Inleiding

Burn-out en overspanning komen veel voor. Van alle werkenden die hun baan onderbraken geeft 15% van de vrouwen en 9% van de mannen aan dat dit te maken had met klachten die in 92% van de gevallen door een huis- of bedrijfsarts werden geduid als overspanning of burn-out. Burn-out is ook verantwoordelijk voor 29% van al het werkgerelateerde ziekteverzuim.Burnoutklachten lijken bij een steeds groter deel van de werknemers voor te komen. Hoe dit komt is niet met zekerheid te zeggen. Is het onze samenleving, die almaar sneller en ingewikkelder wordt? Is het de betere bekendheid met de diagnose en vinden mensen het gemakkelijker om erover te praten? Zowel de betere bekendheid als het doorbreken van het taboe heeft een drempelverlagend effect op de gang naar de GGZ en veel mensen met stressgerelateerde klachten komen daar dan ook. De teksten over burn-out in deze nascholing zijn gebaseerd op de NHGStandaard Overspanning en burn-out, die het Nederlands Huisartsen Genootschap samen met vertegenwoordigers vanuit de GGZ hierover in 2018 opstelde. In de psychiatrische classificatiesystemen heeft de diagnose burn-out echter geen plaats. Regelmatig wordt dit beeld geclassificeerd als aanpassingsstoornis, somatisch-symptoomstoornis of licht depressieve stoornis. Het onderscheid met deze en andere psychiatrische stoornissen is ook niet altijd gemakkelijk te maken. Bovendien is er regelmatig sprake van burn-outklachten bij psychiatrische stoornissen, met name stressorgerelateerde en stemmingsstoornissen. Daarom wordt in deze nascholing aan beide stoornissen speciaal aandacht besteed.

Stressorgerelateerde- en stemmingsstoornissen komen veel voor. De belangrijkste zijn de depressieve stemmingsstoornissen. Ongeveer 19% van de mensen lijdt er gedurende zijn leven een bepaalde periode aan en het begint vaak in de jonge volwassenheid. Het merendeel van de kinderen van depressieve ouderen ontwikkelt zelf ook een angststoornis of depressie. Depressie komt bij vrouwen twee keer zo vaak voor als bij mannen. In de DSM-5 wordt depressie geclassificeerd als depressieve stoornis, behorend tot de depressieve-stemmingsstoornissen, maar voor de overzichtelijkheid spreken we in deze nascholing van ‘depressie’. Deze nascholing is gebaseerd op de meest recente internationale literatuur.

In Blok A wordt ingegaan op de diagnostiek van burn-out en daarna op de differentiële diagnostiek ten opzichte van de stressorgerelateerde en stemmingsstoornissen, met name depressie. Vervolgens wordt in Blok B de behandeling besproken van burn-out en van burn-outklachten bij patiënten met een stressorgerelateerde of stemmingsstoornis.

Doelstellingen van dit nascholingsprogramma

Na afloop van deze nascholing: 1. kent u de fysiologie van het stressresponssysteem; 2. kunt u een differentiële diagnose maken tussen burn-out en stressorgerelateerde of stemmingsstoornis;

3. kent u de behandeling van burn-out en kunt u bepalen welk deel daarvan u aan de huisarts kunt laten; 4. kunt u burn-outklachten bij stressorgerelateerde en stemmingsstoornissen behandelen of een dergelijke behandeling superviseren.

Opmerking Dit nascholingsprogramma is in twee gedeelten, Blok A en Blok B, door te werken. U zult daar ruim tweemaal anderhalf uur voor nodig hebben. Mogelijk beklijft de stof beter als u het programma in twee losse gedeelten doorwerkt.

Toets U krijgt voor deze nascholing punten toegekend als u de afsluitende toets succesvol (≥ 70% correct beantwoord) hebt afgerond. De toetsvragen zijn achter in deze uitgave te vinden. U kunt de antwoorden online invullen op www.accredidact.nl, onder Mijn dossier. Het besloten deel van de website is na inloggen bereikbaar.

Nota bene Houd bij hoe lang u met dit programma bezig bent. Het is voor de redactie van AccreDidact en voor de Accredidatiecommissie Bij- en Nascholing (ABNA) van de NVvP nuttig te weten hoeveel tijd u in totaal nodig hebt gehad om het gehele programma door te werken, de opdrachten uit te voeren en de vragen te beantwoorden. Als u de toets volledig hebt ingevuld, ga dan na hoeveel tijd u in totaal aan dit programma hebt besteed. Vul de totaal bestede tijd in bij de

betreffende vraag na de toets.

Over de auteur Witte Hoogendijk is hoogleraar en hoofd van de afdeling Psychiatrie bij het Erasmus MC in Rotterdam. Als psychiater behandelt hij vooral patiënten met stressgerelateerde stoornissen en daar geeft hij ook onderwijs in. Daarnaast doet hij al 30 jaar onderzoek naar de biologische, psychologische en sociale rol die stress speelt bij het ontstaan van stressgerelateerde aandoeningen, zoals burn-out en depressie. Resultaten en visie vanuit dit onderzoek heeft Witte Hoogendijk regelmatig voor een breder publiek vertaald op televisie (Nieuwsuur, VPRO’s Labyrint, VARA’s Nieuwslicht, Coen Verbraaks Kijken in de ziel, NOS journaal, VARA’s Paul Witteman en Buitenhof) en in de geschreven pers (NRC Handelsblad, de Volkskrant, etc.). Samen met de Volkskrant journalist Wilma de Rek schreef hij het boek Van Big Bang tot Burn-out: het grote verhaal over stress en het boek Leef als een beest. Belangenverstrengeling: geen.