ИНФОРМАТОР број 2 од 2015 година by АГЕНЦИЈА „ПРО АГЕНС“

2015

www.proagens.mk

INFORMATOR

на О! и д о г 5 1 0 за 2 А Т ОВ А Л П Н Т Е Ј ПР НА

14.900 денари

www.p p r o a g e n s.mk s



fevruari



2015

Izdava~:

2015

Agencija za ekonomsko-pravna poddr{ka i procena PRO AGENS Glaven i odgovoren urednik: M-r Pavle G A C O V Dizajn i grafi~ko ureduvawe: Agencija PRO AGENS

Lektor: M-r Kiril ANGELOV Adresa: Agencija “PRO AGENS”, p. fah 272 ul. “Naum Naumovski Bor~e“, br. 68/4

Informacija: Osnovnoto izdanie izleguva edna{ mese~no, a specijalnite izdanija po potreba. Pretplatata se vr{i so uplata na smetkata na Agencijata “PRO AGENS”-Skopje 210-0503940101-43; Deponent na Tutunska banka-Skopje. Rakopisite se ispra}aat na adresa: Agencija “PRO AGENS”, p. fah 272, 1000 Skopje. Rakopisite ne se vra}aat. Tel./faks: 02 / 3162-979, 3298-763 i 3229-479. “PRO AGENS” e registriran obvrznik za DDV so dano~en broj za DDV: MK 4030995196418. Печатница: „Стеда Графика“ ул. „Тодор Чангов“, бр. 1/16ц, Скопје Тираж: 840 броја Copyright 2015, Про Агенс

VNIMANIE Nositel na materijalnite prava e izdava~ot. Zabraneto e prepe~atuvawe, kopirawe i umno`uvawe na napisite ili na nivnite delovi bez prethodna soglasnost od izdava~ot. Data na obavuvawe na ovoj broj: 20.02.2015 g.

www.proagens.mk p_gacov@proagens.com.mk d_jacimovic@proagens.com.mk r_muric@proagens.com.mk i_nikolovska@proagens.com.mk n_mladenov@proagens.com.mk v_mladenova@proagens.com.mk Izdava~ki odbor: M-r Pavle GACOV Danijela JA]IMOVI], dipl. pravnik D-r Refika MURI] Irena NIKOLOVSKA, dipl. ek. D-r Zoran MINOVSKI D-r Gligor BI[EV D-r Zorica BO@INOVSKA D-r Dragoqub ARSOVSKI M-r Elena MARTINOVSKA Vesna ZMAJ[EK, dipl. ek. Slavko LAZOVSKI, dipl. ek. Bor~e IVANOVSKI, dipl. ek. Katja NIKOLOVA, dipl. ek. Mirjana ARSOVSKA-QAMOVA, dipl. ek.

2 S O D R @ I N A:

www.proagens.mk

СОЦИЈАЛНИ ПРИДОНЕСИ ЗА ХОНОРАРЦИ 1) ФЕВРУАРИ 2015 ГОДИНА - 1) НАЈНОВИ ЗАКОНСКИ ИЗМЕНИ ВО ВРСКА СО ПЛАЌАЊЕТО СОЦИЈАЛНИ ПРИДОНЕСИ НА ХОНОРАРИ И 2) УКИНАТА MAX ОСНОВИЦА ЗА ПРЕСМЕТУВАЊЕ НА ПРИДОНЕСИТЕ ОД ПЛАТА И НАДОМЕСТОЦИ ОД ЈАНУАРИ 2015 ГОДИНА

РАБОТНИ ОДНОСИ 2) НОВO РЕШЕНИE ВО ЗАКОНОТ ЗА РАБОТНИТЕ ОДНОСИ ВО ОДНОС НА ПРИДОНЕСИTE ПО ПОСЕБНИ ДОГОВОРИ

ВРАБОТУВАЊЕ 3) ВРАБОТУВАЊЕ НА ХОНОРАРЦИТЕ И ВОЛОНТЕРИТЕ ВО ЈАВНИОТ СЕКТОР СПОРЕД ЗАКОНОТ ЗА ТРАНСФОРМАЦИЈА ВО РЕДОВЕН РАБОТЕН ОДНОС

ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК НА ДОХОД 4) ГОДИШНА ДАНОЧНА ПРИЈАВА ЗА УТВРДУВАЊЕ НА ПЕРСОНАЛНИОТ ДАНОК НА ДОХОД (ОБРАЗЕЦ „ПДД-ГДП“) - ОБВРСКА ЗА ГРАЃАНИТЕ

СЛУЖБЕНИ ПАТУВАЊА ВО СТРАНСТВО 5) ОД 2015 ГОДИНА - НОВИ ИЗНОСИ И ПРАВИЛА ЗА ПРЕСМЕТКА НА ДНЕВНИЦИТЕ ЗА СЛУЖБЕНИ ПАТУВАЊА ВО СТРАНСТВО

ДАНОЦИ 6) МИСЛЕЊЕ НА УЈП ЗА КАЛО, РАСТУР, КРШ И РАСИПУВАЊЕ

ДАНОЦИ 7) ДАНОЧЕН ТРЕТМАН НА ПРОМОТИВНИТЕ, РЕПРЕЗЕНТАТИВНИТЕ И ДРУГИ ПОДАРУВАЊА

ДЕЛОВНО ПРАВО 8) ПОДРУЖНИЦИ НА СТРАНСКИ ЛИЦА КАКО ФОРМА НА ВРШЕЊЕ НА ТРГОВСКА ДЕЈНОСТ ВО МАКЕДОНИЈА

ИСКНИЖУВАЊЕ И РАСХОДУВАЊЕ НА МАТЕРИЈАЛНИ СРЕДСТВА 9) ИСКНИЖУВАЊЕ И РАСХОДУВАЊЕ НА МАТЕРИЈАЛНИ СРЕДСТВА (СМЕТКОВОДСТВЕН И ДАНОЧЕН ТРЕТМАН)

СОЦИЈАЛНИ ПРИДОНЕСИ ЗА ХОНОРАРЦИ

 

ФЕВРУАРИ 2015 ГОДИНА - 1) НАЈНОВИ ЗАКОНСКИ ИЗМЕНИ ВО ВРСКА СО ПЛАЌАЊЕТО СОЦИЈАЛНИ ПРИДОНЕСИ НА ХОНОРАРИ И 2) УКИНАТА max ОСНОВИЦА за ПРЕСМЕТУВАЊЕ НА придонесите од плата и надоместоци ОД ЈАНУАРИ 2015 ГОДИНА

П Ирена НИКОЛОВСКА *

оследната измена на Законот за придонеси од задолжително социјално осигурување 1 (во продолжение: Закон за придонеси), објавена во „Службен весник на РМ“, бр. 20/15 од 12.02.2015 година, која влезе во сила со денот на објавувањето, уреди сосема нови правила во однос на обврската за пресметување и плаќање социјални придонеси (ПИО: 18% и Здравство: 7,3%) на: - авторските надоместоци и - н адоместоците по основ на договор на дело и друг договор,

кои се применуваат почнувајќи од месец јануари 2015 година, а се однесуваат на три нови категории на обврзници: 1. л ица вработени со договор за вработување, кои согласно со договор остваруваат приходи од својот работодавач или од поврзано правно лице со работодавачот, 2. в работени лица, пензионери и самовработени лица кои остваруваат договорни хонорари (покрај редовните плати/ пензии/приходот од дејност), од лица - исплатувачи кои не се нивни работодавачи и 3. н евработени лица (без заснован работен однос) кои остваруваат договорни хонорари. Важно: Во врска со обврската за плаќање на персонален данок (10%) за надоместоците по основ на наведените договори не се извршени никакви промени т.е. данокот и понатаму се плаќа на истиот начин како и досега, согласно со Законот со персоналниот данок на доход („Службен весник на РМ“, бр. 80/93 ... и 13/14) т.е. во моментот на исплатата на надоместокот, исплатувачот-правно лице (лице што води деловни книги) има обврска да пресмета, задржи од бруто приходот и да уплати персонален данок на доход на соодветната уплатна сметка во име и за сметка на граѓанинот што остварува приходи. На 13 февруари 2015 година, Управата за јавни приходи - УЈП на својата интернет страница (www.ujp.gov.mk) објави НОВИ НА* Даночен советник

i_nikolovska@proagens.com.mk

„Службен весник на РМ“, бр. 142/08, 64/09, 156/09, 166/10, 53/11, 185/11, 44/12, 15/13, 91/13, 170/13, 97/14, 113/14, 180/14, 188/14 и 20/15; У. суд - 62/09 и 150/12.

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

СОКИ за пресметка и уплата на придонеси на приходи од договори за дело, авторски договори и други договори согласно со (горенаведените) измени на Законот за придонеси (ново УПАТСТВО за пополнување на МПИН пресметка), како и нов Калкулатор за утврдување на основицата за пресметка на придонесите по договорните хонорари, со кои ги замени претходните насоки објавени на нејзината интернет страница на 30.01.2015 година и претходниот Калкулатор објавен на 05.02.2015 година. Напомена:



Преку новообјавените НАСОКИ од 13.02. 2015 година, УЈП ГО ПРОМЕНИ СВОЈОТ СТАВ во однос на третманот на хонорарите исплатени во 2015 година, а кои се однесуваат на ДОГОВОРИ СКЛУЧЕНИ ВО ПРЕТХОДНИ ГОДИНИ (заклучно со 2014 година).

1) Претходно, според Мислење на УЈП од 25.11.2014 година и објава на УЈП на нејзината интернет страна (www.ujp. gov.mk) од 30.01.2015 година (со дадени примери):

„ Доколку договорите на дело, авторските договори или другите договори, кои се склучени во минатите години, се со времетраење на извршување до 31.12.2014 година, а исплатата на приходите за извршената работа/услуга е во 2015 година, овие приходи нема да подлежат на плаќање на придонеси. Договорите од минати години кои продолжуваат со важност и во 2015 година, односно исплатените приходи за извршената работа/услуга во 2015 година на овие договори подлежат на плаќање на придонеси од 1 јануари 2015 година.“

2) Со оглед на тоа што овие насоки и примери се повлечени од УЈП, новообјавените насоки од 13.02.2015 го дефинираат спротивното, односно: „Обврската за плаќање на ППИО и ПЗО се однесува за примените (исплатените) надоместоци по договори почнувајќи од 1 јануари 2015 година, без оглед на тоа кога е склучен договорот и/или кога е www.p

извршена физичката и/или интелектуална работа врз основа на договор.“ 3) Насоките од точката 2, на 19.02.2015 година се дополнети со следново дообјаснување: „Ова значи дека, за договор склучен пред примената на законот, по кој има исполнување (извршување на работа) после 1 јануари 2015 година, обврска за плаќање на придонеси има за исплати на надоместоци за извршена работа и за авансни исплати на надоместоци за периоди после 1 јануари 2015 година. Пример: По договор склучен во 2014 година, во месец февруари 2015 година се врши исплата на разлика (доплата) на надоместок за работата завршена во 2014 година и истовремено се врши авансно плаќање за работата што треба да се изврши во првото тримесечје од 2015 година. По ваквата исплата на надоместок, во м. март 2015 година под условите од законот настанува обврска за плаќање на ППИО и ПЗО за делот што претставува авансна исплата за 2015 година.“ 1. Н ОВИ КАТЕГОРИИ НА ОБВРЗНИЦИ ЗА ПЛАЌАЊЕ ПРИДОНЕСИ НА ДОГОВОРНИ ХОНОРАРИ И НОВИ ОСНОВИЦИ ЗА ПРЕСМЕТКА НА ПРИДОНЕСИ 1.1. ВРАБОТЕНИ ЛИЦА КОИ ИМААТ ДОГОВОР СО СВОЈОТ РАБОТОДАВАЧ ИЛИ СО ПОВРЗАНО ПРАВНО ЛИЦЕ СО РАБОТОДАВАЧОТ Според новите одредби на член 7 став 1 точка 14 и член 10 став 1 точка 17 на Законот за придонеси, лице во работен однос кое остварува приходи од извршување физичка и/или интелектуална работа, врз основа на еден или повеќе договори за дело и/или авторски договори или други договори со кои е определен надоместок за извршената работа со работодавач кај кој е во работен однос или со други правни лица кои имаат сопственичка, организациска или управувачка поврзаност со работодавачот, се обврзници за плаќање придонес за ПИО (18%) и придо-

roagens.mk

 

СОЦИЈАЛНИ ПРИДОНЕСИ ЗА ХОНОРАРЦИ

нес за здравство (7,3%) на било кој износ на надоместокот (без никакво ослободување). Според новите насоки на УЈП од 13.02.2015 година, сопственичка, организациска и/или управувачка поврзаност на правното лицеисплатувач со работодавачот на физичкото лице на кое му е исплатен надоместок постои доколку едното правно лице е основано од страна на другото правно лице, двете правни лица се основани од ист основач, имаат ист управител и сл. Да напоменеме дека самиот Закон за придонеси, како и насоките на УЈП, не упатуваат на дефиниците за поврзаност на лицата (со пропишани проценти на учество) од Законот за трговските друштва, ниту од Законот за данокот на добивка, ниту од било кој друг пропис. Правните лица - исплатувачи на надомест по договори, покрај обврската за плаќање персонален данок во моментот на исплатата, имаат обврска за пресметка и уплата на придонеси исклучиво ако вршат исплати на лице вработено кај себе или на вработено лице во поврзано правно лице (сопственичка, организациска или управувачка поврзаност со работодавачот) и тоа за било која висина на надоместокот. Следствено, не се применуваат толкувањата на претходните одредби на Законот за придонеси, објавени на интернет страницата на УЈП, на 30.01.2015 година (сега повлечени), според кои за определување на обврзникот за уплата на придонеси беше битен бројот на договори на лицето во истиот месец, односно според кои правното лице-исплатувач имаше обврска да плати придонес само доколку лицето има еден договор (еден ангажман) во месецот (а го надминува нето прагот од 9.590 денари), а доколку има повеќе договори (ангажмани) во месецот, физичкото лице се сметаше за обврзник за уплата на придонесите самото за себе (доколку го надминува нето прагот од 9.590 денари). Поради ова (сега неприменливо) толкување, правните лица исплатувачи обезбедуваа изјави од лицата во врска со тоа дали имаат еден или повеќе ангажмани во истиот месец што сега е непотребно.

1.1.1. Правното лице - исплатувач е обврзник за пресметка (изготвувач на МПИН) и уплата на придонесите Според изменетите одредби на член 13 став 1 точка 14 на Законот за придонеси, правното лице - исплатувач на надоместокот од договорот е обврзник за пресметка и уплата на придонесите преку МПИН пресметката, за било кој износ на надоместокот.

1.1.2. Вкупниот бруто надоместок е основица за пресметување на придонесите Според новата одредба на член 14 став 1 точка 17 на Законот за придонеси, основица за пресметка на придонесите (25,3%) за вработените лица кои имаат договор со својот работодавач или со поврзано правно лице со работодавачот, претставува бруто надоместокот од договор за дело, авторски договор или друг договор со кој е определен надоместок за извршена работа. Според членот 4 на Законот за придонеси, бруто износот на надоместокот утврден во авторски договор се добива по претходно намалување за признатите трошоци утврдени во Законот за персоналниот данок на доход.

1.1.3. Укинување на најниската и највисоката основица за плаќање придонеси на хонорари Преку измена на членовите 15 и 16 на Законот за придонеси, се укинаа најниската и највисоката основица за плаќање придонеси по основ на договорните хонорари, така што не се врши доплата до најниската основица од 50% на јануарската плата во тековната година (15.822 за 2015 г.) и не постои ограничување во плаќањето од највисоката основица од 6 просечни плати во јануари од тековната година (се избриша max основица од 189.864 денари за 2015 година и за платите и за хонорарите по договори).

 INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015

kontakt@proagens.com.mk



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

1.1.4.Персонален данок на доход Обврската за плаќање на персонален данок продолжува на досегашниот начин и понатаму, односно истиот го плаќаат правните лица-исплатувачи на целиот износ на надоместокот и во моментот на исплатата. Нето надоместокот не се исплатува преку МПИН апликацијата, туку таа служи само за пресметка и плаќање на придонесите.

1.1.5.Без обврска за пријавување во ФПИОМ

Според новите насоки на УЈП од 13.02.2015 година, правните лица-исплатувачи не ги пријавуваат овие лица во Фондот за ПИОМ (туку ги плаќаат придонесите преку МПИН), а лицата, кои ги примаат овие надоместоци, исто така, не ги пријавуваат во ФПИОМ, но ако примаат други надоместоци од други исплатувачи (не од својот работодавач или нему поврзано правно лице), тие се во обврска да ги пријават во ФПИОМ.

1.1.6.Авторски агенции како правни лица-исплатувачи Авторските агенции, во однос на обврската за социјални придонеси по договорни хонорари, според Законот за придонеси се третираат како правни лица - исплатувачи на хонорарот, иако фактички се посредници меѓу корисникот на услуга и физичкото лице-автор, на еднаков начин како што и според член 95 на Законот за персонален данок на доход се сметаат за правни лица-исплатувачи, кои имаат обврска да плаќаат персонален данок по основ на исплатата на хонорарот, со известувачки обврски кон УЈП (Годишен извештај „ПДД-ГИ“). Според последните законски измени, со оглед на тоа што авторските агенции, како посредници, не исплатуваат хонорар на сопствени вработени или (под претпоставка) на вработени во поврзано правно лице, немаат обврска за плаќање на придонеси со МПИН пресметка како правни лица-исплатувачи, туку имаат обврска само за поднесување на месечниот извештај МИ-Д/ИН до УЈП, а фи-

www.p

зичките лица-приматели на хонорар имаат обврска да се пријавуваат до ФПИОМ и да ги платат придонесите самите за себе доколку ги исполнат пропишаните услови (ги надминат месечните прагови: минимална плата/ просечна нето плата од мината година). Меѓутоа, да потенцираме на можна злоупотреба на законските одредби и правни последици по истата, доколку работодавач, користи услуги на авторска агенција, како посредник, за исплата на хонорари на сопствени вработени или на вработени во поврзано правно лице, со што се избегнуваат законските обврски за плаќање на придонеси кои работодавачот/поврзаното лице би ги имало по Законот за придонеси при директна исплата на хонорарот на физичките лица. Сметаме дека статусот на авторските агенции е потребно прецизно да се уреди со измена на Законот за придонеси.

1.2. ВРАБОТЕНИ ЛИЦА, ПЕНЗИОНЕРИ И САМОВРАБОТЕНИ ЛИЦА КОИ ОСТВАРУВААТ ДОГОВОРНИ ХОНОРАРИ, ПОКРАЈ РЕДОВНИТЕ ПЛАТИ/ ПЕНЗИИ/ПРИХОДОТ ОД ДЕЈНОСТ поред изменетите одредби на член 7 С став 1 точка 13 и член 10 став 1 точка 16 на Законот за придонеси, лице кое покрај примања од работен однос, самовработување или пензија, остварува и приходи од извршување физичка и/или интелектуална работа, врз основа на еден или повеќе договори за дело и/или авторски договори или други договори со кои е определен надоместок за извршената работа, се обврзници за плаќање придонес за ПИО (18%) и придонес за здравство (7,3%), доколку (на месечно ниво) вкупниот нето износ на приходите по тој основ е повисок од износот на просечната нето плата за претходната година објавена од Државен завод за статистика. Податокот на просечната нето плата за 2014 година, кој ќе важи за 2015 година ќе се објави на 26.02.2015 година од страна на ДЗС, а како ориентир - податокот на просечната

roagens.mk

 

СОЦИЈАЛНИ ПРИДОНЕСИ ЗА ХОНОРАРЦИ

нето плата за 2013 изнесува 21.145 денари според Соопштението на ДЗС бр. 4.1.14.18 од 27.2.2014 година. Според новите насоки на УЈП од 13.02.2015 година, горенаведеното се однесува за примени хонорари по договори од домашни и/ или странски правни и/или физички лица. Напомена:



Според горенаведеното, како обврзници за плаќање придонеси по оснoв на договорните хонорари, доколку се надмине прагот од просечната нето плата за 2014 година (околу 21.000 денери), се вклучуваат и корисниците на пензија, кои според претходните одредби на Законот за придонеси беа целосно изземени. Со последните промени на Законот за ПИО, објавени во истиот број на „Службен весник на РМ“ (20/15), се измени членот 148 (нов став 2), според кој на корисник на пензија кој покрај пензијата остварува и приходи од извршување физичка и/или интелектуална работа, врз основа на еден или повеќе договори за дело и/или авторски договори или други договори, со кои е определен надоместок за извршената работа, не му се запира исплатата на пензијата. ицата, кои покрај примањата од рабоЛ тен однос, самовработување или пензија, остваруваат и договорни хонорари по основ на еден или повеќе договори за дело/авторски договори и други договори, од домашни и/или странски правни и/или физички лица, но на месечно ниво не го надминуваат прагот од (приближно) 21.000 денари-нето, немаат обврска да плаќаат придонеси.

1.2.1. Фондот за ПИО е обврзник за пресметка на придонесите (изготвувач на МПИН), а обврзници за уплата се лицата само за себе Според изменетите одредби на член 13 став 1 точка 13 на Законот за придонеси, Фондот на пензиското и инвалидското осигурување на Македонија е обврзник за пресметка на придонесите за овие лица, преку МПИН пресметка, а обврзници за уплата на придо-

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015

несите се лицата сами за себе, при што ќе ги подигнуваат налозите за плаќање од Фондот за ПИО.

1.2.2. Нова основица за пресметување на придонесите на хонорари - исклучување н а просечната нето плата за минатата година од основицата за придонеси Според новата одредба на член 14 став 1 точка 16 на Законот за придонеси, основица за пресметка на придонесите (25,3%) за лице кое покрај примања од работен однос, самовработување или пензија, остварува и договорни хонорари е износот на разликата меѓу нето надоместокот и просечната нето плата за претходната година објавена од Државен завод за статистика (приближно 21.000 денари), зголемен за придонесот за задолжително пензиско и инвалидско осигурување, придонесот за задолжително здравствено осигурување и персоналниот данок на доход од договорот за дело, авторскиот договор или друг договор со кој е определен надоместок за извршена работа. Персоналниот данок на доход на надоместоците се пресметува и се плаќа на вкупниот износ (без намалувања).

1.2.3. Укинување на најниската и највисоката основица за плаќање придонеси на хонорари Преку измена на членовите 15 и 16 на Законот за придонеси, се укинаа најниската и највисоката основица за плаќање придонеси по основ на договорните хонорари, така што не се врши доплата до најниската основица од 50% на јануарската плата во тековната година (15.822 за 2015 г.) и не постои ограничување во плаќањето од највисоката основица од 6 просечни плати во јануари од тековната година (се избриша max основица од 189.864 денари за 2015 година и за платите и за хонорарите по договори).



02/ 3162-979 i 3298-763



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

1.2.4. Персонален данок на доход Обврската за плаќање на персонален данок продолжува на досегашниот начин и понатаму, односно истиот го плаќаат правните лица-исплатувачи на целиот износ на надоместокот и во моментот на исплатата.

1.2.5. Пријавување во ФПИОМ

Според новите насоки на УЈП од 13.02.2015 година, лицата кои покрај примањата од работен однос, самовработување или пензија, остваруваат и договорни хонорари, треба да го пријават во Фондот за ПИОМ секој примен надомест (без разлика на износот), а ФПИОМ ќе утврди дали за тој месец постои обврска за плаќање придонеси, во зависност од вкупниот износ на надоместоци исплатени на лицето, споредено со просечната плата за претходната година (приближно 21.000 денари). Вработените лица, го пријавуваат во ФПИОМ надоместот, којшто е примен од друг исплатувач (не од својот работодавач или нему поврзано правно лице).

1.3. НЕВРАБОТЕНИ ЛИЦА КОИ ОСТВАРУВААТ ДОГОВОРНИ ХОНОРАРИ Според новите одредби на член 7 став 1 точка 15 и член 10 став 1 точка 18 на Законот за придонеси, (невработено т.е. неосигурано) лице кое остварува приходи од извршување физичка и/или интелектуална работа, врз основа на еден или повеќе договори за дело и/или авторски договори или други договори со кои е определен надоместок за извршената работа, е обврзник за плаќање придонес за ПИО (18%) и придонес за здравство (7,3%), доколку (на месечно ниво) вкупниот нето износ на приходите по тој основ е повисок од износот на минималната плата утврдена со закон (9.590 денари, за 2015 година, во нето износ согласно со Законот за минимална плата во РМ).



kontakt@proagens.com.mk www.p

поред новите насоки на УЈП од 13.02.2015 С година, горенаведеното се однесува за примени хонорари по договори од домашни и/ или странски правни и/или физички лица. Невработените (неосигурани) лица, кои заработуваат приходи по основ на еден или повеќе договори за дело/авторски договори и други договори, од домашни и/или странски правни и/или физички лица, но на месечно ниво не го надминуваат прагот од 9.590 денари-нето, немаат обврска да плаќаат придонеси.

1.3.1.Фондот за ПИО е обврзник за пресметка на придонесите (изготвувач на МПИН), а обврзници за уплата се лицата само за себе Според изменетите одредби на член 13 став 1 точка 13 на Законот за придонеси, Фондот на пензиското и инвалидското осигурување на Македонија е обврзник за пресметка на придонесите за овие лица, преку МПИН пресметка, а обврзници за уплата на придонесите се лицата сами за себе, при што ќе ги подигнуваат налозите за плаќање од Фондот за ПИО.

1.3.2.Нова основица за пресметување на придонесите на хонорари - исклучување на минималната плата од основицата за придонеси Според изменетите одредби на член 14 став 1 точка 15 на Законот за придонеси, основица за пресметка на придонесите (25,3%) за невработените лица е износот на разликата меѓу нето надоместокот и минималната плата утврдена со закон (9.590 денари-нето), зголемен за придонесот за задолжително пензиско и инвалидско осигурување, придонесот за задолжително здравствено осигурување и персоналниот данок на доход од договорот за дело, авторскиот договор или друг договор со кој е определен надоместок за извршена работа. Персоналниот данок на доход на надоместоците се пресметува и се плаќа на вкупниот износ (без намалувања).

roagens.mk

СОЦИЈАЛНИ ПРИДОНЕСИ ЗА ХОНОРАРЦИ

1.3.3. Укинување на најниската и највисоката основица за плаќање придонеси на хонорари Преку измена на членовите 15 и 16 на Законот за придонеси, се укинаа најниската и највисоката основица за плаќање придонеси по основ на договорните хонорари, така што без оглед на висината на надоместокот не се врши доплата до најниската основица од 50% од јануарската плата во тековната година (15.822 за 2015 г.), но исто така и не постои ограничување во плаќањето на придонеси до највисоката основица од 6 просечни плати во јануари од тековната година (се избриша max основица од 189.864 денари за 2015 година и за платите и за хонорарите по договори).

1.3.4. Персонален данок на доход Обврската за плаќање на персонален данок продолжува на досегашниот начин и понатаму, односно истиот го плаќаат правните лица-исплатувачи на целиот износ на надоместокот и во моментот на исплатата.

1.3.5. Пријавување во ФПИОМ Според новите насоки на УЈП од 13.02.2015 година, невработените (неосигурани) лица треба да го пријават во Фондот за ПИОМ секој примен надомест (без разлика на износот), а ФПИОМ ќе утврди дали за тој месец постои обврска за плаќање придонеси, во зависност од вкупниот износ на надоместоци исплатени на лицето, споредено со минималната плата утврдена со закон (9.590 денари).

1.4. ОБВРЗНИЦИ ЗА ПЛАЌАЊЕ ПРИДОНЕСИ НА ДОГОВОРНИ ХОНОРАРИ ПО ПРИСТАПУВАЊЕТО НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА ВО ЕВРОПСКА УНИЈА Според членот 12 на Законот за изменување и дополнување на Законот за придонеси („Службен весник на РМ“, бр. 20/15), по пристапувањето на Република Македонија во Европска Унија, обврзник за плаќање на придонесот за задолжително пензиско и инва-

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015

  лидско осигурување и здравствено осигурување е лице кое остварува приходи од извршување физичка и/или интелектуална работа, врз основа на договор за дело и/или авторски договор или друг договор чијшто вкупен нето износ е повисок од износот на минималната плата утврдена со закон.

2. П РИЈАВА ВО ОСИГУРУВАЊЕ КАЈ ФПИОМ НА ЛИЦАТА КОИ УПЛАТУВААТ ПРИДОНЕС САМИТЕ ЗА СЕБЕ Според изменетата одредба на член 14 став 5 на Законот за придонеси, лицата кои се обврзници за уплата на придонесите сами за себе (невработени лица, вработени лица што заработуваат хонорари од друго место, самовработени лица и пензионери) се должни да достават ПРИЈАВА за износот на примениот надоместок по основ на договор за дело и/или авторски договор или друг договор до Фондот на пензиското и инвалидското осигурување на Македонија најдоцна ВО РОК ОД 5 ДЕНА ПО ПРИЕМОТ НА НАДОМЕСТОКОТ. Сметаме дека рокот од 5 дена по приемот на надоместокот би требало да се пролонгира, на пример да се пријавуваат приходите еднаш на месечно ниво, со цел да се олесни административната постапка и за физичките лица-приматели на хонорари и за ФПИОМ. Според новите насоки на УЈП од 13.02.2015 година, невработените лица, вработените лица што заработуваат хонорари од друго место (не од работодавачот / поврзаното правно лице), самовработените лица и пензионерите ја поднесуваат пријавата до ФПИОМ без разлика на износот на надоместокот, а потоа ФПИОМ ќе утврди дали во конкретниот месец постои обврска за плаќање придонеси, споредено со пропишаните лимити (минимална плата/просечна нето плата од претходната година), кои лицата ќе ги уплаќаат самите за себе. Претходните законски одредби пропишуваа обврска за доставување на договорите до ФПИОМ, но без пропишан рок. Според новите законски измени, договорите не се поднесуваат до ФПИОМ, туку само пропишаната пријава, со прилог документи.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

поред членот 14 став 6 на Законот за приС донеси и членот 10 на Законот за изменување и дополнување на Законот за придонеси („Службен весник на РМ“, бр. 20/15), новата пријава ја пропишува министерот за финансии со посебен подзаконски акт. Во „Службен весник на РМ“, бр. 21 од 13 февруари 2015 година е објавен Правилникот за формата и содржината на Пријавата за износот на примениот надоместок по основ на договор за дело и/или авторски договор или друг договор, во рамки на кој е пропишан образецот на Пријавата, која се доставува до ФПИОМ во формат А4 на хартија во бела боја (значи не по електронски пат). ФПИОМ ја објави пријавата на својата интернет страница (piom.com.mk) и извести дека истата може да се подигне и на шалтерите во филијалите и деловниците на ФПИОМ. Во продолжение на текстот ја прикажуваме Пријавата пополнета со претпоставени податоци.

поред известувањето на ФПИОМ од 18.2. С 2015 година, објавено на неговата интернет страница (piom.com.mk), при поднесувањето на пријавата за договор за дело и/или авторски договор или друг вид на договор, лицата е потребно да ја достават следната документација: - Копија на трансакциска сметка, - К опија на лична карта или лична карта на увид, - К опија од банкарски извод на примени средства, - О властување од физичкото лице (н.з. доколку одредено лице поднесува документи во име на физичкото лицепримател на хонорарите), - С писок на лицата за кои се поднесува пријава (ако се поднесува пријава за повеќе од едно лице, кои дале овластување).

Пример - пополнета Пријава

Пријава за износот на примениот надоместок по основ на договор за дело и/или авторски договор или друг договор Датум и број на прием

1. ОПШТИ ПОДАТОЦИ НА ПОДНОСИТЕЛОТ НА ПРИЈАВАТА

1.1 1.2 1.3 1.4 1.5

Име Презиме ЕМБГ Државјанство Трансакциска сметка

Никола Ивановски 1202970450011 Р. Македонија 210-8362718747-23

2. ПОДАТОЦИ ЗА КОНТАКТ 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6

Улица и број Место Број на пошта Општина Е-маил адреса Телефон



ул. Орце Николов бр. 20 Скопје 1000 Центар nikola.ivanovski@gmail.com 070/213.829

kontakt@proagens.com.mk

www.p



02/ 3162-979 i 3298-763

roagens.mk

 

СОЦИЈАЛНИ ПРИДОНЕСИ ЗА ХОНОРАРЦИ

3. ПОДАТОЦИ ЗА ИЗНОСОТ НА ПРИМЕНИОТ НАДОМЕСТОК

Износ на примен нето надоместок

Датум кога е примен износот на надоместокот

5.000 2.000 6.500 15.000

02.02.2015 03.02.2015 03.02.2015 04.02.2015

Назив на исплатувачот на надоместокот Друштво А Друштво Б Анета Марковска Друштво В

ЕДБ / ЕМБГ на исплатувачот на надоместокот 4033426748362 4037673638583 1604965455123 4038484746732

4. ПЕРИОД ЗА КОЈ СЕ ОДНЕСУВА ПРИМЕНИОТ НАДОМЕСТОК ОД 1 јануари ДО 31 јануари 2 015 година 5. СТАТУС ЗА КОЈ СЕ ОДНЕСУВА ПРИМЕНИОТ НАДОМЕСТОК 5.1 Лице во работен однос или самовработено лице 5.2 Невработено лице кое остварува приход 5.3 Пензионер

Во Скопје, 05.02.2015 година

Во горенаведениот пример, за невработеното лице, кое во февруари 2015 година остварило вкупен надомест од 4 ангажмани во нето износ 28.500 денари, ФПИОМ треба да пресмета придонеси (25,3%) на бруто основица изведена од нето разликата во износ од 18.910 денари (28.500 - 9.590).

2.1. Известувачки обврски на ФПИО и глоби Како што беше и претходно пропишано, продолжува обврската за Фондот на пензиското и инвалидското осигурување на Македонија по службена должност да ја доставува евиденцијата за лицата кои се пријавиле до Управата за јавни приходи, Фондот за здравствено осигурување на Македонија и Агенцијата за вработување на Република Македонија. И понатаму е пропишана глоба во износ од 500 до 1.000 евра во денарска противвредност за лицето кое е обврзник за плаќање на придонесите самото за себе, доколку не достави пријава за износот на примениот надоместок по основ на договор за дело и/или авторски договор или друг договор до Фондот на пензиското и инвалидското осигурување на Македонија во пропишаниот рок (5

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015

/ Х /

___________________________ потпис на подносителот на пријавата

дена од наплатата). Разликата од претходно е што оваа глоба беше пропишана за недоставување на договорите до ФПИОМ, меѓутоа не постоеше ни пропишан рок.

3. Н АЈНИСКА И НАЈВИСОКА ОСНОВИЦА ЗА ПРЕСМЕТКА И ПЛАЌАЊЕ ПРИДОНЕСИ ЗА ДОГОВОРНИТЕ ХОНОРАРИ 3.1. Укината е најниската основа за плаќање придонеси по основ на договорните хонорари од јануари 2015 година Членот 15 став 1 на Законот за придонеси, кој ја пропишува најниската основица за пресметување и плаќање на придонесите во висина од 50% од просечната плата по работник во Република Македонија објавена во јануари во тековната година според податоците на Државниот завод за статистика (15.822 денари за 2015 година), е изменет, така што во исклучоците, за кои не важи оваа минимална основица, се додадени и приходите (хонорарите) по основ на договор за дело, авторски договори или други договори. поред ова, при пресметката на социјалС ни придонеси по основ на договорните хо-



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

норари, не се врши доплата на придонеси до најниската основица (15.822 денари за 2015 година).

3.2. Укината е највисоката основа за плаќање придонеси по основ на договорните хонорари и по основ за ПЛАТИ за јануари 2015 година Од друга страна, целосно е изменет членот 16 на Законот за придонеси, во кој беше пропишана највисоката основица за пресметување и плаќање на придонесите во висина од шест просечни плати утврдени од платата објавена во јануари во тековната година според податоците на Државниот завод за статистика (189.864 денари за 2015 година), која важеше за:

- с ите примања на обврзникот за плаќање на придонеси од работен однос (одделно, според автентичното толкување на Собрание на РМ, објавено во СВ-8/15) и - п римањата по основ на договор за дело и/или авторски договор или друг договор со кој е определен надоместок за извршената работа (одделно, според автентичното толкување на Собрание на РМ, објавено во СВ-8/15), остварени во тековниот месец. Изменетиот член 16 на Законот за придонеси воопшто не ја пропишува повеќе најви-

соката основица за пресметување и плаќање на придонесите по основ на плати и договорни хонорари, туку ја задржа само претходната одредба за највисоката месечна основица за пресметување и уплата на придонеси за тековната година за лице корисник на паричен надоместок за време на привремена невработеност во износ од 80% од просечната плата по работник во Република Македонија објавена во јануари во тековната година според податоците на Државниот завод за статистика. На износот повисок од највисоката месечна основица за овие лица не се пресметуваат и уплатуваат придонеси. Напомена:



Според членот 11 на Законот за изменување и дополнување на Законот за придонеси („Службен весник на РМ“, бр. 20/15), одредбите од овој закон се однесуваат за плата, дел од плата, надоместок на плата, друг надоместок и надоместок врз основа на договор за дело и/или авторски договор или друг договор за јануари 2015 година. Според ова, потребно е да се извршат корекции на платата исплатена за јануари 2015 година (која го надминува max праг), преку МПИН пресметката, затоа што највисоката основа од 6 плати (189.864 денари) не важи повеќе ниту за договорните хонорари, ниту за платите од редовен работен однос.

Пример за пресметка на плата која ги надминува 6-те просечни плати за 2015 година: Пресметка на досегашниот начин (до 2015 г.) Пресметка од јануари 2015 година 1. Основна (бруто) плата 300.000 1. Основна (бруто) плата 300.000 2. Додаток за работен стаж: 15.000 2. Додаток за работен стаж: 15.000 (основна плата х број на години (основна плата х број на години стаж х 0,5%) стаж х 0,5%) претпоставка: 10 години стаж претпоставка: 10 години стаж (300.000 х 10 х 0,5%) (300.000 х 10 х 0,5%) 3. Вкупно бруто плата за месец 315.000 3. Вкупно бруто плата за месец 315.000 јануари 2015 година (1 + 2) јануари 2015 година (1 + 2) 4. Највисока основица за придонеси 189.864 / / (6 месечни просечни плати за јан. 2015: 6 х 31.644)

www.p

roagens.mk

 

СОЦИЈАЛНИ ПРИДОНЕСИ ЗА ХОНОРАРЦИ

5. Највисок износ на придонес за ПИО (18%) (ред. бр. 4 х 18%) 6. Највисок износ на придонес за здравство (7,3%) (ред. бр. 4 х 7,3%) 7. Највисок износ на придонес за дополнително здравство (0,5%) (ред. бр. 4 х 0,5%) 8. Највисок износ на придонес за вработување (1,2%) (ред. бр. 4 х 1,2%) 9. Највисок (фиксен) износ на придонеси (27%) (ред. бр. 5 + 6 + 7 + 8) или (ред. бр. 4 х 27%) 10. Месечно лично ослободување за 2015 година 11. Даночна основа (бруто плата - фиксен износ на придонеси - лично ослободување) (ред. бр. 3 - 9 - 10) 12. Персонален данок (10%) (ред. бр. 11 х 10%) 13. Нето плата (ред. бр. 3 - 9 - 12)

34.176 4. Износ на придонес за ПИО (18%) 56.700 (ред. бр. 3 х 18%) 13.860 5. Износ на придонес 22.995 за здравство (7,3%) ред. бр. 3 х 7,3%) 949 6. Износ на придонес 1.575 за дополнително здравство (0,5%) (ред. бр. 3 х 0,5%) 2.278 7. Износ на придонес за 3.780 вработување (1,2%) (ред. бр. 3 х 1,2%) 51.263 8. Вкупен износ на придонеси (27%) 85.050 (ред. бр. 4 + 5 + 6 + 7) или (ред. бр. 3 х 27%) 7.320 9. Месечно лично ослободување 7.320 за 2015 година 256.417 10. Даночна основа (бруто плата 222.630 - придонеси - лично ослободување) (ред. бр. 3 - 8 - 9) 25.642 11. Персонален данок (10%) 22.263 (ред. бр. 10 х 10%) 238.095 12. Нето плата (ред. бр. 3 - 8 - 11) 207.687

4. РОКОВИ ЗА ПРЕСМЕТКА И ПЛАЌАЊЕ ПРИДОНЕСИ ЗА ДОГОВОРНИТЕ ХОНОРАРИ ПРЕКУ МПИН ПРЕСМЕТКА Согласно со новата одредба на членот 18 став 2 на Законот за придонеси, обврзникот за пресметка и уплата на придонесите (правното лице-исплатувач, односно ФПИОМ) е должен пресметката на придонеси и надоместок по основ на договор за дело, авторски договор или друг договор, да ја врши поединечно за секој осигуреник, врз основа на пропишаните основици. Податоците за пресметаните придонеси е должен, да ги доставува до Управата за јавни приходи, најдоцна до 10ти во тековниот за ИСПЛАТЕНИТЕ НАДОМЕСТОЦИ во претходниот месец, по електронски пат преку МПИН апликацијата. Согласно со новата одредба на членот 24 став 5 на Законот за придонеси, рокот за уплата на придонесите е најдоцна 15-ти во месецот за ИСПЛАТЕНИТЕ надоместоци во претходниот месец.



kontakt@proagens.com.mk

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015

Напомена:



За разлика од претходните инструкции на УЈП и ФПИОМ, според кои МПИН пресметката мораше да се поднесе и придонесите да се платат, без разлика дали нето надоместокот по договорот бил платен во претходниот месец, новите измени на законот прецизираат дека обврските за пресметка на придонесите преку МПИН апликацијата и нивно плаќање важат само за исплатените надоместоци во претходниот месец. ИСКЛУЧОК ЗА ЈАНУАРИ 2015 ГОДИНА !!! огласно со членот 11 на Законот за измеС нување и дополнување на Законот за придонеси („Службен весник на РМ“, бр. 20/15), рокот за поднесување на пресметките на придонеси за јануари 2015 година е 20-ти февруари 2015 година, а рокот на пристигнатост за плаќање на придонесите е 25-ти февруари 2015 година.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

4.1. Порамнување Согласно со членот 11 на Законот за изменување и дополнување на Законот за придонеси („Службен весник на РМ”, бр. 20/15), за придонесите платени пред влегување во сила на последните измени на закон (пред 12.2.2015 година), ќе се изврши порамнување согласно со законските одредби. Според новите насоки на УЈП од 13.02.2015 година, за придонесите по основ на приходи од извршување физичка и/или интелектуална работа врз основа на договор за дело и/ или авторски договор со кој е определен надоместок за извршената работа, кои се платени пред влегување во сила на Законот за изменување и дополнување на Законот за придонеси од задолжително социјално осигурување („Службен весник на РМ“, бр. 20 од 12.02.2015 година), ќе се изврши порамнување.

За правните лица кои имаат поднесено МПИН-пресметка и имаат извршено уплата на пресметаните придонеси за ПИО и здравство за месец јануари 2015 година по основ на приходи од извршување физичка и/или интелектуална работа врз основа на договори пред влегување во сила на наведениот закон, Управата за јавни приходи по службена должност ќе донесе решение за враќање и ќе изврши враќање на платените придонеси со обезбедување на средства од ФПИОМ и ФЗОМ. Правното лице треба да поднесе МПИН-пресметка (до 20.2.2015) и да изврши плаќање на ППИО и ПЗО (до 25.2.2015) за месец јануари 2015 година, само за лицата кои се во работен однос кај него или кај нему поврзани правни лица, на кои им извршило исплата на надоместоци по договор во текот на месец јануари 2015 година.

4.2. Ново Упатство на УЈП за пополнување на МПИН пресметка од 13.02.2015 година УЈП, на својата интернет страна (www.ujp. gov.mk), на 13.02.2015 година ги објави новите насоки за пресметка и уплата на придонеси по основ на приходи од договори за дело,

www.p

авторски договори и други договори, со ново упатство за пополнување на МПИН пресметката. Шифри за МПИН пресметка по основ на договорните хонорари:

Шифра за вид на обврска (поле 1.3): 201 Шифра за вид на обврзник (поле 1.4):210

УЈП има поставено нова верзија на МПИН апликацијата на својата интернет страна за целите на пресметување на придонеси по основ на договорните хонорари. Според овие нови насоки на УЈП, правното лице-исплатувач поднесува МПИН пресметка за СИТЕ ЛИЦА за кои исплатил надоместок во претходниот месец, а за кои е обврзник за пресметка и уплата на придонесите (свои вработени или вработени во поврзано правно лице). Начинот на пресметка на давачките за правното лице-исплатувач, кој исплатува надоместоци на своите вработени или вработени во поврзано правно лице, е објаснет на следниот начин: - н а исплатениот нето надоместок, намален за процентот на признати трошоци доколку се работи за авторски договор, се пресметува персонален данок, - о д збирот на исплатениот надоместок и пресметаниот персонален данок се утврдува бруто основица за пресметување на придонеси пред намалување со процент на признати трошоци, - б руто основицата за пресметување на придонеси се намалува за соодветниот процент на признати трошоци, ако се работи за исплата по авторски договор. Т ака добиениот износ се внесува во полето 3.14 во клиентскиот софтвер (образец МПИН). Во клиентскиот софтвер автоматски се врши пресметување на придонесите со примена на пропишаните стапки.



02/ 3162-979 i 3298-763

roagens.mk

СОЦИЈАЛНИ ПРИДОНЕСИ ЗА ХОНОРАРЦИ

4.3. Исправка на МПИН пресметката по основ на договорните хонорари поред новите насоки на УЈП од 13.02.2015 С година, правното лице – исплатувач има можност за исправка на податоците за пресметаните и платени придонеси за ПИО и здравство за исплатените надоместоци по основ на договор за дело и/или авторски договор или друг договор. Исправката на податоците од поднесената и платена МПИН пресметка се врши со поднесување на МПИН пресметка со вид на обврска 213 и вид на обврзник 210 само за лицето/лицата за кои се корегираат податоците. При поднесување на исправка на пресметка, бруто основицата и пресметаните придонеси се внесуваат во вкупен износ, вклучувајќи ги претходно поднесените и платени износи.

5. НОВ РОК И НОВОПРОПИШАН МЕСЕЧЕН ИЗВЕШТАЈ МИ-Д/ИН КОЈ СЕ ПОДНЕСУВА ДО УПРАВАТА ЗА ЈАВНИ ПРИХОДИ огласно со изменетата одредба на член С 13 став 2 на Законот за придонеси, правното лице-исплатувач е должен на Управата за јавни приходи да и доставува месечен извештај (образец МИ-Д/ИН) за договорите за дело, авторските договори или други договори со кој е утврден надоместок за извршената работа, до 20-ти во месецот за претходниот месец (првиот извештај се поднесува до 20 февруари 2015 година, за јануари 2015 година). Претходната одредба на член 13 став 2 на Законот за придонеси, пропишуваше обврска за правното лице-исплатувач, за секој обврзник за плаќање поединечно, најдоцна до 15-ти во месецот за претходниот месец, на Управата за јавни приходи да и доставува месечен извештај за: - и зносот на бруто надоместокот утврден во договорот за дело, авторскиот договор или друг договор, исплатениот нето надоместок, пресметаниот придонес за задолжително пензиско и инвалидско

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015

  осигурување и пресметаниот придонес за задолжително здравствено осигурување за лицата за кои тој е обврзник за пресметка и уплата на придонесите од задолжително социјално осигурување, како и за - и зносот на бруто надоместокот утврден во договорот за дело, авторскиот договор или друг договор и исплатениот нето надоместок на лицата кои се обврзници за уплата на придонесите од задолжително социјално осигурување сами за себе. Всушност, новата одредба на член 13 став 2 на Законот за придонеси не е различна од претходната, затоа што пропишува општа обврска за сите правни лица кои исплатуваат надомести по договор за дело, авторски договори или други договори, без разлика дали се обврзници за уплата на придонесите или не, да ја известуваат УЈП на месечно ниво, меѓутоа во нов рок: до 20-ти во месецот, наместо 15-ти. о „Службен весник на РМ“, бр. 22 од 16 В февруари 2015 година е објавен НОВ МЕСЕЧЕН ИЗВЕШТАЈ (Образец МИ-Д/ИН) со новодонесениот Правилник за формата и содржината на месечниот извештај за договорите за дело, авторските договори или други договори со кои е утврден надоместок за извршената работа, кој влезе во сила со денот на објавувањето (16.2.2015 г.) и го замени претходниот Правилник за формата и содржината на месечниот извештај за износот на бруто надоместокот утврден во договорот за дело, авторскиот договор или друг договор, исплатениот нето надоместок и пресметаните придонеси („Службен весник на РМ“, бр. 201/14), односно претходно пропишаниот образец МИ-Д/ИН, кој беше во примена од 1.1.2015 година. есечниот извештај за договорите за М дело, авторските договори или други договори со кои е утврден надоместок за извршената работа (нов образец МИ-Д/ИН) е усогласен со последните измени на Законот за придонеси и се поднесува само за исплатените



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

надоместоци (на сите лица со договор) во претходниот месец (за платените придонеси), а во истиот се внесуваат податоците и за платениот персонален данок. За разлика од претходниот образец, избришана е првата табела во која требаше да се пријават податоци за бруто надоместокот утврден во договорите и времетраењето на договорот и тоа во месецот на склучување на договорот. звештајот се поднесува исклучиво во И електронска форма до Управата за јавни приходи преку https://etax-fl.ujp.gov.mk. Во продолжение го прикажуваме упатството за пополнување и новиот образец МИ-Д/ ИН, пополнет со претпоставени податоци.

5.1. Начин на пополнување на месечниот извештај МИ-Д/ИН

5.1.1. Сумарни податоци по видови на договор Колона 1. Вид на договор - наведени се видовите на договор за кои се поднесува извештајот (договор за дело, авторски договор и друг договор). Колона 2. Број на обврзници - се внесува број на лицата за кои се поднесува извештајот за соодветниот вид на договор. Колона 3. Вкупен износ на платен ППИО - се внесува збирот на платениот задолжителен придонес за ПИО за месецот за кој се изготвува извештајот по основ на сите договори од соодветниот вид. Колона 4. Вкупен износ на платен ПЗО - се внесува збирот на платениот задолжителен придонес за здравство за месецот за кој се изготвува извештајот по основ на сите договори од соодветниот вид. Колона 5. Вкупен износ на платен ПДД - се внесува збирот на платениот персонален данок на доход за месецот за кој се изготвува извештајот по основ на сите договори од соодветниот вид. Колона 6. Вкупен износ на исплатен нето надоместок - се внесува збирот од сите нето

www.p

надоместоци исплатени во месецот за кој се изготвува извештајот за соодветниот вид на договор. Во редот ВКУПНО, се внесуваат збирни вредности од соодветната колона.

5.1.2. Податоци по лице За секој различен вид на договор се пополнува посебен преглед на податоци по лице. Пример:



Доколку постојат авторски договор и договор за дело, се пополнуваат два посебни прегледи. Колона 1. Вид на договор - во зависност од видот на договорот, се внесува ознака 1 за договор за дело, ознака 2 за авторски договор или ознака 3 за друг договор. Колона 2. ЕМБГ на обврзникот - се впишува Единствен матичен број на граѓанинот за кого се поднесува извештајот. Колона 3. Име и презиме на обврзникот - се внесува името и презимето на лицето за кого се поднесува извештајот. Колона 4. Износ на платен ППИО - Се внесува износот на платениот придонес за ПИО за месецот за кој се изготвува извештајот за соодветниот вид на договор. Напомена:



Доколку се работи за лице кое само за себе е обврзник за уплата на придонесите, при пополнувањето на оваа табела не треба да се пополни податокот во оваа колона. Колона 5. Износ на платен ПЗО - Се внесува износот на платениот придонес за здравство за месецот за кој се изготвува извештајот за соодветниот вид на договор. Напомена:



Доколку се работи за лице кое само за себе е обврзник за уплата на придонесите, при пополнувањето на оваа табела не треба да се пополни податокот во оваа колона.

roagens.mk

 

СОЦИЈАЛНИ ПРИДОНЕСИ ЗА ХОНОРАРЦИ

Колона 6. Износ на платен ПДД - се внесува износот на платениот персонален данок на доход за месецот за кој се изготвува извештајот за соодветниот вид на договор.

од 5.000 денари, за што е платен персонален данок во износ од 556 денари, придонес за ПИО во износ од 1.339 денари и придонес за здравство во износ од 543 денари,

Колона 7. Износ на исплатен нето надоместок - се внесува износот на нето надоместок исплатен во месецот за кој се изготвува извештајот.

- С узана Стефановска, која не е вработена, по основ на договор за дело (консалтинг услуга), во нето износ од 10.000 денари, за што е платен персонален данок во износ од 1.111 денари, но не се платени придонесите (лицето е обврзник за плаќање придонеси самото за себе),

Колона 8. Статус - се внесува „9“ доколку се работи за лице за кое, како исплатувач на надоместок, правното лице е обврзник за плаќање на придонесите, односно „0“ доколку се работи за лице кое само за себе е обврзник за уплата на придонесите.

- И вана Петровска, која е вработена во друштвото Комерц ДОО, по основ на авторско дело (услуга судски превод надвор од работното време и надвор од описот на редовните работни задачи за кои е вработена), во нето износ од 3.500 денари, за што е платен персонален данок во износ од 263 денари, придонес за ПИО во износ од 576 денари и придонес за здравство во износ од 234 денари.

Колона 9. Нормиран трошок по вид на авторско дело (%) - се внесува процентот на нормирани трошоци по вид на авторско дело согласно со Законот за персонален данок на доход.

5.2. Пример на пополнување на образецот МИ-Д/ИН руштвото КОМЕРЦ ДОО во месец февруД ари 2015 година исплатило три надоместоци на следните лица:

Д руштвото КОМЕРЦ ДОО, поднесува МПИН пресметката само за лицата Филип Ивановски и Ивана Петровска, ги плаќа придонесите до 15.3.2015 година, а месечниот извештај МИ-Д/ИН го поднесува до УЈП до 20.3.2015 година со податоци за сите три лица.

- Ф илип Ивановски, кое е вработено во поврзано правно лице со друштвото Комерц ДОО, по основ на договор за дело (расчистување и пренос на стар канцелариски инвентар) во нето износ

МЕСЕЧЕНИЗВЕШТАЈ за договорите за дело, авторските договори или други договори со кои е утврден надоместок за извршена работа

Единствен даночен број

4037263648494

Скратен назив и адреса на вистинско седиште за контакт

Комерц ДОО ул. Алжирска бр. 1, 1000 Скопје

Телефон

023111222

Е-пошта

komerc@komerc.com.mk

Даночен период

од 01.02.2015 Рок за поднесување Исправка на МИ-Д/ИН

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015

• Пополнува Управа за јавни приходи

20.03.2015 Број

до 28.02.2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

1. ПОДАТОЦИ ЗА ПЛАТЕНИТЕ ПРИДОНЕСИ, ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК НА ДОХОД И ЗА ИСПЛАТЕНИОТ НЕТО НАДОМЕСТОК 1.1.

Сумарни податоци по видови на договор

Вид на договор

Број на обврзници

Вкупен износ на платен ППИО

Вкупен износ на платен ПЗО

Вкупен износ на платен ПДД

Вкупен износ на исплатен нето надоместок

Договор на дело Авторски договор Друг договор

2 1

1.339 576

543 234

1.667 263

15.000 3.500

Вкупно

1.915

777

1.930

18.500

1.2.

Податоци по лице Износ на

Вид на

ЕМБГ на

Име и презиме

Износ на

договор

обврзникот

на обврзникот

платен ППИО

платен ПЗО

платен ПДД

1302965450012 Филип Ива-

1.339

2305984455013 Сузана Стефа-

543

Нормирани трошоци

платен нето Статус надоместок 7

по вид на авторски договор (%)

556

5.000

1.111

10.000

новски новска

1.2.

Податоци по лице Износ на

Вид на

ЕМБГ на

Име и презиме

Износ на

договор

обврзникот

на обврзникот

платен ППИО

платен ПЗО

платен ПДД

2601980455017 Ивана Петров-

576

234

надоместок 7

263

3.500

ска

ПОДАТОЦИ ЗА СОСТАВУВАЧОТ Назив /

Игор Стојановски

Име и презиме ЕДБ / ЕМБГ

2708960450013

Датум на

20.3.2015

пополнување Својство

Раководител на сметководство

Потпис

ПОДАТОЦИ ЗА ПОТПИСНИКОТ Име и презиме

Стефан Темелковски

ЕМБГ

1809970450089

Датум на пополнување

Својство

Директор

Потпис

www.p

roagens.mk

Нормирани трошоци

платен нето Статус

20.3.2015

по вид на авторски договор (%)

30%

СОЦИЈАЛНИ ПРИДОНЕСИ ЗА ХОНОРАРЦИ

 

6. НОВА МЕТОДОЛОГИЈА ЗА ПРЕСМЕТКА НА ПРИДОНЕСИТЕ СПОРЕД ОБЈАВАТА НА УЈП Како во старата објава на интернет страната на УЈП (www.ujp.gov.mk) од 30.01.2015 година, така и во новата објава од 13.02.2015 година (и новиот Калкулатор), УЈП ја задржува новоприфатената методологија на пресметка на придонесите и персоналниот данок, според која персоналниот данок се пресметува на нова (намалена) даночна основа за износот на платените придонеси (претходно до 30.01.2015 година, според интенцијата на законодавецот даночната основа на персоналниот данок беше идентична како и основицата за придонеси: бруто надомест, односно бруто надомест - нормирани трошоци, за авторските договори). а) ДОГОВОР ЗА ДЕЛО/ДРУГ ДОГОВОР Начин на пресметка на придонесите и ПДД кај договор за дело/друг договор (од бруто) Основица за придонеси: Бруто надомест х 25,3% Основица за ПДД:

(Бруто надомест - Платени придонеси) х 10%

или Начин на пресметка на придонесите и ПДД кај договор за дело/друг договор (од нето) Пресметка на ПДД: Нето надомест х 11,11% Пресметка на основица за придонеси (претворање во бруто): (Нето надомест + ПДД) : 0,747 б) АВТОРСКИ ДОГОВОР

Начин на пресметка на придонесите и ПДД кај авторски договор (од бруто) Основица за придонеси: (Бруто надомест - нормирани трошоци) х 25,3% Основица за ПДД:

(Бруто надомест - платени придонеси - нормирани трошоци) х 10%

Начин на пресметка на придонесите и ПДД кај авторски договор (од нето) Пресметан ПДД: Нето надомест х пресметана нето стапка (според вид на авторско дело)

Претворање од нето надомест во бруто надомест пред намалување со нормирани трошоци: Нето надомест х коефициент за конвертирање

Преглед на пресметаните стапки за пресметување на ПДД кои се применуваат на нето надоместоците (без ПДД) и на коефициентите за конвертирање од нето во бруто надоместок Нормирани трошоци

25% 30% 50% 60%

Пресметана Коефициент за конвертирање стапка за пресметка на нето во бруто надомест на ПДД од нето надомест за пресметка на придонеси (пред намалување со нормирани трошоци) 8,108% 1,33426 7,527% 1,3067 5,263% 1,2051 4,167% 1,1590

Согласно со членот 40 на Законот за персоналниот данок на доход, основа за пресметување на данокот на доход за приходите од авторски права и права од индустриска сопственост е нето

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

приходот што се добива кога од остварениот (бруто) приход ќе се одбијат трошоците што биле потребни за негово остварување, кои се утврдени во членот 41 на следниот начин: 1) 60% од бруто приходот - з а вајарски дела, таписерии, керамопластика, уметничка керамика и витраж, 2) 5 0% од бруто приходот - з а уметничка фотографија, ѕидно сликарство и сликарство во простор во техниките: фреска, графика, мозаик, интарзија, емајл, интарзирани и емајлирани предмети, костимографија, модно креаторство и уметничка обработка на текстил (ткаен текстил, печатен текстил и слично) и

- з а сликарски дела, графички дела, индустриско обликување со изработување на модели и макети, ситна пластика, уметнички решенија за сценографија, научни, стручни и публицистички дела, преведување на дела од книжевноста, музички и кинематографски дела и реставраторски и конзерваторски дела во областа на културата и уметноста, 3) 3 0% од бруто приходот - з а изведување уметнички дела во областа на сериозната музика, балетот, операта и театарско и филмско актерство, за рецитирање, снимање филмови и идејни скици за таписерија и костимографија и - з а преводи (освен преводи на книжевни дела), предавања и слични интелектуални творби, 4) 25% од бруто приходот - з а изведување на естрадни програми на забавна и народна музика и

- з а други авторски дела и дела од индустриска сопственост, кои не се опфатени во претходните точки.



Напомена:

На обврзникот, по негово барање, наместо нормираните трошоци, му се признаваат стварните трошоци ако може документирано да ги докаже.

6.1. Примери на пресметка на ПДД и придонеси на договорни хонорари Пример 1:



Пресметка на придонеси на два договори за дело на невработено лице (пресметува ФПИОМ) ицето Петар Ивановски, кое не е врабоЛ тено, во месец февруари 2015 година, остварило: - н адомест во нето износ од 7.000 денари по основ на договор за дело (превозна услуга) од друштвото Импекс ДООЕЛ, за што друштвото платило персонален данок во износ од 778 денари при исплатата на надоместот (но не и придонеси), - н адомест во нето износ од 13.000 денари по основ на договор за дело (истовар) од друштвото Амекс ДОО, за што друштвото платило персонален данок во износ од 1.444 денари при исплатата на надоместот (но не и придонеси). Друштвата Импекс и Амекс ги пријавуваат исплатените надоместоци по договорите во месечниот извештај МИ-Д/ИН до УЈП до 20 март 2015 година. Петар Ивановски ги пријавил своите надоместоци (во рок од 5 дена од наплатата) во ФПИОМ, а ФПИОМ ги пресметува придонесите со МПИН пресметка (до 10 март 2015 година) на следниот начин:

Нето надомести од два договори (7.000 + 13.000 = 20.000 - 9.590 = 10.410 нето) Нето надоместок (како разлика за осигурување) ПДД (нето х 11,11%) Основица за придонеси (10.410 + 1.157) : 0,747 Пресметани придoнеси – 25,3% (15.485 x 25,3%) www.p

roagens.mk

10.410 1.157 15.485 3.918

СОЦИЈАЛНИ ПРИДОНЕСИ ЗА ХОНОРАРЦИ

 

Пример 2: Пресметка на придонеси на два договори за дело на вработено лице (пресметува ФПИОМ) Лицето Марија Саздовска, која е вработена во друштвото Империјал АД, во месец февруари 2015 година, остварило: - н адомест во нето износ од 30.000 денари по основ на договор за дело (консалтинг услуга) од друштвото Субо ДОО, за што друштвото платило персонален данок во износ од 3.333 денари при исплатата на надоместот (но не и придонеси), - н адомест во нето износ од 5.000 денари по основ на договор за дело (консалтинг услуга) од друштвото Биро ДОО, за што друштвото платило персонален данок во износ од 556 денари при исплатата на надоместот (но не и придонеси). Друштвата Субо и Биро ги пријавуваат исплатените надоместоци по договорите во месечниот извештај МИ-Д/ИН до УЈП до 20 март 2015 година. Марија Саздовска ги пријавила своите надоместоци (во рок од 5 дена од наплатата) во ФПИОМ, а ФПИОМ ги пресметува придонесите со МПИН пресметка (до 10 март 2015 година) на следниот начин: Нето надомести од два договори (30.000 + 5.000 = 35.000 - 21.000 /претпоставка/ = 14.000 нето) Нето надоместок (како разлика за осигурување) 14.000 ПДД (нето х 11,11%) 1.555 Основица за придонеси (14.000 + 1.555) : 0,747 20.823 Пресметани придoнеси – 25,3% (20.823 x 25,3%) 5.268 Пример 3: Пресметка на придонеси на авторски договор на вработено лице (пресметува правно лице-исплатувач кое е работодавач) Лицето Ивона Митревска, во февруари 2015 година, остварила надомест во нето износ од 6.122 денари, за судски превод извршен надвор од работното време и описот на редовните работни задачи за кои е вработена, по основ на авторски договор склучен со својот работодавач - друштвото Сезал ДОО. Работодавачот Сезал го платил персоналниот данок во износ од 461 денари при исплатата на надоместот, а придонесите во износ од 1.417 денари ги плаќа преку МПИН пресметката (до 15.3.2015 г.), која ја поднесува до 10 март 2015 година, а месечниот извештај МИ-Д/ИН го поднесува до 20 март 2015 година. Ивона Митревска нема обврска за пријавување на надоместокот во ФПИОМ, ниту пак работодавачот Сезал. Пресметка на работодавачот Сезал: Бруто надомест од 8.000 денари по авторски договор за превод, со нормиран трошок од 30% Бруто надоместок 8.000 Пресметани придонеси = 1.417 Основица за придонеси (Бруто надомест - 30% нормирани трошоци) х 25,3% ПДД (Бруто надомест - платени придонеси - 30% нормирани трошоци) х 10% 461 Нето надомест за исплата 6.122 или 6.122 х 7,527% = 461 денари (ПДД) 6.122 х 1,3067 = 8.000 денари (бруто надомест пред намалување со нормирани трошоци) 8.000 - (8.000 х 30%) = 5.600 х 25,3% = 1.417 денари (придонеси за ПИО и здравство)

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Данијела ЈАЌИМОВИЌ

Правен советник d_jacimovic@proagens.com.mk

НОВO РЕШЕНИE ВО ЗАКОНОТ ЗА РАБОТНИТЕ ОДНОСИ ВО ОДНОС НА ПРИДОНЕСИTE ПО ПОСЕБНИ ДОГОВОРИ

о Законот за изменување на Законот за работните односи објавен во „Службен весник на РМ“, бр. 20 од 12.02.2015 година и влезен во сила со денот на објавува-њето ( 12.02.2015 година) се менува членот 252 став 3 од ЗРО. Со овој член, насловен како „Посебни договори“ се повлекува гра-ница меѓу договорот за вработување и другите договори што ги склучува работодавачот. Во тие рамки овој член уредува дека работодавачот може со определено лице да склучи посебен договор за вршење работи кои се надвор од дејноста на рабо-тодавачот, а кои имаат за предметсамостојна изработка или поправка на определени предмети, - самостојно извршување на определена физичка или инте-лектуална работа и - културно-уметнички работи со лице кое врши културно-уметничка дејност.

Во посебен договор за вршење работа, всушност го препозна-ваме договорот на дело, авторскиот договор или друг договор со кој се заснова должничко-доверителниот однос меѓу рабо-тодавачот и третото лице и кој по својата правна природа е раз-личен од договорот за вработување со кој се уредува работно-правниот однос. Актуелната обврска на работодавачот по основа на посебен договор (заклучно со 31 декември 2014 година) се состои само во плаќање на надоместокот за извршена работа и данок: персонален данок, кога вршителот на услугата е физичко лице - вршител на самостојна дејност или услуга (односно ДДВ ако вршителот е правно лице - регистриран ДДВ обврзник).



kontakt@proagens.com.mk

www.p

Заради усогласување со претпоследните измени од Законот за придонеси од задолжително социјално осигурување (С.В. 113/14), членот 252 од ЗРО за посебни договори беше дополнет со нов став 3 чија примена требаше да започне на 01.01.2015 година, а со кој се утврди обврска за работодавачот да плаќа придонеси од задолжително социјално осигурување на надоместокот за извршена работа од посебни договори, кој во нето износ е повисок од износот на минималната плата утврдена со закон. Но, поради потребата од усогласување на ЗРО со најновата измена на Законот за придонеси од задолжително социјално осигурување објавена во „Службен весник на РМ“, бр. 20 од 12.02.2015 година и влезена во сила со денот на објавувањето (12.02.2015 година), повторно се изврши измена на членот 252 став 3 од ЗРО со која се предвидува дека, надоместоците за извршената работа од посебните договори подлежат на плаќање на придонеси од задолжително социјално осигурување согласно со закон. Резултат на измената е бришење на износот над минималната плата како критерим за утврдување на обврската за плаќање придонеси од страна на работодавачот, бидејќи најновата измена на Законот за придонеси од задолжително социјално осигурување предвидува дека вработени лица кои имаат договорот на дело, авторскиот договор или друг договор со својот работодавач или со поврзано правно лице со работодавачот (сопственичка, организациска или управувачка поврзаност), се обврзници за плаќање придонеси, но придонесите ги плаќа исплатувачот (работодавачот) на надоместокот преку МПИН пресметка, за било кој износ на надоместот.

roagens.mk

ВРАБОТУВАЊЕ

 

ВРАБОТУВАЊЕ НА ХОНОРАРЦИТЕ И ВОЛОНТЕРИТЕ ВО ЈАВНИОТ СЕКТОР СПОРЕД ЗАКОНОТ ЗА ТРАНСФОРМАЦИЈА ВО РЕДОВЕН РАБОТЕН ОДНОС 1. ОСВРТ НА НОВИОТ ЗАКОНОТ ЗА ТРАНСФОРМАЦИЈА ВО РЕДОВЕН РАБОТЕН ОДНОС

Данијела ЈАЌИМОВИЌ *

о Законот за трансформација во редовен работен однос (донесен по скратена постапка), објавен во „Службен весник на РМ“, бр. 20 од 12.02.2015 година и влезен во сила со денот на објавувањето (12.02.2015 година) се регулираат два сегменти од вработувањето во јавниот сектор, и тоа: I. т рансформирањето во работен однос на неопределено време на лицата ангажирани со договор за волонтирање, договор на дело и/или авторски договор или друг договор со кој лицето е ангажирано за извршување на работа (договор) во органите на државната власт, установите од областа на културата, образованието, здравството, детската и социјалната заштита основани од Република Македонија и единиците на локална самоуправа, како и јавните претпријатија, заводите, фондовите и други правни лица чиј основач е Република Македонија (во понатамошниот текст: институции), како и II. ограничување на периодот и бројот на лица кои може да се ангажираат со договор.

2. ТРАНСФОРМИРАЊЕ НА АНГАЖМАНОТ ВО РАБОТЕН ОДНОС НА НЕОПРЕДЕЛЕНО ВРЕМЕ Опфат и динамика на трансформирањето на ангажманот во редовен работен однос Со Законот за трансформација во редовен работен однос се утврдуваат следните решенија во поглед на опфатот на ангажираните лицата и динамиката на трансформирањето на договорите во работен однос: - т рансформирањето во работен однос на неопределенo време ќе се искористи исклучиво за лицата кои извршуваат работи врз основа на договор за волонтирање, договор на дело и/или авторски договор или друг договор во период од најмалку 3 месеци сметано до 30.11.2014 година, а кои исто така имаат непрекинато важечки договори и во моментот на трансформирањето на работниот однос. * Правен советник

d_jacimovic@proagens.com.mk

- и нституциите се должни да склучат договори за засновање на работен однос на неопределено време, односно да донесат решенија за вработување со лицата ангажирани со договор во рок од 30 дена од стапување на сила

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

на овој закон, со тоа што склучените договори и решенија ќе стапуваат во сила етапно, според следната динамика: 1) договорите, односно решенијата за вработување за најмногу 35% од вкупно ангажираните лица стапуваат на сила со нивното потпишувањето, односно со донесувањето, 2) договорите, односно решенијата за вработување за најмногу 35% од вкупно ангажираните лица, стапуваат на сила од 01.12.2015 година, 3) договорите, односно решенијата за вработување за преостанатиот број од вкупно ангажираните лица, стапуваат на сила од 01.09.2016 година.

- при засновањето на работниот однос, приоритет во однос на динамиката треба да имаат лицата кои се ангажирани во институцијата најдолг временски период.

- за последните три месеци сметано до 30.11.2014 година, како и - з а последователните месеци од овој датум до денот на донесувањето на решението за вработување, односно склучување на договорот за вработување. За институциите кои се втора линија буџетски корисници барањето за согласност се доставува преку надлежниот орган, односно буџетскиот корисник од прва линија. Постапката за пријавување на лицата со кои се склучени договори за работа, односно за кои се донесени решенија за вработување, во Агенција за вработување на Република Македонија, покрај пропишаната документација опфаќа и приложување на согласноста на Министерството за финансии за обезбедени финансиски средства за трансформација.

Обврска за лицата офатени со трансформација - исполнување на услови за вработување

- институциите не смеат да го раскинат договорот со ангажираните лица кои се опфатени со трансформацијата во периодот до стапување на сила на решенијата за вработување, освен ако лицата ги повредат обврските преземени со договорот согласно со закон.

Лицата кои ќе го остварат правото на трансформација во редовен работен однос се должни во рок од шест месеци да ги исполнат општите и посебните услови за вработување на соодветното работно место утврдени со закон и со актите за систематизација на институцијата.

- во случај на повреда на обврските преземени со договорот, договорите за работа, односно решенијата за работа се поништуваат.

3. ОГРАНИЧУВАЊЕ НА ПЕРИОДОТ И БРОЈОТ НА ЛИЦА КОИ МОЖЕ ДА СЕ АНГАЖИРААТ СО ДОГОВОР

Согласност за обезбедени финансиски средства за трансформација Со Законот за трансформација во редовен работен однос се предвидува Министерството за финансии да издава согласност за обезбедени финансиски средства за трансформација во работен однос на неопределено работно време за ангажираните лицата офатени со трансформација, на барање на институциите. Кон барањето институциите задолжително доставуваат потврда за извршени исплати: www.p

Договор за волонтирање Со Законот за трансформација во редовен работен однос се утврдува дека институциите не смеат да ангажираат лица со договор за волонтирање на период подолг од 6 месеци. Лицето кое било ангажирано со волонтерски договор шест месеци во институција, не може повторно да биде ангажирано со договор за волонтирање во наредните три години во истата или во друга институција.

roagens.mk

ВРАБОТУВАЊЕ

 

Институциите за секое ангажирано лице со договор за волонтирање се должни да го известат Министерството за труд и социјална политика кое води регистар за лица ангажирани со договор за волонтирање. Содржината и формата на регистарот, како и начинот на водење на регистарот ги пропишува министерот за труд и социјална политика.

Ограничувањата коишто Законот за трансформација во редовен работен однос ги предвидува во однос на процентот на ангажираните лица, времетраењето на договорот за дело и надоместот не се однесуваат на:

Институциите ангажираат лица со договор за волонтирање по обезбедена согласност од Министерството за финансии. Кон барањето за согласност, институциите задолжително доставуваат и потврда од регистарот на волонтери за времетраење на волонтерската работа издадена од страна на Министерство за труд и социјална политика.

- стручни лица кои се ангажираат за потребите на: Совет за јавни набавки и Биро за судски вештачења.

За институциите кои се втора линија буџетски корисници барањето за согласност се доставува преку надлежниот орган, односно буџетски корисник од прва линија.

Договор на дело Со Законот за трансформација во редовен работен однос се утрдува дека институциите не смеат да ангажираат лица за извршување на физичка и/или интелектуална работа, врз основа на договор на дело: - повеќе од 1% од вкупниот број на вработени на крајот од претходната година, односно

- лицата ангажирани на проекти и проектни единици финансирани од странски извори - заеми и донации и

Казнени одредби Со Законот за трансформација во редовен работен однос се пропишува казна затвор како единствена казна за кршење на одредбите на истиот, а се изрекува на лицето кое раководи со институцијата. Попрецизно: • Казна затвор од шест месеци до три години за лицето кое раководи со институцијата која: - ќ е ангажира лице со договор за волонтирање подолго од шест месеци или ќе ангажира лице со договор за волонтирање во периодот од три години после истекот на претходното волонтирање и - ќ е склучи договор за волонтирање без обезбедена согласност од Министерството за финансии.

- п овеќе од три лица во институциите во кои вкупниот број на вработени е помал од 300 лица и

Склучените договори за волонтирање кои се резултат на наведените дејствија се ништовни.

- подолго од 24 месеци.

• Казна затвор од шест месеци до три години за лицето кое раководи со институцијата која:

По исклучок, институциите може да ангажираат лица над утврдениот процент и со поголемо времетраење од предвиденото по претходно обезбедена согласност од Министерството за финансии. Институциите при ангажирање на лица со договор на дело чиј надомест е поголем од две просечни нето плати во Република Македонија, исплатени во претходната година, објавена од Државниот завод за статистика на Република Македонија, задолжителнo треба да обезбедат согласност од Министерството за финансии. INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015

- ќе ангажира лица за извршување на физичка и/или интелектуална работа, врз основа на договор на дело и/или авторски договор или друг договор со кој лицето е ангажирано за извршување на работа во процент поголем од 1% од вкупниот број на вработени на крајот од претходната година, а која нема согласност за тоа од Министерството за финансии;



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

- и ма помалку од 300 вработени, а која ќе ангажира повеќе од 3 лица за извршување на физичка и/или интелектуална работа врз основа на договор на дело и/или авторски договор или друг договор со кој лицето е ангажирано за извршување на работа, а која нема согласност од Министерството за финансии и - ќ е ангажира лица за извршување на физичка и/или интелектуална работа, врз основа на договор на дело и/или авторски договор или друг договор со кој лицето е ангажирано за извршување на работа во времетраење подолго од 24 месеци, а која нема согласност од Министерството за финансии.

Во пресметувањето на процентот, односно во утврдување на бројот на склучени договори не се сметаат договорите склучени со лицата ангажирани на проекти и проектни единици финансирани од странски извори - заеми и донации, како и стручни лица кои се ангажираат за потребите на: Совет за јавни набавки и Биро за судски вештачења. Склучените договори кои се резултат на наведените дејствија се ништовни.



kontakt@proagens.com.mk

• Казна затвор од шест месеци до три години за лицето кое раководи со институцијата која: - ќ е ангажирa лица со договор на дело и/ или авторски договор или друг договор со кој лицето е ангажирано за извршување на работа, чиј надомест е поголем од две просечни нето плати во Република Македонија, исплатени во претходната година, објавена од Државниот завод за статистика на Република Македонија, а кое не обезбедило согласност од Министерство за финансии.

Преодни и завршни одредби Во преодните и завршните одредби на Законот за трансформација во редовен работен однос се утврдува правото на ангажираните лица опфатени со трансформацијата, да продолжат со ангажманот во институцијата до стапување во сила на договорот, односно решението за вработување и за нив не се однесуваат ограничувањата кои законотот ги утврдува. Законот, како што е истакнато, утврдува ограничувања во однос на траењето на договорот за волонтирање, процентот на ангажираните лица со договор за дело, времетраењето на договор за дело и надоместот по договор за дело. Овие решенија немаат примена во однос на ангажираните лица кои оствариле право на трансформација.

ANALITI^KI SMETKOVEN PLAN I PROPISI ZA NEPROFITNI ORGANIZACII

1.050

denari na 79 strani

Cena za pretplatnici so vklu~en DDV.

www.p

roagens.mk



ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК НА ДОХОД

 

ГОДИШНА ДАНОЧНА ПРИЈАВА ЗА УТВРДУВАЊЕ НА ПЕРСОНАЛНИОТ ДАНОК НА ДОХОД (ОБРАЗЕЦ „ПДД-ГДП“) - ОБВРСКА ЗА ГРАЃАНИТЕ

М-р Павле ГАЦОВ *

март 2015 годин е последен рок до кога граѓаните резиденти на Р. Македонија треба да поднесат до УЈП - Годишна Даночна Пријава за остварените приходи во 2014 година. Пријавата се поднесува во хартиена форма, а граѓаните кои се регистрирани корисници на е-даноци, пријавата може да ја поднесат електронски преку https://etax-fl.ujp. gov.mk. Со оглед дека последниот рок за поднесување на пријавата паѓа во неработен ден, согласно со членот 104 од Законот за општата управна постапка („Службен весник на РМ“, бр. 38/05, 110/08, 118/08 и 51/11), рокот истекува на првиот нареден работен ден. Цитат од ЗОУП - Член 104 „(1) П очетокот и текот на роковите не го спречуваат неработни денови, деновите на државни и други празници и неработни денови кои се празнуваат. (2)

ко последниот ден на рокот паѓа во деновите од стаА вот (1) на овој член, рокот истекува на првиот нареден работен ден.“

Во Пријавата се декларираат сите оданочиви приходи остварени во земјата и во странство во текот на календарската 2014 година: - плати, награди, бонуси и други надоместоци на плата, - о даночиви (дел од) надоместоци на трошоците од работен однос, - к ирии и други форми на приходи од имот и имотни права, - а вторски хонорари и надомести по основ на права од индустриска сопственост, - повремено вршење на услуги (договор на дело) - д ивиденди и камати по заеми дадени на физички и правни лица, - к апитални добивки од продажба на учество во капитал и недвижен имот...

* Даночен советник и управител на Агенцијата “Про Агенс“

p_gacov@proagens.com.mk

Не е должен да поднесува Годишна даночна пријава, граѓанин кој во текот на годината остварувал САМО приход од: - плата, - пензија, - земјоделска дејност или - самостојна дејност.

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Но од друга страна, обврска да поднесат годишна даночна пријава имаат и граѓаните кои во текот на календарската 2014 година оствариле приходи само по основ на: - п риходи по други основи кои подлежат на оданочување со персоналниот данок на доход (пр. приходи од закупнина - кирија, приходи од дивиденди, приходи од камати, капитална добивка од продажба на хартии од вредност, добивки од игри на среќа и наградни игри и други приходи), - лични примања од странство, - л ични примања од дипломатски, односно конзуларни претставништва на странски држави, примања остварени од претставници и службеници на претставништва кои уживаат дипломатски имунитет и кои сами го утврдуваат и плаќаат данокот.

Доколку работодавачот (исплатувачот на приходи), не доставил пресметка/потврда за приходот што го исплатил, пресметаниот и уплатен данок, примателот на приходот треба истата да ја побара. Работодавачот, односно исплатувачот на приходи имаше обврска најдоцна до 15 јануари 2015 година да ја достави Збирната пресметка за исплатените приходи во текот на 2014 година, која треба да ги содржи следните податоци: - износ на бруто-приходот, - износ на одбитоци (придонеси), односно нормирани трошоци кои ја намалуваат даночната основа, - износ на лично ослободување и - пресметаниот и платениот данок. Врз основа на овие податоци, Годишната даночна пријава може да се состави на едноставен начин. На граѓаните кои со задоцнување или воопшто нема да поднесат Годишна даночна

пријава до 15 март 2015 година, УЈП ќе им изрече глоба за сторен прекршок во износ од 500 до 1.000 евра во денарска противвредност (член 144-а од ЗПДД).

* * *

Согласно со членот 68 и 69 од Законот за персоналниот данок на доход 1 (во продолжение: ЗПДД) и Правилникот за формата, содржината и начинот на пополнување на Годишната даночна пријава за утврдување на персоналниот данок на доход 2, обврзникот на данокот на доход (г р а ѓ а н и н) е должен да поднесе Годишна даночна пријава за доходот што го остварил по сите основи во текот на даночниот период - календарска година (2014).

Кои граѓани НЕ СЕ ДОЛЖНИ да поднесат Годишна Даночна Пријава (“ПДД-ГДП”) ? Повторуваме дека граѓаните кои во текот на годината (2014) остварувале приходи само по еден од овие основи: - плата, - пензија, односно од, - вршење на самостојна / земјоделска дејност, за што составуваат Даночен биланс на образецот „ПДД-ДБ“. не се должни да поднесуваат Годишна даночна пријава. Се разбира, ако остварените приходи по некој од претходно споменатите основи не се единствени, туку во текот на годината се остварени приходи и по други основи, тогаш поднесувањето на Годишна даночна пријава претставува законска обврска. Ова е одговор на оние дилеми што се јавуваат кај некои колеги во врска со наводното немање на реална потреба од дополнително известување на годишно ниво во услови на примена на концептот на рамен данок и концептот „цела плата“.

„Службен весник на РМ“, бр. 80/93, 3/94, 70/94, 71/96, 28/97, 8/01, 50/01, 52/01-испр., 2/02, 44/02, 96/04, 120/05, 52/06, 139/06, 160/07, 159/08, 20/09, 139/09, 171/10, 135/11, 166/12, 187/13 и 13/14 (У. суд-31/96, 40/96 и 2/99).

„Службен весник на РМ“, бр. 15/10 и 4/12. www.p

roagens.mk

ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК НА ДОХОД

Имено, доколку согласно со ЗПДД е извршено аконтативно плаќање на обврските по основ на персонален данок на доход од страна на исплатувачи што водат деловни книги, како и од страна на самите граѓани кои имале обврска да поднесат аконтативни даночни пријави за што добиле соодветни аконтативни даночни решенија од страна на УЈП и така утврдениот аконтативен даночен долг по решение го платиле, НЕ ПОСТОИ реална МОЖНОСТ да се јави доплата на данок на доход по основ на поднесената Годишна Даночна Пријава. Овде не мислиме на минорните заокружувачки износи заради кои УЈП прави драстично повисоки трошоци за достава во однос на едноцифрените задоложувања (sic!). Во ваков случај Годишните даночни пријави („ПДД-ГДП“) ќе служат главно како основа за проверка (вкрстување на податоците) за декларираните приходи од страна на граѓаните, во однос на оние декларирани во Годишните извештаи за персоналниот данок на доход („ПДД-ГИ“) поднесени од страна на Исплатувачите на приходи што водат деловни книги (правни и физички лица што вршат дејност) до 31 јануари 2015 година (за 2014 година). Годишните Даночни Пријави се добра основа и за проверка на имотната состојба на граѓаните, бидејќи тие, во принцип, имотот можат да го стекнуваат на законски начин само од оданочени (или ослободени од данок) приходи.

Обврски за работниците кои во 2014 година примиле оданочиви надомести на трошоци од работен однос Во 2014-та година, најголем дел од работниците по различни основи примија оданочиви (делумно или целосно) надомести на трошоците од работен однос. Примери на оданочиви надомести на трошоци од работен однос: - Надомест на трошокот за користење на сопствено возило за службени цели над неоданочивиот износ од 3.500 денари месечно по работник; - Регрес за годишен одмор (законска обврска на работодавачите),

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015

 

- Јубилејни награди, - Новогодишен надомест и сл. Во ваков случај се исполнети условите за задолжителна поднесување на Годишна Даночна Пријава, бидејќи примената плата не е единствениот основ по кој работникот остварувал приходи во 2014 година. Остварените приходи по основ на оданочивите надомести на трошоците од работен однос создаваат обврска за работникот покрај полето (1) - Плати, ... од образецот ПДД-ГДП да го пополни и полето (2) - Дополнителни примања и надоместоци од работен однос на кои не се платени придонеси.

Каде и во кој рок се поднесува Годишната Даночна Пријава ? Органот за јавни приходи најдоцна до 31 декември секоја година со јавна покана ги повикува обврзниците да поднесат Годишна даночна пријава. Годишната даночна пријава за утврдување на данокот на доход се поднесува до органот за јавни приходи (УЈП) на чија територија се наоѓа ЖивеалиШтето на обврзникот. Краен рок за поднесување на Годишната даночна пријава „ПДД-ГДП“ е 15 март 2015 година за 2014 година.

Извори на информации (податоци) од кои ќе се состави Годишната Даночна Пријава Како извори на податоци за пополнување на Годишната даночна пријава се користат годишните Збирни податоци што Исплатувачите (правни и физички лица што водат деловни книги) имаат обврска да ги достават до секое лице на кое извршиле исплата на приходи, потоа разните потврди, пресметки и други документи добиени од Исплатувачот при аконтативните исплати, решенија за данок на приходите од земјоделска дејност, аконтативните решенија за приходите од имот и имотни права, аконтативните решенија за капиталните добивки, годишните решенија за паушалниот данок од вршење на самостојна деј-



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

ност, аконтативните решенија за обврзниците кои вршат самостојна дејност и водат деловни книги, даночните биланси, деловните книги и друга документација. На барање на УЈП, обврзникот треба документирано да ги докаже податоците за платените аконтации на данокот внесени во Образецот „ПДД-ГДП“. Потсетување: - С огласно со членот 110 став 2 од Законот за работните односи работодавачот е должен да му издаде на работникот при секое исплаќање на платата како и до 31 јануари на новата календарска година писмена пресметка на платата, придонесите од плата и надоместоците на платата за платниот период, односно за изминатата година од кои, исто така, се гледаат и пресметката и плаќањето на даноците и придонесите и

- С огласно со членот 22 став 1 од Законот за придонеси од задолжително социјално осигурување, обврзникот за пресметка и уплата на придонесите - работодавач за своите вработени и самовработено лице за своите вработени, согласно со прописите од областа на работните односи е должен да му достави заверена писмена пресметка за пресметаните и уплатените придонеси на обврзникот за плаќање на придонеси најдоцна 15 дена од денот на исплатата на плата или дел од плата, надоместок на плата, односно друг паричен надоместок, како и збирен годишен извештај по истекот на годината најдоцна до 15 февруари наредната година.

Обрнете внимание на казнените одредби во врска со Годишната Даночна Пријава

основа за пресметување на данокот во ваков случај претставува разликата меѓу вредноста на имотот и докажаната висина на средствата за нејзино стекнување. Да но кот на неп ри ја ве ни те при хо ди се прес ме ту ва по стапка од 70% (член 94-д од ЗПДД).

1. ДАНОЧЕН ОБВРЗНИК Согласно членовите 7 и 9 од ЗПДД, Годишна даночна пријава поднесуваат следните обврзници: - ф изичко лице-резидент на Република Македонија за доходот што го остварува во земјата и во странство; Во ова категорија обврзници влегуваат и: - г раѓаните кои остваруваат лични примања од странство; - г раѓаните кои остваруваат лични примања од дипломатски, односно конзуларни претставништва на странски држави и - г раѓаните кои остваруваат лични примања кај претставници и службеници на такви претставништва кои уживаат дипломатски имунитет и кои сами го утврдуваат и уплатуваат данокот, како и - ф изичко лице кое непријавено врши дејност и остварува приходи кои подлежат на оданочување. Обврзник нерезидент

Врз основа на членот 144-а од ЗПДД за неподнесена Годишна даночна пријава во пропишаниот рок, на обврзникот на данокот на доход ќе му се изрече глоба во износ од 500 до 1.000 Евра во денарска противвредност. Ко га ли це по се ду ва имот или рас по ла га со сред ства по голе ми од ода ноче ни те, кои www.p

потек ну ва ат од при хо ди на кои не е ут вр ден да нок или не е до вол но ут вр ден и чие потекло не може да се докаже, ор га нот за јав ни при хо ди донесува решение за утврдување на данокот на тој приход (член 94-а од ЗПДД).

Согласно членот 74 од ЗПДД, обврзникотнерезидент поднесува даночна пријава за секој од аконтативните приходи што ги остварува, а за кои е предвидено плаќање данок на доход врз основа на решение на органот за јавни приходи. Даночната пријава се поднесува до органот за јавни приходи на чија те-

roagens.mk

ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК НА ДОХОД

риторија обврзникот ги остварува приходите. Нерезидентите не поднесуваат Годишна даночна пријава за персоналниот данок на доход. Намалувањата од член 10, став 1 на ЗПДД (придонеси и лично ослободување) не се признаваат при пресметување на данокот на доход остварен од страна на нерезидентни лица на територијата на Република Македонија. (Важно: Од 2015 година со измена на Законот за персоналниот данок на доход (187/13), ваквиот модел на пресметување на данокот на доход за нерезидентните лица е избришан.)

Г одишниот доход е збир на аконтативно остварените приходи (примања) Годишна даночна пријава поднесува граѓанин кој остварил приходи по основ на: 1. Лични примања - п лати и надоместоци на плата од работен однос, како и исплата по основ на деловна успешност на работодавачот утврдена согласно со Законот за придонеси од задолжително социјално осигурување (вклучувајќи ги и исплатите на: вработени инвалидни лица во правен субјект што не е заштитно друштво, вработени во заштитно друштво, вработени во корисник на ТИРЗ и лица вработени согласно членот 98 од Законот за вработување и осигурување во случај на невработеност); - п лата остварена со работа во странство врз основа на работен однос заснован во земјата; - н адоместоци на трошоци од работен однос што се исплатени над износите утврдени во членот 6 од Законот за персоналниот данок на доход и сите други надоместоци утврдени со Законот за работни односи, ОКДПС, гранските колективни договори и прописите за државната управа, како дополнителни примања и надоместоци од работен однос на кои е платен персонален данок на доход, а не се плаќаат придонеси;

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015

 

- п римања на професионални спортисти (премии, трансфери и слично); - надоместок за врвни спортисти; - надоместок за време на боледување; - н адоместок за време на отсуство од работа; - п римањата на членови на органите на управување и органите на надзор на трговските друштва; - п римања на функционери, пратеници и советници и други носители на јавни функции; - п римања за работа на судии поротници, вешти лица и стечајни управници, кои немаат својство на вработени лица во соодветните институции или друштва; - н адоместоци на членови на Македонската академија на науките и уметностите; - п римања по основ на договор за повремено или привремено вршење на услуги; - пензии; 2. Н ето приход од самостојна дејност (вклучувајќи и земјоделска дејност), ако граѓанинот остварува приходи и од други извори; 3. П риходи од имот и имотни права (остварени од издавање под закуп или подзакуп на земјиште, станбени или деловни простории, гаражи, простории за одмор и рекреација, опрема, превозни средства и други видови недвижен и движен имот); 4. П риходи од авторски права и права од индустриска сопственост; - вајарски дела, таписерии, керамопластика, уметничка керамика и витраж, уметничка фотографија, ѕидно сликарство и сликарство во простор во техника, фреска, графика, мозаик, интарзија, емајл, интарзирани и емајлирани предмети, костимографија, модно креаторство и уметничка обработка на текстил, сликарски дела, графички дела,



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

индустриско обликување со изработување на модели и макети, ситна пластика, уметнички решенија за сценографија, научни, стручни и публицистички дела, преведување на дела од книжевноста, музички и кинематографски дела и реставраторски и конзерваторски дела во областа на културата и уметноста, изведување уметнички дела во областа на сериозната музика, балетот, операта и театарското и филмското актерство, за рецитирање, снимање филмови и идејни скици за таписерија и костимографија, преводи (освен преводи на книжевни дела), предавања и слични интелектуални творби, изведување на естрадни програми на забавна и народна музика и други авторски дела и дела од индустриска сопственост, кои не се претходно наведени;

5. Приходи од капитал; - дивиденди и другите приходи остварени со учество во добивката кај правните и физичките лица, каматите по заеми дадени на физички и правни лица и камати по обврзници или други хартии од вредност; 6. Капитални добивки; - о д продажба на хартии од вредност, учество во капиталот и недвижен имот; 7. Добивки од игри на среќа и други наградни игри; 8. Други приходи; - с ите други приходи кои се исплатени, а не се набројани во точките 1 до 7, ниту се ослободени од обврската за оданочување согласно член 6 од ЗПДД, како и приходите остварени со стекнување на хартии од вредност и учество во капиталот без надоместок, доколку истите не се оданочени согласно Законот за даноци на имот. римените удели (акции) без надомест П (како подарок), се оданочиви согласно член 55 став 3 од Законот за персонал3

ниот данок на доход. Основа за оданочување претставува номиналната вредност на уделот и акциите што не котираат на берза, односно пазарната вредност на денот на стекнувањето, за акциите што котираат на берза. Потсетуваме дека приходите остварени по основ на откуп на корисен цврст отпад не се оданочуваа во 2014 година. Од 2015 година овие приходи се оданочуваат како други приходи (со користење на нормирани трошоци од 35%).

2. ФИЗИЧКИ ЛИЦА ШТО НЕ ПОДНЕСУВААТ ГОДИШНА ДАНОЧНА ПРИЈАВА - „ПДД-ГДП“ Годишна даночна пријава - „ПДД-ГДП“ не поднесува обврзникот кој во даночниот период остварил приходи само по еден од следните основи: - плати или пензии, - в ршење на самостојна / земјоделска дејност (за што составува даночен биланс на образецот “ПДД-ДБ”).

3. ДАНОЧНА ОСНОВА И ДАНОЧНА СТАПКА Даночна основа Основа од данокот на доход претставува доходот за оданочување намален за: 1) придонесите за пензиско и инвалидско осигурување, здравствено осигурување и вработување, освен за придонесите од земјоделска дејност што ги плаќаат земјоделците на катастарскиот приход; 2) придонесите за доброволно пензиско и инвалидско осигурување платени од обврзникот; 3) личното ослободување во износ од 87.312 денари 3, при пресметување на данокот на доход за 2014 година и 4) таксите и другите јавни давачки платени од приходите на обврзникот.

Официјалната објава на Министерот за финансии е 87.315 (што е погрешно). www.p

roagens.mk

ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК НА ДОХОД

Напомена:



Физичко лице кое донира финансиски средства на правно лице според одредбите од Законот за донации и спонзорства во јавните дејности има право на намалување на персоналниот данок на доход утврден врз основа на неговата годишна даночна пријава (образец „ПДД-ГДП“) во висина од 20% од годишниот даночен долг на давателот на донацијата, но не повеќе од 24.000 денари. Даночна стапка Данокот на доход се пресметува по стапка од 10% применета на годишната даночна основа за 2014-та година, без оглед на висината на остварениот доход. Заради одбегнување на двојно оданочување на обврзникот му се намалува пресметаниот данок на доход за износот на платениот данок на доход во друга држава, најмногу до износот што би се добил со примена на пропишаната даночна стапка. За остварување на ваквото право, даночниот обврзник треба да приложи релевантни докази. Од 2015 година е извршено менување на овој режим.

4. ПОДАТОЦИ ЗА ОСТВАРЕНИТЕ ПРИХОДИ Во образецот „ПДД-ГДП“ задолжително се внесуваат податоците за: единствениот даночен број (ЕМБГ) на обврзникот, неговото име и презиме, адреса на живеење, како и даночниот период за кој се поднесува пријавата. Во образецот постојат четири колони: Колона (1): Вид на остварен приход; Колона (2): Бруто износ на приход (денари); Колона (3): Вкупен износ на одбитоци (денари);

 

тативното оданочување (годишниот износ на даночно ослободување за 2014 година изнесува 87.228 денари) и еден ред (21) за збирни податоци на колоните: (2) Бруто износ на приходот (денари); (3) Вкупен износ на одбитоци (денари); и (4) Вкупен износ на платени аконтации (денари). Колона 1: Вид на остварен приход Во оваа колона на образецот се определени видовите на приход, кои треба да се пријават. 1) Плати и надоместоци на плата од работен однос и исплата по основ на деловна успешност на работодавачот на кои се платени придонеси, 1-а) П лати и надоместоци на плата од работен однос и исплата по основ на деловна успешност на работодавач - кој не е заштитно друштво, на вработени инвалидни лица, 1-б) П лати и надоместоци на плата од работен однос и исплата по основ на деловна успешност на работодавач кај заштитни друштва, 1-в) П лати и надоместоци на плата од работен однос и исплата по основ на деловна успешност кај корисници на технолошка индустриска развојна зона, 1-г) П лати и надоместоци на плата од работен однос и исплата по основ на деловна успешност на работодавач кој има ослободување по член 98 од Законот за вработување и осигурување во случај на невработеност, 2) Дополнителни примања и надоместоци на трошоци од работен однос на кои не се платени придонеси, 3) Пензии,

Колона (4): Вкупен износ на платени аконтации (денари).

4) Примања на членови на органите на управување и на органите на надзор во трговските друштва,

, вкупно 25 реда, од кои 24 реда за различните видови приходи, еден ред (20) за искористеното даночно ослободување при акон-

5) Примања на функционери, пратеници, советници и други носители на јавни функции,

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

6) Надоместоци за работа на судии поротници, вешти лица и стечајни управници кои немаат својство на вработени лица во соодветните институции или друштва, 7) Надоместоци на членови на Македонска академија на науките и уметностите, 8) Примања по основ на договор за повремено или привремено вршење на услуги, 9) Приходи од имот и имотни права (закупнини), 10) Приходи од авторски права и права од индустриска сопственост, 11) Дивиденди и други приходи остварени со учество во добивката на правни и физички лица, 12) Приходи од камати за кои постои обврска за плаќање на данок, 13) Добивки од игри на среќа и други наградни игри,

14) Други приходи на кои аконтацијата на данокот се плаќа по одбивка, 15) Други приходи на кои аконтацијата на данокот не се плаќа по одбивка, 16) Нето приход остварен од вршење на самостојна дејност, 17) Вкупен приход од земјоделска дејност според паушално утврден приход, 18) Остварени капитални добивки, 19) Даночно ослободување по основ на донации во висина од 20% од годишниот даночен долг но не повеќе од 24.000 денари, како и последните два реда кои се во функција на утврдување на годишниот данок на доход,

од ред. бр. 16 (Нето приход остварен од вршење на самостојна дејност) се впишува износот на нето приходот утврден во Даночниот биланс (образец „ПДД-ДБ“), а на ред. бр. 23 (Приходи од камати за кои постои обврска за плаќање на данок) се впишува само износот на каматите што биле основа за оданочување, согласно со член 49 од ЗПДД. Потсетуваме дека, каматите остварени од орочени штедни и други депозити не беа предмет на оданочување и во 2014-та година. Колона 3: Податоци за вкупниот износ на одбитоците Се впишуваат износите на платените придонеси и други јавни давачки, како и трошоците што ја намалиле бруто основата при пресметување на аконтациите на данокот, а кои се утврдени во законот. На ред. бр. 1 (1-а, 1-б, 1-в и 1-г) (Плати, надоместоци на плата од работен однос и исплата по основ на деловна успешност) и ред. бр. 3 (Пензии), покрај платените придонеси за пензиско и инвалидско осигурување, здравствено осигурување и вработување, се внесуваат како одбитоци и пресметаните придонеси за кои со посебни прописи е предвидено ослободување од плаќање, но кои ја намалиле основата при пресметувањето на аконтациите на данокот. Не се внесуваат како одбитоци износите на придонеси кои не влегуваат во категоријата бруто плата на обврзникот, туку претставуваат обврска на исплатувачите на плата.

Колона 2: Податоци за бруто износот на примањето/приходот

Кај приходите од ред. бр. 16 (Нето приход остварен од вршење на самостојна дејност) како одбивка на нето-приходот се впишува само ослободувањето кое се пресметува од нето-основата (член 30-к, став 1-5 од ЗПДД или утврдено со друг закон), додека платените придонеси не се искажуваат како одбивка, бидејќи се веќе вклучени како трошок при утврдувањето на нето-приходот.

Се впишува бруто приходот за секој одделен вид или збирот на нето приходот што е примен, зголемен за износот на персоналниот данок и евентуално, придонесите што се платени за него. По исклучок, кај приходот

Кај приходите на ред. бр. 9, 10, 14, 17 и 18 (Приходи од имот и имотни права - закупнини, Приходи од авторски права и права од индустриска сопственост, Другите приходи на кои аконтацијата на данокот се плаќа по од-

20) Искористено даночно ослободување при аконтативно оданочување и 21) Вкупно.

www.p

roagens.mk

ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК НА ДОХОД

бивка, Вкупниот приход од земјоделска дејност според паушално утврдениот приход, како и Остварените капитални добивки) како одбивки се наведуваат пресметаните износи на трошоци (нормирани трошоци) кои во законот се утврдени во определен процент од бруто основата. Колона 4: Податоци за вкупниот износ на платените аконтации на данокот Се впишуваат износите на платените аконтации на персонален данок на доход во текот на годината за секој остварен приход поодделно. За обврзниците кои во текот на годината користеле даночно ослободување утврдено како намалување на пресметаниот данок, се впишува само платениот износ, а во забелешките се нотира основот по кој биле ослободени од обврската за плаќање.

5. СОСТАВУВАЊЕ НА ГОДИШНАТА ДАНОЧНА ПРИЈАВА - ОБРАЗЕЦ „ПДД-ГДП“ Образецот „ПДД-ГДП“ содржи: податоци за обврзникот и за приемот на образецот, податоци за остварените приходи, забелешка, податоци за подносителот на пријавата, општи напомени и упатство за пополнување. Во заглавниот дел на Пријавата се искажуваат следните податоци: ЕМБГ - единствен даночен број на обврзникот (единствен матичен број на граѓанинот), име и презиме на обврзникот и адресни податоци (улица, број, населено место, општина), телефон и е-пошта).

  го формираат годишниот доход што подлежи на оданочување, а кои обврзникот е должен да ги прикаже во годишната даночна пријава, согласно ЗПДД. Во колона (2) се искажува бруто износот на секој остварен приход, во колона (3) вкупниот износ на одбитоци кои го намалиле бруто приходот при пресметувањето на аконтациите на данокот (придонеси, признаени трошоци и други намалувања утврдени со ЗПДД), а во колона (4) вкупниот износ на платените аконтации на персоналниот данок на доход. Податоците за остварените приходи се искажуваат врз основа на издадени потврди, пресметки и други документи за пресметаниот и платен данок добиени од исплатувачот на приходите при аконтативните плаќања на данокот, годишните пресметки на исплатувачот за сите остварени приходи за кои данокот се плаќа по одбивка, решенија на органот за јавни приходи, аконтативните решенија за приходите од имот и имотни права, аконтативните решенија за капиталните добивки, аконтативните решенија за вршителите на самостојна дејност што водат деловни книги, даночните биланси, годишните решенија за паушалниот данок од вршење на самостојна дејност, како и врз основа на деловните книги и друга евиденција на обврзникот.

Пополнување на полињата за бруто остварените приходи, одбитоците и платените аконтации на персонален данок на доход

Во горниот десен агол на образецот се искажува датум и број на приемот и овој дел го пополнува органот за јавни приходи, како и даночен период (од 01.01.2014 до 31.12.2014) и рок за поднесување - 15.03.2015.

На редните броеви 1, 1-а, 1-б, 1-в и 1-г, се искажуваат остварените плати, надоместоци на плата и исплатите по основ на деловна успешност на работодавачот, за кои постои обврска за плаќање на данокот согласно со член 15 став 1, точки 1, 2, 5 и 6 од ЗПДД, без оглед дали се исплатени во пари или во некој друг облик. 4

Во делот 2 - остварени приходи, во колона (1) се искажани сите видови приходи кои

Во делот - Податоци за остварени приходи, на реден број 1 - Плата и надоместоци

Оданочивите надомести на трошоците од работен однос што се исплатени над износите утврдени

во членот 6 од ЗПДД (вклучувајќи ги и оние утврдени согласно со ЗРО) се декларираат во полето 2 од образецот ПДД-ГДП.

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

на плата од работен однос и исплата по основ на деловна успешност на работодавачот на кои се платени придонеси, се искажуваат остварените плати и надоместоци на плати и исплати по основ на деловна успешност на работодавачот. а реден број 1-а - Плата и надоместоци Н на плата од работен однос и исплата по основ на деловна успешност на работодавач кој не е заштитно друштво, на вработени инвалидни лица, се искажуваат платите и надоместоците на платите од работен однос и исплатите по основ на деловна успешност на работодавачот остварени од страна на инвалидни лица. На реден број 1-б - Плата и надоместоци на плата од работен однос и исплата по основ на деловна успешност кај заштитни друштва, се искажуваат остварените плати и надоместоци на плати од работен однос и ис-

плати по основ на деловна успешност на работодавачот - заштитно друштво. а реден број 1-в - Плата и надоместоН ци на плата од работен однос и исплата по основ на деловна успешност кај корисници на технолошка индустриска развојна зона, се искажуваат остварените плати и надоместоци на плати од работен однос и исплати по основ на деловна успешност на работодавачот - корисник на ТИРЗ. На реден број 1-г - Плата и надоместоци на плата од работен однос и исплата по основ на деловна успешност на работодавач кој има ослободување по член 98 од Законот за вработување и осигурување во случај на невработеност, се искажуваат остварените плати и надоместоци на плати од работен однос и исплати по основ на деловна успешност на работодавачот - за лицата за кои е користена можност за тригодишно ослободување од персоналниот данок на доход по основ на плата.

Пример (ред 1): Редовни плати Бруто износ на приходот / Бруто плата Колона (2) Ред 1 420.000

Вкупен износ на одбитоци / Придонеси

износ на лично ослободување

Платен персонален данок

Нето плата

Колона (3) Ред 1 113.400

Колона (3) / ред. 20 Ред 19 87.312

Колона (4) Ред 1 21.929

/ 284.671

Пример (ред 1-г): Плати за лице вработено согласно член 98 од ЗВосН Бруто износ на приходот / Бруто плата Колона (2) Ред 1 420.000

Вкупен износ на одбитоци / Придонеси

износ на лично ослободување

Платен персонален данок

Нето плата

Колона (3) Ред 1 113.400

Колона (3) / ред. 20 Ред 19 87.312

Колона (4) Ред 1 0

/ 306.600

На реден број 2 - Дополнителни примања и надоместоци на трошоци од работен однос на кои не се платени придонеси, се искажуваат сите лични примања остварени во пари или во некој друг облик, за кои не постои обврска за плаќање на придонеси, како и надоместоците на трошоците од работен однос над износите утврдени во членот 6 од Законот за персоналниот данок на доход. Бидејќи на ова поле не постои можност да се пополнува колоната за одбитоци, потребно е во колоната за бруто износот на приходите (2) да се внесе само оданочивиот дел на примањата, односно надоместоците на начин даден во продолжение. www.p

roagens.mk

ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК НА ДОХОД

 

Претпоставка бр. 1: Работникот за 5 месеци од 2014-та година остварил надомест за користење на сопствено восило за службени цели во нето износ поголем од неоданочениот (3.500 денари месечно по работник) за 10.332 денари. Месеци од 2014 1 Март Април Септември Ноември Декември ВКУПНО:

Вкупен нето надомест 2 4.520 6.140 3.750 6.410 7.012 27.832

Неоданочен нето надомест 3 3.500 3.500 3.500 3.500 3.500 17.500

Оданочен нето надомест 4 (2 - 3) 1.020 2.640 250 2.910 3.512 10.332

Бруто основа за оданочување 5 (4 : 0,9) 1.133 2.933 278 3.233 3.902 11.479

Платен ПДД 6 (5 х 10%) 113 293 28 323 390 1.147

Напоменуваме дека евентуално исплатената хранарина во паричен износ, потоа регресот за годишен одмор, јубилејните награди и новогодишниот надомест се оданочуваат целосно.

Пример (ред 2): Дополнително примање ... (оданочив дел од надоместот за користење на сопствено возило за службени цели) Бруто износ на приходот / Бруто примање Колона (2) 11.479

Вкупен износ на одбитоци

Платен персонален данок

Нето примање

Колона (3) /

Колона (4) 1.147

/ 10.332+17.500=27.832

Претпоставка бр. 2: Работникот примил регрес за годишен одмор за 2014 година, нето износ од 10.785 денари. Аконтативно платениот персонален данок изнесува 1.198 денари, а бруто износот на регресот за годишен одмор изнесува 11.983 денари. Пример (ред 2): Дополнително примање ... (Регрес за годишен одмор) Бруто износ на приходот / Бруто примање Колона (2) 12.739

Напомена:

Вкупен износ на одбитоци

Платен персонален данок

Нето примање

Колона (3) /

Колона (4) 1.274

/ 11.465



Физичките лица (осигуреници на доброволен пензиски фонд), за кои се извршени исплати над законското ограничување од 4 месечни бруто плати исплатени во претходната година во РМ, по основ на доброволен придонес од членство во професионална пензиска шема од страна на работодавачите за 2014 година, износот поголем од законското ограничување ќе го пријават во полето 2 - Дополнителни примања и надоместоци на трошоци од работен однос на кои не се платени придонеси од образецот „ДД-

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015

ГДП“. (Види: Известување на УЈП бр. 15765 од 02.02.2010 година.) Ослободен од данок на доход за 2014 година е износот од 122.676 денари по работник. (Просечната месечна бруто плата исплатена во 2012 година во РМ изнесува 30.669 денари; Соопштение на ДЗС бр. 4.1.13.16 од 27.02.2014 година.) Осигуреникот (физичко лице) што сам го плаќа доброволниот придонес на индивидуална сметка, истиот НЕ го пријавува во Годишната даночна пријава. Правото на враќање на персоналниот данок на доход за 2014 година ќе го оствари со под-



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

несување на посебно барање за враќање на персоналниот данок на доход кој се доставува до надлежните канцеларии на УЈП (образец БПП-ис/ДПФ). На реден број 3 - Пензии, се искажуваат примањата остварени како пензии. Корисниците на пензии преку Фондот за пензиско и инвалидско осигурување пресметаниот данок од доход го евидентираат како да е платен (член 141-а од ЗПДД), бидејќи пресметаниот ПДД на примањата по основ на пензии и инвалиднини се отстапува на Фондот за пензиско и инвалидско осигурување (не се врши негова уплата во корист на соодветната уплатна сметка).

На реден број 4 - Примања на членови на органите на управување и на органите на надзор на трговските друштва, се искажуваат примањата утврдени согласно со член 14-а став 1 точка 3 од ЗПДД. Примањата остварени како плати и надоместоци на плати од работен однос и исплати по основ на деловна успешност на работодавачот се искажуваат на еден од редните броеви: 1, 1-а, 1-б, 1-в и 1-г. Претпоставка: Неизвршен член на одборот на директори на трговско друштво, примил вкупен надомест за одржани седници во 2014 година, бруто износ од 60.000 денари, на кој аконтативно е платен персонален данок на доход, износ од 6.000 денари. Вкупниот примен нето надомест изнесува 54.000 денари.

Пример (ред 4): Примање на член на одбор на директори

Бруто износ на приходот / Бруто примање Колона (2) 60.000

Вкупен износ на одбитоци

Платен персонален данок

Нето примање

Колона (3) /

Колона (4) 6.000

/ 54.000

На реден број 5 - Примања на функционери, пратеници, советници и други носители на јавни функции, се искажуваат примањата утврдени согласно член 14-а став 1 точка 4 од ЗПДД. Примањата остварени како плати и надоместоци на плати од работен однос и исплати по основ на деловна успешност на работодавачот се искажуваат на еден од редните броеви: 1, 1-а, 1-б, 1-в и 1-г. На реден број 6 - Надоместоци за работа на судии поротници, вешти лица и стечајни управници, кои немаат својство на вработени лица во соодветните институции или друштва, се искажуваат надоместоците на овие лица утврдени согласно член 14-а став 1 точка 8 од ЗПДД. На реден број 7 - Надоместоци на членови на Македонската академија на науките и уметностите, се искажуваат надоместоците на овие лица утврдени согласно член 14-а став 1 точка 9 од ЗПДД.

На реден број 8 - Примања по основ на договор за повремено или привремено вршење на услуги, се искажуваат сите примања остварени врз основа на договор за повремено или привремено вршење на услуги (договор на дело) на правни и физички лица, утврдени согласно член 14-а став 1 точка 11 од ЗПДД. Претпоставка: Лицето во 2014 година по основ на повремено вршени услуги остварило примање во бруто износ од 108.000 денари, на кој аконтативно е платен персонален данок на доход, износ од 10.800 денари. Вкупниот примен нето надомест изнесува 97.200 денари. GODI[NA PRETPLATA 2015 - INFORMATOR - PRO EKONOMIJA - INFO REGISTAR - KONSULTACII - POPUSTI ...

www.p

roagens.mk

14.900 denari

ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК НА ДОХОД

 

Пример (ред 8): Примање по основ на договор на дело Бруто износ на приходот / Бруто примање Колона (2) 108.000

Вкупен износ на одбитоци

Платен персонален данок

Нето примање

Колона (3) /

Колона (4) 10.800

/ 97.200

На реден број 9 - Приходи од имот и имотни права (закупнини), се искажуваат приходите остварени од издавање под закуп или подзакуп на земјиште, станбени и деловни простории, гаражи, простории за одмор и рекреација, опрема, превозни средства и други видови на имот за кои е утврдена обврска за плаќање на данокот согласно член 32 од ЗПДД. Како вкупен износ на одбитоци, во колона (3) се искажува износот на трошоците пресметани во висина од 25%, односно 30% (опремен станбен и деловен простор) од

бруто приходот (закупнината), согласно членовите 34 и 34-а од ЗПДД или стварните трошоци кои обврзникот ги документирал при аконтативното плаќање на данокот. Претпоставка: Лицето во 2014 година од издавање на ненаместен делевен простор остварило примање во бруто износ од 81.760 денари, на кој аконтативно е платен персонален данок на доход, износ од 6.132 денари. Вкупниот примен нето надомест изнесува 75.628 денари.

Пример (ред 9): Примање по основ на закупнини Бруто износ на приходот / Бруто примање Колона (2) 81.760

Вкупен износ на одбитоци / Нормирани трошоци (25%) Колона (3) 20.440

Платен персонален данок

Нето примање

Колона (4) 6.132

/ 75.628

На реден број 10 - Приходи од авторски права и права од индустриска сопственост, се искажуваат приходите остварени од авторски права и права од индустриска сопственост, утврдени согласно член 38 од ЗПДД, а како трошоци во колона (3) се искажуваат износите на нормираните трошоци пресметани во висина од 25% до 60% од бруто приходот, согласно со член 41 од ЗПДД, или стварните трошоци кои обврзникот ги документирал при аконтативното плаќање на данокот. Претпоставка: Лицето во 2014 година за изведување на естрадни програми на забавна музика остварило примање во бруто износ од 40.400 денари, на кој аконтативно е платен персонален данок на доход, износ од 2.828 денари (нормираниот трошок е 30%). Вкупниот примен нето надомест изнесува 37.572 денари. Пример (ред 10): Примање по основ на авторско право со нормиран трошок од 25% Бруто износ на приходот / Бруто примање Колона (2) 40.400

Вкупен износ на одбитоци / Нормирани трошоци (30%) Колона (3) 12.120

Платен персонален данок

Нето примање

Колона (4) 2.828

/ 37.572

На реден број 11 - Дивиденди и други приходи остварени со учество во добивката кај правни и физички лица, се искажуваат бруто дивидендите и другите приходи остварени со учество во добивката распределени на обврзникот согласно член 49 став 1 од ЗПДД.

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Претпоставка: Лицето во 2014 година добило дивиденда во бруто износ од 250.000 денари, на кој аконтативно е платен персонален данок на доход, износ од 25.000 денари. Вкупно е примен нето износ од 225.000 денари. Пример (ред 11): Примање по основ дивиденда Бруто износ на приходот / Бруто примање Колона (2) 250.000

Вкупен износ на одбитоци

Платен персонален данок

Нето примање

Колона (3) /

Колона (4) 25.000

/ 225.000

На реден број 12 - Камати за кои постои обврска за плаќање на данок, се искажуваат приходите остварени од: каматите по заеми дадени на физички и правни лица и каматите по обврзници (што не се ослободени од оданочување) или други хартии од вредност, во износи што биле основа при аконтативното оданочување согласно член 49 став 2 од ЗПДД. Каматите остварени од орочени штедни и други депозити не се оданочуваат до денот на пристапувањето на Македонија во Европската унија. Претпоставка: Лицето во 2014 година остварило приходи по основ на камата од даден заем на друго физичко лице, износ од 210.000 денари. Аконтативно, данок на доход на остварениот приход од камата не е платен.

Пример (ред 12): Примање по основ камати кои се оданочиви Бруто износ на приходот / Бруто примање Колона (2) 210.000

Вкупен износ на одбитоци

Платен персонален данок

Колона (3) /

Колона (4) 0

На реден број 13 - Добивки од игри на среќа и други наградни игри, се искажуваат остварените добивки од игри на среќа и други наградни игри во текот на годината согласно член 54 од ЗПДД. Данок на доход за добивките од игри на среќа и други наградни игри не се плаќа ако поединечната добивка не го надминува износот од 10.000 денари. Ако поединечниот износ на добивката е поголем од 10.000 денари, данокот се пресметува врз целиот износ на добивката. За овој тип на приходи не е утврдена можност за намалување на даночната основа. Од 2015 година режимот на оданочување на овие приходи е изменет. На реден број 14 - Други приходи на кои аконтацијата на данокот се плаќа по одбивка, се искажуваат остварените други приходи на кои аконтацијата на данокот се плаќа по одбивка. Се работи за приходи кои не се иззе-

www.p

Нето примање /

мени од оданочување, но не се оданочени по друг основ. Основа за оданочување е остварениот бруто приход намален за 35%, освен за приходите остварени по основ на стекнување на хартии од вредност и учество во капиталот (удел) без надоместок (како подарок), доколку истите не се оданочени со Законот за даноците на имот. Основа за пресметување на данокот, во овој случај претставува пазарната вредност на денот на стекнувањето. Пазарна вредност е вредноста на хартиите од вредност и учеството во капиталот утврдена според податоците на Македонската Берза за хартии од вредност, доколку котираат на берзата, односно номиналната вредност на хартиите од вредност и учеството во капиталот, за оние кои не котираат на Берзата.



kontakt@proagens.com.mk

roagens.mk

ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК НА ДОХОД

 

Претпоставка: Лицето во 2014 година примило на подарок удел со номинална вредност од 320.500 денари. На примениот удел не е платен данок согласно Законот за даноците на имот, ниту пак аконтативно е платен персонален данок на доход. Пример (ред 14): Примен (преотстапен) удел без надомест (подарок) Бруто износ на приходот / Бруто примање Колона (2) 320.500

Вкупен износ на одбитоци

Платен персонален данок

Колона (3) /

Колона (4) 0

На реден број 15 - Други приходи на кои аконтацијата на данокот не се плаќа по одбивка, се искажуваат остварените приходи за кои аконтацијата на данок на доход не се плаќа по одбивка, туку по донесено решение од страна на УЈП. И за овие приходи не постои можност за користење на колоната за одбитоци. На реден број 16 - Нето-приход остварен од вршење на самостојна дејност, во колона (2) се искажува остварениот нето-приход од вршење самостојна дејност утврден во даночниот биланс согласно со членовите 30а, 30-б, 30-в, 30-г, 30-д, 30-ѓ, 30-е, 30-ж, 30-ѕ и 30-и од ЗПДД, а во колона (3) како одбивка се искажува износот на даночното ослободување утврдено со членот 30-к од ЗПДД, додека платените придонеси и другите јавни давачки кои влегле како трошок при утврдување на нето-приходот, не се искажуваат на овој реден број. На овој реден број, во колоната (4) обврзниците ги искажуваат сите платени аконтации на персонален данок утврден со аконтативно решение. На реден број 17 - Вкупен приход од земјоделска дејност според паушално утврден приход, во колона (2) се искажува остварениот приход од вршење самостојна дејност (освен субвенции), а во колоната (3) како одбивка се искажуваат износите на нормираните трошоци утврдени во член 31-а од ЗПДД (за доход до 300.000 денари нормираните трошоци изнесуваат 100%, а за доход од 300.001 до 1.300.000 денари нормираните трошоци изнесуваат 80%; за лицата кои земјоделската дејност ја вршат како дополнително занимање, нормираните трошоци изнесуваат 80% од остварениот приход).

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015

Нето примање /

На реден број 18 - Остварени капитални добивки, се искажуваат капиталните добивки остварени во текот на годината од продажба на хартии од вредност, учество во капиталот и недвижен имот. Во колона (2) на овој реден број како бруто износ се искажува износот утврден како разлика на бруто капиталните добивки утврдени согласно член 52 од ЗПДД и бруто капиталните загуби што обврзникот ги остварил од продажба на хартии од вредност. Во колона (3) како вкупни одбитоци се искажуваат олеснувањата во износи во кој се одобрени при аконтативното пресметување на данокот на капиталните добивки, а во колона (4) сите платени аконтации на данокот утврден согласно со аконтативните решенија на органот за јавни приходи. Напомена:



Согласно со членот 9 од Законот за издавање на обврзници на Република Македонија за денационализација („Службен весник на РМ“, бр. 37/02, 89/08 и 161/09) и член 19 од Законот за начинот и постапката на исплатување на депонираните девизни влогови на граѓаните по кои гарант е Република Македонија („Службен весник на РМ“, бр. 32/00, 108/00, 4/02, 42/03 и 98/08), приходите врз основа на обврзниците за денационализација и приходите врз основа на обврзници со кои се врши исплатување на депонираните девизни влогови на граѓаните не се оданочуваат. Тоа значи дека капиталните добивки што ги остваруваат физичките лица при продажба на овие два вида на обврзници, не подлежат на оданочување со персонален данок на доход. Согласно членот 6 точ-



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

ка 19 од ЗПДД покрај приходите по основ на камати по обврзници издадени од Република Македонија не се оданочуваат ниту евентуалните приходи по основ на камати по обврзници издадени од единиците на локалната самоуправа (не ни е познато дека некоја од општините во РМ досега има издадено обврзници на локалната самоуправа). Пример:

нари. Во набавната вреност не се вклучени соодветните провизии засметани од страна на брокерот (вклучувајќи ја и провизијата за берзата и регулаторното тело - КХВ). Акциите се продадени преку Македонската берза на 28 ноември 2014 година по пазарна цена (без провизии) во износ од 186.400 денари. З а остварената капитална добивка, во законскиот рок од 15 дена по извршената трансакција, лицето поднело аконтативна даночна Пријава: ПДД-АДП/КД, добило аконтатвно решение од УЈП и платило данок врз основа на добиеното решение.



На 16 април 2014 година лицето „МН“ преку брокер купило 200 акции со номинална цена од 10.000 денари за 152.200 деПресметка: 1) Продажна вредност (продажна цена)

186.400

2) Набавна вредност (куповна цена)

152.000

34.400

4) Намалување на даночната основа (ред. бр. 3 х 30%)

10.320

5) Даночна основа (ред. бр. 3 - ред. бр. 4)

24.080

6) Персонален данок (24.080 х 10%)

2.408

3) Капитална добивка (ред. бр. 1 - ред. бр. 2)

Пример (ред 18): Капитална добивка од продажба на акции Бруто износ на приходот / Бруто примање Колона (2) 34.400

Вкупен износ на одбитоци / Намалување 30% Колона (3) 10.320

Ако во 2014 година, покрај капиталната добивка се реализирала и капитална загуба остварена со продажба на хартии од вредност, овие два износи се нетираат и од разликата се утврдува 30% ослободување (одбивка) што се искажува во колоната 3 од Образецот „ПДД-ГДП“. 2014 беше година на умерен пад на берзанскиот индекс, за разлика од драматичен пад на вредноста на хартиите од вредност на Македонската берза што се случи во 2008 година. На реден број 19 - Даночно ослободување по основ на донации во висина од 20% од годишниот даночен долг но не повеќе од 24.000 денари, се искажува износот на намалувањето на персоналниот данок на доход согласно членот 87-а од ЗПДД. www.p

Платен персонален данок Колона (4) 2.408

Нето примање /

На реден број 20 - искористено даночно ослободување при аконтативното оданочување, се искажува износот на лично ослободување согласно член 10 став 1 точка 3 и член 11 од ЗПДД, во износи во кои обврзникот ги искористил во текот на годината при аконтативното плаќање на данокот. За 2014 година годишниот износ на личното ослободување изнесува 87.228 денари. На реден број 21 - Вкупно, во колона (2) се искажува збирот на бруто износот на приходот, во колона (3) збирот на вкупниот износ на одбитоци, а во колона (4) збирот на вкупниот износ на платени аконтации на персоналниот данок н адоход во текот на 2014 година.

roagens.mk

ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК НА ДОХОД

 

Во делот за ЗаБеЛеШКа се нотира основот по кој обврзниците биле ослободени од обврската за плаќање на данок во текот на годината, за што користеле даночно ослободување, утврдено како намалување на пресметаниот данок, односно се даваат други појаснувања. Во делот за ПоДатоЦи За ПоДНоситеЛот На ПРиЈаВата задолжително се наведува името и презимето на потписникот, датумот на поднесување и потпис.

Напомена:



Доколку обврзникот на општиот повик не поднесе Годишна даночна пријава или во неа не ги пријави сите остварени приходи што подлежат на оданочување, данокот ќе се утврди врз основа на службените податоци за остварениот приход, со споредување со обврзник со иста или слична дејност, врз основа на податоци утврдени по пат на извршено снимање за стварниот обем на работа односно промет, врз основа на споредување со просечните бруто плати на вработените кај правни лица за иста или слична дејност или врз основа на стручен наод и мислење на вештак.

Збирна пресметка пред составување на Образецот „ПДД-ГДП“ Пресметка Бруто износ на приходот (колона 2) Ред. 1 420.000 Ред. 1-г 420.000 Ред. 2 24.218 Ред. 4 60.000 Ред. 8 108.000 Ред. 9 81.760 Ред. 10 40.400 Ред. 11 250.000 Ред. 12 210.000 Ред. 14 320.500 Ред. 18 34.400 искористено даночно ослободување (ред. 15) ВКУПНО: Годишен данок на доход

Вкупен износ на одбитоци (колона 3) 113.400 113.400 / / / 20.440 12.120 / / / 10.320

1.549.278

Вкупен износ на платени аконтации (колона 4) 21.929 21.929 2.421 6.000 10.800 6.132 2.828 25.000 0 0 2.408

87.312

243.592

77.518

Вкупна даночна основа: 1.549.278 минус 243.592 = 1.305.686

Годишна даночна обврска: 1.305.686 х 10% = 130.567 130.567 - 77.518 = 53.049

Г одишната обврска за персонален данок на доход изнесува 130.567, додека, аконтативно платениот данок на доход во текот на годината изнесува 77.518 денари. По поднесената годишна даночна пријава УЈП треба да донесе Решение, со кое ќе го задолжи обврзникот да изврши доплата на 53.049 денари (130.567 - 77.518). Разликата се појавува заради аконтативно неплатениот данок по основ на остварени оданочиви камати во износ од 21.000 денари (ред. 12) и примениот удел без надомест за што аконтативно не е платен данок на доход во износ од 32.050 денари (ред. 14). Ако се појави и некој друг основ за доплата на данок на доход (грешки во пресметката и сл.), обврзникот е должен истиот да го плати во рок од 30 дена од денот на доставувањето на решението од УЈП за утврдената даночна обврска (член 102 од ЗПДД).

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Извадок од Публикацијата на Управата за јавни приходи - ГОДИШНА ДАНОЧНА ПРИЈАВА ЗА УТВРДУВАЊЕ НА ПЕРСОНАЛНИОТ ДАНОК НА ДОХОД (издание 2015 г.)

Напоменуваме дека редот 1-г не е вклучен во пресметката (заради аналогниот третман со редот 1).

ПЛАЌАЊЕ НА ГОДИШЕН ДАНОК НА ДОХОД Во „Даночното решение за утврдување на годишен данок на доход“ кое се доставува на пријавената адреса на даночниот обврзник - граѓанин се искажува износот на остварените приходи за 2014 година, износот на одбитоци (платени придонеси, признаени трошоци и други намалувања), износот на искористеното даночно ослободување, износот на аконтативно платениот данок, како и износот на данокот на доход што треба да се доплати.

НАЈЧЕСТО ПОСТАВУВАНИ ПРАШАЊА (во врска со Годишната Даночна Пријава) 1. Јас сум ПЕНЗИОНЕР, а имам остварено и други приходи (дивиденда, приходи од кирија и др.). Дали имам обврска во Годишната даночна пријава да ја прикажам и пензијата, покрај другите приходи?

Доколку износот на разликата за доплата на персоналниот данок на доход изнесува нула (0) даночниот обврзник - граѓанин нема обврска за плаќање.

Ако во Даночното решение е искажан данок за доплата, истиот се плаќа во рок од 30 дена. информации за плаќање на данокот по добиено Даночното решение за утврдување на годишен данок на доход

2. Остварувам приходи преку ИНТЕРНЕТ (етрговија). Дали треба во Годишната даночна пријава да ги пријавам овие приливи на пари?

Назив на примачот: 100 - 0000000630 - 95 Банка на примачот: НБРМ Сметка:

Уплатна сметка:

100 - 0000000630 - 95 8 40 - шифра на општина на живеење - 14193

Приходна шифра: 711127

о Годишната даночна пријава покрај В остварените други приходи, имате обврска да го прикажете и износот на пензијата. Податоците за исплатите, односно пресметката на годишната бруто пензија, социјални придонеси и персонален данок, потребно е да ги обезбедите од Фондот за пензиско и инвалидско осигурување (ФПИОМ).

З а приходите остварени преку интернет, имате обврска да поднесете Годишна даночна пријава.

3. Користам ПОРОДИЛНО БОЛЕДУВАЊЕ, а имам и други приходи. Дали треба во Годишната даночна пријава да го прикажам и боледувањето, покрај другите приходи?

о Годишната даночна пријава покрај В остварените други приходи, имате обврска да го прикажете и износот на надоместокот на плата за породилно боледување. Податоците за исплатите, односно пресметката на годишнoтo породилното боледување, социјални придонеси и персонален данок, потребно е да ги обезбедите од Фондот за здрaвствено осигурување на РМ.

4. Остварувам РОДИТЕЛСКИ ДОДАТОК ЗА ТРЕТО ДЕТЕ кој го исплатува Министерството за труд и социјална политика, а остварувам и други приходи. Дали надоwww.p

roagens.mk

ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК НА ДОХОД

 

местокот треба да го прикажам во Годишната даночна пријава?

римениот надоместок за трето дете кој П го исплатува Министерството за труд и социјална политика, немате обврска да го пријавите во Годишната даночна пријава, бидејќи за примањата по основа на помошти за социјална заштита не се плаќа персонален данок на доход.

на пријава и дали тоа значи дека УЈП повторно ќе ми пресмета данок?

5. Дали треба да се пријави во Годишната даночна пријава НАДОМЕСТОК НА ШТЕТА од сообраќајна несреќа исплатен од осигурителна компанија?

Добиениот на до ме сток на штета од собраќајна несреќа исплатен од страна на осигурителна компанија не подлежи на оданочување со персоналниот данок на доход, и истиот не треба да го пријавите во Годишната даночна пријава.

6. Дали добивката од 12.000 денари од ИГРИ НА СРЕЌА (спортско обложување) треба да ја пријавам во Годишната даночна пријава?

9. Фирма во која не сум вработена, ми има платено АВИОНСКИ БИЛЕТ И СМЕСТУВАЊЕ ВО ХОТЕЛ, дали тоа ми се смета како приход и дали треба да поднесам Годишна даночна пријава?

екоја добивка остварена од игри на среќа С поголема од 10.000 денари, имате обврска да ја пријавите во Годишната даночна пријава.

7. Остварувам само ПЛАТА од редовен работен однос, дали треба да поднесам Годишна даночна пријава?

Г раѓанинот кој во текот на годината остварува само приход од плата не е должен да поднесува Годишна даночна пријава. Доколку пак покрај приходот од плата сте оствариле и дополнителни примања од работен однос (на пример: регрес за годишен одмор), работодавачот има обврска да пресмета и плати персонален данок на доход, да ви издаде примерок од пресметката, а вие истиот имате обврска да го пријавите во Годишната даночна пријава.

8. Во текот на 2014 година, издавав СТАН ПОД КИРИЈА. Приходите ги пријавив во УЈП, поднесов аконтативна даночна пријава и го платив персоналниот данок. Дали треба да поднесам Годишна даноч-

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015

Како лице кое остварува приходи од кирија, и за остварениот приход сте поднеле аконтативна пријава “ПДД-АДП/ПИ“ и сте го платиле персоналниот данок на доход, имате обврска да ги пријавите и во Годишната даночна пријава. За веќе платениот данок по поднесената аконтативна даночна пријава, УЈП нема повторно да ви утврди обврска за плаќање на персоналниот данок. Не заборавајте, доколку покрај приходот од кирија сте оствариле и други приходи и тие имате обврска да ги прикажете во Годишната даночна пријава.

Средствата исплатени за авионски билети и сместувања во хотел за лица кои не се вработени во фирмата, подлежат на оданочување со персоналниот данок на доход, бидејќи истите се лично примање на физичкото лице. За исплатените приходи, фирмата има обврска да го пресмета и плати персоналниот данок на доход, да ви издаде примерок од пресметката, а вие како граѓанин имате обврска да ги пријавите во Годишната даночна пријава.

10. Работам како ВОЛОНТЕР и дали исплатите на надоместоците за извршените волонтерски работи потребно е да се пријават во Годишната даночна пријава? Надоместоците на волонтерите исплатени најмногу во висина до 15% од просечната месечна плата во Републиката исплатена за претходната година, согласно Законот за волонтерство, не подлежат на оданочување со персоналниот данок на доход, и истите немате обврска да ги пријавите во Годишната даночна пријава.

Прилог: Пополнета Годишна даночна пријава (образец „ПДД-ГДП“)



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

www.p

roagens.mk

СЛУЖБ ЕНИ ПАТУВАЊА ВО СТРАНСТВО

 

ОД 2015 ГОДИНА - НОВИ ИЗНОСИ И ПРАВИЛА ЗА ПРЕСМЕТКА НА ДНЕВНИЦИТЕ ЗА СЛУЖБЕНИ ПАТУВАЊА ВО СТРАНСТВО

о „Службен весник на РМ“, бр. 90 од 11 јуни 2014 година беше објавена последната измена на Уредбата за издатоците за службени патувања и селидби во странство што на органите на државната управа им се признаваат во тековни трошоци („Службен весник на РМ“, бр. 50/00, 64/01, 110/08, 82/10, 12/12, 5/13 и 1/14), која влезе во сила на 11.6.2014 година (со денот на објавувањето), но со одложена примена од 1.1.2015 година. Всушност, со оваа измена на уредбата, се враќаат старите правила во однос на пресметката на дневниците за службените патувања во странство, во повисок износ, кои важеа до 21.6.2010 година, односно до измената на уредбата објавена во „Службен весник на РМ“, бр. 82/10, кога членовите 10, 15 и 16 беа променети во насока на намалување на дневниците за службени патувања во странство, како и на нивно укинување во одредени случаи, со важност до 31.12.2011 година. Овој ограничен период на примена на вака изменетите одредби се пролонгираше три пати преку измена на Уредбата за изменување на Уредбата за издатоците за службени патувања и селидби во странство што на органите на државната управа им се признаваат во тековни трошоци (“Службен весник на РМ”, бр. 82/10). Прво, со „Службен весник на РМ“, бр. 12/12 од 26.1.2012 година, при што се одложи примената на одредбите што пропишуваат намалување / укинување на дневниците до 31.12.2012 година, потоа со „Службен весник на РМ“, бр. 5/13 од 10.1.2013 година, при што се одложи примената на одредбите што пропишуваат намалување / укинување на дневниците до 31.12.2013 година и најпосле со „Службен весник на РМ“, бр. 1/14 од 3.1.2014 година кога по трет пат се одложи примената на одредбите што пропишуваат намалување / укинување на дневниците до 31.12.2014 година.



kontakt@proagens.com.mk

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015

Исто така, во примена од 1.1.2015 година, се новите највисоки износи на дневници за службени патувања во странство, пропишани во новото Решение за највисоките износи на дневници за службени патувања и селидби во странство, трошоци што на органите на државната управа им се признаваат во тековни трошоци („Службен весник на РМ“, бр. 19/14). Овие новопропишани износи на дневници се објавени во изданието „ИНФО РЕГИСТАР 2015“.

РЕСМЕТКА НА ПОВИСОКИ П ДНЕВНИЦИ ОД 1.1.2015 ГОДИНА о измена на членот 10 на уредбата, која С се применува од 1.1.2015 година, дневниците повторно се пресметуваат во повисок износ, на стариот начин кој важеше до 21.6.2010 година, односно: - 50% од утврдената дневница со новото Решение, ако се поднесе сметка за сместување, како и во случаи кога сместувањето не паѓа на товар на органот на управата (35% до 31.12.2014 г.), - 20% од утврдената дневница со новото Решение, ако издатоците за сместувањето и исхраната не паѓаат на товар на органот на управата (не се исплатуваше дневница до 31.12.2014 г.), - 5% од утврдената дневница со новото Решение, ако издатоците за стручно оспособување и усовршување не паѓаат на товар на органот на државната управа, а престојот е над 30 дена. Под стручно усовршување се подразбира посета на семинари, курсеви, симпозиуми и други видови средби организирани во странство на мултилатерална и билатерална основа (не се исплатуваше дневница до 31.12.2014 г.).



02/ 3162-979 i 3298-763



Pr  fesionalna Edukacija

Напомена:

A g e n c i j a “P r o A g e n s”



Ослободен од оданочување со персонален данок согласно со членот 6 на Законот за персонален данок (“Службен весник на РМ”, бр. 80/93 ... и 13/14) и даночно признат расход согласно со членот 9 на Законот за данокот на добивка (“Службен весник на РМ”, бр. 112/14) е исплатениот надоместок на трошоци за службени патувања (дневници) на вработени лица во висина на најнискиот износ утврден со општиот колективен договор за приватниот сектор од областа на стопанството, односно за вработените во нестопанството во висина утврдена со прописите за органите на државната управа - а тоа е пропишаниот износ во горенаведената уредба. Според ова, од 1.1.2015 година, повисоко исплатените износи на дневници за службени патувања во странство, во висина пропишана со уредбата, се ослободени од оданочување со персонален данок и се сметаат за даночно признати расходи.

РЕСМЕТКА НА ПОВИСОКИ П ДНЕВНИЦИ ОД 1.1.2015 ГОДИНА ПРИ ПРЕКИН НА ПАТУВАЊЕ СО АВИОН / ПРИ ПАТУВАЊЕ СО БРОД Со измена на членот 15 на уредбата, која се применува од 1.1.2015 година, дневниците повторно се пресметуваат во повисок износ, на стариот начин кој важеше до 21.6.2010 година, во случај на прекин на патувањето со авион или при патување со брод. Во случај кога заради прекин на патувањето со авион трошоците за исхрана и сместување ги сноси авионската компанија се исплатува 20% од утврдената дневница (не се исплатуваше дневница до 31.12.2014 г.), односно 50% ако ги сноси само трошоците за сместување (35% до 31.12.2014 г.). Ако во цената на билетот за патување со брод се пресметани и трошоци за исхрана и ноќевање се исплатува 20% од утврдената дневница (не се исплатуваше дневница до 31.12.2014 г.).

РЕСМЕТКА НА ПОВИСОКИ П ДНЕВНИЦИ ОД 1.1.2015 ГОДИНА ПРИ ПАТУВАЊЕ СО КОЛА ЗА СПИЕЊЕ о измена на членот 16 на уредбата, која С се применува од 1.1.2015 година, дневниците повторно се пресметуваат во повисок износ, на стариот начин кој важеше до 21.6.2010 година, при патување со кола за спиење. Издатоците за користење на кола за спиење на службено патување во странство се пресметуваат во износ од 50% од утврдената дневница (35% до 31.12.2014 г.) ако: 1) патувањето трае непрекинато најмалку 24 часа; 2) се патува ноќе од 22 часот до 6 часот; 3) се патува најмалку шест часа ноќе по 20 часот.

www.p

roagens.mk

ДАНОЦИ

 

ИНФОРМАЦИЈА

Мислење на УЈП за кало, растур, крш и расипување

аради појасна примена на Правилникот за нормираните износи на кало, растур, крш и расипување на стоки и одделни призводи утврдени за секоја соодветна гранка за даночни цели, до УЈП беше упатено следното барање за мислење (на кое, на 29.01.2015 го добивме следниот одговор): Прашања во Барањето за мислење: „Поради потешкотии увидени во праксата, потребно ни е појаснување во врска со примената на Правилникот за нормираните износи на кало, растур, крш и расипување на стоки и одделени призводи утврдени за секоја соодветна гранка за даночни цели во кој стои дека нормираните износи на кало, растур, крш и расипување се изразуваат во процент од количината на стоката која во одреден даночен период е набавена, преработена, произведена или продадена. Како прво, не интересира, во случаи каде од една категорија производи наведени во Правилникот, на пример „компјутерска опрема“ имаме различни модели (на пример хард дискови) дали процентот се утврдува од количината на сите модели во категоријата? Односно: - Д али при пресметка на % мора секоја материјална картичка да се гледа засебно, или бидејќи се работи за артикли кои по категорија се исти може да се земат збирно? (Во Правилникот стои само „компјутери и компјутерска опрема“ - нема подетално специфицирано.) - Д околку може, дали во предвид треба да го земеме збирот на сите влезови без разлика дали во одредените артикли има или нема утвреден кало растур или треба да се земе збирот на сите влезови само од оние картици каде е утврден кало растур?

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015

Имено, во примерот каде од еден модел (модел „А“) имаме набавено 1.000 парчиња а за расход се 7, од модел „Б“ имаме набавено 10 парчиња од кои 5 ни се за расход и од модел „В“ имаме 200 парчиња и ниедно за расход, доколку би утврдувале процент (1,5%) од модел, ние би имале вкупно признат расход во износ од 15,15 парчиња (15 парчиња од артиклот „А“ плус 0,15 парчиња од артиклот „Б“). Но доколку би се признал расход од целата категорија – компјутерска опрема, тогаш признатиот расход би се пресметал за 18,15 парчиња, односно расходот би бил поголем за вредноста на 3 артикли од моделот „В“. Второ прашање - дали под „количината на стоката“ се сметаат само набавените количини во 2014, без пренесените залихи на 01.01.? И, како трето прашање: Дали за вредноста на расходуваните залихи, над признаените количини според Правилникот, но за кои постои доказ дека се уништени поради кало, растур, крш или расипување, се должи ДДВ, со оглед дека не настанал промет ниту било кој друг вид на оттуѓување?“ Мислење на УЈП: „Во врска со Вашето барање на мислење, Ве известуваме за следното: Од аспект на Законот за данокот на добивка Според член 9 став 1 точка 16 од Законот за данокот на добивка (објавен во “Сл. Весник на РМ“ бр.112/14), како непризнаени расходи за даночни цели се сметаат меѓудругото и трошоците на кало, растур, крш и расипување над нормираните износи утврдени за соодветната гранка, под услов истите да не се настанати како резултат на вонреден настан или виша сила.



kontakt@proagens.com.mk



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Во член 2 став 1 од Правилникот за нормиранитe износи на кало, растур, крш и расипување на стоки и одделни производи утврдени за секоја соодветна гранка за даночни цели (“Сл. весник на РМ” бр. 174/14), пропишано е дека нормираните износи на кало, растур, крш и расипување се изразуваат во процент од количината на стоката која во одреден даночен период е набавена, преработена, произведена или продадена. Според тоа, по однос на првото прашање на мислење сме дека во случај каде од една категорија производи наведени во Правилникот, во Вашиот случај „компјутерска опрема“ имаме различни модели на компјутерска опрема (на пример хард дискови), за настанатиот кало, растур, крш и расипување процентот се утврдува од количината на секој модел засебно во таа категорија.

По однос на второто прашање на мислење сме дека при настанување на кало, растур, крш и расипување како расход во даночниот биланс се признава износот до процентот (пропишан во Правилникот) од количината на стоката која во одреден даночен период е набавена, преработена, произведена или продадена. Од аспект на Законот за данокот на додадена вредност Со Правилникот за нормираните износи на кало, растур крш и расипување

www.p

на стоки и одделни производи утврдени за секоја соодветна гранка за даночни цели, се пропишани нормираните износи на кало, растур, крш и расипување во трговијата, угостителството, градежништвото, земјоделството, прехрамбената индустрија, производството на тутун и преработки од тутун и складирањето и прометот на нафта и нафтени деривати. Истовремено Ве известуваме дека иако во преамбулата на Правилникот за нормираните износи на кало, растур, крш и расипување на стоки и одделни производи утврдени за секоја соодветна гранка за даночни цели се повикува на Законот за данокот на добивка, истиот важи и за целите на данокот на додадена вредност. Ова е мислење на Сектор за услуги на даночни обврзници и даноци во Министерство за финансии / Управа за јавни приходи и истото нема правна сила на толкување на закон и неможе да претставува основа за негово користење, или употреба како доказ пред суд или други органи и институции за остварување на одредени права во корист на подносителот. Надлежен орган за давање на овластено толкување на Закон е Собранието на Република Македонија согласно член 68 став 1 алинеја 2 од Уставот на Република Македонија.

roagens.mk

ДАНОЦИ

 

ДАНОЧЕН ТРЕТМАН НА ПРОМОТИВНИТЕ, РЕПРЕЗЕНТАТИВНИТЕ И ДРУГИ ПОДАРУВАЊА

ромените во окружувањето предизвикани од технолошките иновации, глобализацијата, дерегулацијата, приватизацијата, зајакнување на моќта на потрошувачите, стремење кон различни индустрии, доведоа до зајакнување на конкуренцијата на пазарот.

Д-р Рефика МУРИЌ *

Во такви услови компаниите, чија основна цел е да ги продадат своите производи и врз оваа основа да генерираат профит, мора да се борат за придобивање на потрошувачите и да ги охрабрат потенцијалните купувачи и побарувачката за нивните производи и услуги. За да успеат во тоа, многу компании се одлучуваат за рекламирање со кое ќе се продре до свеста на потрошувачите и ќе ги поттикне да ги купуваат токму нивните производи и услуги. Трошоците за промоција, репрезентација и разни дарувања, направени во помал или поголем обем, се вообичаен трошок на деловните субјекти. Меѓутоа во праксата не е секогаш едноставно нивното разграничување и соодветно даночно третирање. Во македонското законодавство се дадени многу мали можности за неоданочено промотивно и репрезентативно давање на деловни партнери, а за неоданочени исплати и подарување на вработените воопшто не се предвидени даночни олеснувања и ослободувања. Оттука, разликувањето на трошоците од подароци за репрезентација и рекламните (промоциски) активности е предмет на редовна даночна дилема: кога и во кои случаи се плаќа ДДВ, кога трошокот ја зголемува даночната основа за данокот на добивка, а кога може да се појави и обврска за плаќање на персонален данок на доход, итн.?

1. ТРОШОЦИ ЗА РЕПРЕЗЕНТАЦИЈА 1.1. Третман на репрезентацијата од аспект на ДДВ Репрезентацијата според Законот за данокот на додадена вредност („Службен весник на РМ“, бр. 80/93, ... и 15/15) се смета за сопствена потрошувачка во оној дел во кој се вршат испораки кон трети лица (клиенти и деловни партнери), а кои испораки Законот не ги признава како давања поврзани со стопанската дејност. * Даночен советник

Имено, Законот за ДДВ, согласно со член 3 став 3 точки 1 и 2, давањето на добра без надомест го третира како оданочив промет на добра со надомест, и тоа секогаш:

r_muric@proagens.com.mk

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015

 кога „добрата се земаат за лични потреби на даночни от обврзник, или на вработените лица кај него или за



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

други цели кои не се поврзани со неговата стопанска дејност“ односно,  кога „прометот на добра без надомест од страна на трговски друштва и други здруженија на лица се врши спрема нивните сопственици на влог, спрема членовите и спрема нив блиски лица“. Така и рекламирањето спроведено со бесплатно делење на производи (чаши, пепелници, покривки за маси, пенкала, тевтери, часовници, запалки, привезоци, итн.), кои носат на себе име, лого, заштитен знак и сл. на даночниот обврзник, се оданочува со ДДВ, односно за набавките на тие добра не се одбива претходниот данок (ДДВ). (Само за одредени мали износи на вредност на репрезентативните подароци, има исклучок од претходното правило, за што ќе стане збор во понатамошниот текст.)

Ист е случајот и со дадените услуги без надомест, според член 6 став 3 точките 1 и 2 од Законот за ДДВ. Според член 35 точка 3 од Законот за ДДВ правото на одбивка на претходни даноци се исклучува за репрезентативните издатоци за гостење, приредување на прослави, одмор, рекреација и забава.

• Третман на набавката на репрезентативни подароци Обезбедувањето на добра/услуги за репрезентација може да се изврши по пат на посебни набавки на добра и примања на услуги, но исто така може да се состои и од давање од сопствени залихи (сопствена потрошувачка), односно вршење на сопствени услуги.

Според Поглавје 86 став 4 и 5 од Упатството за примена на Законот за ДДВ („ДДВУ“) на Министерството за финансии, кај издатоците за подароци, од причини на поедноставување, не се исклучува правото на одбивка на претходни даноци, доколку добрата дадени на примателот не надминуваат вкупен износ од 500 денари (бруто-износ) во една календарска година. Доколку вредноста на подароците кон еден примател надминува износ од 500 денари (заедно со ДДВ) во дадената година, се исклучува правото на одбивка на претходните даноци за нив. Во тој случај дадените добра се евидентираат целосно на трошок за репрезентација. (Давателот го поднесува товарот на влезниот данок при набавката на тие производи, што според член 23 точка 20 од Законот, го ослободува од пресметување ДДВ при прометот, односно давањето на добрата.) Пример:



Даночен обврзник набавува 50 часовници по единечна цена од 600 денари, на кои е нарачано да се стави и логото на фирмата. За новогодишниците празници, ги подарува часовниците на своите најдобри клиенти. Со самата набавка на часовниците се утврдува дека се работи за подароци за репрезентација во смисла на член 35 точка 3 од Законот за ДДВ (со пречекорен праг од 500 денари). Со тоа, правото на одбивка на претходни даноци е исклучено уште при набавката. Набавените производи се евидентираат директно на трошок, преку следното

Книжење: СМЕТКА ОПИС должи побарува 444 Трошоци за репрезентативни подароци 220 Залихи на репрезентативен материјал - набавени производи за репрезентација

ИЗНОС должи побарува 30.000 30.000

Меѓутоа, доколку вредноста на одделните производи е во границите на толерираната вредност (под 500 денари), се допушта (по исклучок наведен во Упатството за примена на Законот за ДДВ - „ДДВУ“) да се одбие претходниот данок, повторно без обврска да се пресметува исwww.p

roagens.mk

ДАНОЦИ

 

тиот при подарувањето за репрезентација, но под услов да се има евиденција за лицата и дадените предмети (името, презимето и адресата на примателот на подарокот, како и видот и вредноста на подарокот) со цел да се докаже дека на едно лице (клиент) не му се подарени добра во вкупна вредност над 500 денари во даночниот период.

Пример:



Набавени се 100 пенкала по цена од 400 денари парче + 20 денари ДДВ (5%). Истите се евидентирани на залиха на репрезентативен материјал, а потоа се разделени на 100 клиенти за кои е направен список со име, презиме и адреса на примателот на подарокот.

Набавката (со одбиен ДДВ) и потрошокот (без пресметување на ДДВ) во овој случај се евидентираат на следниот начин: Книжење: СМЕТКА ОПИС должи побарува 3109 Залихи на репрезентативен материјал 1300 Претходен данок 2200 Добавувачи во земјата - набавени производи за репрезентација 4443 Трошоци за репрезентативни подароци 3109 Залихи на репрезентативен материјал - издадени репрезентативни подароци

Согласно со Упатството („ДДВУ“), само за производи набавени за репрезентација со вредност (заедно со ДДВ) до 150 денари не мора да се води евиденција (списоци и податоци) за примателите на репрезентативните подароци. На пример, доколку пенкалата чинеа 150 денари заедно со ДДВ, нивната вредност ќе се евидентираше на трошок со право на одбивка на ДДВ: 4443, 1300 / 2200, без да се води евиденција за нивното распределување по лица. Од претходното произлегува дека за остварување на правото на одбивка, евиденцијата за примателите е неопходна само кај подароците, со вредност поголема од 150 а помала од 500 денари. Напомена:



Претходните два примери претставуваат репрезентативно давање под условите од Поглавјето 86 став 4 и 5 од Упатството за примена на Законот за ДДВ („ДДВУ“) со тоа што напоменуваме дека при даночните контроли се среќаваат примери на не-

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015

ИЗНОС должи побарува 40.000 2.000 42.000 40.000 40.000

гирање на правото на одбивка на ДДВ за репрезентативните давања, дури и кога се работи за репрезентативни подароци или давања со поединечна вредност под 150 денари, под изговор дека во законскиот текст (на Законот за ДДВ) нема таква можност. Меѓутоа, презентираната можност за подарувања со пониска вредност, без исклучување на правото на одбивка на ДДВ за нив, ја потврдува и Министерството за финансии со следното Мислење за ДДВ дадено под број 1128383/2 од 28.07.2008 година, во кое се вели: „Согласно член 35 став 3 на Законот нема право на одбиток на претходниот данок за расходи за репрезентација на претпријатието или на сопственикот (гостење, подароци, одмор, рекреација и разонода). Кај издатоците за подароци (подароци на добра), од причини на поедноставување не се исклучува правото на одбивка на претходни даноци, доколку добрата дадени на примателот не надминуваат вкупен из-



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

нос од 500 денари (брутоизнос) во даночниот период (календарска година). Доколку се даваат повеќе подароци кон лице во одреден даночен период, правото на одбивка на претходни даноци ќе отпадне во полн обем, ако севкупните издатоци за сите подароци спрема примателот на подароците надминуваат износ од 500 денари. При подарување на вредност поголема од 150 денари, даночниот обврзник е должен да го евидентира името, презимето и адресата на примателот на подарокот, како и видот и вредноста на подарокот.

Ако во моментот на набавката на доброто неговата намена се уште не е утврдена како добро за цели на подарок, правото на одбивка на претходни даноци може најпрвин да се искористи согласно општите услови од член 33 и член 34 од ЗДДВ. Доколку се надмине прагот од 500 денари со давањето на подарокот, се врши дополнителна корекција на правото на одбивка на претходни даноци. Од причини на поедноставување, исправката на одбивката на претходниот данок не мора да се изврши за пресметковниот период на набавката на доброто, туку се врши исправка за пресметковниот период на давање на подарокот.“

• Третман на подарување на сопствени производи и стоки Според прописите за данокот на додадена вредност давањата на сопствени добра и услуги без надомест, за репрезентациски цели, добиваат третман на сопствена потрошувачка. За истата треба да се изготви одредена документација која може да биде во форма на сметки, фактури, пресметки, одлука, калкулација и сл. Ова се прави со цел да се евидентира потрошокот на одредени производи, стоки или материјали доколку сопствената потрошувачка е направена од сопствените залихи, како и за даночни цели. Книжење: СМЕТКА должи побарува

Со оглед дека подарувањето (самопотрошувачката) од аспект на ДДВ се третира како давање на добра на блиски лица од член 3 став 3 точка 2, тоа би значело: да се пресмета и плати ДДВ на основица цена на чинење (за производите од сопствена производна линија), односно набавна цена (за залихите на стоки), што е пропишана со членот 19 од Законот за ДДВ. • Давање на сопствени производи за репрезентација Пример:

Трговско друштво кое се занимава со производство на канцелариски инвентар, на своите деловни партнери им подарува по еден сет за биро од сопствениот асортиман, за кои во моментот на подарувањето цената на чинење изнесува 800 денари. Подарени се вкупно 100 парчиња. Специфично за подарувањето на добра од сопствените залихи на производи е тоа што во фазите на нивното стекнување е одбиван ДДВ од влезните фактури (за трошоците на производството), така што нивното подарување, подлежи на оданочување. Но, додека кај редовниот промет (испорака со надомест) данокот се пресметува на основица продажна цена, кај давањето без надомест се применува основицата од член 19 став 1 точка 1, а тоа е цената на чинење. Со оглед дека моментот на подарувањето на производите од аспект на член 3 став 3 точка 2 од Законот, има третман на промет, кој во овој случај е со обврска за ДДВ, евиденцијата ќе се спроведе со задолжување на сметката 444, за износот на набавната вредност на дадените стоки плус ДДВ, со истовремено одобрување на сметката 630 - Производи на залиха и сметката 230, за пресметаниот ДДВ.

ОПИС

Трошоци за употребени сопствени производи за репрезентација 6300 Производи на залиха 2300 Обврски за ДДВ - за подарени сопствени производи 4442

www.p



roagens.mk

ИЗНОС должи побарува 94.400 80.000 14.400

ДАНОЦИ

• Давање на сопствени стоки за репрезентација Ако во моментот на набавката на стоките нивната намена се уште не била утврдена како добра за цели на подарок, правото на одбивка на претходни даноци може најпрвин да се искористи согласно со општите услови од член 33 и член 34 од Законот за ДДВ, како за набавени стоки за натамошна продажба. Само доколку се надмине прагот од 500 денари со давањето на подарокот, согласно Поглавјето 86 став 5 од Упатството („ДДВУ“), се врши дополнителна корекција на правото на одбивка на претходни даноци (односно пресметување на даночна обврска). Пример:



Даночен обврзник, кој тргува со телефони, им подарува за новогодишните празници на своите најдобри клиенти по еден телефон од типот кој во претходниот период бил набавен по единечна цена од 900 денари (бруто-набавна цена). Набавката на телефоните во претходниот период му го обезбедила правото на одбивка на претходните даноци во случај на исполнетост на општите услови за тоа. Дури во моментот на подарувањето се применува исклучувањето на правото на одбивка според член 35 точка 3 од Закон за ДДВ. Даночниот обврзник не мора да врши исправка на одбивката на претходниот данок за периодот на набавката. Исправката се врши во пресметковниот период на подарувањето.

1.2. Репрезентација од аспект на персоналниот данок на доход Законот за персоналниот данок на доход („Службен весник на РМ“, бр. 80/93, ... и 13/14) предвидува плаќање на данок на доход за повеќе видови на приходи, со кои се стекнуваат физички лица. И приходите што се остваруваат во натура или на некој друг начин, подлежат на оданочување со персоналниот данок на доход.

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015

  Меѓутоа, предметите што се наменети за репрезентација, се производи кои немаат однапред определен сопственик и нивното подарување не претставува надомест за некое извршено дело или дејност, ниту е предмет на некаков противнадомест или договор за подарок, па според тоа не подлежат на оданочување со персонален данок на доход. Само во ретки случаи на подарувања на конкретни (посочени) лица, кога станува збор за добра кои не можат да се подведат под категоријата класични производи за репрезентација (пример: лаптоп, компјутер, телевизор, костим и сл.), ќе се смета дека примателот на подарокот се стекнал со „друг приход“ од членот 55-а од Законот за персоналниот данок на доход, за што подарувачот е во обврска да пресмета и плати (во име на лицето примател на подарокот) персонален данок на доход по пресметана стапка од 6,952%, применета на основица вкупната вредност (со ДДВ) на подарокот. Последното не треба да важи во случајот кога се даваат производи на вработените на субјектот (друштвото), од причина што тие се третираат како лични примања остварени од работен однос, а и затоа што со давањето кон вработените не се остваруваат репрезентативни цели.

1.3. Третман на репрезентацијата од аспект на данокот на добивка Согласно со членот 9 точка 8 од Законот за данокот на добивка („Службен весник на РМ“, бр. 112/14), делот на трошоците направени за репрезентација во висина од 90% е оданочив. Тоа значи дека даночно признаен е само износот утврден во висина на 10% од овие трошоци. Обврзниците за составување на Даночен биланс на непризнаени расходи, на АОП 11 од овој биланс, треба да ја внесат вредноста на 90% од трошоците за репрезентација (трошоци направени за гоштевање, подароци, одмор, рекреација и разонода, како и угостителските и слични услуги) евидентирани на сметка 444 - Трошоци за репрезентација.



Pr  fesionalna Edukacija

Пример:

A g e n c i j a “P r o A g e n s”



Даночниот обврзник за 2014 година искажал трошоци за репрезентација во вкупен износ од 500.000 денари (репрезентативни пенкала и тевтери, календари, службени ручеци, набавка на сокови, кафе и други пијалоци за служење на деловните партнери, клиенти и други гости). Пресметка на оданочивиот расход за репрезентација: Оданочив дел од трошоците за репрезентација се искажува на АОП 11 од ДБ (500.000 х 90%) Напомена:

450.000



Како што е веќе кажано, не е едноставно да се разграничи репрезентацијата од промоцијата и пропагандата направени во функција на унапредување на дејноста, со оглед дека еден ист трошок во еден случај може да биде промоција а во друг репрезентација или да претставува истовремено и промоција и репрезентација. Во секој случај нема да се погреши ако сите подароци кои за примателот имаат некоја вредност за лична употреба, се евидентираат како репрезентација, односно непризнаен трошок.

2. ТРОШОЦИ ЗА РЕКЛАМА И ПРОМОЦИЈА

Промотивните активности претставуваат еден од најсилните инструменти на маркетинг миксот во насока на подобро запознавање и информирање на потенцијалните купувачи за постоење на одреден производ, неговите квалитети, а индиректно и со самата компанија. Кога станува збор за техники за промоција обично се мисли на рекламата која претставува порака што комуникациски, со помош на визуелни, акустични или комбинирани средства, се пренесува на поширока или пак одредена - таргетирана група на потрошувачи. Промоциите и рекламните мерки се спроведуваат со цел, да се иницира кај потрошувачот донесување одлука за стекнување одредени добра или за користење одредени услуги и на тој начин да се унапреди сопствената деловна активност. Затоа, овие трошоци имаат третман на даночно признаен расход при што и правото на одбивка на претходни даноци за промоциските и рекламните издатоци не е исклучено. Но, сите услови мора да бидат исполнети истовремено, со цел трошоците да може да се дефинираат како промоција. Од тој аспект, само медиумските пораки (на радио, ТВ, весници, списанија, интернет, брошури и проспекти, плакати, летоци, аудиовизуелни материјали), логотипи, симболи, реклами на ѕидови на згради, автобуwww.p

си и други превозни средства, настапи на саеми, трошоците за наградни игри во согласност со прописите кои се однесуваат на организацијата на наградни и други слични игри, како и други трошоци со кои се промовира доброто или услугата на даночниот обврзник на начин кој е од јавен карактер, упатени кон одреден број на деловни партнери и/или потрошувачи, со цел да се иницира кај нив донесување одлука за конзумирање одредени добра или за користење одредени услуги, имаат јасен третман од аспект на даноците. Трошок за промоција претставува и секое давање на производи и добра кои даночниот обврзник ги произведува, односно оние со кои тој тргува. Но истите мора да бидат означени со „некомерцијално пакување“, „не е за продажба“, „тестер“, „промотивен примерок“ и сл. и адаптирани за цели на промовирање на начин што нивните пакувања ќе бидат помали од стандардната амбалажа во која производот се продава. Во одредени случаи нема воопшто да се спакувани туку подготвени за тестирање и/или консумација на местото на организираната промоција. Во случаи на вакви промовирања на нови производи или увезени стоки, корисно е во одредена Одлука или План за организирање и спроведување на промоцијата да се наведе од кои производи и кои количини на залиха, се даваат за потрошок како промотивен ма-

roagens.mk

ДАНОЦИ

 

теријал (заради признавање на расходот за потрошениот материјал како и негово не оданочување со ДДВ). Пример: Даночен обврзник, кој тргува со парфеми, на продажните пултови во две продавници каде се продаваат неговите стоки доставува 80 примероци на парфеми на кои пишува дека се промотивни полнења - тестери, во вкупна набавна вредност од 18.880 (16.000 + 2.880 ДДВ).

Набавката и испораката на тестерите се евидентира на следниот начин:

Книжење: СМЕТКА ОПИС должи побарува 3109 Залихи на промотивен материјал 1300 Претходен данок 2200 Добавувачи во земјата

ИЗНОС должи побарува 16.000 2.880 18.880

- набавени производи за промоција

Трошоци за реклама, пропаганда, промоција и саеми

417 3109

Залихи на промотивен материјал

16.000 16.000

- издадени промотивни материјали



Напомена: Трошоците за промоција се вообичаени оперативни трошоци кои се евидентираат во сметководството на сметката 417 - Трошоци за реклама, пропаганда, промоција и саеми. Како такви, претставуваат даночно признаени расходи во контекст на основицата за оданочување со данок на добивка. Покрај тоа, регистрираните даночни обврзници за ДДВ можат да извршат одбивка на претходниот данок од влезните исполнувања поврзани со промоции и реклама, без да имаат одбврска за повторно пресметување на ДДВ. Кога се договара изготвување на рекламна услуга, тогаш во трошокот за реклама се вбројуваат сите услуги на подготовка, организација и спроведување на рекламата како што се: - рекламен консалтинг - работи за информирање на клиентот за можностите за реклама, - рекламни подготовки и планирање на рекламата - истражување и планирање на основите на одреден рекламен ангажман, на пример испитување на пазарот, анализа на потрошувачката, истражување на потрошувачките навики, развој на пазарна стратегија и развој на рекламни концепции,

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015

- рекламно уредување - тука се вбројуваат графичката работа, срочувањето (формулирање и уредување) рекламни текстови и подготвителните работи за филмска, радио и телевизиска продукција, - рекламно производство - создавање или снабдување со материјали неопходни за рекламирањето, на пример: цртежи, отисоци за огласи, проспекти, плакати итн., офсет-печат, носители на слика и тон, вклучувајќи го и надзорот врз процесот на производството, - организирање реклама - реализација на нарачаната работа во соодветната област, во која треба да се изврши рекламирањето, на пример давањето налог за објавување реклами кај издавачите на весници, списанија, стручни печатени материјали и жолт печат, како и давањето налог за рекламирање до радио-телевизиските институции и до други претприемачи кои вршат реклама, - спроведување на реклама - внесувањето на рекламни огласи во весници, списанија, стручни списанија, снимањето на истите на носители на слика и тон, внесувањето реклама во жолт печат, останатите форми на адресно рекламирање, на пример дополнително внесување или истакнато внесување на реклама, приложувањето или распределбата на проспекти и други форми на директно рекламирање, пос-тавувањето рекламни плакати и рекламни текстови на огласни табли, сообраќајни средства итн., емитирањето рекламни филмови во кина или на рекламни спотови преку телевизијата или радиото.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

ПОДРУЖНИЦИ НА СТРАНСКИ ЛИЦА КАКО ФОРМА НА ВРШЕЊЕ НА ТРГОВСКА ДЕЈНОСТ ВО МАКЕДОНИЈА 1. ВОВЕД

Данијела ЈАЌИМОВИЌ *

о членовите од 579 до 584 Законот за трговските друштва - ЗТД („Службен весник на РМ“, бр. 28/04, 84/05, 25/07, 87/08, 42/10, 48/10, 24/11, 166/12, 70/13, 119/13, 120/13, 187/13, 38/14, 41/14 и 138/14) се уредени прашањата во врска со начинот на кој странски трговски друштва и странски трговци-поединци можат да вршат дејност на територијата на Република Македонија. Тука се содржани одредбите за поимот и критериумите за определување на припадност на странските трговски друштва; за нивната положба во работењето на територијата на Република Македонија со нагласување дека е изедначена со положбата на домашните субјекти; за начиниот на утврдување на формата и правниот субјективитет на странското трговско друштво и за примената на правото на Република Македонија на неговото работење на територијата на Република Македонија. Подружница како организациона форма преку која странското лице може да врши трговска дејност во Република Македонија, а која е предмет на овој текст, е уредена со членовите од 585 до 595 од ЗТД, со кои се покриени основањето и упис на подружницата во трговскиот регистар, нејзиниот настап во правниот промет (во име и за сметка на странско лице), одговорноста на странското лице за обврските на подружницата, како и водењето на трговски книги и престанок и ликвидација на подружницата.

2. ЕДНАКВА ПОЛОЖБА ВО РАБОТЕЊЕТО За странските лица кои вршат дејност во РМ, исто како и за странските сопственици на основачки капитал во РМ важи дека во работењето се изедначени со домашните физички и правни лица, освен ако со меѓународен договор или со закон за оддел ни видови друштва и за странските трговци-поединци со опре делен предмет на работење поинаку не е определено. Во своето работење во РМ странското друштво работи според законите на РМ.

* Правен советник d_jacimovic@proagens.com.mk

Доколку странското друштво има организациона форма која не е уредена со нашиот ЗТД, според правилата за сродни друштва од членот 582 од ЗТД на него се применуваат одредбите од законот што се однесуваат на трговските друштва со најсродна фор ма (јавно трговско друштво, или командитно друштво, или друштво со ограничена одговорност, или акционерско друштво и командитно друштво со акции).

www.p

roagens.mk

ДЕЛОВНО ПРАВО

 

Сродноста се цени особено според начи нот на кој содружниците ги внесуваат влого вите во друштвото, според начинот и обемот на одговорноста на содружниците за обврс ките и според организацијата. Ако странск о то друштв о не може да се подведе ниту под една форма на трговско друштво предвиде на со ЗТД, ставот на нашиот законодавец е на овие странски друштва да се применува ат одредбите со коишто е уредено акционер ското друштво - АД.

3. ОРГАНИЗИРАЊЕ НА ПОДРУЖНИЦА 3.1. (Не)задолжително организирање на подружница Според член 581 став 2 од ЗТД, цитат: „Странско трговско друштво или странски трговец-поединец е должен да организира подружница за вршење дејност на територијата на Република Македонија, ако има регистрирано седиште, централна управа или главно место на вршење на дејност во друга земја чие право бара од трговските друштва и трговци поединци запишани во трговскиот регистар да организираат подружница за да можат да вршат дејност на нејзината територија.“ Цитираната одредба од членот 581 став 2 од ЗТД е продукт на измената на ЗТД објавена во „Службен весник на РМ“, бр. 24/11 од 25 февруари 2011 година, во сила од 5 март 2011 година. Со неа во ЗТД е воведен принцип на реципроцитет во поглед на организирање на подружница од страна на странски субјекти на територијата на РМ. Според тоа, од странското друштво/трговец-поединец ќе се бара организирање на подружница како услов за вршење на дејност во РМ, само доколку таков услов постои за македонското друштво/трговец-поединец во државата во која е регистрирано седиштето (или има централна управува или главно место на вршење на дејност) на односното странско друштво. До измената (24/11), одредбата од членот 581 став 2 од ЗТД имаше императивен карактер во поглед на барањето за задолжително организирање на подружница од стра-

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015

на на странското лице како услов за вршење на дејност во РМ (Старата одредба гласаше: „Странското лице не може да врши дејност на територијата на РМ се додека не организира подружница.“). Императивниот карактер на задолжителното организирање беше поткрепен и со соодветна прекршочна одредба од членот 605 од ЗТД, која исто така претрпе измена, поточно усогласување со актуелната содржина на членот 581 став 2 од ЗТД, така што го опфати санкционирањето на вршење дејност на територијата на РМ од странското лице без организирање на подружница во случај кога странецот бил должен да ја организира, што значи во случај на постоење на реципроцитет. (Актуелниот член 605 гласи: Глоба во износ од 1.500 до 3.000 евра во денарска противвредност ќе му се изрече за прекршок на странско трговско друштво ако врши дејност на подрачјето на РМ без основање подружница, а бил должен да ја организира согласно со одредбите на член 581 став 2 од овој закон. Глоба во износ од 1.000 евра во денарска противвредност ќе му се изрече за прекршок и на одговорното лице во странското трговско друштво за прекршокот од ставот 1 на овој член.) Без оглед што обврската за организирање на подружница од страна на странските лица се релативизира со реципроцитетното однесување на пазарот прифатено со ЗТД, во практиката под притисокот на барањата на даночната регулатива на Македонија странското лице, реално, не може да врши трговска дејност без претходно организирање на подружница или трговско друштво.

3.2. Упис на подружница во трговскиот регистар Подружница, согласно членот 586 од ЗТД е организациона единица преку која странското лице има право да ги врши сите работи за кое е регистрирано во домицилната земја, и во тие рамки да стекнува и да презема обвр ски, како и право на пристап пред судовите и другите органи на РМ под истите услови ка ко и домашните друштва од иста или срод на форма и предмет на работење, освен ако



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

со закон поинаку не е определено - член 586 од ЗТД. Подружницата на странското друштво, од носно странскиот трговец-поединец, како и подружницата на домашното друштво се формира со организирање, а не со основање и се запишува во трговскиот регистар. Странско лице може да организира подружница во РМ само ако е запишано во регистарот на домицилната држава (држава во којашто има се диште) - член 586 став 2. Во членот 587 од ЗТД се неведени документите кои се приложуваат за упис на подружницата во трговскиот регистар при Централниот регистар: 1) изводот од регистарот во којшто е запишано странското друштво, односно странскиот трговец-поединец којшто ја организира подружницата, од којшто се гледа содржината и да тумот на уписот; 2) преписот од договорот за друштво то или статутот, односно друг соодветен акт на овие акти според законодавството на странската земја, за верен од страна на надлежен странски орган, како и уверение од странските власти дека поднесениот акт, според законодавството на странската земја, сî уште е во сила. Ако според законите на странската земја не се бара писмен договор или статут, односно друг соодветен акт на овие акти, се приложува уверение од надлежното дипломат ско-конзуларно претставништво на РМ дека друштвото постои, за тоа кои му се акционерите, односно содруж ниците и како одговараат за обврски те, а за странскиот трговец-поединец дека не е бришан од регистарот;

3) списокот на лицата на коишто им е доверено застапување на странското лице во РМ, со назначување на нивното презиме и име, ЕМБГ, односно бројот на пасошот за странските физички лица и нивното државјанство и место1

то на живеење. Кон списокот се подне сува и доказ дека тие лица се уредно назначени според актите на друштво то и законските прописи на државата на која друштвото í припаѓа; 4) одлуката на надлежниот орган на странското лице за организирање на подружницата; 5) извештајот за бонитетот на странското друштво и странскиот трговецпоединец, издаден од надлежен државен орган или од овластен ревизор, според прописите на државата на којашто í припаѓа странското лице; 6) описот на дејностите и работите што ќе ги врши подружницата и 7) ако, со закон, е определено доставување дозвола, одобрение или друг акт, со пријавата се приложува и тој доказ. Во однос на точката 7) како пример ќе наведеме организирање на подружница на странска брокерска куќа во РМ, согласно Законот за хартии од вредност (понатаму: ЗХВ 1). Подружницата на странска брокерска куќа може да врши услуги со хартии од вредност во РМ под истите услови определени со ЗХВ кои се однесуваат на основањето и работењето на брокерска куќа и банка, освен барањата кои се во врска со основната главнина утврдена во членот 99 од ЗХВ. Основни услови за организирање на ваков тип подружница е истата да располага со дозвола за работење со хартии од вредност издадена од Комисијата за хартии од вредност и истата да биде огранизирана од странската брокерска куќа која е овластена да врши работи со хартии од вредност во било која од земјите на Организацијата за економска соработка и развој (OECD). За кои дејности е регистрирана странската брокерска куќа во домицилната земја истите работи со хартии од вредност ќе може да ги обавува нејзината подружница во РМ. Организирањето на подружницата се пријавува заради упис во трговскиот регис

„Службен весник на РМ“, бр. 95/05, 25/07, 07/08, 57/10, 135/11, 13/13, 188/13 и 43/14. www.p

roagens.mk

ДЕЛОВНО ПРАВО

тар според седиштето на подружницата член 587 став 1 од ЗТД. Пред уписот на подружницата во трговскиот регистар, лицето што донело одлука за организирање на подружница во РМ не смее да работи преку подружницата - член 587 став 3 од ЗТД.

3.3. Можност за организирање повеќе подружници Странското друштво во РМ може да организира повеќе подружници, додека странски трговец-поединец, според член 586 став 3 од ЗТД може да организира само една подружница. Ако организира повеќе подружници, според член 588 ставови 1 и 2 од ЗТД странското друштво во пријавата за упис во трговскиот ре гистар означува подружница која во поглед на работењето во РМ се смета за главна подружница (македонска централа). Другите подружници што ги организира странското друштво се сметаат како подружници на главната подружница. Ваквата законска формулација “подружници на главната подружница” се чини несоодветна на статусот на подружницата како организационен дел на странското лице кој настапува во негово име и за негова сметка бидејќи создава погрешен впечаток дека подружница, а не странското лице, ги организира другите подружници. Доколку странското лице има потреба од повеќе подружници за вршење на дејност во Македонија, секоја од нив одделно ја организира странското лице, а не некоја од организираните подружници. Уште, ЗТД бара во член 588 став 3 во фирмата на подружницата да се назначи која е главна подружница, односно да се наведе редниот број на другите подружници според нивниот редослед.

3.4. Настап во правниот промет - во име за и за сметка на странското лице Подружница не е правно лице, нема правен субјективитет. Затоа, согласно чле2

 

нот 589 од ЗТД подружницата настапува во правниот промет во имеи за сметка на странското друштво, односно странскиот трговец-поединец. При тоа мора да ја упо требува фирмата и седиштето на странското друштво, односно странскиот трговец-поединец, како и името на подружницата. Од ова јасно произлегува дека во зделките што подружницата ги презема на територијата на РМ во правен однос, всушност, се наоѓа странското лице, бидејќи зделките се засноваат во негово име и за негова сметка. Оттука и одговорноста за обврските настанати со работењето на подружницата во РМ, согласно со членот 590 од ЗТД, ја сноси странското друштво, односно странс киот трговец-поединец при што одговара со целиот свој имот. Покрај странскиот субјект, за работењето на подружницата одговараат и основачите на странското друштво, односно странскиот трговец-поединец и тоа неограничено и солидарно, но само во случај кога странскиот субјект е запишан во регистарот на државата во којашто има седиште помалку од две години од денот на поднесеното барање за организирање на подружница. Одговорноста на основачите, меѓутоа е ограничена до истекот на две години од денот на организирањето на подружницата.

3.5. Застапници на подружницата Во однос на застапувањето на подружниците во РМ, ЗТД во членот 591 содржи неколку решенија, кои би можеле да се третираат како отстапување од системот на работните односи во Македонија како и од нормата на ЗТД за ограничениот избор на менаџерите за извршни членови во одбор на директори и во управниот одбор. 2 Имено, за секоја подружница, странското друштво, односно странскиот трговец-поединец назначува еден или повеќе застапници кои, во поглед на таа подружница, го застапу ваат во неговото работење во РМ. Но, странското друштво може истите застапници

„Менаџерски договор“, Информатор бр. 5/13, автор Данијела Јаќимовиќ.

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

да ги назначи и за повеќе подружници. Во согласност со ЗТД, застапниците на глав ната подружница се застапници на други те подружници и кога за нив се назначени и други застапници.

За разлика од застапниците на подружницата, застапниците на трговското друштво во РМ според член 236, член 371 став 2 и член 377 ставови: 1 и 2 од ЗТД се извршните членови на одборот на директори, членовите на управниот одбор, односно управител на друштвото со ограничена одговорност познати во деловното право како менаџери. Менаџер на друштвото како негов застапник, според член 346 став 2 од ЗТД, не може да биде избран за извршен член на одбор на директори, односно за член на управен одбор во други акционерски друштва, односно за управител во друго ДОО со седиште во РМ, освен во банки, во друштва за осигурување и во други друштва ако тоа е определено со закон. Ваквиот однос на ЗТД кон застапниците на друштвото произлегува од примарниот став на законодавецот искажан во член 366 став 1 и 2, според кој избраното лице во орган на управување заснова работен однос како член на соодветен орган во друштвото а правата од работниот однос ги остварува според условите утврдени во менаџерскиот договор, додека правата од претходниот работен однос му мируваат од денот на неговиот избор. Во истиот член и став (член 366 став 2), ЗТД остава можност функцијата извршен член на одборот на директори, односно член на управниот одбор (односно управител) да се врши и без засновање на работен однос. Меѓутоа, наведената можност треба да се толкува како исклучок од правилото за засновање на работен однос, и е мотивирана од членот 342 став 2 кој во еден свој дел дозволува извршен член на одбор на директори, односно за член на управен одбор паралелно и едновремено да биде избран и во друштвото и во банка, во друштво за осигурување и во други друштва ако тоа е определено со закон. Овој дел од нормата би бил практично неприменлив, доколку ЗТД императивно би го застапувал ставот за задолжително засноwww.p

вање на работен однос за менаџерите на трговските друштва. Од застапниците на подружницата ЗТД не бара засновање на работен однос каде во односот на работникот и работодавачот би биле ставени подружницата и застапникот, туку дозволува едно лице да ги застапува сите подружници во РМ врз основа на неговиот упис во трговскиот регистар како застапник на главна подружница, па дури и кога за други те подружници се назначени и други застап ници. Ваквиот став на законодавецот произлегува од фактот дека застапниците се најчество во работен однос директно со странското лице, па затоа е дозволено само врз основа на актот за назначување и уписот во трговскиот регистар да можат да го застапуваат странското лице преку сите негови подружници во Македонија, но и надвор од неа.

4. СМЕТКОВОДСТВЕНО РАБОТЕЊЕ НА ПОДРУЖНИЦИ 4.1. Обврска за водење трговски книги и составување на годишна сметка Во членот 592 од ЗТД е утврдено дека странското друштво според формата и пред метот на работење, односно странскиот трговец-поединец, се должни за своето работење во Македонија, преку подружницата, да во дат трговски книги. Подружница на странско друштво, согласно со член 476 став 1 од ЗТД по истекот на деловната година, составува годишна сметка согласно важечките прописи и меѓународните стандарди и да ја достави до Централниот регистар.

4.2. Објавување на финансиските извештаи на странското лице Во членот 587 став 6 од ЗТД е уредено дека подружницата е должна да ги објавува секоја година финансиски извештаи на странското трговско друштво, односно странскиот трговецпоединец што ја организирале подружницата најмалку во еден дневен весник.

roagens.mk

ДЕЛОВНО ПРАВО

 

Со членот 592 став 2 од ЗТД, обврската за објавување се проширува и на ревизорскиот извештај на странското лице, како на прибелешките во трговскиот регистар или во друг соодветен регистар коишто се однесуваат на запишани податоци во регистарот, а коишто се измениле, на санација, стечај или други прибелешки коишто се значајни за финансиската положба на странското друштво, односно на странскиот трговец-поединец.

4.3. Доставување на финансиските извештаи на странското лице Посебно треба да се нагласи одредбата од ЗТД според која подружницата на странското лице е должна секоја година да ги достави до Централниот регистар и годишните финансиски извештаи на странското трговско друштво, односно странскиот трговецпоединец што ја организирале подружницата - член 587 став 6 од ЗТД.

5. ПРЕСТАНУВАЊЕ НА ПОДРУЖНИЦА 5.1. Причини за престанок на подружница Престанокот на подружницата на странското лице е уреден во членот 593 од ЗТД. Подружницата на странското друштво, од носно на странскиот трговец-поединец прес танува кога: 1) ќе престане странското друштво или 2) ќе истече времето на коешто е осно вана. Судот, според член 593 став 2 од ЗТД, по предлог на лице коишто има правен интерес, може да одлучи подружницата да преста не и ако: 1) утврди дека странското лице во држа вата на којашто í припаѓа од кои било причини престанало или му било за брането вршењето на предметот на работење што го врши во РМ или на подружницата и е забрането да ја врши дејноста од надлежен државен орган на РМ;

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015

2) странското лице за три месеца од пови кот на судот не постави застапници на подружницата според прописи, според статутот или според договорот за друш твото или според дозволата; 3) странското лице требало да вложи средства, но не ги вложило или се повлекло во целост или делумно од вложувањето и 4) доверителот докаже дека своето по барување, коешто произлегува од ра ботењето на странското лице што ја организирало подружницата во РМ, не можеда го наплати. Ако престане главната подружница, а продо лжуваат со работа другите подружници, странското друштво определува нова главна подружница и ја пријавува за упис во трговскиот регис тар.

5.2. Ликвидација на подружница Ликвидацијата на подружница на странското друштво, односно странскиот трговецпоединец ЗТД е уредена во членот 594, но само од аспект на некои прашања значајни за положбата на доверителите и за можноста за преобразба на подружница во друштво, но не ја уредува и самата постапка за спроведување на ликвидација на подружницата. Во недостиг на овие норми, би се примениле членовите од ЗТД со кои е регулирана ликвидација на друштвото од ЗТД (членови од 538 до 552), во согласност со членот 594. Тргнувајќи од нив, како и од членот 593 од ЗТД кој го уредува престанокот на подружницата во одредени правни ситуации како што наведовме погоре во подточка 5.1., може да се заклучи дека по донесувањето на одлуката на судот, односно на странското лице за престанок на подружницата, се спроведува нејзината ликвидација. Ако странското друштво, односно странс киот трговец-поединец не постави ликвида тори, ликвидацијата на подружницата ја спро ведуваат застапниците - член 594, став 1 од ЗТД.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Доверителите кои имаат побарувања спре ма странското друштво, односно спрема стран скиот трговец-поединец, од нивното работе ње преку подружницата што престанала, во ликвидацијата имаат првенство во намиру вањето пред другите доверители - член 594, став 2 од ЗТД. Донекаде е нејасно на кои “други доверители” се мисли во член 594, став 2, всушност дали како други доверители може да се третират сите останати доверители на странскиот субјект, како оние чиишто побарувања произлегле од директен правен однос со странскиот субјект, како и оние доверители на странскиот субјект чии побарувања настанале преку работењето на другите подружници во РМ и надвор од неа. Ако е така, значи ли тоа дека сите овие доверители не можат да ги намират своите доспеани побарувања од странскиот субјект, се додека тој не ги намири побарувањата на доверителите настанати преку подружницата која се ликвидира, дека се ставаат во нееднаква положба? Ова се коси со основната идеја на институтот ликвидација, каде што сите доверители се еднакви, единствено првенство во намирувањето се определува според моментот на доспеаноста на нивните побарувања. Токму според тоа и намирувањето на доверителите во ликвидационата постапка се разликува од намирувањето во стечајната постапка каде доверителите се намируваат колективно и сразмерно според исплатните редови преку кои се утврдува првенство во намирувањето, додека во ликвидационата постапка положбата на доверителите не се менува т.е. тие се намируваат според моментот на доспеаноста на нивните побарувања во полн износ. Понатаму во членот 594 став 3 од ЗТД, се утврдува дека ликвидација на подружница на странско друштво, односно на странски трговец-поединец не мора да се спроведе ако подружницата со сиот имот во РМ за шест месеци по престанувањето на странското друштво се преобрази во трговско друшт во со форма определена со ЗТД и со седиште РМ или ако во истиот рок ја преземе, со сиот имот, кое било правно, односно физичко ли це во РМ. И оваа одредба од ЗТД е тешко применлива ако се има во предвид дека подруж-

www.p

ница претставува дел на странското лице што ја организирало и дека ја дели неговата судбина. Според тоа ако странското лице престане со стечај, ликвидација, во постапка на статусна промена (поделба, присоединување или спојување), со одлука на странски надлежен орган и во други правни ситуаци, престанува и подружницата.

6. ОДГОВОРНОСТ ЗА ШТЕТА Во членот 595 став 1 и став 2 се содржани две упатувачки одредби според кои: 1) Одредбите од ЗТД за одговорноста за штета што се применуваат на до машните друштва според нивната фор ма, соодветно се при ме ну ва ат и на подружниците на странските друштва, односно на странскиот трговец-поединец. Застапниците и ликвидаторите, во поглед на одоворноста, се изедначени со членовите на органот на управување, односно на управителот и со ликвида торите (целосно и солидарно). 2) Одредбите од ЗТД за одговорноста на членовите на органот на управување, на управителот, односно на ликвидато рот соодветно се применуваат и на зас тапниците и ликвидаторите на подружница на странско друштво. Лицата кои како застапници ги повредуваат одредбите на ЗТД одговараат за штета соли дарно. Со нив солидарно одговара и странското друштво, односно странскиот трговец-поединец - член 595 став 3.

GODI[NA PRETPLATA 2015 - INFORMATOR - PRO EKONOMIJA - INFO REGISTAR - KONSULTACII - POPUSTI ...



14.900 denari

02/ 3162-979 i 3298-763

roagens.mk

Прирачник за подготовка за ФИ/ДИ за 2014, финансиска дисциплина

ИСКНИЖУВАЊЕ И хонорарите РАСХОДУВАЊЕ МАТЕРИЈАЛНИ СРЕДСТВА година) и регулатива за одНА 2015 година (декември - 2014

 

Д-р Рефика МУРИЌ

ИСКНИЖУВАЊЕ И РАСХОДУВАЊЕ НА МАТЕРИЈАЛНИ СРЕДСТВА (СМЕТКОВОДСТВЕН И ДАНОЧЕН ТРЕТМАН)

олгорочните материјални средства во кои се вбројуваат недвижности (земјишта, шуми, градежни објекти...), постројки и опрема (машини, уреди, деловен инвентар, биолошки средства, мебел, транспортни средства и друг движен имот) се делат во две групи од аспект на нивната постојаност и можат да бидат: потрошни (машини и постројки, опрема, градежни објекти, деловен инвентар и др.) и непотрошни средства (земјишта, шуми, уметнички дела и др.). По употребата на своите долгорочни материјални средства и по истекот на нивниот економски век, трговските друштва ги ставаат отпишаните средства надвор од употреба, настојувајќи и, доколку е можно поволно да ги продадат. Продажбата е честа и за време на нивниот економски век, кога не се целосно отпишани (амортизирани), пред се, заради одржување на повисоко технолошко ниво на својата актива. Затоа, обично со завршување на деловната година, се врши проверка на употребната вредност на основните средства (најчесто на погонските уреди и компјутерите и друга канцелариска опрема) и утврдување на можноста од нивна продажба со одреден економски бенефит. Доколку не се очекува прилив од продажбата на средствата ставени надвор од употреба, тогаш се пристапува кон расходување на средствата и нивно соодветно уништување. Во тој случај, средствата се искнижуваат од евиденција, како неподобни, односно како средства кои престануваат да ги задоволуваат критериумите за признавање на средството. Често пати, средствата кои стопанскиот субјект нема намера понатаму да ги користи, било да се отпишани или не, одлучува да ги подари во добротворни или репрезентативни цели. Во овој текст ќе бидат обработени постапките на отпис, расходување, продажба, пода-

рување и уништување на материјални средства кај трговските друштва, од нивен сметководствен и даночен аспект.

Признавање и отпис на материјалните средства според МСФИ Со Правилникот за водење сметководство („Службен весник на РМ“, бр. 159/09, 164/10 и 107/11) односно со МСС 16 (применуван од средни и големи субјекти) и МСФИ за МСЕ оддел 17 (применуван од мали и микро субјекти) пропишан е третманот на недвижностите, постројките и опремата во делот на признавањето на овие средства, определувањето на нивните сметководствени вредности и отписот на вредноста (амортизација) кои треба да бидат признаени во врска со нив, но не се уредува и нивното расходување, уништување или оттуѓување по престанок на користењето. Според МСС 16, средството треба веродостојно да се измери при почетното признавање, а по него, треба да се избере еден третман (од два понудени) за негово признавање во извештаите. Ставките на недвижности, постројки и опрема почетно се признаваат по набавната вредност или по нивната цена на чинење. Набавната вредност е износот на платените пари или парични еквиваленти или објективната вредност на друг надоместок даден за стекнување на средството во времето на неговото стекнување или изградба. Набавната вредност на одредена ставка се состои од: набавната цена заедно со увозните давачки и даноци при купувањето кои не се рефундираат (намалена за сите трговски попусти и рабати) и сите други трошоци кои директно можат да се припишат на доведувањето на средствата во состојба на употреба, како што се: - трошоци за подготовка на локацијата;

ИСКНИЖУВАЊЕ2ИI РАСХОДУВАЊЕ НА МАТЕРИЈАЛНИ СРЕДСТВА INFORMATOR FEVRUARI 2015 (СМЕТКОВОДСТВЕН И ДАНОЧЕН ТРЕТМАН)

147



фесионална Пр   fesionalna Pr Едукација Edukacija

A g e n cАгенција i j a “P rПро o AАгенс g e n s”

- првобитни трошоци за испорака и ракување; - трошоци за монтажа и инсталирање; - надоместоци за професионалци, како на пример архитекти, инженери; - осигурување при транспорт и - проценетите трошоци за демонтирање и отстранување на средството. Цената на чинење на средствата кои се произведуваат во сопствена режија се определува според истите принципи за набавените средства. Набавната цена на еднаш признаените и вреднувани средства, може да се зголеми и со дополнителни вложувања како последователни издатоци признаени според МСФИ. • Набавната вредност и промените на вредноста со кои се зголемува набавната вредност претставува основица за пресметување на амортизација од првиот ден откако се ставени во употреба (оперативно оспособени).

Амортизацијата се пресметува поединечно за секое средство сé додека вредноста на долгорочните средства не биде во целост надоместена. Кога ќе се надомести вредноста која претставува основица за пресметување на амортизацијата, односно кога износот на набавната вредност на средствата е еднаков со отпишаната вредност, престанува натамошното пресметување на амортизацијата. Тоа важи и во услови кога средствата и понатаму се користат за вршење на дејноста. Кога сосема ќе престанат да се користат, така целосно отпишани се искнижуваат од евиденција со книжењето 019 / 011, 012, 013, 014, 015.

ДДВ третман на набавката Генерално, даночен обврзник регистриран за ДДВ, има право на одбивка на данокот на додадена вредност од „влезните фактури“, но под услови предвидени со Законот за данокот на додадена вредност („Службен 1

весник на РМ“, бр. 44/99, ... и 130/14). Всушност, Законот за ДДВ од една страна утврдува услови за признавање на претходниот данок, а од друга страна пропишува исклучоци во кои под никој услов не може да се признае претходниот данок. 1 Правото на одбивка на претходниот данок при набавката на материјалните добра (инвестициони средства) може да се оствари доколку се исполнети наведените услови: - даночниот обврзник ги употребува набавените или увезените добра, односно примените услуги за цели на неговата стопанска дејност; - поседува фактура (како таква се признава и сметка, пресметка или друг документ на хартија со елементи на исправна ДДВ фактура од член 53 или електронска фактура од членот 53-б на ЗДДВ) или царинска декларација во која е посебно искажан платениот ДДВ за увозот или актот (Решение или Заклучок) од постапка на присилна наплата и присилно извршување заедно со Извештајот „ДДВ-ПНПИ“ од член 43-а став 2 на Законот за ДДВ и - фактурата односно декларацијата се евидентирани во книговодството на даночниот обврзник. Како исклучок, без право на одбивка на ДДВ е набавката за цели на дејности и промети од член 23 точки 1 до 19 од Законот за ДДВ, но со ослободување според точката 20 на истиот член, во сите случаи на оттуѓување и подарување на овие добра. Ист е случајот и со набавените основни средства за кои според член 35 точка 2 (велосипеди и патнички возила) и точка 4 (фрижидери, аудио и видео апарати, теписи и уметнички предмети за опремување на административни простории) не се одбива ДДВ при стекнувањето. Во примерите каде материјалното средство се стекнува без право на одбивка на ДДВ, данокот се вклучува во набавната вредност на средството.

Претходен данок е износот за кој се намалува данокот на додадена вредност што се должи за извршениот промет за одреден даночен период.

148

www.p

roagens.mk

www.proagens.mk

Прирачник за подготовка за ФИ/ДИ за 2014, финансиска дисциплина и регулатива заИ хонорарите одНА 2015 година (декември - 2014 ИСКНИЖУВАЊЕ РАСХОДУВАЊЕ МАТЕРИЈАЛНИ СРЕДСТВА година)

Надоместување на одбиениот ДДВ при оттуѓувањето (продажба/подарување на средствата) Одбиениот претходен данок за средствата кои ќе се пренаменат и започнат да се користат за цели на дејност без право на одбивка на ДДВ пред истекот на 10 години (за недвижности), односно 5 години (за движни инвестициски средства), е предмет на исправка (враќање), според член 37 од Законот за ДДВ, во преостанатиот дел од 10-годишниот, односно 5-годишниот период од набавката. Со ова се надоместува припаѓачкиот дел на одбиениот ДДВ за преостанатиот период, во кој средството не се користи за цели за кои почетно е одбиен данокот. На поинаков начин се надоместува „неодработениот“ претходен данок кога средството се оттуѓува (продава, вложува или подарува) пред истекот на 10-годишниот, односно 5-годишниот период од набавката. Во таков случај, врз основа на задолжителната обврска за пресметување ДДВ при оттуѓувањето се врши еднократната исправка за преостанатиот данок. (Ова не важи за оние кои користат ослободување по член 23 точка 20 од ЗДДВ, поради неодбиен ДДВ при набавката.) При тоа, кај сите оттуѓувања по фер пазарна цена, применетата даночна основа го надоместува износот на исправката, а често пати таа продуцира и повисок ДДВ од оној што би било потребно да се надомести според членот 37. Освен овие оттуѓувања пред истекот на инвестицискиот период од 10 односно 5 години, во примерите кои ќе бидат третирани во понатамошниот текст, најмногу ќе стане збор за оттуѓување на средства кои се користени подолго од овој период и кои воопшто немаат или имаат незначителна неотпишана вредност. Според тоа, ваквите преноси на инвестициските средства нема да бидат со обврска за надоместување (исправка) на претходниот данок по член 37 од ЗДДВ, но даночните обврзници регистрирани за ДДВ во секој случај на оттуѓување на средствата (со исклучок на ослободените по член 23 точка 20 од ЗДДВ) се должни да засметаат ДДВ на основицата продажна цена, односно фер вредноста на

 

средството што се вложува или подарува. Во продолжение на текстот, покрај даночниот третман од аспект на ДДВ, како примарен ќе се разгледа и третманот на расходите признаени за материјалните средства кои престануваат да се користат и се подаруваат, продаваат или на друг начин оттуѓуваат, расходуваат и/или уништуваат, од аспект на данокот на добивка и од аспект на сметководственото евидентирање. За таа цел ќе се дадат примери за постапување со основните средства во делот на долгорочните материјални средства (или инвестициски добра како се именуваат во даночните прописи) при: -

Продажба/подарување на основните средства (со сметководствена и употребна вредност);

Продажба на основни средства ставени надвор од употреба, како остатоци и отпадоци (со сметководствена вредност);

Продажба/подарување на отпишани основни средства (без сметководствена вредност, а со задржана употребна вредност);

Продажба на отпишани основни средства (без сметководствена вредност и без употребна вредност);

Признавање на штета настаната кај основни средства и

Отстранување и уништување на основни средства.

1. ПРОДАЖБА/ПОДАРУВАЊЕ НА ОСНОВНИ СРЕДСТВА

(со сметководствена и употребна вредност)

Продажба на основни средства, со капитална загуба Загубата што се јавува како резултат на продажба на основно средство по цена пониска од сметководствената вредност се признава во расходи. Дефиницијата за расходи, покрај расходите коишто се јавуваат во текот на редовните активности на претпријатието ги вклучува и загубите.

ИСКНИЖУВАЊЕ И РАСХОДУВАЊЕ НА МАТЕРИЈАЛНИ СРЕДСТВА

INFORMATOR 2 I FEVRUARI (СМЕТКОВОДСТВЕН И ДАНОЧЕН 2015 ТРЕТМАН)

149



фесионална Пр   fesionalna Pr Едукација Edukacija

A g e n cАгенција i j a “P rПро o AАгенс g e n s”

Загубите претставуваат посебни ставки кои ја задоволуваат дефиницијата за расходите и можат, но не мораат, да произлегуваат од редовните активности на претпријатието. Тие претставуваат намалувања на економските користи и како такви не се разликуваат по својата природа од другите расходи. Загубите ги вклучуваат на пример, оние загуби коишто произлегуваат од несреќи, како што се пожари и поплави, но исто така и оние коишто произлегуваат од отуѓувањето на нетековните средства. Кога загубите се признаваат во билансот на успех (извештајот за сеопфатна добивка), вообичаено се прикажуваат одделно бидејќи сознанијата за нив се корисни за целите на донесувањето на економски одлуки. Загубите често се прикажуваат нето од поврзаните приходи.

Ваквата загуба се евидентира на сметката 460 - Загуби врз основа на расходување и загуби од продажба на нематеријални и материјални средства, која е пандан на сметката 760 - Добивки од продажба на материјални средства, на која се евидентира постигна-

Пример 1:  Продажба на машина која има сметковоствена вредност Се продава машина (дел од опрема), поради замена за друга, со поголем капацитет. Старата машина е користена 7 години, но не е целосно амортизирана. Постигната продажна цена е 100.000 денари плус ДДВ. Во сметководството постојат следните податоци за машината: - трошок на набавка (набавна вредност)

280.000

- акумулирана амортизација

150.000

Книжењето според Рамката за подготвување и презентирање на финансиските извештаи, се прикажува така што само пребиениот износ меѓу неотпишаната вредност - расходот (130.000) и постигнатата продажна цена - приходот (100.000) ќе се изрази како капитална загуба (30.000), на следниот начин: Пример:

Книжење: СМЕТКА должи побарува 1200 4605 0191 0123 2300

тата разлика од повисока продажна цена во однос на неотпишната вредност на продаденото средство (добивка од продажбата).

ОПИС Побарувања од купувачи на материјални средства Загуби од продажба на материјални средства Акумулирана амортизација на материјални средства Постројки и опрема Обврска за ДДВ (18%)

ИЗНОС должи побарува 118.000 30.000 150.000 280.000 18.000

- за продадено основно средство - машина

Напомена:



Иако во книжењето не се искажува приходот од продажба, во даночната евиденција потребна за пополнување на ДДВ пријавата, регистрираните даночни обврзници ја внесуваат продажната цена од 100.000 денари, како даночна основица во полето (1) од ДДВ пријавата. (Во примерот е претпоставено дека е применета реална (фер) пазарна вредност, така што не е потребно да се зголемува основицата за цели на ДДВ.)

150

www.p

Продажба на основни средства ставени надвор од употреба и пренесени на залиха за продажба Во претходниот пример долгорочното средство (машината) е директно искнижена од постојаните средства, без при тоа да се пренесе на краткорочно средство како залиха за продажба во рамките на нетековните средства кои се чуваат за продажба согласно со МСФИ 5 Нетековни средства кои се чуваат за продажба и прекинати работења.

roagens.mk

www.proagens.mk

Прирачник за подготовка за ФИ/ДИ за 2014, финансиска дисциплина

Но, за да се класифицира долгорочно средство во имот наменет за продажба, друштвото кое го поседува треба да донесе Одлука за тоа дека сметководствената вредност на средството ќе се надоместува преку неговата продажба наместо со натамошна употреба. За таа цел средствата треба да се расположиви за продажба, со активно барање на купувач и со активно нудење на доброто по цена која би била прифатлива во однос на проценетата продажна цена. При ваквото класифицирање на долгорочното средство за продажба, истото би требало да се евидентира на начинот даден во следниот пример.

 

kontakt@proagens.com.mk

 

Пример 2:  Продажба на опрема класифицирана за продажба Друштвото „АБ“ ДОО поседува сервисна опрема чија набавна вредност изнесува 2.500.000 а акумулираната амортизација 1.800.000, така што сметководствената вредност е 700.000. Нејзината нето реализациона вредност е проценета на износ од 650.000 и утврдена е можност од нејзина продажба затоа што имало интерес за истата. Донесена е Одлука за продажба на вкупната опрема заради набавка на нова посовремена, па истата е прекнижена на залиха на долгорочен имот наменет за продажба. Подоцна опремата е продадена за 800.000 плус ДДВ, односно со остварен приход од продажба на нетековни средства кои се чуваат за продажба од 150.000 денари.

Книжење: СМЕТКА ОПИС должи побарува 6741 Опрема која се чува за продажба 0191 Акумулирана амортизација на постројки и опрема Вредносно усогласување (обезвреднување) на 4510 материјални средства 0123 Сервисна опрема

ИЗНОС должи побарува 650.000 1.800.000 50.000 2.500.000

- за пренесено основно средство наменето за продажба 1204 6741 7440 2300

Побарувања од купувачи на нетековни средства Опрема која се чува за продажба Приход од продажба на нетековни средства кои се чуваат за продажба Обврска за ДДВ (18%)

944.000 650.000 150.000 144.000

- за продадено долгорочно средство

Подарување на основни средства Кога деловниот субјект ќе престане да користи одредени материјални добра кои имаат сметководствена вредност и одлучи истите да не ги продава, туку да ги подари, потребно е да спроведе евиденција слична на онаа за продажбата на основните средства, со тоа што во случајов нема да признава капитална добивка или загуба од испораката на добрата, туку за вредноста на средствата ќе се признае

расход. Овој расход е непризнат за даночни цели, доколку подарувањето не се спроведе како донација од јавен интерес. Во секој случај, подарувањето се смета за оданочив промет од аспект на Законот за ДДВ, согласно со членот 3 став 3 точка 1 и 2 од овој закон. Напомена:

Доколку подарувањето претставува давање од јавен интерес согласно со Законот за донации и за спонзорства во јав-

ИСКНИЖУВАЊЕ И РАСХОДУВАЊЕ НА МАТЕРИЈАЛНИ СРЕДСТВА (СМЕТКОВОДСТВЕН И ДАНОЧЕН ТРЕТМАН)

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015



151



фесионална Пр   fesionalna Pr Едукација Edukacija

A g e n cАгенција i j a “P rПро o AАгенс g e n s”

ните дејности („Службен весник на РМ“ бр. 47/06, 86/08, 51/11 и 28/14), без оглед дали давателот бара даночни поттикнувања, давателот и примателот на донацијата се должни да изготват ИЗВЕШТАЈ за дадената и за добиената донација (на образец УЈП-ИДС/ДВ и на образец УЈПИДС/ПР) кои заедно со склучениот Договор за донација задолжително се доставуваат до УЈП, најдоцна 30 дена од денот на исполнување на договорот (извршената испорака). За остварување на даночното потикнување од аспект на данокот на добивка, што значи даночно признат расход до висина од 5% од вкупниот приход, правното лице - давател на донацијата, кон Даночниот биланс ќе доставува: - копија од Договорот за донација,

- копија од Решението донесено од Министерство за правда со кое се потврдува јавниот интерес на донацијата и - писмена потврда за примена донација, издадена од примателот на донацијата. Прометот на добра од давателот кон примателот на донацијата, извршен за реализација на донација од јавен интерес, се смета како промет согласно со член 3 став 3 точки 1 и 2 од Законот за данокот на додадена вредност, поради што испораката се врши со приложена фактура во која е засметан ДДВ. (За основицата на која се пресметува ДДВ важи истото што е кажано за сите форми на оттуѓувања, каде се внимава и на обврската за исправка на одбиениот данок по член 37 од ЗДДВ, со тоа што ДДВ се уплатува на посебната сметка од донации, доколку се побарува негово надомесување како даночно поттикнување според Законот за донации и за спонзорства во јавните дејности.) Даночното потикнување од аспект на данокот на додадена вредност се состои во враќање на платениот ДДВ на вршителот на прометот (донаторот) за што се обезбедуваат средства од Буџетот на Република Македонија, врз основа на доставено барање од ПРИМАТЕЛОТ на донацијата. 152

www.p

БАРАЊЕТО за враќање на данокот на додадена вредност на вршителот на прометот, при промет на добра и услуги од давателот кон примателот на донацијата, се поднесува на НОВИОТ ОБРАЗЕЦ ЗДС/ДУ-ДДВ до Министерство за финансии, во два примерока.

Пример 3:  Подарување на употребувани компјутери во добротворни цели “Грос трејд“ ДОО Скопје одлучува своите компјутери користени како основни средства и ставени надвор од употреба поради замена за нови, со подобри перформанси, да ги донира во основно училиште. Средствата се со набавна вредност 900.000 и акумуирана амортизација до денот на искнижувањето 800.000. Кон корисникот на донацијата Основно училиште „Младост“ е фактурирано (по фактура бр. 16/2014 од 15.09.2014) во која е нагласено дека е за испорака на донирани употребувани компјутери во износ од 100.000 денари (како основица) и 18.000 денари (ДДВ). Во фактурата е наведен и бројот на обезбеденото Решение од Министерство за правда со кое се потврдува јавниот интерес на донацијата. Примателот на донацијата ОУ „Младост“ по добиениот налог за платен ДДВ од страна на даночниот обврзник „Грос трејд“ ДОО поднесува Барање до трезорот (заедно со останатата потребна документација) за обезбедување на средства за враќање на данокот. Со уплатата се евидентира побарување од државата за ДДВ од донации. Во истиот даночен период од Трезорот е уплатен (вратен) износот на данокот на сметката на даночниот обврзник (донаторот). GODI[NA PRETPLATA 20152015 GODI[NA PRETPLATA - INFORMATOR - DODATOK NA INFORMATOR PRO EKONOMIJA - INFO REGISTAR - KONSULTACII - POPUSTI ...

roagens.mk

14.900 denari

www.proagens.mk

Прирачник за подготовка за ФИ/ДИ за 2014, финансиска дисциплина

 

Книжење: СМЕТКА должи побарува 4431 4471 0191 0121 2309

ИЗНОС должи побарува 100.000 18.000 800.000 900.000 18.000

ОПИС Трошоци за донации со даночно поттикнување ДДВ на добра дадени како подарок Акумулирана амортизација на материјални средства Опрема - компјутери Друг даночен долг- обврска за ДДВ од донации

- по фактура бр. 16/2014 ...за искнижени и донирани основни средства 13851 Побарувања од Трезорот за ДДВ од донации 1000 Парични средства -

18.000 18.000

плаќање на ДДВ на посебна уплатна сметка за ДДВ од донации 1000 Парични средства 4471 ДДВ на добра дадени како подарок

18.000 18.000

по извод бр. ... за примен поврат на ДДВ и сторниран трошок

Со последниот став на горното книжење е прикажано сторнирањето на трошокот за ДДВ на добра дадени како подарок, откако е извршено враќање на данокот од Трезорот. Доколку повратот на ДДВ се изврши во наредна деловна година, кога не е можно сторнирањето на трошокот за данок, се евидентира приход од поврат на даноци (1000/7693). Во ДДВ пријавата за даночниот период, во полето 1 се внесува даночната основа за овој промет (100.000) а во полето 2 се внесува данокот (18.000). Со оглед дека данокот е веќе платен на посебната уплатна сметка за донации, за истиот износ, помалку ќе се уплати даночниот долг искажан во поле 28 од ДДВ пријавата. На пример: ако во поле 28 се пријави даночен долг од 30.000 денари, ќе се уплати само 12.000 денари. По ДДВ пријавата, обврската за даночен долг за даночниот период се затвора со евидентираното побарување од Трезорот за ДДВ од донации.

Книжење: СМЕТКА должи побарува 2309 2300 1300 2304

ОПИС Друг даночен долг - обврска за ДДВ од донации Обврска за ДДВ по општа стапка Претходен данок на додадена вредност Обврска за разликата меѓу даночниот долг и претходниот данок по даночен период

ИЗНОС должи побарува 18.000 32.000 20.000

- утврдување на даночен долг за даночниот период 2304 Обврска за разликата меѓу даночниот долг и претходниот данок по даночниот период 1385 Побарувања од Трезорот за ДДВ од донации 1000 Парични средства

30.000

30.000 18.000 12.000

- плаќање на ДДВ по минусирање на износот на платениот ДДВ од донации



kontakt@proagens.com.mk



ИСКНИЖУВАЊЕ И РАСХОДУВАЊЕ НА МАТЕРИЈАЛНИ СРЕДСТВА (СМЕТКОВОДСТВЕН И ДАНОЧЕН ТРЕТМАН)

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015

02/ 3162-979 i 3298-763

153



фесионална Пр   fesionalna Pr Едукација Edukacija

A g e n cАгенција i j a “P rПро o AАгенс g e n s”

2. ПРОДАЖБА НА ОСНОВНИ СРЕДСТВА СТАВЕНИ НАДВОР ОД УПОТРЕБА (со сметководствена вредност, а без употребна вредност)

Во ваков случај всушност станува збор за претходно расходувани средства поради нивната изгубена употребна вредност, иако имаат сметководствена вредност, па истите е можно да се продаваат само како корисни отпадоци и остатоци. Затоа и нивното искнижување се врши со пренесување на залиха на корисни остатоци - половни делови.



kontakt@proagens.com.mk

Пример 4:  Расходување на оштетена опрема и продажба на корисните остатоци Од удар на гром оштетена е компјутерска опрема, чија набавна вредност е 400.000 денари а акумулираната амортизација 150.000. Осигурителната компанија признава штета врз основа на проценка во износ од 200.000, за што извршува исплата на оштетената страна. Со расклопување на оштетената компјутерска опрема, издвоени се корисни резервни делови за кои со Записник на комисија е утврдена проценета употребна вредност од 30.000 денари. При нивната продажба постигната е цена од 40.000 плус ДДВ 5%.

Книжење: СМЕТКА должи побарува

0191 6606

Побарување од осигурителни друштва за надомест на штета Акумулирана амортизација на материјални средства Залиха на половни резервни делови

4647

Расходи како резултат на вонреден настан

1500

0121 -

ОПИС

ИЗНОС побарува

200.000 150.000 30.000 20.000

Опрема - компјутери

400.000

за уништена компјутерска опрема 1209 Побарување од купувачи на половни делови Приходи од продажба на резервни (компјутерски) 7431 делови 2301 Обврска за ДДВ 5%

- за продадени половни делови Набавна вредност на продадени материјали, резерв7030 ни делови и отпадоци 6606 Залиха на половни резервни делови - за искнижена залиха на продадени компјутерски делови 1000 Парични средства Побарување од осигурителни друштва за надомест 1500 на штета -

должи

42.000 40.000 2.000

30.000 30.000 200.000 200.000

за примен надомест на штета од осигурителното друштво

Напомена: Во наведениов пример не се книжи приход по основ на надомест на штета од причина што надоместот од 200.000 денари е помал од неотпишаната вредност на средството 250.000 денари (400.000 - 150.000). Затоа во примеров е признаена загуба (расход) од 20.000. Приходот или расходот произлезен со престанокот на признавање на некое материјално средство се евидентира на нето основа (како разлика помеѓу сегашната сметководствена вредност и фер вредноста или нето продажна цена). 154

www.p

roagens.mk

www.proagens.mk

Прирачник за подготовка за ФИ/ДИ за 2014, финансиска дисциплина

 

3. ПРОДАЖБА/ПОДАРУВАЊЕ НА ОТПИШАНИ ОСНОВНИ СРЕДСТВА (без сметководствена вредност, а со задржана употребна вредност)

Пример 5:  Продажба на основно средство кое нема сметководствена вредност Трговско друштво кое пристапило на модернизирање на своите канцеларии, одлучува да го замени стариот мебел (работни маси и столици) со нов. Стариот мебел со набавна вредност од 300.000 денари е целосно отпишан, но со оглед дека се користи, не е искнижен од сметководството. Бидејќи мебелот сеуште има употребна вредност, се очекува истиот да може да се продаде како употребувана канцелариска опрема, па заради тоа се искнижува и се признава во залихи на корисни остатоци по проценета вредност од 80.000 денари. По одреден период, одлучено е средството да се продаде по цена од 70.000 денари, со оглед дека немало подобра понуда.

Книжење: СМЕТКА ОПИС должи побарува 0191 Акумулирана амортизација на материјални средства 0135 Канцелариски мебел (рабони маси и столици) -

за искнижен целосно отпишан мебел 6741 Отпишан мебел кој се чува за продажба Други основи за одложено признавање 2959 на приходи

ИЗНОС должи побарува 300.000 300.000

80.000 80.000

за одложени приходи од евентуална идна продажба на мебел кој се чува за продажба 1209 Побарување од купувачи на половен мебел 82.600 2959 6741 7440 2301

Други основи за одложено признавање на приходи Отпишан мебел кој се чува за продажба Приходи од продажба на нетековни средства – отпишан мебел Обврска за ДДВ 5%

80.000 80.000 70.000 12.600

- за продаден отпишан мебел под утврдената проценета вредност на залиха

Во примеров не е применето стандардно книжење со признавање на трошок на набавната вредност, со оглед дека таков трошок не постои, односно вредноста на употребуваниот мебел е признаена врз основа на проценета претпоставена вредност, во услови кога сметководствената вредност е нула (0). Доколку во догледен период не се успее во продажбата на стариот мебел истиот може да се искнижи од залиха на нетековни средства кои се чуваат за продажба, со обратно

книжење (2959/6741) и да се даде на уништување. Доколку пак истите добра се подарат, за проценетата употребна вредност на подарокот се евидентира непризнат расход (ако не станува збор за подарување со даночно поттикнување, според Законот за донации и за спонзорства во јавните дејности) и на истата вредност се евидентира и обврска за ДДВ. (Даночните органи кај ваквите случаи ценат дека, со оглед на употребната вредност на

ИСКНИЖУВАЊЕ И РАСХОДУВАЊЕ НА МАТЕРИЈАЛНИ СРЕДСТВА (СМЕТКОВОДСТВЕН И ДАНОЧЕН ТРЕТМАН)

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015

155



фесионална Пр   fesionalna Pr Едукација Edukacija

A g e n cАгенција i j a “P rПро o AАгенс g e n s”

средствата истите би можеле да бидат предмет на приходување, па во отсуство на така искажан приход, се наложува оданочување со данок на добивка, како за помалку искажан приход или скриен приход.)

4. ПРОДАЖБА НА ОТПИШАНИ ОСНОВНИ СРЕДСТВА

(без сметководствена вредност и без употребна вредност)

Во случаи на поседуван имот кој бил користен како основно средство (категорија материјално средство т.е. нетековно средство т.е инвестициско средство) а за кој е констатирано дека е без сметководствена вредност и без употребна вредност, така што истото не може да биде ниту продадено, ниту подарено заради користење во намената за која било набавено, сепак е можна негова продажба како користен остаток или отпад. Откако отпишаните средства ќе се искнижат од евиденција, со посебен записник од наменски за тоа формирана комисија се врши нивно расклопување, раздвојување и/или растурање заради добивање на еден или повеќе видови на залихи на корисни остатоци и отпадоци залихи, кои би можеле да се реализираат како такви.

•

Во тој случај, кај регистрираните одбрзници за ДДВ треба да се утврди најнапред дали залихите на остатоците и отпадоците се опфатени со членот 32-а од Законот за ДДВ и Одлуката за определување нa добрата и услугите за кои даночен должник е даночниот обврзник кон кого е извршен промет од страна нa друг даночен обврзник, во кој случај би требало за продажбите на овие остатоци кон регистрирани ДДВ обврзници, да се примени пренесување на даночната обврска (reverse charge).

Пример 6:  Продажба на отпишано средство во форма на корисни остатоци Превозник ДОО има стар, целосно отпишан автобус кој не е во функција, поради што се одлучува истиот да се расклопи и од него да се издвојат корисните остатоци од железо, алуминиум и пластика, кои ќе се продадат како отпад. Набавната вредност на автобусот е 6.200.000 денари. Утврдени се залихи на корисни остатоци од железо, алуминиум и пластика, во вкупна вредност од 50.000 денари. За истата вредност е извршена продажба кон друштво „Рециклажа“ ДОО Скопје. Фактурата е издадена без ДДВ, со примена на reverse charge.

Фактура за продадени отпадоци со пренесена даночна обврска: Фактура бр. 110/14 дата на промет: 09.12.2014

Отпадоци од железо

500 кг

Цена кг/ден. 50

Отпадоци од метал (алуминиум)

100 кг

200

20.000

Отпадоци од пластика

50 кг

100

5.000

Бр.

Промет

Количина

Вкупно 25.000

Пренесување на даночна обврска по чл. 32-а: 50.000 х 18% = 9.000 50.000

Вкупно за плаќање: Скопје, 10.12.2014

______________

печат:

примил:

156

www.p

roagens.mk

_______________ фактурирал:

www.proagens.mk

Прирачник за подготовка за ФИ/ДИ за 2014, финансиска дисциплина

 

Во случајов и продавачот и купувачот се ДДВ обврзници, па ПРЕВОЗНИК ДОО ја пренесува даночната обврска на РЕЦИКЛАЖА ДОО. Книжење: СМЕТКА ОПИС должи побарува 0191 Акумулирана амортизација на материјални средства 0130 Трнаспортни средства - автобуси -

за искнижен целосно отпишан автобус 6371 Залиха на корисни отпадоци и остатоци Други основи за одложено признавање 2959 на приходи за примена залиха на корисни отпадоци и остатоци на склад 1209 Побарување од купувачи на корисни отпадоци и остатоци Други основи за одложено признавање 2959 на приходи 6371 Залиха на корисни отпадоци и остатоци Приходи од продажба на материјали, резервни 7432 делови и отпадоци

ИЗНОС должи побарува 6.200.000 6.200.000 50.000 50.000

50.000 50.000 50.000 50.000

- за продадени залихи на корисни отпадоци и остатоци

5. ШТЕТА НАД ДОЛГОРОЧЕН ИМОТ Недвижниот имот (земјишта и градежни објекти), постројките, разната опрема, алати и уреди, се подложни на надворешни влијанија и чести елементарни непогоди кои предизвикуваат оштетувања на тој имот. Ризикот од случување на овие штетни настани може да се намали со нивното осигурување кај осигурителните компании, кои во случај на штета ќе ја надоместат делумно или целосно настанатата загуба и трошоци.

Надоместување на штета од осигурителна компанија Надоместот од осигурителната компанија може да биде во висина на трошоците (без ДДВ) или понизок, а ДДВ не се надоместува затоа што не претставува ниту трошок ниту приход, туку се одбива како претходен данок. (Субјектите кои не се ДДВ обврзници или се со дејност за која немаат право на одбивка на претходен данок од влезните исполнувања, треба да бараат од осигурителните компании надоместување во бруто износ, заедно со ДДВ.)

Оштетување на погон од поплава Трговско друштво „АА“ поседува погон чија набавна вредност изнесува 5.000.000 денари, а вкупната исправка на вредност изнесува 1.500.000. Поплавата го оштетила подрумот на погонот, кој бил осигуран од штети. Осигурителното друштво ја проценува штетата во вредност од 800.000 денари. За санирање на настанатата штета платено е по фактура 1.000.000 денари. ДДВ не се должи затоа што истиот е пренесен на оштетеното друштво согласно со член 32-а од ЗДДВ. Осигурителната компанија исплаќа на изведувачот на работите надомест во износ на проценетата вредност (800.000) додека остатокот од 200.000 го доплаќа трговското друштво „АА“. Помеѓу сопственикот на погонот (цедентот) и друштвото кое ја извршило санацијата (цесионер) се прави договор за цесија, со која цедентот ги пренесува своите побарувања од 800.000 на цесионерот заради подмирување на другиот дел од надоместот за санацијата. Осигурителното друштво, како цесус ќе изврши уплата на признаената проценета штета од 800.000 денари.

ИСКНИЖУВАЊЕ И РАСХОДУВАЊЕ НА МАТЕРИЈАЛНИ СРЕДСТВА (СМЕТКОВОДСТВЕН И ДАНОЧЕН ТРЕТМАН)

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015

Пример 7: 

157



фесионална Пр   fesionalna Pr Едукација Edukacija

A g e n cАгенција i j a “P rПро o AАгенс g e n s”

Книжење: СМЕТКА должи побарува 1500 7691 -

ИЗНОС должи побарува

ОПИС Побарување од осигурителни друштва за надомест на штета Приходи од надомест на штета од осигурителни друштва

за побарување на надомест на штета од осигурително друштво 4647 Расходи како резултат на вонреден настан 1302

Претходен данок по член 32-а 2200

Обврска кон добавувачи

2302

Обврска за ДДВ по член 32-а

1000 -

800.000

1.000.000 180.000 1.000.000 180.000

- по фактура од изведувачот на санацијата 2200 Обврска кон добавувачи Побарување од осигурителни друштва 1500 за надомест на штета - за делумно платена фактура од изведувачот, врз основа на цесија со осигурително друштво 2200 Обврска кон добавувачи

800.000

Парични средства

800.000 800.000

200.000 200.000

за намирен остаток на обврската, по фактура од изведувачот

Со оглед дека осигурителната компанија не ја намирува целосната штета, кај друштвото „АА“ се јавува загуба од 200.000 денари (приходите од надомест на штета се 800.000 а расходот од елементарна непогода е 1.000.000 денари). Во секој случај, со санацијата, погонот е вратен во својата првобитна положба, така што не се намалува неговата вредност.

6. УНИШТУВАЊЕ НА ОСНОВНИ СРЕДСТВА Во моментот кога не е можно остварување корист од средствата преку нивната употреба, а не е можна ниту неговата продажба, подарување, вложување и слично, што значи дека немаат никаква употребна вредност, се носи Одлука за расходување на имотот, односно Одлука за дефинитивно исклучување на истиот од деловните книги на друштвото. Следна обврска во однос на овој имот е, негово прогласување за комерцијален или индустриски опасен или неопасен отпад и соодветно уништување.

158

www.p

Индустриски неопасен отпад според Законот за управување со отпадот („Службен весник на РМ“, бр. 68/04, ... и 163/13), е отпадот што се создава при производствените процеси во индустријата и не содржи опасни карактеристики, а според својствата, составот и количеството се разликува од комуналниот отпад (во кој спаѓаат отпад од домаќинствата и комерцијалниот отпад). Опасен отпад е отпадот што по својот состав или концентрации на опасни супстанции може да предизвика опасност по животната средина животот и здравјето на луѓето и коишто имаат едно или повеќе опасни својства, како што се: експлозивност, реактивност (оксиданси), запаливост, надразливост, токсичност, инфективност, канцерогеност, мутагеност, токсичност за репродукција, екотоксичност и својства на испуштање отровни гасови при контакт со вода, воздух или киселина, утврдени во согласност со овој закон или друг пропис, а притоа во Листата на видовите отпад е наведен и посебно обележан како опа-

roagens.mk

www.proagens.mk

Прирачник за подготовка за ФИ/ДИ за 2014, финансиска дисциплина

сен отпад, вклучувајќи го и секој отпад што е измешан со опасен отпад. Комерцијален отпад е секој друг отпад создаден од правни и физички лица при вршење на комерцијални, индустриски, занаетчиски, услужни, административни и слични дејности, кој според својата природа или според својот состав е сличен на отпадот од домаќинствата.

 

GODI[NA PRETPLATA 20152015 GODI[NA PRETPLATA - INFORMATOR - PRO EKONOMIJA DODATOK NA INFORMATOR - INFO REGISTAR - KONSULTACII

14.900 denari

- POPUSTI ...

Уништување на расходувани средства (со сметководствена вредност) Пример 8:



Расходување и давање на уништување на компјутери со неотпишана вредност Од удар на гром оштетена е компјутерска опрема, чија набавна вредност е 400.000 денари а акумулираната амортизација 150.000. Истата е неупотреблива и се дава за уништување кај специјализирана организација за постапување со електронски отпад.

Книжење: СМЕТКА ОПИС должи побарува 0191 Акумулирана амортизација на материјални средства 4647

Расходи како резултат на вонреден настан 0121

ИЗНОС должи побарува 150.000 250.000

Опрема - компјутери

400.000

за уништена компјутерска опрема

Компјутерската опрема спаѓа во отпадна електронска опрема, која претставува опасен отпад. Начинот на собирање, третман, преработка и отстранување на отпадната електронска опрема, се уредени со Законoт за управување со електрична и електронска опрема и отпадна електрична и електронска опрема. Инспекциски надзор според овој Закон врши Државниот инспекторат за животна средина, а крајниот корисник е должен да обезбеди одделно собирање и привремено складирање, како и да ја предаде на правно или физичко лице кое има соодветна дозвола за постапување со отпад согласно со прописите за управување со отпадот. Со доказот за превземениот електронски отпад, настанат под дејство на вонреден настан, даночниот обврзник евидентира даночно признат расход, без обврска за плаќање на ДДВ.

Уништување на отпишани средства (без сметководствена вредност) Пример 9:

Давање отпишано возило за уништување/рециклирање Сопственикот на сосема отпишано и неупотребливо возило – патнички автомобил, истото сака да го отстрани од својот имот. Набавната вредност на возилото е 600.000 денари. Возилото е предадено на правно лице кое поседува дозвола за собирање, третман и преработка на искористени возила согласно со Законот за управување со отпад. По предавањето на возилото истото го искнижува од евиденцијата.

ИСКНИЖУВАЊЕ И РАСХОДУВАЊЕ НА МАТЕРИЈАЛНИ СРЕДСТВА (СМЕТКОВОДСТВЕН И ДАНОЧЕН ТРЕТМАН)

INFORMATOR 2 I FEVRUARI 2015



159



фесионална Пр   fesionalna Pr Едукација Edukacija

A g e n cАгенција i j a “P rПро o AАгенс g e n s”

Книжење: СМЕТКА ОПИС должи побарува 0191 Акумулирана амортизација на материјални средства 0130 Транспортни средства - патнички возила -

ИЗНОС должи побарува 600.000 600.000

за искнижен целосно отпишан патнички автомобил

Документот за превземеното возило се чува, како доказ за неговото уништување. Ваква обврска не е пропишана со актуелните сметководствени и даночни прописи, но во даночни контроли се поставува прашањето за основот по кој средството се искнижува, како наследена пракса воспоставена согласно со одредбата на член 11 од бришаната Уредба за начинот на пресметување на амортизацијата, односно отписот на вредноста на нематеријалните и материјалните средства и за номенклатурата на средствата за амортизација и годишните амортизациони стапки: „Средствата кои во целост се отпишани се задржуваат во евиденцијата и се искажуваат во билансот до моментот на нивното продавање, подарување, оттуѓување на друг начин или уништување.“

 160

www.p

02/ 3162-979 i 3298-763

roagens.mk