7 minute read

sandyaning sunia (Agus Sutrarama

Satua Cutet

sandyaning sunia

Advertisement

Wayan Jengki Sunarta

Ipun tuara pati ngomong, kéwala limané kriput nyiriang yusané

suba nyaluk ulung dasa tusing ja nawang prai, ngulat tipat,

nyacal jaja, nanding canang, tuah gaginanné sawai. Baisné enu

nyidang cacag cicig ka tegal ningalin yén ada biuné suba nasak,

ngalih donné, lakar gapgapina pianak mantu cucuné. Ipun tuara

ja mémé kandung tiang, kéwala ipun suba ngajahin tiang apa ané

madan pianak ento.

Agus Sutrarama

Mémé tiri tiang ento, suba dadi mémén tiang pedidi, uli tiang nawang idup, tiang tuah mamémé tekén ipun. Disubané bapan tiang ngelah pianak lalima, ipun buin ngantén ngajak mémé kandung tiangé, lacur mémé kandung tiangé ngalahin dugas ngalekadang tiang, laut i bapa masih nutug tusing makeloné. Mémé tiri tiang tetep nyayangin tiang kénkén jé pianak kandungné pedidi, nadiang tiang pianak lan tuah ipun mémén tiangé.

Bli, peteng lemah Bli megaé, apanga nyidang nyicil tegalan apang iraga ngelah tetamian baang pianak cucu. Bli, ipidan dugasé Bli mara mulih uli Jawa, laut nganggon tiang tunangan, Bli taén nyanjiang, di subané raga ngantén lakar ngajak tiang kemu ka Yogya, tongos Bli masuk pidan, melali, mabulan madu. Kéwala tiang kimud lakar nakonin Bli, elek ngulgul ngingetin

Bli, tiang nawang, tiang lakar ngantiang kanti iraga seken ngelah tabungan malu.

Bli, buka sander krébék, ituni semeng Bli matimpuh di bais tiang, sigsigan buka anak cenik, lan nyambatin tiang, ngidih tekén tiang, kurenan Bliné ené, lakar nyuang I Luh Sri, Bli... pastika Bli nawang kénkén benyah di tengah tangkah tiang, kéwala tiang musti kuat Bli, lakar jalanin tiang, ulian kadung suba macepol semaya di muncuk layah tiangé ipidan, lakar satya nampingin Bli, ngayahin Bli, saidup samati...

Mémé tiang mapungkusan Mén Putra, ulian Blin tiangé madan Wayan Putra, adi-adiné makejang luh, aget Mbok Adé lan Mbok Mané nganten paek, enu di banjaran pedidi, dadiné aluh i mémé mlalinin, tuah Mbok Tut ngajak Mbok Adék Baliké ané paturu kajuang joh ka Badung, makejang ngajak timpalné di tongos pagaénan. Nuju tiang lekad, Bli Wayan Putra ada di kelas telu SMA, buin akejepan lakar namatang. Kala ento nyidang ngeték anaké nyidang asukanga SMA tekén reramané di banjar tiang, diapi ngangsehang, Bapan tiang ané tuara ngelah geginan tetep dugasé ento, sajaba buruh bangunan, dikénkéné masih muruh ka uma, suba sanget ngarasaang bangga, ulian pianak-pianakné jemet nyak melajah lan nuutin munyin rerama, apanga nyidang namatang Bli Wayan di SMA, ngisinin jengahné ipidan tuara pragat masekolah di Yogya. Dugas ento mbahé tusing kuat ngenehang pianakné ejoh, setata liat-liat, laut ngidih apanga i bapa enyak mulih, neked jumah i bapa kajodoang ngajak i mémé. Blin tiang Bli Wayan Putra tuara buin nyidang tegteg kenehné masuk, dikala mémé kandung tiangé ngalahin, ipun sebet pesan ulian adiné ané paling cenik, mara lekad suba kakalin méméné mati, tusing ada yéh nyonyo lan anget sayang mémé ané nyambut ipun di guminé ené. Matumpuk sebet Bli Wayan ulian keséhatanné I Bapa milu masih ngedrop. Tusing makeloné i bapa nutug mémén tiangé, Bli Wayan mutusang suud masuk, lan lakar tuah magaé marengin i mémé, ngidupin kulawarga, nyanjiang apang adin-adiné tusing milu nungkak sakolahné, diapi luh luh, ada keneh

ipunné sabedikné makejang nyidang tamat di SMK. Kéwala lacur, makejang mbok-mbok tiang masekongkol, nuutin Blinné, makejang tuah neked SMP, makejang énggal-énggal apang nyidang magaé, apang masih patuh nyidaang nguupin i mémé ngajak Bli Wayan, lan tuah lakar mucukang idup tiangé, adin ipunné ané paling cenik, apang nyidang masekolah sategeh-tegehné.

Né jani tiang ada dini, di gumi Miami, nyalanang kontrak atiban tiangé, kakirim baan hotél tongos tiang magaé di Bali, dadi Barista. Dini tiang negak di pasisi, ningalin Hyang Surya tuun nyinebang wainé, tuah ulian ipun jak makejang, i mémé lan penyaman tiang, nadiang tiang nyidang namatang Diploma tiga pariwisata tiang, maan magaé di hotél bintang lima lantas kakirim mai. Kéwala, tetep tiang tondén nyidang ané madan ngwales.

“Eda ja mémé belianga magenep-genep, ngelah Putu pipis, punduhang malu nah.” Enceg ingetan tiang dugasé i mémé ipidan taén pedih ulian tiang meliang ipun baju nuju maan gaji pertama tiangé magaé di hotél.

Sanja ené sajan sepi dini mé, iseng tiang tekén mémé kéto masih kulawarga di Bali.

“Kemu suba Tu, jemak kesempatanné ené. Bliné ngerunguang i mémé dini.”

“Anak kaiket kontrak atiban tiang, Bli.”

“Nah, jalanin gén, atiban tuara makelo.”

Tu, suba teka li megaé né? Nah, kayeh malu, nyidang video call, jak natab.

Pabesen SMS Mbok Adék Balik mara bakat baca tiang. Wraspati Umanis, oton tiangé. Jumah di Bali, tuah suba dina Wraspati semeng, dini di Miami durian biin sawetara roras jam, enu Buda Kliwon peteng, tiang mara teka uli pagaénan.

Kéweh baan tiang naanang baat rasa kangen tiang ring kulawarga di jumah, ramé di vidio call, makejang mbok-mbok tiangé mulih, kenehang tiang tuah nyelapang. Ponakan-ponakan tiang masi ada pacruét ngenah, diapi gambarné tuara sajan jelas, kéto masih pegat-pegat. I Mémé, ratu... ipun ngenah ditu di balé dangin, nguncarang mantra, mapakéling ring Déwata sami, sedek

nunasang tiang rahayu di dina otonan tiangé, ané tumbén jani tiang sing ada jumah, joh, kéwala tuara ngalangin ipun natabang tiang.

“Tu, ayab Tu...” Dingeh tiang suaran i mémé tiang sayang, duh, dot san tiang melekuk mémé, sekenang tingalin tiang limanné ngejer mirib baan tuuhné, ngisiang gelas misi tirta, ipun makenyem, belus lingker paningalan ipun, jegég pesan ipun, Ratu... kakencanin baan bli lan mbok-mbok tiang, ningalin tiang ngayab-ayab di vidioné. Tumbén di jumah ramé, biasané nuju tiang nélpon mulih, kéto masih yén nyidang vidio call-an ngajak ponakan tiang pianakné Bli Wayan, tuah ipun sakulawarga mimbuh i mémé dogén ané ada ditu. Tumbén jani makejang mbok-mbok tiang ada ditu, kenehang tiang, mirib dot milu ningalin tiang natab.

Barak langit sakabedik dadi peteng, mara san Hyang Téja ilang di tanggu kauh, lan lakaran mentik buin dadi semeng ditu, di Bali, nyunarin sahananing kaluihan di Pulo Déwata, di umah tiang joh ditu, né suba nem bulan kalahin tiang.

Tuah dina ané biasa, kasaputin baan kangen, pengacepné i mémé sayang dugas ipuan natabang tiang uli joh, nganggon sarana vidio call, acepang tiang balik, tunasang tiang balik, ring Ida Batara Guru, apanga setata nyaga mémé tiang, kulawarga tiang, né tuara kajujuh baan kadadua liman tiangé jani, kéwala setata paek di hatin tiangé. SMS tiang tumbén makelo sing kawales baan kulawarga tiangé di Bali, maan tiang nyilih HP, télpon tiang mulih, kéwala makelo tuara kaangkat, ibuk tiang jani sing dadi engkebang buin.

Turut berduka atas meninggalnya ibunda tercinta I Wayan Putra Arsana.

“Mémééé...”

Yan, iseng san jak I Putu...

Nah, Mé jani nak I Putu sedek magaé ditu...

Kanti peteng kéné magaé Yan o?

Nak mabading guminé. Yén dini peteng, ditu nak semengan.

Oo... kéto.

Yan... eda kanti baanga I Putu nawang yén mémé gelem, apang sing makeneh ia ditu, apang kumuh seleg ia magaé, dija kadén guminé ento.

***

Ané jani tiang dini, negak nyelélég tan pasisa bayu, di bucun ruang tunggu Bandara Internasional Hongkong. Pésawat tiangé ditunda keberangkatanné ka Bali kanti galah ané todén jelas, ulian andus Gunung Agungé enu nglikup. Nyansan tan padaya rasa ring Widhiné suba ngelah sasuratanné padidi, dadi ati sajan, kanti tiang musti nawang yén ipun, mémé tiri tiangé, ané suba anggep tiang mémé tiang padidi ento suba ngalahin pertiwi ulian tiang ngalihin padidi di médsos, mirib bas sayang sajan mémé ngajak déwék tiangé mé, kanti sakit méméné sing baang tiang nawang. Dong suba dugas ento mémé natabang tiang, mémé suba gelem, lan maksaang raga. Dong mbok-mbok makejang mulih ento ulian nengokin i mémé? Dadi ati san mémé, tuara ngemaang tiang selah ngajak mémé melali ka Yogya, lakar ngisisinin semayané i bapa ané nungkak, buka ané bakat baca tiang di buku harian méméné ané tan panyelapan tepukin tiang. Mirib dot sajan mémé apang tiang berhasil, apang tiang suksés, kanti tiang sing baang mémé ngayahin mémé, abedik pa mé, disisan idup méméné, mémé...

“Tu, ampurang bli, ulian pati kaplug lan sanget baan bli ngenehang kenken carané lakar nyambatin Putu, ané pasti lakar selegagan. Bli masih bas mamolos, nuutin i mémé ané nembahang ngabarang awakné gelem tekén Putu ditu. Tu, Putu masih nawang i meme demen ngopi, sing ja kapok diapi pidan taén kambuh maagné, koné apanga gaénang kopi cara ané biasa gaénanga ngajak I Putu. Apanga kuatan koné bin dik magadangin berita internasionalé di TV sambilanga nanding bantal porosanné. Nuju penyiaré nyambatang Amérika, pasti mekejang lakar kaukina ngajak i mémé, koné dini sa I Putu magaé.”

Sanja sawetara jam lima tiang neked dini, di umah tiangé, beseh-beseh peningalan tiang mabayahan ngajak sopir taksiné, tingalin tiang Mbok Adék

Balik tiang diwangan sedek ngerisakin lad-ladan luuné, ipun ngentungan sampatné kala ningalin adinné teka, adi kesayanganné ané mara teka uli sajoh joh gumi, melekuk ipun, pada ngeling sigsigan.

“Putu... ampurang Mbok, ampurang Mbok... Tu.”

Lantas teka uli jumahan Bli Wayan, Mbok Adé, Mbok Man, lan Mbok Tut, makejang ngeling, makejang malekuk tiang. Bli Wayan, Bli Wayan ané paling kuat ento, né jani masih mesuang yéh matané, ngisiang liman tiang, dingin liman ipunné, natad tiang menék ka sepéda montoré, nengokin I Mémé...

Matan ainé elek, tuara ngelah alasan buin lakar ngajumang endihné kapining déwék tiang. Tuah petengné sakabedik buka ngerti, nyamurang yéh paningalan tiang ané buka tan parérénan membah ka tanah, di kwangén duur gagumuk, tongosné jani sunar kesayangan tiangé sirep.

Om Swargantu, Moksantu, Sunyantu, Murcantu

Luh, semayan mboké, lakar nyaga I Putu cenik, kanti ia madan suksés idupné lan maguna ring kulawarga.

(170619)

This article is from: