PsikoRAM Temmuz-Ağustos 2015 by psiko RAM

HALİLİYE-Şanlıurfa Rehberlik ve Araştırma Merkezi E-Dergi TEMMUZ –AĞUSTOS 2015 Sayı 7

psikoRAM

Mesleki Rehberlik Yaşamak, kendini adam etmektir. Zeka ve bilgiyi kullanarak etinden kemiğinden kendi heykelini yapmaktır.

(Geothe)

BU SAYIMIZDA

ŞANLIURFA REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ ADINA İMTİYAZ SAHİBİ İmam Bakır AYDIN / Kurum Müdürü

GENEL YAYIN SORUMLUSU

Önsöz

Meslek Nasıl Seçilir?

Meslek Rehberliği ve Danışma Kuramları

Adaylar Meslek Seçiminde Karasız

Öne Çıkan Meslekler

Ben Bu Mesleği Neden İstiyorum

Meslek Seçiminde Nelere Dikkat Etmeli ?

Mesleki Doyum ve Önemi

Bir Meslek Hakkında Neler Bilinmeli ?

Ram’dan Haberler

İllüstrasyonlar!

Daha İzlemediniz Mi?

Karikatür

Bozan DOĞAN / PDR Bölüm Başkanı

EDİTÖR Aslıhan YILMAZ / Psikolojik Danışman

YAYIN KURULU Bozan DOĞAN İbrahim UZUN Gazi TUNÇ A.Sinan YILDIRIM Aslıhan YILMAZ Hüseyin BENGİ

İNCELEME KURULU İmam Bakır AYDIN / Kurum Müdürü İbrahim Halil ERDEM / Müdür Yrd. Bozan DOĞAN / PDR Bölüm Başkanı

GÖRSEL TASARIM İbrahim UZUN / Psikolojik Danışman

ÖNSÖZ Merhaba, Günümüz de gençlerin en büyük çatışma noktalarından birini mesleki tercih konusu oluşturuyor. Bireyin kendi idealleri, ailelerin meslek tercihindeki yanlış tutumları ve zaman içerisinde statüsü ,önemi değişen meslek yapıları,

bireyin çatışmasını artırıp kaygı düzeyini olumsuz etkileyen bir sonuç yaratıyor. Bizler bu sayımızda mesleki rehberlik konusunu bu çerçevede incelemeye çalıştık. Derginin hazırlanmasında emeği geçen arkadaşlarımıza teşekkür ediyorum. Herkesin kendini iyi hissedip doyum sağlayacağı mesleği yapması dileğiyle bir sonraki sayıya kadar sağlıcakla kalın...

İmam Bakır AYDIN / Kurum Müdürü

Psikolojik Danışman Hüseyin BENGİ

Meslek Nasıl Seçilir? Mesleği Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Meslek kısaca hayatımızı sürdürebilmemiz için yaptığımız iş olarak tanımlanabilir. Mesleğin hayatımızda oldukça önemli bir yeri vardır. Hayatımız bir anlamda mesleğimiz çerçevesinde şekillenmektedir. Sosyo-ekonomik

durumumuz,

çalışma

ortamımız

vb.

faktörler

mesleğimize göre şekil almaktadır. Dolayısıyla meslek seçimi birçok faktörü etkileyebilecek oldukça önemli bir durumdur. Mesleğimizi seçerken oldukça dikkatli olmalıyız. Seçeceğimiz mesleğin özellikleri ile kendi özelliklerimizin birbiriyle uyumlu olması gerekmektedir. Örneğin; Kan gördüğü zaman fenalaşan birisinin doktor olmayı tercih etmesi çok da mantıklı olmaz. Kapalı ortamda çalışmak istemeyen birisinin muhasebecilik mesleğini seçmesi de doğru değildir. Bu şekilde yapılan meslek seçimlerinin bizi mutlu etmeyeceği oldukça aşikârdır. Örneğin; Sosyal ilişkileri güçlü olan birisinin, insanlarla iletişim kurmak, ilgilenmek isteyen birisinin Halkla ilişkiler Uzmanı olmak istemesi böyle bir mesleği yapmak istemesi mantıklıdır. Çünkü mesleğin özellikleri ile bireyin kişilik özellikleri birbiriyle uyumludur. Mesleği seçerken dikkat etmemiz gereken başka bir konu da o mesleğe yönelik ilgimizdir. Seçeceğimiz mesleğe karşı ilgimizin olması gerekmektedir. O mesleği yaparken severek isteyerek yapmamız gerekmektedir. Aksi takdirde seçtiğimiz meslek hayatımızı ve mutluluğumuzu olumsuz yönde etkileyecektir. Meslek seçiminde dikkat edilmesi gereken bir diğer konuda maddiyattır. Eğer maddi olarak ciddi olarak bir gelir sağlamak istiyorsak mesleğimizi bu duruma göre seçmemiz gerekmektedir. Eğer maddiyattan ziyade akademik olarak kendimizi geliştirmek istiyorsak ya da belli bir alanda ilerlemek istiyorsak meslek tercihimizi ona göre yapmamız gerekmektedir. Unutmayalım ki yanlış tercih yaparsak 1 yılımız, yanlış bir üniversitede okursak 4 yılımız, yanlış mesleği seçersek de 40 yılımız boşa gidebilir. Umarım istediğiniz mesleği seçer ve hayatınızda başarılı olursunuz.

Hoşçakalın…

MESLEK REHBERLİĞİ VE DANIŞMA KURAMLARI ÖZELLİK-FAKTÖR KURAMI Meslek rehberliği, henüz alt yapısı oluşturulmadan, bir kurama dayanmadan meslek alanlarına uygun elemanları yetiştirme gibi acil bir soruna çözüm bulmak amacıyla başlatılmıştır. İlk mesleki rehberlik uygulamaları ABD'de 19 yy. sonlarında eğitimciler tarafından okullarda öğrencilere iş olanakları ve iş ortamına uyum hakkında bilgi verme hizmetleri ile başlamıştır. Bu yaklaşımın temelindeki görüşler şöyle özetlenebilir: Her birey kendine özgü özelliklere sahiptir. Mesleklerde başarılı olmak için insanların belli özelliklere sahip olmaları gerekir. Bu bakımdan her meslek grubu diğerlerinden farklı bir yapı gösterir. Meslek seçimi oldukça

yalın bir süreçtir; bireyin özellikleri ile mesleğin özelliklerini çakıştırarak bireyin uygun mesleği seçmesi hedeflenir.

PSİKANALİTİK KURAMLAR Psikanalistlere göre meslek bilinç dışı ihtiyaçları doyurma yoludur. Meslek seçimi, zevk ve gerçeklik ilkelerine göre yapılan bir davranıştır. Meslek gelişiminde psikanalitik yaklaşımı en iyi tanımlayan çalışma Bordin ve arkadaşları (1963) tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu üç araştırmacı hemen hemen tüm mesleklere uygulanabilecek bir genel yöntem bulmak amacı ile üç mesleğe dayanan bir özet sistem taslağı geliştirmeye çalışmışlardır. Psikanalitik kuramcılara göre özdeşim (ana- baba ile) önemli bir analitik kavram olup meslek

seçiminde büyük rol oynar. Psikanalitik yazarlara göre, çocuklukta geçirilen yaşantılar bir kimsenin ihtiyaç örüntüsünü, ihtiyaç örüntüsü de onun genel yönelişini belirler. (Kuzgun, 2006)

ROE’NİN GEREKSİNİM KURAMI ROE yaşamın ilk yıllarında geçirilen yaşantılar ile yetenekler ilgiler ve tutumlar arasındaki ilişkileri ve bunların hayatta genel yöneliş ve özel olarak meslek seçimi kararına nasıl yansıdığını ortaya koymaya çalışmıştır. ROE’ye göre çocukluk yaşantılarından kaynaklanan ihtiyaçlar meslek seçimini belirler. Ama bu, tek belirleyici etmen değildir. (Kuzgun, 2006)

SOSYAL ÖĞRENME KURAMI Sosyal öğrenme kuramı, mevcut meslek gelişimi kuramlarının bütünleştirilmesi ve bunların uygulamaya daha etkin biçimde yansıtılması çabalarının bir ürünü olarak ortaya çıkmıştır. İki kısımdan oluşmaktadır. Birinci kısım meslek seçiminin kaynağını, ikinci kısım ise meslek seçimi ile ilgili sorunlarla karşılaşan danışmanların neler yapabileceklerini açıklamaktadır. Kuram bütünü ile kısaca Meslek Danışmanlığında Öğrenme Kuramı olarak adlandırılmaktadır. (Kuzgun, 2006)

HOLLAND'IN TİPOLOJİ KURAMI Bu kuram, kişilik özellikleri ile mesleklerin yürütüldüğü çevre veya mesleklerin gerektirdiği faaliyetler arasındaki ilişkiye dayanır. İnsanların kişilik özellikleri bakımından altı grupta toplanabileceği, yaşadıkları çevrelerinde aynı şekilde gruplanabileceği sonucuna varmış ve meslek danışmanlığı alanında Tipoloji kuramı olarak da bilinene kişilik kuramını geliştirmiştir. Holland altı tip ve çevreleri de altı tip olarak gruplamıştır. Gerçekçi, Araştırıcı, sosyal, gelenekçi, girişimci, sanatçı. Holland'a göre insan bu altı tipten birisine benzer. Tip teorik bir kavram, bir modeldir. Her tip çeşitli kültürlerin, akranların, ana babaların, sosyal sınıf ve fiziksel çevrenin ürünüdür. Tıpkı tipler gibi aynı adlarla tanımlanan altı çeşit çevre vardır. Her bir çevre belli bir kişilik tipinin başat olduğu bir ortamdır. İnsanlar yeteneklerini, becerilerini kullanmalarına, tutum ve değerlerini ifade etmelerine, üstesinden gelebilecekleri rolleri oynamalarına izin verecek çevreler ararlar. Bir kimsenin davranışı, onun kişiliği ile çevrenin özelliklerinin etkileşimi ile belirlenir. Bu durumda bir kimsenin kişilik özeliklerini ve çevresinin örüntüsünü bilirsek onun nasıl davranacağını, örneğin hangi mesleği seçebileceğini tahmin edebiliriz.

Holland’ın tanımladığı kişilik tipleri: Gerçekçi Tip: Bu insanlar el ile yapılan işleri tercih eder; nesneleri, alet ve makineleri, hayvanları üretim amacı ile kullanmaya önem verirler. Alet ve makineleri çalıştırmaktan, bitki ve hayvan üretmekten zevk alırken, sosyal ve zihinsel faaliyetlerden hoşlanmazlar. Atletik yapılı, mekanik yeteneği ve ilgisi gelişmiş, açık havada çalışmaktan zevk alan kişilerdir.

Gelenekçi Tip: Verilerle ilgilenmekten ve bunları sistematik bir şekilde işlemekten, örneğin kayıt tutma, yazıları dosyalarına yerleştirmekten hoşlanırlar. Büro işleri ve hesaplama başlıca ilgi alanlarını oluşturur. Belli başlı yetenekleri ayrıntıyı algılama ve hesaplamadır.

Sosyal Tip: Bu gruptaki bireyler başkalarını bilgilendirmeye, eğitmeye, geliştirmeye, ikna etmeye ve aydınlatmaya önem veririler. Sosyal ilgileri güçlü olan bu kişiler psikolog, din adamlığı, öğretmen gibi meslekleri tercih ederler.

Girişimci Tip: Ekonomik çıkar elde etmek ya da erişmek için insanları etkilemekten Liderlik , kişiler arası iletişim ve özelliklerini sahip olan bu kişiler hukuk gibi alanlarda çalışabilirler.

Araştırıcı Tip: Bu gruptaki insanlar doğal ve sosyal olayların nedenlerini anlamaktan, onları sistematik bir şekilde gözlemekten, soyut kavramlarla uğraşmaktan hoşlanırlar. İçe dönük bir kişilik yapısına sahip olan araştırıcı tiplerin soyut düşünme yetenekleri çok gelişmiş olup, ilgi alanları bilimsel çalışmalardır.

bir hedefe hoşlanırlar. ikna etme pazarlama,

Sanatçı Tip: Hep aynı şekilde yapılan, biteviye işlerden hoşlanmazlar. Net, sistemli ve belirli olmayan şeylere yönelirler. Bağımsız, kendini ifade eden, yaratıcılık özellikleri gelişmiştir.

Psikolojik Danışman Muharrem EROĞLU Kayseri RAM

ADAYLAR MESLEK SEÇİMİNDE KARARSIZ Üniversite eğitimi, kişinin yapmak istediği mesleğin şekillenmesinde son adım olarak kabul ediliyor. İlköğretim ve lise eğitimi sonrası üniversite sınavına giren kişi, aile, çevre ya da ekonomik nedenlere bağlı olarak bölüm seçiyor. Seçilen meslek (bölüm) de, belli bir formasyon, bilgi, beceri, ustalık ve ilgi istiyor. Sosyal uyum, yaşam kalitesini belirleyen kararlar, başarı ya da başarısızlığı da beraberinde getiriyor. Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS)’na sayılı günler kala Kayseri Rehberlik Araştırma Merkezi’nin (RAM) yaptığı bir araştırma, karar aşamasına gelen öğrencilerin büyük çoğunluğunun meslek konusunda kararsız olduğunu ortaya koydu. RAM Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS) Danışma Merkezi görevlileri, 7 bin 856 öğrenciye hangi mesleği seçeceğini sordu. Öğrencilerin yüzde 80’i henüz hangi mesleği seçeceğine karar vermediğini belirtti. Aynı araştırmada meslek seçme sürecinde en belirleyici unsurun da aile ve ekonomik getiri olduğu belirlendi. Uzmanlar, meslek seçiminin aileye bırakılması ve mesleğe sadece parasal açıdan bakılmasının telafisi güç durumlar doğuracağı uyarısında bulunuyor. RAM Psikoloji Danışmanı Muharrem Eroğlu, meslek seçimi konusunda çalışmaların arttırılması ve yanlış meslek seçiminin önüne geçilmesi gerektiğini söyledi. Kişinin ilgi alanı ve yeteneğinin göz ardı edilmemesi gerektiğini vurgulayan Eroğlu, meslek tanıtım günleri, meslekteki kişilerle öğrencilerin buluşturulması ve ailelere yönelik mesleki rehberlik çalışmalarının

yanlış

seçimleri

önleyeceğini

kaydetti.

Sanatsal

çalışmalarda üstün özellikler gösterebilecek bir bireyin, 'iş garantisi var' diye bambaşka bir alana yönlendirilmesinin yanlış olacağını belirten Eroğlu, “Maalesef ki günümüzde bu durum çokça yaşanıyor. 'Neden bir Mimar Sinan daha yetiştiremiyoruz?' sorusunun cevabı belki de burada saklı.” dedi. Türkiye'de meslek değiştirmenin doğru bulunmadığını da dile getiren psikoloji danışmanı Eroğlu, mesleki hareketliliğin gelişmiş ülkelerde çok daha fazla olduğunu anlattı. İş değiştirmenin yanlış seçimlerin telafisini kolaylaştırdığını aktaran Eroğlu, “Bu durum iş verimini artırıyor. 40 yaşında Fransızca öğrenen, 57 yaşında meslek değiştirerek kısa süre sonra çok başarılı olan, başarılı olduğu bir alandan farklı bir iş alanına geçerek bundan büyük mutluluk duyan insanlar, buna iyi birer örnektir.” diye konuştu. alınmıştır.

http://www.aktifhaber.com dan

ÖNE ÇIKAN MESLEKLER TEKNOLOJİ SEKTÖRÜNDE ÖNE ÇIKACAK MESLEKLER İş Zekası Uzmanı: Stratejik planlama bölümlerinde görev yapıyor. Yeni ürünlerin nasıl oluşturulacağı, yeni müşterilere nasıl ulaşılacağı ya da mevcut müşterilerin nasıl elde tutulacağı gibi stratejilere ve yatırım kararlarına yön veriyor. Proje Yöneticisi: Özellikle telekom, bilişim ve sigorta sektörlerinde, PMP sertifikasına sahip proje yöneticilerine talep artıyor. Veri Madenciliği Uzmanı: Şirket veritabanında bulunan verilerin, şirketlerin yeni müşteri kazanımı, müşteri bağlılığı, kârlılık artırma gibi hedeflerini destekleyecek modelleme ve analizleri gerçekleştiriyor ve gerekli iş stratejilerinin oluşturulmasına yönelik çalışıyor. Yazılım Uzmanı/Yazılım Geliştirme Mühendisi: Yazılım, nitelikli eleman ihtiyacının çok fazla yaşandığı bir alan. Veritabanı Yöneticisi: Şirketlerin giderek büyüyen verilerinin tutulduğu sistemin 7/24, 365 gün kesintisiz ulaşılabilir olması, korunması ve yönetilmesine yönelik çalışıyor. SAP/ERP Danışmanı: Şirketler, finanstan veri ambarına içinde birçok modül barındıran SAP programlarını kullanmayı bilen kişileri arıyor.

Dijital Pazarlama Uzmanı: Başta sosyal medya uzmanı olmak üzere dijital pazarlama uzmanı, online iletişim uzmanı, adwords hesap yöneticisi, sosyal ağlar iletişim uzmanı, SEO uzmanı, SEM uzmanı, şirketler tarafından en çok aranan pozisyonlar arasında.

Yenilenebilir Enerji Uzmanlığı: Bu alanda kendini geliştirecek başarılı mühendisler, MBA veya pazarlama mastırı da yaparlarsa ilerleyen yıllarda çok iyi şartlarda iş bulabilirler. Rüzgar Enerjisi Uzmanlığı: Rüzgar enerjisi, yenilenebilir enerji alanında en bilinen ve popüler olan enerji dalı. Ülkemizde şu anda çok sayıda şirket, rüzgar türbini yapmaya başladı. Çevre Mühendisliği/Çevre Hukuku Uzmanlığı: Doğal kaynakların en iyi biçimde kullanılması, çevrenin korunması ve insan sağlığına uygun biçimde geliştirilmesi konusunda çalıştıkları için, bu alanda eğitim gören mühendislere/uzmanlara atıkların arıtılması, gerekli tesislerin kurulması, işletilmesi, yapılanların denetlenmesi, gürültü kaynaklarının belirlenmesi gibi birçok iş düşüyor. Yeşil Pazarlama (Green Marketing) Danışmanlığı: Ürünün üretiminden tüketimine kadar çevre ve doğa dostu olmasını ve doğaya katkı yapmasını sağlamak gibi görevleri yürütecek, pazarlama, işletme, endüstri veya çevre mühendisliği v.s. bölümlerden mezun, kendini pazarlama odaklı yetiştirmiş kişiler Yeşil Pazarlama Danışmanı olabilirler. Şirketler çevre bilinci geliştikçe böyle danışmanlara çokça ihtiyaç duyacaklar.

Organik Tarım Mühendisliği/Uzmanlığı: Organik ürünlerin yarattığı talebe dayalı olarak organik ürün yetiştiriciliği çok popüler. Bu konuda özel eğitim merkezleri olmamakla birlikte ziraat mühendisleri dünyadaki yeni ve gelişen uygulamaları takip ederek bu iş kolunda ilerleyebiliyorlar. Yeşil ( Ekolojik) Turizm/Tatil Uzmanlığı: Önümüzdeki yıllarda doğa ve Ekolojik turizm konusunda uzmanlaşmış, kendini yetiştirmiş rehberlere/uzmanlara ve tesislere ihtiyaç olacak. Doğal Yaşam Koçluğu: Uzun süre doğadan uzak kalan insan doğaya ve doğala alışmakta da zorluk çekiyor. Bu noktada devreye yön gösterecek Doğal Yaşam Koçları girebilir.

Yeşil İnsan Kaynakları Yönetmenliği: Şirketin personelinde çevre duyarlılığı yaratmak, onların şirket kaynaklarını daha tasarruflu kullanmalarını sağlamak, personelin çevre ile ilgili projelere katılımı, ofis ve çevrenin doğaya uygun ve doğaya zarar vermeyecek şekilde düzenlenmesi işlerini yapacak, işletme, insan kaynakları, çevre konusunda bilgili insan kaynakları yönetmenlerine / uzmanlarına ilerleyen yıllarda daha çok ihtiyaç duyulacak.

ARZ TALEBİN ARTTIĞI MESLEKLER Sosyal Medya Uzmanlığı: Dijitalleşen dünyada oldukça popüler hale gelen sosyal medya kullanımını bütünsel bir strateji ile yönetmeye çalışan firmalar bu alanda kariyer yapmak isteyenlere kapılarını açıyor. Markaların konumlanması ve rakipleriyle rekabet edebilmesi için dinamik, aktif ve verimli bir şekilde sosyal medyayı kullanması gerekliliği ortaya çıktı. Ve bu ihtiyacın ortaya çıkmasıyla birlikte sosyal medya uzmanlığı pozisyonu şirketlerde yerini almaya başladı. Bir sosyal medya uzmanının yaratıcı, özgün, meraklı kişilik özelliklerinin yanında iletişimi çok iyi bilen, twitter, facebook, friendfeed, sözlükler, bloglar, forumlar gibi sosyal ağları etkin kullanabilen, içerikler oluşturabilen, kriz yönetimi konusunda deneyimli, strateji üretebilen, mobil pazarlama ve sosyal medya raporlama konularına hakim olması bekleniyor. Üniversitelerde Sosyal Medya Uzmanlığı bölümü henüz çok yaygın olmasa da birkaç üniversite Yeni Medya konusunda lisans ve lisansüstü programları açmaya başladı bile. Geleceğin facebook, twitter ve daha birçok sosyal medya mecrasının fikirlerini bulacak, markaların içeriklerini oluşturacak yaratıcı ve donanımlı gençler bu programları tercih edebilir. Ayrıca Halkla İlişkiler ve Reklamcılık, Pazarlama, İşletme gibi bölümlerden mezun olan gençler de dijital medya konusunda eğitimlere katılarak ve kendilerini bu konuda geliştirerek sosyal medya uzmanı olabiliyorlar.

Taşeron-Fason Yöneticiliği: Kurumlar sabit, ücretli çalışanlar kadar, hatta daha fazla, kendi uzmanlık alanlarında bağımsız hizmet sağlayıcı kişi ve/veya küçük-butik kurumlarla çalışacaklar. Taşeron- Fason Yöneticiliği Değişik

yapılardaki çok sayıda taşeron-fasoncu arasındaki rekabeti yönetmek ve uyumu sağlamaktan sorumlu olacaklar. İnternet Gazeteciliği: İnsanlar artık haberler veya öğrenmek istedikleri diğer her şey için interneti kullanıyor. Dijital çağın sürekli gelişmesinden dolayı internet gazeteciliği geleceğin mesleklerinden biri olarak görülüyor. Mobil Uygulama Geliştiricisi: Mobil cihazların yaygın kullanımı yazılım geliştiricisi olan binlerce kişiye yeni bir ekmek kapısı yarattı ve yaratmaya da devam ediyor.

HAREKETLİLİK YAŞANACAK SEKTÖRLER Enerji, telekom, turizm, perakende, gıda-tarım ve finansal hizmetlerde olumlu gelişmeler olacağını belirten Secretcv.com Genel Müdürü Okan Tütüncü,“Bu sektörlere yönelik projeksiyonlarımız, bu tür büyümelerin işe alımlarda da bir hayli hareketlilik getireceği yönünde” diyerek bu sektörlerin gelecekte önem kazanacağının altını çiziyor. Tohum Üretim Teknisyeni: Büyük şirketler şimdiden, tohum üretimi, dağıtımı ve ülkenin ekonomisinde büyük yer tutan ürünlerin belirlenip ticaretin yapılması için uzmanlar arıyor ve yetiştiriyor. Beslenme Uzmanı: Gelecekte daha da artacağı düşünülen obezite ve beslenmeye bağlı hastalıların çözümü için neredeyse herkesin bir beslenme uzmanı ya da diyetisyenden yardım alması gerekecek. Perakende Sektöründe Yöneticilik: Uzmanlar yeni markaların oluşması ve alışveriş merkezi yatırımlarıyla birlikte sektörde kendini geliştirmiş yöneticilere gelecekte de ihtiyacın artacağını vurguluyor. Gıda ve Beslenme Mühendisliği: Günümüzde tüketicilerin hijyen standartları yüksek ortamlarda üretilmiş sağlıklı ürünleri talep etmeleri gıda firmalarının gıda mühendis ihtiyacını sürekli kılacak. Turizm İşletmeciliği: Turizm otel yöneticileri, işletme yöneticileri, yiyecek-içecek işletme yöneticileri, pazar ve ürün geliştirme yöneticilerine olan ihtiyaç giderek artacak.

“Ben bu mesleği neden istiyorum?” Üniversite sınavlarını geride bırakan öğrenciler, 6 Temmuz’da başlayacak tercih dönemini bekliyor. Yapacakları tercihle hayatlarının en önemli kararını verecek olan adaylar, kendileri için en uygun ve doğru mesleği nasıl bulacaklar? Uzmanlar, adayların “Ben bu mesleği neden istiyorum?” sorusuna verecekleri cevapların yol gösterici olacağına dikkat çekiyor. Üsküdar Üniversitesi Rektörü Prof.Dr. Nevzat Tarhan, üniversite adaylarına doğru meslek seçimi konusunda önemli önerilerde bulundu. Evlilikte eş seçiminde olduğu gibi meslek seçiminin de hayatın önemli bir tasarrufu olduğunu ifade eden Prof.Dr. Nevzat Tarhan, şunları söyledi:

‘Ne istiyorum?’ sorusu yanıtlanmalı

İstek ve bilgi piramidi dengeli olmalı

Bireyin hedeflediği mesleği neden istediğini iyi

Tercih sıralaması piramite benzetilebilir. İnsanların

bilmesi gerekiyor. Her aday kesinlikle kar-zarar analizi

hayatında hedef piramitleri olmalı. Önemli konuları en

yapmalı. Üniversite adayı eğitim görmek istediği alanı

tepeye koymalı. Ve bunları sıralamalı. En yüksekten

seçerken

yanıtını

en alta doğru belirtmeli. Tercih piramidini istek ve

aramalıdır. İstediğim şey benim için iyi, güzel, geçerli

bilgi piramidi olarak ikiye ayırılabiliriz. İki piramit

ve gerçek mi sorularına cevap aramak çok önemlidir:

arasındaki denge çok önemli. Kişi bir şeyi istiyordur

İyidir çünkü ideallerime bu meslekle ulaşabilirim.

ancak bilgisi o noktada ne kadar yeterli. Bunun

Güzeldir çünkü beni mutlu edeceğine inanıyorum.

sorgulanması gerekir. İstek piramidi ile bilgi piramidi

Geçerlidir çünkü güçlü ve zayıf yönlerime en uygun

bir araya gelirse uyuşma halinde doğru karar alınır.

meslek

önce

sıralamam

istediği

budur.

sorusunun

Gerçektir

çünkü

sürdürebilirliği en yüksek ve geleceği olan meslek seçeneğidir... gibi

İdealle gerçekler uyuşmalı

Duygularınızı iyi tanıyın

Tercih yaparken ideal ile gerçek hayat koşulları

uyuşmalıdır.

süreçteki

hatalar

Burada önemli olan kişinin kendi duygularını

öğrencilerin

bilmesi… Seçtiği alanın kendi duygularına hitap

hayatına mal olacaktır. Tercihlerde yüzde yüz başarıyı

edip etmediğini bilmesi… Örneğin; dinlemeyi

yakalamak elbette zordur ancak adayların ilgi alanına

sevmeyen,

göre en çok istediği bölümlerden başlayarak tercih

psikolojiyi seçerse başarılı olamaz. Ya da kıpır

yapması daha sağlıklı olacaktır. O nedenle idealle,

kıpır, hiperaktif bir insan masa başı işleri,

gerçekler örtüşmeli. Bu iki gerçeklik birbirine ne

hekimliği, idari işleri yapamaz ama pazarlamayı

kadar yakın olursa başarı ve doğru tercih o kadar ya-

yapabilir.

kın olur.

bilemeyebilir. O yaştaki bir insan ile 40

Meslek seçiminde anahtar soru var:

yaşındaki bir insan aynı olgunlukta olmuyor.

Hem mutlu hem de başarılı olabileceğim alan hangisidir?

Bunun

üzerinde

düşünülmelidir.

Tercihlerde sadece başarı yetmiyor.

konuşmayı

seven

yaştaki

bir

insan

bunu

Kişi kendisine karşı kör olabiliyor bazen. Realite körlüğü oluşabiliyor. Kişi kendisinin güçlü ve zayıf yönlerini yok sayabiliyor. Özellikle fazla övgüyle büyüyen, fazla lasistik beslenmesi olan çocuklar kendilerini en iyiye layık görüyor ve hayal kırıklığı yaşayabiliyor. Burada

duyguları

analiz

etmek

gerekir.

% 51 kuralını uygulayın

Uzmanlara danışın

Antipati duyduğunuz alanı seçmeyin. İlgi duyduğunuz

Kişi kendi duygularının farkına varmadan kesin

alanları önem sırasına göre dizmek gerekir. Sevmedi-

başaramayacağı riskli bir alan seçiyorsa ve

ğiniz, istemediğiniz bir bölümü sırf puanı tutuyor diye

anne-baba

yazmamak gerekiyor. Tercihlerde yüzde yüzü yakala-

yardımı alması gerekir. Şansın, akılla fırsatın

mak zordur. Mükemmeliyeti yakalamak mümkün de-

kesiştiği nokta şeklinde bir tarifi vardır. Her çıkan

ğil. İstek sırası burada devreye girmeli. İstek orantıla-

puan bir fırsat, akılla birleşince şans olur. Akıl iyi

masında yüzde 50’nin altındakileri yazmamalısınız.

kullanılmalı. Tercih döneminde adaylar mutlaka

51 üzerindekileri yazabilirsiniz. İleride sizin için iyi

yardım almalıdır, bu anlamda rehber öğretmenler

olabilir. Bu karar önemli. Bazı mükemmeliyetçi öğ-

yardımcı

renciler var 2-3 tercih yapıp riske ediyorlar, sonrasın-

günlerinde kullandıkları “Tercih Robotları” da

da da yerleşemiyorlar, puanları ziyan oluyor.

adayların işlerine yarayabilir.

ikna

edemiyorsa

olabilir.

mutlaka

Üniversitelerin

http://www.on5yirmi5.com dan alınmıştır.

uzman

tanıtım

Meslek seçiminde nelere dikkat etmeli? Gelecekte yaşam biçimimizi belirleyecek olan meslek seçiminde dikkat edilmesi gereken noktalar...

Meslek seçimi, sadece gelecekte nasıl bir işte çalışacağımızı

biçimi

ihtiyaçları da kişinin mesleki karar verme sürecini

istediğimizi de belirleyeceği için önemli bir karardır.

etkileyen ve kararlarına yön veren etkenlerdir.

Günümüzde

artması,

Birçok faktörün etkilediği meslek tercihini yapar-

mesleklere duyulan ihtiyacın teknolojik gelişmeye

ken sağlıklı karar verebilmek için izlenecek basa-

bağlı olarak değişmesi, bireyin kendi yaşam biçimi-

maklar var. Hangi alanlarda yetenekliyim? Gencin

görüşünün

öncelikle “ben neleri yapabilirim”, “hangi derslerde

benimsenmesi sonucu meslek seçimi karmaşık bir

daha başarılıyım” sorularının cevabını kendisine

sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Meslek seçimi

vermesi gerekir. Yetenek, meslekteki başarıyı ve

bir anda verilen bir karardan çok, yaşam boyu

doyumu etkileyen etkenlerden biridir ve temel

devam eden gelişimsel bir süreçtir. Bir anlamda

gerekliliktir

bireyin meslek seçimi, geçirdiği birtakım yaşantılar

yeteneğe sahip olmayan bireyin, işinde başarılı

ve deneyimler sonucunda verdiği bir karardır.

olması pek olası değildir . Tam tersi yeteneklerini

seçme

Meslek

değil,

nasıl

meslek

yaşam

seçeneklerinin

özgürlüğünün

danışmanları,

bir

anne baba tutumları ya da doyurulmayan psikolojik

olduğu

mesleki

karar

verme

sürecinde bireyin başta yetenek, ilgi ve değerlerine yönelik bir çözüm üretse de bireyin meslek seçiminde sosyal, kültürel yaşantıları olduğu kadar içsel dünyasını oluşturan psikolojik algıları,

Seçilecek

mesleğin

gerektirdiği

kullanamayacağı ya da mesleğin gerektirdiği

yetenek düzeyi bireyin kapasitesinin altında ise kişinin o meslekte doyum sağlaması mümkün olmayacaktır.

Örneğin,

sözcükleri

ustalıkla

kullanamayan, yazılı ve sözlü ifade yeteneği güçlü olmayan birinin dil ve edebiyat programlarında başarılı olması zordur.

Cisimleri üç boyutlu görebilme, bir şeklin açılımını

Bazıları için iyi bir gelir daha önemliyken,

düzlem üzerinde çizebilme yeteneği olan yaratıcılık

bazıları için akademik kariyer daha ön planda

gücü yüksek bir bireyin ise mimarlık mesleği için

olabilir. Birey; ünlü olmak, liderlik, yaratıcılığı

gerekli yeteneklere sahip olduğu düşünülebilir. Neleri

kullanma, düzenli yaşam, saygınlık vb. değerlerden

yapmaktan hoşlanırım? Yetenekler bireyin hangi

kendisi için önemli olanları belirlemeli ve bu

mesleklerde daha başarılı olabileceğinin, ilgiler ise

değerleri ona sağlayacak mesleğe yönelmelidir.

bireyin hangi işleri yapmaktan zevk alacağının

Size uygun olanı seçin Seçmeyi düşündüğümüz

göstergesidir. Hoşlandığınız dersler ve işler sizin

mesleklerin bize uygun olup olmadığına karar

ilginizin belirlenmesinde en önemli ipuçlarıdır. Burada

verebilmemiz için meslekler hakkında şu soruları

dikkat edilmesi gereken nokta, “ilginin uzun süreli”

yanıtlamanız gerekmektedir:

olmasıdır. İlgi duyduğumuz alanlar genellikle yetenek-

• Mesleği yürütürken içinde bulunacağımız çalışma

li olduğumuz alanlardır. Bazen de ilgi duyduğumuz

ortamı nasıl?

alanda yeteneğimiz olmayabilir. Örneğin; müziğe,

• Eğitim süresi ve bu eğitimin maliyeti ne kadar?

resme, edebiyata birçoğumuzun ilgisi vardır. Ancak bu

• İş bulma olanakları, ülkemizde ve dünyada

alanları meslek olarak seçecek yetenek düzeyine sahip

mesleğin geleceği ne durumdadır?

değilsek

• Mesleğin gerektirdiği fiziksel ve psikolojik

ilgimizi

sadece

hobi

düzeyinde

etkinliklerle tatmin etmeliyiz. Hoşlanarak yapacağımız

özellikler nelerdir?

bir işe yönelmek hem başarımızı hem de mesleki

• Meslekte ilerleme ve kariyer olanakları nelerdir?

doyumumuzu olumlu etkileyeceğinden mutlu bir

Meslekleri nasıl tanıyabilirsiniz?

yaşam

• Rehber öğretmenlerinize mesleklerle ilgili sorular

sürmemize

katkı

sağlayacaktır.

Kişilik

özelliklerim, seçeceğim mesleğe uygun mu? Meslek

sorabilirsiniz.

seçerken, kişilik özelliklerimizin seçeceğimiz mesleğe

• Meslek tanıtım seminerlerine ve üniversite

uygunluğu da oldukça önemlidir. Örneğin çekingen,

gezilerine katılabilirsiniz.

içe dönük, ikna gücü

düşük biri için pazarlama,

• Değişik mesleklerdeki kişilerle görüşebilir,

politika, hukuk gibi alanlar çok uygun olmayacaktır.

mesleklerin uygulanma biçimlerini gözleyebilirsiniz

Muhasebecilik, bankacılık, büro memurluğu gibi

. • Kitle iletişim araçlarında yayımlanan, meslekleri

meslekleri seçmeyi düşünenlerin düzenli, dikkatli,

kurallara

edebilirsiniz.

bağlı,

sorumluluk

sahibi

olmaları

üniversiteleri

tanıtıcı

gerekmektedir. Belirli fiziksel özellikler ve sağlık

•

koşulları

meslekleri tanıtıcı yayınları okuyabilirsiniz.

gerektiren askeri okulları, denizcilik ve

Gazetelerin-dergilerin

programları

Seçmeyi

eğitim

düşündüğünüz

takip

köşelerini,

havacılıkla ilgili bölümleri seçerken bu koşullara sahip

•

olup olmadığımıza dikkat etmeliyiz. Beklentilerim ve

programlarını inceleyebilir, öğrenci ve öğretim

mesleki değerlerim neler? Yöneleceğimiz mesleğin

üyeleri ile görüşmeler yapabilirsiniz.

yetenek ve ilgi alanlarımıza uygunluğunun dışında kişisel değerlerimize ve beklentilerimize uygunluğu da önemlidir. Bireyin mesleki faaliyet sonucu elde etmek istediği olanaklar, mesleki değerleri hakkında ipucu verir.

http://www.on5yirmi5.com dan alınmıştır.

bölümlerin

ders

Gülfer SARUCAN

MESLEKİ DOYUM VE ÖNEMİ “ Sağlıklı insan sevebilen ve çalışabilen kişidir” Toplum yaşamında hepimiz bir meslek sahibi olma, bir iş yapma ve etkin olma gereksinimi içindeyiz. Çünkü insan ile yaşam arasındaki en güçlü bağ mesleki yaşamdır.

Genel olarak meslek toplumda maddi kazanç elde etmek için yürütülen etkinlikler bütünü olarak tanımlansa bile sadece maddi kazanma aracı değildir. Bir meslek edinmenin temelinde para kazanarak, fizyolojik ihtiyaçları karşılamanın dışında sosyal ve psikolojik ihtiyaçların doyumu da söz konusudur.

İnsanın doğuştan getirdiği belli düzeyde yetenekleri, potansiyeli, gizil güçleri vardır. Biz yaşam içinde bunları ortaya koymak, kullanmak ve geliştirmek isteriz. Yeteneklerimizi, potansiyelimizi ve gizil güçlerimizi kullanıp geliştirebileceğimiz en etkili ortam da mesleğimizdir. Çalışarak, üreterek yeteneklerimizi geliştiririz, geliştikçe kendimizi daha değerli ve yeterli hissederiz, saygınlık kazanırız, iş etkinlikleri yolu ile insanlarla olan etkileşimimiz artar, belli roller ve görevler yoluyla sosyal kimliğimizi kazanırız. Ancak mesleki doyuma ulaşmadan psikolojik olarak sağlıklı bir yaşam sözkonusu değildir. Kişi işinde mutlu ve doyumluysa aile ve sosyal yaşamına da mutlu ve uyumlu olur. İş yaşamı, aile yaşamı ve sosyal yaşam ayrılmaz bir bütündür. Yaşamın bir alanındaki mutsuzluk mutlaka diğer alanlara da etki eder.

Örneğin iş yaşamına sürekli stres, sıkıntı yaşayan kişiler aile yaşamında eşine ya da çocuklarına karşı olumsuz bir tutum içine girebilir. Görüldüğü gibi insanların mutlu, huzurlu olmasını sağlayan bir durum da iş yaşamıdır. Günümüzün önemli sorunlarından biri olan stresin bir nedeni de, kişinin işinden doyum alamaması ve bu nedenle üretememesi, gizil güçlerini görememesi, gelişememesidir. Ayrıca kişinin iş yaşamında yaşadığı uyumsuzluklar, düzensizlikler de stres durumlarını yaratabiliyor. O halde“ İnsanlar nasıl mutlu olur? Severek çalışırlarsa...” sözü iş yaşamının insan üzerinde ne kadar önemli olduğunu açık bir biçimde ifade etmektedir.

Meslek seçimlerimizi yaparken meslek yaşamımızda doyuma ulaşmak için kendimize açık olan meslekleri tüm yönleri ile tanımak, gereksinimlerimizi, beklentilerimizi, ilgi ve yeteneklerimizi değerlendirmek ve bize uygun olan mesleğe yönelmeye karar vermek gerekir. Böyle bir kararın insan yaşamında son derece önemli bir yeri vardır. Dolayısıyla meslek seçimin hayatta vereceğimiz kararların en başında geldiğini söylemek kaçınılmaz.

Alıntıdır.

BİR MESLEK HAKKINDA NELER BİLİNMELİ Meslek Mensuplarının Yaptığı Başlıca Faaliyetler. Bir gün , hafta , ay ve yılda yapılan tipik iş nedir? Bu işte çalışan insanların yapmak zorunda oldukları ne gibi faaliyetler vardır? Birinci derecede insanlarla mı yoksa objelerle mi meşgul olunmaktadır. Koşma, atlama, eğilme, ayakta durma, denge sağlama, itme, çıkma, konuşma , işitme vb. faaliyetlerden hangilerini yapma zorunludur. Seyahat etme gerekli mi ? Gerekli ise ne zaman nereye? Çalışma Ortamı:

İş nasıl bir ortamda yürütülmektedir? (Sıcak, soğuk rutubetli mi? Tozlu, gürültülü...) iş, içeride mi yoksa dışarıda mı yapılmaktadır? Çalışan kimse ani ısı değişikliklerine, rahatsız edici kokulara, yanma ve elektrik şoklarına, patlamalara maruz kalabilir mi? Mesleğe özgü hastalıklar var mıdır? Başka insanlarla mı yoksa başkalarıyla mı çalışılmaktadır? Çalışma Koşulları: Günlük çalışma süresi ne kadardır? Gece, hafta sonu, nöbetleri var mıdır? Yıllık izin ne kadardır. Kaç yaşında emekli olunabilir. Mesleğe Hazırlanma: Mesleğe girebilmek için gerekli olan kaçınılmaz ve istenen hazırlık düzeyi nedir. (çıraklık, kurs, staj gerekli midir?) Mesleğe hazırlayan okullar hangileridir? Bu okullara nasıl girilir, eğitim süresi ne kadardır. Bu okullara girebilmek için bireyin nasıl bir ön hazırlığa sahip olması gerekir? Meslekte İlerleme: İlerleme olanağı var mıdır? (varsa yıl ile mi yoksa bilgi ve tecrübe ile mi?)

Kazanç:

Haftalık, aylık ve yıllık, güvenilir kazanç miktarı ne kadardır? Türkiye ‘nin çeşitli bölgelerinde kazanç yönünden farklılık var mıdır? İş Bulma Olanağı: Meslekte çalışanların miktarı ve meslek mensuplarına ülkemizde duyulan ihtiyaç nedir? Melek ülkenin hemen hemen her yerinde icra edilebilir mi? Yoksa belli başlı toplanma yerleri var mıdır? İş Bulma Olanağı ve Mesleğin Geleceği: Meslekte çalışanların miktarı ve meslek mensuplarına ülkemizde ve dünyada duyulan ihtiyaç nedir? Meslek ülkelerin her yerinde icra edilebilir mi? Meslek Mensuplarının Bağlı Bulunduğu odalar ve Dernekler: Mesleğe girmeye veya meslek üyelerinin faaliyetlerini denetleyen oda ve dernekler var mıdır? Varsa giriş koşulları Kanuni Özel Şartlar: İşe alınmak için diploma, sertifika, askerlik hizmetlerini yapmış olma gibi kanuni ön şartlar var mıdır? ÇALIŞANLARDA ARANAN NİTELİKLER: Fiziksel Özellikler: a-Yaş: İşe gir ebilmek için en büyük ve en küçük yaş sınır ı nedir ? b-Boy Ağırlık: İstenilen en az ve en çok boy ve ağırlıklar nedir, böyle bir ayrım var mıdır? c-Sağlık Durumu: İşitme gör me, koku alma keskinliği, r enk kör lüğü olmaması, beden gücü gibi fiziksel şartlar aranmakta mıdır? Yetenekler: En az ve en çok zihin gücü düzeyi, sayısal, sözel, şekil uzay yetenekler i sesler i ayır t etme, tepki sürati gibi psikolojik niteliklerden hangileri gereklidir? Bu konuda yapılmış çalışmalar var mıdır? İlgiler: Temel bilim ilgisi, sosyal bilim ilgisi, mekanik ilgi, ikna ilgisi, ticaret ilgisi, sosyal yardım ilgisi gibi ilgi alanlarından hangisi yada hangileri gereklidir.

RAM’DAN HABERLER TEOG ve YGS-LYS Tercih Danışmanlığı

TEOG ve YGS_LYS tercih danışmanlığı sürecinde 987 öğrenciye danışmanlık hizmeti verildi. Tercih Danışmalığı Sürecinde Görev Alan Tüm Psikolojik Danışmanlarımıza Teşekkür Eder, Öğrencilerimize Tercihlerinin Hayırlı Olmasını Dileriz

FRANSIZ SANATÇIDAN GÜNÜMÜZ DÜNYASINI ELEŞTİREN İLLÜSTRASYONLAR!

FİLM ÖNERİLERİ SINAV Sınav, 2006 yapımı bir Türk dram filmidir. Mert (İsmail Hacıoğlu), Sinan (Yağmur Atacan), Gamze (Rüya Önal), Kaan (Caner Özyurtlu) ve Uluç (Volkan Demirok), gelecek kaygısı, aile baskısı, yoğun okul temposu ve sınav depresyonu nedeniyle iyice bunalmıştır. Ekibin önce okuldaki yazılı sorularını ele geçirmekle başlayan macerası ÖSS Soru Bankası soygununa dek uzanır. Aynı zamanda filmde ünlü aktör Jean-Claude Van Damme da yer almaktadır. tr.wikipedia.org dan alınmıştır.

GHAJİNİ Hindistan’da bir telefon şirketinin sahibi olan Sanjay Singhania ayrıca Hindistan’ın en zenginlerinden birisidir. Şöhretinden ve isminden yararlanmak istiyen bir kadın Sanjay Singhania adı ile bir çok işlere imza atıcaktır. Daha sonra Sanjay Singhania, o kadınla tanıştığında ona aşık olup sanki büyülenmiş gibi ne istiyorsa yapıcaktır. Aşklar git gide büyüyen ikilinin başına daha sonra Sanjay Singhania düşmanlarından olan mafyalar gelip Sanjay Singhania akıl almadık bir şekilde hafızasını kaybedercesine dövüp öldü diye

atacaklardır. Sanjay Singhania yaşamaktadır ancak hafızasını kaybetmiş sevdiği kadını gözlerinin önünde öldüğünü hatırlayarak her on beş dakikada bir hafızası sıfırlanarak yaşamaktadır. Onu ayakta tutan tek şey aşık olduğu kadındır işin ilginç yanı her on beş dakikada bir hafızasını kaybeden Sanjay

Singhania

bütün

mirasını

güzel

yaşamını

reddetmiştir çünkü intikamını almak için her şeyi yapacaktır. http://www.kisiselbasari.com dan alınmıştır.

KARİKATÜR

ŞANLIURFA REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

Adres : Kamberiye Mah. No:57 Akbank Karşısı Haliliye / ŞANLIURFA Telefon : 0414 216 91 00 http://sanliurfaram.meb.k12.tr/ psikoram@gmail.com

facebook.com/pages/Şanlıura-RAM @PsikoRAM