УПРАВАТА ЗА ЈАВНИ ПРИХОДИ И ДАНОЧНИТЕ ОБВРЗНИЦИ ВО ДАНОЧНАТА ПОСТАПКА Про агенс
ЗАКОНОДАВНО ПРАВНА РАМКА НА ПОСТАПУВАЊЕТО НА УЈП И ДАНОЧНИТЕ ОБВРЗНИЦИ Закон за даночна постапка - ЗДП Закон за Управата за јавни приход - ЗУЈП Закон за општата управна постапка - ЗОУП - даночни закони, - Кодексот на однесување на вработените во УЈП (13-
6761/1 од 29.10.2013).
КОМПЛЕКСНОСТ НА ДАНОЧНАТА ПОСТАПКА O Опфат на повеќе сегменти на ЗДП:
а) постапка на утврдување на данок; б) постапка на контрола на данок; в) постапка на наплата на данок; г) права и обврски на даночниот обврзник и д) други прашања од даночната постапка. O На даночната постапка ЗДП, се применува и Законот за
општата управна постапка – ЗОУП.
ДАНОЧНА ПОСТАПКА O ПОПРЕЦИЗНО, СЕ УТВРДУВААТ И НАПЛАТУВААТ:
- Даноци и другите јавни приходи – придонеси, РДТ - Споредни даночни давачки: даночни казни, камати и
трошоци на присилна наплата на данок и - Парични казни, глоби и трошоци изречени во
парнични, прекршочни, кривични и управни постапки во корист на Р. М.
СТРАНКИ ВО ДАНОЧНАТА ПОСТАПКА O ДАНОЧЕН ОРГАН Управата за јавни
приходи (УЈП)
O ДАНОЧЕН ОБВРЗНИК Правни лица и Физички лица. O Должат данок, O Гарантираат за
данок, O Треба да поднесат даночна пријава.
УЈП ВО ДАНОЧНА ПОСТАПКА УЈП ги врши работите кои се однесуваат на:
O Водење на првостепена даночна постапка, O Откривање на даночни казниви дела и на
нивни извршители и поведување на казнена постапка и O Водење на првостепена прекршочна постапка.
НАЧЕЛА НА ДАНОЧНАТА ПОСТАПКА O Законитост во одлучување
Донесување на законити одлуки кои одат во прилог и на штета на даночниот обврзник. O Утврдување на фактичка состојба
Даночните факти се утврдуваат согласно даночните закони и нивната економска суштина. O Временско важење на даночните прописи
Утврдување на даночна обврска според законите кои биле во сила во време на нејзиното настанување.
НАЧЕЛА НА ДАНОЧНАТА ПОСТАПКА O Увид во актите
На барање на даночниот обврзник, му се овозможува увид во неговите даночни акти. УЈП одлучува со решение во рок од 15 дена. O Привидни зделки
Ако со привидна правна работа се прикрива некоја друга правна работа, во тој случај, за утврдување на даночната обврска основата ја чини прикриената правна работа.
НАЧЕЛО НА ЧУВАЊЕ НА ДАНОЧНА ТАЈНА ОД СТРАНА НА СЛУЖБЕНИ ЛИЦА O КАКО ДАНОЧНА ТАЈНА СЕ ДОЛЖНИ ДА ГИ ЧУВААТ: Сите документи, информации, податоци или други факти за
даночниот обврзник до кои дошле ВО ДАНОЧНА, ПРЕКРШОЧНА ИЛИ СУДСКА ПОСТАПКА; (пр. за имотот, висината на заработувачка, брачната/семејна состојба,...) Податоци за пронајдоци, патенти и технолошките постапки кои
ги применува даночниот обврзник и Сите деловни тајни за трето лице.
СЛУЖБЕНИ ЛИЦА СПОРЕД ДЕФИНИЦИЈАТА ОД ЗДП/ЗУЈП 1)
Службеник (службеник во ДП: даночни инспектори, даночни контролори и даночни извршители);
2)
Судија (Управен суд, Виш У.С., Врховен суд, кривичена постапка);
3)
Лице во друг јавно-правен работен однос (вработените во УЈП, вработени во други државните органи/институции, судови) и
4)
Лице кое за државна служба или по нејзин налог исполнува задачи на јавната администрација (пр. поротници, вештаци, проценители).
ДАНОЧНА-СЛУЖБЕНА ТАЈНА Со чување на службена-даночна тајна во даночна постапка
треба да се постигне повеќекратна заштита, и тоа: - на личниот интегритет на даночниот обврзник, - на професионалниот интегритет на даночниот обврзник, - на деловниот интегритет (технолошки постапки) на даночниот обврзник, но и на - јавниот интерес на државата. Обврската на чување на даночна тајна за службените лица
како и за сите останати за кои станува збор, постои и по престанокот на работниот однос.
ОДГОВОРНОСТ НА ДАНОЧНИОТ СЛУЖБЕНИК O Закон за УЈП: Даночниот службеник НЕ СМЕЕ НЕОВЛАСТЕНО
да користи и да даде која било информација, која ја осознал во даночната постапка. O Одговорност: дисциплинска, како и прекршочна или
кривична. O Според Кривичниот законик - кривично дело: „Одавање службена тајна“ (член 360 од КЗ),
казна затвор од три месеци до пет години.
ОТСУСТВО НА ПОВРЕДА НА ДАНОЧНАТА ТАЈНА Не постои повреда на даночната тајна ако: O Податок се изнесе во текот на даночна, прекршочна или судска
постапка; O Се објави ДДВ даночен идентификационен број на ДО; O На даночниот гарант му се овозможи увид во податоците за
даночниот обврзник; O УЈП дава информации на даночен орган на странска држава; O УЈП на својата веб страница објавува листа на даночни
должници за долг (даноци, придонеси, акцизи и царини): 1)
повисок од 120.000 денари за физичките лица и самостојни вршители на дејност и
2)
повисок од 300.000 денари за правните лица.
ОВЛАСТУВАЊА И ОБВРСКИ НА УЈП ВО ДАНОЧНА ПОСТАПКА ОВЛАСТУВАЊЕ:
O Собирање на информации од даночниот обврзник
и од други лица, вклучително и информации: за неговото работење во земјата и во странство и за изворите на средства за купување на деловен и
личен имот.
ОВЛАСТУВАЊА И ОБВРСКИ НА УЈП ВО ДАНОЧНА ПОСТАПКА ОВЛАСТУВАЊЕ: O Увид во деловните книги, евиденцијата, деловната
документација и други исправи битни за оданочување на ДО или за оданочувањето на трети лица. УЈП може да побара овие исправи, да бидат ставени
на увид во нејзините службени простории. O Одредување вештаци.
ОВЛАСТУВАЊА И ОБВРСКИ НА УЈП ВО ДАНОЧНА ПОСТАПКА ОВЛАСТУВАЊА: - Спроведување на финансиско-сметководствена
форензичка анализа на податоците од уредите на даночниот обврзник, - Реконструкција на изменетите и избришаните
податоци, - УЈП има право да побара уредите на кои се содржани
да се проверуваат во простории на УЈП.
ОВЛАСТУВАЊА И ОБВРСКИ НА УЈП ВО ДАНОЧНА ПОСТАПКА ОВЛАСТУВАЊА: o Повикување во службени простории на даночниот
обврзник за појаснување на содржината на даночната пријава. o Вршење на присилна наплата на данокот или
споредна даночна давачка, со: - зголемување за еднократна посебна такса во висина од 5% од износот на долгот.
ОВЛАСТУВАЊА И ОБВРСКИ НА УЈП ВО ДАНОЧНА ПОСТАПКА ОВЛАСТУВАЊА: o Наплата на камата на помалку платениот данок во
висина од 0,03% за секој ден задоцнување, од првиот ден по пристигнатоста. o Постапување како прекршочен орган: да води
прекршочна постапка и да изрекува прекршочни санкции за даночни прекршоци.
ПРАВА И ОБВРСКИ НА ДАНОЧЕН ОБВРЗНИК ВО ДАНОЧНА ПОСТАПКА Обврска за чување на деловни книги и евиденции Трајно
Годишни сметки и Финансиски извештаи
10 години
- трговски книги, сметководствени документи, записи и пописи, белешки за применети сметководствени политики; - деловни писма и кореспонденции; - сметки за книжење.
5 години
Другите документи од значење за оданочување.
ПРАВА И ОБВРСКИ НА ДАНОЧЕН ОБВРЗНИК ВО ДАНОЧНА ПОСТАПКА O ОБВРСКА: Презентирање на увид на деловните книги,
евиденцијата, деловната документација. Давање на информации на барање на УЈП - во
писмена форма, електронски, усно на записник или телефонски.
ПРАВА И ОБВРСКИ НА ДАНОЧЕН ОБВРЗНИК ВО ДАНОЧНА ПОСТАПКА O ОБВРСКА: За цели на финансиско-сметководствена форензичка
анализа, да обезбеди корисничко име и лозинка за пристап до информациите на уредите.
ПРАВА И ОБВРСКИ НА ДАНОЧЕН ОБВРЗНИК ВО ДАНОЧНА ПОСТАПКА O ПРАВО на одбивање на давање информации од страна
на: - Припадници на даночниот обврзник (физичко лице), - Свештени лица, адвокати, нотари, даночни советници,
ревизори, лекари, медицински персонал и - Лицата (со исклучок на даночниот обврзник), кои се
должни да даваат информации, не треба да дадат информација со којашто самите или нивните припадници би ги изложиле на кривично гонење.
ПРИПАДНИЦИ НА ДАНОЧНИОТ ОБВРЗНИК Припадници на даночниот обврзник според ЗДП се: O
брачниот другар и роднини по права линија;
O
браќа и сестри; нивните деца и сопружници; браќата и сестрите на сопружниците и родителите на сопружниците;
O
браќа и сестри на родителите;
O
хранител и посвоител.
БАРАЊЕ ЗА ПРОДОЛЖУВАЊЕ НА РОКОВИТЕ ЗА ПОДНЕСУВАЊЕ НА ДАНОЧНА ПРИЈАВА Право на ДО да бара продолжување на рокот за
поднесување на даночна пријава. Барањето се поднесува ПРЕД истекот на рокот со образложение
и соодветни докази за причините поради кои се бара продолжување на рокот. УЈП во рок од 15 дена од доставувањето на барањето го
известува даночниот обврзник за својата одлука. Доколку барањето биде одбиено, ДО е должен даночната
пријава да ја поднесе во рок од три дена од денот на доставувањето на известувањето дека барањето му е одбиено.
БАРАЊЕ ЗА ВРАЌАЊЕ ВО ПОРАНЕШНА СОСТОЈБА Право на ДО да бара враќање во поранешна состојба,
кога го пропуштил рокот без своја вина. O Барањето треба да се поднесе во рок од еден месец од
денот на престанувањето на причината за пропуштање, но најдоцна во рок од 1 година. O По барањето, УЈП одлучува со решение во рок од 15 дена
од денот на доставувањето на барањето.
БАРАЊЕ ЗА ОДЛАГАЊЕ НА ПЛАЌАЊЕ НА ДАНОЧЕН ДОЛГ Право на ДО да бара одлагање на плаќање на даночен
долг. o Се условува со гаранција за обезбедување на плаќањето. хипотека на недвижност на ДО
залог на подвижни предмети на ДО неотповиклива банкарска гаранција гаранција од друго лице
(100%); (100%) (75%) и (100%).
o По барањето, УЈП одлучува со решение во рок од 15 дена
од денот на доставувањето на барањето.
ВРАЌАЊЕ НА НАПЛАТЕН ДАНОК Право да бара враќање на повеќе или погрешно
наплатен данок. УЈП има обврска Решението за враќање да го донесе во рок од 15 дена од денот на доставувањето на барањето. Право да побарува камата од 0,03% за секој ден
задоцнување, која се пресметува по истекот на рокот од 30 дена од денот на приемот на барањето за враќање.
ПРИГОВОР НА ЗАСТАРЕНОСТ Право на ДО да се повика на затареност на даночната
обврската: O Наплатата на даноците и споредните даночни давачки
застарува во рок од 10 години. O Утврдувањето на данокот и споредните даночни
давачки застарува во рок од 5 години, а во случаи на даночно затајување во рок од 10 години. O Враќање на повеќе или погрешно уплатен или
наплатен данок, застарува во рок од 5 години сметано од уплатата, а во секој случај по истекот на рок од 10 години.
ГАРАНЦИЈА ПРИ НЕПЛАТЕН ДАНОК За даночниот долг на ДО кој останал неплатен, наплатата
со сиот свој имот ја гарантира лицето кое: - има удел во даночниот должник, сразмерно на процентот на уделот, - го застапува даночниот должник, во висина која зависи од обемот на овластување за застапување, - има долг кон даночниот должник, до висина на долгот и - го презема долгот, до висина на преземениот долг по основ на нотарски заверената изјава.
ГАРАНЦИЈА ПРИ ОТКРИЕН ИЛИ НЕПЛАТЕН ДАНОК По исклучок: НЕ СЕ ГАРАНТИ ИМАТЕЛИ НА УДЕЛ И ЗАСТАПНИЦИ НА ДАНОЧНИОТ
ОБВРЗНИК доколку докажат дека биле ОНЕВОЗМОЖЕНИ ЗА ПЛАЌАЊЕ на пристигнатиот данок поради ПРЕТХОДНО НЕРЕШЕНО ПРАВНО ПРАШАЊЕ за кое е надлежен државен орган или суд.
ДАНОЧЕН ТРЕТМАН НА УСЛУГИТЕ ОД АСПЕКТ НА ДДВ Агенција Про агенс
ДДВ ТРЕТМАН НА УСЛУГИТЕ ТРИ ГРУПИ НА ДАНОЧНО ОСЛОБОДУВАЊЕ: Услуги кои се ослободени од ДДВ, без право на одбивка (член 23 од Законот) Услуги кои се ослободени од ДДВ, со право на одбивка (член 24 од Законот) Услуги ослободени врз основа на ослободување за донаторски проекти (член 24-а)
ОСЛОБОДЕНИ УСЛУГИ - член 23:
Изнајмување на станбени објекти и станови, доколку истите се користат за станбени цели; Поштенски услуги од страна на Макед. пошта; Услуги на осигурување и реосигурување (и услуги на осигур. брокери и агенти); Игри на среќа и забавни игри; Услуги на радиодифузни и телевизиски станици, освен комерцијалните дејности Прометот од областа на културата извршен од непрофитни установи, Промет од ботанички градини, паркови, архиви животински паркови, и документациони центри,
...ОСЛОБОДЕНИ УСЛУГИ - член 23: влезници за јавни настани од областа на културата, утврдени и финансирани преку годишната програма за остварување на националниот интерес во културата Банкарски и финансиски промет Здравствени услуги на болници, клиники, здравствени домови, медицински и хемиски лаборатории за дијагностика, центри за рехабилитација и сл.; Услуги - професионалната дејност на доктори, стоматолози и забни техничари... Образовни услуги, Услуги на погребални институции и крематориуми; Меѓународен превоз на патници. Услуги од страна на установи за социјална грижа и заштита (за стари лица) и услуги за згрижување и сместување на деца и младинци
ОСЛОБОДЕНИ УСЛУГИ - Член 24 Услуги поврзани со увоз, извоз и транзит: а) меѓународниот превоз на добра за извоз и другите услуги кои се извршуваат во непосредна врска со извозот на добрата; б) меѓународен превоз на добра за увоз, како и други услуги кои се однесуваат на увозот, доколку вредноста на тие услуги е вклучена во даночната (царинска) основа; в) услуги поврзани со транзитни и др. постапки (член 27став 1 и член 27-а и 27-в); ЛОН ИЗРАБОТКИ за странство Посредувања за горенаведените услуги Меѓународен воздушен превоз на патници Аеродромски услуги...
ОСЛОБОДЕНИ УСЛУГИ - Член 24 -а
Промет на услуги, наменети за реализација на проект кој е финансиран со парични средства добиени врз основа на договор за донација, склучен помеѓу РМ и странски донатори, ако во тој договор е предвидено дека со добиените парични средства нема да се плаќаат даноци (ДДВ –ФП-ДО фактури од УЈП).
Услуги кон проектите кои се финансирани во рамки на инструментот за претпристапна помош (ИПА) за делот на средствата од национално кофинансирање
ПОВЛАСТЕНИ УСЛУГИ - Член 30 Услуги со повластена стапка од 5% ДДВ: 1) Превоз на лица и нивниот придружен багаж; 2) Софтвер за машини за автоматска обработка на податоци и нивни единици (компјутери) 3) Услуги за одржување на јавна чистота и отпремување на отпад 4) Услуги на сместување (ноќевање) или сместување со појадок, полупансион или полн пансион, во сите видови на комерцијални угостителски објекти
ПРИНЦИП НА ОДАНОЧУВАЊЕ СПОРЕД МЕСТОТО НА НАСТАНУВАЊЕ НА ПРОМЕТОТ местото каде фактички се извршува услугата (член 14 став 2 од ЗДДВ) местото на фактичкиот корисник на услугата (член 14 став 3 од ЗДДВ) местото каде вршителот има вистинско седиште или подружница од каде услугата вистински се извршува (член 14 став 1 од ЗДДВ)
ПРВ ИСКЛУЧОК (член 14 став 2) Услугата се оданочува во МЕСТОТО НА ПРОМЕТОТ: За превоз - делницата по која се извршува превозот Местото каде што се наоѓа недвижниот имот, кога се работи за услуга во врска со тој имот. Местото каде што услугата вистински се извршува кога се работи за следниве услуги: а) културни, уметнички, научни, образовни, спортски, забавни, или слични услуги, вклучувајќи ги услугите на организаторите, б) проценка на движни материјални добра и давање на стручно мислење за движните материјални добра, в) работи што се вршат на движни материјални добра, г) помошни превозни услуги (натовар, истовар, претовар, складирање и др.), доколку истите се самостојни услуги. Местото на прометот во кое е извршено посредување, во случај на посреднички услуги.
ВТОР ИСКЛУЧОК (член 14 став 3) Оданочување на услугата паѓа КАЈ КОРИСНИКОТ: 1. Услуги на полето на рекламата и работа со јавноста, 2. Банкарски и финансиски услуги и услуги на осигурување и реосигурување, освен изнајмувањето сефови, 3. Преземање обврска за делумно или целосно воздржување од вршење на некое дејствие, да се трпи некое дејствие/состојба, 4. Правен, економски и технички консалтинг, особено дејностите на нотари, адвокати, ревизори, даночни советници, сметководители и инженери, како и други слични дејности, 5. Услуги на електронска обработка на податоци и давање информации, вклучувајќи know-how и експертиза, 6. Обезбедување персонал, 7. Изнајмување движен материјален имот, освен превозни сред., 8. Телекомуникациски услуги, 9. Пренос и отстапување авторски права, патенти, лиценци, заштитни знакови и други слични права и 10.Услуги на посредување во врска со услугите од овој став
ПРИМЕНА НА ТРЕТМАН СПОРЕД МЕСТО НА ПРОМЕТОТ НА УСЛУГИ
Услуги од член 14 став 2 - со место на оданочување во местото каде се врши услугата (се даночи услугата која се врши “во земјата“, не се даночи ако се врши во СТРАНСТВО или ТИРЗ)
Услуги од член 14 став 3 – оданоч. кај корисникот (не се применува оданочување ако фактичкиот корисник е од СТРАНСТВО или ТИРЗ)
Останатите се услуги од член 14 став 1 кои се оданочуваат кај давателот на услугата (се применува оданочување, доколку не се ослободени според член 23, 24 или 24-а пример: производна услуга за потреби на проект)
Пример за примена на ЧЛЕН 14 СТАВ 2 ОБРАЗОВНА УСЛУГА
Ослободена според член 23 од ЗДДВ :
образование и воспитување на деца и младинци; услуги на оквалификување, доквалификување и преквалификување, како и услуги на училишта и центри за изучув. на стран. јазици; Во Упатството за ДДВ („ДДВУ“) се дополнува: стручно усовршување и оспособување за одредени занимања, што го вршат институциите на основното, средното и високото образование, како и работничките универзитети
...Пример за примена на ЧЛЕН 14 СТАВ 2 Образовни услуги кои не се ослободени од ДДВ според член 23 и СЕ ОДАНОЧУВААТ СО ДДВ 18%, се: “Услугите на образованието за здобивање на степен на подготовка, доквалификување и преквалификување за нови работи и работни задачи, стручно усовршување и оспособување за одредени занимања” (што ги вршат Про Агенс),.... ВО ЗЕМЈАТА Образовни услуги кои не се ослободени според член 23 НО сепак, според член 14 став 2 НЕ СЕ ОДАНОЧУВААТ, се: “Услугите на образование... стручно усовршување и оспособувања за одредени занимања” (што ги вршат Про Агенс).... ВО СТРАНСТВО
Пример за примена на член 14 став 3 За странски нарачател од Германија е извршена консалтинг услуга во Македонија, за износ од 200. 000 денари. Услугата се оданочува според местото на корисникот. Фактурирано без ДДВ, според чл. 14 ст. 3 т. 4 од ЗДДВ.
...Пример за примена на член 14 став 3 За дадената консалтинг услуга, македонскиот консултант има користено база на податоци и информации по електронски пат, од компанија во Словенија, за што има примено фактура на 800 евра без пресметан данок. Услугата се оданочува според местото на корисникот. Македонскиот консултант има обврска да (само)пресмета ДДВ согласно со член 32 точка 4 од Законот за ДДВ. Во ДДВ пријава: на поле 9 и 10 - даночен долг според член 32 точка 4 на поле 20 и 21 - промет со право на одбивка на ДДВ основица 49.600 + 8.928 ДДВ
ПРИМЕР ЗА ПРОМЕТ НА УСЛУГИ КОН ТИРЗ/СТРАНСТВО: - Одржување на машини во објекти на нарачателот на услугата = 20.000 ден./месечно Ослободено согласно со чл. 14 ст. 2 т. 3 в) од ЗДДВ
- Поправка на возило на нарачателот, направена во сервисот на давателот на услугата, за 70.000 денари ДДВ 18% = 12.600 денари -
Изнајмен персонал за месец дена, за 150.000 Ослободено согласно со чл. 14 ст. 3 т. 6 од ЗДДВ
ОСЛОБОДУВАЊА ОСЛОБОДУВАЊА ОД ОД ДДВ ДДВ (чл. 5-а 5-а од од Законот Законот за за ТИРЗ) ТИРЗ) (чл.
За прометот на добра и услуги во технолошките индустриски развојни зони, освен прометот наменет за крајна потрошувачка
Во ДДВ пријавата за даночниот период: услугата за сервис на возилото се внесува: во поле 1 (основица 50.000) и во поле 2 (ДДВ 18%: 9.000) и месечно фактурираниот надомест за услугата на одржување во деловните простории на нарачателот во странство и надоместот за обезбеден персонал, се внесува во поле 7 (износ од 20.000 + 150.000 = 170.000).
ТРЕТМАН НА ПРОМЕТОТ НА УСЛУГИ ВО СИСТЕМОТ НА REVERSE CHARGE
За услугите кои се во системот на reverse charge а кои се вршат за субјекти регистрирани ДДВ обврзници во земјата или во зоните (ТИРЗ) се врши пренесување на даночната обврска според член 32-а од Законот за ДДВ. – Во странство?
НАДВОРЕШНА КОНТРОЛА ВО ДАНОЧНАТА ПОСТАПКА Скопје, 02.11.2017 година
Агенција Про Агенс
УЈП ВО ДАНОЧНА ПОСТАПКА УЈП ги врши работите кои се однесуваат на водење на:
O ПРВОСТЕПЕНА ДАНОЧНА ПОСТАПКА, O ПРВОСТЕПЕНА ПРЕКРШОЧНА ПОСТАПКА.
ОДДЕЛЕНИЕ ЗА НАДВОРЕШНА КОНТРОЛА O Одделението за надворешна контрола при УЈП
одлучува дали и кога треба да биде реализирана една надворешна контрола. O Надворешната контрола ја вршат овластени даночни
инспектори.
НАДВОРЕШНА КОНТРОЛА ОБЕМ O Може да опфати еден или повеќе видови даноци,
еден или повеќе периоди на оданочување, или пак, да се ограничи на одделни фактички состојби. O Предметот и периодот на надворешната контрола
го определува раководителот на одделението за надворешна контрола во УЈП, во налогот за контрола во писмена форма. O Налогот може да биде во писмена форма и во електронска
форма со електронски потпис.
ДОСТАВУВАЊЕ НА НАЛОГОТ ЗА НАДВОРЕШНА КОНТРОЛА За налогот за надворешна контрола ДО мора да биде
известен пред почетокот на контролата, и тоа: 1) четири недели - ГОЛЕМИ ДАНОЧНИ ОБВРЗНИЦИ и 2) две недели
- сите други даночни обврзници
По исклучок, налогот се доставува непосредно пред почетокот на контролата доколку постои опасност за попречување на контролата.
ОДЛОЖУВАЊЕ НА НАДВОРЕШНА КОНТРОЛА O На барање на ДО поднесено пред контрола, во кое
ќе се наведат оправдани причини за одложување: болест на даночниот обврзник (ФЛ); болест на застапникот на даночниот обврзник;
болест на вработен кој е од значење за информациите
потребни за надворешната контрола; опсежни пречки кај ДО заради реновирање и опсежни пречки кај ДО заради виша сила.
ОБВРСКА ЗА ЛЕГИТИМИРАЊЕ НА ИНСПЕКТОР O Инспекторот е должен да ја покаже
легитимацијата на почетокот на вршење на надворешната контрола.
МЕСТО НА НАДВОРЕШНАТА КОНТРОЛА Деловните простории на даночниот обврзник, *Службените простории на УЈП и *Станбените простории на даночниот обврзник,
со негова согласност. O (*Доколку не постои деловен простор кој е погоден
за вршење на надворешната контрола).
ИНФОРМИРАЊЕ ОД СТРАНА НА ИНСПЕКТОРОТ O Инспекторот за време на контролата, треба
да го информира даночниот обврзник за: - констатираните фактички состојби и - за даночните последици. O Информирањето нема да се примени, доколку тоа
влијае на целта и на текот на надворешната контрола.
ОБВРСКИ ЗА СОРАБОТКА ВО НАДВОРЕШНА КОНТОЛА Даночниот обврзник е должен да:
а) дава информации и потребни појаснувања; б) става на увид и контрола на деловни книги, евиденции и други исправи; в) му дава поддршка на инспекторот за надворешна контрола при неговата обврска за истражување. O Оваа обврска постои и во случаи кога информациите и
документите не се однесуваат непосредно на временскиот период кој се контролира, а ова се смета за неопходно при утврдување на фактичката состојба.
ЛИЦА ЗА ИНФОРМАЦИИ ВО НАДВОРЕШНА КОНТРОЛА O Инспекторот треба на почетокот на надворешната контрола
да му укаже на даночниот обврзник дека може да именува лица за давање информации. O Инспекторот смее да прибира информации од вработените
кај ДО кои не се именувани како лица за давање информации, како и од други лица од кои може да бара приложување на книги, белешки, документи и деловна документација.
СОМНЕНИЕ ЗА ДАНОЧНО КАЗНИВО РАБОТЕЊЕ O Во надворешната контрола, при сомнение за сторено
даночно казниво дело, без одлагање против даночниот обврзник се поведува казнена постапка. O Даночниот обврзник треба да биде информиран
за тоа.
ЗАВРШЕН РАЗГОВОР Во врска со резултатот од надворешната контрола,
инспекторот треба да води разговор со даночниот обврзник (завршен разговор). Даночниот обврзник треба навреме да се извести за точките
на разговорот и за терминот на завршниот разговор. ДО може да бара одложување на завршниот разговор
од оправдани причини (болест, реновирање, виша сила)
ЗАВРШЕН РАЗГОВОР O На завршниот разговор треба да се разговара
особено за: 1) спорните точки; 2) правното оценување на состојбите од контролните наоди и 3) даночните последици од контролните наоди.
ЗАВРШЕН РАЗГОВОР Право на ДО во завршниот разговор да вклучи
и други лица, и тоа особено: O даночен советник; O вработени лица од книговодството / сметководството;
O други стручни и компетентни вработени лица и O други лица кои се во врска со констатациите
од контролата.
ЗАВРШЕН РАЗГОВОР O Завршниот разговор не мора да се одржи, кога: 1) даночниот обврзник се откажува од истиот или 2) за време на надворешната контрола не произлегле констатации кои водат кон промена на основата за оданочување.
ЗАПИСНИК ОД ИЗВРШЕНА НАДВОРЕШНА КОНТРОЛА O За резултатот од надворешната контрола
се изготвува Записник во писмена форма. O Записникот треба да му се испрати на даночниот
обврзник и да му се даде можност за произнесување. O Даночен акт којшто не создава обврски за ДО.
ДАНОЧНО РЕШЕНИЕ
Во постапка на надворешна контрола УЈП донесува ДАНОЧНО РЕШЕНИЕ. - Даночно управен акт со кој УЈП одлучува за конкретни обврски на даночниот обврзник: O основа за оданочување и за пресметување; O даночна стапка; O налог за плаќање; O рок за плаќање;
O образложение; O правна поука (упатство за правен лек).
НАЧИН НА ДОСТАВУВАЊЕ НА ЗАПИСНИК И ДАНОЧНО РЕШЕНИЕ ДОСТАВУВАЊЕ СЕ ВРШИ: - По пошта или - Со врачување од лице ангажирано од УЈП:
на законскиот застапник на ДО/друго
ополномоштено лице и на полнолетен член од семејството, доколку се работи за физичко лице. - Доставувањето е уредно и кога наведените лица одбијат да го примат, а доставувачот за тоа ќе состави службена белешка. Важи и за налогот за надворешна контрола.
ЕЛЕКТРОНСКА ДОСТАВА Со претходна согласност на даночниот обврзник,
може да се достават и по електронски пат: Налогот за надворешна контрола, Записникот од извршената контрола и Даночното решение. Доставата се смета за извршена петтиот ден од денот
на испраќањето на актот по електронски пат.
БЕЗ ПРАВО НА ЖАЛБА ПРОТИВ ДАНОЧНИТЕ РЕШЕНИЈА O Жалбата (до мин. за фин.) како редовен правен лек во
даночната постапка, не постои од 4 септември 2015 г. (измената на ЗДП „Сл.В.“ 154/15). O Наместо жалба, против даночното решение на УЈП
може да се поднесе Тужба за поведување на управен спор пред Управниот суд. O Тужбата се поднесува во рок од 30 дена и не го
спречува извршувањето на даночното решение.
СУДСКАТА ЗАШТИТА НА ЗАКОНИТОСТА НА ДАНОЧНИ И ДРУГИ РЕШЕНИЈА НА УПРАВАТА Управните спорови ги решаваат: O Управниот суд, како првостепен суд; O Вишиот управен суд како второстепен суд и O Врховниот суд на РМ кој одлучува по вонредни
правни средства во случаите кога тоа е уредено со ЗУС.
ПРЕСУДА ВО УПРАВЕН СПОР Со Пресуда, тужбата се уважува или се одбива како
неоснована. O Ако се уважи, судот го поништува оспореното даночно
решение во целост или делумно и и наложува на УЈП да донесе ново даночно решение. За УЈП произлегуваат две обврски и тоа: O Донесување на ново решение во рок од 30 дена
од денот на доставувањето на пресудата и O Придржување до правните насоки и забелешки на судот.
„МОЛЧЕЊЕ“ НА УЈП O Ако решението не биде донесено во рокот од 30 дена,
ДО може од УЈП да бара такво решение да донесе во рок од седум дена од поднесување на барањето. O Доколку УЈП не донесе решение, ДО може да бара
Управниот суд да го реши предметот. O Судот своето решение го доставува до УЈП заради
извршување (без одлагање) и за тоа истовремено го известува органот што врши надзор над работењето на УЈП (Државниот управен инспекторат).
ПРИСИЛНА НАПЛАТА НА ДАНОКОТ Предуслови:
а) долгот да е пристигнат; б) должникот да е повикан да плати со опомена за плаќање на данок, в) од денот на приемот на опомената да поминала најмалку една седмица (рок за доброволно плаќање). O УЈП по истекот на рокот донесува Решение за присилна
наплата. Против овој акт должникот има право да поведе управен спор пред надлежен суд.
ПРЕДМЕТИ НА ПРИСИЛНА НАПЛАТА Присилна наплата на даноци се спроведува
на следните предмети на даночниот должник: O парични средства; O парични и непарични побарувања; O готови пари и хартии од вредност; O движни предмети и O недвижности.
ИЗЗЕМАЊЕ ОД ПРИСИЛНА НАПЛАТА O Облека, обувки, постелнина, апарати за домаќинство,
мебел, за водење на пристоен и скромен живот; O Прехранбени производи, средства за огрев и
осветлување кои му се потребни за 4 седмици; O Неопходни средства за работа; O Две третини од нето личните примања по основ на
работа, но најмногу до износ од 150 евра;
ОПФАТ НА ЗАКОНИТЕ ПО КОИ УЈП ПОСТАПУВА КАКО ПРЕКРШОЧЕН ОРГАН O ЗДП, O Законот за данокот на добивка, O Законот за персоналниот данок на доход, O Законот за данокот на додадена вредност, O Законот за регистрирање на готовинските плаќања, O Законот за придонесите од ЗСО и O Законот за игри на среќа и забавните игри. Против решенијата на УЈП со кои се изрекува прекршочна
санкција може да се поднесе жалба до Државната комисија за одлучување во втор степен во областа на инспекцискиот надзор и прекршочната постапка.
ИЗДАВАЊЕ НА ПРЕКРШОЧЕН ПЛАТЕН НАЛОГ O Даночните инспектори, при констатирање на прекршокот
должни се на сторителот на прекршокот да му предложат издавање на прекршочен платен налог, пред да го поднесат барањето за прекршочна постапка. O По потпишувањето на прекршочниот платен налог сторителот
е должен да ја плати глобата во рок од осум дена од приемот на сметката означена во платниот налог. O Сторителот кој ќе ја плати глобата во овој рок ќе плати
половина од изречената глоба, за кое право се поучува во правната поука.
ОПРЕДЕЛУВАЊЕ НА ВИСИНАТА НА ГЛОБАТА O Висина на глоба за даночен обврзник ПРАВНО ЛИЦЕ
и ТРГОВЕЦ ПОЕДИНЕЦ се определува како процент од пропишаниот износ на глобата. O Процентот е збирен и ги кумулира трите проценти
според кои се вреднуваат следните категории: вкупен приход остварен во претходната фискална година, просечен број на вработени во претходниот месец во однос
на месецот во кој е сторен прекршокот и претходно поведение на сторителот.
ВКУПЕН ПРИХОД ОСТВАРЕН ВО ПРЕТХОДНАТА ГОДИНА O По основ на овој критериум може да се изрече од 10% - 70%
-
од пропишаната глоба и тоа на следниов начин: од 0 до 500.000 денари 10%, од 500.001 до 1.000.000 денари 20%, од 1.000.001 до 3.000.000 денари 30%, од 3.000.001 до 6.000.000 денари 40%, од 6.000.001 до 20.000.000 денари 50%, од 20.000.001 до 100.000.000 денари 60% од 100.000.001 денар 70%.
ПРОСЕЧЕН БРОЈ НА ВРАБОТЕНИ O По основ на овој критериум може да изрече од 5% -20%
од пропишаната глоба и тоа на следниов начин: -
од 0 до 9 вработени од 10 до 49 вработени од 50 до 249 вработани од 250 вработени
5%, 10%, 15%, 20%.
ПРЕТХОДНО ПОВЕДЕНИЕ НА СТОРИТЕЛОТ O По основ на овој критериум може да се изрече
од 0% - 10% од пропишаната глоба и тоа на следниов начин: 0% - ако нема изречени правосилни
прекршочни санкции и 10% - ако се изречени правосилни
прекршочни санкции.
ЗБИРЕН ПРОЦЕНТ НАЈНИЗОК ЗБИРЕН ПРОЦЕНТ
НАЈВИСОК ЗБИРЕН ПРОЦЕНТ
15%
100%
ГЛОБА ЗА ОДОВОРНО ЛИЦЕ O 30% ОД ОДМЕРЕНАТА ГЛОБА ЗА НВО.
30%
Прекршок од член 179-б, На инспекторот во постапката на контрола не му дава информации и документи ставови: 1 (точка 4); согласно со членот 99 од ЗДП. 2 и 3 од ЗДП Даночен обврзник - Правно лице и ТП
Пропишана глоба од 3.000 евра
15% - збирен процент за одмерување на висината на глобата
Одмерена глоба: На правно лице и ТП ќе му се изрече глоба од 450 евра (3.000 евра x 15%),
Одговорно лице 30% од одмерената глоба за правно лице и ТП
На одговорното лице ќе му се изрече глоба од 135 евра (450 евра x 30%).
Даночен обврзник - Физичко лице
Пропишана глоба од 300 до 450 евра.
СТАТУСНИ ПРОМЕНИ ПРАВНИ, СМЕТКОВОДСТВЕНИ И ДАНОЧНИ АСПЕКТИ Про агенс
ПРАВНА РАМКА Закон за трговските друштва (членови од 517 до 537 од ЗТД)
Даночните закони: • Закон за даночна постапка • Закон за даноците на имот
• Закон за данокот на додадена вредност • Закон за данокот на добивка Сметководство
• МСФИ 3
КОМПЛЕКСНОСТ НА СТАТУСНИ ПРОМЕНИ • Статусните промени доведуваат до сериозни последици во организациониот, структурниот и финансискиот статус на друштвата. Не се промени што се однесуваат: - Основните белези на друштвото, како што се: седиштето, називот, основна главнина, основната дејност на друштвото..., - Трансформација од една во друга организациона форма (пр. АД во ДОО или обратно).
СУШТИНА НА СТАТУСНИ ПРОМЕНИ • СЕ МАНИФЕСТИРА ВО ДВЕ БИТНИ ОДРЕДНИЦИ: 1. ПРЕНОС НА ИМОТОТ И НА ОБВРСКИТЕ од едно друштво (ДРУШТВОТО ПРЕНЕСУВАЧ) на друго друштво (ДРУШТВОТО СТЕКНУВАЧ), што се постигнува со универзална сукцесија. 2. СРАЗМЕРНА РАЗМЕНА НА УДЕЛИ И АКЦИИ – Содружниците / акционерите од друштвото пренесувач во замена за пренесениот имот стекнуваат удели / акции во друштвото стекнувач сразмерно на своите удели / акции во друштвото пренесувач, освен ако:
Не е согасен со одлука за статусна промена, при што го користи своето ПРАВО НА НАДОМЕСТ ЗА НЕГОВИОТ УДЕЛ, ОДНОСНО АКЦИИ.
Друштвото пренесувач ДОЖНО ДА МУ ГО ОТКУПИ УДЕЛОТ, ОДОСНО АКЦИИ при што откупната цена се утврдува во одлуката за статусна промена.
ВИДОВИ НА СТАТУСНИ ПРОМЕНИ 1. ПРИСОЕДИНУВАЊЕ, 2. СПОЈУВАЊЕ И
3. ПОДЕЛБА. Субјекти на статусни промени може да бидат трговските друштва од сите организациони форми уредени со ЗТД, а тоа се: - Друштвото со ограничена одговорност; - Акционерското друштво; - Јавното трговско друштво; - Командитното друштво и - Командитно друштво со акции.
КАРАКТЕРИСТИКИ НА ПРИСОЕДИНУВАЊЕТО Присоединување: Едно или повеќе друштва (А) се присоединуваат кон друго друштво - друштво што презема (Б), со пренос на целокупниот нивен имот и на обврски, при што друштвото што се присоединува (А) ПРЕСТАНУВА ДА ПОСТОИ, без спроведување на ликвидација.
А ПРЕСТАНУВА
Б ПРЕЗЕМА
Б ПРОДОЛЖУВА
КАРАКТЕРИСТИКИ НА СПОЈУВАЊЕТО Спојување: Две или повеќе друштва (А + Б) можат да се спојат, со основање на едно НОВО друштво корисник (В) на коешто преминува целокупниот имот и обврските на друштвата што се спојуваат, при што друштвата што се спојуваат ПРЕСТАНУВААТ ДА ПОСТОЈАТ, без спроведување на ликвидација.
А
Б
В НОВО
МОДЕЛИ НА ПОДЕЛБАТА НА ДРУШТВОТО
ДВЕ ОСНОВНИ ФАЗИ НА ПОСТАПКИТЕ НА СТАТУСНИ ПРОМЕНИ ПРВА ФАЗА -
СЕ ОДВИВА НАЈМАЛКУ ЕДЕН МЕСЕЦ ПРЕД ДОНЕСУВАЊЕ НА ОДЛУКАТА ЗА СТАТУСНА ПРОМЕНА.
Треба да обезбеди транспарентност на постапката за статусната промена заради заштита на интересите на доверителите и на содружниците/акционерите. Започнува со склучување на Спогодбата за статусна промена, односно со донесување на Планот за поделба, Во форма на нотарски акт.
СПОГОДБА И ПЛАН ЗА ПОДЕЛБА СПОГОДБАТА СЕ СКУЧУВА ПРИ: • Присоединувањето, • Спојувањето и
• Поделба на друштвото со пренос на имот на ПОСТОЈНИ ДРУШТВА. (Ја склучуваат органите на управување на двете друштва) ПЛАНОТ ЗА ПОДЕЛБА СЕ ДОНЕСУВА: • Поделба на друштвото со пренос на имот на НОВООСНОВАНИ ДРУШТВА. (Единствен орган на управување) - Затоа што во оваа постапка нема услови за склучување спогодба која подразбира постоење на најмалку две заинтересирани страни.
ДВЕ ОСНОВНИ ФАЗИ НА ПОСТАПКИТЕ НА СТАТУСНИ ПРОМЕНИ
ПРВА ФАЗА - НАЈМАЛКУ ЕДЕН МЕСЕЦ ПРЕД ДОНЕСУВАЊЕ НА ОДЛУКАТА ЗА СТАТУСНА ПРОМЕНА. Во „Службен весник на Република Македонија“ и најмалку во еден дневен весник се објавува ИЗВЕСТУВАЊЕ за склучената спогодба, односно планот за поделба. Поединечно, писмено, се известуваат познатите доверители чии побарувања надминуваат 10.000 евра, заради давање можност за обезбедување на побарување.
ДВЕ ОСНОВНИ ФАЗИ НА ПОСТАПКИТЕ НА СТАТУСНИ ПРОМЕНИ ПРВА ФАЗА – НАЈМАЛКУ ЕДЕН МЕСЕЦ ПРЕД ОДЛУКАТА ЗА СТАТУСНА ПРОМЕНА Спогодбата, односно планот за поделба со прилозите се доставуваат до Централниот регистар на РМ - трговскиот регистар за да изврши предбележба (нотирање). Прилози: - Список на вработени и список на содружници/акционери кои преминуваат од друштво пренесувач на друштвото стекнувач.
- Предлог Одлуки за изменување на ДОГОВОРОТ ЗА ДРУШТВОТО /СТАТУТОТ на друштво пренесувач и на друштвото стекнувач. - Доказ дека Ивестувањето за склучената спогодба, односно планот е објавено „Службен весник на РМ“ и најмалку во еден дневен весник.
ДВЕ ОСНОВНИ ФАЗИ НА ПОСТАПКИТЕ НА СТАТУСНИ ПРОМЕНИ ПРВА ФАЗА – НАЈМАЛКУ ЕДЕН МЕСЕЦ ПРЕД ОДЛУКАТА ЗА СТАТУСНА ПРОМЕНА Спогодбата, односно Планот за поделба и прилозите се ставаат на увид на сите содружници, односно акционери во седиштето на друштвата што учествуваат во статусна промена, особено:
Годишната сметка и со Годишниот извештај за работењето на секое од друштвата кое учествува во статусна промена за последните три години. Годишна сметка подготвена за цели на статусната промена.
ДВЕ ОСНОВНИ ФАЗИ НА ПОСТАПКИТЕ НА СТАТУСНИ ПРОМЕНИ ВТОРА ФАЗА: Започнува со одржување на собирот на содружниците, односно собранието на друштвата што учествуваат во статусната промена на кој се донесува Одлука за потврдување на Спогодбата, односно на Планот за поделба = Одлука за статусна промена. Спогодбата, односно на Планот за поделба дури тогаш стануваат ПОЛНОВАЖНИ. Записникот на собирот на содружниците, односно на собранието го води нотар. Одлука за статусна промена (одлуката за измена на договорот за друштвото, односно на статутот) се донесува со најмалку: (ДОО) тричетвртинско мнозинство од вкупниот број на гласови на собирот, односно (АД) двотретинско мнозинство од претставените акции со право на глас на собранието.
ДВЕ ОСНОВНИ ФАЗИ НА ПОСТАПКИТЕ НА СТАТУСНИ ПРОМЕНИ ВТОРА ФАЗА: • ПОЕДНОСТАВЕНА ПОСТАПКА НА СТАТУСНА ПРОМЕНА • Ако друштвото коешто презема има најмалку 90% од уделите, односно од акциите на друштвото коешто се присоединува, односно дели со преземање тогаш за донесување на одлуката за присоединување не е потребно согласност на содружниците, односно акционерите на друштвото коешто презема.
ДВЕ ОСНОВНИ ФАЗИ НА ПОСТАПКИТЕ НА СТАТУСНИ ПРОМЕНИ ВТОРА ФАЗА: Покрај Одлуката за статусна промена, задолжително се изготвуваат и усвојуваат: Ревизија на Спогодбата, односно Планот за поделбата, од сите друштва кои учествуваат во постапката на статусна промена;
Извештајот за евентуалните разлики во активата и пасивата на друштвото што престанува, а што настанале по предбележбата на Спогодбата/Планот во ЦРМ; Пречистен текст на актот за основање (Договорот за друштво/Статутот), на друштвото кое презема; Одлуки за усвојување на годишните сметки на сите друштва во статусната промена; Одлука за бришење на друштвото/друштвата кое престануваат, односно Одлука за основање на нови друштвата при поделбата.
ДВЕ ОСНОВНИ ФАЗИ НА ПОСТАПКИ ЗА СТАТУСНИ ПРОМЕНИ ВТОРА ФАЗА:
ЗАВРШЕН ДЕЛ: • Секое друштво учесник во статусна промена поднесува Пријава за упис во трговскиот регистар на статусната промена, заедно сите останатите документи.
• За друштва што престануваат се поднесуваат Пријава за упис на бришењето. • За друштвата што се основаат се поднесува Пријавата за упис на основањето.
БИТНИ ЕЛЕМЕНТИ НА СПОГОДБАТА / ПЛАНОТ - СМЕТКОВОДСТВЕНИ АСПЕКТИ Вредност на активата и пасивата којашто се пренесува на друштвото што презема, односно Делбен биланс на друштвото што се дели со детален опис на распределбата на имотот, правата и обврските кои се пренесуваат на нови или постојни друштва; Датумот на којшто ќе бидат ЗАПРЕНИ деловните активности на ДРУШТВОТО ШТО ПРЕСТАНУВА поради присоединување, спојување или делба; Датумот од кога зделките на ова друштвото од сметководствена гледна точка ќе се сметаат како да се извршени за сметка на ДРУШТВОТО КОЕШТО ПРЕЗЕМА. ДЕН НА СКЛУЧУВАЊЕ НА СПОГОДБА/ПЛАНОТ 31.07.17
ДАТУМ НА ПРЕКИН НА АКТИВНОСТИ 31.10.2017
ДАТУМ БИТЕН ЗА СМЕТКОВОДСТВО 01.11.2017
• Може да биде било кој датум, најчесто ДАТУМОТ ПРЕД БРИШЕЊЕТО на друштвото од трговскиот регистар.
СМЕТКОВОДСТВЕНИ АСПЕКТИ Сите друштва во постапките на присоедини, спојување или подели, заклучно со рокот утврден во Спогодбата, односно во Планот за поделба: - Составуваат годишна сметка (Биланс на состојба и Билан на успех) и
- Ја поднесуваат до Централниот регистар во рок од 60 дена од настанувањето на статусната промена.
СМЕТКОВОДСТВЕНИ АСПЕКТИ ИЗГОТВУВАЊЕ НА ПОЧЕТЕН БИЛАНС НА СОСТОЈБА ОД СТРАНА НА: КАЈ ПРИСОЕДИНУВАЊЕТО - Друштвото коешто презема
КАЈ СПОЈУВАЊЕТО - Новооснованото друштво КАЈ ДЕЛБАТА - Новооснованото друштво.
Во билансот на состојба се пренесуваат и се искажуваат соодветно вредностите искажани во годишната сметка на друштвото што престанува (друштвото што се присоединува, на друштвата коишто се спојуваат или на друштвото што се дели).
ДАНОЧЕН АСПЕКТ Закон за даночна постапка:
Даночна гаранција
• Даночниот долг на друштвото што престанува заради статусна промена се пренесува на правниот следбеник без оглед дали знаел долгот. • Рокот за исполнување на даночниот долг не се менува и кога исполнувањето преминало на правниот следбеник. • Ако постојат повеќе правни следбеници, сите се неограничено солидарно одговорни за даночниот долг на правниот претходник.
ДАНОЧЕН АСПЕКТ
Закон за ДДВ • Според член 2 предмет на оданочување со данокот на додадена вредност е прометот на добра и услуги кој се врши со надоместок... .
Мислење на УЈП од 2012 • „... во случајот на статусни промени кога се пренесува сиот имот и обврските на постоечкото друштво на новите друштва, не настанува промет на добра кој подлежи на оданочување со ДДВ согласно член 3 од ЗДДВ.“
ДАНОЧЕН АСПЕКТ Закон за даноците на имот • член 19 - На остварениот промет на недвижности се плаќа данок на промет на недвижности. • Под промет на недвижности, во смисла на овој закон, се смета преносот со и без надоместок на правото на сопственост, како и друг начин на стекнување на недвижности со и без надоместок меѓу правни и физички лица.
ДАНОЧЕН АСПЕКТ
Закон за данокот на добивка
• Даночните обврзници кај кои настанала статусна измена (поделба, спојување и присоединување) до УЈП доставуваат: • Годишна сметка и даночна пријава за периодот од почетокот на годината до датумот на настанување на статусната промена во Централниот регистар на Република Македонија, како и • Почетен биланс на состојба на новото друштво кое продолжува со вршење на дејност.
ДАНОЧЕН КОНТИНУИТЕТ ПОСТОИ САМО АКО
НЕ ПОСТОИ
• При преност на друштвото што презема не се менува проценета вредност на имотот и на обврските на друштвото што пренесува.
• Доколку со зголемувањето на проценетата вредност на имотот и обврските над сметководствената вредност, се зголеми основната главнина на друштвото што презема.
• НЕМА ОСНОВ ЗА ОДАНОЧУВАЊЕ
• ТАКВОТО ЗГОЛЕМУВАЊЕ СЕ ОДАНОЧУВА.
ДАНОЧНО ПОТТИКНУВАЊЕ НА СУБЈЕКТИТЕ ОД ОБЛАСТА НА СПОРТОТ (2017)
КПУ обука - 1/2017-16
Про агенс
ГЕНЕРАЛНИ ПРАВИЛА • Финансиско донирање на посебна наменска сметка • Донирање само по еден од наведените основи (без кумулирање) • За искажан износ на АОП 43 од ДБ (финансиско донирање во спортот), задолжително се приложува потврда од Агенцијата за млади и спорт (актуелниот е-ДБ не е прилагоден за новото решение) • Донираните финансиски средства во спортот се оданочиви расходи (кај донаторите) – АОП 28 од новиот ДБ • За износот на дадената финансиска донација се врши намалување на пресметаниот данок на добивка • Вакво право не можат да користат обврзниците на данокот на вкупен приход
ГЕНЕРАЛНИ ПРАВИЛА ЗА СПОРТСКИТЕ КЛУБОВИ • Решение да вршат дејност спорт • Да учествуваат во национален систем на натпревари • Да имаат регистрирана и активна младинска школа
ЗА СПОРТОТ – 9 НОВИ ПОЗИЦИИ ВО ДАНОЧНИОТ БИЛАНС • АОП 57 – АОП 65: Според видот на спортот во кој е донирано • АОП 57: Вкупни трошоци за донација во спорт за која е користено намалување на пресметаниот данок • АОП 58: Спортски федерации и МОК, намалување на ДД најмногу до 40% • АОП 59: Фудбалски клубови, намалување на ДД најмногу до 50%
• АОП 60: Кошаркарски клубови, намалување на ДД најмногу до 40% • АОП 61: Ракометни клубови, намалување на ДД најмногу до 40%
ЗА СПОРТОТ – 9 НОВИ ПОЗИЦИИ ВО ДАНОЧНИОТ БИЛАНС • АОП 62: Клубови од други спортови (борење, автомобилизам,...), намалување на ДД најмногу до 35% • АОП 63: еден спортски клуб кој не учествува во организирана национална лига, намалување на ДД најмногу до 5% • АОП 64: активни спортиски од олимписко спортови, намалување на ДД најмногу до 10% • АОП 65: активни спортиски од неолимписко спортови, намалување на ДД најмногу до 5%
ОПЕРАТИВНОСТ НА ПРОЦЕДУРАТА • Поднесено БАРАЊЕ до Агенцијата за МС заедно со документи - записник од одржано редовно годишно собрание - усвоена и објавена гс - потпишан договор со тд - извештај за користење на средствата - ...... следува ПОТВРДА од АМС
ПРИМЕРИ Повеќе практични примери.
Даночно непризнаени расходи од работен однос (2017 година). Агенција Про Агенс: КПУ-1/2017 = 2 КПУ часа
Про агенс
Оданочиви расходи
Нефункционални расходи (некомпаниски, расходи злоупотребени за приватни цели) - оданочиви
Функционални расходи (пример) - неоданочиви
Оданочиви расходи од работен однос
Дневници над 8% во земјата и повисоки од Решението и Уредбата за странство
Теренски додаток, зависно од обезбедените услови за работа на терен (снесување исхрана и сл.)
Одвоен живот, над 60% од тримесечна нето плата
Смрт на вработен, Три тримесечни нето плати
Смрт на член на семејството, Две тримесечни нето плати
Штети од елементарни непогоди, Една тримесечна нето плата
Оданочиви расходи од работен однос
Отпремнина за пензија, Две тримесечни нето плати
Смрт на член на семејството, Две тримесечни нето плати
Штети од елементарни непогоди, Една тримесечна нето плата
Испратнина, по 1 плата на 5 години работен стаж (најмногу 6 плати над 25 години работен стаж)
Регрес за годишен одмор, 40% од месена бруто плата -
6 месеци кај ист работодавач
-
согласност од претставник на работниците и лоша финансиска состојба (консултација со синдикат)
Оданочиви расходи од работен однос
Јубилејна награда, Една тримесечна нето плата
Приватно возило за службени цели, 70% од износот со евентуално пресметан ПДД
Непрекинато боледување над 6 месеци, Една тримесечна нето плата
Новогодишен надомест, целосно оданочив со персоналниот данок
Организирана исхрана (20% од просечната плата за претходната година) и превоз (стварни трошоци во јавниот сообраќај)
Оданочиви расходи
Месечни надоместоци (паушал, патни и дневни трошоци) на членови на УО и НО, над 50% од просечната бруто плата за претходната година
Доброволни придонеси во пензиски фонд, над Четири бруто плати исплатени за претходната година
Волонтери, над 15% од просечната нето плата во РМ за претходната година
Измени и дополнувања на Законот за ПЕРСОНАЛНИОТ ДАНОК НА ДОХОД во примена од 2018 година Агенција Про Агенс: КПУ - 1/2017 = 1 КПУ час
Павле Гацов
Актуелности: Анализа на Индикаторите за наплата на даночните приходи за кои се грижи УЈП податоци објавени на 16.10.2017 година
Даночни приходи
Наплата 1-9/2017
Наплата 1-9/2016
% на пораст (2017/2016)
Данок на добивка
9.180
8.233
11,51%
Персонален данок
10.785
9.994
7,92%
ДДВ
35.554
34.957
1,71%
55.520
53.184
4,39%
Вкупно: Даночни приходи
1-3/2017 (%)
1-6/2016 (%)
Данок на добивка
8,62%
20,66%
Персонален данок
7,93%
9,91%
ДДВ
4,0%
- 0,56%
Вкупно:
5,47%
4,75%
Предлог измени на ЗПДД
„Нов“ вид приход во дефиницијата на приходи: - Приходи од продажба на сопствени земјоделски производи Л. примања, прих. од самостојна дејност, прих. од имот/имотни права, прих. од авторски права/права од индустриска сопственост, прих. од капитал, капитални добивки, добивки од игри на среќа и други приходи
Нови ослободувања од ПДД
помош за претрпени штети настанати од елементарни непогоди и други вонредни настани исплатени од Буџетот на Република Македонија и буџетите на Градот Скопје и единиците на локалната самоуправa;
финансиска помош на физички лица која се користи за лекување во земјата или во странство, во висина на реалните трошоци на лекувањето, документирани со сметки на здравствените установи кои го извршиле лекувањето
надоместок за учество на лице во органите за спроведување на избори и други форми на непосредно изјаснување на граѓаните, како и надомест за работа во врска со пописот на населението
Нови ослободувања од ПДД
надоместоци на трошоци за сместување (ноќевање или ноќевање со појадок) и превоз за лица кои не се вработени кај исплатувачот, а кои се ангажирани за извршување на работа кaј исплатувачот во функција на неговата дејност врз основа на документи за направените трошоци;
надоместоци на трошоци за сместување, храна и превоз за лица кои се учесници или ангажирани на настани организирани во рамки на активностите на организација основана согласно со Законот за здруженија и фондации, врз основа на документи за направените трошоци и
надоместоци на трошоци за сместување, храна и превоз за членови на синдикатот кои се учесници или ангажирани на настани организирани во рамки на активностите на синдикатот и примања на членови на синдикатот исплатени од средствата на синдикатот согласно Статут, програма и одлуки на органите на синдикатот.
Даночни стапки
Во оваа фаза нема промени на даночните стапки.
Обврзник на ДД на приходите од самостојна дејност - запишување во соодветен регистар
Обврзник на данокот на доход за приходите од самостојна дејност е трговец поединец, физички лица кои вршат земјоделска дејност и се запишани во соодветен регистар, лица кои вршат занаетчиска дејност и лица кои вршат услуги или слободни занимања, кои остваруваат приходи од вршење на дејност.
ПДД - ДБ
Ослободување за набавената фискална опрема (како кај правните лица-барање до УЈП до 20 јануари, наместо како до сега од наредниот месец од воведувањето во употреба на фискалната опрема)
Барање за паушално оданочување, освен секоја година, - во рок од 15 дена од денот на уписот во соодветен регистар или - пред отпочнување на вршење на дејноста
Трговец кој организира зелен пазар
Извештај до УЈП за корисниците на продажните места пред годината за која се утврдува данокот (?!)
Извештај до 10 во месецот за промените во претходниот месец
Паушално оданочување на корисниците на продажни места на зазелени пазари.
Паушалниот нето приход го утврдува УЈП врз основа на висината на закупнината на продажното место на зелениот пазар и големината на нето приходот на обврзникот кој под исти или слични услови врши иста или слична дејност.
Обврзник на приходите од продажба на сопствени земјоделски производи
Обврзник - физичко лице/граѓани кое остварува приходи од продажба на сопствени земјоделски производи на исплатувачи кои водат деловни книги и на физички лица надвор од продажни места на зелени пазари (кои не се запишани во некаков регистар)
Основа за пресметување на данокот за приходите од продажба на сопствени земјоделски производи претставува разликата меѓу остварениот вкупен приход и признатите нормирани трошоци во висина од 80%. ----------------------------------------------------------------------------------------- Oбврзникот чиј вкупен приход во годината го надминува износот од 1.000.000 денари, должен е најдоцна до 15–ти јануари наредната година да се регистрира за вршење на дејност согласно со закон (да се запише во регистар).
Капитална добивка
Ново ослободување:
за недвижниот имот стекнат по пат на денационализација
Други приходи
Како други приходи се сметаат и приходите остварени со електронска трговија преку специјализирани интернет страни, приходи од интернет маркетинг услуги и приходи остварени со продажба на корисен цврст отпад.
Основа:
Приход минус 35% нормирани трошоци
Намалување на административниот товар на ДО и на УЈП ГДП, ДБ, ГИ
УЈП пополнува ГДП за остварените приходи на граѓанинот (од поединечните аконтативни „е-ПДД“) и со размена на информации од банки, странски даночни органи и др. Рок за УЈП: 30 април. Потврда од ДО до 31 мај. Непотврдената ГДП во рокот се смета за потврдена.
Вршителите на дејност составуваат БУ и ПДД-ДБ
Исплатувачите при секоја исплата на аконтативните приходи до УЈП доставува е-ПДД. Исплатувачите на добивки од посебните игри на среќа до УЈП ќе доставуваат пресметка за секој обврзник поединечно најдоцна наредниот ден по денот на исплатата на приходот
Укинување на Годишниот извештај – ПДД-ГИ
Намалување на административниот товар на ДО и на УЈП Поедноставување на процедурите за известување и плаќање на ПДД
Даночниот обврзник преку електронскиот систем на УЈП доставува пресметка на аконтациите на данокот на доход за: приходи од имот и имотни права; капитални добивки од продажба на: хартии од вредност и учество во капитал и недвижен имот, приходи остварени од странство, лични примања од дипломатски, односно конзуларни претставништва други приходи приходи од продажба на сопствени земјоделски производи на физички лица надвор од продажни места на зелени пазари
Намалување на административниот товар на ДО и на УЈП
УЈП ќе врши контрола на точноста на пресметката на ПДД ПРЕД исплатата на приходот и истата чеја одобрува
УЈП ќе генерира налози за плаќање на ПДД по електронски пат и ќе ги доставува до исплатувачите и до банките
Механизам на едновремено и недделиво плаќање на данокот и исплатата на нето приходот на физичкото лице
„Прав данок во право време“. За секој приход данокот ќе се плаќа аконтативно, не како до сега крајот на годината. (приливи од странство,...).
КОДЕКС НА ЕТИКА на МФС за професионални сметководители
Про агенс
ЗАКОН за вршење на сметководствени работи Вршителот на сметководствени работи е должен да ги почитува: КОДЕКСОТ НА ЕТИКА за професионални сметководители на IFAC (МФС: Меѓународна Федерација на Сметководители)
актите на ИСОС
ЗАКОН за вршење на сметководствени работи ИСОС ја следи: ПРИМЕНАТА на КОДЕКСОТ НА ЕТИКА за професионални сметководители на IFAC (МФС) ИСОС го контролира работењето на вршителот на сметководствени работи (ТП / друштво): усогласеноста на нивното работење со актите на ИСОС за исполнување на барањата на Кодексот на етика за професионалните сметководители на IFAC
ЗАКОН за вршење на сметководствени работи ДИСЦИПЛИНСКА ПОВРЕДА: непостапување или постапување спротивно на: одредбите на законите со кои се регулира водењето на сметководството, Кодексот на етика за професионални сметководители на IFAC и актите на ИСОС
КОДЕКС НА ЕТИКА за професионални сметководители Објавен од Одборот за Меѓународни стандарди
за етика за сметководители на МФС (IFAC) во јули 2009 година Кодексот на етика на МК јазик е објавен
на веб страната на ИСОС (isos.mk/акти) Кодексот на етика ги воспоставува етичките
барања за професионалните сметководители
КОДЕКС НА ЕТИКА за професионални сметководители ПРЕДГОВОР ДЕЛ А: ОПШТА ПРИМЕНА НА КОДЕКСОТ ДЕЛ Б: ПРОФЕСИОНАЛНИ СМЕТКОВОДИТЕЛИ
ВО ЈАВНАТА ПРАКТИКА ДЕЛ В: ПРОФЕСИОНАЛНИ СМЕТКОВОДИТЕЛИ
ВО ДЕЛОВНОТО РАБОТЕЊЕ ДЕФИНИЦИИ
КОДЕКС НА ЕТИКА за професионални сметководители ДЕЛ А: ОПШТА ПРИМЕНА НА КОДЕКСОТ Вовед и основни принципи Интегритет
Објективност Професионална компетентност Доверливост Професионално однесување
ДЕЛ А: ОПШТА ПРИМЕНА НА КОДЕКСОТ ИНТЕГРИТЕТ - чесен и искрен во професион. и
деловни односи ОБЈЕКТИВНОСТ – да не дозволи пристрасност,
конфликт на интереси и несоодветни влијанија од други ПРОФЕСИОНАЛНА КОМПЕТЕНТНОСТ - да
одржува профес. знаење и вештини (најнови настани во пракса, промени во законодавство)
ДЕЛ А: ОПШТА ПРИМЕНА НА КОДЕКСОТ ДОВЕРЛИВОСТ – да ја почитува доверливоста
на информациите и да не ги обелоденува (освен со овластување или при законска должност) ПРОФЕСИОНАЛНО ОДНЕСУВАЊЕ –
да се придржува кон релевантните закони и прописи и да избегнува дејствување што ја дискредитира професијата
КОДЕКС НА ЕТИКА за професионални сметководители ДЕЛ Б: ПРОФ. СМЕТКОВОДИТЕЛИ ВО ЈАВНАТА ПРАКТИКА Вовед Професионално назначување Конфликт на интереси Второ мислење Надоместоци и др. видови награди Рекламирање на професионални услуги Подароци и гостопримство Старателство на средствата на клиентот
Објективност – сите услуги Независност – ангажмани за ревизија и проверка Независност – др. ангажмани за уверување
ДЕЛ Б: ПРОФ. СМЕТКОВОДИТЕЛИ ВО ЈАВНАТА ПРАКТИКА ПРОФЕСИОНАЛНО НАЗНАЧУВАЊЕ - принципи во однос
на прифаќање на клиент, прифаќање на ангажман и промени во профес. назначување КОНФЛИКТ НА ИНТЕРЕСИ – идентификување
и постапување во околности што доведуваат до конфликт на интереси ВТОРО МИСЛЕЊЕ - постапување кога професионален
сметководител во име на клиент треба да обезбеди второ мислење за примена на стандарди за сметководство, ревизија и сл.
ДЕЛ Б: ПРОФ. СМЕТКОВОДИТЕЛИ ВО ЈАВНАТА ПРАКТИКА НАДОМЕСТОЦИ И ДР. ВИДОВИ НАГРАДИ - постапување
при плаќање или примање надомест (награда) за услуга (провизија-посредување / препорака) РЕКЛАМИРАЊЕ НА ПРОФЕСИОНАЛНИ УСЛУГИ - треба
да се држи до основните принципи и да не ја руши репутацијата на професијата ПОДАРОЦИ И ГОСТОПРИМСТВО - постапување
и почитување основни принципи кога сметководител или член на блиско семејство прима подарок од клиент
ДЕЛ Б: ПРОФ. СМЕТКОВОДИТЕЛИ ВО ЈАВНАТА ПРАКТИКА СТАРАТЕЛСТВО НА СРЕДСТВАТА НА КЛИЕНТОТ - профес.
сметководител не треба да преземе старателство на парите/др. имот на клиентот, освен во законска рамка (проверка на извор на средства и законско известување) ОБЈЕКТИВНОСТ - СИТЕ УСЛУГИ - проверка дали постојат
закани за објективност при давање професионална услуга НЕЗАВИСНОСТ - АНГАЖМАНИ ЗА РЕВИЗИЈА И ПРОВЕРКА -
барања за независност на сметководител кој изразува заклучок за финансиски извештаи НЕЗАВИСНОСТ - ДР. АНГАЖМАНИ ЗА УВЕРУВАЊЕ -
придржување кон основни принципи на објективност бара независност од клиентите на ангажмани за уверување
КОДЕКС НА ЕТИКА за професионални сметководители ДЕЛ В: ПРОФ. СМЕТКОВОДИТЕЛИ ВО ДЕЛОВНОТО РАБОТЕЊЕ
Вовед Потенцијални конфликти
Подготвување и известување на информации Дејствување со достатна експертиза Финансиски учества Поткуп
ДЕЛ В: ПРОФ. СМЕТКОВОДИТЕЛИ ВО ДЕЛОВНОТО РАБОТЕЊЕ ПОТЕНЦИЈАЛНИ КОНФЛИКТИ - почитување
на основни принципи и легитимни цели на работодавачот, постапка на решавање на конфликт меѓу нив ПОДГОТВУВАЊЕ И ИЗВЕСТУВАЊЕ
НА ИНФОРМАЦИИ - проф. сметководител известува во фин. извештаи на работодавачот и сл. објективно, чесно, во согласност со релевантните професионални стандарди
ДЕЛ В: ПРОФ. СМЕТКОВОДИТЕЛИ ВО ДЕЛОВНОТО РАБОТЕЊЕ ДЕЈСТВУВАЊЕ СО ДОСТАТНА ЕКСПЕРТИЗА -
сметководителот да превзема задачи за кои има достатна обука и искуство ФИНАНСИСКИ УЧЕСТВА - проф. сметководител не
треба да манипулира со доверливи информации за лична добивка, особено кога поседува тој/таа (или член на семејството) удел во работодавачот ПОТКУП - проценка дали подарокот во било
кој облик е неетички поткуп, кој се коси со основните принципи
ОБВРСКИ НА ВРШИТЕЛИТЕ НА СМЕТКОВОДСТВЕНИ РАБОТИ КОН УПРАВАТА ЗА ФИНАНСИСКО РАЗУЗНАВАЊЕ
Про агенс
Четврт по ред ЗАКОН за СППФТ - 2014 ЗАКОН за спречување на перење пари и финансирање на тероризам Усогласен со директивите на Европска унија Усогласен со Меѓународните стандарди – препораки на FATF од 2012 година Надминување на недостатоците утврдени од Moneyval комитетот при Советот на Европа
СУБЈЕКТИ-ОБВРЗНИЦИ за МЕРКИ и ДЕЈСТВИЈА за спречување перење пари
Финансиски институции
Правни и физички лица кои вршат УСЛУГИ: - Промет со недвижности - Ревизорски и сметководствени услуги - Нотарски, адвокатски и др. правни услуги - Даночен консалтинг
- Консалтинг услуги - Инвестиционен консалтинг
СУБЈЕКТИ-ОБВРЗНИЦИ за МЕРКИ и ДЕЈСТВИЈА за спречување перење пари
Приредувачи на игри на среќа во КАЗИНО
ИНТЕРНЕТ КАЗИНА Даватели на услуги за правни лица: - Основање на правни лица, - Обезбедување седиште на правно лице, - Ангажирање/помагање на друго лице да биде орган на управување / содружник / акционер на правно лице
СУБЈЕКТИ-ОБВРЗНИЦИ за МЕРКИ и ДЕЈСТВИЈА за спречување перење пари
Централен депозитар за хартии од вредност Правни лица кои примаат во ЗАЛОГ ПОДВИЖНИ ПРЕДМЕТИ И НЕДВИЖНОСТИ ИЗБРИШАНИ - 2014: ЗДРУЖЕНИЈА НА ГРАЃАНИ И ФОНДАЦИИ (домашни или странски) Агенција за катастар на недижности
Правни лица чија дејност е КУПОПРОДАЖБА НА ВОЗИЛА
Останатите субјекти се должни да: Посветат посебно внимание на деловните односи и трансакции со ЗДРУЖЕНИЈА НА ГРАЃАНИ и ФОНДАЦИИ, Да извршат АНАЛИЗА на целта и намерата на овие активности, Да изработат ПИСМЕН ИЗВЕШТАЈ за анализата Во спротивно – прекршочни ГЛОБИ: 30.000 ЕВРА за правно лице / ТП 30% (9.000 ЕВРА) за одговорно лице
МЕРКИ И ДЕЈСТВИЈА за спречување ПЕРЕЊЕ ПАРИ АНАЛИЗА на своите КЛИЕНТИ
СЛЕДЕЊЕ на одредени ТРАНСАКЦИИ Собирање, чување и доставување на ПОДАТОЦИ ЗА ТРАНСАКЦИИ И КЛИЕНТИ ПРОГРАМА за имплементација на мерки и дејствија за спречување на перење пари
1. АНАЛИЗА на своите КЛИЕНТИ Кога се воспоставува деловен однос
Кога се извршуваат една или неколку поврзани трансакции во износ од 15.000 ЕВРА или повеќе Кога постои сомневање за перење пари, без оглед на износ или исклучок Кога постои сомневање за вистинитост на податоците и идентитетот на клиентот
1. АНАЛИЗА на своите КЛИЕНТИ Идентификација на клиент, ополномоштувач и вистински сопственик Информации за целта и намерата на деловниот однос
Постојано следење на деловниот однос и трансакциите Проценка на ризик – интерна процедура и индикатори од Управата за финансиско разузнавање
1. АНАЛИЗА на своите КЛИЕНТИ
Субјектите може да ја доверат обврската за анализа на клиент на ТРЕТИ ЛИЦА кои се ЛИЦЕНЦИРАНИ и се предмет на контрола од надлежен орган
2. СЛЕДЕЊЕ НА ТРАНСАКЦИИ Субјектите се должни да ги следат трансакциите: Дали се во согласност со целта и намерата на деловниот однос, или со
Ризичниот профил на клиентот, или со Финансиската состојба на клиентот, или со Изворите на финансирање на клиентот, Редовно да ажурираат докумeнти и податоци
3. ЧУВАЊЕ И ДОСТАВУВАЊЕ НА ПОДАТОЦИ РОКОТ НА ЧУВАЊЕ на документите е 5 години
ДОСТАВУВАЊЕ податоци до Управа за ФР: - во случај на СОМНЕВАЊЕ - При готовински трансакции од 15.000 ЕВРА или повеќе - При поврзани готовински трансакции од 15.000 ЕВРА или повеќе
3. ЧУВАЊЕ И ДОСТАВУВАЊЕ НА ПОДАТОЦИ ДОСТАВУВАЊЕ податоци до Управа за ФР при (основи за) СОМНЕВАЊЕ: - Обид или извршено перење пари (ФТ) без оглед на износот,
- Имотот е принос од казниво дело, - Имотот е поврзан со финансирање терористички акт, организација или терорист
3. ЧУВАЊЕ И ДОСТАВУВАЊЕ НА ПОДАТОЦИ Сл. весник на РМ бр. 36/16 (26.02.2016 г.) Правилник за содржината на извештаите за сомневањата кои се доставуваат до Управата за финансиско разузнавање Правилник за содржината на извештајот за готовинска трансакција и поврзани готовински трансакции во износ од 15.000 евра во денарска противвредност или повеќе
4. ПРОГРАМА за имплементација на мерки и дејствија за спречување перење пари Поднесените ПРОГРАМИ по СТАРИОТ ЗСППФТ се сметаа важечки ако ги содржат барањата на член 34 на ЗСППФТ (2014), во спротивно МОРАШЕ да се поднесат нови усогласени програми
4. ПРОГРАМА за имплементација на мерки и дејствија за спречување перење пари
процедури за прифатливост на клиенти; процедура за анализа на клиентот; процедури и индикатори за анализа на ризик; процедури за проценка на ризикот на носител на јавна функција; процедури за препознавање на невообичаени трансакции и сомневање на перење пари и финанс. на тероризам;
4. ПРОГРАМА за имплементација на мерки и дејствија за спречување перење пари процедури за чување на податоците и документите и за доставување на извештаи до Управата за финансиско разузнавање; план за постојана обука на вработените во субјектот од областа на спречување на перење пари и ФТ која обезбедува реализација на најмалку две обуки во текот на годината;
4. ПРОГРАМА за имплементација на мерки и дејствија за спречување перење пари
податоци за овластено лице; начин на соработка со Управата за финансиско разузнавање и процедура и план на вршење на внатрешна контрола и ревизија на спроведување на мерките и дејствијата (min еднаш годишно со документација за констатирани наоди)
4. ПРОГРАМА за имплементација на мерки и дејствија за спречување перење пари Покрај првичното поднесување на ПРОГРАМИ до УФТ и нивните ИЗМЕНИ и ДОПОЛНУВАЊА се доставуваат на увид и мислење на УФТ Претходно беше пропишана обврска за ажурирање на програмите и нивно доставување до УФТ min еднаш годишно
4. ПРОГРАМА за имплементација на мерки и дејствија за спречување перење пари Прекршочни ГЛОБИ АКО НЕ СЕ ИЗГОТВАТ ПРОГРАМИ, не се усогласени со член 34 на ЗСППФТ, не се достават до УФТ програмите и нивните измени и дополнувања 30.000 ЕВРА
за правно лице / ТП
30% (9.000 ЕВРА)
за одговорно лице
ОБВРСКА НА СУБЈЕКТОТ-ОБВРЗНИК Именување ОВЛАСТЕНО ЛИЦЕ
ОДДЕЛ за спречување перење пари и ФТ (друштво со повеќе од 50 вработени, посебен оддел со min 3 вработени, со зголемување за по 1 лице на секои 200 вработени)
ОДДЕЛ ЗА СПРЕЧУВАЊЕ ПЕРЕЊЕ ПАРИ И ФТ Независност на овластено лице/оддел
Издвоеност на активностите од други деловни активности на друштвото Директен пристап до елек. бази на податоци
Директна комуникација со органи на управување
ЗАДРЖАН ДАНОК ОД ПРИХОДИТЕ НА СТРАНСКИ ПРАВНИ ЛИЦА
Про агенс
ЗАДРЖАН ДАНОК - WITHHOLDING TAX од ПРИХОДИ НА СТРАНСКИ КОМПАНИИ
Воведен 1.1.2006 година со ЗАКОНОТ за данок на добивка (стар закон со важност до 31.12.2014 г., НОВ ЗДД - 1.1.2015 г.) ПРОЦЕДУРА за даночни олеснувања/ослободувања пропишана во ПРАВИЛНИКОТ за данок на добивка (НОВ правилник - 1.1.2015 г.) Билатерални ДОГОВОРИ за одбегнување на двојно оданочување од Р. Македонија и 1 договор склучен од СФРЈ (БЕЛГИЈА)
ДАНОЦИ ПО ОДБИВКА
ДОГОВОРИТЕ ЗА ОДБЕГНУВАЊЕ НА ДВОЈНО ОДАНОЧУВАЊЕ СЕ СО ПРЕДНОСТ ПРЕД НАЦИОНАЛНАТА РЕГУЛАТИВА: ДАНОЧНИ ОЛЕСНУВАЊА (ПОНИСКА ДАНОЧНА СТАПКА < 10%) ДАНОЧНИ ОСЛОБОДУВАЊА - 0%
Договорите важат за правни и физички лица, а се однесуваат на данок на добивка (задржан данок), персонален данок и даноци на имот
ОБВРЗНИЦИ НА ЗАДРЖАН ДАНОК
Домашни ПРАВНИ ЛИЦА Домашни ФИЗИЧКИ лица – ВРШИТЕЛИ на дејност ПОСТОЈАНА ДЕЛОВНА ЕДИНИЦА во РМ на НЕРЕЗИДЕНТ (ПОДРУЖНИЦА) задржуваат и уплатуваат данок ИСТОВРЕМЕНО со ИСПЛАТАТА кон странската компанија, ОСВЕН ако поинаку не е регулирано со билатералниот договор
ВИДОВИ ПРИХОДИ кои се предмет на оданочување
Приход од ДИВИДЕНДИ Приход од КАМАТИ Приход од АВТОРСКИ ПРАВА (интелектуална соп.)
Приход од ЗАБАВНИ или СПОРТСКИ активности кои се вршат во Р. Македонија Приход од ОСИГУРИТЕЛНИ ПРЕМИИ за осигурување и реосигурување Приход од ЗАКУП на НЕДВИЖНОСТИ во РМ
ВИДОВИ ПРИХОДИ кои се предмет на оданочување
УСЛУГИ од странска компанија: МЕНАЏМЕНТ услуги КОНСАЛТИНГ услуги
ФИНАНСИСКИ услуги Услуги на ИСТРАЖУВАЊЕ и РАЗВОЈ (маркетинг) ТЕЛЕКОМУНИКАЦИСКИ услуги
ВИДОВИ ПРИХОДИ по категории во билатералните договори ДИВИДЕНДА (ЧЛЕН 10)
КАМАТА (ЧЛЕН 11)
АВТОРСКИ ПРАВА (ЧЛЕН 12)
ДРУГИ ПРИХОДИ (ЧЛЕН 21/22) Забавни или спортски активности кои се вршат во Р. Македонија Осигурителни премии за осигурување или реосигурување Закуп на недвижности во РМ Услуги на менаџмент Консалтинг услуги Финансиски услуги Услуги на истражување и развој Телекомуникациски услуги
ВИДОВИ ПРИХОДИ кои се предмет на оданочување ДИВИДЕНДИ: добивка од акции и други права на учество во добивката
КАМАТА: добивка од побарувања на секаков вид на долг, камата на должнички хартии од вредност (обврзници), секој друг доход поврзан со заем Според МИСЛЕЊЕ НА МФ: ПРОВИЗИИ ЗА ОДОБРЕН КРЕДИТ од странска банка (финанс. институција) НЕ СЕ СМЕТА ЗА ОДАНОЧИВА КАМАТА: КАЗНЕНА КАМАТА за ЗАДОЦНЕТО ПЛАЌАЊЕ
ВИДОВИ ПРИХОДИ кои се предмет на оданочување АВТОРСКИ ПРАВА (ИНТЕЛЕКТ. СОПСТВЕНОСТ): плаќање за АВТОРСКО ПРАВО за: КНИЖЕВНО, УМЕТНИЧКО ИЛИ НАУЧНО ДЕЛО, вклучувајќи ги кинематографските ФИЛМОВИ, СОФТВЕР, ПАТЕНТИ, ТРГОВСКИ МАРКИ И ЗАШТИТНИ ЗНАЦИ, ДИЗАЈНИ или МОДЕЛИ, ПЛАНОВИ, ТАЈНИ ФОРМУЛИ или постапка, ИНфОРМАЦИЈА (KNOW-HOW) за индустриски, комерцијални или научни искуства
АВТОРСКО ПРАВО НА СОФТВЕР Право (лиценца) за репродукција на софтвер Право на дистрибуција на умножениот софтвер
Право на доработка на софтверот Право на јавно објавување на софтверот Се подразбира користење на овие права за јавноста/пазарот (НЕ интерно за корисникот)
НЕ СЕ ЗАДРЖУВА ДАНОК / НЕ Е АВТОРСКО ПРАВО НА СОФТВЕР Пренос (продажба) на целосни потполни авторски права на софтвер (customised software) Продажба на лиценциран софтвер за ограничен временски период БЕЗ пренос на авторски права Посредување во продажба на софтвер на краен и однапред познат купувач (клучеви/лозинки) Дистрибуција на увезен лиценциран софтвер
ВИДОВИ ПРИХОДИ кои се предмет на оданочување ЗАБАВНИ и СПОРТСКИ АКТИВНОСТИ кои се вршат во Р. Македонија: Организирање и одржување ЈАВНИ НАСТАПИ од организирани групи и поединци и НАДОМЕСТОЦИ за: - АУДИОВИЗУЕЛНИ услуги - Провизии поврзани со ФИЛМСКА и ВИДЕО дејност, РАДИО и ТЕЛЕВИЗИЈА - ЛИЦЕНЦИ за дистрибуција на права и хонорари - ОРКЕСТРИ и др. културни и спортски дејности - КОТИЗАЦИИ И ЧЛЕНАРИНИ на културни и спортски организации
ВИДОВИ ПРИХОДИ кои се предмет на оданочување ОСИГУРИТЕЛНИ ПРЕМИИ ОД осигурување или реосигурување од ризици во РМ: - ОСИГУРУВАЊЕ НА ЖИВОТ
- НЕЖИВОТНО ОСИГУРУВАЊЕ - РЕОСИГУРУВАЊЕ ОСВЕН реосигурувањето што МК осигурителни друштва се ДОЛЖНИ да го вршат со ЗАКОН Според МИСЛЕЊЕ НА МФ, предмет на задржан данок е ОСИГУРУВАЊЕ НА КРЕДИТ од странска банка (финанс. институција)
ВИДОВИ ПРИХОДИ кои се предмет на оданочување ЗАКУП на НЕДВИЖНОСТИ во РМ: - Приход на странска компанија од издавање на ЗЕМЈИШТЕ (градежно, земјоделско, шумско) и ГРАДЕЖЕН ОБЈЕКТ, кои се лоцирани во РМ
ВИДОВИ ПРИХОДИ кои се предмет на оданочување МЕНАЏМЕНТ услуга: организирање, планирање, координирање, контролирање и мотивирање КОНСАЛТИНГ услуга: - совети и интелектуални услуги во стопански, финансиски и технички проекти, односно упатства или работи на некој специјален предмет/проект - правни, даночни, сметководствени и ревизорски услуги - секој облик на деловно советување или консултација
ВИДОВИ ПРИХОДИ кои се предмет на оданочување НЕ СЕ СМЕТА за оданочива КОНСАЛТИНГ услуга: одржувањето на предавања, семинари, работилници и слични методи на подучување услуги на инжињери, архитекти и слични услуги кои за резултат имаат пишани документи за постапување (идејни и изведбени проекти, нацрти, упатства и други документи за постапување) услугите на посредување и застапување во некоја зделка услугите на користењето на различните бази на податоци МИСЛЕЊЕ НА МФ: Застапување и посредување на странски АДВОКАТСКИ ДРУШТВА во судски спорови и сл. е ОДАНОЧИВО како ПРАВНА УСЛУГА
ВИДОВИ ПРИХОДИ кои се предмет на оданочување ФИНАНСИСКА услуга: 1) издадени гаранции и други видови на обезбедувања; 2) камати од финансискиот лизинг; 3) трговија за своја сметка или за сметка на клиентот, било на берза, преку шалтер или на друг пазар, со: инструменти на пазарот на пари (вклучувајќи чекови, сметки, потврди за депозити), девизи, деривативни инструменти (фјучерси и опции), инструментите на девизниот курс и каматните стапки (swaps, термински спогодби за камати); преносливи хартии од вредност; други преносливи инструменти и финансиски средства, вклучувајќи ги и златните полуги; 4) учество во издавањето на сите видови хартии од вредност, вклучувајќи го и превземањето на ризикот и пласирањато, во својство на агенти, и давањето на услуги во врска со тоа издавање;
ВИДОВИ ПРИХОДИ кои се предмет на оданочување ФИНАНСИСКА услуга: 5) услуги во врска со пресметката и пребивањето на финансиските средства, вклучувајќи ги хартиите од вредност, деривативните производи и другите преносливи инструменти; 6) советодавни, посреднички и други помошни финансиски услуги во врска со сите видови на финансиски услуги, вклучувајќи ги референците за кредитна способност и анализа, истражување и советување за инвестиции и портфолија, совети за превземање и преструктуирање и стратегии на претпријатијата; 7) посредување во осигурувањето и реосигурувањето (активности на брокери, осигурителни и брокерски друштва и агенти), консултантските услуги, актуарските услуги и услугите во проценувањето на ризик.
ВИДОВИ ПРИХОДИ кои се предмет на оданочување МИСЛЕЊЕ НА МФ: ОДАНОЧИВА ФИНАНСИСКА УСЛУГА процесинг (обработка на податоците) од извршениот промет со кредитни картички оценки на кредитен рејтинг на банките (пример: од Fitch кредитната агенција) како "референци за кредитна способност и анализа” услугите за гаранциско и акредитивно работење услугите за користење на компјутерска електронска мрежа преку која се врши девизен платен промет со странство (SWIFT), купопродажба на девизи и хартии од вредност на странски пазар (ROUTERS) и купопродажба на девизи и хартии од вредност на домашен пазар (TENFORE)
ВИДОВИ ПРИХОДИ кои се предмет на оданочување Услуги на ИСТРАЖУВАЊЕ И РАЗВОЈ: базни и технички истражувања, лабораториски и други услуги, проекти и елаборати (освен оние кои се однесуваат за инвестиции чија реализација е во тек), услуги на пропаганда, истражување на пазарот, огласување во медиуми, саемски приредби, промоција на производи во странство, анкетирање на јавното мислење.
ВИДОВИ ПРИХОДИ кои се предмет на оданочување ТЕЛЕКОМУНИКАЦИСКИ услуги: јавни фиксни телефонски услуги (локална тел. комуникација, меѓумесна национална тел. ком. и меѓународна тел. ком.); јавни мобилни телефонски услуги; обезбедување на јавни услуги на говор преку мрежи со комутација на пакети (интернет протокол и други протоколи); услуги на изнајмени линии; јавни услуги за пренос на податоци; јавни радиокомуникациски услуги и обезбедување на други услуги (обезбедување на јавни услуги на говор преку мрежи со комутација на пакети помеѓу различни оператори и обезбедување на пристап до јавната телефонска мрежа).
ПРИХОДИ кои се ОСЛОБОДЕНИ од оданочување 1) трансфер на дел од добивката на постојана деловна единица на странско правно лице во Р. Македонија, на која претходно е платен данок на добивка; 2) приход од камата од должнички инструменти издадени и/или гарантирани од страна на Владата на РМ, Народна банка на РМ и банки или други финансиски институции кои дејствуваат како претставник на Владата на РМ; 3) приход од камата од депозити во банка лоцирана во Република Македонија; 4) приход остварен од посредување или консалтинг со државни хартии од вредност на меѓународен финансиски пазар.
ПРИХОДИ НА МЕЃУНАРОДНИ ИНСТИТУЦИИ КОИ СЕ ОСЛОБОДЕНИ ОД ОДАНОЧУВАЊЕ 1) МЕЃУНАРОДЕН МОНЕТАРЕН ФОНД 2) МЕЃУНАРОДНАТА БАНКА ЗА ОБНОВА И РАЗВОЈ (СВЕТСКА БАНКА) 3) МЕЃУНАРОДНАТА ФИНАНСИСКА КОРПОРАЦИЈА 4) МЕЃУНАРОДНОТО ЗДРУЖЕНИЕ ЗА РАЗВОЈ 5) МУЛТИЛАТЕРАЛНАТА АГЕНЦИЈА ЗА ГАРАНТИРАЊЕ НА ИНВЕСТИЦИИ 6) ЕВРОПСКАТА БАНКА ЗА ОБНОВА И РАЗВОЈ (ЕБРД) 7) ЕВРОПСКАТА ИНВЕСТИЦИОНА БАНКА
ДАНОЧНА ОСНОВА ЗА ПРЕСМЕТКА НА ЗАДРЖАНИОТ ДАНОК БРУТО ПРИХОДОТ на странското правно лице приходот, кој би бил исплатен на странското правно лице, доколку не се изврши задржување на данок од приходот кој би се исплатил: - износот наведен во фактурата издадена од странското правно лице; - износот наведен во каматната листа; - износот наведен во Одлуката за распоредување на добивката, односно во Одлуката за исплата на дивиденда; - износот на осигурителната премија по осигурителна полиса.
ДАНОЧНА СTАПКА ЗА ПРЕСМЕТКА НА ЗАДРЖАНИОТ ДАНОК 2009 и
Вид на приход
2006
2007
2008
Камати Наем на недвижности Наем на подвижни добра Останати оданочиви приходи (дивиденди, авторски права, премии, услуги итн.)
10% 10% 15%
10% 10% 10%
10% / /
10% 10% /
15%
12%
10%
10%
понатаму
ПРИМЕР - КАНАДСКО ДРУШТВО извршило истражување на пазар Износ на фактура (50.000 евра) 1 ЕВРО = 61,50 денари Пропишана законска стапка на задржаниот данок
Пресметан задржан данок (3.075.000 x 10%) Нето износ за исплата (3.075.000 - 307.500)
3.075.000 10%
307.500 2.767.500
ПРИМЕР - ПОРТУГАЛСКО ДРУШТВО извршило консалтинг услуга (задржан данок на товар на трошоци на исплатувачот) Износ на фактура (25.000 евра) 1 ЕВРО = 61,50 денари Пропишана законска стапка Пресметан данок платен на товар на сопствените трошоци (1.537.500 x 10%)
1.537.500 10% 153.750
ЗАДРЖАН ДАНОК НА СОПСТВЕН ТОВАР НЕПРИЗНАЕНИ РАСХОДИ ЗА ДАНОЧНИ ЦЕЛИ СЕ ДАНОЦИТЕ ПО ЗАДРШКА (ОДБИВКА) ИСПЛАТЕНИ ВО ИМЕ НА ТРЕТИ ЛИЦА КОИ СЕ НА ТОВАР НА ТРОШОЦИТЕ НА ДАНОЧНИОТ ОБВРЗНИК
ЗАДОЛЖИТЕЛНА РЕГИСТРАЦИЈА
ДАНОЧЕН ИДЕНТИФИКАЦИОНЕН БРОЈ (ДИБ) НА СТРАНСКАТА КОМПАНИЈА СЕ ОБЕЗБЕДУВА ОД УЈП: Образец УЈП-РДО
ПИСМЕНО БАРАЊЕ за издавање ДИБ ОСНОВ (фактура, договор и сл.) ПРИЛОГ (еден или повеќе): - извод од регистрација при надлежен регистарски орган - потврда за резидентен статус издадена од надлежниот даночен орган во странство - сертификат за странски даночен обврзник
ГЛОБА ЗА НЕЗАДРЖАН И НЕУПЛАТЕН ДАНОК
Правно лице и трговец поединец - исплатувач = 2.500 евра Одговорно лице = 30% х 2.500 = 750 евра Физичко лице - исплатувач = 250 до 375 евра
КАМАТА ЗА ИЗНОСОТ НА ПОМАЛКУ ПЛАТЕН ЗАДРЖАН ДАНОК
ЗАКОН ЗА ДАНОЧНА ПОСТАПКА: 0,03% за секој ден задоцнување До 24.7.2008 година (0,05%)
ПОТВРДА ЗА ПЛАТЕН ДАНОК ВО РМ (ПД-МД)
УЈП, по барање на нерезидентот, е должна да издаде ПОТВРДА ЗА ПЛАТЕН ДАНОК ВО Р. МАКЕДОНИЈА (образец ПД-МД)
ПРОЦЕДУРА ЗА ОБЕЗБЕДУВАЊЕ ДАНОЧНИ ПОГОДНОСТИ ОД БИЛАТЕРАЛНИТЕ ДОГОВОРИ 1) Задолжителна регистрација (ДИБ од УЈП) 2) Барање на даночно олеснување / ослободување со заверени обрасци: Барање за олеснување односно ослободување од данок на ДИВИДЕНДА (ЗД-О/ДИ) Барање за олеснување односно ослободување од данок на КАМАТА (ЗД-О/КА) Барање за олеснување односно ослободување од данок на АВТОРСКИ ПРАВА (ЗД-О/АП) Барање за ослободување од данок на ДРУГИ ПРИХОДИ (ЗД-О/ДП)
ПРОЦЕДУРА ЗА ОБЕЗБЕДУВАЊЕ ДАНОЧНИ ПОГОДНОСТИ ОД БИЛАТЕРАЛНИТЕ ДОГОВОРИ 1) Задолжителна регистрација (ДИБ од УЈП) 2) АЛТЕРНАТИВА (при 0% во договорите): Барање за даночно ослободување (ЗД-ДО) ПОТВРДА за резидентен статус на нерезидентот издадена од странски даночен орган УЈП издава ОДОБРЕНИЕ за даночно ослободување
ПРОЦЕДУРА ЗА ОБЕЗБЕДУВАЊЕ ДАНОЧНИ ПОГОДНОСТИ ОД БИЛАТЕРАЛНИТЕ ДОГОВОРИ Барањата се поднесуваат пред секоја исплата, но при ЗАЧЕСТЕНИ ИСПЛАТИ по ист основ кон исто странско лице, процедурата во УЈП може да се спроведе само еднаш пред првата исплата, за да се обезбеди даночна погодност на ниво на ЕДНА ГОДИНА
ПРОЦЕДУРА ЗА БАРАЊЕ ПОВРАТ НА ПОВЕЌЕ ПЛАТЕН ДАНОК ВО МАКЕДОНИЈА Во рок од 3 години од истекот на година во која е платен приходот: Барање за враќање на данок на ДИВИДЕНДА (ЗД-В/ДИ) Барање за враќање на данок на КАМАТА (ЗД-В/КА) Барање за враќање на данок на АВТОРСКИ ПРАВА (ЗД-В/АП) Барање за враќање на данок на ДРУГИ ПРИХОДИ (ЗД-В/ДП) Повратот го врши УЈП во денари на нерезидентна денарска сметка во домашна банка
ПРИМЕР - ДИВИДЕНДА КОН УНГАРСКА КОМПАНИЈА Барање за олеснување односно ослободување од данок на ДИВИДЕНДА (ЗД-О/ДИ) Пресметка на задржаниот данок:
1) Бруто дивиденда
400.000
2) Стапка на данок согласно со договорот
5%
3) Задржан и уплатен данок (400.000 х 5%)
20.000
4) Нето дивиденда за исплата (400.000 - 20.000) 380.000
ПРИМЕР - ДИВИДЕНДА КОН УНГАРСКА КОМПАНИЈА
ПРИМЕР - КАМАТА КОН ШПАНСКА КОМПАНИЈА Барање за олеснување односно ослободување од данок на КАМАТА (ЗД-О/КА) Пресметка на данокот: Бруто износ на камата (3.000 евра) 1 ЕВРО = 61,50 денари Пониска даночна стапка според договорот Пресметан задржан данок, кој треба да се задржи од бруто износот на каматата Нето износ на камата за исплата
184.500 5% 9.225 175.275
ПРИМЕР - КАМАТА КОН ШПАНСКА КОМПАНИЈА
ПРИМЕР - ПЛАЌАЊЕ ЗА ТРГОВСКА МАРКА НА ГЕРМАНСКА КОМПАНИЈА
Барање за олеснување односно ослободување од данок на АВТОРСКИ ПРАВА (ЗД-О/АП) Пресметка на данокот: Бруто износ на приходот од авторски права (50.000 евра) 1 ЕВРО = 61,50 денари
Пониска даночна стапка според договорот Пресметан задржан данок, кој треба да се задржи од бруто износот на приходот Нето износ на приход за исплата
3.075.000
5% 153.750 2.921.250
ПРИМЕР - ПЛАЌАЊЕ ЗА КОНСАЛТИНГ УСЛУГА КОН СРПСКО ДРУШТВО - 0% Барање за ослободување од данок на ДРУГИ ПРИХОДИ (ЗД-О/ДП) ИЛИ Барање за даночно ослободување (ЗД-ДО) ПОТВРДА за резидентен статус на нерезидентот издадена од странски даночен орган
ПРИМЕР - ПЛАТЕН ДАНОК (10%) ЗА КОНСАЛТИНГ УСЛУГА КОН СРПСКО ДРУШТВО ПО ЗДД Пресметка на данокот: Бруто износ на приходот (10.000 евра) 1 ЕВРО = 61,50 ден. Стапка во Договорот Законска стапка Задржан данок согласно со ЗДД (615.000 х 10%) Нето износ на приход за исплата (615.000 - 61.500) Право на поврат на повеќе платен данок
615.000 0% 10% 61.500 553.500 61.500
ПРИМЕР - ВРАЌАЊЕ ДАНОК ЗА КОНСАЛТИНГ УСЛУГА НА СРПСКОТО ДРУШТВО Барање за враќање данок на ДРУГИ ПРИХОДИ (ЗД-В/ДП) за износот кој е платен според Законот за данок на добивка (10%), а во билатералниот договор со Србија е пропишано даночно ослободување - 0%
ИЛИ ПОТВРДА ЗА ПЛАТЕН ДАНОК ВО РМ од УЈП за цели на даночно пребивање во СРБИЈА
ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ ЗА ЗАДРЖАНИОТ ДАНОК (Образец ДД-И) Исплатувачот на приходи кон странски компании го поднесува Годишниот извештај ДД-И до УЈП до 15 февруари наредната година за: Исплати со задржан данок по ЗДД
Исплати со задржан данок по билатер. договор Исплaти со задржан дaнок на товар на сопствените трошоци (со забелешка)
Исплати со даночно ослободување (0%) по билатерален договор
ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ ЗА ЗАДРЖАНИОТ ДАНОК (Образец ДД-И) ПОЛЕ
ОПИС
1
Единствениот даночен идентификационен број (ДИБ) на странското правно лице
2
Правна форма на странското правно лице
3
Полн назив на странското правно лице
4
Адресни податоци за местото на вистинското седиште
5
Држава во која лицето е резидент
6
Вид на приход (приходна шифра)
7
Износот на приходот на кој се применува задршката
ГОДИШЕН ИЗВЕШТАЈ ЗА ЗАДРЖАНИОТ ДАНОК (Образец ДД-И) ПОЛЕ
ОПИС
8
Процент од Законот за данокот на добивка (ЗДД)
9
Износ на данок кој што треба да се задржи (ЗДД)
10
Датум на пристигнување на обврската
11
Процент од Договорот
12
Износ на данокот кој е задржан и уплатен (по ЗДД или Договор)
13
Датум на уплата на данокот
Финансиското известување на пазарот на хартии од вредност
Про агенс
Содржина на презентацијата 1. Целта на финансиското известување на пазарот на хартии од вредност и улогата на Комисијата за хартии од вредност во доменот на финансиското известување 2. Финансиско известување на примарниот пазар на хартии од вредност •
Обврски за известување пропишани со Законот за хартии од вредност и Правилникот за формата и содржината на проспектот и поканата за запишување и уплата на хартии од вредност
3. Финансиско известување на секундарниот пазар на хартии од вредност •
•
АДПОИ - Обврски за известување пропишани со Законот за хартии од вредност и Правилникот за формата и содржината на годишните, полугодишните и тековните извештаи, материјали за акционерски собранија на акционерските друштвата со посебни обврски за известување кои се водат во Регистарот на Комисијата за хартии од вредност Котација – - Обврски за известување пропишани со Правилата за котација на Берза
4. Ревизија на зделки со заинтересирани страни кај акционерски друштва чии хартии од вредност котираат на овластена берза
I Целта на финансиското известување на пазарот на хартии од вредност и улогата на Комисијата за хартии од вредност во доменот на финансиското известување
I - Целта на финансиското известување на пазарот на хартии од вредност Основната цел на финансиското известување е да обезбеди корисни информации за процесот на одлучување, и тоа: -
-
-
информации за постојните и за потенцијалните инвеститори и кредитори и други корисници во процесот на одлучување за инвестирање, кредитирање и сл. информации за постојните и за потенцијалните инвеститори и кредитори и други корисници за проценка на износите, времето и неизвесноста на идните приливи од дивиденди, камати, продажби и сл., т.е. за идните парични текови. Информации за економските ресурси на друштвата, функцијата на тие ресурси и начинот на употреба, ефектите од трансакциите со тие ресурси и промените на ресурсите, и сл.
Ulogata na Komisijata za hartii od vrednost na pazarot na hartii od vrednost vo RM Komisijata za hartii od vrednost vo ramkite na svoeto rabotewe e fokusirana kon ostvaruvawe na slednite tri celi: ď&#x201A;&#x; zakonito i efikasno funkcionirawe na pazarot na hartii od vrednost vo Republika Makedonija ď&#x201A;&#x; za{tita na pravata na investitorite i
ď&#x201A;&#x; unapreduvawe na kapacitetot i efikasnosta vo raboteweto na Komisijata
Ulogata na Komisijata za hartii od vrednost na pazarot na hartii od vrednost vo RM
Komisijata go regulira i go kontrolira raboteweto so hartii od vrednost na teritorijata na Republika Makedonija regulativa odobrenija, dozvoli i soglasnosti nadzor i kontrola edukacija
II Финансиското известување на пазарот на хартии од вредност
Đ? - finansisko izvestuvawe na primarniot pazar na hartii od vrednost Đ&#x2018; - finansisko izvestuvawe na sekundarniot pazar na hartii od vrednost
Пrimarеn и секундарен pazar na HV Примарниот пазар на хартии од вредност ги опфаќа новите емисии на хартии од вредност. На примарниот пазар, издавачот на хартии од вредност прибира парични средства од продажбата на хартиите од вредност. Прибраните средства се користат за финансирање на тековното работење или за проширување на работењето преку нови инвестиции. Откако еднаш се издадени хартиите од вредност, нивното понатамошно тргување се одвива на секундарниот пазар. На секундарниот пазар на хартии од вредност, издавачот не прибира средства, туку настанува само промена на сопственоста на веќе издадените хартии од вредност.
II Финансиското известување на примарниот пазар на хартии од вредност
II - Примаерн пазар на хартии од вредност
Примарен пазар е првото продавање на хартиите од вредност од страна на издавачите, односно првото запишување и уплата на хартиите од вредност. (дефиниција согласно чл.2 од Законот за хартии од вредност) Издавањето хартии од вредност на примарниот пазар, вклучувајќи ја и продажбата на сопствени акции, се врши врз основа на одобрение од Комисијата за хартии од вредност на РМ. Издавањето хартии од вредност на примарниот пазар може да се врши по пат на: Приватна понуда Јавна понуда на хартии од вредност
Приватна понуда на ХВ Приватна понуда е понуда за запишување и уплаќање на хартии од вредност која е упатена на не повеќе од 20 лица поединечно именувани во актот за издавање на хартии од вредност кои не се акционери во акционерското друштво и кои не се поврзани лица со акционерите во акционерското друштво, освен ако со друг закон поинаку не е регулирано или ако обврската на акционерот да го зголеми учеството на основната главнина е на барање на орган или институција надлежен за надзор или супервизија на работењето на акционерските друштва врз основа на овој или друг закон, која е упатена само на институционални инвеститори, во случај на зголемување на основната главнина од средства на друштвото во случај на условно зголемување на основната главнина и во случај на заем што се трансформира во влог во друштвото во постапка на зголемување на основната главнина на друштвото кога заемот е даден од страна на единствениот акционер на друштвото (дефиниција согласно чл.2 од Законот за хартии од вредност-послед.измена од 188/2013)
Што е потребно за реализација на приватна понуда на ХВ Одлука од надлежен орган (пр. Собрание на акционери, Собир на содружници) Одобрение од Комисијата за хартии од вредност на РМ
Барање, одлука, соопштение, др.докази во зависност од типот на понудата
во случај на зголемување на основната главнина од средства на друштвото (капитализација на добивки, акумулирани добивки, резерви)
Одлуката за зголемување на основната главнина мора да е заснована на последната годишна сметка ревидирана од овластен ревизор за која ревизорот изразил мислење без резерва или мислење со резерва кое не ја доведува во прашање објективноста на годишната сметка и на годишниот извештај за работа на друштвото
во случај на условно зголемување на основната главнина заради подготовка за присоединување
Се склучува Спогодба за присоединување, која мора да е ревидирана од овластен ревизор, кој е должен да даде мислење за тоа дали индексот на размена на акциите е праведен и разумен. При тоа, ревизорот треба да изјави: кој метод односно методи биле употребени за да се процени предложениот индекс на размена и кој метод е примарен; каков сооднос на размена би настанал со употреба на различни методи и која е релативната важност на секој од методите коишто се користени при утврдувањето на индексот на размената; дали користените методи се соодветни за размената и кои тешкотии се јавиле при процената и при вршењето на ревизијата
Javna понуда на ХВ Јавна понуда е јавен повик за запишување и купување на хартии од вредност објавен во средствата за јавно информирање (дефиниција согласно чл.2 од Законот за хартии од вредност)
Za izdavawe hartii od vrednost po pat na javna ponuda se podgotvuva PROSPEKT PROSPEKTOT е писмен документ во кој се содржани сите релевантни податоци кои му овозможуваат на купувачот на хартиите од вредност, опишани во документот, да направи процена за правното, финансиското и деловното работење на издавачот, за инвестициониот ризик и за правата кои произлегуваат од понудените хартии од вредност (дефиниција согласно чл.2 од Законот за хартии од вредност)
ПРОСПЕКТ за издавање/продавање ХВ по пат на јавна понуда Формата и содржината на Проспектот се регулирани со Правилник за формата и содржината на проспектот и поканата за запишување и уплата на хартии од вредност, чиј пречистен текст е објавен во Сл.Весник бр.40/2014 Со овој Правилник е имплементирана ЕУ директивата за проспектот 2003/71/EC и регулативите кои произлегуваат од оваа директива • Проспектот ги содржи сите податоци кои, согласно со типот на издавачот и на хартиите од вредност што ѝ се нудат на јавноста, треба да им овозможат на инвеститорите да направат процена, заснована на информации, за средствата и обврските, финансиската состојба, добивката и загубите и перспективите на издавачот и на кој било гарант, како и за правата поврзани со таквите хартии од вредност. • Податоците содржани во проспектот треба да се напишани на разбирлив јазик и прикажани на начин што ќе овозможи непречена анализа.
ПРОСПЕКТ за издавање/продавање ХВ по пат на јавна понуда • Проспектот задолжително содржи ревидирани финансиски извештаи за последните три години изготвени согласно Меѓународните стандарди за финансиско известување и независно ревизорско мислење за последните три години изготвено согласно Меѓународните стандарди за ревизија. • Ревидираните финансиски извештаи за последните три години треба да се изготвени и прикажани во форма конзистентна на формата во која ќе бидат прикажани следните годишни финансиски извештаи на издавачот, а во смисла на сметководствените стандарди и политики и легислативата што се применува на тие финансиски извештаи.
Содржина на Проспектот Трговско друштво што издава ХВ 1.
Банка / штедилница што издава ХВ 1.
Одговорни лица 2.
Одговорни лица 2.
Податоци за овластениот учесник на пазарот на ХВ кој го изготвил Проспектот 3.
Податоци за овластениот учесник на пазарот на ХВ кој го изготвил Проспектот
Податоци за ревизорите 4. 5.
6.
6.
7.
1.2. Буџет на ЕЛС за годината за која се издаваат хартиите од вредност
Фактори на ризик
1.3. Годишен извештај на ЕЛС усвоен од советот на ЕЛС за последните две години
Податоци за издавачот
1.4. Последниот квартален извештај на ЕЛС доставено до МФ и усвоен од советот на ЕЛС
Деловен преглед
1.5. Опис на сите ревизорски постапки или постапки на независна контрола на сметките на издавачот во последните две години
Организациска структура
1.6. Податоци за постојниот долг и за планираното задолжување, како и амортизационен план за отплата на долгот
6. Деловен преглед
7. Организациска структура
Податоци за ревизорите
5. Податоци за издавачот
Деловен преглед
1.1. Основни податоци за издавачот
4. Фактори на ризик
Податоци за издавачот
Податоци за овластениот учесник на пазарот на ХВ кој го изготвил Проспектот 3.
Податоци за ревизорите
Фактори на ризик 5.
Одговорни лица
Единица на локална самоуправа што издава ХВ 1. Податоци за издавачот (единицата на локална самоуправа)
2.
3.
4.
Осигурително друштво што издава ХВ 1.
7. Организациска структура
8. Недвижности, постројки и опрема 9. Преглед на оперативното и финансиското работење 10. Извори на средства 11. Истражување и развој, патенти и лиценци 12. Трендови 8. Трендови 13. 9. Прогнозирање на профитот - опционо Прогнозирање на профитот - опционо 14. 10. Органи на издавачот 15. Вработени
Органи на издавачот
Вработени
Вработени 12.
Големи акционери
Големи акционери
17. Трансакции со поврзани страни 18. Финансиски податоци 19. Дополнителни информации 20. Договори од суштинско значење за работењето на издавачот 21. Информации добиени од трети лица и извештаи од експерти и изјава за било каков интерес 22. Учество во други трговски друштва 23. Податоци за понудата на ХВ 24. Рокови и услови на понудата 25. Прием на котација 26. Податоци за гарантот 27. Документи на располагање
1.8. Финансиска (не)стабилност на ЕЛС 1.9. Значајни инвестиции во тек 1.10. Кредитен рејтинг на ЕЛС, доколку е изготвен
8. Трендови 9. Прогнозирање на профитот - опционо 10. 11.
12. Големи акционери
њ
Органи на издавачот 11.
16.
1.7. Информации за претходно издадените ХВ од ЕЛС кои се во оптек и информации за пазарот на кој се тргуваат
13. Финансиски податоци 14. Дополнителни информации 15. Договори од суштинско значење за работењето на издавачот 16. Информации добиени од трети лица и извештаи од експерти и изјава за било каков интерес
13. Финансиски податоци 14. Дополнителни информации 15. Договори од суштинско значење за работењето на издавачот 16. Информации добиени од трети лица и извештаи од експерти и изјава за било каков интерес
17. Податоци за понудата на ХВ 18. Рокови и услови на понудата 19. Прием на котација 20. Податоци за гарантот 21. Документи на располагање
17. Податоци за понудата на ХВ 18. Рокови и услови на понудата 19. Прием на котација 20. Податоци за гарантот 21. Документи на располагање
2. Податоци за хартиите од вредност што се издаваат 3. Податоци за проектот што ќе се финансира со средствата што ќе се приберат со емисијата 4. План за развој со план за приходи за намирување на обврските по издавањето на ХВ 5. Програма за обезбедување на средства за враќање на инвестицијата 6. Податоци за стратешките приоритети на издавачот во
следните три години 7. Фактори на ризик 8. Документи на располагање 9. Изјава од одговорните лица за изготвување на проспектот 10.
Име и презиме, функција, потпис на одговорното лице (одговорните лица) и печат на издавачот
Одобрување на Проспектот
Со одобрување на јавната понуда на хартии од вредност, Комисијата потврдува дека Проспектот е изготвен во согласност со Законот за хартии од вредност и правилниците донесени врз основа на Законот.
Vo koi slu~ai KHV }e go odbie baraweto za izdavawe HV po pat na javna ponuda? Komisijata donesuva re{enie za odbivawe na baraweto za izdavawe na hartii od vrednost ako otkrie deka Prospektot: 1.
ne e vo soglasnost so Zakonot za hartii od vrednost ili so pravilnicite doneseni vrz osnova na ovoj zakon; 2. sodr`i vetuvawe, izjava, procenka ili predviduvawe koe e la`no ili neto~no; 3. sodr`i podatoci koi davaat pogre{na pretstava ili se propu{teni va`ni podatoci.
Lica odgovorni za sodr`inata na Prospektot издавачот на хартиите од вредност лицата потписници на Проспектот членовите на управниот, надзорниот одбор и одборот на директори во моментот на издавање на Проспектот сметководител или овластен ревизор кој се согласил да биде именуван како лице кое подготвило или одобрило дел од Проспектот, односно изготвило или одобрило извештај, процена или финансиски извештај искористен во изготвувањето на Проспектот.
Zabraneti dejstvija vo pogled na ponudite na HV
Неовластена понуда на хартии од вредност Понуда на хартии од вредност спротивна на одредбите од Zakonot za hartii od vrednost се смета за ништовна.
Забранети дејствија при понуда на хартии од вредност При понуда на хартии од вредност се забранува во Проспектот: а) да се внесат ценовно чувствителни информации кои се невистинити б) да не се внесат значајни податоци или ценовно чувствителни податоци со што инвеститорите можат да се доведат во заблуда.
Merki na kontrola јавно обелоденuvawe na информациите за неправилностите и незаконитостите решение za otstranuvawe na неправилностите и незаконитостите временo ili trajno prekinuvawe odnosno zabrana na izdavaweto na hartiite od vrednost
III Финансиското известување на секундарниот пазар на хартии од вредност
II - Секундарен пазар на хартии од вредност
Секундарен пазар е секое купување или продавање на претходно издадени хартии од вредност. (дефиниција согласно чл.2 од Законот за хартии од вредност)
Секундарното тргување со хартии од вредност се врши преку берза на ХВ овластена од КХВ. Купопродажните трансакции кои не се склучени на овлатена берза се ништовни (освен купопродажните трансакции со краткорочни ХВ и со државни обврзници). Секундарниот пазар на хартии од вредност опфаќа два пазарни сегменти: Официјален пазар (котирани ХВ – супер котација, берзанска котација, задолжителна котација и котација на мали АДа, како и котација на долгорочни должнички ХВ и котација на краткорочни ХВ) Редовен пазар (некотирани ХВ – пазар на АДПОИ и слободен пазар)
Секундарен пазар на хартии од вредност - официјален пазар КОТАЦИЈА НА АКЦИИ
вистинитост и објективност на финансиските извештаи
финансиски резултати капитал распространетост на родот на акциите во јавноста број на акционери
интернет страница
вистинитост и објективност на финансиските извештаи вкупна номинална вредност на реализирана емисија процент на должнички ХВ во јавноста број на сопственици на должничките ХВ капитал
мали и средни претпријатија
супер котација
берзанска котација
задолжителна котација
ревидирани финансиски извештаи за последните три години остварена добивка најмалку во последните три години најмалку 10.000.000 евра
ревидирани финансиски извештаи за последните две години
ревидирани финансиски ревидирани финансиски извештаи за последните извештаи за последната две години година
најмалку 5.000.000 евра
најмалку 1.000.000 евра најмалку 250.000 евра
најмалку 20% најмалку 200 издавачот треба да поседува сопствена интернет страница на македонски и англиски јазик
најмалку 15% најмалку 100
најмалку 1% најмалку 50
издавачот треба да поседува сопствена интернет страница
КОТАЦИЈА НА ДОЛГОРОЧНИ ДОЛЖНИЧКИ ХАРТИИ ОД ВРЕДНОСТ
КОТАЦИЈА НА КРАТКОРОЧНИ ХАРТИИ ОД ВРЕДНОСТ
ревидирани финансиски извештаи за последните две години
ревидирани финансиски извештаи за последните две години
најмалку 500.000 евра
најмалку 500.000 евра
најмалку 25% најмалку 50 најмалку 5.000.000 евра
Секундарен пазар на хартии од вредност - редовен пазар
• Пазар на акционерски друштва со посебни обврски за известување друштва кои извршиле јавна понуда на ХВ или друштва кои имаат основна главнина повеќе од 1.000.000 евра во ден.противвредност и повеќе од 50 акционери освен друштвата котирани на берза • Слободен пазар
Obvrski za izvestuvawe Годишни извештаи Полугодишни извештаи
Тримесечни извештаи Тековни објави на ценовно чувствителни информации
Објави за акционерски собранија
Обврски за известување КХВ-РЕГИСТАР
тип на известување годишно известување-годишен извештај
АДа кои се водат во Регистарот
БЕРЗА-КОТАЦИЈА
суперкотација
берзанска котација
задолжителна котација
котација на мали АДа
31.05.
7 дена од усвојување на Собрание на акционери
31.05.
7 дена од усвојување на Собрание на акционери
01.03.-единечни 01.04.-консолид.
01.03. за единечни финансиски извештаи 01.04. за консолидирани финансиски извештаи
полугодишно известување
14.08.
31.08.
полугодишни финансиски извештаи (консолидирани и неконсолидирани)
14.08.
31.08.
ревидирани финансиски извештаи (консолидирани и неконсолидирани) неревидирани годишни финансиски извештаи (консолидирани и неконсолидирани)
тримесечно известување (биланс на успех)
НЕ
деветмесечно известување (биланс на успех)
НЕ
јавен повик и материјали за собрание на акционери
ценовно чувствителни информации:
Јавен повик и сите материјали во рок од 2 дена од свикување на Собранието
веднаш
15.05. за единечни 31.05. за консолидирани 15.11. за единечни 31.11. за консолидирани - Јавен повик 21 ден пред одржување на Собранието. - Одредени предлог-одлуки веднаш по свикување. - Сите материјали -7 дена пред одржување на собр. - Одредени одлуки веднаш по донесување, а др.во рок од 7 дена
НЕ НЕ
- Јавен повик 21 ден пред одржување на Собранието - Одредени одлуки веднаш по донесување, а др.во рок од 7 дена
без одлагање
Distribucija na izve{taite Na internet stranicata na KHV - za site dru{tva so posebni obvrski za izvestuvawe www.sec.gov.mk Na internet stranicata na Berza - za dru{tvata ~ii HV kotiraat na berza www.mse.com.mk akcionerskoto dru{tvo - izdava~ na HV
Odgovornost za izve{taite - ADa претседателот на одборот на директори, претседателот на управниот одбор и директорот на акционерското друштво pотврдуваат дека податоците содржани во извештаите ја одразуваат фактичката состојба во акционерското друштво и дека во извештаите нема недостатоци што можат да влијаат на нивната важност.
Odgovornost za izve{taite - KHV
Комисијата не одговара за веродостојноста, потполноста и точноста на податоците содржани во Проспектот и поканата за јавна понуда, соопштението за приватен пласман и за друг извештај доставен до Комисијата, акционерите и јавноста од страна на издавачот.
Odgovornost za izve{taite - revizori овластен ревизор или сметководител ne smee да потпише неточен или некомплетен финансиски извештај, односно финансиски извештај што предизвикува заблуда, кој е во спротивност со меѓународните стандарди за финансиско известување и меѓународните стандарди за ревизија. ревизорот или сметководителот одговара за штетата на лице кое претрпело загуба како резултат на неточен и некомлетен финансиски извештај, односно финансиски извештај кој предизвикува заблуда.
Merki - ADa so posebni obvrski za izvestuvawe јавно обелоденuvawe na информациите за неправилностите и незаконитостите решение za otstranuvawe na неправилностите и незаконитостите времено прекинување на тргувањето со хартиите од вредност на акционерското друштво со посебни обврски за известување во период од 30 работни дена времена забрана на нетрговските преноси на хартиите од вредност на акционерското друштво со посебни обврски за известување во период од 30 работни дена и паричнa казнa na акционерското друштво со посебни обврски за известување.
Merki - lica od ADa so posebni obvrski za izvestuvawe паричнa казнa za директорот, вработениот, членот на управниот и надзорниот одбор и одборот на директори на акционерското друштво со посебни обврски за известување и решение za трајнa или временa забрана на физичкото лице да купува, продава или да биде вклучено во нетрговски преноси со хартии од вредност кои ги издава акционерското друштво со посебни обврски за известување.
Merki - kotirani ADa опомена на издавачот објава дека издавачот е опоменат заради непочитување на правилата за котација и тоа: преку интернет страната на берзата, преку дневен весник или и преку интернет страната на берзата и преку дневен весник суспендирање (привремено прекинување) на тргувањето со определена хартија од вредност префрлување на котираните акции на издавачот од повисок на понизок пазарен сегмент трајно исклучување на хартиите од вредност од котација •
За издавачите од задолжителна котација: берзата може да изрече опомена и јавно да објави дека издавачот е опоменат, и за тоа да ја извести Комисијата. Комисијата може да поведе прекршочна постапка и да изрече прекршочна санкција глоба против друштвото и против одговорното лице во друштвото
IV Ревизија на зделки со заинтересирана страна кај акционерски друштва чии ХВ котираат на берза
IV – Зделки со заинтересирана страна
Зделка со заинтересирана страна (ЗТД - член 457) Секоја зделка (вклучувајќи, без ограничување, заем, кредит, залог или гаранција) во која заинтересираната страна е • член на орган на управување, односно надзорниот одбор или управителот, вклучувајќи ги и раководните лица, или • акционер на друштвото кој заедно со поврзаните лица поседуваат 20% или повеќе проценти од акциите со право на глас на друштвото или • лице кое има овластување да дава упатства на друштвото што се задолжителни, се смета за зделка со заинтересирана страна и се извршува од страна на друштвото во постапка во согласност со одредбите на Законот за трговски друштва
Заинтересирана страна
Се смета дека лицето е заинтересирана страна и има интерес во извршување на зделката од страна на друштвото доколку тоа лице, негов застапник, сопружник, родители, деца, браќа/сестри од двајцата родители или само од едниот родител, родители посвоители, посвоени деца и/или некое лице поврзано со нив: 1) е страна во таквата зделка, нејзин корисник, застапник или посредник во таква зделка или 2) поединечно или заедно поседуваат 20% или повеќе проценти од акциите во правното лице кое е страна во зделката, нејзин корисник, застапник или посредник во таквата зделка или 3) е член на органот на управување, односно на надзор на правното лице кое е страна во зделката, нејзин корисник или застапник во таква зделка, или е раководно лице на тоа правно лице или 4) ако е така определено со статутот.
Зделки со зинтересирана страна - исклучоци
Одредбите во врска со зделките со заинтересирана страна нема да се применуваат: 1) ако друштвото има еден акционер кој, истовремено, е и управител; 2) ако сите акционери на друштвото имаат интерес во зделката; 3) во случај на остварување на правото на првенствено купување акции, издадени од друштвото и 4) при стекнување или откуп на сопствени акции.
Постапка за одобрување зделка со заинтересирана страна (ЗТД - член 460) Секоја зделка со заинтересирана страна е предмет на претходно одобрување од страна на одборот на директори, односно на надзорниот одбор или на собранието, на начинот и според постапката определена со ЗТД. Одлука за одобрување на секоја зделка со заинтересирана страна • Одбор на директори (ОД)– мнозинство гласови од членовите кои немаат интерес • Надзорен одбор (НО) – мнозинство гласови од членовите кои немаат интерес • Собрание на акционери (ако сите членови на ОД, односно на НО се заинтересирани страни или ако бројот на членовите на ОД, односно членовите на НО кои немаат интерес е помал од бројот што е потребен за кворум за седницата на ОД, односно на НО определен во статутот)
Постапка за одобрување зделка со заинтересирана страна (ЗТД - член 460) Собранието ја одобрува зделката со заинтересираната страна со мнозинство гласови на сите акционери кои немаат интерес, а кои поседуваат акции со право на глас и тоа, ако: 1) вредноста на имотот на којшто се однесува ваквата зделка или поврзаните зделки изнесува 2% или повеќе проценти од книговодствената вредност на имотот на друштвото, според последните ревидирани финансиски извештаи на друштвото или во однос на понудената цена во случај кога треба да се купи имот; 2) зделката или поврзаните зделки се однесуваат на издавање преку запишување или продажба на акции што изнесуваат повеќе од 2% од обичните акции на друштвото, преостанати во тој период и обичните акции во кои може да се конвертираат хартии од вред-ност претходно издадени во серии и кои можат да бидат конвертирани во акции или 3) зделката или поврзаните зделки се однесуваат на издавање преку запишување на конвертибилни обврзници, што може да се конвертираат во обични акции, а кои изнесуваат повеќе од 2% од издадените обични акции на друштвото и ако, во исто време, претходно изда-дените обични акции во серии се конвертибилни во акции.
Постапка за одобрување зделка со заинтересирана страна (ЗТД - член 460) Во одлуката со која се одобрува зделка со заинтересирана страна се определува лицето кое е страна на зделката или е корисник, како и вредноста, предметот и другите материјални услови на зделката. Во постапката на одобрување зделка со заинтересирана страна цената на имотот или услугите кои се продаваат или се купуваат со неа ги определува одборот на директори, односно надзорниот одбор. Зделката со заинтересирана страна извршена спротивно на одредбите на овој оддел од овој закон е ништовна.
Постапка за одобрување зделка со заинтересирана страна кај АДа чии ХВ КОТИРААТ на берза (ЗТД - член 460-а) Пред донесувањето на одлука за одобрување на зделка со заинтересирана страна донесена од надлежен орган на акционерското друштво чии хартии од вредност котираат на овластена берза, покрај одредбите од членот 460 од овој закон, доколку вредноста на зделката што е предмет на одобрување или кумулативната вредност на меѓусебни поврзани зделки во текот на изминатите 12 месеци од денот на одобрувањето на зделката, надминува 10% од вредноста на активата на друштвото определена врз основа на последните ревидирани годишни финансиски извештаи, е потребно мислење од овластен ревизор кој ги исполнува условите пропишани со Законот за ревизија и Законот за хартии од вредност.
Постапка за одобрување зделка со заинтересирана страна кај АДа чии ХВ КОТИРААТ на берза (ЗТД - член 460-а) Не е задолжително мислење од овластен ревизор кога друштвото: • врши исплата на дивиденда, • издава хартии од вредност и • дава финансиски услуги кои спаѓаат во доменот на редовното работење на акционерското друштво (банкарски, услуги во работењето со хартии од вредност, услуги поврзани со осигурувањето и слично) кога истите се регулирани со посебни закони и се под супервизија на надлежен орган.
Постапка за одобрување зделка со заинтересирана страна кај АДа чии ХВ КОТИРААТ на берза (ЗТД - член 460-а) Мислењето од овластениот ревизор се однесува на тоа: • дали зделката со заинтересирана страна е во согласност со важечките прописи во земјата, • дали зделката со заинтересирана страна е фер, односно дали вредноста на зделката е утврдена според пазарните услови, • дали постои несразмерност во заемните давања на страните, • дали постојат и какви било други факти и околности кои би можеле да претставуваат основ за причинување на штета со препорака до малцинските акционери дали да ја поддржат зделката со заинтересирана страна.
Содржина и форма на мислењето што овластениот ревизор го дава во постапката за одобрување на зделка со заинтересирана страна Мислењето овластениот ревизор го дава во писмена форма на македонски јазик и неговото кирилично писмо пред донесување на одлуката за одобрување на зделка со заинтересирана страна од надлежен орган на акционерското друштво чии хартии од вредност котираат на овластена берза, доколку вредноста на зделката што е предмет на одобрување или кумулативната вредност на меѓусебни поврзани зделки во текот на изминатите 12 месеци од денот на одобрувањето на зделката, изнесува 10% и повеќе од вредноста на активата на друштвото определена врз основа на последните ревидирани годишни финансиски извештаи. Мислењето овластениот ревизор го дава според Меѓународните ревизорски стандарди (МРС) објавени во Службен весник на Република Македонија, што се ажурираат на годишна основа заради усогласување со тековните стандарди онака како што се дополнети, изменети или усвоени од страна на Меѓународната федерација на сметководители (IFAC). Во постапката за одобрување зделка со заинтересирана страна, ревизорот дава Извештај за разумно уверување во форма и содржина пропишана со Меѓународниот стандард за аранжмани за уверување 3000.
Меѓународен стандард за аранжмани за уверување 3000
Ангажман за разумно увервување – целта е намалување на ризикот на ангажманот за уверување на прифатливо ниско ниво во околностите на ангажманот како основа за позитивна форма на изразување на заклучокот на практичарот Ангажман за ограничено увервување – целта е намалување на ризикот на ангажманот за уверување на ниво кое е прифатливо во околностите на ангажманот, но каде што тој ризик е поголем отколку кај ангажманот за разумно уверување, како основа за негативна форма на изразување на заклучокот на практичарот
Меѓународен стандард за аранжмани за уверување 3000
Практичарот треба да ја разгледа соодветноста на барањето направено пред завршувањето на ангажманот за уверување за менување на ангажманот во ангажман во кој не се дава уверување или од ангажман за разумно уверување во ангажман за ограничено уверување, а воедно и практичарот не треба да се согласи на промена без разумно оправдување.
Извештај за разумно уверување - содржина
• • • • • • • • • • •
Наслов „Извештај за разумно уверување“ Примател – страните на кои е упатен извештајот Предметната материја – идентификување и опис на информациите Критериумите според кои била оценета или мерена предметната материја Инхерентни ограничувања поврзани со оцената или мерењето на предметната материја според критериумите Одговорната страна и одговорностите на одговорната страна и на практичарот Изјава дека ангажманот бил извршен согласно МСАУ Резиме на извршената работа Заклучок на пракичарот – изразен во позитивна форма (разумно уверување) Датум на Извештајот за разумно уверување Назив на фирмата или практичарот која има одговорност за ангажманот
Извештај за разумно уверување - изјава
Извештајот што го дава ревизорот задолжително содржи и изјава за следното: • дали постојат било какви специфични ограничувања кои влијаеле на формирањето на мислењето, на усвоените претпоставки и услови, • дали постојат било какви суштински прашања утврдени од страна на овластениот ревизор, кои се однесуваат на конкретната зделка, • кои методи на вреднување се користени при формирање на мислење од страна на овластениот ревизор за соодветноста на цената/односот на размена, • важноста доделена на секој користен метод на вреднување, • кои вредности се добиени при одделно користење на секој метод на вреднување, • врз основа на користените методи на вреднување, во кој распон се движи добиената вредност, како и кои критериуми се користени за определување на крајниот износ, • кои извори се користени за утврдување на релевантите податоци кои се предмет на анализа,
Извештај за разумно уверување - заклучок
Заклучокот во Извештајот на ревизорот задолжително содржи мислење на ревизорот по однос на следните прашања: • дали зделката со заинтересирана страна е во согласност со важечките прописи во земјата, • дали зделката со заинтересирана страна е фер односно дали вредноста на зделката е утврдена според пазарните услови, • дали постои несразмерност во заемните давања на страните, • дали постојат и некои други факти и околности кои би можеле да претставуваат основ за причинување на штета со препорака до малцинските акционери дали да ја поддржат зделката со заинтересирана страна • дали во досегашните финансиски извештаи на акционерското друштво реално се прикажани врските и зделките со заинтересирани страни, • дали и какви ризик фактори постојат при реализирање на предметната зделка со заинтересирана страна, особено од аспект на можна измама и манипулација.
Извештај за разумно уверување – заклучок (пример)
Според наше мислење, зделката е објективно искажана во сите материјални аспекти, и препорачуваме малцинските акционери да ја поддржат зделката со заинтересирана страна, а особено што: • зделката со заинтересирана страна е во согласност со важечките прописи во земјата, • зделката со заинтересирана страна е фер односно вредноста на зделката е утврдена според пазарните услови, • не постои несразмерност во заемните давања на страните, • не постојат други факти и околности кои би можеле да претставуваат основ за причинување на штета • во досегашните финансиски извештаи на акционерското друштво реално се прикажани врските и зделките со заинтересирани страни, • не постојат ризик фактори постојат при реализирање на предметната зделка со заинтересирана страна, особено од аспект на можна измама и манипулација.
ОБЕЗВРЕДНУВАЊЕ НА СРЕДСТВА МСС 36 ОДДЕЛ 27 од МСФИ за МСЕ МСС 2
МК Прописи за сметководство ЗАКОН ЗА ТРГОВСКИТЕ ДРУШТВА
ПРАВИЛНИК ЗА ВОДЕЊЕ НА СМЕТКОВОДСТВО (МСФИ/МСС) - “големи стандарди" (МСФИ ЗА МСЕ) - „мал стандард“ задолжителни СМЕТКОВОДСТВЕНИ ПОЛИТИКИ
ОБЕЗВРЕДНУВАЊЕ (ВРЕДНОСНО УСОГЛАСУВАЊЕ) НА НЕТЕКОВНИ СРЕДСТВА нематеријалните средства (по МСС 36/Оддел 27)
материјални средства (по МСС 36 и 41/Оддел 27 и 34) вложувањата во недвижности (по МСС 40/Оддел 16) останати материјални средства долгорочните побарувања, депозити и сл.
(по МСС 39/ Оддел 11 и 12); нетековни средства кои се чуваат за продажба и прекинато работење (по МСФИ 5)
МСС 36- Обезвреднување на средства Целта на овој Стандард е да ги пропише постапките кои ентитетот ги применува за да осигура дека неговите средства се водат по износ кој не е поголем од нивниот надоместлив износ. надоместлив износ = износот кој ќе се надомести преку користење или продажба на средството.
ОБЕЗВРЕДНУВАЊЕ НА ЗАЛИХИ (МСС 2 - УСОГЛАСУВАЊЕ НА ВРЕДНОСТА) Во рамки на утврдување на вредноста на залихите после почетното признавање: На крајот на секој период (31.12.)...
се врши задолжителна процена на нето реализационата вредност на залихите. Со усогласување на вредноста на залихите до пониска нето реализационата вредност се признава расход (загуба поради обезвреднување) ЦЕЛ: Презентирање на залихите според нивната усогласена вредност
МСС 2 - ЗАЛИХИ Вреднување на залихите НЕТО РЕАЛИЗАЦИОНА ВРЕДНОСТ (продажна цена намалена за комплетирање на продажбата) = ПОНИСКА ВРЕДНОСТ
НАБАВНА ВРЕДНОСТ (Сметководствена вредност) Нето реализациона вредност
=
продажна цена минус проценети трошоци за довршување минус проценети трошоци за извршување на продажбата
МСС 2.28 - Нето реализациона вредност Сметководствената вредност на залихите можеби нема да може да се надомести и затоа треба да се корегира доколку:
залихите се оштетени, станале целосно или делумно неупотребливи, нивните продажни цени се имаат намалено проценетите трошоци за довршување или проценетите трошоци кои треба да бидат направени за да се реализира продажба се имаат зголемено 7
МЕТОДИ ЗА ОБЕЗВРЕДНУВАЊЕ НА ЗАЛИХИТЕ Вредноста на залихите вообичаено се намалува до износот на нето реализационата вредност, ставка по ставка Во одредени случаи се групираат слични или поврзани ставки („групи на ставки“ или „главни категории“)
- ставки кои се однесуваат на иста производствена
-
линија што имаат слична намена или крајна употреба, ставки кои се произведуваат и продаваат во исто географ. подрачје и не можат практично да се вреднуваат одделно од другите ставки во таа производствената линија 8
Оддел 27 - Обезвреднување на средства Сублимат на МСС 2 (Залихи) и МСС 36 Примена: Утврдување на настаната обезвреденост
на залихите и средствата кои не се залихи Третман на утврдените обезвреднувања
Оддел 27 - Обезвреднување на средства Не се применува за: финансиски средства (финансиски инструменти), вложувања во недвижности мерени по објективна вредност биолошки средства поврзани со земјоделска активност
Оддел 27 ОБЕЗВРЕДНУВАЊЕ НА ЗАЛИХИ
Според( 27.2 - 27.4) задолжителна e процена на вредноста на залихите на крајот на периодот Цел: Презентирање на залихите според нивната усогласена вредност Утврдената „нето реализациона вредност е „продажна цена намалена за трошоците за комплетирање на продажбата"
Признавање на загуба поради обезвреднување
Мерење на залихите според МСС МСС 2 точка 9: НЕТО РЕАЛИЗАЦИОНА ВРЕДНОСТ МЕРЕЊЕ = ПОНИСКА ВРЕДН. НАБАВНА ЦЕНА (цена на чинење)
Мерење според МСФИ за МСЕ
МСФИ за МСЕ (став 27.2): Продажна цена намалена за трошоците за комплетирање на продажбата МЕРЕЊЕ (ВРЕДНУВАЊЕ) = ПОНИСКА ВРЕДНОСТ Сметководствена вредност
ОБЕЗВРЕДНУВАЊЕ НА ЗАЛИХИ Два основни методи за вреднување на залихите метода ставка по ставка и метода на слични или поврзани ставки
МЕТОДОЛОГИЈА за проценка на продажната цена намалена за трошоците за комплетирање на продажбата (Согласно МСС 2 точки 28 до 32): се прави избор: ставка-по-ставка или „слични групи“ се проценува во однос на времето кога се очекува реализација на готовите производи се земаат за споредба залихите чија продажба е договорена со цврсти цени се поаѓа од продажната цена намалена за трошоците на продажбата и попустите при истата суровините и помошниот материјал за производството, не се намалуваат под набавната вредност доколку се очекува готовите производи, да бидат продавани по цената на чинење или над неа
Анулирање на обезвреднувањето Кога: престанале околностите кои претходно довеле до обезвреднување се зголемила продажната цена (намалена за трошоците за комплетирање на продажбата)
Анулирање до износот на оригиналната загуба поради обезвредување во Билансот на успех / Извештај за сеопфатна добивка
ОБЕЗВРЕДНУВАЊЕ НА СРЕДСТВА КОИ НЕ СЕ ЗАЛИХИ
Оддел 27 МСФИ за МСЕ (27.5 до 27.23) = МСС 36
Цел: средствата да се евидентирани во износи кои не се повисоки од нивните надоместливи износи Се однесуваат на: недвижности, постројки и опрема нематеријални средства гудвил средство изнајмено како финансиски наем
ОБЕЗВРЕДНУВАЊЕ НА СРЕДСТВА КОИ НЕ СЕ ЗАЛИХИ ПРИЗНАВАЊЕ НА ЗАГУБА:
МСС 36 И ОДДЕЛ 27 на МСФИ за МСЕ бараат загубата поради обезвреднување да биде признаена секогаш кога сметководствената вредност на средството го надминува неговиот надоместлив износ СМЕТКОВОДСТВЕНА ВРЕДНОСТ > НАДОМЕСТЛИВ ИЗНОС = ЗАГУБА ПОРАДИ ОБЕЗВРЕДНУВАЊЕ
НАДОМЕСТЛИВ ИЗНОС ОБЈЕКТИВНА ВРЕДНОСТ НАМАЛЕНА НАДОМЕСТЛИВ ИЗНОС = ПОВИСОКА ВРЕДНОСТ
ЗА ТРОШОЦИ НА ПРОДАЖБАТА УПОТРЕБНА ВРЕДНОСТ
Објективна вредност намал. за трош. за продажба е: износот кој може да се добие од продажба на средство во трансакција под комерцијални услови пазарната цена на активен пазар (скорешни трансакции за слични средства во рамките на истата индустрија) Употребна вредност е: сегашна вредност на идни парични текови кои се очекува да произлезат од средството
ПРИЗНАВАЊЕ НА ОБЕЗВРЕДНУВАЊЕТО МСФИ за МСЕ Оддел 27: Загуба поради обезвреднување се признава
За средствата кои се евидентираат според набавна вредност Како расход во Извештајот за добивка или загуба (Биланс на успех)
(Не се применува ревалоризирана вредност)
ПРИЗНАВАЊЕ НА ОБЕЗВРЕДНУВАЊЕТО МСС 36 Загуба поради обезвреднување се признава
За средствата кои се евидентираат според набавна вредност
За средствата кои се евидентираат според ревалоризиран износ
Како ревалоризационо Како расход во намалување Извештајот за добивка или загуба (Бил. на успех)
МЕРЕЊЕ НА УПОТРЕБНАТА ВРЕДНОСТ ЗА ЦЕЛИ НА УТВРДУВАЊЕ НА НАДОМЕСТИВИОТ ИЗНОС Пресметка на категоријата „СЕГАШНА ВРЕДНОСТ“: проценка на идните парични приливи и одливи кои произлегуваат од континуираната употреба на средството и од неговото конечно отуѓување примена на соодветна дисконтна стапка на овие идни парични текови.
ИНДИКАЦИИ ЗА ПОСТОЕЊЕ НА ОБЕЗВРЕДНУВАЊЕ Проверка на датум на билансот на состојба Доколку постојат индикации се проценува надоместливиот износ на средството ***
Показателите за можна безвреденост на средствата можат да произлезат од надворешни или интерни извори на информации
ИНДИКАЦИИ ЗА ОБЕЗВРЕДНУВАЊЕ Надворешни извори на информации пазарната вредност на средството се
намалила значајно над очекуваното се случиле/ќе се случат значајни промени со неповолен ефект врз претпријатието (технолошко, пазарно, економско или законско опкружув.) зголемени пазарни каматни стапки или стапки на поврат на вложувањата што ќе влијае врз дисконтната стапка (ќе го намали надоместливиот износ на средството)
ИНДИКАЦИИ ЗА ОБЕЗВРЕДНУВАЊЕ Интерни извори на информации застареност или физичкото оштетување промени со неповолен ефект врз субјектот
(прекинување или преструктуирање на работењето на коешто му припаѓа средството) економскиот резултат од користењето на средството е полош од очекуваниот
Пример за обезвреднување на средство
На почетокот на следната година, отписот (од сметка 0182) се пренесува на товар на сметката на набавната вредност (0182/0120) што ја намалува основицата за амортизација
ЗАГУБА ПОРАДИ ОБЕЗВРЕДНУВАЊЕ КАЈ ЕДИНИЦА КОЈА ГЕНЕРИРА ПАРИ Единица која генерира пари = најмала група на средства која генерира парични приливи независни од паричните приливи од други средства. Услов за примена:
Загуба поради обезвреднување се признава за единицата која генерира пари ако, и само ако, надоместливиот износ на единицата е помал од сметководствената вредност на единицата. - доколку може да се утврди објективната вредност намалена за трошоци за продажба и употребната вредност, за единицата.
ЗАГУБА ПОРАДИ ОБЕЗВРЕДНУВАЊЕ КАЈ ЕДИНИЦА КОЈА ГЕНЕРИРА ПАРИ Единица која генерира пари = најмала група на средства која генерира парични приливи независни од паричните приливи од други средства. Пример: Рударско претпр. има приватна железница за опслужување на рударските активности, која може да се продаде само како отпадок и не генерира независни парични приливи. Нејзината употребна вредност не може да се определи. но е веројатно дека се разликува од вредноста пресметана како отпадок. Претпријатието го проценува надоместливиот износ на рудникот како целина како единица што генерира пари на која и припаѓа железницата.
ЗАГУБА ПОРАДИ ОБЕЗВРЕДНУВАЊЕ КАЈ ЕДИНИЦА КОЈА ГЕНЕРИРА ПАРИ Идентификување на најмал збир на средства
кои генерираат независни парични приливи Пример: Автобуска компанија обезбедува услуги на пет посебни линии. Средствата наменети за секоја линија и паричните текови од секоја линија можат да се идентификуваат одделно. Една од линиите работи со значителна загуба. Бидејќи претпријатието не може да скрати било која од автобуските линии, единицата која генерира пари за секоја линија е автобуското претпријатие земено како целина, односно петте линии како најмал збир на средства.
СМЕТКОВОДСТВЕНАТА ВРЕДНОСТ НА ЕДИНИЦАТА КОЈА ГЕНЕРИРА ПАРИ Трошоците за отуѓување на рудникот се занемарливи; Обврска -> резервирање за трошоците за реставрација по
завршување на рударски работи изнесува 500; Употребната вредност на рудникот е 1.200; намалено за трошоците за реставрација = 700 (1200 - 500); Сметководствената вредност на рудникот е 1.000; намалено за трошоците за реставр. = 500 (1.000 - 500); Нето продажната цена за единицата која генерира пари (рудникот) е 800. НЕ СЕ ПРИЗНАВА ЗАГУБА ПОРАДИ ОШТЕТУВАЊЕ
АНУЛИРАЊЕ НА ЗАГУБА ПОРАДИ ОБЕЗВРЕДНУВАЊЕ Со промена во проценките на надоместливиот износ,
загубата поради обезвреднување признаена во претходните години се анулира... Доколку проценетиот надоместлив износ ја надминува сметководствената вредност на средството, ентитетот ја зголемува сметководствената вредност до надоместливиот износ Се анулира само до сметководствената вредност што би ја имало средството (нето од амортизацијата) доколку во претходните години не била признаена загуба поради оштетување.
АНУЛИРАЊЕ НА ЗАГУБА ПОРАДИ ОБЕЗВРЕДНУВАЊЕ
Признавање на анулирањето За средствата кои се евидентираат според набавна вредност како приход во Извештајот за добивка или загуба
За средствата кои се евидентираат според ревалоризиран износ Како ревалоризационо зголемување
Reverse charge 2014-2017
Подготвено од Про Агенс Агенција ПРО АГЕНС
Во промети од чл. 32-а на ЗДДВ, фактурирани меѓу регистрирани ДДВ обврзници, за: 1. Градење и одржување, реконструкција и отстранување на градби и делови од градби, при трансакции по Закон за градење 2. Прометот со употребен материјал, индустриски и неиндустриски отпадни материјали... 3. Пренос на добра во извршна постапка или присилна наплата по пат на јавно наддавање
ВРШИТЕЛОТ НА ПРОМЕТОТ:
во фактурата наведува: „пренесување на даночна обврска“ не евидентира даночен долг и не искажува износи во ДДВ Пријавата Во ДДВ Пријавата внесува НЕТО ИЗНОС на
извршен или авансиран промет во ПОЛЕ 8 и пополнува ИЗВЕШТАЈ „ДДВ-ИПДО“ и
Кон субјекти кои не се регистрирани за ДДВ, како и за други излезни промети пресметува ДДВ
ПРИМАТЕЛОТ НА ПРОМЕТОТ:
За влезни исполнувања (набавки на стоки, материјали, трошоци и разни услуги) одбива претходен ДДВ; За влезни промети со пренесен данок според член 32-а, се самооданочува; Пренесениот данок го (?) прикажува за одбивка според член 34 од Законот за ДДВ.
charge важи само за прометите од чл. 32-а, специфицирани во Одлуката на Владата
reverse
данокот
се пренесува само во трансакции меѓу регистрирани ДДВ обврзници
даночниот
обврзник кон кого се врши промет е даночен должник и во случај на плаќање кое го врши однапред (аванс)
Износи на примен промет и аванси со пренесена даночна обврска во ДДВ Пријави:
Исправката кај вршителот на прометот се сведува на корегирање на побарувањата (или креирање обврска за поврат)
Даночниот обврзник кон кого е извршен прометот ја исправа обврската (или креира побарување) за поврат
Само во ДДВ Пријавата кај примателот на прометот се внесува износ (негативен) во поле 27, во случај на исправка (намалување или поништување) на промет за кој немал право на одбивка на ДДВ
ОДАНОЧУВАЊЕ НА ГРАДЕЖНИТЕ РАБОТИ според чл. 32-а став 1
Во системот на reverse charge даночен должник за ДДВ е ПРИМАТЕЛОТ Системот се применува при градење и одржување, реконструкција и отстранување на градби и делови од градби, во трансакции: изведувач инвеститор подизведувач изведувач
Се применува и за извршените промети и за дадени аванси
Јхгхфгфг Ј
Релации со ДДВ:
Подизведувач: одбива претходен ДДВ, а пренесува даночна обврска кон изведувач
Изведувач: при влезни промети се самооданочува и одбива пренесен данок, а во излезен промет пренесува даночна обврска (или фактурира со ДДВ, ако нема услови за примена на reverse charge)
опфатени само градежните услуги (изградба, инсталирањa, поставувања, вградувања, бојадисувања, подготвителни работи на градилиште) заедно со потрошен или вграден материјал прометот / продажба или размена на градежен материјал (со или без испорака на градилиште) како и услуги на изнајмување на градежна механизација и друга опрема, не се опфатени.
Само наведените промети од Одлуката на Влада Не се опфатени ПРОЕКТНА ДОКУМЕНТАЦИЈА И НАДЗОР
АВАНСИРАНИ УПЛАТИ НА ПРОМЕТИ ВО СИСТЕМОТ „REVERSE CHARGE“
Пример: Изведувачот „ИЗГРАДБА“ примил аванс на 13.03., во износ од 100.000 денари, за поставување на скелиња на градилиште. За примениот аванс е издадена авансна фактура на 17 март, а поставувањето е извршено во април, кога е издадена и конечна фактура.
Ð&#x2C6;
Градење = комплексна активност од вложен труд, опрема и материјал. Reverse charge се применува за услугата и вградениот материјал, како единствен промет.
доколку нарачателот сам набави градежни материјали, а изведувачот/подизведувачот се ангажира само за услугата на градење, за услугата се применува reverse charge. Набавката на материјалите останува надвор од системот на reverse charge.
Ако едно лице врши и испорака на материјали и нивно вградување, не е дозволива поделба на прометот.
Но, независен и временски подоцнежен договор, за извршување на одредена градежна работа, може да има економска деливост на прометот .
ОДАНОЧУВАЊЕ НА ПРОМЕТОТ НА УПОТРЕБУВАНИ И ОТПАДНИ МАТЕРИЈАЛИ
„reverse charge“ (членот 32-а) се применува и на прометот со: • • • • • •
употребен материјал, употребен материјал кој не може повторно да се користи во иста состојба, отпад, индустриски и неиндустриски отпадни материјали, отпаден материјал кој може да се рециклира и делумно преработен отпад.
Наведените во Одлуката на Владата, наименување според Царинската тарифа
НАПОМЕНИ: Набавката на отпадни материјали од член 32-а, од лица кои не се ДДВ обврзници, ќе се врши без евидентирање обврска за пренесен данок; Откупот од физички лица кои не се ДДВ обврзници, ќе се врши со исплата на лицето заедно со ПДД (по основ: други видови на приходи); Набавките на отпаден материјал се со право на одбивка доколку истите се подредени на дејност со право на одбивка (производство или трговија); При увозот, платениот ДДВ на царина се одбива како претходен данок со право на одбивка; Извозот ќе се врши со ослободување од ДДВ врз основа на член 24 од Законот за ДДВ Продажбата во земјата, на купувачи кои не се регистрирани за ДДВ, ќе се врши со пресметан ДДВ.
Ð&#x2C6;
Ð&#x2C6;
Продажба на отпишани ОС како остатоци (отпадоци)
Сметковод. Употребна вредност вредност 0 0
НАПЛАТА СО ПРОДАЖБА НА ИМОТ И ИМОТНИ ПРАВА НА ДОЛЖНИКОТ
Постапување со „reverse charge“ „Задржан ДДВ“ Oпшт даночен третман
Се применува од 1 февруари 2014 година Примателот на недвижноста е даночен должник за пренесената даночна обврска од страна на продавачот – (фирмата чиј долг се намирува)
Престанува да се применува од 11.09.2014 год.
„Враќање на старо“
промет на добра од страна на должникот спрема стекнувачот на доброто
постигнатата цена го содржи ДДВ, кој треба да е истакнат во фактурата на должникот (ако е ДДВ обврзник)
Се применува од 1 јануари 2015 година пресметка и плаќање на ДДВ врши субјектот надлежен за присилна наплата, односно надлежен за присилно извршување
Нема фактура од должникот, како ни пријава на прометот во ДДВ Пријава.
Даночна основа: постигнатата крајна цена намалена за ДДВ (бруто:1,18)
Пресметка: на „ДДВ-ПНПИ“ - Извештај за задржан данок на додадена вредност во постапка на присилна наплата и присилно извршување
Напомена:
„Задржан ДДВ“ е применлив само кога должникот е регистриран обврзник за ДДВ а купувач е трето лице кое врши уплата за доброто, заедно со ДДВ
Враќање на „reverse charge“, Паралелно важење на „Задржан ДДВ“ и Oпштиот даночен третман
„reverse charge“ • При пренос на добра на доверителот
„Задржан ДДВ“ • При пренос на добра на стекнувач, кој не е доверител
Опш даночен третман • При пренос на добра на доверител кој не е ДДВ обврзник
ДДВ воопшто не се пресметува ако должникот не е регистриран обврзник за ДДВ
„reverse charge“од 8 август 2015
Само кога стекнувач е доверителот Без фактура и без обврска за пресметување и плаќање на ДДВ кај должникот Посредство на орган на присилна наплата/извршување пријавување на данокот во ДДВ пријавата на должникот и на доверителот, врз основа на извештајот ДДВ-ПНПИ/ДС
За движни и недвижни добра
Агенција Про Агенс
ЗАКОН ЗА ТРГОВСКИТЕ ДРУШТВА ПРАВИЛНИК ЗА ВОДЕЊЕ НА СМЕТКОВОДСТВО: (МСФИ/МСС) - “големи стандарди" (МСФИ ЗА МСЕ) - „мал стандард“ Задолжителни
СМЕТКОВОДСТВЕНИ ПОЛИТИКИ
Задолжителни за:
трговските друштва класифицирани како „големи“ и „средни“ трг. трговците определени со закон, трговците кои вршат банкарски дејности, дејности на осигурување, трговците кои котираат на берза, трговците чии финансиски извештаи влегуваат во консолидирани финансиски извештаи на претходно наведените трговци
Меѓународен Стандард за Финансиско Известување за Мали и Средни Ентитети (МСФИ за МСЕ)
Задолжителен за: „микро“ и „мали“ трговци т.е. „други трговци“ според член 469 став 2 од ЗТД
-Приходи од продажба (и размена) на добра - Приходи од давање на услуги - Приходи од камата, тантиеми и дивиденди
МСФИ за МСЕ Оддел 23 - ПРИХОДИ Се однесува на приходи од редовни активности: 1. продажба на стоки (произведени од ентитетот или купени за препродажба), 2. извршување на услуги, 3.користење на средствата на ентитетот што носат камати, приливи од авторски права (тантиеми) или дивиденди, 4. договори за изградба каде што ентитетот е изведувач.
Добивки = Приходи • Добивките (gains) од продажба на материјални и нематеријални добра кои исто така претставуваат кои ја задоволуваат општата дефиниција за приходи (зголемувања на економски користи) НЕ СЕ ПРИХОДИ ОД РЕДОВНИ АКТИВНОСТИ • Точка 75 од Рамката за подгот./презент. на ФИ и Оддел 2 од МСФИ/МСЕ бараат нетирање на добивките од продажба на нетековните средства, т.е. приходите да се прикажуваат како добивки нето од поврзаните трошоци (неотпишаната вредност)
Пример: Ентитет има три извори на приходи од редовни активности:
(1) (2) (3) •
продажба на нови велосипеди, продажба на употребувани велосипеди и изнајмување на велосипеди. Продажбата на изнајмуваните велосипеди редовен приход или капитална добивка?
Продажбата на употребувани велосипеди не претставува отуѓување на нетековни средства и покрај тоа што велосипедот неколку години се користи како материјално средство за изнајмување. Во продавниците се продаваат и нови и употребувани велосипеди. Поради тоа, продажбата на употребувани велосипеди е дел од редовните активности и претставува приход од редовни активности.
Според објективна вредност на надоместокот Објективна вредност е износот за кој некое средство може да биде разменето или обврската намирена, во трансакција под комерцијални услови, помеѓу страни доволно информирани и спремни своеволно да ја прифатат трансакцијата. Приход се само приливи на економски користи кои се примаат /побаруваат на своја сопствена сметка
Аванси
За нарачки кога е примено авансно плаќање (или делумно плаќање) пред испорака на стоки што во моментот не се на залиха, на пример, стоките се уште не се произведени или ќе му бидат испорачани директно на купувачот од трета страна Продавачот го признава приходот кога стоките му се испорачани на купувачот.
МЕРЕЊЕ НА ПРИХОДИТЕ - МСС18/Оддел 23 Приход од продажба: = по објективната вредност на надоместот што го примил или го побарува, во која се зема во предвид износот на сите трговски попусти, попусти за итно подмирување, попусти на количина и сл. (став 23,3).
Приход од провизии: = само бруто приливите на економски користи, примени или побарувани од и за сметка на ентитетот
Комисиона и консигнациона продажба: Посредникот (комисионерот) делува како агент на производителот. Тој признава приход од провизии во износ договорен со производителот.
Продажба преку трговски застапници: Застапникот е одговорен за продажбата и е изложен на значајни ризици и користи поврзани со продажбата на добра (на пример, застареност на залихите, вратени неисправни производи, определување на продажните цени и сл.). Приходот го мери во полн износ на продажната цена, а признава расход во висина на набавната цена од производителот
МСС 18 / ОДДЕЛ 23 ПРИХОДИ при ОДЛОЖЕНО ПЛАЌАЊЕ - ефект на финансиска трансакција Приход = сегашната вредност на сите идни плаќања определена со употреба на импутирана каматна стапка, при што: сегашната вредност на сите идни примања минус номиналниот износ на надоместот = каматен приход (согласно став 23.28 и 23.29 од МСФИ за МСЕ)
Пример: На 01.01.‘17 е продадена е залиха за 2.000.000, на две години, без камата. Тековна цена за готовинско плаќање е 1.652.893 ден. Ентитетот на 01.01.’17 признава приход од продажба за 1.652.893, Во 2017 ќе признае каматен приход за 165.289 (1.652.893*10%), а во текот на 2018 ќе признае каматен приход за 181.818 ден. (1.652.893 ден. сегаш.вред. + 165,289 ден. камата)*10% (кам.стапка)
МСС 18 / ОДДЕЛ 23 – РАЗМЕНА НА ДОБРА И УСЛУГИ Доколку стоките или услугите се разменети за различни стоки или услуги во трансакција што има комерцијална суштина, ентитетот го признава приходот, а ја мери трансакцијата според:
објективната вредност на примените стоки или услуги корегирани со износите на пренесените пари
објективната вредност на дадените стоки или услуги корегирани со износите на пренесените пари
ако претходните две се немерливи, тогаш според сметководствената вредност на даденото средство корегирано со износот на пренесените пари
ентитетот му ги пренел на купувачот значајните ризици и користи (награди) од сопственоста на стоките; ентитетот не задржува менаџерска инволвираност како сопственик, ниту има вистинска контрола врз продад. стоки; износот на приходот може да биде веродостојно измерен;
веројатно е дека економските користи поврзани со трансакцијата ќе дојдат како прилив во претпријатието и настанатите трошоци или трошоците кои ќе настанат во врска со трансакцијата можат веродостојно да се измерат
Обврска заради незадоволство од производот кое не е покриено Задржани ризици со резервација од продажба Комисиона продажба Не се признава Монтажа е значаен дел од договорот приход Право на купувачот за откажување на трансакцијата
Продажба на финансиски лизинг
Пренесени ризици (Задржана сопственост но пренесени од продажба Се признава приход
значајни ризици и права од сопственост) Продажба со понудено рефундирање (признаена резервација)
Пример: Ентитет произведува опрема по нарачка. Опремата се произведува во делови. Деловите се спојуваат и инсталираат кај купувачите... Законската сопственост преминува кога купувачот ќе ја прифати испораката а инсталацијата и проверката бидат комплетирани. Купувачите ја плаќаат опремата по испораката. На купувачите им се дава двегодишна гаранција за произв. дефекти... По испораката, купувачот извршил проверка на опремата и другите услови и ја прифатил испораката... По прифаќање на испораката, ризиците и наградите од сопственоста преминале на купувачот... Се признава приход од продажба кај продавачот.
Пример - Приход пред испорака
Пример 10- Претплата на списанија и слични ставки
ИСПОРАКА НА ДОБРА И УСЛУГИ СО ПОПУСТ ПО ОСНОВ НА НАГРАДНИ БОДОВИ „КТМФИ (Комитетот за толкување на меѓународното финансиско известување) Толкување 13: ПРОГРАМИ ЗА ЛОЈАЛНОСТ НА ПОТРОШУВАЧИТЕ“ Купувачот со стекнати бодови (наградни кредити) може да купи (добие, без парично плаќање на цената) одреден производ. Доколку наградите ги обезбедува продавачот, тогаш тој признава приходи во билансот на успех кога ги обезбедува наградните производи (или права и услуги) на купувачите, при што истовремено го признава и трошокот. Друштвото што дава наградни кредити на купувачите при продажбата, треба дел од таа продажна трансакција да ја подреди и за наградни кредити, како одложен приход.
ПРИХОД ОД ВРШЕЊЕ НА УСЛУГИ МСС 18/ОДДЕЛ 23 ПРИХОД СЕ ПРИЗНАВА КОГА: степенот на довршеност на трансакцијата на крајот на известувачкиот период може веродостојно да се измери; износот на приходот може да биде веродостојно измерен; веројатно е дека економските користи поврзани со трансакцијата ќе дојдат како прилив во претпријатието; и настанатите трошоци или трошоците кои ќе настанат за довршување на услугата можат веродостојно да се измерат.
Пример: Инженерска компанија склучува договор со производител, за контрола на процесот на 1 машина на шестмесечни интервали, во текот на двегодишен период, кој завршува на 31 Декември 2018.
На 01.01.2017 производителот и платил на компанијата 10.000 ден. Износот примен на 01.01.2017 (10,000ден.) компанијата почетно го признава како обврска (пресметан приход). 2,500 ден. приход од вршење на услуги признава при секое вршење на контролата (Јуни 2017, Декември 2017, Јуни 2018 и Декември 2018).
Пример Трошоци за сервисирање вклучени во цената на производот Кога продажната цена на производот вклучува износ за понатамошно сервисирање што може да се одреди (пр. пост-продажна поддршка и надградувања на производот при продажба на софтвер), продавачот го одложува тој износ и го признава приходот во периодот кога сервисирањето ќе биде извршено.
Одложениот износ ги покрива очекуваните трошоци за услугите од договорот, заедно со реалниот профит за тие услуги
КАМАТИ, ТАНТИЕМИ И ДИВИДЕНДИ Приходот се признава кога: 1) постои веројатност дека претпријатието ќе има приливи на економски користи во врска со трансакцијата 2) износот на приходот може веродостојно да биде измерен
Приходот се пресметува: За камати - со употреба на методот на ефективна камата За тантиемите (приливи од авторски права) на пресметковна основа според договор
За дивидендите - врз основа на утврдено право за исплата на дивиденда на акционерите
Пример: Приход од камати од обврзници Ентитет (инвеститор) инвестира во обврзница. Договорот бара на шестата годишнина издавачот да му плати на инвеститорот 134,010 ден. за откуп на обврзницата: 100,000 враќање на вложениот капитал и 34,010 премија Откупната премија претставува камата за инвеститорот за шест години која целосно се исплатува при достасувањето. Амортизацијата на откупната премија е приход.
Пример: Приход од камати од обврзници
ОДДЕЛ 23 – ПРИХОДИ (ДОГОВОРИ ЗА ГРАДБА) Се утврдуваат на ист начин како приходите од извршени услуги Кога исходот од договор за изградба може веродостојно да се процени, ентитетот го признава приходот од договорот и трошоците од договорот поврзани со договорот за изградба како приходи и расходи ... ...повикувајќи се на фазата на довршеност на договорната активност, на крајот на периодот на известување Пресметките на приходите и расходите вообичаено се прават одделно за секој договор за изградба.
Метод на „процент на довршеност“ Подразбира утврдување на вредноста на извршениот дел од Договорот за изградба, на еден начините: 1. пресметан односот на трошоците до датумот / спрема вкупните проценети трошоци. 2. испитување (проверка) на извршената работа, 3. завршување на физичкиот дел од трансакцијата за услугата или работата од договорот. Обелоденување на избраниот начин Напомена: Плаќањата во тек на извршувањето и авансите честопати не ја одразуваат извршената работа. Набавените, а непотрошени материјали не се признаваат во расходи Ентитетот ги признава како расход сите трошоци чијшто поврат (надомест) не е веројатен.
Пример: Градител склучил договор за градба на 1 Јануари 2017. Градителот се согласил на фиксна договорна цена од 90 милиони ден. за изградба на мост. Почетната проценка на договорните трошоци која ја направил градителот изнесува 80 милиони. Изградбата на мостот ќе трае три години... За утврдување на приходите и добивката од градењето во првата година:
6000 - Производство (изградба во тек) 10.769.231 7002 - Расходи од продадени услуги 20.000.000 7401 - Приходи од продадени услуги 30.769.231
Пример Договори за изградба на недвижен имот