201
6
Издавач: Агенција за економско-правна поддршка и процена „ПРО АГЕНС“
Главен и одговорен уредник: М-р Павле Гацов
Дизајн и графичко уредување: Агенција „ПРО АГЕНС“
Лектор: М-р Кирил АНГЕЛОВ
!
VNIMANIE Носител на материјалните права е издвачот. Забрането е препечатување, копирање и умножување на написите или на нивните делови без претходна согласноет од издавачот. Дата на објаување на овој број: 06.10.2016 година.
Адреса:
Агенција „ПРО АГЕНС“, п.фах 272 ул. „Наум Наумовски Борче“, бр. 68/4 1000 Скопје Informacija: Osnovnoto izdanie izleguva edna{ mese~no, a specijalnite izdanija po potreba. Pretplatata se vr{i so uplata na smetkata na Агенција „ПРО АГЕНС“ - Skopje 210-0503940101-43; Deponent na NLB banka - Skopje. Rakopisite se ispra}aat na adresa: Агенција „ПРО АГЕНС“, p. fah 272, 1000 Skopje. Rakopisite ne se vra}aat. Tel./faks: 02 / 3162-979, 3298-763 i 3229-479. „ПРО АГЕНС“ e registriran obvrznik za DDV so dano~en broj za DDV: MK 4030995196418. Печати: „Стеда Графика“ ул. „Тодор Чангов“, бр. 1/16ц, Скопје Тираж: 820 примероци Copyright 2016, Про Агенс
www.proagens.mk p_gacov@proagens.com.mk d_jacimovic@proagens.com.mk r_muric@proagens.com.mk i_nikolovska@proagens.com.mk n_mladenov@proagens.com.mk v_mladenova@proagens.com.mk Izdava~ki odbor: M-r Pavle GACOV Danijela JA]IMOVI], dipl. pravnik D-r Refika MURI] Irena NIKOLOVSKA, dipl. ek. D-r Zoran MINOVSKI D-r Gligor BI[EV D-r Zorica BO@INOVSKA D-r Dragoqub ARSOVSKI M-r Elena MARTINOVSKA Vesna ZMAJ[EK, dipl. ek. Slavko LAZOVSKI, dipl. ek. Bor~e IVANOVSKI, dipl. ek. Katja NIKOLOVA, dipl. ek. Mirjana ARSOVSKA-QAMOVA, dipl. ek.
10
ОКТОМВРИ 2 0 1 6
S O D R @ I N A: ДЕЛОВНА И ДАНОЧНА ПОЛИТИКА
www.proagens.mk
1) ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ МЕЃУ ПОВРЗАНИ СУБЈЕКТИ
И НИВЕН ДАНОЧЕН ТРЕТМАН
7
СМЕТКОВОДСТВО, ДДВ 2) СМЕТКОВОДСТВЕН И ДАНОЧЕН ТРЕТМАН
НА ПОВРАТ НА ДОБРА
34
ДАНОЧНО ПРАВО 3) НАЧИНИ НА ПРЕСТАНОК НА ДАНОЧЕН ДОЛГ
СО ПОСЕБЕН ОСВРТ НА ПРИСИЛНА НАПЛАТА НА ДАНОЦИ
44
ДДВ 4) ПОВРЗАНИ ДДВ ОБВРЗНИЦИ
62
ИГРИ НА СРЕЌА 5) НОВИ ДАВАЧКИ ЗА КАЗИНО, ОБЛОЖУВАЛНИЦА
И АВТОМАТ КЛУБ - ИЗМЕНИ И ДОПОЛНУВАЊА НА ЗАКОНОТ ЗА ИГРИ НА СРЕЌА
НА
1.850 денари
ЈНО
НА
ВО
!
1.650 денари
71
НА
ЈНО
ВО !
ЈНО
ВО
!
1.950 денари
ДЕЛОВНА И ДАНОЧНА ПОЛИТИКА
4 Ирена НИКОЛОВСКА
Dano~en sovetnik i_nikolovska@proagens.com.mk
ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ МЕЃУ ПОВРЗАНИ СУБЈЕКТИ И НИВЕН ДАНОЧЕН ТРЕТМАН
Р
астечкиот процес на глобализација ги “исфрла на површина” трансферните (преносни) цени, како една од клучните ставки за целите на вреднување на трансакциите настанати меѓу поврзаните субјекти. Тие се предмет на посебен интерес како за меѓународните компании, така и за даночните управи од различни држави. Т рансферните цени се појавуваат меѓу поврзани друштва, било да се меѓународни компании или локални групи на друштва (како самостојни правни субјекти, но поврзани по основ на учество во основната главнина), или пак како интерни цени меѓу деловните единици (оддели) во рамки на едно друштво (со цел интерна проценка на деловната успешност на секоја единица). Деловната економија прави разлика меѓу трансферните цени и обичните т.е. пазарните цени, од причина што пазарните цени се утврдуваат слободно и реално преку спротивставување на понудата и побарувачката на пазарот, додека трансферните цени, пак, се формираат на различни начини, користејќи различни методи, заради остварување на целите на групата друштва како целина, така што неретко овие цени отстапуваат од реалните пазарни цени. оради ова потенцијално нереално догоП ворање/утврдување на трансферните цени, речиси секоја држава го има пропишано нивниот даночен третман во своето законодавство. Сепак, различниот (поповолен или 1
понеповолен) даночен третман на трансферните цени во разни држави, доведува до потреба од деловно и даночно планирање, со цел групата друштва во рамки на меѓународната компанија да оствари највисока добивка на глобално ниво. Се разбира, и кај нас, даночниот третман на транферните цени е уреден со Законот за данокот на добивка - ЗДД. 1 Според ЗДД, поврзано лице со даночниот обврзник е физичко или правно лице кое може да има контрола или значајно влијание на деловните одлуки на даночниот обврзник. ЗДД уредува дека за утврдување на поврзаност меѓу правните лица соодветно се применуваат одредбите на Законот за трговските друштва, додека за лица поврзани со даночниот обврзник се сметаат и лицата кои со сопствениците на даночниот обврзник или членовите на органите на управување на даночниот обврзник се припадници на исто семејство во смисла на одредбите од Законот за даночна постапка. Исто така, ЗДД регулира дека за лице кое е поврзано со даночниот обврзник се смета и секое нерезидентно правно лице од земја која има повластен даночен систем. ред да преминеме на начинот на утврдуП вање на трансферните цени, поврзаната деловно-даночна политика и најпосле на нивниот даночен третман, ќе ги наведеме критериумите, според кои, во нашето законодавство, се определуваат лицата со статус на поврзани субјекти.
„Службен весник на РМ“, бр. 112/14, Авт. толкување на Собрание на РМ - 44/15, 129/15 и 23/16.
ИНФОРМАТОР 10 I ОКТОМВРИ 2016
7
Пр фесионална
Агенција Про Агенс
Едукација
4 Д-р Рефика
МУРИЌ
Dano~en sovetnik r_muric@proagens.com.mk
СМЕТКОВОДСТВЕН И ДАНОЧЕН ТРЕТМАН НА ПОВРАТ НА ДОБРА
П
окрај редовните трансакции поврзани со дејноста „трговија“, како што се продажбата и нејзиното евидентирање на приход, со истовремено признавање на трошок за набавната вредност (или цена на чинење на производот), во праксата често се јавуваат и поништувања на договори и на трансакции, со поврат на испорачаните добра. Приходите од продажба на производи и стоки се признаваат и евидентираат во согласност со: - МСС 18 - Приходи (за оние кои по Законот за трговските друштва се обврзани да применуваат МСФИ), односно - МСФИ за МСЕ, Оддел 23 - Приходи (за мали и микро претпријатија). Трошоците за набавка (производство) на стоката, односно производите, за друштвата кои се занимаваат со нивна натамошна продажба или преработка, се уредени со: - МСС 2 - Залихи (за друштвата кои применуваат МСФИ), односно - Оддел 13 - Залихи од МСФИ за МСЕ (за мали и микро претпријатија).
поред Законот за трговија, продажбите на С добра (стоки и производи) друштвата ги вршат како дејност на трговија на големо (т.е. набавка/производство на добра заради понатамошна продажба) или како трговија на мало (т.е. набавка/производство на добра за натамошна продажба на крајни потрошувачи, за лична употреба или употреба во домаќин34
ствата, (како и на професионални корисници - во случаи на ситни набавки за дејноста, со плаќање во готово до 6.000 денари). Во секој случај, посебно интересен момент за разгледување во трговијата е кога продадената стока се враќа на добавувачот. Притоа, напоменуваме дека овде не се разгледува деловниот однос во комисионата продажба на стоки, каде станува збор за посебни договори во кои продажбата не се случува, се додека стоката не биде продадена на трето лице. Повратот на производи и стоки е процес спротивен на остварувањето на приходи и значи поништување на трансакцијата на продажба кај продавачот, односно, трансакцијата на набавка кај купувачот. о продолжение, ги разгледуваме правиВ лата (прво, за признавање на приходите кај настаната трговска трансакција, а потоа и начинот на евидентирање на поништени деловни трансакции, односно извршени поврати на добра).
1. ОСТВАРУВАЊЕ НА ПРИХОДИ СО ИСПОРАКА НА ДОБРА За признавање на приходите, не е секогаш доволно само да се испорача стоката, односно производите, туку е важно да се исполнат и соодветни критериуми на пренос на ризикот од сопственоста на купувачот, како и веројатноста на наплата. Други услови за остварување на приход се можноста на веродостојно утврдување на износот на приходи, можноста да се одредат трошоци настанати или кои www.proagens.mk
Пр фесионална
Агенција Про Агенс
Едукација
4 Данијела ЈАЌИМОВИЌ
Praven sovetnik d_jacimovic@proagens.com.mk
НАЧИНИ НА ПРЕСТАНОК НА ДАНОЧЕН ДОЛГ СО ПОСЕБЕН ОСВРТ НА ПРИСИЛНА НАПЛАТА НА ДАНОЦИ
1. СПЕЦИФИКИ НА ДАНОЧНАТА ПОСТАПКА 1.1. Комплексност на постапката
Д
аночната постапка е посебен вид на управна постапка во која се одлучува за даночните обврски на физички и правни лица, попрецизно се утврдуваат и наплатуваат даноци и другите јавни приходи и споредни даночни давачки: парични казни, даночни казни, камати и трошоци на присилна наплата на данок, кои ги управува Управата за јавни приходи. Од 1 ноември 2010 година, Управата за јавни приходи станува надлежна и за наплата на паричните казни, односно глобите и трошоците изречени во парничните, прекршочните, кривичните и управните постапки во корист на Република Македонија. Даночната постапка е комплексна бидејќи опфаќа повеќе сегменти кои можат да се групираат во: а) постапка на утврдување на данок; б) постапка на контрола на данок; в) постапка на наплата на данок; г) п рава и обврски на даночниот обврзник и д) други прашања од даночната постапка. На даночната постапка покрај Законот за даночна постапка (во продолжение:
ЗДП) 1 се применуваат и општите постулати од системскиот процесен закон - Законот за општата управна постапка (ЗОУП), во однос на прашањата за кои не постои посебно решение во ЗДП, поради што ЗОУП се јавува како закон со дополнителна т.е. супсидиерна примена во даночната, но и во останатите посебни управни постапки што се водат пред органите на државната управа со примена на соодветен lex specialis. Од 01.08.2016 година во примена е новиот ЗОУП („Службен весник на РМ“, бр. 124/15 година). Со ова, ЗОУП од 2005 година („Службен весник на РМ”, бр. 38/05, 110/08 и 5/11; У. суд - 118/08) престана да важи и да се применува, освен во однос на решавањето на предметите во управните постапки започнати пред денот на отпочнувањето со примената на новиот ЗОУП 01.08.2016 година.2
1.2. Странки во даночна постапка даночен обврзник и даночен орган Странките во даночната постапка се даночниот обврзник и даночниот орган - Управата за јавни приходи (во продолжение: УЈП). Даночната постапка го опфаќа даночно-правниот однос во кој постојат права и обврски на УЈП од една страна и на даночниот обврзник
„Службен весник на РМ“, бр. 13/06, 88/08, 159/08, 105/09, 133/09, 145/10, 171/10, 53/11, 39/12, 84/12, 187/13, 15/15, 97/15, 129/15, 154/15 и 23/16. Одлуки на У. суд објавени во “Службен весник на РМ”, бр. 90/07, 145/07, 21/08, 23/09 и 76/09 и 166/11. 2 „Во пресрет на новиот Закон за општата управна постапка“, Про Агенс, Информатор бр. 8 од август 2016 година, стр. 5, автор Д. Јаќимовиќ. 1
44
www.proagens.mk
Пр фесионална
Агенција Про Агенс
Едукација
Д-р Рефика МУРИЌ Dano~en sovetnik r_muric@proagens.com.mk
ПОВРЗАНИ ДДВ ОБВРЗНИЦИ
П
овикувајќи се на член 51 став 6 од Законот за данокот на додадена вредност („Службен весник на РМ“, бр. 44/99, ... и 23/16), Управата за јавни приходи како надлежен даночен орган во случаите од членот 9-а став 2 на овој закон, често пристапува кон вршење на “службена” регистрација на поврзани лица како еден даночен обврзник. Примената на ова право на УЈП е предвидено кога ќе се утврди постоење на одредена сопственичка, организациска или управувачка поврзаност меѓу одделни лица, кои се посебни даночни обврзници регистрирани за данокот на додадена вредност, доколку кај овие лица се утврди нарушување на даночните принципи или можност за нивно нарушување. Од друга страна, некои даночни обврзници со тромесечен даночен период, можат, доколку сакаат, да пристапат кон “доброволно” поврзување 1 со друг даночен обврзник со кој се сметаат за поврзано лице, при што би добиле месечен даночен период. POLUGODI[NA PRETPLATA 2016 - INFORMATOR - E-DODATOK - INFO REGISTAR - KONSULTACII - POPUSTI ...
1
8.500
1. ШТО ПРЕТСТАВУВА РЕГИСТРАЦИЈА НА ПОВРЗАНО ЛИЦЕ? Регистрацијата на поврзано лице претставува регистрација која овозможува две или повеќе лица регистрирани за целите на ДДВ да се пријават како едно лице кое подлежи на оданочување со ДДВ, односно како еден даночен обврзник. Оваа група на поврзани лица се третира на истиот начин како и секое друго единечно лице регистрирано за целите на ДДВ. Правата и обврските за данокот на додадена вредност на одделните лица кои се посебни даночни обврзници регистрирани за данокот на додадена вредност и кои ќе се регистрираат како еден даночен обврзник (било по пат на доброволна или службена регистрација), се пренесуваат на новиот даночен обврзник. Начинот и процедурите врз основа на кои се врши поврзување за ДДВ кај лицата со сопственичка, организациска или управувачка поврзаност се уредени со Правилникот за начинот на примена на Законот за данокот на додадена вредност кај лица со сопственичка, организациска или управувачка поврзаност кои можат или на кои им е наложено да се регистрираат како еден даночен обврзник.
denari
Според член 9-а од Законот како еден даночен обврзник регистриран за данокот на додадена вредност, можат да бидат и повеќе лица регистрирани за овој данок, кои така ќе одлучат заради нивната сопственичка, организациска или управувачка поврзаност. Ова е случај на тнр. “доброволна” регистрација на поврзани лица.
62
www.proagens.mk
ИГРИ НА СРЕЌА
ИНФОРМАЦИЈА
НОВИ ДАВАЧКИ ЗА КАЗИНО, ОБЛОЖУВАЛНИЦА И АВТОМАТ КЛУБ - ИЗМЕНИ И ДОПОЛНУВАЊА НА ЗАКОНОТ ЗА ИГРИ НА СРЕЌА
В
о „Службен весник на РМ“ бр. 178 од 26 септември 2016 година се објавени последните измени и дополнувања на Законот за игрите на среќа и за забавните игри („Службен весник РМ“ бр. 24/11, 51/11, 148/11, 74/12, 171/12, 27/14, 139/14, 61/15, 154/15 и 23/16), кои влегоа во сила со денот на објавувањето т.е. од 26.09.2016 година.
- посебна давачка во висина од 3%, на месечна основа, за финансирање на здравствената заштита која се пресметува на разликата меѓу уплатениот износ од сите автомати и исплатениот износ од сите автомати на приредувачот на игрите на среќа во казино, на сметка на Министерството за здравство.
Последните законски промени, во сила од 26.09.2016 година, се однесуваат на:
Приредувачите на игри на среќа во казина, покрај новододадената давачка од 3%, продолжуваат да ги плаќаат фиксните месечни надоместоци во износ од 3.000 евра, поединечно, за рулет маса, односно 1.725 евра, поединечно, за други маси во казиното, како и посебната давачка од 20%, на месечна основа, која се пресметува на разликата меѓу уплатениот износ од сите автомати и исплатениот износ од сите автомати на приредувачот на игри на среќа во казино. Сите овие давачки се плаќаат до 15-ти во месецот, за претходниот месец. Посебната давачка од 20%, казината претходно ја плаќаа само за делот во кој се организираат игри на среќа во автомат клуб, согласно со членот 94 на законот, кој ја регулира давачката за приредувачи на игри на среќа во автомат клуб, но со последната измена на членот 66, додаден е став 7, според кој е прецизирана истата оваа обврска во рамки на одредбите кои се однесуваат конкретно на приредувачите на игри на среќа во казино.
1. воведување нови давачки за приредувачите на игри на среќа во казино, обложувалница и автомат клуб, во корист на Министерството за здравство и Агенцијата за млади и спорт и 2. либерализирање на пазарот во делот на дејноста на утврдување на техничка исправност на автоматите за игри на среќа. Законодавецот образложува дека ги воведува новите давачки со цел да се зголеми квалитетот на здравствената заштита, квалитетот и сигурноста во вршење на здравствената дејност, како и со цел за промовирање и развој на спортот. Од друга страна, законодавецот смета дека е потребна либерализација во делот на тоа кои правни лица смеат да вршат утврдување на техничката исправност на автоматите за игри на среќа, за што досега министерот за финансии овластуваше едно правно лице за период од три години, преку јавен повик.
1. Нови давачки за приредувачите на игри на среќа во КАЗИНО, ОБЛОЖУВАЛНИЦА И АВТОМАТ КЛУБ Со последната законска измена на членот 66, за приредувачите на игри на среќа во КАЗИНА е воведена нова давачка, која се плаќа до 15-ти во месецот, за претходниот месец: ИНФОРМАТОР 10 I ОКТОМВРИ 2016
Со последната законска измена на членот 79, за приредувачите на игри на среќа во ОБЛОЖУВАЛНИЦИ е воведена нова давачка, која се плаќа до 15-ти во месецот, за претходниот месец: - посебна давачка во висина од 3%, на месечна основа, за финансирање на спортот која се пресметува на разликата меѓу уплатениот износ од сите компјутери во сите уплатно-исплатни мес-
71