PURE CHILD juni 2020

Het grijze gebied tussen autisme en hooggevoeligheid

Een jonge moeder die een enorme zoektocht heeft met een heel gevoelige zoon die rond zijn elfde last krijgt van zware depressies. Hij verstopte zich in de wereld van computerspellen zodat hij zich met andere personages kon identificeren, zoals hij me vertelde. Pas na vele jaren krijgt hij de diagnose ADD en chronische depressie. Ze hadden eerst gedacht aan het syndroom van Asperger maar hij voldeed toch niet helemaal aan de daarvoor beschreven symptomen. En dan? Hoe ga je daarna verder?

Deze jonge moeder was ik. Natuurlijk wist ik allang dat mijn zoon ‘anders’ was en dat werd steeds zichtbaarder naarmate hij ouder werd. Gelukkig vond hij met vallen en opstaan zijn weg en gaat het nu goed met hem. Ik stopte nooit met zoeken en ging vanaf 2009 trainingen geven aan hooggevoelige kinderen en jongeren vanuit verbinding met het platform ‘Wijze ouders’. Dit met als doelstelling dat ze beter snappen wie ze zijn.

Hoe beter ze met hun emoties kunnen omgaan, hoe minder zij zich hoeven te verliezen in het overprikkeld zijn.

Door mijn werk in de zorg en later in het onderwijs raakte ik steeds meer geïnteresseerd in wat autisme nou precies is. Ik zag steeds meer verbanden tussen hooggevoeligheid en autisme. Tijdens een lezing van Hans Lemmens werd dit temeer bevestigd. In zijn boek ‘Het elastiek tussen lichaam en ziel’, beschrijft hij heel mooi hoe onze ziel verbonden is met ons lichaam. We hebben een lichaamskoord en dat is flexibel als een elastiek. Dit betekent dat we als ziel daardoor ook een beetje uit ons lichaam kunnen ‘hangen’. Op het moment dat we overlijden wordt dit koord verbroken en gaat onze ziel naar de Auteur: H. Lemmens V.U.: Gvmedia Stichting hogere sferen terug. De ziel treedt dan uit het lichaam en ISBN: 978905599237 de gelaatskleur verandert, waardoor je weet dat het koord afgebroken wordt.

Hooggevoeiligheid

Hooggevoelige kinderen hebben door hun gevoeligheid en het sneller overprikkeld kunnen raken, de neiging om ook een beetje uit hun lichaam te gaan ‘hangen’. Zo voelen ze wat minder en komt alles wat minder hard binnen. Het gevolg is wel dat ze daardoor niet goed geaard zijn. Je

ziet dat deze kinderen ook vaak wat dromerig zijn. Het kan daardoor lastig zijn om aardse dingen zoals schoolleerstof goed te onthouden.

Autisme

Bij autistische kinderen is vanuit deze benadering de ziel niet helemaal goed ingedaald in het lichaam. Normaliter is zes weken na de geboorte de ziel ingebed in het lichaam. Het kind gaat dan ook voor het eerst contact met de ouders maken. Je ziet dat ze je echt aan gaan kijken. Echter, bij de kinderen met autisme gebeurt dit niet of nauwelijks. Afhankelijk van het soort autisme en de ernst, blijft de ziel als het ware aan de rand van het lichaam hangen. Het gevolg is dat het ‘ik’ zich niet in het lichaam kan manifesteren. Dat is het verstoorde contact wat de ouders waarnemen.

Vanuit verbinding komt ontwikkeling tot stand. Het kind met autisme mist hierin stukken omdat het niet de nodige verbinding heeft met zichzelf en daardoor met de omgeving. De gevolgen daarvan zijn ook in de ontwikkeling van de hersens te zien. Dat is in beeld gebracht bij mensen met autisme, door hersenscans die heel veel korte verbindingen laten zien in plaats van de normale langere verbindingen. Ze hebben hierdoor ook een hele andere perceptie van de werkelijkheid die wij zien. In mijn boek dat ik in 2016 schreef, kom ik hier ook op terug. In de bijbehorende training omschrijf ik autisme vanuit verschillende stromingen en hoe je als ouder/hulpverlener daardoor met een andere visie naar autisme kunt leren kijken.

In de ontwikkeling van ‘normale’ en hooggevoelige kinderen zie je dat een kind op een gegeven moment zichzelf als ‘ik’ gaat onderscheiden ten opzichte van andere mensen. Dit ‘ik’ wordt gevoed door de omgeving waardoor het kind zichzelf stevig in het leven kan gaan neerzetten. Hierdoor ontstaat een wereldbeeld voor het kind en ontwikkelt het zijn persoonlijkheid.

Waar lopen autistische kinderen tegenaan?

Door de vele korte verbindingen in de hersens moeten ze de hele dag puzzelen om de juiste informatie bij elkaar te zoeken. Dit heeft grote consequenties voor het vermogen om verbindingen tussen gebeurtenissen te zien. Ze missen een stuk in hoe sociale interacties tot stand komen. Daarnaast is plannen en organiseren erg lastig voor ze. De informatie die opgeslagen is, kan niet goed verwerkt en op de juiste manier aan elkaar gekoppeld worden. Hierdoor is het heel lastig voor ze om nieuwe dingen te leren waar we in ons dagelijkse leven mee te maken hebben. De wetenschap is er nog steeds aan het puzzelen hoe deze kinderen nu waarnemen, vooral omdat het voor deze kinderen lastig is om vanuit ons referentiekader een vertaling te maken. Ze kennen onze ‘werkelijkheid’ niet zo als wij. Aan ons de uitdaging om hen te lezen en te leren begrijpen.

Als je eens zou beseffen hoeveel energie het deze kinderen kost om de hele dag te proberen beelden te maken om ons te kunnen volgen! Het is alsof je de hele dag door, een enorme puzzel aan het maken bent en alles gaat ook nog eens zo ontzettend snel in de communicatie. Dan is het niet zo gek dat de overprikkeling steeds groter wordt en begrijp je ook beter waarom deze kinderen zich vaak nog meer terug willen trekken in hun eigen wereldje en soms zo onbereikbaar kunnen zijn afhankelijk van de mate van het autistisch zijn.

Overprikkeling is de overeenkomst

Natuurlijk is dit slechts een beknopte uitleg van zo’n ingewikkelde staat van zijn als autisme. Ik begon dit artikel met ‘het grijze gebied tussen autisme en hooggevoeligheid’. Ik heb de twee beschreven en de grootste overeenkomst is overprikkeling. Autisme en hooggevoeligheid liggen in elkaars verlengde en de overgang van het een in het ander is een grijs gebied. Waar hooggevoeligheid over gaat in autisme, is op dit moment nog niet duidelijk. 

Margaret Rijkes

www.allesiskids.nl

Sinds 2009 geef ik trainingen aan hooggevoelige kinderen en pubers na het volgen van trainingen bij Sylvia van Zoeren die het platform ‘Wijze ouders’ heeft opgericht. In 2016 deed ik een jaar onderzoek naar autisme omdat dat steeds meer mijn interesse wekte door mijn werk in de zorg en het speciaal onderwijs. Hieruit ontstond een boek en een training: Autisme vanuit andere stromingen.