Voor en nadelen

Sociale media, een meerwaarde? Laure Meiresonne

Jongeren zitten tegenwoordig meer achter een beeldscherm in vergelijking met enkele jaren geleden. Het gebruik van sociale media, bijvoorbeeld Instagram en Facebook, geeft hen de kans om op de hoogte te blijven en mee te praten over de laatste nieuwtjes. Daarnaast hebben jongeren die heel actief zijn op sociale media meer last van concentratieproblemen. (Sellam, 2018) De impact van sociale media op jongeren heeft twee zijden. Het gebruik van sociale media door jongeren heeft in het algemeen enkele voordelen en nadelen. Het is belangrijk om de voordelen onder de aandacht te brengen. Leren via sociale media

Kinderen willen zaken ontdekken en zijn leergierig. Het grote aanbod aan media biedt veel ondersteuning in dat leerproces. Het leren via media begint al vanaf de kindertijd. Programma’s als Sesamstraat, Bumba, Bob De Bouwer zijn grappig, ontspannend en leren kinderen tegelijkertijd veel bij over letters, cijfers en begrippen. Naar mate ze ouder worden, zijn (instructie)filmpjes op YouTube vaak een meerwaarde. Bij oudere kinderen en pubers is het ‘leren’ via de media minder direct zichtbaar, maar ook zij pikken allerlei informatie op die bij hun ontwikkelingsfase past. Dramaseries en soaps geven bijvoorbeeld een beeld over sociale omgangsvormen, alcoholgebruik, relatievorming etc. Een voorbeeld hiervan is de reeks D5R op Ketnet. (Expoo, 2020) Deze educatieve gevolgen zorgen ervoor dat jongeren creatieve vaardigheden, kritisch denkvermogen en een open geest kunnen ontwikkelen. (Ik beslis, 2019) Naast deze educatieve voordelen zijn er ook een aantal psychosociale gevolgen. Dit uit zich in het feit dat kinderen en jongeren op een eenvoudige manier in contact kunnen komen en blijven met familie en vrienden, ze kunnen hun sociaal kapitaal uitbouwen en een eigen identiteit vormen. (Ik beslis, 2019)

Andere krachten

Sociale media bieden allerlei positieve aspecten. Het zorgt ervoor dat kinderen en jongeren op de hoogte blijven van de nieuwtjes. Daarnaast kunnen ze kijken wat anderen aan het doen zijn. Ze kunnen laten zien wie ze zijn of wie ze zouden willen zijn. Vervolgens helpt het tegen verveling en kan het een bron van informatie en advies zijn. Tot slot is het gratis en eenvoudig. (De Maeseneer, 2020) Naast het feit dat sociale media eenzaamheid en depressies in de hand kunnen werken, kan het ook net kracht geven en in sommige gevallen zelfs een mensenleven redden. De vele hartverwarmende berichten die iemand met donkere gedachten op sociale media kan krijgen, kunnen echt een verschil maken. (De Maeseneer, 2020)

Kansen voor kinderen met een zorgbehoefte

Er is weinig wetenschappelijk onderzoek gedaan naar kinderen met een zorgbehoefte en hun mediagebruik. Het is wel bekend dat sociale media verschillende specifieke voordelen kan bieden aan deze kinderen. Ten eerste kunnen sociale media en technologie de autonomie van deze kinderen versterken. Technologie en sociale media bieden dan de mogelijkheden om zelfstandig activiteiten te ondernemen waar vroeger hulp van een ander bij nodig was. Ten tweede zorgt het ook voor het vergroten van het leervermogen. Vervolgens wordt de werkmotivatie versterkt. Ten vierde kan het de inclusie van deze groep nog versterken.

Wat is mediawijsheid?

Dit betekent dat kinderen met een zorgbehoefte ook kunnen deelnemen aan de digitale samenleving. Tot slot vergroot het de eigenwaarde en zelfrespect. Dit illustreert zelf initiatief nemen, zelf invloed uitoefenen, zich kunnen uiten en doen wat anderen ook doen. (Expoo, 2020)

Kinderen met een zorgbehoefte zijn vaak afhankelijk van anderen om deze kansen te kunnen realiseren. Daarbij is maatwerk nodig. Ouders of opvoeders moeten beschikken over de juiste middelen en de media moeten aansluiten bij de specifieke fysieke, psychische of cognitieve behoeftes van het kind. Daarnaast moeten ouders of begeleiders ook de deskundigheid en juiste houding hebben om deze kinderen te kunnen ondersteunen bij hun mediagebruik. (Expoo, 2020)

Naast pluspunten ook minpunten

Aan de hand van bovenstaande voordelen kan ik besluiten dat sociale media duidelijk een meerwaarde kunnen vormen voor jongeren. Naast de voordelen zijn er uiteraard ook nadelen verbonden aan mediagebruik. Het zorgt bijvoorbeeld voor een te snelle afleiding, studie ontwijkend gedrag, uitsluiting, een vertekend beeld van de realiteit, minder persoonlijk contact, eenzaamheid... (Rtl nieuws, 2020).

Uit een onderzoek, uitgevoerd door Canadese onderzoekers, blijkt ook dat hoe meer jongeren op sociale media zitten, hoe minder ze slapen. Een uur sociale media per dag volstaat om slaapproblemen te veroorzaken. Daarnaast wordt het overmatig gebruik van sociale media ook aan depressies gelinkt. (Knack, 2018). De belangrijke nadelen ‘verslaving’ en ‘online pesten’ worden verder besproken in de volgende twee artikels