“ VAN OUDE SPOORVERBINDING TOT HEFBOOM VOOR REGIONALE SAMENWERKING“
4
5
HET KOLENSPOOR “VAN OUDE SPOORVERBINDING TOT HEFBOOM VOOR REGIONALE SAMENWERKING”
Voorwoord
7
Wat is het Kolenspoor?
9
Toekomstvisie Kolenspoorstad/Kolenspoorland
11
Uitvoering van de visie
13
Een veranderingsproces en open leertraject
13
Van visie naar concrete projecten en realisaties
15
1 De fietssnelweg F75
15
2 Het innovatieve mobiliteitsnetwerk
17
3 Horizontale ontwikkelingsdomeinen (Kolenspoor beleeft, test, smaakt, verdeelt, leeft)
18
4 Gebiedsgerichte actieprogramma’s
20
Opstellen van een uitvoeringsagenda
30
AFBEELDING COVER
Fietsers op het fietspad naast het Kolenspoor foto: Stad Beringen
AFBEELDING BACKCOVER
AFBEELDING
Connecterra
Fietser op het fietspad (Kolenspoor)
7
VOORWOORD In een verre geschiedenis leerden de Romeinen ons dat het uitbouwen van goede verbindingswegen een voorwaarde is voor maatschappelijk, economisch en strategisch succes. De heirbanen dienden destijds voor de verplaatsing van troepen, koerierdiensten en voor bevoorrading. De routes structureerden het landschap en creëerden ontwikkelingsmogelijkheden: knooppunten groeiden uit tot belangrijke woon- en handelsconcentraties. De uitdrukking “alle wegen leiden naar Rome” komt niet uit de lucht vallen: de schattingen over de lengte van het Romeinse wegennet lopen uiteen tussen 80 000 km en 120 000 km en lopen door de continenten Afrika, Europa en Azië. De Romeinse wegen zijn van blijvende invloed. Kleinschaliger, dichter bij huis werd in Limburg begin 1900 het Kolenspoor in gebruik genomen met eenzelfde doelstelling: via een spoorverbinding grondstoffen op een eenvoudige en snelle manier vervoeren van, naar en tussen de diverse mijnbekkens van Beringen tot en met Maasmechelen – Maaseik. Na de sluiting van de laatste steenkoolmijn raakte de lijnverbinding in onbruik en verdween de interesse van eigenaar NMBS om deze verder te exploiteren. Met de aankoop eind 2020 kocht het provinciebestuur een belangrijk stuk van de Kolenspoorbedding over van de NMBS. Een fikse investering! De provincie kocht de infrastructurele lijn met bijhorende grondposities niet zomaar, maar is vooral geïnteresseerd in de strategische ligging: als een corridor tussen belangrijke gemeenten met een rijke gemeenschappelijke geschiedenis creëert deze verbindingsmogelijkheden voor functionele en toeristische verplaatsingen en worden nieuwe economische polen zoals Be-MINE in Beringen, over C-Mine, Thorpark en Terhills opnieuw met elkaar verbonden. Deze brochure neemt u mee in het proces van het nieuwe Kolenspoor. U leest informatie over het traject dat al werd afgelegd en de ontwikkelingsvisie die in cocreatie met alle Kolenspoorgemeenten en -partners werd uitgewerkt. Het Kolenspoor is veel meer dan een verbinding: het is een gebied dat potentieel bezit voor innovatie en duurzame mobiliteit, nieuwe economische ontwikkelingen, een versterking van het toeristisch en belevingspotentieel en van belangrijke waarde kan zijn voor het verbinden van belangrijke natuurgebieden. gedeputeerde Inge Moors
AFBEELDING
Thorpark in Genk
gedeputeerde Bert Lambrechts
8
AFBEELDING
E erste proefmijnschacht foto: Consortium: Tractebel - Granstudio - MAATOntwerpers - Stijn Rybels (UA)
LEGENDE
De koolmijnlijnen
AFBEELDING
A Winterslag - Houthalen
1923 13 395 m.
B Winterslag - Zwartberg - Waterschei - As
1925 12 000 m.
C Houthalen - Zolder - Beringen - Heppen
1925 13 423 m.
D As - Eisden
1926
E Winterslag - Bilzen (Luik)
1932 11 300 m.
De evolutie van het Kolenspoor
7 000 m.
“ 9
WAT IS HET KOLENSPOOR? Het Kolenspoor vormde ooit de ruggengraat van de mijnindustrie. De 70 kilometer lange spoorverbinding loopt als een rode draad door Midden-Limburg. Na de sluiting van de steenkoolmijnen eind jaren ‘80 werd de spoorverbinding niet langer gebruikt als verbindende schakel tussen de verschillende mijnsites. In de vijf mijngemeenten (Beringen, Genk, HeusdenZolder, Houthalen-Helchteren en Maasmechelen) en in de tussenliggende gemeenten As en Zonhoven zijn vandaag nog altijd overblijfselen van de voormalige treinbedding terug te vinden. Ook het uitzicht van de regio is sinds het verdwijnen van de mijnindustrie fundamenteel veranderd. De voormalige mijnzetels kregen de afgelopen decennia Het Kolenspoor biedt een nieuwe invulling en geven de economische reconversie van de regio en de kansen voor een meer provincie Limburg vandaag mee vorm. Elke gemeente drukte sindsdien haar duurzame en innovatieve eigen stempel op “haar” stukje Kolenspoor en de directe omgeving. mobiliteit en de uitbouw van een groen-economisch Het Kolenspoor is voor de provincie Limburg een speerpuntproject. Het netwerk om het gebied biedt ongekende kansen voor de regio. De rol en het potentieel van de regio is vandaag echter onontgonnen. Hierin willen we verandering opnieuw te integreren brengen. We willen het Kolenspoor ontwikkelen als een innovatief tot één samenhangend mobiliteitsnetwerk met de fietssnelweg als slagader die belangrijke geheel.” recreatieve en economische knooppunten (be-MINE, Greenville, C-mine,
Thorpark, Terhills, Ford-site, …), diverse waardevolle landschappen en bijzondere natuurgebieden (het Nationaal Park Hoge Kempen, De Wijers, de Valleien van de Mangelbeek en de Zwarte Beek, …) verbindt. Het Kolenspoor biedt kansen voor een meer duurzame en innovatieve mobiliteit en de uitbouw van een groen-economisch netwerk om het gebied opnieuw te integreren tot één samenhangend geheel. Het Kolenspoor moet de motor zijn van nieuwe samenwerkingsverbanden, vernieuwende economische initiatieven en een sterk regio-gevoel. Vandaar ook de slogan: Kolenspoor – pioniers met traditie, een verwijzing naar de innovatiekracht van de regio waarvan de wortels teruggaan tot het mijnverleden van de streek.
AFBEELDING
De figuur van het Kolenspoor als verbinder van verschillende attractiepolen en waardevolle landschappen en natuurgebieden
10 Daarom heeft de provincie Limburg samen met de betrokken gemeenten het initiatief genomen om in 2016 het Kolenspoor te laten erkennen als strategisch project en een ruimtelijke visie op te stellen. Deze visie is verder uitgewerkt in een intensief cocreatief samenwerkingstraject met talrijke stakeholders. Het resultaat is o.a. een ruimtelijke ontwikkelingsvisie Kolenspoorstad/Kolenspoorland. Voor de fietssnelweg Kolenspoor F75 is een startnota opgemaakt met een beschrijving van het tracé.
AFBEELDING
F ietspad Kolenspoor Beringen foto: Consortium: Tractebel - Granstudio - MAATOntwerpers - Stijn Rybels (UA)
NOVEMBER 2014 •
•
DECEMBER 2015
JUNI 2016
Start conferentie Beleidsplan Ruimte
Erkenning als strategisch project 2016-
Samenwerkingsovereenkomst
Vlaanderen, BRV-Relance
2019
met de Kolenspoorgemeenten
Selectie van De Wijers en Kolenspoor als pilootprojecten voor Limburg
DECEMBER 2016
DECEMBER 2017 - JANUARI 2018
FEBRUARI 2018
Start externe coördinatie door
Goedkeuring nota “Naar een
Principieel akkoord aankoop
Tweeperenboom
gezamenlijke strategische
oostelijk deel Kolenspoor
toekomstagenda voor het Kolenspoor: visie- en strategienota”
MEI 2018
AUGUSTUS 2018
JANUARI 2020
Samenwerkingsovereenkomst met
Opstart studietraject: uitbouw van een
Goedkeuring door de stuurgroep
Kolenspoorgemeenten i.v.m. de
innovatief mobiliteitsnetwerk geënt
van de “Visienota Kolenspoorstad/
aankoop oostelijk deel Kolenspoor
op Kolenspoor aan het consortium
Kolenspoorland” en van de
Tractebel-Gran Studio-MAAT-
“Startnota fietssnelweg F75” door de
Universiteit Antwerpen
projectstuurgroep (excl. 3 kleine delen)
JUNI 2020 •
•
DECEMBER 2020
Goedkeuring door de deputatie van
Ondertekening akte verkoop oostelijk
de visienota
gedeelte Kolenspoor
FEBRUARI 2021 •
3 delen van de “Startnota
Toevoeging addendum
fietssnelweg F 75” goed •
projectcoördinator
Kolenspoorland in de praktijk te brengen. Daartoe stakeholders een uitvoeringsstrategie met actieplan waarin regionaal samenwerken centraal zal staan.
Aanstelling consortium The New Drive – APPM – Goudappel – Buur als
De volgende stap is om de visie Kolenspoorstad/ maken we met de betrokken gemeenten en
Projectstuurgroep keurt laatste
•
Aanstelling studiebureau Sweco voor de opmaak van projectnota’s en uitvoeringsnota fietssnelweg
11
TOEKOMSTVISIE KOLENSPOORSTAD/KOLENSPOORLAND De Kolenspoorregio is een veelzijdige regio en is gekend voor zijn dubbele identiteit. Daarom is in de visie bewust gekozen voor de dubbele
De Kolenspoorregio is een veelzijdige regio en is gekend voor zijn dubbele identiteit. Daarom is in de visie bewust gekozen voor de dubbele naamgeving Kolenspoorstad en Kolenspoorland.”
AFBEELDING
naamgeving Kolenspoorstad en Kolenspoorland. Er is de Kolenspoorstad met een uitgesproken stedelijk karakter en eveneens ruimte voor innovatie in 1 wonen en werken 2 gemeenschapsopbouw (community building) 3 verdienmodellen (bv. stadslandbouw, circulaire verdienmodellen, sociaal ondernemerschap) en 4 oplossingen voor een duurzamere ontwikkeling van het gebied.
e multiculturele markt in Heusden-Zolder D foto: Consortium: Tractebel - Granstudio - MAATOntwerpers - Stijn Rybels (UA)
12 Daarnaast is er het Kolenspoorland dat een uitgesproken landschappelijk karakter heeft met grote natuurgebieden en robuuste valleien. Hierbinnen is ruimte voor 1 verbinding met water en biodiversiteit (versterking ecologie), 2 de productieve landbouw die dicht bij de consument staat en 3 tuinen en parken die functioneren als ontmoetingsplaats.
AFBEELDING
M ijnlandschap, Nationaal Park Hoge Kempen, Terhills
13
UITVOERING VAN DE VISIE Een veranderingsproces en een open leertraject De visie Kolenspoorstad/Kolenspoorland zet in op acties die een hefboom vormen voor een transformatie van Midden-Limburg tot dé duurzame regio bij uitstek. Via het actieplan zal de provincie de visie stapsgewijs waarmaken samen met een breed stakeholderveld.
De visie Kolenspoorstad/ Kolenspoorland zet in op acties die een hefboom vormen voor een transformatie van Midden-Limburg tot dé duurzame regio bij uitstek.”
We gaan niet uit van één allesomvattende “werf”, maar we kiezen voor kleinere, samenhangende maatregelen en actievoorstellen, gespreid over een langere periode. Het Kolenspoor zal nooit af zijn, maar zal voortdurend blijven evolueren. Een belangrijk speerpunt binnen het Kolenspoor is de omvorming van de fietssnelweg tot een innovatief mobiliteitsnetwerk. De fysieke verbinding die we creëren met de fietssnelweg is de eerste stap naar de verdere gebiedsontwikkeling in al haar facetten. Op korte termijn maakt de provincie Limburg werk van het vervolledigen van het fietsnetwerk, sluiten we het Kolenspoor aan op andere netwerken en maken
we het geheel veilig. Op middellange termijn pakken we de fietssnelwegsegmenten en -kruisingen aan die nog niet voldoen aan de normen. Daarnaast kunnen we op langere termijn opbouwen naar de ontwikkelingen rond Spartacus en de Noord-Zuidverbinding en definiëren we essentiële ingrepen om het gebruik van het Kolenspoor te stimuleren.
AFBEELDING
Het oude Kolenspoor in Zwartberg foto: Consortium: Tractebel - Granstudio - MAATOntwerpers - Stijn Rybels (UA)
14
AFBEELDING
Eisden, oude mijnschachten
AFBEELDING
Tracé fietssnelweg Kolenspoor
15 Van visie naar concrete projecten en realisaties In het actieplan werken we op vier verschillende sporen: 1 de fietssnelweg, 2 het innovatief mobiliteitsnetwerk, 3 de horizontale ontwikkelingsdomeinen en 4 gebiedsgerichte- actieprogramma’s. Ieder spoor is opgebouwd uit een traject van korte-, middellange- en langetermijnacties. Daarbij stellen we een aantal pioniersprojecten op korte termijn in het vooruitzicht. Daarnaast zijn er een aantal ontwikkelingsdomeinen gedefinieerd met als doel om rond bepaalde thema’s een regionale samenwerking op te zetten. Tot slot onderscheiden we gebiedsgerichte actieprogramma’s binnen het Kolenspoor waarin we bestaande en nieuwe acties of ontwikkelingen groeperen.
1 FIETSSNELWEG F75 De provincie Limburg wil de stap zetten naar een full-option fietsgeoriënteerde regio en zo inzetten op de modal shift 60/40, waarbij we 60% van onze verplaatsingen op een duurzame manier doen en de autoverplaatsingen verminderen naar 40%. De fietssnelweg Kolenspoor ontwikkelen we als een performant, hypermodern en landschappelijk geïntegreerde fietsverbinding die het bestaande mobiliteitsnetwerk structureert, versterkt en optilt. • Het historische tracé Kolenspoor vormt de leidraad, slechts op enkele plaatsen wijken we er vanaf. • Hotspots, woon- en werklocaties verbinden we door middel van de fiets. • De snelweg fungeert als pioniersproject, waarbij we in eerste instantie de missing link(s) tussen Genk-Noord en As wegwerken en tegelijk de realisatie van de overige delen bekijken met de lokale besturen. • We voeren onderzoek naar innovatieve uitvoeringswijze van de fietssnelweg zoals verlichting, materiaalkeuze, regenwateropvang etc. Het Kolenspoor kan zo onderdeel worden van een grensoverschrijdend netwerk en aansluiten op de Leisure Lane rond Heerlen en de Vennbahn tussen Aken en Troisvierges.
Startnota fietssnelweg Kolenspoor In de startnota wordt de tracékeuze bepaald voor de Fietssnelweg Kolenspoor, aangevuld met een beschrijving van de ruimtelijke en verkeerskundige randvoorwaarden. De startnota beschrijft de F75 die Leopoldsburg verbindt met Maasmechelen (58km) en loopt via de gemeenten Beringen, Heusden-Zolder, HouthalenHelchteren, Zonhoven, Genk, As en Maasmechelen, alsook de fietssnelweg F751 As-Maaseik (18km) en de fietssnelweg F76 Genk-Tongeren voor het segment op het grondgebied van Genk. De startnota is finaal goedgekeurd in de projectstuurgroep op 9 februari 2021. Bij de visienota werd een addendum toegevoegd om ook een toeristisch-recreatieve fietsverbinding tussen As-Eisden te ontwikkelen op de oude spoorbedding. Toerisme Limburg is trekker voor het onderzoek van dit tracé.
AFBEELDING
Z icht op het Kolenspoor en het voetbalstadion van KRC Genk
17 2 HET INNOVATIEVE MOBILITEITSNETWERK
LEGENDE • Innovatief Mobiliteitsnetwerk Kolenspoor Fietssnelweg Kolenspoor
Fietsdeelsysteem
Kolenspoor Shuttle
Fietsverbindingen
Kolenspoor Express
Alternatieve fietsverbindingen
Bestaand spoor
Gedeelde ruimte Addendum toeristisch-recreatieve fietsverbinding tussen As-Eisden
AFBEELDING
Metroplan innovatief mobiliteitsnetwerk Kolenspoor - lange termijn
Prioriteit ligt bij de fietssnelweg. Op de lange termijn kan de haalbaarheid onderzocht worden van een netwerk met innovatieve en alternatieve vervoersmodi. • een regionaal fietsdeelsysteem: dit is een fietsdeelsysteem gelinkt aan belangrijke schakelpunten (cf. Hoppinpunten) op het Kolenspoor en attractiepolen (bedrijventerreinen en recreatie- of natuurdomeinen). Bezoekers kunnen op die manier gemakkelijk meerdere delen van het Kolenspoor verkennen. Ook voor functionele verplaatsingen (bv. woon-werkverkeer) is een fietsdeelsysteem interessant. Afstemming met de vervoerregio is hierbij van belang. • Kolenspoor Express: een snelle efficiënte busverbinding over de E314 moet het op lange termijn mogelijk maken om vanuit het centrum van Beringen tot aan het gemeenteplein van Maasmechelen te pendelen. • Kolenspoor Shuttle (lange termijn project) op de bestaande sporen (Beringen-Genk) als fiets-Strein (tram-trein) of als shuttle op light rail (geen elektrificatie nodig) bv. tussen Maasmechelen en Genk-Noord. • een innovatief gedeelde ruimte: aansluitend op het pilootproject op Terhills voor een zelfrijdende shuttle op de site, kunnen andere proeftuinen opgestart worden om mobjects (mobile objects, bv. zelfrijdende voertuigen) en slimme vervoerssytemen te ontwikkelen rond het Kolenspoor.
AFBEELDING
Leisure Lane Eindhoven beeld: © IPA Parkstad
18 3 HORIZONTALE ONTWIKKELINGSDOMEINEN Wanneer de fietssnelweg is gerealiseerd zal deze een hefboom vormen voor andere ontwikkelingen. In de visie zijn vijf ontwikkelingsdomeinen gedefinieerd waarbij bekeken wordt of deze op termijn kunnen worden aangezwengeld, namelijk Kolenspoor Beleeft, Test, Smaakt, Verdeelt en Leeft. Hier ligt het potentieel om de laboratoriumrol van het Kolenspoor om vernieuwende ideeën en initiatieven te ontwikkelen, waar te maken. KOLENSPOOR BELEEFT
AFBEELDING
Avonturenberg, be-MINE, Beringen foto: Jonathan Ramael
Versterking van het toeristische aanbod (meerdaagse arrangementen, toeristische fietsroutes, overnachting, nieuwe formules, deelfietsen, shuttle, combinatie van fietsherstelplaatsen en laadpunten...) en bundeling in een digitaal platform.
KOLENSPOOR TEST
AFBEELDING
Greenville, Houthalen-Helchteren foto: Caroline Arien
Tonen en verbinden van innovatieprojecten in verband met circulair denken (over de thema’s water, biomassa en lokale energieopwekking bv. PV panelen gekoppeld aan fietssnelwegen). Het voormalige pomphuis in Houthalen wordt ingericht als een hub met klemtoon op biomassa en water.
19 KOLENSPOOR SMAAKT
AFBEELDING
Volkstuintjes André Dumontlaan, Genk
Verbinding van de korteketeninitiatieven (stadslandbouw) in een regionaal voedsellandschap/-netwerk met als doel meer mensen hiervoor warm te maken en de korteketeninitiatieven te ondersteunen. Het park aan het Kasteel van Hengelhoef wordt ontwikkeld als een ecologische volkstuin.
KOLENSPOOR VERDEELT
AFBEELDING
Regionale pakjesdienst © Shutterstock
Schakelpunten (cf. Hoppinpunten) aan het Kolenspoor doen dienst als pick-uppunten voor een regionale pakjesdienst (regionaal distributiemodel).
KOLENSPOOR LEEFT
AFBEELDING
Het heidelandschap aan het Kolenspoor in Zonhoven foto: Consortium: Tractebel - Granstudio - MAATOntwerpers - Stijn Rybels (UA)
Vergroten, optimaliseren en ontsnipperen de ecologisch en landschappelijk waardevolle biotopen en bemiddelen bij ingrepen. We doen dit parallel met de realisatie van de fietssnelweg, als onderdeel van elk project.
20 4 DE GEBIEDSGERICHTE ACTIEPROGRAMMA’S De actieprogramma’s streven naar realisaties op korte, middellange en lange termijn en werden geclusterd op basis van de locatie van de vereiste acties. Hieronder enkele voorbeelden van mogelijke ingrepen en ontwikkelingen. Deze zullen de komende jaren verder uitgewerkt worden zodanig dat ze omgezet kunnen worden naar effectieve realisaties op het terrein waar mogelijk.
AFBEELDING
B -mine, Beringen foto: Els Verbakel
21
BERINGEN
AFBEELDING
Kolenspoor foto: Levi Lenaerts/Blikopener voor Visit Limburg
Van be-MINE naar het station • Een directe, grote verbinding met een spoorgebonden Automatisch Geleid Voertuig (AGV) verbindt het Kolenspoor, een Park & Ride (P+R) aan de Kolenhaven en be-MINE. • De Posthoorn als stedelijke groenzone en deels productief landschap. • Cité: • herstel en versterking van de bestaande groenstructuur in de mijncité • opwaardering van het publieke domein en de woningen. • Mijnkathedraal als uitkijkpunt. • Contactpunten met de natuur: • op de kruising van het Kolenspoor en de Zwarte Beek maken we ruimte voor water(buffering), AFBEELDING
Beringen: van be-MINE naar het station
versterken we de beekbiotoop en richten we een uitkijkpunt in • op de terril van Koersel richten we ook een uitkijkpunt in. • Schakelpunt (overstappunt) op het innovatieve mobiliteitsnetwerk bij het station van Beringen: inrichting voor fietstrein, fiets, lokaal busnetwerk, P+R, deelfietsen en -wagens. De site errond krijgt een gemengde, stedelijke ontwikkeling.
22
HEUSDENZOLDER
AFBEELDING
Schachtplein Heusden-Zolder
Van de Helzoldsite naar de terril
• Starten met het arrangement ”Creatief Maken” met verdere ontwikkeling van het MICEproject rond het Schachtplein (pilootproject). • De Helzoldsite als tuin voor Heusden-Zolder, via een groenstructuur verbonden met de terril van Zolder. • Overstappunt op de aansluiting van de fietssnelweg Kolenspoor met het Routeke, toegang tot de Mangelbeekvallei. • Fietsherstelpunt op het Schachtplein, met een expliciete verbinding met het volwassenenonderwijs. • Schakelpunten in beide stations: • in Heusden als transit
AFBEELDING
Heusden-Zolder: van de Helzoldsite naar de terril
• in Zolder als bestemming, verbonden met de Helzoldsite via een directe toegang met eigen autonoom voertuig. • Wandel- en fietslus aan de Koolmijnlaan: • van het station van Zolder over de Helzoldsite en het Schachtplein • enkel nog lokaal wagenverkeer toegelaten • maximale ontharding en vergroening.
23
HOUTHALENHELCHTEREN
AFBEELDING
Het pomphuis, Houthalen-Helchteren
Van het pomphuis tot de schachtbokken • Het pomphuis, verbonden met de toegangspoort naar Houthalen en Centrum-Zuid, als infopunt over het natuurgebied en zijn geschiedenis. • Hub circulaire economie over biomassa en water in het pomphuis. • Het natuurgebied rond de bekkens als stiltegebied. • Schakels tussen de diverse attractiepolen in Houthalen (het pomphuis, het biomassaplein, het bedrijventerrein, de schachtbokken, het centrum en door naar De Plas - poort van De Wijers) met vergroening, ontharding, ruimte voor water, fietsers, zachte weggebruikers en een autonoom voertuig. AFBEELDING
Houthalen-Helchteren: van het pomphuis tot de schachtbokken
24
ZONHOVEN
AFBEELDING
De heide in de Teut foto: Consortium: Tractebel - Granstudio - MAATOntwerpers - Stijn Rybels (UA)
Naar de Holsteenbron
• Holsteenbronsite als gebied waar verblijven, archeologie, landschap versmelten tot een duurzaam bereikbare ontspanningspool. • Fietsherstelpunt voor de recreatieve en functionele gebruiker van het Kolenspoor. • Schakelpunt met verschillende wandelingen door de Teut.
AFBEELDING
Zonhoven: naar de Holsteenbron
25
GENK/ HOUTHALENHELCHTEREN
AFBEELDING
C-mine, Genk foto: Guy van Grinsven / Studiopress voor Visit Limburg
Van C-mine naar Kelchterhoef • Hub tuinieren en duurzame voedselproductie (champignons kweken, permacultuur, samentuinen, …) • Ecologische volkstuin in het park van het kasteel van Hengelhoef. • Directe toegangspoort, met autonoom voertuig voor werknemers en toeristen, verbindt o.m. • de recreatiedomeinen van Hengelhoef en Kelchterhoef/De Plas met het Kolenspoor • de nieuwe kunstencampus C-mine Atelier en aansluitend de innovatieve woonontwikkelingen met de fietssnelweg en de Kolenspoor Shuttle • de terril en de tuinwijken via de AFBEELDING
Genk/Houthalen-Helchteren: van C-mine naar Kelchterhoef
Noordlaan • C-mine met het Stiemerbeekpark, via de Vennestraat. • Contactpunten: uitkijkpunt op de top van de terril van Winterslag en vanuit de toren van de HeiligHartkerk.
26
GENK
AFBEELDING
Thorpark, Genk
Het Sporenpark
• Hub lokale energie en smart grids, slimme energienetten (pilootproject). • Verschillende tuinen rond het Kolenspoor met een eigen karakter en ontwikkeling: het Sporenpark, Labiomista en Nomadland, Sportpark Zwartberg, de begraafplaats en de oefenterreinen, het Thorpark en de tuinen van de directeurswoning. • Klaverberg als natuurlijke pool, stapsteen in de Europese ecologische corridor. • Cités: • herstel en versterking van de bestaande groenstructuren met ruimte voor waterbuffering en infiltratie • opwaardering publiek domein
AFBEELDING
Genk: het Sporenpark
en woningen, met respect voor de erfgoedwaarde en de beeldkwaliteit • mijnkathedralen ingericht als uitkijkpunt.
27
AS
AFBEELDING
Station van As foto: Luc Daelemans voor Visit Limburg
De stationssite • Stationssite als tuin waar natuur (het bos), sport (de velodroom) en erfgoed samenkomen (pilootproject). • Extra verbindingen tussen Klaverberg en de Mechelse Heide als ecologisch waardevolle verbindingen tussen verschillende populaties. • Overstappunt fietssnelweg en shuttletracé in het station van As: vertrekpunt wandellussen naar de geologische wand, het speelbos, de fit-o-meter, maar ook naar het Nationaal Park Hoge Kempen met de voormalige grindhoeve.
AFBEELDING
As: de stationssite
28
AS/ MAASMECHELEN
Connecterra foto: Levi Lenaerts/Blikopener voor Visit Limburg AFBEELDING
Van station As naar Eisden (addendum) • Een recreatieve fietsverbinding tussen As en Eisden, via het Kolenspoor. • Optimaal valoriseren van het potentieel van de route en de mijnsites, die allemaal een relevante herbestemming met een hoge bezoekerswaarde kregen. • Het traject houdt rekening met de best mogelijke toegang tot de mijnsite van Eisden.
AFBEELDING
Van station As naar Eisden (addendum)
29
MAASMECHELEN
AFBEELDING
Terhills, Eisden foto: Koen De Langhe voor Visit Limburg
Van Eisden naar Terhills • Terhills als toegangspoort tot het Nationaal Park Hoge Kempen (NPHK). • Tuinwijk: •h erstel en versterking bestaande (groen)structuren •o pwaardering publiek domein en woningen, met respect voor de erfgoedwaarde en de beeldkwaliteit •o vernachtingen mogelijk met het oog op de arrangementen. • Extra natuurverbindingen om de kwaliteit van de biotopen op te waarderen (o.a: bijkomende verbindingen voor de gladde slang), tussen Klaverberg en NPHK. • Hub in het historische station van Eisden: hergebruik restmaterialen AFBEELDING
Maasmechelen: van Eisden naar Terhills
uit het onderhoud van het NPHK, sociale tewerkstelling en exotenbestrijding. • Een directe grote verbinding van het Kolenspoor, door de tuinwijk, naar Terhills met gebruik van de bestaande shuttle.
31
OPSTELLEN VAN EEN UITVOERINGSAGENDA De komende periode zal de provincie samen met de betrokken actoren een uitvoeringsagenda opstellen, waarin o.a. afspraken staan over wie wat zal doen en welke financiering gekoppeld wordt aan de projecten. Op korte termijn zal de focus liggen op de realisatie van de Kolenspoorfietssnelweg en de ontwikkeling van een sterk Kolenspoormerk. In het uitvoeringsprogramma zal ook aangegeven worden welke projecten door de gemeenten en andere stakeholders zullen worden ontwikkeld. We geven er ook in weer hoe we de komende jaren willen samenwerken, want de realisatie van het Kolenspoor vraagt engagement en continuïteit op de lange termijn. Het accent zal de komende jaren dus voluit liggen op het faciliteren van de uitvoering (niet langer praten, maar doen), waarbij we willen inzetten op publiek-private samenwerking, voortbouwen op wat er is, maar ook flexibel willen inspelen op veranderingen. Om de uitvoeringsstrategie te coördineren heeft de provincie Limburg het consortium The New Drive – APPM – Goudappel – Buur aangesteld. Concreet zal Dominique Van Dijck (kolenspoor@thenewdrive.be) de rol van projectcoördinator opnemen. Voor een authentieke, verbindende, duurzame regio in beweging! Pioniers met traditie.
De realisatie van Kolenspoor vraagt engagement en continuïteit op lange termijn. Het accent zal de komende jaren dan ook voluit liggen op het faciliteren van de uitvoering.”
KOLENSPOORPARTNERS Initiatiefnemers
In samenwerking met is mobiliteit & openbare werken
Colofon Uitgave De deputatie van de provincieraad van Limburg Jos Lantmeeters, gouverneur-voorzitter Inge Moors, Bert Lambrechts, Igor Philtjens, Tom Vandeput, gedeputeerden, en Wim Schoepen, provinciegriffier Tekst Directie Omgeving, afdelingen Ruimtelijke Planning en Mobiliteit Tractebel, Tweerperenboom, The New Drive Vormgeving Informatie en Communicatie, provincie Limburg Fotografie Informatie en Communicatie, provincie Limburg (tenzij anders vermeld) Drukwerk Printkamer, directie Facilitair Beheer, provincie Limburg Oplage 135 exemplaren Wettelijk depotnumer D/2021/5.857/04 Verantwoordelijke uitgever Vera Boesmans, Universiteitslaan 1, B-3500 Hasselt
Het Kolenspoor biedt kansen voor een meer duurzame en innovatieve mobiliteit en de uitbouw van een groen-economisch netwerk om het gebied opnieuw te integreren tot één samenhangend geheel.”
provincie Limburg Universiteitslaan 1 B-3500 HASSELT, BE limburg.be
