ПРЕЗЕНТАЦИИ ОД СОВЕТУВАЊЕТО ЈУНИ 2017

ПРАВНИ ОСНОВИ И ИЗНОСИ НА ЗАДРЖУВАЊЕ / ИЗВРШУВАЊЕ ОД ПЛАТАТА НА РАБОТНИКОТ Данијела Јаќимовиќ правен советник

Pro agens

ПЛАТА КАКО ИНСТРУМЕНТ ЗА ОБЕЗБЕДУВАЊЕ НА ДОВЕРИТЕЛИТЕ Правна рамка: • • • • •

Закон за работните односи (ЗРО), Закон за административни службеници (ЗАС) Закон за извршување (ЗИ), Закон за даночна постапка (ЗДП) и други закони.

ПРЕДМЕТ НА ЗАДРЖУВАЊЕ - ПРИМАЊА ОД РАБОТЕН ОДНОС А) ПЛАТА,

Б) НАДОМЕСТОК НА ПЛАТА што се исплатува во случаи на отсутност од работа, В) НАДОМЕСТОЦИ НА ТРОШОЦИТЕ поврзани со работата.

А. ЕЛЕМЕНТИ НА ПЛАТА СПОРЕД ЗРО ОСНОВНА ПЛАТА

ДЕЛ ОД ПЛАТА ЗА ДОДАТОЦИТЕ НА РАБОТНАТА ОСНОВНАТА УСПЕШНОСТ ПЛАТА

ФИКСЕН, ПОСТОЈАН ДЕЛ

ВАРИЈАБИЛЕН, УСЛОВЕН ДЕЛ

ВАРИЈАБИЛЕН, УСЛОВЕН ДЕЛ

 Навремено извршу-

 Производ на вање на работите минималната плата и коефициентот на  Остварена продуктиност сложеност.  Елемент на договорот за вработување.

 Ефикасност во користењето на работно време  Креативност и инвентивност.

ПРОИЗЛЕГУВААТ ОД РАСПОРЕДОТ НА РАБОТНОТО ВРЕМЕ.

ВИСИНА НА МИНИМАЛНА ПЛАТА Година

Денари

2012

8.050

2013

8.050

2014

8.800

2015

9.590

2016

10.080

2017

10.080

МИНИМАЛНА ОСНОВНА ПЛАТА ЗА 2016 Група на работи

Коефициент Пресметка на сложеност

Мин. Основна плата

I

1,00

10.080 X 1,00

10.080

II

1,20

10.080 X 1,20

12.096

III

1,30

10.080 X 1,30

13.104

IV

1,50

10.080 X 1,50

15.120

V

1,70

10.080 X 1,70

17.136

VI

1,90

10.080 X 1,90

19.152

VII

2, 30

10.080 X 2,30

23.184

VIII

2,70

10.080 X 2,70

27.216

IX

3,00

10.080 X 3,00

30.240

ПОНИСКА МИНИМАЛНА ПЛАТА ВО ОДДЕЛНИ ГРАНКИ • производство на текстил, • производство на облека и • производство на кожа: – за 2015 година 8.050 денари во нето износ,

– за 2016 година 9.000 денари во нето износ, – за 2017 година 9.590 денари во нето износ, – за 2018 година 10.080 денари во нето износ.

ПРИМЕР НА ВРЕДНУВАЊЕ НА РАБОТНА УСПЕШНОСТ (НАГРАДА) ВО КОЛЕКТИВНИ ДОГОВОРИ Ред. бр.

КРИТЕРИМ

ПРОЦЕНТ Вкупно 30%

1.

ДОМАЌИНСКО РАБОТЕЊЕ

до + 20% (вкупно)

А. Навремено извршување на работите

до + 5%

Б. Остварена продуктиност на трудот

до + 5%

В. Заштеди во процесот на работење

до + 5%

Г. Ефикасност во користењето на раб. вре.

до + 5%

2.

ОБЕМ НА ИЗВРШЕНИ РАБОТИ

до + 5%

3.

КВАЛИТЕТ НА ИЗВРШЕНИ РАБОТИ

до + 5%

ДОДАТОЦИ СО КОИ СЕ ЗГОЛЕМУВА ОСНОВНАТА ПЛАТА  РАСПОРЕД И ОРГАНИЗАЦИЈА НА РАБОТНОТО ВРЕМЕ: • работа во смени, • работа во поделено работно време (двократно дневно работно време), • ноќна работа, • работа на дежурство согласно со закон, • прекувремена работа, • работа во ден на неделен одмор, • работа во празници определени со закон и • додаток за работен стаж.

ДОДАТОЦИ НА ОСНОВНАТА ПЛАТА  ПРИВАТЕН СЕКТОР • ОСНОВНАТА ПЛАТА СЕ ЗГОЛЕМУВА ПО ЧАС НАЈМАЛКУ ЗА: – прекувремена работа ...................................... 35% – работа ноќе...................................................... 35%

– работа во три смени......................................... 5% – работа во ден на неделен одмор..................... 50% – работа во празници и неработни денови: а) надомест на платата што му припаѓа кога во тие денови не работи, плус б) плата за поминатите часови на работа зголемена за 50%.

• ДОДАТОК ЗА РАБОТЕН СТАЖ - ОСНОВНАТА ПЛАТА на работникот се зголемува за 0,5% за секоја година работен стаж.

ПЛАТА НА АДМИНИСТРАТИВНИТЕ СЛУЖБЕНИЦИ (ЗАС) • ДРЖАВЕН СЛУЖБЕНИК:  Органите на државната и локалната власт и другите државни органи.

• ЈАВЕН СЛУЖБЕНИК:  Агенции, фондови, јавни установи и јавни претпријатија. (образованието, науката, здравството, културата, трудот, социјалната заштита и заштитата на детето, спортот, како и во други дејности од јавен интерес).  АДМИНИСТРАТИВНИ РАБОТИ се стручно-административни, нормативно-правни, извршни, статистички, административнонадзорни, плански, информатички, кадровски, материјални, финансиски, сметководствени, информативни и други работи од административна природа.

КОМПОНЕНТИ НА ПЛАТА НА АДМИНИСТРАТИВНИОТ СЛУЖБЕНИК А) ОСНОВНАТА КОМПОНЕНТА:

• дел на плата за степен на образование (според бодови, во согласност со одлуката на Владата - за 2017 изнесува 76,8 ден.)

• дел на плата за ниво (според бодови, во согласност со одлуката на Владата – 76,8 денари) и • дел на плата за стаж (од 5% за секоја година стаж до максимум 20%, од деловите на плата за степен на образование и за ниво). Б) ИСКЛУЧИТЕЛНАТА КОМПОНЕНТА: • додаток на плата за ризик и за работа во кабинет (10%-30%),

• додаток на плата заради прилагодување кон пазарот на трудот и • додаток на плата за ноќна работа (35%), работа во смени (5%), прекувремена работа (35%), работа на неделен одмор (35%), работа на празници (35%), од износот на основната плата пресметана по час.

ДОДАТОЦИ НА ПЛАТА НА ПОМОШНОТЕХНИЧКИОТ ПЕРСОНАЛ ВО ЈАВЕН СЕКТОР  ОКД ЗА ЈАВЕН СЕКТОР • ОСНОВНАТА ПЛАТА СЕ ЗГОЛЕМУВА ПО ЧАС НАЈМАЛКУ ЗА: – прекувремена работа ......................................

29%

– работа ноќе......................................................

29%

– работа во три смени.........................................

4%

– работа во ден на неделен одмор.....................

29%

– работа во празници и неработни денови:

а) надомест на платата што му припаѓа кога во тие денови не работи, плус б) плата за поминатите часови на работа зголемена за 42%.

• Додаток за работен стаж – 05% за секоја година работен стаж, а најмногу 20%.

Б. НАДОМЕСТОК НА ПЛАТА СЛУЧАИ НА ОПРАВДАНО ОТСУСТВО ОД РАБОТА: • • • • • • • • • • • • •

празници и неработни денови во согласност со закон; боледување на товар на работодавачот до 30 дена; годишен одмор; стручно оспособување и преквалификација, согласно со потребите на работодавачот; синдикално образование во договор со работодавачот; полагање на испити; отстранување работник од кај работодавач (суспензија); за време на отказен рок, до 4 часа отсуство; доброволно давање крв; прекин на работа поради виша сила; прекин на работен процес од деловни причини (ППО); платен (вонреден) одмор до седум работни дена во тековната година во други случаи утврдени со КД на ниво на дејност / работодавач.

ОСНОВИЦА ЗА ПРЕСМЕТУВАЊЕ НА НАДОМЕСТОК НА ПЛАТА  ПРИВАТЕН СЕКТОР

• ПРОСЕЧНА ПЛАТА НА РАБОТНИКОТ ВО ПОСЛЕДНИТЕ 12 МЕСЕЦИ.  Во основицата СЕ ВКЛУЧЕНИ:  основната плата,  делот за работната успешност и  додатоците по основ на распоредот на работното време.

ОСНОВИЦА ЗА ПРЕСМЕТУВАЊЕ НА НАДОМЕСТОК НА ПЛАТА  ЈАВЕН СЕКТОР (ОКД)

 ПРОСЕЧНА ПЛАТА НА РАБОТНИКОТ ВО ПОСЛЕДНИТЕ ТРИ МЕСЕЦИ ОД КОЈА Е ИСКЛУЧЕН ДОДАТОКОТ НА ПЛАТА ЗА ПРЕКУВРЕМЕНА РАБОТА.  ЗАС – СПЕЦИФИКА:  Плата за време на годишен одмор или специјализирана обука - во висина на платата што би ја примил во тековниот месец кога би бил на работа, без додатокот на плата за ризик (10%-30% од основната плата)

ОСНОВИЦА ЗА НАДОМЕСТОК НА ПЛАТА КОГА РАБОТНИКОТ ВО ПОСЛЕДНИТЕ МЕСЕЦИ НЕ ПРИМАЛ ПЛАТА • Доколку работникот во периодот од последните 12 (односно 3 ј.с.) месеци не примал плата, му припаѓа: НАДОМЕСТОК ВО ВИСИНА НА НАЈНИСКАТА (МИНИМАЛНА) ПЛАТА.

ЗАДРЖУВАЊЕ ОД ПЛАТА • ДОЗВОЛЕНО САМО ВО ЗАКОНСКИ ОПРЕДЕЛЕНИТЕ СЛУЧАИ, ВО СПРОТИВНО Е НИШТОВНО (член 111 став 1 од ЗРО).

•

Зaконските основи на задржувањето од платата се: Парична казна изречена од работодавачот, Пребивање (порамнување/компензирање) на меѓусебните побарувања на работникот и работодавачот, Административна забрана, Извршна исправа - Налог за извршување издаден од извршителот врз основа на извршна исправа (извршна судска одлука, извршнa одлука во управна постапка, нотарски платен налог, извршна нотарска исправа), Извршна исправа - Решение за присилна наплата на даночен долг (даноци и споредни даночни давачки) издадено УЈП.

1. ПАРИЧНА КАЗНА ЗАДРЖУВАЊЕ ОД ПЛАТАТА БЕЗ СОГЛАСНОСТ НА РАБОТНИКОТ. Правна основа: КОНЕЧНА (ВТОРОСТЕПЕНА) ОДЛУКА НА РАБОТОДАВАЧОТ ДОНЕСЕНА ПО ПРИГОВОРОТ НА РАБОТНИКОТ.

ПАРИЧНА КАЗНА СПОРЕД ЗРО  ПРИЧИНИ ЗА ИЗРЕКУВАЊЕ  кршење на работниот ред и дисциплина или  неисполнување на работните обврски.  МАКСИМАЛНА ВИСИНА НА ЗАДРЖУВАЊЕ  До 15% од последната исплатена месечна НЕТО плата на работникот, во траење од 1 до 6 месеци, зависно од: • степенот на одговорноста на работникот, • условите под кои е направена повредата на работните обврски и на работниот ред и дисциплина, • поранешната работа и однесување на работникот, • тежината на повредата и нејзините последици.

ПАРИЧНА КАЗНА СПОРЕД ЗАС  Дисциплинска мерка: – Дисциплинска неуредност, во висина од 20% од НЕТО платата исплатена во последниот месец пред дисциплинска неуредност, во траење од 1 до 3 месеци.

– Дисциплински престап, во висина од 30% од НЕТО платата исплатена во последниот месец пред дисциплинскиот престап во траење од 1 до 6 месеци.

• Збирот на паричните казни изречени на административниот службеник во еден месец не може да надмине 30% од износот на неговата вкупна нето плата за тој месец.

2. ПОРАМНУВАЊЕ НА МЕЃУСЕБНИТЕ НА ПОБАРУВАЊА НА РАБОТНИКОТ И РАБОТОДАВАЧОТ • Порамнување/компензирање/пребивање (ЗРО) • ДОГОВОРНА ОСНОВА ЗА ЗАДРЖУВАЊЕ ОД ПЛАТАТА затоа што: » Работодавачот не смее своите побарување од работникот да ги порамни со својата обврска за исплата на плата без писмена согласност на работникот.

• Услови: 1. Да постои ПИСМЕНА СОГЛАСНОСТ ОД РАБОТНИКОТ ЗА ПОРАМНУВАЊЕ 2. Согласноста да е дадена ВО МОМЕНТОТ НА НАСТАНУВАЊЕ НА ПОБАРУВАЊЕТО на работодавачот - (ad hoc).

СЛУЧАИ НА ЗАДРЖУВАЊЕ ПО ОСНОВ НА ПОРАМНУВАЊЕ • НАДОМЕСТУВАЊЕ НА ШТЕТА ШТО РАБОТНИКОТ ЈА ПРИЧИНИЛ НЕПОСРЕНО НА РАБОТОДАВАЧОТ; • НАДОМЕСТУВАЊЕ НА РЕГРЕСНО ПОБАРУВАЊЕ НА РАБОТОДАВАЧОТ ЗА ШТЕТА ШТО РАБОТНИКОТ ЈА ПРЕДИЗВИКАЛ НА ТРЕТО ЛИЦЕ ВО РАБОТАТА; • ВРАЌАЊЕ НА ЗАЕМ ШТО РАБОТОДАВАЧОТ МУ ГО ДАЛ НА РАБОТНИКОТ; • ВРАЌАЊЕ НА ИСПЛАТЕН НЕОПРАВДАН АВАНС (пр. по основ на службено патување подигнати пари за материјални трошоци кои останале непотрошени...)

ИЗНОС НА ПОРАМНУВАЊЕ • ЗАДРЖУВАЊЕ ОД ПЛАТАТА НА РАБОТНИКОТ ПО ОСНОВ НА ПРЕБИВАЊЕ:

 ДО ИЗНОСОТ ДОГОВОРЕН ПОМЕЃУ РАБОТНИКОТ И РАБОТОДАВАЧОТ. (пр: една или повеќе цели плати,...)

До__________________ назив и седиште на работодавачот

Предмет: Изјава за давање согласност по член 111 став 2 од ЗРО Јас П. Н. од _____, вработен на работното место геодет во Друштвото за геодетски работи ПРЕМЕР ДОО,___, писмено изјавувам под полна материјална, морална и кривична одговорност дека сум согласен работодавачот да задржува секој месец при исплата 70% од мојата нето плата се до целосно враќање на позајмицата дадена од работодавачот по основ на Договорот за позајмица бр. ____ од ____. Изјавата ја давам на денот на склучувањето на Договорот за позајмица и го овластувам работодавачот истата да почне да ја спроведува од првиот ден по моето задоцнување со враќање на позајмицата. _________, Давател на изјавата (работникот)

3. ЗАДРЖУВАЊЕ ОД ПЛАТА ПО ОСНОВ НА АДМИНИСТРАТИВНА ЗАБРАНА  НОВ Закон за извршување (72/16 и 142/16)

• АДМИНИСТРАТИВНА ЗАБРАНА = ЗАБРАНА СТАВЕНА ВРЗ ПЛАТАТА ПО ОСНОВ НА СОГЛАСНОСТ НА РАБОТНИКОТ.

• ИМА ПРАВНА СИЛА НА НАЛОГ (РЕШЕНИЕ) ЗА ИЗВРШУВАЊЕ.

• Најчесто се користи како средство за безбедување на отплатата на кредити земени од финансиски институции (банки, штедилници, фд) од страна на работникот.

АДМИНИСТРАТИВНА ЗАБРАНА  ТРИ СТРАНИ: – Работодавачот (спроведувач на налогот) – Банката (доверител) и – Работникот (должник/кредитобарател).

 Суштина на односот: Работникот го овластува работодавачот да задржува дел од неговата плата (месечен ануитет) во корист на доверителот доколку падне во задоцнување со отплата на утврдените рати.

АДМИНИСТРАТИВНА ЗАБРАНА  Дозволен износ на задржување од платата е:

 До 1/3 од платата, односно надоместок на плата.  Се спроведува и врз зголемувањето на платата што ќе настане по доставувањето на административната забрана.

 Спроведување на повеќе административни забрани и /или налози за извршување: СПОРЕД РЕДОСЛЕДОТ ПО КОЈ РАБОТОДАВАЧОТ ГИ ПРИМИЛ.

АДМИНИСТРАТИВНА ЗАБРАНА  ОБВРСКИ НА РАБОТОДАВАЧОТ ПО ОСНОВА НА АЗ:

• Задршката да ја спроведува редовно, во спротивно доверителот се намирува дирекно од сметката на работодавачот; • Кога на должникот (работник) му престанал работниот однос, работодавачот е должен без одлагање со препорачана пратка да ја достави административната забрана до новиот работодавачот и за тоа да го извести доверителот.

• Без одлагање го известува доверителот и кога не му е познато кај кој работодавач работникот засновал работен однос.

ПАРИЧНА КАЗНА ЗА РАБОТОДАВАЧОТ КОЈ НЕСОРАБОТУВА • Работодавачот е должен на доверителот да му достави информација за висината на платата на работникот: - на БАРАЊЕ на доверителот и - во РОКОТ кој тој го определил.

• Барањето содржи предупредување дека доколку во определениот рок не ја исполни обврската, судот, во рок од 48 часа со решение ќе изрече парична казна и тоа на: физичко лице - работодавач од 20.000 до 80.000 денари, правно лице од 100.000 до 30.000.000 денари и одговорното лице во правното лице од 20.000 до 80.000 ден.

• Се додека вкупниот збир на паричните казни по одделни решенија не достигне ДЕСЕТКРАТЕН ИЗНОС на првата изречена казна.

4. ЗАДРЖУВАЊЕ ОД ПЛАТА ПО ОСНОВ НА ИЗВРШНА ИСПРАВА НА ИЗВРШИТЕЛ • ИЗНОС НА ЗАДРЖУВАЊЕ ОД ПЛАТАТА ПО ДОСТАВЕН НАЛОГ ОД ИЗВРШИТЕЛОТ:  ДО 1/3 ОД ПЛАТАТА, ОДНОСНО  ДО 1/2 (ИСКЛУЧОК) ЗА:

– законска издршка (пр. алиментација), – за надоместок на штета настаната поради намалување, односно губење на работната способност и

– надоместок на штетата за загубена издршка поради смрт на давачот на издршката.

5. ЗАДРЖУВАЊЕ ОД ПЛАТА ПО ОСНОВ НА НАЛОГОТ НА УЈП Закон за даночна постапка • Решение за присилна наплата на даночен долг врз платата на вработениот.

• Иззeмено од извршување: 2/3 од нето личните примања по основ на работа, но најмногу до 150 евра.  Решението за присилна наплата на данок од парични средства на должник има приоритет во наплатата и се извршува пред сите други налози (член 142 став 7 од ЗДП).

ВЛИЈАНИЕ НА ЗАДРЖУВАЊЕТО ВРЗ ПРЕСМЕТКА НА БРУТО ПЛАТА • Задржувањето НЕМА ВЛИЈАНИ врз пресметката на бруто платата на вработениот која е предмет на извршување.

• Рефлексии врз МПИН:

Нето плата

3.13

Исплата Ефективна Број на нето плата трансакциска сметка 3.31

3.32

НАДОМЕСТОЦИ НА ТРОШОЦИ ОД РАБОТЕН ОДНОС ЗА ЈАВНИОТ СЕКТОР ОД ДАНОЧЕН АСПЕКТ ВО 2017 ГОДИНА

Ирена Николовска

РЕГУЛАТИВА ЗА НАДОМЕСТОЦИТЕ НА ТРОШОЦИ ВО ЈАВНИОТ СЕКТОР  Закон за вработените во јавниот сектор  Закон за административни службеници  Закон за исплата на платите во РМ  Закон за извршување на Буџетот на РМ за 2017

 Закон за работните односи  Општ колективен договор за јавниот сектор на РМ

 Грански колективни договори

ДАНОЧЕН ТРЕТМАН НА НАДОМЕСТОЦИТЕ НА ТРОШОЦИ ВО ЈАВНИОТ СЕКТОР

 Закон за ПЕРСОНАЛНИОТ ДАНОК НА ДОХОД (член 6)  Закон за ДАНОКОТ НА ДОБИВКА (член 9)

РЕГРЕС ЗА ГОДИШЕН ОДМОР (К-15) ОДАНОЧИВ СО ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК (11,11%)  Max 60% од месечен просек на нето плата во РМ (13.408 ден.) - за јавен сектор по ЗИП  Тримесечен просек на НЕТО плата на РМ (22.726 ден.) - грански колективен договор ПРИЗНАТ ДАНОЧЕН РАСХОД до 40% месечен просек на БРУТО плата на РМ (13.148 ден.)

ДНЕВНИЦИ ЗА СЛУЖБЕН ПАТ ВО ЗЕМЈАТА И СТРАНСТВО ОСЛОБОДЕНИ ОД ОДАНОЧУВАЊЕ СО ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК И ПРИЗНАТ ДАНОЧЕН РАСХОД ВО ДБ ДО MIN ПРОПИШАНИ ИЗНОСИ  БЕЗ ДНЕВНИЦА во земјата (ЗИБ)  ВО СТРАНСТВО: УРЕДБА и РЕШЕНИЕ износи според држави: - 50% за сместување со/без доручек - 20% за полу/полн пансион

ОДВОЕН ЖИВОТ

ОСЛОБОДЕН ОД ОДАНОЧУВАЊЕ СО ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК И ПРИЗНАТ ДАНОЧЕН РАСХОД ВО ДБ ДО MIN ПРОПИШАН ИЗНОС

 30% од тримесечен просек на НЕТО плата на РМ (6.818 ден.) за избрани и именувани функционери (ЗИБ)

ТЕРЕНСКИ ДОДАТОК

ОСЛОБОДЕН ОД ОДАНОЧУВАЊЕ СО ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК И ПРИЗНАТ ДАНОЧЕН РАСХОД ВО ДБ ДО MIN ПРОПИШАН ИЗНОС  Не е пропишан - јавен сектор

СОПСТВЕН АВТОМОБИЛ ЗА СЛУЖБЕНИ ЦЕЛИ

ОСЛОБОДЕН ОД ОДАНОЧУВАЊЕ СО ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК до 3.500 ден. мес./работник и ПРИЗНАТ ДАНОЧЕН РАСХОД до 30% од исплатениот износ  во висина од 30% од цената на литар гориво што го користи автомобилот за секој изминат километар

СМРТ НА РАБОТНИК

ОСЛОБОДЕН ОД ОДАНОЧУВАЊЕ СО ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК И ПРИЗНАТ ДАНОЧЕН РАСХОД ВО ДБ ДО MIN ПРОПИШАН ИЗНОС  30.000 ден . (ЗИБ)

СМРТ НА ЧЛЕН НА ПОТЕСНО СЕМЕЈСТВО

ОСЛОБОДЕН ОД ОДАНОЧУВАЊЕ СО ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК И ПРИЗНАТ ДАНОЧЕН РАСХОД ВО ДБ ДО MIN ПРОПИШАН ИЗНОС  15.000 ден. (ЗИБ)

ОТПРЕМНИНА ЗА ПЕНЗИЈА ОСЛОБОДЕН ОД ОДАНОЧУВАЊЕ СО ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК до ДВЕ ОСНОВИЦИ (3 мес. просек - 45.452) ПРИЗНАТ ДАНОЧЕН РАСХОД ДО MIN ПРОПИШАН ИЗНОС  ДВЕ ОСНОВИЦИ (месечен просек на НЕТО плата на РМ) = 44.694 ден. (ЗИП и ЗИБ)

ЈУБИЛЕЈНА НАГРАДА - за min 10 год. работа

ОДАНОЧИВА СО ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК (11,11%) ПРИЗНАТ ДАНОЧЕН РАСХОД до 3 мес. просек  Пропишано право во ОКД за јавен сектор, БЕЗ ИЗНОС  Не е предвидена буџетска ставка - јавен сектор

ПОМОШ ЗА ДОЛГОТРАЈНО БОЛЕДУВАЊЕ НАД 6 МЕСЕЦИ ОДАНОЧИВО СО ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК (11,11%) ПРИЗНАТ ДАНОЧЕН РАСХОД до 3 мес. просек  Една последна исплатена просечна месечна нето плата во државен орган (ЗИБ)

ТРОШОЦИ ЗА СЕЛИДБА за потреби на работодавач ОДАНОЧИВО СО ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК (11,11%) ПРИЗНАТ ДАНОЧЕН РАСХОД  Вистински трошоци за превоз на покуќнина (ЗИБ)

СТРАНСКИ ДОНАЦИИ

од Про Агенс д-р Подготвено Рефика Муриќ

Агенција ПРО АГЕНС

СТРАНСКИ ДОНАЦИИ ОД 1 ЈУЛИ 2014

Даночно ослободување (а не надоместување) за донаторски проекти – заедно со делот на средствата од национално кофинансирање кај проектите кои се финансирани во рамки на инструментот за претпристапна помош (ИПА)

Даночно ослободување за донаторски (и ИПА) проекти Директно ослободување според член 24-а 

Пропис за начинот на спроведување на даночното ослободување ТРИ ПРАВИЛНИКА

Специфично фактурирање на прометот:

Пријавување на прометот до УЈП, по електронски пат фактури со сериски број генерирани од УЈП

„ДДВ-ПЕФ-ДО“ - Пријава за промет на добра и услуги наменети за реализација на проект финансиран со парични средства добиени со договор за донација согласно член 24-а од ЗДДВ

„ДДВ-ФП-ПО“ - Фактура за извршен промет кон имплементаторот - примател на прометот

ОБВРСКИ: Примателот на прометот е должен: да води ЕВИДЕНЦИЈА за примените фактури, по даночен обврзник, како и од странски добавувачи да доставува податоци од евиденцијата до УЈП, по електронски пат, до 25 во месецот, по истекот на секое тримесечие

„ДДВ-ИПФ “ – Извештај за примени фактури за промет ослободен од данок на додадена вредност согласно член 24-а од ЗДДВ

Даночно ослободување при увозот За остварување на ослободувањето, увозникот на добрата поднесува Барање до Министерството за финансии Образец А1-П/СД Ослободувањето при увоз се реализира само доколу странската фактура гласи на проектот и се испраќа директно до имплементаторот на проектот

ДОНАЦИИ И СПОНЗОРСТВА (Закон за донации и за спонзорства во јавните дејности)

ЈАВЕН ИНТЕРЕС         

поддржување или промовирање на дејности во областа на заштитата на човековите права, промоција на културата, етиката, образованието и науката, развој на информатичкото општество и преносот на електронските податоци, развој на спортот, заштита на животната средина, поддржување на социо-хуманитарните дејности, развојот на граѓанското општество, промовирање на крводарителството, промоција на меѓународната соработка и други дејности утврдени со закон.

ДОНАЦИЈА е доброволна и безусловна помош во пари, добра и услуги дадена без обврска за враќање од примателот. Финансиски средства,  Теле-давања и организирани настани за прибирање на средства,  Секаков вид добра и услуги вклучувајки и сопствени залихи  Завештанија и други преносни права 

Обврски по Закон за донации и спонзорства во јавните дејности Во рок од 30 дена до УЈП се доставуваат:

Договор за донација / спонзорство  Извештаи за спроведени донации/спонзорства 



Доказ дека донацијата има карактер на донација од јавен интерес Решение од Министерството за правда

Обврски по Закон за донации и спонзорства во јавните дејности 

давателот и примателот на донацијата ЗАДОЛЖИТЕЛНО СКЛУЧУВААТ ДОГОВОР во писмена форма



исклучок е направен кога примателите на донација се ЗДРУЖЕНИЈА ИЛИ ФОНДАЦИИ (со статус на организација од јавен интерес, согласно Законот за здруженија и фондации)



или кога приматели на донација се здруженија или фондации кои согласно со основачкиот акт се основани за конкретна финансиска поддршка во врска со јавен интерес

ДАНОЧНИ ПОТТИКНУВАЊА: 1. ПЕРСОНАЛЕН ДАНОК НА ДОХОД

2.ДАНОКОТ НА НАСЛЕДСТВО И ПОДАРОК 3. ДАНОКОТ НА ИМОТ 4. ДАНОК НА ДОБИВКА 5. ДАНОК НА ДОДАДЕНА ВРЕДНОСТ

Персонален данок на доход: Намалување на данокот во „ГДП“ на давателот во висина на донацијата но не повеќе од 20% од годишниот даночен долг • најмногу 24.000 денари ***

Персонален данок на доход не се плаќа на примањата по основ на примени донации во согласност со одредбите на овој закон Примања кои не се во согласност со Законот се оданочуваат

ДАНОК НА ДОБИВКА: Донации - do 5% od vkupniot prihod Cпонзорства - do 3% od vkupniot prihod

За даночно поттикнување за ДД кон Даночниот биланс се доставува: Договор за донација (копија)  Потврда дека донацијата има карактер на донација од јавен интерес – копија на Решение од Министерството за правда,  "Потврда за донација" со која примателот го потврдува добивањето на донацијата во пари  Доказ за уплатени средства 

ДАНОЧНИ ПОТТИКНУВАЊА ЗА ДДВ  Надоместување на пресметан ДДВ во фактури за испорака на добра и услуги  Ослободување од ДДВ со право на одбивка на претходен данок за:  Влезници за културен, спортски и друг јавен настан

 Комуникациска услуга

ДАНОК НА ДОДАДЕНА ВРЕДНОСТ 

Правилник за начинот на спроведување на даночното поттикнување при промет на добра и услуги од давателот кон примателот на донацијата ЗДС/ДУ-ДДВ



Правилник за начинот на спроведување на даночното поттикнување кога примател на донација добива финансиски средства и истите ги користи за плаќање на набавки на добра и услуги ЗДС/ФС-ДДВ

ИЗЗЕМАЊЕ ОД ДАНОЧНИ ПОТТИКНУВАЊА - поддршка на политички партии и партиски кампањи - давање од претпријатија на други претпријатија

ДАНОЧНИ, ЦАРИНСКИ И ДРУГИ ФИСКАЛНИ ПОГОДНОСТИ ЗА УЕФА СУПЕР КУП 2017 (Сл. весник 190/16)

ДАНОЧНИ ПОГОДНОСТИ - ДДВ: Чл. 5: Враќање на платениот ДДВ на УЕФА, поврзаните лица на УЕФА и фудб. клубови, Чл. 6: Ослободување при увоз од страна на УЕФА, поврзаните лица на УЕФА и фудбалските клубови за цели на реализација на Купот , Чл. 7: Ослободување од ДДВ со право на одбивка на претходен данок кон ФФМ, Чл. 8: Ослободување при увоз од страна на ФФМ, за добра платени со парични средства од УЕФА, Чл. 9: Ослободување при увоз од страна на ФФМ, Чл.12:Ослободување од ДДВ со право на одбивка за влезниците за Купот кон ФФМ.

ДРУГИ ДАНОЧНИ ПОГОДНОСТИ: Чл. 13: Ослободени од ПДД приходи на лица нерезиденти, исплатени од УЕФА, поврзани лица на УЕФА и од средства доделени на ФФМ Чл. 15:добивката на УЕФА и поврзаните лица на УЕФА, нема да се оданочува со данок на добивка Чл. 15: не се оданочуваат со задржан данок добивките

и други исплати од домашни лица на УЕФА и поврзаните лица Чл. 16: Ослободени од комунална такса за разни права и услуги од јавен интерес

ЈАВНО ОВЛАСТУВАЊЕ НА ФФМ - Барања за поврат на ДДВ

и за ослободување од плаќање на ДДВ и увозни давачки (од членовите 5, 6, 8 и 9) - Пријавата за генерирање на УЈП фактура ’може да се поднесуваат најдоцна во рок од 120 дена од денот на завршување на УЕФА Супер Куп 2017.

РАСХОДУВАЊE НА ДОЛГОРОЧНИ СРЕДСТВА КАЈ БУЏЕТСКИ КОРИСНИЦИ Д-r Refika Muri} Подготвено од Про Агенс

Правилник за сметководство за буџетите и буџетските корисници, член 27: Долгорочните средства кои во целост се отпишани се задржуваат во евиденцијата и се искажуваат во билансот на состојба до моментот на нивното продавање, подарување, оттуѓување на друг начин или уништување. Подготвено од Про Агенс

Закон за користење и располагање со стварите во државна сопственост и со стварите во општинска сопственост, член 42: движните ствари кои не се штетни по животната средина и здравјето, а кои државните органи или правните лица основани од државата, времено или трајно престанале да ги користат заради неисправност, технолошка некомпатибилност, технолошка застареност или се вишок, можат:  да се дадат на користење,  да се продадат или  да се разменат.

Движните ствари, можат времено или трајно да се дадат на користење на други државни органи, правни лица основани од државата,општините, градот Скопје, здруженија на граѓани и фондации, кои имаат потреба од користење на движните ствари.

Ако движните ствари не му се потребни на друг државен орган, или правно лице основано од државата, правото на сопственост на движните ствари со или без надоместок, може да се пренесе на општините, градот Скопје или на здруженија на граѓани и фондации

За продажба на движните ствари одлучува Владата на предлог на државниот орган, односно правните лица основани од државата на кои трајно престанала потребата од користење на движната ствар. 

Предлогот за продажба на недвижни ствари го доставува одговорното лице во органот.

Продажбата на движните ствари ја спроведува Комисијата за недвижни и движни ствари

Со електронско јавно наддавање: Почетна цена е проценетата вредност

ПРИМЕР ЗА ПРОДАЖБА НА ДВИЖНО ДОБРО 

Возило понудено на продажба кај единката корисник се води во сметководствената евиденција на буџетската сметка 603 и тоа со следнава вредност: набавна вредност 1.220.000 отпишана вредност 850.000 сегашна вредност 370.000

Поради сметководственото начело на парично искажување, за подарени, отпишани поради дотраеност или оштетеност, ставени надвор од употреба или кусок средства, не се евидентира расход

Се евидентира на товар на изворите на капиталните средства.

Врз основа на одлука за согласност од Владата, дотраени, неупотребливи или технолошки застарени движни ствари, кои не се користат, не можат да се продадат или разменат, треба да се предадат на правно лице кое врши дејност или поседува дозвола за собирање и/или транспортирање на отпад (член 42 став 3) *** Записник за примопредавање *** Владата може да определи орган или служба, кој во име на повеќе државни органи или правни лица основани од државата ќе спроведе постапка за избор на тоа правно лице

Со вкупен промет (оданочив во земјата):  Кој надминал износ од 1.000.000 денари во изминатата календарска година или  Кој го надминал износот од 1.000.000 денари во текот на годината Според член 10 став 2 од Законот за ДДВ и буџетските корисници (и други јавно правни тела) можат да бидат ДДВ обврзници (доколку во рамките на одредена стопанска дејност вршат оданочив промет)

Што претставува „вкупен промет“?

- Прометот кој е предмет на оданочување според член 2 точка 1 од Законот за ДДВ, вклучувајќи го и данокот кој отпаѓа на него, освен прометот ослободен од данок без право на одбивка на ДДВ - не влегуваат прометите од член 23 од ЗДДВ

ДДВ ОБВРЗНИЦИ - ЗАДОЛЖИТЕЛНО КОРИСТЕЊЕ Е-ДАНОЦИ   





Даночна пријава на ДДВ (ДДВ-04) Даночен биланс за оданочување на добивката (ДБ) Годишен извештај на исплатувачот на приходи за бруто остварените приходи, платениот данок и придонеси и вкупно исплатените нето приходи (ПДД-ГИ) Годишен извештај за исплатени приходи при откуп на земјоделски производи од физички лица (ПДД-ГИ/ОЗП) и други даночни извештаи за чие доставување се обврзани



Буџетски корисник врши услуга на изнајмување на објект со надоместок, за кој фактурира без ДДВ.

(Обврска за ДДВ поради бесправно истакнат ДДВ)



Странска фирма извршила услуга изработка на проект за деловна зграда, за потребите на буџетски корисник кој не е регистриран ДДВ обврзник

Обврска за ДДВ поради бесправно истакнат ДДВ

Услуга - елаборат ДДВ 18% Вкупно

100.000 18.000 118.000

Набавка на материјал, за цели на оданочиви услуги: Материјал „хх“ ДДВ 18% Вкупно

30.000 5.400 35.400

Книжење по пресметка за даночен период:



За реконструкција на кров над здравствен дом, во кој ДДВ обврзникот извршува оданочиви услуги-10% од вк. приход:



Книжење, по пресметка на ДДВ:



Книжење, по плаќање на ДДВ:

 

Во поле 13 примен промет за кој данокот го пресметува примателот = 2.000.000 Во поле 14 данок по член 32-а, по општа стапка на ДДВ = 360.000

Истовремено: 



Во поле 22 (10% од влезен промет заради делумна одбивка) Во поле 23 данок по член 32-а, со право на одбивка

=

200.000

=

36.000

ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ МЕЃУ ПОВРЗАНИ СУБЈЕКТИ И НИВЕН ДАНОЧЕН ТРЕТМАН

Ирена Николовска

ПОВРЗАНИ СУБЈЕКТИ ОД АСПЕКТ НА ДАНОКОТ НА ДОБИВКА

КАПИТАЛНА ПОВРЗАНОСТ (10-20%, 20-50%, над 50%):  ЗАКОН ЗА ТРГОВСКИ ДРУШТВА ПЕРСОНАЛНА ПОВРЗАНОСТ (исто семејство):  ЗАКОН ЗА ДАНОЧНА ПОСТАПКА брачен другар; роднина по права линија; браќа и сестри; деца на браќата и сестрите; сопружници на браќата и на сестрите и браќата и сестрите на сопружниците и родителите на сопружниците; браќа и сестри на родителите и хранители и посвоители

ПОВРЗАНИ СУБЈЕКТИ ОД АСПЕКТ НА ДАНОКОТ НА ДОБИВКА  ЛИЦА КОИ МОЖЕ ДА ИМААТ КОНТРОЛА ИЛИ ЗНАЧАЈНО ВЛИЈАНИЕ НА ДЕЛОВНИТЕ ОДЛУКИ НА ОБВРЗНИКОТ  Нерезидентно правно лице од ЗЕМЈА СО ПОВЛАСТЕН ДАНОЧЕН СИСТЕМ

ФОРМИРАЊЕ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

 ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ се цени формирани меѓу поврзани лица  ПАЗАРНИ ЦЕНИ се формираат слободно и реално преку спротивставување на понуда и побарувачка на пазарот

ФОРМИРАЊЕ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

 ТРАНСФЕРНИТЕ ЦЕНИ треба да се формираат според ARM’S LENGTH PRINCIPLE (ALP) т.н. Принцип на „дофат на рака“

 Според ALP принципот, трансакциите на поврзани лица се споредуваат со трансакции меѓу

неповрзани страни во споредливи околности

МЕТОДИ НА ФОРМИРАЊЕ НА ТРАНСФЕРНИ ЦЕНИ

 Традиционални ТРАНСАКЦИСКИ методи - Метод на споредливи неконтролирани цени - Метод препродажна цена - Метод на додавање трошоци  Трансакциски методи базирани на ДОБИВКА - Метод на нето разлика во цена - Метод на поделба на добивката

ТРАНСФЕРНИТЕ ЦЕНИ СПОРЕД ЗАКОНОТ ЗА ДАНОК НА ДОБИВКА НЕПРИЗНАТ ДАНОЧЕН РАСХОД: (АОП 24 на ДБ-нов 2017)  разликата меѓу цената на извршената трансакција на средствата или создавање обврски меѓу поврзани лица трансферната цена и пазарната цена

ТРАНСФЕРНИТЕ ЦЕНИ СПОРЕД ЗАКОНОТ ЗА ДАНОК НА ДОБИВКА  Метод на споредливи цени на пазарот (неповрзани лица) ИЛИ  Метод на цена на чинење (зголемена за разлика во цени)

 Принцип ALP (дофат на рака) Даночниот обврзник на барање на даночниот орган (Управата за јавни приходи) треба да презентира доволно информации и анализи за потврдување на условите од трансакциите помеѓу поврзани лица според принципот дофат на рака

ПРИМЕР  Поврзан субјект продава услуга на поврзан субјект по договорена цена од 250 ден.+18% ДДВ над пазарната цена (200+18%ДДВ)

ВОЛОНТЕРИ Данијела Јаќимовиќ правен советник Maj 2017

ПРАВНА РАМКА ЗА УРЕДУВАЊЕ НА СТАТУСОТ НА ВОЛОНТЕРИТЕ 

Закон за работните односи,



Закон за волонтерството,



Закон за трансформација во редовен работен однос,



Закон за персоналниот данок на доход и



Закон за данокот на добивка.

РАЗЛИЧЕН СТАТУС НА ВОЛОНТЕР СПОРЕД ЗРО И ЗАКОНОТ ЗА ВОЛОНТЕРСТВОТО 

ЗРО / ДОГОВОР ЗА ВОЛОНТЕРСКИ СТАЖ се склучува кога волонтерски стаж е услов за полагање на стручен испит или за самостојно вршење на дејност, во согласност со посебен закон.



Се склучува меѓу работодавачот и волонтерот.



Работодавачот - трговско друштво, трговец поединец, јавно претпријатие, државен орган, вршител на самостојна дејност.



Положбата на волонтерот за време на волонтерски стаж слична со положната на приправниците за време на приправнички стаж (обука според соодветна програма, проверка на знаењето и сл.)



Договорот за изведувањето волонтерски стаж мора да биде склучен во писмена форма и да се достави до инспекцијата на трудот.

ВОЛОНТЕРСТВО СПОРЕД ЗАКОНОТ ЗА ВОЛОНТЕРСТВОТО 

Волонтер е физичко лице, домашно и странско, кое дава услуги, вештини и знаења во корист на други лица, органи, организации и други институции: -

на доброволна основа и

- без финансиска или друга лична добивка. 

Волонтерството според ЗВ не е условено со стручното усовршување на волонтерот (ЗРО), туку со вршење на соодветна активност во корист на друг.

ВОЛОНТЕРСТВО СПОРЕД ЗАКОНОТ ЗА ВОЛОНТЕРСТВОТО  Организатор на волонтерска работа:     

Здружение и фондација (НВО), Верска заедница и религиозна група, Јавна установа, Орган на државна власт и единица на локална самоуправа и Градот Скопје.

Волонтерот и организатор на волонтерска работа склучуват посебен договорот за волонтерство (облигационен договор). 

 Не

смее да се злоупотребува со цел да се избегне склучување на договор за вработување (глоба од 2.000 евра за организаторот и 30% за одговорното лице).

ВОЛОНТЕР СПОРЕД ЗАКОНОТ ЗА ТРАНСФОРМАЦИЈА ВО РЕДОВЕН РАБОТЕН ОДНОС 

Уредува два сегменти од вработувањето во јавниот сектор:

1. Трансформирање во работен однос на неопределено време на лицата ангажирани со договор за волонтирање, договор на дело, авторски договор и договор за отстапување на привремен агенциски работник (период: од 1.09.2014 година до 30.11.2014 година) 2. ОГРАНИЧУВАЊЕ НА ПЕРИОДОТ И БРОЈОТ НА ЛИЦА КОИ МОЖЕ ДА СЕ АНГАЖИРААТ СО ДОГОВОР.

 Институциите не смеат да ангажираат лица со договор за волонтирање на период подолг од 6 месеци.  Волонтер кој бил ангажиран 6 месеци, не може повторно да биде ангажиран со договор за волонтирање во наредните 3 год.

ВОЛОНТЕР СПОРЕД ЗТРРО  



Институциите ангажираат лица со договор за волонтирање по обезбедена согласност од Министерството за финансии. Институциите за секое ангажирано лице со договор за волонтирање се должни да го известат Министерството за труд. Казна затвор од 6 месеци до 3 години за лицето кое раководи со институцијата која:  ќе ангажира лице со договор за волонтирање подолго од шест месеци или ќе ангажира лице со договор за волонтирање во периодот од три години после истекот на претходното волонтирање и  ќе склучи договор за волонтирање без обезбедена согласност од Министерството за финансии.

ПРАВО НА ВОЛОНТЕРОТ НА НАДОМЕСТ НА ТРОШОЦИ ВОЛОНТЕР  Трошоци за:

ВОЛОНТЕР - СТРАНЕЦ  ПЛУС трошоци за:

 Храна,  Превоз до и од местото на волонтирањето,

 Престој,

 Cлужбени патувања и

 Повратни патни трошоци.

 Oбука.

 Здравствено осигурување и

ПРАВО НА ВОЛОНТЕРОТ НА НАДОМЕСТ НА ТРОШОЦИ Трошоци за:

Трошоци за:

 ХРАНА И  ПРЕВОЗ

 CЛУЖБЕНИ ПАТУВАЊА И

 Најмногу во висина до 15% од просечната месечна (бруто) плата во РМ исплатена за претходната година – 4.923 денари.

 Во висина КАКО ЗА ВРАБОТЕНИТЕ кај организаторот на волонтерската работа.

 OБУКА.

ДАНОЧЕН ТРЕТМАН НА ТРОШОЦИТЕ 

На трошоците поврзани со волонтерската работа утврдени во договорот, не се плаќа персонален данок на доход согласно со Законот за персоналниот данок на доход.



Овие трошоци претставуваат даночно признаен расход согласно со Законот за данокот на добивка.

ПРИДОНЕС ПО ОСНОВ НА ПОВРЕДА НА РАБОТА  Придонес по основ

на инвалидност и телесно оштетување причинето со повреда на работа (ПИО).



Стапка: 4%,



Основица: 16.439 денари (50% од ПМП исплатена по работник во Републиката, објавена во јануари во тековната година),



Износ на придонесот: 658 денари.



Пресметката на придонесот преку МПИН.

ОДЛУКА НА УСТАВЕН СУД НА РМ У. Број: 121/2015  

УКИНАТ член 98 став 5 алинеја 6 од Законот за административни службеници. Одлуката произведува правно дејство од денот на објавувањето во „Службен весник на РМ“ (16/2017 од 14.2.17 год.)



Според член 98 став 1 алинеја 5 од Законот, на административниот службеник му престанува работниот однос по сила на закон ако наврши 62, 63, 64 или 65 години старост (за жена), односно 64, 65, 66 или 67 години старост (за мажи).



НЕУСТАВНА - Повредена е еднаква правна положба на граѓаните во остварувањето на правата од работен однос, независно од полот.



НЕПРИМЕНЛИВА - По сила на закон р.о. не може да престане со наведувањето на различниот број на години.

ГРАЃАНИ - ДДВ ОБВРЗНИЦИ

Заради јакнење на недискриминаторската природа на данокот, поимот „даночен обврзник“ треба да се дефинира на таков начин што државите членки можат да користат опфат и на лица кои повремено спроведуваат одредени трансакции. http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2006:347:0001:0118:en:PDF

Official Journal of the European Union: COUNCIL DIRECTIVE 2006/112/EC on the common system of value added tax

(точка13)

(1) Даночен обврзник е лице кое трајно или повремено самостојно врши стопанска дејност, независно од целите и резултатите од оваа дејност.

(2) ...се подразбира секоја дејност на производителите, трговците и лицата кои извршуваат услуги, која има за цел остварување на приходи, вклучувајќи ги дејностите од областа на рударството, земјоделството и шумарството, како и отстапувањето на материјални и нематеријални добра за нивно користење.

„Самостојно врши стопанска дејност“?

(3) Како самостојна дејност не се смета дејноста на: 1.Физичките лица, вработени во некое претпријатие и по таа основа примаат плата ...





Даночниот обврзник ги врши работите самостојно, ако тоа го прави за своја сметка и на сопствена одговорност (ризик). Самостојност не постои во случај на вработените и други лица поврзани со работодавачот по основ на договорот за вработување или друг договор со кои се регулира односот помеѓу работодавачот и ангажираниот Правно или физичко лице се смета за даночен обврзник во смисла на Законот, без оглед на тоа дали е даночен обврзник и според други закони.

Прагот за влез во системот на ДДВ се менуваше...  1.000.000  1.300.000 (од 02.2001 до крај на 2010)  2.000.000 (од 2011 до крај на 2014)  1.000.000 (за регистрација во 2015 и наваму...) Последниот праг стана доволно низок за да влезат голем број физички лица во системот ...

Споредбено, прагот во Хрватска е околу 1.840.000 ден., Србија 4.000.000 ден., Бугарија = 1.500.000 ден.

До сега главно се регистрирани по основ на: 



НАЕМ (СО ИСКЛУЧОК НА НАЕМ НА СТАН ЗА СТАНБЕНИ ЦЕЛИ) ПРОДАЖБА НА ДОБРА (градежни објекти)

Но основ за регистрација според Мислење на УЈП е надминат праг и од секое друго лице кое:    

трајно или повремено самостојно врши стоп. дејност има планско повторување на одредена дејност интензитет на делување (повеќе од еден промет/год.) учеството на пазарот како производител, трговец или вршител на услуги...

          

ТРГОВСКИ ПАТНИЦИ АГЕНТИ АКВИЗИТЕРИ ТОЛКУВАЧИ ПРЕВЕДУВАЧИ ТУРИСТИЧКИ СТОПАНСТВЕНИЦИ КОНСУЛТАНТИ АВТОРИ УМЕТНИЦИ СПОРТСКИ СУДИИ , ДЕЛЕГАТИ И СПОРТИСТИ АМАТЕРИ СУДСКИ ВЕШТАЦИ, СУДСКИ ПРОЦЕНИТЕЛИ и ДРУГИ СЛИЧНИ ДЕЈНОСТИ... (Кога примањата за трудот не им се исплатуваат како плата и не се осигурени по основ на извршување на овие дејности)



Во Хрватска, следните обврзници на персонален данок на доход не се обврзници за ДДВ (не извршуваат самостојно стопанска дејност или дејност на слободни професии):

1.Членови на собранија, надзорни одбори, управни одбори и други тела ...кај разни правни лица; членови на совети, комисии 2. Сезонски работници во земјоделството, 3. Спортистите кои добиваат спортски стипендии и награди,

4. Учениците и студентите, од работа преку ученички и студентски здруженија, 5. Учениците и студентите кои добиваат месечни стипендии за редовно школување; за одлични оценки и вонредни достигнувања во знаењето, избрани врз основа на јавни конкурси, 6 . Учениците кои во текот на практичната работа и школување добиваат месечен надомест



400.000 ГДП пријави со дополнителни приходи, голем дел од оданочиви услуги



Да се избегне „АГРЕСИВНО" ТОЛКУВАЊЕ НА ЗАКОНИТЕ



Да се направи законско дополнување на член 9 од Законот за ДДВ или да се дефинира низ Правилник „САМОСТОЈНО ВРШЕЊЕ НА СТОПАНСКА ДЕЈНОСТ“



Да се дефинираат УСЛУГИТЕ И ПРИХОДИТЕ подлежни на оданочување со ДДВ, во услови на самостојното вршење



ДА СЕ ОБЈАСНИ ЗОШТО И ДОСЕГА НЕ СЕ ПРИСТАПУВАЛО КОН РЕГИСТРАЦИЈА НА ФИЗИЧКИ ЛИЦА - ГРАЃАНИ (освен на закупците)

Службена регистрација ПЕРСПЕКТИВНО,НЕ РЕТРОАКТИВНО

Дадени услуги во случаи на самоиницијативно и независно пристапување на давателот на услугата, врз основа на директен договор со клиент - корисник на услугата, во свое име и на сопствена одговорност (ризик). Пример:  Ангажирање на професор за предавање на постдипломски студии (договор со работодавецот) и во проекти договорени од факултетот (договор меѓу факултетот и клиентот), не е од самостојна дејност.  Пријавување на професорот за учество на тендер („учество на пазар“) и потпишување на договор за добиена работа непосредно, како страна во договорот (за држење на предавања) е самостојно вршење на дејност.



Регистрација за 2015 врз основа на 1 милион во 2014-та (со законска измена од септември, 2014) претставува неуставно ретроактивно негативно дејство за давателот на услугата кој неможел да избере дали ќе стане ДДВ обврзник, ако до септември 2014 веќе остварил милион



(Според законските одредби, до 31.12. 2014 важел прагот од 2.000.000 денари)







 



Како физичкото лице да го наплати накнадно засметаниот данок? Што со договорите кои предвидуваат „крајни износи со данок“ – дали ДДВ е тука вклучено? Или треба дополнително да се пресмета? На чиј товар ќе падне ДДВ од претходни години зависи од поставеност на договорите, односно дали има простор да се наплати од корисникот на услугата или ќе паден на товар на новорегистрираниот обврзник Ретроактивната обврска на штета на давателот на услугата . Или пак на нарачателот, ако овој мора да го плати, а не може да го одбие. Правна несигурност: дали УЈП ќе се задоволи од пресметан данок со пресметаната стапка од 15,25%, ако во договор е нагласен „нето надомест од ххх денари плус даноци“ дали УЈП ќе го глоби лицето кое фактурира промет после години, ако за тоа постои законски рок од 5 работни дена.

Закуподавачи - ДДВ оврзници 









Закуподавецот ако го продава закуподаваниот објект ќе треба да пресмета ДДВ Ако продава друг објект кој не успеал да го изнајмува, нема да пресмета ДДВ Ако купи објект, со цел да го изнајмува, ќе има ли право на одбивка на ДДВ? Како ќе ја докаже намената? Што ако објектот го изнајмува 2 години, па престане – ќе прави исправка со враќање на одбиениот ДДВ (член 37) на државата во наредни 8 години (може и во наследство да остане објектот со невратен данок, кој тогаш ќе го враќа на данокот наследникот? Без да биде регистриран за ДДВ (оти тоа е друг „даночен број“) Ова, и обидите за поделба на приходите во семејството, води кон службено поврзување за ДДВ ,на семејно поврзаните





Дали физичките лица се обврзани за плаќање на ДДВ на друг промет, пример продажба на имот, ако се регистрирани ДДВ обврзници по основ на консултантски услуги? Како ќе се дели претходниот данок со право на одбивка од оној без право на одбивка на ДДВ, кога некои трошоци се поврзуваат со создавње на оданочиви приходи но истовремено се и еден дел лични трошоци (на пример телефонските трошоци).

СЕКОЕ САМОСТОЈНО ВРШЕЊЕ НА ДЕЈНОСТ (И ОНА КОЕ НЕ Е РЕГИСТРИРАНО ЗА ДДВ ПОРАДИ НИЗОК ПРАГ) Е СО ОБВРСКА ЗА ПЛАЌАЊЕ НА ДАНОК СПОРЕД ЧЛЕН 32 ТОЧКА 4 ОД ЗАКОНОТ ЗА ДДВ: ПРИМЕРИ: 

ИЗНАЈМУВАЧ НА СОБИ БЕЗ ФИРМА, НЕ Е САМОСТОЕН ВРШИТЕЛ, СО ПРОМЕТ ПОД 1.000.000 НЕ Е НИ ДДВ ОБВРЗНИК, КОРИСТИ И ПЛАЌА УСЛУГИ НА СТРАНСКА АГЕНЦИЈА ЗА ПОСРЕДУВАЊЕ ВО ОБЕЗБЕДУВАЊЕ ГОСТИ, ДОЛЖЕН Е ДДВ НА УСЛУГАТА



ФИЗИЧКО ЛИЦЕ - ПРЕВЕДУВАЧ, БЕЗ ФИРМА, НЕ Е САМОСТОЕН ВРШИТЕЛ , НЕ Е НИ ДДВ ОБВРЗНИК СО ПРОМЕТ ПОД 1.000.000, КОРИСТИ БАЗА НА ПОДАТОЦИ, СЕ РЕКЛАМИРА НА ФЕЈСБУК СТРАНИЦА... , ДОЛЖЕН Е ДДВ НА УСЛУГАТА



КОНСУЛТАНТ - НАБАВУВА СОФТВЕР ОД СТРАНСТВО, ДОЛЖЕН Е ДДВ НА УСЛУГАТА



ФРИЛЕНСЕР - ПЛАЌА НА ПРЕВЕДУВАЧ ОД СТРАНСТВО, ДОЛЖЕН Е ДДВ НА УСЛУГАТА...

Член 2 Одредбите од овој закон нема да се применуваат на вршење на нерегистрирани дејности кои се санкционирани со закони кои ја регулираат областа на даноците. (член 6) (8) Согласно ставот (1) на овој член нема да се смета за вршење на нерегистрирана дејност и вршење на работи кои се надвор од дејност на работодавачот, а кои имаат за предмет самостојна изработка или поправка на определени предмети, самостојно извршување на определена физичка или интелектуална работа, а за кои работодавачот склучува договор со определено лице.

Данок на добивка Павле Гацов, Агенција ПРО агенс

ДАНОК НА ДОБИВКА VS МЕИндикатори: Приходи од персонален данок на доход и данок на добивка како % од БДП на Македонија Година

Персонален данок

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

2,6% 2,4% 2,1% 2,1% 2,1% 2,1% 2,1% 2,1% 2,3% 2,3% 2,3%

Данок на добивка

1,5% 1,7% 2,1% 1,1% 0,9% 0,8% 0,8% 0,9% 1,0% 2,1% 1,8%

Факти за данокот на добивка План за 2017: 11.572 милиони денари. Раст за 7,5% во однос на 2016-та. Првиот квартал 2017: раст од 8,62% - натфрлен план! ДАЛИ ?!

Во 2016 година, остварен е вкупен приход од данокот на добивка од 10,768,675,519 денари. Овој износ е:

- 10,41% понизок во однос на остварениот во истиот период од 2015 година (2015 = 12,024,306,982 денари), - 8,06% повисок во однос на планираниот (9,965,000,000 денари), - 112,82% повисок во однос на остварениот во истиот период од 2014 година(2014 = 5,060,096,114 денари) и - 143,66% повисок во однос на остварениот во истиот период од 2013 година (2013 = 4,419,601,587 денари).

Структура на прибирање по региони (дирекции на УЈП)      

ДГДО Скопје Штип Битола Тетово Кавадарци

51,89% 33,80% 5,06% 4,53% 3,25% 1,46%

Структура по видови даноци во ист Закон  Данок на добивка 9.810 милиони денари 91,10% Месечни аконтации 6.262 -II58,15% Даночни биланси 3.141 -II29,16% Дивиденда/распределби 408 -II3,79%

 Задржан данок на СПЛ

839 милиони денари

7,79%

 Данок на вкупен приход

57 милиони денари

0,53%

 Камата

62 милиони денари

0,58%

Наплата по месеци  Најдобро во март и април: - март = 16,07% - април = 13,54%

Структура по групи на Даночни обврзници (во милиони денари) – 91,26% од обврската за ДД ја плаќаат ТРГОВСКИТЕ ДРУШТВА

Буџетски корисници

Буџетски корисници и локална самоуправа фондови

935

440

46

0

224

82.550

-154

-84

-0,7

-2

0

-144

-19.133

84.667

5.731

1.094

620

50

0,3

382

92.544

Пресметан данок на добивка

8.200

560

114

60

5

0,3

44

8.983

Пресметан данок по намалување

8.141

558

113

59

5

0,3

44

8.920

Ефективна даночна стапка (%)

9,62%

9,74%

10,37%

9,48%

10,44%

10,0%

11,41%

9,64%

ОПИС

ФИНАНСИСКИ РЕЗУЛТАТ-ДОБИВКА

ФИНАНСИСКИ РЕЗУЛТАТ-ЗАГУБА ДАНОЧНА ОСНОВА

Трговски друштва

Банки, штедилни ци и ФО

75.486

5.420

-18.748

Осигурителни друштва

Локална самоуправа

Непрофитни организации

ВКУПНО

Обврзници што поднеле даночни пријави и Обврзници ослободени од ДД

 Даночни биланси поднеле 15.737 правни лица  275 правни лица, поднеле ДБ иако не плаќаат данок - корисници на ТИРЗ - заштитни друштва - стопански единици при КПУ Вториве утврдиле даночна обврска од 1.172 милиони денари. За овој износ се намалува вкупниот ДДобивка.

Рангирања – ДЕСЕТ НАЈПРОФИТАБИЛНИ ДЕЈНОСТИ Р.бр. ДЕЈНОСТ

ОСТВАРЕНА ДОБИВКА

1

41.20 Изградба на станбени и нестанбени згради

3,707,771,479

2

07.29 Вадење на други руди на обоени метали

3,705,726,354

3

49.41 Товарен патен транспорт

3,003,698,084

4

47.11 Трговија на мало во неспецијализирани продавници, храна пијалаци и тутун

2,170,268,274

5

42.11 Изградба на патишта и автопати

2,001,191,094

6

64.20 Дејности на холдинг-друштвата

1,996,777,947

7

35.13 Дистрибуција на електрична енергија

1,946,833,976

8

46.90 Неспецијализирана трговија на големо

1,845,971,272

9

61.20 Дејности на безжични телекомуникации

1,742,016,579

10

42.99 Изградба на други објекти од нискоградба неспомнати на друго место

1,719,875,453

Рангирања – ДЕСЕТ ДЕЈНОСТИ КОИ НАЈМНОГУ ЈА РЕИНВЕСТИРАЛЕ ДОБИВКАТА

Р.бр. ДЕЈНОСТ ОСТВАРЕНА ДОБИВКА 1 42.11 Изградба на патишта и автопати 988,316,054 2 49.41 Товарен патен транспорт 923,039,722 3 41.20 Изградба на станбени и нестанбени згради 374,410,975 4 47.11 Трговија на мало во неспецијализирани продавници со храна пијалаци и тутун 368,065,308 5 21.20 Производство на фармацевтски препарати 328,543,177 6 47.19 Друга трговија на мало во неспецијализирани продавници 292,486,409 7 42.99 Изградба на други објекти од нискоградба неспомнати на друго место 261,351,955 8 24.20 Производство на цевки шупливи (издлабени) профили и слични производи од челик 258,468,296 9 46.39 Неспецијализирана трговија на големо со храна пијалаци и тутун 252,498,988 10 46.90 Неспецијализирана трговија на големо 245,114,832

Рангирања – ДЕСЕТ ДЕЈНОСТИ КОИ НАЈМНОГУ ПЛАТИЛЕ ДАНОК НА ДОБИВКА

Р.бр. ДЕЈНОСТ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

41.20 Изградба на станбени и нестанбени згради 07.29 Вадење на други руди на обоени метали 35.13 Дистрибуција на електрична енергија 49.41 Товарен патен транспорт 47.11 Трговија на мало во неспецијализирани продавници, со храна пијалаци и тутун 61.20 Дејности на безжични телекомуникации 46.90 Неспецијализирана трговија на големо 35.11 Производство на електрична енергија 42.99 Изградба на други објекти од нискоградба неспомнати на друго место 11.07 Производство на освежителни пијалаци, минерална вода и др. флаширана вода

ОСТВАРЕНА ДОБИВКА

407,648,194 370,455,802 310,089,693 245,009,411 208,650,582 206,357,933 202,239,492 194,120,934 157,448,147

152,187,808

ГОДИШЕН ДАНОК НА ВКУПЕН ПРИХОД – Микро и мали субјекти  Во 2016 година поднесени 47.128 ДБ-ВП пријави. Од нив: - 36.312 пријави имаат остварен приход до 3.000.000 денари (15 ЗД и 3 ТИРЗ)

- 1.756 пријави имаат остварен приход меѓу 3.000.001 и 6.000.000 денари (6 ЗД) - 9.060 се празни пријави Пресметан данок на вкупен приход: 402 милион денари. По овој основ (приход помал од 3 милиони денари) не е платен данок во износ од 328 милиони денари (81,61% од вкупно пресметана обврска) Износ на платен данок: 74 милиони денари.

ДАНОК ПО ЗАДРШКА - Структура Задржан данок на приходи платени на странски правни лица

Дивиденди Камати Авторски хонорар Забавни или спортски активности кои се вршат во РМ Менаџмент, консалтинг, финансиски услуги, услуги на истражување Закуп на подвижни ствари и недвижности во РМ Осигурителни премии за осигурување / реосигурување од ризици во РМ Телекомуникациски услуги помеѓу РМ и странска држава

Вкупно уплати

2016 547,122,481 56,748,395 116,906,947 1,224,854 94,234,800 1,660,370

31792 21,193,125

839,122,764

ПРОМЕТИ ОД УГОСТИТЕЛСКАТА ДЕЈНОСТ

Д-р Рефика Муриќ

ЗАКОН ЗА УГОСТИТЕЛСКА ДЕЈНОСТ Угостителски услуги:  приготвување и послужување на храна,  приготвување оброци заради консумирање на друго место,  послужување на алкохолни и безалкохолни пијалаци,  приготвување и послужување на топли и ладни напивки и  вршење на услуги на сместување.

ДАНОЧЕН ТРЕТМАН МЕСТО НА ОДАНОЧУВАЊЕ НА УСЛУГИТЕ: местото каде што вршителот на услугата има вистинско седиште или подружница од каде услугата вистински се извршува *** За услуги на сместување во хотели, мотели, одморалишта, вили, апартмани и сл., местото на оданочување е според местото каде се наоѓа недвижноста

ДАНОЧЕН ТРЕТМАН НА УГОСТИТЕЛСКИТЕ УСЛУГИ ПОВЛАСТЕНА ДАНОЧНА СТАПКА повластени угостителски услуги (ДДВ 5%) чл. 30 став 2 точка 4: „сместување (ноќевање) или сместување со појадок, полупансион или полн пансион, во сите видови на комерцијални угостителски објекти„

Оданочување со општа стапка: подготвувањето на храната и нејзино послужување, согласно со членот 6 од ЗДДВ е услуга и ако таа услуга не е во рамките на повластениот промет од член 30, се оданочува со 18% ДДВ.

Повластена стапка за промет на добра член 30 став 1: продадена, а не послужена „угостителска храна“ : секоја предадена, испорачана или доставена, спакувана храна, која не се послужува и за која не е обезбедена посебна опрема за консумација

УЈП: доставувањето на зготвена храна претставува испорака на добро во смисла на член 30 став 1 од ЗДДВ, која се оданочува со повластена даночна стапка од 5%. Кетеринг (услуга на припрема, дистрибуција, сервирање и служење на храна), е услуга во смисла на член 6 став 2 точка 4 од ЗДДВ, која се оданочува со општа даночна стапка од 18%.

ЗАКЛУЧОК ЗА ДАНОЧНИОТ ТРЕТМАН