R aport
Wiara w AI Ojciec Paolo Benanti jest Franciszkaninem, zakonnikiem i profesorem teologii moralnej, bioetyki i neuroetyki na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie, a ponadto jednym z najbardziej uznanych ekspertów w dziedzinie etyki cyfrowej. W specjalnym wywiadzie dla OSOZ Polska, ojciec Benanti opowiada o tym, jak cyfrowa transformacja zmienia nas – ludzi. Ojcze Benanti, dwa lata temu w USA miał miejsce etycznie kontrowersyjny przypadek – lekarz użył systemu wirtualnej obecności, aby poinformować pacjenta o śmiertelnej diagnozie. Wraz z upowszechnieniem się telemedycyny i rosnącymi niedostatkami personelu medycznego, taka praktyka może stać się codziennością. Co jest złego w takim podejściu?
Od początku historii ludzkości medycynę rozumiemy jako dyscyplinę naukową. Był czas, kiedy ksiądz i lekarz to była
24
OSOZ Polska 3/2021
ta sama osoba. Na stanowisko lekarza zawsze wybierano kogoś wyjątkowego w danej społeczności. Nie wystarczy, że lekarz jest człowiekiem. Przede wszystkim musi to być osoba, która jest zaangażowana w niesienie pomocy innym członkom wspólnoty w szczególnych momentach ich życia – wówczas gdy są chorzy, słabi, a czasem umierający. Dzięki technologii i sztucznej inteligencji maszyny mogą zastąpić wiele czynności tradycyjnie wykonywanych przez człowieka. Pytanie, przed którym teraz stoimy, brzmi: Czy maszyny mogą
wykonywać wszystkie zadania? W każdym społeczeństwie są szczególne zawody, które nie są przeznaczone dla każdego, wymagające ogromnego poświęcenia i oddania przez całe życie. To na przykład lekarze, sędziowie, policjanci. Wszyscy oni składają przysięgę, że zrobią wszystko, co w ich mocy, aby dobrze wykonywać powierzone im zadania. Wróćmy do sprawy, o której wspomniałeś. Co jest nie tak w tej sytuacji? Kompromis egzystencjalny – w sensie obcowania ze śmiercią – między dwoma osobami został zmieniony przez medium technologiczne. Moment, w którym lekarz powinien towarzyszyć pacjentowi, tłumacząc „nic nie mogę dla ciebie zrobić, ale to nie znaczy, że cię opuszczam. Będę przy tobie do ostatniej chwili. To jest moje zobowiązanie, nawet jeśli nie mogę cię uratować”, został pominięty. I nagle, ta otaczająca rola lekarza została zastąpiona przez maszynę. Ostatnia część życia została zredukowana do przekazywania informacji, jak w rozmo-
