ИНФОРМАТОР број 6 од 2015 година by АГЕНЦИЈА „ПРО АГЕНС“

2015

INFORMATOR

www.proagens.mk



JUNI



2015

Izdava~:

2015

Agencija za ekonomsko-pravna poddr{ka i procena PRO AGENS Glaven i odgovoren urednik: M-r Pavle G A C O V Dizajn i grafi~ko ureduvawe: Agencija PRO AGENS

Lektor: M-r Kiril ANGELOV Adresa: Agencija “PRO AGENS”, p. fah 272 ul. “Naum Naumovski Bor~e“, br. 68/4

Informacija: Osnovnoto izdanie izleguva edna{ mese~no, a specijalnite izdanija po potreba. Pretplatata se vr{i so uplata na smetkata na Agencijata “PRO AGENS”-Skopje 210-0503940101-43; Deponent na Tutunska banka-Skopje. Rakopisite se ispra}aat na adresa: Agencija “PRO AGENS”, p. fah 272, 1000 Skopje. Rakopisite ne se vra}aat. Tel./faks: 02 / 3162-979, 3298-763 i 3229-479. “PRO AGENS” e registriran obvrznik za DDV so dano~en broj za DDV: MK 4030995196418. Печатница: „Стеда Графика“ ул. „Тодор Чангов“, бр. 1/16ц, Скопје Тираж: 840 броја Copyright 2015, Про Агенс

VNIMANIE Nositel na materijalnite prava e izdava~ot. Zabraneto e prepe~atuvawe, kopirawe i umno`uvawe na napisite ili na nivnite delovi bez prethodna soglasnost od izdava~ot. Data na obavuvawe na ovoj broj: 06.06.2015 g.

www.proagens.mk p_gacov@proagens.com.mk d_jacimovic@proagens.com.mk r_muric@proagens.com.mk i_nikolovska@proagens.com.mk n_mladenov@proagens.com.mk v_mladenova@proagens.com.mk Izdava~ki odbor: M-r Pavle GACOV Danijela JA]IMOVI], dipl. pravnik D-r Refika MURI] Irena NIKOLOVSKA, dipl. ek. D-r Zoran MINOVSKI D-r Gligor BI[EV D-r Zorica BO@INOVSKA D-r Dragoqub ARSOVSKI M-r Elena MARTINOVSKA Vesna ZMAJ[EK, dipl. ek. Slavko LAZOVSKI, dipl. ek. Bor~e IVANOVSKI, dipl. ek. Katja NIKOLOVA, dipl. ek. Mirjana ARSOVSKA-QAMOVA, dipl. ek.

СОВЕТУВАЊЕ

ЗА НОВИНИТЕ ОД ОБЛАСТА НА ТРГОВСКОТО ПРАВО, РАБОТНИТЕ ОДНОСИ И ДАНОЦИТЕ КОИ СЕ ВО ПРИМЕНА ОД 2015 ГОДИНА (Платамона, 14-17 јуни 2015 година)

РАБОТНА ПРОГРАМА

1. НАЈНОВИ ИЗМЕНИ НА ЗАКОНОТ ЗА ТРГОВСКИТЕ ДРУШТВА - Обрска сите акционерски друштва да организираат служба за внатрешна ревизја, - Обелоденување на реализирани зделки со заинтересирана страна, - Забрана зависни друштва да стекнуваат удели и акции во своите владеачки друштва (друштва со мнозинско учество), - Нови задолжителни елементи на Годишниот извештај на друштвото - Воведување на задолжителен електронски упис на промени и бришење на субјекти во трговскиот регистар, - Вклучување на адвокатите во категоријата ,,регистрационен агент“, - Новини кај вложувањата во хартии од вредност, - Санкционирање на недоследности во однос на одржување на годишното собрание и содржината на годишниот извештај за работењето 2. РАСПРЕДЕЛБА НА ДОБИВКАТА - Правен режим на распределбата - Даночна превентива во врска со распределбата - Редослед на распределбата (даночен инжењеринг или ФИФО логика) - Реинвестирање на добивката од 2014-та година за даночни цели - Покривање на загубата (облигација или алтернатива) - Сметководствена евиденција на распределбата 3. ПРАВЕН РЕЖИМ НА ОБЈАВУВАЊЕ НА РЕВИДИРАНИ ФИНАНСИСКИ ИЗВЕШТАИ 4. НАЈНОВИ ИЗМЕНИ НА ЗАКОНОТ ЗА ПРИДОНЕСИ ОД ЗАДОЛЖИТЕЛНО СОЦИЈАЛНО ОСИГУРУВАЊЕ - Новини во пресметката на платите - Новини во пресметката на придонесите за самовработени лица - Менување на моделите за пресметување на хонорарите 5. НОВИНИ ВО ВРСКА СО ЕВИДЕНЦИЈАТА НА ПРОДАЖБАТА ИЛИ ЗАКУПОТ НА НЕДВИЖНОСТИ ВО РЕГИСТАРОТ ШТО ГО ВОДИ АГЕНЦИЈАТА ЗА КАТАСТАР НА НЕДВИЖНОСТИ 6. ПРЕСМЕТКА НА ДНЕВНИЦИТЕ ЗА СЛУЖБЕНИ ПАТУВАЊА ВО СТРАНСТВО И ВО ЗЕМЈАТА СПО-

РЕД НОВИНИТЕ КОИ СЕ ВО СИЛА ОД 2015 ГОДИНА 7. ПРЕДЛОГ - НОВИНИ ВО ПЕНЗИСКОТО И ИНВАЛИДСКОТО ОСИГУРУВАЊЕ Можност за докуп на стаж од страна на лица на кои не им бил плаќан придонесот за ПИО за период до 31 декември 2008 година 8. НАЈНОВИ ИЗМЕНИ НА ЗАКОНОТ ЗА РАБОТНИТЕ ОДНОСИ - Менување на начинот на искажување на платата во огласот за вработување, - Можност за користење на годишен одмор во повеќе делови, - Надомест на работник на кој за време на породилно отсуство му престанал договорот за вработување на определено време и - Проширување на инспекцискиот надзор. 9. ПОЧЕТОЦИ НА ПРИМЕНАТА НА ЗАКОНОТ ЗА ЗАБРАНА ЗА ВРШЕЊЕ НА НЕРЕГИСТРИРАНА ДЕЈНОСТ - Вршењето на сметководствени услуги од аспект на Законот за забрана за вршење на нерегистрирана дејност 10. НОВИНИ И АКТУЕЛНОСТИ КАЈ ДДВ - Н АЈНОВИ ПРЕДЛОГ ИЗМЕНИ ВО ЗАКОНОТ ЗА ДДВ - ПРОШИРУВАЊЕ НА „REVERSE CHARGE“ - Рано предупредување - Даночно планирање во случај на враќање на општата даночна стапка (18%) за оданочување на првиот промет на станови од 2016 година - Т ретман на примениот промет извршен од физички лица регистрирани за ДДВ - Пресметување на даночна обврска, фактурирање и пријавување на ДДВ од страна на физички лица регистрирани за ДДВ - Воведување на електронски фактури согласно со Законот за ДДВ - Спроведување на странски донации од аспект на ДДВ 11. СМЕТКОВОДСТВЕНИ И ДАНОЧНИ АСПЕКТИ НА АКТУЕЛНОТО ДЕЛОВНО РАБОТЕЊЕ НА БУЏЕТСКИТЕ КОРИСНИЦИ - Исплати на вработени и поврзани лица со Исплатувачот - Исплати на надворешни независни лица - Сметководствена евиденција на девизни плаќања со службени платежни картички - Донации кај буџетски корисници - Евиденции кај единките корисници на буџети и фондови регистрирани за ДДВ

6 S O D R @ I N A: www.proagens.mk

СТАТУСНО ПРАВО 1) НОВИ РЕШЕНИЈА ВО ЗАКОНОТ ЗА ТРГОВСКИТЕ ДРУШТВA

ДАНОК НА ДОБИВКА - „РЕИНВЕСТИРАНА ДОБИВКА“ 2) НАМАЛУВАЊЕ НА ОСНОВАТА НА ДАНОК НА ДОБИВКА ЗА 2015 ГОДИНА ПО ОСНОВ НА РЕИНВЕСТИРАЊЕ НА ДОБИВКАТА ОД 2014 ГОДИНА

НОВИНИ - ИНФО 3) ГОДИШЕН ОДМОР - 2015, ЕЛЕКТРОНСКА ЕВИДЕНЦИЈА НА РАБОТНОТО ВРЕМЕ, МИНИМАЛНА ПЛАТА И АРХИВСКО РАБОТЕЊЕ

ДДВ 4) ПРОМЕТ СО ДАНОЧНО ОСЛОБОДУВАЊЕ KAJ ПРОЕКТИ ФИНАНСИРАНИ СО СТРАНСКИ ДОНАЦИИ (Фактурирање кај давателите - евиденција кај примателите)

ДЕЛОВНА И ДАНОЧНА ПОЛИТИКА 5) ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ МЕЃУ ПОВРЗАНИ СУБЈЕКТИ И НИВЕН ДАНОЧЕН ТРЕТМАН

ФИНАНСИСКИ ИЗВЕШТАИ 6) ДОСТАВУВАЊЕ НА ОДОБРЕНИ ФИНАНСИСКИ ИЗВЕШТАИ И ОБЈАВУВАЊЕ НА БИЛАНСИТЕ

БУЏЕТСКИ КОРИСНИЦИ 7) СПЕЦИФИЧНОСТИ ВО БЛАГАЈНИЧКОТО РАБОТЕЊЕ КАЈ БУЏЕТСКИТЕ КОРИСНИЦИ

ОДБЕГНУВАЊЕ НА ДВОЈНО ОДАНОЧУВАЊЕ 8) ПРИМЕНА НА ДОГОВОРОТ ЗА ОДБЕГНУВАЊЕ НА ДВОЈНО ОДАНОЧУВАЊЕ СО БОСНА И ХЕРЦЕГОВИНА ОД 1.1.2015 ГОДИНА

9) ПРИМЕНА НА ДОГОВОРОТ ЗА ОДБЕГНУВАЊЕ НА ДВОЈНО ОДАНОЧУВАЊЕ СО КАЗАХСТАН ОД 2016 ГОДИНА

СТАТУСНО ПРАВО

 

Данијела ЈАЌИМОВИЌ (Praven sovetnik) d_jacimovic@proagens.com.mk

НОВИ РЕШЕНИЈА ВО ЗАКОНОТ ЗА ТРГОВСКИТЕ ДРУШТВA

I. ОПФАТ НА НОВЕЛАТА НА ЗТД 1. З акон за изменување и дополнување на Законот за трговските друштва

родолжува новелирањето на Законот за трговските друштва (ЗТД), 1 кое во последните неколку години, особено од 2010 година па наваму, се интензивира како од аспект на зачестеноста, така и во поглед на опфатеноста на повеќе различни области кои се предмет на уредување на овој закон. Акцентот на најновата измена на ЗТД објавена во „Службен весник на РМ“, бр. 88, од 28.05.2015 година, влезена во сила на 05.06.2015 година, е ставен на решенијата со кои се засилува опсег на мерките за заштита на малцинските акционери и во тие рамки воведување на обрска сите акционерски друштва да организираат служба за внатрешна ревизја, обелоденување на реализирани зделки со заинтересирана страна, забрана на зависни друштва да стекнуваат удели и акции во своите владеачки друштва (друштва со мнозинско учество), воведување на задолжителен електронски упис на промени и бришење на субјекти во трговскиот регистар, вклучување на адвокатите во категоријата „регистрационен агент“ покрај сметководителите како овластени подносители на електронска пријава за регистрација (преку измената 1

на Законот за едношалтерскиот систем и за водење на трговскиот регистaр и регистар на други правни лица), новини кај вложувања во хартии од вредност, нови елементи на годишниот извештај за работење на друштвото, проширување на прекршочни одредби со санкционирање на недоследности во однос на свикување и одржување на годишното собрание и останати новини на кои е даден осврт во овој текст.

2. Различни рокови на примена на новите одредби Законот за изменување и дополнување на Законот за трговските друштва (С.В. 88/15) има 40 члена. Поголем дел од нив се применуваат од 05.06.2015 година, денот кога влегуваат во сила, а 14 одредби имаат одложена примена од 01 ноември 2015 година и главно се однесуваат на регулирање на опфатот на постапките кои подлежат на електронски упис во трговскиот регистар, непосредно или преку регистрационен агент. Според датумите на примената, коментарот ги следи новите решенија со кои се менува или дополнува ЗТД. POLUGODI[NA PRETPLATA 2015 - INFORMATOR - PRO EKONOMIJA - INFO REGISTAR - KONSULTACII - POPUSTI ...

8.500 denari

„Службен весник на РМ“, бр. 28/04, 84/05, 25/07, 87/08, 42/10, 48/10, 24/11, 166/12, 70/13, 119/13, 120/13, 187/13, 38/14, 41/14, 138/14 и 88/15.

INFORMATOR 6 I JUNI 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

II. ОСВРТ НА НОВИТЕ РЕШЕНИЈА КОИ

СЕ ПРИМЕНУВААТ ОД 5 МАЈ 2015

1. Уредување на начинот на вложување на хартиите од вредност во трговско друштво Повеќе одредби од ЗТД се дополнуваат со одредба со која се уредува начинот на вложување на хартии од вредност во трговско друштво, како форма на влог од категоријата на непарични влогови, со активно учество на Централниот депозитар за хартии од вредност (ЦДХВ) во постапката на упис. Со оваа дополнување се опфатени следните членови од ЗТД:

а. Членот 93 став 2, којшто е дел на општите одредби на ЗТД со кои е уредува постапка за упис во трговскиот регистар, уредува каков доказ за сопственост се поднесува со пријавата за упис во трговскиот регистар, кога влогот е непаричен и се состои од недвижни, односно подвижни ствари. Истиот член и став се дополнува со нова одредба со која се уредува начинот на вложување на хартии од вредност во трговско друшто: со пријавата за упис во трговскиот регистар се доставува доказ за сопственост на хартии од вредност со прибелешка во ЦДХВ дека истите се вложуваат во друштвото и дека сопственикот не може да располага со истите. За таа цел сопственикот на хартиите од вредност до ЦДХВ доставува изјава заверена на нотар дека хартиите од вредност се вложуваат во друштвото и дека е согласен над истите да биде евидентирано ограничување за располагањето, с# до пренесувањето на истите на друштвото. б. Членот 115 став 2 во точката 4, се дополнува во истата насока кога во трговскиот регистар се врши упис на јавно трговско друштво (ЈТД) во кое се вложуваат хартии од вредност, со нагласување дека за истите се доставува доказ за сопственост со прибелешка на начин уреден во членот 93 став 2 (точката а.)

www.p

в. Членот 153 став 3 во точката 3, од делот на ЗТД кој го уредува уписот на основање на комaндитното друштво (КД) во трговскиот регистар и потребните документи коишто се доставуваат со пријавата за упис, се дополнува со укажување дека при вложување на хартии од вредност, се доставува доказ за сопственост на тие хартии од вредност со прибелешка дека истите се вложуваат во друштвото и дека сопственикот не може да располага со истите, поради евидентирано ограничување за располагањето од страна на ЦДХВ, с# до пренесувањето на истите на друштвото. г. Членот 183 став 1 во точката 3, од делот на ЗТД кој го уредува уписот на основањето на друштвото со ограничена одговорност (ДОО и ДООЕЛ) во трговскиот регистар и прилозите со пријавата за упис, се дополнува со утврдување дека доколку се вложуваат хартии од вредност, во трговскиот ргистар се доставува доказ за сопственост на тие хартии од вредност со прибелешка дека истите се вложуваат во друштвото и дека сопственикот не може да располага со истите поради евидентирано ограничување за располагањето од страна на ЦДХВ, с# до пренесувањето на истите на друштвото. о членот 183 став 3 се нагласува дека В прилозите кон пријавата за упис на ДОО се поднесуваат во електронска форма согласно со Системот за е-регистрација и Законот за едношалтерскиот систем. Кога зголемувањето на основната главнина на ДОО се врши со преземање на основни влогови врз основа на вложување на хартии од вредност, согласно со новата одредба со која се дополнува членот 257 став 2 во точката 5 од ЗТД, се утврдува дека кон пријавата за упис на зголемувањето се доставува доказ за сопственост на тие хартии од вредност со прибелешка дека истите се вложуваат во ДОО и дека сопственикот не може да располага со истите поради евидентирано ограничување за располагањето од страна на ЦДХВ, се до пренесувањето на истите на друштвото.

roagens.mk

СТАТУСНО ПРАВО

д. Членовите: 298 во став 3 во точката 4 и 316 став 3 во точката 3, од делот на ЗТД кој го уредува уписот на основањето на акционерското друштво (АД) во трговскиот регистар и прилозите со пријавата за упис, како при симултано така и при сукцесивно основање, се дополнуваат со утврдување дека доколку се вложуваат хартии од вредност, во трговскиот ргистар се доставува доказ за сопственост на тие хартии од вредност со прибелешка дека истите се вложуваат во АД и дека сопственикот не може да располага со истите поради евидентирано ограничување за располагањето од страна на ЦДХВ, с# до пренесувањето на истите на друштвото. Кога зголемувањето на основната главнина на АД се врши со влогови врз основа на вложување на хартии од вредност, согласно со новтата одредба со која се дополнува членот 433 став 2 во точкта 4, се утврдува дека кон пријавата за упис на зголемувањето се доставува доказ за сопственост на тие хартии од вредност со прибелешка дека истите се вложуваат во АД и дека сопственикот не може да располага со истите поради евидентирано ограничување за располагањето од страна на ЦДХВ, с# до пренесувањето на истите на друштвото.

2. Акциите се неограничено преносливи и слободно се тргуваат на секундарен пазар на хартии од вредност Членот 274 од ЗТД кој го уредува издавањето, преносот и евиденцијата на акциите, се дополнува со нов став 2,со кој се прецизира дека акциите се неограничено преносливи и слободно се тргуваат на секундарен пазар на хартии од вредност. Со оваа одредба децидно е утврдено правото на акционерите слободно да тргуваат со акциите на АД кои котираат на берза. ЗТД, инаку, не содржи одредби кои го ограничуваат тргувањето со акциите на берза, така што целта на новата одредба е ова право на акционерите, како неспорно, да биде предвидено во рамки на ЗТД.

INFORMATOR 6 I JUNI 2015

  3. Сопствените акции стекнати на посебен начин се нудат на продажба по пат на јавна понуда во рок од 3 години од стекнување, по што задолжително се поништуваат Членот 335 од ЗТД ги уредува дозволените случаи на стекнување на сопствени акции од страна на АД, мимо редовните услови од членот 333 став 1, дефинирајќи ги како посебни начини на стекнување на сопствени акции. Тие посебни начини доведуваат до стекнување на сопствени акции: - врз основа на одлука на собранието, повлекувањето акции се врши според одредбите од ЗТД за намалување на основната главнина; - бесплатно или кога банка, инвестиционен фонд и друга финансиска институција купува акции од свое име од провизијата којашто ја стекнува со купување на акции; - како последица на универзална сукцесија на имотот; - во постапка за присилно извршување заради намирување на побарување на друштвото по основа на одлука на суд; - во случај на спојување, присоединување и поделба и при преобразба од една во друга форма на друштвото, кога во согласност со овој закон друштвото има обврска да ги откупи акциите на акционерите кои не ја прифатиле понудата да примат акции; - при исклучување на акционер, во согласност со членот 324 од ЗТД, - акции стекнати по сила на законска обврска или врз основа на одлука на суд и - како компензација за долг или во постапка на реорганизација на должникот, во согласност со Законот за стечај. Овие акции мора да се целосно платени и мора да се отуѓат во рок од три години од денот на нивното стекнување, освен ако нивниот номинален износ, заедно со другите стекнати сопствени акции не надминува една десеттина од основната главнина.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Со актуелната измена на член 335 во ставот 3 се утврдува дека сопствените акции стекнати на посебни начини, без одлагање треба да се поништат по истекот на рокот од три години доколку во кој рок не се отуѓат и истите претходно биле понудени за продажба по пат на јавна понуда, но продажбата не била успешна.

4. Сопствените акции без оглед како се стекнати пред да се поништат мора претходно да бидат понудени за продажба по пат на јавна понуда

Членот 336 од ЗТД, предвидува задолжително отуѓување на сопствени акции во рок од една година од денот на нивното стекнување, доколку се стекнати спротивно на ЗТД (членовите: 333, 334, 335), во спротивно се поништуваат. Доколку сопствените акции се стекнати согласно со ЗТД, не постои пропишан рок за нивното отуѓување, туку отуѓувањето зависи од процена на АД и приликите на берзата. Новата одредба од членот 336 став 2 воведува и една нова обврска за АД кои имаат стекнати сопствени акции, а се состои во следното: без оглед на тоа како се стекнати сопствените акции, согласно со или спротивно на одредбите на членовите 333, 334 и 335 од ЗТД и без оглед на роковите за нивно отуѓување, пред да се поништат, сопствените акции мора претходно да бидат понудени за продажба по пат на јавна понуда.5. Нови

информации во годишниот извештај за работење на друштвото.

ЗТД во рамките на одредбите за годишното собрание во членот 384 став 7 од ЗТД, ја уредува и содржината на годишниот извештај за работењето на друштвото во претходната деловна година (во натамошниот текст: ГИРД). Фактот што одредбата за ГИРД е содржана во членот кој се однесува на годишното собрание укажува дека законодавецот на податоците од ГИРД им дава исклучително значење, особено од аспект на интересите на сопственците на капиталот и потенцијалнитеинвеститори, за кои првенствено е наменет.

www.p

Со измената членот 384 став 7 се збогатува содржината на ГИРД на начин што се утврдува дека во истиот задолжително се објавуваат и: - детални податоци за примањата во други друштва (плата, надоместоци на плата, надоместоци за членство, бонус, осигурувања и други права) за извршните членови на одборот на директори, членовите на управниот одбор, неизвршните членови на одборот на директори и членовите на надзорниот одбор, доколку истите членуваат во органи на управување на други друштва (Напомена: До измената постоеше обврска да се објават само примањата на членовите на органите на управување и надзор во друштвотот што составува ГИРД) и - детални податоци за вработувањето (назив на работодавач, дејност, висина на плата, надоместоци на плата, бонус, осигурувањa и други права) за извршните членови на одборот на директори, членовите на управниот одбор, неизвршните членови на одборот на директори и членовите на надзорниот одбор, доколку истите имаат засновано работен однос кај други работодавачи.

Пред ова дополнување, членот 384 став 7 предидуваше обврска органот на управување во ГИРД објективно да ги презентира и да ги објасни: - главните фактори и околностите коишто влијаеле на работењето, вклучувајќи ги и промените во опкружувањето, - политиката на вложувања за одржување и за поддршка на успешноста во работењето на друштвото, вклучувајќи ја и политиката на дивиденди, - изворите на средствата на друштвото, - политиката на односот на долгорочниот долг спрема основната главнина и политиката на управување со ризикот, - големите зделки и зделките со заинтересирана страна - средствата на друштвото чијашто вредност не е одразена во билансот на состојбата според меѓународните стандарди за финансиско известување,

roagens.mk

СТАТУСНО ПРАВО

- изгледите за идниот развој на друштвото и неговиот деловен потфат, - активностите во сферата на истражувањето и развојот, - информациите во врска со стекнувањето сопствени удели или акции, во зависност од релевантните околности и - примањата на секој извршен член на одборот на директори и на член на управниот одбор (плата, надоместоци на плата, бонус, осигурувања и други права), односно надоместокот на неизвршните членови на одборот на директори и на членовите на надзорниот одбор (види под: Напомена, погоре во истата точка). Потсетување:



Независно од актуелната измената на членот 384 став 7, потсетуваме дека ГИРД заедно со одобрените финансиски извештаи се доставува во препис до Регистарот на годишни сметки при ЦРМ најдоцна 30 дена од денот на нивното одобрување, но не подоцна од 30 јуни, од страна на големите и стредните трговци, вклучително и трговците кои составуваат консолидирани годишни сметки и консолидирани финансиски извештаи, како и друштвата кои котираат на берза - член 482 став 2.

6. Сите акционерски друштва се должни да назначат внатрешен ревизор Со менување на членот 415-а став 1 од ЗТД, под налов: „Служба за внатрешна ревизија“, се воведува обврска сите акционерски друштва да назначат внатрешен ревизор. Органот на надзор на АД е должен да организира служба за внатрешна ревизија, како независна организациска единица во друштвото. Овој орган треба да уреди: организациската поставеност, правата, одговорностите и односите со другите организациски единици на друштвото, како и одговорноста и условите за назначување на раководителот на службата за внатрешна ревизија. Органзирањето на служба за внатрешна ревизија е уредено со четири члена од ЗТД (415-а, 451б, 415-в и 415-г.) INFORMATOR 6 I JUNI 2015

 

Пред измената, обврската за организирање служба за внатрешна ревизија важеше исклучиво за АД со статус на голем трговец, за АД чии акции котираат на берза и за АД со посебни обврски за известување, и беше воведена со измента на ЗТД (С.В. 48/10) во примена од 01.01.2011).

7. Промена на кворум и мнозинството за донесување на одлука за измена на статут на АД Одлуката за измена на статут, според изменетиот член 418 став 2, се усвојува со мнозинство гласови од вкупниот број акции со право на глас, освен ако со статутот не е определено поголемо мнозинство. Се напушта двотретинско мнозинство од акции со право на глас преставени на собранието (н.з. - под преставени на собранието се мисли само на акции на присутни акционери, лично или преку полномошници, на седницата на собранието), како минимално мнозинство за донесување на валидна одлука за измена на статут, доколку со статутот не е определено поголемо мнозинство.

На овој начин е извршена двојна измена:

- к валификуваното мнозинсто (од две третини акции) се заменува со апсолутното мнозинство (мнозинство акции од сите акции) и - к ворумот за одлучување за измена на статутот: од акции претставени на собранието, (при претпоставка дека е обезбедено присуствуво на акционери кои поседуваат најмалку мнозинство од вкупниот број на акциите со право на глас - кворумот од член 393 став 1 од ЗТД), се заменува со вкупниот број на акции со право на глас.

7. АД кои котираат имаат обврска за известување на јавноста и акционерите за реализираната зделка со заинтересирана страна Продолжува новелирањето на одредбите посветени на зделките со заинтересирана страна што ги склучува АД чиишто хартии од вредност котираат на овластена бер-



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

за. Пред согледување на новото решени, потсетуваме дека зделка со заинтересирана страна е всушност зделка во која е содржан судир на интереси, бидејќи со друштвото (АД) во деловен однос стапува носител на соодветна управувачка или надзорна функција во друштвото или самиот сопственик на капиталот (со 20% или повеќе), па дури и лице овластено да дава упатства на друштвото што се задолжителни, чиј интерес по дефиниција е конфликтен со интересот на друштвото. Овие зделки подлежат на посебно, претходно одобрување и во АД и во ДОО согласно со постојниот член 460 2 од ЗТД.

Со новиот член 460-г, под наслов: „Известување за реализирана зделка со заинтересирана страна“ се воведува обврска за АД чиишто хартии од вредност котираат, по целосно реализирање на зделката со заинтересирана страна, веднаш а најдоцна наредниот работен ден, во најмалку еден дневен весник, на веб страната на друштвото и на веб страната на овластена берза да објави известување за реализираната зделка. Известувањето треба да содржи податоци за предметот и вредноста на зделката, добивката од реализираната зделка, лицата кои во зделката се заинтересирана страна, приро-

дата на односите со поврзаните страни, како и други информации во врска со интересот на лицето, односно поврзаните страни во зделката. Инаку, известувањето на јавноста и акционерите за реализирана зделка со заинтересирана страна, е регулирано во ЗТД и во Законот за хартии од вредност, а за котираните друштва и со Правилата за котација. Со постојните членови со кои се уредуваат зделки со заинтересирана страна на АД кои корираат (ченови: 460-а, 460-б и 460-в, релативно нови во системот на ЗТД, внесени со измента на ЗТД објавена во С.В. 166/12 во примена од јануари 2013 година) се воведуваат заострени мерки на контрола на ваквите зделки кај друштвата кои котираат на берза со цел спречување на нефер трансакции на штета на малцинските акционери. Одлуките за зделка со заинтересирана страна се предмет на претходно одобрување од страна на одборот на директори или собранието на друштвото. Пред донесување на одлуките за одобрување на зделка со заинтересирана страна, доколку вредноста на зделката изнесува 10% и повеќе од вредноста на активата на друштвото определена врз основа на последните ревидирани годишни финансиски извештаи, е потребно мислење од овластен

(2) Одлука за одобрување на секоја зделка со заинтересирана страна се врши со мнозинство гласови од членовите на одборот на директори, односно на членовите нанадзорниот одбор кои немаат интерес во зделката. Ако сите членови на одборот на директори, односно на надзорниот одбор се заинтересирани страни или ако бројот на членовите на одборот на директори, односно членовите на надзорниот одбор кои немаат интерес е помал од бројот што е потребен за кворум за седницата на одборот на директори, односно на надзорниот одбор определен во статутот, таквата зделка ја одобрува собранието. (3)собранието ја одобрува зделката со заинтересираната страна со мнозинство гласови на сите акционери кои немаат интерес, а кои поседуваат акции со право на глас и тоа, ако: 1) вредноста на имотот на којшто се однесува ваквата зделка или поврзаните зделки изнесува 2% или повеќе проценти од книговодствената вредност на имотот на друштвото, според последните ревидирани финансиски извештаи на друштвото или во однос на понудената цена во случај кога треба да се купи имот; 2) зделката или поврзаните зделки се однесуваат на издавање преку запишување или продажба на акции што изнесуваат повеќе од 2% од обичните акции на друштвото, преостанати во тој период и обичните акции во кои може да се конвертираат хартии од вредност претходно издадени во серии и кои можат да бидат конвертирани во акции или 3) зделката или поврзаните зделки се однесуваат на издавање преку запишување на конвертибилни обврзници, што може да се конвертираат во обични акции, а кои изнесуваат повеќе од 2% од издадените обични акции на друштвото и ако, во исто време, претходно издадените обични акции во серии се конвертибилни во акции.

www.p

roagens.mk

СТАТУСНО ПРАВО

ревизор кој ги исполнува условите пропишани со Законот за ревизија и Законот за хартии од вредност.

8. Зависно друштво не смее да стекнува удел, односно акции во свое владејачко друштво Во функција на правилно толкување на новината со кој се забранува зависното друштво да стекнува удели и акции во своето владејачко друштво, ќе се осврнеме на дефиницијата на поим на зависно и владејачко друштво од член 495, според која: - Зависно друштво е правно самостојно друштво над кое друго друштво (владејачко друштво) има непосредно или посредно превладувачко влијание. - Друштво кое има непосредно или посредно превладувачко влијание во зависно од него друштво е владејачко друштво. Едно друштво има превладувачко влијание над друго друштво кога: 1) држи непосредно или посредно удел, односно акции како дел од основната главнина што му обезбедува мнозинство од гласовите на собирот на содружниците, односно во собранието; 2) самото располага со мнозинство гласови во друго друштво врз основа на договор склучен со содружниците, односно со акционерите или 3) фактички определува, преку гласовите со коишто располага, кои и какви одлуки ќе се донесат на собирот на содружниците, односно на собранието во ова друштво. Се претпоставува остварување на превладувачкото влијание ако едно друштво располага непосредно или посредно со број на гласови којшто е поголем од 40% од вкупниот број на гласовите коишто можат да се дадат на собирот на содружниците, односно на собранието, а ниту еден друг содружник, односно акционер посредно или непосредно не поседува поголем број гласови од друштвото.

INFORMATOR 6 I JUNI 2015

 

При ваквата констелација на односите меѓу овие друштвата, каде што е видлива капитална поврзаност на истите, имајќи го предвив ограничувањето на вкрстеност на мнозинство меѓу друштвата, како вид на исклучок од заемното учество на друштвата едно во друго, законодавецот го менува членот 498 со децидно нагласување дека: - Зависно друштво не смее да стекнува удел, односно акции во свое владејачко друштво. - Ако зависното друштво, пред да стане зависно друштво поседува удел, односно акции во владејачко друштво, има обврска да го отуѓи уделот, односно да ги отуѓи акциите во владејачкото друштво. Пред измената, членот не содржеше децидна забрана за зависно друштво да стекнува удел, односно акции во свое владејачко друштво но, имаше одредба со која се исклучуваше право на глас на удел или акции кои зависно друштво ги поседува во своето владејачко друштво, како и обврска да ги отуѓи овие удели, односно акции. Напомена:



Зависните друштвата, кои имаат стекнато удел, односно дакции во свое владеачко друштво, се должни да ги отуѓат акциите во владеачкото друштво во рок од една година од денот на влегувањето во сила на актуелната измена на ЗТД (С.В. 88/15, во сила од 05.05.2015). Обврската е предвиделна со член 38 од преодните одредби на Законот за изменување и дополнување на ЗТД С.В. 88/15.

9. Се брише како неакртивен субјект трговец поединец и трговско друштво ако една година по уписот во ЦРМ не го внесе/уплати основачкиот влог Се дополнува членот 552-б став 1 со алинеја 3 од ЗТД, со утврдување дека во постапката на бришење на неактивни субјекти од надлежен регистар се бришат трговец поединец и трговско друштво (ДОО) ако:



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

- по истекот на една година од објавувањето на уписот на веб страницата на ЦРМ за извршен упис на основање согласно член 175 од ЗТД не го внесе/уплати основачкиот влог. Членот 175, инаку дава можност ДОО да се основа, без обвска пред поднесувањето на пријавата за упис на основањет трговскиот регистар, содружникот да уплати паричен влог, односно внесе непаричен влог. Членот 186 од ЗТД кој ја уредува обврската за уплата на влогови при основање на ДОО, во ставот 5 дава можност паричниот влог да не биде во целост платен при основањето, со обрска да се уплати во рок од една година од денот на објавувањето на уписот на основањето на друштвото. Неизвршување на уплата на паричниот влог во рокот од една година е прекршок по член 599 став 8 од ЗТД, со глоба 1.500 до 3.000 евра за друштвото и 500 до 1.000 евра за одговорното лице во друштвото.

Со актуелното дополнување на членот 552б став 1, произлегува дека глобата ќе се изрече заедно со поведување на постапката за бришење на ДОО. Инаку, ченот 552-б од 01.01.2015 година (С.В. 38/14), превидува уште две причини за бришење од трговскиот регистар трговец поединец и трговско друштво како неактивен субјект:-ако не доставиле годишна сметка и финансиски извештаи за последната деловна година до последниот работен ден од тековната година и - ако не пријавиле упис на адреса на електронско сандаче за прием на писмена согласно со Законот за едношалтерскиот систем и за водење на единствениот трговски регистар и регистарот на други правни лица. Напомена:



Во врска со наведеното, особено е значајно уште едно ново е решение внесено и во член 552-б, новиот став 3, кое предвидува дека за сите три причини за бришење, започната постапка за бришење ќе се запре ако за времетраењето на објавата на списокот за бришење ги субјектите ги отстраwww.p

нат причините заради кои била поведена постапката (што би значело да поднесат годишна сметка за деловната година, да запишат адреса на електронско сандаче, односно да уплатат/внесат основачки влог). Со тоа овие субјекти би биле изземени од списокот за отпочнување постапка за бришење.

10.

Новини во делот на прекршочните санкции

10.1. Изрекување на глоба доколку одлуката за исплата на дивиденда не содржи пропишани податоци Во членот 599, став 1 се додава нова точка 7-а) со која се утврдува изрекување на глоба доколку одлуката за плаќање дивиденда не ги содржи податоците пропишани со членот 490 став 1 од ЗТД. Глобата изнесива од 1.500 до 3.000 евра за трговското друштво, и 500 до 1.000 евра за одговорното лице во друштвото во денарска противвредност. Членот 490 став 1 предвидува дека со одлуката за плаќање на дивиденда се определува: 1) износот на дивидендата; 2) датумот на евиденција според којшто се определува листата на акционери кои имаат право да добијат дивиденда и 3) планот за исплата на дивидендата и денот на којшто дивидендата се исплаќа (ден на исплата) и начинот на кој друштвото ги известува лицата кои имаат право на дивиден-да според донесената одлука.

10.2. И зрекување на глоба доколку ДОО кое останало без управител не избере нов уптавител во рок од 30 дена Во членот 601, став 1 се додава нова точка 14) со која се утврдува изрекување на глоба доколку ДОО останало без управител, а содружниците на друштвото не одржале собир на содружници и не избрале управител на друштвото во рок определен во членот 233 став 2 од ЗТД.

roagens.mk

СТАТУСНО ПРАВО

Глобата изнесува од 1.500 до 3.000 евра за ДОО и од 1.000 евра за одговорното лице во ДОО, во денарска противвредност. Според членот 233 став 2 од ЗТД ако друштвото остане без управител, а содружниците не избрале управител во рок од 30 дена од денот кога друштвото останало без управител, надзорниот одбор, односно контролорот свикува собир на содружниците. Ако друштвото нема орган на надзор, собирот на содружниците ќе биде свикан од судот на предлог на кое било лице кое има правен интерес. Судот во рок од осум дена од приемот на предлогот ќе ги определи физичкото лице и рокот во којшто тоа лице ќе ги преземе сите дејствија потребни за одржување на собирот на содружниците. Ако друштвото остане без управител, до изборот на нов управител, судот може, на предлог на содружник или на лице кое има правен интерес, да постави привремен управител од редот на содружниците на друштвото, не подолго од шест месеца. Привремениот управител, до изборот на управител, ги врши само неодложните работи.

10.3. Изрекување на глоба за АД и одговорното лице за повеќе нови прекршоци Глобата изнесува од 1.500 до 3.000 евра за АД, и од 1.000 евра за одговорното лице во АД во денарска противвредност, за следните нови прекршоци со кои се дополнува члено 602: • В о членот 602, став 1 се додава нова точка 6-а) со која се утврдува изрекување на глоба за АД и за одговорното лице доколку членовите на одборот на директори, односно надзорниот одбор не постапиле согласно со членот 347 став 2 и став 3 од ЗТД, т.е. во рок од 90, односно 3 дена не го пополние намалениот број на членови на органи. Попрецизно, според членот 347 став 2 и став 3 од ЗТД: - Ако бројот на членовите на одборот на директори, односно на надзорниот одбор се намали под бројот определен со

INFORMATOR 6 I JUNI 2015

  статутот, но не помал од минималниот број определен со законот, одборот на директори, односно надзорниот одбор може, во рок од 90 дена од денот кога на членот му престанала функцијата, да го пополни неговиот состав со избор на вршител на должноста член на одборот на директори, односно на надзорниот одбор до наредното собрание (став 2) - Ако бројот на членовите на одборот на директори, односно на надзорниот одбор се на-мали под бројот определен со закон, преостанатите членови на одборот на директори, односно на надзорниот одбор мораат во рок од три дена да свикаат собрание за да се пополни составот на одборот на директори, односно на надзорниот одбор. Ако собранието не биде свикано во овој рок, собранието го свикуваат неизвршните членови на одборот на директори, односно на управниот одбор, во рок од три дена по истекот на претходниот рок. • В о членот 602, став 1 се додава нова точка 9-а) со која се утврдува изрекување на глоба за АД и за одговорното лице, доколку акционерот не добие известување согласно со членот 406 став 1 од ЗТД. Со член 406 став 1, кој го уредува правото на известување на акционетор, се утврдува дека секој акционер може на собранието да бара известување за состојбата на друштвото и за неговите односи со други друштва, ако известувањето е поврзано со точките на дневниот ред на собранието. • В о членот 602, став 1 се додава нова точка 9-б) со која се утврдува изрекување на глоба за АД и за одговорното лице, доколку поканата односно јавниот повик не ги содржи податоците од членот 388 став 1 од ЗТД. Според членот 388 став 1 поканата, односно јавниот повик за свикување собрание ги содржи следниве податоци: 1) фирмата и седиштето на друштвото; 2) местото и датумот на одржување на собранието;



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

3) другите процедурални формалности, пропишани со статутот, што се од значење за присуството на собранието и за начинот на гласање; 4) дневниот ред според кој ќе работи собранието и 5) начинот на којшто се достапни материјалите што се подготвени за собранието коешто е свикано. • В о членот 602, став 1 се додава нова точка 9-в) со која се утврдува изрекување на глоба за АД и за одговорното лице, доколку материјалите не се достапни за акционерите согласно со членот 388 став 3 од ЗТД. Според член 388 став 3, материјалите мораат да бидат достапни до акционерите од денот на испраќањето на поканата, односно на објавувањето на јавниот повик.

10.4. Нови прекршочни одредби

Во делот на прекршочните одредби се додаваат четири нови члена: 602-б, 602-в, 602г и 602-д. Според член 602-б: Глоба во износ од 1.500 до 2.000 евра ќе им се изрече за прекршок на членовите на органот на управување, ако: 1) Годишниот извештај за работа на друштвото не ги содржи пропишаните податоци со членот 337 став 1 од ЗТД, 2) не го свикаат годишното собрание согласно со членот 384 став 1 од ЗТД, 3) Годишниот извештај за работа на друштвото не ги содржи пропишаните податоци со членот 384 став 7 од овој закон;

7) не постапат согласно со членот 390 став 9 и став 10 од ЗТД; 8) не провериле дали пријавените акционери од списокот, се евиденитирани во акционерската книга согласно со членот 391 став 3 од ЗТД. Според член 602-в: Глоба во износ од 1.500 до 2.000 евра т ќе им се изрече за прекршок на неизвршните членови на одборот на директори односно на членовите на надзорниот одбор на АД, ако: 1) не го свикаат годишното собрание согласно со членот 384 став 3 од ЗТД и 2) не свикаат собрание на барање на акционер согласно со членот 385 од ЗТД. Според член 602-г: Глоба во износ од 1.500 до 2.000 евра в ќе му се изрече за прекршок на извршниот член на одборот на директори, односно членот на управниот одбор на АД, ако: 1) на барање на акционерот не му издаде копија од записник од собранието на акционери согласно со членот 407 став 4 од ЗТД. Според член 602-д: Глоба во износ од 1.500 до 2.000 евра т ќе им се изрече за прекршок на лицата од член 457 од ЗТД (н.з.лице кое е заинретесирана страна во зделка), ако не постапат согласно со членот 459 од ЗТД. Инаку, членот 459 од ЗТД утврдува дека лицата кои се заинтересирана страна се должни да го известат одборот на директори, односно надзорниот одбор:

4) не свикаат собрание на барање на акционер согласно со членот 385 од ЗТД;

1) за друштвата во кои тие сами или заедно со поврзани лица имаат 20% или повеќе проценти од уделот, односно акции со право на глас;

5) не го свикаат собранието согласно со начините на свикување од членот 387 од ЗТД;

2) за друштвата во чиишто органи имаат управувачки функции и

6) не го стават на дневен ред барањето од членот 390 став 6 од ЗТД , освен во случаите од ставот 7 на овој член;

3) на нив познати тековни или можни зделки, во кои се заинтересирана страна.

www.p

roagens.mk

СТАТУСНО ПРАВО

 

III. ОСВРТ НА НОВИ РЕШЕНИЈА ВО ПРИМЕНА ОД 11 НОЕМВРИ 2015 1. Задолжително поднесување на пријава за упис на основање, промени и бришење на ТП и ТД во трговскиот регистар во електронска форма лично или преку регистрациониот агент Поднесување на пријавата за упис во трговскиот регистар во писмена (хартиена) форма постепено, но речиси целосно на 01.11.2015 година ќе му го отстапи местото на електронскиот модел на доставување на податоците до Централниот регистар на РМ (ЦРМ), со мали исклучоци. Се отвора ново поглавје во комуникацијата ЦРМ во постапките на регистрација трговците во трговскиот регистар (тговци поединци и трговски друштва) која исклучиво ќе се врши преку Системот за е-регистрација во постапките на основање, промена или бришење на деловниот субјект, лично од страна на основачите или преку регистрационен агент, доколку одлучат постапката да ја реализираат со неговото посредство, со примена на електронски потпис. Со предметната измена се опфатени сите одредби од ЗТД кои даваат можност пријавите за упис и документацијата да се поднесуваат во писмена форма, бидејќи оваа форма, со еден мал исклучок од 01.11.2015 се напушта како алтернативен модел на регистрација. НАПОМЕНА:



РЕГИСТРАЦИОНЕН АГЕНТ: СМЕТКОВОДИТЕЛ И АДВОКАТ Во 2013 година со една измена на Законот за едношалтерски систем и водење на трговскиот регистар и регистар на други правни лица („Службен весник на РМ“, бр. 70/13 година, во сила на 24 мај 2013 година), во насока на анимирање на системот на електронската регистрација на субјектите на упис во трговскиот регистар и регистар на други правни лица, беше промовирана на категоријата: „регистрационен агент“, која според дефиницијата ги опфати трговеците поединеци или трговски друштва регистрирани за вршење на сметководствена дејност ( овластените сметководители и сметководители кои исполнуваа и дополнителни законски услови), кои врз основа на посебно овласту-

INFORMATOR 6 I JUNI 2015

вање издадено од Централен регистар стана овластени подносители за пријави за упис на основање на трговските субјекти преку Системот за е-регистрација. Сега, со новата измена на Законот за едношалтерски систем и водење на трговскиот регистар и регистар на други правни лица (се уште предлог во собраниска процедура), чијашто примена стартува на 01.11.2015 година се проширува опфатотот на категоријата: „регистрационен агент“ и на адвокатите и адвокатските друштва кои ќе стекнат овластување за поднесување пријава за упис преку Системот за е-регистрација т.е. овластување за регистрационен агент. Според новите решенија: - Регистрациониот агент трговец поединец и трговско друштво, како сметоводител/ овластен сметководител, вршат електронско поднесување на пријавата за упис на основање на ТП, ДОО И ДООЕЛ. - Регистрациониот агент адвокат поединец или адвокатско друштво вршат електронско поднесување на пријава за упис на ТП, пријава за упис на основање, промена и бришење на сите форми на трговски друштва определени со ЗТД во единствениот трговски регистар. Притоа, останува бврската на уписот на основање да се врши без награда и надоместок кон ЦРМ, додека пак спроведувањето на уписите за промена и бришење ќе се регулира врз основа на предходно утврдена и јавно објавена тарифа на Адвокатската комора. При толувањето на новите одредби на ЗТД, кои се повикуваат на овластувањата на регистрациониот агент, треба да се има предвид проширената дефиниција на оваа категорија на овластените подносители на пријавата за упис преку Системот за е-регистрација од Законот за едношалтерскиот систем и водење на трговскиот регистар и регистар на други правни лица.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

А) ТРГОВЕЦ ПОЕДИНЕЦ Конкретно за трговецот поединец (во натамошниот текст: ТП), електронска регистрација се реализира со менување на два члена (14 став 2 и 18-а став 1) на начин што се воведува задолжително електронско поднесување преку Системот за е-регистрација на пријавите за упис на: пренесување фирмата на ТП и бришење на ТП во трговскиот регистар, заедно со пропишаната документација која се приложува кон пријавата во реализирањето на овие постапки, што до измената беше предвидено исклучиво за поднесување на пријавата за упис на основањето на ТП.

Попрецизно, пријава за упис се поднесува во електронска форма потпишана со електронски потпис од физичкото лице кое се запишува како трговец поединец (лично), или преку полномошникот на трговецот поединец или преку регистрационен агент согласно со Законот за едношалтерскиот систем и за водење на трговскиот регистар и регистарот на други правни лица. Притоа: - К он пријавата за упис на основање се приложува електронски заверен потпис на трговецот поединец согласно со Законот за податоците во електронски облик и електронски потпис (член 14 став 1). - Кон пријавата за упис на пренесување на фирмата се приложуваат: а) договор за пренос на фирмата заверен кај нотар и б) доказ дека сите доверители се согласиле со пренесувањето на фирмата (чл. 16 став 5)

Договорот за пренос на фирмата не се заверува на нотар ако се поднесува преку Системот за е-регистрација и истиот е потпишан со електронски потпис на договорните страни или се поднесува преку регистрациониот агент, заверен со електронски потпис на регистрационен агент.

- Кон пријавата за бришење на уписот на ТП се приложуваат: а) изјава за престанувањето на трговецотпоединец; www.p

б) доказ дека сметката на трговецот-поединец е затворена. Б) ТРГОВСКИ РЕГИСТАР И ПОСТАПКА НА УПИС Начин на водење на трговскиот регистар Во истата насока целосно се менува членот 84 од ЗТД кои го пропишива начинот на водење на трговскиот регистар. Се прецизира дека уписите во трговскиот регистар се вршат во електронска форма (се брише можност за писмена форма) и трговскиот регистар се води во писмена форма и во електронска форма. Поднесувањето на сите податоци што се запишуваат во трговскиот регистар, се врши во електронска форма преку Систем за е-регистрација и во согласност со Законот за едношалтерскиот систем и за водење на трговскиот регистар и регистар на други правни лица. По исклучок, поднесувањето на податоците за упис врз основа на правосилна судска одлука или одлука на државен или друг надлежен орган и податоците за упис за субјекти на упис кои не се опфатени со овој закон, а се запишуваат во трговскиот регистар, се врши во писмена форма. Поведување на постапката за упис Изменетиот член 92 став 1 од ЗТД, продолжива со доуредување на постапката за електронски упис во трговскиот регистар, со прецизирање дека пријавата се поднесува од овластен подносител во електронска форма а по исклучок, пријавата за упис врз основа на правосилна судска одлука или одлука на државен или друг надлежен орган, како и пријава за упис на субјекти кои не се опфатени со овој закон, се поднесува во писмена форма. Пријавата за упис може да ја поднесе и полномошник со полномошно дадено од овластениот подносител, во писмена форма заверена кај нотар или дадено во електронска форма потпишано со негов електронски потпис, или заверено со електронски потпис на регистрациониот агент којшто ја поднесува пријавата за упис преку Системот за е-регистрација (чен 92 став 3).

roagens.mk

СТАТУСНО ПРАВО

Обврска на регистрациониот агент Регистрациониот агент, со дополнување на членот 82 со став 4, се обврзува конвертираните прилози (исправи и докази) да ги чува 5 години, а потоа истите ги предава во Државниот Архив на Република Македонија. (Н.З. Конвертираните прилози од хартиена во електронска форма би имале значење на зеверен препис од оригиналот, со правна сила на нотарска заверка. Својство на оригинал би имале изворно составените прилози во електронска форма и потпишани со дигитален сертификат.) В) ИЗЈАВА ЗА ОСНОВАЊЕ, ЗА СТАТУСНИ ПРОМЕНИ И ЗА ПРЕОБРАЗБА Во членот 32 став 1 од ЗТД се врши прецизирање во насока основачите на трговското друштво и првите членови на органите на управување, односно управителот, при упис на основање на друштво да поднесуваат изјава во електронска форма преку едношалтерскиот систем, во којашто ги наведуваат дејствијата извршени со цел правилно да се основа друштво и со којашто тврдат дека друштвото го основале во согласност со закон и дека податоците содржани во прилозите кон пријавата за упис на основањето се вистинити и се во согласност со закон, со што се исклучува поднесувањето на изјавата во писмена форма. Во електронска форма се поднесуваат и изјавите што ги даваат членовите на органите на управување, односно на надзорниот одбор од член 32 став 2 и 3, и тоа: изјавата за измена на договорот на друштвото, односно статутот и изјавата во случај на присоединување, спојување или поделба на трговско друштво (статусни промени), односно преобразба од една во друга форма на друштво, поради што се исклучува обврска за нивната нотарска заверка. Г) ЗАСТАПНИК ПО ЗАКОН (ФИЗИЧКОТО ЛИЦЕ КОЕШТО ГО ЗАСТАПУВА ДРУШТВОТО) Во членот 65, кој го уредува застапувањето на трговските друштва од застапникот по закон (управите во ДОО/ДООЕЛ, генерален

INFORMATOR 6 I JUNI 2015

 

директор, односно главен извршен директор во АД), со измената се прецизира дека при уписот на застапникот по закон во трговскиот регистар се приложува потпис заверен со личен електронски потпис или со потпис на регистрационен агент, со што се исклучува обврска за нотарска заверка на истиот. Д) КОМАНДИТНО ДРУШТВО (КД) Со менување на членови 150 и 159, кои се однесуваат на основање на командитното друштво и на пренос на удели во командитно друштво на трети лица, во контекст на анимирањето на електроската регистрација се пропишува дека командитно друштво се основа со договор за друштво во писмена форма со заверени потписи на содружниците со електронски потпис на регистрациониот агент, или во електронска форма потпишан со електронски потпис на содружниците на друштвото преку Системот за е-регистрација. Уделите во командитното друштво можат да бидат пренесени на трето лице само со со-гласност во писмена форма со заверени потписи на содружниците со електронски потпис на регистрацискиот агент, или во електронска форма потпишана со електронски потпис на со-дружниците на друштвото преку Системот за е-регистрација. Ѓ) ДОО / ДООЕЛ Кај друштвото со ограничена одговорност (ДОО) и друштвото со ограничена одговорност основано од едно лице (ДООЕЛ), во членот 170 од ЗТД кој го уредува основањето на истото, поради воведување на електронската регистрација, се менува ставот 3 според кој договорот за ДОО, односно изјавата за основање на ДООЕЛ, како основачки акт, во писмена форма, се заверува со потписи на содружниците со електронски потпис на регистрацискиот агент или во електронска форма се потпишува со електронски потпис на содружниците на друштвото преку Системот за е-регистрација. Со ова се напушта одредбата договорот за друштвотот, односно на изјавата за основање нотарски да се заверува.



02/ 3162-979 i 3298-763



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Кај зголемувањето на основната главнина на ДОО преку преземање на нови влогови од страна на содружниците, во член 256 се менува став 4 и се прецизира дека новите влогови се преземаат од содружниците со изјава во писмена или електронска форма, при што изјавата дадена во писмена форма се поднесува заверена со потписи на содружниците со електронски потпис на регистрациониот агент или во електронска форма потпишана со електронски потпис на содружниците. Поради електронско поднесување, се елиминира обврската за нотарска заверка на изјавата. Е) АКЦИОНЕРСКО ДРУШТВО (АД)

И кај основањето на АД, членот 285 се менува со пропишување дека статутот, како основач-ки акт, може да биде во писмена форма со заверени потписи на основачите со електронски потпис на регистрациониот агент, или во електронска форма потпишан со електронски потпис на основачите на друштвото преку Системот за е-регистрација. Ж) ПРЕОБРАЗБА ОД ЕДНА ВО ДРУГА ФОРМА НА ДРУШТВО Со воведување на обврската за електронски упис на промените во трговскиот регистар се интервенира и во членот 514 во ставот 2 со тоа што се прецизира дека пријавата за упис на преобразба на друштвото од една во друга форма ја потишуваат членови на органите на друштвото назначени со договорт за друштвото, односно со статутот со заверка на нивните потписи со електронски потпис на регистрациониот агент кога е во писмена форма или потпишана со нивни електронски потписи кога се поднесува во електронска форма преку системот за е-регистрација.

POLUGODI[NA PRETPLATA 2015 - INFORMATOR - PRO EKONOMIJA - INFO REGISTAR - KONSULTACII - POPUSTI ...

8.500 denari

www.p

2. Како исклучок, меѓународни финансиски организации чија членка е РМ и чие учество во друштвото е под 50% а за кое е покрената постапка за бришење поради неактивност, можат да бидат основачи во „забранетиот“ период Членот 29 став 2 од ЗТД кој ги дефинира субјектите кои не можат да основаат трговско друштво, преку точката 5, во оваа позиција ги става содружниците, управителите и членовите на органот на управување и органот на надзор на друштвата за кои е започната постапка за бришење поради неактивност (согласно со член 552-б од ЗТД), за време на траењето на таа постапка и во период од 3 години од денот на објавата на бришењето на друштвото на веб страницата на ЦРМ. Членот 552-б, во функција на објаснување на измента, предвидува бришење од трговскиот регистар по службена должност од страна на ЦРМ на друштвото доколку поради следните причини: - не доставилo годишна сметка и финансиски извештаи за последната деловна година до последниот работен ден од тековната година и - не пријавилo упис на адреса на електронско сандаче за прием на писмена. Новината со која се дополнува членот 29 став 2 во точката 5, предвидува дека од забраната за основање на трговско друштво во период на водењето на постапката за бришење на друштвото поради неактивност и три години по бришењето од трговскиот регистар, се исклучени основачите, односно содружниците кои се меѓународни финансиски организации чија членка е РМ и чие учество во основната главнина на друштвото е под 50%. Во членот 29 став 6 се врши прецизирање дека основачите кон пријавата за упис на основање на друштво поднесуваат личната изјава во електронска форма преку едношалтерскиот систем, со која потврдуваат дека не постои некое од oграничувањата да бидат основачи согласно со закон, при што се брише дел од одредбата кој предвидуваше можност за поднесување на оваа изјава во писмена форма.

roagens.mk

 

ДАНОК НА ДОБИВКА - „РЕИНВЕСТИРАНА ДОБИВКА“

М-р Павле ГАЦОВ Даночен советник и управител на Агенцијата “Про Агенс“ p_gacov@proagens.com.mk

НАМАЛУВАЊЕ НА ОСНОВАТА НА ДАНОК НА ДОБИВКА ЗА 2015 ГОДИНА ПО ОСНОВ НА РЕИНВЕСТИРАЊЕ НА ДОБИВКАТА ОД 2014 ГОДИНА

Кратко потсетување на „голготата“ со реинвестираната добивка за 2014 година Без амбиции да ја шириме темата, кратко потсетуваме на голготата што обврзниците на данокот на добивка ја имаа во врска со примената на даночното ослободување по основ на реинвестирање на добивката од 2013 година во функција на намалување на основата за данок на добивка за 2014 година. Во продолжение ги набројуваме фактите: - Почитувачите на правото знаат дека ова даночно ослободување не можеше да се користи заради различниот даночен режим кој се применуваше до 2013 година и од 2014 година. Имено, неоданочената нето добивка од 2013 година не смееше да се користи за намалување на даночната основа за 2014 година. Но,... - Правната ситуација стана нејасна откако првичната забрана да се користи ова ослободување, беше „укината со отклучување“ на АОП 34 од Даночниот биланс (30. Износ на извршени вложувања од добивката (реинвестирана)). Со ваквата „техникалија“ сепак не беше создадена правна можност за користење на ослободувањето. УЈП јасно и изрично со свој став објавен на службената интернет страницата нагласуваше дека за прв пат реинвестирање на добивката може да се користи при составување на даночниот биланс за 2015

INFORMATOR 6 I JUNI 2015

година... Разрешницата дојде од Собранието на РМ. - Собранието на РМ, после истекот на сите рокови за доставување на Годишната сметка и Даночниот биланс за 2014 година се одважи да истолкува дека даночното ослободување по основ на реинвестирање на добивката наводно се однесувало и на составувањето на Даночниот биланс за 2014 година. - Следуваа корекции на Даночните биланси и годишните сметки од страна на обврзниците кои ја реинвестирале добивката од 2013 година. - Иако сите претходни активности фактички се одвиваа во втората половина на месец март 2015 година, УЈП не пропушта да нагласи дека за овој чин е потребно почитување на формалниот законски услов - донесување на одлука на сопствениците за распределба на добивката од 2013 година за нови инвестиции. Откако ги фактографиравме настаните во врска со реинвестирањето на добивката од 2013 година, во продолжение ќе се задржиме на можноста за реинвестирање на добивката од 2014 година со која може да се намалува основата за данокот на добивка за 2015 година.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Правна основа Согласно со членот 28 од Законот за данокот на добивка (112/14), на обврзникот на данокот на добивка му се намалува даночната основа за износот на извршените вложувања (набавки) направени од добивката од претходната година (реинвестирана добивка). Реинвестирањето на добивката е процесуирано во членот 7 од Правилникот за данокот на добивка (174/14). За целите на формирање на основата на данокот на добивка, реинвестирање на добивката подразбира извршени инвестициски вложувања од добивката остварена за претходната година за развојни цели преку проширување на дејноста на даночниот обврзник, односно тоа ги опфаќа вложувањата во: - материјални средства (недвижности, постројки и опрема) и

- нематеријални средства (компјутерски софтвер и патенти). Интересно е дека во текстот на законот се користат флоскули кои ја замаглуваат вистинската форма на ова даночно ослободување. Освен јазичната некоректност од типот „инвестициски вложувања“, што би се превело како „вложувачки вложувања“, се пропушта можноста да се појасни дека всушност се работи за набавка на нетековни средства на товар на паричните средства на даночниот обврзник, односно со создавање на обврски за извршените набавки. Нагласуваме дека ослободувањето е линкувано само со распределенета добивка од МИНАТАТА година за нови инвестиции. Во игра не влегува евентуално распределен дел за нови инвестиции кој потекнува од акумулирана добивка и за претходни години. Законот не бара посебно постапување со издвоениот дел од ланската нето добивка. Произлегува дека даночниот обврзник треба да ја исполни формалната обврска: да усвои одлука за издвојување на дел од добивката од претходната година за нови инвестиции и како последица на тоа да се спроведе соодветна евиденција со резервирање на делот од www.p

нето добивката за целите утврдени во одлуката. Други детали поврзани со ова даночно ослободување не се дадени ниту во Законот, ниту во Правилникот за данокот на добивка. Според нас, издвоениот дел од добивката за нови инвестиции треба да се евидентира на сметката на резервите (предлагаме: 9422), заради нејзино следење во функција на даночното известување. Со вакво издвојување, овој дел од добивката не може да биде предмет на дополнителна распределба (исплата како дивиденда и сл.). До кога да се чува „резервираната добивка за нови инвестиции“? Сметаме дека чувањето на овој издвоен дел од добивката е депласирано после целосното амортизирање на средствата за кои е користена даночна дедукција, односно после нивното искнижување (продажба, подарување и сл.). Се разбира искнижување може да настане и при нивна евентуална продажба пред истекот на задолжителниот законски рок за чување од 5 години, за што обврзникот има обврска да го плати данокот на добивка за кој бил ослободен. Искнижувањето на овие средства го подразбираме како можност реинвестираниот дел од добивката повторно да се врати на сметката за акумулирана добивка со следното книжење: 9422 / 950.

Ограничувања на правото на реинвестирање на добивката за даночни цели Даночното ослободување по основ на реинвестирање на добивката од претходната година не може да се користи за набавка на: - патнички автомобили, - мебел, - теписи, - аудиовизуелни средства, - бела техника, - уметнички дела од ликовната и применетата уметност и - други набавки кои служат за административни цели.

roagens.mk

ДАНОК НА ДОБИВКА - „РЕИНВЕСТИРАНА ДОБИВКА“

Ограничувањата не треба да важат безусловно и еднакво за сите дејности Обрнуваме внимание дека не сите претходни исклучоци би требало да имаат третман на навидум „непотребни набавки“ за функционирањето на обврзникот на данокот на добивка. Враќајќи се пред 2008 година, кога се користеше режимот на реинвестирање на добивката, потсетуваме дека со ваков став се произнесе тогаш и УЈП во посебна Инструкција бр. 11-5547 од 15.06.2007 година и 119097 од 25.10.2007 година. Во продолжение потсетуваме на ставот на УЈП од 2007 за истата правна ситуација, кои сметаме дека нема причина да биде сега различен. Во одделни случаи, патничките автомобили кои што се опремени со специјална додатна опрема потребна за нивна употреба како: такси возила, возила за обука на возачите, специјални медицински возила, погребни возила и слично, кои што се директно поврзани со вршењето на основната дејност на претпријатието, можат да се сметаат за инвестициони вложувања во материјални средства за проширување на дејноста од член 28 на Законот за данокот на добивка. Во одделни случаи, мебелот, теписите, аудиовизуелните средства и белата техника, можат да се сметаат за инвестициони вложувања во материјални средства за проширување на дејноста од член 28 на ЗДД, само доколку истите се употребуваат за вршењето на основната дејност на субјектот, како на пример: опремување на хотели, мотели, ресторани - во угостителството и туризамот - кино сали, театри, спортски објекти и други објекти - во дејностите од културата и спортот - трговски дуќани и други продажни места - во трговијата - како и за уредување на шалтерските ентериери кај банките, осигурителните компании и други претпријатија кај кои основните услуги се даваат преку шалтери. При тоа во сите случаи треба да се напомене дека, наведената опрема треба да се смета за неопходно потребна во остварувањето на основната дејност на претпријатието, а не за неговите административни и општи потреби.

INFORMATOR 6 I JUNI 2015

  Дополнителни услови за користење на правото за реинвестирање на добивката за даночни цели Користењето на даночното ослободување по основ на реинвестирана добивка е поврзано и со исклучување на можноста даночниот обврзник да го пренесе правото на сопственост над средствата со кои се стекнал преку реинвестирање на добивката во рок од пет години од денот на нивното стекнување. Доколку обврзникот ги отуѓи средствата на било кој начин (продаде, подари и сл.) има обврска да го плати данокот на добивка кој би го платил кога не би го користел ова даночно ослободување. При евентуална надворешна контрола, даночниот обврзник има обврска документирано да докаже дека даночното ослободување го искористил за вложувања во материјални средства (недвижности, постројки и опрема) и во нематеријални средства (компјутерски софтвер и патенти) за проширување на дејноста. Квантифицирањето на категоријата проширување на дејноста (зголемен приход, зголемен број на работници, зголемен број на пазари на присуство, зголемен обем на производство, проширен асортиман на производи, зголемен број на купувачи, односно добавувачи и сл.) не е уредена со законот и затоа истата е неприменлива. Ако обврзникот не успее да презентира соодветна документација за извршените набавки, одлука за распределбата на добивката и соодветна сметководствена евиденција која е проследена во финансиските и даночните извештаи, има обврска да го плати данокот на добивка кој би го платил кога не би го користел ова даночно ослободување.

Донесувањето на одлука за распределба на добивката е задолжителен услов кој мора да се исполни Согласно со ченот 7 став 2 од Правилникот за данокот на добивка (174/14), за целите на формирањето на основата за оданочување со



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

данок на добивка како реинвестирана добивка ќе се признава добивката која е остварена за претходната година, истата е прикажана во годишната сметка и за која е донесена одлука за распределба за инвестиции и која во наредната година е вложена, односно реинвестирана за пропишаните намени.

Дефинирање на недвижности, постројки и опрема согласно со сметководствените стандарди Согласно со МСС 16.6 од Правилникот за водење сметководство (159/09, 164/10 и 107/11), под недвижности, постројки и опрема се подразбираат: материјални средства кои претпријатието ги чува за користење во производство или обезбедување на производи или услуги (во трговијата), за изнајмување на други или за административни цели, доколку истите се очекува да бидат користени во текот на повеќе од еден период (година).

Признавањето на недвижностите и опремата како средство се поврзува со: (а) веројатноста дека идните економски користи поврзани со средството, ќе претставуваат прилив за претпријатието и (б) можноста набавната вредност на средството да биде веродостојно измерена. При определувањето на барањето од точката (а), се проценува степенот на извесноста на остварувањето на идните економски користи кои ќе произлезат од употребата (користењето) на средството, врз основа на постоење на расположиви докази во периодот на почетното признавање. Ова претпоставува постоење на голем степен на уверување дека претпријатието ќе ги прими наградите кои се припишуваат на средството и ќе ги преземе поврзаните ризици. Ова уверување вообичаено е расположиво само кога ризиците и наградите преминале на претпријатието. Недвижностите, постројките и опремата може да се групираат заради сличната природа и употреба во работењето на ентитетот. Примери за посебни групи се следните: - земјиште www.p

- земјиште и згради - машини - моторни возила - мебел и инвентар и - канцелариска опрема. Според МСС 40.5 вложувањата во недвижности се недвижности (земјиште или зграда - или дел од зграда - или двете заедно, кои се чуваат од страна на сопственик или наемател во финансиски наем), за да се заработуваат наемнини или да се оствари зголемување на вредноста на капиталот или и двете заедно, наместо за: (а) употреба во производството или набавка на производи или услуги или за административни цели. (б) продажба во редовниот тек на работењето.

Третман на земјиште набавено за деловни цели Земјиштето кое даночниот обврзник го набавил со намера да го користи за деловни потреби во проширување на својата дејност со која ќе обезбеди идни економски користи поврзани со неговата употреба (издвоено или во група со други средства) што ќе претставуваат прилив за претпријатието, под услов ризиците и наградите да преминале на претпријатието, ќе има третман на недвижно средство од МСС 16, за кое се определува даночно ослободување во рамките на концептот на реинвестираната добивка.

Даночен третман на вложувањата во недвижности чија изградба е во тек Вложувањата во недвижности чија изградба е во тек и трае во подолг период кој се протега во повеќе од една календарска (деловна) година, чија намена во подоцнешниот период на користење (употреба) на градежните објекти е „употреба во производството или во обезбедувањето на производите или услугите“, ќе се сметаат за вложувања во ма-

roagens.mk

ДАНОК НА ДОБИВКА - „РЕИНВЕСТИРАНА ДОБИВКА“

теријални средства од член 28 став 1 на ЗДД за кои е дозволено остварување на правото на даночно ослободување во годината (годините) на вложувањето. Кога станува збор за користење на даночно олеснување и ослободување за средства чија изградба трае подолго од една година (инвестиции во тек) условот за неотуѓување на сред-ството започнува да тече од годината во која е извршено инвестирањето.

Даночен третман на амортизацијата на средствата за кои е користен режимот на ринвестирана добивка Законот и Правилникот за данокот на добивка посебно не го уредуваат даночниот третман на амортизацијата која се пресметува на набавната вредност на вложувањата за кои е користено даночно ослободување по основ на реинвестирана добивка. Произлегува дека амортизацијата има обичен третман на даночно признаен трошок и кога се работи за амортизирање на средствата кои се набавени од реинвестираната добивка. Со стариот режим на реинвестирана добивка кој се применуваше до 2008 година, амортизацијата се употребуваше за анулирање на иницијалното даночно ослободување (истата ја зголемуваше тековната даночна основа).

Даночен третман на авансите платени за недвижности Исплатите кои што преставуваат авансни плаќања (без добивање на градежна ситуација за завршените градежни работи) не се сметаат за вложувања во материјални средства од член 28 став 1 на ЗДД. Во евиденцијата се применува соодветна сметка за аванси.

Даночен третман на недвижностите набавени во лизинг аранжман За средствата добиени врз основа на договорите за лизинг, важат правилата утврдени со МСС 17. Доколку во договорите е предвидена договорна клаузула за задолжително стекнува-ње со средството од страна на нае-

INFORMATOR 6 I JUNI 2015

  мателот по истекот на периодот на изнајмувањето, се смета дека средството може да го задоволи условот за негово признавање како вложување во инвестиции, според одредбите од член 28 од ЗДД, под услов да се задоволени останатите критериуми од Законот за данокот на добивка. Се спроведува и соодветна евиденција на сметките за нетековни средства.

Даночен третман на вложувањата во нематеријални средства - компјутерски софтвер и патенти Согласно со МСС 38.2, под нематеријални средства софтвер и патенти, се подразбираат немонетарни средства кои можат да се идентификуваат, без физичка содржина, кои се чуваат за употреба во производството или набавката на производи или услуги, за изнајмување на други или за административни цели. „Патент“, согласно одредбите од Законот за индустриска сопственост („Службен весник на РМ”, бр. 21/09; 24/11; 12/14 и 41/14), претставува право од индустриска сопственост со кој се штити „пронајдок“ во постапка утврдена со овој Закон. Со патентот се штити одреден пронајдок во сите области на техниката и технологијата, ако е нов, ако содржи инвентивен придонес и ако може да се применува во индустријата. За пронајдоците кои ги задоволуваат условите утврдени со Законот, Државниот завод за заштита на индустриската сопственост, издава Решение со кое потврдува дека пронајдокот по бараниот патент ги задоволува условите за негово регистрирање. За регистрираните патенти, Заводот води Регистар, во кој што се впишуваат сите промени во врска со патентот, вклучително ли-ценцирањето и преносот на правото. Правото на патентот согласно член 74 од Законот трае 20 години. Претпријатијата можат да се стекнат со патенти, по пат на купување од други, или со интерно создавање. Пренесувањето на правото на користење на патентот за определен временски период се врши согласно со Договорот за лиценца, кој задолжително се склучува во писмена форма.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

„Компјутерска програма“ како пишано дело, согласно со членот 12 од Законот за авторското право и сродните права („Службен весник на РМ“ бр. 115/10, 140/10, 51/11 и 147/13), се смета за авторско дело. За нематеријално средство се сметаат апликативните софтвери кои што не се сметаат за составен дел на хардверот (машината). Примери на апликативни софтвери се Microsoft Office, Auto CAD, разни сметководствени и други програми.

Во пракса најчесто се набавуваат разни програми, пресметковни програми за обработка на текстови, програми за графичка обработка, таблични калкулатори, како и програми за обработка на сметководствени податоци. Истите спаѓаат во апликативни софтвери и се искажуваат посебно како нематеријални средства. За разлика од апликативните софтвери, оперативните содржини на основата за работа на хардверот (поддршка на машината), се искажуваат во рамките на материјалното средство.

Математички правила за избор на износот со кој ќе се намали даночната основица Согласно со Законот за данокот на добивка, реинвестирана добивка е добивката остварена со годишната сметка од претходната година која по пат на распределба е издвоена за инвестиции и која во наредната година е вложена за даночно признатите нови инвестиции. Од претходната дефиниција на реинвестираната добивка произлегуваат три даночни факти (квалификации) кои се предуслови за користење на вакво даночно ослободување: Прв, обврзникот на данокот на добивка мора да има искажано нето добивка по годишната сметка за последната деловна година,

(набавка на материјални средства - недвижности, постројки и опрема и нематеријални средства - компјутерски софтвер и патенти. Потенцираме дека издвојување од добивката за инвестиции (од даночен аспект) може да се врши само од нето финансискиот резултат остварен со годишната сметка од претходната година (добивка за финансиската година), а не и од пренесената (акумулираната) добивка. Евиденцијата на делот од добивката наменета за инвестиции во следната година може да се изврши преку сметката 9422 - Останати резерви - реинвестиран дел од добивката. Наш став:Мотивите за ваквата распределба на нето добивката (дел од добивката за инвестиции) се само даночни и истата не треба да се поврзува со решенијата уредени во Законот за трговските друштва и да се бара запишување во Трговскиот регистар на ваквата „даночна“ распределба. Трет, во тековната година треба да биде извршена фактичка набавка на средства за кои следува даночна дедукција. „Преведувајќи ја на македонски јазик“ категоријата „реинвестирана добивка“ би значела трансформација на оданочената добивка во нови инвестиции (средства). Ваквата трансформација во праксата реално не се случува, односно посебно издвоениот дел од добивката не ја менува својата содржина (распределениот дел од добивката се евидентира на сметката 9422), туку само намената (издвоениот дел од добивката претставува „сенка чувар“ на инвестиционите намери од даночен аспект). Сепак, во нови инвестиции ќе бидат претворени некои од ликвидните средства на даночниот обврзник (пари).

Втор, дел од добивката (или целата добивка), со акт на даночниот обврзник (Одлука за распределба ...) да биде распределена за инвестиции

www.p

roagens.mk

 

ДАНОК НА ДОБИВКА - „РЕИНВЕСТИРАНА ДОБИВКА“

Нагласување на Одлуката за распределба на добивката од претходната година Напоменуваме дека добивката која со распределба е наменета во категоријата акумулирана добивка НЕ МОЖЕ да се користи за даночно ослободување по основ на реинвестирана добивка. Членот 483 од ЗТД ја нагласува поединечната намена на распределената добивката. Во продолжение презентираме пример на Одлука која мора да биде донесена заради користење на режимот на реинвестирана добивка. Пример на Одлука за распоредување на добивката за 2014 година Врз основа на член 483 од Законот за трговските друштва и член __ од Договорот за друштвото (односно Статутот) и Предлог на Одлуката за распоредување на добивката, собирот на содружниците на ДОО ____ (собранието на АД ________), на седницата одржана на ________ 2015 година ја усвои следната ОДЛУКА за распоредување на добивката остварена по годишната сметка и финансиските извештаи за 2014 година Член 1 Нето добивка остварена за 2014 година во износ од ХХ денари се распоредува на износи за: 1) Покривање на загубата од работењето од поранешни години ___________ 2) Законски резерви

___________

3) Статутарни резерви

___________

4) Дивиденда за содружниците

___________

5) или пренос на добивка во наредната година

(нераспоредена / акумулирана добивка)

___________

6) Зголемување на основна главнина

___________

7) Инвестиции

ХХХХХХХХХХХ

8) Дополнителни издатоци:

___________ ___________

В к у п н о: Член 2 Оваа одлука стапува во сила со денот на донесувањето. Место и датум ______________

МП

Собир на содружниците Претседавач ___________ Собрание на акционерите Претседавач ___________

INFORMATOR 6 I JUNI 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Пресметка на намалувањето на годишната основата на данокот на добивка за 2015-та година по основ на нови инвестиции Потсетуваме дека, ако не е остварена добивка по годишната сметка за 2014 година, односно ако не е извршена соодветна распределба од нето добивката за нови инвестиции, даночно ослободување по основ на реинвестираната добивка не може да се користи. При пресметување на данокот на добивка во 2015-та, намалувањето на даночната основа по основ на реинвестирана добивка ќе има еднакво важни три логички лимити: прв, износот на нето добивката, распореден за нови инвестиции по претходната (годишна) сметка (за 2014 година), втор, даночната основа за 2015-та година (утврдена на АОП 28 од Образецот „ДБ“) и трет, износот на фактички реализираните инвестиции во пресметковниот период (2015 г.). Даночното ослободување ќе се утврдува на најнискиот износ од овие три износи. Пример:

Варијанти во 000 денари

Р. ОПИС бр. 1. Дел од нето добивка по годишната

сметка за 2014 г. распоредена за нови инвестиции 2. Даночна основа за 2015 година 3. Фактички инвестиции во основни средства во текот на 2015 г. 4. Вкупен износ со кој може да се намалува годишната даночна основа за 2015 г. * На редот 4 се искажува најнискиот износ од ред. 1, 2 и 3

2.500

1.000

1.900

2.500

2.000

1.200

1.500

1.600

2.500

3.000

1.500

1.200

1.100

1.600

9.000

1.200

1.000

1.100

* На АОП 34 од новиот „ДБ“ се искажува износот од редот 4.

Напомена: Вкупниот износ на извршени вложувања од добивката се искажува на АОП 45 од Даночниот биланс, вклучувајќи го и делот за кој се користи режимот на реинвестирана добивка.

Мислење на УЈП (извадок) Според Мислење на УЈП во контекст на одговорено прашање од даночен обврзник „... доколку со Одлука за распределба на добивката за 2013 година (донесена од страна на Собирот на содружници односно Собранието на друштвото) истата е наменета за пренос во наредната година како акумулирана (нераспределена) добивка, не може да се користи ослободување по основ на реинвестирана добивка, без оглед на фактот што Одлуката за намената на добивката во текот на 2015 е променета, бидејќи инвестиционите вложувања извршени во 2014 година треба да бидат од остварената добивка од претходната година (2013) која по пат на распределба ќе биде издвоена за инвестиции, согласно со одредбите на ЗДД и ПДД“.



02/ 3162-979 i 3298-763

www.p

roagens.mk

НОВИНИ - ИНФО

 

Данијела ЈАЌИМОВИЌ (Praven sovetnik) d_jacimovic@proagens.com.mk

ГОДИШЕН ОДМОР - 2015, ЕЛЕКТРОНСКА ЕВИДЕНЦИЈА НА РАБОТНОТО ВРЕМЕ, МИНИМАЛНА ПЛАТА И АРХИВСКО РАБОТЕЊЕ

I. НОВИНИ ОД ОБЛАСТА НА РАБОТНИТЕ ОДНОСИ Можност за користење на годишен одмор во повеќе делови Во членот 141 од Законот за работните односи (во натамошниот текст: ЗРО) под наслов: „Користење на годишниот одмор“, се содржани правила за начинот на користење на годишниот одмор. Годишниот одмор по правило се користи во текот на календарската година - член 141 став 1 од ЗРО. Во однос на можноста за користење на годишен одмор во делови, ЗРО конечно ја напушти одредбата од членот 141 став 2 со која се даваше можност годишниот одмор да се користи само во два дела, со тоа што првиот дел од одморот мораше да трае најмалку 12 работни дена. Новина:



Со измената на ЗРО („Службен весник на РМ” бр. 33/15) влезена во сила на 13.03.2015 година, се измени и членот 141 став 2 од ЗРО во насока на воведување можност годишниот одмор да се користи во повеќе делови во договор со работодавачот, со тоа што еден дел од годишниот одмор мора да трае најмалку две непрекинати работни недели. Новото решение ја потврдува праксата дека потребите на работниот процес или на ра-

INFORMATOR 6 I JUNI 2015

ботникот, често бараат одморот да се користи во повеќе од два дела, не ретко и да се прекине поради околностите на работниот процес кои не трпат одложување. Затоа, одредбата според која годишниот одмор може да се користи во два дела беше критикувана и од работодавачите и од работниците со предлог истата послободно да се толкува, во смисла дека ЗРО зазема императивен став само во однос на барањето најмалку 12 работни дена од одморот да се искористат во тековната календарска година, а остатокот до 30 јуни следната година, но не и во однос на начинот на нивното искористување како искористување во континуитет, бидејќи начинот на користење треба да произлезе од потребите на работодавачот и од можностите за одмор и рекреација на работникот со оглед на неговите семејни обврски, како што укажува и самиот ЗРО во членот 144 став 1. Но, исто така, постоеше и цврст став на инспекторите на трудот по ова прашање, кои користењето на годишен одмор во повеќе од два дела го третираа како прекршок по ЗРО. По однос на барањето еден дел од годишниот одмор да трае најмалку две непрекинати работни недели, треба да се има предвид членот 116 од ЗРО, според кој полното работно време изнесува 40 часа неделно а работната недела по правило трае пет работни дена. Но, при распоредувањето, полното работно време може да биде распоредено и поинаку: во минимум четири работни, односно максимум шест работни дена во неделата, според одлуката на работодавачот за распоредување



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

на работното време - член 123 ставови: 3 и 4 и член 125 од ЗРО. Според тоа, ако годишниот одмор се определува според организираното работно време кај работодавачот, поточно според работното време на секој конкретен работник согласно со член 138 став 3 од ЗРО (според овој член, при определување на траењето на годишниот одмор за секој работник одделно, како ден на годишен одмор се смета секој работен ден на конкретниот работник одреден според распоредот на работното време кај работодавачот), две непрекинати работни недели може да значат максимум 12 работни дена, односно минимум 8 работни дена годишен одмор. Доколку во двете работни недели има денови на празник или други денови на оправдано отсуство (на пр. боледување), од траењето на годишниот одмор во две непрекинати работни недели ќе се исклучат деновите на празник или боледување и истите ќе се вклучат во остатокот од одморот.

Напомена:



Содржината на член 138 став 3 од ЗРО бара при определување на траењето на годишниот одмор за секој работник одделно, како ден на годишен одмор да се смета секој работен ден на конкретниот работник одреден според распоредот на работното време кај работодавачот. Оваа одредба претставува исклучок од решението од членот 138 став 2 според кое саботите и неделите не се пресметуваат во годишен одмор. Ако дословно ја примениме одредбата се јавува различно траење на годишниот одмор во календарска (временска) смисла за ист број работни денови на годишен одмор кај работниците кои работат четири, пет, односно шест дена во работната недела. Согласно со ова, на работникот кој во работната недела има 4 работни дена и три слободни, во годишниот одмор од 20 работни дена ќе му се пресметаат само четири работни дена неделно, а ако има шест работни дена и еден слободен ден во годишниот одмор од 20 работни дена дена ќе му се пресметаат шест работни дена неделно, па истиот број на деwww.p

нови на одмор (20 работни дена) вториот работник ќе ги искористи во пократок календарски период (3 календарски недели и два дена), од работникот кој работи четири дена неделно (5 календарски недели одмор). Поради ваквите разлики во работниот статус на вработените во делот на користењето на годишните одмори промовирани со член 138 став 3 од ЗРО, без притоа во корист на истиот да постои посилен аргумент од „наметнатиот“ распоред на работното време од страна на работодавачот, сметаме дека не би смеело да се смета за прекршување на ЗРО ако правилото од членот 138 став 2 се користи како основен принцип за определување на годишниот одмор кај работодавачот, а членот 138 став 3 како исклучок кога е тоа во интерес на работниот процес. Без промена: И понатаму важи правилото од членот 141 став 3 од ЗРО, според кое работодавачот има обврска на работникот да му обезбеди искористување на 12 работни дена годишен одмор до крајот на тековната календарска година, а остатокот до 30 јуни идната година. !

НАЈНОВО

ПРИРАЧНИК ЗА СМЕТКОВОДСТВО

РАБОТЕН СПОРЕД МСФИ И СМЕТКОВНИОТ ПЛАН автор Душан Димитров коавтори М-р Павле Гацов М-р Драган Димитров

740

страни

3.150 денари

тел: 02/ 3162-979 и 3229 479, kontakt@proagens.com.mk



02/ 3162-979 i 3298-763

roagens.mk

НОВИНИ - ИНФО

 

Примери на акти за користење на годишен одмор 1. Барање за користење на годишен одмор До _______________________________ (назив и седиште на работодавачот) _ __________________ (овластен орган/лице) ___________________ (датум) Предмет: Барање за користење на годишен одмор за ______ година Јас __________, вработен на работното место _____________ во „_________“ барам да ми се одобри користење на годишен одмор за ______ година во еден дел, во период од ________20___ до ______ 20____ година. Алтернативно: ......, во повеќе делови, на следниот начин: 1. П рвиот дел во траење од 10 работни дена (најмалку две непрекинати работни недели), сметано од ______ 20___ година до ______ 20___ година, 2. Вториот дел во траење од 5 работни дена, сметано од ____ 20_ година до _____ 20___ година и 3. Третиот дел во траење 9 работни дена, сметано од _____ 20_ година до _____ 20_ година. За работодавачот _______________ (доказ за прием)

INFORMATOR 6 I JUNI 2015

Работник ___________



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

2. Пример на План за користење на годишен одмор Врз основа на член 144 од Законот за работните односи („Сл. весник на РМ“, бр. 62/05, 106/08, 161/08, 114/09, 130/09, исправка-149/09, 50/10, 52/10, 124/10, 47/11, 11/12, 39/12, 13/13, 25/13, 170/13, 187/13, 113/14, 20/15, 33/15 и 72/15) и член __ колективниот договор (или Правилникот за работните односи), _________ органот на управување (управител/генерален директор/овластено лице) на „_______“ (работодавач) на ден _____20___ донесе ПЛАН ЗА КОРИСТЕЊЕ НА ГОДИШЕН ОДМОР ЗА ______ ГОДИНА Работниците вработени кај ________ (работодавачот), кои имаат право на годишен одмор во _____ календарска година, по ос н ов на неискористен годишен одмор за (претходната) ______ година и годишен одмор за (тековната) _____ година ќе го користат годишниот одмор согласно со овој план и тоа Ред. Име и презиме на работникот бр.

Неискористен годишен одмор од претходната година

1. 2.

3. 4. 5.

Користење на годишен одмор за тековната година еден дел: од - до повеќе делови: I. од - до, II. од – до III. од – до пропорционален дел

Планот е направен согласно со потребите на работниот процес на работодавачот, како и во согласност со барањата на работниците за користење на годишен одмор.

За работодавачот

_______________

3. Пример на Решение за користење на годишен одмор во еден дел Согласно со членовите 137, 138, 139 и 141 став 1 од Законот за работните односи („Сл. весник на РМ“, бр. 62/05, 106/08, 161/08, 114/09, 130/09, исправка-149/09, 50/10, 52/10, 124/10, 47/11, 11/12, 39/12, 13/13, 25/13, 170/13, 187/13, 113/14, 20/15, 33/15 и 72/15) и член ____ од колективниот договор (или Правилникот за работните односи), а врз основа на Планот за користење на годишниот одмор за 20 ____ година, органот на управување ________ (управител/генерален директор/овластено лице) на „_______“ (работодавач) на ден ____ 20___ година, донесе РЕШЕНИЕ ЗА КОРИСТЕЊЕ НА ГОДИШЕН ОДМОР (ВО ЕДЕН ДЕЛ) На работникот _________, вработен на работното место ________ му се одобрува еднократно користење на целосен годишен одмор во траење од _____ (најмалку 20 а најмногу 26) работни дена, сметано од _____ 20__ година до _____ 20___ година. Работникот треба да се јави на работа на _____________________ 20__ година. Работникот има право на исплата на регрес за годишн одмор согласно со Одлуката за исплата на регрес за годишен одмор бр. ______ од ____ 20___ година.

www.p

roagens.mk

НОВИНИ - ИНФО

 

Образложение На работникот ________________, на работното место __________________ му се одобрува годишен одмор во вкупно траење од _________________ работни дена. Траењето на годишниот одмор е утврдено според следните критериуми од Актот ______________ _________________________________________________:

1 . __ стаж_________________

________ дена;

2. __ сложеност на работа __

________ дена;

3. __ образование ___________

________ дена;

4. __ здрав. состој. __________

________ дена.

Правна поука: П ротив ова решение работникот има право на приговор до ____ во рок од 8 дена од денот на врачувањето.

За работодавачот _______________

4. Пример на Решение за користење на годишен одмор во повеќе делови Согласно со членовите 137, 138, 139 и 141 став 2 од Законот за работните односи („Сл. весник на РМ“, бр. 62/05, 106/08, 161/08, 114/09, 130/09, исправка-149/09, 50/10, 52/10, 124/10, 47/11, 11/12, 39/12, 13/13, 25/13, 170/13, 187/13, 113/14, 20/15, 33/15 и 72/15), и член _____ од колективниот договор, (или од Правилникот за работните односи), а врз основа на Планот за користење на годишниот одмор за 20___ година, органот на управување (управител/генерален директор/овластено лице) на „______________“ (работодавач) на ден ____ 20___ година, донесе РЕШЕНИЕ ЗА КОРИСТЕЊЕ НА ГОДИШЕН ОДМОР (ВО ПОВЕЌЕ ДЕЛОВИ) На работникот _____________, вработен на работното место ___________ му се одобрува користење на целосен годишен одмор во траење од 24 работни дена за _______ година, распоредени во четири дела: 1. П рвиот дел во траење од 10 работни дена (најмалку две непрекинати работни недели), сметано од ______ 20___ година до ______ 20___ година, со обврска да се јави на работа на ден _______ 20___ година; 2. В ториот дел во траење од 5 работни дена, сметано од ____ 20_ година до _____ 20___ година (најмалку 12 работни дена до крајот на тековната календарска година, со засметан првиот дел) со обврска да се јави на работа на ден _______ 20___ година; 3. Т ретиот дел во траење 3 работни дена, сметано од _____ 20_ година до _____ 20_ година (во истата или наредната календарска година до 30 јуни) со обврска да се јави на работа на ден _______ 20___ година; и 4. Четвртиот дел во траење од 6 работни дена, сметано од _____ 20_ година до _______ 20_ година (во истата или наредната календарска година до 30 јуни) со обврска да се јави на работа на ден _______ 20___ година. Работникот има право на исплата на регрес за годишн одмор согласно со Одлуката за исплата на регрес за годишен одмор бр. ______ од ____ 20___ година.

INFORMATOR 6 I JUNI 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

О б р а з л о ж е н и е На работникот ____________, на работното место _____________ му се одобрува годишен одмор во вкупно траење од 24 работни дена. Траењето на годишниот одмор е утврдено според следните критериуми од Актот ______________ ____________________________________________________: 1. __ стаж _________________ ________ дена; 2. __ сложеност на работа __ ________ дена; 3. __ образование ___________ ________ дена; 4. __ здрав. состој. __________ ________ дена. Како ден на годишен одмор се смета секој работен ден (понеделник-петок) на конкретниот работник ___________, според распоредот на работното време кај работодавачот. Правна поука: П ротив ова решение работникот има право на приговор до ___ во рок од 8 дена од денот на врачувањето.

За работодавачот ________________

5. Пример на Решение за користење на пропорционален дел од годишен одмор

Согласно со членовите 137 и 140 точка 1 од Законот за работните односи („Сл. весник на РМ“, бр. 62/05, 106/08, 161/08, 114/09, 130/09, исправка-149/09, 50/10, 52/10, 124/10, 47/11, 11/12, 39/12, 13/13, 25/13, 170/13, 187/13, 113/14, 20/15, 33/15 и 72/15), и член __ од колективиот договор (или Правилникот за работните односи), а врз основа на Планот за користење на годишниот одмор за 20___ година, органот на управување (управител/генерален директор/овластено лице) на „_________“ (работодавач) на ден ___ 20___ година, донесе РЕШЕНИЕ ЗА КОРИСТЕЊЕ НА ГОДИШЕН ОДМОР (ПРОПОРЦИОНАЛЕН ДЕЛ) На работникот ________________, на работно место ____________ му се одобрува користење на пропорционалниот дел од годишниот одмор во траење од 6 работни дена, сметано од _________ 20_____ година до ________ 20___ година. Работникот треба да се јави на работа на ден _______ 20 ___ година. Работникот не остварува право на исплата на регрес за годишн одмор согласно со Одлуката за исплата на регрес за годишен одмор бр. ______ од ____ 20___ година. О б р а з л о ж е н и е На работникот __________________, на работното место _______________ му се одобрува годишен одмор во вкупно траење од 6 работни дена. Траењето на годишниот одмор е утврдено според критериумот за определување на пропорционалниот дел: по 2 дена од годишниот одмор за секој месец работа (3 месеци работа по 2 дена = 6 дена). Работникот нема право на цел годишен одмор со оглед на тоа дека ова му е прв работен однос заснован со договорот за вработување бр. __ од ____20__ и има само 3 месеци (октомври, ноември и декември) непрекината работа во календарската 20 ____ година кај работодавачот __________, поради што не го исполнува условот од минуим шест месеци непрекината работа кај ист работодавач при прво вработување за стекнување на право на цел одмор согласно со член 139 од ЗРО.

Правна поука:

П ротив ова решение работникот има право на приговор до ___ во рок од 8 дена д денот на врачувањето. о За работодавачот _______________ www.p

roagens.mk

НОВИНИ - ИНФО

 

6. Пример на Одлука за исплата на регрес за годишен одмор Врз основа на член 5 став 1 алинеја 7 од во ОКД за приватниот сектор од областа на стопанството („Службен весник на РМ“, бр. 88/09; 60/10; У. суд - 94/10; 50/12; 81/12 и 189/13), органот на управување (управител/генерален директор/овластено лице) на „___________“ (работодавач) на ден ______20__ година, донесе ОДЛУКА ЗА ИСПЛАТА НА РЕГРЕС ЗА ГОДИШЕН ОДМОР Член 1 Со оваа одлука се утврдува право на исплата на регрес за годишeн одмор за 20____ година, за вработените кај работодавачот „________________“, кои работеле најмалку 6 месеци во календарската година кај работодавачот. Регресот ќе се исплати во висина од _________ денари (минимум 40% од основицата: просечна месечна нето плата по работник во РМ исплатена во последните три месеци), според основицата која важи на денот на донесувањето на оваа Одлука, одеднаш во цел износ (или во повеќе делови според динамиката: I дел _______; II дел ______ и III дел _____, до крајот на календарската година). Член 2 Работодавачот се обврзува при плаќање на регресот за годишен одмор да пресмета и плати персонален данок на доход (по стапка од 11,1111% на нето износот). Исплатениот регресот е даночно признаен расход во висина од 40% од просечната месечна бруто плата по работник во РМ, објавена до денот на исплатата. Член 3 Одлуката е конечна и стапува во сила со денот на донесувањето.

За работодавачот _______________

7. Пример на Потврда за искористен годишен одмор кај стариот работодавач согласно член 143, став 2 од ЗРО Врз основа на член 143 став 2 од Законот за работните односи („Сл. весник на РМ“, бр. 62/05, 106/08, 161/08, 114/09, 130/09, исправка-149/09, 50/10, 52/10, 124/10, 47/11, 11/12, 39/12, 13/13, 25/13, 170/13, 187/13, 113/14, 20/15, 33/15 и 72/15), органот на управување (управител / генерален директор / овластено лице) на „____________“ (работодавач) на ден ______20__ година, издаде ПОТВРДА ЗА ИСКОРИСТЕН ГОДИШЕН ОДМОР Работникот __________ на кого работниот однос во „___________“ (работодавач) му престанал на ден __________ 20_____ година, за календарската 20_____ година има искористено годишен одмор во вкупно траење од ______ работни денови. Потврдата се издава заради нејзино поднесување на новиот работодавач кај кого работникот ќе стапи на работа.

INFORMATOR 6 I JUNI 2015

За работодавачот ________________



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

8. Пример на Одлука за плаќање на неискористен годишен одмор Врз основа на член 145 од Законот за работните односи („Сл. весник на РМ“, бр. 62/05, 106/08, 161/08, 114/09, 130/09, исправка-149/09, 50/10, 52/10, 124/10, 47/11, 11/12, 39/12, 13/13, 25/13, 170/13, 187/13, 113/14, 20/15, 33/15 и 72/15), органот на управување (управител / генерален директор / овластено лице) на „____________“ (работодавач) на ден ______20__ година, донесе ОДЛУКА ЗА ПЛАЌАЊЕ НА НЕИСКОРИСТЕН ГОДИШЕН ОДМОР На работникот _____________, вработен на работното место ____________ му се одобрува исплата на надоместокот за неискористен годишен одмор во вкупниот износ од _________ денари. Надоместокот се исплатува заедно со последната плата, како составен дел од платата на работникот, со денот на престанокот на работниот однос по основ на Одлуката бр._______од _______ (пример: Одлуката за отказ од деловни причини или Одлука за престанок на договорот за вработување на определено време...). О б р а з л о ж е н и е На работникот _________, вработен на работното место ________ му престанува работниот однос согласно со Одлуката бр._______од _______ (пример: Одлуката за отказ од деловни причини или Одлука за престанок на договорот на за вработување на определено време...).

На работникот му се исплатува надоместок за неискористен дел од годишниот одмор во траење од 10 дена за (претходната) ______ год. во износ од _______ денари и за неискористен годишен одмор во траење од 20 дена за (тековната) _________ год. во износ од _______ денари, или вкупно __________ денари. При пресметката на надоместокот, како основица е земена просечната плата на работникот во последните 12 месеци пред донесувањето на Одлуката и вкупниот број на денови на одмор.

Правна поука: П ротив оваа Одлука работникот има право на приговор до ___ во рок од 8 дена од денот на врачувањето.

За работодавачот _______________

Правилник за начинот и водењето на електронската евиденција на работно време и на прекувремената работа Со измената на ЗРО (С.В. 113/14 во сила на 06.08.2014 година) членот 116 се дополни со став 9 со кој се предвиде обврска за министерот надлежен за работите од областа на трудот да го пропише начинот и водењето на електронската евиденција на по л ното работно време и на прекувремената работа. Целта на донесување на ваков пропис, според предлагачот на измената на ЗРО, е да се предвиди посебна сертифицирана програма во која нема да може да се менува или брише евиденцијата во поглед на полното работно време и на прекувремената работа.

www.p

Во операционализирањето на оваа обврска, донесен е Правилникот за начинот и водењето на електронската евиденција на работно време и на прекувремената работа (во натамошниот текст: Правилникот), објавен во „Службен весник на РМ“ бр. 78/15, во сила од 21.05.2015 година. Правилникот се однесува на работодавачи кои имаат над 25 вработени и кај кои процесот на работата се врши на една или повеќе локации. Според Правилникот, во електронската евиденција за работно време и на прекувремената работа, се евидентираат најмалку следните елементи, и тоа:

roagens.mk

НОВИНИ - ИНФО

 

- име и презиме на работникот; - п ерсонален број на работникот кај работодавачот; - р аспоред на работното време на работникот; - влез/излез; - пауза за време на работното време; - приватно отсуство (влез/излез) и - службено отсуство (влез/излез). Системот за електронската евиденција треба да овозможи заштита на податоците кои се наоѓаат во читачите на податоци и во базата на податоци. Пристап до овие податоци може да има само лице со посебно овластување - администратор. Системот за електронската евиденција треба да генерира дневни, неделни и месечни извештаи за работно време и за прекувремената работа. Во случај на менување на податоците од страна на работодавачот, овластеното лице кај работодавачот или администраторот, извршената промена треба да се евидентира во електронски запис во кој се наведува кој ги сменил податоците, кога се сменети и оргиналниот изглед на податоци пред извршената промена.

Тудничко боледување од 15 месеци за работничка која ќе роди или посвои повеќе деца Со Законот за изменување на Законот за работните односи објавен во „Службен весник на РМ“ бр. 72/15 година и влезен во сила од 13 мај 2015, се зголемува периодот на отсуство од работа поради бременост, раѓање и родителство од една година на 15 месеци за работничката која ќе роди повеќе деца одеднаш (близнаци, тројка и повеќе) или ќе посвои две или повеќе деца. Измената се однесува на членoт 165, ставови: 1 и 6 од ЗРО, со кој се уредува правото на отсуство од работа поради бременост, раѓање и родителство. Во 2014 и 2015 година, во делот на ЗРО со кој се уредува посебна заштита на работничката за време на бременост, раѓање и родителство се пропишани уше две права: - Н еплатено родителско отсуство до три месеци во периодот до навршување на три годишна возраст на детето (С.В. 187/13 во сила од 07.01.2014 година) и - Н адоместок на плата на товар на ФЗО при престанок на договорот за вработување на определено време за време на породилно отсуство (С.В. 33/15 во сила од 15.03.2015 година).

II. НОВИНИ ВО ЗАКОНОТ ЗА МИНИМАЛНА ПЛАТА ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА Прекршочни одредби во Законот за минимална плата во Република Македонија Во членот 7 од Законот за минимална плата во Република Македонија („Службен весник на РМ“, бр. 11/12, 30/14, 180/14 и 81/15), утврдена е прекршочна одговорност на работодавачот за неисплата на минималната плата и соодветни глоби. Истиот член веќе двапати е менуван (С.В. 180/14 и 81/15), а актуелната содржина во сила од 26.05.2015 година (С.В. 81/15) предвидува изрекување глоба:

INFORMATOR 6 I JUNI 2015

А. за работодавачот: - в о износ од 300 евра во денарска противвредност за секој работник на кој не му е исплатена минимална плата, по констатирана состојба за неисплатена или исплатена плата под минималната плата утврдена со овој закон и



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Б. за одговорното лице во правното лице или од него овластено лице: - г лоба во износ од 150 евра во денарска противвредност, за истиот прекршок.

За прекршокот државниот инспектор за труд е должен на сторителот на прекршокот, пред да поднесе барање за поведување на прекршочна постапка да му предложи постапка за порамнување, согласно со овој закон и Законот за прекршоците. Во рамки на оваа постапка, инспекторот за труд составува записник и на работодавачот му издава платен налог за плаќање на изречената глоба. Записникот и платниот налог ги потпишуваат инспекторот и сторителот на прекршокот. Со потписот на приемот на платниот налог се смета дека сторителот се согласува да ја плати глобата и да ја исплати минималната плата и социјалните придонеси за секој работник на кој не му имал исплатено плата според одредбите од овој закон, во рок од осум дена од денот на приемот на платниот налог на сметка на органот назначен во платниот налог. Ако сторителот на прекршокот ја плати глобата во наведениот рок, ќе плати половина од изречената глоба. Ако сторителот не ја плати глобата и не ја исплати минималната плата и социјалните придонеси за секој работник на кој не му имал исплатено минималната плата во рокот од осум дена инспекторот на труд ќе донесе решение за забрана за вршење на дејност во траење од 15 дена и ќе поднесе барање за поведување прекршочна постапка до прекршочнaта комисија надлежна за работите од областа на трудот. Против одлуката на прекршочната комисија дозволена е жалба до Државната комисија за одлучување во втор степен од областа на инспекцискиот надзор и областа на прекршочната постапка.

Едукација на работодавачот кој за прв пат ќе го прекрши Законот за минимална плата во Република македонија

почитува правилата за исплата на минимална плата, постојните решенија од Законот за минимална плата во Република Македонија (членовите: 5 и 6) предвидуваат дека доколку инспекторот на трудот за прв пат утврди дека е сторена неправилност во поглед на пресметката и исплатата на минимална плата, должен е да состави записник во кој ќе ја утврди сторената неправилност, со укажување за отстранување на утврдената неправилност во рок од осум дена и со едновремено врачување на покана за спроведување на едукација на работодавачот каде е утврдена неправилноста при вршењето на инспекцискиот надзор. Едукацијата ја организира и спроведува Државниот инспекторат за труд, во рок не подолг од осум дена од денот на спроведувањето на инспекцискиот надзор. Доколку во закажаниот термин лицето или работодавачот на кој се спроведува едукацијата не се јави на едукацијата, ќе се смета дека едукацијата е спроведена. Доколку се јави на закажаната едукација и истата ја заврши, ќе се смета дека е едуциран во однос на утврдената неправилност. Доколку инспекторот на трудот при спроведување на контролниот надзор, утврди дека се отстранети утврдените неправилности, донесува заклучок со кој ја запира постапката на испекциски надзор. Во спротивно, поднесува барање за поведување на прекршочна постапка пред прекршочната комисија.

POLUGODI[NA PRETPLATA 2015 - INFORMATOR - PRO EKONOMIJA - INFO REGISTAR - KONSULTACII - POPUSTI ...

Во интерес на целосно согледување на мерките кои инспекторот за труд може да ги преземе против работодавачот којшто не ги www.p

roagens.mk

8.500 denari

НОВИНИ - ИНФО

 

III. НОВИНИ ВО ЗАКОНОТ ЗА АРХИВСКИ МАТЕРИЈАЛ Редуцирани должности на имателите на приватен архивски и документарен материјал до и над 49 вработени Со Законот за изменување и дополнување на Законот за архивски материјал објавен во „Службен весник на РМ“ бр. 72/15 година и влезен во сила од 13 мај 2015 година се намалуваат обврските на имателите на приватен архивски и документарен материјал во однос на архивско работење. Приватен архивски и документарен материјал е материјал кој настанал во работата на приватните правни и физички лица кои самостојно вршат дејност, односно е во сопственост на приватни правни и физички лица (иматели). Намалувањето на обврските е извршено со измена на членот 32 од Законот за архивски материјал, на начин што првично пропишаните обрски од членот 32 се редуцираат генерално за сите приватни субјекти, а потоа по принцип на селективен пристап условен со бројот на вработени до и над 49, се воведува и ексклузивно намалување на обврските за приватните работодавачи со максимум 49 вработени. Попрецизно: 1. п риватни субјекти кои имаат над 49 вработени се должни да водат основна или сопствена евиденција за архивскиот и документарниот материјал, да донесат план на архивски знаци со листа на архивски и документарен материјал, да вршат тековно одбирање на архивскиот од документарниот материјал и да го чуваат трајно архивскиот материјал согласно со законот и 2. п риватни субјекти кои имаат до 49 вработени се должни да донесат план на архивски знаци со листа на архивски и документарен материјал, доколку имаат архивски материјал и да го чуваат трајно архивскиот материјал. Во случај на престанок на имателот на приватен архивски материјал, архивскиот материјал од точките 1. и 2. е должен да го предаде на неговиот правен следбеник, односно да го предаде на Државниот архив доколку нема правен следбеник, во рок од 15 дена од престанокот.

INFORMATOR 6 I JUNI 2015

Со измената на членовите 64 и 65 во делот на прекршочните одредби на Законот за архивски материјал, и со внесување на нов член 65-а, санкционирањето на приватните правни лица се сведува на непочитување на обврските од членот 32 на Законот. а) Според новата содржина на член 65 глоба во износ од 1000 до 2000 евра во денарска противвредност ќе му се изрече за прекршок на правното лице кое има над 49 вработени и кое е имател на приватен архивски и документарен материјал, ако не води основна или сопствена евиденција за архивскиот и документарниот материјал, не донесе план на архивски знаци со листа на архивски и документарен материјал, не врши тековно одбирање на архивскиот од документарниот материјал и не го чува трајно архивскиот материјал (член 32 став 1). Глоба во износ од 500 до 1000 евра во денарска противвредност ќе му се изрече на одговорното лице кај правното лице за истиот прекршок. б) Според новиот член 65-а глоба во износ од 500 до 1000 евра во денарска противвредност ќе му се изрече на правното лице кое има до 49 вработени и е имател на приватен архивски материјал ако не донесе план на архивски знаци со листа на архивски и документарен материјал, доколку има архивски материјал или не го чува трајно архивскиот материјал (член 32 став 2). Г лоба во износ од 250 до 500 евра во денарска противвредност ќе му се изрече на одговорното лице кај правното лице кое има до 49 вработени за истиот прекршок.



02/ 3162-979 i 3298-763



kontakt@proagens.com.mk



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Др. Рефика МУРИЌ (Dano~en sovetnik) r_muric@proagens.com.mk

ПРОМЕТ СО ДАНОЧНО ОСЛОБОДУВАЊЕ KAJ ПРОЕКТИ ФИНАНСИРАНИ СО СТРАНСКИ ДОНАЦИИ (Фактурирање кај давателите - евиденција кај примателите)

ВОВЕД

о член 24-а од Законот за данокот на додадена вредност („Службен весник на РМ“, бр. 44/99, ... и 15/15), од 1 јули 2014 година за прв пат се воведе директното ослободување од данок на додадена вредност за прометот на добра и услуги, наменети за реализација на проект кој е финансиран со парични средства добиени врз основа на Договор за донација, склучен помеѓу Република Македонија и странски донатори. сто така, даночното ослободување споИ ред членот 24-а се однесува и за делот на средствата од национално кофинансирање обезбедено од Буџетот на Република Македонија (од сопствени средства или од други извори на финансирање) со кој се плаќаат прометите за проектите кои се финансирани во рамки на инструментот за претпристапна помош (ИПА) од делегирани средства на Европската унија. Начинот на спроведување на даденото непосредно даночно ослободување е посебно пропишан со двата ПОДЗАКОНСКИ АКТИ (правилници) кои се објавија во „Службен весник на РМ“, бр. 98/14 од 30.06.2014 година, а се во примена од 1 јули 2014 година: 1) Правилникот за начинот на спроведување на даночното ослободување од плаќање на данок на додадена вредност на промет на добра и услуги наменети за реализација на проект кој е финансиран со парични средства добиени врз основа на договор за донација www.p

склучен помеѓу Република Македонија и странски донатор во кој е предвидено дека со добиените парични средства нема да се плаќаат даноци (во натамошниот текст – „прв Правилник“) и 2) Правилникот за формата и содржината на фактурата, формата и содржината на пријавата, начинот на пријавување на прометот, содржината на евиденцијата на фактури која ја води надлежен даночен орган како и формата и содржината на евиденцијата за примени фактури која ја води примателот на прометот за цели на спроведување на даночното ослободување од плаќање на данок на додадена вредност на промет на добра и услуги наменети за реализација на проект кој е финансиран со парични средства добиени врз основа на договор за донација склучен помеѓу Република Македонија и странски донатор во кој е предвидено дека со добиените парични средства нема да се плаќаат даноци (во натамошниот текст – „втор Правилник“) и о истиот „Службен весник на РМ“, бр. В 98/14 се уреди и начинот на спроведување на ослободувањето од плаќање на увозни давачки, данок на додадена вредност и акцизи при увоз на добра наменети за реализација на проекти финансирани од странски донации преку: - Правилникот за начинот на спроведување на ослободување од плаќање на увозни давачки, данок на додадена

roagens.mk

ДДВ

 

вредност и акцизи при увоз на добра стоки наменети за реализација на проект кој се финансира со парични средства добиени врз основа на договор за донација, склучен меѓу Република Македонија и странски донатори, во кој договор е предвидено дека со добиените парични средства нема да се плаќаат увозни давачки, даноци и акцизи како и формата и содржината на барањето за остварување на ослободувањето како и потребната документација (во натамошниот текст – „трет Правилник“). Директното ослободување при увозот се применува во континуитет од 2004 година, така што со овој Правилник, кој исто така се применува од 1 јули 2014 година, истото се доуредува.

1. ДАНОЧНО ОСЛОБОДУВАЊЕ ЗА ПРОМЕТ НА ДОБРА И УСЛУГИ ВО ЗЕМЈАТА За воспоставување на контролен механизам при спроведување на даночното ослободување за промети на добра и услуги во земјата за проектите со странска донација, се воведоа наменски фактури кои содржат сериски број доделен од страна на даночниот орган. Така, даночното ослободување за промети од субјекти во земјата, станува можно само врз основа на овие фактури. Но, заради остварување на даночното ослободување најнапред, субјектот задолжен за спроведување на проектот - имплементатор на проектот, до вршителот на прометот, доставува копија од Потврдата за регистрација на проектот во Владата на Република Македонија - Секретаријат за европски прашања, која ги содржи следните податоци: - н азивот на проектот на македонски и англиски јазик; - в редноста на донацијата за соодветниот проект; - д атум на започнување и датум на завршување на проектот; - и мето на имплементаторот кој е задолжен за реализирање на проектот; INFORMATOR 6 I JUNI 2015

- и мето на лицето кое е определено како одговорно лице за реализација на проектот; - краен корисник на проектот и - д ата на договорот склучен помеѓу Владата на Република Македонија и странски донатор (со наведување на неговото име), во кој има клаузула дека донираните средства не можат да се користат за плаќање на јавни давачки во Република Македонија. Ослободувањето подетално е уредено со првиот Правилник, според кој спроведувањето на ослободувањето се остварува во неколку чекори, почнувајќи од доставување на пријава за прометот на добра и услуги од страна на вршителот на прометот до надлежен даночен орган, по електронски пат. Врз основа на податоците од пријавата доставена од вршителот на прометот по електронски пат до надлежен даночен орган, надлежниот даночен орган (УЈП) генерира фактура по електронски пат, со сериски број, за промет ослободен од данок на додадена вредност. Напомена:



Фактурата генерирана од УЈП е единствена валидна фактура за даночното ослободување на прометот за цели на проектот. Доколку даночниот обврзник има потреба да издаде фактура од својот систем за евиденција (софтвер) заради искнижување на залихи при продажба на добра за потреби на проектот, истата може да биде само придружен документ, на кој треба да се забележи дека се однесува за прометот од фактурата (од УЈП) со сериски број:___. Со вториот Правилник се пропишува формата и содржината на ФАКТУРАТА, формата и содржината на ПРИЈАВАТА, начинот на пријавување на прометот, содржината на ЕВИДЕНЦИЈАТА НА ФАКТУРИ која ја води надлежен даночен орган, како и формата и содржината на ЕВИДЕНЦИЈАТА ЗА ПРИМЕНИ ФАКТУРИ која ја води примателот на прометот за цели на спроведување на даночното ослободување.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

ријавувањето на прометот се врши на П „Пријава за промет на добра и услуги ослободен од данок на додадена вредност согласно член 24-а од Законот за данокот на додадена вредност“ (пополнет образец „ДДВПЕФ-ДО“ е даден во рамките на примерот на крајот на текстот од точка 1). ПРИЈАВАТА „ДДВ-ПЕФ-ДО“ содржи: 1) Податоци за вршителот на прометот: - даночен број за ДДВ на вршител на промет; - скратен назив и адреса на вистинско седиште за контакт; - телефон; - е-пошта; - деловна банка и - трансакциска сметка.

2) Податоци за проектот: - ЕДБ на проект; - назив и адреса на проект; - број на потврда на проект и времетраење на проект и - назив на имплементатор на проект. 3) Податоци за извршениот промет: - датум на извршен промет; - опис; - количина; - единечна цена; - вкупен износ на надоместок за извршен промет (без ДДВ); - вкупно и - рок на плаќање. 4) Податоци за фактура која се сторнира: - сериски број и датум на издавање. 5) Податоци за составувачот: - назив/име и презиме; - ЕДБ/ЕМБГ; - датум на пополнување; - својство и - потпис. 6) Податоци за потписникот: - име и презиме;

www.p

- Е МБГ; - датум на пополнување; - својство и - потпис. Пријавата ДДВ-ПЕФ-ДО и Фактурата ДДВФП-ПО треба да се однесуваат и да бидат издадени кон проектот. о полето „Назив на имплементатор на В проект“ се внесува имплементаторот од Потврдата од Секретаријатот за европски прашања, кој е нарачател на прометот. Напомена:



Во случаи да има повеќе домашни и странски имплементатори (конзорциум) како имплементатор во образец ДДВ-ПЕФ-ДО ќе се наведат сите (доколку е просторно можно) но секако мора да биде наведен конкретниот имплементатор (и неговата подружница) - нарачател на доброто и услугата. Врз основа на податоците од Пријавата, даночниот орган генерира „Фактура за промет ослободен од данок на додадена вредност согласно член 24-а од Законот за данокот на додадена вредност“ (пополнет образец „ДДВ-ФП-ДО“ /фактура/, е даден во рамките на примерот на крајот на текстот од точка 1). Фактурата ги содржи следните елементи: - даночен број за ДДВ на вршител на промет; - скратен назив и адреса на вистинско седиште за контакт; - телефон; - е-пошта; - деловна банка; - трансакциска сметка; - сериски број на фактура; - датум на издавање; - место на издавање; - ЕДБ на проект; - назив и адреса на проектот; - назив на имплементатор на проект; - датум на извршен промет; - опис на извршениот промет;

roagens.mk

ДДВ

 

- к оличина; - единечна цена; - вкупен износ на надоместок за извршен промет (без ДДВ); - вкупно; - рок на плаќање и - потпис и печат. Вршителот на прометот на е-поштата (пријавена во системот е-Даноци) ќе добие порака дека е генерирана фактура, ја печати фактурата од системот е-Даноци во два примерока, кои ги заверува со печат и потпис на овластеното лице и едниот примерок го доставува до субјектот задолжен за спроведување на проектот - имплементатор на проектот, најдоцна во рок од 5 работни дена од извршување на прометот. Доколку вршителот на прометот утврди дека пријавил неточни или нецелосни податоци и износи за промет ослободен од данок на додадена вредност согласно член 24-а од Законот за данокот на додадена вредност, треба да изврши сторнирање на фактурата за која е доделен сериски број, со поднесување на нова Пријава ДДВ-ПЕФ-ДО, во која треба да ги пополни само податоците за вршителот на прометот и податоците за фактурата која се сторнира. Сторнирање на издадена фактура се врши најдоцна до рокот за доставување на Годишната сметка за соодветниот даночен период за кој се однесува издадената фактура. Напомена:



Прометот од фактурата се прикажува во поле 5 од ДДВ Пријавата, додека сторнираниот промет не се прикажува воопшто во оваа даночна пријава.

• Е виденција на примените фактури кај имплементаторот римателот на прометот е должен да води П ЕВИДЕНЦИЈА за примените сериски фактури со даночно ослободување за проектот. Евиденција за примените фактури се води во електронска форма, во која се пополнуваат податоци посебно по даночен обврзник.

INFORMATOR 6 I JUNI 2015

Напомена:



Во евиденцијата се внесуваат и примените фактури од даночен обврзник кој нема ниту седиште, ниту подружница во Република Македонија, за промети за кои е користено даночното ослободување од член 24-а на Законот. Даночното ослободување во овој случај не се спроведува со генерирани фактури од УЈП, туку едноставно со непресметување на даночен долг според член 32 точка 4 од Законот за ДДВ. Податоците од евиденцијата се доставуваат до даночниот орган, по електронски пат, за секое календарско тримесечје, најдоцна до 25-ти во месецот по завршување на секое календарско тримесечје. Е виденцијата на примени фактури која ја води примателот на прометот се води на образец „ДДВ-EПФ“, кој содржи: 1) Податоци за примателот на прометот - имплементатор: - скратен назив и вистинско седиште на имплементатор (примател на промет); - телефон; - е-пошта; - период (од...до); - рок за поднесување и - исправка на ДДВ-ЕПФ. 2) Податоци за проектот: - ЕДБ на проект; - назив и адреса на проект и - број на потврда на проект и времетраење на проект. 3) Податоци за извршениот промет: - реден број; - ЕДБ/идентификационен број на вршителот на промет; - назив и адреса на вршителот на промет; - број на фактура; - датум на издавање на фактура; - вкупен износ на надоместокот за извршен промет (без ДДВ) и - вкупно.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

4) Податоци за составувачот: - назив/име и презиме; - ЕДБ /ЕМБГ; - датум на пополнување; - својство и - потпис. 5) Податоци за потписникот: - име и презиме; - ЕМБГ; - датум на пополнување; - својство и - потпис.

ри што е направено со цел да се пресретне праксата каде донаторот има назначено повеќе имплементатори, а носителот на проектот треба да го прикаже збирно целокупниот промет насочен кон проектот). ПРИМЕР:



Напомена:

Пополнет образец „ДДВ-EПФ“ е даден на крајот од текстот. (Во e-tax апликацијата понудени се два линка за овој образец при што едниот е назначен како „нов“ а од неговата содржина може да се види дека е оставен простор за запишување на прометот примен кај повеќе имплементато-



За цели на правилно и прописно работење во рамките на ангажманот на проектот „Граѓанското општество во акција: Партнерства за позитивна општествена промена“, инплементаторот МК ЛИНК со адреса на „Партизански одреди“ 42 – Скопје, набавило Прирачник за новините од областа на работните односи и даночните прописи, во изданије на Проагенс – Скопје. Издавачот Про агенс поднесува Пријава за прометот на образецот ДДВ-ПЕФ-ДО, со наведени податоци за проектот, имплементаторот и испорачаното добро, по што, истиот ден е добиена и фактура - на образец ДДВ-ФП-ДО (по електронски пат), со сериски број: 2205151701 51-33321712.

Книжење кај вршителот на прометот: СМЕТКА ИЗНОС ОПИС должи побарува должи побарува 1202 Побарувања од купувачи во земјата 2.857 Приходи од промет на стоки ослободен од 7412 данок со право на одбивка на претх. данок 2.857 - за промет по ф-ра сериски бр. 2205151701 51-33321712 100 Парични средства 2.857 1202 Побарувања од купувачи во земјата 2.857 - по извод ...

Во ДДВ пријавата за даночниот период, во полето 5 се внесува фактурираниот износ за овој промет (2.857).

2. ОСЛОБОДУВАЊЕ ПРИ УВОЗОТ НА ДОБРА Ослободен од ДДВ, согласно точка 42 на член 27-б од Законот за ДДВ е и увозот на добра наменети за реализација на проекти кои се финансираат со парични средства добиени врз основа на договор за донација, склучен помеѓу Република Македонија и странски донатори, ако во тој договор е предвидено дека со добиените парични средства нема да се плаќаат даноци. Даночното ослободување предвидено при увоз (како и она во земјата) за проектите кои се финансирани во рамки на инструментот за претпристапна помош (ИПА) кој се спроведува во услови на децентрализирано управување, се однесува и за делот на средствата од национално кофинансирање обезбедено од Буџетот на Република Македонија и тоа од сопствени средства www.p

roagens.mk

ДДВ

 

или од други извори на финансирање (член 27-б став 4 од Законот за ДДВ). Покрај ослободувањето од ДДВ, увозот на добра за цели на наведените проекти донирани од странски донатори и од национално кофинансирање е ослободен и од плаќање на увозни давачки и акциза. Ослободувањето поблиску е уредено со третиот Правилник, со кој се пропишува и начинот на спроведување на ослободување од плаќањето на увозни давачки, данок на додадена вредност и акцизи како и формата и содржината на Барањето за остварување на ослободувањето и потребната документација. За остварувањето на ослободувањето при увозот на добра, имплементаторот на проектот треба да поднесе Барање за ослободување до Министерство за финансии, врз основа на кое му се издава Потврда дека проектот при увоз на стока-добра наменети за реализација на проект има право на ослободување од плаќање на увозни давачки, данок на додадена вредност, како и акцизно ослободување на минерални масла и на патнички автомобили, која се доставува на Царинскиот орган заради спроведување на ослободувањето. арањето за ослободување при увоз, кое Б имплементаторот го поднесува до Министерство за финансии се доставува на образец (А1П/СД), во два примерока. арањето содржи: Б - податоци за проектот; - податоци за контакт; - податоци за добра-стоки за кои се бара ослободување; - потврда од краен корисник на проектот; - прилози кон барањето и - податоци во потврдата која ја потполнува и издава Министерство за финансии. Кон Барањето се приложуваат следните документи: 1) копија од потврдата од Владата на Република Македонија - Секретаријат за ев-

INFORMATOR 6 I JUNI 2015

ропски прашања за регистрација на проектот кој се финансира со парични средства на странски донатор врз основа на договор на Република Македонија и странски донатор во кој е предвидено дека со добиените парични средства нема да се плаќаат увозни давачки и даноци која содржи: - назив на проектот на македонски и англиски јазик; - датум на започнување и датум на завршување на проектот; - вредност на донацијата за соодветниот проект вклучувајќи го и износот на националното кофинансирање во рамките на инструментот за претпристапна помош (ИПА) кој се спроведува во услови на децентрализирано управување; - назив на имплементаторот - субјект задолжен за спроведување на проектот; - корисник на проектот и - дата на договорот кој е склучен помеѓу Владата на Република Македонија и странскиот донатор (со наведување на неговото име), во кој има клаузула дека донираните средства не можат да се користат за плаќање на јавни давачки во Република Македонија и 2) фактура, про-фактура или договор за купопродажба, издадени од странски испорачател, а во кои како примател е наведен називот на проектот и имплементаторот на проектот кои се назначени на потврдата за регистрација на проектот во Владата на Република Македонија - Секретаријат за европски прашања и во која како даночен број е наведен единствениот даночен број на проектот, под кој истиот е регистриран кај надлежниот даночен орган. Напомена:



Доколку на подносителот на барањето му е издадена Потврда, но увозот на стока добра за кои истата се однесувала не е извршен, а има промени во фактичката состојба која претходно била утврдена врз основа на документацијата која била доставена за цели на издавање на потврдата, при поднесување на ново барање за издавање потврда, имплементаторот на проектот треба да ја достави и претходно добиената потврда во оригинал, со соодветно писмено образложение.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

4030995196418

22/05/2015 16:05:27

PRO AGENS D.O.O. SKOPJE NAUM NAUMOVSKI BORCE BR. 68-4 СКОПЈЕ-ЦЕНТАР

2205151701 51

02/3298-763

NLB Тутунска Банка

p_gacov@proagens.com.mk

210

050394010143

4030000647360 Граѓанско општество во акција: Партнерства за позитивна општествена промена, Партизански одреди 42, Скопје

01/06/2013-31/12/2015

24-22-213 MK ЛИНК

2,857 05/06/2015

Павле

Гацов

1606965464009

22/05/2015 15:58:14

ovlasteno lice

Гацов

Павле 1606965464009

22/05/2015 16:05:27

ovlasteno lice

Електронски потпишана

www.p

roagens.mk

ДДВ

 

INFORMATOR 6 I JUNI 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

www.p

roagens.mk

 



kontakt@proagens.com.mk

ДДВ

INFORMATOR 6 I JUNI 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

www.p

roagens.mk

ДЕЛОВНА И ДАНОЧНА ПОЛИТИКА

 

Ирена НИКОЛОВСКА (Dano~en sovetnik) i_nikolovska@proagens.com.mk

ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ МЕЃУ ПОВРЗАНИ СУБЈЕКТИ И НИВЕН ДАНОЧЕН ТРЕТМАН

астечкиот процес на глобализација ги „исфрла на површина“ трансферните (преносни) цени, како една од клучните ставки за целите на вреднување на трансакциите настанати меѓу поврзаните субјекти. Тие се предмет на посебен интерес како за меѓународните компании, така и за даночните управи од различни држави. Трансферните цени се појавуваат меѓу поврзани друштва, било да се меѓународни компании или локални групи на друштва (како самостојни правни субјекти, но поврзани по основ на учество во основната главнина), или пак како интерни цени меѓу деловните единици (оддели) во рамки на едно друштво (со цел интерна проценка на деловната успешност на секоја единица).

Деловната економија прави разлика меѓу трансферните цени и обичните т.е. пазарните цени, од причина што пазарните цени се утврдуваат слободно и реално преку спротивставување на понудата и побарувачката на пазарот, додека трансферните цени, пак, се формираат на различни начини, користејќи различни методи, заради остварување на целите на групата друштва како целина, така што неретко овие цени отстапуваат од реалните пазарни цени. Поради ова потенцијално нереално договорање/утврдување на трансферните цени, речиси секоја држава го има пропишано нивниот даночен третман во своето законодавство. Сепак, различниот (поповолен или

понеповолен) даночен третман на трансферните цени во разни држави, доведува до потреба од деловно и даночно планирање, со цел групата друштва во рамки на меѓународната компанија да оствари највисока добивка на глобално ниво. Се разбира, и кај нас, даночниот третман на транферните цени е уреден со Законот за данокот на добивка - ЗДД. 1 Според ЗДД, поврзано лице со даночниот обврзник е физичко или правно лице кое може да има контрола или значајно влијание на деловните одлуки на даночниот обврзник. ЗДД уредува дека за утврдување на поврзаност меѓу правните лица соодветно се применуваат одредбите на Законот за трговските друштва, додека за лица поврзани со даночниот обврзник се сметаат и лицата кои со сопствениците на даночниот обврзник или членовите на органите на управување на даночниот обврзник се припадници на исто семејство во смисла на одредбите од Законот за даночна постапка. Исто така, ЗДД регулира дека за лице кое е поврзано со даночниот обврзник се смета и секое нерезидентно правно лице од земја која има повластен даночен систем. ред да преминеме на начинот на утврдуП вање на трансферните цени, поврзаната деловно-даночна политика и најпосле на нивниот даночен третман, ќе ги наведеме критериумите, според кои, во нашето законодавство, се определуваат лицата со статус на поврзани субјекти.

„Службен весник на РМ“, бр. 112/14 и Авт. толкување на Собрание на РМ - 44/15.

INFORMATOR 6 I JUNI 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

КРИТЕРИУМИ ЗА ОПРЕДЕЛУВАЊЕ НА ПОВРЗАНИ СУБЈЕКТИ ОД АСПЕКТ НА ЗАКОНОТ ЗА ТРГОВСКИ ДРУШТВА Законот за трговски друштва („Службен весник на РМ“, бр. 28/04 ... и 88/15), во членовите 491 - 499, определува дека поврзани друштва се правно самостојни друштва, кои се поврзуваат и кои воспоставуваат меѓусебни од носи како: а) друштво коешто во друго друштво има: - учество, - значајно учество, - м нозинско учество или мнозинско пра во во одлучувањето или заемно учест во и б) зависно, владејачко друштво и друштва кои дејствуваат заеднички.

а.1. П оим на учество на едно во друго друштво

Друштво коешто во друго друштво стекнало удел или акции коишто во основната главнина на другото друштво се претставени најмалку со 10%, но не повеќе од 20% од основната главнина на друштвото се смета за друштво коешто има учество во друго друштво.

а.2. Друш т во со зна чај но учес т во Друштво коешто во друго друштво стекнало удел или акции коишто во основната главнина на другото друштво се претставени со повеќе од 20%, но не повеќе од 50% од основната главнина на друштвото, или кога на собирот на содружниците, односно на со бранието му припаѓаат повеќе од 20%, но не повеќе од 50% од сите гласови, се смета за друштво со значајно учество.

а.3. Друш т во со мно зин с ко учес т во или со мнозинско пра во на од лу чу ва ње во дру го друш т во Друштво коешто во друго друштво стекна ло удел, односно акции коишто во основната главнина на другото друштво се претставени со повеќе од 50%, или кога на собирот на со www.p

дружниците, односно на собранието на дру гото друштво му припаѓаат повеќе од 50% на сите гласови, се смета за друштво коешто во друго друштво има мнозинско учество. Друштвото на коешто му припаѓа мнозин скиот удел или акции, односно мнозинството гласови во друго друштво се смета за друш тво со мнозински удел, а другото друштво за друштво во мнозинска сопственост.

б.1. По им на зависно и владејачко друштво Зависно друштво е правно самостојно друштво над кое друго друштво (владејачко друштво) има непосредно или посредно превладувачко влијание. Друштво кое има непосредно или посред но превладувачко влијание во зависно од него друштво е владејачко друштво.

ачин на остварување Н на превладувачко влијание Едно друштво се смета дека остварува превладувачко влијание над друго друштво кога: 1) држи непосредно или посредно удел, односно акции како дел од основната главнина што му обезбедува мнозинство од гласовите на собирот на содружниците, односно во собранието; 2) самото располага со мнозинство гласови во друго друштво врз основа на договор склучен со содружниците, односно со акционерите или 3) фактички определува, преку гласовите со коишто располага, кои и какви одлуки ќе се донесат на собирот на содружниците, односно на собранието во ова друштво. Се претпоставува остварување на превладувачкото влијание ако едно друштво располага непосредно или посредно со број на гласови којшто е поголем од 40% од вкупниот

roagens.mk

ДЕЛОВНА И ДАНОЧНА ПОЛИТИКА

број на гласовите, коишто можат да се дадат на собирот на содружниците, односно на собранието, а ниту еден друг содружник, односно акционер посредно или непосредно не поседува поголем број гласови од друштвото.

б.2. Д руштва со заемно учество Друштва кои заемно стекнале удели, од носно акции, така што секое друштво има удел, односно акции што учествуваат со пове ќе од 20% во основната главнина во другото друштво или ако во собранието, односно со бирот на содружниците на другото друштво му припаѓаат повеќе од 20% од гласовите, се сметаат за друштва кои имаат заемно учест во.

РИТЕРИУМИ ЗА ОПРЕДЕЛУВАЊЕ К НА ПОВРЗАНИ СУБЈЕКТИ од аспект на Законот за ДАНОЧНА ПОСТАПКА Членот 4 став 2 алинеја 4 од Правилникот за данокот на добивка 2 ја презема од Законот за даночна постапка („Службен весник на РМ“, бр. 13/06 ... и 15/15) дефиницијата на поврзани физички лица со даночниот обврзник (правно лице) според која припадниците на исто семејство се поврзани лица, доколку припаѓаат на еден од следните меѓусебни односи, и тоа: - брачен другар; - роднина по права линија; - браќа и сестри; - д еца на браќата и сестрите; - с опружници на браќата и на сестрите и браќата и сестрите на сопружниците и родителите на сопружниците; - браќа и сестри на родителите и - хранители и посвоители.

 2

02/ 3162-979 i 3298-763

 

б.3. Друштва што дејствуваат

заеднички

Се смета дека друштвата дејствуваат заеднички ако имаат склучено договор заради стекнување или отстапување на правото на глас или заради остварување на правото на глас за да се обезбеди водење на заедничка политика спрема друштвото. Друштвата кои дејствуват заеднички се солидарно одговорни за обврските, кои произлегуваат од нивното заедничко дејствување.



kontakt@proagens.com.mk

ЕЛОВЕН АСПЕКТ НА ФОРМИРАЊЕТО Д ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ МЕЃУ ПОВРЗАНИ СУБЈЕКТИ Со трансферните цени се постигнуваат различни цели, меѓу кои најзначајната е остварување на највисока можна добивка на ниво на групата на друштва како целина. Други цели се, на пример, зголемување на пазарното учество на одбраниот пазар, намалување на трошоците на увозот и сл. Секако, посебно значење за меѓународните компании има економско-правната средина на државата-примател на капитал во која функционираат, така што тие преку трансферните цени може да си обезбедат и посредна добивка. Во факторите, кои предизвикуваат ваков мотив за меѓународните компании, спаѓаат разликите во даноци, царини, државни субвенции, ограничувањата на државатапримател на капитал поврзани со преносот на добивка и капитал поради тешкотии со платниот биланс, опасностите од национализација на имотот, двојното оданочување на добивката, нестабилноста на девизните курсеви, високата инфлација, притисоците од синдикатите, опасноста од голема конкуренција и слично.

Правилник за начинот на пресметување и уплатување на данокот на добивка и начинот на одбегнување на двојното ослободување или двојното оданочување („Службен весник на РМ“, бр. 174/14).

INFORMATOR 6 I JUNI 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

ормирањето на трансферни цени има упФ равувачка функција и функција на поделба на добивката. Од аспект на управувачката функција, трансферните цени се јавуваат како средство за мерење на успешноста на извршувањето на доверените задачи на одделните профитни места, во рамки на компанија со децентрализиран систем на одлучување. Тоа значи дека друштвата во рамки на меѓународната компанија се организациски и/или правно воспоставени како самостојни единици (единствени друштва), на кои им е доверено извршувањето на задачи од различни области. Поради ваквата организација, владејачките друштва мора да имаат механизми за насочување, преку кои ќе ги координираат и насочуваат изолираните одлуки што ги носат одделните единици во правец на остварување на заедничката цел на друштвото (меѓународната компанија) како целина.

д аспект на функцијата на поделба на О добивката, со помош на трансферните цени може да се процени размената на производи и услуги помеѓу одделни единици на друштвото, односно меѓу друштвата во рамки на меѓународната компанија, така што може да се утврди каков резултат остварува одделна единица која учествува во поврзаната трансакција. Со утврдувањето на добивка по одделни единици би требало да се зголеми мотивот за остварување на подобри деловни резултати. Со цел да се оствари функцијата на трансферните цени во поделбата, потребно е да се користат пазарни цени, поради тоа што само во тој случај делот на друштвото (одделната единица) може да биде споредливо со самостојно друштво во рамки на меѓународната компанија т.е. ќе може реално да се оцени успешноста на менаџерот на конкретниот дел на друштвото.

ЕНИ УТВРДЕНИ СПОРЕД ARM’S Ц LENGTH PRINCIPLE (АЛП ПРИНЦИП)

Конвенцијата на ОЕЦД и Водичите за трансферни цени на ОЕЦД. поред АЛП, трансакциите во рамки на С групата се споредуваат со трансакциите помеѓу неповрзани страни врз основа на споредливи околности за да се утврдат прифатливите трансферни цени. Така, пазарот кој го сочинуваат независни ентитети е мерило за утврдување на трансферните цени за трансакции во рамки на групата поврзани компании, како и нивната прифатливост за даночни цели. роцесот за да се утврди соодветна АЛП П цена, вообичаено ги вклучува следните чекори: а) Анализа на споредливост; б) Анализа на трансакции; в) Вреднување на посебни и комбинирани трансакции; г) Р амка на примената на АЛП принципот; д) Примена на податоци за повеќе години; ѓ) Загуби; е) Намерно порамнување; ж) Примена на царински вреднувања; з) П римена на методи за утврдување трансферни цени. а. Анализа на споредливост онцептот на воспоставување споредлиК вост е клучен при примената на принципот arm’s length (АЛП). Целта на анализата на споредливост е секогаш да се бара највисоко практично ниво на споредливост, имајќи предвид дека за одредени трансакции и случаи не може да се примени секој метод. Јасно е дека најголемото приближување до АЛП цената зависи од споредливите елементи кои се на располагање.

Трансакциите помеѓу две поврзани страни треба да бидат базирани на т.н. „arm’s length principle“ (АЛП), како што е прифатено и во Моделот на Обединетите нации, Моделот www.p

roagens.mk

ДЕЛОВНА И ДАНОЧНА ПОЛИТИКА

остојат повеќе фактори при утврдување П на споредливоста на трансакциите за цели на анализата на трансферните цени: 1) карактеристики на имотот или услугите при споредбата на контролираните и неконтролираните трансакции треба да се имаат предвид разликите во вредностите на отворен пазар на материјалниот и нематеријалниот имот, како и на услугите, кои произлегуваат од нивните различни кaрактеристики; 2) ф ункционална анализа (функции, средства и ризици) функционалната анализа обично вклучува идентификација на функциите кои се вршени, средствата кои се користени и ризиците кои се претпоставени во однос на меѓународните трансакции на една компанија. Функционалната анализа ги идентификува и споредува економски значајните активности и одговорности превземани од независна компанија и од зависна (придружна) компанија. За економски значајна активност се смета секоја активност која значајно влијае на цената што е наплатена во трансакцијата и заработените профити од таа трансакција; 3) договорни услови однесувањето на договорните страни е резултат на условите што се договорени меѓу нив. Треба да се има предвид дека поврзаните компании може да не се придржуваат до договорните услови, поради тоа што имаат генерално заеднички интереси, додека од независните компании се очекува строго да ги почитуваат истите. Отстапувањата од договорот може да влијаат на цените, како и на профитите од трансакциите, поради што мора да се проценат со цел да се утврди дали споредбената анализа е реално извршена; 4) пазарни услови пазарните цени за трансфер на исто или слично добро може да варираат на раз-

INFORMATOR 6 I JUNI 2015

 

лични пазари поради разликите во трошоците на тие пазари. Повеќе фактори влијаат на пазарните услови, како што се: географската локација, државните прописи, нивото на пазарот (на големо/на мало), други пазарни услови како што се: трошоците на производство (трошоци на земјиште, работна сила и капитал), располагање со супститути (добра и услуги), ниво на побарувачка/понуда, транспортни трошоци, големината на пазарот, опфатот на конкуренцијата итн.; 5) бизнис стратегии бизнис стратегиите во однос на лансирање нови производи, иновации, пазарни пенетрации и ширење на учеството на пазарот може да бараат пониски цени на производите што се продаваат и пониски профити во очекување на зголемени профити во наредните години, откако производот ќе стане познат на пазарот. Таквите стратегии мора да бидат земени предвид при утврдување на споредливоста на контролираните и неконтролираните трансакции. б. Анализа на трансакции АЛП цената мора да се утврди врз основа на трансакциите што стварно биле извршени, при што даночните власти не треба да заменуваат други трансакции на местото на оние кои вистински се случиле, освен доколку реалната економска суштина на трансакциите се разликува од нивната форма или доколку трансакциите не се структурирани на рационален комерцијален начин што би се очекувал да се договори меѓу независни компании и кога вистинската структура практично им пречи на даночните власти да ја утврдат соодветната цена. в. В реднување на посебни и комбинирани трансакции Важен аспект на анализата на трансферните цени е дали анализата е извршена во вр-



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

ска со индивидуални меѓународни трансакции или во врска со група на меѓународни трансакции со блиска економска поврзаност. Кај трансакциите во врска со нематеријални средства како што е лиценцирањето на “knowhow” на поврзаните компании може да биде тешко да се издвојат поединечните вклучени трансакции. Исто така и кај долгорочните договори за испорака на услуги и ценовната политика на блиско поврзаните производи е тешко да се издвојат поединечните трансакции.

руг важен аспект на комбинираните транД сакции е зголеменото присуство на комбинираните договори или „пакет зделки“ во рамки на мултинационалната група што вклучуваат повеќе елементи како што се: авторските права, лизинг-аранжманите, продажбата и лиценците сите во пакет на една зделка. Даночните власти вообичаено ја разгледуваат генерално целата зделка и утврдуваат соодветна трансферна цена, при што во таков случај споредливите елементи треба да бидат слични (зделки помеѓу независни компании). Во одредени случаи, даночните власти од различни причини наоѓаат за посоодветно да ја алоцираат цената на елементите на пакетот или комбинираниот договор. ора да се нагласи дека било каква приМ мена на АЛП принципот, било на база „трансакција по трансакција“ или на „групна база“, треба да биде вреднувана врз основа на „случај по случај“, користејќи релевантни методологии за фактите кои постојат во секој поединечен случај. г. Р амка на примената на arm’s length принципот (АЛП) Arm’s length принципот (АЛП) како што е применет во пракса резултира во АЛП рамка (односно рамка на прифатливи/споредливи цени) повеќе отколку во поединечна трансферна цена за контролирана трансакција. Рамката на трансферни цени постои бидејќи методите на трансферни цени се обидуваат да ги изразат цените и условите помеѓу независни страни. Сепак, понекогаш е тешко да се направи високо прецизно прилагодување по-

www.p

ради разликите помеѓу контролираните трансакции и неконтролираните трансакции. Ако се примени еден метод на трансферни цени, методот може да укаже на единствена рамка на прифатлива цена. Ако повеќе методи на трансферни цени се применети, секој метод може да укаже на различни рамки. Ако се примени рамката на цени вообичаена на користените методи, рамката најверојатно ќе биде веродостојна во објективни деловни услови. Доколку трансферните цени што се користени од даночниот обврзник се во рамката на АЛП, прилагодувања нема да бидат потребни. Ако трансферните цени користени од даночниот обврзник се надвор од рамката на цени утврдени од даночните власти, треба да му се даде можност на даночниот обврзник да ги објасни разликите. Во случај даночниот обврзник да може да ги објасни разликите и обезбеди негова документација за трансферните цени користена при утврдување на трансферните цени, со која ќе го поддржи своето постапување, даночните власти треба да одлучат да не прават прилагодување. Од друга страна, доколку даночниот обврзник не е во можност да ги оправда неговите трансферни цени, ќе биде потребно прилагодување. д. Примена на податоци за повеќе години ога економските и финансиските податоК ци се тестираат, податоците од претходните години можат вистински да ги прикажат резултатите што се постигнати и од контролираните и од неконтролираните даночни обврзници. Податоците за повеќе години може да откријат релевантни абнормални економски фактори кои влијаеле на резултатот, како што се штрајкови и слични појави. Таквиот пристап помага да се тестираат податоците во типични бизнис циклуси, со што се елиминира ризикот од тестирање на податоци за некоја посебно лоша или добра година. ѓ. Загуби Во рамки на мултинационалната компанија, една од компаниите може да оствари за-

roagens.mk

ДЕЛОВНА И ДАНОЧНА ПОЛИТИКА

губа, но целата група може да биде екстремно профитабилна. Фактот што постои компанија која остварува загуби додека деловно соработува со профитабилните членови на мултинационалната група може да предизвика внимание кај надлежните даночни власти. Таквата ситуација може да укаже на тоа дека компанијата која остварува загуба не прима адекватна компензација од мултинационалната група во однос на користите што произлегуваат од нејзините активности. Сепак, постојат повеќе фактори поврзани со овие загуби што треба да се разгледаат, како што се: природата на загубата (историја на остварување на загуба во рамки на компанијата или на групата и сл.), причините за загубата (економски пад, бизнис циклус, бизнис во започнување, слаб менаџмент, претеран ризик итн.) и периодот на загубата (краткорочен, долгорочен), со оглед на тоа што овие фактори играат значајна улога во утврдувањето како загубата да биде третирана во однос на формирањето трансферни цени. е. Намерно порамнување амерно порамнување настанува кога Н поврзаната комапнија обезбедила корист за другата поврзана компанија во рамки на мултинационалната група и добива компензација повратно со други користи од таа друга компанија. Овие компании може да тврдат дека користите што секоја од нив ги примила треба да се порамнат со користите што секоја ги обезбедила на другата, така што само нето добивката или загуба во било кога од трансакциите треба да биде земена предвид при даночната проценка. орамнувањата може да биде значителП но сложени и да вклучуваат серија на трансакции, а не само едноставно порамнување “една трансакција, две страни”. Страните треба точно да ги објавуваат сите порамнувања и да имаат доволно документација за да ги поддржат истите, со цел да се утврди дека условите во врска со трансакциите се конзистентни на arm’s length принципот (АЛП).

INFORMATOR 6 I JUNI 2015

  аночните власти може да одлучат да ги Д вреднуваат трансакциите поединечно за да утврдат кои од нив го задоволуваат АЛП принципот. Сепак, даночните власти може да изберат заедно да ги вреднуваат трансакциите на порамнување, во кој случај треба внимателно да се изберат споредливите елементи, при што порамнувањата во меѓународните трансакции и домашните трансакции не можат лесно да се споредат, поради разликите во даночниот третман на порамнувањата во даночните системи на различни земји. ж. Примена на царински вреднувања Сетот на спогодби на Генералната спогодба за трговија и тарифи (GATT, член VII), сега дел на Светската трговска организација (WTO), ги има воспоставено општите принципи на меѓународниот систем за царинско вреднување. Царинското вреднување е процедура која се применува за да се утврди царинската вредност на увезените добра. Членките на WTO обично ги хармонизираат своите внатрешни регулативи во врска со царинското вреднување со Договорот за царинско вреднување на WTO. о соодветни околности, документираното В царинско вреднување може да биде употребено за да се оправдаат трансферните цени на увезените добра во меѓународните трансакции помеѓу поврзаните компании. АЛП принципот се применува од повеќе царински управи како принцип на споредба помеѓу вредноста на увезените добра од поврзани компании и вредноста на слични добра увезени од независни компании. з. П римена на методи за утврдување трансферни цени Не постои ниеден метод за утврдување трансферни цени кој е генерално применлив на секоја можна ситуација. Споредливите елементи играат клучна улога при утврдувањето на цените според АЛП принципот. Многу е јасно дека утврдувањето на цена според АЛП принципот, користејќи ја анализата на трансферни цени е комплексна задача, бара голем напор и добра волја и од страна на даночни-



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

от обврзник и од страна на даночните власти во однос на документацијата, анализата и истражувањето. Примената на соодветен метод за утврдување на трансферни цени значително ја олеснува задачата на двете страни.

ПОЛИТИКА НА ФОРМИРАЊЕ Н А ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ Трансферните цени и проблематиката на нивното формирање секогаш се јавува во случај на трансакции помеѓу поврзани лица. Така, друштвата од групата на поврзани друштва можат да набавуваат производи и услуги на интерниот пазар во рамки на групата или пак на надворешниот пазар.

ормирањето на трансферните цени, во Ф основа зависи од организациската поставеност на групата, односно дали постои систем на децентрализирано или централизирано управување/одлучување. Така, разликуваме договорни трансферни цени и одредени трансферни цени. Договорните трансферни цени се формираат со договор меѓу двете страни - учесници во трансакцијата. Предмет на договор може да биде формулата за нивно формирање во одреден временски период, цената која ќе преовладува кај одредени видови на трансакции или цената на одделна трансакција. Договорните трансферни цени одговораат на децентрализираниот систем на управување. д друга страна, одредените трансферни О цени, кои повеќе одговараат на централизиТрансферна цена

раниот систем на управување, се зададени од управувачкиот врв на двете страни и се јавуваат во два облика: во првиот случај, тие може да бидат конкретно одредени од страната со надлежност за нивно определување, а во вториот случај, таа иста страна може да ја определи ценовната формула за нивно утврдување, како на пример: трансферна цена = 110% од стандардните производни трошоци. Трансферните цени би требало да бидат така формирани, што секој раководител во одредено друштво во настојување да оствари што подобар резултат на сопствениот оддел (деловна единица), ќе носи одлуки кои ќе ја максимираат добивката на друштвото (групата) во целина. Целта на вака насоченото однесување во друштвата при формирањето на трансферните цени е поттикнување на усогласување помеѓу раководителите на одделите (деловните единици) вклучени во трансферот. пштото правило за формирање на транО сферните цени (General-Transfer-Pricing-Rule) е дека тие цени се составени од два дела. Првиот составен дел се дополнително настанатите трошоци во одделот (деловната единица), кој ги произведува производите или ги извршува услугите што се предмет на трансакцијата. Трошоците ги вклучуваат непосредните променливи (варијабилни) трошоци на производите или услугите и сите други трошоци, кои настануваат поради трансферот. Вториот составен дел се опортунитетните трошоци на друштвото како целина, кои настанале поради трансферот.

Дополнително настанати трошоци Опортунитетни трошоци на производи/услуги поради + на друштвото поради = трансфер меѓу деловни единици трансферот

Заради полесно разбирање на ова правило, претставуваме еден пример. Пример:



руштвото „А“ (производител на леб и пецива) од Скопје продава леб на своите деловни Д единици во Струмица и Битола, како и на независни друштва, но со други услови на продажба за разлика од условите што важат за сопствените деловни единици. Лебот е транспортиран во посебно подготвена амбалажа.

www.p

roagens.mk

ДЕЛОВНА И ДАНОЧНА ПОЛИТИКА

 

ни цени. Во првиот случај, да претпоставиме дека друштвото „А“ нема слободни капацитети и може целиот произведен леб да го продаде на надворешни купувачи по пазарна цена од 20 денари за парче. Се додека ја продава целата произведена количина нема да има вишок на капацитет, а тој би се појавил само кога нема да биде можно да се продаде целокупниот обем на производството.

руштвото „А“ од Скопје ги има следните Д варијабилни трошоци: - с тандардни варијабилни трошоци по парче (со вклучена амбалажа) - 10 единици; - с тандардни варијабилни трошоци на превозот по парче - 4 единици. Можеме да разликуваме два случаи при примена на општото правило за трансфер-

Со примена на општото правило за формирање на трансферни цени, ги добиваме следните износи: Трошоци: - с тандардни варијабилни трошоци по парче (со вклучена амбалажа)

10 единици

- с тандардни варијабилни трошоци на превозот по парче

4 единици

ВКУПНО ТРОШОЦИ по парче:

14 единици

- продажна цена по парче за надворешен пазар

20 единици

- варијабилни трошоци на производство и превозот по парче

14 единици

ОПОРТУНИТЕТНИ ТРОШОЦИ по парче (изгубен приход):

6 единици

Опортунитетни трошоци:

Општо правило за трансферни цени: Трансферна цена

Дополнително настанати трошоци

Опортунитетни трошоци

20 единици = 14 единици + 6 единици Во ваков случај на формирање на трансферната цена на основа на целокупните трошоци, друштвото „А“ ќе има помалку приход за 6 единици по продадено парче леб на деловните единици во рамки на друштвото и на надворешниот пазар, колку што изнесуваат опортунитетните трошоци на изгубената можност за повисока заработка. о, во вториот случај, ако ја промениме Н основната претпоставка, така што друштвото „А“ би имало слободни капацитети (тоа значи дека заедничката побарувачка на внатрешниот и надворешниот пазар е пониска од расположивите капацитети), при продажбата на сопствените деловни единици нема да

INFORMATOR 6 I JUNI 2015

се појават опортунитетни трошоци, затоа што друштвото “А” може - освен сопствените потреби - да ја задоволи и целокупната побарувачка на надворешните купувачи. POLUGODI[NA PRETPLATA 2015 - INFORMATOR - PRO EKONOMIJA - INFO REGISTAR - KONSULTACII - POPUSTI ...



8.500 denari

kontakt@proagens.com.mk



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

МЕТОДИ НА ФОРМИРАЊЕТО ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ Познати се два вида на методи за утврдување на трансферни цени: 1) традиционални трансакциски методи (Traditional Transaction Methods), во кои се вбројуваат следните методи: метод на споредливи неконтролирани цени (Comparable Uncontroled Price Method - CUP), метод на препродажна цена (Resale Price Method - RPM) и метод на додавање трошоци (Cost Plus), 2) трансакциски методи базирани на добивката (Transactional Profit Methods), како што се методот на поделба на добивката (Profit Split Method) и методот на нето-разлика во цена (Transactional Net Margin Method - TNMM).

Во продолжение ќе претставиме повеќе различни методи од горенаведените две групи на методи за утврдување трансферни цени согласно Практичниот прирачник за утврдување на трансферни цени кај земјите во развој на Обединетите нации.



kontakt@proagens.com.mk

1. Традиционални трансакциски методи (Traditional Transaction Methods) Т.н. традиционални трансакциски методи (метод на споредливи неконтролирани цени (Comparable Uncontroled Price Method - CUP), метод на препродажна цена (Resale Price Method - RPM) и метод на додавање трошоци (Cost Plus) се преферирани во одредени земји, иако во Прирачникот за трансферни цени воопшто не е наметната хиерархија на методите, во однос на методите кои веродостојно ги пресметуваат трансферните цени на компанијата и во однос на примената на АЛП принципот. Метод на споредливи неконтролирани цени (Comparable Uncontroled Price Method - CUP) етодот на споредливи неконтролирани М цени (CUP) ги споредува цените на имот или услуги трансферирани во контролирана трансакција со цените на имот или услуги трансферирани во споредлива неконтролирана трансакција во споредливи околности. Овој метод се користи и при внатрешни и надворешни трансакции.

Povrzana kompanija 1 (proizvoditel na avtomobili vo zemja 1)

Povrzana kompanija 2 (uvoznik i preprodava~ na avtomobili vo zemja 2)

1 (Vnatre{ni transakcii)

Nepovrzana kompanija 2 (Vnatre{ni transakcii)

Nepovrzana kompanija A

Nepovrzana kompanija B 3 (Nadvore{ni transakcii)

Контролирана трансакција Неконтролирани трансакции

Povrzana kompanija 1

Povrzana kompanija 2

Arm's length cena ?

www.p

Дадена цена - Препродажна маржа (25%)

roagens.mk

10.000 2.500

Nezavisna kompanija Dadena cena

ДЕЛОВНА И ДАНОЧНА ПОЛИТИКА

Контролираната трансакција во оваа слика се однесува на трансфер на автомобили помеѓу Поврзаната компанија 1 - производител на автомобили во земјата 1, која е компанија-мајка на Поврзаната компанија 2, увозник на автомобили во земјата 2 што препродава автомобили на дилерите на автомобили во земјата 2. При примената на CUP методот, за да се утврди дали цената што е наплатена за автомобилите што се трансферирани во контролираната трансакција се утврдени според arm’s length принципот, треба да се провери следното: - ц ената што е наплатена за автомобили трансферирани во споредлива неконтролирана трансакција, доколку постои, помеѓу Поврзана компанија 1 и Неповрзана компанија (трансакција 1);

 

поредливите неконтролирани трансакС ции 1 и 2 се т.н. внатрешни споредливи елементи, додека споредливата неконтролирана трансакција 3 е т.н. надворешен споредлив елемент, затоа што инволвира две страни кои не се поврзани компании. о случаите кога може да се утврдат споВ редливи неконтролирани трансакции, CUP методот е директен и сигурен метод за да се утврди дали условите на комерцијални и финансиски релации помеѓу поврзаните компании се базирани на АЛП. рз основа на практичното искуство, CUP В методот ќе биде најкорисен во следните ситуации:

- ц ената што е наплатена за автомобили трансферирани во споредлива неконтролирана трансакција, доколку постои, помеѓу Поврзаната Povrzana kompanija 1компанија 2 и Неповрзана компанија (proizvoditel na А (трансакција 2) и avtomobili vo zemja 1) - ц ената што1 (Vnatre{ni е наплатена за автомобиtransakcii) лите трансферирани во споредлива неконтролирана трансакција, ако постои, 2 (Vnatre{ni помеѓу Неповрзаната компанија А и Неtransakcii) поврзаната компанија Б (трансакција 3). Nepovrzana kompanija A

- е дна од поврзаните компании е вклучена во споредлива неконтролирана трансакција со независна компанија (т.е. на располагање имаме внатрешен споредлив елемент). Во таков случај, сите релевантни информации за неконтролираните трансакции се на располагање затоа е можно да се иденPovrzanaиkompanija 2 (uvoznik i preprodava~ na разлики потификуваат сите значајни avtomobili vo zemja 2) меѓу контролираните и неконтролираните трансакции; - т Nepovrzana рансакциите вклучуваат стока, но само kompanija кога разликите во стоката се незабележливи; - т рансакција со каматна стапка наплатеNepovrzana kompanija B на за меѓу-компаниски заем.

3 (Nadvore{ni transakcii)

Метод на препродажна цена (Resale Price Method - RPM) Контролирана трансакција Методот на препродажна цена е еден од традиционалните Неконтролирани трансакции трансакциски методи што може да се користи за да се примени АЛП принципот. Povrzana kompanija 1

Povrzana kompanija 2

Arm's length cena ?

Дадена цена Дадена цена 10.000 10.000 - Препродажна маржа (25%) - Препродажна маржа (25%) 2.500 2.500 ____________________________________________ ____________________________________________ Arms’ length цена 7.500 7.500 Arms' length цена

INFORMATOR 6 I JUNI 2015

Nezavisna kompanija Dadena cena



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

PM методот обично се користи во случаи R кога постои набавка и препродажба на материјален имот, при што препродавачот не додава значајна вредност на материјалните добра преку физичко менување на производите пред препродажбата или преку значајно придонесување во создавањето или одржувањето на нематеријалниот имот. (RPM методот се користи обично при продажби и дистрибуциони активности.) о типична меѓу-компаниска трансакција, В која вклучува производител што поседува вредни патенти или друг нематеријален имот и поврзана продажна компанија, која ги набавува и препродава производите на неповрзани потрошувачи, обично се користи RPM методот, доколку CUP методот не е применлив и продажните компании не поседуваат сопствени вредни нематеријални средства.

Според горенаведениот приказ, Поврзаната компанија 1 поседува вредни патенти за да произведува автомобили и поседува вредно трговско име. Поврзаната компанија 2 ги купува автомобилите од Поврзаната компанија 1 и ги препродава на неповрзани дилери во локалната земја. Во таков случај, RPM методот се користи за да се утврди трансферната цена според АЛП принципот помеѓу Поврзаната компанија 1 и Поврзаната компанија 2, доколку CUP методот не може да биде применет. RPM методот ќе ја утврди трансферната цена преку препродажните или бруто маржи (бруто профит/нето продажби) и ќе ги спореди со бруто маржите заработени од Поврзаната компанија 2 за автомобилите набавени од поврзани страни. Метод на додавање трошоци (Cost Plus) Методот на додавање трошоци (Cost Plus) обично се применува при меѓу-компаниска продажба на материјални средства каде поврзаната компанија-производител врши лимитирани производствени функции и има ниски ризици, затоа што нивото на трошоци подобро ќе ја изрази вредноста што се додава, а на тој начин и пазарната цена.

www.p

етодот на додавање трошоци, покрај тоа М што генерално се користи кај трансакции што вклучуваат производствени активности, може да се користи и во следните случаи: - о безбедување на услуги во рамки на групата компании (пример: правни услуги, сметководствени услуги, услуги во врска со информациона технологија, маркетинг услуги, даночни услуги, менаџмент услуги), ако може да се смета дека услугите обезбедуваат корист за примателот на услугата; - о безбедување на услуги за истражување од страна на Поврзаната компанија 1 на Поврзаната компанија 2. Поврзаната компанија 2 го носи ризикот дека истражувачките активности нема да доведат до некои резултати, но сепак, ќе ги поседува нематеријалните средства добиени од истражувачките услуги од Поврзаната компанија 1; - а дминистрација на лиценци (на пример, администрација и зајакнување на нематеријални права како спротивставено на користењето на тие права).

2 . Трансакциски методи базирани на добивката (Transactional Profit Methods) Трансакциските методи базирани на добивката (Transactional Profit Methods) го анализираат профитот кој произлегува од одредени контролирани трансакции, со цел да се определи дали трансферната цена е утврдена според АЛП принципот. Трансакциските методи базирани на добивката се делат во две категории: методот на нето-разлика во цена (Transactional Net Margin Method - TNMM) и методот на поделба на добивката (Transactional Profit Split Method). вие методи се разликуваат од традициО оналните трансакциски методи во тоа што анализата не е секогаш базирана на одредени споредливи неконтролирани трансакции. Анализата е често базирана на профитот што е остварен од различни компании што се ангажирани во одредена линија на бизнис или

roagens.mk

ДЕЛОВНА И ДАНОЧНА ПОЛИТИКА

како што е вообичаено се нарекува “функција”. Обично, овие методи се применуваат кога една или повеќе од поврзаните компании користат вредни нематеријални средства (како што се технолошките нематеријални средства) во трансакциите со други поврзани компании и мора да се утврди соодветна заработка за користењето на нематеријалните средства.

етод на нето-разлика во цена М (Transactional Net Margin Method TNMM) TNMM обично се применува кога две поврзани страни вршат континуирани серии на трансакции, при што една од страните контролира нематеријални средства, за кои не е лесно да се утврди добивката според arm’s length принципот. Со оглед на тоа што TNMM се применува кај компанијата што врши производство, дистрибуција или други функции што не вклучуваат контрола на такви нематеријални средства, дозволува индиректно да се утврди соодветна добивка за компанијата што контролира уникатни или тешки за вреднување нематеријални средства. TNMM, исто така, може да се примени во одредени ситуации кога постојат лимитирани податоци за неконтролирани трансакции, со што тој е поверодостоен отколку традиционалните методи: - д околку податоците за бруто профити се помалку веродостојни поради разлики во сметководствата (на пример, разлики во третирање на одредени трошоци, како што се трошоците на продадените добра или оперативните трошоци) помеѓу тестираната компанија и споредливите компании, за кои не може да се направат прилагодувања, затоа што е невозможно да се идентификуваат конкретните трошоци за кои прилагодувањето е потребно. Во таков случај, може да е посоодветно да се анализираат нето профитите, како поконзистентен индикатор за мерење на нивото на профитот, отколку бруто профитите во случај на разлики во сметководствата; INFORMATOR 6 I JUNI 2015

 

- к ога споредливите елементи што се на располагање се разликуваат значително во поглед на производите и функциите, подобро е да се примени TNMM отколку методот Cost Plus или RPM методот, затоа што ваквите разлики помалку влијаат на нето профитите; - к ога податоците за вршење анализа со метод на бруто добивка едноставно не се на располагање. На пример, бруто добивките на споредливите компании не се објавени и познати се само нивните оперативни добивки. Трошоците на продадените производи на компаниите може да не се на располагање, поради што методот за анализа на нето профитите може да се примени, сметајќи ја заработката на вкупни трошоци како индикатор за мерење на нивото на профит. Покрај горенаведените три случаи, TNMM е користен во пракса и од даночните власти за да ги идентификува компаниите за ревизија преку анализирање на нивните нето профити. Исто така, TNMM е често применуван за да се провери и потврди резултатот на традиционалните трансакциски методи. На пример, RPM методот се користи во комбинација со TNMM за да се утврди заработката според arm’s length принципот на дистрибуциска компанија.

етод на поделба на добивката М (Transactional Profit Split Method) Методот на поделба на добивката (Transactional Profit Split Method) обично се користи кога двете страни на контролираната трансакција поседуваат значајни нематеријални средства. Профитот се дели онака како што е очекувано за релации во заедничко вложување. Со методот на поделба на добивката се елиминира ефектот врз профитите од специјалните околности наметнати во контролирана трансакција, преку утврдување на поделбата на добивката што независните компании би ја очекувале да ја остварат од трансакциите.



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

етодот на поделба на добивката може М да се користи во случаи што вклучуваат високо испреплетени трансакции што не може одвоено да се анализираат. Ова значи дека овој метод може да се примени во случаи кога поврзаните компании се вклучени во неколку трансакции кои се меѓузависни на таков начин што не може да се вреднуваат одвоено преку традиционалните трансакциски методи. Така, методот на поделба на добивката се применува во комплексни индустрии, на пример, глобалните финансиски услуги.

МЕТКОВОДСТВЕН АСПЕКТ НА С ФОРМИРАЊЕТО ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ Системот на трансферни цени во друштвото е дел на сметководствениот информациски систем, кој обезбедува информации за раководството, врз основа на кои тоа ги носи одлуките што влијаат на профитабилноста и мотивацијата на одделните деловни единици.

Во која мерка управата на меѓународните компании ги користи сметководствените информации за усогласување и надзор на работењето - меѓу нив и трансферните цени како низа на прифатени цени што значајно влијаат на резултатите на одделните деловни единици - зависи од стратешкиот стил на работење, во рамки на кој познати се следните три стила: 1. стратешко планирање (strategic planning), 2. стратешки надзор (strategic control) и 3. финансиска контрола - преку финансиските извештаи (financial control). оради различните сметководствени станП дарди во разни држави, во кои функционираат единиците на меѓународните компании и следствено на тоа различните разбирања на одделните сметководствени категории, како и нееднакво пропишаниот начин на нивно прикажување, информациите за трансферните цени меѓу друштвата-единици на меѓународната компанија често се непотполни и недоволно добри за примена. Нивната примена ќе биде најсоодветна тогаш кога сметководствените правила, кои важат во државите каде се наоѓаат седиштата на одделните друштва-единици на меѓународната компанија, ќе бидат што поусогласени. www.p

АНОЧЕН АСПЕКТ НА ФОРМИРАЊЕТО Д ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ МЕЃУ ПОВРЗАНИ СУБЈЕКТИ Друштвата се однесуваат рационално, така што со помош на даночното планирање се обидуваат да ги минимизираат своите даночни оптоварувања. Така, оние друштва кои се поврзани, односно припаѓаат на група друштва распостранети во разни држави (со различна даночна регулатива и даночни управи), имаат поголем маневарски простор, во споредба со оние друштва кои функционираат само во рамки на една држава. Меѓународните компании го намалуваат плаќањето на данокот на добивка на глобално ниво на тој начин што производите и услугите ги извезуваат од држава со релативно пониска ефективна стапка на данок на добивка, по најниска можна трансферна цена, додека во државите со релативно повисока стапка на оданочување на добивката ги увезуваат производите и услугите со што повисоко одредени трансферни цени. На тој начин се зголемува искажаната добивка во државите со релативно ниска ефективна стапка на оданочување, додека истовремено се намалува искажаната добивка во државите со релативно повисока ефективна стапка на оданочување. епак, споредбата на стапките на оданоС чување на добивката на различни држави не дава прецизен одговор за тоа каде оданочувањето е повисоко или пониско (висината на платениот данок на добивка не зависи само од пропишаната даночна стапка, туку од начинот на утврдување на даночна основа т.е. на добивката што е предмет на оданочување. Вистинската стапка на оданочување, во стручната литература, се нарекува ефективна даночна стапка). Поточна слика се добива со земање предвид на повеќе факти за одделна држава: кој се смета за даночен обврзник, начинот на утврдување на приходи и расходи, кои расходи се признаваат во даночниот биланс, кои даночни олеснувања и ослободувања се пропишани со локалното законодавство, како се регулирани трансферните цени итн.

roagens.mk

ДЕЛОВНА И ДАНОЧНА ПОЛИТИКА

руштвата основаат свои друштва, подружД ници или други организациски форми во странски држави, со цел остварување на подобри финансиски резултати гледано од даночен аспект, но тука се јавува прашањето со трансферните цени меѓу овие поврзани субјекти, кое секоја држава го решава различно со пропишување на разни методи за нивно утврдување, како и со склучувањето на Договори за одбегнување на двојно оданочување. Од оваа причина, потребно е да се има една поширока слика при формирањето на трансферните цени и на глобалната даночна политика.

Т РАНСФЕРНИ ЦЕНИ МЕЃУ ПОВРЗАНИ СУБЈЕКТИ ОД АСПЕКТ НА ЗАКОНОТ ЗА ДАНОКОТ НА ДОБИВКА Даночниот третман на транферните цени е уреден со Законот за данокот на добивка - ЗДД („Службен весник на РМ“, бр. 112/14 и Авт. толкување на Собрание на РМ - 44/15) и Правилникот за начинот на пресметување и уплатување на данокот на добивка и начинот на одбегнување на двојното ослободување или двојното оданочување - ПДД („Службен весник на РМ“, бр. 174/14). поред членот 16 на ЗДД, поврзано лице С со даночниот обврзник е физичко или правно лице кое може да има контрола или значајно влијание на деловните одлуки на даночниот обврзник. ЗДД уредува дека за утврдување на поврзаност меѓу правните лица соодветно се применуваат одредбите на Законот за трговските друштва, додека за лица поврзани со даночниот обврзник се сметаат и лицата кои со сопствениците на даночниот обврзник или членовите на органите на управување на даночниот обврзник се припадници на исто семејство во смисла на одредбите од Законот за даночна постапка, за што претходно елабориравме во рамки на текстот. Исто така, ЗДД регулира дека за лице кое е поврзано со даночниот обврзник се смета и секое нерезидентно правно лице од земја која има повластен даночен систем.

INFORMATOR 6 I JUNI 2015

  огласно со член 7 на ЗДД, основа за преС сметување на данокот на добивка е добивката утврдена во даночниот биланс. Даночната основа се утврдува како разлика меѓу вкупните приходи и вкупните расходи на даночниот обврзник во износи утврдени согласно со прописите за сметководството и сметководствените стандарди, која се зголемува за непризнаените расходи за даночни цели. Членот 12 на ЗДД регулира дека непризнаен расход за даночни цели е: - разликата меѓу цената на извршената трансакција на средствата или создавање обврски меѓу поврзани лица трансферната цена и пазарната цена. При утврдување на разликата меѓу пазарната и трансферната цена се користи метод на споредливи цени на пазарот, односно во предвид се земаат цените што би се оствариле на домашниот пазар или компаративниот странски пазар кога не би се работело за однос на поврзани лица, а кога тоа не е можно се користи метод на цена на чинење, односно предвид се земаат цените утврдени според трошоците за производство зголемени за вообичаената заработувачка (разлика во цени, провизија). Според член 4 став 3 точка 1 на ПДД, утврдувањето на разликата од деловни и финансиски трансакции помеѓу поврзани лица се врши според принципот „дофат на рака (arm’s length principle)“, односно според условите во кои тие трансакции не се разликуваат од оние помеѓу неповрзани лица во споредливи околности, за што детално елабориравме претходно во текстот. аночниот обврзник на барање на даночД ниот орган (Управата за јавни приходи) треба да презентира доволно информации и анализи за потврдување на условите од трансакциите помеѓу поврзани лица според принципот дофат на рака. азликата помеѓу трансферната и пазарнаР та цена остварена меѓу поврзани лица се внесува како непризнат расход за даночни цели на АОП 23 на Даночниот биланс, со кој се корегира финансискиот резултат на даночниот



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

биланс за цели на пресметување на данокот на добивка. З начи, согласно со горенаведеното, од даночен аспект, кај даночниот обврзник-купувач, се прифаќаат исклучиво реалните пазарни цени - како даночно признати расходи, додека износот на разликата на трансферната цена НАД пазарната цена претставува оданочив расход, кој ја создава даночната основа за плаќање данок во даночниот биланс. Пример:



Субјектот “А” продава услуга на поврзаниот субјект “Б” по договорена цена од 250 единици + 18% ДДВ - претпоставка реална пазар-

на цена 200 единици + 18% ДДВ. Поврзаниот субјект “Б”-примател искажува расходи во износ на 250 единици (4 / 210). Со оглед на повисоко искажаниот расход кај субјектот “Б”примател во однос на споредливите цени (200 единици) што би се оствариле на домашниот пазар или компаративниот странски пазар кога не би се работело за однос со поврзани лица, истиот треба износот на расходот од 50 единици да го третира како оданочив расход. Во сметководствената евиденција на примателот на услугата “Б”, би било практично да се користи соодветна аналитика, како што следи:

Книжење:

4490 - Трошоци за интелектуални услуги (признат расход) 449090 - Трошоци за интелектуални услуги (оданочив расход) 130 - Претходен ДДВ со право на одбивка 210 - Обврски од поврзани друштва врз основа на набавка на добра и услуги во земјата - примена услуга од поврзан субјект „А“

200 50 45

295

Од друга страна, кај давателот на услугата - поврзан субјект „А“ се искажуваат повисоки приходи од реалните приходи по основ на прометот на ваков тип на услуга што ќе доведе до плаќање на повисок износ на данок на добивка. Со оглед на ова, деловната логика на ваквото постапување веројатно е одредена индиректна корист на ниво на групата на поврзани друштва. Напомена: Даночниот третман на трансферните цени за вршителите на самостојна дејност, обврзници на персонален данок на доход (Даночен биланс “ПДДДБ”) е уреден со членовите 30-г и 30-д на Законот за персонален данок на доход (“Службен весник на РМ”, бр. 80/93 ... и 13/14). Деловните расходи што настануваат од испораки на стоки, материјали и услуги со поврзани правни и физички лица се утврдуваат според цените кои би се оствариле на домашниот пазар или компаративниот странски пазар, кога не би се работело за однос меѓу поврзани лица. Сите трансакции кои даночниот обврзник ги имал со поврзани лица посебно се искажуваат во даночниот биланс, заедно со трансферните цени по кои се реализирани трансакциите. Разликата меѓу пазарната цена и трансферната цена се вклучува во даночната основа.

www.p

roagens.mk

ФИНАНСИСКИ ИЗВЕШТАИ

 

Данијела ЈАЌИМОВИЌ (Praven sovetnik) d_jacimovic@proagens.com.mk

ДОСТАВУВАЊЕ НА ОДОБРЕНИ ФИНАНСИСКИ ИЗВЕШТАИ И ОБЈАВУВАЊЕ НА БИЛАНСИТЕ

1. РЕДОСЛЕД НА ДЕЈСТВИЈАТА ОКОЛУ ИЗГОТВУВАЊЕТО И УСВОЈУВАЊЕ НА ГОДИШНАТА СМЕТКА И ФИНАНСИСКИТЕ ИЗВЕШТАИ Задолжителни дејствија според хронологијата на ЗТД Пред да се одржи годишниот состанок на сопствениците на капиталот, поточно, за да може воопшто да се одржи, секое трговско друштво, како и секое правно лице кое врши трговска дејност, е запишано во трговскиот регистар и законски е обрзано да води сметководство како трговско друштво е должно да преземе соодветни процедурални дејствија пропишани со Законот за трговските друштва - ЗТД 1 и содветен посебен закон (lex specialis). Преку овие дејствија се обезбедува целосно и точно утврдување на податоците за финансискиот и даночен капацитет на деловниот субјект во изминатата деловна година. Утврдените податоци се разгледуваат и усвојуваат на повеќе нивоа, најнапред од страна на внатрешните органи на друштвото, а потоа се презентираат пред надворешните институции - Централниот регистар на Република Македонија (Регистарот на годишните сметки) и Управата за јавни приходи (УЈП), во соодветни законски рокови. Друштвата со статус на среден и голем трговец, друштва чии хартии од вредност котираат на берза и друштвата што изготвуваат консолидирана годишна смет1

ка и консолидирани финансиски извештаи се должни да ја потврдат веродостојноста на своите годишни финансиски извештаи преку нивно ревидирање од страна на овластени ревизори (друштво за ревизија или овластен ревизор - трговец-поединец). По одржувањето на годишното собрание, односно собирот на содружниците и заземањето на соодветни ставови во форма на одлуки за усвојување на годишната сметка и финансиските извештаи, консолидираните годишни сметки и консолидираните финансиски извештаи, за распределба на добивка, исплата на дивиденда, инвестициони активности и останати прашања од дневниот ред на собранието, следи објавувањето на одобрените финансиски извештаи во средствата за јавно информирање со цел со нив да се запознае пошироката деловна јавност. Постапката на изготвувањето на годишните сметки (во натамошниот текст: ГС), финансиските извештаи (во натамошниот текст: ФИ), консолидираните ГС / консолидираните ФИ, годишниот извештај за работењето на друштвото во претходната деловна година (во натамошниот текст: ГИРД) во поширока смисла ја сочинуваат неколку хронолошки поврзани фази (постапки) според следниот редослед: 1) Составување (изготвување) на ГС/ФИ и ГИРД;

„Службен весник на РМ“, бр. 28/04, 84/05, 25/07, 87/08, 42/10, 48/10, 24/11, 166/12, 70/13, 119/13, 120/13, 187/13, 38/14, 41/14, 138/14 и 88/15; Одлуки на У. суд на РМ: 71/06, 17/09, 23/09, 8/11 и 21/11.

INFORMATOR 6 I JUNI 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

2) Усвојување на ГС/ФИ и ГИРД од органот на управување на друштвото (управен одбор/ одбор на директори/управител); 3) Доставување (јавно верифицирање) на ГС или ПИСМЕНО ИЗВЕСТУВАЊЕ ЗА НЕАКТИВНОСТ ВО ПРЕТХОДНАТА ГОДИНА до Регистарот на годишни сметки при Централниот Регистар (ЦР); 4) Ревизија на ФИ од овластен ревизор; 5) Проверка на ГС, ревидираните ФИ и Предлог на Одлуката за распределба на добивката од надзорниот орган на друштвото (неизвршните членови на одборот на директори, надзорен одбор, односно контролор); 6) Усвојување (одобрување) на ГИ, ревидираните ФИ и ГИРД од страна на собирот на содружниците, односно собранието;

7) Доставување на ревидираните и одобрените ФИ и ГИРД до Регистарот на годишни сметки при ЦР и 8) Објавување на билансот на состојбата и билансот на успех од страна на големите трговски друштва во „Службен весник на РМ“. Секоја од фазите се карактеризира со соодветно, задолжително постапување на определен орган на друштвото во точно определен законски рок. Неизвршувањето на обврската во утврдениот рок, ЗТД го санкционира како прекршок и пропишува глоба и прекршочна санкција - забрана за вршење на дејност за друштвото, односно забрана на вршење на должност за одговорното лице во друштвото, во одреден временски период.

2. ДОСТАВУВАЊЕ НА РЕВИДИРАНИ И ОДОБРЕНИ ФИ ДО РЕГИСТАРОТ НА ГОДИШНИ СМЕТКИ 2.1. Д оставување и увид во одобрените ФИ

препис, ги доставува до Регистарот на годишни сметки при Централниот регистар и ги става на увид во деловната или во друга просторија. Право на увид има секој содружник или акционер - член 482 став 2 од ЗТД.

2.2. Д оставување на одобрени консолидирани ГС и ФИ Одобрените консолидирани ГС и одобрените консолидирани ФИ, заедно со ГИРД најдоцна 30 дена од денот на нивното одобрување во препис се доставуваат до Регистарот на годишни сметки - член 506 став 5 од ЗТД.

2.3. Д оставување од страна на подружницата на странското лице Посебно треба да се нагласи одредбата од ЗТД според која подружницата на странското лице е должна секоја година да ги достави до Централниот регистар годишните ФИ на странското трговско друштво, односно стран с ки от трговец-поединец што ја организирале подружницата - член 587 став 6 од ЗТД.

3. ОБЈАВУВАЊЕ НА БИЛАНСИТЕ 3.1. З адолжително објавување во „Службен весник на РМ“ Во согласност со членот 482 ставови 4 и 5 од ЗТД, постои обврска за објавување на билансот на состојбата и билансот на успехот во „Службен весник на Република Македонија“, во рок од 15 дена од денот на одржувањето на собранието, за друштвата чиј предмет на работење се: а) банкарски и други кредитни работи, б) работи на осигурувањето, в) о станати големи друштва, вклучително и друштвата кои составуваат консолидирани ГС и консолидирани ФИ а кои се распоредуваат во групата на големи трговци, согласно со членот 470 став 10 од ЗТД и г) друштвата кои котираат на берза.

Одобрените ФИ заедно со ГИРД, органот на управување најдоцна 30 дена од денот на нивното одобрување, но не подоцна од 30 јуни, во www.p

Друштвата кои составуваат консолидирани ГИ и консолидирани ФИ го објавуваат и ГИРД и извештајот за ревизијата - член 506 став 6 од ЗТД.

roagens.mk

ФИНАНСИСКИ ИЗВЕШТАИ

3.2. З адолжително објавување за банките Покрај објавувањето од точката 3.1. банката е должна согласно со член 110 став 3 од Законот за банките извештајот за извршената ревизија и годишните ФИ заедно со белешките кон извештајот да ги направи достапни до јавноста и да објави биланс на состојба, биланс на успех, извештај за промена на капиталот, извештај за парични текови и извештајот на ревизорот кон годишните ФИ, во барем еден дневен весник, во рок од 15 дена од усвојувањето на извештајот од страна на собранието на банката.

3.3. З адолжително објавување за подружница на странско лице Подружницата на странско друштво, односно на странски трговец-поединец мора да ги објавува секоја година: годишните ФИ и ревизорскиот извештај, на странското друштво, односно на странскиот трговец-поединец, најмалку во еден дневен весник - член 587 став 6 и член 592 став 2 од ЗТД.

3.4. Н езадолжително објавување Кога друштвото објавува во дневен весник ГС и ФИ , дури и кога на тоа не е обврзано, мора да ги објави како што се одобрени од собирот на содружниците, односно од собранието, без измени и дополнувања, вклучувајќи го и извештајот на овластениот ревизор - член 482 став 6 од ЗТД.

3.5. Ј авност на податоците од ГС и од ФИ Податоците од ГС и од ФИ се јавни и достапни на сите лица на начин и во постапка согласно со ЗТД и друг закон. Централниот регистар издава информации, дава фотокопии од сметководствени искази и одделни податоци од електронската база, во согласност со Законот за Централниот регистар.

 2

 

02/ 3162-979 i 3298-763

4. ПРЕКРШОЧНИ ОДРЕДБИ ОД ЗТД ЗНАЧАЈНИ ЗА СМЕТКОВОДСТВОТО Формирање на прекршочна комисија во ЦРМ за водење прекршочна постапка и изрекување на прекршочни санкции за кршење на одредбите на ЗТД во врска со навремено доставување на ГС, ФИ, КГС и КФИ ОД 1 ЈАНУАРИ 2015 ГОДИНА Со измената на ЗТД (С.В. 38/14) во примена од 1 јануари 2015 година, во членот 597 од ЗТД се воведоа нови решенија во постапката за контрола и надзор над субјектите на кои се однесува ЗТД: трговец-поединец, трговски друштва, стопанска интересна заедница и подружница организирана од странско лице. Овие решенија овозможија операционализација на прекршочните санкции (членовите: од 598 до 605-в), со утврдување дека при вршењето на надзор инспекциските служби во рамките на надлежностите определени со закон, поднесуваат барање за поведување на прекршочна постапка, доколку е сторен прекршок во врска со одредбите од ЗТД. Барање за поведување на прекршочна постапка поднесува и Централниот регистар. Покрај општата одредба за поведување на прекршочна постапка од страна на Централниот регистар и инспекциските служби (член 597 став 2), во членот 597 став 3 од ЗТД, се најави и основање на прекршочна комисија формирана од директорот на Централниот регистар согласно со Законот за Централен регистар и се дефинираа прекршоците од ЗТД по кои оваа комисија ќе постапува и изрекува прекршочни сакнкции. Во меѓувреме Законот за Централен регистар 2 е дополнет со одредбите за формирање и состав на прекршочната комисија на Централниот регистар, објавени во „Службен весник на РМ“, бр. 199/14, во примена од 1 јануари 2015 година. Според нив, Централниот регистар е надлежен за водење на прекршочна постапка и за изрекување на прекршочна санкција за прекршоците за кои Централниот

„Службен весник на РМ,“ бр. 50/01, 49/03, 109/05, 88/08, 35/11, 43/14 и 199/14.

INFORMATOR 6 I JUNI 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

регистар со закон е утврден како прекршочен орган. Прекршочната постапка ја води Комисија за одлучување по прекршок (Прекршочна комисија), именувана од страна на директорот на Централниот регистар, во состав од три члена од редот на раководни и стручни административни службеници вработени во Централниот регистар. Така, прекршочна постапка води и прекршочна санкција изрекува прекршочна комисија на Централниот регистар доколку е сторен прекршок во врска со одредбите од членовите: 477 ставови 4 и 5, 482 ставови 1 и 2 и 506 ставови 4 и 5 од ЗТД. Инаку со наведените одредби се уредуваат роковите за навремено доставување на ГС (хартиени и електронски), одобрените ФИ со ГИРД, консолидираните ГС, одобрените консолидирани ГС и одобрените консолидирани ФИ, како што е дадено во интегралниот текст на одредбите, цитирани во продолжение: Член 477 ставови 4 и 5,

(4) Годишната сметка се доставува до Централниот регистар до крајот на месец февруари наредната година, односно во рок од 60 дена од денот на отворањето на постапката за ликвидација или стечајна постапка или на настанувањето на статусна промена, а сметките изготвени за покуси периоди од ставовите (1) и (2) на овој член се доставуваат до крајот на наредниот месец по истекот на последниот месец од пресметковниот период. Централниот регистар има обврска да ги обработува годишните сметки за потребите на Министерството за финансии. (5) По исклучок на ставот (4) на овој член годишната сметка во електронска форма може да се достави до Централниот регистар и до 15 март наредната година.

Член 482 ставови 1 и 2,

(1) Годишната сметка усвоена од органот на управување се доставува до Централниот регистар најдоцна до крајот на февруари. (2) Одобрените финансиски извештаи со годишниот извештај за работа на друштвото, органот на управување најдоцна 30 дена од денот на нивното одобрување, но не подоцна од 30 јуни, во препис, ги доставуваат до www.p

Регистарот на годишни сметки при Централниот регистар и ги ставаат во деловната или во друга просторија на увид. Право на увид има секој содружник или акционер. Ревидираната годишна сметка, односно ревидираните финансиски извештаи во кои се утврдени отстапувања во податоците на веќе поднесената годишна сметка, односно на веќе поднесените финансиски извештаи, Централниот регистар има обврска да ги обработи. Член 506 ставови 4 и 5, (4) Консолидираната годишна сметка, заедно со извештајот за работењето за тековната година, друштвото е должно да ја достави на органите определени во членот 477 став (4) од овој закон, најдоцна до 31 март во наредната година. (5) Одобрените консолидирани годишни сметки и одобрените консолидирани финансиски извештаи, заедно со годишниот извештај за работа на друштвото, органот на управување, најдоцна 30 дена од денот на нивното одобрување, во препис, ги доставуваат до Регистарот на годишни сметки при Централниот регистар и ги ставаат во деловната или друга просторија на увид. Право на увид има секој содружник, односно акционер. За наведените прекршоци од членовите: 477 ставови 4 и 5, 482 ставови 1 и 2 и 506 ставови 4, во ЗТД се пропишани следните глоби и прекршочни санкции:  за Трговец поединец/ глоба од 500 до 1.000 евра и забрана на вршење дејност од една до три години сметајќи од денот на правосилноста на одлуката (член 598 став 1 точки 9 и член 598а од ЗТД),  за Трговско друштво/ глоба од 1.500 до 3.000 евра и забрана на вршење дејност од една до три години сметајќи од денот на правосилноста на одлуката (член 599 став 1 точка 6 и член 599а став 1 од ЗТД) и  за Одговорното лице во друштво/ глоба од 500 до 1.000 евра и забрана на вршење должност од една до три години сметајќи од денот на правосилноста на одлуката (член 599 став 2 и 599-а став 2).

roagens.mk

ФИНАНСИСКИ ИЗВЕШТАИ

 

- н а интернет страницата на овластената берза: а) податоците за приходи (вкупно), добивка од редовно работење пред оданочување, добивка за финансиската година, нето готовински тек, добивка за финансиска година по акција и дивиденда по акција и б) ревидираните финансиски извештаи и мислењето од овластен ревизор, доколку вршат ревизија и - во еден дневен весник што излегува на територијата на РМ мислењето од овластен ревизор.

Во прекршочната постапка што ја води Прекршочната комисина на Централниот регистар известувањата и доставата на писмената се врши на адресата на електронското сандаче за прием на писмена на трговското друштво запишана во трговскиот регистар. Доколку друштвото нема запишана адреса на електронско сандаче за прием на писмена, известувањето се објавува на веб страницата на Централниот регистар. Известувањето објавено на веб страницата на Централниот регистар се смета дека е уредно извршено по истекот на рокот од осум дена од денот на објавувањето.

Глоба во износ од 2.500 до 5.000 евра во денарска противвредност ќе им се изрече за прекршок на акционерските друштва и другите правни лица - издавачи на хартии од вредност, чии хартии од вредност не котираат на берза и не се водат во Регистарот на акционерски друштва со посебни обврски за известување, доколку не постапат согласно со членот 166-б од од ЗХВ, а на одговорното лице во правното лице глоба во износ од 1.000 до 2.000 евра во денарска противвредност - член 242 ставови 2 и 3 од ЗХВ.

5. ОБВРСКИ ЗА ОБЈАВУВАЊЕ ПО ЗАКОНОТ ЗА ХАРТИИ ОД ВРЕДНОСТ Според Законот за хартии од вредност (ЗХВ) 3, акционерските друштва и другите правни лица - издавачи на хартии од вредност, кои не се водат во Регистарот на акционерски друштва со посебни обврски за известување се должни, согласно со член 166б од ЗХВ да ги објавуват во рок од 15 дена од усвојувањето на годишната сметка, односно финансиските извештаи:

ТАБЕЛАРЕН ПРИКАЗ НА РОКОВИ ЗА ДОСТАВУВАЊЕ НА ГС/ФИ ДО ЦРМ СПОРЕД ЗТД а) б)

в) г)

Годишни сметки (ГС) / финансиски извештаи (ФИ) ГС во хартиена форма (микро и мали трговци) ГС во електронска форма (големи и средни трговци - задолжително, микро и мали - по избор) Консолидираната ГС Вршители на самостојна дејност во електронска форма

Рокови

Институција до која се доставуваат ГС / ФИ

до крајот на февруари до 15 март

до 31 март до 15 март во рок од 30 дена од денот на нивното одобрување, Одобрените ревидирани ФИ и ГИРД но не подоцна од 30 јуни за претходната година Одобрените консолидирани ГИ и одобрените во рок од 30 дена од денот консолидирани ФИ со ГИРД на нивното одобрување до крајот на наредниот месец Сметките изготвени за пократки периоди од пресметковниот период Сметките изготвени при отворање во рок од 60 дена од денот на постапка на ликвидација, стечајна на отворањето на постапката, постапка или на настанување односно од настанување на статусна промена на статусна промена

Централен регистар на РМ - Регистар на годишни сметки (РГС)

Централен регистар (РГС) Централен регистар (РГС) Централен регистар (РГС) Централен регистар (РГС)

„Службен весник на РМ“, бр. 95/05, 25/07, 07/08, 57/10, 135/11, 13/13, 188/13, 43/14 и 15/15; Одлуки

на У. суд - 86/07, 123/07, 140/07, 146/07 и 45/09.

INFORMATOR 6 I JUNI 2015



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

СМЕТКОВОДСТВО

СПЕЦИФИЧНОСТИ ВО БЛАГАЈНИЧКОТО РАБОТЕЊЕ КАЈ БУЏЕТСКИТЕ КОРИСНИЦИ

огласно со членот 18 од Законот за сметководството за буџетите и буџетските корисници („Службен весник на РМ“, бр. 61/02; 98/02; 81/05 и 24/11), приходите и расходите се прикажуваат со примена на сметководственото начело на парично искажување. Приходите настануваат во моментот на приливот на парични средства, а расходите во моментот на одливот на парични средства. Сите приливи и одливи од сметките на буџетските корисници се евидентираат како во сметководството на буџетскиот корисник, исто така и во главната книга на Трезорот. Затоа, овие две евиденции постојано се усогласуваат и е потребно да бидат потполно исти.

Поради ваквиот принцип на парично искажување, во благајничкото работење на буџетските корисници често се јавуваат потешкотии во спроведувањето на одредени специфични трансакции и плаќања, како што се: - евиденција на исплати преку девизна благајна; - евиденција при исплати од службени платежни картички; - евиденција за набавка и раздолжување на бонови во благајна за бонови. За да се постигне потполна усогласеност во евиденцијата со сметководствената едвиденција од Главната книга на Трезорот, потребно е да се направат соодветни книжења, кои се дадени во примерите што следат.

1. ЕВИДЕНЦИЈА НА ИСПЛАТИ ПРЕКУ ДЕВИЗНА БЛАГАЈНА Авансни исплати на вработените Секој буџетски корисник во рамките на обезбедените средства во буџетот, има право на исплата на надоместок на вработените за дневници за направено службено патување

www.p

во странство. Правото на надоместување на дневници за службено патување во странство е регулирано со Уредбата за издатоците за службени патувања и селидби во странство што на органите на државната управа им се признаваат во тековни трошоци („Службен весник на РМ“, бр. 50/00, ... и 90/14) и Решението за највисоките износи на дневници за службени патувања и селидби во странство, трошоци што на органите на државната управа им се признаваат во тековни трошоци („Службен весник на РМ“, бр. 19/14 - во примена од 1.1.2015 г.) Во издатоците за службено патување се вклучени: издатоците за сместување, исхрана и превоз. За издатоците за сместување е потребно да се обезбеди сметка (фактура) за платен престој во хотел. (Како признаен расход се сметаат износите платени за хотели категоризирани со најмногу четири ѕвездички.) Издатоците за исхрана и други потреби и трошоци во текот на денот, се пресметуваат преку дневницата. Износот на дневницата, од 1 јануари 2015 година, повторно се исплатува во износ од 50% од утврдената дневница (според Решението), доколку трошоците кои се покриваат со дневницата не се вклучени во фактурата од хотелот (како на пример кај услугата „полн пансион“ „all inclusive” и сл.) што паѓа на товар на буџетскиот корисник. Надоместокот на трошоците за сместување, патни трошоци и дневници вообичаено се исплатува авансно, пред заминување на вработениот на службен пат. Исплатата на аванси на вработените се врши врз основа на налог за патување или решение зависно од тоа дали се работи за патување во земјата или во странство. За дадените аванси треба да се задолжи сметката 150 наменета за побарувања од вработените.

roagens.mk

БУЏЕТСКИ КОРИСНИЦИ

 

Пример: Исплатен е аванс на вработено лице за службен пат во странство во износ од 550 евра. Курсот на еврото во однос на денарот на денот на исплатата изнесува 1 : 61,50. Книжење: СМЕТКА должи побарува

ИЗНОС ОПИС

150

Краткорочни побарувања од вработените 298 Други пасивни временски разграничувања - за исплатен аванс 420 Патувања во странство 106 Девизна благајна - за евидентиран трошок

должи

побарува

33.825 33.825 33.825 33.825

Вработеното лице е вратено од службен пат и во пропишаниот рок го доставува патниот налог со приложени сметки за сместување и други трошоци во вкупен износ од 400 евра. На денот на поднесување на документите курсот на еврото во однос на денарот изнесува 61,60.

Книжење: СМЕТКА ИЗНОС ОПИС должи побарува должи побарува 298 Други пасивни временски разграничувања 24.640 150 Краткорочни побарувања од вработените 24.640 - по доставен пополнет патен налог

а кој начин ќе се изврши пребивање на претходно исплатениот аванс Н и направените трошоци ? а) Доколку вработеното лице ги приложи сметките во ист пресметковен период ќе се изврши намалување (сторнирање) на претходно искажаниот расход и тоа за разликата од 9.185 денари, колку што изнесуваат и вратените средства во благајната: СМЕТКА ИЗНОС ОПИС должи побарува должи побарува 106 Девизна благајна 9.185 150 Краткорочни побарувања од вработените 9.185 420 Патувања во странство 9.185 298 Други пасивни временски разграничувања 9.185 - по доставен пополнет патен налог

б) Под претпоставка патувањето да се одвива во месец декември и авансот да се враќа во наредната година, тогаш за разликата ќе се искаже приход: СМЕТКА ОПИС должи побарува 106 Девизна благајна 725 Други неданочни приходи - доставени сметки во нареден пресметковен период 298 Други пасивни временски разграничувања 150 Краткорочни побарувања од вработените - по доставен пополнет патен налог INFORMATOR 6 I JUNI 2015

ИЗНОС должи побарува 9.185 9.185 9.185 9.185



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

Пресметката на издатоците за службено патување во странство преку дневница, се одредува на следниот начин: - 50 % од утврдената дневница во Решението, за секои 24 часа поминати на службено патување во странство и ако вкупното патување трае подолго од 12 часа; - 25 % од утврдената дневница во Решението ако се поднесе сметка за сместување за време од 12 часа поминати на службено патување во странство, како и во случај кога остатокот од времето во континуитет е подолго од 8 часа; - 20 % од утврдената дневница во Решението, ако издатоците за сместувањето и исхраната не паѓаат на товар на органот на управата (за ова не се исплатуваше дневница до 31.12.2014);

- 5 % од утврдената дневница во Решението, ако издатоците за стручно оспособување и усовршување не паѓаат на товар на органот на државната управа, а престојот е над 30 дена. Под стручно усовршување се подразбира посета на семинари, курсеви, симпозиуми и други видови средби организирани во странство на мултилатерална и билатерална основа (и за ова не се исплатуваше дневница до 31.12.2014). Издатоците кои настануваат на службеното патување во странство во врска со такси превоз, а се неопходни за исполнување на целта на службеното патување, се пресмету-

www.p

ваат во реален износ и се признаваат по одобрение од страна на функционерот, врз основа на доставено писмено образложение за потребата од покривање на службените трошоци и приложена соодветна документација. Овие издатоци се признаваат доколку не постои можност за користење на возила од дипломатско - конзуларни претставништва на Република Македонија во државата во која се користи службениот превоз. Издатоците кои настануваат на службено патување во странство во врска со користење на интернет услуги, службена пошта, како и други издатоци за исполнување на целта на службеното патување во странство, се пресметуваат во реален износ и се признаваат по одобрување од страна на функционерот, врз основа на доставено писмено образложение за потребата од покривање на службените трошоци и приложена соодветна документација. Пример:



Лице вработено кај буџетски корисник, во текот на месец декември заминало на службен пат надвор од земјата. За таа цел му било издадено решение за службениот пат. По враќањето, лицето доставило патен налог според кој буџетскиот корисник има обврска да му исплати три (3) дневници за службен пат. Во дадениов пример, висината на дневниците изнесува вкупно 90 евра, односно 61,50 денари според курсот на НБРМ на денот на подигањето (за 90 евра = 5.535 денари).

roagens.mk

БУЏЕТСКИ КОРИСНИЦИ

 

Книжење: СМЕТКА должи побарува

ИЗНОС ОПИС

должи

198

Активни временски разграничувања 246 Обврски кон вработените - по патен налог број_____ за лицето__________ 1005 Преодна сметка за девизи 1000 Парични средства - за откуп на девизи 420210 Патувања во странство - дневница 198 Активни временски разграничувања - трошок за подигнати девизи, по извод број _________ 106 Девизна благајна 1005 Преодна сметка за девизи - за прием на девизи во девизна благајна 246 Обврски кон вработените 106 Девизна благајна - по девизен касов извештај (каса исплати) број _______

побарува

5.535

5.535 5.535

5.535

2. ЕВИДЕНЦИЈА ПРИ ИСПЛАТИ ОД СЛУЖБЕНИ ПЛАТЕЖНИ КАРТИЧКИ Буџетските корисници, се почесто, на своите вработени им отвараат службени платежни картички наменети за цели на плаќања поврзани со работните ангажмани. Пример: Врзано за претходниот пример претпоставуваме дека е уплатен аванс за службено патување на сметката преку која се користи платежната картичка. Со истата, лицето кое се испраќа на службен пат го плаќа своето хотелско сместување. По враќањето од службениот пат, во благајната ја доставува оригиналната сметка за извршената исплата. Буџетскиот корисник, секој месец од банката преку која се користи службената платежна картичка, добива извештај за извршени трансакции. Така може да се направи споредба и проверка за потрошените средства (како и контрола на евентуални злоупотреби). - Уплатен аванс на картичка - Исплата за хотелско сместување

60.000 денари 48.000 денари

Книжење: СМЕТКА ОПИС должи побарува 150 Краткорочни побарувања од вработените 1000 Парични средства - по патен налог број ____ за лицето ____ 420230 Патувања во странство - дневница 290 Пресметани трошоци - по извод број ____ за уплатен аванс 290 Пресметани трошоци 150 Краткорочни побарувања од вработените - по сметка за исплатено хотелско сместување

INFORMATOR 6 I JUNI 2015

ИЗНОС должи побарува 60.000 60.000 60.000

60.000 48.000

48.000



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

3. ЕВИДЕНЦИЈА ПРИ НАБАВКА НА БОНОВИ ЗА ГОРИВО ЗА СЛУЖБЕНИ ЦЕЛИ Пример: Буџетскиот корисник, направил договор со трговско друштво кое се занимава со продажба на гориво, за издавање на бонови кои би ги користеле дел од вработените за службени потреби. За таа цел трговското друштво доставило фактура до буџетскиот корисник, во висина од 100.000 денари. По извршеното плаќање, добиени се боновите кои по потреба авансно се издаваат на вработените. Претпоставуваме дека се издадени бонови во вредност од 60.000 денари. По завршената работа (или на крај на даден период) вработените доставуваат доказ за потрошените бонови во износ од 40.000 денари, а остатокот на бонови во вредност од 20.000 го враќаат во благајната за бонови. Книжење:

СМЕТКА ОПИС должи побарува 198 Активни временски разграничувања 220 Обврски кон добавувачи - по фактура за набавени бонови 1013 Благајна на бонови 290 Пресметани трошоци - по фактура ___за прием на бензиски бонови 220 Обврски кон добавувачи 1000 Парични средства - по сметка за исплатено хотелско сместување 421410 Горива и масла 198 Активни временски разграничувања - по извод број 150 Краткорочни побарувања од вработените 1013 Благајна на бонови - за даден аванс на бензиски бонови 290 Пресметани трошоци 150 Краткорочни побарувања од вработените - за потрошени бензиски бонови 1013 Благајна на бонови 150 Краткорочни побарувања од вработените - за вратени бензиски бонови

www.p

roagens.mk

ИЗНОС должи побарува 100.000 100.000 100.000 100.000 100.000 100.000 100.000 100.000 60.000 60.000 40.000 40.000 20.000 20.000

ОДБЕГНУВАЊЕ НА ДВОЈНО ОДАНОЧУВАЊЕ

 

ПРИМЕНА НА ДОГОВОРОТ ЗА ОДБЕГНУВАЊЕ НА ДВОЈНО ОДАНОЧУВАЊЕ СО БОСНА И ХЕРЦЕГОВИНА ОД 1.1.2015 ГОДИНА

инистерството за надворешни работи со значително задоцнување го објави влегувањето во сила на Договорот меѓу Владата на Република Македонија и Советот на министри на Босна и Херцеговина за одбегнување на двојното оданочување по однос на данокот од доход и данокот на капитал 1 во „Службен весник на РМ“, бр. 89 од 1 јуни 2015 година. поред објавата на Министерството за С надворешни работи од 1 јуни 2015 година, овој билатерален договор кој е склучен во Сараево на 24.9.2013 година и ратификуван од Собранието на РМ на 3.2.2014 година, е ратификуван и од босанската страна согласно со член 29 став 1 на договорот со што истиот влегол во сила на 2 јуни 2014 година (пред една година) и се применува од 1 јануари 2015 година. дредбите на овој договор се важни од асО пект на задржаниот данок и персоналниот данок, кои се одбиваат од одредени приходи што ги остваруваат странски правни и физички лица, поточно на примената на даночните олеснувања и ослободувања што ги овозможува договорот (преку спроведување на пропишаната процедура со прописите за данокот на добивка, односно за персоналниот данок, пред исплатата на приходот), кои има-

ат предност пред националната легислатива. ВАЖНО: Поради задоцнетото објавување на неговата примена после 5 месеци (на 1 јуни 2015 година), голем број домашни компании кои соработуваат со босански компании, во текот на периодот од јануари до мај 2015 година не беа во можност да ги применат даночните олеснувања/ослободувања што ги пропишува договорот за одбегнување на двојно оданочување склучен меѓу Македонија и Босна и Херцеговина, а кој е во примена од 1.1.2015 година, поради што Управата за јавни приходи е потребно да се произнесе со став, особено во случај кога данокот е платен на товар на трошоците на домашниот исплатувач (не е задржан од приходот на странското лице) кога истиот претставува непризнат даночен расход во годишниот даночен биланс. Во случаите кога е задржан повисок данок од пропишаниот данок во договорот, односно не е искористено даночното ослободување, потребно е да се изврши пребивање со даночната обврска на босанскиот резидент во неговата матична држава, односно на македонскиот резидент во Македонија (во годишниот даночен биланс за 2015 година), но сепак пребивањето е можно до висината на локалната даночна стапка (10% во Македонија).

Преглед на даночните стапки за приходите од авторски права, камати, дивиденди и други приходи Договор склучен меѓу Р. Македонија и БОСНА и ХЕРЦЕГОВИНА Држава

Предмет на договор

БОСНА И 1) Персонал. данок ХЕРЦЕГОВИНА 2) Данок на добивка

Приходи Приходи од авторски од камата права (член 11) (член 12) 10% од бруто износ

3) Данок на имот

Приходи од дивиденда (член 10)

10% а) 5% од бруто износот, ако стод вкупен варниот корисник е друштво износ (исклучувајќи партнерство), со непосредно учество од min 25% од капиталот на друштвото-исплатувач б) 15% од бруто износ во сите др. случаи

„Службен весник на РМ“, бр. 29/14.

INFORMATOR 6 I JUNI 2015

Други приходи (член 21) 0%



Pr  fesionalna Edukacija

A g e n c i j a “P r o A g e n s”

ПРИМЕНА НА ДОГОВОРОТ ЗА ОДБЕГНУВАЊЕ НА ДВОЈНО ОДАНОЧУВАЊЕ СО КАЗАХСТАН ОД 2016 ГОДИНА

Во „Службен весник на РМ“ бр. 82 од 19 мај 2015 година е објавена Објавата на Министерството за надворешни работи, според која Договорот меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Република Казахстан за одбегнување на двојното оданочување и за заштита од фискална евазија по однос на даноците на доход („Службен весник на РМ“, бр. 154/12), влезе во сила на 27 април 2015 година и се применува од 1 јануари 2016 година.

Одредбите на овој договор се важни од аспект на задржаниот данок и персоналниот данок, кои се одбиваат од одредени приходи што ги остваруваат странски правни и физички лица, поточно на примената на даночните олеснувања и ослободувања што ги овозможува договорот (преку спроведување на пропишаната процедура со прописите за данокот на добивка, односно за персоналниот данок, пред исплатата на приходот), кои имаат предност пред националната легислатива.

Преглед на даночните стапки за приходите од авторски права, камати, дивиденди и други приходи Договор склучен меѓу Р. МАКЕДОНИЈА и КАЗАХСТАН

Држава

Предмет на договор

КАЗАХСТАН

1) Персонал. данок 2) Данок на добивка

Приходи од авторски права (член 12) 10% од бруто износ

Приходи од камата (член 11)

Приходи од дивиденда (член 10)

а) 5% од бруто износот, ако стварб) 0%, доколку: ниот корисник е - исплатувачот е Владата друштво (освен на државата или полипартнерство), тичка подединица, со непосредно централна или локална учество од min власт или нејзината 25% од капиталот централна банка, на исплатувачот - стварниот корисник на каматата е Владата на б) 15% од бруто износот во сите др. другата држава или послучаи литичка подединица, а) 10% од вкупниот износ,

Други приходи (член 20) 0%

централна или локална власт, централна банка или било која финансиска институција во целосна сопственост на Владата на другата држава.



kontakt@proagens.com.mk

www.p



02/ 3162-979 i 3298-763

roagens.mk