HÜRKUŞ – Yeni nəsil təlim təyyarəsi Türkiyənin TUSAŞ (Türk Havacılık ve Uzay Sanayii) şirkəti tərəfindən hazırlanan tandem otu‑ racaqlı, alçaq qanadlı, tək mühərrikli HÜRKUŞ turbovintli təlim təyyarəsi əsas təlim və döyüş təyyarəsinə çevrilmə arasındakı bütün təlim səviyyələrində istifadə edilmək və çətin əməliyyatlarda yaxın hava dəstəyi vəzifələrini yerinə yetirmək üzərə, yeni nəsil qabaqcıl təlim və yüngül hücum təyyarəsi olaraq üstün performans təmin etməsi məqsədilə dizayn edilib.
HÜRKUŞ seriyalı istehsalda 2013‐cü il sentyabr ayının 26‐da Türkiyənin Müdafiə Sənayesi İcraiyyə Komitəsinin iclasında Hərbi Hava Qüvvələri Komandanlığının 15 ədəd yeni nəsil təməl təlim təyyarə ehtiya‐ cının qarşılanması məqsədi ilə TUSAŞ ilə HÜRKUŞ təyyarələrinin seriyalı istehsalı təklifi əsasında müqavilə danışıqlarına başlanması qərara alınıb. Bu qərardan sonra aparılan araşdırma‐ lar və danışıqlar nəticəsində 2013‐cü il dekabr ayının 26‐da HÜRKUŞ‐B hərbi təlim təyyarəsi versiyasının istehsalına dair müqavilə imzalanıb. Digər variantları ilə yanaşı, TUSAŞ tərəfindən yerli və milli imkanlar he‐ sabına dizayn və istehsal edilən HÜRKUŞ Hava Yer İnteqrasiya Təyya‐ rəsi (Hava Yer Entegrasyon Uçağı ‐ HYEU) modeli Hərbi Hava Qüvvələrinin təlim fəaliyyətlərində istifadə ediləcək. HÜRKUŞ HYEU ilə İrəli Hava Nəza‐ rətçisi, İrəli Döyüş Nəzarətçisi və Müştərək Atəş Dəstəyi Komandası təlimləri verilə bilir. Türkiyədə Konya‐ dakı 3‐cü Əsas Jet Baza Komandanlı‐ ğında yerləşən 135‐ci Donanmada, yəni
42 www.poliqon.az
Atəş Donanmasında yerləşdiriləcək HÜRKUŞ‐lar Donanmanın istəklərinə uyğun olaraq dizayn edilib. HÜRKUŞ HYEU ucuz istifadə dəyəri və qabaqcıl avionika sistemləri ilə önəmli avantajlar təmin edir. HÜRKUŞ‐ un mövcud qabaqcıl xüsusiyyətlərinə əlavə olaraq, HÜRKUŞ HYEU ilə Elektro‐ Optik / İnfraqırmızı (EO/IR) kamera, lazerlə idarə olunan və idarə olunma‐ yan təlim sursatları ilə yanaşı avtopilot inteqrasiyaları da tədricən həyata ke‐ çirilə bilər. Digər tərəfdən, 1600 at gücündə turbovintli mühərrikə də sahib olan HÜRKUŞ HYEU, akrobatik və çevik bir təyyarə olaraq da tanınır. “Anadolu Ankası‐21” beynəlxalq təlimində debüt edən HÜRKUŞ HYEU təyyarəsi nəfəs kəsən akrobatik hərə‐ kətləri ilə mütəxəssislərdən tam qiymət almışdı. İlk uçuşunu 2013‐cü il avqust ayının 29‐da edən HÜRKUŞ‐un cəmi 760 uçuş sayı və cəmi 650 uçuş saat olub. HÜRKUŞ Bakı səmasında 2021‐ci ildə TUSAŞ şirkətinin istehsalı olan iki ədəd HÜRKUŞ təlim təyyarəsi nümayiş məqsədilə Bakıya
gətirilib. Dekabr ayının 3‐də Hərbi Hava Qüvvələrinin N hərbi hissəsində keçi‐ rilən “Yüksək səviyyəli müşahidəçi günü”ndə HÜRKUŞ hərbi təyyarələrinin nümayiş uçuşları icra olunub. Tədbirdə Azərbaycanın Müdafiə nazirinin müa‐ vini – Hərbi Hava Qüvvələrinin koman‐ danı general‐leytenant Ramiz Tahirov, Türkiyənin Azərbaycandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Cahit Bağcı, hərbi attaşe general‐mayor Zekeriya Yalçın və başqaları iştirak ediblər. HÜRKUŞ təlim təyyarəsinin taktiki‐texniki xüsusiyyət‐ ləri və iş prinsipi barədə brifinq təqdim olunub. Azərbaycan HÜRKUŞ təyyarələri ala bilər Türkiyənin Müdafiə Sənayesi (SSB) başqanı İsmail Dəmir jurnalistlərə ver‐ diyi açıqlamasında bildirib ki, Azər‐ baycan Türkiyədən HÜRKUŞ təlim təyyarələri ala bilər. “Azərbaycan Tür‐ kiyədən bütün növ silahlar, o cümlədən HÜRKUŞ təlim təyyarələri ala bilər”, ‐ deyə SSB başqanı İsmail Dəmir vur‐ ğulayıb. İsmail Dəmir onu da əlavə edib ki, bu hər an reallaşa bilər.
