Thema: Vo tgezet onderwijs

een leerling zelf de weg te vinden naar de klaslokalen. “Zonder zijn jas aan te hoeven doen.”

Soms wordt ook de omgekeerde route afgelegd. Els: “Er is een leerling die momenteel het reguliere onderwijs (even) niet aan kan. Hij heeft op dit moment behoefte aan de rust en structuur van het speciaal onderwijs. Dus gaat hij voorlopig lessen bij De Atlas volgen. Ook zijn er leerlingen van de school voor praktijkonderwijs van het RvEC die stage lopen via De Windroos, omdat ze meer begeleiding nodig hebben.”

Naast individuele leerroutes voor leerlingen zijn er bij Eduwiek gecombineerde klassen. In deze zogenoemde symbioseklassen krijgen leerlingen van De Windroos samen met leerlingen van het RvEC praktijkles in verschillende branches. Meino: “Dat zijn pertisecentrum kunnen we voor ieder kind die dat nodig heeft een passende leerloopbaan samenstellen met de juiste ondersteuning; bij het leren zelf, op sociaal-emotioneel gebied of bij (gedrags)problematiek.”

Naast individuele ondersteuning aan leerlingen die een afwijkende leerroute volgen, doet het expertisecentrum nog meer. Els: “We begeleiden bijvoorbeeld ook leerlingen die dreigen uit te vallen. Of we geven ondersteuning aan leerlingen van wie het nog niet duidelijk is wat hun toekomstperspectief is. Welke vakken sluiten bij deze leerlingen aan? Wat is een geschikte stage voor hen?”

Ook docenten hebben soms behoefte aan hulp. Meino: “Docenten van het RvEC zijn niet gewend om een leerling met een verstandelijke schappij komen leerlingen met en zonder een beperking elkaar op school tegen. Meino: “Door elkaar te ontmoeten en samen lessen te volgen, wennen de leerlingen aan elkaar. De grenzen tussen hen vallen weg. De leerlingen met een beperking spiegelen zich aan de leerlingen die regulier onderwijs volgen. En de leerlingen zonder een beperking merken dat iemand met een beperking eigenlijk best wel normaal is.” lessen die door docenten van de school voor praktijkonderwijs van het RvEC worden gegeven, zoals horeca of metaalbewerking. Als de leerlingen de lessen met goed gevolg afleggen, krijgen ze een certificaat.”

Expertisecentrum

Zonder goede begeleiding gaat het niet. Daarvoor hebben de samenwerkingspartners het Expertisecentrum Eduwiek opgericht. Een expertisecentrum waar ongeveer 25 orthopedagogen, psychologen, intern begeleiders, studiebegeleiders, trajectbegeleiders en remedial teachers, afkomstig van vijf Eduwiekpartners, werken. Els: “Vanuit het Ex- beperking les te geven. Zij willen vaak wel, maar vinden dat ze de expertise daarvoor missen. We leren ze bijvoorbeeld hoe ze meer structuur kunnen brengen in hun lessen ten behoeve van de leerlingen met een beperking. En laatst was er een leerling op het RvEC die met trauma’s kampte. Docenten van De Atlas die ervaring hebben hiermee, hebben een workshop over trauma’s gegeven aan de docenten van het RvEC die lesgeven aan deze leerling.”

Spiegelen

De bedenkers van Eduwiek willen dat hun school een afspiegeling is van de samenleving. Net als in de maat-

Deze visie komt terug in een gesprek met drie leerlingen van Eduwiek. Jelle (14) en Lars (13) zitten in klas 2 van de school voor praktijkonderwijs, een onderdeel van het RvEC. De derde leerling, Justin (13), zit in de tweede klas van De Windroos. Hiervoor hebben Jelle en Lars nog nooit met Justin gesproken. Wel komen ze hem regelmatig tegen op z’n fiets. Hoewel de jongens elkaar dus niet goed kennen, is het ijs al snel gebroken als Justin over zijn fietsavonturen begint te vertellen. “Ik ben gaan stunten met de fiets op de wielerbaan en toen ben ik gevallen. Dat doe ik niet nog een keer.” Hij vertelt het met een brede grijns, alsof het een grote grap is. Lars en Jelle moeten erom lachen. De jongens vinden elkaar ook in hun gezamenlijke hobby’s. Lars en Justin houden beiden van gamen, liefst games met veel gevechten. Jelle gamet ook, maar zijn games gaan bijna allemaal over de boerderij, omdat hij later loonwerker wil worden.

Jelle, Lars en Justin gaan met veel plezier elke vrijdagmiddag naar de workshops van Talentontwikkeling. Een middag waar leerlingen van zowel de praktijkschool, De Atlas als De Windroos vrijwillig aan kunnen deelnemen. De workshops worden in rondes van ongeveer zes keer gegeven. Een workshop kan een kookles zijn van een professionele kok, maar het kan ook gaan om een sport of een creatieve les. De jongens vinden het ‘hartstikke leuk’.

Dat leerlingen met en zonder een beperking samen les krijgen, vindt Justin gewoon: “Na school doe ik ook dingen met kinderen zonder een beperking.” Ook Lars en Jelle lijken het contact met leerlingen met een beperking heel normaal te vinden. Lars:

Samenwerking

“Iedereen is zoals die is.” Jelle vult aan: “Er zijn kinderen met een hoger en met een lager niveau. Dat is nu eenmaal zo.”

Toekomst

Het onderwijsconcept Eduwiek is in ontwikkeling, aldus Els en Meino. Meino: “Het liefste zouden we willen dat Eduwiek één school is en dat alle schotten tussen de verschillende scholen en besturen verdwenen zijn. Het moet een school zijn waar alle leerlingen hun eigen leerroute en lessen kunnen volgen ongeacht wie ze zijn of wat ze nodig hebben.”

De vijf samenwerkingspartijen van Eduwiek: Roelof van Echten College (RvEC.nl) – school voor ISK, praktijkonderwijs, vmbo, mavo, havo, atheneum, gymnasium. Een ander deel van het RvEC dat bij Eduwiek hoort, zit ergens anders; VSO De Windroos – school voor zeer moeilijk lerende kinderen en VSO De Atlas – school voor leerlingen die ondersteuning nodig hebben bij leren en gedrag. VSO De Windroos en VSO De Atlas maken deel uit van onderwijsorganisatie Regionaal Expertisecentrum Noord Nederland (RENN4.nl); Kentalis - organisatie voor leerlingen die slechthorend, doof of doofblind zijn of een taalontwikkelingsstoornis (TOS) hebben; Onderwijscentrum De Twijn – organisatie voor leerlingen met een lichamelijke/meervoudige beperking of leerlingen die chronisch ziek zijn; Jeugdzorgorganisatie Ambiq – behandelt en begeleidt jongeren met een licht verstandelijke beperking en bijkomende problematiek.

Er zijn nog genoeg uitdagingen om het concept Eduwiek te vervolmaken. De praktijk is weerbarstig. Els: “We zouden willen dat het onderwijs flexibeler wordt. Dat docenten van het RvEC automatisch ook les kunnen geven aan de leerlingen van de scholen voor speciaal onderwijs en andersom. Maar het probleem is dat dit niet zo maar kan. De Eduwiek-partners hebben allemaal hun eigen organisatie en ook qua wet- en regelgeving zijn er hobbels te overwinnen. Zo vallen bijvoorbeeld de docenten van het regulier onder de cao van het voortgezet onderwijs en de docenten van het speciaal onderwijs onder de cao van het primair onderwijs. Voordat Eduwiek een echte inclusieve school kan zijn, moeten we dus nog wel wat stappen nemen.” |

Ook een ethische kwestie waarmee je worstelt in je werk? Stuur je vraag (mag ook anoniem) naar Klik, redactie@klik.org

Beste ethicus,

Vanmorgen stond om 11.00 uur de moeder van Sara op de stoep. Ze kwam haar dochter halen om te wandelen. Maar ik stond voor de derde keer in twee weken tijd alleen op de groep en Sara lag dus nog op bed. Ik had blijkbaar niet goed in de agenda gekeken, want daar stond wel vermeld dat ze opgehaald zou worden. Enerzijds voelde ik me heel vervelend, want het voelt niet als goede zorg als je bewoners zo lang op bed laat liggen. Anderzijds stond ik weer alleen en heb ik me rot gelopen die ochtend om de anderen enigszins netjes naar dagbesteding te krijgen.

Eerlijk gezegd heb ik de bewoners ook niet gedoucht, behalve Kevin. Hij zat onder de ontlasting, dus hij moest wel. De anderen heb ik met een washand even gepoedeld en door wat extra deodorant en parfum op te spuiten hoopte ik de lichaamsgeurtjes te verbloemen. Hoe had ik het anders moeten doen?

Let wel, alle acht bewoners moeten volledig geholpen worden met de dagelijkse zorg, waarvan vijf bewoners ook nog epilepsie hebben. Eigenlijk is het niet alleen te draaien, maar ja… wat moest ik? Er was verder niemand. Maar als een moeder je dan aankijkt, terwijl de tranen in haar ogen opwellen, dan voel ook ik me machteloos. Wat had ik (anders) moeten doen?

Een machteloze begeleider