Terug naar de essentie

078

079

‘Terug naar de essenTie, daT is mijn werk’

Snel, perfectionistisch en tegendraads. Topman van Brunel Jan arie van Barneveld rijdt rond in een Porsche, gebruikt de crisis om extra mensen aan te nemen en ziet volop kansen voor groei en succes. ‘een crisis is hét moment om het bedrijf klaar te maken voor een nieuwe klim.’

tekst Rob Stallinga beeld Maurits Giesen voor Safe

080

I

‘I agree with it. Go ahead, just do it.’ Jan Arie van Barneveld (61) heeft vijf minuten nodig om de uitbreidingsplannen van Brunel in de Filippijnse hoofdstad Manilla te fiatteren. Het tekent de voortvarendheid bij deze beursgenoteerde arbeidsbemiddelaar in hoogopgeleid personeel. ‘No guts, no glory’, zegt hij als hij wordt aangesproken op zijn snelheid van beslissen. Twaalf jaar geleden kwam Van Barneveld als accountant binnen om puin te ruimen. Detacheerder Brunel, die kort daarvoor naar de beurs was gebracht, zat in de problemen. Winstwaarschuwingen en een mislukte fusie met Unique hadden oprichter en grootaandeelhouder Jan Brand de kop gekost.

Hoe anders is de situatie nu, ruim tien jaar later. Brunel is uitgegroeid tot een belangrijke internationale speler. In de sector olie en gas is de detacheerder zelfs wereldleider. De opdrachten stromen binnen.

Met een olieprijs van bijna 120 dollar per vat nemen de investeringen alleen maar toe, en dus ook de vraag naar specialisten.

Crisis of niet.

Waar het gros van de bestuurders de recessie aangreep om te saneren, besloot Van Barneveld extra te investeren. Zo verhuisde het hoofdkantoor in 2009 naar een groot pand aan de Zuidas. Over die nieuwe behuizing is hij zeer te spreken. Het gebouw oogt transparant en comfortabel. De espressomachines zijn van het deftige soort. In de vergaderzalen en selectieruimtes, al dan niet afgesloten, prijken metershoge afbeeldingen van de boot waarmee Brunel in 2006 aan de Volvo Ocean Race deelnam.

De Brunel Sunergy eindigde roemloos op de laatste plaats, maar haalde wel de eindstreep en – nog belangrijker – Brunel was in één klap bekend. Geldverslindend was de marketingstunt niet. ‘Het schip kocht ik vlak voor het begin van de race uit een failliete boedel’, lacht Van Barneveld.

De aandeelhouders mogen hem dankbaar zijn. In de laatste tien jaar is de omzet van Brunel vervijfvoudigd, van tweehonderd miljoen tot een miljard euro op jaarbasis.

De koers van het aandeel bewoog mee. In de periode-Van Barneveld steeg de beurs-

carriÈre 2000 – heden tot 2000

waarde met vijfhonderd procent. Deze koersexplosie is des te opvallender omdat de AEX-index in diezelfde periode halveerde. Logisch dat het bedrijf elk jaar hoog scoort in het lijstje van mogelijke overnamekandidaten, waarbij Jan Brand (Quote 500 nr.38, € 625 miljoen) steevast als onzekere factor wordt genoemd. Met een belang van zestig procent – bij de huidige koers van dertig euro goed voor 420 miljoen – bepaalt hij de uitkomst. Tot nu toe is het bij geruchten gebleven.

We spreken Van Barneveld in de ‘gesloten periode’, kort voor de bekendmaking van de jaarcijfers. Een geheimhoudingsverklaring ondertekenen is voorwaarde voor het gesprek. Iets wil hij vooraf wel verklappen over 2011: ‘De analisten zitten aardig in de buurt. Voor negatieve verrassingen hoef je niet bang te zijn.’

Zojuist reed ik achter een zwarte Porsche aan de parkeergarage in. is die van u?

‘Ik heb een mooie Porsche. Een 4S Cabrio.

Een heel knap apparaat.’

Wat moet je er nou mee op de nederlandse wegen?

‘Niet veel, maar ik rijd er graag mee naar Duitsland. Het is mijn dingetje. Ik ben er erg blij mee.’

Het is weer eens iets anders dan een audi, Mercedes of BMW als directieauto.

‘Van mijn commissarissen kreeg ik een paar jaar geleden een Audi A8 met chauffeur. Daar werd ik niet gelukkig van. Altijd maar tegen diezelfde nek aankijken, iemand die de deur voor me openhield, daar had ik geen zin in. Het kostte het bedrijf ook bakken met geld. Ik stelde toen een Porsche voor, maar dat zagen de commissarissen niet zitten. Niet representatief. Dus de Audi ging de deur uit en ik kocht zelf een Porsche, op aandringen van mijn vrouw Joan. Ze zei: “Weet je wat wij gaan doen? Wij gaan samen naar de Porsche-dealer en jij gaat gewoon een mooie Porsche uitzoeken. Dat wil je al twintig jaar.” Daar konden de commissarissen weinig van zeggen.’

dat geld kon u toch best missen? volgens de veB verdiende u in 2010 meer dan een miljoen euro.

‘Ik verdien natuurlijk geen miljoen euro per jaar. Basissalaris en bonus zijn samen zes ton; een fantastisch inkomen. Daar bovenop krijg ik voorwaardelijke opties.

De VEB telt die volgens een ingewikkelde rekenmethode op bij mijn inkomen. Maar voordat ik die opties kan verzilveren, moet ik drie jaar werken en hopen dat de beurs in de tussentijd niet corrigeert. Dat is helaas een paar keer gebeurd. Poef, opties niets meer waard.’

Hoe gaat onze fiscus eigenlijk met die voorwaardelijke opties om?

‘Met de fiscus reken je af wat je werkelijk aan inkomen hebt. Pas als je de opties hebt gerealiseerd, wordt er afgerekend. Leg je de berekeningen van de VEB naast mijn belastingaangiftes, dan komen die aangiftes veel lager uit.’

Steekt het niet dat andere topbestuurders meer verdienen dan u, maar wel een stuk minder presteren?

‘Ik vergelijk mijn inkomen niet met dat van anderen. Dat heeft iets burgerlijks. Ik heb het prima. Ik ben gezond, heb vier leuke kinderen en woon in een prachtig pand in Amsterdam. En vergeet niet: ik kom uit de krochten van die stad. Ik was gewoon een straatschoffie. Op de een of andere manier ben ik omhoog gerold. Ik ga me niet ergeren aan mensen die meer hebben en rijker zijn.

In het buitenland zie ik mensen van 75 jaar en ouder die de zaak bij elkaar vegen. Wat mag ik dankbaar zijn met het leven dat ik heb. Wat een geluk! Ik wil mijn positie zeker niet misbruiken om nog meer geld te verdienen.’ afgezien van een groot scherm, een lege tafel, wat leren stoelen en een wandvullend schilderij van Mick Jagger en Keith richards, is uw werkkamer een kale bedoening. een knusse werkomgeving is niet aan u besteed?

‘Nul. Als ik hier zit, wil ik terug naar de essentie. Dat is mijn werk. Wat moet er

‘ Van mijn commissarissen kreeg ik een paar jaar geleden een audi a8 met chauffeur. daar werd ik niet gelukkig Van’

Ceo Brunel Directeur leven & hypotheken Avéro, managementfuncties bij Corona en Hooge Huys Verzekeringen, managementfuncties bij Meijn, senior manager Coopers & Lybrand

opleiding Kwantitatieve bedrijfseconomie en accountancy, Vrije Universiteit

Vrije tijd ‘Ik ga vaak op de fiets naar mijn werk. Dat vind ik heerlijk. In het weekend loop ik met de hond de Bosbaan op en neer. Doordeweeks eet ik zo nu en dan met mijn vrouw in de stad. Of bezoek het Concertgebouw.

Dat was het wel.’

Brunel in cijfers

mondiale speler

Werknemers

Brunel heeft meer dan negentig vestigingen in bijna veertig landen.

Stijging aantal werknemers in drie jaar tijd.

Londen

SandneS

courBevoie

MecheLen

houSton

aMSterdaM

toronto

BreMen

083 2007

WrocLaW

7248

kopenhagen MoSkou

2007

€ 580 mln € 36 mln

2008

€ 720 mln € 44 mln

2009

€ 740 mln € 31 mln

2010

€ 720 mln Omzet € 25 mln nettowinst

2008 7904 uLSan

n’djaMena

hongkong

Over 2011 verwacht Brunel minimaal 30% meer omzet te genereren. Dat moet volgens analisten leiden tot een verdubbeling van de winst in 2010.

2007

€ 16,35 € 5,93 € 1,58

2008

€ 8,50 € 7,11 € 1,95

2009

€ 23,45 € 7,80 € 1,34

2010

€ 29,49 € 8,73 € 1,09

nu absoluut gebeuren? Wat is urgent? Ik heb mijn doelstellingen duidelijk in het vizier, ben altijd op zoek naar resultaat.’

Maar geen desktop, geen vaste telefoon…

‘Ik heb een gsm en een iPad. Bovendien heb ik een fantastische assistente. Dat werkt feilloos.’

Hoe is de hand van van Barneveld eigenlijk zichtbaar in het bedrijf?

‘Brunel is een informele, platte, no-nonsense organisatie die sterk op resultaat is gericht. Dat is het wel.’

Slotkoers vermogen per aandeel nettowinst per aandeel

nisatie. Wie niet goed functioneert, moet eruit. Ook al is het je vriend, je moet die beslissing nemen. Zorg daarnaast voor de beste apparatuur, software en andere faciliteiten. Techniek is key, snelheid is alles.

Alle processen moeten feilloos functioneren. De derde factor die het succes bepaalt, is de richting die je kiest. Waar wil je heen?

Zo waagt Brunel zich niet in de buurt van uitzenden. Dat is voor ons de verkeerde markt. Brunel detacheert alleen specialisten en zoekt de niches op waarnaar veel vraag zal ontstaan.’

europa verkeert in een recessie. de werkloosheid loopt op en de situatie is dreigend. Ook bij Brunel?

‘Vanaf halverwege 2011, toen de eurocrisis dominant werd, kreeg je het gevoel dat het weer helemaal mis zou gaan. Ik merk er weinig van. Van de negenduizend mensen die wereldwijd voor ons werken, is meer dan 95 procent aan de slag. Dat heeft alles te maken met onze capaciteit om mensen bij klanten te plaatsen. Alle grote olieservicemaatschappijen weten ons te vinden.

Alle grote Nederlandse bedrijven doen een beroep op ons.’

Hoe onzeker acht u de huidige economische situatie?

‘Ik ben elke dag positiever. Het is een gevoel, maar de wereldbevolking groeit door en het instrumentarium om productief te zijn, wordt met de dag beter. Ik heb lange tijd gewacht op een ramp die niet kwam en die er ook niet komt. Het probleem Griekenland zal fantastisch meevallen; dat land is zo akelig klein. Griekenland heeft ook in de komende tijd zijn effect, maar de wereld komt niet tot stilstand.

De grote macro-economische krachten komen weer los. We gaan naar een nieuwe groeifase toe.’

Wat maakt Brunel zo succesvol?

‘Geen concessies doen aan de kwaliteit van mensen. Brunel zoekt ondernemende types die goed kunnen samenwerken binnen een redelijk platte en informele orga-

een groeifase die door de enorme dynamiek in de opkomende markten wordt uitgelokt?

‘Ik denk dat we niet zo negatief moeten zijn over Europa. De reputatie van Europese

‘ik heb lange tijd gewacht op een ramp die niet kwam en die er ook niet komt’

Singapore Wenen

Makati city

2009 7847

Bangkok Madrid

LagoS

verona

MuMBai

perth

2010

tripoLi

FarWania

jakarta

doha

kuaLa LuMpur

8010

rio de janeiro

producten en merken in Azië is ongekend.

Wij zijn de zaak onvoorstelbaar in de prut aan het praten. Onterecht. Voor kwaliteit kijkt Azië naar Europa. Het liefst rijden ze allemaal in een BMW of Mercedes.’

U hebt de crisistijd gebruikt voor extra investeringen. da’s moedig.

‘Je moet investeren wanneer de prijzen het laagst zijn en het aanbod het grootst is. Een crisis is het perfecte moment om het bedrijf klaar te maken voor een nieuwe klim.’ voor die nieuwe klim moet de economie weer groeien. Maar waar blijven de noodzakelijke hervormingen die deze groei mogelijk maken?

‘Angstige politieke krachten proberen op de rem te staan, maar dat is niet meer dan een achterhoedegevecht. Flexibilisering van de arbeidsmarkt en andere hervormingen zullen juist positief uitpakken voor samenlevingen. Iedereen gaat ervan profiteren. Je moet zorgen dat een samenleving niet vast komt te zitten in zijn starheid.’

Want zonder aanpassing win je de grote wereldcompetitie niet?

‘Zonder aanpassing ga je eraan! Maar er zijn genoeg Europese bedrijven die het ook in de toekomst goed zullen doen. Denk aan de regio Eindhoven: er zijn maar heel weinig gebieden in de wereld waar een vergelijkbare creatieve en technologische ontwikkeling plaatsheeft. Daar mogen we wel iets trotser op zijn.’

Brunel opereert wereldwijd. Hoe houdt u contact met iedereen?

‘Het meeste via videoconferencing. Ik kan hier met een mannetje of vijftien op verschillende plaatsen een meeting hebben.

Met Australië heb ik dagelijks contact. We

hebben daar enorme projecten lopen met een grote complexiteit. Maar er gaat niks boven bij elkaar over de vloer komen en direct met mensen praten. Een akkoord geven. Scherpe vragen stellen. Kijken of iemand echt achter dat ingediende plan staat. Dat kun je het beste beoordelen als je elkaar lijfelijk ziet. Kijken of iemand aan het zweten is. Vanwege mijn achtergrond weet ik dat cijfers maar een heel magere reflectie zijn van de realiteit. Het gaat erom wat erachter steekt en dan vooral welke mensen erachter zitten. Dat bepaalt welke cijfers je in de toekomst zult zien.’ er is een tekort aan techneuten. dat biedt natuurlijk kansen.

‘Het is zelfs heerlijk. Het betekent dat er werk aan de winkel is en biedt ons de mogelijkheid voor onze klanten een oplossing te vinden.’ een oplossing waarvoor Brunel een fijne prijs kan bedingen?

‘Een juiste prijs. Van een te hoge prijs rekenen heb je maar kort profijt. Daar komt de klant snel achter. Als je misbruik maakt van de situatie, zul je er per saldo alleen maar op achteruit gaan.’

Speelt een trend als het nieuwe werken Brunel ook in de kaart?

‘Ach, dat nieuwe werken… Ik ben daar niet zo verschrikkelijk enthousiast over. Mensen zijn gemakzuchtig. Thuis werken geeft mensen die gemakzuchtig zijn extra ruimte om de kantjes er vanaf te lopen. Een grote commerciële prestatie leveren doe je niet vanuit huis, dat doe je in een team.

Omdat je wordt geïnspireerd, omdat je in competitie bent. Een individu put zijn inspiratie uit zijn omgeving. We leven nu al in een samenleving waarin het gemak

084

om voor de bocht te remmen en niet door te schieten.’ dus u weet precies waar we zitten in de economische cyclus?

‘Ja, daar heb je nauwkeurige informatie voor nodig. Veel daarvan verzamelen we zelf. Snelheid, frequentie en aard van de aanvragen houden we daarom goed bij.

Als onze mensen marktinformatie hebben, gaat die in het systeem. We hebben ook een eigen chat-omgeving opgezet waarin gedachtes over marktontwikkelingen worden gedeeld.’

domineert, zitten al op een hellend vlak.

We moeten oppassen dat het nieuwe werken niet de zoveelste reden wordt om nog minder te werken.’

Onlangs is uw bedrijf verhuisd naar een nieuw, luxe hoofdkantoor aan de amsterdamse Zuidas. Was dat zo’n dure verhuizing waar ellende van komt? Hoogmoed komt voor de val.

‘Ik kan me de vraag goed voorstellen, maar dat is absoluut niet het geval. Soms wordt er inderdaad een nieuwe omgeving geschapen als een ontsnapping. Als je ergens iets prachtigs ziet verschijnen, moet je je altijd afvragen wat de reden daarvoor is. Bij ons was de reden dat we uit het vorige gebouw knalden. We zaten hutjemutje. Onze verhuizing is dus een goed teken.’ als u even had gewacht, had u voor niks iets moois kunnen huren in de buurt.

‘Dat kon ik toen niet weten, maar had ik het wel geweten, dan had ik het ook niet gedaan.

Het is hier helemaal ingericht volgens de wensen van Brunel. Ik denk dat omgeving en sfeer belangrijk zijn voor de motivatie.’

U kwam twaalf jaar geleden binnen om de zaak te saneren. nu zit u er nog steeds. een uit de hand gelopen interimklus?

‘Toen ik begon, dacht ik twee tot maximaal vier jaar bezig te zijn, maar ik ben gepakt door de dynamiek van de arbeidsmarkt. De correlatie tussen Brunel en de economische cyclus fascineert. We proberen op de economische golfbeweging in te spelen. Als het minder dreigt te gaan, is het de kunst

U hebt ook te maken met politieke ontwikkelingen. loopt de toestand met iran uit de hand, dan staat de olie- en gasmarkt flink op z’n kop.

‘De oliemarkt reageert niet zo snel. Zolang de prijzen boven een bepaald niveau zitten, blijven de majors, de grote servicebedrijven, hijgerig op zoek naar nieuwe projecten. De draaiboeken liggen niet klaar.’ de meerderheid van de aandelen Brunel – en daarmee ook de zeggenschap – is in handen van één persoon: oprichter Jan Brand. Hoe belangrijk is hij nog?

‘Meneer Brand is grootaandeelhouder en in die zin heel belangrijk. Hij is de founder.

Hij heeft het bedrijf heel succesvol laten groeien en met veel succes naar de beurs gebracht. Ik heb een goed contact met hem.’

Moet u hem voor elk wissewasje bellen?

‘Meneer Brand is misschien nog wel opportunistischer dan ik. Als ik met een voorstel kom, gaat hij niet op de rem staan. Nee, beslissingen hoeven niet aan hem te worden voorgelegd. Mijn directe baas is de raad van commissarissen.’

Brand werkt vooral aan zijn handicap op de golfbaan. Hij draagt niet meer wezenlijk bij aan het succes…

‘Dat kun je ook niet zeggen. Eigenlijk heeft hij het mogelijk gemaakt dat dit bedrijf de laatste twaalf jaar door een enorme groeifase is gegaan. Dankzij zijn meerderheidsbelang is Brunel niet lastiggevallen door

‘ik Vergelijk mijn inkomen niet met dat Van anderen; dat heeft iets burgerlijks’

aandeelhouders die het willen verkopen of opsplitsen. Voor mij is het bijzonder prettig om een grootaandeelhouder te hebben met wie ik een uitstekende afstemming heb en met wie ik redelijk gelijk denk.’

U bent geen zetbaas?

‘Helemaal niet. Meneer Brand voelt als een compagnon. We kennen elkaar al twaalf jaar en komen elkaar regelmatig tegen.

Dan hebben we het natuurlijk ook over de toekomst van Brunel.’

Brunel wordt wel met grote regelmaat genoemd als overnamekandidaat. ik kan me voorstellen dat cashen voor Jan Brand aanlokkelijk is.

‘Over bedrijven met een beursnotering worden continu geruchten rondgestrooid.

Dat heeft effect op de koers. Sommigen hebben er belang bij dat er een zeker sentiment rond een bedrijf ontstaat. Vandaar dat prikken en porren. Maar ik kan er duidelijk over zijn: op dit moment is er geen sprake van dat Brunel wordt overgenomen. Waarom zou Jan Brand verkopen?

Het gros van de bedrijven wordt overgenomen omdat ze in de problemen zitten, maar dit bedrijf kan de komende vijf jaar opnieuw in omvang verdubbelen. Wij kunnen nog overal naartoe, er zijn zo veel mogelijkheden.’ voor kapitaalkrachtige uitzenders is de aankoop van een snel groeiend bedrijf als Brunel een prima manier om de eigen trage groei aan te zwengelen.

‘Dat kan wel zijn, maar zolang Brunel in dit tempo blijft groeien, zal de grootaandeelhouder zich wel tweemaal bedenken om de zaak te verkopen. Bovendien speelt mee dat meneer Brand het een fijn idee vindt als Brunel zelfstandig blijft en geen “onderdeel van” wordt. Voor het geld hoeft hij het niet te doen. Daar is hij niet op uit.’

Wat zijn uw eigen plannen?

‘Ik ben 61 jaar en ik denk dat ik tot mijn 65ste bij Brunel blijf.’ is de werkdruk wel vol te houden?

‘Ik werk hard, al voelt het niet zo. Het bedrijf absorbeert me helemaal, maar het voelt niet slecht aan. Ik kom wel altijd laat op mijn werk: rond half tien. Ik ga laat naar bed en sta ook redelijk laat op, moet een beetje op gang komen. Maar mijn werk begint al onder de douche. Dan maak ik mijn to-do-lijstje.’