3
МАРТ 2 0 1 7
S O D R @ I N A: ДАНОК НА ДОБИВКА
www.proagens.mk
1) ДАНОЧНО ПОТТИКНУВАЊЕ НА СУБЈЕКТИТЕ
ОД ОБЛАСТА НА СПОРТОТ СОГЛАСНО СО ЗАКОНОТ ЗА ДАНОКОТ НА ДОБИВКА
5
ТРУДОВО ПРАВО 2) ОРГАНИЗИРАЊЕ И ВРЕДНУВАЊЕ НА РАБОТНО ВРЕМЕ
14
ДАНОК НА ДОБИВКА/МСФИ 3) ВРЕДНОСНО УСОГЛАСУВАЊЕ И ОТПИС НА ПОБАРУВАЊА
ОД КУПУВАЧИ - ДАНОЧЕН И СМЕТКОВОДСТВЕН ТРЕТМАН
34
ДАНОК НА ДОБИВКА 4) ПРОЦЕДУРА И ПРЕСМЕТКА ЗА ОСТВАРУВАЊЕ
НА ПРАВOTO ЗА НАМАЛУВАЊЕ НА ИДНА ДАНОЧНА ОСНОВА, ПОРАДИ ИСКАЖАНА ДАНОЧНА ЗАГУБА ЗА МИНАТА ГОДИНА
42
СМЕТКОВОДСТВО И ДАНОЦИ 5) НАБАВКА НА ДОБРА ПРЕКУ ФИНАНСИСКИ ЛИЗИНГ
- СМЕТКОВОДСТВЕН И ДАНОЧЕН ТРЕТМАН
47
ОДБЕГНУВАЊЕ НА ДВОЈНО ОДАНОЧУВАЊЕ 6) ДАНОЦИ ПО ОДБИВКА НА ПРИХОДИТЕ ОД КАМАТИ
ИСПЛАТЕНИ НА СТРАНСКИ ПРАВНИ И ФИЗИЧКИ ЛИЦА
56
ДАНОК НА ДОБИВКА 7) ПРЕСМЕТУВАЊЕ НА МЕСЕЧНИТЕ АКОНТАЦИИ
НА ДАНОКОТ НА ДОБИВКА ЗА 2017 ГОДИНА
79
ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК НА ДОХОД 8) МЕСЕЧНИ АКОНТАЦИИ НА ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК
ЗА ВРШИТЕЛИТЕ НА САМОСТОЈНА ДЕЈНОСТ
83
ДАНОК НА ДОБИВКА
Павле ГАЦОВ 4 М-р Даночен советник
и управител на Агенцијата “Про Агенс“ p_gacov@proagens.com.mk
ДАНОЧНО ПОТТИКНУВАЊЕ НА СУБЈЕКТИТЕ ОД ОБЛАСТА НА СПОРТОТ СОГЛАСНО СО ЗАКОНОТ ЗА ДАНОКОТ НА ДОБИВКА
Вовед
В
о насока на поддршка на развојот на спортот и поттикнувањето на можностите за постигнување на ефективни спортски резултати како одлична форма на промоција на спортскиот и здрав живот на младите луѓе, како и заради создавање на услови за промоција на државата пред светот на некомерцијална основа, со последните дополнувања на Законот за данокот на добивка („Службен весник на РМ“, бр. 190/16, во сила од 17.10.2016 година, а со примена од 1 јануари 2017 година) се уредени можности за даночни поттикнувања на компаниите - обврзници на данокот на добивка врз основа на донирани финансиски средства на: - националните спортски федерации, - Македонски олимписки комитет (МОК), - спортските клубови и - активни спортисти кои се натпреваруваат во индивидуални спортови.
Даночното поттикнување во спортот за прв пат ќе се ефектуира преку Даночниот биланс за 2017 година Најпрво да нагласиме дека даночното поттикнување на спортот не се однесува на обврзниците на годишниот данок на вкупен приход и тие вакво право не може да користат. И второ, дека предмет на намалување за износот на донираните финансиски средства не е основата од која се пресметува данокот на
ИНФОРМАТОР 3 I МАРТ 2017
добивка, туку самиот пресметан данок на добивка искажан во Даночниот биланс. Напоменуваме дека актуелниот Даночен биланс - образец ДБ не содржи поле за намалување на пресметаниот данок за износот на донираните финансиски средства поради што треба да следи негово усогласување во наредниот период преку измена и дополнување на Правилникот за данокот на добивка. Даночното поттикнување е уредено преку новите членови 30-а, 30-б и 30-в од Законот за данокот на добивка (во продолжение: ЗДД) со кои на обврзниците на данокот на добивка им е дадена можност да користат даночно ослободување по основ на донирање на финансиски средства во спортот. Ваквата можност е во примена од 1 јануари 2017 година и истата за прв пат ќе има влијание на составувањето на Даночниот биланс за 2017 година.
Уплатата на финансиските донации се врши на посебна наменска сметка на субјектите од областа на спортот Средствата со кои трговското друштвообврзник на данокот на добивка учествува во финансирање на субјектите од областа на спортот се уплатуваат на посебна наменска сметка што секој субјект од областа на спортот ја отвора поединечно.
kontakt@proagens.com.mk
5
Пр фесионална
Агенција Про Агенс
Едукација
4 Данијела ЈАЌИМОВИЌ
Praven sovetnik d_jacimovic@proagens.com.mk
ОРГАНИЗИРАЊЕ И ВРЕДНУВАЊЕ НА РАБОТНО ВРЕМЕ
ВОВЕД
С
поред дефиницијата од член 5 став 1 точка 8 од Законот за работните односи – ЗРО 1: „Работно време“ е времето во кое работникот работи и ги извршува своите работи и работни задачи согласно со закон, колективен договор и договорот за вработување. Определувањето на должината на работното време се базира на научни сознанија за неговото влијание врз работната сила и придонесот на работникот во работата, потребата од одмор заради регенерирање на работниот потенцијал на работникот, потребата од разонода, културно и стручно унапредување и воопшто, подобро користење на слободното време. Должината на работното време гледано ретроспективно, се намалува во интерес на создавање услови за поквалитетен живот на работникот, а како резултат на големи технички и технолошки достигнувања. Пред неколку децении се сметаше дека е неопходно четириесетиосмочасовно неделно работно време за нормално извршување на работните задачи. Со време, се забележува тенденцијата на скратување на работното време, најпрво на 42 часа во работна недела, а потоа на 40 часа, колку што изнесува денес. Во Шведска, во некои компании во 2014 година
експериментално се воведе работна недела од 30 часа. Одлуката за скратување на работното време се должи на резултатите од истражувањата што покажале дека со шестчасовен работен ден персоналот би бил помотивиран и би имал повеќе енергија да сработи повеќе за пократок период. Резултати од двегодишниот експеримент покажале дека вработените се чувстувале поздраво поради што се намалил бројот на боледувања. Но, поради скратеното работно време морале да бидат вработени дополнителни работници што предизвикало зголемени трошоци, поради што компаниите нема да го форсираат овој проект. Со ЗРО, во глава IX под наслов: „Работно време“ (членови од 116 до 131) уредена е комплексна проблематика за работното време која ги опфаќа прашањата за: полно работно време и прекувремена работа; забрана за вршење работа подолга од полно работно време; скратено работно време во посебни случаи и во посебни услови; распоредување и прераспоредување на работното време; работа во смени; ноќна работа; ограничување на работата ноќно време; права на работниците кои работат ноќно време; евиденција на полното работно време и електронско евидентирање на полното работното време и прекувремената работа, како и дополнителна работа.
„Службен весник на РМ“, бр. 62/05, 106/08, 161/08, 114/09, 130/09, исправка-149/09, 50/10, 52/10, 124/10, 47/11, 11/12, 39/12, 13/13, 25/13, 170/13, 187/13, 113/14, 20/15, 33/15, 72/15, 129/15 и 27/16; како и 12 одлуки на Уставниот суд на РМ: 3/06, 44/06, 65/06 (исправка-66/06), 16/07, 57/07, 77/07, 63/09, 10/10, 58/10, 132/10, 106/14 и 134/16.
1
14
www.proagens.mk
Пр фесионална
Агенција Про Агенс
Едукација
4Ирена НИКОЛОВСКА
Dano~en sovetnik i_nikolovska@proagens.com.mk
ВРЕДНОСНО УСОГЛАСУВАЊЕ И ОТПИС НА ПОБАРУВАЊА ОД КУПУВАЧИ - ДАНОЧЕН И СМЕТКОВОДСТВЕН ТРЕТМАН
СМЕТКОВОДСТВЕН ТРЕТМАН НА ПОБАРУВАЊАТА СОГЛАСНО СО МСФИ/МСС
С
метководствениот третман на побарувањата на деловните субјекти е генерално уреден со Меѓународните стандарди за финансиско известување, кои претставуваат задолжителна сметководствена основа за сите деловни субјекти од приватниот сектор. Меѓународните стандарди за финансиско известување (МСФИ/МСС) се составен дел на Правилникот за водење сметководство („Службен весник на РМ“, бр. 159/09, 164/10 и 107/11), донесен врз основа на Законот за трговски друштва. Големите и средни субјекти ги применуваат поопширните и детални МСФИ/МСС, додека малите и микро субјекти го применуваат Меѓународниот стандард за финансиско известување за мали и средни субјекти (МСФИ за МСЕ), кој содржи оддели со поедноставни правила и насоки за сметководствено постапување. ако не постои конкретен сметководствен И стандард, кој прецизно ги уредува правилата за сметководствено евидентирање и вредносно усогласување на побарувањата, овие насоки ги извлекуваме од Рамката на МСФИ и од одредени поединечни стандарди (МСС 1 - Презентирање на финансиски извештаи, МСС 8 - Сметководствени политики, промени на сметководствени проценки и грешки, МСС 18 - Приходи итн.), односно од поединечните оддели на МСФИ за МСЕ (Одделот 2 - Концепти и преовладувачки принципи, Одделот 3 - Презентирање на финансиски извештаи, Одделот 10 - Сметководствени политики, промени на сметководствени проценки и грешки, Одделот 23 - Приходи итн.).
34
Објективно презентирање на финансиските извештаи МСС 1, односно Одделот 3 на МСФИ за МСЕ, регулираат дека финансиските извештаи треба објективно да ја презентираат финансиската состојба, финансиската успешност и паричните текови на деловниот субјект. Под објективно презентирање се подразбира верно претставување на ефектите од трансакциите, други настани и состојби во согласност со дефинициите и критериумите за признавање на средства, обврски, приходи и расходи. Според Рамката на МСФИ, средствата (на пример, побарувањата) во финансиските извештаи се признаваат само кога е веројатно (постои степен на сигурност) дека идни економски користи ќе се влеат во друштвото и кога набавната вредност може да се измери веродостојно. Приходите (поврзана сметководствена ставка на побарувањата) се признаваат во финансиските извештаи кога ќе настане зголемување на идни економски користи поврзани со зголемување на средство (нето зголемување на средство кое произлегува од продажба на добра или услуги) или намалување на обврска и истите можат веродостојно да се измерат. роценката на степенот на несигурност, П која е поврзана со текот на идните економски користи се прави врз основа на расположливите докази во моментот на изготвување на финансиските извештаи. На пример, кога www.proagens.mk
Пр фесионална
Агенција Про Агенс
Едукација
Павле ГАЦОВ 4 М-р Даночен советник
и управител на Агенцијата “Про Агенс“ p_gacov@proagens.com.mk
ПРОЦЕДУРА И ПРЕСМЕТКА ЗА ОСТВАРУВАЊЕ НА ПРАВOTO ЗА НАМАЛУВАЊЕ НА ИДНА ДАНОЧНА ОСНОВА, ПОРАДИ ИСКАЖАНА ДАНОЧНА ЗАГУБА ЗА МИНАТА ГОДИНА
З
а потребите на овој текст ДАНОЧНАТА ЗАГУБА ја дефинираме како разлика меѓу:
а) ЗАГУБАТА од Билансот на успех (искажана на АОП 251 од БУ, односно пренесена на АОП 01 од Даночниот биланс) и б) Даночно непризнаените расходи (износ искажан на АОП 02 од Даночниот биланс). Ако Загубата пред оданочување е поголема од Даночно непризнаените расходи се работи за Даночна загуба које е НЕГАТИВНА ставка на АОП 28 од Даночниот биланс составен за минатата година. Вака искажаната Даночна загуба може да се пренесе на товар на добивката (читај: Даночната основа) во идните пресметковни периоди најмногу до ТРИ години сметано од годината во која е искажана загубата. Ако Даночната загуба е искажана за 2017 година, третата година истекува заклучно со 2019 година. Терминот „пренесува“ значи дека со Даночната загуба може да се намалува Даночната основа во наредните три фискални периоди преку составување на Даночните биланси. Прва година за која ќе се пренесе даночната загуба е 2017-та. Напомена:
Доколку финансискиот резултат зголемен за непризнаените расходи претставува негативен износ (намалена загуба), на АОП 28 пред износот задолжително се внесува знак „-“ (минус) и сите следните полиња до АОП 41 НЕ СЕ ПОПОЛНУВААТ. На АОП 41 се
42
впишува износ „0“ (нула). Субјектите, обврзници на данокот на добивка со ваков Даночен биланс немаат обврска да плаќаат месечни аконтации во текот на целата наредна година. * * * Користењето на правото за пренесување на ДАНОЧНАТА ЗАГУБА на товар на Даночната основа во идните пресметковни периоди е поврзано со исполнување на следните услови: 1) Да постои Даночна загуба (Загубата од Билансот на успех да биде поголема од Износот на даночно н епризнаените расходи), односно да е искажан негативен износ на АОП 28 од Даночниот биланс. 2) Намалувањето во Даночниот биланс што следи се врши само доколку претходно е извршено покривање на З агубата по оданочување согласно со Законот за трговските друштва. Со членот 484, став 2 од ЗТД е утврден прецизен редослед за покривање на загубата. Покривањето на загубите се врши редоследно од следните извори кои се наведуваат во одлуката за покривање на загубата, и тоа: 1) акумулирана добивка, 2) на товар на задолжителната општа резерва, 3) на товар на посебните резерви за покривање загуби, 4) премии и
www.proagens.mk
СМЕТКОВОДСТВО И даноци
4Ирена НИКОЛОВСКА
Dano~en sovetnik i_nikolovska@proagens.com.mk
НАБАВКА НА ДОБРА ПРЕКУ ФИНАНСИСКИ ЛИЗИНГ - СМЕТКОВОДСТВЕН И ДАНОЧЕН ТРЕТМАН
Л
изингот (наемот), во наши услови, е најзастапен кај набавката, односно изнајмувањето на патничките автомобили. Лизингот е специфичен договор, кој зависно од договорените услови, може да има карактеристика на обичен наем (оперативен лизинг) или на купопродажба (финансиски лизинг). инансискиот лизинг (наем) е еден од меФ тодите на финансирање, со одредени предности, но и негативности. Секој деловен објект, кој размислува за оваа форма на финансирање, треба да ги има предвид неговите добри и лоши страни, а се разбира приоритетно и каматната стапка, пред да ја донесе конечната одлука во однос на тоа, дали повеќе му се исплати да земе кредит од банка и да купи одреден имот, или можеби му е поисплатливо да го обезбеди истиот имот преку финансиски лизинг, или пак да го користи тој имот во работењето преку оперативен лизинг, кој е еден вид на изнајмување. Г олем број на субјекти му даваат предност на оперативниот лизинг, бидејќи тој не го влошува нивниот степен на задолженост. Од друга страна, главна причина на субјектите кои се одлучуваат на финансиски лизинг е тоа што со уплатата на последната рата стекнуваат сопственост над предметот на лизингот. Овие субјекти, откако ќе ја отплатат последната рата и сите ризици и користи ќе преминат на нив, можат да одлучат да го продадат предметот на лизинг, така што на тој начин ќе наплатат значаен износ од неговиот остаток на вредност.
ИНФОРМАТОР 3 I МАРТ 2017
ЕГУЛАТИВА ПОВРЗАНА СО ЛИЗИНГ Р ДОГОВОРИТЕ Лизинг договорите на подвижен и недвижен имот се регулирани со Законот за лизинг („Службен весник на РМ“, бр. 4/02, 49/03, 13/06, 88/08, 35/11, 51/11, 148/13, 145/15, 23/16 и 37/16), кој го дефинира лизингот како: - активност која се однесува на подвижен предмет и недвижен предмет, при која корисникот на лизинг го определува предметот на лизинг кој е купен или произведен од страна на давателот на лизинг и се дава на користење на корисникот на лизинг за договорен временски период, во замена за плаќање на надомест за користење на предметот на лизинг, врз основа на договор за лизинг кој е склучен меѓу давателот и корисникот на лизинг во писмена или електронска форма, според условите определени во него.
GODI[NA PRETPLATA 2017 - INFORMATOR - PRO EKONOMIJA - INFO REGISTAR - KONSULTACII - POPUSTI ...
14.900 denari
02/ 3162-979 i 3298-763
47
Пр фесионална
Агенција Про Агенс
Едукација
4Ирена НИКОЛОВСКА
Dano~en sovetnik i_nikolovska@proagens.com.mk
ДАНОЦИ ПО ОДБИВКА НА ПРИХОДИТЕ ОД КАМАТИ ИСПЛАТЕНИ НА СТРАНСКИ ПРАВНИ И ФИЗИЧКИ ЛИЦА
Д
аночниот третман на каматите, кои се исплатени на странски правни лица, од аспект на оданочувањето со задржаниот данок (withholding tax) е регулиран со Законот за данокот на добивка („Службен весник на РМ“, бр. 112/14, 44/15, 129/15 и 23/16), додека даночниот третман на каматите исплатени на странски физички лица, од аспект на оданочувањето со персоналниот данок на доход е регулиран со Законот за персоналниот данок на доход („Службен весник на РМ“, бр. 80/93 ... и 23/16), со можност за примена на даночните погодности од билатералните договори за одбегнување на двојно оданочување (даночни олеснувања / ослободувања). поред членот 2 на Законот за даночна С постапка, ратификуваните меѓународни договори за оданочување имаат предимство пред националните даночни закони (Законот за данок на добивка и Законот за персоналниот данок на доход). оговорите за одбегнување на двојно одаД ночување кои Република Македонија ги склучува на билатерално ниво со определени држави (до моментот на печатењето на овој текст, постојат 48 склучени договори: 47 договори склучени од Република Македонија, кои важат за 48 држави, со оглед дека истиот договор склучен со СР Југославија се применува поединечно и за Србија и за Црна гора и 1 договор склучен од СФР Југославија со Белгија, кој важи додека да почне примената на договорот со Белгија склучен од Р. Македонија), овозможуваат примена на да-
56
ночни олеснувања (пониска даночна стапка од законски пропишаната), односно даночни ослободувања (0% даночна стапка), преку спроведување на формалната процедура пред Управата за јавни приходи. Значи, даночните погодности на договорите не се применуваат по автоматизам, туку исклучиво по нивно претходно одобрување од страна на Управата за јавни приходи. Откако се добие одобрувањето на УЈП, резидентното друштво може при исплатата на приходот од камати да примени пониска даночна стапка, односно целосно даночно ослободување (да не одбие данок). Прегледот на важечките билатерални договори за одбегнување на двојно оданочување, заедно со пропишаните даночни стапки, е објавен во изданието на Про агенс ИНФО РЕГИСТАР 2016, како и на интернет страницата на Про агенс (www.proagens.mk). НА
ЈНО
ВО !
1.650 денари www.proagens.mk
Данок на добивка
Павле ГАЦОВ 4 М-р Даночен советник
и управител на Агенцијата “Про Агенс“ p_gacov@proagens.com.mk
ПРЕСМЕТУВАЊЕ НА МЕСЕЧНИТЕ АКОНТАЦИИ НА ДАНОКОТ НА ДОБИВКА ЗА 2017 ГОДИНА
Вовед
С
огласно со одредбите на членот 40.1 од Законот за данокот на добивка 1, месечните аконтации на данокот на добивка се утврдуваат во износ од една дванаестина од утврдениот данок во Даночниот биланс за претходната година зголемени за процентот на кумулативниот пораст на цените на мало во Републиката од претходниот период од годината, односно до 31 јануари наредната година, во однос на просечните цени на мало во претходната година. Месечните аконтации на данокот на добивка се плаќаат во рок од 15 дена по истекот на секој календарски месец, без да се доставува образец до УЈП.
Аконтациите на данокот на добивка може, но не мора да се пресметуваат на „интерен“ образец МДБ. Имено, Правилникот за начинот на пресметување и уплатување на данокот на добивка и начинот на одбегнување на двојното ослободување или двојното оданочување (во продолжение: Правилник за данокот на добивка) 2 веќе не пропишува ваков образец. Затоа неговиот изглед и функционалност, односно неговата форма и содржина е интерна работа на правните субјекти, обврзници на данокот на добивка.
02/ 3162-979 i 3298-763
Правила за повеќе и помалку платениот годишен данок на добивка Потсетуваме дека разликата меѓу уплатените аконтации на данокот на добивка за 2015 година (АОП 42 од ДБ) и износот на повеќе платениот данок пренесен од постарите даночни периоди (2014 година и претходно, искажан на АОП 43) од една страна, во однос на повисокиот износ на вистинската обврска на пресметаниот данок искажана на АОП 41 од Даночниот биланс за 2016 година (со знак „+“), обврзникот е должен да ја уплати во рок од 30 дена од денот на истекот на рокот за предавање на годишната сметка, односно: - најдоцна до 30 март 2017 година, за субјектите што годишната сметка ја предадоа во хартиена форма, или - најдоцна до 14 април 2017 година, за субјектите кои годишната сметка ја поднесоа во електронска форма). Обратно, ако оваа разлика искажана на АОП 41 од Даночниот биланс за 2016 година е негативна (со знак „-“), односно ако обврзникот на данокот во вид на аконтации платил поголем износ на данок од износот што бил должен да го плати, може од органот за јавни приходи да побара поврат на повеќе платениот данок (во тој случај во електронскиот Даночен биланс составен преку e-tax негативниот знак се става веднаш пред самиот број, а ако се побара враќање на аконтатив-
1
„Службен весник на РМ“, бр. 112/14, авт. Толкување-44/15, 129/15, 23/16 и 190/16.
2
„Службен весник на РМ“, бр. 174/14.
ИНФОРМАТОР 3 I МАРТ 2017
79