Kleurrijk! - juni 2023 - Limburg

Welkom

Engagement

Beste pleegzorgers,

Deze editie staat in het teken van engagement en ambassadeurschap. De grootste betrokkenheid binnen pleegzorg komt van jullie, de pleeggezinnen. Een kind van iemand anders opvangen in je gezin is geen evidentie. We willen jullie dan ook nogmaals extra bedanken!

Velen van jullie gaan nog iets verder en ontpoppen zich tot pleegzorg-ambassadeurs. Van getuigen op een infosessie tot een gemeente overtuigen om pleegzorggemeente te worden, in het achtergrondartikel vertellen enkele pleeggezinnen hoe ze dit voor elkaar gekregen hebben.

In maart stelden we ook onze nieuwe bekende pleegzorgambassadeurs voor: Dina Tersago en Tom De Cock. Om hun inzet met de juiste kennis te kunnen starten, werden ze ondergedompeld in pleegzorg op de persdag. In het interview gaan ze dieper in op hun engagement voor pleegzorg en de persdag zelf.

Ook ouders van een kind in pleegzorg kunnen een belangrijke rol opnemen voor hun kind. Mama S. vertelt in de stem van de ouder alvast hoe zij dat doet. Ontspannen kan je deze editie door onze zomerwoordzoeker in te vullen. Zo kan je al helemaal in vakantiestemming komen.

Geniet van de zomer!

Ann Vandersanden Algemeen Directeur Pleegzorg Limburg vzw

Welkom 2 Nieuwtjes uit de regio’s 4 Interview Welkom Dina & Tom! 6 De pleegzorgpluim 9 Achtergrondartikel Een engagement voor pleegzorg 10 Juridisch advies Vraag het aan Jeugdrecht.be 14 Column Lies 16 Stem van de ouder “De pijn en het gemis van mijn dochter draag ik alleen” 17 Leestip De mooiste hailu’s voor kinderen 18

COLOFON

Kleurrijk! verschijnt vier maal per jaar en is een uitgave van Pleegzorg Vlaanderen vzw en de vijf provinciale diensten voor pleegzorg.

Verantwoordelijke uitgever: Pleegzorg Vlaanderen vzw

De

016/23 97 75

LIMBURG

UIT DE REGIO’S

Gezinshuizen in Oost-Vlaanderen

In maart gaf pleegzorg OostVlaanderen samen met vier jeugdhulporganisaties de aftrap voor het pilootproject rond gezinshuizen. Gezinshuizen bieden een familiale oplossing voor kinderen die niet in een pleeggezin terecht kunnen omdat hun situatie thuis te complex is of hun zorgnoden te groot zijn. We zijn de zoektocht gestart naar 14 OostVlaamse gezinshuisouders die beroepsmatig drie kinderen kunnen opvangen bij hen thuis.

Dit initiatief wordt gestimuleerd door het Agentschap Opgroeien met als doel een deel van de leefgroepen geleidelijk aan om te bouwen naar gezinshuizen. Zo kunnen kinderen ‘zo thuis mogelijk’ opgroeien en krijgen ze extra ontplooiingskansen. Gezinshuizen kunnen bovendien een oplossing bieden om broers en zussen samen op te vangen.

Het pilootproject is gestart in OostVlaanderen en zal in de toekomst

Pleegzorg in je tuin

Onze pleegzorgers zijn onze béste ambassadeurs. Want meer dan de helft van onze kandidaat-pleeggezinnen komt bij pleegzorg terecht via jullie. En we hebben nog véél nieuwe pleeggezinnen nodig. Daarom lanceren we deze zomer een campagne, speciaal voor jullie!

Vanaf eind juni kunnen Limburgse pleeggezinnen via onze website een pakket aanvragen om hun tuinfeest in een pleegzorgjasje te steken. Wij voorzien allerlei leuke materialen om je tuinfeest aan te kleden. Denk aan placemats, tafelstaanders, bierkaartjes, enkele snacks, een Spotify-playlist en nog veel meer! Deze materialen zullen vol staan van échte verhalen, waarmee het gesprek op je feestje vanzelf op gang komt. Op die manier hopen we jouw bezoek te prikkelen en te laten nadenken over pleegzorg. Misschien is pleegzorg wel iets voor hen?

Begint het bij jou al te krie bele n om een feestje te organiseren?

Hou dan zeker de nieuwsbrief in de gaten, want daar verschijnt de officiële oproep in als het zover is!

uitgebreid worden naar de andere provincies.

Ben je benieuwd naar het project?

Neem dan zeker een kijkje op www.gezinshuizen.be

Afscheid van twee directeurs

Dirk Verdonck, directeur integratie ging met pensioen vanaf 1 mei 2023: een pracht van een dag om de arbeid neer te leggen! We zijn Dirk bijzonder dankbaar voor zijn warme betrokkenheid, vriendschappelijke ondersteuning en betrokkenheid op de werkvloer. Zijn bijdrage in het directieteam startte in 2014. Hij integreerde met de fusie zijn Oikonde-collega’s in de werking van Pleegzorg Vlaams-Brabant en Brussel (PVBB). Dirk maakte zich voor PVBB verdienstelijk in het verbeteren van organisatie en samenwerking. Hij volgde de laatste jaren het bouwproject op de Brusselsesteenweg nauwgezet op. Dasja Janssens, neemt zijn taak als directeur organisatie over. Zij is reeds een aantal maanden bij ons aan de slag.

Intussen is er ook een opvolger aangeduid voor Johan Ieven, algemeen directeur. Johan gaat met pensioen op 1 december 2023 en Geert Sterck, zijn opvolger, start op 1 september 2023. Ze werken nog een aantal maanden samen, zodat de continuïteit van het dagelijks bestuur gegarandeerd is.

Infoavonden voor kinderbegeleiders

Kinderbegeleiders weten als geen ander wat het is om zorg te delen en tijdelijk voor een kind te zorgen. Van bij de start moedigen ze kinderen aan, leren ze hen nieuwe dingen aan en doen hen groeien en openbloeien. Kinderbegeleiders geven al hun toewijding en liefde zolang het nodig is en zwaaien ze dan uit, richting kleuterklas. Allemaal kwaliteiten die wij ook zien bij onze pleegzorgers. Daarom organiseerden we een wervingsactie waarbij we alle kinderbegeleiders uitnodigden op speciale infoavonden in heel de provincie én online. De opkomst was meer dan goed en we hopen

Wist je dat…

… West-Vlaanderen eind 2022 1195 actieve pleeggezinnen telde?

Daarvan waren 29% bestandsgezinnen en 71% netwerkgezinnen. Dat betekent dat 29% zich engageert binnen pleegzorg voor pleegkinderen, -jongeren of -gasten die ze op voorhand nog niet kenden.

In 2022 werden 327 nieuwe netwerk- en 107 nieuwe bestandsplaatsingen opgestart. Dat lijkt heel erg veel, maar deze cijfers bevatten zowel langlopende pleegzorgsituaties als crisissen en plaatsingen met een korte ondersteuningsnood. Uit een enquête bij pleegzorgers die vorige zomer liep blijkt dat het overgrote merendeel van bestandsgezinnen dit engagement opneemt omdat ze “echt het verschil willen maken in het leven van een kind, jongere of volwassene die daar nood aan heeft” !

dat we heel wat geïnteresseerden hebben kunnen enthousiasmeren want de vraag naar pleegzorgers blijft groot.

Naast hun aanwezigheid op een infoavond konden kinderdagverblijven ook pleegzorgambassadeur worden door flyers en posters zelf uit te delen en op te hangen of door promotiemateriaal in hun buurt te verspreiden. En zo bouwen we allemaal samen aan een steeds groter wordend pleegzorgverhaal.

Kinderopvang en pleegzorg: work in progress

Pleegzorgers die een jong pleegkind opvangen, betalen nu al het laagst mogelijke tarief in de inkomensgerelateerde kinderopvang. Pleegzorg Vlaanderen en de pleegzorgdiensten signaleerden dat pleegzorgers een aantal praktische problemen ondervinden om een plaats te kunnen krijgen voor hun pleegkind. Katrien Schryvers e.a. dienden daarom een conceptnota in, waarin ze ervoor pleiten om de drempel te verlagen voor pleegzorgers om ook te kunnen kiezen voor kinderopvanginitiatieven die niet met een inkomenstarief werken. Zodoende zou men kandidaatpleegzorgers er sneller van kunnen overtuigen om tijdelijk de zorg op te nemen voor heel jonge kinderen. De indieners lichtten hun conceptnota toe in de Commissie Welzijn op 28 maart. De volgende stap is een hoorzitting, waaraan Pleegzorg Vlaanderen zal deelnemen. Hopelijk kunnen spoedig de nodige aanpassingen decretaal verankerd worden, waardoor het aantal mogelijke plaatsen voor kinderopvang aan laagste tarief voor pleegzorgers groeit met 31 procent.

Welkom Dina & Tom!

In maart stelden we onze nieuwe pleegzorgambassadeurs voor. Dina Tersago en Tom De Cock nemen de fakkel over van Bart van Avermaet en Marleen Merckx. Tijdens een persdag werden ze ondergedompeld in de wereld van pleegzorg. Ze gingen in gesprek met een selectiemedewerker, een pleegmama die aan crisispleegzorg doet, een mama met twee kinderen in pleegzorg en een jongedame die tijdens haar jeugd in een pleeggezin woonde.

Dag Dina en Tom, fijn dat jullie onze nieuwe pleegzorgambassadeurs zijn. Wat was jullie drijfveer om jullie in te zetten voor pleegzorg?

Tom: “Mijn man en ik zijn al anderhalf jaar pleegzorger van een jongen van twee jaar. Na de adoptie van onze dochter hebben we beslist dat we in ons leven plek hadden voor nog een kind. Nog liefde, nog warmte. Onze

pleegzoon brengt tweewekelijks een weekend bij ons door. Soms eens een extra dag, in de vakantie soms een hele week. Dat je ook ondersteuning kan bieden op deze manier is minder bekend bij mensen. Ik wil dan ook mijn megafoon gebruiken om alle verschillende vormen van pleegzorg meer in de kijker te zetten.”

Dina: “Er zijn zoveel kinderen die nood hebben aan een stabiele thuis. Idealiter is die thuis natuurlijk bij je eigen ouders, maar als dat niet mogelijk is, kan er hopelijk een pleeggezin gevonden worden dat die stabiele thuis kan bieden aan het kind.

Ik wil graag mensen informeren zodat ze, hopelijk, overwegen om de stap te zetten richting pleegzorg.”

Op de persdag gingen jullie eerst in gesprek met een pleegzorger, een medewerker, mama en voormalig pleegkind. Hoe hebben jullie dat ervaren?

Dina: “Ik was zelf vragende partij voor deze introductie in pleegzorg. Ik wil dit engagement voor pleegzorg heel graag en goed opnemen en net daarom vind ik het zo belangrijk om het veel beter te leren kennen en te luisteren naar ervaringen van alle betrokkenen bij pleegzorg.”

— Tekst: Lynn Bringmans —

Tom: “Er klonk heel wat vertrouwd tijdens de gesprekken, aangezien ik zelf al pleegzorger ben, maar toch heb ik nog zoveel nieuwe dingen opgestoken en was het interessant. Vooral het gesprek met de traumatherapeut vond ik héél interessant.”

Wat is jullie bijgebleven van de persdag?

Tom: “We hebben vandaag meermaals gehoord: ‘it takes a village to raise a child’, maar we hebben ook geleerd dat één persoon die in jou gelooft, die er voor jou staat, al een groot verschil kan maken. Wanneer een kind tijdig de juiste steun krijgt, kunnen we veel leed en kosten voorkomen.”

Dina: “De nood aan bijkomende pleeggezinnen blijft groot, zeker voor kinderen en jongeren waarvoor pleegzorg nu moeilijk een plekje vindt, bijvoorbeeld omdat het een handicap heeft of al een tiener is. En daarom willen we mensen warm maken om zelf de overweging te

maken om iets voor een kind, jongere of volwas sene te betekenen.”

Tom, waarom hebben jij en je man de beslissing genomen om een pleegkind op te vangen bij jullie thuis?

“Wij wilden onze diensten, ons gezin, aanbieden, daar waar de nood hoog is. Wij kunnen een warm nest bieden, een plek waar onze pleegzoon altijd terecht kan. Zijn mama is een alleenstaande mama, zonder netwerk om op terug te vallen, en ze staat in haar leven voor een paar uitdagingen. Zonder onze ondersteuning zou ze het wellicht een pak moeilijker hebben.”

Hoe ervaar je dat zelf?

Ik hou heel erg van het getrippeltrappel van kindervoetjes in huis. Maar vaak is het ook alle zeilen bijzetten. Een pleegkind is niet je eigen kind. Als de mama van onze pleegzoon bepaalde accenten legt in haar opvoeding, moeten we daarin meegaan. Er is veel en goed overleg nodig. En soms sta je met je twee vuile voeten in iemands privéleven. Het is een oefening in samenleven met anderen. Maar dat is het waard, wij krijgen er de liefde van een kind voor terug. Ik heb natuurlijk ook gewoon een grote moederkloek in me. Maar vooral: als je zo’n kind in zijn leven een klein duwtje in de rug kan geven, dan heb je gewoon iets goeds gedaan.”

Dat is mooi. Ter afsluiting, hoe willen jullie jullie ambassadeurschap invullen?

Dina: “Je gaat ons geregeld zien opduiken in campagnes. Zo zijn we momenteel bezig met de dromen-

campagne, waarin we kleine en grote dromen van pleegkinderen, -jongeren en -gasten waarmaken.”

Tom: “Daarnaast zullen we ook informatie op sociale media delen om onze volgers te informeren over pleegzorg. Zo hopen we pleegzorg bekend te maken bij het grote publiek en nieuwe pleeggezinnen te vinden.”

“Hij was zo’n klein bazeke”, dacht

Francine zo’n 45 jaar geleden

In de jaren ’70 werd een beroep gedaan op vrijwilligers om tijdens weekends en vakanties kinderen uit voorzieningen mee te nemen voor bijvoorbeeld een wandeling. Zo gebeurde het zo’n vijfenveertig jaar geleden dat Nadine, de dochter van Hilone en Francine, baby Nico meebracht naar huis. Nadine werkte in de voorziening waar hij op dat moment verbleef. Al snel werd het gezin de thuis van Nico, en nu, 45 jaar later, is het dat nog steeds. Francine en Hilone zijn ondertussen negentigers maar nog elke dag zorgen zij met veel liefde voor Nico. Als dat geen Pluim verdient!

In zijn vroege jeugd kende Nico naast het pleeggezin veel verschillende woonplaatsen. Hij verbleef in voorzieningen en een tijdje bij zijn moeder. Sinds zijn elfde verblijft hij voltijds in het pleeggezin. “Het waren moeilijke jaren,” vertelt Francine. “Er was beslist dat hij om de veertien dagen bij ons op weekend zou komen maar vaak mocht hij niet mee. Plots kreeg ik telefoon van de jeugdrechter. Hij vroeg ons een school in de buurt te zoeken en Nico onmiddellijk te gaan halen. We kenden zijn omstandigheden en hebben geen moment getwijfeld. Sindsdien is hij bij ons.”

“Hij was zo’n klein bazeke. Wie had gedacht dat hij zo’n vent zou worden!”, aldus Francine. “Er werd niet verwacht dat hij ooit zou lopen of spreken.” Nico draait als volwassene mee in de maatschappij, maar geniet nog steeds van de zorg van zijn pleegzorgers. We zien hoe Nico op zijn beurt rustig pleegvader Hilone, die wat minder goed te been is, helpt om zich in huis te verplaatsen. Intussen is het hele gezin samengekomen om de uitreiking van de pluim mee te maken.

“Nico kan nergens komen zonder aangesproken te worden,” weet zijn pleegbroer. “Hij is geliefd door iedereen uit de buurt. Ben ik hem

even kwijt, dan staat hij steevast ergens een praatje te maken.” Het pleeggezin had vroeger een transportbedrijf waardoor er heel wat volk over de vloer kwam. Verder wist wie hulp nodig had, die steeds bij het gezin te vinden. Hilone, Francine en hun kinderen zijn warme mensen die ondersteuning boden waar nodig en onrechtvaardigheid aanvochten. ‘‘Wie honger had of een telefoontje moest doen, wist ons wel te vinden.’’

Sinds 1988 komt er begeleiding vanuit Pleegzorg bij het gezin langs. Doorheen de tijd zagen Hilone, Francine en Nico heel wat verschillende begeleid(st)ers komen en gaan. Maar iedereen was welkom voor een gesprek. ‘Het was uit liefde dat we Nico hebben opgevangen en al die tijd hebben volgehouden. Van zodra hij hier kwam wonen, was hij een deel van de bende. Je kan daar nu veel woorden aan hangen, maar voor ons was dat niet bijzonder. Wij zagen dat kind graag en gaven hem wat hij nodig had.’

De belangrijkste tip die Francine aan nieuwe pleegzorgers kan geven is om geen onderscheid te maken tussen je pleegkind en je eigen kind(eren) en vooral veel liefde te geven. Vandaag ontvangen Hilone en Francine de pleegzorgpluim uit

de handen van de directeur van Pleegzorg OostVlaanderen. Samen met de kinderen, zorgde de begeleider voor een fotoboek met herinneringen. Ook deze dag zal niet snel worden vergeten.

Ken jij iemand die een pleegzorgpluim verdient?

Stuur een mailtje naar lynn.bringmans@pleegzorglimburg.be

— Tekst: Fara De Smet —

Een engagement voor pleegzorg

Wie ervoor kiest om pleeggezin te zijn, is automatisch ook voor een deel ambassadeur van pleegzorg. Je gezin openstellen voor een kind van iemand anders, is al een heel groot engagement waarvoor we jullie allemaal zeer dankbaar zijn. Sommige pleeggezinnen gaan nog verder in hun ambassadeurschap, door bijvoorbeeld te getuigen in de media of op infoavonden. In dit artikel vertellen enkele pleeggezinnen hoe zij zich engageren voor pleegzorg.

Klankbord voor kandidaat-pleegzorgers

Claude en Sabrina zijn samen met hun zoon (20) en dochter (14) al vier jaar een veilige haven voor hun twaalfjarige pleegzoon. Naast deze perspectiefbiedende pleegplaatsing is er in hun gezin steeds plaats voor een crisis- of een perspectiefzoekende plaatsing. Als het over broertjes of zusjes gaat, dan is er altijd nog een extra plekje vrij.

Tot de beslissing komen om aan pleegzorg te doen is het resultaat van een proces dat je als gezin loopt. Of dit een haalbaar engagement is én welke vorm van pleegzorg passend is bij jullie gezinssituatie, moet een weloverwogen keuze zijn. De ervaring leert Claude en Sabrina dat dit een zoekproces van duizend en één vragen is. Een klankbord hebben en even kunnen praten met ervaren pleegzorgers is dan heel helpend.

Over de vraag of ook zij hun ervaringen wilden delen met kandidaat-pleegzorgers, twijfelden ze geen seconde. Ze hadden immers zelf de verrijking van een gesprek met andere pleegzorgers ervaren. Nu krijgen ze zelf zo’n twee keer per jaar kandidaat-pleegzorgers over de vloer om te praten over pleegzorg.

“Als je pleegzorg overweegt, heb je een beeld in je hoofd, maar dat strookt niet altijd met de realiteit. Sommige kandidaat-pleegzorgers verwachten bijvoorbeeld veel dankbaarheid van een pleegkind. In gesprek proberen we zo’n verwachting wat bij te stellen. Op een open manier spreken we over de mooie ervaringen, maar ook over de moeilijke, want die zijn er zeker ook. Door een realistisch beeld te schetsen, hopen we mensen te overtuigen de sprong te wagen. Want een sprong in het diepe blijft het toch altijd een beetje,” aldus Sabrina.

“Wij zijn blij dat we, naast de zorg voor onze pleegkinderen, ook als klankbord voor kandidaat-pleegzorgers ons steentje kunnen bijdragen. Onze drijfveer om zoveel mogelijk kinderen een warme thuis te bieden krijgt ook op die manier invulling.”

13 jaar enthousiast pleegzorgambassadeurschap

Ilke is al 13 jaar enthousiaste pleegzorgambassadeur. Naast haar 3 eigen kinderen (23, 20 en 18 jaar) heeft ze een pleegdochter van 8 die vast bij hen verblijft en is er ook altijd een baby in crisis bij hen. Momenteel vangen ze hun 22ste baby’tje op. “Ik koos bij de start bewust voor baby’s omdat ik 3 kinderdagverblijven runde. Er was dus altijd opvang én de kindjes waren de hele tijd bij mij, wat goed was voor de hechting. Dankzij die kinderdagverblijven heb ik ook jarenlang informatie gegeven over pleegzorg aan de ouders van kindjes in onze opvang. Er waren er altijd die nieuwsgierig waren naar dat ene baby’tje!”

Verder gaat ze, waar ze kan of waar ze gevraagd wordt, vertellen over pleegzorg. “Op infoavonden van pleegzorg, op de school van mijn dochter… maar ook als ik gewoon aan de praat geraak met mensen, komt pleegzorg meestal wel aan bod. Ik denk dat ik wel mag zeggen dat mijn hele leven pleegzorg ademt. Voor mij voelt pleegzorg ook aan als iets heel natuurlijk. Ik zeg altijd ‘sommige mensen doneren jarenlang aan meerdere goede doelen, pleegzorg is mijn bijdrage’. Ik zie me als een schakeltje in de levensketting van een kind. Ik kan hier en nu iets doen voor een kindje in nood en alles wat ik het nu geef, pakken ze nooit meer af.”

Continue communicatie over pleegzorg

Naast haar 2 eigen kinderen (21 en 17 jaar), wonen er momenteel 2 pleegkinderen van bijna 12 en 9 jaar bij Sonja en haar man en hebben ze nog een pleegdochter die van haar 9de tot 17de bij hen woonde. Sonja zet zich in voor pleegzorg door over pleegzorg te praten in haar netwerk. “Veel mensen hebben interesse in pleegzorg, maar durven de stap niet te zetten. Als ze dan al een pleeggezin kennen, kan dat helpen om de stap wel te zetten. Als mensen uit onze omgeving vragen hebben over pleegzorg, ben ik steeds bereid om informatie te delen.”

Ook op Facebook deelt ze regelmatig de berichten van pleegzorg. “In mijn communicatie ben ik pleegzorg continu aan het promoten. Mensen zeggen vaak ‘chapeau dat jullie dat kunnen’, maar voor ons is dat heel normaal. Je krijgt er zo veel liefde voor terug. Er zijn zoveel kinderen die nood hebben aan een thuis en aan liefde, het zou mooi zijn als de wachtlijst op 0 kwam te staan. Daarom vind ik het belangrijk om zoveel mogelijk informatie te delen en pleegzorg bekend te maken.”

Een geëngageerde pleegzus

Kato is al meer dan 7 jaar pleegzus. “Ik was 10 jaar toen we pleeggezin werden. In het begin dacht ik er allemaal niet zoveel bij na, maar ik werd ouder en merkte dat het concept van pleegzorg me echt wel raakte. Zeker toen ik wat begon te puberen en op zoek ging naar welke waarden en normen ik zelf belangrijk vond in mijn leven.”

Op haar 13de schreef ze een boek over pleegzorg dat nooit uitgegeven werd. Op haar 15de schreef ze een tweede boek. “Dat gaat over mijn pleegbroertje die een zware beperking heeft en daardoor officieel niet meer mijn pleegbroertje is, maar ik blijf hem wel zo zien. In mijn boek vertel ik hoe dat voor mij als pleegzus was en probeer ik vooral heel dankbaar te zijn naar de mensen in

mijn omgeving die er voor me waren.”

Vorig jaar tijdens de Week van de Pleegzorg organiseerde Kato nog heel wat acties. “Ik heb op verschillende plaatsen affiches en flyers uitgedeeld en opgehangen, in de bib in Borgloon heb ik een standje ingericht en een banner opgehangen, waar ze ook een jaarlijkse traditie van willen maken. Verder heb ik ook contact opgenomen met Borgloon en Sint-Truiden om pleegzorggemeente te worden, wat uiteindelijk ook gelukt is! En daarnaast heb ik nog een aantal acties in mijn vroegere lagere school en middelbare school ondernomen en mijn eigen sociale media, maar ook die van mijn school en studentenjob ingeschakeld.”

De Week van de Pleegzorg was dus een drukke week voor Kato, maar doorgaans probeert ze ook veel over pleegzorg te praten. “Ik heb al ervaren dat sommige mensen er dan zelf concreet over nadenken. Mijn ultieme doel is dat er ooit iemand zich geïnspireerd zou voelen door ons verhaal en zo ook zelf de sprong zou wagen. Ik merk ook dat veel mensen eigenlijk nog niet helemaal weten wat pleegzorg precies is. Dan kan je er natuurlijk ook niet over nadenken. Mijn doel was dus vooral om mensen info te geven die correct en levensecht was. Ik heb ook gemerkt dat ik er zelf veel energie van kreeg om me in te zetten voor iets waar ik achter sta.”

Een spreekbeurt over pleegzorg

Lena is sinds drie jaar pleegzus. Ze hield een spreekbeurt over Pleegzorg. “De kinderen weten dat ik pleegzus ben en willen daar graag meer over weten. Door nu een spreekbeurt te houden, moet ik het niet telkens opnieuw uitleggen. Veel van mijn vriendinnen kennen mijn pleegzus al. Ik vind het fijn als ze in het weekend bij ons is, al is het niet altijd gemakkelijk. We willen graag mee voor haar zorgen en haar helpen met allerlei dingen. We leren haar fietsen of helpen met schoolwerk. Ik zou het fijn vinden als iedereen beseft dat je met kleine dingen anderen kan helpen. Dat moet niet meteen pleegzorg zijn, ook met een klein gebaar als spullen delen, kan je mensen helpen!

Pleegzorgambassadeur

van in de wieg

Niet alleen pleegzorgers zijn soms echte ambassadeurs voor pleegzorg. Ook mensen die pleegzorg een warm hart toedragen, zijn soms creatief in de zoektocht hoe ze dit kunnen vertalen in een haalbaar engagement. Zo ook Mieke en Alexander. Zij werden niet zo lang geleden ouders van de kleine Louis en besloten om op het geboortekaartje een schenking voor pleegzorg als geboortecadeau te tippen.

Op die manier wilden ze hun dankbaarheid om als koppel een kindje te mogen verwelkomen omzetten in een maatschappelijk engagement. Ze willen hiermee hun steentje bijdragen aan het ideaal dat alle kinderen in de wereld gelijke kansen zouden moeten krijgen. De komst van hun zoontje deed hen beseffen dat die realiteit begint rondom hen: in hun straat, hun stad, hun land. Pleegzorg leek hen dan ook een mooie organisatie die dit ideaal nastreeft. Aangezien zelf een pleegkindje opnemen in hun gezin voorlopig niet kan, zochten ze naar een haalbaar alternatief. Daarnaast vinden Mieke en Alexander ‘delen’ en ‘zorg dragen voor elkaar’ belangrijke waarden om door te geven aan hun zoontje. En zo is kleine Louis meteen de jongste pleegzorgambassadeur in dit nummer.

Bedankt VOOR JOUW engagement

Pleegzorgverhalen en privacy

Voor een campagne van Pleegzorg Vlaanderen vertellen Olivier en Reine, pleegzorgers van X, hoe de weekendpleegzorg in hun gezin verloopt en wat X dan eet, kijkt, doet en speelt. X is door de jeugdrechter geplaatst in een jeugdhulpvoorziening. Op de beelden is hij niet herkenbaar te zien.

Mia getuigt, als ervaren pleegzorger, in het selectietraject van kandidaat-pleegzorgers. Ze vertelt daar over verschillende situaties die zij in haar gezin meemaakte met verschillende pleegkinderen, en hoe ze daarmee omging.

Inge is pleegzorger en blogt over situaties waar je in pleegzorg mee te maken kan krijgen. Ze doet dat aan de hand van uit het leven gegrepen gebeurtenissen bij haar thuis met de eigen pleegkinderen, die ze een andere naam geeft.

Kevin, 19 jaar, vertelt over zijn verblijf bij zijn pleegzorgers, Herman en Lisbeth, sinds hij 3 jaar was. Herman vertelt hoe de mama van Kevin hen vroeg om blijvend voor Kevin te zorgen.

Een groep pleegzorgers gaat samen met de kinderen op vakantie en wisselen onder elkaar foto’s uit van leuke momenten.

Maar mag dat allemaal wel of zijn het inbreuken op de privacy van pleegkinderen en hun ouders?

daaruit blijkt dat zij een maatregel van de Jeugdrechtbank ondergaan. Ook de inhoud van het gerechtelijk dossier mag niet publiek bekend gemaakt worden. De strafbaarheid is niet van toepassing bij vrijwillige jeugdhulp, ook niet als daarvoor de Toegangspoort tussenkwam (perspectiefplaatsingen) of er opvolging is van een consulent van het Ondersteuningscentrum Jeugdzorg of van een Vertrouwenscentrum (OCJ en VK, de ‘gemandateerde voorzieningen’).

Recht op Privacy - recht op afbeelding - GDPR

Art. 22bis Grondwet en art. 16 Kinderrechtenverdrag hebben het over “grondrechten” van elke minderjarige. Eén daarvan is het recht op privacy, waarvan het “recht op afbeelding” een meer concrete toepassing is. Dat houdt in dat een privaat persoon kan weigeren dat zijn of haar foto in de media komt. Een organisatie (rechtspersoon) mag ook niet zomaar persoonsgegevens ‘verwerken’ – in tegenstelling tot een gewone mens in zijn gewone dagelijkse bezigheden –zonder ofwel de toestemming van de betrokkenen, ofwel een wettelijke basis zoals het decreet pleegzorg en decreet Integrale Jeugdhulp.

Pleegzorg is geen gewone dagelijkse bezigheid, maar jeugdhulp. Een pleegzorger moet om de persoonsgegevens van het pleegkind te mo-

gen gebruiken dus ook een wettelijke basis hebben, of toestemming van de betrokkene(n). Die wettelijke basis is voor de pleegzorger, naast het decreet pleegzorg en decreet IJH, waarin wordt omschreven wat het doel van pleegzorg is, ook te vinden in andere wetteksten zoals het Burgerlijk wetboek (dagelijks ouderlijk gezag), het onderwijsrecht (inschrijven van pleegkinderen), de patiëntenwet (optreden als vertrouwenspersoon bij medische aspecten), het arbeidsrecht (pleegzorgverlof) … en nog heel wat andere.

Extra bescherming en strafbaarheid

Jongeren die een jeugdhulpmaatregel of een sanctie voor een jeugddelict kregen opgelegd door de Jeugdrechtbank worden extra beschermd door art 433bis Strafwetboek: zij mogen niet herkenbaar in beeld worden gebracht als

Er is geen specifieke omzendbrief over het vervolgingsbeleid van het parket met betrekking tot dit soort situaties. Het strafrechtelijk verbod betreft alleen het ‘bekendmaken’ van een minderjarige “als” minderjarige die onder toezicht staat van de jeugdrechtbank. Of dat in het kader van een jeugddelict is of als minderjarige in onveilige leefomstandigheden, maakt geen verschil. Het is tegen een opzettelijke bekendmaking van de identiteit dat de strafbaarstelling bedoeld is. Bijvoorbeeld: een minderjarige die uitblinkt in keurturnen kan hierover geïnterviewd worden – zolang maar niet blijkt dat zij door de jeugdrechter aan een pleeggezin is toevertrouwd.

Het recht op privacy van de ‘niet-jeugdrechtbank’ minderjarigen (in de vrijwillige/aanvaarde jeugdhulp) houdt in dat hun identiteit ook niet zomaar kan bekendge-

— Tekst: Min Berghmans, Steunpunt Mens en Samenleving (SAM) —

maakt worden. Het te kijk zetten van kinderen kan leiden tot een vraag naar schadevergoeding. Een klacht wegens laster en eerroof is ook mogelijk. In plaatsingen zonder jeugdrechtbank, mogen kinderen en de eigen ouders wel verwijzen naar de jeugdhulp. Pleegzorgers (en diensten pleegzorg) moeten wel altijd afwegen of ze met hun eigen inbreng de vertrouwelijkheid van de hulp die ze bieden, niet schaden.’

Het gaat over het ‘publiek maken’ van gegevens waaruit de identiteit van het kind kan blijken: de wettekst gebruikt de woorden ‘publicatie en verspreiding’. Een uitwisseling van foto’s tussen bekenden, louter voor privégebruik, beantwoordt daar niet aan.

Beroepsgeheim

Er moet steeds rekening gehouden worden met het beroepsgeheim van de jeugdhulpaanbieders: dat zijn zowel de begeleiders van de dienst als de pleegzorgers zelf. Zij mogen niet spreken over vertrouwelijke gegevens van een concreet kind of ouders in het kader van de pleegsituatie – ouders en kinderen zelf kunnen dat wel.

Er zijn wel uitzonderingen op die zwijgplicht, waarbij informatie kan worden gedeeld in het belang van het kind, of met zijn toestemming, of om een acuut gevaar te stoppen. Daarover kan je meer lezen in de

artikels over beroepsgeheim op www.jeugdrecht.be .

Een pleegzorger die een pleegkind opvangt op basis van een beslissing van de Jeugdrechtbank heeft dus twee strafbepalingen om rekening mee te houden: het niet ‘als kind onder de Jeugdrechtbank’ kenbaar maken van het pleegkind, en de zwijgplicht over de vertrouwelijke gegevens met betrekking tot het kind en de ouders waar hij of zij in het kader van de jeugdhulp weet van heeft.

Bescherming of stigmatisering?

Kinderen en ouders die akkoord gaan met begeleiding, kunnen ook toestemmen in een reportage daarover. Maar wanneer de Jeugdrechtbank tussenkwam, kunnen de minderjarige noch zijn ouders instemmen met die strafbare inbreuk op hun privéleven. Toestemming heft het misdrijf van artikel 433bis SW niet op: de krant of de persoon op facebook die zo’n informatie publiek maakt, kan vervolgd worden.

Wanneer er alleen nog maar tussenkomst is van een gemandateerde voorziening (consulent Ondersteuningscentrum Bijzondere Jeugdzorg of een Vertrouwenscentrum Kindermishandeling), zullen ook de omringende volwassenen mee adviseren of de situatie van het kind of jongere publiek kan getoond worden, in functie van de inhoud van het gebrachte verhaal. Maar dan is er geen strafrechtelijk verbod, noch hebben verwijzers of begeleiders daarin een juridische beslissingsbevoegdheid.

Strafbaar of niet?

• De jongere werd mishandeld en hoogdringend door de Jeugdrechter in bescherming genomen. Enkel de genomen maatregel, maar niet de identiteit van het kind mag publiek worden kenbaar gemaakt (art. 433bis Sw.).

• Ouders vertellen in de pers hoe ze zelf hulp zochten en een beroep konden doen op ondersteunende pleegzorg. Dit is niet strafbaar. Wanneer alle partijen instemmen, is het ook geen onrechtmatige inbreuk op de privacy. Kinderen en alle betrokken mogen herkenbaar in beeld gebracht worden. Wel moet er

aandacht gaan naar het beroepsgeheim van de begeleiding en de pleegzorger.

• Pleegjongeren nemen deel aan een theaterproductie van Studio 100. Publicatie van namen of herkenbare foto’s van acterende jongeren is verboden indien daaruit kan blijken dat het om door de jeugdrechter geplaatste jongeren in de jeugdhulp gaat.

• Op school wordt een klasfoto genomen en met toestemming van alle leerlingen en ouders op een schoolkalender geplaatst, die verkocht wordt t.v.v. het oudercomité. Eén van de leerlingen verblijft in een pleeggezin (jeugdrechtbankplaatsing), maar dat kan niet afgeleid worden. Het pleegkind kan dus in beeld gebracht worden, met toestemming van alle betrokkenen.

Schending van de privacy of niet?

De voorbeelden in het begin van het artikel vormen mogelijk inbreuken op de privacy, als de betrokken kinderen en ouders herkenbaar zijn en niet hun toestemming gaven met de manier waarop ze worden voorgesteld. Meestal is dat wel het geval en worden vooraf duidelijke afspraken gemaakt. Over die algemene privacy regels vind je toegankelijke informatie op de website van de Gegevensbeschermingsautoriteit, ikbeslis.be.

Het is een aandachtspunt om geen informatie te geven op basis waarvan kan worden afgeleid over wie het gaat als er geen concrete toestemming is of als het om een jeugdrechtbanksituatie gaat, of als je een persoon met beroepsgeheim bent. Het Agentschap Opgroeien heeft daarom ook eigen aanbevelingen uitgewerkt, met aandacht voor de privacy van de kinderen in de jeugdhulp. Voorzichtig en terughoudend, de grenzen respecteren.

Bronnen: www.ikbeslis.be https://www.rechtspositie.be/nieuws/aanbevelingen-getuigenissen-en-beeldvorming-minderjarigen-in-de-jeugdhulp Arikels op www.jeugdrecht.be:

M. Berghmans, Minderjarigen, pers en privacy (2020)

N. Desmet, De bescherming van persoonsgegevens van minderjarigen (2020)

M. Berghmans en A. Van Looveren, Het gedeeld beroepsgeheim in de integrale jeugdhulp (2021)

‘Lies’

Hallo, ik ben Lies (43). Ik ben getrouwd met Gert (44) en samen runnen we, naast een eigen zaak, ook nog een gezin met

4 kinderen: Marie (17), Jef (14), Josefien (11) en Lou (7)*.

9 jaar geleden waagden we de sprong als pleeggezin. We begonnen als crisisgezin maar sinds 7 jaar verblijft ons pleegzoontje Lou bij ons. De gezellige chaos en onvermijdelijke drukte in ons gezin zijn een bron van inspiratie voor mijn blog ‘Leef lach Lies’ (www.leeflachlies.com).

“Doet het jou verdriet als ik zeg dat ik mama D liever zie dan jou?” We liggen in bed, het verhaaltje is gelezen en we keuvelen nog wat na. Hij nestelt zich zoals altijd tegen mij. Als hij kon, kroop hij in mij. Mama D spookt de laatste maanden erg door zijn hoofd. Hij praat vaak over haar en stelt veel vragen. Hij probeert zich een beeld van haar te vormen.

“Doet het jou verdriet?“ Het is een vraag die anderen mij ook vaak stellen, dus ik had er al wel over nagedacht. Ik had een antwoord klaar. “Neen, het doet mij geen verdriet. Ze is jouw mama, het is heel normaal dat je heel veel van haar houdt. En ik weet dat je ook van mij houdt, dat is genoeg voor mij.” Ik zeg dit niet om hem te sussen. Ik zeg het heel oprecht. Het raakt me niet, want het ventje laat me elke dag opnieuw zien dat hij me graag ziet. Dat ook ik zijn mama ben.

“Als ik nog eens boos ben en zeg dat ik jou niet leuk vind of dat ik deze familie niet leuk vind, dan meen ik dat echt nooit! Nooit, hé, mama. ”Dit raakt me wel. Omdat ik besef hoe bewust dit achtjarig manneke zich is van zijn eigen gedrag en de gevolgen ervan. Weer iets waar hij zich zorgen over maakt en waar hij achter de schermen druk mee in de weer is. Tegelijk besef ik ook dat we al een hele weg hebben afgelegd. Er moest iets veranderen, want zijn gedrag buiten het veilige coconnetje van ons gezin werd moeilijker en moeilijker. Hij heeft al grote stappen gezet dankzij een heel team dat zich samen

met ons wil inzetten om hem te helpen een weg te vinden in de chaos in zijn hoofdje. Zijn echte papa, de school, de opvang, onze pleegzorgbegeleidsters, zijn therapeut en kinesiste tonen keer op keer door hun inzet en engagement dat ze hem de moeite waard vinden. It takes a village ...

Het raakt me. Omdat ik besef hoe niet alleen wij als pleegzorgers het engagement aangaan om hem te geven wat hij nodig heeft. Wij beslisten om pleeggezin te worden, maar ook de mensen rondom ons moeten mee op de kar springen. Als ze de sprong wagen, gaan ze ook een deel van het engagement aan. Durven, kunnen of willen ze niet, dan gaat onze kar verder zonder hen. Alle begrip, want het is niet niks om een kind met een zware rugzak in je hart te sluiten. Het is niet evident, maar wel de moeite waard. Hij zal je graag zien, maar vaak duwt hij je weg. Hij zal je aandacht vragen op een verkeerde manier. Je zal soms wijselijk een stukje van je tong moeten bijten. Je zal begrip moeten tonen, vertrouwen moeten hebben en op moeilijke momenten blijven geloven dat het goed komt. Je zal het kind graag moeten blijven zien, ook als hij/zij dit niet vanzelfsprekend maakt.

Eigenlijk is het heel simpel. Als je het pleegzorgavontuur aangaat, engageer je je tot onvoorwaardelijke liefde. En ook al lijkt het niet altijd zo, je krijgt het dubbel en dik terug.

Om de twee weken heb ik bezoekrecht. Gemiddeld zie ik mijn dochter dus twee keer per maand. Dat zijn 24 dagen per jaar. Als je bedenkt dat er 365 dagen in een jaar zijn, waarvan ik ongeveer 24 maal mijn dochter zie... is dat bitter weinig. Het verdriet dat ik haar al die andere dagen niet kan/mag zien heeft het dan ook vaak gewonnen van de blijdschap dat ik haar af en toe wel kan zien. Hoe dan ook blijft het heel onnatuurlijk aanvoelen voor mij om mijn kind zelden te zien. Bijna altijd heb ik het gevoel dat er iets fundamenteels mist in mijn leven. Ik werk. Ik functioneer. Toch ben ik nooit helemaal gelukkig ... tot zij daar weer is! Dan schijnt de zon, dan is het feest, dan kan ik weer lachen, en voel ik me compleet ... tot ze weer moet gaan. Het afscheid probeer ik altijd luchtig en positief te houden. Zodat het draaglijk blijft voor haar en ook voor mij. Maar vaak vraag ik me af hoe ze zich moet voelen na ons bezoekmoment. Het idee dat ik haar teleurstel, omdat ik er niet voor haar kon zijn en ook nu maar af en toe in haar leven opduik en er daarna weer niet ben, doet me pijn. Want hoe zeer ik ook geniet van onze bezoekjes, toch blijft het ook confronterend. Want elke keer gaat ze weer weg en ben ik weer weg voor haar. Ik zorg niet voor haar: ik leg haar niet in bed, ik maak haar boeken-

365

dagen in een jaar...

tas niet klaar, ik droog haar tranen niet... Het gevoel van onmacht omdat ik er niet voor haar kan zijn, zal altijd aan me blijven knagen.

Jarenlang heb ik geprobeerd om haar vaker te mogen zien. In mijn ogen was dat de enige manier om terug naar elkaar toe te groeien en de enige hoop op een hereniging. Ik heb heel veel energie en tijd gestoken in gepieker en het zoeken van een oplossing. Ook heb ik heel veel geld betaald aan een advocaat die meende mij te kunnen helpen. Van de begeleider kreeg ik steeds opnieuw te horen dat mijn dochter de regeling goed vond zoals ze was en dat het voor haar welzijn en stabiliteit goed was om er niets aan te wijzigen. Ook al kon ik die redenering volgen, toch kwam dat besluit altijd keihard aan. Het klonk in mijn oren alsof ik niet meer nodig was... Alsof ik geen mama meer mocht zijn.

Wanneer ik de strijd om de situatie te veranderen na jaren eindelijk opgaf, begon ik op zoek te gaan naar een andere manier om mama te kunnen ‘zijn’ voor haar. Want ik heb altijd diep in mij beseft: ik ‘ben’ haar mama. Wie daar nu ook de moederrol op zich neemt, ik ‘ben’ nog steeds háár mama! Een mama die het heel moeilijk heeft, een mama die veel verdriet heeft, maar ik hoop ook een mama te zijn die zich staande weet te houden in de storm, een mama die niet opgeeft, een mama die hopelijk ook nog gelukkig kan zijn, een mama die zielsveel van haar houdt! Stel dat ze me op een dag nodig heeft, stel dat ze me op een dag spontaan opzoekt, stel dat ze me op een dag veel vragen wil stellen, … dan wil ik er zijn. Die dag hoop ik de deur te kunnen opendoen voor haar en er voor haar te kunnen staan. Daarom streef ik ernaar om goed voor mezelf te zorgen. In een pleegzorgsituatie is dat niet altijd makkelijk. Ik geef mezelf immers vaak de schuld voor alles en dan laat ik het mezelf niet goed gaan. Als moeder zal ik me altijd verantwoordelijk blijven voelen voor haar, ook al wordt de verantwoordelijkheid om voor haar te zorgen op dit moment een ander toegekend. Want ze is mijn dochter en ik ben haar moeder, iedere dag van het jaar.

Achter mijn rug hobbelt haar stemmetje mee. De mooiste haiku’s

In 2016 startten Luc Barbé en zijn partner aan het vormingstraject van Pleegzorg. Sinds april 2017 komt tweewekelijks een tienermeisje op weekend in zijn gezin. Doorheen de week verblijft zij in een voorziening. In 2022 bracht Luc de dichtbundel ‘Achter mijn rug hobbelt haar stemmetje mee. De mooiste haiku’s over kinderen’ uit. Hij verzamelde daarvoor meer dan driehonderd haiku’s, waarvan enkele van eigen hand. De opbrengst van het boek schenkt hij aan de Vlaamse Vereniging Pleegzorg en haar Nederlandse zustervereniging. Reden genoeg dus om een praatje te gaan maken met de auteur/pleegvader voor deze Kleurrijk over ambassadeurschap.

Naast vader en pleegzorger ben jij schrijver van haiku’s, een minder gekende vorm van poëzie. Wat maakt de haiku voor jou zo bijzonder?

Twaalf jaar geleden ontdekte ik de haiku en sindsdien groeide mijn liefde voor het genre. Je kan heel wat brengen met weinig woorden. Voor mij is het een betrachting om het ‘onzichtbare’ te vertellen en daarmee een gevoel op te wekken bij eenieder die het leest. Over kinderen en onze omgang met hen valt veel te vertellen. Toen ik een prachtige haiku over kinderen las van Bouwe Brouwer, besefte ik dat er geen bundel rond kinderen bestond.

En dat vond je een gemis?

We moeten als maatschappij meer aandacht hebben voor kinderen. Deze samenleving is niet steeds even kindvriendelijk, denk alleen al aan het verkeer. We moeten kinderen verzorgen en respecteren. Kunsten en cultuur zijn voor mij ontzettend belangrijk. Daar wil ik aandacht voor vragen en daarom vond ik deze bundel nodig. Dus begon ik haiku’s te verzamelen. Ik deed een oproep in een gespecialiseerd tijdschrift en

over kinderen

ging zelf op zoek. Uit honderden gedichten stelde ik deze bundel samen, waarvan de opbrengst wordt geschonken aan onder meer de Vlaamse Vereniging Pleegzorg.

Mogen we stellen dat pleegzorg je nauw aan het hart ligt?

In 2016 vonden mijn partner en ik dat er in ons gezin nog ruimte, zorg en liefde te over waren. We hadden nog een ‘zorgwens’ maar koesterden daarom niet het verlangen naar een tweede eigen kind. De eerlijke boodschap die gebracht werd tijdens de infoavond van Pleegzorg die we volgden, sprak ons aan en we startten vrij snel aan het vormingstraject. Na een kort verblijf in ons gezin van een meisje van negen kwam onze huidige pleegdochter. Van beide meisjes hebben wij al ontzettend veel geleerd. Ze brengen verhalen binnen die ons in andere omstandigheden niet zouden bereiken. Zo sta ik verteld van hoe onze pleegdochter haar eigen grenzen bewaakt en zicht heeft op relaties. Al is ze nog zo jong, toch begrijpt zij heel essentiële zaken. Zo legde ze me eens uit waarom ze geen zin had om over haar dag te vertellen: ‘Ik heb

gesprekken met mijn begeleidster in de voorziening, de pleegzorgbegeleidster, justitie, de logopediste, de psycholoog,… Ik heb geen privacy.’ Het is knap dat ze zo haar punt weet te maken.

Wie zou jouw bundel moeten lezen?

Iedereen die vroeg of laat met kinderen te maken krijgt. Alle mensen die ontroerd en geraakt willen worden en mensen die over hun eigen relaties met en visie rond kinderen willen nadenken. Met dit boek wil ik ook graag de aandacht op pleegzorg vestigen. In gesprek met vrienden en familie tracht ik Pleegzorg te normaliseren. Onze pleegdochter vormt een deel van ons gezin en wordt door onze omgeving zo benaderd. Dit boek maakt mij nu misschien tot ‘ambassadeur’ maar verder hou ik het liever kleinschalig en bewaken wij onze eigen privacy en die van de pleegdochter.

Voorproefje: ons dochtertje met de poes keuvelt ze zonder stotteren

— Tekst: Fara De Smet —

Op vakantie of uitstap met jouw pleegkind?

Denk zeker aan:

• de nodige toestemmingen van de ouders of de jeugdrechtbank

• de juiste identiteitspapieren voor je pleegkind

• wat te doen bij ziekte of ongeval op reis

• de regels omtrent foto’s en video’s van je pleegkind online

Graag alle info handig bij elkaar? Vraag dan onze brochure aan je pleegzorgwerker!

woordzoekerZomer

De zomerse woorden hieronder zitten verstopt in de woordzoeker. Kan jij ze allemaal vinden? Je mag zoeken van links naar rechts en van boven naar onder. Met de letters die overblijven, kan je een zin vormen. Kan jij de oplossing vinden? Veel zoekplezier!

badpak

barbecue

bikini

cocktail

flamingo

kamp

kampvuur

palmboom

reis

schepijsje

strand

strandbal

strandbar

tuin

vakantie

warm

waterijsje

watermeloen

waterpistool

zee

zonnebril

s t r A N D b A r g w s e

w n f k a m p c s z a t w

A i l p e t b o c o t r a

t v a a b t i c h n e a t

e s m l a u k k E n r n e

r t i m d i i t p e ij d r

p r n b p n N a Ij B s b m

i a g o A a i i s r j a e

s n o o k n d l j i e l l

t d e m r e i s E l z o o

o m e k a m p v u u r r e

o v a k a n t i e z e e n

l w a r m b A R b e c u e