n owe idee
LA B O R ATO R I U M T E C HN O LO G I I
AI vs. lekarz. 0:4 Sztuczna inteligencja potrafi wykrywać zmiany nowotworowe na zdjęciach medycznych z taką samą lub większą precyzją niż lekarze. Jest w stanie przeanalizować przypadki kliniczne z całego świata, aby dobrać najlepsze z możliwych leczenie dla pacjenta. Ale nawet jeśli popełnia mniej błędów niż lekarze, pacjenci i tak doceniają kunszt pracy lekarza i to człowiekowi szybciej wybaczą pomyłkę. Jakość i efekt końcowy to za mało Sztuczna inteligencja jest coraz częściej obecna w ochronie zdrowia, co prowokuje pytania o rolę lekarzy. Czy precyzyjna i doskonała AI będzie nas leczyć, a rola lekarzy zostanie zmarginalizowana? Co się stanie, gdy pacjenci szukający najwyższych standardów leczenia, zaczną coraz częściej wybierać diagnozy stawiane przez AI i operacje wykonywane przez roboty zamiast przez ludzi? Jednak badania nad ukrytymi motywami ludzi sugerują, że sposób, w jaki podejmujemy decyzje jest daleki od racjonalnego myślenia. Tak dzieje się cho-
40
OSOZ Polska 5/2021
ciażby w sztuce. W książce „The Elephant in the Brain: Hidden Motives in Everyday Life” autorzy – Kevin Simler i Robin Hanson – obrazują to na prostym przykładzie. Mając przed sobą oryginał obrazu „Mona Lisa” Leonarda da Vinci oraz idealną, a może nawet lepiej wykonaną kopię, który z nich bardziej docenimy? Oryginał czy kopię? Dla zdecydowanej większości, to oryginał – nawet jeśli z biegiem czasu stracił na intensywności kolorów, a farba popękała – reprezentuje większą wartość. Powód jest prosty – w procesie oceny ludzie nie kierują się tylko i wyłącz-
nie zewnętrzną reprezentacją jakości, ale także jej ukrytą warstwą w postaci talentu twórcy, zainwestowanego nakładu czasu, historią. To dlatego oryginał obrazu Leonardo da Vinci jest bezcenny, a jego nawet perfekcyjne kopie można kupić za bezcen. Nie bez powodu przytaczam przykład sztuki, bo medycyna też często określana jest „sztuką lekarską” – zbiorem umiejętności medycznych, cech osobowości, zdolności umysłowych i fizycznych do leczenia. Za kompetencjami lekarza kryje się kilka lat intensywnych studiów medycznych oraz trudnego stażu. To praca wymagająca nie tylko wiedzy, ale też kwalifikacji interpersonalnych i komunikacyjnych. I nawet jeśli AI ma przewagę w wiedzy, to nie posiada innych atrybutów tak bardzo cenionych przez pacjenta, w tym empatii i zrozumienia.
Opieka na masową skalę i opieka indywidualna Konsekwencje tego, że poza efektem końcowym, ludzie cenią zaangażowanie i nakład pracy potrzebny do stworze-
