ИНФОРМАТОР број 4 АПРИЛ 2015 година by АГЕНЦИЈА „ПРО АГЕНС“

Izdava~:

2015

Agencija za ekonomsko-pravna poddr{ka i procena PRO AGENS Glaven i odgovoren urednik: M-r Pavle G A C O V Dizajn i grafi~ko ureduvawe: Agencija PRO AGENS

Lektor: M-r Kiril ANGELOV Adresa: Agencija “PRO AGENS”, p. fah 272 ul. “Naum Naumovski Bor~e“, br. 68/4

Informacija: Osnovnoto izdanie izleguva edna{ mese~no, a specijalnite izdanija po potreba. Pretplatata se vr{i so uplata na smetkata na Agencijata “PRO AGENS”-Skopje 210-0503940101-43; Deponent na Tutunska banka-Skopje. Rakopisite se ispra}aat na adresa: Agencija “PRO AGENS”, p. fah 272, 1000 Skopje. Rakopisite ne se vra}aat. Tel./faks: 02 / 3162-979, 3298-763 i 3229-479. “PRO AGENS” e registriran obvrznik za DDV so dano~en broj za DDV: MK 4030995196418. Печатница: „Стеда Графика“ ул. „Тодор Чангов“, бр. 1/16ц, Скопје Тираж: 840 броја Copyright 2015, Про Агенс

VNIMANIE Nositel na materijalnite prava e izdava~ot. Zabraneto e prepe~atuvawe, kopirawe i umno`uvawe na napisite ili na nivnite delovi bez prethodna soglasnost od izdava~ot. Data na obavuvawe na ovoj broj: 03.04.2015 g.

www.proagens.mk p_gacov@proagens.com.mk d_jacimovic@proagens.com.mk r_muric@proagens.com.mk i_nikolovska@proagens.com.mk n_mladenov@proagens.com.mk v_mladenova@proagens.com.mk Izdava~ki odbor: M-r Pavle GACOV Danijela JA]IMOVI], dipl. pravnik D-r Refika MURI] Irena NIKOLOVSKA, dipl. ek. D-r Zoran MINOVSKI D-r Gligor BI[EV D-r Zorica BO@INOVSKA D-r Dragoqub ARSOVSKI M-r Elena MARTINOVSKA Vesna ZMAJ[EK, dipl. ek. Slavko LAZOVSKI, dipl. ek. Bor~e IVANOVSKI, dipl. ek. Katja NIKOLOVA, dipl. ek. Mirjana ARSOVSKA-QAMOVA, dipl. ek.

2015

INFORMATOR

www.proagens.mk



APRIL



2015

4 S O D R @ I N A:

www.proagens.mk

НАЈНОВА ИЗМЕНА НА ЗАКОНОТ ЗА ПРИДОНЕСИ 1) MАРТ 2015 ГОДИНА: 1) ПОВТОРНО ЗАКОНСКИ ИЗМЕНИ ВО ВРСКА СО ПЛАЌАЊЕТО СОЦИЈАЛНИ ПРИДОНЕСИ НА ХОНОРАРИ И 2) ВРАТЕНА ДВОЈНО ПОВИСОКА MAX ОСНОВИЦА ЗА ПРЕСМЕТУВАЊЕ НА ПРИДОНЕСИТЕ ОД ПЛАТА И НАДОМЕСТОЦИ

ТРГОВСКО ПРАВО И ДАНОЦИ 2) РАСПРЕДЕЛБА НА ДОБИВКАТА, ИСПЛАТА НА ДИВИДЕНДА И НЕЈЗИН ДАНОЧЕН ТРЕТМАН

ДАНОК НА ДОБИВКА 3) ПОСЕБНОСТИ НА ДАНОЧНИОТ ТРЕТМАН НА ИСПЛАТЕНАТА ДИВИДЕНДА ПО ПОТЕКЛО ОД ПЕРИОДОТ 2009-2013 ГОДИНА

ВРАБОТУВАЊЕ 4) АВТЕНТИЧНО ТОЛКУВАЊЕ И ИЗМЕНА НА ЗАКОНОТ ЗА ТРАНСФОРМАЦИЈА ВО РЕДОВЕН РАБОТЕН ОДНОС

ДАНОЦИ 5) ДАНОЧЕН ТРЕТМАН НА ПОПУСТОТ И РЕКЛАМАЦИИТЕ

ИНФОРМАЦИЈА 6) ДОСТАВУВАЊЕ НА КВАРТАЛЕН ИЗВЕШТАЈ ЗА ПОБАРУВАЊАТА И ОБВРСКИТЕ

ИНФОРМАЦИЈА 7) ОД 7 АПРИЛ 2015 ГОДИНА ЗАПОЧНУВА ПРИМЕНАТА НА ЗАКОНОТ ЗА ЗАБРАНА И СПРЕЧУВАЊЕ НА ВРШЕЊЕ НА НЕРЕГИСТРИРАНА ДЕЈНОСТ

НАЈНОВА ИЗМЕНА НА ЗАКОНОТ ЗА ПРИДОНЕСИ

 

Ирена НИКОЛОВСКА Dano~en sovetnik i_nikolovska@proagens.com.mk

mАРТ 2015 ГОДИНА: 1) ПОВТОРНО ЗАКОНСКИ ИЗМЕНИ ВО ВРСКА СО ПЛАЌАЊЕТО СОЦИЈАЛНИ ПРИДОНЕСИ НА ХОНОРАРИ И 2) ВРАТЕНА ДВОЈНО ПОВИСОКА max ОСНОВИЦА за ПРЕСМЕТУВАЊЕ НА придонесите од плата и надоместоци 1.

ВОВЕД

осле месец и половина од последните законски измени, објавени во „Службен весник на РМ“, бр. 20/15 од 12 февруари 2015 година, но со примена за платите/надоместоците за месец јануари 2015 година, за што детално елабориравме во „ИНФОРМАТОР“ број 2/2015, на 25 март 2015 година повторно се објавени нови измени и дополнувања на Законот за придонеси од задолжително социјално осигурување 1 (во продолжение: Закон за придонеси), кои се објавени во „Службен весник на РМ“, бр. 48/15 со кои се уредуваат: - н ови правила во однос на обврската за пресметување и плаќање социјални придонеси (ПИО: 18% и здравство: 7,3%) за авторските надоместоци и надоместоците по основ на договори на дело и други договори и - в раќање и менување (зголемување) на највисоката основица за плаќање социјални придонеси по основ на плата од редовен работен однос, по основ на хонорари по договори и по основ на приходи од самовработување. оследната законска промена (48/15), влеП зе во сила со денот на објавувањето т.е. на 25 март 2015 година, но се применува за пре1

сметка и уплата на придонесите почнувајќи од март 2015 година т.е. од 1.3.2015 година.

1.1. Н еизменети категории на обврзници за плаќање придонеси за хонорари Да потсетиме дека со претпоследната законска промена (20/15) се воведоа три нови категории на обврзници за плаќање придонеси за хонорари (во примена за надоместоците за месец јануари 2015 година), кои и понатаму продолжуваат да се третираат на истиот начин т.е. со истата категоризација како обврзници и со последната законска промена (48/15), како што следи: 1. лица вработени со договор за вработување, кои согласно со договор остваруваат приходи од својот работодавач или од поврзано правно лице со работодавачот. За овие лица, придонесите ги плаќа исплатувачот преку МПИН, пресметани на целосниот бруто износ како основица за придонеси, без ослободување, кој исто така ги пријавува исплатените надоместоци и давачки во УЈП со месечниот извештај МИ-Д/ ИН. Лицата приматели на приходот немаат обврска за пријавување на надоместоците во Фондот за ПИОМ. З аконот за придонеси се повикува на сопственичка, организациска или уп-

„Службен весник на РМ“, бр. 142/08, 64/09, 156/09, 166/10, 53/11, 185/11, 44/12, 15/13, 91/13, 170/13, 97/14, 113/14, 180/14, 188/14, Авт. толкувања на Собрание на РМ на член 16 став 3 и на член 7 став 1 точка 13 и став 4, член 10 став 1 точка 16 и став 2 и членот 14 став 1 точка 15 - 8/15, 20/15 и 48/15; У. суд - 62/09 и 150/12.

INFORMATOR 4 I APRIL 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

равувачка поврзаност со работодавачот, која и со оваа законска промена не се дефинираше прецизно, како што тоа е уредено со други законски прописи: Законот за трговски друштва, Законот за данокот на добивка, подзаконските прописи на Законот за ДДВ, Законот за хартии од вредност, Законот за банки итн., туку единствено со мислење на УЈП, објавено на нејзината интернет страна (www.ujp.gov.mk) на 13.02.2015 година, според кое сопственичка, организациска и/или управувачка поврзаност на правното лице-исплатувач со работодавачот на физичкото лице на кое му е исплатен надоместок постои доколку едното правно лице е основано од страна на другото правно лице, двете правни лица се основани од ист основач, имаат ист управител и сл.),

2. вработени лица, пензионери и самовработени лица кои остваруваат договорни хонорари (покрај редовните плати/пензии/приходот од дејност), од лица - исплатувачи кои не се нивни работодавачи. Овие лица имаат обврска да ги пријават остварените надоместоци во Фондот за ПИОМ, а се обврзници за плаќање на придонесите самите за себе, по основ на пресметка на Фондот за ПИОМ, додека исплатувачите на надоместоците имаат обврска да го поднесат месечниот извештај МИ-Д/ ИН до УЈП, и 3. невработени лица (без заснован работен однос), кои остваруваат договорни хонорари што имаат обврска да ги пријават во Фондот за ПИОМ, а се обврзници за плаќање на придонесите самите за себе, по основ на пресметка на Фондот за ПИОМ. Исплатувачите на надоместоците имаат обврска да го поднесат месечниот извештај МИ-Д/ИН до УЈП. З аконските измени, за кои пишуваме во продолжение, се однесуваат само на лицата од точките 2 и 3 т.е. на лицата, кои се обврзници за плаќање на придонесите самите за себе (вработени лица кои остваруваат приход од исплатувач кој не е нивен работодавач/поврзано лице, пензионери, самовработени лица www.p

и невработени лица). За лицата од точката 1 т.е. за вработените лица, кои остваруваат договорни хонорари од својот работодавач или од поврзано правно лице со работодавачот, нема никакви разлики во однос на досегашната пракса, која беше законски воведена почнувајќи од исплатата на платата/хонорарите за јануари 2015 година (освен враќањето на највисоката основица за плаќање придонеси за плата/хонорари почнувајќи од 1 март 2015 година).

1.2. И змени воведени со последното законско иновирање од 1 март 2015 г. Најновите законски измени (48/15), објавени на 25 март 2015 година, кои се применуваат за пресметка и уплата на придонесите почнувајќи од 1 март 2015 година, се однесуваат на: - дефинирање на поимот „друг договор“, - бришење на речиси сите (освен една) поврзани законски одредби, кои се однесуваат на обврската за плаќање придонеси за ПИО и здравство, за извршен член на одбор на директори во трговско друштво, член на управен одбор во трговско друштво, односно управител во трговско друштво, доколку не е осигурен по ниеден друг основ (т.н. невработени/неосигурани менаџери), за кои оваа обврска беше воведена почнувајќи од 1.1.2014 година, со законската измена објавена во „Службен весник на РМ“, бр. 91/13. Сепак, овие лица, како и останатите веќе вработени/осигурани менаџери (членови на одбори/управители), и понатаму се сметаат за обврзници за плаќање придонеси по основ на остварените надоместоци во категоријата на сега законски дефинираниот „друг договор“, - п ромена на прагот (лимитот) до кој не се плаќааат придонеси за лицата, кои се обврзници за плаќање на придонесите самите за себе (вработени лица кои остваруваат приход од исплатувач кој не е нивен работодавач/поврзано лице, пензионери и самовработени лица),

roagens.mk

НАЈНОВА ИЗМЕНА НА ЗАКОНОТ ЗА ПРИДОНЕСИ

- п ромена на основицата на која Фондот за ПИОМ ќе пресметува придонеси за лицата, кои се обврзници за плаќање на придонесите самите за себе (вработени лица кои остваруваат приход од исплатувач кој не е нивен работодавач/поврзано лице, пензионери, самовработени лица и невработени лица), - п ролонгирање на рокот за пријавување на остварените надоместоци до ФПИОМ од страна на лицата, кои се обврзници за плаќање на придонесите самите за себе (вработени лица кои остваруваат приход од исплатувач кој не е нивен работодавач/поврзано лице, пензионери, самовработени лица и невработени лица), - в раќање на највисоката основица за плаќање на придонеси по основ на плата од редовен работен однос, по основ на хонорари по договори и по основ на приходи од самовработување, во различен износ од претходно утврдениот заклучно со декември 2014 година. Во продолжение на текстот ќе се задржиме само на гореспоменатите најнови законски измени.

2. ДЕФИНИРАЊЕ НА ПОИМОТ „ДРУГ ДОГОВОР“ Со додавање на нова точка 19 во членот 4 на Законот за придонеси, законодавецот го дефинира поимот „друг договор“ на следниот начин: - „ Друг договор“ претставува секој вид на договор или друг акт, без оглед на нивната форма и вид, со кој се определува надоместок за извршување на физичка и/или интелектуална работа, вклучувајќи и: • и звршување на функција на именувано или избрано лице, • у правител или членување во орган на управување и надзор во трговски друштва, • о рган на управување и надзор на државни и јавни институции и установи

INFORMATOR 4 I APRIL 2015

 

(агенции, дирекции, фондови, регулаторни тела, јавни претпријатија, институти, заводи и слично), • у чество и членување во други органи, одбори, совети, комисии, комитети, установи, тела и слично. ачинот на дефинирање на поимот „друг Н договор“ во законската одредба на член 4 точка 19 беше опфатен и во Автентичното толкување на Собрание на РМ на член 7 став 1 точка 13 и став 4, член 10 став 1 точка 16 и став 2 и членот 14 став 1 точка 15, објавено во „Службен весник на РМ“, бр. 8/15 од 16 јануари 2015 година, меѓутоа со оглед на тоа што со последователната законска измена, објавена во „Службен весник на РМ“, бр. 20/15 од 12 февруари 2015 година, но со примена за платите/хонорарите за јануари 2015 година, одредбите за кои Собранието на РМ претходно даде Автентично толкување беа сосема изменети, повторно настана правен вакуум во однос на дефинирањето на поимот „друг договор“, кој сега законодавецот го елиминираше со воведување на законска дефиниција на истиот.

3. НОВ ТРЕТМАН НА УПРАВИТЕЛИТЕ И ЧЛЕНОВИТЕ НА ОДБОРИ Со последната законска промена, во примена од март 2015 година, се избришани речиси сите (освен една) поврзани законски одредби, кои се однесуваат на обврската за плаќање придонеси за ПИО и здравство, за: - и звршен член на одбор на директори во трговско друштво, член на управен одбор во трговско друштво, односно управител во трговско друштво, доколку не е осигурен по ниеден друг основ (т.н. невработени/неосигурани менаџери), з а кои оваа обврска беше воведена почнувајќи од 1.1.2014 година, со законската измена објавена во „Службен весник на РМ“, бр. 91/13. поред избришаните одредби (член 7 став С 1 точка 1-а, член 10 став 1 точка 1-а, член 14 став 1 точка 1-а, член 14 став 4), извршните членови на одбор на директори во тргов-



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

ско друштво, членовите на управен одбор во трговско друштво, односно управителите во трговско друштво, доколку не се осигурени по ниеден друг основ, се сметаа за обврзници за плаќање придонес за ПИО и придонес за здравство, пресметани на износот на месечниот надоместок утврден во договорот за уредување на односите меѓу друштвото и лицето, којшто имаа обврска да го достават до Централниот регистар на Република Македонија кој по службена должност го проследуваше до Управата за јавни приходи. Законодавецот испуштил да ја корегира постоечката законска одредба на членот 13 став 1 точка 2, во примена од 1.1.2014 година (91/13), соодветно на горенаведените избришани поврзани одредби, според која обврзник за пресметка и уплата на придонеси е извршен член на одбор на директори во трговско друштво, член на управен одбор во трговско друштво, односно управител во трговско друштво, самиот за себе.

мено, со последната законска измена И овие лица т.е. извршните членови на одбор на директори во трговско друштво, членовите на управен одбор во трговско друштво, односно управителите во трговско друштво, кои не се осигурени по ниеден друг основ т.н. невработени/неосигурани менаџери, не се изземаат од обврската за плаќање придонеси за ПИО и здравство, туку напротив, се изедначуваат во статусот со останатите веќе вработени/осигурани менаџери (членови на одбори/управители), односно и понатаму се сметаат за обврзници за плаќање придонеси по основ на остварените надоместоци во категоријата на сега законски дефинираниот „друг договор“. о оглед на фактот што тие се неосигурани/ С невработени, се сметаат за обврзници за уплата на придонесите самите за себе, по основ на самопријавување и пресметка на ФПИОМ, но според пропишаните правила за пресметка на придонесите што важат и за останатите невработени лица, а не како што претходно беше пропишано (во примена до 28.2.2015 година) на основица - месечен надоместок од договорот со друштвото. Одредбата на членот 13 став 1 точка 2 на Законот за приwww.p

донеси задолжително треба да се усогласи со последните законски измени, поради тоа што извршниот член на одбор на директори во трговско друштво, членот на управен одбор во трговско друштво, односно управителот во трговско друштво, ќе биде обврзник за уплата на придонесите самиот за себе, само доколку е неосигуран по ниеден друг основ / е невработен, односно само доколку е пензионер или е во редовен работен однос, но прима надомест од исплатувач кој не е негов работодавач т.е. кој не е поврзано лице со неговиот работодавач.

4. ПРОМЕНА НА ЛИМИТОТ ДО КОЈ НЕ СЕ ПЛАЌАААТ ПРИДОНЕСИ ЗА ВРАБОТЕНИ ЛИЦА КОИ ОСТВАРУВААТ ПРИХОД ОД ИСПЛАТУВАЧ КОЈ НЕ Е НИВЕН РАБОТОДАВАЧ/ПОВРЗАНО ЛИЦЕ, ПЕНЗИОНЕРИ И САМОВРАБОТЕНИ ЛИЦА Со измената на одредбите на членовите 7 став 1 точка 13 и член 10 став 1 точка 16 на Законот за придонеси, од 1 март 2015 година, се измени прагот до кој не се плаќаат придонеси, на месечно ниво, за лицата, кои се обврзници за плаќање на придонесите самите за себе (вработени лица кои остваруваат приход од исплатувач кој не е нивен работодавач/поврзано лице, пензионери и самовработени лица), така што наместо износот на просечната нето плата за претходната година објавена од Државниот завод за статистика (21.394 денари, според Соопштението на ДЗС бр. 4.1.15.15 од 26.2.2015 година), пропишан е износот на: - просечната НЕТО плата по работник во Република Македонија објавена во ЈАНУАРИ во тековната година според податоците на Државен завод за статистика, односно износот од 21.588 денари (важечки за 2015 година), според Соопштението на ДЗС бр. 4.1.15.08 од 28.1.2015 година.

Така, според последните законски измени, почнувајќи од 1 март 2015 година, вработените лица кои остваруваат приход од исплатувач кој не е нивен работодавач (или поврзано лице со работодавачот), пензионери-

roagens.mk

НАЈНОВА ИЗМЕНА НА ЗАКОНОТ ЗА ПРИДОНЕСИ

те и самовработените лица, се обврзници за плаќање на придонес за ПИО и здравство (25,3%), во случај кога покрај примањата од работен однос, самовработување или пензија, остваруваат и приходи (на месечно ниво) од извршување физичка и/или интелектуална работа, врз основа на еден или повеќе договори за дело и/или авторски договори или други договори со кои е определен надоместок за извршената работа, доколку вкупниот нето износ на приходите по тој основ е повисок од износот на просечната нето плата по работник во Република Македонија објавена во јануари во тековната година според податоците на Државен завод за статистика (21.588 денари).

5. ПРОМЕНА НА ОСНОВИЦАТА НА КОЈА ФОНДОТ ЗА ПИОМ ЌЕ ПРЕСМЕТУВА ПРИДОНЕСИ ЗА ЛИЦАТА, КОИ СЕ ОБВРЗНИЦИ ЗА ПЛАЌАЊЕ НА ПРИДОНЕСИТЕ САМИТЕ ЗА СЕБЕ Со измената на одредбите на член 14 став 1 точки 15 и 16 на Законот за придонеси, во примена за пресметката и уплатата на придонесите почнувајќи од 1 март 2015 година, се измени основицата на која Фондот за ПИОМ ќе пресметува придонеси за лицата, кои се обврзници за плаќање на придонесите самите за себе (вработени лица кои остваруваат приход од исплатувач кој не е нивен работодавач/поврзано лице, пензионери, самовработени лица и невработени лица). поред законските измени, ФПИОМ ќе С пресмета придонеси (25,3%) за невработените лица на следниот износ: - р азликата меѓу вкупниот износ на остварените надоместоци по договор за дело, авторски договор и/или друг договор во текот на месецот, претходно намалени за признатите трошоци утврдени во Законот за персоналниот данок на доход за авторски договори и износот на минималната плата утврдена со закон (9.590 денаринето, за 2015 година). ФПИОМ ќе пресмета придонеси (25,3%) за вработените лица кои остваруваат приход од исплатувач кој не е нивен работодавач/по-

INFORMATOR 4 I APRIL 2015

 

врзано лице, пензионери и самовработени лица на следниот износ: - разликата меѓу вкупниот износ на остварените надоместоци по договор за дело, авторски договор и/или друг договор во текот на месецот, претходно намалени за признатите трошоци утврдени во Законот за персоналниот данок на доход за авторски договори, и износот на просечната нето плата по работник во Република Македонија објавена во јануари во тековната година според податоците на Државниот завод за статистика (21.588 денариза 2015 година). Г оренаведената новина во начинот на пресметување на придонесите обезбедува пониски износи на придонесите, кои лицата треба да ги платат самите за себе, со оглед на тоа што пресметката се врши директно на нето разликата во износите како основица за придонеси (при што за авторските договори е пропишано и дополнително намалување на остварениот нето надомест за пропишаните признати трошоци, кој потоа така намален се споредува со пропишаниот нето лимит: минимална нето плата=9.590 / јануарска нето плата=21.588), без нејзино конвертирање во бруто износ како што беше претходно пропишано во примена до 28.2.2015 година (основицата за пресметка придонеси беше: износот на разликата меѓу нето надоместокот и минималната нето плата/ просечната нето плата, зголемен за придонесот за задолжително пензиско и инвалидско осигурување, придонесот за задолжително здравствено осигурување и персонален данок на доход од договорот за дело, авторскиот договор или друг договор со кој е определен надоместок за извршена работа).



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

6. П РОЛОНГИРАЊЕ НА РОКОТ ЗА ПРИЈАВУВАЊЕ НА ОСТВАРЕНИТЕ НАДОМЕСТОЦИ ДО ФОНДОТ ЗА ПИОМ о измената на членот 14 став 5, кој стаС на став 4 на Законот за придонеси, се изврши пролонгирање на рокот за пријавување на остварените надоместоци до ФПИОМ од страна на лицата, кои се обврзници за плаќање на придонесите самите за себе (вработени лица кои остваруваат приход од исплатувач кој не е нивен работодавач/поврзано лице, пензионери, самовработени лица и невработени лица). Пролонгирањето на рокот претставува корисна мерка како административно олеснување и за физичките лицаприматели на хонорари и за ФПИОМ.

Согласно со изменетата одредба, лицата кои се обврзници за уплата на придонесите сами за себе, се должни да достават пријава за износот на примениот надоместок по основ на договор за дело и/или авторски договор или друг договор до Фондот на пензиското и инвалидското осигурување на Македонија најдоцна до петтиот ден од месецот за примените надоместоци во претходниот месец (претходно: во рок од 5 дена по приемот на надоместокот). Фондот на пензиското и инвалидското осигурување на Македонија по службена должност доставува евиденција до Управата за јавни приходи, Фондот за здравствено осигурување на Македонија и Агенцијата за вработување на Република Македонија. Пропишана е глоба во износ од 500 до 1.000 евра во денарска противвредност за лицето кое е обврзник за плаќање на придонесите самото за себе (невработените лица, вработените лица што заработуваат хонорари од друго место, а не од работодавачот / поврзаното правно лице/, самовработените лица и пензионерите), доколку не достави пријава за износот на примениот надоместок по основ на договор за дело и/или авторски договор или друг договор до Фондот на пензиското и инвалидското осигурување на Македонија во пропишаниот рок (до петтиот ден од месецот за примените надоместоци во претходниот месец). www.p

ријавата за износот на примениот надоП месток по основ на договор за дело и/или авторски договор или друг договор е пропишана во Правилникот за формата и содржината на пријавата за износот на примениот надоместок по основ на договор за дело и/или авторски договор или друг договор („Службен весник на РМ“, бр. 21/15 и 34/15), а исто така е објавена и на интернет страната на ФПИОМ (www.piom.com.mk). ФПИОМ на својата интернет страна има поставено известување дека: „објавената Пријава може рачно да се пополни, или истата може директно на веб-страницата електронски да се пополни и да се испринта, или пак, пријавата од веб-страницата може претходно да се сними (зачува) во компјутер и потоа електронски да се пополни и испринта. Така електронски пополнетата пријава да се достави во Фондот на ПИОМ.“ Инаку, согласно со барањата на Законот за заштита на личните податоци, ФПИОМ престана да ги бара во прилог на Пријавата следните документи (копија на трансакциска сметка, копија на лична карта или лична карта на увид и копија од банкарски извод на примени средства), туку единствено во прилог може да се достават: - О властување од физичкото лице (доколку пријавата се поднесува од друго лице во име на подносителот на пријавата), - С писок на лицата за кои се поднесува пријава (ако се поднесува пријава за повеќе од едно лице).

7. В РАЌАЊЕ И МЕНУВАЊЕ НА МЕСЕЧНАТА НАЈВИСОКА ОСНОВИЦА ЗА ПЛАЌАЊЕ НА ПРИДОНЕСИ ОД 1 МАРТ 2015 ГОДИНА ЗА ПЛАТИ И ДОГОВОРНИ ХОНОРАРИ о последната измена на членот 16 на ЗаС конот за придонеси, после два месеци „пауза“, повторно се враќа, но во различен износ, највисоката основица за плаќање на придонеси по основ на: - плата од редовен работен однос, - хонорари по договори, - приходи од самовработување,

roagens.mk

НАЈНОВА ИЗМЕНА НА ЗАКОНОТ ЗА ПРИДОНЕСИ

задржувајќи го притоа истиот износ на највисока месечна основица за корисник на паричен надоместок за време на привремена невработеност. Да потсетиме дека во членот 16 претходно беше пропишана највисоката месечна основица во висина од шест просечни плати пресметани од платата објавена во јануари во тековната година (за 2015 година: 189.864 денари = 31.644 х 6), која ги вклучува сите примања на обврзникот за плаќање на придонеси од работен однос и примања по основ на договор за дело и/или авторски договор или друг договор со кој е определен надоместок за извршената работа, остварени во тековниот месец. о претпоследната законска измена С (20/15), која се однесуваше за плата, дел од плата, надоместок на плата, друг надоместок и надоместок врз основа на договор за дело и/или авторски договор или друг договор за јануари 2015 година, членот 16 целосно се измени, со што се укина највисоката основица по сите основи, освен по основ на пресметување и уплата на придонеси за лице корисник на паричен надоместок за време на привремена невработеност, така што голем број компании беа принудени да извршат корекции на веќе исплатената јануарска плата (хонорари) според објавените инструкции на УЈП и наведените законски измени (20/15). Меѓутоа, со последните законски измени (48/15), кои се применуваат за пресметка и уплата на придонесите почнувајќи од 1 март 2015 година, пропишани се следните највисоки месечни основици пресметани од просечната плата по работник во Република Македонија објавена во јануари во тековната година според податоците на Државниот завод за статистика (31.644 денари за 2015 година): a) за примањата од работен однос (ПЛАТИ), највисока месечна основица за плаќање на придонеси е износот од дванаесет просечни плати (379.728 = 31.644 х 12, за 2015 година), б) за примањата по основ на договор за дело и/или авторски договор или друг договор со кој е определен надоместок за из-

INFORMATOR 4 I APRIL 2015

 

вршената работа, остварени во тековниот месец, највисока месечна основица за плаќање на придонеси е износот од дванаесет просечни плати (379.728 = 31.644 х 12, за 2015 година), в) за самовработено лице, највисока месечна основица за пресметување и уплата на придонесите е износот од осум просечни плати (253.152 = 31.644 х 8), г) ( исто решение) за лице корисник на паричен надоместок за време на привремена невработеност, највисока месечна основица за пресметување и уплата на придонеси за тековната година изнесува 80% од просечната плата по работник во Република Македонија објавена во јануари во тековната година според податоците на Државниот завод за статистика (31.644 х 80% = 25.315 денари). На износот повисок од највисоката месечна основица не се пресметуваат и уплатуваат придонеси. наку, намерата на законодавецот е max И основиците да се применуваат одделно според вид на приход, односно доколку, на пример, одредено лице остварува плата и договорни хонорари во ист месец, max основицата од 379.728 денари се споредува одделно со износот на платата, и одделно со износот на хонорарите.

7.1. П РИМЕР на пресметка на давачки за плата и надоместок по друг договор, кои ја надминуваат max основица според најновите законски измени од 1 март 2015 година ицето А во месец март 2015 година приЛ мило плата (договорена основна бруто плата во износ од 400.000 денари) од својот работодавач - друштвото Б, но и надоместок по основ на членување во управниот одбор на друштвото В, кое е поврзано правно лице со неговиот работодавач - друштвото Б, во нето износ од 350.000 денари.



kontakt@proagens.com.mk



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

а. П ресметка на плата која ги надминува 12-те просечни плати за 2015 година (пресметката ја врши работодавачот - друштвото Б, кое ги плаќа сите давачки преку МПИН): 1. Основна (бруто) плата 2. Додаток за работен стаж: (основна плата х број на години стаж х 0,5%) претпоставка: 10 години стаж (400.000 х 10 х 0,5%) 3. Вкупно бруто плата за месец март 2015 година (1 + 2) 4. Највисока основица за придонеси (12 месечни просечни плати за јан. 2015: 12 х 31.644) 5. Највисок износ на придонес за ПИО (18%) (ред. бр. 4 х 18%) 6. Највисок износ на придонес за здравство (7,3%) (ред. бр. 4 х 7,3%) 7. Највисок износ на придонес за дополнително здравство (0,5%) (ред. бр. 4 х 0,5%) 8. Највисок износ на придонес за вработување (1,2%) (ред. бр. 4 х 1,2%) 9. Највисок (фиксен) износ на придонеси (27%) (ред. бр. 5 + 6 + 7 + 8) или (ред. бр. 4 х 27%) 10. Месечно лично ослободување за 2015 година 11. Даночна основа (бруто плата - фиксен износ на придонеси - лично ослободување) (ред. бр. 3 - 9 - 10) 12. Персонален данок (10%) (ред. бр. 11 х 10%) 13. Нето плата (ред. бр. 3 - 9 - 12)

400.000 20.000 420.000 379.728 68.351 27.720 1.899 4.557 102.527 7.320 310.153 31.015 286.458

б. Пресметка на давачки за надомест по друг договор (за член во управен одбор во поврзано лице) кој ги надминува 12-те просечни плати за 2015 година (пресметката ја врши исплатувачот - друштвото В) руштвото В, кое е поврзано лице со работодавачот - друштвото Б, при исплатата на надоД местокот по друг договор т.е. по основ на членување во управен одбор на лицето А, во нето износ од 350.000 денари, во март 2015 година, има обврска истовремено да го плати персоналниот данок (11,11%). Наредниот месец, до 10 април 2015 година, друштвото В-исплатувач има обврска да ја поднесе пресметката МПИН до УЈП за исплатениот надоместок во март 2015 година, со рок за плаќање на придонесите за ПИО и здравство (25,3%) пресметани на бруто надоместокот на лицето А, најдоцна до 15 април 2015 година. Исто така, исплатувачот-друштвото В има обврска да поднесе електронски месечен извештај МИ-Д/ИН до УЈП најдоцна до 20 април 2015 година за исплатениот надоместок во месец март 2015 година. Лицето А нема обврска за пријавување на надоместокот во ФПИОМ, со оглед на тоа што исплатувачот - друштвото В е обврзник за пресметка и уплата на придонесите. Нето надоместок исплатен на лицето А Персонален данок (нето надоместок х 11,111%; 350.000 х 11,111%) Бруто надоместок (основица за придонеси) (350.000 + 38.889) : 0,747 Придонесите нема да се пресметаат на бруто надоместокот од 520.601 денари (520.601 х 25,3% = 131.712 ден.), со оглед на тоа што ја надминува max основица од 379.728 денари Највисок (фиксен) износ на придонеси за хонорари (379.728 х 25,3%) Вкупни трошоци за данок и придонеси за друштвото В (38.889 + 96.071)

www.p

roagens.mk

350.000 38.889 520.601

96.071 134.960

НАЈНОВА ИЗМЕНА НА ЗАКОНОТ ЗА ПРИДОНЕСИ

 

7.2. Највисока основица за пресметка и уплата придонеси за самовработени лица

на: 15.822 = 31.644 х 50%), за самовработено лице кое врши самостојна економска дејност (занаетчии и сл.),

огласно со членот 14 став 1 точка 4 на ЗаС конот за придонеси, основица за пресметка и плаќање на придонеси за самовработените лица е месечната аконтација на нето приходот, односно на паушално утврдениот нето приход на кој се плаќа данок, согласно со Законот за персонален данок на доход (поточно 1/12 од даночната основа во годишниот даночен биланс ПДД-ДБ на која се плаќа данок), односно според исклучокот пропишан во точката 14 на истиот член, 50% од просечно исплатената месечна плата по работник во Републиката објавена во јануари во тековната година (за 2015 година: 15.822 = 31.644 х 50%), според податоците на Државниот завод за статистика, до истекот на првата календарска година во која самовработеното лице започнало со вршење на дејност.

- просечната плата по работник во Р. Македонија објавена во јануари во тековната година според податоците на Државниот завод за статистика (за 2015 година: 31.644 денари), за самовработено лице кое врши професионална и друга интелектуална услуга (адвокати, нотари и сл.).

Доколку оваа основица за придонеси (месечна аконтација на нето приходот, односно на паушално утврдениот нето приход на кој се плаќа данок) е пониска од најниската основица утврдена во членот 15 на Законот за придонеси, придонесите се пресметуваат и плаќаат на најниската основица во висина од: - 5 0% од просечната плата по работник во Р. Македонија објавена во јануари во тековната година според податоците на Државниот завод за статистика (за 2015 годи-

поред последните законски измени С (48/15), во примена од пресметката и уплатата на придонесите почнувајќи од март 2015 година, во членот 16 е утврдена нова највисока месечна основица за самовработените лица во износ од 8 просечни плати пресметани од просечната плата по работник во Р. Македонија објавена во јануари во тековната година според податоците на Државниот завод за статистика (253.152 = 31.644 х 8). Според ова, самовработените лица, чија основица за плаќање придонеси т.е. месечната аконтација на нето приходот, односно на паушално утврдениот нето приход на кој се плаќа данок, е повисока од max основица за плаќање придонеси (253.152 денари), нема да платат придонеси во МПИН пресметката на разликата која го надминува овој лимит, односно максималниот износ на придонеси за овие самовработени лица, кои плаќаат придонес за ПИО (18%), придонес за здравство (7,3%) и придонес за дополнително здравство (0,5%), ќе изнесува (253.152 х 25,8% = 65.313 денари).

8. ПРИМЕРИ НА ПРЕСМЕТКА НА ПРИДОНЕСИ ЗА ДОГОВОРНИ ХОНОРАРИ С ПОРЕД ЗАКОНСКАТА ИЗМЕНА ВО ПРИМЕНА ОД 1 МАРТ 2015 ГОДИНА ПРИМЕР 1 - НЕВРАБОТЕНИ ЛИЦА (лица кои немаат засновано работен однос) Остварени надоместоци по договори во месец МАРТ 2015 а) Надомест по Договор на дело од „Чист стан“ ДОО

1) 2) 3)

Опис Договорен надоместок со ПДД Персонален данок на доход (ред. бр. 1 х 10%) Исплатен нето надомест (ред. бр. 1 - ред. бр. 2)

INFORMATOR 4 I APRIL 2015

Износ 10%

22.000 2.200 19.800



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

б) Надомест по Договор на дело од „Свежина“ ДООЕЛ

1) 2)

Опис Договорен надоместок со ПДД Персонален данок на доход (ред. бр. 1 х 10%)

Исплатен нето надомест (ред. бр. 1 - ред. бр. 2)

Износ 10%

5.500 550 4.950

Очекувана пресметка на Фондот за ПИО

1) 2) 3) 4) 5) 6)

Опис Вкупен износ на надоместоци по договори на дело оствар. во МАРТ 2015 (19.800+4.950) Минимална плата Разлика (1 - 2), Основица за придонеси (24.750 - 9.590) Придонес за ПИО (15.160 х 18%) Придонес за здравство (15.160 х 7,3%) Вкупно придонеси за плаќање (2.729 + 1.107)

Износ 24.750 9.590 15.160 18% 7,3% 25,3%

2.729 1.107 3.835

Калкулација на лицето Лео Мартин

2) 3)

Опис Договорен износ на надоместокот пред данок и придонеси (22.000 + 5.500) Персонален данок на доход платен од Исплатувачите (2.200 + 550) Придонеси платени од лицето Лео Мартин Нето остаток од надоместоците

Износ 27.500 2.750 3.835 20.915

ПРИМЕР 2 - НЕВРАБОТЕНИ ЛИЦА (лица кои немаат засновано работен однос) Остварени надоместоци по договори во месец МАРТ 2015 а) Надомест по Договор на дело од „Чист стан“ ДОО

1) 2) 3)

Износ 10%

8.500 850 7.650

б) Надомест по Авторски договор од „Бистар ум“ ДООЕЛ

1) 2) 3) 4) 5)

Опис Договорен надоместок со ПДД (бруто износ) Признати трошоци Разлика (1 - 2), Основица за данок Персонален данок на доход (ред. бр. 3 х 10%) Исплатен нето надомест (ред. бр. 1 - ред. бр. 4) www.p

roagens.mk

50% 10%

Износ 40.500 20.250 20.250 2.025 38.475

НАЈНОВА ИЗМЕНА НА ЗАКОНОТ ЗА ПРИДОНЕСИ

 

Очекувана пресметка на Фондот за ПИО

1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8)

Опис Вкупен износ на надоместоци по договори оствар. во МАРТ 2015 (7.650+38.475) Признати трошоци за авторскиот надомест 38.475 х 50% Надомест намален за признатите трошоци за авторскиот хонорар (46.125 - 19.238) Минимална плата Разлика (1 - 2 - 4), Основица за придонеси Придонес за ПИО (17.298 х 18%) Придонес за здравство (17.298 х 7,3%) Вкупно придонеси за плаќање (3.114 + 1.263)

Износ 46.125 19.238 26.888

9.590 17.298

18% 7,3% 25,3%

3.114 1.263 4.376

Калкулација на лицето Лео Мартин

1) 2) 3)

Опис Договорен износ на надоместокот пред данок и придонеси Персонален данок на доход платен од Исплатувачите Придонеси платени од лицето Лео Мартин Нето остаток од надоместоците

Износ 49.000 2.875 4.376 41.749

ПРИМЕР 3 - ЛИЦА КОИ СЕ ВРАБОТЕНИ КАЈ ДРУГ РАБОТОДАВАЧ, А НЕ КАЈ ИСПЛАТУВАЧОТ Остварени надоместоци по договори во месец МАРТ 2015 а) Надомест по Договор на дело од „Чист стан“ ДОО

1) 2) 3)

Износ 10%

24.000 2.400 21.600

б) Надомест по Договор на дело од „Свежина“ ДООЕЛ

1) 2) 3)

INFORMATOR 4 I APRIL 2015

Износ 10%

7.000 700 6.300



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Очекувана пресметка на Фондот за ПИО

1) 2) 3) 4) 5) 6)

Опис Вкупен износ на надоместоци по договори на дело оствар. во МАРТ 2015 (21.600 + 6.300) Просечна нето плата (јануари 2015) Разлика (1 - 2), Основица за придонеси Придонес за ПИО Придонес за здравство Вкупно придонеси за плаќање

Износ

27.900 21.588 6.312

18% 7,3% 25,30%

1.136 461 1.597

Калкулација на лицето Лео Мартин

1) 2)

Износ

31.000 3.100 1.597 26.303

ПРИМЕР 4 - ЛИЦА КОИ СЕ ВРАБОТЕНИ КАЈ ДРУГ РАБОТОДАВАЧ, А НЕ КАЈ ИСПЛАТУВАЧОТ

Остварени надоместоци по договори во месец МАРТ 2015 а) Надомест по Договор на дело од „Чист стан“ ДОО

1) 2) 3)

Износ 10%

9.500 950 8.550

б) Надомест по Авторски договор од „Бистар ум“ ДООЕЛ

1) 2) 3) 4) 5)

Опис Договорен надоместок со ПДД Признати трошоци Разлика (1 - 2), Основица за данок Персонален данок на доход (ред. бр. 3 х 10%) Исплатен нето надомест (ред. бр. 1 - ред. бр. 4)

www.p

Износ 30% 10%

roagens.mk

35.000 10.500 24.500 2.450 32.550

НАЈНОВА ИЗМЕНА НА ЗАКОНОТ ЗА ПРИДОНЕСИ

 

Очекувана пресметка на Фондот за ПИО

1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8)

Опис Вкупен износ на надоместоци по договори оствар. во МАРТ 2015 (8.550 + 32.550) Признати трошоци за авторскиот надомест 32.550 х 30% Надомест намален за признатите трошоци за авторскиот хонорар (41.100 - 9.765) Просечна нето плата (јануари 2015) Разлика (1 - 2 - 4), Основица за придонеси Придонес за ПИО Придонес за здравство Вкупно придонеси за плаќање

Износ

41.100 9.765 31.335

21.588 9.747

18% 7,3% 25,30%

1.754 712 2.466

Калкулација на лицето Лео Мартин

1) 2)

Износ

44.500 3.400 2.466 38.634

Напомена: Најнова верзија на клиентскиот софтвер кој го генерира електронскиот образец за пресметка на плата (МПИН) беше објавен на интернет страницата на УЈП www.ujp. gov.mk на 02 април 2015 година.

INFORMATOR 4 I APRIL 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Данијела ЈАЌИМОВИЌ

Ирена НИКОЛОВСКА

Praven sovetnik

Dano~en sovetnik

М-р Павле ГАЦОВ Даночен советник

РАСПРЕДЕЛБА НА ДОБИВКАТА, ИСПЛАТА НА ДИВИДЕНДА И НЕЈЗИН ДАНОЧЕН ТРЕТМАН 1. ВОВЕД

„Сезоната“ на исплата на дивиденда започна. Овој текст ги елаборира актуелните законски решенија за условите на исплата на дивиденда, можните извори и карактеристични форми на исплата, даночниот третман на дивидендата исплатена на физички и правни (домашни и странски) лица, сметководствената едвиденција на дивидендата (парична и акциска), како и можноста за исплата на авансна дивиденда во текот на деловната година. Исплатата на дивиденда е прашање за коешто се расправа и кое во детали се дефинира на годишното собрание (собир) на оние трговски друштва што искажале нето добивка и имаат позитивен став кон распределбата на дивиденда, а кое прашање претходно го вклучиле како точка во предложениот дневен ред на годишното собрание на акционерите, односно на годишниот собир на содружниците. Дефиниција: „Дивиденда е дел од добивката на друштвото којашто се распределува на содружниците, односно на акционерите на друштвото во согласност со правата определени во уделите, односно во секој род и класа на акции.“ 1

Ова е дефиницијата на дивиденда утврдена во членот 3 став 1 алинеја 10 од Законот за трговските друштва 1 (во продолжение на овој текст: ЗТД). Дивиденда е еден од двата начини врз основа на кои инвеститорите остваруваат принос од своите вложените средства (вториот е капитална добивка т.е. разлика помеѓу куповната и продажната цена на уделот, односно разлика помеѓу куповната и продажната цена на хартиите од вредност). Друштвото нема обврска за исплата на дивиденда и покрај позитивниот финансиски резултат. Но, исплатата на дивиденда е наједноставен начин друштвото да ги задоволи постојните сопственици на капиталот (акционери/содружници), а при тоа за себе да направи најдобра реклама и пред потенцијалните инвеститори. Иако на пазарот на капиталот во Македонија с# уште не преовладуваат компании кои редовно исплаќаат дивиденда, нивниот број постепено се зголемува. Поради тоа е важно вложувачите да знаат кој, кога и како има право да учествува во распределба на добивката т.е. да добие дивиденда.

„Службен весник на РМ“, бр. 28/04, 84/05, 87/08, 42/10, 48/10, 24/11, 166/12, 70/13, 119/13, 120/13, 187/13, 38/14, 41/41 и 138/14; укинати членови на ЗТД со одлуки на Уставниот суд на РМ: член 11 став 3 и член 14 став 3 точка 4 - 71/06; член 14 став 3 точка 3 и член 18 став 2 точка 3 - 17/09; член 29 став 2 точ-ка 3 - 23/09; 29 став 2, точка 5 - 8/11; 234 став 2 точка 5 - 21/11. www.p

roagens.mk

ТРГОВСКО ПРАВО И ДАНОЦИ

Во продолжение посветуваме нужно внимание токму на распределбата и исплатата на дивиденда опфаќајќи ги одредбите од ЗТД како и одредбите од актуелната даночна регулатива по однос на ова прашање.

2. ПОЗИТИВЕН ФИНАНСИСКИ РЕЗУЛТАТ КАКО УСЛОВ ЗА ИСПЛАТА НА ДИВИДЕНДА 2.1. Одговорност на органите на управување и надзор заради незаконити исплати ЗТД ја забранува исплатата на дивиденда во услови на презадолженост и неспособност за плаќање на друштвото, како и кога со исплатата се намалува основната главнина на друштвото (членови: 192, 354 став 3 и член 487 од ЗТД). Сите видови плаќања коишто не се неопходни за редовно работење на друштвото во услови на тешка финансиска состојба којашто ги имплицира причините за отворање на стечајна постапка, се сметаат за плаќања спротивни на законот без разлика на нивната појавна форма: плаќања по основ на облигации или плаќања по основ на сопственоста - дивиденди или други видови плаќања. Плаќањето спротивно на законот, повлекува одговорност на сите членови на органот на управување (зависно од правната форма на друштвото, орган на управување е: управниот одбор, односно одборот на директори кај АД и управителот кај ДОО/ДООЕЛ) и на надзорниот одбор во однос на доверителите и на акционерите за предизвикана штета и тоа во вид на солидарна, неограничена и лична одговорност која е условена со кршење на принципите на совесно работење како уреден трговец - член 354 став 3 и 362 од ЗТД. Личната и солидарна одговорност на управителот на друштвото со ограничена одговорност за штетата предизвикана со исплати спротивни на законот е уредена во членовите 192 став 2 и 241 од ЗТД.



kontakt@proagens.com.mk

INFORMATOR 4 I APRIL 2015

  2.2. Одговорност на акционер и на содружник за недопуштени примања Одговорноста за незаконита исплата на дивидендата, ЗТД ја проширува и на акционерите и содружниците. Според членот 330 од ЗТД, акционер кој примил од друштвото аванс на дивиденда, дивиденда или други средства, по која било основа, има обврска да му ги врати на друштвото, ако друштвото докаже дека акционерот знаел или, со оглед на околностите, морал да знае дека распределбата на средствата е во спротивност со закон (не бил совесен). Враќање на овие средства примени спротивно на законот, може да побараат и доверителите ако не можат да ги наплатат своите побарувања од друштвото. Правото за поднесување тужба застарува за пет години од примањето на забранетото плаќање. За друштвото со ограничена одговорност, одредба со слична содржина е содржана во членот 192 ставови 1 и 5 од ЗТД. Во таа смисла правото на ДОО да бара враќање на недопуштено примање застарува во рок од пет години од денот на примањето на недопуштената исплата, освен ако друштвото докаже дека лицето знаело или со оглед на околностите, морало да знае дека примањето е недопуштено. По исклучок, содружникот, како и акционер, може да го задржи овој износ ако го примил во добра верба како дел од добивката. Добра верба значи дека кај сопственикот на капиталот не постоела намера како повисок степен на вина, ниту негрижа како поблага вина, да му се наштети на друштвото со примање на незаконита исплата. Отсуството на вина го ослободува од одговорноста и му дава право да ги задржи примените средства.

2.3. Распоредување на остварената добивка На годишното собрание, односно собирот на содружниците кои се одржуваат заради усвојување на годишната сметка, годишните финансиски извештаи и годишниот извештај за работата на друштвото во претходната де-



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

ловна година, основно прашање за кое се одлучува доколку друштвото искажало позитивен финансиски резултат е рас поредување на добивката.

3) износот којшто се исплатува во вид на дивиденда;

Прашањето за дивидендата е во непосредна корелација со проблематиката на распоредување на добивката бидејќи истата претставува имотно-правно побарување на сопственикот на капиталот чиј основ е неговиот удел, а се ефектуира како учество во нето добивката. Тоа најјасно се гледа од членот 483 став 1 од ЗТД според кој во одлуката за распоредување на добивката се прикажува секоја поединечна намена на добивката, а особено се наведуваат:

5) евентуалниот пренос на добивката во наредната година (акумулирана добивка);

4) дополнителните издатоци врз основа на одлуката;

6) износот на добивката со којшто ќе се изврши зголемување на основната главнина на друштвото и 7) износот од добивката за инвестиции. Како што се наведува во членот 483 став 2 од ЗТД, со одлуката за распоредување на добивката не можат да се вршат измени во остварената добивка на друштвото. Ова значи дека одлуката за распоредување на добивката треба да произлезе од констатираната состојба во годишната сметка и финансиските извештаи и да се базира врз нејзините показатели, но не и да ги менува.

1) износот од добивката за покривање на загубата од минати години (доколку таква има); 2) износите коишто се внесуваат во законските и во статутарните резерви на друштвото;

* * * Пример на Одлука за распоредување на добивката Врз основа на член 483 од Законот за трговските друштва и член __ од Договорот за друштвото (односно Статутот) и Предлог на Одлуката за распоредување на добивката, собирот на содружниците на ДОО ______ (собранието на АД ________), на седницата одржана на ___________ 2015 година ја усвои следната ОДЛуКА за распоредување на добивката остварена по годишната сметка и финансиските извештаи за 2014 година Член 1 Нето добивка остварена за 2014 година во износ од __________________ денари се распоредува на износи за: 1) Покривање на загубата од работењето од поранешни години

___________

2) Законски резерви

___________

3) Статутарни резерви

___________

4) Дивиденда за содружниците

___________

5) или пренос на добивка во наредната година

(нераспоредена / акумулирана добивка)

6) Зголемување на основна главнина

___________

7) Инвестиции

___________

8) Дополнителни издатоци:

___________

В к у п н о:

___________

www.p

roagens.mk

ТРГОВСКО ПРАВО И ДАНОЦИ

 

Член 2 Составен дел на оваа Одлука е Одлуката за исплата на дивиденда според процентуално учество во основачкиот капитал (или Одлука за покривање на загуби, или Одлука за пренос на добивка во наредната година или Одлука на формирање на посебна резерва за загуби и сл.) Член 3 Оваа одлука стапува во сила со денот на донесувањето. Место и датум ______________

М.П.

Собир на содружниците Претседавач ________________

Собрание на акционерите Претседавач ________________

3. СРЕДСТВА ЗА РАСПРЕДЕЛБА НА ДИВИДЕНДА 3.1. Дел од добивката по оданочување, покривање на загубите и задолжителните резерви 3.1.1. Приоритетни издвојувања од нето добивката на друштвото

3.1.2. Покривање на загуби од минати години од нето добивката

Собранието на акционерите, односно собирот на содружниците всушност одлучува за распоредување само на оној дел од нето добивката кој останува по претходните издвојувања за: 1) покривање на загубите од минати години и 2) покривање на законските и статутарните (посебни) резерви.

Покривањето на загуби од минати години од нето добивката, добива задолжителна димензија само доколку друштвото одлучи да исплати дивиденда, бидејќи условот за исплата на дивиденда кој императивно произлегува од членот 487 став 2 од ЗТД е да се покриени загубите од претходните години, ако тие од било кои причини не биле покриени со последната одобрена годишна сметка и со финансиските извештаи.

Ваквото законско решение со кое им се дава приоритет на двете наведени издвојувања од добивката има за цел создавање на економски стабилни деловни субјекти преку елиминирање на загубите од минат период во моментот кога субјектот искажува добивка како и преку обезбедување на средства во законските резерви кои исто така првенствено се наменети за покривање на загубите и за статутарните (наменски, посебни) резерви кои можат да бидат за најразлични намени меѓу кои за надминување (покривање) на загубите.

Независно од проблематиката за исплата на дивиденда, покривањето на загуба станува обврска и во случајот од член 354 став 1 од ЗТД, ако друштво во текот на работењето, а особено ако според тримесечната или полугодишната пресметка, односно годишната сметка покажува нова загуба, поголема од 30% од вредноста на имотот на друштвото 2, односно 50% од основната главнина. Извршните членови на одборот на директори, односно управниот одбор при ваквата состојба на капиталот мораат веднаш да подготват Извештај во писмена форма во којшто ќе ги објаснат причините за загубата и ќе пред-

„Имот на друштвото“ според член 3 став 1 точка 21 од ЗТД е севкупност на правата, сопственички и други стварни права што друштвото ги стекнува над добрата (парите, стварите и правата) што содружниците, односно акционерите ги вложиле во друштвото или коишто друштвото ги стекнало со своето работење.

INFORMATOR 4 I APRIL 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

ложат мерки со коишто загубата ќе биде покриена. Извештајот се одобрува од одборот на директори, односно од надзорниот одбор. Во рок од 48 часа од сознавањето дека друштвото покажало загуба, органот на управување свикува собрание на кое ќе ги извести акционерите за состојбата и за преземените мерки. Конкретните начини (извори) за покривање на загубата се утврдуваат со одлука за покривање на загубата што ја предлага органот на управување (одборот на директори на АД, односно управниот одбор на АД, односно упрвителот на ДОО/ДООЕЛ) заедно со извештајот за причините за загубата, а ја усвојуваат акционерите, односно содружниците. Оваа одлука се донесува во согласност со членот 484 од ЗТД, кој утврдува обврска покривањето на загубите да се врши редоследно од следните извори:

1) акумулирана добивка; 2) на товар на задолжителната општа резерва; 3) на товар на посебните резерви за покривање загуби; 4) премии и 5) на товар на основната главнина, со нејзино намалување. Иако задолжителната општа резерва има специјална намена да служи за покривање на евентуално искажаните загуби во билансот на деловниот субјект, таа редоследно, според ЗТД, е втор извор за покривање на загубата - по акумулираната (пренесената) добивка. Интересна е можноста за покривање на загубата на товар на премиите. Премијата се дефинира при издавањето на акциите и тоа претставува вредност над номиналната вредност на акцијата. Премијата е капитална ставка, но таа не се вклучува во номиналниот износ на основната главнина и е надвор од позициите на запишаниот капитал. Инаку „емисиски износ на акцијата“ е вредноста утврдена при издавањето на акциите, составена од номиналниот износ на акцијата, зголемена

www.p

за премијата на издавањето, ако премијата е предвидена. Со одлуката за покривање на загубата не може да се вршат измени во загубата на друштвото.

3.1.3. Покривање на задолжителни резерви (законски и статутарни) Различно од покривањето на загуби од минати години, кое е условно задолжително, издвојувањето за задолжителните резерви (законски и статутарни) е задолжително безусловно. Според член 485 од ЗТД постои обврска за формирање на задолжителната законска резерва (општ резервен фонд) на начин што најмалку 5% од нето добивката се издвојува во овој фонд се додека резервите на друштвото не достигнат износ кој е еднаков на 1/10 (10%) од основната главнина. Наведените параметри за формирање на законската резерва се внесени во ЗТД со измената објавена во С.В. 166/12 а во примена од 1 јануари 2013 година, па со оглед на овој датум истите отпочнаа да се применуваат со распределувањето на добивката за 2012 година. Пред нив, членот 485 од ЗТД предвидуваше повисок износ за издвојување од добивката за законска резерва (15% од нето добивката) и повисок лимит после кој не постоеше обврска за издвојување за законска резерва (минимум 1/5 на основната главнина). Додека општата резерва не го надмине овој најмал износ (10% од вредноста на основната главнина) или евентуално поголем износ утврден со статутот, односно со договорот за друштвото, тој може да се употребува само за покривање на загубите. По неговото надминување и по покривањето на сите загуби, со одлука на сопствениците на капиталот, вишокот може да се употреби за дополнување на дивидендата (види подолу во точката 3.2.), освен она што во резервата е внесено врз основа на доплата на содружниците, односно на акционерите. Статутарните резерви се формираат согласно со основачкиот акт на друштвото

roagens.mk

ТРГОВСКО ПРАВО И ДАНОЦИ

(статут на АД, договор за ДОО, изјава за ДООЕЛ) и се строго наменски резерви, како на пример, резерви за пензија, осигурување од ризик или добротворни цели на вработените во друштвото, резерви за стекнување на сопствени акции, односно удели, резерви за порамномерна исплата на дивиденда и сл. Овие резерви, согласно со членот 486 од ЗТД, се издвоени од општиот имот на друштвото, со нив одвоено се управува и сметките за нив се водат одвоено од другите сметки на друштвото. Во управувањето учествуваат и претставниците на лицата на кои резервата им е наменета. Додека друштвото постои овие резерви не може да се употребат ниту за намирување на долговите, ниту за било која друга цел, освен за онаа која е определена со договорот за друштвото, односно со статутот. Статутарните резерви добиваат сила на „задолжителни“ со нивното востановување со актот на друштвото и од тој момент еден дел од нето добивката задолжително се слева во нив, на начин и во износ предвиден со интерниот акт. Задолжителноста на овие резерви, според тоа, се манифестира како во поглед на издвојувањето од добивката така и во поглед на начинот на нивната употреба се додека постојат, односно додека не се измени договорот за друштвото, односно статутот (член 486 од ЗТД).



Напомена:

Одлуката на собранието е ништовна, ако при изготвувањето на годишната сметка не се почитувани одредбите од ЗТД или статутот со коишто се утврдени обврските за издвојување и користење на средствата за резерви - член 408 став 1 точка 12 од ЗТД.

 

3.1.4. Остаток од нето добивката по покривање на загуби и резерви Остатокот од добивката (по покривањето на пренесените загуби и задолжителните резерви) во целост може да се распредели меѓу акционерите и содружниците како дивиденда, доколку тие не одлучат поинаку, на пример, да се откажат од дивиденда во корист на инвестициите или да одлучат добивката да се пренесе во наредната година (акумулирана добивка) или да се зголемат резервите на друштвото и слично (член 185 став 1 и член 329 став 1 од ЗТД).

3.2. Пренамена на акумулираната добивка и резервите на друштвото за исплата на дивиденда ЗТД со членот 487 дава можност за исплата на дивиденда да се користат и други средства на друштвото со кои би се зголемил делот од остварената добивка за оваа намена. Тие средства се: а) пренесената нераспределена добивка од претходните години и/ или б) резервите кои можат да се распределуваат: 1) дел од законските резерви над утврдениот најмал износ кој служи исклучиво за покривање на загуби (над 10% од вредноста на основната главнина) и 2) резервите определени со договорот за друштвото, односно со статутот (посебни резерви за дивиденда).



kontakt@proagens.com.mk

Табеларен приказ на средствата кои можат да се користат за исплата на дивиденда I плус

минус =

1. 2. 3.

Нето добивка после оданочување Пренесена нераспределена нето добивка од минати години Резерви кои можат да се распределуваат

(Дел од законскaта резерва над утврдениот лимит и посебни резерви за дивиденда определени со договорот, односно статутот на друштвото)

1. Непокриените загуби од претходни години 2. Законски и посебни (статутарни) резерви РАСПОЛОЖИВА НЕТО ДОБИВКА ЗА РАСПРЕДЕЛБА НА ДИВИДЕНДА (I + II - III) III

INFORMATOR 4 I APRIL 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

4. КРИТЕРИУМИ ЗА ПРЕСМЕТУВАЊЕ НА ДИВИДЕНДА 4.1. Мериторноста на статутот и договорот за друштвото Кога ќе се утврди дел од нето добивката, односно расположивата добивка која им припаѓа на сопствениците на капиталот по основ на удел, се пристапува кон нејзиното распределување меѓу нив. Во однос на пресметување на дивидендата за секој одделен акционер, односно содружник, во прв ред се мериторни условите и начинот на распределба уредени со статутот, односно со договорот за друштво, на што укажува членот 36 од ЗТД. На овој начин е создадена можност за несинхронизираност помеѓу големината на уделот и големината на дивидендата, т.е. можност за нивната меѓусебна вредносна неусловеност.

Ако со статутот, односно договорот за друштвото не е искористена оваа можност, тогаш за пресметување и исплата на дивиденда се применуваат законските одредби од членовите 185 став 2 и 329 ставови 2 и 3 од ЗТД, според кои учеството на акционерите, односно на содружниците во добивката се врши сразмерно на нивните акции, односно удели во друштвото. 4.2.

Дивиденда кај одредени класи на акции

Попрецизно, учеството на ак ци о не ри те во до бив ка та се опре де лу ва според родот и класата на акциите, така што дивидендата за секој род или класа на акции се плаќа сразмерно на сопствениците од тој род или класа на акции. Нашиот ЗТД познава два рода акции: обични и приоритетни и две класи на при ори тет ни ак ции: кумулативни и партиципативни. 3

Приоритетните (преференцијални) акции даваат одредени повластени права во однос на дивидендата, како што се: а) право на дивиденда во однапред утврден паричен износ или во процент од номиналниот износ на акцијата (фиксна дивиденда) и б) право на првенство при исплата на дивиденда. При тоа, ку му ла тив ната при о ри тетна ак ци ја му дава на сопственикот право на нап ла та на аку му ли ра ни те неп ла те ни ди виден ди од минати години пред нап ла ту ва њето на как ви би ло ди ви ден ди на сопственикот на обич ни ак ции. Пар ти ци па тив на та при о ри тет на ак ција му дава на сопственикот, по крај ут вр де ната (фиксна) ди ви ден да и пра во на исплата на дивиденда којашто им припаѓа на сопствениците на обични акции.3 Правото на дивиденда кај приоритетните акции е толку силно загарантирано што може да влијае и врз другите права на сопствениците на приоритетните акции, а со тоа индиректно и врз правата на сопствениците на обичните акции. Имено, според член 280 од ЗТД приоритетните акции можат да се издаваат како акции кои дават право на глас и како акции без право на глас. Ако ди ви ден дата за при о ри тет ни те ак ции без право на глас не е пла тена или не е це лос но ис пл а тена за ед на го ди на и ако не се пла ти до пол ни тел но во на ред на та годи на, по крај пол ни от из нос на ди ви ден да та за таа го ди на, при о ри тет ните ак ции без право на глас даваат право на глас се до де ка не се ис пл а тат тие из но си. Во тој случај, приоритетните ак ции учествуваат и при прес ме ту ва ње то на кворумот за работа и за одлучување како и акциите со право на глас - член 404 од ЗТД.

Потсетуваме дека согласно со членот 19, став 5 од Законот за трансформација на претпријатијата со општествен капитал („Службен весник на РМ“, бр. 38/93, испр. - 48/93, автентично толкување - 7/97, 9/98; 21/98, 25/99, 39/99, 81/99, 49/00, 6/02, У. суд - 140/02, У. суд - 11/03, 31/03, 38/04, 35/06, 84/07, 123/12 и 25/15), приоритетните акции што ги поседува Фондот за ПИОМ не се кумулативни. www.p

roagens.mk

ТРГОВСКО ПРАВО И ДАНОЦИ

 

5. ОДЛУКА ЗА ИСПЛАТА НА ДИВИДЕНДА 5.1. Содржина на Одлуката за исплата на дивиденда Ако годишното собрание, односно собирот на содружници одлучи од делот од добивката да се исплати дивиденда, оваа одлука мора да се донесе на начин пропишан со ЗТД. Во членот 490 став 1 е пропишана содржината на одлуката за исплата на дивиденда, во која се определува: 1) износот на дивидендата; 2) датумот на евиденција според којшто се определува листата на акционери кои имаат право да добијат дивиденда и 3) планот за исплата на дивидендата, ден на исплата и начинот на кој друштвото ги известува лицата кои имаат право на дивиденда според донесената одлука.

5.1.1. Износ на дивиденда Стандарден критериум за исплата на дивиденда е „дивиденда по акција“, со утврдување на број на парични единици на дивиденда по една акција, односно процентуален износ од номиналната вредност на една акција. Кај уделите, дивидендата се дели согласно со процентуалното учество на секој удел, или според правилата утврдени во договорот за друштвото, ако овие правила се различни од сразмерното процентуално учество. Доколку акционерското друштво издало приоритетни акции од класата на кумулативни, односно партиципативни, потребно е најпрво за кумулативните приоритетни акции да се обезбеди исплата на акумулираните неисплатени дивиденди пред исплатата на било какви дивиденди на сопствениците на обични акции. Сопствениците пак на партиципативни приоритетни акции имаат право, покрај на утврдената (фиксна) дивиденда, и на исплата на дивиденда којашто им припаѓа на сопствениците на обични акции. Пример:



Ако фиксната дивиденда за овие акции изнесува 20 единици по акција, а обичните

INFORMATOR 4 I APRIL 2015

акции со одлуката за распределба добиваат 50 единици по акција, сопствениците на партиципативни акции ќе добијат уште по 30 единици по акција.

5.1.2. Датум на евиденција според којшто се определува листата на акционери кои имаат право да добијат дивиденда „Датум на евиденција“ е датумот од којшто се одредува идентитетот на содружниците, односно на акционерите и нивните права што произлегуваат од уделот, односно од акцијата (право на известување, на гласање и на распределба) и други права кога тоа е определено со закон, со договорот за друштвото, односно со статутот. На овој датум ќе биде утврдена финалната листа на акционери, односно содружници кои имаат право да добијат дивиденда врз основа на изводот од акционерската книга, односно книгата на удели (датум на пресек). После датумот на евиденција, бројот на акциите кои ќе учествуваат во распределбата не може да се менува. ЗТД не го уредува подетално начинот на определување на датумот на пресек според кој ќе се определат акционерите кои имаат право на дивиденда оставајќи го тоа на интерните акти на друштвото. За акционерите и содружниците од особено значење е одредбата од членот 490 став 2 од ЗТД со која се утврдува на кое лице му припаѓа правото на дивиденда во случај на продажба на акциите по датумот на пресек (датум на евиденција): Ако по датумот на евиденцијата и пред денот на исплатата содружникот, односно акционерот изврши пренос на удел, односно на акции кои му носеле право на дивиденда, ова право за примање на дивиденда се пренесува на лицето на коешто се пренесени уделите, односно акциите, освен ако пренесувачот и лицето на кое е пренесен уделот, односно акциите заедно не договориле нешто друго (член 490 став 2 од ЗТД).



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

5.1.3. План за исплата и ден на исплата на дивидендата, како и начин на кој друштвото ги известува лицата кои имаат право на дивиденда според донесената одлука Во планот за исплата на дивидендата се определува видот на дивиденда која се исплатува (парична или дивиденда во удели, односно акции), начин на исплата (оддеднаш или во повеќе делови) и слично. Како ден на исплата на дивидендата може да се истакне конкретен датум на кој ќе се изврши исплатата (на пример, на 27 мај 2015 година) или реперно определен датум (на пример: 21 ден

по одржување на собранието), или во законскиот рок за исплата на дивиденда (ќе се исплати до 30 септември 2015 година) и слично. Акционерите, односно содружниците, кои имаат право на дивиденда, за нејзината исплата може да се известат на еден од следните начини: со јавно огласување нај мал ку во еден дне вен вес ник, или со писмено известување со препорачана пратка одделно до секој акционер, односно содружник или со паралелно користење на двата начини или на друг начин со задолжително обезбедување на доказ дека акционерот, односно содружникот е известен за исплата на дивиденда. * * *

Пример на Одлука за исплата на дивиденда

Врз основа на членовите 487 и 490 од Законот за трговските друштва, член ___ од Договорот за друштвото (односно Статутот) и Одлуката за распоредување на добивката за 2014 г., собирот на содружниците на ДОО __________ (собранието на АД _________), на седницата одржана на _____ 2015 година ја усвои следната ОДЛуКА за исплата на дивиденда за 2014 година Член 1 о оваа одлука се утврдува обврска на друштвото да исплати дел од нето добивката за 2014 С година искажана во годишната сметка и финансиските извештаи во вкупниот износ од _______ денари, на име дивиденда, во парична форма на содружниците на друштвото (односно акционерите) согласно со процентуалното учество на секој удел во основната главнина на друштвото (или поинаку, согласно со правилата за распределба на добивка утврдени во актот на друштвото). Делот од добивката наменет за дивиденда од став 1 на овој член изнесува ____________ денари и е во согласност со износот за дивиденда утврден со Одлуката за распоредување на добивката за 2014 година. Член 2 Како датум на евиденција (датумот на пресек) според кој ќе се определува идентитетот на содружниците (односно на акционерите) кои имаат право да добијат дивиденда се утврдува 31 мај 2015 година (или 10 дена по одржување на собранието или поинаку). На денот на пресекот од ставот 1 на овој член, друштвото ќе ги определи поименично сите содружници (односно акционери) кои имаат право на дивиденда согласно со изводот од книгата на удели (односно акционерска книга). Право на увид во утврдената листа на содружници (односно акционери) кои според изводот од книгата на удели (односно акционерска книга) имаат право на дивиденда, содружниците (односно акционерите) може да го остварат во седиштето на друштвото на денот на пресекот.

www.p

roagens.mk

ТРГОВСКО ПРАВО И ДАНОЦИ

 

Член 3 Дивидендата ќе се исплаќа одеднаш во вкупен износ (или во повеќе сразмерни делови или поинаку) на секој содружник (акционер), со пренос на средства на негова сметка. Данокот на исплатената дивиденда (ова се однесува на дивидендата по потекло од нето добивките остварени за периодот 2009-2013 година, со поднесување на образец „ДД-ИД“), како и персоналниот данок на доход, кога дивидендата се исплатува на физичко лице, го пресметува, задржува и уплатува Исплатувачот на дивидендата. За исплатената дивиденда на правните лица (сопственици) - нерезиденти ќе бидат спроведени процедури согласно со Договорите за одбегнување на двојно оданочување, односно Законот и Правилникот за данокот на добивка, со задржување на данокот при исплатата на приходите по основ на дивиденда на странски правни лица. Како ден на исплата на дивиденда се утврдува 30 јуни 2015 година (или ориентационо определен датум на пр: ќе се исплатува на 21 ден по одржувањето на собранието/собирот). Член 4 Ако по датумот на евиденцијата од членот 2 и пред денот на исплатата од членот 3 на оваа Одлука се изврши пренос на удел (односно на акции), правото за примање на дивиденда се пренесува на лицето на коешто е пренесен уделот (односно акциите), освен ако пренесувачот и лицето на кое е пренесен уделот (односно акциите) заедно не договориле нешто друго. За договорот од ставот 1 на овој член, пренесувачот и лицето на кое е пренесен уделот (односно акции) треба да го известат друштвото најдоцна до денот на исплата од членот 3 на оваа Одлука. Член 5 Известувањето на содружниците (односно акционерите) кои имаат право на дивиденда, за исплата на дивидендата, ќе се изврши со јавно огласување во дневен весник „______“ и со писмено известување со препорачана пратка одделно до секој содружник (односно акционер). Член 6 Оваа одлука стапува во сила со денот на донесувањето.

Место и датум ______________

М.П.

Собир на содружниците Претседавач _____________________

Собрание на акционерите Претседавач _____________________

5.2. Неисплатената одобрена дивиденда станува обврска на друштвото Одлуката за исплата на дивиденда создава обврска за друштвото да ја исплати. Според членот 185 став 3 од ЗТД, содружникот станува доверител на друштвото до висината на износот на одобрената, но неисплатена дивиденда. Одлуката е правен основ во кој е искажана волјата на сопствениците на капиталот по однос на употребата на дел од добивката за дивиденда. Од неа произлегува обврска за друштвото истата да ја исплати, а право на сопственикот на капиталот да ја побарува.

INFORMATOR 4 I APRIL 2015

Според членот 487 став 5 од ЗТД одобрената дивидендаможе да се исплати најдоц на во рок од девет месеци по завршувањето на деловната година за која се исплатува. Произлегува дека ЗТД временски ја лимитира можноста за исплата на дивиденда во годината во која е одобрена до 30-ти септември. Почнувајќи од 10 март 2007 година, со Законот за изменување и дополнување на Законот за трговските друштва („Службен весник на РМ“, бр. 25/07), во членот 487, став 6 е утврдено дека доколку дивидендата не се



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

исплати во рок од девет месеци, по истекот на овој рок на износот на дивидендата која треба да се исплати на акционерите се пресметува законска затезна камата (казнена камата, од 01.02.2010 година) 4 до денот на исплатата на дивидендата. Имајќи предвид дека измената се применува од 10 март 2007 година, произлегува дека затезната (казнена) камата за прв пат можеше да се пресметува почнувајќи од 01.10.2007 на износот на одобрената и неисплатена дивиденда. Освен законската камата, неисплатувањето на дивиденда во рок од 9 месеци е санкционирана и како прекршок во член 599 став 1 точка 7 од Прекршочните санкции на ЗТД, за којшто може да се изрече:

1) на трговското друштво - глоба во износ од 1.500 до 3.000 евра во денарска противвредност и забрана за вршење на дејност од една до три години, сметајќи од денот на правосилноста на судската одлука и 2) на одговорното лице во друштвото - глоба во износ од 500 до 1.000 евра во денарска противвредност и забрана на вршење на должност од една до три години, сметајќи од денот на правосилноста на одлуката. По основ на преносот на обврската за исплата на одобрената дивидената, истата ќе може да се исплати во наредната, односно наредните деловни години доколку во тие години постојат услови за исплата на дивиденда за измината деловна година. Пресметување, односно побарување на законска затезна (казнена) камата на неисплатена дивиденда е право на основачот и истиот може да се откаже од каматата, но не и од правото на исплата на дивидендата доколку на законски пропишан начин е донесена одлуката за нејзината исплата.

5.3. Одлука за неисплата на дивиденда И кога постојат услови за исплата на дивиденда, содружниците односно акционерите можат да одлучат овој дел од добивката да се изостави од распределба меѓу нив - член 185 став 1 и член 329 став 1 од ЗТД. Во овој случај, неисплатениот дел од добивката друштвото може да го искористи за други намени (зголемување на резерви, за нови инвестиции и сл.) или евентуално за пренос на добивката во наредната година (акумулирана добивка). Напомена:



Новиот Закон за данокот на добивка (112/14) повторно го враќа на сцена даночниот мотив за издвојување на дел од нето добивката за нови инвестиции. Имено, поради променетиот режим на оданочување на добивката, даночната основа се намалува за износот на извршените вложувања од добивката од претходната година (реинвестирана добивка).

6. ОБВРСКИ НА ДРУШТВАТА ШТО КОТИРААТ НА БЕРЗА Правила за котација - Објавување на дивиденден календар Согласно со новите Правила за котација на Македонската берза за харии од вредност од 19 ноември 2014 година (член 36), котираните друштва се должни да објават преку СЕИ-НЕТ 5 содржина на одлуката за распределба (исплата) на дивиденда и дивиденден календар, доколку одлуката за исплата на дивиденда била донесена на седница на собранието на акционери.



kontakt@proagens.com.mk

Почнувајќи од 1 февруари 2010 година, пресметка на камата се врши согласно со новиот модел на казнената камата, врз основа на измената на Законот за облигационите односи, објавена во „Службен весник на РМ“, бр. 161/09.

СЕИ-НЕТ е систем за електронски информации за котираните друштва, преку кој издавачот ги објавува сите ценовно чувствителни информации и известувања согласно со Главата VI од овие Правила, меѓу кои и дивиденден календар. Известувањата објавени на СЕИ-НЕТ, Берзата ги прави достапни за јавноста. www.p

roagens.mk

ТРГОВСКО ПРАВО И ДАНОЦИ

Според членот 36 од Правилата за котација во дивиденден календар, треба да бидат утврдени: - износот на бруто дивиденда по акција изразен во денари, - датумот на пресек на акционерската книга, кој треба да биде најмалку 14 дена од денот на одржување на собранието на акционери на кое се носи одлуката за делење на диви-денда (Според него се определува идентитетот на акционерите кои имаат право на дивиденда); - последниот датум на тргување со право на дивиденда (Инвеститорите кои купуваат акции заклучно со овој датум имаат право на исплата на дивиденда. Инвеститорите кои купуваат акции после овој датум, намаат право на дивиденда. Овој датум главно се утврдува два работни дена пред датумот на пресек, поради времето потребно за салдирање на трансакцијата.); - првиот датум на тргување без право на дивиденда; - временскиот рок (датумот) за исплата на дивидендата; - начинот на исплата на дивиденда.

7. ДИВИДЕНДА ВО ПАРИ, ВО УДЕЛИ, ОДНОСНО АКЦИИ 7.1. Можни форми на исплата на дивиденда

 

ци, односно акционери според родот и класата на акции. Исплатата на дивиденда во акции се врши со распределба на нови акции на постојните акционери, преку нова емисија на акции (претворање на дел од добивката во акции). Со оваа трансакција (исплата на дивидендата во акции, односно удели) не се менува имотот на друштвото, бидејќи не се намалуваат средствата по основ на дистрибуирање на дел од добивката како кај паричната дивиденда. Исплатата на дивидендата во удели се врши преку зголемување на номиналните износи на постојните удели во друштвото согласно со членот 258 став 4 од ЗТД. Задржаната (акумулирана) добивка се задолжува за објективната пазарна вредност на акциите кои треба да се платат како дивиденда.

7.2. Лимитирана исплата на дивиденда кај друштвата кои ја намалиле основната главнина Според член 448 од ЗТД, друштвото не може да исплаќа дивиденда поголема од 4% од основната главнина на друштвото пред истекот на две години од годината во којашто е донесена одлука за намалување на основната главнина. Ова ограничување не се однесува на друштвата коишто до уписот на одлуката за намалувањето на основната главнина во трговскиот регистар ги намириле побарувањата на доверителите или дале соодветни обезбедувања за нивните побарувања.

Во планот за исплата на дивиденда се утврдува и форма (начин) на исплата на дивиденда: во пари (готовинска/парична дивиденда) или во удели, односно акции (акциска дивиденда).

8. ИСПЛАТА НА АВАНС НА ДИВИДЕНДА

ЗТД пропишува дека во статутот, односно договорот за друштвото може да се предвиди можност за исплата на дивиденда во пари или во акции, односно удел - член 488 од ЗТД. Понуда за плаќање на дивидендата во удели, односно акции мора да биде направена во исто време на сите содружни-

ЗТД дава можност во текот на деловната година да се исплатува аванс на дивиденда врз основа на претпоставената добивка како финален резултат за таа деловна година.

INFORMATOR 4 I APRIL 2015

8.1. Оправданоста на авансната дивиденда

Смислата на оваа правно-економска категорија е во можноста преку исплатата на авансна дивиденда сопствениците на капи-



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

талот навремено да дојдат до средства потребни за вложување во одредени профитни активности и трансакции, без да го чекаат крајот на деловна година кој би можел да значи пропуштање на поволни зделки, по принцип: „времето е пари“. Авансната дивиденда, доколку се користи за вложувања во други друштва или за лична потрошувачка на акционерите, а со тоа доведува до одлив на средствата на друштвото, може да биде оправдана само за оние деловни субјекти кои се ликвидни и зад кои секогаш стојат слободни парични средства. Доколку пак се реинвестира во истиот субјект, исплатата на аванс на дивиденда може да биде оправдан кај секој субјект кој ќе утврди добивка, бидејќи во овој случај не постои одлив на парични средства.

8.2. утврдување на износот на авансна дивиденда

Условите за исплата на аванс на дивиден-

да се дадени во членот 489 од ЗТД.

Со договорот за друштвото, односно со статутот може да се овласти органот на управување (управен одбор, одбор на директори) на друштвото во текот на деловната година врз основа на периодична сметка или периодични финансиски извештаи за трите (јануари-март), шесте (јануари-јуни), односно деветте месеци (јануари-септември),

потврдени од овластен ревизор да им исплати на содружниците, односно на акционерите аванс на име дивиденда. Исплата на аванс на дивиденда е лимитирана по неколку основи. Тие лимити се следни: Прво: Аван сот на дивиденда може да се исплати само до износот на добивката којашто е остварена во периодот за кој тој ќе се исплаќа; второ: Аван сот на дивиденда може да се исплати само до износот на добивката остварена во претходната година, зголемена за: а) Пренесената нераспределена добивка од претходните години и б) Со резервите кои можат да се распределуваат (дел на резервите над законскиот, односно статутарниот лимит) и намалена за: а) Делот за покривањето на загубите од претходните години, ако од кои било причини тие не биле покриени со последната одобрена годишна сметка и со финансиските извештаи и б) Износите коишто се издвојуваат за законските резерви и за резервите утврдени со договорот за друштвото, односно со статутот.

Табеларен приказ: Како аванс на дивиденда се исплатува п о н и с к и о т износ од: 1) Нето добивката утврдена со периодична сметка или 2) Вкупната одобрена добивка од претходната година, корегирана на следниот начин:

плус

Пренесена нераспределена нето добивка од минати години

минус

Резерви кои можат да се распределуваат Непокриени загуби од претходни години

Законски резерви за соодветниот период

Резерви утврдени со статутот, односно договорот на друштвото за соодветниот период

трето: За ис пл а та на аванс на дивиденда по треб на е согласност на сите не из вр шн и члено ви на од бо рот на ди рек то ри, односно едногласна одлука на над зор ни от од бор, односно на контролорот. www.p

roagens.mk

ТРГОВСКО ПРАВО И ДАНОЦИ

8.3. Даночен третман на авансот на дивиденда Новиот Закон за данокот на добивка („Службен весник на РМ“, бр. 112/14) и новиот Правилник за начинот на пресметување и уплатување на данокот на добивка и начинот на одбегнување на двојното ослободување или двојното оданочување („Службен весник на РМ“, бр. 174/14), за разлика од старите даночни прописи, не го уредуваат оданочувањето на исплатениот аванс на дивиденда. Правно неуредениот даночен третман на авансната дивиденда при евентуалната исплата ќе резултира со нејзино третирање како побарување за правното лице - исплатувач, односно обврска за примателот на дивидендата. Конечниот даночен третман ќе се реши со годишните даночни извештаи и согласно со актот донесен од страна на собранието/собирот.

8.4. Ситуација кога годишната нето добивка е помала од авансната дивиденда Доколку финалниот резултат искажан по годишната сметка, односно во финансиските извештаи претставува нето добивка која не е доволна да ја покрие исплатената авансна дивиденда, се поставува прашањето за третманот на авансната дивиденда. Од правен аспект според член 330 од ЗТД, акционер кој примил од друштвото аванс на дивиденда, дивиденда или други средства, по која било основа, има обврска да му ги врати на друштвото, ако друштвото докаже дека акционерот знаел или, со оглед на околностите, морал да знае дека распределбата на средствата е во спротивност со закон (не бил совесен). Од сметководствен аспект, евентуално поголемиот износ на исплатената авансна дивиденда во однос на дивидендата распределена со годишната сметка треба да се искаже како побарување од сопствениците, кое може да биде затворено со наредна распределба на дивиденда или на друг начин (со враќање на пример).

INFORMATOR 4 I APRIL 2015

  9. ДАНОЧЕН ТРЕТМАН И СМЕТКОВОДСТВЕНА ЕВИДЕНЦИЈА НА ДИВИДЕНДА Постојат разлики во даночниот третман, како и разлики во сметководствената евиденција кај исплата на акциска дивиденда во однос на парична дивиденда. Исплатата во пари е преферирана можност, но не е за занемарување ниту исплатата на дивидендата во акции.

9.1. Оданочување на дивидендата со персонален данок на доход Согласно со членот 47, точка 1 од Законот за персоналниот данок на доход („Сл. весник на РМ“, бр. 80/93, ...и 13/14), дивидендите спаѓаат во категоријата на приходи од капитал.

9.1.1. Обврски на примателот на дивидендата - физичко лице (номинален даночен обврзник) Номинален обврзник на данокот на доход за приходите од капитал (дивиденда) е физичкото лице што остварува вакви приходи од земјата и од странство. Обврзник на данокот на доход е и физичко лице кое не е резидент на Републиката за доходот што е остварен на територијата на Републиката. За целите на плаќање на персоналниот данок на доход при исплата на дивиденда на физичко лице - нерезидент, потребно е истото да се регистрира со поднесување до органот за јавни приходи на документ за идентификација (копија од пaсош и образец УЈП-РДО). Потсетуваме дека од 2014 година согласно со ЗПДД и Правилникот за начинот на примена на даночно ослободување или олеснување согласно со меѓународните договори за одбегнување на двојното оданочување за приходот кој го остварува странско физичко лице, како и формата и содржината на обрасците за остварување на правото на ослободување односно олеснување (“Службен весник на РМ “, бр. 32/14), странските физички лица имаат можност да користат даночно ослободување,



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

односно пониска даночна стапка утврдена со договорот за одбегнување на двојното оданочување склучен меѓу РМ и странската држава ако: - исплатувачот располага со пропишани обрасци заверени од Управата за јавни приходи и од надлежниот даночен орган на странската држава, или - одобрение за даночно ослободување издадено од Управата за јавни приходи. 6

Резидентно физичко лице што ќе оствари приход од дивиденда има обврска најдоцна до 15-ти март тековната за претходната година да поднесе до органот за јавни приходи годишна Даночна пријава на образец „ПДДГДП“ во кој ќе ги декларира сите приходи по сите основи остварени во земјата и во странство во рамките на еден даночен период (календарска година). Образецот „ПДД-ГДП“ е пропишан со Правилникот за формата, содржината и начинот на пополнување на годишната даночна пријава за утврдување на персоналниот данок на доход („Службен весник на РМ“, бр. 15/10 и 4/12). Во образецот „ПДДГДП“, приходите од дивиденди се искажуваат во бруто износ на реден број 11-Дивиденди и други приходи остварени со учество во добивката кај правни и физички лица (колона 2), заедно со аконтативно платениот данок на доход од страна на Исплатувачот на дивидендата (колона 4). Мислење на Министерството за финансии, бр. 08-32233, од 29.12.2004 година „Приходите од капитал остварени како дивиденди се приходи на кои данокот на доход се плаќа по одбивка, односно според членот 75 и 76 од Законот за персоналниот данок на доход, пресметувањето и уплатата на данокот се врши во моментот на исплатата на дивидендите.

Доколку исплатата на дивидендата не се врши во пари, туку во акции или удели, обврската за плаќање на данокот настанува во моментот на уписот на акциите или уделите во книгата на акции, односно удели.“ 6

9.1.2. Обврски на Исплатувачот на дивиденда Фактички обврзник кој треба да го пресмета, задржи и уплати персоналниот данок на доход при исплатата на дивидендата е капиталното друштво - Исплатувач. Исплатувачот има обврска при исплатата на секое физичко лице - примател на дивиденда, да му издаде примерок од пресметката за аконтацијата на данокот, како и збирен податок по истекот на годината најдоцна до 15 јануари наредната година, за вкупно платената аконтација. Исто така Исплатувачот е должен на органот за јавни приходи да му достави Годишен извештај за бруто остварените приходи на обврзникот за пресметаниот и платениот данок и придонес по одбивка и вкупно исплатените нето приходи (образец „ПДД-ГИ“), најдоцна до 31 јануари наредната година. Ако дивидендата потекнува од нето добивката за 2009 година до 2013 година, претходно исплатувачот (правно лице, обврзник на данок на добивка) пресметува, задржува и плаќа данок на добивка, поднесувајќи до УЈП пропишан образец „ДД-ИД“. Овој образец се поднесува САМО кога се работи за исплата на дивиденда по потекло од 2009-2013 година. Заради структурата на самиот образец (стариот кој е поставен на e-tax, но и новиот поставен во делот Обрасци на www.ujp.gov.mk), потребно е да се известува и за исплатата на дивиденда по потекло од акумилираната добивка остварена заклучно со 2008 година. Се разбира за делот на дивидендата од акумулираната добивка до 2008 година не се пресметува и не се плаќа данок на добивка. За евентуална исплата на дивиденда која потекнува од добивката за 2014 година не се составува образец „ДД-ИД“ и не се плаќа данок на добивка при исплатата, имено овој данок се плаќа со составување на годишниот Даночен биланс. Правното лице Исплатувач кога се работи за исплата на дивиденда во корист на друго правно лице - основач изготвува Изјава за платен данок, образец „ИПД“. Изјавата се доставува до правното лице - примател на дивидендата.

За деталите види во „Информатор“, бр. 3/14, стр. 47. www.p

roagens.mk

ТРГОВСКО ПРАВО И ДАНОЦИ

 

9.1.3. Даночна основа и даночна стапка Основа на данокот на доход за приходите од дивидендите и другите приходи остварени со учество во добивката кај правните и физичките лица претставува износот на бруто дивидендата распределена на обврзникот. Даночната стапка на данокот на доход со која се оданочува бруто дивидендата изнесува 10% (оваа стапка е непроменета почнувајќи од 01.01.2008 година).

9.1.4. Уплатна сметка - Персонален данок на доход на приходи од дивиденди и други приходи остварени со учество во добивката Уплатната сметка на која Исплатувачот на дивидендата ќе го уплати персоналниот данок на доход при нејзината исплата е следнава: 840 - 01466 - Д анок на доход на приходи од дивиденди и други приходи остварени со учество во добивката (приходно конто: 711122).

Централната нумерација на уплатната сметка е троцифрен број според седиштето на Исплатувачот на дивидендата (пр. 182 - за општина Центар). Пример 1:



Акционерското друштво издвоило дивиденда за своите акционери во износ од 10.000 денари по акција. Лицето Тошо Митевски поседува 68 акции. По задржувањето на персоналниот данок на доход извршена е исплата на дивидендата на трансакциска сметка на физичкото лице. Дивидендата произлегува од акумулираната добивка остварена до 31.12.2008 година.

Пресметка:

1) Бруто дивиденда = Даночна основа

680.000

2) Даночна стапка

10%

3) Персонален данок (680.000 х 10%)

68.000

612.000

(10.000 х 68)

4) Нето дивиденда за исплата (680.000 - 68.000)

Книжење: СМЕТКА должи побарува

ОПИС

ИЗНОС Должи побарува

Задржана (акумулирана) добивка 680.000 од претходни години Обврски по основа на учество 254 612.000 во добивката 235 68.000 Обврски за персонален данок на доход - донесена одлука и објавена исплата на дивиденда; пресметана нето дивиденда и обврска за плаќање на персонален данок на доход Обврски по основа на учество 254 612.000 во добивката 235 68.000 Обврски за персонален данок на доход Парични средства на трансакциски сметки 1000 680.000 во денари - исплатена нето дивиденда и платен персонален данок на доход 950

INFORMATOR 4 I APRIL 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Исплатата на дивидендата ќе се изврши на трансакциска сметка на физичкото лице, со користење на соодветна шифра за платен промет. Пример 2:



Акционерско друштво има генерирано акумулирана добивка по потекло од 2009 година во износ од 450.000 денари. Со одлука на собранието на друштвото донесена во 2014 година, 222.222 денари од акумулираната добивка е распределена за зголемување на капиталот на акционерите - физички лица за што е распишана емисија, а остатокот е издвоен во законските резерви на друштвото. По плаќањето на данокот на добивка во износ од 22.222 денари, остатокот на дивиденда за распределба изнесува 200.000 денари. По задржувањето на персоналниот данок на доход извршено е зголемување на акционерскиот капитал на друштвото со зголемување на бројот на акциите на физичките лица. Пресметка: 1) Бруто дивиденда намалена за данокот на дивиденда (Даночна основа за персонален данок на доход) 2) Даночна стапка 3) Персонален данок (200.000 х 10%) 4) Нето дивиденда за зголемување на акционерскиот капитал (200.000 - 20.000)

200.000 10% 20.000

180.000

Книжење:

СМЕТКА должи побарува

ОПИС

ИЗНОС должи побарува

Задржана (акумулирана) добивка 450.000 од претходни години 254 Обврски по основа на учество во добивката 235 Обврски за персонален данок на доход 233 Обврски за данок на данок на добивка 940 Законски резерви - по одлука за распределба на нето добивката, пресметана нето дивиденда и обврска за плаќање на персонален данок на доход 235 20.000 Обврски за персонален данок на доход Обврски за данок на дивиденда 233 22.222 (данок на добивка) Парични средства на трансакциски сметки 1000 во денари - платени обврски за данок на дивиденда и персонален данок на доход Обврски по основа на учество 254 180.000 во добивката Основна главнина - запишан и уплатен 900 капитал - зголемена основна главнина со нова емисија 950

180.000 20.000 22.222 227.778

42.222

180.000

9.2. Даночен третман на дивиденда распоредена во корист на основачи - домашни правни лица Дивиденда: до 2008 година и од 2014 година наваму Потсетуваме дека со измена на Законот за данокот на добивка објавена во „Службен весник на РМ“, бр. 85/10 година, од 07 јули 2010 година, дивидендите коишто даночниот обврзник ги www.p

roagens.mk

ТРГОВСКО ПРАВО И ДАНОЦИ

 

цот „ДД-ИД - Пресметка на данок на добивка на исплатени дивиденди и други исплати од добивката“ кој се доставува до Управата за јавни приходи најдоцна до денот на исплатата.

исплатуваше во корист на правни лица резиденти на Република Македонија НЕ СЕ ОДАНОЧУВАА. Ваквиот режим се применуваше заклучно со 30 јануари 2014 година. Со измени на Законот за данокот на добивка - член 36-г („Службен весник на РМ“, бр. 13/14, во сила од 31 јануари 2014 година) беше вратено решението со кое се оданочуваат исплатените дивиденди во корист на правните лица резиденти на Република Македонија.

Со оглед на тоа дека моментот на оданочување на дивидендата се врзува со нејзината исплата, законодавецот ја исклучува можноста и примателот на дивиденда да го вклучи приходот од остварената дивиденда во основата за оданочување. Со ова се избегнува двојното оданочување на приходите од дивиденди.

Со новиот Закон за данокот на добивка („Службен весник на РМ“, бр. 112/14), вратен е концептот на годишно оданочување на добивката (корегирана за даночно непризнаените расходи и помалку пресметаните приходи), со што при самиот чин на исплата на дивиденда не се пресметува данок на добивка. Ова се однесува на исплатените дивиденди по потекло од добивката за 2014 година.

Член 18 од НОВИОТ Закон за данокот на добивка: „Даночната основа се намалува за износот на приходите од дивиденди остварени со учество во капиталот на друг обврзник - резидент на Република Македонија, под услов да се оданочени кај обврзникот кој врши исплата на дивиденда.“

Да потсетиме дека и дивидендите по потекло од 2008 година и претходно, заради тогашниот даночен режим не се предмет на актуелно оданочување со данок на добивка.

Во продолжение презентираме неколку примери на исплата на дивиденда во корист на основачи домашни правни лица.

Дивиденда: 2009-2013 година

Пример 1:

За дивидендата по потекло од добивката за периодот 2009-2013 година, кога се работи за исплата на домашни правни лица оданочувањето настанува во моментот на исплатата на истата.

По одобрувањето на годишната сметка за 2014 година, правното лице „Лист“ на 20 март 2015 година донесува одлука за распределба на дел од акумулираната добивка за дивиденда на основачот, резидентно правно лице „Камен“ во износ од 1.200.000 денари. Дивидендата е генерирана од добивката остварена за 2010 година.

Даночниот обврзник кој што врши распределби од добивката, утврдувањето и плаќањето на данокот го врши врз основа на образе

Пресметка: Бруто дивиденда Данок на дивиденда (10%) (1.200.000 х 10%) Дивиденда за исплата (нето) (1.200.000 - 120.000)

INFORMATOR 4 I APRIL 2015

1.200.000 120.000

1.080.000





Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Книжење кај исплатувачот на дивиденда - правното лице „Лист“: СМЕТКА должи побарува

ИЗНОС должи побарува

ОПИС

Задржана (акумулирана) добивка од претходни години Обврски врз основа на учество 254 во добивката 233 Обврски за данок на добивка - по одлука за распределба и објавена исплата на дивиденда Обврски врз основа на учество 254 во добивката 233 Обврски за данок на добивка Парични средства на трансакциски сметки 1000 во денари - исплатена дивиденда 950

1.200.000

1.080.000 120.000

1.080.000

120.000 1.200.000

Потсетуваме дека ако во примерот се исплатуваше дивиденда генерирана од добивките

за периодот 2009-2013 година во корист на физичко лице или странство правно лице, по соз-

давањето на обврската за данок на дивиденда, остатокот добива третман на бруто дивиденда на која се пресметува персонален данок, односно задржан данок при исплата на странско правно лице.

Книжење кај примателот на дивиденда - правното лице „Камен“: СМЕТКА должи побарува

ИЗНОС должи побарува

ОПИС

Парични средства на трансакциски сметки во денари Приходи од вложувања во поврзани 773 друштва - примена уплата на дивиденда на трансакциска сметка 1000

1.080.000

Ако претпоставиме дека правното лице „Камен“ примило акциска дивиденда, ќе се спроведе следното книжење. СМЕТКА должи побарува

ИЗНОС должи Побарува

ОПИС

Вложувања во подружници (учество преку 50%) Приходи од вложувања во поврзани 773 друштва - примена уплата на дивиденда на трансакциска сметка 030

1.080.000

Напомена: Приходот од дивиденда што правното лице „Камен“ го остварило со учество во капиталот на субјектот „Лист“ нема да се вклучи во даночната основа на даночниот обврзник „Камен“. Исплатувачот на дивидендата правното лице „Лист“ составува Изјава на образецот „И-ПД“ и истата ја доставува до примателот на дивиденда, правното лице „Камен“.



02/ 3162-979 i 3298-763 www.p



kontakt@proagens.com.mk

roagens.mk

ТРГОВСКО ПРАВО И ДАНОЦИ

ЕДБ на исплатувач на дивиденда

 

И-ПД

4030998346267

Назив и седиште на исплатувач на дивиденда

Лист Даме Груев, бр. 12 Скопје

ИЗЈАВА за платен данок на добивка На распределената дивиденда по основ на добивка за

ЕДБ на примател на дивиденда:

4030

година е пресметан и платен данок на:

4030993416550

Назив на примател на дивиденда: Износ на дивиденда: Износ на платен данок:

1080000 120000

денари денари

Место и датум,

Потпис на овластено лице,

Скопје, 20 март 2015

Примателот на дивидендата за износот на остварениот приход (1.080.000 денари), врши намалување на даночната основа преку негово искажување на АОП 32 - Дивиденди остварени со учество во капиталот на друг даночен обврзник, оданочени со данок на добивка кај исплатувачот од образецот „ДБ“. 1/1

* Образецот е објавен во „Службен весник на Р.М.“, бр. 174/14 и важи од 01.01.2015 година

Пример 2:



о одобрувањето на годишната сметка за 2014 година, правното лице „П“ на 16 април 2015 П година донесува одлука за распределба на дел од акумулираната добивка за дивиденда на основачот, резидентно правно лице „Т“ во износ од 400.000 денари. Дивидендата е генерирана од добивките пред 2008 година. За дивидендата по потекло од добивката акумулирана заклучно со 2008 година не се пресметува данок на добивка. Книжење кога дивидендата произлегува од акумулираната добивка остварена заклучно со 2008 година (кај исплатувачот „П“):

СМЕТКА должи побарува

ОПИС

Задржана (акумулирана) добивка од претходни години Обврски врз основа на учество 254 во добивката - по одлука за распределба и објавена исплата на дивиденда Обврски врз основа на учество 254 во добивката Парични средства на трансакциски сметки 1000 во денари - исплатена дивиденда 950

INFORMATOR 4 I APRIL 2015

ИЗНОС должи побарува 400.000 400.000

400.000 400.000



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

9.3. уплатна сметка на данокот на дивиденда Уплатната сметка на која Исплатувачот на дивидендата ќе го уплати данок на добивка при нејзината исплата е следнава:

840 - 01648 - Д анок на исплатена дивиденди и друга распределба од добивката (приходно конто: 711230).

Централната нумерација на уплатната сметка е троцифрен број според седиштето на Исплатувачот на дивидендата (пр. 182 - за општина Центар). Овој данок се уплатува на уплатните сметки за данокот на добивка на Образецот „ПП-50“ - Налог за јавни приходи со користење на следните податоци: - Назив на примачот: Трезорска сметка - Банка на примачот: Народна банка на РМ - Скопје - Сметка:

100 - 0000000630 - 95

9.4. Задржан данок за исплата на приходи од дивиденди на странски правни лица

Данокот по одбивка т.н. задржан данок (withholding tax) во Република Македонија за прв пат е воведен на 1.1.2006 година, со измените и дополнувањата на стариот Закон за данокот на добивка 7, објавени во „Службен весник на РМ“, бр. 120/05. Данокот се задржува од одредени приходи на странски правни лица (вклучително и од приходи од дивиденди), кои им се исплатуваат од страна на македонски резиденти или од постојана деловна единица на странско лице во Р. Македонија. Новиот Закон за данокот на добивка - ЗДД („Службен весник на РМ“, бр. 112/14), како и новиот Правилник за начинот на пресметување и уплатување на данокот на добивка и начинот на одбегнување на двојното ослободување или двојното оданочување - ПДД („Службен весник на РМ“, бр. 174/14), кои се применуваат од 1.1.2015 година со утврдување на добивката за деловната 2014 година, нудат речиси идентични решенија во однос на обврската за задржување на данок (10%) од оданочивите приходи (дивиденди) на странските правни лица. Во Правилни7

кот се пропишани и нови обрасци за администрирање на задржаниот данок, меѓутоа без разлика во однос на бараните податоци во претходно пропишаните обрасци. Резидентните друштва имаат обврска да за-

држат данок при исплатата на приходи од дивиденди на акционери, односно содружници - странски правни лица, согласно со Законот и Правилникот за данок на добивка (и старите и новите прописи). Напомена:



Приходите од дивиденда исплатени на странските физички лица, кои се акционери или содружници во резидентните друштва, се предмет на оданочување со персонален данок на доход со примена на стапката 10% на вкупниот (бруто) износ на дивидендата, со можност за примена на даночните погодности (даночно олеснување/ослободување) од 1.1.2014 година согласно со билатералните договори за одбегнување на двојно оданочување и Правилникот за начинот на примена на даночно ослободување или олеснување согласно со меѓународните договори за одбегнување на двојното оданочување за приходот кој го остварува

„Службен весник на РМ“, бр. 80/93, 33/95, 43/95, 71/96, испр.-5/97, 28/98, 11/01, 2/02, 44/02, 51/03, 120/05, пречистен текст-27/06, испр.-62/06, 139/06, 160/07, У. суд - 122/08, 159/08, 85/10, 47/11, 135/11, 79/13 и 13/14.

www.p

roagens.mk

ТРГОВСКО ПРАВО И ДАНОЦИ

 

странско физичко лице, како и формата и содржината на обрасците за остварување на правото на ослободување односно олеснување („Службен весник на РМ“, бр. 32/14). На оваа тема (за дивиденди) прочитајте детали во текстот „Пропишана процедура за примена на даночните поволности од договорите за одбегнување на двојно оданочување при оданочувањето со персонален данок на доход - донесени два нови правилника“, на авторот Ирена Николовска, објавен во „Информатор“ бр. 3/2014, страна 47. Под приход од дивиденди се подразбира добивка од акции, или други права на учество во добивката кои не се побарувања на долгови, како и доходот од други корпоративни права, кои по однос на оданочувањето имаат ист третман како и доходот од акциите според законите на државите чиј резидент е друштвото кое врши распределба. Данокот се задржува во моментот на исплата на приходот од дивиденда и претставува конечно намирена даночна обврска на странското правно лице за тој приход.

9.4.1. О бврзници за задржување д анок Резидентите-исплатувачи, кои имаат обврска да задржат данок за исплатениот приход од дивиденда на странско правно лице се следните:

а) домашно правно лице (акционерско друштво и друштво со ограничена одговорност) и б) странско правно лице или физичко лице-нерезидент со постојана деловна единица во Република Македонија. Напомена:



По исклучок, данокот не се задржува на трансферот на делот од добивката на постојаната деловна единица на странско правно лице во Република Македонија, доколку претходно е платен данокот на добивка.

9.4.2. Законска даночна стапка Почнувајќи од 2008 година, па наваму, законската даночна стапка на данокот по одбивка која се применува при исплата на дивиденди изнесува 10%, без разлика на тоа за која година се исплаќа дивидендата.

Напомена:



Законската даночна стапка, која беше во примена за приходи од дивиденди исплатени на странски правни лица во 2007 година изнесуваше 12%, додека за приходите исплатени во 2006 година (задржаниот данок е воведен од 01.01.2006 година) стапката изнесуваше 15%.

9.4.3. Даночна основа Данокот се пресметува на даночна основа - бруто износ на приходот од дивиденда (износот утврден во Одлуката за распределба на добивката). Износ на дивиденда утврден во Одлуката 1.000.000 денари

Износ на задржан данок 1.000.000 x 10% = 100.000 денари

Данокот во износ од 100.000 денари се уплатува на посебна уплатна сметка (840 - 01097; приходна шифра: 711218 - Задржан данок на приход од дивиденди), а нето износот од 900.000 денари се дозначува на странското правно лице. Напомена: Данокот се плаќа не само кога дивидендата е исплатена во парични средства, туку и кога дивидендата е исплатена во акции. Логиката на ова постапување е таа што дивидендата претставува приход за странското друштво, без разлика во која форма е примен, а предметот на задржаниот данок се приходите на странските друштва.

INFORMATOR 4 I APRIL 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

За платениот данок на приходот на странското правно лице, УЈП ќе му издаде на истото Потврда за платен данок во Република Македонија. Странските даночни органи, доколку странското правно лице е резидент на држава со која Република Македонија применува Договор за одбегнување на двојно оданочување, ќе ја земат предвид оваа Потврда при утврдување на неговата даночна обврска во резидентната држава (се намалува утврдениот данок што друштвото треба да го плати во својата држава, до износот пресметан со примена на законската даночна стапка за дивиденди важечка во таа држава). Напомена:



Согласно со членот 8 на Правилникот за данокот на добивка - ПДД, пресметаниот данок на добивка се намалува за данокот содржан во оданочените приходи/добивки во странство до утврдената даночна стапка (10%). На субјектите коишто остваруваат доход во странство, на кој согласно Договорите за одбегнување на двојното оданочување е пресметан и платен данок по задршка, им се намалува пресметаниот данок во земјата во висина на платениот данок, но не повеќе од данокот што би се добил со примена на пропишаната даночна стапка (10%) во Република Македонија. За таа цел даночниот обврзник кој остварува приходи во странство, доставува доказ за задржаниот и платен данок, од надлежниот даночен орган на странската држава. Одобреното даночно ослободување кое е поголемо од износот на пресметаниот данок, се пренесува на товар на данокот утврден во даночните биланси за годините што следат, се до целосно искористување на правото.

9.5.4. Можност за примена на даночни олеснувања и даночни ослободувања пропишани во Договорите Предност во примената пред домашната регулатива (Законот за данок на добивка) имаат важечките Договори за одбегнување на двојно оданочување.

www.p

вие Договори кои Република Македонија О ги склучува на билатерално ниво со определени држави (до моментот на пишување на овој текст, постојат 45 важечки договори: 44 Договори склучени од Република Македонија и 1 Договор склучен од СФР Југославија, при што Договорот склучен со Србија и Црна Гора, се применува за двете држави поединечно, а за Косово е склучен посебен Договор кој се применува од 1 јануари 2013 година), овозможуваат примена на даночни олеснувања (пониска даночна стапка од законската стапка), односно даночни ослободувања (0% даночна стапка), преку примена на процедурата пропишана во Правилникот за данокот на добивка, пред плаќањето на приходот од дивиденда на странското друштво кое е резидентно во конкретната држава. Значи, даночните погодности на Договорите не се применуваат по автоматизам, туку исклучиво по нивно претходно одобрување од страна на Управата за јавни приходи. Откако се добие одобрувањето на УЈП, резидентното друштво може при исплата на дивидендата да ја примени пониската даночна стапка предвидена во Договорот или да примени целосно даночно ослободување (да не задржи данок). Доколку не се спроведе пропишаната процедура, данокот ќе се задржи согласно со Законот за данокот на добивка - 10%, и покрај постоењето на Договорот со таа држава, а ако тој Договор нуди даночно ослободување или пониска даночна стапка, странското друштво има право на поврат на тој данок (или разликата до пониската стапка од договорот) од Република Македонија, со поднесување на Образец број ЗД-В/ДИ - Барање за враќање на данок од дивиденди врз основа на Договорите за одбегнување на двојно оданочување. Се разбира, ваквото право на поврат не важи за државите со кои Република Македонија не применува ваков Договор. Исто така, правото на поврат не важи во случаите кога таков Договор постои со конкретната држава, но приходот од дивиденда на странското друштво не е воопшто оптоварен со данок, туку „задржаниот“ данок го платил домашниот исплатувач на товар на сопствените трошоци (што претставува даночно непризнаен расход за истиот).

roagens.mk

ТРГОВСКО ПРАВО И ДАНОЦИ

 

Напомена: Во случај кога во Договорот е предвидена максимална стапка која не смее да се надмине при оданочувањето (пример: 15%), а која е повисока од законската даночна стапка (10%), се применува законската даночна стапка, со оглед на тоа што не ја надминува стапката од Договорот, така што не мора да се применува ниту пропишаната процедура за барање одобрување од УЈП на даночната стапка пропишана во Договорот. Пример 1:



Книжење на евентуална исплата на дивиденда која произлегува од тековната добива за 2014 година во корист на странско правно лице - сопственик (фирма од Словачка: задржан данок = 5%, по одобрување од УЈП): СМЕТКА ОПИС Должи побарува 951 Добивка од тековната година Обврски врз основа на учество 254 во добивката 2332 Обврски за задржан данок - 5% - по одлука за распределба и објавена исплата на дивиденда Обврски врз основа на учество 254 во добивката 2332 Обврски за задржан данок - 5% Парични средства на трансакциски сметки 1000 во денари 103 Девизни сметки - исплатена дивиденда и платен задржан данок

Пример 2:

ИЗНОС должи побарува 400.000 380.000 20.000

380.000 20.000 20.000 380.000



Книжење на евентуална исплата на дивиденда која произлегува од акумулираната добивка остварена заклучно со 2008 година во корист на странско правно лице - сопственик (фирма од Словачка: задржан данок = 5%, по одобрување од УЈП): СМЕТКА Должи побарува

ИЗНОС должи побарува

ОПИС

Задржана (акумулирана) добивка од претходни години Обврски врз основа на учество 254 во добивката 2332 Обврски за задржан данок - 5% - по одлука за распределба и објавена исплата на дивиденда Обврски врз основа на учество 254 во добивката 2332 Обврски за задржан данок - 5% Парични средства на трансакциски сметки 1000 во денари 103 Девизни сметки - исплатена дивиденда и платен задржан данок 950



kontakt@proagens.com.mk

INFORMATOR 4 I APRIL 2015



400.000 380.000 20.000

380.000 20.000 20.000 380.000

02/ 3162-979 i 3298-763



Pr  fesionalna Edukacija

Пример 3:

A g e n c i j a “P r o A g e n s”



Книжење на евентуална исплата на дивиденда која произлегува од акумулираната добивка остварена после 2009 година (на пример, заклучно со 2013 година) во корист на странсКо Правно лице - соПствениК (фирма од Словачка: задржан данок = 5%, по одобрување од УЈП): СМЕТКА Должи побарува

ОПИС

ИЗНОС должи побарува

Задржана (акумулирана) добивка 400.000 од претходни години Обврски врз основа на учество 2540 во добивката Обврски за данок на дивиденда 23301 (данок на добивка) - 10% - по одлука за распределба и објавена исплата на дивиденда Обврски врз основа на учество 2540 360.000 во добивката 2332 Обврски за задржан данок - 5% 2541 Обврски за дивиденди на обични акции - пресметан задржан данок при исплата на приход на странско правно лице 2541 342.000 Обврски за дивиденди на обични акции Обврски за данок на дивиденда 23301 40.000 (данок на добивка) - 10% 18.000 2332 Обврски за задржан данок - 5% Парични средства на трансакциски сметки 1000 во денари 103 Девизни сметки - исплатена дивиденда и платен задржан данок и данок на добивка 950

360.000 40.000

18.000 342.000

58.000 342.000

Во продолжение ги прикажуваме даночните стапки за приходи од дивиденди предвидени во важечките Договори: Преглед на даночните стапки за приходите од дивиденди пропишани со билатералните Договори за избегнување двојно оданочување држава

Бр. на „сл. вес. на рМ“ 152/07

АВСТРИЈА

2 4

АЛБАНИЈА АЗЕРБЕЈЏАН БЕЛОРуСИЈА

16/98 107/13 96/05

БуГАРИЈА

23/99

датум на приПриходи од дивиденда мена (член 10) 01.01.2008 а) 0% од бруто износот, ако стварниот корисник е друштво (исклучувајќи партнерство), со директна сопственост на мин 10% од капиталот на друштвото-исплатувач; б) max 15% од бруто износ во сите др. случаи 01.01.1999 10% од бруто износ 01.01.2014 8% од бруто износ 01.01.2007 а) 5% од бруто износот, ако стварниот корисник е друштво (исклучувајќи партнерство), со min 25% од капиталот на друштвото-исплатувач б) 15% од бруто износ во сите др. случаи 01.01.2000 а) 5% од бруто износот, ако стварниот корисник е друштво (исклучувајќи партнерство), со min 25% од капиталот на друштвото-исплатувач б) 15% од бруто износ во сите др. случаи

www.p

roagens.mk

ТРГОВСКО ПРАВО И ДАНОЦИ

БЕЛГИЈА

157/10

БОСНА И ХЕРЦЕГОВИНА

29/14

В. БРИТАНИЈА И СЕВ. ИРСКА

47/07

сеуШте не се а) 5% од бруто износот, ако стварниот корисник е друштво, кое држи непосредно min 10% применува од капиталот на друштвото-исплатувач (Се применува б) 15% од бруто износ во сите др. случаи договорот со Белгија потпи- в) 0%, ако стварниот корисник е друштво, кое во моментот на исплата на дивидендите, во непрекинат шан од страна период од min 12 месеци, директно или индиректно на СФРЈ) држи min 25% од капиталот на друштвото-исплатувач сеуШте не се а) 5% од бруто износот, ако стварниот корисник применува е друштво (исклучувајќи партнерство), со непосредно учество од min 25% од капиталот на друштвото-исплатувач б) 15% од бруто износ во сите др. случаи 01.01.2008 а) 5% од бруто износот, ако стварниот корисник е друштво, со непосредно учество од min 10% од капиталот на друштвото-исплатувач б) 15% од бруто износ во сите др. случаи в) 0% ако:

ГЕРМАНИЈА

86/07

1.1.2011

а)

ДАНСКА

48/00

01.01.2001

б) а)

б)

ЕСТОНИЈА

55/09

ИНДИЈА

131/14

ИТАЛИЈА

34/97

ИРАН

07/02

INFORMATOR 4 I APRIL 2015

 

01.01.2010

в) а)

- стварен корисник на дивидендите е друштво кое поседува непосредно акции кои претставуваат min 25% од капиталот на друштвото што ги исплаќа дивидендите за непрекинат 12-месечен период завршувајќи на датумот на исплата на дивидендите или е пензиска шема 5% од бруто износот, ако стварниот корисник е друштво (но не партнерство), со непосредно учество од min 10% од капиталот на друштвото - исплатувач; 15% од бруто износ во сите др. случаи 5% од бруто износот, ако стварниот корисник е друштво (исклучувајќи партнерство), со min 25% од капиталот на друштвото-исплатувач, ако тоа друштво постои min 1 година и дивиденди се искажани во тој период; 0% од бруто износ, ако стварен корисник е пензиски фонд/слична институција, кога таа институција е основана, признаена и контролирана согласно закони на таа држава и не подлежи на данок во истата; 15% од бруто износ во сите др. случаи 0% од бруто износот, ако стварниот корисник е друштво, кое држи непосредно min 25% од капиталот на друштвото-исплатувач 5% од бруто износ во сите др. случаи 10% од бруто износ

б) Сеуште не се применува 01.01.2001 а) 5% од бруто износот, ако стварниот корисник е друштво (исклучувајќи партнерство), со min 25% од капиталот на друштвото-исплатувач б) 15% од бруто износ во сите др. случаи 01.01.2015 10% од вкупен износ



Pr  fesionalna Edukacija

16 17

ИРСКА

НР КИНА КАТАР

157/08

49/97 103/08

КОСОВО

10/12

КуВАЈТ

115/12

КАЗАХСТАН

154/12

ЛуКСЕМБуРГ

139/12

ЛИТВАНИЈА

103/08

Р. ЛЕТОНИЈА

47/07

24 25

МАРОКО МОЛДОВА

123/10 130/06

НОРВЕШКА

117/11

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

01.01.2010

01.01.1998 01.01.2009

а) 5% од бруто износот, ако стварниот корисник е друштво, со min 10% од гласачката моќ на друштвото-исплатувач б) 10% од бруто износ во сите др. случаи в) 0%, ако стварниот корисник е:

друштво кое поседува min 25% од капиталот на друштвото - исплатувач, во непрекинат 12 месечен период заклучно со датумот на исплата на дивиденда,

признат пензиски фонд. 5% од вкупен износ 0%

се оданочува во државата на резидентност на стварниот примател на приходот 01.01.2013 а) 0% од бруто износот, ако стварниот корисник е друштво, со min 25% од капиталот на друштвото - исплатувач б) 5% од бруто износ во сите др. случаи СЕуШТЕ НЕ СЕ 0% ПРИМЕНуВА се оданочува во државата на резидентност на стварниот примател на приходот СЕуШТЕ НЕ СЕ а) 5% од бруто износот, ако стварниот корисник ПРИМЕНуВА е друштво (освен партнерство), со непосредно min 25% од капиталот на друштвото - исплатувач б) 15% од бруто износ во сите др. случаи 01.01.2014 а) 5% од бруто износот, ако стварниот корисник е друштво, со min 25% од капиталот на друштвото - исплатувач б) 15% од бруто износ во сите др. случаи 01.01.2009 а) 0% од бруто износот, ако стварниот корисник е друштво (исклучувајќи партнерство), со min 10% од капиталот на друштвото-исплатувач б) 10% од бруто износ во сите др. случаи 01.01.2008 а) 5% од бруто износот, ако стварниот корисник е друштво (освен партнерство), со непосредно учество од min 10% од капиталот на друштвото - исплатувач б) 10% од бруто износ во сите др. случаи. 01.01.2013 10% од бруто износот 01.01.2007 а) 5% од бруто износот, ако стварниот корисник е друштво (исклучувајќи партнерство), со непосредно учество од min 25% во капиталот на друштвото - исплатувач 1.1.2012

б) 10% од бруто износ во сите др. случаи а) 10% од бруто износ, ако стварниот корисник е друшт- во (освен партнерство), кое поседува непосредно min 25% од капиталот на друштвото-исплатувач; б) 15% од бруто износ во сите други случаи; в) 0%, ако се исплатени на Централната банка на Норвешка, Владиниот пензиски фонд и Норфунд.

www.p

roagens.mk

ТРГОВСКО ПРАВО И ДАНОЦИ

ПОЛСКА

17/97

01.01.2000

РОМАНИЈА РУСКА ФЕДЕРАЦИЈА СЛОВЕНИЈА

07/02 07/98

01.01.2003 01.01.2001

31/98

01.01.2000

СЛОВАЧКА СРБИЈА

19/10 08/97

01.01.2011 01.01.1998

44/99

01.01.2000

ТАЈВАН (Р. КИНА) ТУРЦИЈА

45/95

01.01.1997

УКРАИНА

21/98

01.01.1999

29 30

31 32

УНГАРИЈА

12/02

01.01.2003

ФИНСКА

07/02

01.01.2003

ФРАНЦИЈА

23/99

01.01.2005

ХОЛАНДИЈА

13/99

01.01.2000

ХРВАТСКА

17/95

01.01.1997

 INFORMATOR 4 I APRIL 2015

 

а) 5% од бруто износот, ако стварниот корисник е друштво (исклучувајќи партнерство), со min 25% од капиталот на друштвото-исплатувач б) 15% од бруто износ во сите др. случаи 5% од бруто износот 10% од бруто износот а) 5% од бруто износот, ако стварниот корисник е друшт- во, со min 25% од капиталот на друштвото-исплатувач б) 15% од бруто износ во сите др. случаи 5% од бруто износот а) 5% од бруто износот, ако стварниот корисник е друштво (исклучувајќи партнерство), со min 25% од капиталот на друштвото-исплатувач б) 15% од бруто износ во сите др. случаи 10% од бруто износ а) 5% од бруто износот, ако стварниот корисник е друштво (исклучувајќи партнерство), со min 25% од капиталот на друштвото-исплатувач б) 10% од бруто износ во сите др. случаи а) 5% од бруто износот, ако стварниот корисник е друштво (исклучувајќи партнерство), со min 25% од капиталот на друштвото-исплатувач б) 15% од бруто износ во сите др. случаи а) 5% од бруто износот, ако стварниот корисник е друштво (исклучувајќи партнерство), со min 25% од капиталот на друштвото-исплатувач б) 15% од бруто износ во сите др. случаи а) 15% од бруто износ; б) 0% ќе се оданочува само во Финска, ако стварниот корисник на дивидендите (освен парнерство) контролира min 10% од гласачкото тело на друштвото - исплатувач а) 15% од бруто износ б) 0% ќе се оданочува само во Франција, ако стварниот корисник на дивидендите -друштво поседува директ. или индирект. min 10% од имотот на друштвото - исплатувач а) 15% од бруто износ б) 0% ќе се оданочува само во Холандија, ако стварниот корисник на дивидендите е холандско друштво, чиј ка- питал е целосно или делумно поделен на акции, и кое поседува min 10% од имотот на друштвото-исплатувач а) 5% од бруто износот, ако стварниот корисник е друштво (исклучувајќи партнерство), со min 25% од капиталот на друштвото-исплатувач б) 15% од бруто износ во сите др. случаи

kontakt@proagens.com.mk



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

ЦРНА ГОРА

08/97

01.01.1998

ЧЕШКА РЕПуБЛИКА

07/02

01.01.2003

ШВАЈЦАРИЈА

55/00 и испр. 79/00

01.01.2001

ШВЕДСКА

21/98

01.01.1999

ШПАНИЈА

96/05

01.01.2006

а) 5% од бруто износот, ако стварниот корисник е друштво (исклучувајќи партнерство), со min 25% од капиталот на друштвото-исплатувач б) 15% од бруто износ во сите др. случаи а) 5% од бруто износот, ако стварниот корисник е друштво (исклучувајќи партнерство), со min 25% од капиталот на друштвото-исплатувач б) 15% од бруто износ во сите др. случаи а) 5% од бруто износот, ако стварниот корисник е друштво (исклучувајќи партнерство), со min 25% од капиталот на друштвото-исплатувач б) 15% од бруто износ во сите др. случаи а) 15% од бруто износ б) 0% ќе се оданочува само во Шведска, ако стварниот корисник на дивидендите е шведското друштво (исклучувајќи партнерство), со min 25% од капиталот на друштвото-исплатувач а) 5% од бруто износот, ако стварниот корисник е друштво (исклучувајќи партнерство), со min 10% од капиталот на друштвото-исплатувач б) 15% од бруто износ во сите др. случаи

Преглед на даночните стапки за приходите од дивиденди пропишани со превземените Договори за избегнување двојно оданочување ратификувани од СРФ Југославија

46 Држава 1

БЕЛГИЈА

Бр. на „Сл. л. Датум на Датум на влеПриходи од дивиденда на СФРЈ“ склучување гување во сила (член 10) 11/81 21.11.1980 17.10.1981 а) 10% од бруто износот, ако примателот е друштво, кое непосредно поседува min 25% од капиталот на друштвото-исплатувач б) 15% од бруто износ во сите др. случаи

9.4.5. Пропишана постапка за барање на примена на даночни олеснувања и даночни ослободувања

Постапката за барање одобрување од УЈП

за примената на пониските даночни стапки предвидени во Договорите или целосното даночно ослободување (0% даночна стапка) е пропишана во членот 12 на Правилникот за данокот на добивка - ПДД. Во продолжение накратко ќе ја објасниме процедурата.

аночен идентификационен број Д на странското друштво Пред плаќањето на приходот од дивиденда треба да се регистрира странското правно

www.p

лице во Управата за јавни приходи (ако претходно по други основи на плаќање веќе не е регистрирано), односно да се обезбеди Даночен идентификационен број за тоа друштво. За оваа цел се поднесуваат следните документи до УЈП: - Барање (Образец уЈП-РДО - Пријава за регистрација на даночен обврзник), пополнет со податоци за странското друштво; - писмено барање за издавање на ЕДБ за странското правно лице (остварувач на приходи), во кое се наведуваат сопствените податоци на резидентното друштво-исплатувач (полн и скратен назив, адресни податоци за седиштето и ЕДБ);

roagens.mk

ТРГОВСКО ПРАВО И ДАНОЦИ

- основ за поднесување на барање на регистрација (деловен однос воспоставен со странското правно лице: фактура, договор и сл). Кон образецот УЈП-РДО, подносителот на барањето за регистрација (домашниот исплатувач), ги доставува следните прилози (еден или повеќе од документите) со кои ги потврдува податоците за странското правно лице (остварувач на приходи): - извод од регистрација при надлежниот регистарски орган (или надлежната даночна управа) на странското правно лице преведена од овластен судски преведувач или - потврда за резидентен статус издадена од надлежниот даночен орган во странство или - с ертификат за странскиот даночен обврзник (кој ги содржи бараните податоци од образецот УЈП-РДО) издаден од неговиот матичен даночен орган.

Постапка на барање даночно олеснување / ослободување согласно Договорите Пред плаќањето на дивидендата (по регистрацијата на странското друштво) до УЈП се поднесува:

- Б арање за олеснување односно ослободување од данок на дивидендА (Образец ЗД-О/ДИ), кој е составен дел на Правилникот, достапен на www. ujp.gov.mk). вој образец, претходно, во 4 примерока О се испраќа во странската држава, на заверка во странската даночна управа, а потоа 3 заверени примерока се поднесуваат на заверка (одобрување) во Управата за јавни приходи. Откако УЈП го завери Барањето (задржува еден примерок), исплатувачот на дивидендата задржува еден примерок за свои потреби, а другиот примерок го доставува до странското друштво, а дивидендата може да се плати со примена или на пониската даночна стапка или на целосното даночно ослободување предвидени во Договорот со соодветната држава. INFORMATOR 4 I APRIL 2015

 

леснителна околност, кога не мора да се О поднесува овој образец до УЈП, согласно со член 12 став 3 точка 5 и став 4 на Правилникот за данокот на добивка, е случајот кога во Договорот со конкретната држава е предвидено даночно ослободување (0% даночна стапка) за приходот од дивиденди. Тогаш, наместо овој Образец, може до УЈП да се поднесе образецот ЗД-ДО - Барање за даночно ослободување, заедно со Потврда за резидентен статус на странското друштво, која е заверена од странската даночна управа од државата каде друштвото е резидентно. Управата за јавни приходи треба да издаде одобрение за даночно ослободување, а потоа приходот од дивиденди може да се исплати без задршка на данок. Напомена:



огласно членот 45 од од Законот за даноС кот на добивка, на обврзникот на данокот правно лице-исплатувач на приходи од дивиденди, ќе му се изрече глоба во износ од 1.500 до 2.500 евра во денарска противвредност, а на одговорното лице кај правното лице глоба во износ од 500 до 1.000 евра во денарска противвредност, ако при исплатата на приходот не го задржи и не го уплати данокот на соодветната уплатна сметка. За задоцнето плаќање на задржан данок, стапката на камата изнесува 0,03% за секој ден задоцнување (почнувајќи од 24.07.2008 година, а до 23.07.2008 година, оваа стапка изнесуваше 0,05% за секој ден).



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

М-р Павле ГАЦОВ Даночен советник и управител на Агенцијата „Про Агенс“ p_gacov@proagens.com.mk

ПОСЕБНОСТИ НА ДАНОЧНИОТ ТРЕТМАН НА ИСПЛАТЕНАТА ДИВИДЕНДА ПО ПОТЕКЛО ОД ПЕРИОДОТ 2009-2013 ГОДИНА

Вовед

д 2014 година, со новиот Закон за данокот на добивка (112/14) повторно беше вратен режимот на годишно оданочување на добивката (корегирана за оданочивите расходи и другите ставки кои учествуваат во формирањето на даночната основа). Иако нов, овој Закон всушност го врати стариот модел на годишно оданочување на модифицираниот финансиски резултат, кој се применуваше заклучно со 2008 година. Модели на оданочување на добивката

До 2008 година Се оданочува добивката модифицирана за оданочивите расходи (данокот се пресметува преку Годишниот Даночен биланс).

Од 2009 до 2013 година Се оданочуваат даночно непризнаените расходи (данокот на непризнаени расходи се пресметува преку Годишниот Даночен биланс на непризанени расходи). Добивката се оданочува само ако се исплатува како дивиденда и друга распределба од добивката.

Од 2014 година Се оданочува добивката модифицирана за оданочивите расходи, побарувања за заеми, премали приходи од поврзани лица ... и сл. (данокот се пресметува преку Годишниот Даночен биланс).

Оданочувањето на добивката до 2008 година и од 2014 година се врши според ист модел

Заради континуитетот во даночниот третман на добивката од една страна и различноста која од денешна гледна точка се однесува САМО на добивката остварена за периодот 2009-2013 година од друга, се наметнува потреба правните лица-обврзници на данокот на добивка аналитички да го следат салдото на акумулираната добивка „2009-2013“ заради обврската за нејзино ОДЛОЖЕНО оданочување (во моментот на исплатата како дивиденда, односно друга нејзина распределба). Имено акумулираната добивка од овој период не е оданочена затоа што таа не се вклучуваше во годишната даночна основа од која се пресметуваше данокот на добивка. Оданочувањето беше поместено до моментот на евентуалната исплата на (дел од) добивката www.p

(дивиденда). Не е предмет на оданочување и користењето на акумулираната добивка и резервите од периодот 2009-2013 година за покривање на пренесените, односно акумулираните (и непокриени) загуби. Имајќи го предвид претходното објаснување, произлегува дека со данок на добивка се оданочуваат само оние исплати на дивиденди кои потекнуваат од акумулираните добивки остварени за периодот 2009-2013 година. Исплатите на дивиденди кои не потекнуваат од овој период не се оданочуваат со данок на добивка, тие се веќе оданочени. Потсетуваме дека и актуелните обврзници на данокот на вкупен приход имаат обврска да платат данок на добивка, ако исплатуваат

roagens.mk

ДАНОК НА ДОБИВКА

дивиденда „2009-2013“ и ако во тој период биле обврзници на данокот на добивка. Исплатата на дивиденда „2009-2013“ година не подлежи на данок на добивка (данок на вкупен приход) ако исплатувачот во тој период бил обврзник на данокот на вкупен приход.

Обврзници за поднесување на образецот „ДД-ИД“ Согласно со членот 48 од новиот Закон за данокот на добивка (112/14), САМО оние даночни обврзници кои ќе вршат исплати од акумулираните добивки остварени за периодот од 2009 до 2013 година за дивиденди и други распределби од добивката имаат обврска да пресметаат и платат данок на добивка. Пресметувањето и плаќањето на данокот на добивка во овој случај се врши преку составување на образецот „ДД-ИД - Пресметка на данок на добивка на исплатени дивиденди и други исплати од добивката“. Образецот е објавен во „Службен весник на РМ“, бр. 72/14 во рамки на стариот Правилник за изменување и дополнување на Правилникот за начинот на пресметување и уплатување на данокот на добивка и спречување на двојното ослободување или двојното оданочување. Новиот Правилник за начинот на пресметување и уплатување на данокот на добивка и начинот на одбегнување на двојното ослободување или двојното оданочување (174/14) не го содржи овој образец. Напоменуваме дека до моментот на пишувањето на овој текст последната верзија на образецот ДД-ИД не е поставена на електронска платформа e-tax на УЈП. Имено, овде суште стои стара верзија на овој образец, за разлика од ажурираната верзија која се наоѓа во делот „Обрасци“ на www.ujp.gov.mk. Поради новите даночни прописи потребно е менување на образецот ДД-ИД. Заради пресметување на одложената даночна обврска во образецот треба да се презентираат само исплатените дивиденди и други распределби од добивката остварени во периодот 20092013 година.

INFORMATOR 4 I APRIL 2015

  Момент на оданочување и последен момент за поднесување на образецот „ДД-ИД“ до УЈП - ден на исплата (упис) на дивидендата „2009-2013“ Образецот „ДД-ИД“ (за акумулираните добивки од периодот: 2009-2013 година) се доставува до Управата за јавни приходи најдоцна на денот на извршената исплата на дивидендата, односно извршената (запишана) друга распределба од добивката. - О даночувањето на дивидендите кои се исплаќаат во пари, се врши на денот на исплатата на дивидендата. - Оданочувањето на дивиденда која се распределува во удели, односно акции, се врши на денот на запишувањето на зголемувањето на основната главнина во Централниот регистар на Република Македонија, односно во Централниот депозитар на хартии од вредност.

Кој е должен да го состави и поднесе образецот „ДД-ИД“ и да го плати данокот на исплатената дивиденда „2009-2013“? Составувањето и поднесувањето на образецот „ДД-ИД“ до УЈП е обврска на правното лице, исплатувач на дивидендата „20092013“. Заради двојниот даночен режим во врска со оваа трансакција даночниот обврзник исплатувач на дивидендата „2009-2013“ има обврска да пресмета и плати два даноци: - првиот, данокот на добивка (на дивиденда) кој се однесува на оданочувањето на правното лице - исплатувач и - вториот, персонален данок или задржан данок, кој се однесува на оданочување на примателот на дивиденда (остварувач на приходите - физичко лице, односно правно лице - нерезидент). Правното лице ќе го плати данокот на добивка при исплатата (уписот) на дивиденда, задржувајќи го истиот од бруто дивидендата утврдена со Одлуката за исплата на дивиденда.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Данокот на исплатена дивиденда (данок на добивка) се плаќа на следната уплатна сметка: 840 - 01648 (приходно конто: 711230). По затворањето на оваа даночна обврска, остатокот на дивидендата претставува бруто дивиденда од која се пресметува персоналниот данок на доход, односно данокот по задршка при исплата на странско правно лице (овие даноци паѓаат на товар на примателите на дивидендата). Персоналниот данок на доход на приходи од дивиденди се плаќа на следната уплатна сметка: 840 - 01466 (приходно конто: 711122). Задржаниот данок за исплатената дивиденда на странско правно лице се плаќа на следната уплатна сметка: 840 - 01097 (приходно конто: 711218).

„Игра со бројките“ - Каква даночна стапка да се примени ? Главен практичен проблем во врска со пресметката на даноците кога се работи за исплата на дивиденда „2009-2013“ е каква даночна стапка да се примени: пропишана (10%) или пресметана (11,11%). Одговорот на овој мал ребус лежи во насоката на движење при пресметувањето. Ако се движиме од износот утврден во Одлуката за распределба на дивидендата ја применуваме стапката од 10%. Ако пак се движиме во обратна насока, од нето дивидендата за исплата кон износот утврден во Одлуката за распределба тогаш ја применуваме стапката 11,11%.



02/ 3162-979 i 3298-763

Пример:

Исплата на дивиденда „2009-2013“ Исплата на дивиденда „2009-2013“ во корист на сопственик Износ во корист на сопственик - физичко лице - физичко лице 1 2 3 1) Нето дивиденда за исплата 1) Износ на дивиденда утврден 1.000.000 со Одлуката за распределба 2) Данок на добивка (10%) 2) Персонален данок на доход 100.000 (1.000.000 х 10%) (810.000 х 11,1111%) 3) Дивиденда после данок 3) Нето дивиденда ПЛУС персонален 900.000 на добивка (1.000.000 - 100.000) данок на доход (810.000 - 90.000) 4) Персонален данок на доход 4) Данок на добивка (11,1111%) 90.000 (900.000 х 10%) (900.000 х 11,1111%) 5) Нето дивиденда за исплата 5) Износ на дивиденда утврден (900.000 - 90.000) 810.000 со Одлуката за распределба (900.000 + 100.000)

Износ 4 810.000 90.000 900.000 100.000 1.000.000

Контролен износ до кој може да се исплаќа дивиденда од акумулираната добивка остварена до 2008 година без да се плаќа данок на добивка Заради различниот даночен третман, потребно е да се внимава на салдото на акумулираната добивка заклучно со 2008 година кое може да се исплати без да се плаќа данок на добивка. Контролен износ до кој може да се исплатува дивиденда, односно да се вршат други распределби од добивката до 2008 година на која не треба да се пресметува и плаќа данок на добивка е износот деклариран на АОП 64 www.p

од Годишниот Даночен биланс за 2009 година (ред 58 од образецот „ДБ“ составен за 2009 година: Износ на пренесени нераспределени добивки утврдени со состојба на 31 декември 2008 година и на резерви што можат да се распределуваат, намалени за износот на искажаните непокриени загуби, износот на законските резерви и на статутарните резерви утврдени со договор односно статут на друштвото). Ако субјектот истовремено искажал износи на АОП 64 и АОП 65 (Из-

roagens.mk

ДАНОК НА ДОБИВКА

нос на пренесени непокриени загуби утврдени со состојба на 31 декември 2008 година кои се пренесуваат на терет на нераспределените добивки остварени по 2008 година) од Даночниот биланс, одбразец „ДБ“ составен за 2009-та година, тогаш контролниот износ до кој може да се исплатува дивиденда без да се оданочи е позитивната разлика меѓу АОП 64 и АОП 65. Сепак, Законот за трговски друштва (член 487.2) 1, како услов за исплата на дивидендата го поставува покривањето на евентуално искажаните загуби од претходни години (акумулирана/пренесена загуба), кои не биле покриени со последната одобрена годишна сметка, односно финансиски извештаи Во стариот Даночен биланс, составен за 2013 година, износот на пренесени нераспределени добивки утврдени со состојба на 31.12.2008 година и на резерви што можат да се распределуваат, намалени за износот на искажаните непокриени загуби, износот на законските резерви и износот на статутарните резерви утврдени со договор односно со статут на друштвото се искажуваа на АОП 50 од образецот „ДБ“. Со оглед дека новиот Даночен биланс кој се употребува од 2014 година не содржи полиња од кои ќе се гледа износот кој може да се исплатува како дивиденда (по потекло до 2008 година) без да се плаќа данок на добивка, сугерираме ваквата информација да се обезбеди преку соодветна аналитика на сметката 950.

Предмет на исплата може да бидат и „слободните резерви“ Слободни резерви, се резервите евидентирани во капиталот на даночниот обврзникправно лице, кои можат да се распределуваат во форма на дивиденда. Се работи за износ на резервите кој е поголем од законските резерви (5% од износот на основната главнина на друштвото), односно од резервите кои 1

 

евентуално се утврдени со изјавата / договорот / статутот на друштвото, и ако истите се издвоени во повисок износ од законските / статутарните резерви и под услов, даночниот обврзник да не искажал непокриени пренесени загуби од минати години во своите финансиски извештаи. Слободни резерви = В купни резерви (Непокриени загуби + Законски резерви + Статутарни резерви + Резерви за сопствени удели) Напоменуваме дека Ревалоризационите резерви (формирани со примена на методот на објективно вреднување на средствата / вредносно усогласување, согласно со МСС 16) не влегуваат во групата на слободни резерви кои можат да бидат предмет на распределба. Согласно со својата содржина, ревалоризационите резерви можат да се пренесуваат во акумулираната добивка (на крајот, односно со отуѓувањето на средствата, или делумно и постепено во текот на нивното користење) на начин утврден во МСС 16.41. Исто така и евентуално издвоените резерви за сопствени удели не можат да бидат предмет на распределба, односно истите не можат да бидат вклучени во групата на слободни резерви за распределба. Нивната намена е специфична и тие ќе бидат ослободени дури по исполнување на условите заради кои биле и издвоени.

Поднесувањето на образецот „ДД-ИД“ е задолжително при секоја исплата (распределба) на дивидендата „2009-2013“ Заради оданочивоста, поднесувањето до УЈП на образецот „ДД-ИД“ е задолжително кога се работи за исплата на дивиденда која потекнува од акумулираната добивка остварена за периодот 2009-2013 година. Структура на самиот образец (стариот кој е поставен на e-tax, но и новиот поставен во делот Об-

„Службен весник на РМ“, бр. 28/04, 84/05, 25/07, 87/08, 42/10, 48/10, 24/11, 166/12, 70/13, 119/13, 120/13, 187/13, 38/14, 41/14 и 138/14 и Одлуки на Уст. суд на РМ: 17/09, 23/09, 8/11 и 21/11.

INFORMATOR 4 I APRIL 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

расци на www.ujp.gov.mk), наметнува известување и за исплатата на дивиденда по потекло од акумилираната добивка остварена заклучно со 2008 година. Се разбира, за делот на дивидендата од акумулираната добивка до 2008 година не се пресметува и не се плаќа данок на добивка. За евентуална исплата на дивиденда која потекнува од добивката за 2014 година не се составува образец „ДД-ИД“ и не се плаќа данок на добивка при исплата на дивидендата, имено овој данок се плаќа по составување на годишниот Даночен биланс.

Исплатувачот на дивиденда доставува Изјава до домашното правно лице - примател на дивидендата

Правното лице Исплатувач за исплатената дивиденда на друго правно лице - основач му доставува Изјава за платен данок на добивка на образец „И-ПД“. Изјавата се доставува во секој случај без оглед од која година потекнува дивидендата. Имено исплатената

дивиденда во секој случај мора да биде оданочена со данок на добивка, односно таа не би можела да биде исплатена без претходно за неа да не биде платен овој данок од страна на Исплатувачот. Заради одбегнување на двојното оданочување, правното лице-обврзник на данокот на добивка, примател на дивидендата, за износот на остварениот приход од дивиденда, врши намалување на даночната основа преку негово искажување на АОП 32 - Дивиденди остварени со учество во капиталот на друг даночен обврзник, оданочени со данок на добивка кај исплатувачот од образецот „ДБ“. Ова право произлегува од членот 18 од новиот ЗДД: „Даночната основа се намалува за износот на приходите од дивиденди остварени со учество во капиталот на друг даночен обврзник - резидент на Република Македонија, под услов да се оданочени кај обврзникот кој врши исплата на дивиденди.“

НАЈНОВО

ПРИРАЧНИК ЗА СМЕТКОВОДСТВО

РАБОТЕН СПОРЕД МСФИ И СМЕТКОВНИОТ ПЛАН автор Душан Димитров коавтори М-р Павле Гацов М-р Драган Димитров

740

страни

3.150 денари

тел: 02/ 3162-979 и 3229 479, kontakt@proagens.com.mk

www.p

roagens.mk

ВРАБОТУВАЊЕ

 

Данијела ЈАЌИМОВИЌ Praven sovetnik d_jacimovic@proagens.com.mk

АВТЕНТИЧНО ТОЛКУВАЊЕ И ИЗМЕНА НА ЗАКОНОТ ЗА ТРАНСФОРМАЦИЈА ВО РЕДОВЕН РАБОТЕН ОДНОС

Две интервенции во Законот за трансформација во редовен работен однос

о краток период по донесувањето на Законот за трансформација во редовен работен однос („Службен весник на РМ“, бр. 20/15) 1 кој влезе во сила на 12.02.2015 година, Собранието на РМ направи две интервенции во однос на овој закон објавени во „Службен весник на РМ“, бр. 44 од 19.03.2015 година, и тоа: - П рвата, во форма на Автентично толкување нa член 1 и член 2 став (1) од Законот за трансформација во редовен работен однос („Службен весник на РМ“, бр. 20/15), и - В тората, во форма на Закон за изменување и дополнување на Законот за трансформација во редовен работен однос, во сила од 19.03.2015 година. Со автентичното толкување се опфатение делови од следните одреби на законот, формулирани како: а) „друг договор со кој лицето е ангажирано за извршување на работа“ од членот 1, во насока на прецизирање дека под истиот се подразбира договор за отстапување на привремен агенциски работник, а не се подразбираат договорите за ангажирање на лица на еднократни проекти, особено проекти финансирани од странски извори-донации и заеми и

б) „период од најмалку 3 месеци сметано до 30.11.2014 година“ од член 2 став 1 од законот, со прецизирање дека овој период се однесува на три последователни месеци

што непосредно претходат на 30.11.2014 година, односно периодот од 1.09.2014 година до 30.11.2014 година. Напомена:



Автентичното толкување во интегрална форма е дадено на крајот на овој текст.

Нови решенија во Законот за трансформација во редовен работен однос Новелирањето на Законот за трансформација во редовен работен однос (во натамошниот текст: ЗТРРО), е насочено кон: - проширување на опфатот на ангажираните лицата вклучени во постапката на трансформирање на договорите во работен однос на неопределено работно време; - продолжувањето на рокот во кој институциите имаат обврска да склучат договори за засновање на работен однос на неопределено време, односно да донесат решенија за вработување со лицата ангажирани со договор и - дополнување дека огранучувањата од ЗТРРО (во однос на процентот на ангажираните лица, времетраењето на договорот за дело и надоместот) не се однесуваат и на повремени набљудувачи и стрелци во Управата за хидрометеоролошки работи и за лица за непосредно прибирање на податоци во Државниот завод за статистика, покрај постојните исклучоци. Подетален преглед на измените и дополнувањата на ЗТРРО е даден во продолжение.

Во „Информатор“ бр. 2 од 2015 година, на стр. 25 е објавен текст под наслов: „Вработување на хонорарците и волонтерите во јавниот сектор според Законот за трансформација во редовен работен однос“, автор Д. Јаќимовиќ.

INFORMATOR 4 I APRIL 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

1. Со ЗТРРО се опфаќаат и лицата чии договори за ангажман биле прекинати или се прекинати поради бременост и/или раѓање, под услов да имале договори за три последователни месеци пред прекинот 1.1.Две нови категории на лица вклучени во трансформација

Со ЗТРРО е регулирано т рансформирањето во работен однос на неопределено работно време на лицата ангажирани со договор за волонтирање, договор на дело и/ или авторски договор или друг договор со кој лицето е ангажирано за извршување на работа (договор) во органите на државната власт, установите од областа на културата, образованието, здравството, детската и социјалната заштита основани од Република Македонија и единиците на локална самоуправа, како и јавните претпријатија, заводите, фондовите и други правни лица чиј основач е Република Македонија (во понатамошниот текст: институции). Според член 2 став 1 од ЗТРРО трансформирањето во работен однос на неопределено работно време ги опфаќа лицата кои извршуваат работи врз основа на договор во период од најмалку 3 (последователни – Авт. толкување бр. 08-1335/1) месеци сметано до 30.11.2014 година, а кои исто така имаат непрекинато важечки договори и во моментот на трансформирањето на работниот однос. Овие лица можат да имаат прекин на договорите во периодот по 30.11.2014 година најмногу од еден месец. Со дополнување на членот 2 (нови ставови: 3, 4, 5 и 6), ЗТРРО го проширува опфатот на ангажираните лицата со уште две категории чии договори подлежат на трансформирањето во работен однос на неопределено работно, а тоа се: а. лицата кои имале прекин на договорот со кој биле ангажирани за извршување на работа поради бременост и/или раѓање, а кои имаат важечки договори во моментот на трансформирање на работниот однос, под услов да имале договори за ангажирање во институцијата за три последователни месеци што непосредно претхоwww.p

дат на прекинот поради бременост и/или раѓање (нови ставови: 3 и 4) и б. лицата кои имаат прекин на договорот со кој биле ангажирани за извршување на работа поради бременост и/или раѓање во моментот на трансформирање на работниот однос, под услов да имале договори за ангажирање во институцијата за три последователни месеци што непосредно претходат на прекинот поради бременост и/или раѓање (нов став 5). Со лицата од точката б) институциите ќе склучат договори за засновање на работен однос на неопределено време, односно ќе донесат решенија за вработување, по престанок на причината поради која настанал прекинот (член 3 нов став 6). Со новата, преодна одредба од членот 15 став 3 од ЗТРРО, се утрдвува дека доколку за лицата од точките а. и б. е потребна измена на актите за систематизација на работните места, институциите да ги усогласат актите за систематизација во рок од 15 работни дена од денот на влегувањето во сила на измената на ЗТРРО - 19.03.2015 година 1.2.Потврда од стручна Комисија при Министерството за здравство како услов за согласност од Министерството за финансии за обезбедени средства за транформација Според член 4 од ЗТРРО услов за трансформација на договорите во работен однос на неопределено работно време е добивање на согласност од Министерството за финансии за обезбедени финансиски средства за трансформација. Истата се издава на барање на институциите, пропратено со соодветна законски пропишана документација. Во однос на нововклучените лица во постапката на трансформација кои имаа или имаат прекин на договорите за ангажман поради бременост и/или раѓање (лицата под а. и б. од точката 1.1.), потребната документација за добивање согласност од Министерството за финансии за обезбедени финансиски средства за трансформација се утврдува во членот 4 со внесување на новите ставови: 3, 4, 5 и 6 и истата се состои од:

roagens.mk

ВРАБОТУВАЊЕ

 

- потврда издадена од стручна Комисија при Министерството за здравство за исполнетоста на условот и времетраењето на периодот на прекинот поради бременост и/или раѓање, издадена врз основа на веродостојна медицинска документација, - договорите за ангажирање на лицата и - потврди за извршени исплати. Условот и времетраењето на периодот за прекин поради бременост и/или раѓање Комисијата ги утврдува согласно со прописите кои ги уредуваат правата за отсуство од работа поради бременост и/или раѓање. Комисијата ја формира министерот за здравство во рок од пет дена од влегувањето во сила на на измената на ЗТРРО - 19.03.2015 година. Истата е составена од три члена и нивни заменици од кои два члена и нивни заменици се на предлог на министерот за здравство и еден член и негов заменик на предлог на директорите на Фондот за здравствено осигурување на Македонија. За останатите ангажирани лица, опфатени со трансформацијата во редовен работен однос по член 2 став 1 од ЗТРРО, преку негово дополнување, во потребната документација која се поднесува до Министерството за финансии за издавање согласност за обезбедени финансиски средства за трансформација, се вклучуваат и договорите со кои се ангажирани лицата, покрај постојните: - потврди за извршени исплати за последните три месеци сметано до 30.11.2014 година, како и за последователните месеци од 01.12.2014 до денот на донесувањето на решението за вработување.

2. Се продолжува рокот од 30 на 90 дена за склучување на договори, односно решенија за вработување со ангажираните лица Во членот 3 став 1 од ЗТРРО се продолжува рокот од 30 на 90 дена во кој институциите се должни да склучат договори за засновање на работен однос на неопределено време, односно да донесат решенија за вработување со лицата ангажирани со договор. Рокот од 90 дена се смета од денот на стапување на ЗТРРО на сила, а тоа е 12.02.2015 година. INFORMATOR 4 I APRIL 2015

3. Се предвидува нова категорија на лица за која не важат ограничувањата од ЗТРРО ЗТРРО во членовите 8 и 9 содржи одредби со кои се пропишани ограничувањата во поглед на периодот (времетраењето) и бројот на лица кои може да се ангажираат со договор за дело од страна на институциите, како и во однос на износот на надоместот по договор. Согласно со нив, институциите (освен по исклучок, кога имаат претходно обезбедена согласност од Министерството за финансии), не смеат да ангажираат лица за извршување на физичка и/или интелектуална работа, врз основа на договор на дело: - повеќе од 1% од вкупниот број на вработени на крајот од претходната година, односно - повеќе од три лица во институциите во кои вкупниот број на вработени е помал од 300 лица, - подолго од 24 месеци и - со надомест поголем од две просечни нето плати во Република Македонија. Од наведените ограничувања со кои се лимитирани: процентот на ангажираните лица по договор за дело, времетраењето на договорот за дело и надоместот по договор, со член 10 од ЗТРРО беа исклучени: - лицата ангажирани на проекти и проектни единици финансирани од странски извори- заеми и донации и - стручни лица кои се ангажираат за потребите на: Совет за јавни набавки и Биро за судски вештачења. Членот 10 се дополнува со вклучување на: повремени набљудувачи и стрелци во Управата за хидрометеоролошки работи, лица за непосредно прибирање на податоци во Државниот завод за статистика, како лица на кои не се однесуваат ограничувањата од членовите 8 и 9 од ЗТРРО. 4. Се врши номо-техничко уредување

на казнените одредби од ЗТРРО

Во фукција на усогласување со членовите 8 и 9 од ЗТРРО (види во точката 3. за содржината на овие членови) се врши номо-техничкото уредување на казнените одредби од члено-



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

вите 13 и 14 од ЗТРРО, со бришење на поим: „или друг договор“, со што меѓу другото се придонесува и кон правната сигурност на раководните лица на институците. Инаку, со членовите 13 и 14 е пропишува казна на затвор од шест месеци до три години за лицето кое раководи со институцијата која: - ќ е ангажира лица за извршување на физичка и/или интелектуална работа, врз основа на договор на дело и/или авторски договор или друг договор со кој лицето е ангажирано за извршување на работа во процент поголем од 1% од вкупниот број на вработени на крајот од претходната година, а која нема согласност за тоа од Министерството за финансии; - има помалку од 300 вработени, а која ќе ангажира повеќе од 3 лица за извршување на физичка и/или интелектуална работа врз основа на договор на дело и/или авторски договор или друг договор со кој лицето е ангажирано за извршување на работа, а која нема согласност од Министерството за финансии;

- ќ е ангажира лица за извршување на физичка и/или интелектуална работа, врз основа на договор на дело и/или авторски договор или друг договор со кој лицето е ангажирано за извршување на работа во времетраење подолго од 24 месеци, а која нема согласност од Министерството за финансии; - ќе ангажирa лица со договор на дело и/или авторски договор или друг договор со кој лицето е ангажирано за извршување на работа, чиј надомест е поголем од две просечни нето плати во Република Македонија, исплатени во претходната година, објавена од Државниот завод за статистика на Република Македонија, а кое не обезбедило согласност од Министерство за финансии.

**** Врз основа на член 68 став 1 алинеја 2 од Уставот на Република Македонија, Собранието на Република Македонија на седницата одржана на 18 март 2015 година, даде

АВТЕНТИЧНО ТОЛКУВАЊЕ НA ЧЛЕН 1 И ЧЛЕН 2 СТАВ (1) ОД ЗАКОНОТ ЗА ТРАНСФОРМАЦИЈА ВО РЕДОВЕН РАБОТЕН ОДНОС („Сл. весник на РМ“, бр. 20/15) Одредбата од членот 1 од Законот за трансформација во редовен работен однос („Службен весник на Република Македонија” број 20/15) гласи: „Со овој закон се регулира трансформирањето во работен однос на неопределено работно време на лицата ангажирани со договор за волонтирање, договор на дело и/или авторски договор или друг договор со кој лицето е ангажирано за извршување на работа (договор), кои извршуваат работа во органите на државната власт, установите од областа на културата, образованието, здравството, детската и социјалната заштита основани од Република Македонија и единиците на локална самоуправа, како и јавните претпријатија, заводите, фондовите и други правни лица чиј основач е Република Македонија (во понатамошниот текст: институции), како и ограничување на периодот и бројот на лица кои може да се ангажираат со договор.” Одредбата од членот 1 треба да се толкува така што трансформирањето во работен однос на неопределено работно време се однесува на лица ангажирани за извршување работа во институциите утврдени во овој член, а се ангажирани со договор за волонтирање, договор на дело и/или авторски договор или друг догоwww.p

вор под кој што се подразбира договор за отстапување на привремен агенциски работник, а не се подразбираат договорите за ангажирање на лица на еднократни проекти, особено проекти финансирани од странски изворидонации и заеми.

Одредбата од членот 2 став (1) од Законот за трансформација во редовен работен однос („Службен весник на Република Македонија” број 20/15) гласи: „(1) Трансформирањето во работен однос на неопределено работно време ќе се искористи исклучиво за лицата од членот 1 од овој закон, кои извршуваат работи врз основа на договор во период од најмалку 3 месеци сметано до 30.11.2014 година, а кои исто така имаат важечки договори и во моментот на трансформирањето на работниот однос.” Одредбата од ставот (1) на членот 2 треба да се толкува така што трансформирањето во работен однос на неопределено работно време ќе се искористи исклучиво за лицата од членот 1 од овој закон кои извршувале работи врз основа на договор во период од три последователни месеци што непосредно претходат на 30.11.2014 година, односно периодот од 1.09.2014 година до 30.11.2014 година, а кои исто така имаат важечки договори и во моментот на трансформирањето на работниот однос.

roagens.mk

ДАНОЦИ

 

Д-р. Рефика МУРИЌ Dano~en sovetnik r_muric@proagens.com.mk

ДАНОЧЕН ТРЕТМАН НА ПОПУСТОТ И РЕКЛАМАЦИИТЕ

1. ПОПУСТИ ВО ТРГОВИЈАТА НА ГОЛЕМО

едовна појава меѓу учесниците во трговијата, особено кај трговијата на големо, е одобрувањето на попусти. Попустите во трговијата на големо може да се јават како редовни и како дополнително одобрени. Најчести видови на попуст кои се практикуваат во трговијата на големо се следните: 1) рабат; 2) cassa-sconto и 3) бонификација.

1.1. Рабат Рабатот претставува попуст кој продавачот го одобрува на купувачите на продажната цена на стоките за купена поголема количина или за купена сезонска стока надвор од нејзината продажна сезона. Рабат може да се одобри и на одделна група на постојани купувачи за да се задржат добрите деловни односи со нив. Рабатот во праксата е познат како сезонски или количински рабат и може да биде редовен или дополнително одобрен. Кај количинскиот рабат битно е да се потенцира дека тој е попуст на цената, значи дека треба да се намали продажната цена на купената количина на стоки, а не како што често се случува во праксата да се даде дополнителна количина како подарок. Во таков случај на „подарената“ стока се пресметува ДДВ (значи се работи за оданочив про-

INFORMATOR 4 I APRIL 2015

мет), а исто така подароците од аспект на данокот на добивка не претставуваат даночно признати расходи. Поради претходните импликации трговците претпазливо ја избегнуваат оваа форма на давање на рабат (попусти) во производи. Трговците често одобруваат т.н. „сезонски рабат“, за купувачите на стоки на крајот или надвор од нивната сезона за продажба. Со овој попуст иако се намалува приходот за продадените стоки заради намалената цена, трговецот од друга страна ги намалува трошоците за складирање на тие стоки до следната сезона и го намалува ризикот до следниот период стоката да стане неконкурентна (демодирана, депласирана). Иако најчесто рабатот е редовен попуст, во праксата се случува продавачот дополнително да одобри рабат на купувачите кои во определен период кај него оствариле поголем промет, при што станува збор за т.н. „дополнителен рабат“ или „супер рабат“. Во случаите кога производителот сам ја утврдува продажната цена на своите производи, на трговецот му одобрува рабат во определен процент од фиксно утврдената продажна цена, за покривање на неговите трошоци за продажба и остварување на приход. Во овие случаи рабатот добива карактер на трговска маржа односно станува збор за рабат во функција на маржата. Овој начин на утврдување на продажната цена се применува при продажбата на цигари, дневен печат, поштенски марки и др.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

1.2. Cassa-sconto Cassa-sconto е попуст кој се одобрува на купувачот доколку тој ги намири своите обврски пред договореното доспевање. Со овој попуст продавачот иако ја намалува својата заработувачка, со навреме пристигнатите парични средства има можност благовремено да ги намири обврските кон добавувачите, да ја зголеми ликвидноста, да ги намали трошоците за камата и слично. За навремено да го извести купувачот за можноста да добие попуст доколку плати пред рокот на доспевање, продавачот на самата фактура (сметка) треба да го назначи условот, на пример „За плаќање во рок од 3 дена одобруваме Cassa-sconto во износ од 5%“.

1.3. Бонификација

Бонификација е попуст кој продавачот го дава на купувачот како надомест на трошоците кои настанале поради доцнење на продавачот со испораката или ако биле испорачани стоки со несоодветен квалитет. Овој попуст не може однапред да се предвиди ни да се договори па затоа и не може да биде истакнат во фактурата. Ако поради пропуст на продавачот кај купувачот настанал случај кој ги зголемил неговите трошоци, купувачот треба да му достави рекламација на продавачот а продавачот може врз основа на рекламацијата да му одобри попуст - бонификација, за што треба писмено да го извести.

на корисникот на услугата во време на извршувањето на прометот, ако тие се посебно искажани во фактурата и евидентирани во книговодството. Случаите на намалување на надоместокот се дефинирани и во Поглавје 31 од Упатството за примена на Законот за ДДВ: „1. Во случаи на одобрување на дисконт за извршено предвремено плаќање (плаќање пред втасаност) доаѓа до намалување на цената (член 18 точка 1 од Законот за ДДВ). Како последица на тоа, износот одземен како дисконт го намалува надоместокот. 2. Кон надоместокот не припаѓаат намалувања на цената, рабати и други видови на ценовни намалувања кои му се одобруваат на примателот на исполнувањето во моментот на прометот извршен спрема него. Услов за тоа е, ценовното намалување да биде одвоено искажано во фактурата и да биде опфатено во книговодството.“ Дадениот рабат или друг вид на попуст во прометот на големо, кој е искажан во самата фактура од продажба, веднаш ја намалува даночната основица и при евиденцијата на овој промет се искажува реално заработениот приход во висина на очекуваната наплата, без сторнирања за попустот.

2. ДАНОЧЕН ТРЕТМАН НА РЕДОВНИОТ ПОПУСТ Согласно со член 18 став 1 и 2 од Законот за данокот на додадена вредност („Службен весник на РМ“, бр. 44/99, ... и 15/15), даночната основа не ги опфаќа: 1. Н амалувањето на цената во форма на дисконт за авансни плаќања и 2. Ц еновниот дисконт, рабатот и другите видови на намалување на цената одобрени на примателот на доброто или

www.p

roagens.mk

ДАНОЦИ

Пример:

 



родадена е трговска стока во износ од 200.000 денари (100 парчиња х 2.000 денари), со П одобрен рабат од 10%. За прометот е пресметан ДДВ од 18%. Стоките се водат во магацин по продажни цени, со вкалкулирана маржа од 300 денари по производ. Договорено е со купувачот, истите стоки да ги продава по фиксна цена од 2.000 денари по парче. Ф А К Т У Р А бр. ____ стоки (100 парчиња „ХХ“ х 2.000 денари) одобрен рабат 10% (200.000.х 10%) Даночна основица (200.000 - 20.000) ДДВ 18% (180.000 х 18%) Вкупно за наплата (180.000 + 32.400):

200.000 20.000 180.000 32.400 212.400

Книжење кај продавачот: СМЕТКА ОПИС должи побарува 120 Побарувања од купувачите 7410 Приходи од продажба на стоки 2300 Обврски за ДДВ по стапка од 18% - продадена по ф-ра бр. ___

ИЗНОС должи побарува 212.400 180.000 32.400

Истовремено (или по дополнителна пресметка): 7010 6690

Набавна вредност на продадени стоки Разлика во цени на стоки на залиха 6600 Стоки на залиха - раздолжување на залихата на стоки на склад

Од книжењето е видливо дека приходот од продажбата на добрата е евидентиран во нето износ (продажна цена без ДДВ намалена за одобрениот рабат), што е во согласност со МСС 18 - Приходи (и оддел 23 од МСФИ за МСЕ). Имено, согласно со МСС 18 точка 9 приходот треба да се мери според фер вредноста на примениот надомест или побарување.



02/ 3162-979 i 3298-763

170.000 30.000

200.000

При евидентирањето на продажбата треба истовремено да се раздолжат залихите на готови производи. Ако тие се водат по продажни цени како во нашиот случај тогаш е потребно и трошокот за набавните цени (од сметката 7010) да биде намален за износот на вклучената маржа во продадените производи (во нашиот случај тоа е направено во еден книговодствен став а би можело да биде спроведено и постапно со ставовите: 7010/660 за износ од 200.000 и 6690/7010 за износ од 30.000).

Книжење кај купувачот: СМЕТКА ОПИС должи побарува 6600 Стоки на залиха 1300 Претходен данок 2200 Обврски спрема добавувачи - за набавени стоки по фактура

INFORMATOR 4 I APRIL 2015

ИЗНОС должи побарува 180.000 32.400 212.400



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

3. ДАНОЧЕН ТРЕТМАН НА ДОПОЛНИТЕЛНО ОДОБРЕНИОТ ПОПУСТ ВО ПРОМЕТОТ НА ГОЛЕМО Во големопродажбата споменавме дека како дополнително одобрени попусти се јавуваат дополнителниот рабат, бонификацијата и каса сконто. При одобрувањето на каса сконто, купувачот веднаш ја плаќа цената намалена за попустот со што набавената стока веднаш може да се евидентира по стварните трошоци на набавка, но од аспект на ДДВ, доколку рокот до кој важи клаузулата не паѓа во ист даночен период на извршувањето на прометот, потребно е да се оди преку исправка на данокот, за да се оствари правото на намалување на даночната основа.

Кај бонификацијата треба дополнително да се намали вредноста на залихата на стоки кај купувачот за да се доведе до нивото на историски трошок и истовремено се врши корекција на ДДВ: намалување на претходниот данок кај купувачот и даночниот долг кај продавачот. При продажбата на стока, продавачот може да одреди дека на купувачите, кои во текот на еден период ќе купат поголема количина на стока, дополнително ќе им одобри рабат. Таквиот рабат се нарекува „супер рабат“ и може да се искаже на првата следна излезна фактура или, што најчесто се практикува, на купувачот ќе му се испостави посебен документ - одобрување. Таквото одобрување во праксата се нарекува Известување за дополнително одобрен рабат.

3.1. И справка на ДДВ по основ на попуст Кај дополнително одобрените попусти намалувањето на цената доведува до промена на даночната основа поради што треба да се изврши исправка на пресметаниот ДДВ. Дополнително одобрените попусти може да ја намалат даночната основа само ако се дадени директно на купувачот од страна на продавачот и ако истите се доведени во врска со конкретен претходен промет (фактура).

www.p



Напомена:

Во случај на промена на даночната основа, се врши исправка на данокот на додадена вредност и кога прометот бил извршен спрема примател на исполнување (купувач), кој немал право на одбивка на претходниот данок. Кај дополнително одобрениот рабат меѓу даночни обврзници регистрирани за ДДВ мора да се води сметка за одредбата од членот 22 став 1 од Законот за ДДВ која предвидува исправката на данокот да се врши во пресметковниот период во кој настанала промената при што даночниот обврзник кој го извршил прометот мора да го исправи данокот кој го должи за својот промет, а даночниот обврзник кон кого е извршен прометот мора да ја исправи одбивката на претходниот данок во согласност со промената, во текот на даночниот период на извршената промена. Ако настапи промена на даночната основа во пресметковниот период во кој бил извршен прометот, во тој случај не се работи за промена на даночната основа според член 22 став 1 од Законот за ДДВ. Во овој случај намалената даночна основа се исправа веднаш, во пресметковниот период на вршење на прометот. Обврската за исправка постои и во случаи кога исправката на данокот на додадена вредност и исправката на одбивката на претходниот данок доведуваат до краен резултат - порамнување. Пример 1:



Друштвото „ММ“, на 15 јануари, по фактура бр. 1201 набавило стоки во вкупна вредност од 30.680 денари (26.000 + 4.680 ДДВ-18%). По извршениот прием утврдено е дека стоката не одговара на претходно договорените услови, па побарува од својот добавувач, фирмата „АБ“, дополнителен попуст од 10%. На 01.02.2015 годи-

roagens.mk

ДАНОЦИ

 

на друштвото „АБ“ доставило писмено одобрување на друштвото „ММ“, со барање да му биде возвратено со писмена потврда за исправката на претходниот данок во вредност од 468 денари, на основица 2.600 денари. На 10.02.2015 година врз основа на примената потврда од купувачот за извршена исправка на претходниот данок, продавачот за истиот износ ја намалува својата обврска за ДДВ и го книжи дополнително одобрениот попуст по наведената фактура бр. 1201. Пример на одобрение за прифатената рекламација: Друштво „АБ“ ДОО Скопје ул. „Атанас Бабата“, бр. 24 - Скопје (ЕДБ МК 4030995198146)

Одобрение бр. 11/15 - (за дополнително одобрен попуст) За Друштво „ММ“ ДОО Скопје бул. „Антон Панов“, бр. 20/4 Скопје Ве одобруваме за испорачаните стоки по фактура бр. 1201 од 15.01.2015 година, со дополнителен попуст 10%, односно: Продажна цена (основица за ДДВ) + Д ДВ 18% Вкупно:

= 2.600 денари = 468 денари = 3.068 денари

Во молиме, писмено да ни потврдите исправка на претходниот данок кој сте го спровеле во вашата евиденција во износ од 468 денари. Скопје, 01.02.2015

Продавач: Друштво „АБ“ Потпис и печат

Потврдуваме дека исправка на претходниот данок во износ од 468 денари по горенаведените фактури е извршена во нашето сметководство на 10.02.2015 година.

Скопје, 10.02.2015

Купувач: Друштво „ММ“ Потпис и печат

Даденото/применото одобрение се евидентираат кај продавачот/купувачот на начинот прикажан подолу. Книжење кај продавачот: СМЕТКА ОПИС должи побарува 120 Побарувања од купувачите 7410 Приходи од продажба на стоки 2300 Обврски за ДДВ по стапка од 18% - продадена по ф-ра бр. ___

INFORMATOR 4 I APRIL 2015

ИЗНОС должи побарува 30.680 26.000 4.680



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

1200 Побарувања од купувачите 4670 Дополнително одобрен попуст - дополнително одобрен попуст 10% 4670 Дополнително одобрен попуст 2300 Обврски за ДДВ по стапка од 18% - намалена обврска за ДДВ по писмена потврда бр. ___ 1000 Набавна вредност на продадени стоки 1200 Побарувања од купувачите - наплата на фактурата намалена за попустот

3.068 3.068 468 468 27.612 27.612

Напомена: Со оглед дека како резултат на исправката, продавачот треба да пријави помала даночна обврска, а обврската за ДДВ согласно со образецот на Даночната пријава треба да одговара со соодветна основица (од поле 1, односно поле 3) која обично ја сочинуваат приходите, во овој случај попрактично решение е да се сторнира приходот, отколку да се прикажува трошок, за исправената основица во износ од 2.600 денари (3.068 - 468). Но, доколку исправката настане во друг пресметковен период (наредна календарска година) и сторнирањето на приходите не биде возможно, тогаш мора да се примени сметката од расходи (467) како во книжењата погоре, а намалени, за истиот износ, да се прикажат приходите од тековниот период во даночната пријава. Книжење кај купувачот:

СМЕТКА ОПИС должи побарува 6600 Стоки на залиха 1300 Претходен данок 2200 Обврски спрема добавувачи - купена стока по ф-ра бр. ___ 6600 Стоки на залиха 1300 Претходен данок 2200 Обврски спрема добавувачи - дополнително примен попуст од 10%

ИЗНОС должи побарува 26.000 4.680 30.680 2.600 468 3.068

Пример 2. Друштвото „НН“ со својот редовен деловен партнер друштвото „АБЦ“, склучило договор бр. 55/15 од 15.01.2015 година за одобрување на дополнителен рабат од 10%, доколку во текот на еден месец вкупниот пласман на неговите производи кон друштвото „АБЦ“, надмине вредност од 2.000.000 денари заедно со ДДВ. Во месец март 2015 година, направени се две испораки и тоа:

- по фактура број 160/15 од 02.03.2015 испорачани се производи во вредност од 1.180.000 (заедно со ДДВ) и - по фактура број 170/15 од 17.03.2015 во вредност од 2.360.000 денари (заедно со ДДВ). Бидејќи со овој обем на пласман продавачот е должен да одобри дополнителен рабат, тој на купувачот му го испоставува следното одобрение:

www.p

roagens.mk

ДАНОЦИ

 

Друштво „НН“ ДОО Скопје бул. „Партизански одреди“, бр. 16 Скопје (ЕДБ МК 4030995196418)

Одобрение бр. 3/15 - (за одобрен рабат на месечна основа) За Друштво „АБЦ“ ДОО Скопје ул. „Орце Николов“, бр. 121 - Скопје Ве одобруваме, согласно со договорот бр. 55/15 од 15.01.2014, по следните фактури: 1. З а фактура број 160/15 од 02.03.2015: бруто сума на одобрен рабат ДДВ 18% Продажна цена (Основица за ДДВ)

= 118.000 денари = 18.000 денари = 100.000 денари

2. З а фактура број 170/15 од 17.03.2015: бруто сума на одобрен рабат ДДВ 18% Продажна цена (Основица за ДДВ)

= 236.000 денари = 36.000 денари = 200.000 денари

Вкупно одобрување: - даночна основица = 300.000 денари - ДДВ 18% = 54.000 денари - Вкупно со ДДВ: = 354.000 денари Во молиме, со пополнување на делот под овој текст, да ни потврдите исправка на претходниот данок кој сте го спровеле во Вашата евиденција во износ од 54.000 денари (18.000 + 36.000). Скопје, 08.04.2014 година

Продавач: Друштво „НН“

пополнува купувачот: Потврдуваме дека исправка на претходниот данок во износ од 54.000 денари по горенаведените фактури е извршена во нашето сметководство на 14.04.2015 година. Скопје, 15.04.2015 година

Купувач:

Друштво „АБЦ“

Напомена: Примателот на одобрението го внесува износот на сторнираниот претходен данок како даночен долг во поле 27 од ДДВ Пријавата, додека продавачот, за истиот износ, искажува побарување во поле 27 од својата ДДВ Пријава. Книжење кај продавачот: СМЕТКА ОПИС должи побарува 1200 Побарувања од купувачите 4670 Дополнително одобрен попуст - дополнително одобрен попуст 10% 4670 Дополнително одобрен попуст 2300 Обврски за ДДВ по стапка од 18% - намалена обврска за ДДВ по писмена потврда бр. ___

INFORMATOR 4 I APRIL 2015

ИЗНОС должи побарува 354.000 354.000 54.000 54.000



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Книжење кај купувачот: СМЕТКА ОПИС должи побарува 6600 Стоки на залиха 1300 Претходен данок (општа стапка - 18%) 2200 Обврски спрема добавувачи - дополнително примен попуст од 10%

ИЗНОС должи побарува 300.000 54.000 354.000

Доколку стоката по која е примено одобрувањето е сеуште на залиха, тогаш се менува вредноста на залихата, како што е евидентирано преку горното книжење. Меѓутоа, со оглед дека стоката по која е примено одобрението може да биде веќе продадена, дополнително примениот попуст во тој случај се евидентира во корист на приходите, односно на следниот начин: Книжење кај купувачот: СМЕТКА ОПИС должи побарува 1300 Претходен данок (општа стапка - 18%) 2200 Обврски спрема добавувачи Приходи од дополнително одобрен попуст 7690 - дополнително примен попуст од 10%

ИЗНОС должи побарува 54.000 354.000 300.000

На овој начин, дополнително одобрениот попуст продавачот го книжи како расход, а купувачот - како приход, без да се евидентира промена во цените на производите.

4. ПОПУСТИ ВО ТРГОВИЈАТА НА МАЛО За разлика од големопродажбата, кај трговијата на мало најчесто се применува само редовен попуст кој се одобрува на купувачите односно на крајните потрошувачи, во моментот на купувањето (никако дополнително). Овој попуст се спроведува над сите количини од одредени артикли (како сезонско намалување, акција на распродажба, по повод на одредени настани, празници или друг повод), врз основа на спроведена нивелација на цените. Попустите за крајни потрошувачи можат да бидат насочени и за определена група на потрошувачи, како на пример попусти за ученици и студенти, за пензионери, за инвалиди и сл. Трговецот што одобрува попусти за одредени групи на потрошувачи, мора транспарентно да објави во самото продажно место, 1

за начинот на користењето на попустот, односно мора јасно, видливо и читко да ги истакне условите на продажба 1, како што тоа го налагаат одредбите од членовите 12, 13 и 14 на Законот за заштита на потрошувачите („Службен весник на РМ“, бр. 38/04 и 164/13).

4.1. Е видентирање на попустот во трговијата на мало Попустот во трговијата на мало се одобрува директно на крајниот купувач, односно потрошувач, на кој му се издава сметка за купената стока. На издадената сметка, покрај пропишаните, задолжителни елементи кои треба да ги содржи според Законот за регистрирање на готовинските плаќања може посебно да се назначи износот (процентот) на одобрениот попуст и да се истакне продажната цена со пресметаниот ДДВ по намалувањето за попустот.

„Продажни услови“ се условите кои се однесуваат на начинот на плаќање на цената за продажба на производот или давањето на услугата во готово, на рати, со картичка, со попусти за одредени картички, одложно или на друг начин (член 4 од Законот за заштита на потрошувачите). www.p

roagens.mk

ДАНОЦИ

 

ДДВ се засметува на основица која претставува вкупен износ на надоместокот што се добива за прометот, во кој не е вклучен данокот на додадена вредност (член 16 од Законот за ДДВ). Кон надоместокот не припаѓаат намалувања на цената, рабати и други видови на ценовни намаленија кои му се одобруваат на примателот на исполнувањето во моментот на прометот извршен спрема него. Во праксата почести се случаите каде фискалната сметка се издава со основица продажна цена која веќе е намалена врз основа на соодветно зададената операција (минусирање) на фискалниот принтер или касата, а во дневниот финансиски извештај се наведени износите на вкупниот попуст одобрен во текот на денот, разграничен по даночни стапки (5% и 18%). За износот на одобрениот попуст треба да се изврши исправка на задолжената продавница. За таа цел, врз основа на рекапитулацијата на дневниот промет (дневниот финансиски извештај) се составува Записник за промена на малопродажната цена на стоките. Во праксата нема пропишан образец за таков записник, но за таа цел може да се ко-

ристи образецот на Записник кој се користи при намалување на цените на стоките во продавницата. Исправката на задолжувањето на продавницата покрај во Главната книга треба да се спроведе и во евиденцијата за попис (материјалната евиденција) така што ќе се сторнира задолжувањето на продавницата и ќе се избегне појава на финансиски кусок во износ на одобрениот попуст. Пример:



Дневниот промет во продавницата „АБ“ на 10.03.2015 година изнесувал 12.314 денари. Прометот бил остварен од продадени трговски стоки по стапка од 18% ДДВ, во вредност од 9.794 денари и по стапка од 5%, во вредност од 2.520 денари. На посебна група купувачи (со членски карти од дисконтот) одобрен им е попуст од 10%, од двете категории производи - со општа и со повластена стапка. Просечната маржа изнесува 20% од продажната вредност на стоката без ДДВ. Дневниот пазар во благајната во готовина на тој ден изнесува 11.083,00 денари (12.314 - 12.314 х 10%).

Пресметка: 1. Продадени стоки (по стапка од 18% и 5%) Стоки со 18% = 8.300 + 1.494 ДДВ (8.300 х 18%) = 9.794 денари Стоки со 5% = 2.400 + 120 ДДВ (2.400 х 5%) = 2.520 денари 2. Износ на одобрен попуст Стоки со 18% = 9.794 х 10% = 979 Стоки со 5% = 2.520 х 10% = 252 Вкупен одобрен попуст

1.231

3. И знос на продадени стоки со попуст (по стапка од 18% и 5%) Стоки со 18% = 9.794 - 979 = 8.815 денари Стоки со 5% = 2.520 - 252 = 2.268 денари 4. И знос за сторнирање на пресметаниот ДДВ за одобрениот попуст: Стоки со 18% = 979 - (979 : 1,18) = 979 - 830 = 149,00 Стоки со 5% = 252 - (252 : 1,05) = 252 - 240 = 12,00 5. О бврска за ДДВ искажан во издадените готовински (фискални) сметки Стоки со 18% = 1.494 - 149 = 1.345 Стоки со 5% = 120 - 12 = 108

INFORMATOR 4 I APRIL 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

6. И знос на маржа за сторнирање (вкупен попуст - ДДВ во попустот) 1.231 - (149 + 12) = 1.231 - 161 = 1.070 7. Маржа содржана во продадени стоки продажна вредност со попуст

= 11.083 (12.314 -1.231)

- ДДВ во продадени стоки

= 1.453 (1.345 + 108)

= п родажна вредност без ДДВ = 9.630 х 20% просечна стапка на маржа = 1.926 (9.630 х 20%)

Книжење:

СМЕТКА ИЗНОС ОПИС должи побарува должи побарува 66300 Стоки во продавница со вкалк. ДДВ по стапка 18% 979 66301 Стоки во продавница со вкалк. ДДВ по стапка 5% 252 6640 Вкалкулиран ДДВ по даночна стапка 18% 149 Вкалкулиран ДДВ по даночна стапка 5% 6641 12 Разлика во цени на стоки во продавница 6696 1.070 - исправка на задолжувањето на продавницата за одобрениот попуст 1022 Благајна на продавници 11.083 7410 Приходи од продажба на стоки по стапка 18% 8.815 7411 Приходи од продажба на стоки по стапка 5% 2.268 - дневен пазар на продавницата по одобрениот попуст

Истовремено: СМЕТКА ОПИС должи побарува 7410 Приходи од продажба на стоки по стапка 18% 7411 Приходи од продажба на стоки по стапка 5% 2300 Обврски за ДДВ по стапка од 18% Обврски за ДДВ по стапка од 5% 2301 - пресметка на обврската за ДДВ - сторно на приходите 7010 Набавна вредност на продадени стоки 6630 Стоки со вкалкулиран ДДВ по стапка 18% 6631 Стоки со вкалкулиран ДДВ по стапка 5% - раздолжување на продавницата по малопродажна цена

ИЗНОС должи побарува 1.345 108 1.345 108 11.083 8.815 2.268

Истовремено се врши искнижување на маржата и данокот од продадени стоки, од набавната вредност: СМЕТКА ОПИС должи побарува 6640 Вкалкулиран ДДВ по даночна стапка 18% 6641 Вкалкулиран ДДВ по даночна стапка 5% 6698 Пресметана маржа во продавница Вкалкулиран ДДВ по даночна стапка 5% 7010 - сторнирање на пресметаниот ДДВ и маржа



kontakt@proagens.com.mk www.p



ИЗНОС должи побарува 1.345 108 1.926 3.379

02/ 3162-979 i 3298-763

roagens.mk

ДАНОЦИ

 

+ 7410 -Приходи од продажба на стоки 8.815 - продажба со попуст 2.268 - продажба со попуст 1.345 - искнижен ДДВ - 18% 108 - искнижен ДДВ - 5% 9.630

+ 7010 - Наб. вред. на продадени стоки - 11.083 искниж. ДДВ и маржа 3.379 7.704

Од примерот станува очигледно дека прометот од продавницата е веќе намален за одобрениот попуст, со што е формирана пониска „нето малопродажна цена“ по која е прокнижен приходот од продажба и раздолжувањето на продавницата. Поради намалениот промет за износот на попустот, намалена е и обврската за ДДВ.

4.2. Р аспродажби и акциски намалувања Кај акциските продажби станува збор за продажба на одредени производи од еден производител и на одредено место, по цени кои се пониски од продажбата на тој производ во редовната продажба. За распродажбите и акциските намалувања, вообичаено е трговците да ги известуваат потрошувачите преку огласување во весници, на телевизија, радио, билборди или пак едноставно, на излозите на продавниците или на видни места во продавницата. СМЕТКА должи побарува

Кога се врши распродажба, акциска продажба или се работи за намалување на цените на одделни производи, потребно е пред продажбата да се изврши попис и да се состави записник за промена на цените кои содржат податоци за стоките поединечно, во материјални и парични вредности.

Пример: Продажба по цени пониски од набавната Претпоставуваме дека трговецот кој набавил 100 парчиња машки кошули (по 500 денари за парче) и одлучи истите да ги продава на крајните потрошувачи по цена од 400 денари за парче, така што за вкупната продажба на мало ќе реализира приход од 40.000 и ќе пресмета и плати ДДВ 7.200 денари. Претходно, при формирање на малопродажната цена била вградена маржа од 100 денари по парче, односно вкупно 10.000 денари. Задолжувањето било евидентирано на следниот начин:

ОПИС

Стоки во продавница со вкалкулиран ДДВ по стапка 18% 6600 Стоки на залиха (100 х 500 денари) Разлика во цени на стоки 6690 Вкалкулиран ДДВ по општа стапка (18%) 6640 - за задолжување на продавницата по малопродажни цени 66300

ИЗНОС должи побарува 70.800 50.000 10.000 10.800

Поради неможност производите да се продадат по така формираните цени извршена е нивелација до цена која е проценета како нето реализациона цена од 400 денари за парче. Со додавање на ДДВ-18%, новата продажна цена изнесува 472 денари за парче. По таа цена е продадена целата количина кошули.

INFORMATOR 4 I APRIL 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Наведените промени се евидентирани преку следните, Книжења: СМЕТКА должи побарува

ИЗНОС должи побарува

ОПИС

Вредносно усогласување на залихи 100 х 100 ден. 10.000 6690 Вкалкулирана разлика во цени 10.000 6640 Вкалкулиран ДДВ по општа стапка (18%) 3.600 Вредносно усогласување на залихи на стоки 6670 - за извршена нивелација на малопродажните цени 1020 Парични средства во благајна 47.200 Приход од продажба на стоки 7410 100 парч. х 400 ден. Обврска за ДДВ 2300 100 парч. х 400 ден. х 18% - по дневен финансиски извештај, за продадени стоки од продавница 4567

23.600

40.000 7.200

Напомена: Специфично за акциите е честата појава на понуди со гратис производи каде, на пример, за два купени производи третиот се дава “гратис”. Во ваков случај се препорачува формирање на нов, „пакет производ“ на кој се прекнижуваат вредностите на трите единици производи кои ќе се продаваат како еден пакет. При тоа и вредноста на трите производи во пакетот „2+1“ (или четири во пакет „3+1“ и сл.), обично не ја надминува цената на чинење на сите спакувани производи во пакетот, така што не постои основ за даночно задолжување за додадениот гратис производ, над вредноста на пакетот. ИНФОРМАЦИЈА

ДОСТАВУВАЊЕ НА КВАРТАЛЕН ИЗВЕШТАЈ ЗА ПОБАРУВАЊАТА И ОБВРСКИТЕ

Врз основа на членот 40 од Законот за девизно работење, до НБРМ квартално се доставува извештај од комерцијално работење со нерезиденти, кој се нарекува КВАРТАЛЕН ИЗВЕШТАЈ ЗА ПОБАРУВАЊАТА И ОБВРСКИТЕ, а се доставува на образецот „КИПО“! Станува збор за непосредно известување на резидентите, определени од Народна банка врз основа на постапка за избор на примерок (не сите - само оние определени од НБРМ!) за состојбата и промените на побарувањата и обврските од комерцијалното работење со нерезиденти кои што достасуваат во рок до една година со или без договор за кредит, без оглед на тоа дали се веќе стасани за плаќање или не. Упатството за начинот на непосредното известување за побарувања и обврски

www.p

од комерцијално работење со нерезиденти („Службен весник на РМ“ бр. 108/14), заедно со новиот образец КИПО кој се применува од 1 јануари 2015 година можете да го симнете на следниот линк: http://www.nbrm.mk/?ItemID=F8C6BD66 6C659A488DEE43F3701B1BDB Во новиот образец „КИПО“, е додадена уште една колона како резултат на расчленување на старата колона 4 „нето трансакции“ во: колона 4 „трансакции - зголемување“ и колона 5 „трансакции - намалување“. „КИПО“ се доставува во рок од 30 дена по истекот на секој квартал, како и досега.



kontakt@proagens.com.mk

roagens.mk

ЗАБРАНА ЗА ВРШЕЊЕ НЕРЕГИСТРИРАНА ДЕЈНОСТ

 

ИНФОРМАЦИЈА

Од 7 април 2015 година започнува примената на ЗАКОНОТ ЗА ЗАБРАНА И СПРЕЧУВАЊЕ НА ВРШЕЊЕ НА НЕРЕГИСТРИРАНА ДЕЈНОСТ ПРЕДМЕТ НА ЗАКОНОТ

о Законот за забрана и спречување на вршење на нерегистрирана дејност (во натамошниот текст: ЗЗСВНД), објавен во „Службен весник на РМ“, бр. 199 од 30.12.2014 година, во сила од 07.01.2015 година, а во примена која отпочнува во рок три месеци од денот на влегувањето во сила - 07.04.2015 година, се дефинираат активностите на правни и физички лица кои во смисла на овој закон се сметаат за нерегистрирана дејност чие вршење претставува прекршок и основ за санкционирање.

- Ф ИЗИЧКО ЛИЦЕ кое се занимава со земјоделска дејност, со занаетчиска дејност, лице кое врши услуги или слободни занимања и друго физичко лице кое врши дејност и - ПРАВНИ И НА ФИЗИЧКИ ЛИЦА кои имаат седиште или престојувалиште надвор од територијата на РМ, а својата дејност ја вршат на територијата на РМ преку подружница.

ВРШЕЊЕ НА НЕРЕГИСТРИРАНА ДЕЈНОСТ

ЗЗСВНД ги определува и исклучоците т.е. дејностите чие вршење е дозволено без претходна регистрација во соодветен регистар.

Од аспект на правното лице, вршење на нерегистрирана дејност во смисла на ЗЗСВНД, постои кога врши дејност:

ЗЗСВНД воведува и категорија соучесник во вршењето на нерегистрирана дејност и ја детерминира неговата прекршочна одговорност.

• која не е запишана во посебните регистри утврдени со закон, освен трговскиот регистар;

Предметот на регулирање ги опфаќа и надлежните органи за постапување при спречување и заштита од појавата на нерегистрирана дејност, инспекцискиот надзор над спроведувањето на ЗЗСВНД, управните мерки за заштита, како и прекршочните одредби. Одредбите од ЗЗСВНД, нема да се применуваат на вршење на нерегистрирани дејности кои се санкционирани со закони кои ја регулираат областа на даноците.

СУБЈЕКТИ НА КОИ СЕ ОДНЕСУВА ЗАКОНОТ ЗЗСВНД се однесува на домашни и странски резиденти: - ПРАВНО ЛИЦЕ: задруга, установа и друго лице со правен субјективитет кое врши дејност;

INFORMATOR 4 I APRIL 2015

• без да поседува законски пропишан акт/и за исполнување на условите за вршење на регистрирана дејност издаден/и од надлежен орган согласно закон; • спротивно на забраната на вршење дејност изречена од надлежен орган. Од аспект на физичкото лице, вршење на нерегистрирана дејност во смисла на ЗЗСВНД, постои кога врши дејност: • која не е регистрирана кај надлежен орган; • без да поседува законски пропишан акт/и со кој ги исполнува условите за вршење на регистрирана дејност издаден/и од надлежен орган согласно закон и • спротивно на забраната на вршење дејност изречена од надлежен орган.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

ИСКЛУЧОЦИ КОИ НЕ СЕ СМЕТААТ ЗА ВРШЕЊЕ НА НЕРЕГИСТРИРАНА ДЕЈНОСТ Нема да се смета за вршење на нерегистрирана дејност: • в ршењето на други активности кои што се потребни за извршување на дејноста која е запишана во трговскиот или друг со закон предвиден регистар или вообичаено се извршуваат заедно со регистрираната дејност; • п овременото вршење на активност за која со закон е исклучена обврската за регистрација на дејноста кај надлежен орган;

• р абота за сопствени потреби (според дефиницијата од членот 4 на ЗЗСВНД: работа за сопствени потреби е активност која непосредно ја извршуваат одговорните лица или вработените во правното лице или физичкото лице кое врши регистрирана дејност заради одржување, поправка или подобрување на работните простории кои се во сопственост или под закуп ги користи правното или физичкото лице, како и отстранување и спречување на дефекти на подвижни предмети кои се во сопственост или кои под закуп ги користи правното или физичкото лице. Како работа за сопствени потреби на физичко лице ќе се смета и градба наменета за индивидуaлно домување со бруто развиена површина до 300 м2 во сопственост на физичкото лице); • с емејна помош (според дефиницијата од членот 4 на ЗЗСВНД: семејна помош е активност која непосредно ја врши физичкото лице во корист и за интерес на лицето со кое е во роднинска врска или однос на старателство, како и на лицето со кое живее во заедничко домаќинство, без оглед на тоа дали се во роднинска врска или старателство); • с оседска помош (според дефиницијата од членот 4 на ЗЗСВНД: соседска помош е вршење на работа меѓу соседите кога меѓу нив постои близина на живеење до 300 ме-

www.p

три во урбаната средина, односно во рамките на исто населено место во руралната средина, без склучен договор за работа, односно работата се врши без паричен надоместок или друга материјална корист, истата не се врши редовно, не се врши од страна на правни или физички лица регистрирани за таа дејност и работата не се врши како одговор на објавен оглас); • продажба на лични користени предмети; • р абота која се врши без финансиски надоместок или друга материјална корист и ако работата не се извршува редовно; • о бјавувањето, изведувањето и презентирањето на творештвото на уметниците; • д ејноста која ја вршат физички лица преку продажни места на организирани зелени пазари, кои се запишани во регистарот на Управата за јавни приходи и се оданочуваат паушално за дејноста што ја вршат. • и звршувањето на нужна работа за спречување на несреќи или отстранување на последици од природни и други несреќи; • у слуга извршена за потребите во домаќинството и • в ршење на работи кои се надвор од дејност на работодавачот, а кои имаат за предмет самостојна изработка или поправка на определени предмети, самостојно извршување на определена физичка или интелектуална работа, а за кои работодавачот склучува договор со определено лице.

СОУЧЕСНИК ВО ВРШЕЊЕТО НА НЕРЕГИСТРИРАНА ДЕЈНОСТ Според член 7 од ЗЗСВНД за соучесник во вршењето на нерегистрираната дејност се смета правното или физичкото лице кое: - овозможува вршење на нерегистрирана дејност, - нарачува вршење на нерегистрирана дејност или

roagens.mk

ЗАБРАНА ЗА ВРШЕЊЕ НЕРЕГИСТРИРАНА ДЕЈНОСТ

- посредува во вршење на нерегистрирана дејност. Во случај на нарачување или посредување во вршењето на нерегистрирана дејност физичкото или правното лице ќе се смета за соучесник ако знаело или можело да знае дека станува збор за вршење на нерегистрирана дејност.

ОГЛАСУВАЊЕ Заради воспоставување на што е можно поширока контола во насоката на спречување на вршење на нерегистрираната дејност, во ЗЗСВНД е уреден начинот на огласување на активностите кои се нудат на пазарот, од аспект на обврските на нарачателот на огласот, задолжителните податоци на огласот и обврските на субјектот кој го врши огласувањето. При нарачувањето на оглас, нарачателот е должен да наведе податоци за идентификација: - тековна состојба од Централен регистар за регистрација на соодветната дејност или документ за регистрирана дејност, односно - доказ за упис во соодветен регистар на дејност за физички лица. Се забранува објавувањето на оглас доколку нарачателот на огласот не достави податоци за идентификација. Субјектот кој го врши огласувањето има обврска: - д а ги чува податоците за идентификација во рок од една година од објавување на огласот и - н а барање на органите на надзор да им дозволи да извршат увид во податоците за идентификација на нарачателот на огласот. Ако огласувачот не постапи на овој начин се смета за соучесник. Одредбите од член не се однесуваат на продажба на лични користени предмети од страна на физички лица преку огласување.

INFORMATOR 4 I APRIL 2015

 

ИНСПЕКЦИСКИ НАДЗОР Органи на државната управа и локалната самоуправа имаат надлежност за вршење на инспекциски надзор над спроведувањето на одредбите од ЗЗСВНД со право да поднесат барање за поведување на прекршочна постапка пред надлежен суд: Државниот инспекторат за труд, Државниот пазарен инспекторат, Државниот санитарен и здравствен инспекторат, Државен инспекторат за градежништво и урбанизам, овластен градежен инспектор и овластен урбанистички инспектор при Единиците на локалната самоуправа, Државен комунален инспекторат, Државен инспекторат за транспорт, Државен инспекторат за техничка инспекција, Државен инспекторат за земјоделство, Државен инспекторат за шумарство и ловство, Државен просветен инспекторат, Државен управен инспекторат, Државен испекторат за локална самоуправа, Државен инспекторат за животна средина, овластените инспектори за животна средина на општините, овластените инспектори за животна средина на општините во Градот Скопје и овластените инспектори за животна средина на Градот Скопје, секој во однос на одредбите од ЗЗСВНД за прашањата за кои тие се надлежни согласно со закон.

УПРАВНИ МЕРКИ Кога при спроведување на инспекцискиот надзор надлежниот инспектор на лице место констатира дека правното или физичкото лице врши нерегистрирана дејност, составува записник за утврдената фактичка состојба и донесува решение за забрана на вршење на нерегистрираната дејност до денот на регистрацијата кај надлежниот државен орган, во кое се утврдува рокот за регистрација кој не може да биде подолг од 30 дена. Решението за забрана на вршење на нерегистрираната дејност се извршува без одлагање по извршениот инспекциски надзор со запечатување на работните простории или простории од деловен карактер, инсталациите, уредите и другата опрема за работа или опрема која е наменета за работа или за друг погоден начин.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Доколку правното или физичкото лице неовластено го отстрани запечатувањето, соодветно ќе се применуваат одредбите од Кривичниот законик кои се однесуваат на симнување на службен печат или знак. Против решението може да се изјави жалба во рок од осум дена од денот на приемот на решението. Жалбата не го одложува извршувањето на решението. Инспекциските служби во органите на државната управа и единиците на локалната самоуправа се должни да соработуваат и разменуваат податоци со Министерството за финансии - Управата за јавни приходи заради утврдување и пресметување на даночните обврски на субјектите кои вршат нерегистрирана дејност.

ПОРАМНУВАЊЕ

За прекршоците утврдени со ЗЗСВНД надлежниот инспектор е должен на сторителот на прекршокот (вршителот на нерегистрирана дејност, соучесникот – лице кое овозможува, нарачува или посредува во вршење на сметководствена дејност, нарачателот на оглас и/или огласувачот) пред да поднесе барање за поведување на прекршочна постапка да му предложи постапка за порамнување со која се овозможува избегнување на поводување на прекршочната постапка, до-

колку сторителот го признае прекршокот и се согласи да ја плати глобата врз основа на издаден платен налог во рок од осум дена. Доколку ја плати во рок, плаќа само половина од изречената глоба.

ОДЗЕМАЊЕ НА ПРЕДМЕТИ На сторителот на прекршокот приввремено ќе му се одземат предмети, опрема и средства со кои сторил прекршок или истите ги стекнал со сторувањето на прекршоко. за што му се издава потврда, а одземените предмети се предаваат на надлежниот суд за понатамошно постапување.

ПРЕКРШОЧНИ ОДРЕДБИ Во ЗЗСВНД содржани се прекршочните одредби, со кои се пропишани глоби за сторените повреди на одредбите од ЗЗСВНД и надлежен орган за водење на прекршочна постапка. За прекршоците утврдени од ЗЗСВНД, прекршочна постапка води и прекршочна санкција изрекува надлежниот суд. Напомена:



повеќе информации за ЗЗСВНД, во Информаторот бр. 1 од 2015, на стр. 43.

ANALITI^KI SMETKOVEN PLAN I PROPISI ZA NEPROFITNI ORGANIZACII

1.050

denari na 79 strani

Cena za pretplatnici so vklu~en DDV.

www.p

roagens.mk

