MUZIEK

De schoolconcerten van Guy Verlinde

Van Afrikaanse slaaf tot R&B-artiest

Zin om op school een muzikale reis te maken naar de bron van de hedendaagse pop- en rockmuziek, de blues dus, en tegelijk de sociaal-culturele achtergrond te duiden? Of verkies je een musical trip die de kracht van muziek als verzetsmiddel aantoont? Dat kan dankzij de educatieve shows met Guy Verlinde, een Vlaamse blueszanger en -gitarist met een internationale renommee.

Eddy Bonte

In 2008 geeft maatschappelijk werker Guy Verlinde zijn job op om onder het pseudoniem Lightnin’ Guy voorrang te verlenen aan de blues. Zijn eerste cd is meteen een schot in de roos. Met zijn begeleidingsgroep The Mighty Gators breekt hij zeer snel door op Europese schaal. Wanneer de Gentenaar in 2012 België vertegenwoordigt op de European Blues Challenge, heeft hij met zijn energieke en publieksvriendelijke act reeds talloze podia veroverd van Spanje tot Slowakije. Het bloed kruipt echter waar het niet gaan kan: Guy Verlinde koppelt zijn ervaring als jeugdconsulent en sociaal-cultureel werker aan zijn muzikaal talent en begint educatieve concerten te ontwikkelen voor jongeren en de schoolgaande jeugd in het bijzonder. In 2016 richt hij met Mighty Gator-bassist Karl Zosel ‘schoolconcerten.be’ op. Op dit ogenblik bieden ze niet minder dan zeven verschillende schoolvoorstellingen aan.

Blues is geen depressieve muziek, het is omgekeerd: blues is the cure!

Guy Verlinde: ‘Ik heb altijd voor groepen gestaan, eerst lokaal als jeugdconsulent in Zedelgem en daarna landelijk bij Graffiti Jeugddienst. Daar was ik het gewoon om workshops op te zetten en projecten te organiseren. Graffiti Jeugddienst reikt kinderen en jongeren creatieve middelen aan waarmee ze hun mening naar buiten kunnen brengen. Ik was dus ook onbewust voorbereid op de organisatorische kant van de job als muzikant. Ik was het ook gewoon om met kinderen en jongeren om te gaan, met hen te communiceren, ze mee te nemen in een verhaal. Na Graffiti Jeugddienst zette ik een netwerk van jeugdherbergen op met een artistiek-cultureel karakter, die bijvoorbeeld onderdak zouden verlenen aan reizende muzikanten en artistieke jongeren tot doelgroep had, maar door de crisis van 2008 werd minder gereisd en viel mijn plan na twee jaar in het water.’

Muziek houdt veel meer in dan bewegen of zingen. Reeds heel lang geleden heeft men de magische krachten van muziek ontdekt

MAISON DE LA LAÏCITÉ

Bijzonder is wel dat je schoolconcerten eigenlijk eerst in het Franstalig landsgedeelte werden opgevoerd.

Al bij al ben ik een beetje toevallig in die schoolconcerten gerold. Mijn band was ook populair in het Franstalige

© Sainabou Van Raemdonck landsgedeelte en zo werd ik een jaar of vijf teruggevraagd om de geschiedenis van de blues te brengen voor de Jeunesses Musicales de Wallonie-Bruxelles. Ik kon terugvallen op mijn workshops, maar dan in een bestek van vijftig minuten in plaats van drie uur. Ik vertel het verhaal van de blues en breng dat met live gespeelde fragmenten. Ik begin altijd met genres en sterren die schatplichtig zijn aan de blues en die de kinderen kennen, bijvoorbeeld de hedendaagse R&B, Beyoncé of Rihannah. We eindigen met I Gotta Feeling van The Black Eyed Peas, omdat iedereen dat kan meezingen, zowel iemand van het lager in Arlon tot een leerling van het secundair in Oostende. Via die historiek van die muziek, de negro spirituals of de boogie van John Lee Hooker, toon ik aan dat muziek ook dient om je goed te voelen. De Afro-Amerikaanse cultuur gebruikt muziek als een kracht om zorgen te doen vergeten. Blues is geen depressieve muziek, het is omgekeerd: blues is the cure! Tegelijk schets ik dan de sociaaleconomische achtergrond, de beweging voor burgerrechten van Martin Luther King. We hebben dat programma, met een paar aanpassingen, reeds voor zowel kleuters als voor achttienjarigen gebracht.

Kinderen leren tegelijk over slavernij, emancipatie, racisme en onrecht, plus dat de muziek waarnaar ze luisteren een geschiedenis heeft

Je trok ook snel de aandacht van de Franstalige vrijzinnigheid.

Inderdaad. Rond die tijd vroeg La Maison de la Laïcité in Mons om de ceremonie van hun Lentefeest op te luisteren. Ik vroeg me eerst af of de voorstelling wel zou passen, want na de toespraken was het de bedoeling dat de kinderen, hun ouders en grootouders onze Voyage dans le blues zouden meemaken. Welnu, het project paste wonderwel, want de kinderen leren tegelijk over slavernij, emancipatie, ra-

© Karim Hamid

cisme en onrecht en bovendien heeft de muziek waarnaar ze luisteren een geschiedenis. Je kan er dus makkelijk waarden en normen aan koppelen, er zit een inhoudelijke meerwaarde aan vast die aansluit bij wat het vrijzinnig humanisme beoogt. Het was een succes en sindsdien hebben we in Wallonië zes tot zeven keer op zo’n ceremoniën gespeeld, want dankzij Jeunesses Musicales is dat per regio goed georganiseerd. Ik legde mijn project voor aan de Vlaamse vrijzinnig-humanistische verenigingen, omdat iedereen toch op zoek is naar een zinvolle en originele invulling van die feesten, maar daar kwam tot nog toe geen respons op, ook omdat er bij ons geen doorgeefluik meer is. Als je wil weten wat een rechtse regering kan doen: die besliste in 2016 om de subsidies voor Jeugd & Muziek stop te zetten, dus zijn de schoolconcerten in Vlaanderen weggevallen. Nochtans was net die formule een bewezen waarde. Hoe absurd is dat! Je kan toch niet meten hoeveel muziek op school opbrengt? Niet alles kan in een Excelbestand worden berekend. Heel die organisatie, al die mensen, dat is als een kristalglas aan diggelen gevallen. Een paar kleine vzw’s probeerde de toestand te verhelpen, maar dat werkte niet. Jeugd en Muziek was een goede filter voor de schooldirecties. Toen besloten Karl Zosel – die al langer schoolconcerten speelde – en ikzelf om onze projecten

© Centre Culturel Mouscron te bundelen en een eigen organisatie op te starten. Ondertussen biedt ‘schoolconcerten.be’ niet minder dan zeven verschillende educatieve muziekprogramma’s aan.

REIS NAAR DE BLUES

Blues en basisonderwijs, ik zou het verband niet zo gauw leggen.

Voor het basisonderwijs ontwikkelden we Reis naar de Blues. Dit is een zeer interactief concert waar de participatie en beleving van de kinderen centraal staat. Ze worden uitgenodigd om te dansen, te zingen en we leren hen verschillende ritmes aan, zoals dat van een oude stoomtrein. Geen enkele muziekvorm was zo belangrijk voor de evolutie van de hedendaagse pop- en rockmuziek als de blues, die de basis vormt van de rock’n’roll, funk, soul, disco, hiphop en de hedendaagse R&B, dus zowel van The Rolling Stones, James Brown als Adele. Aan de hand van een interactief verhaal geven we een overzicht van de belangrijkste stromingen, invloedrijkste muzikanten (Muddy Waters, BB King, …) en de belangrijkste instrumenten

(gitaar, harmonica, …), met daarbij de sociaal-culturele achtergrond met verhalen en anekdotes. Het verhaal illustreren we met live gespeelde voorbeelden.

De protestsongs van bijvoorbeeld Bob Dylan en John Lennon tonen de kracht van muziek en kunst als verzetsmiddel tegen gewapende conflicten

Voor het basisonderwijs breng je ook een voorstelling die de blues overstijgt en ingaat op de kracht van muziek.

Klopt. De Hemel in mijn Hoofd brengen we in samenwerking met Te Gek! Zoals ik al zei ‘blues is the cure’, maar dat geldt niet enkel voor blues. Muziek houdt veel meer in dan bewegen of zingen. Reeds heel lang geleden heeft men de magische kracht van muziek ontdekt. Het kan je helpen als je verdrietig of bang bent, muziek kan je moed geven of slechte ervaringen doen vergeten, muziek kan ervoor zorgen dat je opnieuw rust krijgt in je hoofd en je je zo opnieuw gelukkig kan voelen. Je overgeven aan het ritme en de melodie van de muziek of luisteren naar de tekst van een liedje, is misschien wel het beste medicijn om alles wat je niet leuk vindt, weg te toveren of op zijn minst even te doen vergeten. Ook De Hemel in mijn hoofd is bijzonder interactief, want we laten de kinderen hun negatieve gevoelens uit hun lichaam schudden en roepen. We zorgen ervoor dat de voorstelling eindigt in één groot feest, waar zowel de leerlingen als de leerkrachten vrolijk van worden.

Nog kort iets over het secundair onderwijs, want voor dat niveau bied je een gevarieerd pakket aan.

Voor het secundair bieden we wel vijf projecten aan. Geworteld in de blues is een variante van Reis naar de blues, maar ik wil toch iets zeggen over ons programma Oorlogsstemmen. We vertrekken van de Eerste Wereldoorlog, maar spreken in wezen over de wereld nu. Ik heb het niet alleen over oorlogsliederen en gedichten als In Flanders Fields, maar ook over historische tegenstemmen zoals Martin Luther King en Nelson Mandela. De protestsongs van bijvoorbeeld Bob Dylan en John Lennon tonen de kracht van muziek en kunst als verzetsmiddel tegen gewapende conflicten.

Ik heb iets gevonden dat ik intrinsiek graag doe. Ik sta met plezier om vijf uur op om in de provincie Luxemburg een schoolconcert te geven. Voor de jongste editie van La Fête de la Musique trad ik in Charleroi op voor kinderen die door de jeugdrechter zijn geplaatst. Zeven kinderen van vijf tot twaalf jaar die in hun leven al veel ‘blues’ hebben meegemaakt. Dat er een muzikant kwam en dan nog speciaal voor hen, was voor hen een openbaring. Het optreden duurt vijftig minuten, maar ik ben drie uur gebleven. En dan weet je dat je echt het verschil kan maken.

Meer info op www.schoolconcerten.be en www.guyverlinde.com