻫﺮ ﻛﻮﭼﻜﺘﺮش‬

‫ﻣﻨﺎزﻟﺸﺎن را آﺗﺶ زدﻧﺪ‪ ،‬آﺳﻴﺎب روﺳﺘﺎ را ﺳﻮزاﻧﺪﻧﺪ‪،‬‬

‫درﺧﺘﺎن ﺑﺎﻏﺴﺘﺎﻧﻬﺎ را رﻳﺸﻪﻛﻦ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن را وادار ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻮﻫﺴﺘﺎن ﻓﺮار ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺗﻬﺎﺟﻤﺎت‬ ‫ﺑﺮاي ﭼﻨﺪ ﻫﻔﺘﻪ و از ﻳﻚ روﺳﺘﺎ ﺑﻪ روﺳﺘﺎي دﻳﮕﺮ در ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ‪ ،‬ﺷﻤﺎري از روﺣﺎﻧﻴﺎن در روﺳﺘﺎي ﻛﺘﺎ ﺣﻀﻮر‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ و از ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺟﺎن و ﻣﺎﻟﺸﺎن در اﻣﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ دﺳﺖ از دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮدارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪123‬‬

‫در ‪ 18‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ،1358‬ﻣﻘﺎﻟﻪاي در روزﻧﺎﻣﺔ آﻳﻨﺪﮔﺎن از ﺗﻈﺎﻫﺮاﺗﻲ ﺑﻪوﺳﻴﻠﺔ ﺳﻴﺼﺪ ﻧﻔﺮ از ﻣﺮدم اﺳﺘﺎن ﺑﻮﻳﺮاﺣﻤﺪ ﮔﺰارش‬ ‫داد ﻛﻪ ﺑﻪ روﺳﺘﺎي ﮔﺎﺗﺎ در ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﻳﺎﺳﻮج رﻓﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن را ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺬﻫﺐ ﺑﻪ دﻳﻦ اﺳﻼم وادار ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﺸﺎن ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن را‬ ‫ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﻪ دﻳﻦ اﺳﻼم روي ﻧﻴﺎورﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺎزل و اﻣﻮاﻟﺸﺎن ﺑﻪ ﻏﺎرت ﺧﻮاﻫﺪ رﻓﺖ‪ .‬ﻣﻊاﻟﻮﺻﻒ‪ ،‬ﻇﺎﻫﺮاً آﻳﺖاﷲ‬ ‫ﻣﻠﻚ ﺣﺴﻴﻨﻲ‪ ،‬از رﻫﺒﺮان روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻞ و ﺳﺘﻮان ﺑﺎﻗﺮي‪ ،‬از اﻓﺴﺮان ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻗﺮارﮔﺎه ژاﻧﺪارﻣﺮي ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺗﻈﺎﻫﺮﻛﻨﻨﺪﮔﺎن را‬ ‫از ﻋﻤﻠﻲ ﻛﺮدن ﺗﻬﺪﻳﺪاﺗﺸﺎن ﺑﺎز داﺷﺘﻨﺪ‪ 124.‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ‪ ،‬اداﻣﻪ ﺧﺸﻮﻧﺘﻬﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎﻧﻲ ﻛﻪ از ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺬﻫﺐ اﻣﺘﻨﺎع‬ ‫‪ 121‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪» 122‬اﻃﻼﻋﻴﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻲ داﻧﺸﮕﺎﻫﻴﺎن اﻳﺮان‪ ،‬واﺣﺪ ﺷﻴﺮاز‪ ،«1357/9/25 ،‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‪.‬‬ ‫‪» 123‬دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﺠﺪﻫﻢ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،113‬ﺻﺺ‪.271-274 .‬‬ ‫‪ 124‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ»‪ 300‬ﺗﻈﺎﻫﺮﻛﻨﻨﺪه ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﺮدﻧﺪ‪ :‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن »ﮔﺎﺗﺎ« در ﻳﺎﺳﻮج ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺷﺪﻧﺪ اﮔﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﺸﻮﻧﺪ اﻣﻮاﻟﺸﺎن ﻏﺎرت ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ«‪ ،‬آﻳﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﺷﻤﺎره‬ ‫‪.1358/2/18 ،2351‬‬ ‫‪23‬‬


‫ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ در اواﻳﻞ ﺧﺮداد ‪ 1357‬ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﺗﺮك ﺧﺎﻧﻪ و ﻛﺎﺷﺎﻧﺔ ﺧﻮد ﺑﺸﻮﻧﺪ و ﺑﺮاي ﭼﻨﺪ ﻫﻔﺘﻪ در اردوﮔﺎﻫﻲ در‬ ‫ﻧﺰدﻳﻜﻲ اﺻﻔﻬﺎن ﭘﻨﺎه ﮔﺰﻳﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎﻻﺧﺮه‪ ،‬در اواﺧﺮ ﺗﻴﺮ ﻣﺎه ‪ ،1358‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ روﺳﺘﺎﻫﺎﻳﺸﺎن ﺑﺎز ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪125‬‬

‫‪ 1357 .3-4‬و ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‬ ‫ﺑﺎ ﺧﺮوج ﺷﺎه از اﻳﺮان در ‪ 26‬دي ﻣﺎه ‪ ،1357‬دوﻟﺖ ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ‪ ،‬ﺷﺎﭘﻮر ﺑﺨﺘﻴﺎر‪ ،‬ﻓﺮو ﭘﺎﺷﻴﺪ‪ .‬در ‪ 12‬ﺑﻬﻤﻦ ‪ ،1357‬آﻳﺖاﷲ‬ ‫ﺧﻤﻴﻨﻲ ﭘﺲ از ‪ 15‬ﺳﺎل ﺗﺒﻌﻴﺪ ﺑﻪ اﻳﺮان ﺑﺎزﮔﺸﺖ و ﻣﻬﺪي ﺑﺎزرﮔﺎن‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﻓﻌﺎﻻن ﻣﻠﻲ‪ -‬ﻣﺬﻫﺒﻲ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ‬ ‫ﻣﻮﻗﺖ اﻧﺘﺼﺎب ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻧﺘﺼﺎب ﺑﺎزرﮔﺎن ﻛﻪ در دورة ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮي ﻣﺼﺪق از ﻣﻌﺎوﻧﺎن ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ ﺑﻮد‪ ،‬از ﺳﻮي آﻳﺖاﷲ‬ ‫ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﻮد ﻛﻪ وي در واﻗﻊ ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻫﻤﺔ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺷﺎه ﺑﻮد‪ .‬دوﻟﺖ ﺑﺎزرﮔﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ از‬ ‫اﻋﻀﺎي ﺟﺒﻬﻪ ﻣﻠﻲ و رﻫﺒﺮان ﺑﺮﺟﺴﺘﺔ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺷﺎه ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪126‬‬

‫آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﭘﻴﺶ از ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب اﻗﺪام ﻛﺮده ﺑﻮد‪ 127.‬ﻫﺪف‬ ‫اﺻﻠﻲ از ﺗﺸﻜﻴﻞ اﻳﻦ ﺷﻮرا ﺗﺸﻜﻴﻞ دوﻟﺘﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ زﻣﻴﻨﻪﺳﺎز روي ﻛﺎر آﻣﺪن رژﻳﻤﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻮازﻳﻦ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪128‬‬

‫ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب داراي ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﻮازي دوﻟﺘﻲ ﺑﻮد و در ادارة اﻣﻮر ﻛﺸﻮر ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﻣﻲﻛﺮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ در ﻋﻤﻞ دوﻟﺖ‬ ‫ﻣﻮﻗﺖ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﺑﺎزرﮔﺎن را ﺗﺤﺖ اﻟﺸﻌﺎع ﻗﺮار داد‪.‬‬

‫‪129‬‬

‫دﻳﮕﺮ ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﻮازي دوﻟﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎي اﻧﻘﻼب‪ ،‬دادﮔﺎﻫﻬﺎي اﻧﻘﻼب و ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران اﻧﻘﻼب در ﺑﻪ اﺟﺮا در آوردن‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻣﺆﺛﺮ واﻗﻊ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎي اﻧﻘﻼب ﻳﺎ ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎ‪ ،‬ﮔﺮوﻫﻬﺎي اﺳﻼﻣﻲاي ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﻣﺴﺎﺟﺪ‬ ‫ﻣﺤﻞ در ﺳﺮاﺳﺮ ﻛﺸﻮر ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪130‬‬

‫ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎ ﻛﻪ ﻣﺤﻮر اﺻﻠﻲ ﺣﻤﻼت و ﺗﻈﺎﻫﺮات ﺑﺮ ﺿﺪ رژﻳﻢ ﺷﺎه در ﺳﺎل ‪1357‬‬

‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬در زﻣﺎن ﺑﺎزﮔﺸﺖ آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ رﻗﻴﺒﻲ ﺑﺮاي ﭘﻠﻴﺲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪﻧﺪ و ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻋﺪم وﺟﻮد ﻛﻨﺘﺮل و ﻧﻈﺎرت‬ ‫ﻣﺮﻛﺰي ﺑﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎﻳﺸﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﺎزداﺷﺖ و ﻣﺠﺎزات اﻓﺮاد ﺑﺮ اﺳﺎس آﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺧﻮد ﻣﻮاﻓﻖ ﺷﺮع اﺳﻼم ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪131‬‬

‫دادﮔﺎﻫﻬﺎي اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺧﺎﺗﻤﻪ دادن ﺑﻪ اﻋﺪاﻣﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎي اﻧﻘﻼب ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه و‬ ‫ﻛﻨﺘﺮل ﻗﻀﺎﻳﻲ ﻛﺸﻮر را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺣﻴﻄﺔ ﻛﻨﺘﺮل دوﻟﺖ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪133‬‬

‫‪132‬‬

‫روﺣﺎﻧﻴﻮﻧﻲ ﻛﻪ ادارة اﻳﻦ دادﮔﺎﻫﻬﺎ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه داﺷﺘﻨﺪ ﻏﺎﻟﺒﺎً در ﺧﺎرج از‬

‫ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺎزوي ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺳﭙﺎه ﻳﻚ‬

‫ﻧﻴﺮوي ﻣﻮازي ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺮ روﺣﺎﻧﻴﻮن اداره ﻣﻲﺷﺪ و ﻧﻪ دوﻟﺖ‪.‬‬

‫‪134‬‬

‫آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ و ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ ﻛﻨﺘﺮل ﻫﺮ ﺳﻪ ﻧﻬﺎد ﻓﻮقاﻟﺬﻛﺮ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪135‬‬

‫آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺑﻪ‬

‫ﻣﻨﻈﻮر ﻛﻨﺘﺮل و اﻋﻤﺎل ﻧﻔﻮذ در ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎ ﻛﻪ داراي ﺷﻌﺐ ﻣﺘﻌﺪد در ﻣﻨﺎﻃﻖ اﺻﻠﻲ ﺑﻮده و ﺗﻮﺳﻂ روﺣﺎﻧﻴﻮن اداره ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪،‬‬ ‫‪» 125‬دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﺠﺪﻫﻢ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،113‬ﺻﺺ‪.273-274 .‬‬ ‫‪» 126‬ﻣﻨﺸﺮي«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،119‬ص‪.78 .‬‬ ‫‪ 127‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪.81 .‬‬ ‫‪ 128‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﺻﺺ‪114-115 .‬؛ »ﻋﻤﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺗﺎج«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،71‬ص‪.134 .‬‬ ‫‪» 129‬ﻣﻨﺸﺮي«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،119‬ﺻﺺ‪.81-82 .‬‬ ‫‪ 130‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪82 .‬؛ »اﻳﺮاﻧﻴﺎن«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،101‬ص‪.289 .‬‬ ‫‪».131‬اﻳﺮاﻧﻴﺎن«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،101‬ص‪289 .‬؛ »ﻣﻨﺸﺮي«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،119‬ص‪.82 .‬‬ ‫‪» 132‬ﻋﻤﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺗﺎج«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،101‬ص‪136 .‬؛ »ﻣﻨﺸﺮي«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،119‬ص‪.83 .‬‬ ‫‪» 133‬ﻋﻤﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺗﺎج«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،101‬ص‪136 .‬؛ »اﻳﺮاﻧﻴﺎن«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،101‬ص‪.290 .‬‬ ‫‪ 134‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﺻﺺ‪288-90 .‬؛ »ﻣﻨﺸﺮي«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،119‬ص‪.82 .‬‬ ‫‪ 135‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪31 .‬؛ »ﻋﻤﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺗﺎج«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،71‬ص‪.135 .‬‬ ‫‪24‬‬


‫آﻳﺖاﷲ ﻣﻬﺪوي ﻛﻨﻲ را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ رﻳﺎﺳﺖ ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎ ﻣﻨﺼﻮب ﻛﺮد‪ 136.‬اﮔﺮﭼﻪ ﺑﺎزرﮔﺎن از اﻋﻀﺎي اﺻﻠﻲ ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب ﺑﻮد‬ ‫وﻟﻲ ﺗﻮان ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران ﻳﺎ دادﮔﺎﻫﻬﺎي اﻧﻘﻼب در ﺗﻀﻌﻴﻒ ﻫﺌﻴﺖ وزرا را ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬

‫‪137‬‬

‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﺳﻼﻣﻲ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ در اﻳﺮان‬ ‫روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺻﺎﺣﺐﻧﺎم دﻫﻪﻫﺎي ‪ 1330‬و ‪ ،1340‬ﻫﻢ اﻛﻨﻮن داراي ﭘﺴﺘﻬﺎي ﻛﻠﻴﺪي در دوﻟﺖ ﺑﻮده و ﻗﺎدر ﺑﻪ‬ ‫وﺿﻊ ﺑﺴﻴﺎري از ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ و اﻋﻤﺎل ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ در دوران رژﻳﻢ ﭘﻬﻠﻮي ﻣﺴﺪود ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در زﻣﺎﻧﻲ‬ ‫ﻛﻮﺗﺎه‪ ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻫﻤﺎن اﻧﺪك رﺳﻤﻴﺖ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از اﻗﻠﻴﺘﻬﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ راﻛﻪ داﺷﺘﻨﺪ از دﺳﺖ داده و از ﺳﻮي‬ ‫دوﻟﺖ ﺟﺪﻳﺪ در زﻣﺮه ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﺿﺪ اﻧﻘﻼب ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻃﻲ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﺟﻴﻤﺰ ﻛﺎﻛﺮاﻓﺖ ﻛﻪ در ﺗﺎرﻳﺦ ﭼﻬﺎرم اﺳﻔﻨﺪ ‪ 1357‬در ﻣﺠﻠﻪ ﻫﻔﺖ روز ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﻴﺪ‪ ،‬آﻳﺖاﷲ‬ ‫ﺧﻤﻴﻨﻲ دﻳﺪﮔﺎه ﺧﻮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن را ﭼﻨﻴﻦ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮد‪:‬‬ ‫ﻛﺎﻛﺮاﻓﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻳﻚ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬آزادي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻳﺎ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ؟‬ ‫ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ :‬آﻧﻬﺎ ﻳﻚ ﮔﺮوه ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﻮده و ﻣﻀﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻛﺎﻛﺮاﻓﺖ‪ :‬در ﻣﻮرد آزادي ﻣﺬﻫﺐ و ﺑﻪ ﺟﺎ آوردن ﻓﺮاﻳﺾ دﻳﻨﻲ ﭼﻄﻮر؟‬ ‫ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪.‬‬

‫‪138‬‬

‫دو ﻫﻔﺘﻪ ﭘﺲ از ورود آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ اﻳﺮان‪ ،‬ﺳﺨﻨﮕﻮي اﻳﺸﺎن در آﻣﺮﻳﻜﺎ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ‪-‬‬ ‫ﻳﻬﻮدي اﻃﻤﻴﻨﺎن ﻣﻲداد ﻛﻪ اﻗﻠﻴﺘﻬﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ از ﺣﻘﻮق ﻛﺎﻣﻞ در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﺧﻮاﻫﻨﺪ‬ ‫ﺑﻮد ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻀﻤﻴﻨﻲ ﺑﺮاي ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ 139.‬ﺳﺎﻳﺮ اﻋﻀﺎي ﻋﺎﻟﻴﺮﺗﺒﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻧﻴﺰ ﻧﻈﺮات ﻣﺸﺎﺑﻪاي را‬ ‫ﺗﻜﺮار ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪140‬‬

‫در اﺑﺘﺪا‪ ،‬ﺑﺎزرﮔﺎن و ﻫﻴﺄت وزراﻳﺶ در اﻇﻬﺎرات ﺧﻮد ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﺪون در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻗﻮﻣﻴﺖ‬ ‫ﻳﺎ ﻣﺬﻫﺐ از ﺣﻘﻮق ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﺳﻔﺎرﺗﺨﺎﻧﻪﻫﺎي اﻳﺮان در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﺑﺎ اﻧﺘﺸﺎر ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ‪،‬‬ ‫ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﮔﺰارش در ﺧﺼﻮص آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن را رد ﻛﺮده و ﻣﺼﺮراً ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ ﻳﻚ ﺟﻨﺒﺶ ﺳﻴﺎﺳﻲ‬ ‫ﺿﺪ اﻧﻘﻼب ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺗﻬﺎﻣﺎت ﺷﺨﺼﺎً ﺗﻮﺳﻂ وزﻳﺮ اﻣﻮر ﺧﺎرﺟﻪ وﻗﺖ‪ ،‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻳﺰدي‪ ،‬ﻛﻪ ﻳﻜﻲ از ﻣﻌﺎوﻧﻴﻦ ﻧﺰدﻳﻚ‬ ‫آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻮد و ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ در ﻣﺤﺎﻛﻤﺎت اول اﻧﻘﻼب داﺷﺖ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬

‫‪141‬‬

‫‪»136‬ﻋﻤﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺗﺎج«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ‪ ،71‬ص‪.135 .‬‬ ‫‪» 137‬اﻳﺮاﻧﻴﺎن«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،101‬ص‪288-91 .‬؛ ﻣﻨﺸﺮي‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،119‬ص‪.82 .‬‬ ‫‪ 138‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ آذر ﻣﺎه ‪ 1357‬در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 4‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ 1357‬در ﻣﺠﻠﻪ ﻫﻔﺖ روز ]‪ [SEVEN DAYS‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ و »ﻣﺎرﺗﻴﻦ‪ ،‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪.‬‬ ‫زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،1‬ص‪ 31 .‬ﺑﻪ آن ارﺟﺎع داده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪139‬‬ ‫ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ دو آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻳﻬﻮدي ﺑﺎ ﻣﻌﺎون ﺧﻤﻴﻨﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﭼﺸﻢ اﻧﺪازي ﺑﻪ ﺣﻘﻮق« ] ‪2 U.S. Jews Hold Talk With Khomeini Aide‬‬ ‫‪ ،[on Outlook For Rights‬روزﻧﺎﻣﻪ ﻧﻴﻮﻳﻮرك ﺗﺎﻳﻤﺰ‪ 24 ،‬ﺑﻬﻤﻦ ‪) 1357‬ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﺷﻬﺮﻳﺎر روﺣﺎﻧﻲ(‪ .‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ »آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ]ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ[ ﻳﻚ ﺟﻨﺒﺶ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﺷﻮد و ﻧﻪ ﻳﻚ ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺬﻫﺒﻲ«‪.‬‬ ‫‪ 140‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻣﺎرﺗﻴﻦ‪ ،‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،1‬ص‪.43 .‬‬ ‫‪ 141‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪.40-43 .‬‬ ‫‪25‬‬


‫ﺑﻌﺪ از ﻫﻤﻪﭘﺮﺳﻲ ﻣﻠﻲ ﺗﻮﺳﻂ آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﻗﺎﻃﻊ ﺑﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﭘﺎﻳﺎن ﻳﺎﻓﺖ‪،‬‬

‫‪142‬‬

‫ﻣﺒﺎﺣﺜﻪ‬

‫ﺑﺮاي ﺗﺪوﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ دوﻟﺖ ﺟﺪﻳﺪ ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ 143.‬ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ اوﻟﻴﻪ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ ﺑﺎزرﮔﺎن ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد‬ ‫ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻮراي ﻣﻨﺘﺨﺐ ﺧﺒﺮﮔﺎن ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ آﻳﺖاﷲ ﺣﺴﻴﻦ ﻋﻠﻲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪ ،‬از ﻫﻤﻜﺎران ﻧﺰدﻳﻚ‬ ‫آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ و ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﻴﻨﻲ ﺑﻬﺸﺘﻲ ﻣﻌﺎون ﺷﻮرا ﻛﻪ ﺗﺎزه ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻣﺠﺪداً ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪ 144.‬ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ ﺟﺪﻳﺪ‬ ‫ﻋﻤﺪاً ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن را از ﺣﻤﺎﻳﺘﻬﺎي ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻗﻠﻴﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ‬

‫‪145‬‬

‫ﻣﺴﺘﺜﻨﻲ ﻧﻤﻮد؛ ﺣﻘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻗﻠﻴﺘﻬﺎي دﻳﮕﺮ ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً‬

‫ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن‪ ،‬ﻳﻬﻮدﻳﺎن و زرﺗﺸﺘﻴﺎن داده ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬اﻟﻴﺰ ﺳﺎﻧﺎﺳﺎرﻳﺎن‪ ،‬در ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﺒﺎﺣﺜﻪ در ﺧﺼﻮص اﻳﻦ‬ ‫اﻣﺮ ﻛﻪ در »ﺻﻮرت ﻣﺸﺮوح ﻣﺬاﻛﺮات ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ« ﻣﻀﺒﻮط اﺳﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬ ‫ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ در ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺬاﻛﺮات ﻣﺸﻬﻮد ﺑﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﻛﻠﻤﻪ ﻳﺎ اﺻﻄﻼﺣﻲ در ﺑﻌﻀﻲ از اﺻﻮل ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﻃﻮر آﺷﻜﺎر ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ از ﻣﺴﺘﺜﻨﻲ ﻗﺮار دادن ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاي‬ ‫ﻣﺜﺎل اﺻﻞ ‪ 26‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺣﻖ ﺗﺸﻜﻴﻞ اﺣﺰاب‪ ،‬ﺟﻤﻌﻴﺘﻬﺎ و اﻧﺠﻤﻨﻬﺎي ﺻﻨﻔﻲ را ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻳﺎ دﻳﮕﺮ‬ ‫اﻗﻠﻴﺘﻬﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ ﻣﺬاﻛﺮات‪ ،‬ﻧﺴﺨﻪ اﺻﻠﻲ ﺑﻪ »اﻗﻠﻴﺘﻬﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ رﺳﻤﻲ‬ ‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه« ارﺟﺎع داد‪ .‬ﺳﺨﻨﮕﻮي ﻛﻤﻴﺘﻪاي ﻛﻪ درﺑﺎره ﻧﺤﻮه ﺑﻴﺎن و ﻋﺒﺎرات اﻳﻦ اﺻﻞ ﻛﺎر ﻛﺮده ﺑﻮد‬ ‫ﭼﻨﻴﻦ ﻋﻨﻮان ﻛﺮد ﻛﻪ اﻳﻦ اﺻﻄﻼح ﻋﻤﺪاً اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ ﺗﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺷﺎﻣﻞ اﻳﻦ‬ ‫ﻗﺎﻧﻮن ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻣﺬاﻛﺮه دﻳﮕﺮ در ﺧﺼﻮص آزادي ﻣﻄﺒﻮﻋﺎت‪ ،‬ﻳﻚ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﭼﻨﻴﻦ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ ﻛﺮد ﻛﻪ‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ آزادي ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ اﻋﻄﺎ ﺷﻮد‪» ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻓﺮﻗﻪ ﺿﺎﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ« ﻣﺮدم را »اﻏﻮا« ﺧﻮاﻫﻨﺪ‬ ‫ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪146‬‬

‫ﻣﺘﻦ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ‪ ،‬در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﺬاﻫﺐ »رﺳﻤﻲ« ﻳﻚ ﻗﺪم دﻳﮕﺮ ﭘﻴﺶ رﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﺻﺮﻳﺢ از ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﺬﻫﺐ ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺧﻮدداري ﻧﻤﻮد‪ .‬اﺻﻞ ‪ 13‬ﻣﻘﺮر ﻣﻲدارد‪:‬‬ ‫اﻳﺮاﻧﻴﺎن زرﺗﺸﺘﻲ‪ ،‬ﻛﻠﻴﻤﻲ و ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺗﻨﻬﺎ اﻗﻠﻴﺘﻬﺎي دﻳﻨﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ در ﺣﺪود ﻗﺎﻧﻮن در اﻧﺠﺎم‬ ‫ﻣﺮاﺳﻢ دﻳﻨﻲ ﺧﻮد آزادﻧﺪ و در اﺣﻮال ﺷﺨﺼﻴﻪ و ﺗﻌﻠﻴﻤﺎت دﻳﻨﻲ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ آﻳﻴﻦ ﺧﻮد ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﻮراي ﺧﺒﺮﮔﺎن ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي‪ ،‬اﺻﻞ ‪ 14‬را ﻃﻮري ﺗﺪوﻳﻦ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ در ﻣﻮارد ذﻳﻞ را‬ ‫ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ :‬ﻏﻴﺮﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﺗﻮﻃﺌﻪ ﻳﺎ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻋﻠﻴﻪ اﺳﻼم ﺷﻮد ﻣﺸﻤﻮل ﺣﻤﺎﻳﺘﻬﺎي ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﻘﺮر در‬ ‫‪ 142‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎزرﮔﺎن و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻠﻲﮔﺮاﻳﺎن‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ رﻓﺮاﻧﺪوﻣﻲ را در دﻫﻢ و ﻳﺎزدﻫﻢ ﻓﺮوردﻳﻦ ﻣﺎه ‪ 1358‬ﺑﺮﮔﺰار ﻛﺮد ﻛﻪ در آن ﻓﻘﻂ ﻳﻚ‬ ‫ﺳﺆال ﻣﻄﺮح ﺷﺪه ﺑﻮد‪» :‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ؟« و ورﻗﻪﻫﺎي رأي دو رﻧﮓ ﺑﻮدﻧﺪ»ﺳﺒﺰ ﺑﺮاي آري و ﻗﺮﻣﺰ ﺑﺮاي ﻧﻪ«‪ .‬ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ اﻳﻦ رﻓﺮاﻧﺪوم ﻣﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﺑﺮﮔﺰاري‬ ‫رﻓﺮاﻧﺪوﻣﻲ ﺑﺎ ﺳﺆال آزاد ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ در آن رأي دﻫﻨﺪﮔﺎن اﺟﺎزه اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع دوﻟﺖ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻛﺮد و ﺷﺨﺼﺎً رﻓﺮاﻧﺪوم را آﻏﺎز ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫ﺣﻀﻮر ‪ %92/5‬از واﺟﺪﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺮاي رأي و ‪ %92/8‬رأي آري اﻋﻼم ﺷﺪه‪ ،‬ﺷﻚ در ﺧﺼﻮص ﺗﻘﻠﺐ را اﻓﺰاﻳﺶ داد‪ ،‬ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً ﺑﺎ اﺗﻜﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻛﻪ‬ ‫اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت ﺗﻮﺳﻂ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران ﻧﻈﺎرت ﻣﻲﺷﺪ‪» .‬ﻣﻨﺸﺮي«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،119‬ص‪.84 .‬‬ ‫‪ 143‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪.85 .‬‬ ‫‪ 144‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﺻﺺ‪.86-87 .‬‬ ‫‪ 145‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮري ﻛﻪ رﺿﺎ اﻓﺸﺎري اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻧﻔﺲ ﺗﻌﻴﻦ ﻟﻴﺴﺘﻲ از اﻗﻠﻴﺘﻬﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ »ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﻳﺖ«‪ ،‬ﺧﻮد ﻣﻐﺎﻳﺮ ﺑﺎ ﻣﻔﻬﻮم آزادي ﻣﺬﻫﺐ اﺳﺖ‪» .‬اﻳﻦ اﻣﺮ از‬ ‫درك ﻗﺪﻳﻤﻲ روﺣﺎﻧﻴﻮن از ﻣﻔﻬﻮم ﻛﺸﻮر ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻣﻘﺪس ﺑﺎ ﮔﻮﻫﺮه ﺟﺎوداﻧﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ )اﺳﻼﻣﻲ( ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﻲﮔﻴﺮد« ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺿﻤﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ‬ ‫اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ »ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻛﻢ و ﺑﻴﺶ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻴﻬﻤﺎن در آن زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ «.‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه زرﺗﺸﺘﻴﺎن در ﻣﺠﻠﺲ اﻋﺘﺮاض ﻛﺮد ﻛﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ‬ ‫اﻗﻠﻴﺘﻬﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻛﻪ »ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﻮﻣﻲ در اﻳﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺑﻮده و وﻃﻦ دﻳﮕﺮي ﻏﻴﺮ از اﻳﺮان ﻧﺪارﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻬﺮوﻧﺪ ﻃﺒﻘﻪ دوم ﻣﻲﺷﻮد‪ «.‬رﺿﺎ اﻓﺸﺎري‪» ،‬ﺣﻘﻮق‬ ‫ﺑﺸﺮ در اﻳﺮان‪ :‬ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺴﺒﺖﮔﺮاﻳﻲ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ«‪ ،‬ص‪HUMAN RIGHT IN IRAN: THE ABUSE OF CULTURAL ] (2001) 132 .‬‬ ‫‪] [RELATIVISM‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬اﻓﺸﺎري«[‪.‬‬ ‫‪» 146‬ﺳﺎﻧﺎﺳﺎرﻳﺎن«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،16‬ص‪ 64 .‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮات ﻧﻈﺮ ﻗﺎﺋﻤﻲ در »ﺻﻮرت ﻣﺸﺮوح ﻣﺬاﻛﺮات ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‬ ‫اﻳﺮان«‪ ،‬ﻧﺸﺴﺖ ‪ ،1358/6/31 ،26‬ص‪ .669 .‬ﻧﺸﺴﺖ ‪ ،1358/7/1 ،28‬ص‪ .722 .‬ارﺟﺎع ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬ ‫‪26‬‬


‫ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻦ دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ و ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺧﺼﻮﻣﺖ ﺑﺎ آن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺪﻋﺘﻲ در دﻳﻦ اﺳﻼم‪ ،‬اﺻﻞ‬ ‫‪ 14‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺆﺛﺮي دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ را ﺟﺮم ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﻲآورد‪:‬‬ ‫ﺑﻪ ﺣﻜﻢ آﻳﻪ ﺷﺮﻳﻔﻪ »ﻻﻳﻨﻬﺎﻛﻢ اﷲ ﻋﻦ اﻟﺪﻳﻦ ﻟﻢ ﺑﻘﺎﺗﻠﻮﻛﻢ ﻓﻲ اﻟﺪﻳﻦ و ﻟﻢ ﻳﺨﺮﺟﻮﻛﻢ ﻣﻦ دﻳﺎرﻛﻢ ان‬ ‫ﺗﺒﺮوﻫﻢ و ﺗﻘﺴﻄﻮا اﻟﻴﻬﻢ ان اﷲ ﻳﺤﺐ اﻟﻤﻘﺴﻄﻴﻦ« دوﻟﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﻣﻮﻇﻔﻨﺪ‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻓﺮاد ﻏﻴﺮﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺎ اﺧﻼق ﺣﺴﻨﻪ و ﻗﺴﻂ و ﻋﺪل اﺳﻼﻣﻲ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﺣﻘﻮق اﻧﺴﺎﻧﻲ آﻧﺎن را‬ ‫رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺻﻞ در ﺣﻖ ﻛﺴﺎﻧﻲ اﻋﺘﺒﺎر دارد ﻛﻪ ﺑﺮ ﺿﺪ اﺳﻼم و ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﺗﻮﻃﺌﻪ‬ ‫و اﻗﺪام ﻧﻜﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪147‬‬

‫ﻣﻘﺎﻣﺎت اﻳﺮاﻧﻲ‪ ،‬ﻧﮕﺮاﻧﻴﻬﺎي روزاﻓﺰون ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ را ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﺨﻨﮕﻮي ﺳﻔﺎرت اﻳﺮان در آرژاﻧﺘﻴﻦ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ اﺳﺘﺜﻨﺎ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ را ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن »ﮔﺮوﻫﻲ ﮔﻤﺮاه‬ ‫ﺑﻮده ‪ ...‬و ارﺗﺒﺎط و واﺑﺴﺘﮕﻲ آن ﺑﺎ ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﻢ ﻳﻚ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﺤﺾ اﺳﺖ« و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ »در ﻃﺒﻘﻪ ﻳﻜﺴﺎن‬ ‫ﺑﺎ اﻗﻠﻴﺘﻬﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻣﺴﻴﺤﻴﺎن‪ ،‬ﻳﻬﻮدﻳﺎن و زرﺗﺸﺘﻴﺎن ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ‪ 148«.‬ﺣﺴﻦ ﺣﺒﻴﺒﻲ‪ ،‬وزﻳﺮ دوﻟﺖ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﻛﻪ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ‬ ‫دوﻟﺖ ﺑﺎزرﮔﺎن ﺷﺪ‪،‬‬

‫‪149‬‬

‫و ﻣﺘﺨﺼﺺ در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﺳﻼﻣﻲ اﻇﻬﺎر داﺷﺖ ﻛﻪ »ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ ﻳﻚ ﻣﺬﻫﺐ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ‬

‫دﻛﺘﺮﻳﻦ ﺳﻴﺎﺳﻲ اﺳﺖ‪«.‬‬

‫‪150‬‬

‫در ﻫﺮ ﺣﺎل‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣﺎت اﻏﻠﺐ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻳﻦ اﺳﻼم ﻣﺸﺮف ﺷﻮد‬

‫ﺣﻘﻮﻗﺶ ﺳﺮﻳﻌﺎً ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪه ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و اﻳﻦ اﻣﺮ ﺧﻮد ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺻﺮﻓﺎً ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻋﺘﻘﺎدات ﻣﺬﻫﺒﻲﺷﺎن‬ ‫ﻫﺪف ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻧﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ‪.‬‬

‫‪151‬‬

‫ﺗﺒﻌﺎت ﻣﺴﺘﺜﻨﻲ ﺷﺪن ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن از ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ‬ ‫ﮔﺰارش ﺳﺎل ‪ 1360‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪ ،‬ﻋﻮاﻗﺐ ﺣﺬف ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن از ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ‪ 1357‬و ‪ 1285‬را ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺸﺮﻳﺢ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬ ‫‪ .1‬ﭘﻴﺮوان دﻳﻦ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻬﺎﻳﻲ از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﻨﺪرج در ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ و آزادي‬ ‫ﻣﺤﺮوم ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ .2‬ﻣﺤﺮوم از ﺣﻤﺎﻳﺘﻬﺎي ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻣﺸﻤﻮل ﺗﺒﻌﻴﻀﺎت ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ و ﻣﻘﺮرات و ﻗﻮاﻧﻴﻨﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫ﺷﻬﺮوﻧﺪان دﻳﮕﺮ را در ﺑﺮ ﻧﻤﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از اﻳﻦ ﻗﻮاﻧﻴﻦ در دوران ﺣﻜﻮﻣﺖ ﭘﻬﻠﻮي وﺿﻊ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪» 147‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﺑﺎ ﺗﺼﺤﻴﺤﺎت ‪) «1368‬ﻣﺼﻮﺑﻪ ‪ ،1358‬اﺻﻼﺣﻴﻪ ‪.(1368‬‬ ‫‪» 148‬ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ ﺳﻔﺎرت ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان«‪ ،‬ﺑﻮﺋﻨﻮس آﻳﺮس‪ ،‬ﭼﻬﺎرم ﻣﻬﺮ ‪ ،1358‬ﻛﻪ در »ﻣﺎرﺗﻴﻦ‪ ،‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،1‬ص‪.‬‬ ‫‪ 43‬ارﺟﺎع داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ 149‬ﭘﺲ از اﺳﺘﻌﻔﺎي ﺑﺎزرﮔﺎن از ﺳﻤﺖ ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮي و ﺑﺮ اﺳﺎس ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻣﺪ و اﺑﻮاﻟﺤﺴﻦ ﺑﻨﻲﺻﺪر ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬ ‫اوﻟﻴﻦ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬اﻳﺸﺎن در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 31‬ﺗﻴﺮ ‪ 1359‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺳﻮﮔﻨﺪ ﻳﺎد ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻨﻲﺻﺪر در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 31‬ﺧﺮداد ‪ 1360‬ﺗﻮﺳﻂ‬ ‫ﻣﺠﻠﺲ از رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻣﻨﺸﺮي«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،119‬ص‪ 122 .‬و ‪.181‬‬ ‫‪ 150‬ﻣﺎرك ﻛﺮاوﺗﺰ‪» ،‬اﻳﺮاﻧﻮ ﻧﺎﻛﺲ« ]‪ ،[IRANO NOX‬ص‪.(1982) 237 .‬‬ ‫‪ 151‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻧﺎﻣﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪار ﻓﺎرس‪ ،‬ﻧﻌﻤﺖ اﷲ ﺗﻘﺎء ﺑﻪ ﻛﺎرﻣﻨﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ« )ﺗﺎرﻳﺦ ﺧﻮاﻧﺎ ﻧﻴﺴﺖ( )ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‬ ‫اﻳﺮان(‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺑﻪ اﺗﻬﺎم ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ ﺳﺎواك و ﺑﻬﺎﻳﻲﮔﺮي‪ 153 ،‬ﻧﻔﺮ از آﻣﻮزش و ﭘﺮورش آذرﺑﺎﻳﺠﺎن ﺷﺮﻗﻲ اﺧﺮاج ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ«‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت‪] 1358/11/29 ،‬ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺷﻤﺎره ﻳﻚ[ )ﻛﻪ از ﻣﺪﻳﺮ ﻛﻞ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش آذرﺑﺎﻳﺠﺎن ﺷﺮﻗﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻧﻴﺮيوﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ در ﻃﻮل آن ﻫﻔﺘﻪ ‪50‬‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻲ از ﺷﻐﻞ ﺧﻮد ﺑﺮﻛﻨﺎر ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و اﺿﺎﻓﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ »در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﻬﺎ دﻳﻦ ﻣﺒﻴﻦ اﺳﻼم را ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ ﻣﺠﺪداً ﺑﻪ ﻛﺎر ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪه ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ و در ﻏﻴﺮ‬ ‫اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻧﺪه ﺑﻪ دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب ﺗﺒﺮﻳﺰ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ«(‪.‬‬ ‫‪27‬‬


‫‪ .3‬در ﺑﺴﻴﺎري ﻣﻮارد از زﻧﺪﮔﻲ روزﻣﺮه و در ﻣﻮارد ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﻘﻮق ﻣﺪﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن از زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ دﺳﺘﻮرات و‬ ‫ﺗﻌﺎﻟﻴﻢ دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻣﻨﻊ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪152‬‬

‫اﻳﻦ ﮔﺰارش در اداﻣﻪ ﺑﻪ ﭼﻬﺎر دﺳﺘﻪ از »ﻣﺤﺮوﻣﻴﺘﻬﺎﻳﻲ« ﻛﻪ رﻳﺸﻪ در ﺣﺬف ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن از ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ دارﻧﺪ اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬ ‫‪ .1‬اﺣﻮال ﺷﺨﺼﻴﻪ‪ .‬ﻋﺪم ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ازدواج ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ زﻧﺎن ﻣﺘﺄﻫﻞ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬ ‫ﻣﻌﺸﻮﻗﻪ و ﻓﺮزﻧﺪان در ﻃﺒﻘﻪ ﺣﺮاﻣﺰادﮔﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻏﻠﺐ ﺑﺎ ﻣﺸﻜﻞ ﺗﻬﻴﻪ ﭘﺎﺳﭙﻮرت و ﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪ‬ ‫ﺑﺮاي ﻓﺮزﻧﺪان‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻋﺪم ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ ازدواج واﻟﺪﻳﻦ‪ ،‬ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺤﺚ ﻣﺸﺎﺑﻪاي در ﺧﺼﻮص‬ ‫ﻣﻮاﻧﻊ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻓﺮزﻧﺪان ﺑﻪ ارث ﻣﻄﺮح اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ .2‬ﺗﺤﺼﻴﻼت‪ .‬داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﻬﺎﻳﻲ اﻏﻠﺐ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺬﻫﺒﺸﺎن از ﻣﺪارس اﺧﺮاج ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ .3‬اﺷﺘﻐﺎل‪ .‬راﻫﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻛﺎري و ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ در اﺳﺘﺨﺪام‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻳﺎ ﻧﭙﺮداﺧﺘﻦ ﺣﻘﻮق ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻗﺮار ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮدن ﺣﺘﻲ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﺧﺮاج‬ ‫آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ .4‬ﻓﺮاﺋﺾ دﻳﻨﻲ‪ .‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن از ﺣﻖ آزادي ﺑﻴﺎن ﻳﺎ آزادي ﺗﺸﻜﻴﻞ اﻧﺠﻤﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﺤﺮوﻣﻨﺪ‪.‬‬

‫‪153‬‬

‫‪ .5‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺮان ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب‬ ‫ﻫﺮﭼﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺷﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻧﺴﺒﺖ آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن آﺷﻜﺎرﺗﺮ و ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮ‬ ‫و اﺻﻮﻟﻲﺗﺮ ﺷﺪ‪ .‬روﺣﺎﻧﻴﻮن از ﻃﺮﻳﻖ ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎ و دادﮔﺎﻫﻬﺎي اﻧﻘﻼب ﺗﺎزه ﺗﺄﺳﻴﺲ‪ ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن را در ﻣﻮرد ﻫﺪف ﻗﺮار دادﻧﺪ و‬ ‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﺎزﭘﺮﺳﻲ‪ ،‬دﺳﺘﮕﻴﺮي‪ ،‬ﺗﺨﺮﻳﺐ و ﺿﺒﻂ اﻣﻮال‪ ،‬اﺧﺮاج ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن از‬ ‫ﻣﺆﺳﺴﺎت ﺧﺼﻮﺻﻲ و دوﻟﺘﻲ و ﺣﺘﻲ اﻋﺪام ﭘﻴﺸﺮوان ﺑﻬﺎﻳﻲ را رﻫﺒﺮي ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎور‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﺪي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي را ﻃﺮح ﻛﺮده اﺳﺖ ﺗﺎ ﭘﻴﺸﺮوان ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ را ﻛﻪ‬ ‫از ﻧﻈﺮ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ رﻫﺒﺮﻳﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارﻧﺪ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮده و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ را ﺳﺮﻛﻮب ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ .1-5‬دﺳﺘﮕﻴﺮي‪ ،‬ﺷﻜﻨﺠﻪ و اﻋﺪام ﭘﻴﺸﺮوان ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ‬ ‫در اواﺧﺮ دﻫﻪ ‪ ،1350‬ﻧﻬﺎدﻫﺎ و ارﮔﺎﻧﻬﺎي ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺗﺎزه ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺷﺪه ﭘﻴﺸﺮوان ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻲ را ﻫﺪف ﻗﺮار دادﻧﺪ‪ .‬ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎي اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﻣﺤﺎﻓﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ و ﻣﺤﻠﻲ را ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻮﺟﻪ ﺧﻮد ﻗﺮار دادﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﺳﺎل ‪1365‬‬ ‫ﺑﻴﺶ از ﻧﻴﻤﻲ از ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻋﺪام ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ داراي ﻣﻘﺎﻣﺎت اداري در زﻣﺎن ﻣﺮگ ﺧﻮد ﺑﻮدﻧﺪ‪ 154.‬ﻋﻼوه ﺑﺮ‬ ‫‪ 152‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪» ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان‪ :‬ﮔﺰارش آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻳﻚ اﻗﻠﻴﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ« ]‬ ‫‪ ،[PERSECUTION OF A RELIGIOUS MINORITY‬ص‪.(1981) 25 .‬‬ ‫‪153‬‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪» ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان‪ :‬ﮔﺰارش آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻳﻚ اﻗﻠﻴﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ« ] ‪THE BAHÁ’ÍS IN IRAN: A REPORT ON THE‬‬ ‫‪ ،[PERSECUTION OF A RELIGIOUS MINORITY‬ﺻﺺ‪.(1981) 26-27 .‬‬ ‫‪ 154‬ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪» ،‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان ‪ :1357-1364‬ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻫﻔﺖ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﺮاي از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﻳﻚ اﻗﻠﻴﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ« ] ‪PERSECUTION OF‬‬ ‫‪ ،[THE BAHÁ’ÍS IN IRAN 1979-1986: A 7-YEAR CAMPAIGN TO ELIMINATE A RELIGIOUS MINORITY‬ص‪] (1986) 3 .‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﻋﻤﻠﻴﺎت‬ ‫ﺑﺮاي از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﻳﻚ اﻗﻠﻴﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ«[‪.‬‬ ‫‪ON THE‬‬

‫‪28‬‬

‫‪A REPORT‬‬

‫‪IN IRAN:‬‬

‫‪BAHÁ’ÍS‬‬

‫‪THE‬‬


‫اﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‪ ،‬ﻣﺪارك ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻋﺪام ‪ 183‬ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺳﻤﺖ اداري ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺑﻴﻦ ﺧﺮداد ‪ 1359‬ﺗﺎ‬ ‫آذر ‪ 1364‬اﻋﺪام ﺷﺪهاﻧﺪ را ﺟﻤﻊآوري ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ ،1365‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان اﻋﻀﺎي ﺳﻪ دوره ﻣﺘﻮاﻟﻲ ﻣﺤﻔﻞ‬ ‫روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ‪ 155‬در ﺗﻬﺮان و ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻋﻀﺎي ﻣﺤﺎﻓﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ در ﺷﻬﺮﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻛﺸﻮر را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫اوﻟﻴﻦ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ اﻳﺮان‬ ‫از اﺑﺘﺪاي اﻧﻘﻼب ﺗﺎ ﻧﻴﻤﻪ ﺳﺎل ‪ ،1359‬اﻋﻀﺎي ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻤﺮ ﻣﻮرد آزار و اذﻳﺖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬در‬ ‫اﺳﻔﻨﺪ ﻣﺎه ‪ ،1358‬دﻛﺘﺮ ﺣﺴﻴﻦ ﻧﺠﻲ‪ ،‬ﻋﻀﻮ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ‪ ،‬ﺗﻠﮕﺮاﻣﻲ ﺑﻪ آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺑﻨﻲﺻﺪر‪ ،‬وزﻳﺮ‬ ‫ﺑﻬﺪاري ﻫﺎدي ﻣﻨﺎﻓﻲ‪ ،‬دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﻋﻠﻲ ﻗﺪوﺳﻲ و ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺮﻛﺰي ﻧﻈﺎم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻓﺮﺳﺘﺎد و در آن‬ ‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻓﻘﺮه ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺰل ﻣﺴﻜﻮﻧﻲاش ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد ﻣﺴﻠﺢ و دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻫﻤﺴﺮش را ﺷﺮح داد‪ .‬وي ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺗﻮﺻﻴﻪ در‬ ‫ﻣﻮرد ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﻮﻗﻒ اﻳﻦ ﺗﻌﺮﺿﺎت ﺷﺪ‪ 156.‬ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻧﺎﻣﺒﺮده ﭼﻨﺪان ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﻧﻪ ﻋﻀﻮ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ‬ ‫ﻣﻠﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دو ﻧﻔﺮ از ﻣﻌﺎوﻧﻴﻦ ﻣﺸﺎوره ﻗﺎرهاي در ﻳﻜﻲ از ﺟﻠﺴﺎت ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ در ﻳﻚ ﻣﻨﺰل ﺷﺨﺼﻲ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ‬ ‫اﻓﺮاد ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران اﻧﻘﻼب در ‪ 30‬ﻣﺮداد ‪ 1359‬و ﺑﺪون رﻋﺎﻳﺖ ﺗﺸﺮﻳﻔﺎت ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪157‬‬

‫ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي ﻧﺎﭘﺪﻳﺪﺷﺪﮔﺎن ﻣﺼﺮاﻧﻪ ﻣﻮرد را از زﻣﺎن ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪن اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺗﺎ ﺑﻬﻤﻦ ﻣﺎه ‪ ،1359‬ﻃﻲ ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ‬ ‫ﻛﺸﻮر‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﻗﺪوﺳﻲ‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ و ﺳﺨﻨﮕﻮي ﻣﺠﻠﺲ‪ ،‬اﻛﺒﺮ ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ دﻧﺒﺎل‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪158‬‬

‫در ﻣﻼﻗﺎﺗﻲ در ﺗﺎرﻳﺦ ﻧﻮزدﻫﻢ ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ ،1359‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ دﺳﺘﻮر دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻳﺎزده ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺻﺎدر‬

‫ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﻋﻀﺎي ﺧﺎﻧﻮاده زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗﺎ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﺎزﭘﺮﺳﻲ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻣﻼﻗﺎت ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد‪،‬‬ ‫در ﺗﺎرﻳﺦ ﻫﻔﺪﻫﻢ ﻣﻬﺮ ‪ ،1359‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﺣﺮﻓﺶ را ﻋﻮض ﻛﺮد و ﻣﺪﻋﻲ ﺷﺪ ﻛﻪ دوﻟﺖ ﻫﻴﭻ ﻋﻀﻮ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ را‬ ‫ﺑﺎزداﺷﺖ ﻧﻜﺮده اﺳﺖ و در ﻋﻮض ﻗﻀﻴﻪ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪن ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ ﺑﻪ ﻳﻚ »ﮔﺮوه« ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻧﺴﺒﺖ‬ ‫داد‪.‬‬

‫‪159‬‬

‫ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻧﻪ ﻋﻀﻮ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ و دو ﺗﻦ از ﻣﻌﺎوﻧﻴﻦ ﻣﺸﺎوره ﻗﺎرهاي ﻧﺎﻣﻌﻠﻮم ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ ﮔﺰارﺷﺎﺗﻲ‬ ‫ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ اﻓﺮاد در زﻧﺪان اوﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﺪت ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ در ﺑﺎزداﺷﺖ ﺑﻮدهاﻧﺪ وﺟﻮد دارد‪ 160،‬ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﺒﺮي از آﻧﻬﺎ از‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 7‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 1359‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﻴﺎﻣﺪه و اﻛﻨﻮن ﻫﻤﮕﻲ ﻣﺘﻮﻓﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪161‬‬

‫‪» 155‬ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﺣﺠﺎب«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،4‬ص‪.224 .‬‬ ‫‪ 156‬ﺗﺮﺟﻤﻪ »ﻧﺎﻣﻪ دﻛﺘﺮ ﻧﺠﻲ‪ ،‬ﻋﻀﻮ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ« )‪) (1359) (NSA‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪ 157‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﮔﺰارش ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻪ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻓﺮﻋﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ در ﻣﻮرد ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺒﻌﻴﺾ و ﺣﻤﺎﻳﺖ از اﻗﻠﻴﺘﻬﺎ«‪ ،‬ﺟﻠﺴﻪ ﺳﻲ و ﭼﻬﺎرم‪،‬‬ ‫‪ 6‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ .1360‬ﻣﻄﺎﺑﻖ »دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﺠﺪﻫﻢ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،113‬ص‪ ،257 .‬اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر اﺟﺒﺎري ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪه ﻋﺒﺎرت ﺑﻮدﻧﺪ از‪ :‬آﻗﺎﻳﺎن‬ ‫ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ ﺗﺴﻠﻴﻤﻲ‪ ،‬ﻫﻮﺷﻨﮓ ﻣﺤﻤﻮدي‪ ،‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ رﺣﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺣﺴﻴﻦ ﻧﺠﻲ‪ ،‬ﻣﻨﻮﻫﺮ ﻗﺎﺋﻢﻣﻘﺎﻣﻲ‪ ،‬ﻋﻄﺎاﷲ ﻣﻘﺮﺑﻲ‪ ،‬ﻳﻮﺳﻒ ﻗﺪﻳﻤﻲ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻢ ﺑﻬﻴﻪ ﻧﺎدري و دﻛﺘﺮ‬ ‫ﻛﺎﻣﺒﻴﺰ ﺻﺎدقزاده‪ .‬دو ﻧﻔﺮ از ﻣﻌﺎوﻧﻴﻦ ﻣﺸﺎوره ﻗﺎرهاي‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻳﻮﺳﻒ ﻋﺒﺎﺳﻴﺎن و دﻛﺘﺮ ﺣﺸﻤﺖاﷲ روﺣﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ 158‬ﺑﺮاي ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻣﺮاﺣﻞ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﺗﻌﻘﻴﺐ ﭘﺮوﻧﺪه‪ ،‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪» ،‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻛﺎري ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻮرد ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪن اﺟﺒﺎري ﻳﺎ‬ ‫ﻏﻴﺮارادي« ]‪ 11) [Statement to the Working Group on Enforced or Involuntary Disappearances‬ﺑﻬﻤﻦ ‪] (1359‬ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺷﻤﺎره ‪.[2‬‬ ‫‪ 159‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪ 160‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪» 161‬دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﺠﺪﻫﻢ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،113‬ص‪ .256-7 .‬ﭘﺲ از اﻋﺪام اﻋﻀﺎي دوﻣﻴﻦ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ‪ ،‬ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺮض ﺷﺪ ﻛﻪ اﻋﻀﺎي اوﻟﻴﻦ ﻣﺤﻔﻞ‬ ‫روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺮﻧﻮﺷﺘﻲ دﭼﺎر ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪29‬‬


‫دوﻣﻴﻦ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ اﻳﺮان‬ ‫در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﺑﻌﺪ از ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪن اﻋﻀﺎي اوﻟﻴﻦ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ‪ ،‬اﻳﺮاﻧﻴﺎن ﺑﻬﺎﻳﻲ ﮔﺮد ﻫﻢ آﻣﺪﻧﺪ ﺗﺎ اﻋﻀﺎي ﺟﺪﻳﺪ‬ ‫ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ را اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬اﻋﻀﺎي دوﻣﻴﻦ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﻫﻤﮕﻲ واﻗﻒ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ‬ ‫ﭘﻴﺸﻴﻨﻴﺎن ﺧﻮد را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪162‬‬

‫ﻣﺴﺆوﻟﻴﻦ ﺳﺮﻳﻌﺎً اﻋﻀﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﻣﺤﻔﻞ را ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻮﺟﻪ ﺧﻮد ﻗﺮار دادﻧﺪ‪ .‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻋﻔﻮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ ﮔﺰارش داد ﻛﻪ در ﺗﺎرﻳﺦ ‪22‬‬ ‫آذر ‪ ،1360‬ﻣﻘﺎﻣﺎت اﻳﺮاﻧﻲ ﻫﺸﺖ ﻋﻀﻮ از ﻧﻪ ﻋﻀﻮ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ را در ﺧﺎﻧﻪ ذوقاﷲ ﻣﺆﻣﻦ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫دﺳﺘﮕﻴﺮﺷﺪﮔﺎن ﻋﺒﺎرت ﺑﻮدﻧﺪ از‪ :‬ﻣﻬﺪي اﻣﻴﻦ اﻣﻴﻦ‪ ،‬ﺟﻼل ﻋﺰﻳﺰي‪ ،‬ﻋﺰتاﷲ ﻓﺮوﻫﻲ‪ ،‬ژﻳﻨﻮس ﻧﻌﻤﺖ ﻣﺤﻤﻮدي‪ ،‬ﻣﺤﻤﻮد‬ ‫ﻣﺠﺬوب‪ ،‬ﻗﺪرتاﷲ روﺣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺮوس روﺷﺎﻧﻲ و ﻛﺎﻣﺮان ﺻﻤﻴﻤﻲ‪.‬‬

‫‪163‬‬

‫آﻗﺎي ﻣﺆﻣﻦ و ﻓﺮﻳﺪه ﺻﻤﻴﻤﻲ‪ ،‬ﻫﻤﺴﺮ ﻛﺎﻣﺮان‬

‫ﺻﻤﻴﻤﻲ‪ ،‬ﻣﻨﺸﻲ ﻣﺤﻔﻞ‪ ،‬ﻛﻪ در ﭘﺬﻳﺮاﻳﻲ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﺮد ﻧﻴﺰ ﺑﺎزداﺷﺖ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻋﻔﻮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ‪ ،‬ﻳﺎدداﺷﺘﻲ ﺟﻬﺖ‬ ‫واﻛﻨﺶ ﻓﻮري ﺻﺎدر ﻛﺮد و ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﻓﺮﺳﺘﺎدن اﻋﺘﺮاض ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺴﺖ و ﺗﻠﮕﺮام‪ ،‬ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎً ﺑﻪ رﺋﻴﺲ دﻳﻮاﻧﻌﺎﻟﻲ ﻛﺸﻮر‪،‬‬ ‫آﻳﺖاﷲ ﻣﻮﺳﻮي اردﺑﻴﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻌﺎون ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ‪ ،‬ﻣﻴﺮ ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻮﺳﻮي و دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ‪ ،‬ﻣﻬﺪي رﺑﺎﻧﻲ اﻣﻠﺸﻲ و درﺧﻮاﺳﺖ‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت راﺟﻊ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﻧﮕﻬﺪاري دﺳﺘﮕﻴﺮﺷﺪﮔﺎن‪ ،‬ﺷﺪ‪ .‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻋﻔﻮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ارﺳﺎل اﻋﺘﺮاض ﺑﻪ وزارت‬ ‫اﻣﻮر ﺧﺎرﺟﻪ و وزﻳﺮ ﻛﺸﻮر ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪164‬‬

‫ﺧﺎﻧﻢ ﻓﺮﻳﺪه ﺻﻤﻴﻤﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﺮاه اﻋﻀﺎي دوﻣﻴﻦ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﻃﻲ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪاي ﺑﺎ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق‬ ‫ﺑﺸﺮ اﻳﺮان ﺑﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ واﻗﻌﻪ ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬ﺧﺎﻧﻢ ﺻﻤﻴﻤﻲ ﺗﻮﺿﻴﺢ داد ﻛﻪ »ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﻛﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺗﺮس از دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪن‬ ‫اﻋﻀﺎي ﻣﺤﻔﻞ وﺟﻮد داﺷﺖ«‪ ،‬اﻋﻀﺎي ﻣﺤﻔﻞ اﺣﺘﻴﺎط ﭘﻴﺸﻪ ﻛﺮده و ﻣﺤﻞ ﺟﻠﺴﺎت را ﻣﺪام از ﻳﻚ ﻣﺤﻞ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ دﻳﮕﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ‬ ‫ﻣﻲدادﻧﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ از ﻧﻪ ﻋﻀﻮ در ﻫﺮ ﺟﻠﺴﻪ ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻨﺪ و ﺑﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻳﻚ واﺳﻄﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺟﻠﺴﻪ را ﺑﺮاي اﻋﻀﺎي ﻏﺎﻳﺐ‬ ‫اﻋﻼم ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺧﺎﻧﻢ ﺻﻤﻴﻤﻲ ﺗﻮﺿﻴﺢ داد ﻛﻪ در روز دﺳﺘﮕﻴﺮي‪ 22 ،‬آذر ‪ ،1360‬ﺑﺮ ﺧﻼف ﺟﻠﺴﺎت ﻣﻌﻤﻮل‪ ،‬ﻣﺤﻔﻞ‪ ،‬ﺟﻠﺴﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ‬ ‫داده ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﺧﺎﻧﻢ ﮔﻴﺘﻲ ﻗﺪﻳﻤﻲ )ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﻮد( ﻏﺎﻳﺐ ﺑﻮد‪ .‬ﺧﺎﻧﻢ ﺻﻤﻴﻤﻲ در اداﻣﻪ‪ ،‬ﻣﺎﺟﺮا را ﭼﻨﻴﻦ‬ ‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮد‪:‬‬ ‫وﻗﺘﻲ ﻛﻪ رﻓﺘﻢ ﭘﺎﻳﻴﻦ‪ ،‬ژﻳﻨﻮس و ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از اﻋﻀﺎ داﺷﺘﻨﺪ ﻣﻲرﻓﺘﻨﺪ و ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭼﻨﺪ‬ ‫دﻗﻴﻘﻪاي ﻧﮕﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮﮔﺸﺘﻨﺪ ﺑﺎ دو ﻧﻔﺮ ﭘﺎﺳﺪار‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﻨﺪ ﺗﺎ ﭘﺎﺳﺪار دﻳﮕﺮ در‬ ‫اﻃﺮاف ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﭼﻮن ﺻﺪاﻳﺸﺎن را ﻣﻲﺷﻨﻴﺪﻳﻢ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺪارﻫﺎ وارد ﺷﺪﻧﺪ ﻓﻮري ﺑﻪ ﻣﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﻫﻤﻪ‪ ،‬ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﺳﺮ و ﺻﺪاﻳﻲ ﺑﺮوﻳﺪ رو ﺑﻪ دﻳﻮار ﺑﺎﻳﺴﺘﻴﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ رﻓﺘﻴﻢ اﻳﺴﺘﺎدﻳﻢ‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﺪﻧﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‬ ‫و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻨﺸﻴﻨﻴﺪ ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﻴﺪ و ﻫﻤﻪ ﻧﺸﺴﺘﻴﻢ ‪ ...‬ﺗﻤﺎم ﺟﺰﺋﻴﺎت را ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ‪ :‬ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻦ ﻋﻀﻮ ﻣﺤﻔﻞ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ .‬ﻛﻪ ﻣﻦ زن ﻛﺎﻣﺮان ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬ﻫﻤﻪ را ﺟﺰء ﺑﻪ ﺟﺰء ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ ‪ ...‬ﻫﻴﭻ ﺣﻜﻤﻲ ﺑﻪ ﻣﺎ‬ ‫‪ 162‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﻓﺮﻳﺪه ﺻﻤﻴﻤﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﺮاه ﺳﺎﻳﺮ اﻋﻀﺎي دوﻣﻴﻦ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻣﻮارد اﺣﺘﻴﺎط از ﺟﺎﻧﺐ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ را ﺗﺸﺮﻳﺢ‬ ‫ﻛﺮد‪ ،‬ﻧﻈﻴﺮ اﻧﺠﺎم ﺟﻠﺴﺎت در ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﻛﻮﭼﻚ و ﺟﺎ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻣﺴﺘﻤﺮ ﻣﺤﻞ ﺟﻠﺴﺎت‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ‪ 25‬ﻣﻬﺮ ‪ 1385‬ﻓﺮﻳﺪه ﺻﻤﻴﻤﻲ« )ﻣﻮﺟﻮد در‬ ‫آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان( ]از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﻓﺮﻳﺪه ﺻﻤﻴﻤﻲ«[‪.‬‬ ‫‪ 163‬ﻧﻬﻤﻴﻦ ﻋﻀﻮ در ﺟﻠﺴﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺒﻮد )ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ اداﻣﻪ ﻣﺘﻦ( و ﺗﻮاﻧﺴﺖ از ﻛﺸﻮر ﻓﺮار ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ 164‬ﻋﻔﻮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ ]‪» ،[AMNSTY INTERNATIONAL‬واﻛﻨﺶ ﻓﻮري‪ :‬ﺗﺮس از ﺑﺪرﻓﺘﺎري‪ /‬ﻣﺠﺎزات اﻋﺪام‪ -‬اﻳﺮان‪ :‬ﭘﻴﺮوان دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ« ] ‪Urgent‬‬ ‫‪ 27 ،[Action: Fear of ill-treatment/Death Penalty- Iran: Members of the Bahá’í faith‬آذر ‪.1360‬‬ ‫‪30‬‬


‫ﻧﺸﺎن ﻧﺪادﻧﺪ‪ .‬ﺟﻨﺎب ﻣﻬﺪي اﻣﻴﻦ اﻣﻴﻦ ﻛﻪ وﻛﻴﻞ ﺑﻮدﻧﺪ )ﺳﻪ ﻧﻔﺮ از اﻋﻀﺎي ﻣﺤﻔﻞ وﻛﻴﻞ ﺑﻮدﻧﺪ( ﺳﺆال‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ورﻗﻪاي دارﻳﺪ ﺑﺮاي ﺟﻠﺐ ﻣﺎ؟ آﻧﻬﺎ ورﻗﻪاي اﺣﺘﻴﺎج ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮﭼﻪ ﻛﻪ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎن‬ ‫ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ آﻣﺎده ﺑﺸﻮﻳﺪ ‪ ...‬ﭼﺸﻤﻬﺎﻳﻤﺎن را ﺑﺴﺘﻨﺪ و ﻫﻤﺰﻣﺎن از ﻫﻤﻪ ﺳﺆال ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ را‬ ‫ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ اﻣﺎ ﻧﮕﻔﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻛﺠﺎ‪.‬‬

‫‪165‬‬

‫اﻋﻀﺎي ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ و دو ﻣﻴﺰﺑﺎن آن ﺑﺎ ﭼﺸﻤﺎن ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه و ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻳﻚ ﻣﻴﻨﻲ ﺑﻮس ﺑﻪ ﺳﻮي ﻛﺎخ ﺟﻮاﻧﺎن‪ ،‬ﻣﺤﻠﻲ‬ ‫ﺑﺮاي ﺑﺎزداﺷﺖ ﻣﻮﻗﺖ‪ ،‬رواﻧﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در آﻧﺠﺎ ﺧﺎﻧﻢ ﺻﻤﻴﻤﻲ ﺣﺪاﻗﻞ روزي ﻳﻚ ﺑﺎر ﻣﻮرد ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪:‬‬ ‫روي ﻫﻢ رﻓﺘﻪ ﻣﺎ ‪ 5‬روز آﻧﺠﺎ ﺑﻮدﻳﻢ‪ 6 - 5 ،‬روز ﺗﺎ ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ‪ .‬در ﻣﺪت ﭼﻨﺪ روزي ﻛﻪ آﻧﺠﺎ ﺑﻮدﻳﻢ‪،‬‬ ‫ﻫﺮ روز ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﻮد‪ .‬ژﻳﻨﻮس را ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ و ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ او ﻛﺘﺒﻲ ﺑﻮد و ﺷﻔﺎﻫﻲ ﻧﺒﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ از‬ ‫ژﻳﻨﻮس ﻛﻪ ﻋﻀﻮ ﻣﺤﻔﻞ ﺑﻮد ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﺆال ‪ -‬ﺟﻮاب ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺑﻪ زﻧﺪان ﺑﺮ ﻣﻲﮔﺸﺘﻴﻢ‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﻢ‬ ‫درﺑﺎره ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺑﺎزﺟﻮﻳﻴﻤﺎن ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ‪.‬‬ ‫اوﻟﻴﻦ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻴﻤﺎن ﺑﺎ ﺑﻘﻴﻪ ﻓﺮق داﺷﺖ‪ .‬ژﻳﻨﻮس را ﺑﺮدﻧﺪ ﺑﻪ اﺗﺎق دﻳﮕﺮي و ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ آﻣﺪﻧﺪ ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻦ ﺑﻮدم و از ﻣﻦ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬از ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ‪ ،‬ﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﻣﻌﻤﻢ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﻫﻢ ﻫﻤﺎن ﭘﺎﺳﺪاري ﺑﻮد‬ ‫ﻛﻪ آﻣﺪه ﺑﻮد ﺑﻪ ﻣﻨﺰل آﻗﺎي ﻣﺆﻣﻦ و ﻣﺎ را دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻛﺮده ﺑﻮد ‪ ...‬ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻣﺠﻠﺲ ﺑﻮد و‬ ‫دﻳﮕﺮي ﻫﻢ ﻳﻚ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪهاي ﺑﻮد‪ .‬آﻧﻬﺎ وارد اﺗﺎق ﺷﺪﻧﺪ و اﻳﻦ ﻳﻚ ﺑﺎر ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻣﻦ ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪ‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬ﺷﺮوع ﻛﺮدﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﺆال ﻛﺮدن از ﻣﻦ‪ .‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ از ﻣﻦ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻣﻲﻛﺮد ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ دروﻏﻲ‬ ‫ﺑﮕﻮﻳﻲ‪ ،‬اﺷﺘﺒﺎﻫﻲ ﺑﻜﻨﻲ‪ ،‬ﻣﻲﺑﺮﻳﻤﺖ اوﻳﻦ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﺟﻮاب ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﺆاﻟﻬﺎ را ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ و اﮔﺮ اﺷﺘﺒﺎﻫﻲ‬ ‫ﻣﻲﻛﺮدم‪ ،‬ﻣﻦ را ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫در ﺑﺎزﺟﻮﻳﻴﻬﺎي روزاﻧﻪ‪ ،‬ﭼﺸﻢ ﺑﻨﺪ ﻣﻦ را ﺑﺎز ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ وﻟﻲ ﻣﻦ را رو ﺑﻪ دﻳﻮار ﻣﻲﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و‬ ‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﺒﻴﻨﻢ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﻣﻦ را ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻳﻚ آﻗﺎﻳﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﻓﻜﺮ ﻧﻤﻲﻛﻨﻢ ﭘﺎﺳﺪار ﺑﻮد‪،‬‬ ‫ﻧﺪﻳﺪﻣﺶ‪ .‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻣﻲﻛﺮد ﺧﻴﻠﻲ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎﺗﺶ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﻳﻚ ﭘﺎﺳﺪار ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‬ ‫ﺑﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻴﻬﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ از ﻣﺎ اﺳﻢ ﺑﻬﺎﻳﻴﻬﺎي دﻳﮕﺮ را ﻣﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪166‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺻﻤﻴﻤﻲ و ﺑﺎ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﺳﺆال و ﺟﻮاﺑﻬﺎي ﺑﺎزﺟﻮﻳﺎن‪ ،‬ﺑﻪ وﺿﻮح روﺷﻦ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺑﻬﺎﻳﻲ‬ ‫ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻋﺘﻘﺎدات ﻣﺬﻫﺒﻲﺷﺎن ﻣﻮرد ﻫﺪف ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺧﺎﻧﻢ ﺻﻤﻴﻤﻲ اداﻣﻪ داد‪:‬‬ ‫دو ﻧﻔﺮ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ در اﺗﺎﻗﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺧﺪا ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ ﻛﺎرش ﻛﺮده‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪه ﺑﻮد ﺗﺒﺮي ﻛﻨﺪ‪ .‬از او ﺳﺆاﻟﻬﺎﻳﻲ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ او ﺟﻮاﺑﻬﺎي ﻧﺎدرﺳﺖ داده ﺑﻮدﻧﺪ‬ ‫و او ﺗﺒﺮي ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺎﺳﺪارﻫﺎ ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ آورده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻨﻬﺎ از اﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪ ﺿﺎﻟﻪ ﺗﺒﺮي ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ‬ ‫اﺳﻼم رو آوردﻧﺪ و ﺑﻪ ﻣﺎ ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ دادﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺨﻮرﻳﻢ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻫﻴﭽﻮﻗﺖ روﺷﻦ ﻧﺸﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ دو ﻧﻔﺮ‬ ‫ﭼﻪ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ دوﻣﻲ را ﻫﻢ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺻﻮرت اﺟﺒﺎر ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﺒﺮي ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪» 165‬ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﻓﺮﻳﺪه ﺻﻤﻴﻤﻲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.162‬‬ ‫‪ 166‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪31‬‬


‫در اوﻟﻴﻦ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻣﻦ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺪاري ﻛﻪ آﻧﺠﺎ ﺑﻮد از ﻣﻦ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﺗﻮ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻲ ﺗﺒﺮي ﻛﻨﻲ؟ ﻧﻤﻲﺧﻮاﻫﻲ‬ ‫دﻳﮕﺮ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻧﺒﺎﺷﻲ و ﺑﻪ دﻳﺎﻧﺖ اﺳﻼم روي ﺑﻴﺎوري؟ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮدن ﺟﺮم اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻦ ﻣﺠﺮم‬ ‫ﻫﺴﺘﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻌﻲ رو ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﺒﺮي ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﻢ‪ ،‬ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺎ را ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻛﺎﻣﺮان و‬ ‫ﻣﻦ ﻫﺮ ﺷﺐ روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻬﺮ را ﻣﻲﺧﺮﻳﺪﻳﻢ و ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﺒﺮي ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻋﻜﺲ و اﺳﺎﻣﻲﺷﺎن‬ ‫ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺆاﻟﻬﺎ را ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ وﻟﻲ ﺷﻜﻨﺠﻪاي ﻧﺒﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮاي ﻣﺎ اﻳﻨﻄﻮر ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻦ از ﺑﻘﻴﻪ ﺧﺒﺮ ﻧﺪارم‪.‬‬ ‫ﺧﺎﻧﻢ ﺻﻤﻴﻤﻲ ﭘﺲ از ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﺎزداﺷﺖ آزاد ﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻘﻴﻪ اﻋﻀﺎ در ﻛﺎخ ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪167‬‬

‫‪168‬‬

‫در زﻣﺎن آزاد‬

‫ﻛﺮدن اﻳﺸﺎن‪ ،‬زﻧﺪاﻧﺒﺎﻧﺎن ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻃﻼﻋﺎت زﻳﺎدي از ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي او و ﻫﻤﺴﺮش ﺟﻤﻊآوري ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻣﺤﻞ‬ ‫اﻗﺎﻣﺖ ﺧﺎﻧﻢ ﺻﻤﻴﻤﻲ و ﻫﻤﺴﺮش را ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻳﻨﻜﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﻳﻴﻬﺎي ﻣﻜﺮر ﻗﺼﺪ ﻣﺨﻔﻲ ﻛﺮدن ﺧﻮد را داﺷﺘﻨﺪ‬ ‫ﻣﻲداﻧﺴﺘﻨﺪ‪:‬‬ ‫]آن ﭘﺎﺳﺪار[ ﻣﻦ را ﺑﺮد در ﺧﺎﻧﻪ ﮔﻴﺘﻲ ]ﻗﺪﻳﻤﻲ[ ‪ ...‬از ﻣﻦ ﭘﺮﺳﻴﺪ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻲ؟ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ ﻧﻪ ‪ ...‬ﺑﻌﺪ ﺗﻤﺎم‬ ‫ﺟﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ و ﻛﺎﻣﺮان رﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ و زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ و ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮدﻳﻢ ﻛﺴﻲ ﻧﻤﻲداﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﻪ را‬ ‫ﮔﻔﺖ‪ .‬ﻫﻤﻪ را ﻣﻲداﻧﺴﺖ‪.‬‬

‫‪169‬‬

‫ﺣﺘﻲ ﭘﺲ از آزاد ﻛﺮدن ﺧﺎﻧﻢ ﺻﻤﻴﻤﻲ‪ ،‬اﻋﻀﺎي ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران ﻫﻔﺘﻪاي ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﺑﻪ ﻣﻨﺰل اﻳﺸﺎن رﻓﺘﻪ و اﻳﺸﺎن را ﺗﺤﺖ‬ ‫ﻓﺸﺎر ﻗﺮار ﻣﻲدادﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ در ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺳﺎﻳﺮ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ‪:‬‬ ‫ﻣﺮﺗﺐ‪ ،‬ﻫﻔﺘﻪاي ﺣﺪاﻗﻞ دو ﺑﺎر‪ ،‬ﻣﻦ را ﺑﻪ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ و ﺳﺆال ‪ -‬ﺟﻮاب ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻲﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ :‬دوﺳﺘﻬﺎي ﻛﺎﻣﺮان ﭼﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ را ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﺑﺎم ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ و ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺧﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻴﻬﺎ را ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻛﻦ ‪ ...‬ﺑﻌﺪ ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬دوﺳﺘﻬﺎي آﻗﺎي ﺻﻤﻴﻤﻲ را ﺑﮕﻮ‪ .‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﺗﻤﺎم ﻛﺴﺎﻧﻲ را ﻛﻪ‬ ‫اﻋﺪام ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﺳﺎﻣﻲ آﻧﻬﺎ را ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ‪ .‬ﻣﻲﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬اﻳﻨﻬﺎ ﻛﻪ اﻋﺪام ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﻣﻲﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﻣﻦ‬ ‫ﻫﻤﻴﻨﻬﺎ را ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻢ‪.‬‬

‫‪170‬‬

‫در ‪ 6‬دي ‪ ،1360‬ﻫﺸﺖ ﻧﻔﺮ از ﻧﻪ ﻋﻀﻮ دوﻣﻴﻦ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ اﻳﺮان ﺑﺪون ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ‪ 171.‬ﺧﺎﻧﻢ ﺻﻤﻴﻤﻲ ﺑﻌﺪاً‬ ‫از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺑﺎﺧﺒﺮ ﺷﺪ ﻛﻪ اﺟﺴﺎد اﻋﺪامﺷﺪﮔﺎن در ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﻛﻔﺮآﺑﺎد ﺗﻬﺮان دﻓﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪172‬‬

‫اﻳﺸﺎن در ﻣﻮرد‬

‫ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﻋﻼم اﻋﺪام ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﺒﺮي اﻳﺮاﻧﻲ ﮔﻔﺖ‪:‬‬ ‫در ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﺑﺎ ﻳﻚ آﻗﺎي ﻣﻌﻤﻤﻲ‪ ،‬آﻳﺖاﷲ اردﺑﻴﻠﻲ‪ ،‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬او ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎ ﻛﺴﻲ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻲ اﻋﺪام ﻧﻜﺮدﻳﻢ ‪ ...‬ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻟﻐﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ را ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ‪ ...‬اﺻﻼً ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﻤﻲﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‬ ‫ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ دﻳﺎﻧﺖ ﻣﺴﺘﻘﻠﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﺎ ﻳﻚ ﻋﺪه ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻠﺖ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻛﺮدهاﻧﺪ را اﻋﺪام ﻛﺮدهاﻳﻢ‪.‬‬

‫‪173‬‬

‫‪ 167‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪ 168‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ آزاد ﻛﺮدن ﻓﺮﻳﺪه ﺻﻤﻴﻤﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻋﻠﺖ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻫﻤﺴﺮ اﻳﺸﺎن اﻋﻀﺎي ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران را ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﻛﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ او ﻋﻀﻮ ﻣﺤﻔﻞ‬ ‫روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﻧﺒﻮده و ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﻤﺘﻲ در اداره آن ﻧﺪاﺷﺘﻪ‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻔﻴﺪي ﻧﻴﺰ ﻧﺪارد‪.‬‬ ‫‪» 169‬ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﻓﺮﻳﺪه ﺻﻤﻴﻤﻲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.162‬‬ ‫‪ 170‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪ 171‬ﻧﻈﻢ ﺟﻬﺎﻧﻲ‪» ،‬رواﻳﺖ ﻳﻚ ﺷﺎﻫﺪ ﻋﻴﻨﻲ‪ :‬اﻇﻬﺎرات ﻣﺤﻤﻮدي ﻧﻮراﻧﻲ« )ﺑﻬﺎر ‪ (1361‬ص‪] 26 .‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬اﻇﻬﺎرات ﻣﺤﻤﻮدي ﻧﻮراﻧﻲ«[؛ »ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪:‬‬ ‫ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،118‬ص‪.81 .‬‬ ‫‪» 172‬ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﻓﺮﻳﺪه ﺻﻤﻴﻤﻲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.162‬‬ ‫‪ 173‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪32‬‬


‫ﺑﻌﺪ از اﻧﻜﺎر اﺑﺘﺪاﻳﻲ اﻳﻦ اﻋﺪاﻣﻬﺎ‪،‬‬

‫آﻳﺖاﷲ اﻟﻌﻈﻤﻲ ﻋﺒﺪاﻟﻜﺮﻳﻢ ﻣﻮﺳﻮي اردﺑﻴﻠﻲ‬

‫آﻳﺖاﷲ اردﺑﻴﻠﻲ‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﺟﺪﻳﺪ ﻗﻮه‬

‫آﻳﺖاﷲ اﻟﻌﻈﻤﻲ ﻋﺒﺪاﻟﻜﺮﻳﻢ ﻣﻮﺳﻮي‬

‫ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ‪ ،‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ‬

‫اردﺑﻴﻠﻲ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از ﺷﺎﺧﺺﺗﺮﻳﻦ رﻫﺒﺮان‬

‫ﻫﺸﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺟﺮم »ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ‬

‫روﺣﺎﻧﻲ ﺷﻴﻌﻪ اﻳﺮان ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود‪ .‬وي‬

‫ﺑﺮاي ﻗﺪرﺗﻬﺎي ﺧﺎرﺟﻲ« اﻋﺪام‬ ‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪174‬‬

‫ﺧﺒﺮﮔﺰاري‬

‫در ﺣﻮزه ﻋﻠﻤﻴﻪ ﻗﻢ و ﻧﺠﻒ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺮ‬

‫اردﺑﻴﻠﻲ ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن‬ ‫ﺟﻤﻬﻮري‬

‫آﻳﺖاﷲ ﺑﺮوﺟﺮدي و ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺗﺤﺼﻴﻞ‬

‫اﺳﻼﻣﻲ‬

‫ﻛﺮد‪ .‬در آﺑﺎن ﻣﺎه ‪ ،1357‬ﻃﻲ ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ‬

‫)اﻳﺮﻧﺎ( ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ اﻧﮕﻴﺰه و‬

‫آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﭘﺎرﻳﺲ‪ ،‬آﻳﺖاﷲ‬

‫ﻣﺒﻨﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ دﻟﻴﻞ اﻳﻦ اﻋﺪاﻣﻬﺎ‬

‫ﺧﻤﻴﻨﻲ از اﻳﺸﺎن ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب ﻣﻠﺤﻖ ﺷﻮد‪ .‬آﻳﺖاﷲ اردﺑﻴﻠﻲ‬

‫ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ 175.‬در اواﺧﺮ ﻫﻤﺎن ﻣﺎه‪،‬‬

‫اوﻟﻴﻦ دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ ﻛﺸﻮر ﺑﻮد و اﻳﻦ ﺳﻤﺖ را ﺗﺎ ‪ 8‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1360‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ‬

‫آﻳﺖاﷲ ﻣﺤﻤﺪي ﮔﻴﻼﻧﻲ‪ ،‬رﺋﻴﺲ‬

‫ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ آﻳﺖاﷲ ﺑﻬﺸﺘﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﺋﻴﺲ ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ و ﻋﻀﻮ ﺷﻮراي رﻳﺎﺳﺖ‬

‫دادﮔﺎﻫﻬﺎي اﻧﻘﻼب ﻣﺮﻛﺰ‪ ،‬اﻋﺪام‬

‫ﺟﻤﻬﻮري ﺷﺪ ﺣﻔﻆ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﺋﻴﺲ ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ اﺳﻼﻣﻲ‬

‫اﻋﻀﺎي دوﻣﻴﻦ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ‬

‫ﻛﺮدن ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﻀﺎﻳﻲ ﺷﺪ‪ .‬آﻳﺖاﷲ اردﺑﻴﻠﻲ ﺗﺎ زﻣﺎن ﻣﺮگ آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ در‬

‫را ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻛﺮد ﻛﻪ‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 13‬ﺗﻴﺮ ‪ 1360‬در اﻳﻦ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪ و ﭘﺲ از ﻣﺮگ آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ‬

‫ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻣﺘﺮادف‬

‫اﺳﺘﻌﻔﺎ داده و ﺑﻪ ﻗﻢ ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪ .‬اﻳﺸﺎن در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان آﻳﺖاﷲ اﻟﻌﻈﻤﻲ‬

‫ﺑﺎ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﺑﺮاي ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي‬

‫ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺲ و ﺗﺄﻟﻴﻒ در ﺣﻮزه ﻋﻠﻤﻴﻪ ﻗﻢ ﻣﺸﻐﻮل اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺳﺘﻌﻤﺎري اﺳﺖ‪:‬‬ ‫روﺷﻦ ﺷﺪه ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﺮوه و ﻳﺎ ﻓﺮﻗﻪ ﺑﺮاي ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي اﺳﺘﻌﻤﺎري ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺧﺴﺎراﺗﻲ را ﻛﻪ‬ ‫اﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪ ﺿﺎﻟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻤﻠﻜﺖ وارد آوردﻧﺪ‪ ،‬اﷲ اﻛﺒﺮ ‪ ...‬اﻳﻦ ﻋﺪه ﻛﻪ اﻋﺪام ﺷﺪهاﻧﺪ در دادﮔﺎﻫﻬﺎي‬ ‫ﺷﺮع ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ اﺳﺮاﺋﻴﻞ و اﻳﺎدﻳﺶ ﻣﺤﺮز ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺣﻜﻢ ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﺑﻪ‬ ‫ﺳﺰاي اﻋﻤﺎﻟﺸﺎن رﺳﻴﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪176‬‬

‫اﮔﺮﭼﻪ اﻋﺪاﻣﻬﺎ رﺳﻤﺎً اﻋﻼم ﻧﺸﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ ﻛﺸﻒ ﻣﺤﻞ دﻓﻦ اﺟﺴﺎد در ﺑﺨﺶ ﻛﺎﻓﺮﻳﻦ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﻛﻔﺮآﺑﺎد ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻌﻀﻲ از اﺟﺴﺎد ﺑﻪ ﺻﻮرت دﺳﺘﻪﺟﻤﻌﻲ دﻓﻦ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪177‬‬

‫راﻣﻨﺎ ﻣﺤﻤﻮدي ﻧﻮراﻧﻲ‪ ،‬دﺧﺘﺮ ژﻳﻨﻮس ﻧﻌﻤﺖ ﻣﺤﻤﻮدي‪،‬‬

‫ﮔﺰارش داد ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ از ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ ﺑﺮاي اﻃﻼع از ﻣﺤﻞ اﺟﺴﺎد ﻋﺰﻳﺰان ﺧﻮد ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ اول ﺑﻬﺎي ﮔﻠﻮﻟﻪ ﻣﺼﺮف‬ ‫ﺷﺪه ﺑﺮاي اﻋﺪام را ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‪.‬‬

‫‪178‬‬

‫‪» 174‬ﺗﻬﺮان اﻋﺪام ﻫﺸﺖ رﻫﺒﺮ ﺑﻬﺎﻳﻲ را اﻧﻜﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،[Téhéran dément l’éxécution de huit responsables Bahá’ís] «.‬ﻟﻮﻣﻮﻧﺪ‪ 25 ،‬دي ﻣﺎه ‪،1360‬‬ ‫ص‪] 6 .‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﺗﻬﺮان اﻋﺪام را اﻧﻜﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ«[؛ »ﺗﻬﺮان ﭘﺲ از اﻧﻜﺎر‪ -‬اﻋﺪام ﻫﺸﺖ رﻫﺒﺮ ﺑﻬﺎﻳﻲ را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪Téhéran confirme – après ] «.‬‬ ‫‪ ،[l’avoir démentie – la mise a mort de huit responsables Bahá’ís‬ﻟﻮﻣﻮﻧﺪ‪ 18 ،‬دي ‪.1360‬‬ ‫‪» 175‬ﺗﻬﺮان اﻋﺪام را اﻧﻜﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،174‬ص‪.6 .‬‬ ‫‪» 176‬ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ ﺣﺎﻛﻢ ﺷﺮع و دادﺳﺘﺎن اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺗﻬﺮان«‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ ﻛﻴﻬﺎن‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪.1360/11/30 ،11488‬‬ ‫‪» 177‬اﻇﻬﺎرات ﻣﺤﻤﻮدي ﻧﻮراﻧﻲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،171‬ص‪.26 .‬‬ ‫‪ 178‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪33‬‬


‫ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺎﻓﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ‬ ‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻫﺪف ﻗﺮار دادن اﻋﻀﺎي ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻗﻀﺎﻳﻲ اﻳﺮان اﻋﻀﺎي ﻣﺤﺎﻓﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ را ﻧﻴﺰ ﺗﺤﺖ‬ ‫ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻗﺮار دادﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻬﺮان و ﻛﺮج‬ ‫در ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﻋﻠﻲ اﻛﺒﺮ ﺧﺮﺳﻨﺪي‪ ،‬اوﻟﻴﻦ ﻋﻀﻮ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 23‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ 1358‬ﺑﻪ ﻃﻨﺎب دار‬ ‫آوﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪ‪ 179.‬ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ اﻋﺪام ﺧﺮﺳﻨﺪي‪ ،‬ﻫﻔﺖ ﺗﻦ دﻳﮕﺮ از اﻋﻀﺎي ﺳﺮﺷﻨﺎس ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺗﻬﺮان در ﻓﺎﺻﻠﻪ اردﻳﺒﻬﺸﺖ ﺗﺎ‬ ‫آذر ‪ 1358‬اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻋﺒﺎرت ﺑﻮدﻧﺪ از‪ :‬ﻏﻼﻣﺤﺴﻴﻦ اﻋﻈﻤﻲ‪ ،‬ﻋﻠﻲ اﻛﺒﺮ ﻣﻌﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻊاﷲ ﻳﺰداﻧﻲ‪ ،‬ﻳﻮﺳﻒ ﺳﺒﺤﺎﻧﻲ‪،‬‬ ‫ﻳﺪاﷲ ﻣﺤﺒﻮﺑﻴﺎن‪ ،‬ذﺑﻴﺢاﷲ ﻣﺆﻣﻨﻲ و ﺑﻬﺮوز ﺳﻨﺎﻳﻲ‪.‬‬

‫‪180‬‬

‫ﺑﺰرگ ﻋﻠﻮﻳﺎن‪ ،‬ﻋﻀﻮ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ در ﺗﻬﺮان‪ ،‬در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 2‬ﺗﻴﺮ ‪ 1360‬اﻋﺪام ﺷﺪ‪ .‬اﺗﻬﺎﻣﺎت ﻋﻨﻮان ﺷﺪه در‬ ‫ﻛﻴﻔﺮﺧﻮاﺳﺖ ﻧﺎﻣﺒﺮده ﺷﺎﻣﻞ‪» :‬ﻋﻀﻮ ﻓﻌﺎل ﺗﺸﻜﻴﻼت ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﺘﻲ ﻓﺮﻗﻪ ﺿﺎﻟﻪ« ﺑﻪ ﺧﺼﻮص »ﻋﻀﻮ ﻣﺮﻛﺰ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺑﻬﺎﻳﻲ‬ ‫در ﺗﻬﺮان« و »ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺟﻠﺴﺎت ﺿﺪ اﺳﻼﻣﻲ و ﻏﻴﺮرﺳﻤﻲ از ﻧﻈﺮ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ ﺻﺮﻓﺎً ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻓﺮﻗﻪ ﺿﺎﻟﻪ در ﻣﻨﺰل‬ ‫ﺷﺨﺼﻲ ﻣﺘﻬﻢ« و ﮔﺮدآوري ﻛﻤﻜﻬﺎي ﻣﺎﻟﻲ ﺑﺮاي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ در ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر ﺑﻮدﻧﺪ‪ 181.‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ‪ ،‬ﻛﻴﻔﺮﺧﻮاﺳﺖ‬ ‫ﻣﺘﺬﻛﺮ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻋﻠﻮﻳﺎن »اﻗﺮار ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از آزادي از زﻧﺪان ﮔﺰارﺷﺎت ﻣﺪت ﺑﺎزداﺷﺖ را ﺑﻪ ﻣﺤﻔﻞ ﻣﻠﻲ اﻳﺮان‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ داد« ﻛﻪ دﻻﻟﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ »اﻃﺎﻋﺖ از دﺳﺘﻮرات ﺑﻴﺖاﻟﻌﺪل ﺣﻴﻔﺎ ‪ ...‬ﺑﺮاﻳﺶ واﺟﺐ و ﻻزم اﻻﺟﺮا اﺳﺖ«‪.‬‬ ‫ﻛﻴﻔﺮﺧﻮاﺳﺖ ﻣﺘﺬﻛﺮ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺳﺎﻳﺮ اﻋﻀﺎي ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ در ﺟﻠﺴﺎت ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪182‬‬

‫‪183‬‬

‫در روز اﻋﺪام ﻋﻠﻮﻳﺎن‪ ،‬دو ﻧﻔﺮ از اﻋﻀﺎي ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ ﻛﺮج‪ ،‬ﻫﺎﺷﻢ ﻓﺮﻧﻮش و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﻮدت ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺳﺮﻧﻮﺷﺘﻲ‬ ‫ﻣﺸﺎﺑﻪ دﭼﺎر ﺷﺪﻧﺪ‪ 184.‬روز ﺑﻌﺪ‪ ،‬در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 3‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1360‬دﻛﺘﺮ ﻣﺴﻴﺢ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬از اﻋﻀﺎي ﻣﺸﺎورﻳﻦ ﻗﺎرهاي ﻛﻪ در ﻣﺤﻔﻞ‬ ‫روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ اﻳﺮان و ﻋﺮاق ﻧﻴﺰ ﺧﺪﻣﺖ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺪﻳﻊاﷲ ﻓﺮﻳﺪ‪ ،‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﻌﺮوف ﺑﻬﺎﻳﻲ و ﻳﺪاﷲ ﭘﺴﺘﭽﻲ‪ ،‬ﺑﻌﺪ از‬ ‫‪ 16‬ﻣﺎه زﻧﺪان اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ‪ 185.‬ورﻗﺎ ﻃﺒﻴﺎﻧﻴﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ اﻋﺪام ﺷﺪ اﮔﺮﭼﻪ او ﻣﺜﻞ ﻓﺮﻳﺪ و ﭘﺴﺘﭽﻲ ﻫﻴﭻ ﺳﻤﺘﻲ در اداره اﻣﻮر‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬

‫‪186‬‬

‫‪» 179‬ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ :‬ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،118‬ص‪.79 .‬‬ ‫‪ 180‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪.80 .‬‬ ‫‪ 181‬ﺳﺎﻳﺮ اﺗﻬﺎﻣﺎت ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد ذﻳﻞ ﺑﻮدﻧﺪ‪» :‬ﻋﻀﻮ ﺳﺎﺑﻖ ﻫﻴﺄت ﻣﺪﻳﺮه ﺷﺮﻛﺖ اﻣﻨﺎء ﻣﺼﺎدره ﺷﺪه« )ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﺬاﻛﺮات ﺷﺮﻛﺖ اﻣﻨﺎء در ﻗﺴﻤﺖ ‪ (2-5‬و‬ ‫ﻣﺪﻳﺮ ﻋﺎﻣﻞ ﺷﺮﻛﺖ راﻧﻜﻴﻦ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻛﻴﻔﺮﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺰرگ ﻋﻠﻮﻳﺎن«‪ ،‬ﻣﻮرخ ‪ 16‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ ،1360‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‪ ،‬ص‪.‬‬ ‫‪] 1‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﻛﻴﻔﺮﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺰرگ ﻋﻠﻮﻳﺎن«[‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ اﺗﻬﺎﻣﺎت ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎل ﻗﺒﻞ از ﺣﻜﻢ ‪ 7‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 1362‬ﺗﻮﺳﻂ دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ آﻗﺎي‬ ‫ﻣﻮﺳﻮي ﺗﺒﺮﻳﺰي ﻛﻪ رﺳﻤﺎً ﺷﺮﻛﺖ در ﻣﺤﺎﻓﻞ ﺑﻬﺎﻳﻲ را ﻣﻤﻨﻮع اﻋﻼم ﻛﺮد وارد ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ )ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ‪.(1-5‬‬ ‫‪» 182‬ﻛﻴﻔﺮﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺰرگ ﻋﻠﻮﻳﺎن«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،181‬ص‪.1 .‬‬ ‫‪ 183‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪) 2 .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﺬﻛﺮ ﻛﻪ »ﻋﻠﻮﻳﺎن ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ دﻳﮕﺮ اﻓﺮاد ﻣﺮﻛﺰ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺗﻬﺮان اﻗﺪام ﺑﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺟﻠﺴﺎت ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ از اﻳﻦ‬ ‫ﺟﻠﺴﺎت در ﻣﻨﺰل ﺷﺨﺼﻲ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.(«.‬‬ ‫‪» 184‬ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ :‬ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،118‬ص‪80 .‬؛ دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﺠﺪﻫﻢ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،113‬ص‪.283 .‬‬ ‫‪» 185‬ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ :‬ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،118‬ص‪80 .‬؛ دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﺠﺪﻫﻢ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ 113‬ص‪ .283 .‬آﻧﻬﺎ در ﺗﺎرﻳﺦ ‪17‬‬ ‫ﺑﻬﻤﻦ ‪ 1358‬دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪) .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﮔﺎﻫﺸﻤﺎر اﺧﺘﺼﺎري اﻗﺪاﻣﺎت اﻧﻔﺮادي در آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،113‬ص‪.(19 .‬‬ ‫‪ 186‬ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪» ،‬ﻃﺮح ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ اﻳﺮان ﺑﺮاي ﻧﺎﺑﻮدي ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲ‪ :‬ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺮان« ] ‪IRAN’S SECRET‬‬ ‫‪BLUEPRINT FOR THE DESTRUCTION OF A RELIGIOUS COMMUNITY: AN EXAMINATION OF THE PERSECUTION OF THE BAHÁ’ÍS OF‬‬ ‫‪ ،[IRAN‬ص‪] (1999) 69 .‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﻃﺮح ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ اﻳﺮان«[‪.‬‬

‫‪34‬‬


‫ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺎه ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ اﻋﺪام دﺳﺘﻪﺟﻤﻌﻲ‪ ،‬دو ﺑﻬﺎﻳﻲ دﻳﮕﺮ در ﺗﻬﺮان اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ‪ :‬ﺣﺴﻴﻦ رﺳﺘﮕﺎر‪ -‬ﻧﺎﻣﺪار در ‪ 14‬ﻣﺮداد‬ ‫‪ 1360‬و ﺣﺒﻴﺐاﷲ ﻋﺰﻳﺰي‪ ،‬ﻋﻀﻮ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 7‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪.1360‬‬

‫‪187‬‬

‫در ‪ 12‬آﺑﺎن ‪ ،1360‬ﺷﺶ‬

‫ﻧﻔﺮ از اﻋﻀﺎي ﺗﺎزه اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ ﺗﻬﺮان در ﺟﻠﺴﻪاي ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺻﺎﺣﺒﺨﺎﻧﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ 188.‬در ‪ 14‬دي‬ ‫‪ ،1360‬ﻫﺮ ﺷﺶ ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺷﻴﺪرخ اﻣﻴﺮﻛﻴﺎ ‪ -‬ﺑﻘﺎ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻤﻲ ﻛﻪ ﺟﻠﺴﻪ در ﺧﺎﻧﻪاش ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪه ﺑﻮد اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ‪ 189.‬ﻳﻜﻲ‬ ‫از ﺑﺴﺘﮕﺎن ﺷﻴﻮا ﻣﺤﻤﻮدي اﺳﺪاﷲ زاده‪ ،‬ﻋﻀﻮ اﻋﺪام ﺷﺪه ﻣﺤﻔﻞ‪ ،‬ﮔﺰارش داد ﻛﻪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﻋﻀﺎي ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ‬ ‫در ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺷﺎﻧﺲ ﺗﺒﺮي از ﻣﺬﻫﺐ ﺑﻬﺎﻳﻲ و ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﺠﺪد ﺧﻮد در ﺟﺎﻣﻌﻪ داده ﺷﺪه‬ ‫ﺑﻮد‪ 190.‬ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ از دﺳﺘﮕﻴﺮﺷﺪﮔﺎن‪ ،‬ﻫﻤﺴﺮ ﺷﻴﺪرخ ﺑﻘﺎ‪ ،‬ﺗﺮك ﻣﺬﻫﺐ ﻛﺮده و آزاد ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪191‬‬

‫ﺑﻪ ﻋﻼوه‪ ،‬ﻫﺠﺪه ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺳﺮﺷﻨﺎس ﺗﻬﺮان ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﻤﺖ اداري ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻬﺮ ‪ 1360‬ﺗﺎ ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 1364‬اﻋﺪام‬ ‫ﺷﺪه ﻳﺎ در زﻧﺪان ﻓﻮت ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪192‬‬

‫ﻳﺰد‬ ‫در ‪ 11‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ ،1359‬ﭘﺎﻧﺰده ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺷﺎﻣﻞ اﻋﻀﺎي ﻣﻌﺎوﻧﻴﻦ ﻣﺸﺎوره ﻗﺎرهاي و ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ‪ ،‬ﺑﻪ اﺗﻬﺎم »ﮔﻤﺮاه‬ ‫ﻧﻤﻮدن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن و ﻛﺸﺎﻧﺪن آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻛﻔﺮ و اﻟﺤﺎد«‪» ،‬ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﺣﺰب ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﺘﻲ« و »ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ اﺳﺮاﺋﻴﻞ و‬ ‫آﻣﺮﻳﻜﺎ« در ﻳﺰد ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ 193.‬ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﻣﻜﺎﻟﻤﻪ ﺑﻴﻦ وﻛﻴﻞ ﻣﺪاﻓﻊ‪ ،‬آﻗﺎي ﻳﺪاﷲ ﻟﻄﻔﻲ و دادﺳﺘﺎن‪ ،‬آﻗﺎي ﻗﺪس‪ ،‬در زﻳﺮ‬ ‫آورده ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬ ‫آﻗﺎي ﻟﻄﻔﻲ ﺧﻄﺎب ﺑﻪ آﻗﺎي ﻗﺪس اﻇﻬﺎر داﺷﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ را ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟ ﭼﻮن ﺟﻮاب ﻧﻔﻲ‬ ‫ﺷﻨﻴﺪ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬آﻳﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ را ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟ و ﺑﺎز ﺟﻮاب ﻣﻨﻔﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﻛﺴﻲ را‬ ‫ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟ آﻗﺎي ﻗﺪس ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎ ﺳﺮان ﺑﻬﺎﻳﻲ را ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬آﻗﺎي ﻟﻄﻔﻲ اﺷﺎره ﺑﻪ آﻗﺎي‬

‫‪» 187‬ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ :‬ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،118‬ص‪.80 .‬‬ ‫‪188‬‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪» ،‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺒﻲ ﻛﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﻴﺮ ﺗﺎ دي ‪ 1360‬ﻣﺘﺤﻤﻞ ﺷﺪﻧﺪ« ] ‪Persecutions suffered by the Bahá’ís in Iran‬‬ ‫‪ ،[during the period July 1981 to January 1982‬ص‪) 2 .‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(؛ »دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﺠﺪﻫﻢ«‪ ،‬رك‪.‬‬ ‫زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،113‬ص‪.262 .‬‬ ‫‪ 189‬ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪» ،‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺒﻲ ﻛﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺗﻴﺮ ﺗﺎ دي ‪ 1360‬ﻣﺘﺤﻤﻞ ﺷﺪﻧﺪ« ] ‪Persecutions suffered by the Bahá’ís in Iran‬‬ ‫‪ ،[during the period July 1981 to January 1982‬ص‪) 2 .‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪ .‬اﻋﺪامﺷﺪﮔﺎن ﻋﺒﺎرت ﺑﻮدﻧﺪ از‪ :‬ﺷﻴﻮا‬ ‫ﻣﺤﻤﻮدي اﺳﺪاﷲزاده‪ ،‬اﺳﻜﻨﺪر ﻋﺰﻳﺰي‪ ،‬ﻓﺘﺢاﷲ ﻓﺮدوﺳﻲ‪ ،‬ﺧﺴﺮو ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ ،‬ﻛﻮروش ﻃﻼﻳﻲ و ﻋﻄﺎاﷲ ﻳﺎوري‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﺠﺪﻫﻢ«‪،‬‬ ‫رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،113‬ص‪262-264 .‬؛ ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪» ،‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺟﻠﺴﻪ ‪ 38‬ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در ژﻧﻮ ﻣﻄﺮح ﮔﺮدﻳﺪ«‬ ‫]‪[References made to the persecution of the Baha’is in Iran at the 38th Session of the Commission on Human Rights, Geneva‬‬ ‫)‪ 12‬ﺑﻬﻤﻦ ‪ 21-1360‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ 11) (1360‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ ،(1361‬ص‪) 6 .‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪ 190‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »اﻇﻬﺎرات ﻣﺤﻤﻮدي ﻧﻮراﻧﻲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،171‬ص‪.27 .‬‬ ‫‪ 191‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺟﻠﺴﻪ ‪ 38‬ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در ژﻧﻮ ﻣﻄﺮح ﮔﺮدﻳﺪ« ] ‪References made to the persecution of the‬‬ ‫‪ 12) [Baha’is in Iran at the 38th Session of the Commission on Human Rights, Geneva‬ﺑﻬﻤﻦ ‪ 21-1360‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ 11) (1360‬ﻓﺮوردﻳﻦ‬ ‫‪ ،(1361‬ص‪) 6 .‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪ 192‬اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻋﺒﺎرت ﺑﻮدﻧﺪ از‪ :‬ﻳﺪاﷲ ﺳﭙﻬﺮ ارﻓﻊ‪ ،‬اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺧﻴﺮﺧﻮاه‪ ،‬ﺣﺴﻴﻦ وﺣﺪت‪ -‬ﺣﻖ‪ ،‬ﻋﻄﺎاﷲ ﺣﻘﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ وﻓﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺟﻼل ﺣﻜﻴﻤﺎن‪ ،‬ﺳﻬﻴﻞ ﺻﻔﺎﻳﻲ‪،‬‬ ‫ﻏﻼﻣﺤﺴﻴﻦ ﺣﺴﻦزاده‪ -‬ﺷﺎﻛﺮي‪ ،‬ﻣﺤﺴﻦ رﺿﻮي‪ ،‬ﻛﺎﻣﺮان ﻟﻄﻔﻲ‪ ،‬رﺣﻴﻢ رﺣﻴﻤﻴﺎن‪ ،‬ﻳﺪاﷲ ﺻﺎﺑﺮﻳﺎن‪ ،‬اﺳﺪاﷲ ﻛﺎﻣﻞ‪ -‬ﻣﻘﺪم‪ ،‬ﻋﻠﻲ ﻣﺤﻤﺪ زﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬اﺣﺴﺎناﷲ ﻛﺜﻴﺮي‪،‬‬ ‫رﺳﺘﻢ ورﺟﺎوﻧﺪي‪ ،‬ﻧﺼﺮتاﷲ ﺳﺒﺤﺎﻧﻲ و ﻋﺒﺎس اﺿﺨﺎﻧﻲ‪ :‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ :‬ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،118‬ص‪.80-83 .‬‬ ‫‪» 193‬دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﺠﺪﻫﻢ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،113‬ص‪279 .‬؛ ﮔﺰارش ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻳﺪاﷲ ﻟﻄﻔﻲ‪ ،‬وﻛﻴﻞ ﻣﺪاﻓﻊ ﻣﺘﻬﻤﻴﻦ ﺑﻬﺎﻳﻲ در اﻳﻦ ﭘﺮوﻧﺪه )ﻣﻮﺟﻮد در‬ ‫آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان( ]از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﮔﺰارش ﻳﺪاﷲ ﻟﻄﻔﻲ«[‪ .‬آﻗﺎي ﻟﻄﻔﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﻮﻛﻠﺶ زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪35‬‬


‫ﺑﺪﻳﻊاﷲ ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺘﻬﻢ ردﻳﻒ ‪ 9‬ﺑﻮد و در ﻛﻨﺎرش ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ اﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﻛﻪ از‬ ‫اﻫﺎﻟﻲ ﻣﻨﺸﺎد اﺳﺖ و ﺑﻪ زراﻋﺖ اﺷﺘﻐﺎل دارد و ﺑﻪ ﻧﺪرت ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﻣﻲآﻳﺪ از ﺳﺮان ﺑﻬﺎﻳﻲ اﺳﺖ؟‬

‫‪194‬‬

‫ﻣﺘﻬﻤﻴﻦ در دﻓﺎع از ﺧﻮد ﺑﻴﺎن داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ ﻋﻤﻴﻘﺎً ﺗﻌﻠﻴﻤﺎت اﺳﻼﻣﻲ را ﻣﺤﺘﺮم ﻣﻲﺷﻤﺎرد و آﻧﻬﺎ ﺻﺮﻓﺎً اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ‬ ‫درﺑﺎره ﻣﺬﻫﺐ ﺧﻮد اراﺋﻪ داده و ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن را ﮔﻤﺮاه ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ؛ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻣﻮاﺟﻪ ﺑﺎ اﺗﻬﺎﻣﺎت واﻫﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻋﻨﻮان‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﺑﻬﺎﻳﻲ آﻧﻬﺎ را از ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﻳﺎ ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﺮ ﺣﺬر ﻣﻲدارد و آﻧﻬﺎ ﺟﻬﺖ ﻧﮕﻬﺪاري‬ ‫اﻣﺎﻛﻦ ﻣﻘﺪس ﺑﻬﺎﻳﻲ در اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﻪ آن ﻛﺸﻮر ﭘﻮل ﻓﺮﺳﺘﺎدهاﻧﺪ ﻧﻪ ﺑﺮاي دوﻟﺖ اﺳﺮاﺋﻴﻞ‪ .‬آﻗﺎي ﻟﻄﻔﻲ‪ ،‬وﻛﻴﻞ ﻣﺪاﻓﻊ‪ ،‬ﺿﻤﻨﺎً‬ ‫ﻣﺘﺬﻛﺮ ﺷﺪ ﻛﻪ ﮔﺰارﺷﻬﺎي ﺳﺎواك ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ دادﺳﺘﺎن اراﺋﻪ ﺷﺪه ﻫﻴﭻ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﻪ ﻣﺘﻬﻤﻴﻦ ﻛﻪ ﺣﺘﻲ اﺳﻤﺸﺎن ﻧﻴﺰ در آﻧﻬﺎ‬ ‫ذﻛﺮ ﻧﺸﺪه ﻧﺪارد‪.‬‬

‫‪195‬‬

‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺪرك اﻳﻨﻜﻪ ﻳﻜﻲ از ﻣﺘﻬﻤﻴﻦ‪ ،‬آﻗﺎي ﻓﺮﻳﺪاﻧﻲ‪ ،‬ﺟﺎﺳﻮس ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﺖ ﺑﻮد‪ ،‬دادﺳﺘﺎن در ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﺻﺮﻓﺎً ﺑﻪ‬ ‫ارﺗﺒﺎﻃﺎت اﻳﺸﺎن ﺑﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ و ﺗﺸﻜﻴﻼت ﺑﻬﺎﻳﻲ اﺳﺘﻨﺎد ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﺳﺆاﻻت ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﺪﻳﻦ ﺷﺮح ﺑﻮد‪:‬‬ ‫آﻗﺎي ﻓﺮﻳﺪاﻧﻲ اﻇﻬﺎر داﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﺪﺗﻲ ﺑﻴﺶ از ‪ 30‬ﺳﺎل در اداره آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﻣﺸﻐﻮل ﺧﺪﻣﺖ‬ ‫ﺑﻮدم و ﺑﺎ ﺻﺪاﻗﺖ و ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ اﻧﺠﺎم وﻇﻴﻔﻪ ﻛﺮدهام و ﻛﺴﻲ از ﻣﻦ ﺷﻜﺎﻳﺘﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬آﻗﺎي ﻗﺪس‬ ‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺲ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺟﺎﺳﻮس ﻫﺴﺘﻴﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎم آﻗﺎي ﻛﺎﻇﻤﻲ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﻼوت آﻳﺎﺗﻲ از‬ ‫ﻗﺮآن ﻛﺮد و آﻗﺎي ﻗﺪس ﺧﻄﺎب ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﮔﻔﺖ‪ :‬آﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻴﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ؟ و اﻳﻦ ﺳﺆال را ﻣﻮﻛﺪاً‬ ‫ﺗﻜﺮار ﻛﺮد و ﭼﻮن ﺟﻮاب ﻣﺜﺒﺖ ﺷﻨﻴﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﻠﻲ ﺧﻮب ﻫﻤﻴﻦ ﻛﺎﻓﻴﺴﺖ‪ .‬آﻗﺎي ﻛﺎﻇﻤﻲ در ﺟﻮاب‬ ‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻨﺠﺎ ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ و ﻋﺪاﻟﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻴﺪان ﺟﻨﮓ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪196‬‬

‫ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻧﻲ ﭘﺨﺶ و ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﺒﺮي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻛﻴﻬﺎن‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ‬ ‫رﺳﻤﻲ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دوﻟﺖ‪ ،‬ﻣﺎﺟﺮا را ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮح ﻣﻲدﻫﺪ‪:‬‬ ‫دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻳﺰد ]ﻣﺪارك را[ ﺑﺮرﺳﻲ و رﺳﻴﺪﮔﻲ ﻧﻤﻮد و ﺣﻜﻢ ﺷﺮﻋﻲ را ﻛﻪ اﻋﺪام ﻫﻔﺖ‬ ‫ﻧﻔﺮ از ﻣﺘﻬﻤﻴﻦ اﺳﺖ ﺻﺎدر و ﺣﻜﻢ ﺻﺎدره ﺳﺤﺮﮔﺎه اﻣﺮوز )دﻳﺮوز( ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺟﺮا درآﻣﺪ ﺗﺎ ﺑﺎﺷﺪ روز‬ ‫ﻫﻔﺪﻫﻢ ﺷﻬﺮﻳﻮر ﻛﻪ ﺳﺎﻟﺮوز ﺷﻬﺪاي ﺟﻤﻌﻪ ﺳﻴﺎه ﺗﻬﺮان ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ اﺳﺘﺎن ﻳﺰد ﺿﻤﻦ‬ ‫ﻓﺮﺳﺘﺎدن درود ﻓﺮاوان ﺑﻪ روان ﭘﺎك رادﻣﺮداﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺳﺮﻛﻮﺑﻲ رژﻳﻢ اﺳﺘﺒﺪاد ﭘﻬﻠﻮي ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ‬ ‫ﺟﺎﻧﺒﺎزي ﻛﺮدﻧﺪ و اﻧﻘﻼب ﻣﻘﺪس اﺳﻼﻣﻲ را ﺑﺎ ﻫﺰاران ﺧﻮن ﺷﻬﻴﺪ آﺑﻴﺎري ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ اﻧﻘﻼﺑﻲ‬ ‫ﺟﻮاب ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﻴﺎم ﺧﻮن ﺷﻬﻴﺪان ﭘﺎك داده ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ دﺷﻤﻨﺎن اﺳﻼم و اﻳﺮان ﻫﺸﺪار ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ‬ ‫دﻳﮕﺮ اﻳﺮان ﻋﺰﻳﺰ در آﻏﻮش ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﺎن ﻧﺨﻮاﻫﺪ اﻓﺘﺎد و ﺑﺎ دﺷﻤﻨﺎن اﺳﻼم ﻗﺎﻃﻌﺎﻧﻪ ﻋﻤﻞ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪197‬‬

‫ﮔﺰارش ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻳﺪاﷲ ﻟﻄﻔﻲ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻣﻄﻠﻊ ﺷﺪن ﺳﺎﻳﺮ زﻧﺪاﻧﻴﺎن از اﻋﺪام اﻳﻦ ﻫﻔﺖ ﻧﻔﺮ را ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮح ﻣﻲدﻫﺪ‪:‬‬ ‫‪ 194‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪.280 .‬‬ ‫‪» 195‬ﮔﺰارش ﻳﺪاﷲ ﻟﻄﻔﻲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.193‬‬ ‫‪ 196‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪» 197‬ﺑﻪ ﺟﺮم ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﻪ ﻣﻠﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎن اﻳﺮان‪ 7 ،‬ﺑﻬﺎﻳﻲ در ﻳﺰد ﺗﻴﺮﺑﺎران ﺷﺪﻧﺪ«‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ ﻛﻴﻬﺎن‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪ ،1359/6/18 ،11089‬ﮔﺰارش از دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‬ ‫ﻳﺰد‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﻣﺘﻬﻤﻴﻦ‪ ،‬ﻋﺒﺪاﻟﻮﻫﺎب ﻛﺎﻇﻤﻲ ﻣﻨﺸﺎدي‪ 84 ،‬ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫‪36‬‬


‫ﻫﻤﺎن ﺷﺐ ]‪ [1359/6/17‬آﻗﺎي ﻗﺪس ﺑﻪ ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﺳﭙﺎﻫﻲ وارد زﻧﺪان ﺷﺪﻧﺪ و اﺳﺎﻣﻲ آﻗﺎﻳﺎن‬ ‫ذﺑﻴﺤﻴﺎن و ﻓﺮﻳﺪاﻧﻲ و ﻛﺎﻇﻤﻲ و اﺧﺘﺮ ﺧﺎوري و ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﻣﻄﻬﺮي و ﺣﺴﻦ زاده را ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‬ ‫ﭼﻮن ﭘﺮوﻧﺪهﻫﺎي آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺗﻬﺮان ارﺳﺎل ﺷﺪه ﻓﻮراً ﺳﺎﻛﻬﺎي ﺧﻮد را ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﻋﺎزم رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺗﻬﺮان ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﻟﺒﺘﻪ ﺻﺤﺖ اﻳﻦ دﺳﺘﻮر ﻛﺎﻣﻼً ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻧﺒﻮد و ﺑﺎ ﺷﻚ و ﺗﺮدﻳﺪ ﺗﻠﻘﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎﻻﺧﺮه ﻫﻔﺖ ﻧﻔﺮ ﻣﺬﻛﻮر‬ ‫ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﻲ ﻛﺮده و رﻓﺘﻨﺪ و ﺑﻘﻴﻪ را در ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﺎﻋﺎﺗﻲ ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﻧﻔﺮ از ﺳﭙﺎﻫﻴﺎن ﻛﻪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ‬ ‫رﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﺮﮔﺸﺖ و از ﭘﻨﺠﺮه ﺑﺎﻻي زﻳﺮزﻣﻴﻦ زﻧﺪان ﻛﻼه آﻗﺎي ﻛﺎﻇﻤﻲ را ﺑﻪ داﺧﻞ زﻧﺪان اﻧﺪاﺧﺖ و‬ ‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻴﻨﻲ ﺑﻮس ﺣﺎﻣﻞ آﻧﻬﺎ ﺗﺼﺎدف ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﮔﺰ ﺑﺮاي ﻣﺤﺒﻮﺳﻴﻦ اﻧﺪاﺧﺖ و در آﺧﺮ اﻣﺮ‬ ‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻣﺸﺐ ﻋﺒﺎس اﻓﻨﺪي ]ﻛﻨﺎﻳﻪ از ﻋﺒﺪاﻟﺒﻬﺎء‪ ،‬ﭘﺴﺮ ﺑﻬﺎءاﷲ[ زار زار ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪198‬‬

‫ﭘﻮﺷﺶ ﺧﺒﺮي از اﻳﻦ واﻗﻌﻪ در ﻳﺰد آﻧﭽﻨﺎن ﻣﺸﺮوح و ﺑﻲﭘﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب از ﻋﺎﻣﻪ ﻣﺮدم ﺷﻜﺎﻳﺎﺗﻲ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ﻋﺪم‬ ‫ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺧﻮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ درﻳﺎﻓﺖ ﭼﻨﻴﻦ اﺧﺒﺎري از ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮد‪ .‬دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب از اﻋﻼم ﺳﺎﻳﺮ اﻋﺪاﻣﻬﺎ ﺧﻮدداري‬ ‫ﻛﺮد‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺑﻪ ﺿﺒﻂ و ﻣﺼﺎدره اﻣﻮال ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن و اﺧﺮاج آﻧﻬﺎ از ﻣﺪارس و ﻣﺸﺎﻏﻞ اداﻣﻪ دادﻧﺪ‪ 199.‬ﺑﻘﻴﻪ ﻫﺸﺖ ﻧﻔﺮ‬ ‫دﺳﺘﮕﻴﺮﺷﺪه ﺑﻌﺪ از ﭼﻬﺎر ﻣﺎه‪ ،‬در آذر ﻣﺎه ‪ ،1359‬از زﻧﺪان آزاد ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪200‬‬

‫ﺗﺒﺮﻳﺰ‬ ‫در اواﺳﻂ ﺳﺎل ‪ ،1358‬دو ﻧﻔﺮ از اﻋﻀﺎي ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ ﺗﺒﺮﻳﺰ‪ ،‬ﻳﺪاﷲ آﺳﺘﺎﻧﻲ و دﻛﺘﺮ ﻓﺮاﻣﺮز ﺳﻤﻨﺪري دﺳﺘﮕﻴﺮ و‬ ‫ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﺗﻮﻃﺌﻪ ﻋﻠﻴﻪ دوﻟﺖ‪ ،‬ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﺑﺮاي اﺳﺮاﺋﻴﻞ‪ ،‬ﺗﻮﻃﺌﻪ ﻋﻠﻴﻪ اﺳﻼم‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖ در ﻛﻨﻔﺮاﻧﺴﻬﺎي ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﻟﻨﺪن و دﻫﻠﻲ‬ ‫ﻧﻮ‪ ،‬ﻓﺴﺎد اﺧﻼﻗﻲ و ﺗﻮﻃﺌﻪ ﻋﻠﻴﻪ دوﻟﺖ ﻣﺮﻛﺰي ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪201‬‬

‫دﻛﺘﺮ ﺳﻤﻨﺪري ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ‬

‫ﺗﺒﺮﻳﺰ ﺷﺪ‪ 202.‬دادﮔﺎه ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ آﻳﺖاﷲ اردﺑﻴﻠﻲ‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ‪ ،‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﺷﻬﻮدي وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ و ﻣﺘﻬﻤﻴﻦ از‬ ‫ﺣﻖ ﺑﺮﺧﻮرداري وﻛﻴﻞ ﻣﺤﺮوم ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ دادﮔﺎه ﻋﻠﻨﻲ ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺗﻴﺮﺑﺎران اﻳﻦ دو ﻧﻔﺮ ﺗﻮﺳﻂ رادﻳﻮ ﺗﻬﺮان در ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫‪ 23‬ﺗﻴﺮ ‪ 1359‬اﻋﻼم ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪203‬‬

‫در ‪ 7‬ﻣﺮداد ‪ ،1360‬ﻫﺮ ﻧﻪ ﻧﻔﺮ اﻋﻀﺎي ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ ﺗﺒﺮﻳﺰ در داﺧﻞ ﻣﺤﻮﻃﻪ زﻧﺪان ﺗﺒﺮﻳﺰ اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻋﻀﺎي‬ ‫ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﺗﺒﺮﻳﺰ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در ‪ 24‬ﺧﺮداد ‪ ،1358‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﺗﺒﺮﻳﺰ‪ ،‬ﻗﺎﺿﻲ‬ ‫ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻋﺒﺪاﻟﻌﻠﻲ اﺳﺪﻳﺎري را دﺳﺘﮕﻴﺮ و زﻧﺪاﻧﻲ ﻛﺮد و ﺑﻌﺪ از ده روز آزاد ﻧﻤﻮد‪ .‬در ‪ 20‬ﺧﺮداد ‪ ،1359‬اﺳﺪﻳﺎري‬ ‫اﺣﻀﺎرﻳﻪاي از دادﮔﺎه درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮد و ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ آن ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 21‬روز رواﻧﻪ زﻧﺪان اﻧﻔﺮادي ﺷﺪ و ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﻠﻮل ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‬ ‫ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪ و در آﻧﺠﺎ ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﺳﺎل زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﻮد‪ .‬دﻛﺘﺮ ﭘﺮوﻳﺰ ﻓﻴﺮوزي در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 28‬ﺗﻴﺮ ‪ 1359‬دﺳﺘﮕﻴﺮ و زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪» 198‬ﮔﺰارش ﻳﺪاﷲ ﻟﻄﻔﻲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.193‬‬ ‫‪» 199‬دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﺠﺪﻫﻢ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،113‬ص‪.259 .‬‬ ‫‪» 200‬ﮔﺎﻫﺸﻤﺎر اﺧﺘﺼﺎري اﻗﺪاﻣﺎت اﻧﻔﺮادي در آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،113‬ﺻﺺ‪.20-24 .‬‬ ‫‪ 201‬ﻋﺰتاﷲ ﺟﺰاﻳﺮي )ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﺳﻮﺋﺪ(‪» ،‬ﻏﺮﻳﺒﻪﻫﺎ در ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﻣﺎدري ﺧﻮد« ]‪ ،[STRANGERS IN THEIR NATIVE LAND‬ص‪) (1987) 70 .‬ﻛﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺻﺒﺢ آزادﮔﺎن‪ ،‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1359‬ﺷﻤﺎرهﻫﺎي ‪ 151،24،4‬ارﺟﺎع ﻣﻲدﻫﺪ‪(.‬‬ ‫‪ 202‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪ 203‬ﮔﺰارش دﻛﺘﺮ وﻳﻜﺘﻮر دو آراﻫﻮ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ‪» ،‬اﻃﻼﻋﺎت زﻣﻴﻨﻪاي درﺑﺎره اﻋﺪام ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان« ] ‪Background‬‬ ‫‪) [Information on the Execution of Bahá’ís in Iran‬ﺗﻴﺮ ‪) (1359‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪37‬‬


‫آﻗﺎي ﻣﻬﺪي ﺑﺎﻫﺮي در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 12‬ﻣﺮداد ‪ 1359‬دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬دﻛﺘﺮ ﻣﺴﺮور داﺧﻠﻲ در ‪ 15‬ﺗﻴﺮ ‪ 1360‬دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﺣﺴﻴﻦ‬ ‫اﺳﺪاﷲزاده در ﺗﻴﺮ ﻣﺎه ‪ 1359‬در ﺧﺎﻧﻪاش ﺗﻮﺳﻂ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬اﷲ وردي ﻣﻴﺜﺎﻗﻲ و ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﺧﺎﺿﻌﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه‬ ‫‪ 17‬ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ )ﺗﻌﺪادي از آﻧﻬﺎ ﺳﺮاﻧﺠﺎم آزاد ﺷﺪﻧﺪ( در ﺧﻼل ﺟﻠﺴﻪاي ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﺧﺮاج از ﺷﻐﻠﻬﺎﻳﺸﺎن ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺣﺒﻴﺐ اﷲ ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ در اﺳﻔﻨﺪ ﻣﺎه ‪ 1359‬دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬آﻗﺎي اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ زﻫﺘﺎب در اﺑﺘﺪا در ‪ 27‬ﺷﻬﺮﻳﻮر‬ ‫‪ 1358‬ﺗﻮﺳﻂ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران در ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ دﺳﺘﮕﻴﺮ و در ‪ 22‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ 1359‬آزاد ﺷﺪ‪ .‬اﻳﺸﺎن ﻣﺠﺪداً در ‪ 27‬ﺗﻴﺮ‬ ‫‪ 1360‬دﺳﺘﮕﻴﺮ و ﻫﻤﺮاه ﺳﺎﻳﺮﻳﻦ‪ 11 ،‬روز ﺑﻌﺪ اﻋﺪام ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪204‬‬

‫ﻫﻤﺪان‬ ‫در ‪ 24‬ﺧﺮداد ‪ ،1360‬ﻫﻔﺖ ﻋﻀﻮ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ ﻫﻤﺪان ﺗﻴﺮﺑﺎران ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪205‬‬

‫اﺟﺴﺎد آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﺗﺪﻓﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‬

‫ﺗﺤﻮﻳﻞ داده ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮرﺳﻲ اﺟﺴﺎد در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ آﻣﺎده ﻣﺮاﺳﻢ ﺗﺪﻓﻴﻦ ﺑﻮدﻧﺪ آﺷﻜﺎر ﻛﺮد ﻛﻪ ﺷﺶ ﻧﻔﺮ از آﻧﻬﺎ ﭘﻴﺶ از‬ ‫ﻣﺮﮔﺸﺎن ﻣﻮرد ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺑﺪﻧﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺪن ﺷﺨﺺ ﻫﻔﺘﻢ »ﺑﺎ ﮔﻠﻮﻟﻪ ﺳﻮراخ ﺳﻮراخ ﺷﺪه ﺑﻮد«‪.‬‬

‫‪206‬‬

‫ﺧﺒﺮﮔﺰاري روﻳﺘﺮ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﺟﺮاﺣﺎت وارده ﺑﻪ اﻳﻦ اﻓﺮاد را ﭼﻨﻴﻦ اﻋﻼم ﻛﺮد‪:‬‬ ‫ﺑﺪن ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻄﻠﻖ اراﻧﻲ آﺛﺎري از ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲداد اﻣﺎ ‪ 9‬ﺑﺎر ﺗﻴﺮ ﺧﻮرده ﺑﻮد‪ .‬ﻛﺘﻒ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ‬ ‫ﺣﺒﻴﺒﻲ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ران دﻛﺘﺮ ﻧﺎﺻﺮ وﻓﺎداري ﺗﺎ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﺎﺳﻦ ﭘﺎره ﺷﺪه ﺑﻮد و ‪ 7‬ﺑﺎر ﺗﻴﺮ ﺧﻮرده ﺑﻮد‪.‬‬ ‫اﻧﮕﺸﺘﺎن ﻳﻜﻲ از دﺳﺘﻬﺎي ﺣﺴﻴﻦ ﺧﻨﺪﻳﻞ ﻟﻪ ﺷﺪه و ﭘﺸﺖ او ﺳﻮﺧﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺸﺖ ﺳﻬﺮاب ﺣﺒﻴﺒﻲ ﺳﻮﺧﺘﻪ‬ ‫و ‪ 5‬ﺑﺎر ﺗﻴﺮ ﺧﻮرده ﺑﻮد‪ .‬ﻗﻔﺴﻪ ﺳﻴﻨﻪ و دﺳﺖ ﭼﭗ ﻃﺮازاﷲ ﺧﺰﻳﻦ ﺷﻜﺴﺘﻪ و ‪ 7‬ﺑﺎر ﺗﻴﺮ ﺧﻮرده ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪207‬‬

‫ﮔﺰارش ﻣﺸﺎﺑﻪاي ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ‪:‬‬ ‫دﻧﺪهﻫﺎي ﻃﺮازاﷲ ﺧﺰﻳﻦ ﺷﻜﺴﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد و آﺛﺎر ﺑﺮﻳﺪﮔﻲ در دﺳﺘﺎﻧﺶ ﻣﺸﻬﻮد ﺑﻮد‪ .‬ران و ﭘﺎﻫﺎي‬ ‫ﻧﺎﻣﺒﺮده ﺑﺎ ﺳﺮ ﻧﻴﺰه ﺳﻮراخ ﺷﺪه ﺑﻮد و ﺟﺮاﺣﺎت وارده ﻣﻮﺟﺐ ﺳﻴﺎﻫﻲ ﭘﻮﺳﺖ و ﺗﻮرم ﻣﺎﻫﻴﭽﻪﻫﺎ ﺷﺪه ﺑﻮد‬ ‫)ﻧﺎﻣﺒﺮده در ﻫﻨﮕﺎم ﻣﺮگ ‪ 64‬ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻮد(‪ .‬ﭘﺸﺖ ﺳﻬﺮاب ﺣﺒﻴﺒﻲ ﺑﺎ ﺣﻠﻘﻪ داغ )اﻧﮕﺸﺘﺮ ﺧﻮدش( ﺳﻮزاﻧﺪه‬ ‫ﺷﺪه و ﺳﻮﺧﺘﮕﻴﻬﺎي ﺷﺪﻳﺪي داﺷﺖ‪ .‬اﻧﮕﺸﺘﺎن ﺣﺴﻴﻦ ﺧﻨﺪﻳﻞ ﺑﺮﻳﺪه و ﺷﻜﻢ ﻧﺎﻣﺒﺮده ﭘﺎره ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻛﻤﺮ‬ ‫دﻛﺘﺮ ﻧﻌﻴﻤﻲ ﺷﻜﺴﺘﻪ و ران دﻛﺘﺮ وﻓﺎﻳﻲ ﭘﺎره ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻛﺘﻒ ﺳﻬﻴﻞ ﺣﺒﻴﺒﻲ ﺷﻜﺴﺘﻪ و ﺧﺮد ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻄﻠﻖ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻧﺸﺪه ﺑﻮد اﻣﺎ ﺑﺪﻧﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ آﺛﺎر ﮔﻠﻮﻟﻪ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲداد‪.‬‬

‫‪208‬‬

‫‪ 204‬ﻣﺎﻫﻤﻬﺮ ﮔﻠﺴﺘﺎﻧﻪ‪» ،‬ﺳﺘﺎﻳﺶ از وﻓﺎداران« ]‪ (1992) [A TRIBUTE TO THE FAITHFUL‬ﺻﺺ‪ 77-84 .‬؛ »ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ :‬ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در اﻳﺮان«‪،‬‬ ‫رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،118‬ص‪.80 .‬‬ ‫‪ 205‬اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻋﺒﺎرت ﺑﻮدﻧﺪ از‪ :‬آﻗﺎي ﻣﺤﻤﺪ )ﺳﻬﺮاب( ﺣﺒﻴﺒﻲ‪ ،‬آﻗﺎي ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ )ﺳﻬﻴﻞ( ﺣﺒﻴﺒﻲ‪ ،‬آﻗﺎي ﺣﺴﻴﻦ ﺧﻨﺪﻳﻞ‪ ،‬آﻗﺎي ﻃﺮازاﷲ ﺧﺰﻳﻦ‪ ،‬آﻗﺎي ﺣﺴﻴﻦ‬ ‫ﻣﻄﻠﻖ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻓﻴﺮوز ﻧﻌﻴﻤﻲ و دﻛﺘﺮ ﻧﺎﺻﺮ وﻓﺎﻳﻲ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻻت ‪ PR‬ﻧﻴﻮزواﻳﺮ ]‪ 25 ،[PR Newswire‬و ‪ 27‬ﺧﺮداد ‪) 1360‬ﺑﺎ ارﺟﺎع ﺑﻪ ﮔﺰارش اراﺋﻪ‬ ‫ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻲ در آﻣﺮﻳﻜﺎ(؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻫﻔﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺗﻮﺳﻂ اﻳﺮان اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ« ]‪،[7 Bahá’ís Executed By Iran‬‬ ‫ﺷﻴﻜﺎﮔﻮ ﺗﺮﻳﺒﻴﻮن‪ 25 ،‬ﺧﺮداد ‪ ،1360‬ص‪.12 .‬‬ ‫‪» 206‬دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﺠﺪﻫﻢ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،113‬ص‪261 .‬؛ »ﻣﻘﺎﻟﻪ روﻳﺘﺮ در ﺧﺼﻮص ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ ﻫﻤﺪان« )ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻴﺴﺖ‪) (.‬ﻣﻮﺟﻮد در‬ ‫آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ(‪.‬‬ ‫‪» 207‬ﻣﻘﺎﻟﻪ روﻳﺘﺮ در ﺧﺼﻮص ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ ﻫﻤﺪان« )ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻴﺴﺖ‪) (.‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺧﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪» 208‬دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﺠﺪﻫﻢ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،113‬ص‪.283 .‬‬ ‫‪38‬‬


‫ﻣﻨﺒﻊ‪ :‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪ -‬ﺗﺮﺟﻤﻪ‪ :‬ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‬

‫ﺷﻴﺮاز‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺷﻴﺮاز ﺷﺎﻫﺪ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮﻳﻦ ﻣﻮج دﺳﺘﮕﻴﺮي و اﻋﺪام ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﺎﻟﻬﺎي ‪ 1357‬و ‪ ،1360‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺷﻴﺮاز ﺷﺎﻫﺪ‬ ‫ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي ﺣﻤﻼت دﺳﺘﻪﺟﻤﻌﻲ )ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ‪ ،(2-4‬ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎب )ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ‪ (2-5‬و اﻋﺪام‬ ‫ﭘﻨﺞ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺻﺎﺣﺐﻧﺎم ﺷﻴﺮاز ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در اول آﺑﺎن ﺳﺎل ‪ ،1361‬ﺣﺪوداً ‪ 45‬ﻧﻔﺮ ﺑﻬﺎﻳﻲ دﺳﺘﮕﻴﺮ و ﺑﺮاي ﺑﺎزﭘﺮﺳﻲ رواﻧﻪ زﻧﺪان‬ ‫ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران ﺷﻴﺮاز ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬آذر ﻣﺎه ﻫﻤﺎن ﺳﺎل‪ ،‬دادﺳﺘﺎﻧﻲ دﺳﺘﻮر دﺳﺘﮕﻴﺮي ‪ 40‬ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ از ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن را ﺻﺎدر ﻛﺮد‪ .‬دﻻﻳﻞ‬ ‫دﺳﺘﮕﻴﺮي ﺑﻪ ﻣﺮدم اﻋﻼم ﻧﺸﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاي از دﺳﺘﮕﻴﺮﺷﺪﮔﺎن ﻣﺘﻌﺎﻗﺒﺎً آزاد ﺷﺪﻧﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻘﻴﻪ آﻧﻬﺎ ﻗﺒﻞ از اﻳﻨﻜﻪ اﻋﺪام ﺷﻮﻧﺪ‬ ‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻳﻚ ﺳﺎل در ﺣﺒﺲ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪209‬‬

‫‪» 209‬ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺷﺎﻫﺪ اﻟﻒ« )ﻣﻮرخ ‪ 30‬ﺗﻴﺮ ‪) (1384‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪39‬‬


‫در ‪ 3‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،1361‬روزﻧﺎﻣﻪ »ﺧﺒﺮ ﺟﻨﻮب« ﮔﺰارش داد ﻛﻪ ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم ﻗﺎﺿﻲ‪ ،‬ﺣﺎﻛﻢ ﺷﺮع و رﺋﻴﺲ دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب‬ ‫ﺷﻴﺮاز اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ دادﮔﺎه ﻓﺮﻣﺎن اﻋﺪام ‪ 22‬ﺗﻦ از ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن )ﺑﺪون ذﻛﺮ ﻧﺎم آﻧﻬﺎ( را ﺻﺎدر ﻛﺮده اﺳﺖ‪ 210.‬دﺳﺘﻮر دادﮔﺎه‬ ‫اﻋﺘﺮاﺿﻬﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ زﻳﺎدي ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه داﺷﺖ‪ 3 .‬ﺑﻬﺎﻳﻲ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه ﺑﻪ اﺳﺎﻣﻲ ﻃﻮﺑﻲ زاﺋﺮﭘﻮر‪ ،‬ﻳﺪاﷲ ﻣﺤﻤﻮدﻧﮋاد و‬ ‫رﺣﻤﺖاﷲ وﻓﺎﻳﻲ‪ 211‬در ‪ 21‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ 1361‬اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در ‪ 2‬ﺧﺮداد ‪ ،1362‬رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر وﻗﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ‪ ،‬روﻧﺎﻟﺪ رﻳﮕﺎن‪ ،‬از‬ ‫آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ اﺟﺎزه ﻧﺪﻫﺪ اﻋﺪاﻣﻬﺎ اداﻣﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻛﻪ »اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺨﻠﻒ‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻳﺎ ﺟﻨﺎﻳﻲ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻮﻃﺌﻪاي ﺑﺮاي ﺳﺮﻧﮕﻮﻧﻲ رژﻳﻢ ﻧﺪارﻧﺪ و ﻫﻴﭻ ﻛﺲ را ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﻧﺮﺳﺎﻧﺪهاﻧﺪ‪«.‬‬

‫‪212‬‬

‫آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻃﻲ ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﻣﻴﻼد اﻣﺎم ﻣﻬﺪي در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 7‬ﺧﺮداد ‪ 1362‬در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ درﺧﻮاﺳﺖ رﻳﮕﺎن ﭼﻨﻴﻦ‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ داد‪:‬‬ ‫از آن ﻃﺮف ﻫﻢ آﻗﺎي رﻳﮕﺎن ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﻬﺎﻳﻴﻬﺎ‪ ،‬ﺑﻴﭽﺎرهﻫﺎ ﻣﺮدم آراﻣﻲ‪ ،‬ﺳﺎﻛﺘﻲ ﻣﺸﻐﻮل ﻋﺒﺎدت‬ ‫ﺧﻮدﺷﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺟﻬﺎت ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﺠﺎ ﻣﻲآورﻧﺪ و اﻳﺮان ﺑﺮاي ﺧﺎﻃﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻪ اﻳﻨﻬﺎ‬ ‫اﻋﺘﻘﺎداﺗﺸﺎن ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺎ اﻋﺘﻘﺎد آﻧﻬﺎﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ اﻳﻨﻬﺎ ﺟﺎﺳﻮس ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺷﻤﺎ ﺻﺪاﻳﺘﺎن در ﻧﻤﻲآﻣﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﻤﺎ ﺑﺮاي ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﻳﻚ دﺳﺘﻪاي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﺷﻤﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ]اﻳﻦ ﻛﺎر را ﻛﺮدهاﻳﺪ[ ‪...‬‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻴﻬﺎ ﻳﻚ ﻣﺬﻫﺐ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﺣﺰب ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻳﻚ ﺣﺰﺑﻲ ﻛﻪ در ﺳﺎﺑﻖ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ آﻧﻬﺎ را‬ ‫ﻣﻲﻛﺮد و ﺣﺎﻻ ﻫﻢ آﻣﺮﻳﻜﺎ دارد ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ ﻫﻢ ﺟﺎﺳﻮﺳﻨﺪ ﻣﺜﻞ آﻧﻬﺎ‪.‬‬

‫‪213‬‬

‫ﻫﻨﮕﺎم ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻣﺴﺆوﻟﻴﻦ و اﻋﻀﺎي ﻣﻬﻢ روﺣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻋﺎﻟﻴﺮﺗﺒﻪ ﻧﻈﺎﻣﻲ و اﻋﻀﺎي دوﻟﺖ از ﺟﻤﻠﻪ‬ ‫رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ‪ ،‬ﻣﻴﺮ ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻮﺳﻮي و رﺋﻴﺲ ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ‪ ،‬ﻋﺒﺪاﻟﻜﺮﻳﻢ ﻣﻮﺳﻮي اردﺑﻴﻠﻲ‬ ‫ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪214‬‬

‫ﺗﻨﻬﺎ دو ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ‪ ،‬در ‪ 26‬و ‪ 28‬ﺧﺮداد ‪ ،1362‬ﺷﺎﻧﺰده ﺑﻬﺎﻳﻲ زﻧﺪاﻧﻲ در ﺷﻴﺮاز اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ‪ :‬ﺑﻬﺮام اﻓﻨﺎن‪ ،‬ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ آزادي‪،‬‬ ‫ﻛﻮرش ﺣﻘﺒﻴﻦ‪ ،‬ﻋﻨﺎﻳﺖاﷲ اﺷﺮاﻗﻲ‪ ،‬ﺟﻤﺸﻴﺪ ﺳﻴﺎوﺷﻲ‪ ،‬ﺑﻬﺮام ﻳﻠﺪاﻳﻲ‪ ،‬ﺷﻬﻴﻦ )ﺷﻴﺮﻳﻦ( داﻟﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻋﺰت ﺟﺎﻧﻤﻲ اﺷﺮاﻗﻲ‪ ،‬رؤﻳﺎ‬ ‫اﺷﺮاﻗﻲ‪ ،‬ﻣﻮﻧﺎ ﻣﺤﻤﻮديﻧﮋاد‪ ،‬ذرﻳﻦ ﻣﻘﻴﻢ اﺑﻴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﻬﺸﻴﺪ ﻧﻴﺮوﻣﻨﺪ‪ ،‬ﺳﻴﻤﻴﻦ ﺻﺎﺑﺮي‪ ،‬ﻃﺎﻫﺮه ارﺟﻤﻨﺪي ﺳﻴﺎوﺷﻲ‪ ،‬اﺧﺘﺮ ﺛﺎﺑﺖ و‬ ‫ﻧﺼﺮت ﻏﻔﺮاﻧﻲ ﻳﻠﺪاﻳﻲ‪ 215.‬در ﻣﺠﻤﻮع‪ ،‬در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﺎﻟﻬﺎي ‪ 1357‬ﺗﺎ ‪ 31 ،1362‬ﺑﻬﺎﻳﻲ در ﺷﻴﺮاز اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺟﻮاﻧﺘﺮﻳﻦ آﻧﻬﺎ‬ ‫ﻣﻮﻧﺎ ﻣﺤﻤﻮديﻧﮋاد‪ 17 ،‬ﺳﺎﻟﻪ و ﻣﺴﻦﺗﺮﻳﻦ آﻧﻬﺎ ﻋﻨﺎﻳﺖاﷲ اﺷﺮاﻗﻲ‪ 62 ،‬ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪216‬‬

‫‪» 210‬ﮔﻔﺘﮕﻮي اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺧﺒﺮ ﺑﺎ ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم ﻗﻀﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺣﺎﻛﻢ ﺷﺮع و رﺋﻴﺲ دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب ﺷﻴﺮاز‪ .‬ﺣﺎﻛﻢ ﺷﺮع ﺷﻴﺮاز‪ :‬ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻫﺸﺪار ﻣﻲدﻫﻢ ﺑﻪ داﻣﺎن‬ ‫اﺳﻼم ﺑﻴﺎﻳﻨﺪ«‪ ،‬ﺧﺒﺮ ﺟﻨﻮب‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪.1361/12/3 ،782‬‬ ‫‪» 211‬ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ :‬ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،118‬ص‪.80 .‬‬ ‫‪» 212‬رﻳﮕﺎن از اﻳﺮان ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ دﺳﺖ از ﺟﺎن ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﺮدارد« ]‪ ،[Reagan Asks Iran to Spare Bahá'í Lives‬ﺧﻠﻴﺞ ﺗﺎﻳﻤﺰ‪ 3 ،‬ﺧﺮداد ‪.1362‬‬ ‫‪ 213‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »اﻣﺎم اﻣﺖ در دﻳﺪار ﺑﺎ ﻣﺴﺆوﻟﻴﻦ ﻛﺸﻮري ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﻣﻴﻼد ﺑﺎﺳﻌﺎدت اﻣﺎم زﻣﺎن )ﻋﺞ(‪ :‬ﻣﺎوراي ﺗﻀﻌﻴﻒ ارﮔﺎﻧﻬﺎي اﻳﻦ ﺟﻤﻬﻮري دﺳﺘﻬﺎﻳﻲ‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﺮداﻧﻨﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ«‪ ،‬ﻛﻴﻬﺎن‪) 1362/3/8 ،‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪» 214‬رﻳﮕﺎن از اﻳﺮان ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻛﻪ دﺳﺖ از ﺟﺎن ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﺮدارد ]‪ ،[Reagan Asks Iran to Spare Bahá'í Lives‬ﺧﻠﻴﺞ ﺗﺎﻳﻤﺰ‪ 3 ،‬ﺧﺮداد ‪.1362‬‬ ‫‪» 215‬ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ :‬ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،118‬ص‪.80 .‬‬ ‫‪ 216‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪.54 .‬‬ ‫‪40‬‬


‫ﻣﻨﺎﻃﻖ دﻳﮕﺮ اﻳﺮان‬ ‫در اﻛﺜﺮ ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚ‪ ،‬ﻣﺴﺆوﻟﻴﻦ روش ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ را در ﻫﺪف ﻗﺮار دادن ﭘﻴﺸﺮوان ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ دﻧﺒﺎل ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻮارد‬ ‫ذﻳﻞ ﻓﻘﻂ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻮده و ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻟﻴﺴﺖ ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺤﺴﻮب ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،1359‬ﻫﺪاﻳﺖاﷲ دﻫﻘﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻋﻀﻮ ﻣﺤﻔﻞ‬ ‫روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ آﺑﺎده‪ ،‬ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ اﺳﺮاﺋﻴﻞ و »اﻓﺮاد ﻓﺎﺳﺪ و ﻣﻔﺴﺪ و ﻣﺤﺎرب ﺑﺎ ﺧﺪا و رﺳﻮل و اﻣﺎم زﻣﺎن )ﻋﺞ(«‬ ‫ﺷﺪه و اﻋﺪام ﮔﺮدﻳﺪ‪ 217.‬در اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ،1361‬دو ﻋﻀﻮ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ اروﻣﻴﻪ اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ‪ 218.‬در ﻓﺮوردﻳﻦ ‪،1361‬‬ ‫ﻫﺸﺖ ﻋﻀﻮ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻗﺰوﻳﻦ زﻧﺪاﻧﻲ و ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ دﺳﺘﮕﻴﺮي‪ ،‬ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ از آﻧﻬﺎ در ‪ 18‬ﺗﻴﺮ ‪ 1361‬اﻋﺪام‬ ‫ﺷﺪﻧﺪ و ‪ 3‬ﻧﻔﺮ ﺗﺮك ﻣﺬﻫﺐ ﻧﻤﻮده و آزاد ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ‪ 219.‬در زﻧﺠﺎن‪ ،‬ﺷﺶ ﻋﻀﻮ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ زﻧﺠﺎن دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪220‬‬

‫ﺳﻮﻣﻴﻦ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ اﻳﺮان‬ ‫در ‪ 7‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ ،1362‬دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﺳﻴﺪ ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻮﺳﻮي ﺗﺒﺮﻳﺰي‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺟﻤﻌﻲ و ﺗﺸﻜﻴﻼﺗﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ در‬ ‫اﻳﺮان را ﻣﻤﻨﻮع اﻋﻼم ﻧﻤﻮد‪ 221.‬اﻳﻦ دﺳﺘﻮر اﻧﺤﻼل ﺳﻮﻣﻴﻦ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ و ﺣﺪود ‪ 400‬ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ را اﻟﺰاﻣﻲ‬ ‫ﻣﻲﻛﺮد‪ 222.‬ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﺸﻜﻴﻼت ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻳﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﺬﻫﺐ ﺑﺮاي ﻏﻴﺮﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻣﻲﺷﺪ ﺑﻪ ﺷﺪت‬ ‫ﻣﻤﻨﻮع ﺷﺪه ﺑﻮد‪ 223.‬دوﻟﺖ ﺻﺪور اﻳﻦ دﺳﺘﻮر را ﺑﺎ اﻳﻦ ادﻋﺎ ﻛﻪ ﺗﺸﻜﻴﻼت ﺑﻬﺎﻳﻲ »ﻣﺤﺎرب و ﺗﻮﻃﺌﻪﮔﺮ« ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‬ ‫و در ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪224‬‬

‫ﻣﻮﺳﻮي ﺗﺒﺮﻳﺰي‪ ،‬دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ اﻧﻘﻼب‪ ،‬در ﻣﺼﺎﺣﺒﻪاي ﺑﺎ ﻛﻴﻬﺎن ﻫﻮاﻳﻲ‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دوﻟﺖ‪ ،‬اﻇﻬﺎر داﺷﺖ‪:‬‬ ‫]ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن[ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﺮاي دﻳﮕﺮان و ﺗﺤﺮﻳﻚ و اﺧﻼل در ﺑﻌﻀﻲ ﻛﺎرﻫﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ‪ ...‬اﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ‬ ‫ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪه ﻛﻪ ﻣﺎ ﻫﻤﻴﻦ اﻵن اﻋﻼم ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺟﻤﻌﻲ و ﺗﺸﻜﻴﻼﺗﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ در اﻳﺮان‬ ‫ﻣﻤﻨﻮع و ﺗﺎ ﺣﺎل ﻫﻢ ﻣﻤﻨﻮع ﺑﻮده و دوﻟﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲاﻳﺮان و ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﻳﻨﻬﺎ را ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ‬ ‫ﻧﺸﻨﺎﺧﺘﻪ ]اﺳﺖ[‪.‬‬

‫‪225‬‬

‫‪ 217‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺑﻪ ﺣﻜﻢ دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺷﻴﺮاز‪ :‬دو ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﺟﺮم ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﻢ ﺟﻬﺎﻧﻲ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ«‪ ،‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪،520‬‬ ‫‪ ،1359/12/27‬ص‪) 4 .‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪» 218‬دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﺠﺪﻫﻢ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،113‬ص‪266 .‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻋﻔﻮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ‪ ،‬واﻛﻨﺶ ﻓﻮري‪ ،‬اﻳﺮان‪ :‬ﭘﻴﺮوان دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ«‪ 7 ،‬ﺧﺮداد‬ ‫‪) 1361‬ﻛﻪ درﺑﺎره ﮔﺰارﺷﻬﺎي اﻋﺪام اﻋﻀﺎي ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ ﺗﻮﺿﻴﺢ داده و ﺧﻮاﺳﺘﺎر ارﺳﺎل درﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي و ﻧﺨﺴﺖ‬ ‫وزﻳﺮ‪ ،‬ﻣﻴﺮ ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻮﺳﻮي ﺷﺪه اﺳﺖ(‪.‬‬ ‫‪» 219‬دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﺠﺪﻫﻢ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،113‬ص‪ .265 .‬از ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻧﻔﺮ ﻫﺸﺘﻢ اﻃﻼﻋﻲ در دﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫‪ 220‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪266 .‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻋﻔﻮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻞ‪» ،‬واﻛﻨﺶ ﻓﻮري‪ ،‬اﻳﺮان‪ :‬ﭘﻴﺮوان دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ«‪ 7 ،‬ﺧﺮداد ‪) 1361‬ﻛﻪ درﺑﺎره اﻋﺪام اﻋﻀﺎي ﻣﺤﻔﻞ‬ ‫روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ ﺗﻮﺿﻴﺢ داده و ﺧﻮاﺳﺘﺎر ارﺳﺎل درﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬ﻋﻠﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي و ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ‪ ،‬ﻣﻴﺮ ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻮﺳﻮي ﺷﺪه اﺳﺖ(‪.‬‬ ‫‪» 221‬اﻇﻬﺎرات دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ اﻧﻘﻼب‪ ،«...‬ﻛﻴﻬﺎن ﻫﻮاﻳﻲ‪.1362/6/30 ،‬‬ ‫‪ 222‬ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪» ،‬اﺟﺮاي دﺳﺘﻮر ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺟﻤﻌﻲ و ﺗﺸﻜﻴﻼﺗﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ در اﻳﺮان« ] ‪Implications of the Iranian‬‬ ‫‪ ،[Government’s Ban on the Administrative and Community Activities of the Bahá’í Faith in Iran‬ص‪) 1 .‬آﺑﺎن ‪.(1362‬‬ ‫‪» 223‬ﺣﺎﻻ اﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺧﻮدش ﺑﻬﺎﻳﻲ اﺳﺖ و اﻋﻤﺎل ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺧﻮدش را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ ﻃﺒﻖ اﻋﺘﻘﺎد ﺧﻮدﺷﺎن‪ ،‬دﻳﮕﺮان را در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ دﻋﻮت ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺒﻠﻴﻎ‬ ‫ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﺤﺎﻓﻞ ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ دﻳﮕﺮان ﻧﻤﻲدﻫﺪ و در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺗﺸﻜﻴﻼت ﻛﺎر ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻛﺎر ﻧﺪارﻳﻢ‪ .‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﻋﺪام‬ ‫ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﻢ ﺑﻠﻜﻪ زﻧﺪان ﻫﻢ ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ در داﺧﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ «.‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »اﻇﻬﺎرات دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ اﻧﻘﻼب ‪ ،«...‬ﻛﻴﻬﺎن ﻫﻮاﻳﻲ‪،‬‬ ‫‪.1362/6/30‬‬ ‫‪» 224‬اﻇﻬﺎرات دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ اﻧﻘﻼب ‪ ،«...‬ﻛﻴﻬﺎن ﻫﻮاﻳﻲ‪.1362/6/30 ،‬‬ ‫‪ 225‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪41‬‬


‫ﻗﺒﻞ از اﻳﻨﻜﻪ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ را ﺑﭙﺬﻳﺮد‪ ،‬در رد اﺗﻬﺎﻣﺎت دوﻟﺖ ﻧﺎﻣﻪ ﺳﺮﮔﺸﺎدهاي ﺑﻪ رﻫﺒﺮان اﻳﺮاﻧﻲ ﻧﻮﺷﺖ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ اذﻳﺖ و آزار ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﺷﺎره ﻛﺮد و از ﻣﺮدم اﻳﺮان‪ ،‬دوﻟﺖ اﺳﻼﻣﻲ و ﺧﺪا ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ‬ ‫ﺣﻘﺸﺎن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻬﺮوﻧﺪ اﻳﺮاﻧﻲ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻧﺴﺎن ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ ﺑﺸﻨﺎﺳﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ آﺧﺮﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﻗﺒﻞ‬ ‫از اﻧﺤﻼل داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪226‬‬

‫ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻧﺤﻼل داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ اذﻳﺖ و آزار و اﻳﺠﺎد رﻋﺐ و وﺣﺸﺖ ﺑﻴﻦ اﻋﻀﺎي ﺳﺎﺑﻖ ﻣﺤﻔﻞ‬ ‫روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ و ﻣﺤﻠﻲ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻘﺎﻣﺎت اداري آن در ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﺮان و ﻧﻴﺰ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺳﺮﮔﺸﺎده را در دﻓﺎع از‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻣﻀﺎء ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ اداﻣﻪ دادﻧﺪ‪ .‬در اواﺳﻂ ﺳﺎل ‪ ،1362‬ﺑﻴﺶ از ‪ 500‬ﺗﻦ از ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻛﻪ اﻛﺜﺮ آﻧﻬﺎ از اﻋﻀﺎي ﺳﺎﺑﻖ‬ ‫ﻣﺤﻔﻞ ﺑﻮده ﻳﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ اﻋﻀﺎ در ارﺗﺒﺎط ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺪون ﻫﻴﭻ اﺗﻬﺎﻣﻲ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪227‬‬

‫در ﻃﻮل زﻣﺎن‪ ،‬ﻫﻔﺖ ﻋﻀﻮ ﺳﺎﺑﻖ اﻋﻀﺎي ﺳﻮﻣﻴﻦ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ دﺳﺘﮕﻴﺮ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪228‬‬

‫ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ ﻫﺪاﻳﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﻀﻮ ﻫﻴﺄت ﻣﺪﻳﺮه ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻮﻧﻬﺎﻻن ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اداره ﻣﻲﺷﺪ‬ ‫ﻣﺘﺤﻤﻞ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ دﺷﻤﻨﻲ از ﺟﺎﻧﺐ دوﻟﺖ اﺳﻼﻣﻲ ﺷﺪه ﺑﻮد )ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ‪ 2-5‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ(‪ ،‬در ‪ 9‬ﺗﻴﺮ‬ ‫‪ 1362‬دﺳﺘﮕﻴﺮ و ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 11‬ﻣﺎه در ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي در زﻧﺪان اوﻳﻦ ﺑﻪ ﺳﺮ ﺑﺮد‪ .‬در ﻃﻮل اﻳﻦ ﻣﺪت‪ ،‬ﺑﻪ‬ ‫ﻃﻮر ﻣﺘﻨﺎوب ﻣﻮرد ﺷﻜﻨﺠﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﺗﺎ از اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ در ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن از دﻳﻦ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺗﺒﺮي ﺟﻮﻳﺪ وﻟﻲ‬ ‫او ﺧﻮدداري ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻫﺪاﻳﺘﻲ در ‪ 25‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ 1363‬اﻋﺪام ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫‪229‬‬

‫ﺷﺎﭘﻮر )ﻫﻮﺷﻨﮓ( ﻣﺮﻛﺰي در ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 1362‬دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬در ﻃﻮل ﻣﺪت زﻧﺪان‪ ،‬ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺑﺎﻋﺚ‬ ‫ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﻗﻔﺴﻪ ﺳﻴﻨﻪ و آﺳﻴﺐ دﻳﺪﮔﻲ ﺷﺪﻳﺪ ﻳﻜﻲ از ﭼﺸﻤﺎﻧﺶ ﺷﺪ‪ .‬آﺳﻴﺐ دﻳﺪﮔﻲ وارده ﺑﻪ ﭼﺸﻤﺶ‬ ‫آﻧﭽﻨﺎن ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﻨﺎﻳﻲاش را ﺑﻪ ﺷﺪت ﺿﻌﻴﻒ ﻛﺮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﺪف از اﻳﻦ ﺷﻜﻨﺠﻪﻫﺎ‬ ‫وادار ﻛﺮدن ﻧﺎﻣﺒﺮده ﺑﻪ اﻋﺘﺮاف ﺑﻪ اﺗﻬﺎﻣﺎت دروﻏﻴﻦ و دﺧﻴﻞ ﺟﻠﻮه دادن ﺗﺸﻜﻴﻼت ﺑﻬﺎﻳﻲ در‬ ‫ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ و اﻳﻨﻜﻪ وي ﺟﺎﺳﻮس اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻮد‪ 230.‬اﻳﺸﺎن در اول ﻣﻬﺮ ‪ 1363‬اﻋﺪام ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ 226‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻧﺎﻣﻪ ﺳﺮﮔﺸﺎده ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ اﻳﺮان ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻳﺮان«‪ ،‬ﻣﻮرخ ‪ 12‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪) 1382‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‬ ‫اﻳﺮان(‪ .‬در اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ‪ 2000‬ﻣﻘﺎم ﻋﺎﻟﻴﺮﺗﺒﻪ و اﻓﺮاد ﺳﺮﺷﻨﺎس اﻳﺮان ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺷﺪ‪ ،‬از ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪه ﺗﺎ آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪،‬‬ ‫دﺳﺘﮕﻴﺮي‪ ،‬ﺷﻜﻨﺠﻪ و زﻧﺪاﻧﻲ ﻧﻤﻮدن ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن »ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي اﺗﻬﺎﻣﺎت واﻫﻲ و ﺑﻬﺎﻧﻪﻫﺎي ﺑﻲاﺳﺎس را ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺳﺎزد‪ ،‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻣﻲداﻧﺪ ‪ -‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻘﺎﻣﺎت ‪-‬‬ ‫ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺟﺮﻣﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﻴﮕﻨﺎه ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ آن ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻋﺘﻘﺎدات آﻧﻬﺎﺳﺖ ‪ .«...‬ﺑﺎ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﻏﻴﺮ ﻣﻮﺟﻪ داﻧﺴﺘﻦ اﺗﻬﺎﻣﺎت ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ‪ ،‬ﻧﺎﻣﻪ اﻳﻦ ﺳﺆال را ﻣﻄﺮح‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ‪» :‬ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻳﻚ ﭘﻴﺮﻣﺮد ‪ 85‬ﺳﺎﻟﻪ ﻳﺰدي ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ از وﻻﻳﺖ ﺧﻮد ﺧﺎرج ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺎﺳﻮس ﺑﺎﺷﺪ؟ ﭼﮕﻮﻧﻪ داﻧﺶآﻣﻮزان‪ ،‬زﻧﺎن ﺧﺎﻧﻪدار‪،‬‬ ‫دﺧﺘﺮان ﺟﻮان ﺑﻴﮕﻨﺎه‪ ،‬ﻣﺮدان و زﻧﺎن ﭘﻴﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺟﺎﺳﻮس ﺑﺎﺷﻨﺪ؟ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻳﻚ ﻛﺸﺎورز روﺳﺘﺎﻳﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺎﺳﻮس ﺑﺎﺷﺪ؟ ﭼﻪ ﻣﺪارك اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ و ﺳﺮي از‬ ‫آﻧﻬﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ؟ ﭼﻪ اﺑﺰار ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ از آﻧﻬﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ؟ ﭼﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ از داﻧﺶآﻣﻮزان اﺑﺘﺪاﻳﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﻛﻪ آﻧﻬﺎ را از ﻣﺪارس‬ ‫اﺧﺮاج ﻛﺮدهاﻧﺪ؟« ﻧﺎﻣﻪ در اداﻣﻪ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ »ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ از اﺑﺰار ﺳﻴﺎﺳﺖ اﺳﺖ و ﻋﺪم دﺧﺎﻟﺖ در ﺳﻴﺎﺳﺖ از اﺻﻮل دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ اﺳﺖ«‪ .‬در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﻳﻦ‬ ‫اﺗﻬﺎم ﻛﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻗﻄﻌﺎت ﻣﺎﺷﻴﻦ »اﺣﺘﻜﺎر« ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ اﻋﺘﺮاض ﻛﺮده و ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪» :‬اﮔﺮ دادﺳﺘﺎن ﺗﺸﻜﻴﻼت ﺑﻬﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﺒﻜﻪ‬ ‫ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺎﻳﺪ آﻧﻬﺎ را آﻧﻘﺪر ﻋﺎﻗﻞ ﺑﺪاﻧﺪ ﻛﻪ ﻗﺼﺪ ﺑﺮاﻧﺪازي ﭼﻨﻴﻦ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻗﻮي اي را ﺑﺎ اﺣﺘﻜﺎر اﺑﺰار ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ! اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ‬ ‫اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻫﺪاي ﭘﻮل ﺑﻪ ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر ﺑﺮاي ﻧﮕﻬﺪاري اﻣﺎﻛﻦ ﻣﻘﺪﺳﻪ ﺗﻤﺠﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ )ﻧﻈﻴﺮ ﻋﺮاق و ﺑﻴﺖاﻟﻤﻘﺪس(‪،‬‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﭼﻨﻴﻦ ﻋﻤﻠﻲ را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ اﻳﻦ ﻋﻤﻞ »ﮔﻨﺎﻫﻲ ﻧﺎﺑﺨﺸﻮدﻧﻲ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﻲآﻳﺪ و ‪ ...‬ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ او اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﺮاي ﻗﻮيﺗﺮ‬ ‫ﻧﻤﻮدن ﺳﺎﻳﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎ ]ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً اﺳﺮاﺋﻴﻞ[ اﻧﺠﺎم داده اﺳﺖ‪«.‬‬ ‫‪» 227‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺮاي از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﻳﻚ اﻗﻠﻴﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،154‬ص‪.4 .‬‬ ‫‪ 228‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪.3 .‬‬ ‫‪ 229‬دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن آﻣﺮﻳﻜﺎ و ﻛﺎﻧﺎدا ]‪) [THE BAHÁ’Í WORLD‬ﺟﻠﺪ ‪ 1362 -1365 ،19‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ ،(1983-1986‬ص‪) 205 .‬از اﻳﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻧﻮزدﻫﻢ«(‪.‬‬ ‫‪ 230‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪.208 .‬‬ ‫‪42‬‬


‫اﺣﻤﺪ ﺑﺸﻴﺮي در ﺗﻴﺮ ﻣﺎه ‪ 1362‬ﺑﻪ ﺟﺮم ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ در ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و‬ ‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ اﻳﺮان دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﻧﺎﻣﺒﺮده در ﻃﻮل ‪ 15‬ﻣﺎه زﻧﺪان ﺑﻪ ﺷﺪت ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺷﺪه و‬ ‫ﺳﺮاﻧﺠﺎم در ‪ 10‬آﺑﺎن ‪ 1363‬اﻋﺪام ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪231‬‬

‫ﺑﻌﺪ از دﺳﺘﮕﻴﺮي اﻋﻀﺎي دوﻣﻴﻦ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻓﺮﻫﺎد اﺻﺪﻗﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺧﺪﻣﺖ در ﻣﺤﻔﻞ‬ ‫روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﺑﻪ ﺗﻬﺮان ﻓﺮا ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪ‪ .‬او ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮد و ﺗﺎ زﻣﺎن اﻧﺤﻼل ﺳﻮﻣﻴﻦ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ در‬ ‫ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 1362‬در اﻳﻦ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از آن در ﺳﺎل ‪ 1362‬ﻣﺨﻔﻲ ﺷﺪ وﻟﻲ ﺳﺮاﻧﺠﺎم در ﺧﺮداد‬ ‫‪ 1363‬دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﺸﺎن در ‪ 28‬آﺑﺎن ‪ 1363‬ﺑﻌﺪ از ﭼﻬﺎر ﻣﺎه زﻧﺪاﻧﻲ و ﺷﻜﻨﺠﻪ اﻋﺪام ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻓﺮﻳﺪ ﺑﻬﻤﺮدي ﺑﺮاي ﻋﻀﻮﻳﺖ در آﺧﺮﻳﻦ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ و در اﻳﻦ ﺳﻤﺖ ﺧﺪﻣﺖ ﻛﺮد‪.‬‬ ‫او در ﻳﻜﻲ از ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎي ﺗﻬﺮان دﺳﺘﮕﻴﺮ و ﺑﻴﺴﺖ و دو ﻣﺎه در زﻧﺪان اوﻳﻦ زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪ‪ .‬در ﻃﻮل زﻧﺪان‬ ‫ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺷﺪ و ﻧﻪ ﻣﺎه را در ﺳﻠﻮل اﻧﻔﺮادي ﺳﭙﺮي ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﻪ او ﻫﺮﮔﺰ اﺟﺎزه ﻣﻼﻗﺎت داده ﻧﺸﺪ و ﺳﺮاﻧﺠﺎم‬ ‫در ‪ 19‬ﺗﻴﺮ ‪ 1365‬اﻋﺪام ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ او ﺑﻪ دار آوﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از‬ ‫اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮادهاش اﻃﻼع داده ﺷﻮد دﻓﻦ ﺷﺪه ﺑﻮد اﻣﻜﺎن ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻠﺖ ﻣﺮگ ﻣﻴﺴﺮ ﻧﺸﺪ‪.‬‬

‫‪232‬‬

‫اردﺷﻴﺮ اﺧﺘﺮي ﺗﻮﺳﻂ ﭼﻬﺎر ﺗﻦ از اﻋﻀﺎي ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران ‪ -‬ﮔﺮوه ﺿﺮﺑﺖ اوﻳﻦ‪ -‬در ‪ 20‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪1363‬‬ ‫در ﺧﺎﻧﻪاش دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﻧﺎﻣﺒﺮده ﺑﻴﺶ از ﺳﻪ ﺳﺎل در زﻧﺪان ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪ و در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 6‬ﻣﻬﺮ ‪ 1365‬اﻋﺪام‬ ‫ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪233‬‬

‫اﻣﻴﺮﺣﺴﻴﻦ ﻧﺎدري ﻧﻴﺰ در ‪ 20‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 1363‬دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﻧﺎﻣﺒﺮده ﺑﻴﺶ از ﺳﻪ ﺳﺎل در زﻧﺪاﻧﻬﺎي اوﻳﻦ و‬ ‫ﮔﻮﻫﺮدﺷﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺒﺴﻮﻃﻲ ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺷﺪ و در آﺧﺮ در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 6‬ﻣﻬﺮ ‪ 1366‬ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه اردﺷﻴﺮ اﺧﺘﺮي‬ ‫اﻋﺪام ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪234‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﻗﺎﻳﻊ ﻣﺬﻛﻮر‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ دادﮔﺎﻫﻬﺎي اﻧﻘﻼب و ﺳﺎﻳﺮ ارﮔﺎﻧﻬﺎي‬ ‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﺪي اﺳﺘﺮاﺗﮋي و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي را ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ را از ﭘﻴﺸﺮوان ﺧﻮد ﻣﺤﺮوم‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ و در ﺿﻤﻦ دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ را ﺟﺮم ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﮔﺴﺘﺮده و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺷﺪه ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺮان وﺟﻮد‬ ‫اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت از ﭘﻴﺶ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪه را ﻗﻮﻳﺎً اﻟﻘﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ و اﻇﻬﺎرات اﻋﻀﺎي ﻋﺎﻟﻴﺮﺗﺒﻪ رژﻳﻢ اﻳﺮان ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﻳﻦ‬ ‫ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ 231‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪.211 .‬‬ ‫‪ 232‬دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن آﻣﺮﻳﻜﺎ و ﻛﺎﻧﺎدا ]‪) [THE BAHÁ’Í WORLD‬ﺟﻠﺪ ‪ 1362-1365 ،20‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪] (1986-1992‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪:‬‬ ‫»دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻴﺴﺘﻢ«[‪ ،‬ص‪.385 .‬‬ ‫‪ 233‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪387 .‬؛ ﻣﺎﻫﻤﻬﺮ ﮔﻠﺴﺘﺎﻧﻪ‪» ،‬ﺳﺘﺎﻳﺶ از وﻓﺎداران« ]‪ ،(1992) [A TRIBUTE TO THE FAITHFUL‬ص‪.210 .‬‬ ‫‪» 234‬دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻴﺴﺘﻢ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،232‬ص‪387 .‬؛ ؛ ﻣﺎﻫﻤﻬﺮ ﮔﻠﺴﺘﺎﻧﻪ‪» ،‬ﺳﺘﺎﻳﺶ از وﻓﺎداران« ]‪ ،(1992) [A TRIBUTE TO THE FAITHFUL‬ص‪.‬‬ ‫‪.211‬‬ ‫‪43‬‬


‫‪ .2-5‬ﻣﺤﺮوﻣﻴﺘﻬﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬ ‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻫﺪف ﻗﺮار دادن اﻓﺮاد ﺑﻬﺎﻳﻲ و زﻧﺪاﻧﻲ‪ ،‬ﺷﻜﻨﺠﻪ و اﻋﺪام ﻧﻤﻮدن آﻧﻬﺎ‪ ،‬دوﻟﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ‬ ‫ﺗﺨﺮﻳﺐ اﻣﺎﻛﻦ ﻣﻬﻢ ﻣﺬﻫﺒﻲ‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺨﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﻣﺼﺎدره اﻳﻦ اﻣﺎﻛﻦ‪ ،‬اﻗﺪام ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﺮي ﺣﻤﻼت ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ ﺑﺎﻓﺖ‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ در اﻳﺮان ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫ﺗﺨﺮﻳﺐ آﺛﺎر و ﺑﻨﺎﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﻣﺬﻫﺒﻲ‬ ‫ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از آﺛﺎر و ﺑﻨﺎﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻣﺼﺎدره و ﻳﺎ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺷﺪﻧﺪ و ﻳﺎ ﻣﻮرد ﺑﻲﺣﺮﻣﺘﻲ‬ ‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﻗﺪم ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﺼﺎدره و ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺑﻨﺎﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﺼﺎدره ﻫﻤﺰﻣﺎن دو ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻮﻧﻬﺎﻻن‬ ‫و اﻣﻨﺎء در اﺳﻔﻨﺪ ﻣﺎه ‪ 1357‬ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ دو ﺷﺮﻛﺖ ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎي اﻋﻤﺎل ﺷﺪه در زﻣﺎن ﺷﺎه در ﺧﺼﻮص‬ ‫ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ اﻣﻼك ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺮاي ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻣﻜﺎن ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﻣﻠﻚ و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪235‬‬

‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺪارك و اﺳﻨﺎد ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪ ،‬در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪ 1358‬ﻋﻤﺎرت ﻫﺮ دو ﺷﺮﻛﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران اﺷﻐﺎل ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪236‬‬

‫در‬

‫ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻮﻧﻬﺎﻻن ﻳﻚ ﺷﺮﻛﺖ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري ﺑﻮد‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖ اﻣﻨﺎء ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺛﺒﺖ و ﻧﮕﻬﺪاري اﻣﻼك اﻳﺮاﻧﻴﺎن‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻲ و ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻫﻤﻪ اﻣﺎﻛﻦ ﺗﺎرﻳﺨﻲ و ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪237‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺼﺎدره ﺷﺮﻛﺖ اﻣﻨﺎء اﻳﻦ اﻣﻜﺎن را ﺑﺮاي‬

‫دوﻟﺖ ﻓﺮاﻫﻢ آورد ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺪارك ﺷﺮﻛﺖ‪ ،‬ﺳﺮﻳﻌﺎً اﻣﺎﻛﻦ ﻣﻬﻢ ﺑﻬﺎﻳﻲ را ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻓﺮوردﻳﻦ و اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ،1358‬ﺗﻌﺪادي از اﻣﺎﻛﻦ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻣﺼﺎدره و ﻳﺎ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در رﺿﺎﻳﻴﻪ‬ ‫)اروﻣﻴﻪ(‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣﺎت‪ ،‬ﻃﺒﻘﻪ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ را ﻛﻪ ﺑﺎب در آن اﻗﺎﻣﺖ داﺷﺖ را ﻣﺼﺎدره ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﻴﺎﻫﭽﺎل ﺗﻬﺮان ﻛﻪ ﺑﻬﺎاﷲ‬ ‫ﻣﺪﺗﻲ در آن زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﻮد و »ﺧﺎﻧﻪ ﺳﻠﻄﺎناﻟﺸﻬﺪا و ﻣﺤﺒﻮباﻟﺸﻬﺪا« در اﺻﻔﻬﺎن ﻛﻪ از اﻣﻜﺎن ﻣﻘﺪس ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﺼﺎدره‬ ‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎغ ﺑﺪﺷﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﺑﻴﺎن اوﻟﻴﻦ ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ ﺧﻮد را در ﺳﺎل ‪ 1227‬آﻧﺠﺎ ﺑﺮﮔﺰار ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺷﺪ‪ 238.‬ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻬﺎاﷲ‬ ‫در درﻛﻮﻻ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺷﺪ و ﺧﺎﻧﻪ اﻳﺸﺎن در ﺗﻜﻮر‪ ،‬ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻪ دوران ﺟﻮاﻧﻲ را در آن ﺳﭙﺮي ﻛﺮده ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺼﺎدره ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬در‬ ‫آذر ﻣﺎه ‪ ،1360‬اﻳﻦ ﻣﺤﻞ ﻛﺎﻣﻼً ﺗﺨﺮﻳﺐ و زﻣﻴﻦ آن ﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪ 239.‬در ‪ 2‬ﻣﺮداد ‪ ،1358‬ﺧﺎﻧﻪ ﺷﻬﺪا )داراﻟﺸﻬﺪا( در اراك‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻣﻘﺪس ﺑﺮاي ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد ﻧﺎﺷﻨﺎس ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺷﺪ و ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه ﺟﻨﺎزهﻫﺎ از آﻧﺠﺎ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪240‬‬

‫‪ 235‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺧﻼﺻﻪاي از آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ در دوران ﭘﻬﻠﻮي«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،4‬ص‪) 6 .‬ﻛﻪ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ »اﻣﻼك ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ و ﻳﺎ ﺑﺮاي اﻫﺪاف ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺛﺒﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ اﻣﻼﻛﻲ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺗﺤﺖ ﻧﺎم ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺛﺒﺖ ﺷﻮد و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ]ﺣﺘﻲ‬ ‫اﻣﺎﻛﻦ ﻣﺬﻫﺒﻲ[ ﻣﺸﻤﻮل ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ ارث و ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ ﻣﻠﻚ ﻣﻲﺷﻮد‪.(«.‬‬ ‫‪» 236‬دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﺠﺪﻫﻢ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،113‬ص‪ .252 .‬از اﻣﻼك ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺖ اﻣﻨﺎء ﻣﻲﺗﻮان از اﻣﺎﻛﻦ ﻣﻘﺪﺳﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎب در ﺷﻴﺮاز‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻬﺎاﷲ‬ ‫در ﺗﻬﺮان و ﺗﻜﻮر‪ ،‬ﻳﻚ ﻣﻌﺒﺪ‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ‪ ،‬ﻗﺒﺮﺳﺘﺎﻧﻬﺎي ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن و ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن در ﺗﻬﺮان ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اداره ﻣﻲﺷﺪ ﻧﺎم ﺑﺮد؛ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ‬ ‫ﺑﻴﺖاﻟﻌﺪل اﻋﻈﻢ‪ ،‬ﭘﻴﻐﺎم از ﻃﺮف ﺑﻴﺖاﻟﻌﺪل اﻋﻈﻢ‪ :1365-1342» ،‬ﺳﻮﻣﻴﻦ دوره ﻋﺼﺮ ﺳﺎزﻧﺪﮔﻲ« ]‪) [THE THIRD EPOCH OF THE FORMATIVE AGE‬ﺗﺄﻟﻴﻒ‬ ‫و ﺗﺪوﻳﻦ ﺟﻔﺮي دﺑﻠﻴﻮ ﻣﺎرﻛﺲ‪ ،(1986 ،‬ص‪.753 .‬‬ ‫‪237‬‬ ‫ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺑﻴﺖاﻟﻌﺪل اﻋﻈﻢ‪ ،‬ﭘﻴﻐﺎم از ﻃﺮف ﺑﻴﺖاﻟﻌﺪل اﻋﻈﻢ‪ :1365-1342» ،‬ﺳﻮﻣﻴﻦ دوره ﻋﺼﺮ ﺳﺎزﻧﺪﮔﻲ« ] ‪THE THIRD EPOCH OF THE‬‬ ‫‪) [FORMATIVE AGE‬ﺗﺄﻟﻴﻒ و ﺗﺪوﻳﻦ ﺟﻔﺮي دﺑﻠﻴﻮ ﻣﺎرﻛﺲ‪ ،(1986 ،‬ﺻﺺ‪ 748 .‬و ‪.753‬‬ ‫‪ 238‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﻣﻘﺪس ﻣﺼﺎدره ﻳﺎ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺷﺪه )ﻓﺮوردﻳﻦ و اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ (1358‬در ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن‪» ،‬ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان«‬ ‫]‪ 18) [Attacks on the Bahá’ís of Iran‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 1358‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 9‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪.(1979‬‬ ‫‪ 239‬ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪» ،‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان‪ -‬ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ اﺳﺎﺳﻲ در ﻓﺎﺻﻠﻪ آذر و دي ‪The persecution of the Bahá’ís in ] «1360‬‬ ‫‪ 29) [Iran – Major Developments During December 1981/January 1982‬دي ‪ 1360‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 19‬ژاﻧﻮﻳﻪ ‪ ،(1982‬ص‪] 2 .‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪:‬‬ ‫»ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ اﺳﺎﺳﻲ در ﻓﺎﺻﻠﻪ آذر و دي »‪.[1360‬‬ ‫‪» 240‬ﻧﺎﻣﻪ از ﻃﺮف دﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ ﺑﻴﺖاﻟﻌﺪل اﻋﻈﻢ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن« )‪ 11‬ﻣﺮداد ‪) (1358‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪44‬‬


‫ﺧﺎﻧﻪ ﺳﻴﺪ ﺑﺎب‬ ‫اوج ﺣﻤﻼت ﺑﻪ آﺛﺎر و ﺑﻨﺎﻫﺎي‬ ‫ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪ ،‬ﻣﺼﺎدره و‬ ‫ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎب در ﺷﻴﺮاز ﻛﻪ‬ ‫زﻳﺎرﺗﮕﺎه ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن‬ ‫ﺑﻮد ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود‪ .‬در ‪6‬‬ ‫اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ ،1358‬ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺷﻴﺮاز اﻃﻼع داده ﺷﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎب را‬ ‫ﺿﺒﻂ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻣﺤﻠﻲ‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران ﻣﻄﻠﻊ ﺷﺪﻧﺪ‬

‫ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺧﺎﻧﻪ ﺳﻴﺪ ﺑﺎب در ﺳﺎل ‪1358‬‬

‫ﻛﻪ »ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ ﺳﻴﺪ ﺑﺎب‬ ‫در ﺷﻴﺮاز ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺣﻔﻆ و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻧﺤﻼل اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺮ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺷﻴﺮاز ]ﻗﺮار داده ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪«[.‬‬

‫‪241‬‬

‫اﮔﺮﭼﻪ ﻣﻠﻚ در اردﻳﺒﻬﺸﺖ ﻣﺎه ﺿﺒﻂ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﻫﺪف ﻧﻬﺎﻳﻲ دوﻟﺖ در ﺷﻬﺮﻳﻮر ﻣﺎه ﻣﺸﻬﻮد ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬در ‪ 10‬ﺷﻬﺮﻳﻮر‬ ‫‪ ،1358‬ﺗﻌﺪادي ﻛﺎرﮔﺮ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎرت آﻗﺎي ﺷﻤﺎﻟﻲ‪ ،‬ﻣﺴﺆول ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎب‪ ،‬ﻛﺎر ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎي اﻃﺮاف‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎب در ﻣﺠﺘﻤﻊ ﻣﺴﻜﻮﻧﻲ آﻏﺎز ﻛﺮدﻧﺪ‪ 242.‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻔﻆ ﺑﻨﺎ‪ ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺟﻮاﻣﻊ‬ ‫ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﻓﺸﺎر ﺑﺮ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺟﻠﻮي ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺧﺎﻧﻪ را ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪243‬‬

‫ﻛﻮرش ﻃﻼﻳﻲ‪،‬‬

‫‪244‬‬

‫ﻳﻜﻲ از‬

‫ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺗﻬﺮان ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺷﺪ ﺗﺎ ﺷﺎﻫﺪ واﻗﻌﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﺎﻣﺒﺮده ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺧﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑﺎب اﺣﺘﻤﺎﻻً در ‪ 16‬ﺷﻬﺮﻳﻮر در ﺟﻠﺴﻪاي در ﻣﻨﺰل آﻗﺎي ﻣﻌﺘﻜﻒ‪ ،‬ﺷﻬﺮدار ﺷﻴﺮاز‪ ،‬و ﺑﺎ ﺣﻀﻮر آﻳﺖاﷲ ﻣﺤﻼﺗﻲ‪ 245‬ﮔﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺣﻜﻢ ﺗﺄﻳﻴﺪﻳﻪ اﻣﺮ ﺟﻬﺖ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺗﻮﺳﻂ دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ دادﮔﺎﻫﻬﺎي اﻧﻘﻼب در ﺗﻬﺮان ﺻﺎدر ﺷﺪ‪ .‬در ‪ 17‬ﺷﻬﺮﻳﻮر‬ ‫ﻛﻮرش ﻃﻼﻳﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ رﺳﻴﺪ و ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﺴﺪود ﺑﻮدن ﺟﺎده ﺷﺪ و دﻳﺪ ﻛﻪ واﻧﺘﻬﺎي ﺷﻬﺮداري ﭘﺮ از ﺑﻴﻞ و ﻛﻠﻨﮓ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ‬ ‫ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻓﺮﺳﺘﺎده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ 246.‬اواﺧﺮ آن روز ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺳﺮﻳﻊﺗﺮ ﺷﺪ‪ .‬آﻗﺎي ﻃﻼﻳﻲ واﻗﻌﻪ را ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻛﺮد‪:‬‬

‫‪» 241‬ﻧﺎﻣﻪ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻓﺎرس درﺑﺎره ﺧﺎﻧﻪ ﺳﻴﺪ ﺑﺎب«‪) 1358/2/6 ،‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان( ]ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺷﻤﺎره ‪.[3‬‬ ‫‪» 242‬ﮔﺰارش ﻛﻮرش ﻃﻼﻳﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ ﻓﺘﺢ اﻋﻈﻢ در ﺧﺼﻮص ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎب در ﺷﻴﺮاز« )‪ 10‬ﻣﻬﺮ ‪ ،(1358‬ص‪] 1 .‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﮔﺰارش ﻛﻮرش‬ ‫ﻃﻼﻳﻲ در ﺧﺼﻮص ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎب«[ )ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪ 243‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺗﻠﮕﺮاف از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﺎﻳﭽﺎﻧﮓ‪ ،‬ﺗﺎﻳﻮان ﺑﻪ آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ«‪ ،‬ﻣﻮرخ ‪ 2‬ﺗﻴﺮ ‪) 1358‬درﺧﻮاﺳﺖ ﺗﻮﻗﻒ ﻣﺼﺎدره اﻣﺎﻛﻦ ﻣﻘﺪﺳﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮ‬ ‫ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻌﻴﺎر » ﻋﺪاﻟﺖ و ﻣﺪارا ﻛﻪ در اﺳﻼم ﺑﻪ آن ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ«( )ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪ 244‬ﻛﻮرش ﻃﻼﻳﻲ ﻣﺘﻌﺎﻗﺒﺎً در ﺑﻬﻤﻦ ‪ 1360‬ﺑﻪ اﺗﻬﺎم ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﻣﺤﻔﻞ ﻣﺤﻠﻲ ﺗﻬﺮان اﻋﺪام ﺷﺪ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ » ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ :‬ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در اﻳﺮان«‪،‬‬ ‫رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،118‬ص‪. 81 .‬‬ ‫‪» 245‬ﮔﺰارش ﻛﻮرش ﻃﻼﻳﻲ در ﺧﺼﻮص ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎب«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،241‬ص‪.2 .‬‬ ‫‪ 246‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪.4 .‬‬ ‫‪45‬‬


‫در ﺳﺎﻋﺖ ‪ 11‬ﺻﺒﺢ‪ ،‬ﮔﺮوﻫﻲ از ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺧﻴﺎﺑﺎن رﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬در ﺟﻠﻮي آﻧﻬﺎ ﭘﻴﺮﻣﺮدي ﺑﻪ ﻧﺎم ﺣﺎﺟﻲ ﺷﺮﻳﻒ‬ ‫ﻛﻪ از ﻣﺴﺆوﻟﻴﻦ ﺳﺎزﻣﺎن اوﻗﺎف‬

‫‪247‬‬

‫ﺷﻴﺮاز ﺑﻮد ﻗﺮار داﺷﺖ‪ .‬در ﻛﻨﺎر او آﺧﻮﻧﺪي ﺑﻪ ﻧﺎم ﻃﻮﺑﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬

‫ﺗﻌﺪادي ﻣﺮد ﻣﺴﻠﺢ را ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﻲﻛﺮد ﻗﺮار داﺷﺖ‪ .‬ﭘﺸﺖ ﺳﺮ آﻧﻬﺎ ﺣﺪود ‪ 150‬ﻧﻔﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮدان ﻣﺴﻠﺢ‬ ‫از ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﻬﺪﻳﻪ‪ 248‬ﺣﺪود ‪ 30‬ﻧﻔﺮ ﺑﻮدﻧﺪ و ‪ 10‬ﺗﺎ ‪ 12‬ﻧﻔﺮ از ﻣﺮدم ﻋﺎدي ﻧﻴﺰ ﻣﺴﻠﺢ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻧﺰدﻳﻚ‬ ‫ﺣﺴﻴﻨﻴﻪ آﻣﺪه و ﻧﺎﮔﻬﺎن ﻗﻔﻞ ﺧﺎﻧﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 5‬ﻛﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻧﺒﻮد و ﻗﺒﻼً ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻧﻘﻼﺑﻲ‬ ‫ﺿﺒﻂ ﺷﺪه ﺑﻮد را ﺷﻜﺴﺘﻨﺪ و ﺳﭙﺲ وارد ﺧﺎﻧﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 2‬ﺷﺪﻧﺪ ﻗﺒﻞ از اﻳﻨﻜﻪ وارد ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎب ﻛﻪ ﭘﻬﻠﻮي‬ ‫آن ﺑﻮد ﺑﺸﻮﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ وارد ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎب ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻟﺤﻈﻪاي وﻗﺖ ﺗﻠﻒ ﻧﻜﺮده و ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺣﺎﺟﻲ ﺷﺮﻳﻒ و ﺗﻌﺪادي دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻗﺒﻼً آﻧﻬﺎ را در ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺤﻼﺗﻲ ﻣﻼﻗﺎت ﻛﺮده ﺑﻮدم دﺳﺘﻮر‬ ‫ﻣﻲدادﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از اوﻟﻴﻦ اﺷﺨﺎﺻﻲ ﻛﻪ وارد ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎب ﺷﺪ ﻣﺴﺆول ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﻬﺪﻳﻪ ﺑﻮد‪ .‬روﺣﺎﻧﻲ ﻛﻪ در‬ ‫ﺟﻠﻮ ﺑﻮد ﻧﻴﺰ دﺳﺘﻮر ﻣﻲداد‪ .‬در اﺗﺎﻗﻬﺎي ﺑﺎﻻي ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎب‪ ،‬آﻧﻬﺎ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﺨﺮﻳﺐ دﻳﻮار ﮔﭽﻲ و ﺑﺎز‬ ‫ﻛﺮدن راﻫﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 3‬ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪249‬‬

‫ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ ﺗﺴﻠﻴﻤﻲ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻌﺪادي دﻳﮕﺮ ﻧﺰد آﻳﺖاﷲ ﺑﻬﺎﻟﺪﻳﻦ ﻣﺤﻼﺗﻲ رﻓﺘﻪ و از او ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ روﺣﺎﻧﻲ ﺳﺮﺷﻨﺎس ﺷﻴﺮاز‬ ‫درﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺟﻠﻮي ﺗﺨﺮﻳﺒﺎت ﺑﻌﺪي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن را ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬آﻗﺎي ﺗﺴﻠﻴﻤﻲ آﻧﭽﻪ ﺑﻌﺪاً اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد را ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮح داد‪:‬‬ ‫]آﻳﺖاﷲ ﻣﺤﻼﺗﻲ[ ﺗﻤﺎم ﺟﺮﻳﺎن را ﻣﻲداﻧﺴﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻠﻪ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﻛﻔﺮ اﺳﺖ و ﻣﺪت ‪ 130‬ﺳﺎل ﻛﻔﺮ‬ ‫ﺑﻮده و ﺣﺎﻻ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﺮاب ﺷﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﻛﻪ ﺧﺸﺖ و ﮔﻞ و آﺟﺮ ﻛﻪ ﻛﻔﺮ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﺎزه اﻫﺎﻟﻲ ﻛﻮﭼﻪ و‬ ‫ﺳﺎﻛﻨﻴﻦ اﻃﺮاف ﭼﻪ ﮔﻨﺎﻫﻲ دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺮﺗﺐ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻳﺸﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﮔﻔﺖ اﻳﻨﻬﺎ ﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﻮﻧﺪ و ﻳﺎ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﺮ ﺳﺮﺷﺎن ﻣﻲآﻳﺪ ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﺪارد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﺟﻨﺎب ﻣﺤﻼﺗﻲ‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﻌﻨﻲ ﻋﺪل‬ ‫اﺳﻼﻣﻲ و اﺻﻮل اﻧﺴﺎﻧﻲ اﺳﻼم ﭼﻪ ﻣﻲﺷﻮد؟ ﮔﻔﺖ آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﻳﻬﻮد و ﻧﺼﺮاﻧﻲ اﺳﺖ و اﻳﻨﻬﺎ ﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﻮﻧﺪ و ﻳﺎ ﺗﻤﺎم ﺧﺎﻧﻪﻫﺎﻳﺸﺎن ﻫﻢ ﺧﺮاب ﺷﻮد ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻧﻴﺴﺖ و آن ﺧﺎﻧﻪ ﻛﻔﺮ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﺮاب‬ ‫ﺷﻮد‪ .‬ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﺠﺎ رﺳﻴﺪ ذﻛﺮ ﻫﺮ ﻣﻄﻠﺐ دﻳﮕﺮي زاﺋﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺧﺪاﺣﺎﻓﻈﻲ ﻛﺮده ﻣﺤﻞ را ﺗﺮك‬ ‫ﻛﺮدﻳﻢ و ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﻛﻪ اﻳﺸﺎن ﻧﻴﺰ در ﺟﺮﻳﺎن ﺑﻮده و از ﻋﺎﻣﻠﻴﻦ آن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪«.‬‬

‫‪250‬‬

‫در ﺳﺎل ‪ ،1360‬ﻣﺤﻞ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎب ﺑﻪ ﺟﺎده و ﻣﻴﺪان ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪ‪ 251.‬ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻛﺎﻣﻼً ﺑﺎ ﺧﺎك ﻳﻜﺴﺎن ﺷﺪ و ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻬﺪي‬ ‫در ﻣﺤﻞ آن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪252‬‬

‫‪» 247‬ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﺞ و اوﻗﺎف و اﻣﻮر ﺧﻴﺮﻳﻪ )ﺳﺎزﻣﺎن اوﻗﺎف و اﻣﻮر ﺧﻴﺮﻳﻪ( از ﻗﺪﻳﻤﻲﺗﺮﻳﻦ ﺗﺸﻜﻴﻼت اداري اﻳﺮان اﺳﺖ و ﻗﺪﻣﺖ آن ﺑﻪ دوران ﺻﻔﻮﻳﻪ ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ وزارت ﻓﺮﻫﻨﮓ و ارﺷﺎد اﺳﻼﻣﻲ اﺳﺖ وﻟﻲ از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﺳﺎزﻣﺎن اوﻗﺎف ﺑﺎﻳﺪ از ﻃﺮف وﻟﻲ ﻓﻘﻴﻪ ﺟﻮاز ﺗﺼﺪي در اﻣﻮري ﻛﻪ‬ ‫ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺑﺮ اذن وﻟﻲ ﻓﻘﻴﻪ اﺳﺖ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻓﻘﻴﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪهاي را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت ﻻزﻣﻪ را در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن اﺗﺨﺎذ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻫﺪاف ﻛﻠﻲ‬ ‫اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن در ﺳﻄﺢ ﻛﻠﻲ ﻋﺒﺎرت از اﺣﻴﺎ‪ ،‬ﺣﻔﻆ و اداره ﻣﻮﻗﻮﻓﺎت و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮارد اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻪ اﻣﻮر ﺧﻴﺮﻳﻪ و ﻋﺎماﻟﻤﻨﻔﻌﻪ‪ ،‬اداره و ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ اﻣﺎﻛﻦ ﻣﺬﻫﺒﻲ‪،‬‬ ‫ﻣﺴﺎﺟﺪ و ﺑﻘﺎع ﻣﺘﺒﺮﻛﻪ‪ ،‬ﻧﺸﺮ و ﮔﺴﺘﺮش ﻣﻌﺎرف اﺳﻼﻣﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻧﻴﻜﻮﻛﺎري و وﻗﻒ و اﻧﻄﺒﺎق ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت ﻣﺘﺨﺬه ﺑﺮ ﻣﻮازﻳﻦ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ و ﺷﺮﻋﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ «.‬ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﻲ در ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ‪) http://awqaf.ir‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 1 :‬آذر ‪.(1385‬‬ ‫‪ 248‬اﻳﻦ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻳﻜﻲ از ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎي ﻣﺤﻠﻲ ﺑﻮد و اﺳﻢ آن دﻻﻟﺖ ﺑﻪ اﻣﺎم ﻏﺎﻳﺐ )ﻣﻬﺪي( ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪» 249‬ﮔﺰارش ﻛﻮرش ﻃﻼﻳﻲ در ﺧﺼﻮص ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎب«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،242‬ص‪.4 .‬‬ ‫‪ 250‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ص‪.10 .‬‬ ‫‪» 251‬دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﺠﺪﻫﻢ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،113‬ص‪.253 .‬‬ ‫‪ » 252‬ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ :‬ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،118‬ص‪ .68-69 .‬ﺑﺎ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻪ اﻣﺮ ﻛﻪ ﺑﺎب ﺧﻮد را اﻣﺎم دوازدﻫﻢ )ﻣﻬﺪي( ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮده‬ ‫ﺑﻮد‪ ،‬اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﻳﻜﻲ از ﺣﺮﻛﺘﻬﺎي ﺳﻤﺒﻠﻴﻚ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود‪.‬‬ ‫‪46‬‬


‫ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻣﺮاﻛﺰ ﺑﻬﺎﻳﻲ و ﺑﻲﺣﺮﻣﺘﻲ ﺑﻪ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎﻧﻬﺎي ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‬ ‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎﻧﻬﺎي ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺳﺮاﺳﺮ ﻛﺸﻮر را ﺗﺼﺮف و ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻛﺮد‪ .‬در ‪ 15‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،1357‬آﻳﺖاﷲ‬ ‫ﻗﻤﻲ ﺑﻪ روزﻧﺎﻣﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﮔﻔﺖ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺟﺎﺳﻮﺳﺎن اﻧﮕﻠﻴﺲ‪ ،‬روﺳﻴﻪ‪ ،‬آﻣﺮﻳﻜﺎ و اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ و اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﺼﺎدره و‬ ‫ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻣﺮاﻛﺰ ﺑﻬﺎﻳﻲ و ﻣﺪارك آﻧﻬﺎ را ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ 253.‬در ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن و ﻣﺮﻛﺰ ﻣﺤﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‬ ‫ﺑﺴﺘﻪ و ﻣﻬﺮ و ﻣﻮم ﺷﺪ و ﻛﺘﺎﺑﻬﺎ و ﻣﺪارك آﻧﻬﺎ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮده ﺷﺪﻧﺪ‪ 254.‬ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻣﺮودﺷﺖ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺧﺎك ﻳﻜﺴﺎن ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪255‬‬

‫ﺑﻲﺣﺮﻣﺘﻲ ﺑﻪ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎﻧﻬﺎي ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺳﺮاﺳﺮ ﻛﺸﻮر ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ‪ :‬در ﺳﻨﮕﺴﺮ‪ ،‬ﺑﻬﻨﻤﻴﺮ‪ ،‬ﻛﻮﺷﻜﻚ‪ ،‬ﺷﻬﺴﻮار‪ ،‬ﺑﺎﺑﻠﺴﺮ‪،‬‬ ‫ﻣﻨﺸﺎد و ﭼﺎﺑﻬﺎر‪ ،‬ﻗﺒﺮﺳﺘﺎﻧﻬﺎ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪256‬‬

‫در ﺳﻌﺪي‪ ،‬ﻳﺰد و ﺷﻴﺮاز‪ ،‬ﺟﻨﺎزه ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن از ﻗﺒﺮ ﺑﻴﺮون آورده ﺷﺪﻧﺪ )ﻧﺒﺶ‬

‫ﻗﺒﺮ( و ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺎﻧﻊ دﻓﻦ ﻣﺮدﮔﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪257‬‬

‫در ‪ 14‬آذر ‪ ،1360‬ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺗﻬﺮان ﻣﺼﺎدره و‬

‫ﺑﺴﺘﻪ اﻋﻼم ﮔﺮدﻳﺪ و ‪ 13‬ﻛﺎرﻣﻨﺪ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺳﻂ دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻣﺮﻛﺰ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ 258.‬ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻣﺎه ﺑﻌﺪ‪ ،‬در‬ ‫‪ 24‬دي ‪ ،1360‬ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﺎب ﺳﻠﻤﺎن در روﺳﺘﺎﻳﻲ ﻧﺰدﻳﻚ ﺗﻬﺮان ﻧﻴﺰ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪ و ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺗﻬﺮان ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ‬ ‫ﻣﺮدﮔﺎن ﺧﻮد را در ﻣﺤﻞ ﻣﺸﺨﺼﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻛﺎﻓﺮﻳﻦ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻘﺎﻣﺎت اﺧﺘﺼﺎص داده ﺷﺪه ﺑﻮد و زﻣﻴﻨﻲ ﺑﺎﻳﺮ ﺑﻪ ﻧﺎم‬ ‫ﻟﻌﻨﺖآﺑﺎد )ﺷﻬﺮ ﻛﺎﻓﺮﻳﻦ(‬

‫‪259‬‬

‫ﺑﻮد دﻓﻦ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در آذر ‪ ،1362‬ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺑﺎﺑﻠﺴﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻨﻴﺎد ﻣﺴﺘﻀﻌﻔﺎن و‬

‫ﺟﺎﻧﺒﺎزان‪ 260‬ﺿﺒﻂ ﺷﺪ و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻞ ﺑﻪ ﻣﺮاﺟﻊ ﻗﻀﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺗﺪﻓﻴﻦ ﻣﺮدﮔﺎن ﺧﻮد ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪261‬‬

‫‪ 253‬ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪» ،‬ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ« )‪ 21‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ 1357‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 12‬ﻣﺎرس ‪) (1979‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪ .‬ﺷﻬﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬ ‫در آﻧﻬﺎ ﻣﺮاﻛﺰ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻣﺼﺎدره ﺷﺪﻧﺪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬ﺗﺒﺮﻳﺰ‪ ،‬رﺿﺎﻳﻴﻪ‪ ،‬ﺷﺎهآﺑﺎدِ اراك‪ ،‬اراك‪ ،‬ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه‪ ،‬اﺻﻔﻬﺎن‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻣﻴﺮآﺑﺎد‪ ،‬زرﮔﻨﺪه‪ ،‬ﺗﺠﺮﻳﺶ‪ ،‬ﺑﺎغ ﺗﮋه‪،‬‬ ‫ﺧﺎﻧﻲآﺑﺎد‪ ،‬ﻓﺮدوس‪ ،‬ﺷﻴﺮاز‪ ،‬ﻣﺮودﺷﺖ‪ ،‬ﻋﺮب ﺧﻴﻞ‪ ،‬ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻏﺴﺘﺎنِ ﻣﺸﻬﺪ‪ ،‬ﻳﺰد‪ ،‬ﻣﻬﺪيآﺑﺎدِ ﻳﺰد‪ ،‬ﻣﺮﻳﻢآﺑﺎد ﻳﺰد‪ ،‬ﺗﺎﻓﺖ‪ ،‬رﻓﺴﻨﺠﺎن‪ ،‬ﻛﺮﻣﺎن و ﻧﻲرﻳﺰ‪ .‬ﻣﺮاﻛﺰي ﻛﻪ‬ ‫ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺷﺪﻧﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ آﺗﺶ ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪﻧﺪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬درﻏﻮكِ آﺑﺎده‪ ،‬ﻛﻮﺷﻜﻚِ آﺑﺎده‪ ،‬ﭼﻨﺒﺮ آﺑﺎده‪ ،‬ﻫﻤﺖآﺑﺎدِ آﺑﺎده‪ ،‬ﺳﻨﮕﺴﺮ‪ ،‬ﺑﺎﺑﻠﺴﺮ‪ ،‬اردﻛﺎن‪ ،‬وادﻗﺎن‪ ،‬ﻓﺎﺗﺤﻪآﺑﺎدِ‬ ‫ﻛﺎﺷﺎن و ﻣﺸﻬﺪ‪» .‬ﻣﺮاﻛﺰ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻣﺼﺎدره ﺷﺪﻧﺪ«‪ ،‬ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ اﻧﮕﻠﻴﺲ‪ ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ﺗﺎ اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪Bahá’í centers confiscated, ] 1358‬‬ ‫‪) [NationalSpiritual Assembly of the UK April-May 1979‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪» .‬اﻣﺎﻛﻦ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻣﻮرد ﺣﻤﻠﻪ واﻗﻊ‬ ‫ﺷﺪﻧﺪ«‪ ،‬ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ اﻧﮕﻠﻴﺲ‪ ،‬ﻓﺮوردﻳﻦ ﺗﺎ اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪Bahá’í Properties Attacked, National Spiritual Assembly of the UK, ] 1358‬‬ ‫‪) [March-June 1979‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪ 254‬ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪» ،‬ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ« )‪ 21‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ 1357‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 12‬ﻣﺎرس ‪) (1979‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه‬ ‫ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ اﻋﻼﻣﻴﻪ اي ﻛﻪ ﺑﻪ آن در »ﻣﺎرﺗﻴﻦ‪ ،‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،1‬ص‪ 45 .‬ارﺟﺎع داده ﺷﺪه اﺳﺖ )دﻋﻮت ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺟﺸﻦ در‬ ‫ﻣﺤﻞ ﺳﺎﺑﻖ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺑﺎ اﻳﺮاد ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﺗﻮﺳﻂ آﻳﺖاﷲ ﻧﻮري در ﻣﻮرد »ﻣﻬﺪوﻳﺖ و ﺟﻬﺎد ﻋﻠﻴﻪ اﻣﭙﺮﻳﺎﻟﻴﺴﻢ‪ ،‬ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﻢ و ﻛﺎﺑﺎﻟﻴﺴﻢ«(‪.‬‬ ‫‪ 255‬ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪» ،‬ﺣﻤﻼت اﺧﻴﺮ ﺑﻪ ﺟﺎن و ﻣﺎل ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان« ]‪،[Recent attacks on the lives and properties of Bahá’ís in Iran‬‬ ‫‪ 3‬ﻣﻬﺮ ﺗﺎ ‪ 12‬آﺑﺎن ‪ 1357) 1357‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ ،(1978‬ص‪] 9 .‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪ :‬ﺣﻤﻼت اﺧﻴﺮ ‪.[1357‬‬ ‫‪ 256‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﻣﻘﺪس ﻣﺼﺎدره ﻳﺎ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺷﺪه )ﻓﺮوردﻳﻦ و اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ (1358‬در ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن‪» ،‬ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان«‬ ‫]‪ 18) [Attacks on the Bahá’ís of Iran‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 1358‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 9‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ‪.(1979‬‬ ‫‪ 257‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪» 258‬ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ اﺳﺎﺳﻲ در ﻓﺎﺻﻠﻪ آذر و دي ‪ ،«1360‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،239‬ص‪.1 .‬‬ ‫‪ 259‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪ 260‬اﻳﻦ ﺑﻨﻴﺎد ﻳﻜﻲ از ﻗﻮيﺗﺮﻳﻦ ﺑﻨﻴﺎدﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ اداره ﻣﻲﺷﻮد و ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﻤﻚ ﺑﻪ دوﻟﺖ در ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻛﺮدن ﻗﺪرت دوﻟﺖ‬ ‫در ﻛﻨﺘﺮل ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي و ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻨﻴﺎد ﻫﺰاران ﻛﺎرﮔﺎه‪ ،‬ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻫﺘﻞ و اﻣﻼك دﻳﮕﺮ را ﻛﻪ در ﺳﺎﻟﻬﺎي اول اﻧﻘﻼب ﻣﻠﻲ اﻋﻼم‬ ‫ﺷﺪﻧﺪ را ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﻴﺎد ﻣﺴﺘﻀﻌﻔﺎن زﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻘﺎم رﻫﺒﺮي اﺳﺖ و از ﺑﺎزرﺳﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻬﺎدﻫﺎي دوﻟﺘﻲ ﻣﺴﺘﺜﻨﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻋﻠﻲ‬ ‫اﺑﻮﻃﺎﻟﺒﻲ‪» ،‬رواﺑﻂ ﺟﺎﻣﻌﻪ و دوﻟﺖ و دورﻧﻤﺎي دﻣﻮﻛﺮاﺳﻲ در اﻳﺮان« ]‪ ،[State-Society Relations and Prospects for Democracy in Iran‬در‬ ‫ﮔﺰارش ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ از اﻣﻮر ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ]‪ ،[MIDDLE EAST REVIEW OF INTERNATIONAL AFFAIRS‬ﺟﻠﺪ ‪ ،5‬ﺷﻤﺎره ‪) 3‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 1380‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ‬ ‫‪ .(2001‬ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ داراﻳﻲ ﺑﻨﻴﺎد ﻣﺴﺘﻀﻌﻔﺎن ﺑﻴﺶ از ‪ 80‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﻧﻘﺪ و ﮔﺮدش ﺳﺎﻻﻧﻪ آن ‪ 10‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر در ﺳﺎل اﺳﺖ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ اﻣﻴﺮ‬ ‫ﻃﺎﻫﺮي‪» ،‬ﭼﻪ ﻛﺴﻲ اﻳﺮن را اداره ﻣﻲﻛﻨﺪ« ]‪ ،[Who Rules Iran‬ﺳﺮوﻳﺲ اﻧﺘﺸﺎراﺗﻲ اﻳﺮان ]‪ ،[IRAN PRESS SERVICE‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،1382‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬ ‫ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ‪) http://www.iran-press-service.com/articles_2004/Mar_04/who_rules_iran_29304.htm :‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 7 :‬آذر‬ ‫‪.(1385‬‬ ‫‪» 261‬ﻧﺎﻣﻪ رﺋﻴﺲ ﺷﻌﺒﻪ ﻳﻚ دادﮔﺎه ﺑﺎﺑﻠﺴﺮ ﺑﻪ ﺷﻬﺮدار ﺑﺎﺑﻠﺴﺮ درﺑﺎره ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﺑﻬﺎﻳﻴﻬﺎ«‪) 1362/10/5 ،‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪47‬‬


‫ﺗﺨﺮﻳﺐ اﻣﺎﻛﻦ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‬ ‫ﻣﻘﺎﻣﺎت دوﻟﺘﻲ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻣﺎﻛﻨﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻣﺪارس‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻬﺎ و زﻣﻴﻨﻬﺎي ﺑﺎزي ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن را ﺿﺒﻂ و ﺗﻌﻄﻴﻞ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺆﺳﺴﻪ آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﻲ‪ ،‬ﻣﺪرﺳﻪ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻧﻲ ﺣﺪﻳﻘﻪ‪ ،‬زﻣﻴﻦ ﺗﻔﺮﻳﺢ ﺟﻮاﻧﺎن در ﺷﻴﺮاز و ﺗﻬﺮان و ﻣﺪرﺳﻪ ﻫﻮﺷﻨﮕﻲ در ﻳﺰد‪ ،‬ﭘﺲ‬ ‫از اﻧﻘﻼب ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪262‬‬

‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﻴﺜﺎﻗﻴﻪ‬ ‫ﻳﻜﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﺪارك ﻣﻮﺟﻮد در ﺧﺼﻮص ﺿﺒﻂ اﻣﻮال ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪ ،‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﻴﺜﺎﻗﻴﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‬ ‫ﺑﻮد و ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اداره ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬اواﺳﻂ ﺧﺮداد ‪ ،1358‬ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﺣﻜﻴﻢ‪ ،‬ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬار ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻣﻄﻠﻊ ﺷﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﻬﺮآﺑﺎد ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻧﺴﺒﺖ »ﺿﺪ اﺳﻼﻣﻲ و ﺿﺪ اﻧﻘﻼﺑﻲ« داده اﺳﺖ و درﺧﻮاﺳﺖ ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن‬ ‫را ﻛﺮده اﺳﺖ‪ 263.‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ دﺧﺎﻟﺘﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﺣﻜﻴﻢ ﺑﺎ ﻛﻤﻴﺘﻪ و ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﻈﺎم‬ ‫ﭘﺰﺷﻜﻲ اﻳﺮان ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺖ و درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﺮد ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻋﻤﻠﻲ ﺑﺎ دﺳﺘﻮر ﻛﺘﺒﻲ اﻋﻤﺎل ﺷﻮد‪ 264.‬درﺧﻮاﺳﺖ او ﺑﻪ ﻣﻼﻗﺎﺗﺶ‬ ‫ﺑﺎ دو ﻧﻔﺮ ﻛﻪ ﻧﺎﻣﻪاي از ﺳﻮي اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻢ ﺳﺮﺣﺪيزاده‪ ،‬رﺋﻴﺲ اﻣﻮر اداري دﻓﺘﺮ ﻣﺼﺎدره اﻣﻮال ﺑﻨﻴﺎد ﻣﺴﺘﻀﻌﻔﺎن و ﺟﺎﻧﺒﺎزان‬ ‫ﻫﻤﺮاه ﺧﻮد داﺷﺘﻨﺪ اﻧﺠﺎﻣﻴﺪ‪ 265.‬ﻣﻀﻤﻮن ﻧﺎﻣﻪ ﺑﺪﻳﻦ ﻗﺮار ﺑﻮد‪:‬‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﻳﻦ ﺣﻜﻢ ﺑﻪ آﻗﺎﻳﺎن دﻛﺘﺮ ﺧﺴﺮو ﺻﺎدﻗﻲ ﺗﻬﺮاﻧﻲ و ﻣﺤﻤﺪ رازﻗﻲ ﻣﺄﻣﻮرﻳﺖ داده ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﻠﻴﻪ اﻣﻮر ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﻴﺜﺎﻗﻴﻪ ﻛﻪ ﻃﺒﻖ دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻣﺼﺎدره ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ﺗﺤﻘﻴﻖ و‬ ‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﻧﻤﻮده و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آن اﻗﺪام ﻣﻘﺘﻀﻲ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آوردﻧﺪ‪.‬‬

‫‪266‬‬

‫ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﺣﻜﻴﻢ‪ ،‬ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻣﻼﻗﺎت را ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﺮد‪:‬‬ ‫اﻳﻦ دو ﻧﻔﺮ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺧﺴﺮو ﺻﺎدﻗﻲ ﺗﻬﺮاﻧﻲ و آﻗﺎي رازﻗﻲ ﺗﻤﺎم روز از ﻣﻦ ﺳﺆال ﻛﺮدﻧﺪ و ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ‬ ‫دﻛﺘﺮ ﺗﻬﺮاﻧﻲ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺑﻮد آﻗﺎي رازﻗﻲ ‪ ...‬ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ‪ (1‬ﻧﻴﻤﻲ از اﻓﺮاد ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ اﻋﻤﺎل‬ ‫ﺷﻜﻨﺠﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ (2 .‬آﻗﺎي ﻫﻮﻳﺪا‪ ،‬ژﻧﺮال ﻧﺼﻴﺮي وآﻗﺎي ﺛﺎﺑﺘﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ (3 .‬ﺷﺎه و ﻣﻠﻜﻪ‬ ‫ﻓﺮح ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪267‬‬

‫در ﻧﻬﺎﻳﺖ‪ ،‬دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﺑﺎ اراﺋﻪ ﺣﻜﻢ‪ ،‬ﻣﺼﺎدره ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﻴﺜﺎﻗﻴﻪ را ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺣﻜﻢ دادﮔﺎه ﺑﻪ ﻧﻔﻮذ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺗﺄﺳﻴﺲ‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري و اداره ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن‪ ،‬ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ ﺑﻴﺖاﻟﻌﺪل اﻋﻈﻢ‪ ،‬اﺗﻬﺎم ﺑﻪ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﺿﺪ اﺳﻼﻣﻲ و‬ ‫ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﻻﻳﻞ ﻣﺼﺎدره ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن اﺳﺘﻨﺎد ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪268‬‬

‫ﺳﺎﻳﺮ اﺗﻬﺎﻣﺎت ﺷﺎﻣﻞ »از ‪ 290‬ﻧﻔﺮ ﻛﺎرﻣﻨﺪان‬

‫‪ 262‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪» 263‬ﻧﺎﻣﻪ دﻛﺘﺮ ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﺣﻜﻴﻢ درﺑﺎره ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﻴﺜﺎﻗﻴﻪ«‪) 1358/4/26 ،‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪ 264‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪ 265‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻛﭙﻲ ﺣﻜﻢ ﻣﻮرخ ‪ 23‬ﺧﺮداد ‪ 1358‬ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ آﻟﻤﺎن ﺗﻜﺜﻴﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪» ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان‪ :‬ﻣﺪارك ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻳﻚ اﻗﻠﻴﺖ‬ ‫ﻣﺬﻫﺒﻲ در اﻳﺮان« ]‪ ،[Die Bahá’í im Iran: Dokumentation der Verfolgung einer religiosen Minderheit‬ص‪.(1985) 131 .‬‬ ‫‪ 266‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪» 267‬ﻧﺎﻣﻪ دﻛﺘﺮ ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﺣﻜﻴﻢ درﺑﺎره ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﻴﺜﺎﻗﻴﻪ«‪) 1358/4/26 ،‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪» 268‬رأي دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب درﺑﺎره ﻣﺆﺳﺴﻴﻦ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﻴﺜﺎﻗﻴﻪ« )ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪ ،‬ﭼﺎپ ﻣﺠﺪد در»ﮔﺰارش ج‪.‬ب‪.‬ب‪ .‬درﺑﺎرة‬ ‫آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻳﻚ اﻗﻠﻴﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،81‬ص‪.80 .‬‬ ‫‪48‬‬


‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ‪ 123‬ﻧﻔﺮ ﭘﻴﺮو ﻓﺮﻗﻪ ﺿﺎﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮده و ﻣﺴﻠﻤﺎً در اﺟﺮاي اواﻣﺮ ﺳﻴﺎﺳﺖ اﺳﺘﺜﻤﺎري و ﺿﺪ اﺳﻼﻣﻲ ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﻢ‬ ‫ﻛﻮﺷﺎ ﺑﻮدهاﻧﺪ« ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪269‬‬

‫ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﺣﻜﻴﻢ از ﻃﺮف ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﺑﺎزرﮔﺎن‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ وﻗﺖ‪ ،‬اﺳﺘﻴﻨﺎف ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ ﺟﻮاب داد ﻛﻪ ﺑﺮ اﻳﻦ‬ ‫اﻣﺮ ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﺴﻠﻄﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و »ﻣﺼﺎدره ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻤﻴﺘﻪ اﻧﻘﻼب ﻛﻪ زﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﻣﺎم ]آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ[ ﻗﺮار دارد اﻧﺠﺎم‬ ‫ﺷﺪه اﺳﺖ«‪ 270.‬ﭘﺮوﻓﺴﻮر ﺣﻜﻴﻢ‪ ،‬در ‪ 22‬دي ‪ 1358‬در ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮد ﻣﺴﻠﺢ ﻧﺎﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﻗﺘﻞ رﺳﻴﺪ‪.‬‬

‫‪271‬‬

‫ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮرد ﻫﺪف ﻗﺮار دادن ﭘﻴﺸﺮوان ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﺗﺨﺮﻳﺐ‬ ‫ﮔﺴﺘﺮده و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺷﺪه ﺑﻨﺎﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﺗﺎرﻳﺨﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ و ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﺗﻤﺎﻣﻲ آﺛﺎري ﻛﻪ‬ ‫اﻳﺮان را ﻣﺒﺪاء دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ و ﺑﺎ ﻫﺪف وادار ﻛﺮدن ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻪ ﺗﺮك اﻋﺘﻘﺎدات ﺧﻮد ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﻣﺤﺮوم ﻛﺮدن ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن از اﻣﺎﻛﻦ و ﺑﻨﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ ﺑﻮده و ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻣﺆﺳﺴﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﻬﺎﻳﻲ‬ ‫ﺻﺮﻳﺤﺎً ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﺣﺲ ﻫﻮﻳﺖ و ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ در ﺑﻴﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ .3-5‬ﻣﺤﺮوﻣﻴﺘﻬﺎي اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬ ‫دوران ﭘﺲ اﻧﻘﻼب ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺼﺎدف ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺗﺒﻌﻴﻀﺎت ﺷﺪﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﻴﺮوان دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺟﻤﻬﻮري‬ ‫اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﺘﻌﺪدي ﻋﻠﻴﻪ ﭘﻴﺮوان دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ و ﻇﺎﻫﺮاً ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻓﻠﺞ ﻛﺮدن زﻧﺪﮔﻲ اﻗﺘﺼﺎدي آﻧﻬﺎ اﻋﻤﺎل ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬ ‫ﻣﻮاﻧﻊ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ اﺳﺘﺨﺪام و ورود ﺑﻪ داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎ و ﻳﺎ ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ اﻣﻼك ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮاﻧﻊ در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺎﻋﺚ از دﺳﺖ‬ ‫دادن وﺳﻴﻠﻪ اﻣﺮار ﻣﻌﺎش‪ ،‬ﺛﺒﺎت اﻗﺘﺼﺎدي و ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ از ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻬﺎي ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ در ﻣﺪارس دوﻟﺘﻲ و ﺗﺤﺼﻴﻼت ﻋﺎﻟﻲ ﺑﺮاي‬ ‫ﻓﺮزﻧﺪان ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺗﺠﺎر ﺑﻬﺎﻳﻲ ﭘﺮواﻧﻪ ﻛﺎر داده ﻧﻤﻲﺷﺪ و ﺣﻖ ﻋﻘﺪ ﻗﺮارداد ﺑﺎ دوﻟﺖ را ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎري از اﻓﺮادي ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ آورده ﺷﺪهاﻧﺪ ﻫﻨﻮز در اﻳﺮان ﺳﺎﻛﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻪ ﺣﻜﻢ ﺿﺮورت‬ ‫ﻫﻮﻳﺘﺸﺎن ﻣﺠﻌﻮل ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﺣﺮوف از آﻧﻬﺎ ﻳﺎد ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬در ﻫﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ﻣﺪارك ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن در آرﺷﻴﻮ‬ ‫ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﻣﻼك‬ ‫از ﺳﺎل ‪ ،1361‬ﻣﻘﺎﻣﺎت اﻗﺪام ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻳﻚ ﺳﺮي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺼﺮف اﻣﻮال اﻋﺪامﺷﺪﮔﺎن ﺑﻬﺎﻳﻲ و ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎﻳﺸﺎن ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫در ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮارد‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ اﻋﺪامﺷﺪﮔﺎن ﻗﺒﻞ از اﻋﻼم ﻋﻤﻮﻣﻲ اﻋﺪام ﺗﺼﺮف ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬

‫‪273‬‬

‫‪272‬‬

‫ﮔﺰارﺷﻬﺎي ﻣﺘﻌﺪد‪ ،‬از ﻣﻮارد ﻏﺎرت‪،‬‬

‫‪» 269‬رأي دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب درﺑﺎره ﻣﺆﺳﺴﻴﻦ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﻴﺜﺎﻗﻴﻪ« )ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪ ،‬ﭼﺎپ ﻣﺠﺪد در »ﮔﺰارش ج‪.‬ب‪.‬ب‪ .‬درﺑﺎرة‬ ‫آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻳﻚ اﻗﻠﻴﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،81‬ص‪.80 .‬‬ ‫‪» 270‬ﻧﺎﻣﻪ دﻛﺘﺮ ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﺣﻜﻴﻢ درﺑﺎره ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﻴﺜﺎﻗﻴﻪ«‪) 1358/4/26 ،‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪» 271‬ﻧﺎﻣﻪ از ﺳﻮي ﺑﻴﺖاﻟﻌﺪل اﻋﻈﻢ ﺑﻪ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎ«‪ 24 ،‬دي ‪) 1359‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪» 272‬ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ اﺳﺎﺳﻲ در ﻓﺎﺻﻠﻪ آذر و دي ‪ ،«1360‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،239‬ص‪.2 .‬‬ ‫‪ 273‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪49‬‬


‫ﺗﺨﺮﻳﺐ و ﺑﻪ آﺗﺶ ﻛﺸﻴﺪن اﻣﻮال ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﻣﺎﻫﻬﺎي ﻗﺒﻞ از ﭘﻴﺮوزي اﻧﻘﻼب و اداﻣﻪ آن ﺗﺎ ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب ﺣﻜﺎﻳﺖ‬ ‫دارﻧﺪ‪ 274.‬اﻳﻦ وﻗﺎﻳﻊ در ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﺮان روي دادﻧﺪ‪ :‬از روﺳﺘﺎﻫﻬﺎﻳﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻛﺘﺎ‪ ،‬ﺧﻮرﻣﻮج و ﺳﻨﮕﺴﺮ ﺗﺎ ﺷﻬﺮﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻣﺜﻞ‬ ‫ﺷﻴﺮاز‪ ،‬ﺗﻬﺮان و ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﻳﺰد‪ 275.‬در ﺑﺴﻴﺎري از اﻳﻦ ﻣﻮارد‪ ،‬اﻣﻼك ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻪ دﺳﺘﻮر ﻣﻘﺎﻣﺎت دوﻟﺘﻲ و روﺣﺎﻧﻴﻮن ﻃﺮاز‬ ‫اول ﺿﺒﻂ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از اﻳﻦ اﻣﻼك در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﺎﻟﻜﺎن ﺑﻬﺎﻳﻲ آﻧﻬﺎ زﻧﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺼﺮف ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ‬ ‫از اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ ورﺛﻪ ﻣﻤﻨﻮع ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺣﻜﻢ ‪70/59‬‬ ‫دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب ﻳﺰد‪ ،‬ﺣﻜﻢ ‪ 70/59‬را در ﺳﺎل ‪ 1359‬ﺻﺎدر ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﺤﻠﻲ ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ آﻳﺖاﷲ ﺻﺪوﻗﻲ اﺟﺎزه‬ ‫ﺿﺒﻂ اﻣﻼك ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻌﺪ از ﻣﺮگ ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻠﻚ را ﻣﻲداد‪.‬‬

‫‪276‬‬

‫اﺻﻞ ﻣﺘﻦ اﻳﻦ ﺣﻜﻢ ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪ و ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ‬

‫دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ اﺟﺮاي آن‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ روﺷﻦ ﺷﺪن ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت ﺣﻜﻢ ﺷﺪ‪ .‬در اﺑﺘﺪا اﺛﺮات ﻣﺨﺮب اﻳﻦ ﺣﻜﻢ ﻣﺸﺨﺺ‬ ‫ﻧﺒﻮد و اﺟﺮاي آن ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺞ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﻴﻪ‪ ،‬ﻓﺮد ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب اﺣﻀﺎر ﻣﻲﺷﺪ و در آﻧﺠﺎ‬ ‫ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ اﻳﺸﺎن در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ اﺳﺖ و ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ اﻣﻼﻛﻲ دارد‪ .‬ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ دادﮔﺎه اوﻟﻴﻪ‪ ،‬اﻣﻮال‬ ‫ﺷﺨﺺ ﻣﺰﺑﻮر ﺿﺒﻂ ﺷﺪه ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﺷﺪ‪ 277.‬اﮔﺮﭼﻪ ﺣﻜﻢ ﻣﺰﺑﻮر ﺑﻪ ﻣﺎﻟﻚ اﺟﺎزه ﻣﻲداد ﺗﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺧﺎﻧﻮادهاش ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﻋﻤﺮ‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻠﻚ‪ ،‬در ﻣﻠﻚ ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﻌﺪ از ﻣﺮگ ﻣﺎﻟﻚ‪ ،‬ﻣﻠﻚ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻪ ارث ﻧﻤﻲرﺳﻴﺪ ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﻳﻜﻲ از‬ ‫اﻋﻀﺎي ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ 278.‬اﮔﺮ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﺑﺴﺘﮕﺎن ﻣﺘﻮﻓﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻧﺒﻮدﻧﺪ ﻣﻠﻚ ﺧﻮدﺑﻪﺧﻮد ﺑﻪ ﺗﺼﺮف ﻛﻤﻴﺘﻪ اﻣﺪاد‬ ‫اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ 279‬در ﻣﻲآﻣﺪ‪ .‬ﻧﺎﻣﻪ اداره ﺛﺒﺖ اﺳﻨﺎد و ﻣﺪارك ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻳﺰد ﺑﻪ دﻓﺘﺮﺧﺎﻧﻪ اﺳﻨﺎد رﺳﻤﻲ ﻳﺰد‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﻋﻤﺎل‬ ‫ﺣﻜﻢ ‪ 70/59‬را ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬ ‫ﻃﺒﻖ دادﻧﺎﻣﻪ ﺷﻤﺎره ‪/861/73‬د‪ -‬ر‪ 23/‬ﻣﻬﺮ ‪ ،73‬دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻳﺰد ﻣﺤﻜﻮم ﻣﻬﺮﺑﺎن اﻫﻮراﻳﻲ‬ ‫ﻓﺮزﻧﺪ ﺟﻤﺸﻴﺪ از ﻣﺼﺎدﻳﻖ ﺣﻜﻢ ﺷﻤﺎره ‪ 70/59‬داﻧﺴﺘﻪ‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﺎغ ]ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ وي[ ‪ ...‬در ﺷﺮف ﺻﺪور ﺳﻨﺪ‬ ‫ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﺠﺘﻤﻊ اﻗﺘﺼﺎدي ﻛﻤﻴﺘﻪ اﻣﺪاد اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ )ره( ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺳﻨﺪ ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﻧﺎﻣﺒﺮده‬ ‫از درﺟﻪ اﻋﺘﺒﺎر ﺳﺎﻗﻂ و ﺗﻮﺳﻂ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم ﻫﺮ ﻧﻮع ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺑﻪ آن دﻓﺘﺮﺧﺎﻧﻪ اراﺋﻪ ﺷﺪ‪ ،‬اوﻻً از‬ ‫اﻧﺠﺎم ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺧﻮدداري و ﺛﺎﻧﻴﺎً ﺳﻨﺪ ﻣﺬﻛﻮر را اﺧﺬ و ﺑﻪ اﻳﻦ اداره ارﺳﺎل ﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬

‫‪280‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان ﺗﻌﺪادي از اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ را درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫اﺣﻜﺎم دادﮔﺎﻫﻬﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺟﻤﻼﺗﻲ ﻧﻈﻴﺮ »ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺘﻮﻳﺎت ﭘﺮوﻧﺪه و ﮔﺰارش ‪ ...‬اداره ﻛﻞ اﻃﻼﻋﺎت ﻳﺰد ﻛﻪ ﺣﻜﺎﻳﺖ‬ ‫‪» 274‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺣﻤﻼت اﺧﻴﺮ ‪ ،«1357‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.255‬‬ ‫‪ 275‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪» 276‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻳﺰد«‪ ،1374/9/25 ،‬ص‪) 1 .‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪ 277‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪» 278‬دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻳﺰد‪ ،‬ﺑﺮﮔﻪ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ و ﺻﻮرﺗﻤﺠﻠﺲ درﺑﺎره اﻣﻮال س‪ .‬آ‪.1372/12/2 ،«.‬‬ ‫‪» 279‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻳﺰد«‪ ،1374/9/25 ،‬ص‪) 1 .‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪» 280‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ دﻓﺘﺮﺧﺎﻧﻪ اﺳﻨﺎد رﺳﻤﻲ ﻳﺰد درﺑﺎره ﻣﻬﺮﺑﺎن اﻫﻮراﻳﻲ« )ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪50‬‬


‫دارد ﻧﺎﻣﺒﺮده و ﻫﻤﺴﺮش ﻓﻮت ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ و ﻓﺮزﻧﺪان آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻟﺬا ﻣﻮﺿﻮع از ﻣﺼﺎدﻳﻖ ﺣﻜﻢ ‪ 70/59‬اﻳﻦ‬ ‫دادﮔﺎه ﺑﻮده و ﺣﻜﻢ ﺑﻪ ﺿﺒﻂ اﻣﻮال آﻧﺎن ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﻣﺠﺘﻤﻊ اﻗﺘﺼﺎدي ﻛﻤﻴﺘﻪ اﻣﺪاد اﻣﺎم ﺻﺎدر و اﻋﻼم ﻣﻲﮔﺮدد‪«.‬‬

‫‪281‬‬

‫آﻳﺖاﷲ ﺻﺪوﻗﻲ در آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻳﺰد ﭘﻴﮕﻴﺮي ﻣﺨﺼﻮﺻﻲ ﻧﺸﺎن داد‪ .‬ﻃﻲ ﺧﻄﺒﻪ ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 30‬ﺧﺮداد‬ ‫‪ ،1359‬وي ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن را ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﻔﺴﺪ ﻣﺤﻜﻮم ﻛﺮده و اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ »ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺳﺮاﺳﺮ ﺷﻬﺮﻫﺎي اﻳﺮان ﺗﻮﻃﺌﻪ ﭼﻴﺪهاﻧﺪ«‪.‬‬ ‫او از »ﻣﺆﻣﻨﻴﻦ« دﻋﻮت ﻛﺮد ﺗﺎ »ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن را ﺟﺴﺘﺠﻮ و آﻧﻬﺎ را ﺗﺤﻮﻳﻞ دﻓﺎﺗﺮ دادﺳﺘﺎﻧﻲ اﻧﻘﻼب دﻫﻨﺪ‪ 282«.‬اﺗﻬﺎﻣﺎت ﻧﺎﻣﺒﺮده‬ ‫ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺣﻤﻼت دﺳﺘﻪﺟﻤﻌﻲ و ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺻﺪﻫﺎ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ و اﺧﺮاج ﺻﺪﻫﺎ ﺑﻬﺎﻳﻲ از ﻛﺎر ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫‪283‬‬

‫ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎي ﭘﺎﻛﺴﺎزي‬ ‫در ‪ 22‬ﺧﺮداد ‪ ،1359‬آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ را ﺑﺎ ﻫﺪف »اﺳﻼﻣﻲ ﻛﺮدن« ﺟﻮ داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎ‪ ،‬ﺗﺮﺑﻴﺖ‬ ‫اﺳﺎﺗﻴﺪ و ﮔﺰﻳﻨﺶ اﻓﺮاد ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺑﺮاي ﺗﺪرﻳﺲ در داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎ‪ ،‬ﮔﺰﻳﻨﺶ داﻧﺸﺠﻮ‪ ،‬و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎ‬ ‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎي اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد آورد‪.‬‬

‫‪284‬‬

‫ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در اﺑﺘﺪا ﺷﺶ ﻋﻀﻮ داﺷﺖ‬

‫‪285‬‬

‫اﻣﺎ ﺑﻪ‬

‫ﺗﺪرﻳﺞ اﻋﻀﺎي آن ﺷﺎﻣﻞ »رؤﺳﺎي ﺳﻪ ﻗﻮه« ﻛﻪ در آن زﻣﺎن ﺧﺎﻣﻨﻪاي )ﻗﻮه ﻣﺠﺮﻳﻪ(‪ ،‬اردﺑﻴﻠﻲ )ﻗﻮه ﻗﻀﺎﻳﻴﻪ( و رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‬ ‫)ﻗﻮه ﻣﻘﻨﻨﻪ(‪ 286‬ﺑﻮدﻧﺪ و ﻧﻴﺰ وزراي آﻣﻮزش و ﭘﺮورش و ﻓﺮﻫﻨﮓ و دﻳﮕﺮ اﻋﻀﺎي ﻣﺠﻠﺲ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫‪287‬‬

‫ﺑﺎ اﻟﻬﺎم از ﻓﺮﻣﺎن اوﻟﻴﻪ رﻫﺒﺮ و در ﻃﻮل ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪ ،1359‬ﺗﻌﺪادي دﻳﮕﺮ از »ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎي ﭘﺎﻛﺴﺎزي« ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﺬف ﺣﺎﻣﻴﺎن‬ ‫ﺷﺎه و ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﺮﺑﻲ از دوﻟﺖ و ﻣﺤﻠﻬﺎي ﻛﺎر ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪288‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ اﻣﻴﺮ ارﺟﻤﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻮرخ‪ ،‬ﺑﺮآورد ﻛﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺎ‬

‫اﺑﺘﺪاي ﺗﻴﺮ ‪ ،1359‬ﻛﻤﺘﺮ از ‪ 10‬روز از ﺷﺮوع ﭘﺎﻛﺴﺎزي‪ ،‬ﺑﻴﺶ از ‪ 1000‬ﻧﻔﺮ اﺧﺮاج ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻴﺶ از ‪» 150‬ﻛﻤﻴﺘﻪ‬ ‫ﭘﺎﻛﺴﺎزي« در ﺳﺮاﺳﺮ ﻛﺸﻮر ﻣﺸﻐﻮل ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪289‬‬

‫ﺑﻌﻀﻲ از وزارﺗﺨﺎﻧﻪﻫﺎ »ﻛﻤﻴﺘﻪ ﭘﺎﻛﺴﺎزي« ﻣﺴﺘﻘﻠﻲ داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ‬

‫‪» 281‬دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻳﺰد‪ ،‬ﺑﺮﮔﻪ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ و ﺻﻮرﺗﻤﺠﻠﺲ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﭘﺮوﻧﺪه س‪.‬ب‪) 1373/8/22 ،«.‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‬ ‫]ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺷﻤﺎره ‪.[4‬‬ ‫‪ 282‬ارﻳﻚ روﻟﻮ‪» ،‬ﻣﻘﺎﻣﺎت ارﺷﺪ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﻪ اﺗﻬﺎم ﺗﻮﻃﺌﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ« ]‪ ،[Des militaries de haut rang sont arrêtés pour complot‬ﻟﻮﻣﻮﻧﺪ‪ 3 ،‬ﺗﻴﺮ‬ ‫‪ 1359‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 24‬ژوﺋﻦ ‪1980‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻪ دﻛﺘﺮ ﻣﻨﺼﻮر ﻓﺮﻫﻨﮓ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه داﺋﻢ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ« )‪ 5‬ﺗﻴﺮ ‪(1359‬‬ ‫)ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان( و »دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﺠﺪﻫﻢ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،113‬ص‪.256 .‬‬ ‫‪» 283‬دﻧﻴﺎي ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﺠﺪﻫﻢ«‪ ،‬رك‪.‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،113‬ص‪.256 .‬‬ ‫‪» 284‬رﺋﻴﺲ ﺟﻬﺎد ﺳﺎزﻧﺪﮔﻲ از ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺑﻮد«‪ ،‬ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ روزﻧﺎﻣﻪ ﺷﺮق‪ ،1384/10/21 ،‬ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫دﺳﺘﺮﺳﻲ در ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ‪ 10) http://sharghnewspaper.com/841013/html/societ.htm#s351291 :‬آﺑﺎن ‪] (1385‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﺷﺮق«[؛‬ ‫ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ رﺳﻤﻲ ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ‪) http://www.iranculture.org‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 17 :‬آذر ‪(1385‬‬ ‫]از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ«[‪.‬‬ ‫‪ 285‬ﺧﻤﻴﻨﻲ اﻋﻀﺎي ﺷﺶ ﻧﻔﺮه ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ را ﻃﻲ دﺳﺘﻮر ﺧﺮداد ‪ 1359‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻋﺒﺎرت ﺑﻮدﻧﺪ از‪ :‬دﻛﺘﺮ ﺑﺎﻫﻨﺮ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺣﺴﻦ‬ ‫ﺣﺒﻴﺒﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺪاﻟﻜﺮﻳﻢ ﺳﺮوش‪ ،‬ﺟﻼلاﻟﺪﻳﻦ ﻓﺎرﺳﻲ‪ ،‬ﻣﻬﺪي رﺑﺎﻧﻲ و ﺷﻤﺲ آل اﺣﻤﺪ‪ .‬ﺷﺮق‪ .‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.284‬‬ ‫‪ 286‬ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،284‬ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻌﺪاد اﻳﻦ اﻋﻀﺎ ﺗﻮﺳﻂ آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ در ﺳﺎل ‪ 1363‬اﻋﻼم‬ ‫ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪» 287‬ﺷﺮق«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮ ﻧﻮﻳﺲ ‪» .284‬ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،284‬ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 1362‬آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ‬ ‫در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ درﺧﻮاﺳﺖ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر وﻗﺖ‪ ،‬ﺧﺎﻣﻨﻪاي‪ ،‬اﻋﻀﺎي زﻳﺮ را ﺑﻪ ﺷﻮرا اﺿﺎﻓﻪ ﻧﻤﻮد‪ :‬ﻧﺨﺴﺖ وزﻳﺮ‪ ،‬وزﻳﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ و آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﻲ‪ ،‬وزﻳﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ و‬ ‫ارﺷﺎد اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬دو داﻧﺸﺠﻮ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺟﻬﺎد و آﻗﺎي ﻋﻠﻲ ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري‪ ،‬رؤﺳﺎي وﻗﺖ ﺳﻪ ﻗﻮه در ﺳﺎل ‪ ،1363‬ﺑﻪ ﻋﻼوه ﻣﻬﺪوي ﻛﻨﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺪ ﻛﺎﻇﻢ‬ ‫اﻛﺮﻣﻲ )وزﻳﺮ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش(‪ ،‬رﺿﺎ دوري‪ ،‬ﻧﺼﺮاﷲ ﭘﻮرﺟﻮادي و ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ ﻫﺎﺷﻤﻲ‪.‬‬ ‫‪» 288‬ﺷﺮق«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ .284‬در ﻳﻚ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ‪ ،‬ﻳﻜﻲ از اﻋﻀﺎي ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪» ،‬ﭘﺎﻛﺴﺎزي« را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺷﻮرا اﻧﻜﺎر‬ ‫ﻛﺮد و ﻣﺘﺬﻛﺮ ﺷﺪ ﻛﻪ »ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻌﻀﻲ ﻧﻴﺰ ﺗﻨﺪروﻳﻬﺎﻳﻲ ﻛﺮده ﺑﺎﺷﻨﺪ«‪ ،‬اﻣﺎ واﻗﻌﺎً اﻳﻦ رﺑﻄﻲ ﺑﻪ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻳﻚ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‬ ‫ﻣﺪوﻧﻲ ﻧﺒﻮده ﺑﻠﻜﻪ اﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﺮﺧﻮردﻫﺎي ﺳﻠﻴﻘﻪاي و ﻳﺎ ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫﺎي اﻧﻔﺮادي ﺑﻮده و ﻫﻴﭻ ﮔﺎه ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﻳﺎ ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‬ ‫ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪» 289‬ﻋﻤﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺗﺎج«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮ ﻧﻮﻳﺲ ‪ ،71‬ص‪ .144 .‬ﺑﺮ ﺳﺮ اﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﮔﺮوﻫﻬﺎي دﻳﮕﺮ زﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﻮده ﻳﺎ ﻣﺴﺘﻘﻞ‬ ‫ﻋﻤﻞ ﻛﺮدهاﻧﺪ اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪51‬‬


‫ﻣﺪارك ﭘﺮﺳﻨﻞ را ﺑﺮرﺳﻲ و آن دﺳﺘﻪ از اﻓﺮادي ﻛﻪ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺸﺨﻴﺺ داده ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ را اﺧﺮاج ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ 290.‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺗﻌﺪادي از ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺪون ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﻗﺒﻠﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ در ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮارد اﻳﻦ‬ ‫ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ 291.‬ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﺗﺮدﻳﺪي‪ ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد ﻫﺪف اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت »ﭘﺎﻛﺴﺎزي« ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫از دﺳﺖ دادن وﺳﻴﻠﻪ اﻣﺮار ﻣﻌﺎش‬ ‫در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﭘﺲ از اﺳﺘﻘﺮار ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ از ﺳﻮي دوﻟﺖ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ از‬ ‫ﻣﺸﺎﻏﻞ دوﻟﺘﻲ ﺣﺬف ﺷﻮﻧﺪ در ﺳﺮاﺳﺮ ﻛﺸﻮر ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ‪ .‬در ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ﻧﻌﻤﺖاﷲ ﺗﻘﺎ‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪار اﺳﺘﺎن ﻓﺎرس‪ ،‬در ﻳﻚ‬ ‫ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪ ﺑﻪ اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺑﻪ دﻳﻦ اﺳﻼم ﻣﺸﺮف ﻧﺸﺪهاﻧﺪ اﺧﻄﺎر ﻛﺮد ﻛﻪ از اﻳﻦ ﭘﺲ از ﺷﻐﻠﻬﺎي دوﻟﺘﻲ ﺑﻪ ﺟﺮم ﻓﺴﺎد‬ ‫اﺧﻼﻗﻲ اﺧﺮاج ﺷﺪه و ﻫﻴﭻ ﺣﻘﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺑﻨﺪ ‪ 3‬ﻣﺎده ‪ 14‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺘﺨﺪام ﻛﺸﻮري ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪.‬‬

‫‪292‬‬

‫اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺗﺄﻛﻴﺪ‬

‫ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ‪:‬‬ ‫اﮔﺮ از واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻓﺮﻗﻪ ﺿﺎﻟﻪ اﻇﻬﺎر ﻧﺪاﻣﺖ و ﭘﺸﻴﻤﺎﻧﻲ ﻧﻤﻮده ﺧﻮد ﺑﻪ داﻣﺎن ﺣﻴﺎت ﺑﺨﺶ اﺳﻼم ﭘﻨﺎه ﺑﺒﺮﻳﺪ‬ ‫‪ ...‬ﺗﻮﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻗﺒﻮل و از ﻧﻈﺮ اداري ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﺸﻐﻮل و ﺣﻘﻮق ﻋﻘﺐ اﻓﺘﺎده ﺷﻤﺎ ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪293‬‬

‫در ‪ 9‬ﺗﻴﺮ ‪ ،1359‬روزﻧﺎﻣﻪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻘﺎﻟﻪاي ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان »ﭘﺮداﺧﺖ ﭘﻮل ﺑﻴﺖاﻟﻤﺎل ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺣﺮام اﻋﻼم ﺷﺪ«‬ ‫ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮد‪ .‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺎده ‪ 440‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺘﺨﺪام ﻛﺸﻮري و »ﺑﻪ ﺟﺮم اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﻣﺴﻠﻚ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ«‪44 ،‬‬ ‫ﻧﻔﺮ از ﻣﺸﺎﻏﻞ ﺧﻮد اﺧﺮاج ﺷﺪﻧﺪ‪ 294.‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ وزﻳﺮ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن داد ﻛﻪ ﭘﺮداﺧﺖ‬ ‫ﺣﻘﻮق ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﻲ آﻧﻬﺎ اداﻣﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﻣﺤﻼﺗﻲ‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﺷﻴﺮازي و آﻳﺖاﷲ دﺳﺘﻐﻴﺐ ﻓﺘﻮاﻫﺎﻳﻲ ﺻﺎدر ﻛﺮدﻧﺪ‬ ‫ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﭘﻮل ﺑﻴﺖاﻟﻤﺎل ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺣﺮام اﺳﺖ و ﻫﺮ ﻛﺲ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﻓﺘﻮا ﺳﺮﭘﻴﭽﻲ ﻛﻨﺪ ﺧﺎﻃﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر‬ ‫ﻣﻲرود‪.‬‬

‫‪295‬‬

‫ﺳﺎزﻣﺎن ﮔﺴﺘﺮش و ﻧﻮﺳﺎزي ﺻﻨﺎﻳﻊ اﻳﺮان ﺑﺎ ارﺟﺎع ﺑﻪ ﻓﺘﺎوي آﻳﺖاﷲﻫﺎ‪ ،‬در ‪ 12‬ﺗﻴﺮ ‪ 1359‬ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪاي‬

‫ﺻﺎدر ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪296‬‬

‫ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺴﺆوﻟﻴﻦ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎي ﺗﺎﺑﻊ ﺳﺎزﻣﺎن ﮔﺴﺘﺮش و ﻧﻮﺳﺎزي ﻣﻮﻇﻔﻨﺪ‬

‫در ﺻﻮرت ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻴﻦ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺧﻮد‪ ،‬وﺿﻊ اﺳﺘﺨﺪاﻣﻲ اﻳﺸﺎن را ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﻠﻴﻖ در آورده و ﭘﺮوﻧﺪه را ﺟﻬﺖ‬ ‫رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ »ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﭘﺎﻛﺴﺎزي« ﻣﺴﺘﻘﺮ در ﺳﺎزﻣﺎن ﮔﺴﺘﺮش و ﻧﻮﺳﺎزي در ﺗﻬﺮان ارﺳﺎل ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ 290‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ‪» ،‬ﺧﻼﺻﻪ اﺧﺒﺎر ﺑﻲ ﺑﻲ ﺳﻲ‪ ،‬ﭘﺎﻛﺴﺎزﻳﻬﺎ در اﻳﺮان« )‪ 10‬ﺗﻴﺮ ‪) [The Purges in Iran] (1359‬ﻛﻪ در ﻣﻮرد ﻛﻤﻴﺘﻪ ﭘﺎﻛﺴﺎزي‬ ‫وزارت ﻧﻔﺖ ﺗﻮﺿﻴﺢ داده و از ﺳﺨﻨﮕﻮي وزارت ﻧﻔﺖ ﻧﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻓﺮاد ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﺷﺪه ﺷﺎﻣﻞ ‪ 500‬ﻋﻀﻮ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻨﺤﻠﻪ ﺳﺎواك‪ ،‬ﺗﻤﺎﻣﻲ‬ ‫ﻓﺮاﻣﺎﺳﻮﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺠﻠﺲ ﺳﺎﺑﻖ و اﻓﺮادي ﻛﻪ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ رژﻳﻢ ﺳﺎﺑﻖ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ 291‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »آﺻﻒ ﺑﻴﺎت‪ ،‬ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺎرﮔﺮان ﺑﻌﺪ از اﻧﻘﻼب« ]‪ ،[Workers’ Control after the Revolution‬ﮔﺰارش ﭘﺮوژه ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت‬ ‫و اﻃﻼﻋﺎت ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ ]‪) [MERIP‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ -1361‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ ،(1362‬ص‪ ،20 .‬در ﺧﺼﻮص ﻛﻤﻴﺘﻪ ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪﻫﺎ‪» :‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻳﻚ ﺳﺎل و ﻧﻴﻢ ﺑﻌﺪ از‬ ‫اﻧﻘﻼب در ﻣﺮداد ‪ ،1359‬دوﻟﺖ ﺧﻮد اﻗﺪام ﺑﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮﺻﻲ در ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﺪف ﭘﺎك ﻛﺮدن ‪ ...‬ﻋﻨﺎﺻﺮ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻏﺮب‪ ،‬ﺷﺮق و رژﻳﻢ‬ ‫ﺳﺎﺑﻖ ﻣﺒﺎدرت ورزﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻫﺌﻴﺘﻬﺎي ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﻣﺘﺸﻜﻞ ﺑﻮدﻧﺪ از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻓﺮﻣﺎﻧﺪار ﻫﺮ اﺳﺘﺎن‪ ،‬دادﺳﺘﺎن اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬وزﻳﺮ ﻛﺎر و ﻳﻚ ﻛﺎرﻣﻨﺪ‬ ‫ﻣﻨﺘﺨﺐ‪«.‬‬ ‫‪ 292‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻧﺎﻣﻪ ﻧﻌﻤﺖاﷲ ﺗﻘﺎ ﺑﻪ ﻛﺎرﻣﻨﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ« )ﺗﺎرﻳﺦ ﺧﻮاﻧﺎ ﻧﻴﺴﺖ( )ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪ 293‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪» 294‬از ﺳﻮي آﻳﺖاﷲ رﺑﺎﻧﻲ ﺷﻴﺮازي‪ ،‬آﻳﺖاﷲ دﺳﺘﻐﻴﺐ و آﻳﺖاﷲ ﻣﺤﻼﺗﻲ‪ :‬ﭘﺮداﺧﺖ ﭘﻮل ﺑﻴﺖ اﻟﻤﺎل ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺣﺮام اﻋﻼم ﺷﺪ«‪ ،‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪،‬‬ ‫‪.1359/4/9‬‬ ‫‪ 295‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪» 296‬ﻧﺎﻣﻪ ﺣﺴﻦ ﺻﺪر‪ ،‬ﻣﻌﺎون وزﻳﺮ ﺻﻨﺎﻳﻊ و رﺋﻴﺲ ﻫﻴﺄت ﻋﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﮔﺴﺘﺮش و ﻧﻮﺳﺎزي ﺻﻨﺎﻳﻊ اﻳﺮان«‪) 1359/4/12 ،‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد‬ ‫ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان( ]ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺷﻤﺎره ‪ .[5‬ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﻪ روزﻧﺎﻣﻪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻮرخ ‪ 1359/4/9‬و ﻣﺎده ‪ 440‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺘﺨﺪام ﻛﺸﻮري ارﺟﺎع ﻣﻲداد‪ .‬دﺳﺖ‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻪاي در ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪ )ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان( اﻳﻦ دﺳﺘﻮر را ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺰﻳﻨﻲ ﺟﻬﺖ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﭘﺮوﻧﺪهﻫﺎي ﭘﺮﺳﻨﻠﻲ ﺗﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ‬ ‫اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ اﻓﺮاد ارﺟﺎع ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬ ‫‪52‬‬


‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺸﺎﺑﻪ‪ ،‬وزارت ﻛﺎر و اﻣﻮر اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ اداره ﻛﻞ ﻛﺎر ﻧﻮﺷﺖ و ﻣﻘﺮرات ﺟﺪﻳﺪ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‬ ‫ﺷﺎﻏﻞ را اﺑﻼغ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻧﺎﻣﻪ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻲﻛﺮد‪:‬‬ ‫ﻃﺒﻖ ﺑﻨﺪ ‪ 8‬ﻣﺎده ‪ 29‬ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺎزﺳﺎزي ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ وزارﺗﺨﺎﻧﻪﻫﺎ و ﻣﺆﺳﺴﺎت دوﻟﺘﻲ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دوﻟﺖ‬ ‫ﻣﺼﻮب ‪ 1360/7/5‬ﻣﺠﻠﺲ ﺷﻮراي اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﻣﺠﺎزات ﻋﻀﻮﻳﺖ ﻓﺮﻗﻪ ﺿﺎﻟﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺟﻤﺎع ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺧﺎرج‬ ‫از اﺳﻼم ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ و ﻳﺎ ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺮاﻣﻨﺎﻣﻪ و اﺳﺎﺳﻨﺎﻣﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺮ ﻧﻔﻲ ادﻳﺎن اﻟﻬﻲ‬ ‫ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺎﺷﺪ اﻧﻔﺼﺎل داﺋﻢ از ﺧﺪﻣﺎت دوﻟﺘﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪297‬‬

‫وزارت ﻛﺎر و اﻣﻮر اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در اداﻣﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻣﺮاﺟﻊ ﺣﻞ اﺧﺘﻼف ﻣﻜﻠﻔﻨﺪ از ﺻﺪور رأي ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﻛﺎرﻛﻨﺎن‬ ‫اﺧﺮاﺟﻲ ﺧﻮدداري ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ ﺑﺤﺚ ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮر ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ از اﺳﺘﺨﺪام ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ از زﻣﺎن‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻗﺎﻧﻮن ﺳﺎل ‪ 1301‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﻤﻨﻮع ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻛﻪ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﺧﺰاﻧﻪ‬ ‫ﻣﻠﻲ ﺑﺮﮔﺮداﻧﻨﺪ‪ 298.‬در ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮارد ﻻزﻣﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪن ﻣﻌﺎدل ﺳﺎﻟﻬﺎ ﺣﻘﻮق ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﻮد و در ﺻﻮرت ﻋﺪم اﻣﻜﺎن‬ ‫ﭘﺮداﺧﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺒﻠﻐﻲ‪ ،‬ﻣﻮاﺟﻪ ﺑﺎ زﻧﺪان ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪299‬‬

‫ﻣﺪﺗﻲ ﭘﺲ از اﺑﻼغ ﻳﻚ ﺳﺮي ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪ ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ‪ ،‬اﻃﻼﻋﻴﻪﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﺧﺮاج ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن از ﺷﺮﻛﺘﻬﺎ ﺻﺎدر‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻋﻼﻧﺎت ﻳﺎ از ﻃﺮﻳﻖ روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻛﺜﻴﺮاﻻﻧﺘﺸﺎر ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ و ﻳﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎي اداري ﺑﻪ دﺳﺖ‬ ‫ﻛﺎرﻣﻨﺪان ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻣﻲرﺳﻴﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫در ‪ 9‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ ،1359‬وزارت ﻧﻔﺖ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻛﺎرﻣﻨﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻠﻲ ﻧﻔﺖ اﻳﺮان اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ ﺣﻘﻮق و ﻣﺰاﻳﺎي اﻳﺸﺎن‬ ‫ﻗﻄﻊ و اﻳﺸﺎن ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻜﻠﻴﻒ از ﻃﺮف ﻣﻘﺎﻣﺎت ذﻳﺼﻼح در ﻣﺤﻞ ﻛﺎر ﺣﺎﺿﺮ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺘﺬﻛﺮ ﻣﻲﺷﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻛﺎرﻣﻨﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺧﻮد را ﺑﻪ اﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪ ﻣﻨﺘﺴﺐ ﻧﻤﻲداﻧﺪ ﻣﺮاﺗﺐ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﺘﺒﻲ اﻃﻼع دﻫﺪ ﺗﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺼﻤﻴﻢ‬ ‫ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﻈﺮ ﮔﺮدد‪ 300.‬در اﻫﻮاز ﻫﻴﺄت ﺑﺪوي ﺑﺎزﺳﺎزي ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ وزارت ﻧﻔﺖ ﻃﻲ اﻃﻼﻋﻴﻪاي اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻲ ‪ 15‬روز ﻣﻬﻠﺖ دارﻧﺪ ﺗﺎ ﺧﻮد را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و در ﺻﻮرت ﻋﺪم ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﻮرد ﭘﻴﮕﺮد ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﻃﻼﻋﻴﻪ‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از ﻋﻤﻮم ﻛﺎرﻣﻨﺪان ﺗﻘﺎﺿﺎ ﻛﺮده ﺑﻮد ﺗﺎ ﻛﻠﻴﻪ اﻓﺮادي را ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﺑﺎ ﻓﺮﻗﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ ﺗﻤﺎس دارﻧﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻫﻴﺌﺖ‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫‪301‬‬

‫ﻗﺎﺿﻲ ﺷﺮع دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه در ﻳﻚ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺖ زﻣﺰم‪ ،‬اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ »در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻛﺎرﻣﻨﺪان و‬ ‫ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺷﺎﻏﻞ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺗﻮﺑﻪ ﺑﺸﻮﻧﺪ و در ﭘﺮوﻧﺪه ﭘﺮﺳﻨﻠﻲ ﺧﻮد ﺑﻨﻮﻳﺴﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺘﺪﻳﻦ ﺑﻪ دﻳﻦ اﺳﻼم و ﻣﺬﻫﺐ ﺷﻴﻌﻪ‬ ‫اﺛﻨﻲ ﻋﺸﺮي ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮع را در روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻛﺜﻴﺮاﻻﻧﺘﺸﺎر ﺑﺎ ﻋﻜﺲ ﭼﺎپ و ﻣﻨﻌﻜﺲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ« ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ‬ ‫ﻛﺎر ﺧﻮد اداﻣﻪ دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ‪ 20‬روز ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم اﻳﻦ دﺳﺘﻮر ﻣﻬﻠﺖ داده ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪302‬‬

‫‪» 297‬ﻧﺎﻣﻪ ﺣﺴﻦ ﻣﻌﺘﻤﺪ رﺿﺎﻳﻲ از اداره ﻛﺎر و اﻣﻮر اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ درﺑﺎره ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن«‪) 1360/9/16 ،‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪» 298‬ﻧﺎﻣﻪ وزﻳﺮ ﻛﺸﺎورزي و ﻋﻤﺮان روﺳﺘﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻛﺎرﻣﻨﺪ اﺧﺮاﺟﻲ ﺑﻬﺎﻳﻲ«‪) 1360/6/26 ،‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان( ]ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺷﻤﺎره ‪.[6‬‬ ‫‪ 299‬ﻓﺮﮔﻮس ﺑﻮردوﻳﭻ‪» ،‬ﺗﺮور ﻣﻘﺪس‪ :‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﻓﺮاﻃﻲ ﺑﺎ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻣﻠﺤﺪ در ﻧﺒﺮدي ﺧﻮﻧﻴﻦ ﻣﺒﺎرزه ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ« ] ‪Holy Terror: Moslem Zealots Wage a‬‬ ‫‪ ،[Deadly War Against Bahá’í Heresies‬ﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ آﺗﻼﻧﺘﻴﻚ‪ ،‬ﺟﻠﺪ ‪) 259‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ ،(1366‬ص‪.26 .‬‬ ‫‪» 300‬ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻌﺎون اﻣﻮر اداري و ﻣﺎﻟﻲ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻧﻔﺖ ﺧﻴﺰ وزارت ﻧﻔﺖ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ ﺷﻤﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺑﻪ س‪.‬س‪) 1359/6/8 ،«.‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‬ ‫اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪» 301‬اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻫﻴﺄت ﺑﺪوي ﺑﺎزﺳﺎزي ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ وزارت ﻧﻔﺖ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﻫﻮاز«‪) 1361/3/25 ،‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪» 302‬ﻧﺎﻣﻪ ﻗﺎﺿﻲ ﺷﺮع دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺖ زﻣﺰم ﻛﺮﻣﺎﻧﺸﺎه«‪) 1360/6/10 ،‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪53‬‬


‫ﻃﻲ ﺟﻠﺴﻪاي در ﺑﻬﻤﻦ ‪ ،1360‬ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﻲ ﺑﺎﻧﻜﻬﺎ ﻣﻘﺮر داﺷﺖ ﻛﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﻬﺎﻳﻲ »ﺗﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻧﻬﺎﻳﻲ از ﻃﺮف‬ ‫ﻫﻴﺄت ﺑﺎزﺳﺎزي ﻧﻴﺮوي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺪون ﭘﺮداﺧﺖ وﺟﻬﻲ از ﻛﺎر ﻣﻌﻠﻖ ﮔﺮدﻧﺪ«‪ .‬ﭘﻴﺮو اﻳﻦ ﺗﺼﻤﻴﻢ‪ ،‬ﺑﺎﻧﻚ ﻣﻠﺖ ﻃﻲ ﻳﻚ ﻧﺎﻣﻪ‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﻲ درﺧﻮاﺳﺖ ﺗﻬﻴﻪ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ اﻧﻜﺎر از ﻓﺮﻗﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ارﺳﺎل آن ﺑﻪ اداره ﻛﻞ‬ ‫اﻣﻮر ﻛﺎرﻛﻨﺎن ﻧﻤﻮد »ﺗﺎ اﻗﺪام ﻻزم ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ‪«.‬‬

‫‪303‬‬

‫ﺷﺮﻛﺖ اﻳﺮﺳﺎﻛﻮ در ﺗﻬﺮان ﺑﻪ ﻛﺎرﻣﻨﺪان ﺑﻬﺎﻳﻲ در ﺳﺎل ‪ 1361‬اﻋﻼم ﻛﺮد ﻛﻪ »ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺧﻮد را از اﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪ‬ ‫ﻗﻄﻊ ﻧﻜﺮده و ﺑﻪ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ رو ﻧﻴﺎورﻧﺪ‪ ،‬ﺣﻖ ورود ﺑﻪ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ را ﻧﺪارﻧﺪ«‪ .‬ﺷﺮﻛﺖ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ آﻧﻬﺎ ﺻﺮﻓﺎً ﺑﺮ‬ ‫ﻣﺒﻨﺎي اﻋﺘﻘﺎدات ﻣﺬﻫﺒﻲﺷﺎن اﺧﺮاج ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و ﻫﻴﭻ ﻋﻤﻠﻲ در ﺿﺪﻳﺖ ﺑﺎ رژﻳﻢ اﻧﺠﺎم ﻧﺪادهاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪304‬‬

‫ﻛﺎرﻣﻨﺪان ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﺨﺶ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﻴﺰ از ﻃﺮف ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎﻳﺎن ﺧﻮد اﺧﻄﺎرﻳﻪاي ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﺧﺮاﺟﺸﺎن درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ آﻧﻬﺎ‬ ‫ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ از در ﻣﺤﻞ ﻛﺎر ﺧﻮد ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﻮﻧﺪ ﻣﮕﺮ اﻳﻨﻜﻪ از دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﻠﻨﻲ ﺗﺒﺮي ﺑﺠﻮﻳﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬ ‫ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﺘﺬﻛﺮ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻛﺎرﻣﻨﺪ ﻣﺬﻛﻮر از دﻳﻦ ﺧﻮد ﺗﺒﺮي ﻛﻨﺪ‪ ،‬وﺿﻌﻴﺖ اﺳﺘﺨﺪاﻣﻲ و ﻳﺎ ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﻲ‬ ‫آﻧﻬﺎ ﻣﺠﺪاً ﺑﻪ ﺣﺎل اول ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﺗﻌﺪادي از ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎﻳﺎن از اﺟﺮاي دﺳﺘﻮر ﻓﻮق ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﺧﺮاج ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻧﺎراﺿﻲ ﺑﻮده و ﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ در‬ ‫اﺛﺒﺎت ﺗﺨﺼﺺ و ﻣﻬﺎرت و ﻧﻘﺸﻲ ﻛﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﺧﺮاﺟﻲ داﺷﺘﻨﺪ ﻧﻮﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻛﺎرﻣﻨﺪ ﻓﻨﻲ و اﻧﺒﺎردار داﻳﺮه ﻣﺨﺎزن ﺷﻌﺒﻪ‬ ‫ﺧﻮدروﻫﺎي ارﺗﺶ )آﻗﺎي س‪.‬د‪ ،(.‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮدن از ﻛﺎر اﺧﺮاج ﺷﺪ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﻳﻦ واﻗﻌﻴﺖ ﻛﻪ رؤﺳﺎي وي ﺗﺄﻛﻴﺪ‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ »وﻇﺎﻳﻒ ﻣﺤﻮﻟﻪ را ﺑﻪ ﻧﺤﻮ اﺣﺴﻦ اﻧﺠﺎم داده«‬

‫‪305‬‬

‫اﺳﺖ‪ .‬در ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ دﻳﮕﺮ‪ ،‬آﻗﺎي س‪.‬ي‪ ،.‬ﻛﺎرﻣﻨﺪ ﻳﻚ‬

‫ﺷﺮﻛﺖ ﻣﺴﺎﻓﺮﺗﻲ در ﺗﻬﺮان از ﻛﺎر ﺑﺮﻛﻨﺎر ﺷﺪ‪ .‬ﻧﺎﻣﻪ اﺧﺮاج ﺷﺮﻛﺖ ﻣﺬﻛﻮر ﺑﻪ آﻗﺎي س‪.‬ي‪ .‬از »ﻫﻤﻜﺎري ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ« اﻳﺸﺎن‬ ‫ﺗﺸﻜﺮ ﻛﺮده و ﺑﺮاي اﻳﺸﺎن »آرزوي ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ« ﻣﻲﻧﻤﻮد و ﺑﺎ اﻇﻬﺎر ﺗﺄﺳﻒ ﺑﻴﺎن ﻣﻲداﺷﺖ ﻛﻪ »ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﺟﻨﺎﺑﻌﺎﻟﻲ‬ ‫ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﻛﺘﻤﺎن ﻋﻘﻴﺪه ﺧﻮد ﻧﺸﺪه و در ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺻﺮﻳﺤﺎً دﻳﻦ ﺧﻮد را ﺑﻬﺎﻳﻲ اﻋﻼم ﻧﻤﻮدهاﻳﺪ ﻟﺬا ‪ ...‬ﺑﻪ ﻛﺎر‬ ‫ﺟﻨﺎﺑﻌﺎﻟﻲ ﺧﺎﺗﻤﻪ داده ﻣﻲﺷﻮد‪«.‬‬

‫‪306‬‬

‫ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺑﺨﺸﻬﺎي ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻧﻴﺰ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ اﺳﺘﺨﺪام ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ‬ ‫از ﻇﺮف ﻛﻤﻴﺘﻪ اﻧﻘﻼب ﮔﺮﮔﺎن ﺑﻪ آﻗﺎي س‪.‬ف‪ .‬اﻃﻼع داده ﺷﺪ ﻛﻪ ﻛﺴﺐ ﺧﻮد را ﺗﻌﻄﻴﻞ ﻛﺮده و آن را ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻳﻨﻜﻪ‬ ‫»ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻣﺸﻜﻮك اﻳﺸﺎن ﺑﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺿﺪ اﻧﻘﻼب و اﻗﻠﻴﺘﻬﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺧﻄﺮ ﺑﺮاي اﻧﻘﻼب ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ« واﮔﺬار ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪307‬‬

‫ﻛﺎرﻣﻨﺪان ﺑﺨﺶ آﻣﻮزش ﻧﻴﺰ ﺷﺪﻳﺪاً ﻣﻮرد ﻫﺪف ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬در ﺧﺮداد ‪ ،1358‬ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ رﺟﺎﻳﻲ‪ ،‬وزﻳﺮ آﻣﻮزش و‬ ‫ﭘﺮورش‪ ،‬ﺿﻤﻦ ﺻﺪور ﻳﻚ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺣﻜﻢ ﺷﻤﺎره ‪ 14974/2‬ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﺧﺮاج ﻣﻌﻠﻤﻴﻦ ﺑﻬﺎﻳﻲ از ﻣﺪارس ﻛﺸﻮر اﺳﺘﻨﺎد ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ »وزارت آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ‪ ...‬اﺟﺎزه ﻧﻤﻲدﻫﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ دوران ﻃﺎﻏﻮت ‪ ...‬ﭘﻴﺮوان ﻣﺴﻠﻚ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ در واﺣﺪﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ و از اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ اﻓﻜﺎر ﭘﺎك و ﻣﻌﺼﻮم داﻧﺶآﻣﻮزان را آﻟﻮده و ﻣﻨﺤﺮف ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ« و‬ ‫اﻳﻨﻜﻪ »ﭘﺎﻳﺎن دادن ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ‪ ...‬ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻮﺟﻮد و ﻣﺘﻀﻤﻦ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺠﺎزات اﺳﺖ‪«.‬‬

‫‪308‬‬

‫اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻋﻮاﻗﺐ و‬

‫‪ 303‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻧﺎﻣﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺎﻧﻚ ﻣﻠﺖ ﺑﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن«‪ ،1360/12/25 ،‬ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﻃﻼﻋﻴﻪ ‪) 1360/12/6‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪ 304‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻧﺎﻣﻪ ﺷﺮﻛﺖ اﻳﺮﺳﺎﻛﻮ ﺑﻪ ﻛﺎرﻣﻨﺪان درﺑﺎره ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺷﺮﻛﺖ«‪) 1361/3/9 ،‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪» 305‬ﻧﺎﻣﻪ از داﻳﺮه ﻣﺨﺎزن ‪ -‬ﺷﻌﺒﻪ ﺧﻮدروﻫﺎي ارﺗﺶ درﺑﺎره آﻗﺎي س‪.‬د‪) 1358/11/20 ،«.‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪» 306‬ﻧﺎﻣﻪ از رﺋﻴﺲ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﺴﺎﻓﺮﺗﻲ ﺑﻪ آﻗﺎي س‪.‬ي‪) 1373/6/21 ،«.‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪» 307‬ﻧﺎﻣﻪ ﺳﺘﺎد ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﭘﺎﺳﺪاران ﻛﻤﻴﺘﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻓﺎﺿﻞ آﺑﺎد ﮔﺮﮔﺎن ﺑﻪ س‪.‬ف‪) 1360/3/4 ،«.‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪» 308‬ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ رﺟﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ وزارت آﻣﻮزش و ﭘﺮورش درﺑﺎره ﺣﻜﻢ ‪) 1358/6/21 ،«1358-4-1-2/14974‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق‬ ‫ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪54‬‬


‫ﺗﺒﻌﺎت ﺧﻮد را در ﺳﺮاﺳﺮ ﻛﺸﻮر ﻧﺸﺎن داد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬در ﻓﺎرس‪ ،‬ﻛﻤﻴﺘﻪ ﭘﺎﻛﺴﺎزي آﻣﻮزش و ﭘﺮورش‪ 44 ،‬ﻣﻌﻠﻢ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻲ را اﺧﺮاج ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪309‬‬

‫در ﺧﺮداد ‪ ،1359‬ﺑﺨﺸﻨﺎﻣﻪاي از ﺳﻮي آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﺳﺒﺰوار ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ﺗﻮﻗﻒ ﭘﺮداﺧﺖ‬

‫ﺣﻘﻮق ﺑﻪ ﻛﺎرﻣﻨﺪان ﺑﻬﺎﻳﻲ و ارﺳﺎل اﺳﺎﻣﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ اﻧﻀﻤﺎم آﺧﺮﻳﻦ ﺣﻜﻢ ﺣﻘﻮﻗﻲﺷﺎن ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺰﻳﻨﻲ اداره ﻛﻞ ﺻﺎدر ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪310‬‬

‫ﻧﻈﻴﺮ ﻣﻮارد اﺧﺮاج ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺨﺸﻬﺎ‪ ،‬ﻛﺎرﻣﻨﺪان ﺑﻬﺎﻳﻲ وزارت ﻓﺮﻫﻨﮓ و آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﻲ ﻧﻴﺰ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﻛﺎر ﺧﻮد اداﻣﻪ دﻫﻨﺪ ﻛﻪ از دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺗﺒﺮي ﺑﺠﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﺎﻧﻢ س‪.‬ج‪ .‬ﻧﻤﻮﻧﻪاي از اﻳﻦ ﻣﻮرد اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ او‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﺎ »در ﻳﻜﻲ از روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻛﺜﻴﺮاﻻﻧﺘﺸﺎر )ﻛﻴﻬﺎن ‪ -‬اﻃﻼﻋﺎت ‪ -‬ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ( ﻋﺪم واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺧﻮد را‬ ‫ﺑﻪ ﻓﺮﻗﻪ ﻣﺬﻛﻮر اﻋﻼم و ﺑﺮﻳﺪه روزﻧﺎﻣﻪ را ﺑﻪ اﻳﻦ اداره ]اداره ﻛﻞ ﻛﺎرﮔﺰﻳﻨﻲ وزارت ﻓﺮﻫﻨﮓ و آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﻲ[ ارﺳﺎل‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ« و ﻳﺎ »از ﻳﻜﻲ از ﻣﺮاﺟﻊ ﺗﻘﻠﻴﺪ اﺳﻼم ﮔﻮاﻫﻲ ﻋﺪم واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ ﻓﺮﻗﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ را ﺑﻪ اﻳﻦ اداره ﻛﻞ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪«.‬‬

‫‪311‬‬

‫ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ ،1366‬ﺑﻴﺶ از ‪ 11000‬ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺷﺎﻏﻞ در ادارات دوﻟﺘﻲ ﺷﻐﻞ ﺧﻮد را در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺻﺪور ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ از دﺳﺖ‬ ‫دادﻧﺪ‪.‬‬

‫‪312‬‬

‫ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ از ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺑﺮاي داﻧﺶآﻣﻮزان و داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺑﻬﺎﻳﻲ‬ ‫در ﭘﺎﻛﺴﺎزي ﺳﻴﺴﺘﻢ آﻣﻮزﺷﻲ‪ ،‬داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﻫﺪف ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬در دوران ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﻣﻮرد‬ ‫دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن ﭘﻴﺸﺎﻫﻨﮓ در ﺗﻴﺮ ﻣﺎه ‪ 1358‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻣﺪارس ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﺮان‪ ،‬اﻃﻼﻋﻴﻪﻫﺎﻳﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ‬ ‫ﺛﺒﺖﻧﺎم داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺻﺎدر ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺴﺆوﻻن ﻣﺪارس ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪاي را ﺑﻴﻦ داﻧﺶآﻣﻮزان ﺗﻮزﻳﻊ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ‬ ‫ﺑﻨﺪي ﺑﺎ ﻣﻀﻤﻮن »داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﺪﻳﻦ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از ادﻳﺎن رﺳﻤﻲ ﻛﺸﻮر ﺑﺎﺷﻨﺪ )ﻣﺴﻠﻤﺎن‪ ،‬ﻳﻬﻮدي‪ ،‬ﻣﺴﻴﺤﻲ‪ ،‬و‬ ‫زرﺗﺸﺘﻲ(« ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪313‬‬

‫ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻗﺼﺪ ﺛﺒﺖﻧﺎم ﺑﺮاي ﺳﺎل ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ‪ 1360-61‬را داﺷﺘﻨﺪ ﻣﻠﺰم ﺑﻪ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻓﺮﻣﻲ ﻛﻪ از‬ ‫ﺳﻮي وزارت آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺳﺆاﻻﺗﻲ ﻧﻈﻴﺮ‪ ،‬آﻳﺎ داﻧﺶآﻣﻮز ﻳﺎ واﻟﺪﻳﻦ او ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬و‬ ‫اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ آﻳﺎ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﺗﺒﺮي از ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ را ﻣﻄﺮح ﻣﻲﻛﺮد‪ 314.‬آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮدن ﺧﻮد را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‬ ‫در ﻣﺪرﺳﻪ ﺛﺒﺖﻧﺎم ﻧﻤﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻏﻠﺐ داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺸﻐﻮل ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺑﻮدﻧﺪ در ﻃﻮل اﻳﻦ ﻣﺪت از ﻣﺪرﺳﻪ اﺧﺮاج‬ ‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ اﻏﻠﺐ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﺧﺮاﺟﺸﺎن ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻈﻴﺮ ﻧﺎﻣﻪاي ﻛﻪ س‪.‬ه‪.‬‬ ‫از دﺑﻴﺮﺳﺘﺎﻧﻲ در اﺳﺘﺎن ﻛﺮﻣﺎن درﻳﺎﻓﺖ ﻧﻤﻮد‪ 315.‬س‪.‬ا‪ .‬ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪاي ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﺧﺮاﺟﺶ از ﺳﻮي رﺋﻴﺲ دﺑﻴﺮﺳﺘﺎﻧﺶ در ﺳﺎل‬ ‫‪ 1360‬درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮد و ﻋﻠﺖ اﺧﺮاج او ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮدن و »ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻜﺮدن در راﻫﭙﻴﻤﺎﻳﻴﻬﺎ و ﺑﺤﺜﻬﺎي ﺳﻴﺎﺳﻲ« ﻋﻨﻮان ﺷﺪه‬ ‫ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪316‬‬

‫‪» 309‬ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ‪ 5‬ﻧﻔﺮه ﭘﺎﻛﺴﺎزي‪ 104 ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻓﺎرس اﺧﺮاج و ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ«‪.1359/4/9 ،‬‬ ‫‪» 310‬ﺗﻠﮕﺮام ﺑﻪ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﺳﺒﺰوار از اداره آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﺷَﻬﺮﺳﺘﺎن ﺳﺒﺰوار«‪ ،‬ﺗﻴﺮ ‪) 1359‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪» 311‬ﻧﺎﻣﻪ وزارت ﻓﺮﻫﻨﮓ و آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻢ س‪.‬ج‪) 1359/6/29 ،«.‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪ 312‬ﻓﺮﮔﻮس ﺑﻮردوﭘﭻ‪» ،‬ﺗﺮور ﻣﻘﺪس‪ :‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن اﻓﺮاﻃﻲ ﺑﺎ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻣﻠﺤﺪ در ﻧﺒﺮدي ﺧﻮﻧﻴﻦ ﻣﺒﺎرزه ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ« ] ‪Holy Terror: Moslem Zealots Wage a‬‬ ‫‪ ،[Deadly War Against Bahá’í Heresies‬ﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ آﺗﻼﻧﺘﻴﻚ‪ ،‬ﺟﻠﺪ ‪) 259‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪ ،(1366‬ص‪.26 .‬‬ ‫‪» 313‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ اوﻟﻴﺎي داﻧﺶآﻣﻮزان از دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن ﭘﻴﺶآﻫﻨﮓ«‪) 1358/4/15 ،‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪» 314‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ اداره ﻛﻞ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﺑﻪ داﻧﺶآﻣﻮزان ﺑﻬﺎﻳﻲ«‪) 1360 ،‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪» 315‬ﻧﺎﻣﻪ از ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﻣﺪرﺳﻪ راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺑﻪ آﻗﺎي ك‪.‬ه‪ .‬وﻟﻲ داﻧﺶآﻣﻮز س‪.‬ه‪) 1360/9/1 ،«.‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪» 316‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ س‪.‬آ‪ .‬از ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ دﺑﻴﺮﺳﺘﺎن«‪) 1360 ،‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪55‬‬


‫وزﻳﺮ آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﻣﻤﻨﻮﻋﻴﺖ ﭘﺬﻳﺮش ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺳﻴﺴﺘﻢ داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ را ﺑﺎ ﺻﺪور ﺣﻜﻢ ﺻﺎدره در ﺗﺎرﻳﺦ ﺷﻬﺮﻳﻮر‬ ‫‪ 1360‬رﺳﻤﻲ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺣﻜﻢ اﺷﻌﺎر ﻣﻲداﺷﺖ ﻋﻀﻮﻳﺖ در »ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﮔﻤﺮاه و ﺑﺪﻋﺖآﻣﻴﺰ« ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺟﺮم ﻣﺤﺴﻮب‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد و ﺗﺪرﻳﺲ اﺳﺎﺗﻴﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ و ﺗﺤﺼﻴﻞ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ‪ 317.‬در ﺳﺎل ‪ ،1361‬ﺧﺎﻧﻢ س‪.‬ج‪ .‬ﻧﺎﻣﻪاي از ﺳﻮي‬ ‫ﻛﻤﻴﺘﻪ ﭘﺎﻛﺴﺎزي داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ واﻗﻊ در ﻣﺸﻬﺪ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﺧﺮاج ﻧﺎﻣﺒﺮده ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮد ﻛﻪ‬ ‫ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻣﻲداد »ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺬاﻫﺐ ﺑﺰرگ اﺳﻼم و از ﺟﻤﻠﻪ ﺷﻴﻌﻪ‪ ،‬ﻓﺮﻗﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ را ﺑﻪ ﻋﻠﻠﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‪،‬‬ ‫اﻣﺎﻣﺖ‪ ،‬ﻣﻘﺮرات و ﻗﻮاﻧﻴﻦ دﻳﻨﻲ ﻛﻪ ﻣﺘﺨﺬ از ﻗﺮآن و ﺳﻨﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻓﺮﻗﻪ ﺿﺎﻟﻪ ﻣﻲداﻧﻨﺪ«‪.‬‬

‫‪318‬‬

‫داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻣﺤﺪودﻳﺖ روﺑﺮو ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬روزﻧﺎﻣﻪ ﻛﻴﻬﺎن در ﺳﺎل ‪ 1360‬ﻣﻘﺮرات ﺟﺪﻳﺪ ارﺳﺎل ارز‬ ‫داﻧﺸﺠﻮﻳﻲ را اﻋﻼم ﻧﻤﻮد و ‪ 30‬ﮔﺮوه از اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺻﻼﺣﻴﺖ درﻳﺎﻓﺖ ارز داﻧﺸﺠﻮﻳﻲ را ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻧﻤﻮد ﻛﻪ‬ ‫ﮔﺮوه ﻫﻔﺖ آن »داﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺮو ﻳﻜﻲ از ادﻳﺎن رﺳﻤﻲ ﻛﺸﻮر ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ« ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪319‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻓﺸﺎرﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدي و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ وارد ﺑﺮ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪،‬‬ ‫ﺑﻪ ﻃﻮر اﻧﻔﺮادي و ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﺪي و ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﻛﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان را ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ‬ ‫ﺳﺎزد‪.‬‬

‫‪ .6‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﻨﻮﻧﻲ‬ ‫‪ .1-6‬ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‬ ‫در ﺳﺎل ‪ ،1362‬اﻳﺮان ﻣﻮاﺟﻪ ﺑﺎ ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﺎﻳﺎن دادن ﺑﻪ آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺷﺪ‪ .‬ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪﻫﺎي‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ در اﺑﺘﺪا ﺗﺄﺛﻴﺮي در ﺗﻮﻗﻒ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‬

‫‪320‬‬

‫و در ‪ 24‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،1362‬ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺣﻘﻮق‬

‫ﺑﺸﺮ‪ ،‬ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ ﺷﻤﺎره ‪ 1984/54‬ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ اﻧﺘﺼﺎب ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه وﻳﮋه ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ وﺿﻌﻴﺖ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در اﻳﺮان را ﺻﺎدر‬ ‫ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪321‬‬

‫ﮔﺰارﺷﻬﺎي ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه وﻳﮋه ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً در ﻣﻮاردي ﻛﻪ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮد ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎ واﻛﻨﺸﻬﺎي ﺗﻬﺎﺟﻤﻲ از ﺳﻮي‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه دوﻟﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ در ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ‪ 322‬ﻫﻤﺮاه ﺑﻮد‪ .‬ﻋﺪم ﭘﺬﻳﺮش ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ اﻗﻠﻴﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺗﻮﺳﻂ‬ ‫‪» 317‬ﮔﺰارش ج‪.‬ب‪.‬ب‪ .‬درﺑﺎرة آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻳﻚ اﻗﻠﻴﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،81‬ص‪.17 .‬‬ ‫‪» 318‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻢ س‪.‬ج‪ .‬از داﻧﺸﮕﺎه«‪) 1360/12/27 ،‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪» 319‬ﻣﻘﺮرات ﺟﺪﻳﺪ ارﺳﺎل ارز داﻧﺸﺠﻮﻳﻲ اﻋﻼم ﺷﺪ«‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ ﻛﻴﻬﺎن‪.1360/5/13 ،‬‬ ‫‪ 320‬ﺑﺮاي ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪﻫﺎي ﺻﺎدر ﺷﺪه در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﻳﺮان‪ ،‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻧﺎزﻳﻼ ﻗﺎﻧﻌﻲ‪» ،‬ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ و ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان« ] ‪HUMAN RIGHTS,‬‬ ‫‪ ،[THE UN, AND THE BAHA’IS IN IRAN‬ﺻﺺ‪] (2002) 436-437 .‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪ :‬ﻗﺎﻧﻌﻲ[‬ ‫‪ 321‬ﻫﻤﺎن‪ ،‬ﺻﺺ‪ .114-121 .‬آﻧﺪره آﮔﻴﻼر از ﻛﺸﻮر وﻧﺰوﺋﻼ اوﻟﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻣﻨﺘﺼﺐ در اﻳﻦ ﺳﻤﺖ ﺑﻮد؛ ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد از ورود او ﺑﻪ اﻳﺮان ﻣﻜﺮراً ﺧﻮدداري‬ ‫ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺎﻧﻊ اﻧﺠﺎم وﻇﺎﻳﻔﺶ ﮔﺮدﻳﺪه و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﺳﺘﻌﻔﺎي اﻳﺸﺎن ﺷﺪ‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن در ﺻﺪد اﻧﺘﺼﺎب ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﺟﺪﻳﺪي ﺑﺮ آﻣﺪ‪ ،‬اﻳﺮان‬ ‫درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﺮد ﻛﻪ »ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﺑﻴﻄﺮف و آﮔﺎه« از ﺑﻴﻦ ﻛﺸﻮرﻫﺎي اﺳﻼﻣﻲ ﻳﺎ ﺟﻬﺎن ﺳﻮم ﻛﻪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ اﺳﻼﻣﻲ را درك ﻛﻨﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻤﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ﻛﻪ‬ ‫در واﻗﻊ اﻳﻦ ﻣﻔﻬﻮم را ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﮔﺰارﺷﺎت ﻗﺒﻠﻲ در ﺧﺼﻮص ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻣﻐﺮﺿﺎﻧﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در ‪ 29‬ﺗﻴﺮ ‪ 1365‬رﻳﻨﺎﻟﺪو ﮔﺎﻟﻴﻨﺪوﭘﻞ از ﻛﺸﻮر اﻟﺴﺎﻟﻮادور ﺑﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮان ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه وﻳﮋه ﺟﺪﻳﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن )ﻛﻪ در ﺻﻔﺤﻪ ‪ 121‬ﻣﺘﺬﻛﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ »ﻧﺮوژ ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﺧﻮد در ﺧﺼﻮص ﺣﻖ اﻳﺮان‪ ،‬ﻛﺸﻮري‬ ‫ﺗﺤﺖ ﺗﻮﺟﻪ وﻳﮋه ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺸﺮوط ﻛﺮدن ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﺑﻌﺪي را اﺑﺮاز ﻛﺮد‪.(«.‬‬ ‫‪ 322‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »اﻓﺸﺎري«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،145‬ص‪) 147 .‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ارﺟﺎع ﻣﻲدﻫﺪ ﺑﻪ‪» :‬ﮔﺰارش ﺷﻮراي اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ در ﺧﺼﻮص ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان« ‪ 20) UN Doc. A/42/648‬ﻣﻬﺮ ‪ 1366‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 12‬اﻛﺘﺒﺮ ‪ ،(1987‬ص‪ ،16 .‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪47‬‬ ‫‪56‬‬


‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﻣﻮﺿﻮع اﺧﺘﻼف داﺋﻤﻲ ﺑﻴﻦ رژﻳﻢ اﻳﺮان و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه وﻳﮋه ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ‪ ،‬رﻳﻨﺎﻟﺪو ﮔﺎﻟﻴﻨﺪوﭘﻞ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺘﻦ زﻳﺮ‬ ‫از ﻳﻜﻲ از ﮔﺰارﺷﻬﺎي ﭘﻞ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﭼﻨﻴﻦ اﺧﺘﻼﻓﻲ اﺳﺖ‪:‬‬ ‫اﻳﺸﺎن ]ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﻛﻤﺎل ﺧﺮازي[ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪﻫﺎ ]در ﺧﺼﻮص ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن[‬ ‫داراي ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻮده و ﺑﻴﻄﺮﻓﺎﻧﻪ و ﺑﺎ ﺣﺴﻦ ﻧﻴﺖ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﺸﺎن اﺧﺘﺼﺎﺻﺎً ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ‪ ،‬اﻳﻦ ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪﻫﺎ ﺳﻌﻲ در اﻋﻄﺎي ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوﻫﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﻮدﻳﺖ واﻗﻌﻲ‬ ‫ﺧﺎرﺟﻲ ﻧﺪارد‪ .‬اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻛﻪ اﻗﻠﻴﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻧﻤﻲروﻧﺪ اﺷﺎره ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬ ‫اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﺎﻋﺚ ﻋﺪم ﻫﻤﻜﺎري ﻛﺎﻣﻞ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﺎ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﻲﺷﺪ ‪...‬‬

‫‪323‬‬

‫اﻳﺮان ﻫﻤﭽﻨﺎن اﻇﻬﺎر ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻧﺒﻮده ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ ﺗﺸﻜﻴﻼت ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﻗﺎﻟﺐ‬ ‫ﻣﺬﻫﺐ ﻗﺼﺪ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﻫﻤﺪردي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ را دارﻧﺪ‪ 324.‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن اﻳﺮان در ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ و ﺳﺎﻳﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎ‪،‬‬ ‫رﻓﺘﺎر ﻧﺎﻣﺴﺎﻋﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن را ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻮارد دﻳﮕﺮ ﺑﺎ اﻳﻦ ادﻋﺎﻫﺎ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ‪ :‬اﻟﻒ( دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺗﻮﺳﻂ‬ ‫اﻧﮕﻠﻴﺲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻳﺠﺎد اﻧﺸﻌﺎب در ﺑﻴﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه اﺳﺖ؛‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه را ﺑﻪ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ؛‬

‫‪326‬‬

‫‪325‬‬

‫ب( ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪ ،‬ﺟﺎﺳﻮﺳﺎن ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﺖ ﺑﻮده و‬

‫و ج( ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﺎ رژﻳﻢ ﭘﻬﻠﻮي و ﭘﻠﻴﺲ ﻣﺨﻔﻲ ﺳﺎواك ﺗﺒﺎﻧﻲ‬

‫ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ 327.‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن از ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ دﻋﻮت ﻛﺮد ﺗﺎ ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در‬ ‫ﺣﻴﻔﺎ‪ ،‬اﺳﺮاﺋﻴﻞ‪ ،‬را ﺑﺮرﺳﻲ و ﺻﺤﺖ اﺗﻬﺎﻣﺎت وارده ﻣﻘﺎﻣﺎت دوﻟﺖ اﻳﺮان را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪..‬‬

‫‪328‬‬

‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ در اواﺧﺮ دﻫﻪ ‪ ،1360‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﻓﺸﺎرﻫﺎي روزاﻓﺰون ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ و ﺗﻨﺸﻬﺎي داﺧﻠﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه‬ ‫در اﺛﺮ ﺟﻨﮓ اﻳﺮان و ﻋﺮاق‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻋﻠﻨﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺷﺪ‪ .‬در ﺳﺎل ‪ ،1367‬رﻳﻨﺎﻟﺪو ﮔﺎﻟﻴﻨﺪوﭘﻞ‬ ‫ﮔﺰارش داد ﻛﻪ اﮔﺮﭼﻪ ﻫﻨﻮز ‪ 152‬ﺑﻬﺎﻳﻲ در زﻧﺪان ﻫﺴﺘﻨﺪ‪» ،‬ﺷﺪت ﻋﻤﻠﻴﺎت آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺳﻪ ﻣﺎﻫﻪ آﺧﺮ ﺳﺎل‬ ‫‪ 1366‬و ﺳﻪ ﻣﺎﻫﻪ اول ﺳﺎل ‪ 1367‬ﺗﺎ ﺣﺪودي ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ«‪.‬‬

‫‪329‬‬

‫و »ﮔﺰارش ﺷﻮراي اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ در ﺧﺼﻮص ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان«‪ 11) UN Doc. A/44/620 ،‬آﺑﺎن ‪ 1368‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ‬ ‫‪ 2‬ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ،(1989‬ص‪ ،7 .‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.(4‬‬ ‫‪» 323‬ﮔﺰارش ﺷﻮراي اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ در ﺧﺼﻮص ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان«‪ 11) UN Doc. A/44/620 ،‬آﺑﺎن ‪ 1368‬ﺑﺮاﺑﺮ‬ ‫ﺑﺎ ‪ 2‬ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ ،(1989‬ص‪ ،26 .‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪.94‬‬ ‫‪ 324‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »روﻧﻮﺷﺖ اﻇﻬﺎرات رﺋﻴﺲ ﻫﺌﻴﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﻲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‪ ،‬آﻗﺎي ﺧﺴﺮوﺷﺎﻫﻲ‪ ،‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ« )‪19‬‬ ‫ﺟﻮﻻي ‪ ،(1982‬ص‪) 6 .‬ﻛﻪ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﻛﻨﺪ »رﻫﺒﺮان ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻣﺰوراﻧﻪ و ﺑﻲﺷﺮﻣﺎﻧﻪ ﻣﺪﻋﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در اﻣﻮر ﺳﻴﺎﺳﻲ دﺧﺎﻟﺖ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ«( ]از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪:‬‬ ‫»اﻇﻬﺎرات ﺧﺴﺮوﺷﺎﻫﻲ«[ )ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان(‪.‬‬ ‫‪ 325‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻧﺎﻣﻪ ﺑﺨﺶ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ و اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺳﻔﺎرت اﻳﺮان در اﻧﮕﻠﻴﺲ« )‪ 18‬اوت ‪) (1982‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان( ]از اﻳﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﻧﺎﻣﻪ ﺳﻔﺎرت اﻳﺮان در اﻧﮕﻠﻴﺲ«[ )ﻛﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ »ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﻮﻓﻖ اﻣﭙﺮﻳﺎﻟﻴﺴﻢ و دﺷﻤﻨﺎن اﺳﻼم اﺳﺖ ‪ ...‬ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎ‪ ،‬ﺳﺰار روﺳﻴﻪ‬ ‫‪ ...‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ ﺳﺎﺧﺘﮕﻲ ﻫﻤﻴﺸﻪ وﺳﻴﻠﻪاي ﺑﺮاي اﻓﺘﺮاق و از ﻫﻢ ﮔﺴﻴﺨﺘﻦ اﺗﺤﺎد ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ اﺳﺖ‪(«.‬؛ »ﺳﺎﻧﺎﺳﺎرﻳﺎن«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،16‬ص‪ 115 .‬اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ‬ ‫»ﺷﻤﺎر زﻳﺎدي ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎورﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ ﻳﻚ ﺟﻨﺒﺶ ﺳﺎﺧﺘﮕﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﺮان ﺗﻮﺳﻂ اﻧﮕﻠﻴﺲ ﺟﻬﺖ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﺟﻨﺒﺸﻬﺎي ﺷﻴﻌﻪ و ﻣﺘﺮﻗﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪«.‬‬ ‫‪ 326‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻧﺎﻣﻪ ﺳﻔﺎرت اﻳﺮان در اﻧﮕﻠﻴﺲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،325‬ص‪) 3 .‬ﻛﻪ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ »درﺳﺖ ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻗﺎدر ﺑﻪ از ﺑﻴﻦ‬ ‫ﺑﺮدن ﻻﻧﻪﻫﺎي ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ در ﻛﺸﻮر اﻣﭙﺮﻳﺎﻟﻴﺴﻤﻲ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻧﺤﻮ ﻗﺎدر اﺳﺖ ﺗﺎ ﻻﻧﻪﻫﺎي ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﺘﻲ ﺑﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ را از ﺑﻴﻦ ﺑﺒﺮد‪ («.‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬ ‫ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »اﻇﻬﺎرات ﺧﺴﺮوﺷﺎﻫﻲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،324‬ص‪) 7 .‬ﻛﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻲﻛﻨﺪ »در ﻃﻮل ﺷﺒﻬﺎي ﺳﻴﺎه دراز رژﻳﻢ ﭘﻬﻠﻮي در اﻳﺮان‪] ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ[ دﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﺎ ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﻢ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.(«.‬‬ ‫‪ 327‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »اﻇﻬﺎرات ﺧﺴﺮوﺷﺎﻫﻲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،324‬ص‪) 7.‬ﻛﻪ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ »رﻫﺒﺮان ﻣﺘﺰور و ﺟﻨﺎﻳﺘﻜﺎر ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﻬﺮهﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪار در‬ ‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺧﻂ ﻣﺸﻲ رژﻳﻢ ﺷﺎه ﺑﻮدﻧﺪ‪.(«.‬‬ ‫‪ 328‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻪ ﺳﻲ و ﻧﻬﻤﻴﻦ ﺟﻠﺴﻪ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‪ ،‬در ﺧﺼﻮص ﻣﻮرد ‪ 12‬دﺳﺘﻮر ﺟﻠﺴﻪ‪ :‬ﻣﺴﺄﻟﻪ‬ ‫ﻣﻮارد ﺗﺨﻠﻒ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و آزادﻳﻬﺎي اﺳﺎﺳﻲ«‪ 2 ،‬ﻣﺎرس ‪ ،1983‬ص‪.3 .‬‬ ‫‪» 329‬ﮔﺰارش ﺷﻮراي اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ در ﺧﺼﻮص وﺿﻌﻴﺖ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان«‪ 13 ،‬اﻛﺘﺒﺮ ‪U.N. Doc. ،1988‬‬ ‫‪َ ،A/43/705‬ﭘﺎراﮔﺮاف ‪ 36‬و ‪.41‬‬ ‫‪57‬‬


‫‪ .2-6‬ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺠﺪد ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‬

‫آﻳﺖاﷲ ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي‬

‫ﺑﻌﺪ از ﻓﻮت آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ در ‪ 13‬ﺧﺮداد‬

‫آﻳﺖاﷲ ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﭘﺲ از‬

‫‪ ،1368‬ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﺻﻼح ﺷﺪ و ﻣﺠﻠﺲ‬

‫ﻓﻮت آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬

‫ﺧﺒﺮﮔﺎن رﻫﺒﺮي‪ ،‬رﻫﺒﺮ ﺟﺪﻳﺪ را اﻧﺘﺨﺎب‬ ‫ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪330‬‬

‫رﻫﺒﺮ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‬

‫ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي‬

‫اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ‪ .‬آﻳﺖاﷲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي‬

‫ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎي ‪ 1360‬و ‪ 1368‬رﺋﻴﺲ‬

‫ﺗﺤﺼﻴﻼﺗﺶ را زﻳﺮ ﻧﻈﺮ رﻫﺒﺮان‬

‫ﺟﻤﻬﻮر ﺑﻮد‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن رﻫﺒﺮي‬

‫ﻋﺎﻟﻴﺮﺗﺒﻪ روﺣﺎﻧﻲ ﻧﻈﻴﺮ آﻳﺖاﷲ‬

‫ﺑﻪ درﺟﻪ آﻳﺖاﻟﻠﻬﻲ ارﺗﻘﺎ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﻫﺒﺮ‬ ‫اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪331‬‬

‫ﺑﺮوﺟﺮدي و آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ‬

‫اﻛﺒﺮ ﻫﺎﺷﻤﻲ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﺑﻪ‬

‫اﺗﻤﺎم رﺳﺎﻧﺪ و ﻳﻜﻲ از ﻫﻮاداران‬

‫ﻋﻨﻮان رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﺟﺪﻳﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫اﻧﻘﻼب آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ از‬

‫ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺠﺪد رژﻳﻢ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ اﻳﺮان ﺑﺎ‬

‫اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب در ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران‪ ،‬ﻣﻌﺎون وزﻳﺮ‬

‫ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪ ﻣﻮرخ ‪ 6‬اﺳﻔﻨﺪ‬

‫دﻓﺎع در ﻓﺎﺻﻠﻪ آﺑﺎن ﺗﺎ ﺑﻬﻤﻦ ‪ 1358‬و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻣﺎم ﺟﻤﻌﻪ داﺋﻢ ﺗﻬﺮان‬

‫‪ ،1369‬ﺗﻮﺳﻂ دﻛﺘﺮ ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ‬

‫در ﺑﻬﻤﻦ ‪ 1358‬ﻣﻨﺼﻮب ﺷﺪ‪ .‬اﻳﺸﺎن در ﺳﺎل ‪ 1360‬ﺑﻪ ﻣﻘﺎم رﻳﺎﺳﺖ‬

‫ﻫﺎﺷﻤﻲ ﮔﻠﭙﺎﻳﮕﺎﻧﻲ‪ ،‬دﺑﻴﺮ ﺷﻮراﻳﻌﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب‬

‫ﺟﻤﻬﻮري رﺳﻴﺪ و در ﺳﺎل ‪ 1366‬رﺋﻴﺲ ﻣﺠﻤﻊ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻧﻈﺎم‬

‫اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ‬

‫ﺷﺪ‪ .‬در ﺳﺎل ‪ 1368‬ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮﮔﺎن رﻫﺒﺮي‪ ،‬اﻳﺸﺎن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﻫﺒﺮ‬

‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪332‬‬

‫ﺟﻤﻊﺑﻨﺪي ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺬاﻛﺮات و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات‬

‫ﺟﺪﻳﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻮراﻳﻌﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﺖﮔﺬاري دوﻟﺖ در ﺧﺼﻮص »ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن« را ﺑﻪ اﺳﺘﺤﻀﺎر آﻳﺖاﷲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﻣﻲرﺳﺎﻧﺪ ﺗﺎ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮي ﻧﻬﺎﻳﻲ‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ اﻳﺸﺎن ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮد‪ .‬در دي ﻣﺎه ﺳﺎل ‪ ،1369‬ﻃﻲ ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر وﻗﺖ‪ ،‬ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪،‬‬ ‫دﺳﺘﻮرات آﻳﺖاﷲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي در ﺧﺼﻮص ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ »ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن« ﺑﻪ اﻳﺸﺎن اﺑﻼغ ﺷﺪ و اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﻪ ﺷﻮراﻳﻌﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ارﺟﺎع ﮔﺮدﻳﺪ‪ 333.‬ﺑﺎ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻣﺘﻦ ﻧﺎﻣﻪ واﺿﺢ اﺳﺖ ﻛﻪ آﻳﺖاﷲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻳﻚ ﺳﻴﺎﺳﺖﮔﺬاري ﻣﺸﺨﺺ‬ ‫در ﺧﺼﻮص ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻮده ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ »در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖﮔﺬاري درﺳﺘﻲ ﺑﺸﻮد ﺗﺎ ﻫﻤﻪ ﺑﻔﻬﻤﻨﺪ ﭼﻪ ﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺸﻮد ﻳﺎ‬ ‫ﻧﺸﻮد‪«.‬‬

‫‪334‬‬

‫ﺷﻮراﻳﻌﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﻣﻔﺎد ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺷﺮﻋﻲ و ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ و ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ‬

‫ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺬاﻛﺮات و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات را ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ اﻋﻼم ﻧﻤﻮد‪:‬‬ ‫‪ 330‬آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي ﻗﺮار ﺑﻮد ﻛﻪ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ ﺑﻌﺪ از اﻳﻨﻜﻪ اﻳﺸﺎن ﻋﻠﻨﺎً اﻋﺪاﻣﻬﺎي دﺳﺘﻪﺟﻤﻌﻲ زﻧﺪاﻧﻴﺎن در ﺳﺎل ‪ 1367‬را ﻣﺤﻜﻮم ﻧﻤﻮد‪،‬‬ ‫دﻳﮕﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺳﻤﺖ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺖ‪ .‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﻳﺮواﻧﺪ آﺑﺮاﻫﻴﻤﻴﺎن‪» ،‬اﻋﺘﺮاﻓﺎت ﺗﺤﺖ ﺷﻜﻨﺠﻪ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،6‬ﺻﺺ‪ 219-221 .‬؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬ ‫ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻧﺎﻣﻪ آﻳﺖاﷲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺑﻪ آﻳﺖاﷲ ﻣﻨﺘﻈﺮي« )‪ 2‬ﻧﻮاﻣﺒﺮ ‪ (1997‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ‪:‬‬

‫‪http://www.irvl.net/Translation%20of%20Ayatollah%20Khomeini's%20Letter%20Dismissing%20Montazeri.htm‬‬

‫)ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 1 :‬آﺑﺎن ‪.(1385‬‬ ‫‪» 331‬زﻧﺪﮔﻲ آﻳﺖاﷲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮ ﻧﻮﻳﺲ ‪، 38‬ص‪.309-310 .‬‬ ‫‪» 332‬ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪ از ﻃﺮف دﺑﻴﺮ ﺷﻮراﻳﻌﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ ﻫﺎﺷﻤﻲ ﮔﻠﭙﺎﻳﮕﺎﻧﻲ«‪) 1369/12/6 ،‬از اﻳﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪» :‬ﻧﺎﻣﻪ ﺷﻮراﻳﻌﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ«( ]ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺷﻤﺎره ‪ .[7‬اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺷﺎﻣﻞ ﻳﺎدداﺷﺘﻲ از ﺳﻮي رﻫﺒﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ )ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ »ﻃﺮح ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،186‬ص‪.‬‬ ‫‪ .(51‬اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه وﻳﮋه ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ‪ ،‬رﻳﻨﺎﻟﺪو ﮔﺎﻟﻴﻨﺪوﭘﻞ را ﺟﻠﺐ ﻛﺮد؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ‪http://info.bahai.org/article- :‬‬ ‫‪ 1-8-3-.14.html‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ادﻋﺎ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺪرك ﺟﻌﻠﻲ اﺳﺖ‪ .‬در ﺳﺎل ‪ ،1369‬اﻋﻀﺎي ﺷﻮراﻳﻌﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺷﺎﻣﻞ رﺋﻴﺲ‬ ‫ﺟﻤﻬﻮر‪ ،‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻋﺒﺪاﷲ ﺟﻌﻔﺮﻋﻠﻲ ﺟﺎﺳﺒﻲ‪ ،‬اﺣﻤﺪ اﺣﻤﺪي‪ ،‬ﺣﺴﻦ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺣﺒﻴﺒﻲ‪ ،‬ﻋﻠﻲ اﻛﺒﺮ وﻻﻳﺘﻲ‪ ،‬اﻳﺮج ﻓﺎﺿﻞ‪ ،‬ﻋﻠﻲ ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري و رﺿﺎ داوري اردﻛﺎﻧﻲ‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪» 333‬ﻧﺎﻣﻪ ﺷﻮراﻳﻌﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪.332‬‬ ‫‪ 334‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪58‬‬


‫اﻟﻒ‪ :‬ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻛﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﻧﻈﺎم ﻣﻤﻠﻜﺘﻲ‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﺑﺪون ﺟﻬﺖ آﻧﺎن از ﻣﻤﻠﻜﺖ اﺧﺮاج ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﺑﻲدﻟﻴﻞ دﺳﺘﮕﻴﺮ‪ ،‬زﻧﺪاﻧﻲ و ﻳﺎ ﻣﺠﺎزات ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ -3‬ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﻈﺎم ﺑﺎ آﻧﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ راه ﺗﺮﻗﻲ و ﺗﻮﺳﻌﻪ آﻧﺎن ﻣﺴﺪود ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ب‪ :‬ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪:‬‬ ‫‪ -1‬در ﻣﺪارس ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﻇﻬﺎر ﻧﻜﺮدﻧﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲاﻧﺪ ﺛﺒﺖﻧﺎم ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﺣﺘﻲاﻟﻤﻘﺪور در ﻣﺪارﺳﻲ ﻛﻪ ﻛﺎدر ﻗﻮي و ﻣﺴﻠﻂ ﺑﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻋﻘﻴﺪﺗﻲ دارﻧﺪ ﺛﺒﺖﻧﺎم ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ -3‬در داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎ ﭼﻪ در ورود و ﭼﻪ در ﻃﻮل دوران ﺗﺤﺼﻴﻞ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﻮد ﺑﻬﺎﻳﻲاﻧﺪ‪ ،‬از داﻧﺸﮕﺎه ﻣﺤﺮوم‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ -4‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺳﻴﺎﺳﻲ )ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ( آﻧﻬﺎ ﺑﺎ وﺿﻊ ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮرات ﭘﺎﺳﺦ داده ﺷﺪه و ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﻋﺘﻘﺎدي و ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ را‬ ‫ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي دﻳﻨﻲ‪ ،‬ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺗﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﭘﺎﺳﺦ داد‪.‬‬ ‫‪ -5‬ﻣﺆﺳﺴﺎت ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت اﺳﻼﻣﻲ( ﺷﻌﺒﻪاي ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﻋﺘﻘﺎدي و‬ ‫ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ -6‬ﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ و از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن رﻳﺸﻪﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ آﻧﺎن در ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد و ﻃﺮح ﺗﻬﻴﻪ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫ج‪ :‬ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺣﻘﻮﻗﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪:‬‬ ‫‪ -1‬در اﺧﺘﻴﺎر ﮔﺰاردن وﺳﺎﻳﻞ ﻣﻌﺎش در ﺣﺪ ﻣﺘﻌﺎرف ﻛﻪ در اﺧﺘﻴﺎر ﻫﻤﻪ آﺣﺎد ﻣﻠﺖ ﻗﺮار داده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ -2‬اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺟﻬﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ و ﺣﻘﻮق ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﺷﻬﺮوﻧﺪان اﻳﺮاﻧﻲ از ﻗﺒﻴﻞ دﻓﺘﺮﭼﻪ ﺑﺴﻴﺞ‪،‬‬ ‫ﮔﺬرﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺟﻮاز دﻓﻦ‪ ،‬اﺟﺎزه ﻛﺎر و اﻣﺜﺎل اﻳﻨﻬﺎ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ ﻧﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ -3‬در ﺻﻮرت اﺑﺮاز ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮدن اﺟﺎزه اﺳﺘﺨﺪام ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ -4‬ﭘﺴﺘﻬﺎي ﻣﺆﺛﺮ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻌﻠﻤﻲ و ‪ ( ...‬ﺑﻪ آﻧﺎن داده ﻧﺸﻮد‪.‬‬

‫‪335‬‬

‫ﺑﺴﻴﺎري از روﺷﻬﺎي ﺳﺮﻛﻮبﻛﻨﻨﺪه ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻛﻪ در ﻃﻮل دﻫﻪ ‪ 1360‬در زﻣﻴﻨﻪ ﺣﻘﻮق اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻋﻤﺎل ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬در اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ )ﻧﺎﻣﻪ ﺳﺎل ‪ (1369‬ﺗﻜﺮار ﺷﺪه اﺳﺖ و اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﺴﻴﺎر اﻧﺪك در‬ ‫ﺧﺼﻮص ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎي دوﻟﺖ در زﻣﻴﻨﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻛﻪ از دوران اول اﻧﻘﻼب آﻏﺎز ﺷﺪه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ 335‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪59‬‬


‫‪ .3-6‬داﻧﺸﮕﺎه آزاد ﻋﻠﻤﻲ‬ ‫از زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﻬﺎﻳﻲ از دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺗﺤﺼﻴﻼت ﻋﺎﻟﻲ ﻣﺤﺮوم ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻗﺪام ﺑﻪ اﻳﺠﺎد داﻧﺸﮕﺎه آزاد ﻋﻠﻤﻲ‬ ‫])‪ [Bahá'í Institute for Higher Education (BIHE‬ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ داﻧﺸﮕﺎه ﻛﺎر ﺧﻮد را در ﺳﺎل ‪ 1366‬در ﻗﺎﻟﺐ‬ ‫ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ ﻛﻮﭼﻚ و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدن ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن آﻏﺎز ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ ،1377‬ﺗﻌﺪاد‬ ‫داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن اﻳﻦ داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺮ‪ 900‬ﻧﻔﺮ ﺑﻮد و ﻣﺆﺳﺴﻪ ‪ 150‬ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻫﺌﻴﺖ ﻋﻠﻤﻲ داﺷﺖ و در ‪ 10‬رﺷﺘﻪ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ﺑﻪ‬ ‫اﻋﻄﺎي ﻣﺪرك داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﻣﻲﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬ﻛﻼﺳﻬﺎ در ﻣﻨﺎزل ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺮﮔﺰار ﺷﺪه و ﻓﻮقاﻟﻌﺎده ﻏﻴﺮﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺑﻮد ﺗﺎ ﻣﻮﺟﺒﺎت‬ ‫ﺗﺤﺮﻳﻚ دوﻟﺖ ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﺸﻮد‪.‬‬

‫‪336‬‬

‫ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد‪ ،‬در ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ ،1377‬ﻣﺴﺆوﻟﻴﻦ‪ 36 ،‬ﻧﻔﺮ از اﻋﻀﺎي ﻫﻴﺄت ﻋﻤﻠﻲ را دﺳﺘﮕﻴﺮ‬

‫ﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ ‪ 500‬ﺧﺎﻧﻪ در ﺳﺮاﺳﺮ اﻳﺮان ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻛﺘﺎﺑﻬﺎ‪ ،‬راﻳﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻮار‪ ،‬ﻟﻮازم آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ و ﺳﺎﻳﺮ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺼﺎدره‬ ‫ﺷﺪﻧﺪ‪ 337.‬ﻧﻴﻮﻳﻮرك ﺗﺎﻳﻤﺰ ﮔﺰارش داد‪:‬‬ ‫ﻟﻮازم ﻣﺼﺎدره ﺷﺪه ﻧﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ و ﻧﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺑﻮدﻧﺪ و دﺳﺘﮕﻴﺮﺷﺪﮔﺎن ﻧﻪ ﻣﺒﺎرز ﺑﻮدﻧﺪ و ﻧﻪ ﺳﺎزﻣﺎندﻫﻨﺪه‪.‬‬ ‫آﻧﻬﺎ اﺳﺎﺗﻴﺪي در رﺷﺘﻪﻫﺎﻳﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺣﺴﺎﺑﺪاري و دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﻜﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻟﻮازﻣﻲ ﻛﻪ ﺿﺒﻂ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺷﺎﻣﻞ‬ ‫ﻛﺘﺐ و ﻟﻮازم آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪338‬‬

‫ﺑﻌﺪ از ﺣﻤﻼت ﺳﺎل ‪ ،1377‬اﮔﺮﭼﻪ داﻧﺸﮕﺎه آزاد ﻋﻠﻤﻲ ﻣﻮاﺟﻪ ﺑﺎ ﻣﻮاﻧﻊ ﺑﻴﺸﺘﺮي از ﺳﻮي ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻮد‪ ،‬وﻟﻲ ﺷﺮوع‬ ‫ﺑﻪ ﺑﺎزﺳﺎزي ﻣﺠﺪد ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﻴﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎي ‪ 1380‬و ‪ ،1381‬ﺗﻌﻄﻴﻞ ﻧﻤﻮدن ﻛﻼﺳﻬﺎ و اذﻳﺖ و آزار اﺳﺎﺗﻴﺪ اﻳﻦ داﻧﺸﮕﺎه اداﻣﻪ‬ ‫ﻳﺎﻓﺖ و ﺳﺆاﻻت اﻣﺘﺤﺎﻧﻲ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﻣﺸﻬﺪ و ﺷﻴﺮاز ﺗﻮﺳﻂ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ در ﺿﻤﻦ اﻣﺘﺤﺎن ﺿﺒﻂ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫آﻣﻮزش ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻜﺎﺗﺒﻪاي اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ و در ﺻﻮرت اﻣﻜﺎن ﻛﻼﺳﻬﺎ در ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺤﺘﺎﻃﺎﻧﻪ ﺑﺮﮔﺰار‬ ‫ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪339‬‬

‫اﮔﺮﭼﻪ داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎي ﻏﺮﺑﻲ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﭘﺬﻳﺮش ﻣﺪارك ﻓﺎرغاﻟﺘﺤﺼﻴﻼن داﻧﺸﮕﺎه آزاد ﻋﻠﻤﻲ ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪،‬‬

‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ از ﭘﺬﻳﺮش ﻓﺎرغاﻟﺘﺤﺼﻴﻼن اﻳﻦ داﻧﺸﮕﺎه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺧﻮدداري ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪340‬‬

‫‪ .4-6‬ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺟﺪﻳﺪ؟‬ ‫ﺳﺨﻨﺮاﻧﻴﻬﺎي ﺗﺤﺮﻳﻚﻛﻨﻨﺪه‬ ‫ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻛﻪ زﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﺷﻮراﻳﻌﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اداره ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬در ﺳﺎل ‪ 1380‬ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان‬ ‫»ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ در اﻳﺮان« را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ را ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺟﻨﺒﺶ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ‪ -‬ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺸﻮرﻫﺎي‬ ‫اﺳﺘﻌﻤﺎري و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﻗﺪرت و ﻧﻔﻮذ روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺷﻴﻌﻲ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪341‬‬

‫‪» 336‬ﻃﺮح ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ اﻳﺮان«‪ ،‬رك‪ .‬زﻳﺮﻧﻮﻳﺲ ‪ ،186‬ص‪.63 .‬‬

‫‪ 337‬ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪» ،‬درﻫﺎي ﺑﺴﺘﻪ‪ :‬ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻳﺮان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﺪم ﭘﺬﻳﺮش ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﺮاي ﺗﺤﺼﻴﻼت ﻋﺎﻟﻲ« ] ‪CLOSED DOORS: IRAN’S CAMPAIGN‬‬ ‫‪ ،[TO DENY HIGHER EDUCATION TO BAHÁ’ÍS‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ‪) http://denial.Bahá’í.org/ :‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ :‬ا آﺑﺎن ‪،(1385‬‬

‫ص‪ 19 .‬و ‪.23‬‬

‫‪ 338‬اﻳﺘﻦ ﺑﺮوﻧﺮ‪» ،‬اﻳﺮان »داﻧﺸﮕﺎﻫﻬﺎﻳﻲ« را ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اداره ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ را ﺗﻌﻄﻴﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ« ] ‪Iran Closes ‘University’ Run Covertly by the‬‬ ‫‪ ،[Bahá’ís‬ﻧﻴﻮﻳﻮرك ﺗﺎﻳﻤﺰ‪ 29 ،‬اﻛﺘﺒﺮ ‪ ،1998‬ص‪ .‬اﻟﻒ‪.[A7] 7-‬‬ ‫‪339‬‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪» ،‬درﻫﺎي ﺑﺴﺘﻪ‪ :‬ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻳﺮان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﺪم ﭘﺬﻳﺮش ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﺮاي ﺗﺤﺼﻴﻼت ﻋﺎﻟﻲ« ] ‪CLOSED DOORS: IRAN’S CAMPAIGN‬‬ ‫‪ ،[TO DENY HIGHER EDUCATION TO BAHÁ’ÍS‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ‪) http://denial.Bahá’í.org/004.php :‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 1 :‬آﺑﺎن‬

‫‪.(1385‬‬ ‫‪ 340‬ﻧﮕﺎه ﻛﻨﻴﺪ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ و ﺗﺼﻮﻳﺮي ﻛﻠﻲ از ﻣﺆﺳﺴﻪ آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ‪:‬‬

‫‪) http://www.bihe.org/index.php?option=com_content&task=view&id=35&Itemid=198‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 16 :‬آذر ‪.(1385‬‬ ‫‪ 341‬ﺳﻴﺪ ﺳﻌﻴﺪ زاﻫﺪ زاﻫﺪاﻧﻲ و ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ ﺳﻼﻣﻲ‪» ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ در اﻳﺮان«‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ‪.1380 ،‬‬ ‫‪60‬‬


‫از زﻣﺎن اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺣﻤﺪيﻧﮋاد‪ ،‬ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺟﺪﻳﺪي ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان در وﺳﺎﻳﻞ ارﺗﺒﺎط ﺟﻤﻌﻲ اﻳﺮان‬ ‫آﻏﺎز ﺷﺪه و ﺧﻄﺮ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎل ‪ 1334‬و دﻫﻪ ‪ 1360‬را ﻃﻨﻴﻦاﻧﺪاز ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﭼﻬﺎر روز ﺑﻌﺪ از اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت‪ ،‬ﻛﻴﻬﺎن‪ ،‬روزﻧﺎﻣﻪ‬ ‫ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ دوﻟﺖ و ﺑﻪ ﺳﺮدﺑﻴﺮي ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﻲ وﻟﻲ ﻓﻘﻴﻪ‪ ،‬ﺣﺴﻴﻦ ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪاري‪ ،‬ﺷﺮوع ﺑﻪ ﭼﺎپ ﻳﻚ ﺳﺮي ﻣﻘﺎﻻت ﻣﻨﻔﻲ‬ ‫درﺑﺎره دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪342‬‬

‫ﻣﻮﺿﻮع اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻻت از ﺷﺎﻳﻌﺎت ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺗﺎ ﻓﺮﺿﻴﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺟﺎﺳﻮﺳﻲ و ﻣﺘﻬﻢ ﻧﻤﻮدن‬

‫ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻪ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻏﻴﺮاﺧﻼﻗﻲ را در ﺑﺮ ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻋﻨﺎوﻳﻦ زﻳﺮ از ﻣﻘﺎﻻت ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻴﻬﺎن در ﺳﺎل ‪،1384‬‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ ﻣﺤﺘﻮاي ﻣﻘﺎﻻت ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬ ‫»ﺑﺎب « در ﻣﻜﺘﺐ ﻳﻬﻮدﻳﺎن‪1384/8/7 ،‬‬

‫‪343‬‬

‫ﺗﻨﺎﻗﺾ در آﻣﻮزهﻫﺎي ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ‪1384/8/19 ،‬‬

‫‪344‬‬

‫ﺧﻂ اﻧﮕﻠﻴﺲ در دﺳﺘﻮر ﻛﺎر ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ‪1384/8/23 ،‬‬ ‫ﻣﺮوج ﺗﺮورﻳﺴﻢ‪1384/8/28 ،‬‬ ‫ﻳﺎور ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﺘﻬﺎ‪1384/9/1 ،‬‬

‫‪346‬‬

‫‪347‬‬

‫درﻫﻢ ﺗﻨﻴﺪﮔﻲ ﺑﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﺘﻬﺎ‪1384/9/2 ،‬‬ ‫اﻋﻼم ﺧﻄﺮ اﻣﺎم ﻋﻠﻴﻪ ﻧﻔﻮذ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪1384/9/3 ،‬‬ ‫ﻣﻨﺠﻼب ﻓﺴﺎد‪1384/9/8 ،‬‬

‫‪345‬‬

‫‪348‬‬

‫‪349‬‬

‫‪350‬‬

‫ﻛﻴﻬﺎن اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻻت را ﺑﺎ اﻧﺘﺸﺎر ﻣﺘﻦ ﻛﺎﻣﻞ ﻛﻴﻔﺮﺧﻮاﺳﺖ و ﻣﺮاﺣﻞ دادرﺳﻲ ﻳﻚ ﭘﺮوﻧﺪه ﺟﻨﺠﺎﻟﻲ در ﺳﺎل ‪ 1328‬در‬ ‫ﺧﺼﻮص ﻗﺘﻞ ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﺴﻠﻤﺎن در اﺑﺮﻗﻮ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﺴﺒﺖ داده ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬در دي ﻣﺎه ‪ 1384‬دﻧﺒﺎل ﻛﺮد‪.‬‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺤﻠﻲ اﺳﻔﻨﺪآﺑﺎد و ﺳﺎﻳﺮ اﻋﻀﺎي ﺳﺮﺷﻨﺎس ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ دروغ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ارﺗﻜﺎب ﺟﻨﺎﻳﺖ ﺷﺪه‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ و اﻧﮕﻴﺰه آﻧﻬﺎ اﻫﺎﻧﺖ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن ﺑﻪ دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ اﻋﻼم ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪351‬‬

‫ﻛﻴﻬﺎن از ﺗﻴﺮﻣﺎه ‪ ،1385‬ﻛﺘﺎب ﺳﺎﻳﻪ ﺷﻮم‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻬﻨﺎز رﺋﻮﻓﻲ را در ‪ 77‬ﺑﺨﺶ ﭼﺎپ ﻧﻤﻮد‪ 352.‬رﺋﻮﻓﻲ ﻛﻪ ﻣﺪﻋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮده و ﺑﻪ دﻳﻦ اﺳﻼم ﮔﺮوﻳﺪه ﺗﺸﻜﻴﻼت ﺑﻬﺎﻳﻲ را ﻓﺎﺳﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺤﺮف و ﺗﺸﻨﻪ ﺑﺮاي ﭘﻮل و ﻗﺪرت ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﻲﻛﺸﺪ‪ .‬در‬ ‫‪ 342‬ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪» ،‬ﺧﻼﺻﻪ و ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺣﻤﻼت اﺧﻴﺮ رﺳﺎﻧﻪﻫﺎي ﺟﻤﻌﻲ« ]‪،[Summary and Analysis of Recent Media Attacks‬‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) http://www.Bahá’í.org/iranthreat/mediaattacks‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 26 :‬ﻣﻬﺮ ‪.(1385‬‬ ‫‪ 343‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) www.kayhannews.ir/840807/8.htm‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 15 :‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪.(1385‬‬ ‫‪ 344‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) www.kayhannews.ir/840819/8.htm‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 29 :‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪.(1385‬‬ ‫‪ 345‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) www.kayhannews.ir/840823/8.htm‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 29 :‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪.(1385‬‬ ‫‪ 346‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) www.kayhannews.ir/840828/8.htm‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 29 :‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪.(1385‬‬ ‫‪ 347‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) www.kayhannews.ir/840901/8.htm‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 29 :‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪.(1385‬‬ ‫‪ 348‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) www.kayhannews.ir/840902/8.htm‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 29 :‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪.(1385‬‬ ‫‪ 349‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) www.kayhannews.ir/840903/8.htm‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 29 :‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪.(1385‬‬ ‫‪ 350‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در ‪) www.kayhannews.ir/840908/8.htm‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 29 :‬ﻓﺮوردﻳﻦ ‪.(1385‬‬ ‫‪ 351‬ﻣﺘﻦ ﻛﻴﻔﺮﺧﻮاﺳﺖ دادﺳﺘﺎن ﻳﺰد ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺘﻬﻤﻴﻦ ﻳﻚ ﻗﺘﻞ‪ ،‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن و ﻣﺎﺟﺮاي اﺑﺮﻗﻮ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‪،http://www.kayhannews.ir/841105/8.htm :‬‬ ‫‪،http://www.kayhannews.ir/841108/8.htm#other801 ،http://www.kayhannews.ir/841106/8.htm#other801‬‬ ‫‪http://www.kayhannews.ir/841110/8.htm#other801 ، http://www.kayhannews.ir/841109/8.htm#other801‬‬

‫)ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 5 :‬آﺑﺎن ‪.(1385‬‬ ‫‪ 352‬ﻣﻬﻨﺎز رﺋﻮﻓﻲ‪» ،‬ﺳﺎﻳﻪ ﺷﻮم‪ :‬ﺧﺎﻃﺮات ﻳﻚ ﻧﺠﺎت ﻳﺎﻓﺘﻪ از ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ« )ﻣﺮﻛﺰ ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎي ﻛﻴﻬﺎن‪ .(1385 ،‬اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﻲ در ﭘﻲ در ﻛﻴﻬﺎن در ﻓﺎﺻﻠﻪ‬ ‫‪ 24‬ﺗﻴﺮ ﺗﺎ ‪ 20‬ﻣﻬﺮ ‪ 1385‬ﭼﺎپ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪61‬‬


‫ﻳﻚ ﺳﺮي ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻛﻪ ﺑﺪﻧﺒﺎل اﻧﺘﺸﺎر ﻛﺘﺎب در ‪ 14‬ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻴﻦ ‪ 22‬ﻣﻬﺮ و ‪ 11‬آﺑﺎن در ﻛﻴﻬﺎن ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ‪،‬‬ ‫رﺋﻮﻓﻲ اﺗﻬﺎﻣﺎت ﺧﻮد را در ﺧﺼﻮص وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﻣﺘﺰوراﻧﻪ دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺗﻜﺮار ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫ﮔﺰارﺷﺎت ﻏﻴﺮ رﺳﻤﻲ از داﺧﻞ اﻳﺮان ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد رﺳﺎﻧﻪﻫﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺣﺮﻛﺎت ﺧﺸﻮﻧﺖآﻣﻴﺰ‬ ‫ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﻪ وﻳﮋه در ﺷﻬﺮ ﻳﺰد ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﻤﻊآوري اﺳﺎﻣﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‬ ‫در ‪ 29‬اﺳﻔﻨﺪ ‪ ،1384‬اﺳﻤﺎ ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ‪ ،‬ﮔﺰارﺷﮕﺮ وﻳﮋه ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در زﻣﻴﻨﻪ آزادي ﻣﺬﻫﺐ و ﻋﻘﻴﺪه ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ‪،‬‬ ‫ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪاي از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻨﺎﺑﻊ داﺧﻞ اﻳﺮان درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮد‪ 353.‬اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻛﻪ ﻣﻬﺮ ﻓﻮري ﺧﻮرده ﺑﻮد ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺘﺎد ﻛﻞ ﻧﻴﺮوﻫﺎي‬ ‫ﻣﺴﻠﺢ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﻞ ﻗﻮا ﻓﺮﺳﺘﺎده ﺷﺪه ﺑﻮد و ﻋﻨﻮان ﻣﻲﻧﻤﻮد ﻛﻪ‪:‬‬ ‫ﺑﻨﺎ ﺑﻪ دﺳﺘﻮر ﻣﻘﺎم ﻣﻌﻈﻢ رﻫﺒﺮي ﺣﻀﺮت آﻳﺖاﷲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي )ﻣﺪﻇﻠﻪاﻟﻌﺎﻟﻲ(‪ ،‬ﺳﺘﺎد ﻛﻞ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ‬ ‫ﻣﺄﻣﻮر ﮔﺮدﻳﺪه ﺗﺎ ﮔﺰارش ﺟﺎﻣﻊ و ﻛﺎﻣﻠﻲ از ﻛﻠﻴﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي اﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪﻫﺎ )اﻋﻢ از ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎدي‪،‬‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ( ﺟﻬﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻛﻠﻴﻪ اﻓﺮاد اﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪﻫﺎي ﺿﺎﻟﻪ ﻛﺴﺐ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺧﻮاﻫﺸﻤﻨﺪ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺒﺎدي ذﻳﺮﺑﻂ اﺑﻼغ ﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ ﺗﺎ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر از اﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪ را ﺑﻪ ﺻﻮرت‬ ‫ﺧﻴﻠﻲ ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪ ﺟﻤﻊآوري و ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﺘﺎد ﮔﺰارش ﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬

‫‪354‬‬

‫اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ اﻣﻀﺎي ﺳﺮﻟﺸﮕﺮ ﺑﺴﻴﺠﻲ دﻛﺘﺮ ﺳﻴﺪ ﺣﺴﻦ ﻓﻴﺮوزآﺑﺎدي‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﺳﺘﺎد ﻛﻞ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ رﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ‬ ‫ﺑﻪ وزارت اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‪ ،‬ﻋﻘﻴﺪﺗﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﻞ ﻗﻮا‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻛﻞ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه‬ ‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺴﻴﺞ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران‪ ،‬ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻧﻴﺮوي اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‪ ،‬ﻣﻌﺎوﻧﺖ آﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺮوي اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ‬ ‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه وﻟﻲ ﻓﻘﻴﻪ در ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران‪ ،‬رﺋﻴﺲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻋﻘﻴﺪﺗﻲ‪ -‬ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻧﻴﺮوي اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ ﺟﻤﻬﻮري‬ ‫اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻛﻞ ارﺗﺶ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ارﺳﺎل ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪355‬‬

‫ﻣﺪت ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﺑﻌﺪ از اﻳﻨﻜﻪ ﮔﺰارﺷﮕﺮ وﻳﮋه اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ را درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮد‪ ،‬رژﻳﻢ اﻳﺮان ﺷﺮوع ﺑﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮي ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫دﺳﺘﮕﻴﺮﺷﺪﮔﺎن ﻣﻮرد ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻌﺪ از ﭼﻨﺪ روز آزاد ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ‬ ‫ﺑﺎزداﺷﺘﻬﺎي »ﻛﻮﺗﺎه ﻣﺪت و ﭘﻴﺎﭘﻲ« ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺮﺳﺎﻧﺪن ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺮان و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﺑﺮاز ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺗﻮﺳﻂ آﻧﻬﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬از دي ﻣﺎه ‪ 1383‬ﺗﺎﻛﻨﻮن‪ 125 ،‬ﻣﻮرد دﺳﺘﮕﻴﺮي ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪356‬‬

‫‪ 353‬ﺑﻴﺎﻧﻴﻪ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺗﻲ ﺻﺎدر ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ‪» ،‬ﮔﺰارﺷﮕﺮ وﻳﮋه ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در زﻣﻴﻨﻪ آزادي ﻣﺬﻫﺐ ﻳﺎ ﻋﻘﻴﺪه‪ ،‬درﺑﺎره ﻧﺤﻮه ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﭘﻴﺮوان‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻲ در اﻳﺮان اﺑﺮاز ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻛﺮد« ] ‪Special Rapporteur on Freedom of Religion or Belief concerned about treatment of followers of‬‬ ‫‪ 20) .[Bahá’í Faith in Iran‬ﻣﺎرس ‪.(2006‬‬ ‫‪ 354‬ﻧﺎﻣﻪ ﺳﺘﺎد ﻛﻞ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﻞ ﻗﻮا ﺑﺎ ﻋﻨﻮان »ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ اﻓﺮاد ﻓﺮﻗﻪﻫﺎي ﺿﺎﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ و ﺑﺎﺑﻴﺖ« ﻣﻮرخ ‪) 1384/8/7‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ‬ ‫اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان( ]ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺷﻤﺎره ‪.[8‬‬ ‫‪ 355‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪ 356‬ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪» ،‬ﭘﻨﺠﺎه و ﭼﻬﺎر ﺑﻬﺎﻳﻲ در اﻳﺮان دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ« ]‪ 24) [Fifty-four Bahá’ís arrested in Iran‬ﻣﻲ ‪ ،(2006‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬ ‫‪) http://www.Bahá’í.org/persecution/newsreleases/24-05-06‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 26 :‬ﻣﻬﺮ ‪(1385‬؛ ﺳﺎزﻣﺎن دﻳﺪهﺑﺎن ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‪» ،‬اﻳﺮان‪ :‬ﺗﻌﺪاد‬ ‫زﻳﺎدي در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ« ]‪ 6) [Iran: Scores Arrested in Anti-Bahá’í Campaign‬ژوﺋﻦ ‪ ،(2006‬ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ در‬ ‫‪) http://hrw.org/english/docs/2006/06/05/iran13515.htm‬ﺗﺎرﻳﺦ دﺳﺘﺮﺳﻲ‪ 1 :‬آﺑﺎن ‪.(1385‬‬ ‫‪62‬‬


‫در ‪ 29‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ 54 ،1385‬ﺟﻮان ﺑﻬﺎﻳﻲ در ﺷﻬﺮ ﺷﻴﺮاز ﺑﺎزداﺷﺖ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﺮوه ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ دﻳﮕﺮان و ﺑﻪ ﺗﻘﻠﻴﺪ از‬ ‫ﻳﻮﻧﻴﺴﻒ در ﭘﺮوژهﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ ﻣﺤﻠﻲ ﺑﺮاي ﺗﺪرﻳﺲ ﺑﻪ ﻛﻮدﻛﺎن ﻣﺤﺮوم ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬داوﻃﻠﺒﻴﻦ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن و‬ ‫ﻳﺎ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺟﺮاي ﻛﻼﺳﻬﺎ‪ ،‬از ﺷﻮراي اﻧﻘﻼب ﺷﻴﺮاز ﻣﺠﻮز ﻛﺘﺒﻲ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺴﺆوﻟﻴﻦ در اﺑﺘﺪا‬ ‫ﺗﻤﺎﻣﻲ داوﻃﻠﺒﻴﻦ را ﺑﺎزداﺷﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ اﻣﺎ ﻓﻮراً ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻳﻚ دﺧﺘﺮ ‪ 15‬ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ را ﺑﺪون اﻳﺮاد اﺗﻬﺎم‬ ‫آزاد ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﺎﻳﺮ داوﻃﻠﺒﻴﻦ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻳﻚ ﻣﺎه در زﻧﺪان ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻧﺪ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﭘﺮداﺧﺖ وﺛﻴﻘﻪ آزاد ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ اﻳﻦ‬ ‫اﻓﺮاد ﻣﻌﻠﻖ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ اﮔﺮﭼﻪ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان ﻫﻨﻮز ﻗﺎدر ﺑﻪ ﭘﻲ ﺑﺮدن ﺑﻪ اﺗﻬﺎﻣﺎت وارده ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪357‬‬

‫در ‪ 28‬ﻣﺮداد ‪ ،1385‬وزارت ﻛﺸﻮر در ﻧﺎﻣﻪاي ﺑﻪ ﻣﻌﺎوﻧﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ اﻣﻨﻴﺘﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارﻳﻬﺎي ﺳﺮاﺳﺮ ﻛﺸﻮر‪ ،‬اﺑﻼغ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ‪:‬‬ ‫اﺣﺘﺮاﻣﺎً ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﮔﺰارﺷﻬﺎي ارﺳﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻲ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻓﺮﻗﻪ ﺿﺎﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي‬ ‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي اﻗﺪام ﺑﻪ ﺗﺮوﻳﺞ و ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻣﺮام ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻓﺮﻗﻪ‪ ،‬ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‬ ‫اﺳﺖ و از ﺳﻮي ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ و ﻣﺤﺎﻓﻞ ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﺘﻲ ﻣﻮرد ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﻋﻠﻴﻪ ﻧﻈﺎم ﺟﻤﻬﻮري‬ ‫اﺳﻼﻣﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺧﻮاﻫﺸﻤﻨﺪ اﺳﺖ دﺳﺘﻮر ﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ دﺳﺘﮕﺎﻫﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﺎ ﻇﺮاﻓﺖ و ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ‬ ‫رﻓﺘﺎرﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ آﻧﻬﺎ را ﻛﻨﺘﺮل و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺿﻤﻨﺎً اﻃﻼﻋﺎت ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪه را ﻃﺒﻖ ﻓﺮم ﭘﻴﻮﺳﺖ‬ ‫ﺗﻜﻤﻴﻞ و ﺗﺎ ﭘﺎﻧﺰده ﺷﻬﺮﻳﻮر ﺟﻬﺖ ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ارﺳﺎل دارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪358‬‬

‫‪ .7‬ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‬ ‫از آﻏﺎز ﻇﻬﻮر دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﺔ ﺑﻬﺎﻳﻲ اﻳﺮان ﻣﻮﺟﻲ از آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ را ﻣﺘﺤﻤﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺧﺼﻮﻣﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‬ ‫رﻳﺸﻪ ﻋﻤﻴﻖ در ﺑﻴﻦ ﺷﻴﻌﻴﺎن ﻣﺬﻫﺒﻲ اﻳﺮان دارد‪ .‬روﺣﺎﻧﻴﻮن ﺷﻴﻌﻪ و ﻧﺨﺒﮕﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬از اﻳﻦ دﺷﻤﻨﻲ در ﻣﻮارد ﻣﺨﺘﻠﻒ‬ ‫ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً در اواﺳﻂ دﻫﻪ ‪ 1330‬و ﻣﺠﺪد ًا در زﻣﺎن اﻧﻘﻼب و دوران ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺣﺎﻛﻤﻪ اﻳﺮان‪ ،‬دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺪﻋﺘﻲ در دﻳﻦ اﺳﻼم ﺗﻠﻘﻲ ﻛﺮده و ﺑﺮاي ﺑﻪ ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺑﺮدن آن و در ﻫﺮ‬ ‫ﺻﻮرت ﺗﻀﻌﻴﻒ ﻛﺮدن دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻛﻮﺷﻴﺪهاﻧﺪ‪ .‬از زﻣﺎن ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺎﺳﻲ اﺳﻼﻣﻲ ‪ ،1358‬دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ در اﻳﺮان‬ ‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺆﺛﺮ ﺟﺮم ﻣﺤﺴﻮب ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻋﻀﺎي ﺳﻪ دوره ﻣﺘﻮاﻟﻲ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ و ﻧﻴﺰ اﻋﻀﺎي ﻣﺤﻔﻞ ﻣﺤﻠﻲ ﺑﺎ‬ ‫ﺑﻬﺎﻧﻪﻫﺎي ﻧﺎﻣﻮﺟﻪ و ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎﻛﻦ ﻣﺬﻫﺒﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﺎ ﻫﻤﺪﺳﺘﻲ و ﺗﺒﺎﻧﻲ ﻣﺴﺆوﻟﻴﻦ ﻛﺸﻮر‬ ‫ﺗﺨﺮﻳﺐ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻋﺎدي ﻣﺸﻤﻮل درﺟﺎت زﻳﺎدي از ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﮔﺮﭼﻪ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﻴﺎﺳﻲ داﺧﻠﻲ و ﻫﻢ ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ ﻣﻴﺰان ﺳﺮﻛﻮﺑﻲ ﻓﻌﺎﻻﻧﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن از ﺳﺎﻟﻬﺎي اول اﻧﻘﻼب‬ ‫دﭼﺎر ﻧﻮﺳﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬دﺷﻤﻨﻲ اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژﻳﻚ روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺣﺎﻛﻤﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮي ﻧﻜﺮده و ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬رﻫﺒﺮ ﻓﻌﻠﻲ‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮕﻲ در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻫﻤﻜﺎري داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺎﻣﻪ‬ ‫ﮔﻠﭙﺎﻳﮕﺎﻧﻲ در ﺳﺎل ‪ 1369‬ﺑﻴﻨﺶ ﻓﻜﺮي آﻳﺖاﷲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ »ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن« را روﺷﻦ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ‬ ‫‪ 357‬ﻫﻤﺎن‪.‬‬ ‫‪» 358‬ﻧﺎﻣﻪ وزارت ﻛﺸﻮر ﺑﻪ ﻣﻌﺎوﻧﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ -‬اﻣﻨﻴﺘﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارﻳﻬﺎي ﻛﺸﻮر«‪) 1385/5/28 ،‬ﻣﻮﺟﻮد در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان( ]ﭘﻴﻮﺳﺖ ﺷﻤﺎره‬ ‫‪.[9‬‬ ‫‪63‬‬


‫ﺻﺮاﺣﺖ ﻫﺪف آﻳﺖاﷲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي را ﻛﻪ ﻣﺤﺮوﻣﻴﺖ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن از زﻧﺪﮔﻲ در اﻳﺮان‪ ،‬ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ و‬ ‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺪﺗﺮ از ﻫﻤﻪ ﺗﺨﺮﻳﺐ رﻳﺸﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ آن در ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ را ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﻨﺸﻬﺎي روزاﻓﺰون ﺑﻴﻦ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﻫﺴﺘﻪاي اﻳﺮان و ﺑﻪ ﻗﺪرت رﺳﻴﺪن‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﺘﻤﺪاران ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎر‪ ،‬ﻧﻈﻴﺮ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻣﺤﻤﻮد اﺣﻤﺪيﻧﮋاد‪ ،‬ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ آﻳﺖاﷲ ﺧﺎﻣﻨﻪاي ﺑﺮاي ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻋﻠﻴﻪ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن را ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‪ ،‬دﺳﺘﻮرات اﺧﻴﺮ رﻫﺒﺮ ﺑﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻧﻈﺎﻣﻲ و اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ اﻳﺮان در ﺧﺼﻮص ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻛﻠﻴﻪ‬ ‫ﭘﻴﺮوان دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ در اﻳﺮان را زﻧﮓ ﺧﻄﺮي در ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺿﺪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ دﺷﻤﻨﻲ دﻳﺮﻳﻨﻪ‬ ‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن و ﻋﻨﺎد و ﻏﺮضورزي ﺷﺨﺼﻲ رﻫﺒﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﺎﻧﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ‬ ‫اﻳﺮان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺰودي ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ دور ﺗﺎزهاي از ﺳﺮﻛﻮﺑﻲ و ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻗﺮار‬ ‫ﮔﻴﺮﻧﺪ اﺑﺮاز ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪64‬‬


‫روشﺷﻨﺎﺳﻲ‬ ‫ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت ﮔﺮد آﻣﺪه در اﻳﻦ ﮔﺰارش را از ﻣﻨﺎﺑﻊ زﻳﺮ اﻗﺘﺒﺎس ﻛﺮده اﺳﺖ‪:‬‬ ‫•‬

‫ﺷﻬﺎدت ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن و ﺷﻬﻮد‪ .‬ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﻬﺎدﺗﻨﺎﻣﻪ ﺷﻬﻮد ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺣﻘﻮﻗﺪاﻧﺎن اﻳﻦ ﻣﺮﻛﺰ اﺧﺬ ﺷﺪه‪ ،‬اﻇﻬﺎراﺗﻲ ﻛﻪ در‬ ‫زﻣﺎن وﻗﻮع ﺣﺎدﺛﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه و ﺧﺎﻃﺮات ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫•‬

‫ﻣﺪارك دوﻟﺘﻲ‪ .‬ﻛﻪ اﻇﻬﺎرات ﻣﻘﺎﻣﺎت دوﻟﺘﻲ‪ ،‬ﺑﻴﺎﻧﻴﻪﻫﺎي ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي دوﻟﺘﻲ اﻳﺮان و ﻣﺪارك‬ ‫دادﮔﺎﻫﻬﺎ‪ ،‬ﻧﻈﻴﺮ دادﮔﺎﻫﻬﺎي اﻧﻘﻼب ﻛﻪ در روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻳﺎ ﻣﺮاﺣﻞ دادرﺳﻲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫•‬

‫ﻣﺪارك ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ‪ .‬ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﺻﺎدر ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻮراي‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﻲ و ﮔﺰارﺷﻬﺎي ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ و ﻧﻴﺰ ﮔﺰارﺷﻬﺎي ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﻧﻈﻴﺮ اﺗﺤﺎدﻳﻪ‬ ‫اروﭘﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫•‬

‫ﻛﺘﺐ و ﻣﻘﺎﻻت ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ .‬ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ اﻇﻬﺎرات ﭼﺎپ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻛﺎرﻛﻨﺎن دوﻟﺖ‬ ‫ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﻲ اﻳﺮان ﻛﻪ دﺳﺘﻮر اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﺗﺨﻠﻔﺎت را داده و آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ دﺳﺘﻮر را اﺟﺮا ﻛﺮده و ﻳﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﺳﺎدﮔﻲ ﺷﺎﻫﺪ ﺻﺪور و ﻳﺎ اﺟﺮاي اﻳﻦ دﺳﺘﻮرات ﺑﻮدهاﻧﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫•‬

‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‪ .‬ﻣﺮﻛﺰ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ آن اﻣﻜﺎن دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ آرﺷﻴﻮ ﺧﻮد را‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان ﻓﺮاﻫﻢ آوردﻧﺪ‪.‬‬

‫•‬

‫ﻣﻘﺎﻻت داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ‪ .‬ﻣﻘﺎﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻌﺪادي ﻣﻮرخ و داﻧﺸﻤﻨﺪ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان ﺑﻪ رﺷﺘﻪ‬ ‫ﺗﺤﺮﻳﺮ در آوردهاﻧﺪ‪.‬‬

‫•‬

‫ﻋﻜﺴﻬﺎ‪ .‬ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻋﻜﺴﻬﺎي ﺣﻤﻼت ﺑﻪ اﻣﺎﻛﻦ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه و ﻧﻴﺰ ﻋﻜﺴﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ در‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﺒﺮي اﻳﺮان از ﺳﺎل ‪ 1357‬ﭼﺎپ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫در ﻣﻮاردي ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﺰارش ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻋﻮاﻣﻞ دوﻟﺘﻲ و ﻳﺎ دوﻟﺖ و ﻳﺎ ارﮔﺎﻧﻬﺎي آن ارﺟﺎع و ﻳﺎ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ‬ ‫اﺳﺘﻨﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎ ذﻛﺮ ارزﻳﺎﺑﻲ و ﺻﺤﺖ ﻳﺎ ﺳﻘﻢ ﻫﺮ ﻣﻨﺒﻊ ﺑﻪ ﻃﻮر اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺑﻴﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي از اﻓﺮادي ﻛﻪ در اﻳﻦ ﮔﺰارش ذﻛﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ ﻫﻨﻮز در اﻳﺮان ﺳﻜﻮﻧﺖ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت آﻧﻬﺎ ﻣﺤﻔﻮظ‬ ‫ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻫﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺪرك ﻣﺸﺨﺺ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ اﻳﻦ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎن در آرﺷﻴﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان ﻣﻮﺟﻮد‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪65‬‬



‫ﭘﻴﻮﺳﺘﻬﺎي‬ ‫دﻳﺎﻧﺘﻲ ﻣﻤﻨﻮع‪ :‬آزار و ﺗﻌﻘﻴﺐ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان‬



‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﭘﻴﻮﺳﺘﻬﺎ‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -1‬ﺑﻪ اﺗﻬﺎم ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ ﺳﺎواك و ﺑﻬﺎﻳﻴﮕﺮي‪ 153 ،‬ﻧﻔﺮ از آﻣﻮزش و ﭘﺮورش آذرﺑﺎﻳﺠﺎن ﺷﺮﻗﻲ اﺧﺮاج ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫)روزﻧﺎﻣﻪ اﻃﻼﻋﺎت‪(1358/11/29 ،‬‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -2‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻛﺎري ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻮارد ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪن اﺟﺒﺎري ﻳﺎ ﻏﻴﺮارادي‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -3‬ﻧﺎﻣﻪ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ اﺳﺘﺎن ﻓﺎرس درﺑﺎره ﺧﺎﻧﻪ ﺳﻴﺪ ﺑﺎب‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -4‬دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻳﺰد‪ ،‬ﺑﺮگ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ و ﺻﻮرﺗﻤﺠﻠﺲ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﭘﺮوﻧﺪه س‪.‬ب‪.‬‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -5‬ﻧﺎﻣﻪ ﺣﺴﻦ ﺻﺪر‪ ،‬ﻣﻌﺎون وزﻳﺮ ﺻﻨﺎﻳﻊ و رﺋﻴﺲ ﻫﻴﺌﺖ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺴﺆوﻟﻴﻦ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎي ﺗﺎﺑﻊ ﺳﺎزﻣﺎن‬ ‫ﮔﺴﺘﺮش و ﻧﻮﺳﺎزي ﺻﻨﺎﻳﻊ اﻳﺮان‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -6‬ﻧﺎﻣﻪ وزﻳﺮ ﻛﺸﺎورزي و ﻋﻤﺮان روﺳﺘﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻛﺎرﻣﻨﺪ اﺧﺮاﺟﻲ ﺑﻬﺎﻳﻲ‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -7‬ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪ از ﻃﺮف دﺑﻴﺮ ﺷﻮراﻳﻌﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬دﻛﺘﺮ ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ ﻫﺎﺷﻤﻲ ﮔﻠﭙﺎﻳﮕﺎﻧﻲ‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -8‬ﻧﺎﻣﻪ ﺳﺘﺎد ﻛﻞ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﻞ ﻗﻮا ﺑﺎ ﻋﻨﻮان »ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ اﻓﺮاد ﻓﺮﻗﻪﻫﺎي ﺿﺎﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ و ﺑﺎﺑﻴﺖ«‬ ‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ -9‬ﻧﺎﻣﻪ وزارت ﻛﺸﻮر ﺑﻪ ﻣﻌﺎوﻧﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ – اﻣﻨﻴﺘﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارﻳﻬﺎي ﺳﺮاﺳﺮ ﻛﺸﻮر‬


‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪1‬‬ ‫ﺑﻪ اﺗﻬﺎم ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ ﺳﺎواك و ﺑﻬﺎﻳﻴﮕﺮي‬ ‫‪ 153‬ﻧﻔﺮ از آﻣﻮزش و ﭘﺮورش آذرﺑﺎﻳﺠﺎن ﺷﺮﻗﻲ اﺧﺮاج ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫)روزﻧﺎﻣﻪ اﻃﻼﻋﺎت‪(1358/11/29 ،‬‬



‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪2‬‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪:‬‬ ‫ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻛﺎري ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻮارد ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪن اﺟﺒﺎري ﻳﺎ ﻏﻴﺮارادي‬ ‫)ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺗﺮﺟﻤﻪ آن(‬







‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن‬ ‫آدرس‪ ،‬ﺗﻠﻜﺲ و ﺗﻠﻔﻦ‪________ :‬‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه در ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ‪ :‬دﻛﺘﺮ وﻳﻜﺘﻮر دو اراﻫﻮ‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻋﻠﻲ اﻟﺒﺪل‪ :‬آﻗﺎي ﺟﺮاﻟﺪ ﻧﺎﻳﺖ‬

‫ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻛﺎري ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻮارد ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪن اﺟﺒﺎري ﻳﺎ ﻏﻴﺮارادي‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻣﺘﻤﺎﻳﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻈﺮ ﮔﺮوه ﻛﺎري ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻮارد ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪن اﺟﺒﺎري ﻳﺎ ﻏﻴﺮارداي را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪن ‪ 14‬ﻋﻀﻮ ﻋﺎﻟﻴﺮﺗﺒﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در اﻳﺮان ﺟﻠﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 30‬ﻣﺮداد ‪ ،1359‬ﻳﺎزده ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﭙﺎه‬ ‫ﭘﺎﺳﺪاران و ﺑﺪون ﻃﻲ ﻣﺮاﺣﻞ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬دﺳﺘﮕﻴﺮي آﻧﻬﺎ رﺳﻤﺎً از ﺳﻮي ﻣﺴﺆوﻟﻴﻦ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺷﺪ اﻣﺎ اﻛﻨﻮن ﻫﻤﺎن‬ ‫ﻣﺴﺆوﻟﻴﻦ از وﺿﻌﻴﺖ آﻧﻬﺎ اﻇﻬﺎر ﺑﻲ اﻃﻼﻋﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺳﻪ ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ از اﻳﻦ ﮔﺮوه ﺗﻮﺳﻂ اﺷﺨﺎص ﻧﺎﺷﻨﺎس رﺑﻮده ﺷﺪﻧﺪ و‬ ‫ﻫﻴﭻ اﻃﻼﻋﻲ از ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ آﻧﻬﺎ در دﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺷﺎﻣﻞ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺨﺘﺼﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﻮد ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﻪ ارﺳﺎل اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺴﻴﺎر دﺷﻮار‬ ‫ﺑﻮدهاﻧﺪ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮدهاﻳﻢ‪ .‬ﺑﻨﺎ ﺑﻪ دﻻﻳﻞ واﺿﺢ‪ ،‬از ذﻛﺮ اﺳﺎﻣﻲ اﻳﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﺑﻬﺎﻳﻴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺴﺆوﻟﻴﻦ ﺟﻬﺖ ﻛﺴﺐ اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫درﺑﺎرة ﻧﺎﭘﺪﻳﺪﺷﺪﮔﺎن ﻣﻼﻗﺎت ﻛﺮدﻧﺪ ﺧﻮدداري ﻛﺮدهاﻳﻢ‪.‬‬

‫ﻣﺨﺘﺼﺮي از ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪن ﭼﻬﺎرده ﺑﻬﺎﻳﻲ‬ ‫‪ .1‬آﻗﺎي ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻮﺣﺪ از ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 2‬ﺧﺮداد ‪ 1358‬ﻣﻔﻘﻮداﻻﺛﺮ اﺳﺖ‪ .‬در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 22‬اردﻳﺒﻬﺸﺖ ‪ 1358‬اﺣﻀﺎرﻳﻪاي از ﺳﻮي‬ ‫ﻛﻤﻴﺘﻪ وﻟﻲآﺑﺎدِ ﺗﻬﺮان ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺣﻜﻢ ﺷﻤﺎره ‪ 1177‬دادﺳﺘﺎﻧﻲ ﻛﺸﻮر ﺟﻬﺖ دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻧﺎﻣﺒﺮده ﺻﺎدر ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪن‬ ‫ﻧﺎﻣﺒﺮده ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺬﻛﻮر ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ در ﺧﺼﻮص اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع را رد ﻛﺮد و دادﺳﺘﺎن ﻛﺸﻮر ﺿﻤﻦ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺻﺪور‬ ‫ﺣﻜﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻓﻘﺮه ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺸﺎراﻟﻴﻪ ﺑﻮد از دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻳﺎ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪن اﻳﺸﺎن اﻇﻬﺎر ﺑﻲاﻃﻼﻋﻲ ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫دادﺳﺘﺎن ﻛﺸﻮر ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮ آﻗﺎي ﻣﻮﺣﺪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻪ زﻧﺪان ﻗﺼﺮ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﺪ اﻣﺎ درﺧﻮاﺳﺘﻬﺎي ﻣﻜﺮر ﺟﻬﺖ ﭘﻴﺪا‬ ‫ﻧﻤﻮدن اﺳﻢ ﻧﺎﻣﺒﺮده در ﻟﻴﺴﺖ زﻧﺪاﻧﻴﺎن زﻧﺪان ﻗﺼﺮ ﺑﻲﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت در ﻣﻮرد ﺳﺎﻳﺮ زﻧﺪاﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﻧﺘﻴﺠﻪاي در ﺑﺮ‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ .2‬دﻛﺘﺮ ﻋﻠﻲ ﻣﺮاد داوودي‪ ،‬اﺳﺘﺎد ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان‪ ،‬در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 20‬آﺑﺎن ‪ ،1358‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در ﭘﺎرك ﻻﻟﻪ‬ ‫ﺗﻬﺮان ﻗﺪم ﻣﻲزد رﺑﻮده ﺷﺪ‪ .‬از آن ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻫﻴﭻ اﺛﺮي از ﻧﺎﻣﺒﺮده ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﻴﺎﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻃﻲ دادﺧﻮاﺳﺘﻲ ﻛﺘﺒﻲ ﺑﻪ‬ ‫آﻳﺖاﷲ ﻗﺪوﺳﻲ و ﺷﺮح ﺣﺎل ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪن دﻛﺘﺮ‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ اﻳﺸﺎن ﮔﺮدﻳﺪ‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﻗﺪوﺳﻲ ﺿﻤﻦ اﻇﻬﺎر‬ ‫ﻫﻤﺪردي ﺑﺎ ﺑﺴﺘﮕﺎن دﻛﺘﺮ ﻋﻨﻮان ﻛﺮد ﻛﻪ دوﻟﺖ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ دﺧﺎﻟﺘﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و اﻳﻦ ﺗﻘﺼﻴﺮ را ﺑﺮ ﮔﺮدن ﮔﺮوﻫﻬﺎي‬ ‫ﻏﻴﺮﻣﺴﺆول اﻧﺪاﺧﺖ‪.‬‬


‫‪ .3‬آﻗﺎي روﺣﻲ روﺷﺎﻧﻲ در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 23‬دي ‪ 1358‬در ﺣﺎل رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﻛﺎر رﺑﻮده ﺷﺪ و ﺗﻼش در ﺧﺼﻮص ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن‬ ‫ﻧﺎﻣﺒﺮده ﺑﻲﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﺷﻜﺎﻳﺖ رﺳﻤﻲ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﻣﻘﺘﻀﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪ اﻣﺎ دوﻟﺖ رﺳﻤﺎً ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ارﺗﺒﺎط در ﺧﺼﻮص ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ‬ ‫ﺷﺪن ﻧﺎﻣﺒﺮده را رد ﻛﺮد‪.‬‬ ‫‪ .4‬ﻳﺎزده ﺑﻬﺎﻳﻲ در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 30‬ﻣﺮداد ‪ ،1359‬در ﺧﻼل ﺟﻠﺴﻪاي ﻛﻪ در ﻳﻚ ﻣﻨﺰل ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺮﮔﺰار ﻣﻲﺷﺪ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﻤﺎﻣﻲ آﻧﻬﺎ از اﻋﻀﺎي ﺳﺮﺷﻨﺎس ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮده و ﻧﻪ ﻧﻔﺮ از آﻧﻬﺎ ﻋﻀﻮ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻲ در اﻳﺮان ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﺳﺎﻣﻲ آﻧﻬﺎ‬ ‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬ ‫ﻣﻨﻮﻫﺮ ﻗﺎﺋﻢﻣﻘﺎﻣﻲ‬

‫(‬

‫ﺣﺴﻴﻦ ﻧﺠﻲ‬

‫(‬

‫ﻳﻮﺳﻒ ﻗﺪﻳﻤﻲ‬

‫(‬

‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ رﺣﻤﺎﻧﻲ‬

‫(‬

‫ﻫﻮﺷﻨﮓ ﻣﺤﻤﻮدي‬

‫(‬

‫اﻋﻀﺎي ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ‬

‫ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻴﻦ ﺗﺴﻠﻴﻤﻲ‬

‫(‬

‫ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺮان‬

‫ﻋﻄﺎاﷲ ﻣﻘﺮﺑﻲ‬

‫(‬

‫ﺧﺎﻧﻢ ﺑﻬﻴﻪ ﻧﺎدري‬

‫(‬

‫ﻛﺎﻣﺒﻴﺰ ﺻﺎدقزاده‬

‫(‬

‫دﻛﺘﺮ ﻋﺒﺎﺳﻴﺎن‬

‫(‬

‫ﺣﺸﻤﺖاﷲ روﺷﻨﻲ‬

‫(‬

‫اﻳﻦ ﻳﺎزده ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻴﻦ ﺳﺎﻋﺎت ‪ 4‬ﺗﺎ ‪ 6‬ﺑﻌﺪ از ﻇﻬﺮ )ﺑﻪ وﻗﺖ ﺗﻬﺮان( و ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﮔﺮوه ﻣﺮد ﻣﺴﻠﺢ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﮔﺮوه‬ ‫ﺿﺮﺑﺖ وﻳﮋه و ﺑﺎ دﺳﺘﻮر ﺑﺎزداﺷﺖ ﻛﺘﺒﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺰﺑﻮر ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫وﻗﺎﻳﻊ ﺑﻌﺪي ﻛﻪ وﺿﻌﻴﺖ اﻳﻦ اﻓﺮاد را از »دﺳﺘﮕﻴﺮي رﺳﻤﻲ« ﺑﻪ »ﻣﻔﻘﻮداﻻﺛﺮ« ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮد از اﻳﻦ ﻗﺮارﻧﺪ‪:‬‬ ‫‪ 2‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ :1359‬ﺗﻤﺎم ﺗﻼﺷﻬﺎ ﺟﻬﺖ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺑﻲ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﮔﺰارﺷﺎت ﺿﺪ و ﻧﻘﻴﻀﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻘﺎﻣﺎت‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻇﺎﻫﺮاً ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮔﻴﺞ و ﮔﻤﺮاه ﻧﻤﻮدن ﺑﺴﺘﮕﺎن ﺻﺎدر ﺷﺪ ﭼﺮا ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از اﻃﻼﻋﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺛﺎﺑﺖ ﻧﺸﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬ ‫ﻣﻄﻠﺐ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ دادﺳﺘﺎن ﻛﺸﻮر‪ ،‬آﻳﺖاﷲ ﻗﺪوﺳﻲ‪ ،‬دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻠﻲ را ﺑﻪ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺮﻛﺰي ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻧﻪ ﻧﻔﺮ‬ ‫از اﻋﻀﺎي ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺻﺎدر ﻛﺮده ﺑﻮد و آﻗﺎي ﺷﻔﺎﻳﻲ ﻧﺎﻣﻲ را ﻣﺄﻣﻮر اﻧﺠﺎم اﻳﻦ دﺳﺘﻮر ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ از‬ ‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ آﻗﺎي ﺷﻔﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻧﺎﻣﺒﺮده درﻳﺎﻓﺖ اﻳﻦ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻧﻤﻮد وﻟﻲ ﻣﻨﻜﺮ اﻧﺠﺎم دﺳﺘﻮر ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ 6‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ :1359‬ﻫﻤﺴﺮان ﻧﻪ ﻧﻔﺮ از زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺿﻤﻦ ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ آﻳﺖاﷲ ﺑﻬﺸﺘﻲ ﺷﻜﺎﻳﺖﻧﺎﻣﻪاي اراﺋﻪ دادﻧﺪ‪ .‬او ﺗﻌﻬﺪ ﻛﺮد‬ ‫ﻛﻪ ﭘﻴﮕﻴﺮ ﻣﻮﺿﻮع ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد اﻣﺎ ﻣﺘﻌﺎﻗﺒﺎً ﮔﺰارش داد ﻛﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﺶ ﺑﻲﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ 7‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ :1359‬ﻫﻤﺴﺮ ﻳﻜﻲ از زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﻃﻲ ﺣﻀﻮر در زﻧﺪان اوﻳﻦ ﺑﺪون ﺳﺆال از اﻳﻨﻜﻪ ﺷﻮﻫﺮش در آﻧﺠﺎ زﻧﺪاﻧﻲ‬ ‫اﺳﺖ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ‪ ،‬ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻣﺠﻮز ﺟﻬﺖ ارﺳﺎل ﻣﻘﺪاري ﻟﺒﺎس ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻣﺄﻣﻮر زﻧﺪان اﺳﻢ ﺷﻮﻫﺮ ﻣﺸﺎراﻟﻴﻬﺎ را در ﻟﻴﺴﺖ زﻧﺪاﻧﻴﺎن‬ ‫ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻮده و ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻧﺎﻣﺒﺮده ﻳﻜﻲ از زﻧﺪاﻧﻴﺎن زﻧﺪان اوﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد‪ ،‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ روز ﺑﻌﺪ ﺑﻪ‬


‫زﻧﺪان ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﺮد ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺄﻣﻮرﻳﻦ زﻧﺪان راﻧﺪه ﺷﺪ و ﺑﻪ ﻣﺸﺎراﻟﻴﻬﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ اﺳﻢ ﻫﻤﺴﺮ اﻳﺸﺎن در ﻟﻴﺴﺖ زﻧﺪاﻧﻴﺎن‬ ‫وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬ ‫‪ 10‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ :1359‬ﻳﻚ ﻣﻨﺒﻊ ﻏﻴﺮ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﮔﺰارش داد ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻧﻪ ﻋﻀﻮ ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻲ در زﻧﺪان اوﻳﻦ زﻧﺪه و‬ ‫ﺳﺎﻟﻢ دﻳﺪه ﺷﺪهاﻧﺪ اﻣﺎ اﻳﻦ ﮔﺰارش ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻧﺸﺪ‪.‬‬ ‫‪ 11‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ :1359‬ﻃﻲ ﻣﻼﻗﺎت ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺳﺨﻨﮕﻮي ﻣﺠﻠﺲ‪ ،‬آﻗﺎي رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪ ،‬اﻳﺸﺎن ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮد ﻛﻪ‬ ‫زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺸﺎرﻛﺖ در ﻛﻮدﺗﺎي ﻧﺎﻓﺮﺟﺎم اﺧﻴﺮ در زﻧﺪان اوﻳﻦ زﻧﺪاﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﺗﻬﺎﻣﺎت ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺻﺮاﺣﺘﺎً رد ﺷﺪ‪ .‬آﻗﺎي رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﻗﻮل داد ﻛﻪ وﺿﻌﻴﺖ زﻧﺪاﻧﻴﺎن را ﺑﺮرﺳﻲ و در ﻓﺎﺻﻠﻪ دو روز ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺟﻮاب‬ ‫ﺧﻮاﻫﺪ داد‪.‬‬ ‫‪ 19‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ :1359‬در ﻣﻼﻗﺎت ﺑﻌﺪي ﺑﺎ آﻗﺎي رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‪ ،‬اﻳﺸﺎن ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ اﻋﻀﺎي ﻣﺤﻔﻞ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ‬ ‫دﺳﺘﻮر دادﺳﺘﺎن ﻛﺸﻮر دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬او ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻇﻬﺎر ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ‪ 11‬ﻧﻔﺮ ﺑﻬﺎﻳﻲ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ و ﻧﻪ ‪ 9‬ﻧﻔﺮ ﺑﻬﺎﻳﻲ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ‪ 11‬ﻧﻔﺮ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬وي ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﺣﻖ ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ ﻧﺎﻣﺒﺮدﮔﺎن ﺗﺎ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻣﺮاﺣﻞ‬ ‫ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ را ﻧﺪارد و اﮔﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮد ﻛﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮﺷﺪﮔﺎن ﺑﻴﮕﻨﺎه ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﻄﻤﺌﻨﺎ آزاد ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻋﻨﻮان‬ ‫ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻔﺖ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻴﮕﻨﺎه اﺧﻴﺮاً در ﻳﺰد اﻋﺪام ﺷﺪهاﻧﺪ و آﻧﻬﺎ ﻧﮕﺮان ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ دوﺑﺎره ﺗﻜﺮار ﺷﻮد‪ .‬آﻗﺎي‬ ‫رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﺗﻘﺒﻞ ﻛﺮد ﻛﻪ ﭘﻴﮕﻴﺮ ﻣﻮﺿﻮع ﺷﻮد و از ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﻪ ﻇﺮف دو ﺗﺎ ﺳﻪ روز ﺑﺎ اﻳﺸﺎن ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ 23‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ :1359‬ﻫﻤﺴﺮ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ از ﻧﺎﭘﺪﻳﺪﺷﺪﮔﺎن درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ آﻗﺎي رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﻣﻼﻗﺎت ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ‬ ‫درﺧﻮاﺳﺖ رد ﺷﺪ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﺟﺎزه ﮔﻔﺘﮕﻮي ﺗﻠﻔﻨﻲ ﺑﺎ اﻳﺸﺎن داده ﺷﺪ‪ .‬ﻧﺎﻣﺒﺮده ﺳﺨﺖ ﻋﺼﺒﺎﻧﻲ ﺑﻮد و آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ‬ ‫ﺧﺎﻃﺮ اﻳﺠﺎد دردﺳﺮ ﺑﺮاﻳﺶ ﺳﺮزﻧﺶ ﻧﻤﻮد و در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ درﺧﻮاﺳﺘﻬﺎي ﻣﻜﺮر آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﺧﺒﺎر در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮاﻧﺸﺎن‬ ‫را از ﻃﺮﻳﻖ رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن درﻳﺎﻓﺖ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد‪.‬‬ ‫‪ 27‬ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ :1359‬دادﺳﺘﺎن ﻛﺸﻮر ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﻧﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺷﺮﻛﺖ در ﻛﻮدﺗﺎي ﻧﺎﻓﺮﺟﺎم اﺧﻴﺮ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ 14‬ﻣﻬﺮ ‪ :1359‬ﭘﺎﺳﺪاران ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻓﺮاد دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﺮده و از ﺻﺎﺣﺒﺨﺎﻧﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ آن ﺳﺆال‬ ‫ﻛﺮدﻧﺪ آﻳﺎ ﺷﻤﺎره ﭘﻼك ﻣﺎﺷﻴﻨﻲ ﻛﻪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن را ﺑﺎ ﺧﻮد ﺑﺮده را دﻳﺪه اﺳﺖ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ‪ .‬اﻳﺸﺎن ﺟﻮاب داد ﻛﻪ ﺷﻤﺎره ﭘﻼك را‬ ‫ﻧﺪﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﺎﻣﺒﺮده ﺑﻌﺪاً ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﮔﺰارش زﻧﺪاﻧﻲ ﺷﺪن ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻛﺎﻣﻼً اﺷﺘﺒﺎه ﺑﻮده و اﻳﻨﻜﻪ اﻳﻦ اﻓﺮاد در واﻗﻊ ﺗﻮﺳﻂ‬ ‫ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎي اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺑﻪ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﺑﺮده ﺷﺪهاﻧﺪ‪) .‬ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺮان ﻣﻜﺮراً ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﻫﻤﻜﺎري ﺑﺎ ﺻﻬﻴﻮﻧﻴﺴﺘﻬﺎ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ(‪ .‬در ﻫﻤﻴﻦ‬ ‫روز از ﺑﻬﺎﻳﻲ دﻳﮕﺮي در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺮادرش‪ -‬ﻳﻜﻲ از ﻧﺎﭘﺪﻳﺪﺷﺪﮔﺎن ‪ -‬ﺳﺆال ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ 17‬ﻣﻬﺮ ‪ :1359‬آﻗﺎي رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ در ﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮ ﻳﻜﻲ از ﻧﺎﭘﺪﻳﺪﺷﺪﮔﺎن ﺑﻪ اﻳﺸﺎن ﮔﻔﺖ ﻛﻪ دوﻟﺖ ﻳﺎزده ﺑﻬﺎﻳﻲ را‬ ‫دﺳﺘﮕﻴﺮ ﻧﻜﺮده اﺳﺖ و ﺣﺘﻲ از اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ ﺳﺆال ﻛﺮد ﻛﻪ آﻳﺎ او ﻣﻲداﻧﺪ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻛﺠﺎ رﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬وي اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮد ﻛﻪ رﻫﺒﺮ‬ ‫ﮔﺮوﻫﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪن اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻧﻘﺸﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻢ اﻛﻨﻮن در ﺑﺎزداﺷﺖ اﺳﺖ و اﻳﺸﺎن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ‬ ‫ﺑﺰودي اﺧﺒﺎر ﺟﺪﻳﺪي ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻫﻤﻴﻦ اﺛﻨﺎ‪ ،‬دو ﺑﻬﺎﻳﻲاي ﻛﻪ در ﺗﺎرﻳﺦ ﭼﻬﺎرده ﻣﻬﺮ ﻣﻮرد ﺳﺆال ﻗﺮار‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺎزداﺷﺖ ﺷﺪه و از آﻧﻬﺎ در ﻣﻮرد وﺿﻌﻴﺖ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪﺷﺪﮔﺎن ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺴﺆوﻟﻴﻦ زﻧﺪان اوﻳﻦ‬ ‫ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪.‬‬


‫‪ 20‬ﻣﻬﺮ ‪ :1359‬ﻫﻤﺴﺮ دو ﻧﻔﺮ از ﻧﺎﭘﺪﻳﺪﺷﺪﮔﺎن ﺑﺎ آﻗﺎي رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﻣﻼﻗﺎت ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﺎ ﺧﻮﺷﺮوﻳﻲ از آﻧﻬﺎ ﭘﺬﻳﺮاﻳﻲ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫وي ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻳﺎزده ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺷﻤﺎره دو ﺗﻬﺮان وﻳﻼ‪ ،‬ﻣﺮوارﻳﺪ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ و اﻳﻦ ﻳﺎزده ﻧﻔﺮ ﺑﺎ ﺗﺒﺎﻧﻲ‬ ‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻛﻤﻴﺘﻪ‪ ،‬آﻗﺎي ﻻﻣﻜﺎن‪ ،‬ﻗﺼﺪ ﺧﺮوج ﻏﻴﺮ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ از ﻛﺸﻮر را داﺷﺘﻪاﻧﺪ و ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﺰﺑﻮر ﺗﺪارك اﻳﻦ ﺧﺮوج ﻏﻴﺮ‬ ‫ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ را داده ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻫﻤﺴﺮ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪﺷﺪﮔﺎن اﻋﺘﺮاض ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﭼﻨﻴﻦ اﻣﺮي اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬آﻗﺎي رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ‬ ‫اﻇﻬﺎر ﻛﺮد ﻛﻪ ﺷﻮﻫﺮان ﻫﻤﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ را ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮاﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﻨﺪ و اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل آﻗﺎي ﻻﻣﻜﺎن دﺳﺘﮕﻴﺮ‬ ‫ﺷﺪه و ﺗﺤﺖ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ ﻗﺮار دارد‪ .‬وي ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ اﺧﺒﺎر روز‬ ‫اﺷﺎره ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﻛﺮد ﺑﺪون دﺳﺘﻮر دادﮔﺎه ﺧﻮد را ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻧﻜﻨﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﺴﺮ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪﺷﺪﮔﺎن ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﻜﻢ‬ ‫ﺑﺎزداﺷﺖ از ﺳﻮي دادﮔﺎه ﺻﺎدر ﺷﺪه ﺑﻮد و ﻣﺮدان ﻣﺴﻠﺢ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ آﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺎ دﺳﺘﻮر را اﺟﺮا ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد آﻗﺎي‬ ‫رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻲ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﭘﺎﻓﺸﺎري ﻣﻲﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻧﺒﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ و اﻇﻬﺎر داﺷﺖ ﻛﻪ از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ‬ ‫رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع وﻇﻴﻔﻪ دادﺳﺘﺎن ﻛﺸﻮر اﺳﺖ ﻛﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪ .‬ﺑﻪ درﺧﻮاﺳﺖ ﻫﻤﺴﺮ‬ ‫ﻧﺎﭘﺪﻳﺪﺷﺪﮔﺎن‪ ،‬اﻳﺸﺎن ﺑﺎ آﻳﺖاﷲ ﻗﺪوﺳﻲ‪ ،‬دادﺳﺘﺎن ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺖ و دادﺳﺘﺎن ﮔﻔﺖ ﻛﻪ آﻗﺎي ﻻﻣﻜﺎن ﻫﻨﻮز ﺗﺤﺖ‬ ‫ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ اﺳﺖ و ﭘﺎﺳﺨﻬﺎي او رﺿﺎﻳﺘﺒﺨﺶ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫ﻳﻚ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﺧﻴﺮاً از زﻧﺪان اوﻳﻦ آزاد ﺷﺪه ﺑﻮد ﮔﺰارش داد ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﺎﻳﻌﻪ ﻛﻪ ﻳﺎزده ﺑﻬﺎﻳﻲ زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﻪ اروﭘﺎ ﻣﻨﺘﻘﻞ‬ ‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮ ﺳﺮ زﺑﺎﻧﻬﺎﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ 21‬ﻣﻬﺮ ‪ :1359‬ﻫﻤﺴﺮ ﻳﻚ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﺎه در زﻧﺪان اوﻳﻦ زﻧﺪاﻧﻲ ﺑﻮد‪ ،‬ﮔﺰارش داد ﻛﻪ ﻃﻲ ﻣﻼﻗﺎت ‪ 20‬ﻣﻬﺮ ﺑﺎ‬ ‫ﻫﻤﺴﺮش‪ ،‬اﻳﺸﺎن ﺑﻪ او ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ از ﻧﺎﭘﺪﻳﺪﺷﺪﮔﺎن ﻫﻢ ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻔﺮ ﭼﻬﺎرم ﻧﻴﺰ ﮔﻤﺎن ﻣﻲرﻓﺖ ﻛﻪ در‬ ‫زﻧﺪان اﺳﺖ وﻟﻲ ﺗﺎﻛﻨﻮن دﻳﺪه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ 22‬ﻣﻬﺮ ‪ :1359‬ﻫﻤﺴﺮ دو ﻧﻔﺮ از ﻧﺎﭘﺪﻳﺪﺷﺪﮔﺎن ﻣﻼﻗﺎﺗﻲ ﺑﺎ دادﺳﺘﺎن ﻛﺸﻮر داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻃﻲ آن‪ ،‬ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺧﺎﻃﺮ داده‬ ‫ﺷﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ از وﻇﺎﻳﻒ دادﺳﺘﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﻳﺎزده ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪه و ﺳﻪ ﻧﻔﺮه رﺑﻮده ﺷﺪه ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﺸﺎن ﻣﻨﻜﺮ‬ ‫ﺻﺪور ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ دﺳﺘﻮر ﺟﻬﺖ دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻳﺎزده ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺷﺪ‪ .‬در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ دﺳﺘﮕﻴﺮي ﻓﺮﻣﺎﻧﺪه ﻛﻤﻴﺘﻪ‪ ،‬آﻗﺎي ﻻﻣﻜﺎن‪ ،‬ﮔﻔﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﻧﺎﻣﺒﺮده اﺳﺎﺳﺎً ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ اﻃﻼﻋﻲ در ﻣﻮرد وﺿﻌﻴﺖ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪﺷﺪﮔﺎن را اﻧﻜﺎر ﻛﺮده اﻣﺎ ﺑﻌﺪاً ﮔﻔﺘﻪﻫﺎي ﺧﻮد را ﺗﻐﻴﻴﺮ داد و‬ ‫ﮔﻔﺖ اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎي ﺧﺼﻮﺻﻲ از ﻳﻚ ﻓﺮودﮔﺎه ﻣﺨﻔﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ از ﻛﺸﻮر ﺧﺎرج ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬اﻳﺸﺎن‬ ‫ﮔﻔﺖ ﻛﻪ آﻗﺎي ﻻﻣﻜﺎن ﻣﺠﺪداً ﮔﻔﺘﻪﻫﺎي ﺧﻮد را ﺗﻐﻴﻴﺮ داده و ﺣﺎﻻ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪﻫﺎﻳﺶ ﺻﺮﻓﺎً ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺷﺎﻳﻌﺎﺗﻲ ﺑﻮده‬ ‫ﻛﻪ ﺷﻨﻴﺪه ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬دادﺳﺘﺎن ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت از آﻗﺎي ﻻﻣﻜﺎن اداﻣﻪ دارد‪ .‬او ﻗﻮل ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺮوﻧﺪه ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن را داد و از‬ ‫ﻫﻤﺴﺮ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪﺷﺪﮔﺎن ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﺗﻠﻔﻨﻲ ﺑﺮاي اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎ او ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬در ﺣﻀﻮر ﻫﻤﺴﺮ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪﺷﺪﮔﺎن‪ ،‬آﻗﺎي‬ ‫دادﺳﺘﺎن ﺑﺎ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ از ﻣﻘﺎﻣﺎت زﻧﺪان اوﻳﻦ ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺖ و از وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﺳﺆال ﻛﺮد وﻟﻲ ﻫﺮ ﺳﻪ ﻣﻨﻜﺮ داﺷﺘﻦ زﻧﺪاﻧﻲ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻲ در ﺑﻨﺪ ﺗﺤﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﺧﻮد ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ 24‬ﻣﻬﺮ ‪ :1359‬ﮔﺰارﺷﺎت ﺑﻌﺪي از دﻳﺪه ﺷﺪن ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻳﺎزده ﺑﻬﺎﻳﻲ در زﻧﺪان اوﻳﻦ و اﻳﻨﻜﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ آﻧﻬﺎ در ﺳﻼﻣﺖ ﻛﺎﻣﻞ‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺒﺮ دادﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ 1‬آﺑﺎن ‪ :1359‬دادﺳﺘﺎن ﻛﺸﻮر‪ ،‬در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺗﻠﻔﻦ ﻫﻤﺴﺮ دو ﺗﻦ از ﻧﺎﭘﺪﻳﺪﺷﺪﮔﺎن ﻛﻪ ﻗﺒﻼً ﺑﺎ اﻳﺸﺎن ﻣﻼﻗﺎت ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ اﻃﻼﻋﻲ از وﺿﻌﻴﺖ ﻳﺎزده ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻧﺪارد وﻟﻲ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺧﻮد اداﻣﻪ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬


‫‪ 12‬آﺑﺎن ‪ :1359‬ﺑﻌﺪ از ‪ 70‬روز‪ ،‬ﻫﻨﻮز ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ اﻃﻼع ﻣﻮﺛﻘﻲ از وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪه ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﻴﺎﻣﺪه اﺳﺖ و‬ ‫دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻣﺪرك دال ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮي ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ دﺳﺘﻮر ﻣﻘﺎﻣﺎت ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻏﻴﺮﻣﻤﻜﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬ ‫‪ 25‬آﺑﺎن ‪ :1359‬ﻫﻤﺴﺮ ﻳﻜﻲ از ﻧﺎﭘﺪﻳﺪﺷﺪﮔﺎن‪ ،‬ﻛﻪ در اﻳﻦ زﻣﺎن دو ﺗﺎ ﺳﻪ ﺑﺎر در ﻫﻔﺘﻪ ﺑﺎ دادﺳﺘﺎن ﻛﻞ ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻲﻛﺮد‪،‬‬ ‫ﮔﺰارش داد ﻛﻪ وي ﻗﺎﻧﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ دوﻟﺖ ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ اﻃﻼﻋﻲ از وﺿﻌﻴﺖ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪﺷﺪﮔﺎن ﻧﺪارد‪.‬‬ ‫‪ 27‬آذر ‪ :1359‬روزﻧﺎﻣﻪ »اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ« در ﻳﻜﻲ از ﺷﻤﺎرهﻫﺎي ﺧﻮد ﻣﻘﺎﻟﻪاي درﺑﺎره ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 40‬روز‬ ‫ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪه ﺑﻮد ﭼﺎپ ﻛﺮد‪ .‬ﺑﺎ ﻧﻘﻞ ﻗﻮل از ﻳﻚ ﻣﻨﺒﻊ ﻣﻮﺛﻖ‪ ،‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻓﺎش ﻧﻤﻮد ﻛﻪ در زﻧﺪان اوﻳﻦ ﺑﺨﺸﻬﺎ و ﺑﻨﺪﻫﺎﻳﻲ‬ ‫وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﻴﺮون ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و اﺳﺎﻣﻲ زﻧﺪاﻧﻴﺎن اﻳﻦ ﺑﺨﺸﻬﺎ در ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از دﻓﺎﺗﺮ زﻧﺪان ﺛﺒﺖ ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬ ‫ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎور ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻣﻮﺟﻮدﻳﺖ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻨﺪي در زﻧﺪان را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن ﻫﺮ از ﭼﻨﺪي ﮔﺰارﺷﺎﺗﻲ درﺑﺎره دﻳﺪه ﺷﺪن ‪ 11‬ﺑﻬﺎﻳﻲ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪه در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 30‬ﺧﺮداد ‪ 1359‬درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ وﻟﻲ‬ ‫ﺗﺄﻳﻴﺪ اﻳﻦ ﮔﺰارﺷﺎت ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪ .‬ﺑﺴﺘﮕﺎن ﻧﺎﭘﺪﻳﺪﺷﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺪاوم ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻣﺎت ﭘﻴﮕﻴﺮي‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ اﻣﺎ ﺗﺎ ‪ 11‬ﺑﻬﻤﻦ ‪ 1359‬ﻗﺎدر ﺑﻪ ردﻳﺎﺑﻲ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از اﻳﻦ ﻳﺎزده ﻧﻔﺮ ﻧﺒﻮدهاﻧﺪ‪.‬‬ ‫اﺧﺒﺎر و ﻣﺪارك ﺣﺎﻛﻲ از آﻧﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻳﺎزده ﻧﻔﺮ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ آﻗﺎي ﻣﻮﺣﺪ‪ ،‬دﻛﺘﺮ داوودي و آﻗﺎي روﺷﺎﻧﻲ )رﺟﻮع ﺑﻪ ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫‪ 1‬و ‪ (2‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻳﻨﻜﻪ از اﻋﻀﺎي ﻋﺎﻟﻴﺮﺗﺒﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﻮرد ﻫﺪف رﺑﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫از آﻏﺎز اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﺗﺎﻛﻨﻮن‪ ،‬اﻋﻀﺎي ﻋﺎﻟﻴﺮﺗﺒﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻬﺎﻳﻲ در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺸﻮر دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ )و در ﺑﻌﻀﻲ‬ ‫ﻣﻮارد اﻋﺪام ﺷﺪهاﻧﺪ( ﻛﻪ در راﺳﺘﺎي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺗﻀﻌﻴﻒ‪ ،‬ﻓﻠﺞ ﻛﺮدن و ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫ﺑﻬﺎﻳﻲ اﻳﺮان ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪) .‬ﻧﺎﻣﻪ )ﻛﭙﻲ ﭘﻴﻮﺳﺖ اﺳﺖ( ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﻴﺰده ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 1359‬ﺑﻪ‬ ‫ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻓﺮﻋﻲ در زﻣﻴﻨﻪ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺒﻌﻴﺾ و ﺣﻤﺎﻳﺖ از ﺣﻘﻮق اﻗﻠﻴﺘﻬﺎ‪ ،‬اﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن اﻳﺮان را ﺷﺮح‬ ‫ﻣﻲدﻫﺪ(‪.‬‬

‫‪ 11‬ﺑﻬﻤﻦ ‪1359‬‬


‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪3‬‬ ‫ﻧﺎﻣﻪ ﺳﭙﺎه ﭘﺎﺳﺪاران اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻓﺎرس‬ ‫درﺑﺎره ﺧﺎﻧﻪ ﺳﻴﺪ ﺑﺎب‬



‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪4‬‬ ‫دادﮔﺎه اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ ﻳﺰد‬ ‫ﺑﺮگ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻲ و ﺻﻮرﺗﻤﺠﻠﺲ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﭘﺮوﻧﺪه س‪.‬ب‪.‬‬



‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪5‬‬ ‫ﻧﺎﻣﻪ ﺣﺴﻦ ﺻﺪر‪ ،‬ﻣﻌﺎون وزﻳﺮ ﺻﻨﺎﻳﻊ و رﺋﻴﺲ ﻫﻴﺌﺖ ﻋﺎﻣﻞ‬ ‫ﺑﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺴﺆوﻟﻴﻦ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎي ﺗﺎﺑﻊ ﺳﺎزﻣﺎن ﮔﺴﺘﺮش و ﻧﻮﺳﺎزي ﺻﻨﺎﻳﻊ اﻳﺮان‬



‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪6‬‬ ‫ﻧﺎﻣﻪ وزﻳﺮ ﻛﺸﺎورزي و ﻋﻤﺮان روﺳﺘﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻛﺎرﻣﻨﺪ اﺧﺮاﺟﻲ ﺑﻬﺎﻳﻲ‬



‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪7‬‬ ‫ﻧﺎﻣﻪ ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪ از ﻃﺮف دﺑﻴﺮ ﺷﻮراﻳﻌﺎﻟﻲ اﻧﻘﻼب ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‬ ‫دﻛﺘﺮ ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ ﻫﺎﺷﻤﻲ ﮔﻠﭙﺎﻳﮕﺎﻧﻲ‬




‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪8‬‬ ‫ﻧﺎﻣﻪ ﺳﺘﺎد ﻛﻞ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺴﻠﺢ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﻞ ﻗﻮا‬ ‫ﺑﺎ ﻋﻨﻮان »ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ اﻓﺮاد ﻓﺮﻗﻪﻫﺎي ﺿﺎﻟﻪ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ و ﺑﺎﺑﻴﺖ«‬



‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪9‬‬ ‫ﻧﺎﻣﻪ وزارت ﻛﺸﻮر ﺑﻪ ﻣﻌﺎوﻧﺎن ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ -‬اﻣﻨﻴﺘﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارﻳﻬﺎي ﻛﺸﻮر‬




‫ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﻳﺮان ﺑﺰودي ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪:‬‬ ‫ﺗﺮور ﻣﻴﻜﻮﻧﻮس‪ :‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻳﻚ ﻗﺘﻞ ﺳﻴﺎﺳﻲ‬ ‫ﮔﺰارش ﻗﺘﻞ ﺳﻪ رﻫﺒﺮ ﺣﺰب دﻣﻮﻛﺮات ﻛﺮدﺳﺘﺎن اﻳﺮان در ﺳـﺎل ‪ 1371‬در ﺑـﺮﻟﻴﻦ‪ ،‬آﻟﻤـﺎن‪ ،‬ﺗﻮﺳـﻂ ﻣـﺄﻣﻮران‬ ‫وزارت اﻃﻼﻋﺎت اﻳﺮان‪.‬‬

‫ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﻳﻚ دﻳﻦ‪ :‬ﺗﻌﻘﻴﺐ و آزار ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در ﺷﻴﺮاز‬ ‫ﮔﺰارش دﺳﺘﮕﻴﺮي و اﻋﺪام ‪ 22‬ﺑﻬﺎﻳﻲ در ﺳﺎل ‪ 1362‬در ﺷﻴﺮاز ﻛﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﺪﻧﺪ ﺑﺮاي ﻧﺠـﺎت ﺟﺎﻧـﺸﺎن ﺗـﺮك‬ ‫ﻣﺬﻫﺐ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬



Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.