"Rodzina Zdrowia" nr 6 by Rodzina Zdrowia

Nr 6/CZERWIEC SIERPIEŃ 2016

magazyn

Skóra dobrze nawilżona Cera nocą jest najpodatniejsza na nawilżanie. Procesy regeneracji najintensywniej działają między północą a 6 rano.

temat numeru

SŁOŃCE

WRÓG CZY PRZYJACIEL?

Energia z herbaty Teina jest herbacianym odpowiednikiem kofeiny. Ma działanie pobudzające i wzmacniające koncentrację. Wykazuje także działanie przeciwzapalne i przeciwobrzękowe.

Tiolip

Neuroodzywianie

(Acidum alpha-lipoic, Acidum gamma-linolenic, Vitamini E, B1, B2, B6, Acidum pantothenic, Selenium) Suplement Diety. Skład preparatu: Każda kapsułka zawiera Substancje czynne: Kwas alfa-liponowy 300 mg, Olej z ogórecznika 700 mg zawierający kwasu gamma-linolenowego 150 mg, Octan DL-alfatokoferylu (Vit E) 12 mg, Chlorowodorek tiaminy (Vit B1) 1,1 mg, Ryboﬂawina (Vit B2) 1,4 mg, Kwas pantotenowy 6 mg, Chlorowodorek pirydoksyny (Vit B6) 1,4 mg, L-selenometionina (Selen) 30 µg. Substancje pomocnicze: Glicerol (substancja wiążąca), olej sojowy uwodorniony, lecytyna sojowa (emulgator), olej sojowy, żelatyna wieprzowa, tlenki i wodorotlenki żelaza (barwniki). Witaminy B6, B1, B2 pomagają w funkcjonowaniu układu nerwowego. Wskazania: Tiolip jest suplementem diety mającym na celu uzupełnienie codziennej diety w składniki odżywcze: kwas alfa-liponowy, kwas gamma-linolenowy pochodzący z oleju z ogórecznika, witaminę E, B1, B2, B5 (kwas pantotenowy), B6, oraz selen. • Selen, witamina E, witamina B2 chronią komórki przed stresem oksydacyjnym. • Witamina B1, witamina B2, witamina B6 pomagają w funkcjonowaniu układu nerwowego. • Witamina B5 pomaga w utrzymaniu sprawności umysłowej na prawidłowym poziomie. • Witamina B2, witamina B5, witamina B6 przyczyniają się do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia. Witamina B1, witamina B6 pomagają w utrzymaniu prawidłowych funkcji psychologicznych. Sposób użycia: zaleca się stosowanie 1-2 kapsułek 30 minut przed pierwszym posiłkiem. Przechowywanie: Przechowywać w temperaturze pokojowej, tj. od 15°C do 25°C, z dala od światła. Suplement diety powinien być przechowywany w sposób niedostępny dla małych dzieci. Data minimalnej trwałości i oznaczenie partii produkcyjnej na bocznej stronie opakowania. Ostrzeżenie: Nie należy przekraczać zalecanej porcji do spożycia w ciągu dnia. Suplement diety nie może być stosowany jako substytut (zamiennik) zróżnicowanej diety. Zaleca się zdrowy tryb życia oraz stosowanie zbilansowanej diety. Przeciwwskazania: Nie należy stosować w przypadku uczulenia na którykolwiek ze składników. Dostępne opakowania: 30 kapsułek miękkich Producent: EmergoPharm Sp. z o.o. Sp.K., ul. Aleksandra Fredry 9, 05-532 Tomice. Dystrybutor: Mylan Sp. z o.o., Al. KEN 95, 07-777 Warszawa.

Składniki zawarte w preparacie Tiolip • działają neuroprotekcyjnie, • poprawiają funkcję nerwów obwodowych, • zmniejszają objawy neuropatii cukrzycowej1

1. Ziegler D at al. Oral treatment with alpha-lipoic acid improves symptomatic diabetic polyneuropathy: the SYDNEY 2 trial. Diabetes Care.2006 Nov; 29(11): 2365-70. TIO/2015/09/ES/2

CO W

NUMERZE?

akacje to czas zasłużonego wypoczynku i relaksu. Bez względu na to czy zamierzamy spędzić nasz urlop wylegując się na plaży czy też aktywnie przemierzać górskie szlaki, musimy pamiętać o ochronie przed słońcem. Oparzenia skóry, odwodnienia czy udary słoneczne to najczęstsze zagrożenia dla naszego zdrowia. Jak się przed nimi ustrzec przeczytacie Państwo w temacie numeru. Zachęcam także do zaglądnięcia do działu Domowe S.O.S., w którym przygotowaliśmy test sprawdzający znajomość zasad pierwszej pomocy. W wakacyjnym wydaniu podpowiemy także jak dbać o zdrowie intymne oraz jak pielęgnować dojrzałą cerę latem. Sprawdziliśmy również skąd bierze się „zemsta faraona” i jak się przed nią ustrzec. W numerze nie mogło także zabraknąć domowych sposobów na ochłodzenie oraz letnich przepisów. Tym razem zachęcamy do spróbowania dań kuchni wegetariańskiej. Lato to także czas festiwali i wydarzeń plenerowych. W ostatniej części magazynu zebraliśmy najciekawsze z nich. Miłośnikom Ani Dąbrowskiej szczególnie polecam wywiad, w którym artystka opowiada o pracy nad najnowszą płytą, w której jak sama mówi „serce wyprzedza rozsądek”. Ponadto wakacyjna krzyżówka z nagrodami oraz łamigłówka dla najmłodszych.

SPIS

WARTO WIEDZIEĆ 4 Tajemnice ludzkiego ciała

TEMAT NUMERU 6 Letnie ochłodzenie 10 Słońce – wróg czy przyjaciel?

Magazyn „Rodzina Zdrowia” redakcja@rodzinazdrowia.pl Wydawca: Farmateka Sp. z o.o. ul. Rzepakowa 2, 40-541 Katowice REDAKTOR NACZELNY: Przemysław Gogola REDAKTOR PROWADZĄCY: Ewa Guzek Biuro reklamy: reklama@rodzinazdrowia.pl Eliza Drozd, tel. 32 253 18 42 Marta Szmytkowska, tel. 882 015 809 Projekt graficzny & skład: Katarzyna Jurgielewicz, Agnieszka Telega Korekta: Kuka Editors Monika Simińska Zdjęcia: shutterstock.com, Fotolia, materiały prasowe Realizacja: SKIVAK ul. Wieniawskiego 5/9, 61-712 Poznań www.skivak.pl Rozpowszechnianie redakcyjnych materiałów bez zgody wydawcy jest zabronione. Redakcja i wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za treść zamieszczonych w magazynie reklam, ogłoszeń i materiałów sponsorowanych. Reklamodawcy ponoszą odpowiedzialność za skutki prawne wynikające z opublikowania nadesłanych materiałów. Magazyn „Rodzina Zdrowia” wydawany przez Farmateka Sp. z o.o. nie zastępuje porady lekarskiej, stanowi jedynie źródło informacji. W przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.

40 Pielęgnacja cery dojrzałej latem

FIT! 44 Jak ryba w wodzie

KĄCIK DIABETYKA 46 Wakacyjny niezbędnik diabetyka

KOMU W DROGĘ... 50 Odetchnij pod Tatrami 52 Walcz z bólem pleców w podróży

ZDROWIE NA TALERZU 54 Zielona herbata tylko latem 56 Dieta wegetariańska

W dobrej formie 14 Pokaż zdrowe nogi latem 16 Słońce a oczy – wpływ słońca na wzrok

Domowe SOS 18 Co robić, gdy dopadnie nas zatrucie? 22 TEST: Sprawdź, czy znasz zasady pierwszej pomocy

58 Przepisy diety wegetariańskiej

Zapraszam do lektury! Redaktor Naczelny

TREŚCI

Z wizytą u specjalisty 24 Po co nam magnez i potas? 26 Męskie tabu 30 7 pytań o zgagę 32 Zadbaj o zdrowie intymne latem

Uroda 36 Dlaczego rządzą nami hormony? 38 Czym różni się antyperspirant od dezodorantu?

Z POMYSŁEM 60 Domowe sposoby na ochłodzenie mieszkania

KULTURALNIE 62 Serce przed rozsądkiem – wywiad z Anią Dąbrowską 64 Mapa festiwali

FAKT CZY MIT 66 Fakty i mity na temat zdrowia

ROZRYWKA 68 Psychotest: Czy jesteś gotowy na wakacje? 69 Krzyżówka 70 Łamigłówka dla malucha

? WARTO WIEDZIEĆ

Tajemnice ludzkiego ciała

Robótki ręczne Szydełkowanie oraz robienie na drutach redukuje stres i rozwija funkcje poznawcze mózgu.

Uszy człowieka

ZIEWANIE

Powszechnie wiadomo, że ziewanie służy dotlenieniu organizmu. Często też słyszymy, że jest ono zaraźliwe. Wynika to z działania neuronów lustrzanych, które odpowiadają za naśladowanie czynności. Badania naukowców z uniwersytetów w Lancaster i Durham dowodzą jednak, że płód zaczyna ziewać już w 28. tygodniu ciąży, chociaż nie ma wokół siebie ani grama powietrza. Trójwymiarowe USG wiarygodnie relacjonuje to zjawisko. Podczas ziewania rozwija się mózg płodu.

rosną przez całe życie. Ich rozmiar powiększa się o pół milimetra każdego roku.

Burak zwalcza nowotwory i wspomaga leczenie białaczki Buraki świetnie sprawdzają się nie tylko w codziennej profilaktyce, zwalczaniu infekcji czy wzmocnieniu po chorobie, ale także skutecznie przeciwdziałają nowotworom. Dzięki właściwościom krwiotwórczym zapobiegają anemii, co hamuje rozwój białaczki. Ich największą bronią w walce z rakiem jest betanina, czyli antyutleniacz chroniący przed niszczącym działaniem wolnych rodników. Czerwone pigmenty hamują działania wolnych rodników, które niszczą DNA i w ten sposób umożliwiają rozwój raka. Buraki zawierają duże ilości kwasu foliowego i nieco mniejsze ilości witaminy C i B1. Przede wszystkim są źródłem takich minerałów jak np. wapń, żelazo, mangan, magnez, sód czy potas. W ich skład wchodzi także wiele makro- i mikroelementów oraz dwa rzadkie metale: rubid i cez. Dzięki temu są doskonałą tarczą przeciw bakteriom i toksynom. Decydując się na kurację antynowotworową, powinniśmy wypijać 700–750 ml dziennie świeżego soku z buraków przez 3 miesiące w roku. Sok należy podzielić na trzy porcje i spożywać przed jedzeniem.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

WARTO WIEDZIEĆ

Czekolada zadba o Twoje serce O tym, że czekolada uzależnia, przekonał się nie jeden z nas, ale czy jesteśmy świadomi jej zdrowotnych właściwości? Coraz liczniejsze badania naukowe dowodzą, że czekolada ma zbawienny wpływ na nasze serce. Jest to zasługą polifenoli zawartych w kakao, które wzmacniają prace układu krążenia. Usprawniają przepływ krwi, ponieważ rozkurczają naczynia krwionośne. Codzienne spożywanie kilku kostek czekolady zapobiega zlepianiu się płytek krwi, co z kolei zmniejsza ryzyko zakrzepów i zawałów serca. Czekolada zwiększa także poziom przeciwutleniaczy, które chronią przed działaniem wolnych rodników, a dzięki temu proces starzenia się zostaje spowolniony. Ważne, żeby sięgać po dobrej jakości gorzką czekoladę, ponieważ tylko ona zawiera odpowiednie stężenie kakao, a przy tym nie ma dodatku białego cukru, który stanowi źródło zbędnych kalorii.

km nerwów tyle znajduje się na ludzkiej skórze

Identyfikator język Największym organem człowieka jest skóra Stanowi 16% masy ciała. Spełnia funkcje ochronne oraz reguluje temperaturę.

Podobnie jak linie papilarne palców i ręki, język jest inny u każdego człowieka.

Wypadanie włosów Dotychczas wypadanie około 100 włosów dziennie było traktowana jako coś naturalnego. Liczba ta mogła wzrastać pod wpływem stresu, nieodpowiednich kosmetyków lub rzadkiego szczotkowania. Dr Emin Tuncay Ustuner uważa jednak, że główną przyczyną wypadania włosów jest grawitacja. To jedna z najciekawszych teorii łysienia, które dotychczas się ukazały. Teza Ustuner wyjaśnia, że jedynym czynnikiem hamującym wypadanie włosów jest odpowiednio gruba tkanka podskórna i tylko ona może obronić mężczyzn przed zakolami i łysiną. Jeśli tkanka podskórna jest słaba w miejscach, w których wzrasta włos, to wywołane grawitacją ciśnienie niekorzystnie wpłynie na mieszki włosowe. Hamowanie ich wzrostu osłabia włosy, a cieńsze i słabsze są dużo bardziej podatne na wypadanie. Ta nowa hipoteza wyjaśnia nie tylko przykry problem łysienia, ale przede wszystkim stawia pod znakiem zapytania skuteczność dostępnych na rynku kosmetyków. | czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

TEMAT NUMERU

LETNIE

✎ Weronika Świerzewska Konsultacja merytoryczna: Piotr Wielgosz – specjalista chorób wewnętrznych i alergologii oraz lekarz medycyny estetycznej. Prowadzi prywatny gabinet MED-EST w Nysie.

OCHŁODZENIE Lato kojarzy nam się ze słońcem, upałami, chłodną wodą i przyjemnościami, jakie niosą ze sobą zimne napoje oraz lody. Gdy temperatura wędruje daleko powyżej 25 stopni Celsjusza, my wędrujemy do budki z lodami lub lodówki z zimnymi napojami. Wydaje nam się to naturalne, że ciepło zwalczamy zimnem. Prawie w ogóle nie zastanawiamy się nad tym, czy jest to odpowiedni i zdrowy sposób, by poczuć się orzeźwionym i o chłodzić się podczas upału.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

TEMAT NUMERU Lody, lody (nie) dla ochłody?

Herbata chłodzi

Widząc osobę, która zimą pochłania porcję lodów, ostrzegamy przed przeziębieniem. Za to latem pozwalamy sobie na lodowe przyjemności i nie zastanawiamy się wcale czy dobrze robimy. Sekret kryje się w różnicy temperatur. Jedzenie lodów zimą nie przyprawi nas o przeziębienie czy ból gardła tak często jak latem. Chrypki, podrażnienia, a nawet zapalenia gardła możemy się dorobić w upalne dni, kiedy wdychamy ciepłe, nagrzane powietrze, a schładzamy się zamrożonymi owocami lub napojem z lodem. Sami stawiamy nasze gardła przed wielkim wyzwaniem dużej różnicy temperatur. Dlatego warto sięgać po zimne przekąski i napoje z głową, zachowując umiar. Mrożone pijmy małymi łykami. Rozkoszujmy się lodami, sorbetami, nie pochłaniając schłodzonych kawałków i kęsów łapczywie. Jeśli przebywamy w pełnym słońcu i koniecznie chcemy się schłodzić lodami, znajdźmy odrobinę cienia, przewiewne miejsce i przysiądźmy na chwilę, by nie spożywać mrożonego przysmaku w wielkim słońcu.

Podążając za kulturami, które mieszkają i żyją w upalnym klimacie, warto popijać nie tylko chłodne, orzeźwiające napoje, ale również ciepłe herbaty czy ziołowe napary, a nawet kawę. Wcześniej wspomniana różnica temperatur nie tylko działa w sposób – od gorącego do chłodnego. W momencie, kiedy spożywamy gorące napoje czy zupy, rozgrzewamy nasz organizm. Wydaje się nam, że spływamy potem i roztapiamy się niczym smakowita gałka lodów. Jednak po chwili, kiedy minie pierwsze uderzenie ciepła, odczujemy przyjemny chłód. Ciepło będzie oddawane na zewnątrz, gdzie zawsze jest ruch powietrza, a temperatura niższa, niż temperatura naszego ciała. Nie unikajmy ciepłej herbaty, np. miętowej, która nada orzeźwienia i świeżości albo delikatnie cierpkiej z hibiskusa, która odświeży i ochłodzi, a także innych ziołowych propozycji, pomagających regulować procesy nawadniania ciała. Talerz zupy? Nie odmawiajmy nawet gorącego rosołu, przy którym otrzemy pot z czoła, ale po chwili osiągniemy stan zadowolenia z sytości oraz z poczucia ochłodzenia i błogiego stanu ulgi po upale.

Chłodne jedzenie W upały należy unikać kasz, które są dobre raczej jesienią i zimą ze względu na rozgrzewające właściowści. Ochładzają również mleczne produkty typu: twarożki, jogurty, maślanki, kefiry.

Owoce są doskonałym źródłem ochłody w trakcie dużych upałów. Warto sięgać po jabłka, banany, gruszki, melony, arbuzy i cytrusy. To produkty, które uchodzą w dietetyce za zimne, ochładzające, zwłaszcza cytrusy, które rosną w gorących klimatach i natura uwarunkowała te owoce tak, by dojrzewały w upały, a ich właściwości ochładzały. Stąd nie powinno się ich jeść w czasie zimy. W codziennej, letniej diecie nie powinno także zabraknąć warzyw zawierających duże ilości wody. Będą to: sałata, cukinia, ogórek, rzodkiewka, kapusta, brokuły czy kalafior, a także warzywa strączkowe i kiełki.

Pij, nawadniaj się W upalne dni nie tylko chłodzenie się zimnymi napojami czy ciepłymi herbatami, jak pustynni Beduini, to dobry sposób na chłodzenie. Specjaliści zalecają w normalnych warunkach picie około 2 litrów płynów dziennie. Upały wymagają od naszego organizmu dodatkowej pracy przy chłodzeniu powierzchni ciała. Pocimy się, by schłodzić skórę i pomóc jej w utrzymaniu prawidłowej temperatury 36,6 stopni Celsjusza. Wewnątrz nas również zachodzą cały czas różne procesy przemiany materii i odbudowy, które wymagają wytwarzania ciepła i energii. Nasz organizm sam od środka również reguluje temperaturę. W ¾ składamy się z wody i woda ta jest niezbędna do wszelkich procesów. Dlatego, gdy robi się cieplej, warto sięgnąć po minimum dodatkową litrową butelkę wody. Na każdym kroku uzupełniajmy utracone cenne krople. Pamiętajmy, że nie tylko pot i wydalanie to sposób na pozbywanie się wody z organizmu. Takie reakcje zachodzą również podczas oddychania – przy wydychaniu wydobywa

się z nas woda, której nie widzimy latem, a którą jako parę zauważamy zimą w czasie mrozów. Nawadniając się, należy zachować ostrożność przy spożywaniu zbyt zimnych napojów. Dbajmy o to, by nie przeziębić gardła. Chwilowa ulga po upiciu zimnego napoju może zakończyć się zapaleniem gardła lub chrypą. Lepiej delektować się cieplejszym płynem lub małymi łykami, które zdążą ogrzać się w ustach.

Na każdym kroku uzupełniajmy utracone cenne krople. Pamiętajmy, że nie tylko pot i wydalanie to sposób na pozbywanie się wody z organizmu. Takie reakcje zachodzą również podczas oddychania - przy wydychaniu wydobywa się z nas woda, której nie widzimy latem, a którą jako parę zauważamy zimą w czasie mrozów. Klimatyzacja Klimatyzacja biurowa, domowa czy samochodowa to wynalazek na miarę XX wieku. Pomaga zarówno zimą, by można było utrzymać odpowiednią temperaturę do pracy i życia, a latem jest narzędziem, które ochładza pomieszczenia. Obecnie klimatyzowane miejsca możemy spotkać niemal na każdym kroku. Są to sklepy, biura, autobusy. Wynalazek ten coraz częściej jednak szkodzi zamiast służyć. Dlaczego? Ostatnie lata dowodzą, że średnia temperatura latem jest o kilka stopni wyższa. My spędzamy coraz więcej czasu w zamkniętych pomieszczeniach, gdzie naturalna cyrkulacja powietrza jest zaburzona lub po prostu jej nie ma. Klimatyzacja przychodzi na ratunek, jednocześnie potrafiąc porządnie zaszkodzić. 30-stopniowy upał na dworze, a w biurze przyjemne 20 stopni Celsjusza. Po 8 godzinach za biurkiem, wyjście na rozgrzane powietrze może doprowadzić do przeziębienia. Zbyt

| czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

TEMAT NUMERU szybka i duża zmiana temperatur nie jest zdrowa dla naszego organizmu. To jak z lodami i gardłem, tyle że działamy na dużej powierzchni. Nie mamy jednak zbyt wielkiego wpływu na to, jak jest w biurze, sklepie lub autobusie. Ratunkiem jest założenie dłuższego rękawa z oddychającej tkaniny, by ochronić ciało przed szokiem termicznym.

W drodze i w domu Jeśli nie możemy wpłynąć na temperaturę w miejscu, gdzie pracujemy, postarajmy się mieć kontrolę nad prywatną przestrzenią. Przede wszystkim pamiętajmy, by dbać o nasze klimatyzatory – zarówno te w mieszkaniach, które stają się coraz popularniejsze, jak i te, które chłodzą powietrze w samochodzie. Czyszczenie specjalnymi środkami dezynfekującymi oraz odgrzybianie klimatyzacji jest podstawą w dbaniu o zdrowie nasze i bliskich. Pozbywamy się dodatkowych przyczyn stanów uczuleniowych czy alergii, dbamy o płuca oraz oczy, nos, usta i skórę. Nie potrzebujemy wdychać dodatkowych mikropyłków, zarodników grzybów czy bakterii, które lubią namnażać się w zaniedbanych klimatyzacjach. Warto udać się do specjalisty, by przed upalnym sezonem letnim sprawdził stan naszej klimatyzacji samochodowej i nawiewów. Chronimy organizmy przed atakiem chorób, które przy dużej różnicy temperatur oraz osłabieniu organizmu mogą zaatakować ze zdwojoną siłą i popsuć weekendowe lub urlopowe plany wakacyjne.

Serwisujmy domowe klimatyzatory i dbajmy o wymiany filtrów, by nie namnażać niepotrzebnych grzybów i mikroorganizmów atakujących nasze drogi oddechowe.

Starajmy się również rzadko korzystać z udogodnień klimatyzacji samochodowej, wykorzystujmy naturalne przewiewy

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

lub ustawiajmy niedużą różnicę temperatur między tą, która jest na zewnątrz auta. W domu uchylajmy okna, lecz w ciągu dnia te, które nie są po południowej stronie, by nie wpuszczać nagrzanego powietrza do wnętrza. Pozwalajmy na swobodną cyrkulację, lecz uważajmy na przeciągi.

Zimna woda ochłody doda W miastach popularne stają się fontanny, które w upalne dni raczą przechodniów, urlopowiczów i turystów nie tylko wrażeniami estetycznymi i wizualnymi, ale także przynoszą ochłodę latem. W takich miejscach również czają się pułapki, które mogą przyprawić nas o przeziębienie. Fontanny i podobne temu miejsca są specjalnie zaprojektowane, by pompowana woda była odkażona oraz schłodzona. Z reguły takie natryski korzystają z ujęć, które doprowadzają wodę do naszych kranów. Temperatura wody waha się między 6 a 12 stopni Celsjusza. Stwarza to dość poważną różnicę temperatur, gdy na dworze w pełnym słońcu może być ponad 40 stopni Celsjusza. W pierwszej chwili będziemy szczęśliwi, kiedy wpadniemy pod chłodną mgiełkę. Jednak pamiętajmy, że tak duża różnica temperatur

może doprowadzić do szoku termicznego i interwencji zespołu medycznego. Unikajmy takich sytuacji, korzystajmy z głową z fontann i natrysków. Pamiętajmy również o filtrach słonecznych, gdyż woda na ciele w postaci kropelek działa jak setki soczewek skupiających światło na naszej skórze. Pamiętajmy również, by pilnować nasze pociechy, aby zbyt długo nie przebywało w takiej wodzie. Chłodna fontanna szybko obniża temperaturę ciała dziecka, które nie umie jeszcze samodzielnie szacować ryzyka i nie odczuwa chłodu w trakcie atrakcyjnej zabawy. Nie pozwólmy dzieciom spożywać wody z fontanny czy podobnych zbiorników. Często są to ciecze nafaszerowane chemią oraz zarazkami, które przenoszą inni korzystający – nie tylko ludzie, ale również zwierzęta: psy, koty czy ptaki.

Letnie kąpiele Lato to kąpiele w naturalnych zbiornikach – jeziorach, rzekach, morzu, stawach. Jeśli jest naprawdę gorąco kilka, kilkanaście dni z rzędu, możemy cieszyć się temperaturą 23–26 stopni w jeziorach. To wciąż ponad

TEMAT NUMERU NASZ EKSPERT lek. Piotr Wielgosz – specjalista chorób wewnętrznych i alergologii oraz lekarz medycyny estetycznej Latem należy unikać nadmiernego wysiłku fizycznego w godzinach kiedy słońce operuje najmocniej tj. 12.00–15.00 oraz unikać pracy w bezpośrednim działaniu promieni słonecznych. Powinno się zakładać przewiewną i lekką odzież, najlepiej z materiałów naturalnych, takich jak len czy bawełna, w jasnych odbijających światło kolorach. Trzeba stosować nakrycia głowy, np. kapelusze i czapki, a u osób starszych również jasny parasol. Należy uzupełniać niedobory płynów tracone z potem przez picie adekwatnych ilości wody (średnio i wysoko zmineralizowanej, z uwagi na utratę elektrolitów), rozcieńczonych soków owocowych lub warzywnych.

10 stopni różnicy między temperaturą ciała, a wodą. Wchodząc do jakiejkolwiek akwenu, zanim zaczniemy pływać i korzystać z jego uroków, pamiętajmy o powolnym schłodzeniu ciała. Nagłe i szybkie wskoczenie do chłodnej wody, kiedy na dworze panują wysokie temperatury, może doprowadzić

do szoku termicznego i poważnego wypadku. Wchodźmy powoli, ochlapując całe ciało i nacierając chłodną wodą ramiona, plecy, szyję. Dajmy chwilę, by organizm przepompował kilkakrotnie krew w naszym organizmie i przyzwyczaił się do zmiany temperatury w panującym środowisku. 

| grudzień 2015 / luty 2016 | RODZINA ZDROWIA |

TEMAT NUMERU

wróg CZY PRZYJACIEL? ✎ Weronika Świerzewska

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

TEMAT NUMERU Mimo iż sprawiają nam wiele radości, mogą być także przyczyną wielu schorzeń i problemów skórnych. Winowajcą są szkodliwe promienie UV, przed którymi należy chronić się szczególnie latem. Tylko jak to robić skutecznie?

Kupuj krem z filtrem Promienie ultrafioletowe – UVA i UVB – są groźne dla skóry, włosów i oczu. Obecnie na rynku kosmetycznym możemy znaleźć wiele preparatów, które proponują różny stopień zabezpieczenia przed promieniami UV. Warto wybrać się do ulubionej drogerii i poświęcić parę chwil, by dobrze zapoznać się z kosmetykami, których używamy na co dzień. Codzienne kremy do twarzy powinny zawierać filtr UV o numerze 15. Numer SPF określa zdolność ochrony przeciwsłonecznej danego preparatu. Mówi jak długo można przebywać na słońcu bez poparzenia skóry. Dobranie odpowiedniego kremu to podstawowa i niezbędna ochrona. Warto także pamiętać o nawilżaniu skóry twarzy. Pomoże to utrzymać zdrowy i młody wygląd, zapobiegnie pojawianiu się zmarszczek i przebarwień. Niezdrowo i staro wyglądająca skóra, to w wielu przypadkach efekt jej wysuszenia. Pamiętajmy również o smarowaniu kremem z filtrem UV całego ciała lub miejsc narażonych na ekspozycję słoneczną. Dzięki stosowaniu odpowiednich filtrów, będziemy cieszyć się zdrową skórą, która będzie nabierała delikatnej opalenizny. Pozbawienie skóry ochrony to nie tylko wysuszanie, ale również dziesięciokrotnie szybsze postarzanie, tworzenie się głębokich zmarszczek i przebarwień. Miejmy na uwadze zdrowie i ochronę naszych najbliższych, w szczególności dzieci, które powinny być co 2–3 godziny kremowane wysokimi filtrami i korzystać z kąpieli słonecznych w odpowiednim nakryciu głowy.

Witamina D – zdrowe i mocne kości Lato to przede wszystkim słońce. Pod wpływem światła słonecznego w organizmie zachodzi wiele bardzo korzystnych reakcji. Oprócz poprawy nastroju (słońce bierze udział w wydzielaniu endorfin)

w skórze syntetyzuje się witamina D. Jest ona niezbędna do wchłaniania wapnia i fosforu – elementów budulca kości i zębów. W okresie zmniejszonego promieniowania słonecznego lekarze coraz częściej zalecają podawanie wszystkim witaminy D, nie tylko małym dzieciom. Promienie słoneczne pobudzają przemianę materii, podnoszą ciśnienie krwi i wzmacniają cały układ odpornościowy. Słońce to jednak nie tylko endorfiny oraz produkcja witaminy D czy barwnika skóry – melaniny. Letnia aura sprzyja także dotlenieniu oraz wzmacnianiu odporności organizmu. Ruch na świeżym powietrzu plus piękna pogoda, to przepis na zwiększenie produkcji białych i czerwonych krwinek.

Promienie UVB – w przeciwieństwie do UVA, możemy odczuć na skórze. Dają ciepło i wysuszają skórę. Są też odpowiedzialne za zaczerwienienia i poparzenia słoneczne. Uszkadzają naskórek i są przyczyną zmian w strukturze DNA. Promieniowanie UVB odpowiedzialne jest za powstawanie i rozwój nowotworów skóry.

Czym są UVA i UVB?

Faktory – to współczynniki wysokości ochrony przeciwsłonecznej preparatu kosmetycznego zawierającego filtry przeciwsłoneczne. Oznaczane są na opakowaniach symbolem literowym. Najczęściej spotykanym jest SPF — Sun Protection Factor. Jego odpowiednikiem są też SPF, LSF, IP, FPS, PPD, IPD. Podane obok oznaczenia cyfrowe są liczbą odpowiadającą wysokości ochrony. Generalnie im wyższa liczba, tym lepsza ochrona przeciwsłoneczna preparatu.

Opalenizna jest oznaką zdrowia, ale zdrowa opalenizna oznacza świadome korzystanie z kąpieli słonecznych. Niewiele osób wie, że nawet w pochmurne dni ciało absorbuje promienie UV. Mimo chmur, do Ziemi dociera aż 90% promieniowania ultrafioletowego. Stąd też producenci zapewniają nam szeroką gamę kosmetyków z filtrami UV. Promienie UVA – są dla nas praktycznie nieodczuwalne, ale to one mają widoczne efekty działania. Odpowiadają za starzenie się skóry i powstawanie zmarszczek. Docierają pod naskórek, uszkadzając włókna kolagenowe, co zmienia strukturę skóry. Stąd też zaleca się stosowanie na co dzień kremów do pielęgnacji twarzy z filtrem UV.

Opalenizna jest oznaką zdrowia, ale zdrowa opalenizna to świadome korzystanie z kąpieli słonecznych.

Należy czytać etykiety kosmetyków, ponieważ w większości uwzględniają one ochronę przed promieniowaniem UVB, ale rzadko lub w ogóle mogą nie chronić przed UVA.

Kupując krem do opalania, pamiętajmy, że możemy podzielić je na cztery podstawowe grupy ochrony: • ochrona niska – faktor 6–10 • ochrona średnia – faktor 15, 20 i 25 • ochrona wysoka – faktor 30–50 • ochrona bardzo wysoka – faktor 50+

Producenci szamponów proponują coraz nowsze rozwiązania, by chronić włosy przed zbyt intensywnym promieniowaniem. Czytajmy zalecenia producenta oraz samodzielnie chrońmy głowy przed pełnym słońcem między godziną 11.00 a 16.00 w ciągu dnia.

Średni czas ochrony to 30–45 minut. Po jego upływie niezwłocznie powtarzajmy aplikację preparatu. Nie zapominajmy, że kąpiele wodne zmywają kremy czy oliwki, a pozostała na skórze woda działa jak soczewka, które skupia promienie na odkrytej skórze. Należy pamiętać, że karnacja również ma duży wpływ na to, jak reagujemy na

| czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

TEMAT NUMERU słońce i jakiego faktora ochronnego powinniśmy używać. Przyjęta została zasada – im jaśniejsza skóra, tym wyższy wskaźnik faktora UV jest dla nas odpowiedni. Osoby ze znamionami, pieprzykami, piegami i tendencją do opalania skóry z widocznymi zmianami, powinny używać wyższych faktorów. Lekarze i kosmetyczki zalecają używać punktowo na widoczne miejsca zmian – na przykład na większe pieprzyki – tak zwanych blokerów, czyli kremów z filtrem 50+ i więcej. Obserwujmy swoje ciało i istniejące na nim znamiona. Wszelkie zmiany, które są nienaturalne, inne i dziwne, a powstały po ekspozycji na promienie słoneczne – zgłaszajmy naszemu lekarzowi. Najgroźniejszy i najbardziej znany nowotwór skóry to czerniak. Jeśli obecne znamiona zmieniają wygląd lub pojawiają się nowe, mające nieregularny kształt, więcej niż jeden kolor i niestandardową wielkość (więcej niż 6 mm), należy jak najszybciej zgłosić się do dermatologa. Warto wiedzieć, że czerniak może wystąpić w każdym miejscu na ciele, ale najczęściej obserwuje się go na plecach, nogach, rękach i na twarzy.

NASZ EKSPERT lek. Piotr Wielgosz – specjalista chorób wewnętrznych i alergologii oraz lekarz medycyny estetycznej. Prowadzi prywatny gabinet MED-EST w Nysie. Z wiekiem wzrasta tendencja do nierównomiernego rozmieszczania się melaniny, czyli brązowego barwnika na skórze oraz do powstawania różnego rodzaju zmian skórnych od łagodnych pochodzenia wirusowego, jak np. brodawki łojotokowe do złośliwych nowotworów jak czerniak. Podłożem części z tych zmian jest nadmierna ekspozycja na promieniowanie słoneczne, a część z nich, niechroniona dostatecznie przed słońcem, może ulec zezłośliwieniu, przeradzając się w zmianę nowotworową. Jeśli na naszej skórze znajdują się liczne, nieregularne pieprzyki, bądź też inne zmiany skórne, które budzą nasz niepokój przed letnim opalaniem, powinniśmy koniecznie zasięgnąć opinii doświadczonego dermatologa. Specjalista, po obejrzeniu wszystkich zmian, zdecyduje, czy są to tylko defekty skórne, które wystarczy chronić kremem z filtrem, czy też w innych przypadkach całkowicie zasłaniać lub poddać terapii dermatologicznej.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

Słońce potrafi być zdradliwe Promieniowanie UV z roku na rok staje się coraz niebezpieczniejsze. Przybywa osób z poparzeniami słonecznymi, udarami, zmianami skórnymi, a nawet z rakiem skóry wywołanym promieniowaniem UVC. Promieniowanie UVC jest powstrzymywane przez ozon, który w zastraszającym tempie znika z naszej atmosfery. Ten typ promieniowania powoduje coraz częstsze zachorowania na raka skóry i wpływa w dużym stopniu na procesy starzenia się naszego ciała. Pozostałe promieniowania UVA i UVB są odpowiedzialne za procesy wytwarzania witaminy D w organizmie oraz za starzenie się skóry i powstawanie zaczerwienień przy zbyt długim przebywaniu bez odpowiedniej ochrony. Zbyt częsta i długa ekspozycja w pełnym słońcu to nie mahoniowa opalenizna. To wysuszone ciało, które będzie się brzydko marszczyć i straci swoją elastyczność. To głębsze zmarszczki i niebezpieczeństwo poparzeń. Pamiętajmy o słońcu w trakcie wypoczynku nad wodą czy w górach. W tych miejscach nie odczuwa się bezruchu powietrza i spiekoty. Chłód od wody czy pęd wiatru na górskich szlakach łagodzą działanie promieniowania. Możemy zapomnieć, że wciąż działają na nas szkodliwe, parzące promienie słońca, dopiero kiedy wrócimy do domu z wędrówki będziemy niemile zaskoczeni poparzeniami lub udarem. Zachowanie czujności i ostrożności w takich miejscach dotyczy również naszych pociech. Dzieci nie odczuwają zmian środowiska tak bardzo, jak dorośli, szczególnie kiedy są zajęte świetną zabawą czy igraszkami w wodzie.

Zdrowe 20 minut Naukowcy dowodzą, że obecnie wystarczy 20 minut przebywania w pełnym słońcu, by uruchomić mechanizm produkcji witaminy D. Taki czas wystarczy, by przez chwilę skorzystać z kąpieli słonecznej bez żadnego zabezpieczenia. Jednak jeśli planujemy dłuższe wygrzewanie się na słońcu – stosujmy kremy z filtrami. Ciało nale-

ży posmarować około 15 minut przed pierwszym wyjściem na pełne słońce, a zabieg uzupełniania filtra należy powtarzać co godzinę. Jeśli zażywamy kąpieli wodnej – po każdym wyjściu z wody. Nie ufajmy bezgranicznie producentom kremów z filtrem, że jest

Jeśli na naszym ciele widoczne są różne rodzaje pieprzyków, wcześniej należy skonsultować u lekarza, czy można je eksponować na słońcu. Warto też zakupić dość wysokie blokery UV – 50 lub 70 i punktowo smarować wybrane miejsca. Starajmy się zasłaniać ciało tkaninami, które oddychają. Naturalne materiały pomagają zachować uczucie chłodu i przewiewności, mamy komfort przebywania na świeżym powietrzu nawet w upały, a nie narażamy ciała na bolesne poparzenia.

on wodoodporny. Woda i jej kropelki, które pozostają na naszej skórze, to maleńkie soczewki, które skupiają promienie i dawka UV jest o wiele większa, niż na suchym ciele.

Woda, czapka i cień W upały należy chronić się przed słońcem i szukać cienia między godziną 11.00 a 16.00 w ciągu dnia. Starajmy się w tym czasie spacerować w parkach, lasach, chronić się pod parasolami. Wychodząc na dwór w tak duże słońce – nie zapominajmy czapki, chusty lub kapelusza na głowę. Pomoże to w ochronie włosów, skóry głowy i przede wszystkim uchroni przed udarem słonecznym. Idąc śladem krajów, które słońce mają na co dzień i cieszą się bezchmurną upalną pogodą, chrońmy nasze ciała pod długimi rękawami luźnych ubrań oraz spodni czy spódnic. 

TEMAT NUMERU

| czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

W DOBREJ FORMIE

✎ Alicja Glapan

Pokaż zdrowe

NOGI LATEM

Każda kobieta ubiera letnie kreacje nie tylko dla komfortu, ale także dla własnej przyjemności. Odsłaniając nogi, powinnyśmy zadbać o ich estetyczny wygląd i zdrowie. Jak zatem walczyć z opuchniętymi stopami? Kiedy wystarczą kosmetyki, a kiedy jedynym wyjściem będzie operacja? Pamiętajmy, że opuchnięte stopy to nie tylko wada estetyczna i dyskomfort, ale przede wszystkim poważna oznaka stanu naszego zdrowia.

Dlaczego nogi puchną Najczęstszą przyczyną powstawania obrzęków nóg jest zbyt długie przebywanie w jednej pozycji. Wielu z nas, w zależności od rodzaju pracy, kilka godzin siedzi przy biurku lub stoi w jednym miejscu. Podczas podróży samochodem czy samolotem również nie mamy wielu okazji do zmiany pozycji. W takich sytuacjach mięśnie nóg nie pracują, a co za tym idzie, nie pompują krwi i tlenu z powrotem do serca. 14

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

W ten sposób pojawia się zastój krwi oraz wzrasta ciśnienie w naczyniach dolnych kończyn, a to doprowadza do widocznych obrzęków. Dlatego też, opuchlizna stóp często towarzyszy ludziom otyłym oraz pozbawionym aktywności fizycznej. Jej przyczyną może być także spożywanie soli i alkoholu. Obrzęki zdarzają się również podczas odwodnienia organizmu, gdyż organizm, chroniąc się przed utratą wody, zaczyna ją kumulować w tkankach.

Ponadto opuchlizna stóp jest papierkiem lakmusowym poważnych i powszechnych chorób cywilizacyjnych. Oprócz uczucia dyskomfortu może zapowiadać niewydolność sercową, żylną czy też choroby zakrzepowo-zatorowe. Dlatego tak istotne jest, aby z tym problemem najpierw udać się do lekarza, a potem zwalczać go według wskazań. Gdy przyczyny nie leżą w poważnych chorobach, to najczęściej pojawiają się na skutek złej diety, alergii,

W DOBREJ FORMIE przyjmowania leków hormonalnych czy sterydowych, a latem mogą być skutkiem ukąszenia przez owady.

Piękne nogi, to zdrowe nogi! Opuchnięte kostki to nie jedyna przyczyna, przez którą boimy się pokazywać nogi w lecie. Postarajmy się właściwie o nie zadbać, a potem cieszyć się komfortem, swobodą i zdrowiem. Przede wszystkim naszym nogom i stopom przyda się ruch. Regularne ćwiczenia albo najzwyklejszy marsz wzmocnią mięśnie łydek, ud, a także pośladków. Takie treningi równocześnie poprawią kondycję fizyczną oraz zadbają o estetyczny i smukły wygląd nóg. W ramach domowego spa przyda się regularny masaż i nawilżanie ciała. Podczas kąpieli możemy zastosować peelingi i masować nogi i stopy, co poprawi krążenie oraz ujędrni skórę. Regularne używanie kremów nawilżających sprawi, że nasze ciało nie będzie wysuszone, co nada mu także ładny wygląd. W ramach możliwości i chęci unikajmy butów na wysokich obcasach. Kobiety mają do nich słabość, a w przypadku oficjalnych spotkań, świąt, pracy czy innych okoliczności nie wyobrażamy sobie rezygnacji z tej części garderoby. Nogi jednak nie lubią szpilek, więc jeżeli koniecznie musimy ich używać, starajmy się wybierać jak najwygodniejsze buty, a także zbyt długo w nich nie chodzić. Wraz z opuchniętymi stopami mogą również wystąpić pajączki, czyli wenulektazja. Te czerwone, przebijające się przez skórę, nitkowate przebarwienia są poważną oznaką niewydolności żylnej. Ich powstawanie jest uwarunkowane genetycznie, ale często wynikają też z niezdrowego stylu życia. W ich zwalczaniu skuteczne są kosmetyki zawierające wyciągi z roślin np. kasztanowca czy arniki, które działają wzmacniająco na ściany naczynek, zmniejszają ich przepuszczalność, a także mają działanie rozkurczowe. Takie kosmetyki są zazwyczaj ogólnodostępne i mają postać kremu czy żelu niwelującego uczucie ciężkich i opuchniętych nóg.

Pajączki są pierwszym etapem prowadzącym do poważnego schorzenia żył Szczególną uwagę na pielęgnację nóg powinny zwrócić kobiety cechujące się skórą naczynkową. Niewskazane jest

dla nich używanie peelingów gruboziarnistych, intensywne masaże twardymi szczotkami czy też stosowanie kremów antycellulitowych, ponieważ z czasem może to doprowadzić do przekrwienia skóry. W zwalczaniu pajączków, oprócz kosmetyków, skuteczna jest skleroterapia, która polega na wstrzyknięciu leków zamykających naczynka. To zabieg nieinwazyjny dla organizmu i stosowany przede wszystkim w przewlekłej niewydolności żylnej.

Zadbaj o stopy i paznokcie! Piękne nogi nie kończą się na kostkach. Latem chętnie zakładamy sandałki. Musimy jednak zadbać o estetyczny wygląd naszych stóp. Pamiętajmy o regularnym wykonywaniu peelingu, który pomoże im odzyskać miękkość i gładki wygląd. Dzięki zabiegom złuszczającym pięty nie będą straszyć zrogowaciałym naskórkiem. Kiedy odkrywamy stopy, pomyślmy też o tym, by zrobić pedicure. Żaden lakier jednak nie pomoże, jeśli skóra i paznokcie będą chore. Na infekcje grzybicze najbardziej narażone są osoby, korzystające z basenów, saun i ośrodków sportowych, które chodzą boso. Nieleczona grzybica obejmuje oprócz stóp także paznokcie, które stają się kruche i zmieniają kolor (żółkną). Choroba powoduje ból, pieczenie i świąd.

Nieleczona grzybica obejmuje oprócz stóp także paznokcie, które stają się kruche i zmieniają kolor (żółkną). Choroba powoduje ból, pieczenie i świąd. Grzybica paznokci nie zniknie sama. Trzeba sięgnąć po odpowiednie środki do jej zwalczania. Nie wolno przerywać leczenia po uzyskaniu chwilowej poprawy, ponieważ nie oznacza ono całkowitego usunięcia grzybicy. Kuracja trwa około trzech miesięcy, warto zatem zawczasu pomyśleć o leczeniu i profilaktyce. Jeżeli ten problem już nas dotknął, warto stosować odpowiednie preparaty do pielęgnacji stóp ze skłonnością do grzybicy. 

OLIPROX Przeciwgrzybiczy lakier do paznokci – wodny żel, 12 ml Skutecznie wspomaga leczenie grzybicy paznokci oraz zapobiega jej zakażeniom • udowodniona skuteczność – 5 lat na rynku • nie wymaga piłowania płytki paznokcia • nie pozostawia błyszczącej warstwy • szerokie spektrum działania • największa pojemność i wydajność – 12 ml Dostępny w aptekach bez recepty.

| czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

W DOBREJ FORMIE

SŁOŃCE A OCZY wpływ słońca na wzrok ✎ Edyta Wara-Wąsowska

Dzięki światłu słonecznemu możemy widzieć to, co nas otacza – w innym przypadku pogrążylibyśmy się w całkowitej ciemności. Nie oznacza to jednak, że słońce zawsze ma pozytywny wpływ na nasz wzrok. Kiedy promienie słoneczne są dla nas szkodliwe, a wręcz – niebezpieczne? Jak możemy chronić się przed ich zgubnym działaniem, a jak korzystać z ich dobroczynnych właściwości? Wpływ promieniowania UV na oczy O tym, że nadmierna ilość promieni UV może mieć negatywny wpływ na naszą skórę, wiedzą niemal wszyscy. Wiele sklepów, drogerii i aptek oferuje kremy chroniące ciało przed szkodliwym promieniowaniem. Mało osób zwraca jednak uwagę na fakt, że promienie UV mogą też wpływać na kondycję naszego wzroku. Jak łatwo się domyślić, promieniowanie może być szczególnie szkodliwe dla oczu, jeśli ilość światła dostarczanego do naszego narządu wzroku jest większa niż zazwyczaj. Wystarczy, że wyjdziemy na zewnątrz w słoneczny dzień, a nasze oczy przyjmą nawet dziesięciokrotnie większą dawkę promieniowania niż na co dzień! Czym to grozi? Promieniowanie UV (dokładniej rzecz biorąc, UVA i UVB) powoduje powstawanie wolnych rodników, co – jak wiadomo – negatywnie wpływa na kondycję tkanek. Także i w tym wypadku wolne 16

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

rodniki działają destrukcyjnie, uszkadzając struktury komórkowe na skutek utleniania białek i lipidów. Jakie są konsekwencje tego procesu? W przypadku, gdy oczy systematycznie i długotrwale poddawane są działaniu promieniowania UV, następuje powolna degradacja nienasyconych kwasów tłuszczowych, które się w nich znajdują. Psują się także komórki reagujące na światło tzw. fotoreceptory, przez co może nastąpić pogorszenie jakości widzenia. Na szczęście, odczuwalne skutki tego procesu ujawniają się na ogół po dość długim czasie. Kiedy jesteśmy młodzi i pełni sił przed skutkami promieniowania nasz organizm potrafi się samodzielnie bronić. Warto jednak pamiętać, że wraz z wiekiem moc mechanizmów ochronnych ulega osłabieniu – to dlatego na dolegliwości związane z jakością widzenia skarżą się głównie osoby starsze.

Jakie procesy zachodzą w oku na skutek promieni UV? Wiemy już, że degradacji ulegają nienasycone kwasy tłuszczowe i fotoreceptory.

Co to jednak oznacza i jakie dokładnie procesy zachodzą w oku podczas przenikania do niego promieniowania UV? Przede wszystkim należy sobie uświadomić, że promieniowanie słoneczne dociera zarówno do spojówki, jak i rogówki czy

siatkówki. Na promienie UV (dokładniej: UVB) w największym stopniu narażona jest soczewka oka; jej uszkodzenie może nieść poważne konsekwencje – od pogorszenia jakości widzenia, przez wystąpienie zaćmy, aż do całkowitej utraty wzroku. Niemniej groźne jest uszkodzenie siatkówki; o ile w przypadku przedostania się zbyt dużej ilości promieni w części peryferyjnej tego

W DOBREJ FORMIE fragmentu oka na ogół nie skutkuje poważniejszymi uszkodzeniami, o tyle narażenie plamki żółtej na zbytnią ekspozycję światła UV może oznaczać wystąpienie zaćmy fototechnicznej, świetlnego zapalenia lub uszkodzenia rogówki, a także zapalenia spojówki.

Kiedy promienie słoneczne są najgroźniejsze? Wbrew pozorom, promienie słoneczne wcale nie są groźne jedynie latem. Niezwykle szkodliwe mogą być zwłaszcza zimą, gdy odbijają się od białej powierzchni, jaką jest śnieg. Z kolei porą dnia, podczas której emitowane jest najwięcej groźnych promieni UVB, jest popołudnie – między godziną 15.00 a 18.00.

Jak chronić nasz wzrok? Jak działają naturalne mechanizmy ochronne oczu? Jak łatwo się domyślić, jedną z metod ochrony wzroku przed szkodliwymi promieniami UV jest noszenie okularów przeciwsłonecznych, zwłaszcza podczas

największego emitowania promieni. Jeszcze ciekawszym sposobem jest zakup specjalnych soczewek fotochromowych – pod wpływem wysokiej temperatury lub dużego natężenia światła słonecznego (w zależności od pory roku) zaciemniają się, uniemożliwiając przedostanie się zbyt dużej ilości promieni do wnętrza oka. Z kolei naturalnym odruchem, który również ma nas ochronić przed przeniknięciem zbyt dużej ilości promieni słonecznych do oczu, jest ich mrużenie. Czy nasze oczy są jednak w stanie samodzielnie (i skutecznie) bronić się przed szkodliwym działaniem promieni słonecznych? Do pewnego stopnia tak; w skład oka wchodzi specjalny pigment, którego zadaniem jest przechwytywanie wolnych rodników i absorbowania szkodliwych promieni . Pigment znajduje się w plamce żółtej oka i sam składa się z dwóch związków chemicznych – luteiny i zeaksantyny (to najpopularniejsze składniki w suplementach i preparatach poprawiających wzrok). Niestety, oba te składniki muszą być dostarczane organizmowi z zewnątrz.

To z kolei oznacza, że aby chronić nasze oczy, potrzebujemy nie tylko okularów przeciwsłonecznych, ale i właściwej diety.

Co jeść, by pomóc naszym oczom w ochronie przed słońcem? Z racji tego, że nasze oczy potrzebują do skutecznej ochrony zarówno luteiny jak i zeaksantyny (czyli kartenoidów będących składnikiem specjalnego pigmentu zawartego w plamce żółtej), musimy spożywać odpowiednie produkty, które dostarczą organizmowi potrzebnych substancji. W tym przypadku będą to ciemnozielone warzywa, surowa papryka i marchewka, kukurydza oraz zboża. Okazuje się jednak, że nie tylko luteina i zeaksantyna są potrzebne, by nasze oczy funkcjonowały prawidłowo i mogły przeciwdziałać promieniowaniu UV. Warto spożywać także produkty bogate w beta-karoten (dynia, pomidory, morele, mango), chlorofil (wszelkiego rodzaju ciemnozielone warzywa) oraz antocyjany (owoce o ciemnoczerwonej lub czarnej barwie). 

REKLAMA

| czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

DOMOWE S.O.S.

Co robić, gdy dopadnie nas

zatrucie?

✎ Edyta Wara-Wąsowska

Niemal każdy zna specyficzne objawy, jakie w większości przypadków towarzyszą zatruciu – ból brzucha, nudności, biegunka, nierzadko osłabienie, a nawet gorączka czy dreszcze. Przyczyny takiego stanu mogą być różne: od zjedzenia nieświeżego produktu do spożycia zbyt wielkiej ilości alkoholu czy wypalenia za dużej liczby papierosów. Co zrobić w takim wypadku? Czy jesteśmy w stanie sami sobie pomóc, czy niezbędna jest interwencja lekarza?

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

DOMOWE S.O.S. Co i dlaczego powoduje zatrucia pokarmowe? Jedną z najczęstszych przyczyn zatrucia pokarmowego jest nieodpowiednie przygotowywanie jedzenia. Nie zawsze pilnujemy, by było dokładnie umyte (dotyczy to zwłaszcza owoców), często zdarza się, że czegoś nie dogotujemy lub nie dosmażymy. Przyczyną może być także spożywanie źle zakonserwowanych przetworów domowych lub picie nie przegotowanej wody. Do zatrucia może dojść również na skutek nieprzestrzegania podstawowych zasad higieny (niemycie rąk po skorzystaniu z toalety itd.). W każdej z tych sytuacji dochodzi do przedostania się do organizmu szkodliwych bakterii, wirusów, pierwotniaków, toksyn czy środków chemicznych; to właśnie one wywołują zatrucie pokarmowe. Jak do tego dochodzi? Bakterie mogą wywołać zatrucie albo w efekcie wytwarzania toksyn w procesie namnażania się, albo w momencie, gdy ich ilość w danym posiłku czy napoju przekroczy pewne normy. Najczęściej za zatrucie pokarmowe odpowiada bakteria Campylobacter, znajdująca się głównie w czerwonym mięsie, drobiu, niepasteryzowanym mleku czy nieprzegotowanej wodzie. W tych samych produktach występuje również inna bakteria, która równie często jest przyczyną zatruć – mowa o Salmonelli, która dodatkowo znajduje się w jajkach. Pierwsze objawy pojawiają się zazwyczaj już kilka godzin po spożyciu skażonego pokarmu lub wody; czasami jednak dolegliwości występują dopiero po kilku dniach, co może powodować problemy w postawieniu odpowiedniej diagnozy.

wszystkich niezbędnych standardów, dlatego w takiej sytuacji warto pomyśleć o własnym zaopatrzeniu.

Czym jeszcze możemy się zatruć? Do produktów, na które należy zwrócić szczególną uwagę, należą grzyby. Niektóre z nich zawierają silne toksyny, mogące wywołać nie tylko zatrucie pokarmowe, ale także paraliż układu nerwowego. Z tego

Zatrucie pokarmowe może wywołać także zbyt duża ilość danego produktu; mowa szczególnie o kawie, alkoholu czy papierosach. Przekroczenie dopuszczalnego spożycia dziennego może skutkować silnym zatruciem.

względu, jeśli zajdzie podejrzenie spożycia trujących grzybów, należy jak najszybciej sprowokować wymioty i wykonać płukanie żołądka (w tym celu zaleca się przygotowanie od 10 do 15 litrów jednoprocentowego roztworu soli kuchennej). Konieczne jest także jak najszybsze zażycie przez chorego odpowiedniej dawki węgla aktywowanego oraz środków przeczyszczających. W przypadku zatrucia grzybami nie wystarczą jednak domowe sposoby. Chory musi jak najszybciej trafić pod opiekę lekarską. W innym wypadku grozi mu śmierć.

Czy latem zatrucia zdarzają się częściej? Niestety tak; najczęściej ma to związek z wakacyjnymi wyjazdami, na których znacznie łatwiej o spożycie skażonej żywności lub wody. W dużej mierze zależy to od tego, gdzie zdecydujemy się pojechać oraz jak będą wyglądać nasze warunki mieszkaniowe i żywieniowe; jeśli wybieramy się do mało uczęszczanego, zagranicznego regionu, ryzyko zatrucia wzrasta. To nie tylko kwestia higieny, ale i przygotowania produktów spożywczych – obsługa może nie spełniać

brzucha. Bardzo często towarzyszą mu nudności, wymioty i biegunka. To z kolei powoduje ogólne osłabienie organizmu, wzmożone uczucie pragnienia i suchość w jamie ustnej. Innymi następstwami jest rzadkie oddawanie moczu, bóle i zawroty głowy, a nawet przyspieszenie akcji serca. Objawy są na ogół na tyle charakterystyczne, że rozpoznanie zatrucia pokarmowego nie jest zbyt trudne, szczególnie, jeśli dolegliwości pojawią się już kilka godzin po spożyciu skażonego posiłku lub napoju. Najczęściej jesteśmy w stanie powiązać złe samopoczucie z potrawą zjedzoną w lokalu, którego wcześniej nie odwiedzaliśmy czy daniem, którego nigdy wcześniej nie przyrządzaliśmy. Gorzej, jeśli objawy wystąpią dopiero kilka dni po spożyciu skażonego pokarmu lub napoju – wtedy nie zawsze jesteśmy w stanie ocenić, co właściwie nam zaszkodziło. Należy zresztą pamiętać, że okres inkubacji choroby może trwać nawet do tygodnia, co jeszcze bardziej utrudnia nam właściwą ocenę sytuacji.

Zatrucie – pierwsza pomoc Po rozpoznaniu objawów zatrucia pokarmowego warto sprowokować wymioty, jeśli jedynymi objawami są ból brzucha, nudności czy biegunki. Jak to zrobić? Chory powinien w pierwszej kolejności przyjąć sporą ilość płynów, a następnie podrażnić tylną ścianę gardła. Wymioty warto sprowokować kilkakrotnie, by móc usunąć z organizmu jak największą ilość trucizny. Należy jednocześnie pamiętać, że prowokowanie wymiotów może w niektórych przypadkach przynieść odwrotny skutek i spowodować

Pierwsze objawy Jakie są symptomy tego, że z naszym organizmem dzieje się coś złego? Zwykle najczęstszym i na ogół pierwszym objawem zatrucia pokarmowego jest ból

| czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

DOMOWE S.O.S. gwałtowne pogorszenie stanu chorego – chodzi przede wszystkim o osoby, które zatruły się substancjami żrącymi lub pieniącymi się. Wymiotów nie można prowokować także u osób, które mają drgawki, ponieważ może to doprowadzić do zakrztuszenia się i w rezultacie – uduszenia. W ramach pierwszej pomocy warto podać choremu odpowiednią dawkę środków przeczyszczających, które również pomogą w usunięciu części toksyn. Jeśli jest to możliwe, zalecane jest także spożycie odtrutki – do najważniejszych należą węgiel leczniczy, białko kurzych jaj, mąka zbożowa czy odtłuszczone mleko.

ważniejsze jest stałe uzupełnianie straconych płynów. Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie napoje będą w tym wypadku odpowiednie; zaleca się unikanie wszelkiego rodzaju napojów gazowanych i słodzonych, a także gęstych nektarów owocowych. Lekarze odradzają także picie czystej wody – wprawdzie należycie nawadnia organizm (w przeciwieństwie do wcześniej wymienionych płynów), jednak nie zawiera niezbędnych elektrolitów i mikroelementów.

Jak sobie radzić w przypadku zatrucia? Sprowokowanie wymiotów czy podanie odtrutki rzadko powodują natychmiastowe ustąpienie objawów; obie czynności pomagają jedynie w pozbyciu się części trucizny z organizmu. Najlepiej, jeśli stan chorego oceni lekarz; w większości przypadków nie jest jednak konieczna interwencja medyczna. Konsultacja z doktorem jest niezbędna w momencie, gdy objawy zatrucia nie ustępują przez dłuższy czas, a w stolcu znajduje się krew lub żółty śluz.

Często powtarzany jest mit o tym, że w przypadku kłopotów gastrycznych warto sięgnąć po wygazowaną colę. Zatrucia pokarmowe są najczęściej wywołane przez bakterie znajdujące się w jedzeniu. Napoje typu cola nie są dobrym źródłem nawodnienia, ponieważ zawierają dużo cukru, przez co mogą stymulować bakterie i grzyby do namnażania. Tego typu napoje nie zawierają żadnych substancji mogących złagodzić ból.

Zatrucie może trwać nawet kilka dni, dlatego warto wiedzieć, jak sobie radzić do momentu ustąpienia dolegliwości. W przypadku biegunki i wymiotów naj-

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

Znakomitym pomysłem na zatrucie jest przygotowanie tzw. marchwianki – to zwykły przecier z marchewki, ugotowany na rosole. Można dodać do niego odrobinę ryżu, by cały posiłek był nieco pożywniejszy. Osoby preferujące lżejszą wersję marchwianki mogą przygotować ją na bazie wody ze szczyptą soli i cukru. Najlepiej, jeśli chora osoba spożywa ją kilka razy dziennie, w małych porcjach.

Osoba, u której podejrzewa się zatrucie pokarmowe, powinna unikać posiłków, które mogłyby w jakikolwiek sposób obciążyć jej żołądek. Wskazane jest przygotowywanie lekkostrawnych dań; najlepiej sprawdzą się wszelkiego rodzaju kleiki, do których można dodać małe kawałki białego, ugotowanego mięsa. Czego unikać? Chory nie może pod żadnym pozorem spożywać smażonych czy wędzonych produktów, niewskazane jest także picie mleka czy jedzenie nabiału ze względu na możliwe nasilenie występujących już objawów zatrucia. W złagodzeniu dolegliwości związanych z zatruciem może pomóc spożycie odpowiedniej dawki węgla aktywnego i środków zapierających.

Probiotyki – czym są i co łączy je z zatruciem pokarmowym? Probiotyki to nic innego jak bakterie, które mają dobroczynny wpływ na organizm człowieka. Dotyczy to zwłaszcza

układu pokarmowego, ponieważ probiotyki oblepiają ścianki jelita grubego, a następnie produkują kwas mlekowy, działający bakteriobójczo. Odpowiadają w ten sposób za przywrócenie równowagi kwasowo-zasadowej organizmu. Probiotyki występują zarówno w postaci naturalnej jak i sztucznej – wchodzą w skład kiszonek i większości produktów mlecznych fermentowanych (kefiry, jogurty), ale dostępne są także w postaci suplementów dietetycznych. Przyjmowanie probiotyków jest zalecane po przejściu zatrucia pokarmowego – odbudowana zostanie w ten sposób zdrowa flora bakteryjna w organizmie.

Zatrucie na wakacjach Do zatrucia pokarmowego bardzo często dochodzi na wakacyjnych wyjazdach. Przyczyny są różne, ale najczęściej jest wynikiem spożycia źle przygotowanej lub po prostu nieświeżej żywności. Na letnich stoiskach z przekąskami o wiele częściej dochodzi do sytuacji, w której sprzedawcy świadomie sprzedają towar, którego świeżość pozostawia wiele do życzenia. Podczas wakacyjnych podbojów łatwo jednak pomylić zwykłe zatrucie pokarmowe z tzw. zemstą faraona. To zespół objawów żołądkowo-jelitowych, które dotykają Europejczyków odwiedzających kraje arabskie; przyczyną ich wystąpienia jest odmienna flora bakteryjna przewodu pokarmowego mieszkańców Starego Kontynentu. Oznacza to, że biegunka, wymioty i ból brzucha (typowe przecież także dla zatrucia pokarmowego) nie mają nic wspólnego ze świeżością czy

DOMOWE S.O.S.

Podobnie jak zatrucie pokarmowe, zemsta faraona prowadzi do odwodnienia i osłabienia. Niezwykle dokuczliwe są dolegliwości, które jej towarzyszą. Z tego względu należy jak najszybciej zacząć przyjmować specjalne leki antybakteryjne; warto na wszelki wypadek kupić je przed wyjazdem zagranicę. Niedyspozycja związana z zemstą faraona trwa zazwyczaj od pięciu do siedmiu dni.

kać wody z kranu, a także dokładnie myć owoce i warzywa oraz wybierać potrawy smażone lub grillowane (ze względu na obróbkę termiczną, zabijającą bakterie). Jak wiadomo, zatrucie pokarmowe nieuchronnie prowadzi przede wszystkim do odwodnienia organizmu – wymioty i biegunka są przyczyną utraty dużej ilości płynów. Warto pamiętać, że zatrucie, które nie jest w żaden sposób leczone, może doprowadzić do wystąpienia drgawek, paraliżu, a nawet do śmierci. 

sposobem przygotowania potraw. Stają się konsekwencją kontaktu z lokalnymi, zupełnie odmiennymi bakteriami, które miejscowym nie wyrządzają żadnej krzywdy. Jak zapobiegać zachorowaniu na tę dolegliwość? Warto przede wszystkim korzystać wyłącznie z butelkowanej wody, uni-

REKLAMA

| czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

DOMOWE S.O.S. 1 W którym miejscu ułożysz dłonie, przygotowując się do masażu serca? A Na wysokości 1/3 lewej połowy klatki piersiowej. B Na wysokości 1/3 prawej połowy klatki piersiowej. Na wysokości 1/3 mostka od dołu. C

jakiej sytuacji nie wolno zastosować pozycji bocznej W ustalonej?

A Gdy osoba straciła przytomność. B Gdy osoba została poszkodowana w wypadku komunikacyjnym i podejrzewany jest uraz kręgosłupa. C Gdy poszkodowany jest nieprzytomny, oddycha, a poważniejsze urazy nie są widoczne. 3

o zrobisz w pierwszej kolejności podczas udzielenia C pomocy ofierze zatrucia czadem?

Otworzę wszystkie okna w pomieszczeniu. A B Ocenię sytuację i spróbuję przeprowadzić wstępny wywiad.

TEST: SPRAWDŹ, CZY ZNASZ ZASADY

pierwszej pomocy Póki nie jesteśmy świadkami lub uczestnikami wypadku, nie zastanawiamy się, jak ważna jest znajomość zasad pierwszej pomocy. Najczęściej to właśnie szybka i odpowiednia reakcja ratuje czyjeś życie lub zdrowie.

✎ Alicja Glapan Lato to okres kiedy wiele osób ginie przez nierozwagę. Oprócz ostrożności wyposaż się więc w umiejętności udzielania pierwszej pomocy. Sprawdź swoją wiedzę na ten temat.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

C Wyniosę osobę poszkodowaną z zatrutej przestrzeni. 4

ak udzielisz pomocy osobie, która upadła z wysokości J kilku metrów i jest przytomna?

A Pomogę jej wstać. B Ułożę ją w pozycji bocznej ustalonej. C Zadbam, aby nie ruszała się aż do przyjazdu karetki. 5 Po czym rozpoznasz wstrząs anafilaktyczny, który może być poważnym zagrożeniem życia? A Po podwyższonym ciśnieniu tętniczym, bólu głowy i biegunce. Po nadmiernym poceniu się, opuchliźnie warg i języka, B dusznościach, spadku ciśnienia tętniczego, zawrotach głowy lub utracie przytomności. Po gorączce, ucisku w klatce piersiowej, bólu gardła, C osłabieniu. 6 Co zrobisz w pierwszej kolejności, będąc świadkiem wypadku drogowego? Zadbam o zabezpieczenie miejsca wypadku i ustawienie A trójkąta ostrzegawczego, w miarę możliwości ocenię

stan poszkodowanego, aby zadzwonić po odpowiednie służby, podając dokładne dane miejsca zdarzenia i opis sytuacji.

REKLAMA

DOMOWE S.O.S.

Zadzwonię po pogotowie i zacznę udzielać pierwszej B pomocy osobom biorącym udział w wypadku, spróbuję wyciągnąć poszkodowane osoby z pojazdów i przenieść je na pobocze. C Zadzwonię po pogotowie i będę bacznie obserwować sytuację do czasu przybycia karetki. 7 W jaki sposób ułożysz przytomną osobę, u której występuje podejrzenie zawału serca? A W pozycji siedzącej lub półleżącej. Na lewym boku. B C

Na plecach.

8 Jak udzielisz pomocy osobie podczas ataku padaczki? A Ułożę chorego na boku, by uchronić go przed zakrztuszeniem, ochronię głowę i kręgosłup przed uderzeniem w przypadkowe przedmioty, ułatwię oddychanie poprzez rozpięcie koszuli lub paska od spodni. B Położę poszkodowanego na plecach i przytrzymam go w unieruchomionej pozycji do przyjazdu pogotowia, spróbuję siłą powstrzymywać drgawki. Przeniosę chorego w inne miejsce, postaram się otworzyć C zaciśnięte szczęki, spróbuję ocucić go klepaniem po twarzy, aby podać mu wodę do wypicia. 

PUNKTACJA:

PYTANIA

ODPOWIEDZI

Brawo, bardzo dobrze znasz

zasady pierwszej pomocy.

8 poprawnych odpowiedzi

Potrafisz udzielić pierwszej

pomocy, ale są zasady, które

5-7 poprawnych odpowiedzi

powinieneś sobie odświeżyć. 4 i poniżej poprawnych odpowiedzi Powieneś jeszcze zgłębić

Poznaj zasady pierwszej pomocy w przypadku omdlenia, ukąszenia, wstrząśnienia mózgu lub poparzenia. Zeskanuj poniższy kod.

zasady udzielania pierwszej pomocy. Pamiętaj, że od tego zależy zdrowie i życie innych ludzi!

| grudzień 2015 / luty 2016 | RODZINA ZDROWIA |

Z WIZYTĄ U SPECJALISTY

Po co nam

MAGNEZ I POTAS?

Masz dużo obowiązków w pracy? Może uprawiasz sport albo uczysz się do egzaminu? Każdy z nas – student, osoba pracująca w biurze czy robotnik na budowie po ciężkim wysiłku fizycznym lub psychicznym może doświadczyć nieprzyjemnych dolegliwości. Ich źródło często tkwi w niedoborach ważnych pierwiastków – magnezu i potasu.

więcej, bierze udział w przemianie węglowodanów, tłuszczów, a także białek, jest więc odpowiedzialny za bilans energetyczny całego organizmu. To ważne, ponieważ bez odpowiedniego „paliwa” nasz organizm nie będzie funkcjonował. Magnez działa też uspokajająco, a co się z tym wiąże, może przydać się w sytuacjach, gdy trzeba zapamiętać wiele informacji lub twórczo myśleć.

✎ Jakub Urbaniak

Z pomocą dla nerek Z kolei osoby mające problemy z nerkami powinny pamiętać o suplementacji potasu. Odgrywa on kluczową rolę w większości reakcji zachodzących w tym narządzie. Bez niego nerki nie będą w stanie pracować tak, jak powinny.

Sposób na kobiece dni Stres nie będzie straszny! Jeśli często chodzisz zestresowany lub źle śpisz i łapią cię skurcze, możesz cierpieć na niedobór magnezu. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, jak ważny jest on dla naszego organizmu. Stabilizuje pracę wielu układów – w tym nerwowego oraz sprawia, że szare komórki pracują lepiej. Co

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

Także kobiety borykające się z bolesnymi miesiączkami powinny sprawdzić czy przyswajają odpowiednią ilość magnezu – łagodzi on bowiem dolegliwości psychiczne związane z PMS-em, a także działa kojąco na ból związany z menstruacją. Wiele kobiet może poradzić sobie z tymi wszystkimi dolegliwościami (które często towarzyszą im od lat) dzięki włączeniu do swojej diety odpowiedniej ilości magnezu.

Powód długotrwałego zmęczenia Niedobór potasu może skutkować również bólami mięśni, nadmiernym zmęczeniem a nawet obrzękami. Potas jest też odpowiedzialny za dotlenianie mózgu oraz zdolność logicznego myślenia i koncentrację. Odgrywa kluczową rolę w regulowaniu gospodarki wodnej organizmu. Nie należy lekce-

Z WIZYTĄ U SPECJALISTY ważyć tej funkcji. Wystarczy wspomnieć, że mózg składa się w około 80% z wody, a ciało w około 70%! Aktywni sportowcy także często monitorują ilość potasu i magnezu przyswajaną przez organizm, ponieważ mogą one działać wspomagająco podczas ciężkiego wysiłku fizycznego. Mięśnie, do których zostały dostarczone odpowiednie ilości tych pierwiastków, pracują wydajniej, co przekłada się na późniejszą poprawę siły i wytrzymałości!

Skurcze będą tylko wspomnieniem Niedobór magnezu oraz potasu może także prowadzić do skurczów, więc jeśli w nocy budzisz się, zwijając z bólu, powinieneś zastanowić się, czy dostarczasz organizmowi odpowiednie ilości tych pierwiastków. Organizm właśnie poprzez skurcze sugeruje, że poziom potasu i magnezu jest zbyt niski.

śnienia czy nawet groźniej arytmii serca. Może to być niebezpieczne dla zdrowia, a w skrajnych przypadkach nawet życia.

Studencie, uważaj! Wielu studentów podczas sesji boryka się z problemami z koncentracją. Przyczyna tego stanu rzeczy często leży właśnie w niedoborach magnezu. Należy pamiętać, by go uzupełniać, dzięki czemu nauka będzie łatwiejsza i bardziej efektywna. Magnez poprawia wykorzystanie tlenu przez komórki, dlatego organizm skuteczniej gospodaruje energią podczas wysiłku umysłowego.

Odchudzasz się? Bądź czujny! Najbardziej zagrożone niedoborem potasu są osoby odchudzające się. Wiele preparatów wspomagających walkę z kilogramami sprawia, że potas jest wydalany z organizmu, przez co można nabawić się nadci-

Nie wszystko w jedzeniu Co jeść, by dostarczyć sobie odpowiednią ilość tych pierwiastków? Pamiętaj, by w twojej diecie nie zabrakło owoców takich jak morele, banany lub kiwi. Rano warto sięgnąć po sałatkę owocową, która nie dość, że smaczna, to jeszcze doda nam sił i witalności na cały dzień. Dobrym źródłem tych pierwiastków są również warzywa – do obiadu warto w takim razie dodać ziemniaki, seler, sałatę, marchew, kapustę, szpinak, brokuły, brukselkę, natkę pietruszki czy pomidory. Warto jednak pamiętać, że nie zawsze wraz z jedzeniem możemy przyjąć odpowiednią ilość magnezu i potasu – warto więc wspomóc się suplementami, które dostarczają go w prostej i łatwo przyswajalnej formie.  REKLAMA

| czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

Z WIZYTĄ U SPECJALISTY

MĘSKIE ✎ Marta Andrzejewska-Ratajczak

TABU

Trudność w osiągnięciu lub utrzymaniu erekcji może dotyczyć mężczyzny w każdym wieku i przybierać różne formy. Przyczyny tych problemów również są różnorodne, podobnie jak czas ich trwania czy sytuacje, w których są doświadczane. Jedna kwestia wydaje się być wspólna dla wszystkich panów doświadczających problemów seksualnych – frustracja.

„PRAWDZIWY” MĘŻCZYZNA W zachodniej kulturze męskość kojarzona jest z aktywnością seksualną, siłą, zdecydowaniem i niezmienną ochotą na seks. Zgodnie z tą perspektywą zaburzenia erekcji mogą być przyczyną silnej frustracji, poczucia niskiej wartości, a nawet przekonania, że nie jest się w pełni mężczyzną, ponieważ „prawdziwy”

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

mężczyzna to ów „samiec alfa”, który dumnie prezentuje się w filmach, serialach i reklamach, podkreślając wszelkie atrybuty tak postrzeganej męskości. Na drugim biegunie rozumienia męskości możemy znaleźć wiele żartów na temat mężczyzn, którzy nie osiągają lub nie utrzymują erekcji, mają „dziwaczne” upodobania seksualne, odmawiają stosunku czy twierdzą, że nie pociągają ich określone praktyki seksualne, np. szybki seks lub widok kobiet z dużym biustem. Informacja o tym, że mężczyzna może nie mieć ochoty na stosunek, ponieważ jest zmęczony, może być przyczyną niewybrednych żartów, które służą rzekomej obronie poczucia męskości. Większe przyzwolenie na takie deklaracje mają w kulturze zachodniej kobiety. Nie zmienia to jednak faktu, że także panowie mogą, z różnych przyczyn, nie mieć ochoty na intymność. Utożsamianie się z postrzeganą społecznie rolą płciową – co powinien robić i jak ma się zachowywać męż-

Marta Andrzejewska-Ratajczak Dyplomowana magister psychologii (specjalizacja kliniczna oraz psychologii zdrowia), kształcąca się w kierunku socjoterapii i psychoterapii zaburzeń osobowości. Doświadczenie zdobywa w pracy indywidualnej oraz grupowej z dziećmi i młodzieżą, dorosłymi osobami uzależnionymi, a także w interwencji kryzysowej.

czyzna – może jednak prowadzić do przekonania, że jakiekolwiek problemy związane z seksualnością są powodem do wstydu, a ponadto są nienaturalne, odbierają poczucie męskości i nigdy nie powinny ujrzeć światła dziennego.

PIGUŁKA SZCZĘŚCIA Choć nie jest to tematem publicznych dyskusji, istnieje pewien obszar

Z WIZYTĄ U SPECJALISTY wskazujący na aktualność problemów z erekcją – przemysł farmaceutyczny. Pojawienie się w 1998 roku w sprzedaży Viagry rozpoczęło rewolucję leczenia zaburzeń seksualnych. Od tamtej pory na rynek wprowadzane są różne środki, a niesłabnącą popularnością cieszą się leki oraz suplementy diety wspomagające życie intymne zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Powszechnie dostępne farmaceutyki wspierają uzyskanie wzwodu, co pomaga mężczyznom prowadzić satysfakcjonujące życie seksualne. Należy jednak pamiętać, że w celu rozwiązania problemu z erekcją konieczne jest zrozumienie jej przyczyn – właściwie stosowana Viagra pomoże przywrócić sprawność seksualną, ale po jej odstawieniu sytuacja prawdopodobnie powtórzy się. Mimo coraz większej społecznej otwartości na dyskutowanie problemów zdrowotnych i kwestii związanych z seksualnością, wciąż u wielu osób odzywa się silny lęk przed poruszaniem tematu własnej sprawności seksualnej i ewentualnych problemów z nią związanych. Takie podejście, niestety, odbiera szansę omówienia tych trudności i sięgnięcia po skuteczną pomoc medyczną lub psychologiczną.

MĘSKIE PROBLEMY, CZYLI RODZAJE ZABURZEŃ Reakcje seksualne człowieka składają się na cztery fazy: • pragnienia, tj. myśli i fantazje na temat stosunku i różnych form zbliżenia oraz chęć ich realizacji; • podniecenie seksualne – reakcja fizjologiczna osiągana w odpowiedzi

na pragnienia, co w przypadku mężczyzn oznacza osiągnięcie wzwodu; • orgazm (tu: wytrysk); • odprężenie. Jeśli w którejś z pierwszych trzech faz występuje jakiegoś typu trudność spowodowana czynnikami psychicznymi, przez którą nie może ona zostać zrealizowana (posiadanie pragnień seksualnych, uzyskanie i utrzymanie wzwodu, osiągnięcie orgazmu), mówimy o pojawieniu się tzw. dysfunkcji seksualnej. Oznacza to, że zaburzenia erekcji są przejawem takiej dysfunkcji. Poza problemami ze wzwodem wyróżnia się też brak lub nadmierne pragnienia seksualne oraz zaburzenia orgazmu (przedwcze-

Ważne jest rozróżnienie tego, czy przyczyną problemów jest stan zdrowia, gdzie zaburzenia erekcji są skutkiem ubocznym choroby, przyjmowania określonego leku, zaburzeń hormonalnych, schorzeń układu krwionośnego lub przebytych zabiegów, czy też wynikają one z określonych przeżyć lub stanu psychicznego. sny, zbyt późny lub brak wytrysku). Zaburzenia mogą dotyczyć każdej z tych faz naraz lub tylko niektórych, trwać całe życie lub określony czas, dotyczyć wszystkich sytuacji lub tylko szczególnych warunków czy konkretnych partnerów, miejsc, pozycji itd. Zatem w niektórych przypadkach brak erekcji może pojawiać się od pierwszych prób współżycia, np. w sytuacji niepowodzenia seksualnego i wzbudzenia wstydu, który uniemożliwi dalsze próby, a w innych sytuacjach wystąpi na późniejszym etapie życia, np. przy okazji zmian zawodowych (utrata pracy lub awans na odpowiedzialne stanowisko) czy pojawienia się problemów zdrowotnych. Częściowy wzwód

50% Czy wiesz, że problemy z erekcją dotyczą prawie połowy mężczyzn powyżej 40. roku życia?

lub jego brak może być zatem ogólny, dotyczyć każdej możliwej sytuacji i wynikać z różnych przyczyn medycznych, psychologicznych lub mieszanych. Ważne jest rozróżnienie tego, czy przyczyną problemów jest stan zdrowia, gdzie zaburzenia erekcji są skutkiem ubocznym choroby, przyjmowania określonego leku, zaburzeń hormonalnych, schorzeń układu krwionośnego lub przebytych zabiegów, czy też wynikają one z określonych przeżyć lub stanu psychicznego. Zazwyczaj występowanie naturalnej erekcji podczas snu wyklucza problemy medyczne.

PRZYCZYNY PSYCHOLOGICZNE Długi okres braku aktywności seksualnej, negatywne przeżycia związane z pierwszymi próbami współżycia czy pieszczot, lęk przed niechcianą ciążą lub chorobą czy mniej sprecyzowane obawy przed porażką, jakkolwiek ją rozumieć, to tylko niektóre z przyczyn psychologicznych problemów z erekcją. Inne przyczyny mogą wynikać z określonych przekonań – dorastając w określonym środowisku, można wierzyć, że pewne formy współżycia to grzech, co także utrudni swobodne inicjowanie kontaktów intymnych. Inne formy mogą być postrzegane w danej kulturze jako dziwaczne i w związku z tym związane z nimi pragnienia będą blokowane, by nie przekroczyć dopuszczalnych norm i tabu. Pośród innych przyczyn psychologicznych problemów z erekcją można wyróżnić lęk przed nieosiągnięciem orgazmu, który nie pozwala odczuwać satysfakcji, a także obawę przed wy-

| czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

Z WIZYTĄ U SPECJALISTY śmianiem, niesprostaniem oczekiwaniom partnerki. Istotne są myśli, które towarzyszą ewentualnym trudnościom – pułapką jest skupienie się na myśleniu o samym stosunku i własnej gotowości („To trwa zbyt długo/

krótko”, „Czy dzisiaj mi się uda?”, „Czy mnie wyśmieje?”), które dominuje nad czerpaniem satysfakcji. W takiej sytuacji każdy niepokojący objaw będzie prowadzić do natłoku myśli, wzrostu poziomu stresu, pojawienia się lęku i zaniku erekcji. Jedną z przyczyn problemów ze wzwodem jest też strach przed wyrządzeniem krzywdy kobiecie, co z punktu widzenia ludzkiej fizjologii nie ma uzasadnienia.

zwiększenie trudności, co jest szczególnie widoczne po 40. roku życia.

KIEDY I JAK REAGOWAĆ? Jeśli problemy z erekcją pojawiają się w określonej sytuacji, np. kontakt z nową osobą, próby zbliżenia bez prezerwatywy lub w każdej sytuacji poza masturbacją, przyczyna leży prawdopodobnie w trudnościach natury psychologicznej. W przypadku zaburzeń wzwodu, występujących niezależnie od kontekstu i dotyczących osoby, która pali papierosy czy nadużywa alkoholu lub narkotyków albo przyjmuje leki na nadciśnienie czy miażdżycę, cierpi na cukrzycę bądź inne choroby przewlekłe, sytuacja powinna ulec poprawie po ustaleniu i wdrożeniu pomocy medycznej. Wykluczenie przyczyn biologicznych pozwoli skupić się na szukaniu pomocy terapeutycznej, co ma szczególne znaczenie w sytuacji, w której pierwotna przyczyna była medyczna, jednak w trakcie trwania trudności rozwinęły się trudności o podłożu psychologicznym. Mężczyźni starają się poradzić z tym problemem na różne sposoby, w zależności od gotowości do rozmowy na intymny temat. Z po-

wodu odczuwanego wstydu mogą starać się unikać sytuacji, w których może dojść do zbliżenia, pracują więcej, organizują czas spędzany z partnerką w taki sposób, że nie będą mogli zostać sami, prowokują kłótnie, by stworzyć w związku dystans, czy wręcz w ogóle unikają relacji. Zdarza się też, że panowie angażują się w kolejne znajomości, by upewnić się, że dalej są sprawni seksualnie. Żadna z tych taktyk nie przynosi jednak konstruktywnego rozwiązania.

PRZYCZYNY MEDYCZNE Problemy z erekcją mogą wynikać z chorób krążenia, utrudniających lub uniemożliwiających wpłynięcie krwi do naczyń krwionośnych członka (np. miażdżyca, nadciśnienie) i stosowanego leczenia czy z przebytych zabiegów mogących uszkodzić nerwy. Nie bez znaczenia jest także dieta – brak regularnej sprawności fizycznej i niewłaściwe odżywianie, a także nadwaga zwiększają ryzyko pojawienia się problemów z erekcją. Istotny wpływ na tę kwestię ma też nadużywanie środków psychoaktywnych (narkotyki, alkohol) i palenie tytoniu, zażywanie niektórych leków przeciwdepresyjnych, uspokajających, hormonalnych – wszystkie te czynniki wpływają na poziom hormonów w organizmie, a więc i na wystąpienie erekcji. Także naturalny proces starzenia się organizmu powoduje

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

WPŁYW NA ZWIĄZEK Niedobory witaminy D Łączy się je ze spadkiem odporności, cukrzycą i problemami kardiologicznymi. Okazuje się jednak, że może mieć również związek z erekcją. Badania specjalistów z Johns Hopkins pokazuję, że u mężczyzn z jej niedoborami o 40% wzrasta ryzyko problemów z potencją.

Nadmierne przekonania o tym, że mężczyzna powinien być gotowy do seksu o dowolnej porze dnia i nocy, niezależnie od sytuacji i kondycji fizycznej, mogą prowadzić do strachu przed poruszaniem tego tematu. Jest to szczególnie ważne nie tylko z powodu ogromnego wpływu tego typu trudności na samopoczucie mężczyzny, ale także z uwagi na skutki ukrywania problemów z erekcją na relację z obecną

Z WIZYTĄ U SPECJALISTY konanie, pojawiające się po którejś ze stron, że przyczyną problemów seksualnych mężczyzny jest np. nieatrakcyjność partnerki lub inna jej cecha.

BŁĘDNE KOŁO SINGLI

lub potencjalną partnerką czy partnerem. Powtarzające się niepowodzenia w próbach podjęcia aktywności seksualnej, których przyczyn nie rozumiemy, nieuchronnie prowadzą do wzrostu napięcia w związku. Nieinformowanie drugiej osoby o problemach może wzbudzić podejrzliwość, a z kolei otwarte mówienie, bez konsultacji ze specjalistą, w obliczu kolejnych porażek może zniechęcić parę do wzajemnej czułości. Jedną z form ucieczki jest także prze-

Single mogą z kolei zaniechać prób rozpoczęcia nowych związków z obawy przed kompromitacją. Jeśli równie duży lęk odczuwają przed omówieniem tego tematu ze specjalistą, pojawia się błędne koło: mężczyzna nie może nawiązać głębszej relacji czy odbyć stosunku, co powoduje obniżenie jego nastroju i coraz większe napięcie wynikające z obawy o własną sprawność seksualną. Wciąż jednak nie ma przyzwolenia na zgłoszenie się po pomoc, więc problem nie znika, a jedynie się utrwala i dalej zmusza do unikania intymnych sytuacji, co prowadzi do frustracji wpływającej na możliwość osiągnięcia wzwodu… Ten powtarzający się schemat może przyczynić się nawet do długotrwałej rezygnacji z aktywności seksualnej, która jest przecież częścią zdrowego funkcjonowania człowieka oraz źródłem satysfakcji.

CZY NA PEWNO NIE ROZMAWIAMY? Być może osoby cierpiące na problemy z erekcją nie mówią o tym publicznie, jednak mają możliwość rozmowy i korzystają z niej – konsultują się z lekarzem, partnerem/partnerką, z seksuologiem lub psychoterapeutą. W takiej sytuacji konsultacje lekarskie są niezbędne i powinny być pierwszym krokiem do zrozumienia przyczyn problemów, a ewentualne konsultacje z terapeutą to dalszy etap szukania pomocy, opierający się o analizę psychologiczną dotyczą odczuć i myśli pojawiających się w sytuacjach intymnych, towarzyszących różnym trudnościom, a także skojarzeń związanych z niemożnością utrzymania lub uzyskania erekcji. Dalszy brak zarówno społecznej, jak i indywidualnej zgody na otwarte omawianie problemów z erekcją prawdopodobnie powstrzymują mężczyzn, którzy mierzyli się z tą trudnością i uzyskali stosowną pomoc, do dzielenia się swoim doświadczeniem, warto jednak wiedzieć, że takie wsparcie istnieje.  REKLAMA

| czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

Z WIZYTĄ U SPECJALISTY

7 PYTAŃ O… ZGAGĘ Zgaga jest jedną z najczęściej występujących dolegliwości w przewodzie pokarmowym. Uczucie palącego przełyku czy kwaśno-gorzki posmak w ustach, a nawet kaszel, są objawem zjedzenia zbyt obfitego lub ciężkostrawnego posiłku, a kiedy występują nagminnie, świadczą o chorobie układu pokarmowego.

✎ Alicja Glapan

Skąd się bierze? Pojawia się kiedy w żołądku wydziela się zbyt duża ilość kwasów powstałych na skutek obfitego i ciężkiego posiłku. Występuje zarówno po słodkich deserach, kawie, jak i po kwaśnych przysmakach czy ostrych daniach. Zależność jej występowania jest w pełni indywidualna, chociaż każdy z nas jest na nią szczególnie narażony podczas jedzenia posiłków zawierających przetworzoną żywność, barwniki i konserwanty. Zazwyczaj problem ten pojawia się sporadycznie i wówczas jest jedynie dolegliwością powstałą na skutek przeciążenia żołądka. Jednak kiedy powraca systematycznie, prawie po każdym posiłku, gorzki smak męczy nas podczas dnia i nocy, a nawet pojawia się odbijanie czy kaszel tzn., że mamy do czynienia z chorobą refluksową przełyku. Jest to zespół dolegliwości powstałych na skutek nagromadzenia się treści żołądkowej w przełyku. Połknięty wcześniej pokarm wraca do przełyku wraz z wytworzonym w żołądku kwasem solnym i enzymami trawiennymi, które powodują pieczenie. Przyczynami refluksu mogą być zaburzenia związane z opróżnieniem żołądka, otyłość, nieprawidłowo funkcjonujący dolny zwieracz przełyku, a także ciąża. Czasami towarzyszą innym chorobom jak np. cukrzyca, zaburzenia hormonalne, twardzina czy skutki nadużywania alkoholu. Do jej przyczyn zaliczane są także wrzody żołądka, dwunastnicy i niestrawność.

Jakie są objawy? Zgaga objawia się uczuciem pieczenia w przełyku, cofania się treści pokarmowych, odbijaniem i kaszlem. Charakterystyczny jest także ucisk pod mostkiem przypominający dolegliwości wieńcowe i ból w nadbrzuszu. Zazwyczaj wynika ze zjedzenia obfitych posiłków i występuje sporadycznie. Zdarza się także, że wraz z nią występuje niestrawność, która skutkuje nudnościami, wzdęciami, nadmierną ilością gazów, a także wymiotami.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

Z WIZYTĄ U SPECJALISTY

Jak się przed nią chronić? Zapobiegać zgadze można dzięki wprowadzeniu kilku zasad do swojej codziennej diety. Przede wszystkim staraj się utrzymywać odpowiednią wagę. Unikaj potraw, które powodowałyby palące dolegliwości, szczególnie wyrzekaj się czosnku, cebuli, mocnej kawy i herbaty, kwaśnych owoców np. cytrusowych, ostrych potraw czy nadmiernej ilości alkoholu. Ogranicz spożycie tłuszczów. Nie pal papierosów. Nie przejadaj się.

Jak walczyć ze zgagą? Jeśli występuje jako sporadyczna przypadłość będąca odpowiedzią na łakomstwo, z pomocą przyjdą nam leki dostępne w aptekach bez recepty, które zobojętnią kwas żołądkowy, a także ograniczą ilość nagromadzonych gazów, co przyniesie ulgę w uczuciu przepełnienia. Takich leków nie należy jednak nadużywać, a podczas stosowania powinno się przestrzegać zaleceń zawartych w ulotce, ponieważ sporadyczne przyjmowanie tego rodzaju leków może wywołać efekt odbicia, a to powoduje wzmożone wydzielanie się kwasu żołądkowego. Podczas gdy zgaga towarzyszy nam nieustannie, powinniśmy skierować się na badania w celu dokładnej diagnostyki problemu. Do takich badań należy gastroskopia, która poprzez wprowadzenie do przełyku giętkiego przewodu z kamerą, zobrazuje stan śluzówki żołądka i dwunastnicy, a także umożliwi pobranie wycinka do badania. Dodatkowym poszerzeniem diagnostyki jest prześwietlenie przewodu pokarmowego. Umożliwia nam to badanie z tzw. kontrastem, który musimy wypić kilka minut przed badaniem. Alternatywą jest także zlecona przez lekarza tomografia komputerowa.

Jak się przygotować do gastroskopii? Przed badaniem należy zadbać o ograniczenie spożywanego jedzenie. Już 8 godzin przed badaniem nie wolno nic jeść, a na 4 godziny także pić i palić papierosów. Osoby noszące protezę zębową z pewnością będę proszone o jej wyjęcie. Przed badaniem lekarz może także zadecydować o podaniu antybio-

tyku, ale dotyczy to jedynie osób po przebytym zapaleniu wsierdzia, z ograniczoną liczbą białych krwinek, a także posiadających sztuczne zastawki w sercu. Przez dwie godziny po badaniu nadal należy powstrzymać się od jedzenia, picia i palenia papierosów. W niektórych przypadkach podczas badania lekarz może także zastosować znieczulenie ogólne.

Dlaczego kobiety w ciąży cierpią na zgagę? Kobiety w ciąży narażone są na zgagę przez progesteron. Często dolegliwości występują przez całą ciąże i są równie charakterystyczna jak mdłości, a czasami jednak pojawiają się dopiero przed rozwiązaniem. Progesteron, który warunkuje zapłodnienie i utrzymanie ciąży, jednocześnie zwiotcza zwieracz zamykający ujście przełyku do żołądka. Na skutek powiększającej się macicy, treść żołądkowa zostaje wypychana przez niedomkniętą przez zwieracz szczelinę i powraca do przełyku wraz z wytworzonymi w żołądku kwasami solnymi oraz enzymami trawiennymi. Wówczas pojawia się pieczenie w przełyku, kwaśno-gorzki posmak w ustach czy kłopotliwe odbijanie się treści żołądkowej.

Dlaczego nie wolno jej bagatelizować? Kiedy choroba refluksowa pojawia się kilka razy w tygodniu, oznacza to, że musimy niezwłocznie podjąć leczenie. Zlekceważenie tego problemu może doprowadzić do zapalenia przełyku, które skutkuje jego zwężeniem, a przy tym jest okupione bólem i trudnościami w połykaniu. Kolejną chorobą, która może zostać wywołana problemami ze zgagą, jest zapalenie płuc. Istnieje możliwość, że powracająca do przełyku i gardła treść żołądkowa może dostać się do dróg oddechowych. Nieleczone schorzenie ma prawo przekształcić się także w raka przełyku. Dlatego też, jeśli coraz częściej dopada nas palący problem, podejmijmy szybką decyzję o zdiagnozowaniu dolegliwości w gabinecie lekarskim. Czasami nawet drobna uciążliwość, która zaczyna powracać, może wyrządzić trwałe i niekorzystne zmiany dla naszego zdrowia.  REKLAMA

"WJMJO #BMTBN (BTUSP Q ZO NM (8"3"/$+" 4,65&$;/&+ 5&3"1** Avilin Balsam Gastro płyn skutecznie zabezpiecza błony śluzowe przewodu pokarmowego przed agresywnymi i niekorzystnymi czynnikami Oryginalna receptura balsamu prof. Szostakowskiego

SFøVLT [HBHB OJFȈZU ȈP ǌELB OBELXBǴOPǴǎ

Jedyny na rynku, zawierający eter poliwinylobutylowy (Polimer E), który można stosować do wewnątrz

DIPSPCB XS[PEPXB

| czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA | ȈP ǌELB J EXVOBTUOJDZ

Z WIZYTĄ U SPECJALISTY

Zadbaj o zdrowie

latem ✎ Katarzyna Kieś-Kokocińska

Gorące słońce, złocista plaża, turkusowe wody, a Tobie doskwiera dyskomfort? Zadbaj o to, aby lata nie wspominać jako pasma wizyt u lekarzy, uporczywego parcia na mocz i oddawania kilku kropel w piekielnych boleściach. Dowiedz się, co zrobić, aby zapalenie dróg moczowych oraz infekcje intymne nie zepsuły Twoich wakacji.

czą o zachwianiu równowagi mikroflory i o rozwoju stanu zapalnego, który może być spowodowany rozwojem bakterii, zarażeniem rzęsistkiem, zakażeniem grzybiczym oraz niewłaściwą higieną okolic intymnych (zbyt częste lub zbyt rzadkie podmywanie, a także stosowanie nieodpowiednich preparatów). Jeśli upławy są białe i gęste o konsystencji twarożku, to mamy do czynienia z zapaleniem grzybiczym, o które szczególnie łatwo jest latem.

Infekcje okolic intymnych są latem bardzo powszechne i dotykają przeszło 50% kobiet co najmniej raz w życiu. Istnieją dwa typy tych infekcji: zakażenia pochwy i zapalenia układu moczowego. Upławy są typowym objawem infekcji pochwy. To, jaki jest ich charakter i jakie mają pH, świadczy o ich proweniencji. Fizjologicznie pH pochwy waha się w przedziale 3,8–4,5. Zmiany świad-

Kto jest najbardziej narażony?

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

Niebezpieczeństwo zarażenia się grzybami zależy m.in. od wieku i odporności, a także od diety sposobu i wpływów środowiska. Grzybice częściej występują u cukrzyków, kobiet w ciąży i przy osłabieniu układu immunologicznego. Na infekcje skarżą się najczęściej kobiety, a w grupie podwyższonego ryzyka

znajdują się przede wszystkim przyszłe mamy. Przyczyną tego stanu rzeczy jest powiększenie narządów rodnych, warunkujące rozwój dziecka w łonie matki, a także późniejsze przyjście na świat. Wraz z nimi powiększa się także cewka i pęcherz moczowy, co powoduje wzrost narażenia na bakterie i drobnoustroje, które wywołują późniejsze zapalenie lub infekcje. Ciężarne powinny zatem sięgać po środki zapobiegające infekcjom pochwy i wspierające ich leczenie, a także hamujące rozrost i adhezję szkodliwych bakterii i grzybów oraz blokujące rozwój patogenów. Problem pogłębia także powiększająca się macica, która ze względu na rozmiar uciska pęcherz i zatrzymuje w nim mocz. Z tego względu ciężarne powinny szczególnie chronić układ moczowy. Niestety, problemy z infekcjami intymnymi często dotyczy także kobiet po menopauzie, które ze względu na su-

chość błon śluzowych pochwy łatwiej ulegają podrażnieniom i zakażeniom. W okresie menopauzy bardzo ważna jest profilaktyka, zwłaszcza podczas stosowania terapii hormonalnej. Ułatwia ona normalizację odpowiedniego wydzielania śluzu przez nabłonek pochwy. Jeśli zaobserwujesz następujące objawy: obrzęk i zaczerwienienie okolic intymnych, podrażnienie błony śluzowej, uporczywy świąd oraz występowanie upławów o charakterze serowatym, należy podjąć środki zapobiegające rozwojowi infekcji i skonsultować się z lekarzem.

REKLAMA

Z WIZYTĄ U SPECJALISTY

SkUteczne leczenie inFekcji i doleGliwoŚci w obRĘbie pocHwy wSkazania: bacterial vaginosis, vulvovaginitis, mycosis vaginitis,

Bakterie w służbie zdrowia W walce z infekcjami okolic intymnych dobre połączenie stanowi kombinacja bakterii Lactobacillus Acidophilus z kwasem mlekowym i żurawiną. Zapewnia kontrolę i utrzymanie optymalnego poziomu pH pochwy, co pomaga przywrócić i utrzymać prawidłową florę bakteryjną.

Pierwsze oznaki zapalenia układu moczowego Układ moczowy składa się z nerek, przewodów, pęcherza i cewki, która u kobiet jest krótka i kończy się ujściem powyżej wejścia do pochwy. To właśnie niewielka długość oraz lokalizacja cewki powodują, że panie znacznie częściej niż mężczyźni chorują na zakażenia dróg moczowych, a najczęstszą diagnozowaną jednostką chorobową jest zapalenie pęcherza, które obejmuje również cewkę. Dyskomfort związany z chorymi drogami moczowymi, a przede wszystkim powszednie zapalenie pęcherza, powoduje szereg wyraźnych objawów. Pierwszymi symptomami są dokuczliwe pieczenie, szczypanie, a także ból brzucha podczas oddawania moczu. Bardzo często towarzyszy im wzmożone parcie na pęcherz, ale wizyta w toalecie nie przynosi ulgi, a ilość oddanego moczu jest niewielka. Temperatura ciała może być podwyższona do około 37–38 stopni Celsjusza.

Niewielka długość oraz lokalizacja cewki powodują, że panie znacznie częściej niż mężczyźni chorują na zakażenia dróg moczowych, a najczęstszą diagnozowaną jednostką chorobową jest zapalenie pęcherza, które obejmuje również cewkę.

po antybiotykoterapii, chemio- i radioterapii, po leczeniu dopochwowym lekami przeciwbakteryjnymi, przeciwrzęsistkowymi, przeciwgrzybiczymi, podczas lokalnej i systemowej terapii hormonalnej, również antykoncepcji hormonalnej. do StoSowania w pRzypadkU świądu, pieczenia, podrażnień, infekcji bakteryjnych i grzybiczych oraz nadmiernej ilości wydzieliny (upławy), często z nieprzyjemnym zapachem. Skuteczna kombinacja lactobacillUS acidopHilUS z kwaSem mlekowym i żURawiną zapewnia kontrolę i utrzymanie optymalnego poziomu pH pochwy.

tylko 6 aplikacji!

Szybkie działanie miejScowe dystrybutor w polsce: kadefarm Sp. z o.o. ul. Gipsowa 18 Sierosław 62-080 tarnowo podgórne

| czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

REKLAMA

Z WIZYTĄ U SPECJALISTY Kiedy ochrona wewnętrzna zawodzi... Okolice intymne są delikatne i mogą zareagować pojawieniem się stanów zapalnych, kiedy dojdzie do gwałtownej zmiany warunków zewnętrznych. Układ odpornościowy może wtedy nieco spóźnić się ze zdecydowaną odpowiedzią immunologiczną lub ma kontakt z tak dużą ilością czynników do zwalczenia, że akurat na froncie walki z drobnoustrojami wywołującymi zakażenia pochwy i dróg moczowych zadziała słabiej. Często nieświadomie wystawiamy system immunologiczny na ciężką próbę, kiedy rozgrzani siadamy na zimnych, a jeszcze gorzej: zimnych i mokrych kamieniach czy murkach lub odwrotnie: kiedy często korzystamy z sauny, jacuzzi oraz publicznych kąpielisk. Wszędzie tam panują warunki sprzyjające kontaktowi z drobnoustrojami, które są przyczyną zakażeń dróg moczowych.

Jak dbać, aby nie chorować? Najlepszą metodą profilaktyki w zakresie zakażenia jest niedopuszczenie do niego, co może być naprawdę trudnym zadaniem, ponieważ ze statystyk wynika, że aż 40–50% kobiet przynajmniej raz w życiu cierpiało na zapalenie i infekcje pochwy, pęcherza i cewki moczowej. Problem polega na tym, że kiedy ta przypadłość się pojawi, ma najczęściej tendencje do nawrotów. Najgorsze, że zbagatelizowana, w krótkim czasie może doprowadzić do poważnych schorzeń nerek, takich jak np. zapalenie kłębuszkowe.

Kiedy problem staje się poważny? W przypadku, kiedy dolegliwości związane z bolesnym oddawaniem moczu utrzymują się dwa dni, wzmaga się uczucie suchości i pieczenie, a w moczu występuje krew, niezwłocznie należy udać się do lekarza. Domowe sposoby i ziołowe napary nie przyniosą poprawy przy poważnej infekcji lub zapaleniu. W takiej sytuacji powinny zostać zlecone badania moczu, aby dopasować leczenie przeciwzapalne, a gdy objawom towarzyszy gorączka, antybiotyk może okazać się niezbędny. Nie wolno więc lekceważyć sygnałów choroby, nawet gdy problemy dotyczą jedynie dyskomfortu i nie towarzyszy im jeszcze wzmożony ból.

Najlepszą metodą profilaktyki w zakresie zakażenia jest niedopuszczenie do niego, co może być naprawdę trudnym zadaniem, ponieważ ze statystyk wynika, że aż 40–50% kobiet przynajmniej raz w życiu cierpiało na zapalenie i infekcje pochwy, pęcherza i cewki moczowej. 34

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

1 2 3 4 5 6 7 8

REKLAMA

ZAPAMIĘTAJ KILKA SPRAWDZONYCH RAD, KTÓRE LATEM UCHRONIĄ CIĘ PRZED ROZWOJEM ZAKAŻENIA OKOLIC INTYMNYCH.

DBAJ O HIGIENĘ INTYMNĄ – szczególnie w okresie upałów i podczas menstruacji. Pamiętaj, że z codziennego podmywania się nie zwalniają nawet skrajnie spartańskie warunki: ani polowe prysznice, ani pobyt na łodzi. Podczas miesiączki podmywaj się częściej i przynajmniej raz na 2–3 godziny zmieniaj podpaskę. Czystej wody i mydła (albo płynu do higieny intymnej) nie zastąpią nawet najlepsze jednorazowe mokre chusteczki – te znakomicie sprawdzą się podczas podróży, ale na co dzień nieodzowne pozostają tradycyjne sposoby dbania o higienę okolic intymnych.

PODCZAS UPAŁÓW często zmieniaj bieliznę. Regularnie korzystaj z toalety, by nie obciążać pęcherza.

PO STOSUNKU PŁCIOWYM oddaj mocz – wypłuczesz w ten sposób bakterie, które mogły się dostać w okolice cewki.

NOŚ PRZEWIEWNĄ, NAJLEPIEJ BAWEŁNIANĄ BIELIZNĘ. Pierz ją w wysokich temperaturach – najlepiej w 90 stopniach Celsjusza. Jeśli często dotyka Cię zapalenia dróg moczowych, przed założeniem majtek przeprasuj je żelazkiem nastawionym na najwyższą temperaturę.

DBAJ O LUŹNE UBRANIE i nie zakładaj obcisłych spodni.

W CZASIE CHŁODU zrezygnuj z krótkich spódniczek. Pamiętaj także, aby nie chodzić boso po zimnej posadzce.

DUŻO PIJ – szczególnie podczas upałów: nawet 2,5–3 litry wody dziennie. Pij sok żurawinowy, który chroni ścianki przewodów moczowych przed osiadaniem na nich bakterii.

NIE SIADAJ NA ZIMNYCH GŁAZACH I MURKACH. Na tych, które rozgrzało słońce, możesz usiąść bezkarnie o ile czujesz, że ich powierzchnia jest ciut cieplejsza od Twojej skóry. Jeśli musisz usiąść na zimnym kamieniu, podłóż pod pośladki warstwę izolacyjną: może to być grubsza tkanina lub pianka. Będąc w saunie, nigdy nie siadaj bezpośrednio na deski, tylko podłóż pod pośladki własny ręcznik. 

| czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

URODA ✎ Ewa Guzek

Dlaczego rządzą nami

hormony? Podejmując męską decyzję, budując opinię na dany temat czy przeżywając zachwyt nad pięknem przyrody, nie zastanawiamy się skąd biorą się towarzyszące nam emocje. Korzystamy z nich, nie zdając sobie sprawy, że nasze odczucia silnie związane są z… chemią, a ściślej mówiąc ze stężeniem hormonów w naszym organizmie. To one wpływają na nasze samopoczucie, sposób patrzenia na świat, a także wygląd. Co ciekawe, większość hormonów wytwarzana jest u obu płci. Utożsamiane z esencją kobiecości estrogen i progesteron występują także u mężczyzn, zaś typowo „marsowy” testosteron, choć w niewielkich ilościach, produkowany jest między innymi przez… jajniki. Skoro składamy się z tych samych substancji, to dlaczego tak bardzo się różnimy? Wynika to ze stężenia poszczególnych hormonów oraz z faktu, że kobiecy organizm jest o wiele bardziej uzależniony od ich działania. Kobiece ciało jest zdecydowanie wrażliwsze na zmiany hormonalne i silniej reaguje na wszelkie wahania ich poziomu. Zmiany te wpływają na samopoczucie oraz wygląd, a co szczególnie ważne – także na zdrowie.

Hormony to związki chemiczne, które są wytwarzane przez tkanki układu hormonalnego i gruczoły dokrewne. Odpowiadają za prawidłowe działanie wielu narządów, dzięki czemu organizm utrzymuje równowagę.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

Mężczyźni są z Marsa, kobiety z Wenus – tytuł tego kultowego już poradnika autorstwa Johna Graya obrazuje, jak bardzo różnimy się od siebie. Nie da się ukryć, że kobietami rządzą hormony. Huśtawka nastrojów, którą odczuwamy w czasie cyklu menstruacyjnego to nic innego jak efekt estrogenu i progesteronu – dwóch najważniejszych i typowo kobiecych hormonów. Jaką rolę odgrywają w naszym życiu i dlaczego tak ważne jest zachowanie ich delikatnej równowagi?

Rozkwit kobiecości Poziom hormonów zmienia się w zależności od fazy cyklu i etapu życia. W pierwszej fazie cyklu dominują produkowane przez jajniki estrogeny, które są podstawowymi hormonami żeńskimi. Ich poziom rośnie od pierwszego dnia cyklu aż do owulacji. Wpływają na chemię mózgu, kształtując nastrój. Dzięki nim czujemy się atrakcyjne, tryskamy energią i promieniejemy. Piękny wygląd to także wynik tego, że estrogeny pomagają w produkcji kwasu hialuronowego i kolagenu, co znaczy, że nasza skóra, włosy i paznokcie wyglądają zdrowo i pięknie. Apogeum tego stanu osiągamy w okolicach jajeczkowania. Po owulacji poziom estrogenów spada wraz z nim zmniejsza się nasze libido oraz pogarsza się nastrój. Im bliżej okresu, tym gorzej. Wzrasta stężenie wody w organizmie, co daje uczucie opuchnięcia, pojawia się bolesność piersi, a także drażliwość i pogorszenie samooceny. Estrogeny mają ogromny wpływ na kobiecość. Dotyczy to nie tylko samego cyklu miesięcznego. To właśnie te hormony sprawiają, że dziewczynka zmienia się w kobietę. Odpowiadają za dojrzewanie i pojawienie się miesiączki. Wpływają na sylwetkę, powodując zaokrąglenie bioder i piersi. Na drugim biegunie występuje sytuacja, w której estrogenów jest za mało. Wówczas pojawiają się problemy z miesiączkowaniem, a cykle stają się nieregularne. Po okresie menopauzy, gdy czynność jajników ustaje, dochodzi do niedoboru estrogenów. Jego konsekwencją jest wystąpienie wahania nastroju, bezsenność czy uderzenia gorąca. Co więcej, pochwa staje się sucha a libido spada, a to z kolei wpływa na jakość życia seksualnego. Trzeba też pamiętać, że odpowiedni poziom estrogenów wpływa na gromadzenie się wapnia w kościach,

zwiększenie krzepliwości krwi i stężenia dobrego cholesterolu oraz prawidłowe rozkurczanie się naczyń krwionośnych. Dbając o odpowiedni poziom estrogenów, możemy zatem zapobiec osteoporozie, chorobom serca i miażdżycy.

Stężenie hormonów obniża się wraz z wiekiem. Mogą temu towarzyszyć następujące objawy: • zmniejszenie masy kostnej, co może skutkować osteoporozą, • utrata sprężystości skóry, • wzrost dolegliwości ze strony układu rozrodczego: ściany pochwy robią się cieńsze a wyściełający ją nabłonek zanika, co powoduje stany zapalne, zmniejsza się produkcja śluzu, czego konsekwencją może być uczucie suchości i ból w czasie stosunku, macica obniża się przez co pojawia się nietrzymanie moczu, • komórki stają się niewrażliwe na insulinę, co może powodować cukrzycę typu 2., • wzrasta stężenia cholesterolu we krwi, czego konsekwencją może być rozwój miażdżycy i choroby układu krążenia.

Progesteron – król drugiej fazy cyklu To hormon równie ważny, co estrogeny. Jego stężenie wzrasta w drugiej fazie cyklu i jest niezbędny, by wystąpiła owulacja. Od-

URODA powiada za przygotowanie macicy do zagnieżdżenia się zarodka i utrzymanie ciąży. Progesteron zatrzymuje wodę i przez to sprzyja powstawaniu obrzęków, spowalnia także przepływ krwi, co może skutkować powstawaniem żylaków. Jeśli progesteronu jest za mało, miesiączki stają się nieregularne. Kolejnym hormonem, który reguluje cykl, jest prolaktyna. Bez niej kobiecy organizm również nie jest zdolny utrzymać ciąży. Hormon ten odpowiada bowiem za działanie ciałka żółtego. Prolaktyna sprawia, że powiększają się gruczoły mleczne i po porodzie rozpoczyna się laktacja. Jeśli jednak stężenie hormonu jest zbyt duże, może nastąpić mlekotok (nawet, gdy kobieta nie jest w ciąży!) a także bolesność piersi.

Mały gruczoł wielkiej wagi Tarczyca, bo o niej mowa, odgrywa ogromną rolę w funkcjonowaniu organizmu. Produkowane przez nią hormony: tyroksyna, kalcytonina i trójjodotyronina pomagają utrzymać szybką przemianę materii, dbają o dobrą kondycję skóry, wpływając na jej odpowiednie nawilżenie i jędrność oraz chronią przed osteoporozą, utrzymując stężenie wapnia na odpowiednim poziomie. W przypadku niedoczynności tarczycy kobiety borykają się m.in. z chronicznym zmęczeniem, przybieraniem na wadze, huśtawką nastrojów i obrzękami. Nadczynność tarczycy objawia się z kolei potliwością, nadpobudliwością, może pojawić się również niewyjaśniona szybka utrata wagi, bezsenność i kołatanie serca, wynikające ze wzrostu ciśnienia krwi.

Naturalne wsparcie przy menopauzie Teoretycznie menopauza to po prostu kolejny etap życia. Nie trzeba jednak godzić się ze wszystkim negatywnymi skutkami przekwitania. Nieprzyjemne efekty zaburzeń hormonalnych można łagodzić w naturalny, małoinwazyjny sposób. Kiedy wchodzimy w okres klimakterium, warto sięgnąć po fitohormony.

Fitohormony to związki pochodzenia roślinnego o działaniu podobnym do estrogenów. Dzieli się je na 3 grupy: lignany, kumestany oraz izoflawony. Wszystkie występują w naturalnej postaci. Można je pozyskać z soi, czerwonej koniczyny, siemienia lnianego czy kawy. Warto sięgać po nie w postaci suplementów (kapsułek lub herbat), ponieważ w tej formie są bardziej skoncentrowane. Pomagają zachować równowagę hormonalną.

Stosowanie fitohormonów nie niesie za sobą negatywnych skutków ubocznych. Chcąc zwiększyć ich skuteczność, warto stosować zdrową dietę, tj. ubogą w tłuszcze zwierzęce, a bogatą w warzywa i owoce, u podstaw której leży aktywność fizyczna. Obawy mogą jednak budzić doniesienia o tym, że soja, która jest jednym z najpopularniejszych źródeł fitohormonów, często bywa modyfikowana genetycznie. Dlatego żeby uniknąć roślin GMO, można sięgnąć po bezpieczne siemię lniane. Lignany, fitoestrogeny uzyskane z lnu, również regulują poziom estrogenów, jednocześnie korzystnie wpływając na pracę serca i wykazując właściwości przeciwutleniające.

Kobieta zmienną jest To nieco ironiczne i czasem złośliwe stwierdzenie niesie za sobą jednak ziarnko prawdy. Kobiecy nastrój waha się w zależności od poziomu hormonów i fazy cyklu. Świadczy to tylko o zdrowiu kobiety, więc nie trzeba się niepokoić tą zmiennością, tylko przyjąć ją za dobrą monetę. 

Skąd wiadomo o dobroczynnym wpływie fitohormonów na kobiety? Zauważono, że w Azji, w krajach o wysokim spożyciu diety bogatej w fitohormony, kobiety pięciokrotnie rzadziej cierpią z powodu klimakterium niż mieszkanki Ameryki Północnej. Badania naukowe potwierdziły te obserwacje i udowodniły skuteczności fitohormonów w łagodzeniu przebiegu menopauzy. REKLAMA

| grudzień 2015 / luty 2016 | RODZINA ZDROWIA |

URODA Sięgamy po nie każdego dnia, podczas zakupu najczęściej kierujemy się zapachem i rekomendacją długotrwałej ochrony. Jaka jest różnica pomiędzy dezodorantem i antyperspirantem? Na co zwracać uwagę przy ich wyborze? Pamiętajmy, że dezodoranty i antyperspiranty to dwa różne produkty.

✎ Alicja Glapan

CZYM RÓŻNI SIĘ

antyperspirant

OD DEZODORANTU? 38

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

URODA Pot jest bezwonny, ale w przypadku, gdy naturalna flora bakteryjna rozpocznie jego fermentację na powierzchni skóry, powstaje bardzo nieprzyjemny zapach. Dlatego tak ważne jest, aby stosować odpowiednie produkty chroniące nas przed tym efektem. Dezodoranty niwelują przykre zapachy dzięki odkażającym właściwościom, które nie pozwalają rozwijać się bakteriom. Oprócz usuwania przykrego zapachu, mogą je także w całości pochłaniać, zaś anytyperspiranty powstrzymują wydzielanie się potu.

Dla kogo przeznaczony jest dezodorant? Wiele osób zmaga się z problemem nadmiernego pocenia się i przykrym zapachem, który towarzyszy im w stresujących chwilach. Najistotniejszą sprawą w zwalczaniu tego problemu jest dobór odpowiedniego produktu, który pomoże pozbyć się nieprzyjemnej woni. Dezodoranty, dzięki zawartym środkom bakteriobójczym, skutecznie niwelują przykre zapachy, ale nie hamują wydzielania się potu. Nie są środkami przeciwpotnymi, potrafią jedynie skutecznie tuszować albo pochłaniać nieprzyjemne zapachy. To ważne dla osób ze skłonnościami do nadmiernego pocenia się, ponieważ w ich wypadku dezodoranty nie będą skuteczne. Możliwości i dostępność kosmetyku są jednak bardzo duże. Nie podrażniają skóry zbyt mocno i nie zawierają uwodnionego chlorku glinu. Ich skład jest często wzbogacony środkami, które łagodzą podrażnienia, jak np. aloes czy alantoina. Zdarza się, że zawierają alkohol etylowy, który ma działanie wysuszające, dlatego też warto wybierać takie produkty, które są dodatkowo wzbogacone o środki pielęgnacyjne i witaminy np. C i E. Asortyment dezodorantów jest naprawdę duży. Występują one w formie: żelu, talku, w sztyfcie i w aerozolu. Dostępne są także w linii bezzapachowej, która przydaje się w przypadku stosowania perfum o intensywnym zapachu. W odróżnieniu do antyperspirantów, możemy je wybrać według ich przeznaczenia. Popularnością cieszą się dezodoranty odpowiednie do różnych części ciała, np. stóp czy włosów.

Nie zawierają toksycznych związków, są bezpieczne i przyjemne w działaniu, czasami dla lepszego efektu wzbogaca się je perfumami.

Przed zakupem, pamiętaj! • spray – występuje w największej gamie zapachów i w różnych pojemnościach, odświeża skórę, nie podrażnia jej drastycznie i jest praktyczny w użyciu, • sztyft – łatwy do stosowania, chociaż może pozostawiać ślady na ubraniu oraz szybko wysychać w opakowaniu, • roll-on, czyli kulka – ze względu na to, że dłużej się wchłania, jest o wiele trwalszy, a także bez problemu zmieści się w każdej kosmetyczce czy torebce; jedyną jego wadą jest szklane opakowanie podatne na uderzenia, • chusteczki jednorazowego użytku – najlepiej sprawdzają się podczas szybkiej toalety w podróży czy w kempingowych warunkach, • krem – łagodny w działaniu, przeznaczony do skóry bardzo wrażliwej lub alergicznej, • dezodoranty bezalkoholowe – dedykowane do stosowania po goleniu, ponieważ nie powodują pieczenia i podrażnienia.

Kiedy zastosować antyperspirant? Antyperspirant to środek o dużo silniejszym działaniu niż dezodorant. Ze względu na zawartość uwodnionego chlorku glinowego powoduje skurcze przewodów potowych. Skuteczne hamowanie potu jest zazwyczaj możliwe po 48 godzinach od zastosowania antyperspirantu, po tym czasie jego działanie powinno być regularnie podtrzymywane poprzez codzienne, jednokrotne użycie. Antyperspiranty nie powinny być stosowane do innych partii ciała niż te,

do których są przeznaczone. Mają właściwości bakteriobójcze, dzięki czemu długo utrzymują świeżość skóry, ale powinny być stosowane rzadziej niż raz dziennie. Przy ich użyciu musimy pamiętać, aby stosować je zgodnie z przeznaczeniem, a na wieczór dokładnie umyć skórę pod pachami. Antyperspirantów nie należy stosować na całe ciało, ani na noc, ponieważ kanaliki potowe mogą zostać zatkane poprzez nadmierne używanie preparatu. Podczas używania antyperspirantu należy zwrócić uwagę, aby nie nakładać go na podrażnioną czy świeżo ogoloną skórę, a także aby nie przesadzać z ilością stosowania preparatu. W przypadku zdrowej skóry zawartość uwolnionego chlorku glinowego nie wpływa niekorzystnie na zdrowie, ponieważ zostaje on usunięty wraz ze złuszczającą się warstwą naskórka. Stosując antyperspiranty, zwróćmy także uwagę na sytuacje, w której ich używamy. Nie powinno się z nich korzystać podczas opalania czy przebywania na plaży lub w innym nasłonecznionym miejscu, ponieważ istnieje ryzyko, że spowodują przebarwienia skóry. Decydując się na kosmetyki niwelujące problem nieświeżości, pamiętajmy, że pocenie się jest procesem naturalnym i warunkującym prawidłowe funkcjonowanie organizmu, między innymi, dlatego, że pozwala regulować temperaturę ciała, a także zapewnić skórze odpowiednio kwaśne pH. Wybierając odpowiedni produkt, powinniśmy przede wszystkim mieć na uwadze stopień jego inwazyjności, aby całkowicie nie zahamować procesu pocenia się. 

| czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

URODA

PIELĘGNACJA

cery

dojrzałej

LATEM

Już po 25. roku życia proces starzenie się cery znacząco przyspiesza. Dla każdego z nas jest to indywidualny etap, ale zazwyczaj po 40. roku życia możemy mówić o cerze dojrzalej. U kobiet procesy starzenia zależą w szczególności od zmian zachodzących w gospodarce hormonalnej, a największe znaczenie w niej ma poziom estrogenów i progesteronu, który jest zaniżony przez proces menopauzy. Jak zatem dbać o cerę dojrzałą, która widocznie odzwierciedla zachodzące z wiekiem zmiany?

✎ Alicja Glapan Cera dojrzała dotyczy każdego. Z wiekiem ściany naczyń krwionośnych ulegają uszkodzeniu. Spada produkcja kolagenu, który ma największe znaczenie dla wygląda i kondycji skóry. W tym okresie skóra szybko traci na elastyczności, wyraźnie widać po niej zmęczenie, pojawiają się zmarszczki, a twarz nabiera szarego koloru. Szybko traci wodę i trudniej ją wzmocnić, co sprawia, że jest problema-

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

tyczna w pielęgnacji. Najtrudniej zadbać o cerę alergiczną i wrażliwą, ponieważ jest najpodatniejsza na procesy starzenia. Przez to, że z wiekiem skóra traci elastyczność, staje się pomarszczona i dużo szybciej wysusza się, zmieniają się przy tym rysy twarzy. W okolicach oczu pojawiają się tzw. kurze łapki, powieki i policzki opadają, zmarszczki mimiczne są bardziej widoczne, skóra staje się szara

i zmęczona. Takie oznaki są konsekwencją procesów, które pogłębiają się wraz z wiekiem. Mają one swoje odzwierciedlenie w zmniejszonej podatności naskórka do odnowy, produkcji kolagenu czy spowolnionym metabolizmie komórkowym. Przez to skóra nie potrafi chłonąć potrzebnej ilości składników odżywczych, a przede wszystkim ulega odwodnieniu. W przypadku kobiet takie

URODA problemy nasilają się głownie w okresie klimakterium, czyli pomiędzy 45. a 55. rokiem życia.

Koenzym

Q10

poprawia dotlenienie komórek, a także chroni przed działaniem wolnych rodników. Jak o nią zadbać? W pielęgnacji cery dojrzałej bardzo ważne jest, aby nie narażać jej na mocną opaleniznę. Słońce wysusza skórę i może powodować przebarwienia. Kiedy przebywamy w miejscach nasłonecznionych, warto używać kremów z filtrem i nawilżać już i tak odwodnioną z wiekiem twarz, a także chronić przed nadmiernym działaniem promieni UV. W pielęgnacji skóry wieku średniego istotne jest także jej systematyczne odżywianie. Dostępne na rynku produkty dają nam bardzo duże możliwości, możemy nawet przeprowadzać wiele zabiegów kosmetycznych w domowym zaciszu. Warto zadbać o stałe nawilżanie i regenerację naskórka. Wybierajmy wygładzające kremy, regenerujące serum, stosujmy peelingi i kremy ochronne na dzień. Skóra powinna być stale nawilżana. Podczas pielęgnacji nie zapominajmy o szyi i okolicach oczu, które często są pomijane, a na których procesy starzenia są bardzo widoczne. Stosujmy do tych okolic odpowiednie kremy. Oczyszczajmy cerę dojrzałą poprzez stosowanie peelingów czy zabiegów kosmetycznych, które pomogą pozbyć się martwego, złuszczającego się naskórka, dzięki temu cera stanie się gładka i lepiej ukrwiona. Przy takich zabiegach warto zastosować masaże twa-

rzy. Najprostszym sposobem jest delikatne naciskanie i oklepywanie jej podczas nakładania kremów. Wpływa to korzystanie na układ nerwowy, a nawet na poprawę nastroju. Masaże twarzy pobudzają krążenie i rozluźniają mięśnie, a nauka dowodzi, że mają zarazem wpływ na wydzielanie się neuroprzekaźników, takich jak serotonina i dopamina.

Naukowcy dowiedli, że spożywanie siemienia lnianego, tofu, grantów czy daktyli zmniejsza nieprzyjemne objawy menopauzy. GDY krem nie wystarcza Sposobem na ograniczenie skutków starzenia skóry jest między innymi HTZ, czyli hormonalna terapia zastępcza. Polega ona na przyjmowaniu odpowiednich dawek niektórych hormonów, takich jak estrogen i progestagen. Łagodzą one objawy klimakterium, zapobiegają przedwczesnemu starzeniu, dzięki czemu skóra ma szanse zachować młody wygląd. Niestety ta forma okupiona jest dużym ryzykiem powikłań, a przede wszystkim podwyższonym zagrożeniem zachorowania na raka piersi. W Polsce na terapię hormonalną decyduje się zaledwie 7,5% kobiet. Innym sposobem leczenia są fitohormony, czyli hormony roślinne, które przynoszą ulgę w dolegliwościach związanych z procesem menopauzy. Często zaleca się je kobietom po 50. roku życia, ze względu na uzupełnienie niedoboru estrogenów, które są obniżane podczas klimakterium. Fitohormony zawierają także kolagen i kwasy owocowe, które poprawiają napięcie i nawilżenie skóry.

Jakie kosmetyki stosować? Kremy przeciwzmarszczkowe nie odwrócą procesu starzenia skóry, ale niwelują pogłębianie się zmarszczek. Poprzez nawilżanie cery zmarszczki stają się mniej widoczne, a skóra zyskuje na elastyczności. Skuteczna w pielęgnacji jest witamina C, którą często stosuje się w zwalczaniu procesów starzenia się skóry. Podatność na zmarszczki i szary kolor dojrzałej cery

to wina przede wszystkim wolnych rodników, które powstają na skutek wdychania zanieczyszczonego powietrza, palenia papierosów, picia alkoholu, zażywanych leków czy codziennego stresu. Witamina C jest natomiast jednym z najskuteczniejszych antyoksydantów. Rozświetla skórę i zapobiega jej przebarwieniom, dlatego warto ją stosować. Kolejnym sposobem na wzmocnienie włókien kolagenowych jest stosowanie witaminy A, ponieważ zwiększa produkcję kolagenu i elastyny. Witamina A, zwana także retinolem, należy do związków określanych jako karotenoidy. Wzmacnia skórę, włosy i paznokcie, dlatego warto sięgać po nią, kiedy wejdzie się w średni wiek. Kobiety po 40. roku życia powinny korzystać nie tylko w witaminy A, ale także z jej pochodnych lub kwasów owocowych, które wzmacniają odnowę komórek i ułatwiają wchłanianie kremów. Zaleca się także proteiny i peptydy ze względu na pobudzenie włókien kolagenowych i skuteczność w wygładzaniu zmarszczek. 

Cera nocą jest najpodatniejsza na nawilżanie. Procesy regeneracji najintensywniej działają między północą a 6 rano.

6 zasad zdrowej cery: • regularne nawilżanie, • systematyczne oczyszczanie, • umiarkowane korzystanie ze słońca, unikanie solarium, • eliminacja papierosów i alkoholu, • ograniczenie spożycia cukru, • stosowanie odpowiednich kosmetyków przeznaczonych na dzień i na noc.

| czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

TERMIN PROMOCJI: 01-30.06.16

Rodzinna apteczka Ukojenie dla skóry

16,19

Flexiderm® 30g i 75g: specjalistyczny krem pielęgnacyjny o właściwościach łagodzących, przeciwświądowych, nawilżających i natłuszczających. Hipoalergiczny. Już od 3. roku życia. Zalecany do pielęgnacji skóry bardzo suchej, wrażliwej, alergicznej i skłonnej do pękania, we wspomaganiu terapii łuszczycy i atopowego zapalenia skóry, w uzupełnieniu terapii sterydowej. PRZEBADANY KLINICZNIE I DERMATOLOGICZNIE.. Podmiot odpowiedzialny: Poznańskie Zakłady Zielarskie Herbapol SA

NAWILŻAJĄCE KROPLE DO OCZU BEZ KONSERWANTÓW

27,39

DETOKSYKACJA I USUWANIE WODY

WITAMINY DLA OCZU

28,99

NUTROF TOTAL suplement diety ma w swoim składzie m.in. cynk, który przyczynia się do utrzymania prawidłowego widzenia*, jest to produkt o wysokiej jakości składu oraz warunków wytwarzania, co potwierdzają liczne certyfikaty. * Ważny jest zrównoważony sposób żywienia i zdrowy tryb życia. Podmiot odpowiedzialny: THEA Polska Sp. z o.o.

HYABAK to naturalny dla oka, nawilżający hialuronian sodu, jego zastosowanie daje szybką ulgę i komfort dla zmęczonych, piekących i podrażnionych oczu. HYABAK nie zawiera żadnych konserwantów i może być stosowany bezpośrednio na soczewki kontaktowe. Podmiot odpowiedzialny: THEA Polska Sp. z o.o.

34,29

Suplement diety AQUAfemin® składa się z 2 typów kapsułek. Kapsułka I fazy zawiera Chlorella vulgaris i witamina B6, które wpływają korzystnie na pracę wątroby, ogólną detoksykację organizmu i przyczyniają się do regulacji aktywności hormonalnej. Kapsułka II fazy zawiera ekstrakty z zielonej kawy, cykorii, perzu i pokrzywy, które ułatwiają usuwanie nadmiaru wody z organizmu. Podmiot odpowiedzialny: Holbex Sp. z o.o.

PIĘKNA OPALENIZNA

27,36 29,13

20,89

Magnezem w zmęczenie

Posterisan czopki 387,1 mg Posterisan maść 166,7 mg

Postać: czopki 10 szt., maść 25 g Wskazania do stosowania: świąd, sączenie i pieczenie okolicy odbytu spowodowane guzkami krwawniczymi (czopki i maść), szczelinami i rozpadlinami (ragadami) odbytu oraz wypryskiem (maść). Przeciwwskazania: nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Skład: 1 czopek zawiera: 387,1 mg standaryzowanej zawiesiny kultury bakteryjnej Escherichia coli. 1 g maści zawiera: 166,7 mg standaryzowanej zawiesiny kultury bakteryjnej Escherichia coli Podmiot odpowiedzialny: Dr. Kade Pharmazeutische Fabrik GmbH Przedstawiciel podmiotu odpowiedzialnego: Kadefarm Sp. z o.o.

Preparat zawiera w 1 kapsułce aż 6 mg naturalnego beta-karotenu, który pomaga w ochronie skóry przed promieniowaniem UV i negatywnymi skutkami działania słońca. Polecany do stosowania przed oraz w trakcie ekspozycji na słońce. Wskazania: w okresie zwiększonej ekspozycji na promieniowanie UV, w celu uzyskania i utrwalenia ładnego koloru opalenizny, dla zachowania zdrowej skóry. Podmiot odpowiedzialny: Holbex Sp. z o.o.

4,39

Produkt zalecany w zmęczeniu, chorobach serca, miażdżycy, kurczach mięśni i stresie. Asparaginian Extra zawiera podwójną ilość magnezu i potasu. Przeznaczony dla osób dorosłych w stanach zwiększonego zapotrzebowania organizmu na magnez i potas. Podmiot odpowiedzialny: UNIPHAR

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu. | RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

TERMIN PROMOCJI: 1.06-31.08.16

TERMIN PROMOCJI: 01-30.06.16

rodzinna apteczka Na przyspieszenie metabolizmu

Oczyszczenie skóry

6,09

Tribactic – dezynfekuje i oczyszcza skórę z zarazków po korzystaniu z: • basenu, • toalety publicznej, • środków komunikacji, • siłowni, • dystrybutorów na stacji benzynowej. Osusza trądzik i opryszczkę. Dezynfekuje przedmioty i powierzchnie mające kontakt ze skórą w domu i w pracy. Podmiot odpowiedzialny: Kato Labs

33,29

Odbudowa mikroflory jelitowej

Hysan® woda morska w aerozolu do nosa

13,79

Woda morska w aerozolu do nosa Hysan służy do nawilżania i naturalnego zmniejszania obrzęku śluzówki nosa. Wspiera naturalne funkcjonowanie śluzówki nosa poprzez zmniejszenie obrzęku śluzówki w stanie zapalnym oraz upłynnieniu gęstej wydzieliny. Stosowanie preparatu może zredukować konieczność stosowania innych aerozoli do nosa zmniejszających obrzęk (tzw. sympatykomimetyków działających na receptory alfa-adrenergicznie). Podmiot odpowiedzialny: URSAPHARM Poland sp. z o.o.

14,99

DLA AKTYWNYCH

11,89

Tactimag® na skurcze to suplement diety zawierający w składzie potas, magnez, witaminy B6 oraz E. Potas reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową. Magnez wpływa na poprawę pamięci i zwiększa zdolność koncentracji. Witamina B6 korzystnie wpływa na wchłanianie magnezu z przewodu pokarmowego, a witamina E pomaga w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym. Podmiot odpowiedzialny: TACTICA Pharmaceuticals Sp. z o.o.

Therm Line® HydroFast to suplement diety w postaci tabletek powlekanych, zawierający kompozycję składników roślinnych o synergistycznym działaniu. Pieprz kajeński wspomaga spalanie tłuszczu, mniszek lekarski, podobnie jak pokrzywa i cykoria, sprzyja usuwaniu wody z organizmu, wyciąg z pestek winogron pomaga w redukcji cellulitu i wspomaga odchudzanie. Morszczyn wspomaga trawienie i pracę jelit, przyczynia się do zwiększenia uczucia sytości jak również przyczynia się do zmniejszenia masy ciała. Podmiot odpowiedzialny: Olimp Labs

Trilac 20 to preparat zawierający wyselekcjonowane szczepy żywych kultur bakterii probiotycznych, jest zalecany do stosowania w trakcie i po antybiotykoterapii, wspomagająco przy leczeniu biegunek infekcyjnych pochodzenia zarówno bakteryjnego jak i wirusowego oraz przy wystąpieniu tzw. biegunki podróżnych lub profilaktycznie w celu zapobiegnięcia jej wystąpienia. Dietetyczny środek spożywczy specjalnego przeznaczenia medycznego. Podmiot odpowiedzialny: KROTEX PHARM Sp. z o.o. Sp. k.

OSŁONA DLA NAJMŁODSZYCH

10,49

Preparat Probioset® med. kids przeznaczony jest do postępowania dietetycznego w zaburzeniach równowagi flory bakteryjnej przewodu pokarmowego, powstałej w trakcie antybiotykoterapii i 2-3 tygodnie po niej. Produkt polecany jest do stosowania także w przebiegu biegunek oraz w trakcie podróży do innych stref klimatycznych. Podmiot odpowiedzialny: TACTICA Pharmaceuticals Sp. z o.o.

Plastry Polskiej Reprezentacji

Krem ochronny SPF 50+ Solecrin

• Miękkie, ultralekkie plastry. • Dopasowują się do ciała. • Pozwalają skórze oddychać. • Zawierają bezpieczne barwniki. • Hipoalergiczne. • Opatrunek nie przywiera do rany. • 10 sztuk w opakowaniu, rozmiar 72x25mm. Każde opakowanie zawiera 10 losowo wybranych grafik. Podmiot odpowiedzialny: 3M Poland

Zapewnia bardzo wysoką ochronę przed promieniowaniem UVA i UVB. Chroni DNA komórek skóry przed uszkodzeniami i wzmacnia naturalny system ochrony przeciwsłonecznej. Chroni przed działaniem wolnych rodników odpowiedzialnych za fotostarzenie skóry. Zmniejsza ryzyko wystąpienia fotodermatoz, m.in. wyprysku słonecznego, odczynów fotoalergicznych Jest odporny na wodę i pot. Można go stosować od 6. miesiąca życia. Podmiot odpowiedzialny: Sanofi-Aventis Sp. z o.o.

5,89

30,69

FIT!

Szymon Jankowski – specjalista fizjoterapii i rehabilitacji. Certyfikowany terapeuta manualny, terapeuta metody PNF, Kinesiology Taping, Taping sztywny, NDT Bobath. Tłumacz międzynarodowych kursów medycznych. Właściciel sieci gabinetów rehabilitacyjnych. Wykładowca akademicki przedmiotów związanych z fizjoterapią. Inicjator akcji rehabilitacji wzroku. Menedżer pięściarstwa olimpijskiego.

Zazwyczaj już podczas wiosny staramy się przygotować do letniego sezonu i poprawić formę, chodząc na siłownię czy biegając, aby latem nie przynieść sobie wstydu kiedy trzeba będzie pokazać się w stroju kąpielowym. A co jeśli ktoś nie zdążył? Czy pływając i uprawiając inne sporty wodne w s ezonie letnim zdążymy wypracować smukłą sylwetkę i atrakcyjny wygląd?

✎ Szymon Jankowski Sylwetka greckiego herosa Pływanie jako jeden z niewielu sportów wpływa na całe nasze ciało, kształtując jednocześnie nogi, tułów i ręce. Oglądając igrzyska olimpijskie, widać rozbudowaną muskulaturę pływaków, o której marzy niejeden mężczyzna. Takim osobom polecamy zwłaszcza pływanie kraulem i delfinkiem. Te dwa style bardzo mocno kształtują mięśnie kończyn górnych i tułowia, rozbudowując je. Panie, którym zależy na smukłym i jędrnym ciele, powinny pomyśleć o pływaniu stylem klasycznym (popularną żabką) oraz 44

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

Jak ryba W WODZIE

stylem grzbietowym, które bardzo silnie kształtują pośladki, wysmuklają nogi oraz ujędrniają klatkę piersiową i ręce.

Pływanie – jak to robić poprawnie? Wejście do wody to niejednokrotnie obawa przed nieznanym. Nie pomagają w tym filmy katastroficzne czy oglądanie zawodów sportowych. Dlaczego? Zawodnicy i osoby topiące się wykonują bardzo wiele szybkich i nieskoordynowanych ruchów, które tak naprawdę są gwoździem do trumny.

Istnieje bardzo wiele hipotez mówiących jak prawidłowo powinno się pływać i poruszać w wodzie, by osiągać jak najlepsze wyniki. Najczęstszym błędem popełnianym przez osoby uczące się pływać jest szybkość i gwałtowność wykonywania ruchów. Myślą, że szybsze ruchy pozwolą sprawniej przemieszczać się w wodzie – nic bardziej mylnego! Najważniejszym elementem prawidłowego pływania jest płynność i swoboda ruchów. Tylko rozluźnione ciało zapewni właściwy przepływ energii od kończyn górnych aż do nóg.

FIT! Pomóc w uzyskaniu rozluźnienia pomoże jedna magiczna sztuczka, którą każdy z nas zna – właściwy, miarowy oddech. Obserwując młodych adeptów tej dyscypliny

sportowej widać, jak każdy z nich w wodzie wstrzymuje oddech, co praktycznie uniemożliwia płynne poruszanie się. Pierwszy miesiąc nauki pływania to mozolne poka-

Pływanie to nie tylko mięśnie. Sport ten jako dyscyplina aerobowa (tlenowa) wzmacnia układ krążeniowo-oddechowy odpowiedzialny za kondycję i wytrzymałość. Nierozerwalnie wiąże się z tym również utrata zbędnych kilogramów podczas treningu pływackiego. Czynniki te współgrając ze sobą poprawiają naszą kondycję, wydolność oraz siłę mięśniową, powodując lepsze samopoczucie na co dzień.

zywanie odpowiednich technik oddechowych bazujących na założeniu, że wdech bierzemy nad taflą wody, a wydychamy powietrze pod wodą, w powolnym tempie licząc do pięciu.

Jak prawidłowo pływać i dojść w krótkim czasie do formy naszej mistrzyni olimpijskiej Otyli Jędrzejczak? – Pamiętajcie! Są tylko dwa klucze do sukcesu – rozluźnienie i spokojny oddech.

Nie umiem pływać to posiedzę... Rozrywka w wodzie to nie tylko pływanie. Świetną zabawą może być gra w piłkę siatkową lub inne sporty wodne kształtujące

sylwetkę. Kitesurifng, windsurfing, kajakarstwo czy pływanie łódką wiosłową to tylko niektóre formy rekreacji oferowane przez ośrodki zlokalizowane nad akwenami. Poza pracą i wysiłkiem letni wypoczynek nad wodą ma kolejną zaletę – słońce, które nie tylko powoduje estetyczny efekt w postaci pięknej, brązowej opalenizny, ale także odpowiada za syntezę witaminy D w naszym organizmie. Połączenie wysportowanego ciała, słońca oraz opalenizny jest marzeniem wielu osób. Pamiętajmy jednak, by z tej przyjemności korzystać rozsądnie. Wystarczy zaledwie 15 minut, by dostarczyć sobie odpowiedni zastrzyk promieni słonecznych. Przebywając latem na dworze, bezwzględnie musimy używać kremów z filtrami oraz nosić przewiewne nakrycia głowy.

Rehabilitacja w wodzie pojawiła się nawet wcześniej niż ta tradycyjna na lądzie. Już w Rzymie w łaźniach odbywały się sesje terapeutyczne w basenach dla rannych wojowników. Rehabilitacja w wodzie pojawiła się nawet wcześniej niż ta tradycyjna na lądzie. Już w Rzymie w łaźniach odbywały się sesje terapeutyczne w basenach dla rannych wojowników.

Pływanie dla każdego Mogłoby się wydawać, że pływanie jako sport jest zarezerwowane tylko i wyłącznie dla młodych osób. Nic bardziej mylnego. Wszyscy specjaliści odnowy biologicznej i rehabilitacji podkreślają, że środowisko wodne to idealne warunki do aktywności dla osób starszych. Woda ze względu na swoje właściwości fizykochemiczne odciąża stawy i sprawia, że ruch jest lżejszy i łatwiejszy do wykonania, a ból pojawiający się na lądzie podczas ćwiczeń znika w wodzie.

Długo nie znaczy lepiej Z uroków wody najchętniej korzystamy latem, ale ta przyjemność nie jest zarezerwowana wyłącznie dla ciepłych dni. W pozostałych miesiącach idealnym rozwiązaniem są aquaparki oferujące atrakcje zarówno dla fanów pływania w wydaniu sportowym, jak i dla osób mających zamiłowanie do zjeżdżalni czy jaccuzi. Kwestią problematyczną zawsze pozostaje częstotliwość i intensywność, z jaką należy pływać, by osiągnąć najlepsze rezultaty. Podążając za wytycznymi American Heart Association, idealnym rozwiązanie jest pływanie 3 razy w tygodniu po 30 minut z intensywnością powodującą 130 uderzeń serca na minutę. Udowodniono, że pływanie w takim schemacie rozwija jednocześnie muskulaturę, wpływa na reedukację tkanki tłuszczowej oraz powoduje korzystne zmiany w obrębie układu sercowo-oddechowego, wzmacniając naszą kondycję i poprawiając stan serca.

Pływając stylem klasycznym i grzbietowym, spalamy podobną liczbę kalorii, co w trakcie szybkiego spaceru, czyli ok. 240 kalorii w 30 minut. Motylek czy kraul wymagają więcej wysiłku, co wiąże się ze spalaniem aż 350 kalorii w tym samym czasie. Trudno jest pływać jednym stylem nieprzerwanie przez pół godziny, dlatego najlepszym rozwiązaniem jest naprzemienne pływanie różnymi stylami.

Jak widać pływanie to sport o nieograniczonych możliwościach wpływający nie tylko na sylwetkę i muskulaturę, ale także na kondycję narządów wewnętrznych ciała, zarówno dla bardzo sprawnych, jak i dla mniej aktywnych sportowo osób. Można się nią cieszyć na otwartych zbiornikach wodnych i na krytych basenach. Tania i prosta dyscyplina sportowa dająca niesamowitą dawkę optymizmu i uśmiechu na co dzień – tak w skrócie można podsumować sport i rekreację nad wodą. Dodając do tego aspekty zdrowotne widać jak na dłoni, co jest kluczem do świetnego samopoczucia.  | czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

KĄCIK DIABETYKA

wakacyjny

niezbędnik diabetyka

✎ Karolina Wilk Są osoby, które staranniej niż pozostałe muszą przygotować się do wakacyjnego wyjazdu. Diabetycy, bo o nich mowa, powinni spakować do torby rzeczy, dzięki którym będą mogli spokojnie wypoczywać, nie doprowadzając do wahań poziomu glukozy we krwi. Z naszym niezbędnikiem szybko spakujesz się i będziesz mieć pewność, że choroba nie stanie na przeszkodzie wakacyjnemu szaleństwu.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

Osoby zmagające się z cukrzycą powinny mieć zawsze przy sobie przyrządy i leki, które pozwalają im na normalne funkcjonowanie. Rzeczy te muszą koniecznie znaleźć się wśród wakacyjnych bagaży i drobiazgów. Stosując się do rad zawartych w tym niezbędniku, będziesz mieć pewność, że cukrzyca nie zakłóci wakacyjnego wyjazdu – co więcej, zyskasz pewność, że masz wszystko, co przyda się w nagłych sytuacjach.

Jak przygotować się do wyjazdu? Cukrzyca to choroba, która wymaga stałej kontroli. Szykując się do wyjazdu, koniecznie zaopatrz się w produkty, które przedstawiamy poniżej. Sprawdź stan pasków testujących, ilość insuliny, leków oraz liczbę igieł – nie dopuść do tego, aby w środku wakacji zabrakło Ci

którejkolwiek z tych rzeczy, co może nieść za sobą poważne skutki dla Twojego zdrowia. Jeśli czegoś Ci brakuje, poproś lekarza o wypisanie recepty i udaj się do apteki – dobrym pomysłem jest dodatkowo zabranie zapasowej recepty na wyjazd. W zależności od tego, na jaki rodzaj cukrzycy cierpisz, warto skonsultować wyjazd z lekarzem prowadzącym – zrobi odpowiednie badania, oceni Twój stan zdrowia i podpowie, gdzie najlepiej udać się na wakacje. Z racji tego, iż insulinę przechowuje się w chłodnym miejscu, dobrze jest zabrać ze sobą na wakacje przenośną lodówkę lub termos z wkładem chłodzącym – jeśli nie masz takiego gadżetu, zaopatrz się w niego już teraz. To ważne, ponieważ podczas wakacji możesz odpocząć od sprzątania, gotowania, pracy, szkoły… ale nie od cukrzycy.

KĄCIK DIABETYKA To Ci się przyda Dobrze skomponowany niezbędnik diabetyka będzie bardzo pomocny podczas wakacyjnej przerwy czy też krótkiego urlopu. Podpowiadamy, o czym powinieneś pamiętać, pakując bagaże:

URZĄDZENIA I AKCESORIA:

Glukometr Tym urządzeniem zbadasz poziom cukru we krwi – pomiar wykonuje się przed zjedzeniem posiłku oraz podaniem insuliny. Aby na wyświetlaczu pojawił się wynik, należy włożyć do niego pasek testujący z kropelką krwi z palca lub przedramienia. Wraz z aparatem w zestawie powinny znaleźć się igły, paski testujące oraz nakłuwacz. Igły Są niezbędne do zmierzenia poziomu cukru we krwi. Produkt jest jednorazowy, dlatego zaopatrz się w ich odpowiednią liczbę. Nakłuwacz z lancetami Urządzenie, za pomocą którego nakłujesz skórę i uzyskasz kroplę krwi potrzebną do zmierzenia poziomu cukru. Nakłuwacz jest stosowany najczęściej na opuszkach palców – nowoczesne modele są niemal bezbolesne w użytkowaniu, a także mają skalę głębokości nakłuć. Paski testujące To na nich umieszczasz kroplę krwi i wkładasz je do glukometru. Paski testujące na obecność ciał ketonowych Z ich pomocą zmierzysz poziom ciał ketonowych, jakie mogą znajdować się w moczu i prowadzić do kwasicy ketonowej, która może się skończyć nawet śpiączką. Wstrzykiwacz insuliny Za pomocą tego aparatu w prosty sposób wstrzykniesz do organizmu insulinę. Możesz zdecydować się na produkt jednorazowy, który po użyciu musisz wyrzucić do kosza lub pen wielokrotnego

użytku z wymiennymi wkładami zawierającymi odpowiednią dawkę insuliny. Pompa insulinowa To urządzenie, które dozuje insulinę do krwi w ustalonych dawkach i o określonych porach – dzięki temu poziom glukozy we krwi jest cały czas wyrównany. Jeśli korzystasz z takiego urządzenia, koniecznie zabierz je ze sobą na wakacje.

GADŻETY DLA DIABETYKA:

Bransoletka lub karta diabetyka Posiadając ją, masz pewność, że w razie kiedy się źle poczujesz, otoczenie będzie mogło szybko zareagować i pomóc Ci, szczególnie kiedy zasłabniesz – osoby w pobliżu będą mogły podać Ci leki, coś słodkiego oraz wezwać pogotowie. Specjalna bransoletka diabetyka czy też karta zawierają takie informacje, jak imię i nazwisko chorego, typ cukrzycy, z jakim się zmagasz oraz numer telefonu do bliskiej osoby. Termos/pojemnik do przechowywania insuliny Produkty te często zawierają dodatkowy wkład chłodzący, który należy przechowywać w zamrażarce do czasu wyjścia z domu. Termos lub pojemnik są niezbędne do prawidłowego i bezpiecznego przechowywania insuliny. Możesz zdecydować się na niewielki model, który zmieści się bez problemu do plecaka – dostaniesz go zarówno w sklepach stacjonarnych oraz internetowych. Transporter do igieł insulinowych Niewielkich rozmiarów produkt, w którym bezpiecznie przechowasz zarówno nowe, jak i zużyte igły. Ściągacz igieł insulinowych Przyrząd do szybkiego i bezpiecznego zdejmowania igieł, który minimalizuje ryzyko przypadkowego ukłucia się. Pojemnik na zużyte igły Koniecznie miej przy sobie pojemnik, w którym będziesz przechowywał zużyte igły do czasu ich wyrzucenia.

Coś słodkiego Słodycze chronią Cię przed niedocukrzeniem. Warto mieć je pod ręką w sytuacji, kiedy spada poziom cukru we krwi, a Ty czujesz się zmęczony, ospały czy masz zawroty głowy. Ciśnieniomierz Chorzy na cukrzycę często zmagają się także z nadciśnieniem tętniczym, dlatego koniecznie muszą je kontrolować. Udając się na wakacje, weź ze sobą ciśnieniomierz – ciśnienie mierz o stałych porach, zawsze przed jedzeniem.

LEKARSTWA:

Leki Jeśli zażywasz leki na cukrzycę, zawsze miej je przy sobie. W ten sposób unikniesz niebezpiecznych dla Twojego zdrowia sytuacji, a w razie złego samopoczucia, ktoś z otoczenia będzie mógł podać Ci lekarstwo. Glukagon Kiedy poziom cukru we krwi niebezpiecznie spada, może wystąpić niedocukrzenie, czyli hipoglikemia. Często towarzyszą jej drgawki, czasem utrata przytomności lub zaburzenia świadomości – wówczas najlepiej podać choremu zastrzyk z glukagonem, który podniesie poziom glukozy we krwi. Pamiętaj, aby pół godziny po podaniu leku coś zjeść. Insulina Do czasu użycia powinna być przechowywana w lodówce w temperaturze od 2 do 7 stopni Celsjusza (są jednak takie rodzaje insuliny, które przechowuje się w temperaturze pokojowej). Dobrze jest wyjąć ją wcześniej, aby w chwili podania utrzymywała pokojową temperaturę – wówczas zastrzyki są mniej bolesne. Dobrą praktyką jest zabranie większej liczby fiolek z insuliną, niż jest to konieczne – w czasie podróży czy rozpakowywania pojemniczek może się rozbić. Zdarza się, że źle przechowywana i eksponowana na słońcu insulina zwyczajnie psuje się.

| czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

KĄCIK DIABETYKA O tym pamiętaj! Cukrzyca to uciążliwa choroba, która wymaga zdyscyplinowania i przestrzegania kilku zasad – to ważne, szczególnie podczas wakacji i beztroskiego spędzania czasu. Pierwsza rzecz, o której musisz pamiętać, to wykonywanie pomiarów, najlepiej 4-5 razy dziennie. Kolejna to odpowiednia dieta. Należy ją skomponować pod względem wysiłku fizycznego, jaki wykonujesz każdego dnia, menu powinno być dostosowane do Twojego stylu życia. W sytuacji, kiedy jesteś bardzo aktywny fizycznie lub uprawiasz sport, powinieneś przyjmować więcej węglowodanów – wysiłek powoduje obniżenie poziomu glukozy. Jedz o stałych godzinach i nie dopuszczaj do zbyt dużych przerw między kolejnymi posiłkami, tym sposobem utrzymasz stały poziom cukru we krwi. To ważne, szczególnie podczas urlopu, kiedy zmienia się Twój rytm dnia. W sy-

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

tuacji, w której nie możesz zmierzyć poziomu cukru, a czujesz, że możesz mieć niedocukrzenie, koniecznie zjedz coś słodkiego, wypij owocowy sok lub słodką herbatę. W Twoim bagażu powinny się także znaleźć zapasowe baterie do glukometru. Cukrzyca wcale nie ogranicza wakacyjnych wyjazdów oraz szalonych podróży na drugi koniec świata – wymaga jedynie większego zaangażowania oraz rozsądku. Wystarczy odpowiednio wcześniej zaopatrzyć się w niezbędne akcesoria i leki oraz zawsze mieć je przy sobie, a urlop z pewnością będzie udany.

Cukrzyk za granicą Jeśli wybierasz się na wakacje za granicę, przygotuj sobie zaświadczenie w języku angielskim, w którym napiszesz, z jakim rodzajem cukrzycy się zmagasz, wypiszesz leki, jakie przyjmujesz oraz że znajdujesz się pod kontrolą lekarza. Możesz zabrać

ze sobą także dokumenty z przychodni. Unikniesz dzięki temu wielu nieprzyjemności i będziesz mógł wnieść insulinę oraz pena do samolotu. 

Hipoglikemia – co powinieneś o niej wiedzieć? Niedocukrzenie pojawia się w momencie, kiedy stężenie cukru we krwi spada poniżej 70 mg/dl. Objawia się bólem głowy, złym samopoczuciem, uczuciem zmęczenia, drżeniem rąk lub kołataniem serca. Przebiega w trzech postaciach – łagodnej (po zjedzeniu czegoś słodkiego poziom cukru podnosi się), umiarkowanej (wskazana jest pomoc osób trzecich) oraz ciężkiej (konieczne jest wezwanie pogotowia). Hipoglikemia może pojawić się po zażyciu insuliny bez zjedzenia konkretnego posiłku, w wyniku stresu, wysiłku fizycznego czy picia alkoholu. Aby jej zapobiec, dobrze jest zjeść coś słodkiego już w chwili, kiedy poczujesz się zmęczony i słaby, a nie masz przy sobie glukometru.

KĄCIK DIABETYKA Dietą w cukrzycę Produkty pomagające obniżyć poziom cukru we krwi:

Produkty podnoszące poziom cukru we krwi:

Z zielone warzywa – sałata, ogórki

Z sok owocowy, Z cukierki np. landrynki, Z słodkie napoje gazowe słodzone

świeże, cykoria, papryka, seler naciowy i brokuły,

Z orzechy włoskie, Z zielona herbata, Z gorzka czekolada, Z produkty razowe i pełnoziarniste, Z przyprawy – cynamon, goździki

cukrem a nie słodzikiem,

Z mleko z laktozą.

oraz kozieradka,

REKLAMA

| czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

KOMU W DROGĘ... Zakopane nosi miano zimowej stolicy Polski. Ten górski kurort, usytuowany u podnóża Tatr, jest idealną destynacją o każdej porze roku. Wiosną wita nas piękny widok ośnieżonych szczytów, z którymi kontrastują ukwiecone krokusami doliny. Lato to idealna pora na wędrówki w wyższe partie gór skąpane w soczystej zielni, która wyżej przechodzi w mroczny grafit skał. Jesień to feeria barw. Najpiękniej prezentują się wtedy Czerwone Wierchy, które właśnie z początkiem września przybierają swój charakterystyczny lekko rdzawy kolor. Zimą możemy rozkoszować się nie tylko białym szaleństwem, ale i długimi, mroźnymi wieczorami spędzonymi w jednej z lokalnych, klimatycznych karczm nad misą ciepłej kwaśnicy z grulami.

Jeśli jesteśmy w mieście po raz pierwszy, warto poznać odrobinę jego architektury i historii. Kwintesencją zakopiańskiego stylu jest Willa Koliba zbudowana według projektu Stanisława Witkiewicza. Jest otwarta dla turystów, a w jej wnętrzu obejrzymy meble i zastawy stołowe w stylu zakopiańskim. Oczywiście nie sposób pominąć najsłynniejszej ulicy Zakopanego, czyli Krupówek. Wielu kojarzy się z kwintesencją kiczu i chińszczyzny. Zupełnie niesłusznie! Znajdują się tam takie perełki jak Dworzec Tatrzański czy Willa Poraj. W tym roku radni przegłosowali też uchwałę ustanawiającą na Krupówkach park kulturowy, co wiąże się z ograniczeniem ulicznego handlu i liczby reklam przysłaniających elewacje. Spokojnie, zdjęcie z biały misiem nadal będzie można sobie zrobić.

Magia drewnianej architektury Tuż obok Krupówek przysiadł uroczy drewniany kościółek i cmentarz na Pęksowym Brzysku. To obowiązkowe miejsce na mapie Zakopanego, które koniecznie trzeba zwiedzić. Niemal wszystkie groby są unikatowymi minidziełami sztuki. Znajdziemy tu zarówno pomniki drewniane czy metalowe, a także kamienne kapliczki z rzeźbionymi krzyżami i witrażami.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

ODETCHNIJ pod tatrami ✎ Ewa Guzek

Jeśli znajdziemy odrobinę czasu, warto zajrzeć także do kaplicy na Jaszczurówce, którą projektował wspomniany wcześniej Stanisław Witkiewicz.

Między kolejkami Wszyscy kojarzą nazwy Kasprowy Wierch (1987 m n.p.m.), Gubałówka (1126 m n.p.m.) i Giewont (1895 m n.p.m.). Czy jednak każdy rozróżnia te góry? Śpiący rycerz – bo tak nazywany bywa Giewont – wyraźnie dominuje nad miastem. A jego sylwetka przysłania inne góry. W niedalekim sąsiedztwie Giewontu wypiętrza się Kasprowy Wierch – mekka narciarzy, na której szusować można jeszcze w połowie maja. Najprościej na szczyt dostać się koleją linową. Od kiedy uruchomiono internetową sprzedaż biletów nie trzeba już stać w kolejce do kolejki. Sama podróż trwa około 20 minut i czeka nas jedna przesiadka na Myślenickich Turniach. Na południowym skraju miasta znajduje się także Wielka Krokiew, którą kojarzą wszyscy fani skoków narciarskich. Latem, jeśli nie odbywają się żadne zawody, można na nią wjechać kolejką krzesełkową i zobaczyć widok, który ukazuje się oczom zawodników tuż przed skokiem. Na przeciwległym krańcu miasta, na końcu Krupówek, znajduje się wejście do kolejki linowo-terenowej na Gubałówkę. Warto

wybrać łączony wariant przejazdu. Na górę wjechać koleją terenową, a po obejrzeniu pięknej panoramy polskiej części Tatr przejść się szczytem i podziwiając widoki, dotrzeć do Butorowego Wierchu, gdzie można zjechać kolejką krzesełkową.

Letnie wędrówki Zakopane jest wyjątkowe ze względu na piękne otoczenie. W czasie kilkudniowego pobytu warto wybrać się na piesze wycieczki po okalających miasto górach. Turystom, którzy dopiero zaczynają piesze wędrówki, polecam okoliczne doliny. Blisko miasta znajduje się Dolina Strążyska. Można do niej dojść pieszo Drogą pod Reglami (trasa zaczyna się obok Wielkiej Krokwi). Na końcu doliny czeka nas nagroda w postaci niesamowitego widoku Giewontu (mamy wrażenie jakbyśmy stali tuż pod górą) i uroczego wodospadu. Siły w trakcie wycieczki można zregenerować w Herbaciarni, usytuowanej na końcu szlaku. Ci, którzy nabiorą ochoty na dalszą trasę, mogą wybrać się Ścieżką nad Reglami, która w prawo od szczytu Doliny Strążyskiej prowadzi do Doliny Małej Łąki a w lewo na Sarnią Skałę i dalej do Doliny Białego. Nieco dalej od miasta są odrzucone doliny Kościeliska i Chochołowska. Ta pierwsza kryje dodatkowe atrakcje, którymi są ukryte jaskinie. Możemy wybrać oświetloną Jaski-

KOMU W DROGĘ... nię Mroźną lub „dzikie” jaskinie: Mylną, Raptawicką i Smoczą Jamę. Trzeba jednak pamiętać, że chcąc do nich wejść, musimy zabrać ze sobą latarki. Dolina Chochołowska to dobry wybór dla osób z małymi dziećmi. Po pierwsze, można skorzystać z kilku udogodnień skracających marsz – kolejki motorowej – Rakoń, wynajęcia bryczki lub rowerów. Przez pierwsze kilometry Dolina Chochołowska jest wyasfaltowana. To łączy ją z trasą nad Morskie Oko. Tej drugiej chyba nie trzeba reklamować. Ten najsłynniejszy tatrzański staw jest celem wycieczek właściwie wszystkich turystów będących na Podhalu. W tym samym rejonie, co Morskie Oko, ale nieco z boku, znajduje się najpiękniejsza tatrzańska polana – Rusinowa. Roztacza się z niej niesamowita panorama na pasmo Tatr Wysokich, obejmująca najważniejsze szczyty – w tym Rysy i Gerlach. Na Rusinową Polanę warto wchodzić od Wierch Porońca (stosunkowo łagodne i krótkie podejście), a schodzić do Zazadni. W drodze powrotnej miniemy Sanktuarium na Wiktorówkach, gdzie można poczęstować się ciepłą herbatą.

Dla każdego coś miłego Również amatorzy wodnego relaksu znajdą w Zakopanem coś dla siebie. W mieście znajduje się aquaprak, w którym wykąpać możemy się w ciepłych wodach termalnych. Dzieci ucieszy informacja o aż pięciu różnych zjeżdżalniach i dzikiej rzece, rodzice z kolei z przyjemnością zrelaksują się w jaccuzi i w saunach. Latem warto także wybrać się na otwarte kąpielisko na Polanie Szymoszkowej. Tym, którym atrakcji i adrenaliny wciąż będzie mało, polecam parki linowe. Zakopane ma ich aż trzy. Uzbrojeni w kaski i uprząż pokonamy mosty, siatki i ruchome belki. Zakopane oferuje mnóstwo atrakcji o każdej porze roku i zdecydowanie warto zobaczyć również letnie oblicze „zimowej stolicy Polski”.  REKLAMA

| czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

KOMU W DROGĘ...

walcz

Z BÓLEM PLECÓW w podróży Długie podróże samochodem to nie lada wyzwanie dla Twojego kręgosłupa. Utrzymywanie go przez kilka godzin w tej samej pozycji może skutkować silnym bólem, który odbiera całą przyjemność jazdy. Dlatego wybierając się na wakacje do Włoch, Chorwacji, Grecji czy innego oddalonego o ponad tysiąc kilometrów miejsca, koniecznie zadbaj o komfort dla swojego kręgosłupa. Stosując się do naszych rad, pokonasz trasę z uśmiechem na ustach i bez uciążliwego bólu pleców!

✎ Karolina Wilk

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

Odpowiednie ustawienie fotela

Fotel w samochodzie powinien być tak ustawiony, abyśmy mieli swobodny dostęp do wszystkich urządzeń i przycisków. Jeśli Twoje auto nie ma dobrze wyprofilowanego siedziska, nie martw się, że jesteś skazany na ból pleców w podróży. Możesz sobie z tym poradzić w bardzo prosty sposób. Aby odciążyć odcinek lędźwiowy, wystarczy zaopatrzyć się w specjalny wałek wyprodukowany z gąbki – możesz go także zastąpić zwiniętym ręcznikiem. Pamiętaj, żeby się nie garbić podczas jazdy i nie pochylać głowy do przodu. Pośladki koniecznie dosuń do siedziska.

Najpierw tułów, potem nogi

Zwróć także uwagę na to, aby podczas wsiadania do samochodu najpierw usiąść, a dopiero potem wsunąć nogi. Taki zabieg minimalizuje ryzyko urazu kręgosłupa – unikasz wówczas gwałtownych ruchów i przechyłów kręgosłupa. Wysiadając rób to spokojnie i wolno.

Masaż w czasie jazdy

Kręgosłup lubi masaże – kto ich nie lubi? Jeśli wybierasz się w długą podróż, warto zamocować na fotelu kierowcy specjalną, drewnianą nakładkę. Odpowiednio wyprofilowane koraliki delikatnie

KOMU W DROGĘ... masują plecy, co niweluje bóle kręgosłupa, a Tobie pozwala się świetnie odprężyć. Ciekawą alternatywą dla drewnianej nakładki jest mata masująca. Podłącza się ją do gniazda zapalniczki i za pomocą pilota wybiera rodzaj masażu oraz partię ciała.

Kręgosłup lubi ruch

Zadbaj więc o to, aby podczas długiej trasy robić przerwy na rozruszanie kości. Ideałem byłoby zatrzymywanie się co 30 minut, jednak często jest to zwyczajnie niemożliwe, dlatego rób przerwy co 1–2 godziny i wysiądź na kilka minut z auta.

Ćwiczenia na postoju W tym czasie możesz wykonać proste ćwiczenia. To sprawdzony sposób na uniknięcie bólu pleców oraz walkę ze zmęcze-

niem i sennością. Kręgosłup rozruszasz wykonując podskoki, przysiady i skłony. Jeśli masz mało czasu, zdecyduj się na prostowanie pleców i ściąganie łopatek.

Orteza jak lekarstwo

Jeśli borykasz się z bólami kręgosłupa i szykujesz się do dalekiej podróży samochodem, warto kupić ortezę lędźwiowo-krzyżową. Wcześniej jednak dobrze jest skonsultować się z lekarzem lub fizjoterapeutą, ponieważ produkt dobierany jest indywidualnie do Twoich potrzeb.

Bezpieczne wyjmowanie bagaży Wyjmowanie walizek i pakunków z bagażnika także może powodować lub pogłębić ból pleców, zwłaszcza po długiej podróży. Pamiętaj, aby walizkę

przesunąć po podłodze bagażnika i podnieść dopiero, kiedy będzie przy jego krawędzi. Wakacje w samochodzie bez bólu pleców naprawdę są możliwe. Ustaw odpowiednio fotel, rób przerwy i proste ćwiczenia, a dotrzesz do celu w znakomitym humorze. Na pogodę wpływu nie masz, ale na wypoczynek bez bólu kręgosłupa jak najbardziej. 

REKLAMA

2w1 Na wszelki....

upadek

Unikatowe połączenie: 1% octowinianu glinu, 1% wyciągu z nagietka lekarskiego, 1% wyciągu z arniki górskiej

• na siniaki • na opuchliznę

| czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

ZDROWIE NA TALERZU

Zielona herbata TYLKO LATEM

Zielona herbata jest znana w Azji od wieków; do Europy przywędrowała nieco później. Właściwie parzona ma wiele właściwości, które pozytywnie wpływają na kondycję naszego organizmu. Na ogół kojarzona jest z odchudzaniem, jednak to nie jej jedyna zaleta; zmniejsza także ryzyko wystąpienia problemów z układem krążenia oraz zapobiega parodontozie.

Już niedługo zagoszczą u nas letnie upały; oznacza to, że znów zatęsknimy za cieniem i chłodem. Ponownie zaczniemy szukać sposobów na to, by złagodzić efekty dokuczliwego gorąca – powrócimy do letnich kąpieli i zimnych napojów. Okazuje się, że upragniony chłód może nam zapewnić zielona herbata. Gorąca, najlepiej przyrządzona po arabsku – z liśćmi mięty. Sprawdźmy zatem, jakie ma właściwości i dlaczego jest najlepszym napojem na lato?

✎ Edyta Wara-Wąsowska 54

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

Zielona herbata – pochodzenie i rodzaje Mimo że zielona herbata jest obecnie najpopularniejsza w Japonii (nazywana jest tam zresztą po prostu herbatą, a nawet „japońską herbatą”, co w pełni oddaje zamiłowanie Japończyków do tego napoju), tak naprawdę pochodzi z Chin. Początkowo zielona herbata rozprzestrzeniła się głównie na kraje azjatyckie – m.in. wspomnianą już Japonię i Środkowy Wschód, czyli do krajów arabskich; dopiero później przywędrowała do Europy. Wyróżnia się przynajmniej kilkanaście rodzajów chińskiej herbaty (w zależności od prowincji) oraz kilka japońskich. Niektóre z nich są poddawane specjalnej

obróbce; dotyczy to na przykład kamairichi (czyli herbaty prażonej na patelni, nie przechodzącej procesu naparowywania) czy hojichi (herbaty prażonej nad węglem drzewnym). Herbaty różnią się między sobą smakiem, wielkością liści czy miejscem upraw. Dzięki dużej różnorodności, niemal każdy może znaleźć odmianę, która przypadnie mu do gustu.

Sposób parzenia i podawania Sposób parzenia zielonej herbaty różni się nieco od metod stosowanych przy innego rodzaju herbatach; w tym przypadku ogromną rolę odgrywa właściwa temperatura i długość parzenia. Przede wszystkim, warto pamiętać, że zielona herbata powinna być parzona wodą o temperaturze od 60 do 90 stopni Celsjusza, w zależności od gęstości i gatunku suszu. Jak najprościej sprawdzić, jaką temperaturę ma woda? Jednym ze sposobów jest oczywiście użycie specjalnego termometru; jeśli go jednak nie posiadamy, warto zapamiętać, że wrząca woda ochładza się do temperatury 90 stopni Celsjusza po 3–4 minutach, natomiast do 75 stopni Celsjusza – po upływie 12–14. Niezwykle ważny jest także czas parzenia; wpływa on przede wszystkim na to, czy herbata działa pobudzająco, czy też ma nas uspokoić i złagodzić nasze ner-

ZDROWIE NA TALERZU wy. Jeśli napój ma za zadanie orzeźwić i zachęcić do działania, najlepiej parzyć go przez około 3 minuty – dzięki temu teina nie zdąży związać się z garbnikami. Z kolei, gdy wolimy, by zielona herbata uspokoiła nas i pomogła nam wyciszyć się, należy parzyć ją średnio od 5 do 7 minut. Warto pamiętać, że herbatę o dużych liściach należy parzyć dłużej niż drobny susz.

Teina jest herbacianym odpowiednikiem kofeiny. Ma działanie pobudzające i wzmacniające koncentrację. Garbniki to rodzaj polifenoli, które wiążącą i osłabiającą działanie teiny. W herbacie obecna jest tanina, która wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwobrzękowe.

Nie powinniśmy zapominać, że zieloną herbatę powinno parzyć się w czajniku, który wcześniej został ogrzany gorącą wodą i wytarty do sucha; dobrze również, jeśli jest to dzbanek wykonany z porcelany. Co ciekawe, zieloną herbatę można parzyć dwa, a nawet trzy razy – o ile pierwszy napar jest znacznie lżejszy od kolejnych i ma działanie pobudzające, o tyle następne są nieco intensywniej-

sze i działają uspokajająco. Herbata zaparzona w prawidłowy sposób powinna być pozbawiona gorzkiego posmaku.

Właściwości zielonej herbaty O dobroczynnych właściwościach zielonej herbaty napisano już całe tomy. Nie powinno to dziwić, ponieważ jest to jeden z niewielu napojów, który wpływa tak pozytywnie na nasz organizm. Po pierwsze, zielona herbata może pełnić funkcję profilaktyczną – zmniejsza ryzyko zachorowania na niektóre odmiany raka i choroby serca. Ponadto zawiera wiele cennych mikroelementów (m.in. żelazo, wapń, potas, cynk) i witamin (A, B, C, E, K). Dodatkowo świetnie sprawdza się w przypadku bólów głowy czy zaburzeń trawienia. Dobroczynny wpływ zielonej herbaty przejawia się także we wspomaganiu układu krążenia, zapobiega parodontozie, przeciwdziała cellulitowi czy poprawia ogólny wygląd skóry. Zielona herbata jest także uważana za świetny środek odchudzający – w rzeczywistości jednak napój po prostu pobudza metabolizm organizmu, przyspiesza wydalanie toksyn i usuwa zbędne produkty przemiany materii. Co ciekawe, napar z zielonej herbaty można wykorzystać także w momencie, gdy dopadnie nas zapalenie spojówek – wystarczy przemyć nim oczy. Mimo wszystkich zalet, systematycznego picia zielonej herbaty nie należy jednak zapominać, że spożywanie aromatycznego napoju ma też pewne

wady. Na przykład regularne picie zielonej herbaty powoduje pojawienie się na zębach nieprzyjemnego osadu, który może być równie widoczny jak u osób palących papierosy. Ponadto warto pamiętać, że nie należy spożywać więcej niż kilka filiżanek zielonej herbaty w tygodniu, a jej picie jest bezwzględnie zabronione w przypadku ciężarnych kobiet (napój może powodować nieodwracalne zmiany w układzie kostnym i nerwowym dziecka).

Idealny napój na lato? Przede wszystkim warto sobie uświadomić, że gorące napoje znacznie lepiej ochładzają organizm niż chłodne, mimo że możemy odnosić odwrotne wrażenie. Zielona herbata (ale koniecznie krótko parzona) dodatkowo nas orzeźwi – głównie ze względu na lekką konsystencję i działanie pobudzające. Co ciekawe, zimna zielona herbata (czyli idealna dla osób, które mimo wszystko unikają latem gorących napojów) nie traci swoich leczniczych właściwości. Jak przygotować taką herbatę? Najlepiej zalać liście przegotowaną i schłodzoną wodą, a następnie wstawić dzbanek do lodówki i pozostawić go na kilka godzin. Mimo długiego okresu naciągania wywaru, nie musimy obawiać się gorzkawego posmaku. Ciekawym pomysłem może być także przygotowanie zielonej herbaty po arabsku – do czajniczka należy wrzucić kilka liści mięty. Powstały napój również zagwarantuje nam pożądane orzeźwienie. 

REKLAMA

| czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

ZDROWIE NA TALERZU

DIETA

Magdalena Olańska – dietetyk, certyfikowany diet coach, propagator zdrowego odżywiania. Brała udział w programach organizowanych przez Polskie Towarzystwo Dietetyki (m.in. Mądre żywienie, zdrowe pokolenie oraz

wegetarianska ✎ Magdalena Olańska

1000 wizyt dla serca), do którego należy.

Wegetarianizm to temat, który budzi dużo emocji. Zwolennicy straszą hormonami zawartymi w produktach pochodzenia zwierzęcego, tłuszczami nasyconymi i niehumanitarnym prowadzeniem hodowli zwierząt. Przeciwnicy natomiast wskazują niedobory pokarmowe, których nietrudno nabawić się na diecie roślinnej. Co zatem kryje w sobie dieta wegetariańska i o czym powinniśmy pamiętać, decydując się na wyeliminowanie mięsa z jadłospisu?

Niewątpliwie, prawidłowo zbilansowane diety wegetariańskie zapewniają wiele korzyści zdrowotnych zwłaszcza w zapobieganiu i leczeniu wielu chorób, takich jak m.in.:

• otyłość, • cukrzyca, • osteoporoza, • nadciśnienie tętnicze, • niektóre nowotwory, • stany zwyrodnieniowe, • dna moczanowa.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

Na początek zapoznajmy się z rodzajami diety wegetariańskiej. Standardowo, dieta taka wyklucza spożywanie mięsa, w tym ryb i owoców morza oraz produktów pochodzenia zwierzęcego pozyskiwanych z uboju zwierząt (np. smalec, łój, żelatyna, tran). Jeśli dana osoba eliminuje tylko te produkty, ale dopuszcza spożywanie nabiału, miodu i jaj, nazywa się ją laktoowowegetarianinem. To chyba najbardziej popularny rodzaj diety wegetariańskiej. Jeśli z diety dodatkowo zostają wykluczone jajka, osobę taką nazywa się laktowegetarianinem. Osoby, które spożywają jaja, ale nie jedzą mleka i jego przetworów, to owowegetarianie. Weganie z kolei eliminują wszelkie produkty pochodzenia zwierzęcego, w tym nabiał, jaja czy miód.

Na co powinniśmy zwrócić uwagę przed wyborem diety? W przypadku diety laktoowowegetariańskiej do najczęstszych błędów należy spożywanie nadmiernej ilości nabiału, co może powodować m.in. odwapnia-

nie kości i zakwaszanie organizmu. Ponadto, w przypadku wszystkich diet bezmięsnych problemem jest nadmierne spożycie węglowodanów (zwłaszcza cukrów prostych) i niedobór białka. Białko niezbędne jest też do utrzymywania sytości i odbudowy tkanek. W przypadku rezygnacji z pełnowartościowego białka odzwierzęcego należy spożywać sporą ilość warzyw strączkowych. Jako że zawierają one jednak sporo szkodliwych związków, utrudniających m.in. przyswajanie witamin i składników mineralnych, stąd konieczne jest ich wielogodzinne moczenie. Dodatkowo też niezwykle istotne jest spożywanie różnorodnych roślinnych źródeł białka, tak aby dostarczyć wszystkich niezbędnych aminokwasów (cząsteczek budulcowych białka). Co sprawdzi się dobrze jako źródło tego składnika pokarmowego? Fasola (zarówno biała, czerwona, wężowa, jaki i adzuki), soczewica, ciecierzyca, nasiona konopi, quinoa czy produkty sojowe (choć te ostatnie mogą nie być najlepszym wyborem ze względu na bardzo słabą jakość upraw). Do niedoborowych składników w przypadku diet roślinnych należą też niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe

ZDROWIE NA TALERZU omega 3. Diety, które nie zawierają ryb, jaj lub dużej ilości alg są zazwyczaj ubogie w ten składnik odżywczy, tak niezbędny dla utrzymania zdrowia całego organizmu. Kwasy tłuszczowe omega 3 są niezbędne m.in. dla prawidłowego rozwoju mózgu i układu nerwowego. Z tego względu o ich odpowiednią podaż koniecznie powinny zadbać kobiety w ciąży i matki karmiące. Warto wspomnieć, że kwasy omega 3 to grupa tłuszczów, w skład której wchodzi m.in. kwas eikozapentaenowy (EPA), dokozaheksaenowy (DHA) czy linolenowy (ALA). Dwa pierwsze występują głównie w rybach i owocach morza i to głównie one wykorzystywane są do budowy rozwijającego się układu nerwowego dziecka. ALA występuje w niektórych roślinach, zwłaszcza w siemieniu lnianym, orzechach włoskich i nasionach chia, aczkolwiek organizm nie jest w stanie w pełni wykorzystać tych kwasów. Kobiety ciężarne i karmiące piersią, które chcą dalej przestrzegać diety wegetariańskiej, powinny w tym okresie korzystać z mikroalg bogatych w DHA.

może prowadzić do dysproporcji między wapniem a fosforem w organizmie, nasilając niedobory tego pierwszego. Warto zwrócić uwagę na fakt, że kwas fitynowy zawarty w zbożach i roślinach strączkowych znacznie utrudnia wykorzystywanie różnych składników odżywczych, stąd aby zneutralizować jego negatywne działanie, konieczne jest moczenie i poddawanie kiełkowaniu fasoli, zbóż czy nasion.

Żelazo To kolejny problematyczny składnik odżywczy w dietach wegetariańskich. Pierwiastek ten, mimo że zawarty również w roślinach, cechuje się tam znacznie niższą biodostępnością niż żelazo zawarte w produktach zwierzęcych. Z tego powodu zalecane dawki pokarmowe dla wegetarian są 1,8 razy wyższe niż w przypadku osób spożywających mięso.

Cynk, wapń i miedź Kolejnymi składnikami mineralnymi, na których niedobory bardzo często cierpią wegetarianie, są cynk, wapń i miedź. Wynika to faktu, że dieta wegetariańska zazwyczaj cechuje się wysoką zawartością błonnika, który w nadmiarze utrudnia przyswajanie składników odżywczych, wykorzystywanie tych mikroelementów może być zaburzone. Ponadto duża ilość fosforu z produktów zbożowych

Witamin D i B12 Jeśli chodzi o witaminy niedoborowe w diecie wegetariańskiej, powinniśmy zwrócić uwagę przede wszystkim na witaminy D oraz B12. W okresie jesienno-zimowym suplementacja wita-

miną D jest konieczna niemalże u wszystkich osób zamieszkujących naszą strefę klimatyczną. W przypadku wegetarian sytuację dodatkowo komplikuje fakt, że aby witamina D mogła zostać odpowiednio wykorzystana przez organizm, konieczny jest współudział cholesterolu, którego niedobór bardzo często obserwujemy u osób na diecie bezmięsnej. Pokarmowe źródła witaminy D to przede wszystkim masło, tłuste ryby morskie, jaja i pełnotłuste mleko, które zazwyczaj nie występują w dietach wegetariańskich. Witamina B12 z kolei występuje jedynie w produktach pochodzenia zwierzęcego (to fakt, z którym wielu wegetarian nie może się pogodzić, przywołując teorie o zawartości witaminy B12 w kiszonych warzywach, mikroalgach czy samoistnym wytwarzaniu jej w jelicie grubym – stanowczo dementujemy), więc kontrola jej poziomu w organizmie i suplementacja (zmetylowaną formą) jest koniecznością w przypadku diety bezmięsnej. Czy zatem dieta wegetariańska jest zdrowa? Na pewno dobrze zaplanowana, zbilansowana dieta oparta na roślinach może być dla wielu z nas doskonałym wyborem. Czy jednak dla każdego? Niekoniecznie. Pamiętajmy, że każdy z nas ma unikalny kod genetyczny, a co za tym idzie, każdy z nas jest niepowtarzalny i wyjątkowy. To, co będzie idealne dla jednej osoby, może zdecydowanie nie służyć drugiej. Słuchajmy swojego organizmu, obserwujmy samopoczucie i znajdźmy swoją ścieżkę.  REKLAMA

Alerbon

• skuteczny • bezpieczny • naturalny Siła działania nasion czarnuszki siewnej jest podobna do leku Suplement diety

cetyryzyna, ale w odróżnieniu od niego nie wywołuje senności 1 Bezpieczeństwo stosowania zbadano m.in. u dzieci z alergią 2 Zalecane spożycie: 2-3 x dziennie po 2 kapsułki.

W badaniu naukowym u dzieci w wieku 6-17 lat wykazano, że u 80% zażywających olej z czarnuszki w kapsułkach uzyskano poprawę w objawach kataru alergicznego, astmy i alergii skórnych 3 u 80% uzyskano poprawę u 20% nie uzyskano poprawy 1. MunawarAlam Ansari, Shahida P. Ahmed, NurAlamAnsari, Cetirizine and NigellaSativa: Comparison of Conventional and Herbal Option for Treatment of Seasonal Allergic Rhinitis, „Pakistan Journal of Medicine”, Obj. 2007, vol. 46, No. nr 3, 2007 46, Nr 3, 2007. 2, 3. D. Mańkowska, W. Bylka, Nigella sativa L. – związki czynne, aktywność biologiczna , „Herba Polonica”, 2009, vol. 55, nr 1

czerwiec / sierpień | RODZINA | 57 Do nabycia: apteki w całym kraju. Producent| BONIMED Żywiec,2016 ul. Stawowa 23,ZDROWIA www.bonimed.pl

ZDROWIE NA TALERZU

przepisy

Magdalena Olańska – dietetyk, certyfikowany diet coach, propagator zdrowego

DIETY WEGETARIAŃSKIEJ

odżywiania. Brała udział

Coraz więcej osób decyduje się zrezygnować ze spożywania mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego. Niewątpliwie przyczynia się do tego większy asortyment wegańskich i wegetariańskich produktów spożywczych, łatwiejszy dostęp do rzetelnych informacji na temat odpowiedniego bilansowania jadłospisów, a także podwyższona świadomość społeczna dotycząca warunków masowych hodowli zwierząt. W Internecie powstają kolejne wegetariańskich grupy i fora; wegańskie czy wegetariańskie knajpki i restauracje wyrastają jak grzyby po deszczu – naprawdę – przejście na wegetarianizm jeszcze nigdy nie było tak łatwe. Przedstawiamy inspiracje na prawdziwe wegerarytasy.

Towarzystwo Dietetyki

✎ Magdalena Olańska Zielone smoothie! Zielone koktajle to absolutny must have, a właściwie must eat, każdego wegetarianina. Wzmocnią krew, dostarczą wartości odżywczych, siły i witalności, wspomogą detoks wątroby. W zależności od doboru składników spełnią też charakterystyczną dla siebie funkcję. Naszą propozycję stanowi wzmacniającoodtruwające zielone smoothie. c 5 min.  łatwe składniki: 1 ½ szt. awokado I garść szpinaku I ½ banana I ½ kiwi I 1 łyżeczka siemienia lnianego I opcjonalnie odrobina ksylitolu PRZYGOTOWANIE: Wszystkie składniki należy dokładnie zmiksować blenderem. Można uzupełnić odrobiną wody, jeśli koktajl będzie za gęsty.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

w programach organizowanych przez Polskie (m.in. Mądre żywienie, zdrowe pokolenie oraz 1000 wizyt dla serca), do którego należy.

ZDROWIE NA TALERZU Wegański, 100% zdrowy sernik

Pasta fasolowa z ogórkiem kiszonym

Ten sernik to absolutny hit. Samo zdrowie i składniki odżywcze. Zero mąki, jaj, nabiału, cukru. Smakuje wyśmienicie. Kto spróbuje, ten nie będzie miał wątpliwości, że dieta wege ma dużo do zaoferowania amatorom słodkości.

Mimo że na kanapce brak szynki czy sera, nudno nie będzie! Wegetarianie i weganie potrafią wyczarować prawdziwe kanapkowe cuda. Rozmaite pasty i pasztety warzywne, moc różnokolorowych świeżych warzyw, sery z pestek dyni czy słonecznika. Jest w czym wybierać. Proponujemy pastę fasolową z ogórkiem kiszonym. Jest wyśmienita.

c ok. 45 min.  średnie składniki: SPÓD: 200 g zmielonych migdałów I 100 g daktyli bez pestek MASA SEROWA: 3 szklanki namoczonych przez noc nerkowców I ¼ szklanki soku z cytryn I ½ - ¾ szklanki miodu (jeśli jest spożywany) lub syropu z agawy I ¾ szklanki upłynnionego w cieple oleju kokosowego I 1 łyżeczka wanilii lub aromatu waniliowego PRZYGOTOWANIE: Daktyle zalać wrzątkiem i odstawić na ok. 15 minut aż odrobinę zmiękną. Po tym czasie zmiksować blenderem. Wymieszać dokładnie ze zmielonymi migdałami i wyłożyć masą tortownicę. Wstawić do lodówki na czas przygotowywania masy serowej. Za pomocą blendera zmiksować nerkowce z odrobiną wody pozostałej z ich moczenia. Wymieszać masę z upłynnionym olejem, sokiem z cytryny, miodem lub syropem z agawy i odrobiną wanilii. Całość wylać na wcześniej przygotowany, przestudzony spód i wstawić na ok. 2 godziny do zamrażarki. Po tym czasie trzymać w lodówce. Podawać z ulubionymi dodatkami, np. owocami, orzechami, bakaliami. My polecamy z musem malinowotruskawkowym! Absolutna rewelacja!

c 5 min.  łatwe

Curry szpinakowo-soczewicowe Nareszcie jakiś wyrazisty smak! Wegańskie curry na mleku kokosowym to prawdziwy rarytas, a do tego ma niezwykłe wartości odżywcze. Przyprawy kuchni indyjskiej, mnóstwo warzyw, mleko kokosowe to prawdziwa bomba antyoksydantów, roślinnych substancji aktywnych i tak potrzebnego nam, zdrowego tłuszczu. c ok. 30 min.  średnie składniki: 200 g czerwonej soczewicy I 1 cebula I 2 marchewki I 1 czerwona papryka I 5 garści świeżego szpinaku I 2 łyżki oleju kokosowego I 1 łyżka curry I 200 ml mleka kokosowego

składniki: 1 szklanka ugotowanej fasoli (lub w wersji dla leniwych: szklanka dobrze przepłukanej fasoli konserwowej) I ½ szklanki nasion słonecznika I 2 ogórki kiszone I natka pietruszki PRZYGOTOWANIE: Na suchej patelni podprażyć ziarna słonecznika. Zmiksować z ugotowaną fasolą. Dodać pokrojony w drobną kostkę ogórek kiszony i posiekaną natkę pietruszki. Najlepiej odstawić na jakiś czas, żeby smaki się „przegryzły” i dopiero wówczas doprawić w razie potrzeby pieprzem lub odrobiną soli himalajskiej.

PRZYGOTOWANIE: Soczewicę ugotować do miękkości, ale tak, aby się nie rozpadała (ok. 10 minut). W tym czasie na oleju kokosowym podsmażyć posiekaną cebulę, a gdy lekko zmięknie, dodać pokrojone w kostkę marchewki i paprykę. Doprawić curry. Poddusić razem ok. 10 minut, podlewając wodą, jeśli zajdzie taka potrzeba. Na sam koniec dorzucić ugotowaną soczewicę i przelany wrzątkiem szpinak i poddusić jeszcze przez ok. 2 minuty. Dodać mleko kokosowe i ewentualnie doprawić solą i pieprzem. Polecamy podawać z ryżem lub kaszą jaglaną.

| czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

Z POMYSŁEM

W letnie, gorące dni trudno wytrzymać w nagrzanym od słońca mieszkaniu. Ciepłe powietrze przyczynia się do zmęczenia, złego samopoczucia, a dodatkowo jest uciążliwe nocą, ponieważ uniemożliwia wyspanie się. Jeśli nie masz w domu klimatyzatora, koniecznie skorzystaj z naszych podpowiedzi i w łatwy sposób schłodź swoje cztery kąty.

DOMOWE SPOSOBY NA

ochłodzenie mieszkania Z utęsknieniem wyczekujesz lata – kiedy jednak nadchodzi, znów narzekasz i czekasz na ochłodzenie. Temperatura w mieszkaniu często wynosi powyżej 25 stopni Celsjusza, a w pokojach na poddaszu jest jeszcze goręcej. Klimatyzacja jest zbyt droga, a wentylatory nie zdają egzaminu. Jest jednak kilka sposobów, aby obniżyć temperaturę w mieszkaniu. Stosując je, dbasz o swoje samopoczucie, a także zapobiegasz przegrzaniu się organizmu, co może nieść poważne konsekwencje dla Twojego zdrowia. O temperaturę w granicach 22 stopni Celsjusza zadbaj szczególnie w pokojach dzieci. Jeśli w po-

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

✎ Karolina Wilk

mieszczeniu będzie cieplej, powietrze stanie się suche, co może doprowadzić do wysuszenia śluzówki dróg oddechowych i tym samym sprzyjać rozwojowi infekcji.

Zasłaniaj okna Będąc na wakacjach w Chorwacji, Włoszech czy Grecji z pewnością zwróciłeś uwagę na okiennice, jakie zdobią zwłaszcza stare budynki. Montowało się je po to, aby zasłaniać okna przed uciążliwym promieniowaniem słonecznym. Tym sposobem w ciągu dnia wnętrze domu się nie nagrzewa. Dlatego wychodząc

Wyrównaj temperaturę swojego ciała

Chcąc łatwo się schłodzić, czyli odprowadzić nieco ciepła z własnego ciała, warto zamoczyć nogi w zimnej wodzie. Innym sposobem jest przykładanie do głowy i karku zwilżonego ręcznika.

Z POMYSŁEM wkłada się na kilkanaście minut do zamrażalnika, a następnie wiesza w pokojach.

Zanim kupisz wiatrak lub wentylator Kupno wentylatora wydaje się bardzo rozsądnym posunięciem, tym bardziej, że urządzenie możesz dostać za mniej niż 50 zł. Zanim jednak zdecydujesz się na taki zakup, zwróć uwagę na kilka kwestii: • każdy wiatrak użytkowany kilkanaście godzin dziennie będzie pobierał dużo prądu, co uwidoczni się na rachunkach. Kupując urządzenie, zwróć uwagę na jego moc i zużycie energii; • najtańsze modele przeważnie nie mają możliwości regulacji; • wentylator przenośny możesz stosować w różnych pomieszczeniach, ale jeśli zależy Ci na wygodzie, warto zdecydować się na produkt montowany do sufitu – można połączyć go z lampą, dzięki czemu będzie się lepiej prezentował; • jeśli pracujesz przed komputerem, dobrze jest zakupić miniaturowy wiatraczek mocowany do gniazda USB; • jeśli chcesz zaoszczędzić na wiatraku, kupuj produkt przed lub po sezonie letnim – w środku lata możesz za niego słono przepłacić.

z mieszkania do pracy czy szkoły, koniecznie zasłoń okna – możesz to zrobić z wykorzystaniem rolet, żaluzji lub ciemnych zasłon.

Mokre ręczniki i prześcieradła Przyjemne, chłodne powietrze zyskasz, wieszając w pomieszczeniu mokre tkaniny. Sprawdzonym sposobem jest wieszanie dużych prześcieradeł na grzejnikach, poręczach, barierkach i wszystkich innych miejscach, zwłaszcza takich, do których dociera słońce. Warto także wypróbować inny sposób. Mokre ręczniki

granicz używanie sprzętów elekO trycznych Suszenie, kręcenie lub prostowanie włosów sprawia, że w pomieszczeniu robi się coraz cieplej. Dobrze jest więc zrezygnować z używania tych sprzętów. Jeśli nie ma takiej konieczności, nie włączaj także suszarki do ubrań i lampek oświetlających wnętrze, np. z zamontowaną klasyczną żarówką.

Gotuj mniej Pieczenie mięsa w piekarniku elektrycznym, smażenie naleśników czy też gotowanie zup znacznie ogrzewa pomieszczenie, w którym i tak z pewnością jest już gorąco. Kiedy upał wyjątkowo doskwiera, zdecyduj się na lekką kolację ze świeżych warzyw. Sałatka z pewnością poprawi Twoje samopoczucie, a szklanka wody dodatkowo nawodni organizm.

Wietrzenie mieszkania w upalne dni Wbrew pozorom wietrzenie mieszkania podczas letnich dni wcale nie jest łatwą czynnością. Zasada jest prosta – wietrzy się wczesnym rankiem, kiedy temperatura jest stosunkowo niska oraz po przyjściu z pracy, czyli późnym popołudniem lub nawet wieczorem. Lepszy efekt osiągniesz, wietrząc mieszkanie krótko, ale przy szeroko otwartym oknie, niż długo z lekko uchyloną szybą. W ciągu dnia okna powinny być zamknięte i zasłonięte. Pamiętaj także, aby zapobiegać przeciągom, które mogą niekorzystnie odbić się na Twoim zdrowiu! Skutkiem nagłego wystawienia spoconego ciała na zimny prąd powietrza jest ochłodzenie organizmu, co może prowadzić do przeziębienia. Dlatego jeśli zdecydujesz się na wietrzenie swojego mieszkania, pamiętaj aby w tym czasie wyjść z pomieszczenia.

Upały mogą być niebezpieczne Lato, a szczególnie upalne dni, nie sprzyjają organizmowi, ponieważ zmuszają go do samodzielnego ochłodzenia i regulacji temperatury ciała. Wysokie temperatury

sprawiają, że cierpi na tym Twoje samopoczucie. Jesteś ospały, zmęczony, rozdrażniony i nie możesz skupić się na pracy. Pamiętaj, że gorąco daje się we znaki nie tylko samopoczuciu, ale i organom wewnętrznym organizmu. Odpowiednia temperatura naszego ciała mieści się w przedziale od 36,6 do 37,8 stopni Celsjusza – kiedy jest gorąco i temperatura rośnie, wówczas wysyłana jest wiadomość do pozostałych narządów i nerwów, żeby zaczęły ją obniżać. Pierwszą reakcją ciała w takiej sytuacji jest pojawienie się potu – woda odparowuje, a tym samym schładza organizm. Kiedy wydzielanie potu jest zaburzone, co zdarza się u osób otyłych, nadużywających alkoholu lub chorych na serce, wówczas może pojawić się wysypka, a czasem skurcze – w takiej sytuacji należy udać się w chłodne miejsce, a niedobór wody i składników mineralnych można uzupełnić, pijąc napoje izotoniczne. W niektórych przypadkach dochodzi do wyczerpania organizmu, czemu towarzyszą bóle głowy, nudności, omdlenia i złe samopoczucie – dotyczy to zwłaszcza osób zmagających się z nadciśnieniem. Kiedy w upalny dzień zdecydujesz się na wyjście na zewnątrz, pamiętaj, aby założyć lekkie, przewiewne ubranie, najlepiej w jasnym kolorze., który będzie odbijać promienie słoneczne. Koniecznie pamiętaj o nakryciu głowy, a w torebce miej butelkę niegazowanej wody. 

Uważaj na odwodnienie

Latem, szczególnie podczas intensywnych upałów, powinno się dużo pić, aby nie dopuścić do odwodnienia organizmu. Jeśli pracujesz fizycznie na powietrzu, ilość wypijanej wody powinna być większa niż w przypadku osób pracujących w klimatyzowanym biurze. Sięgaj przede wszystkim po niegazowaną wodę – najlepiej chłodzi ciało. Wypijaj dziennie przynajmniej 3 litry płynów. W czasie upałów człowiek w stanie spoczynku może wypocić nawet 0,5 litra wody w ciągu godziny.

| czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

KULTURALNIE

WYWIAD Z ANIĄ DĄBROWSKĄ b Ewa Guzek

serce

PRZED ROZSĄDKIEM Przed nami piękny, letni czas. Ciepło jest nie tylko za oknem, ale też w sercu, gdy słucha się nowej płyty Ani Dąbrowskiej „Dla naiwnych marzycieli”. Piosenkarka włożyła sporo pracy, by znów odnaleźć w sobie świeżość.

Do tej pory wydawałaś płyty regularnie co dwa lata. Tymczasem od „Bawię się świetnie” minęły prawie cztery. W świecie muzyki popularnej to dość długa przerwa. AD: Za długa, nawet jak dla mnie. Obserwuję rynek muzyczny i zastanawiam się nad swoim miejscem. Im dłużej nie wyjeżdżasz z domu, tym trudniej ci później spakować walizki – to podobne uczucie. Pojawia się trema i coraz większy stres. Zaczynam się zastanawiać, czy to, co mam do zaproponowania, zainteresuje ludzi. Jednocześnie musiałam sobie zrobić dłuższą przerwę, bo płyt nie da się wydawać taśmowo. Musiałam poszukać świeżości oraz nowych inspiracji. Chciałam znowu choć trochę poczuć, 62

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

jak to jest być debiutantem. Doświadczyć mobilizującego do działania stresu.

Intuicja prowadziła mnie w kierunku innych rzeczy i chciałam jej posłuchać.

Ktoś o takim doświadczeniu naprawdę przeżywa stres sceniczny? Myślałem, że po paru latach występy sceniczne to już rutyna. AD: Nie żyjemy w próżni. Świat codziennie wygląda trochę inaczej i nie czuję, żebym raz wypracowaną pozycję miała daną na zawsze. Miałam też poczucie, że nie mogę zrobić takiej samej płyty, jak któraś z poprzednich. Nie mogłam myśleć: „Ok, wymościłam sobie ciepłą, przyjemną szufladkę z napisem retro i teraz będę wydawać takie płyty bez końca”. To tak nie działa.

Wszystkich zelektryzowała informacja, że będziesz pracować z producentem hiphopowym. AD: Czarny HIFI rzeczywiście aktywnie działa w środowisku hiphopowym, z którego się wywodzi, ale na pewno się do niego nie ogranicza. Podczas pracy nad płytą ani razu nie zdarzyło się, żeby namawiał mnie do dorzucenia tłustego beatu (śmiech). Jest otwartym człowiekiem z romantyczną wrażliwością muzyczną. Wpuścił do moich piosenek dużo powietrza i dzięki niemu brzmią lekko. Może w nie-

KULTURALNIE których piosenkach jest mocniej podkreślony rytm – w tym również słychać jego rękę. Jak doszło do waszej współpracy? AD: Marcin Russek, z A&R z Sony, z którym pracuję, od lat był związany ze środowiskiem hiphopowym. To on poznał mnie z Czarnym. Wówczas myślałam, że płytę wyprodukuję samodzielnie i szukałam kogoś, kto pomógłby mi zmiksować „Nieprawdę”. Zaczęliśmy od jednej piosenki, a nasza współpraca naturalny sposób rozwinęła się na całą płytę. Wspomniana „Nieprawda” nie oddaje całego klimatu krążka. Puls reggae pojawia się w kilku innych miejscach, ale cała płyta ma innych charakter. Dużo w niej przestrzeni, hippisowskiej lekkości, podkreślanej gitarami akustycznymi, fletami. Jak nazwałabyś nowe brzmienie? AD: Ramy, w których opisywana jest moja muzyka, powstają poza mną – są kreowane przez dziennikarzy, zależą od tego, jakie zdjęcia zrobi fotograf, jaka będzie okładka, jak ludzie zinterpretują teksty. Chcesz powiedzieć, że dopiero jak zrobiłaś sobie zdjęcie w stylizacji retro, wszyscy usłyszeli to w piosenkach? AD: W tym wypadku było inaczej. To był czas, kiedy retro krzyczało do nas z każdej strony i znalazłam się w środku tego wszystkiego. Byłam przedstawicielką kolejnego pokolenia, które nagle odkryło, że istniał Marvin Gaye, że muzyka nie zaczęła się od Justina Timberlake’a, ani nawet Michaela Jacksona (śmiech). Nowa płyta świadczy z kolei o tym, że wiem, co dzieje się we współczesnej muzyce rozrywkowej. Nie chciałam jednak wymyślać żadnego konceptu. Po prostu, zrobiłam taką płytę, na jaką mnie mentalnie stać. Polska muzyka nieustannie się rozwija, ale twoja domena, czyli szlachetny pop, to towar deficytowy. Jak myślisz, dlaczego? AD: Moim zdaniem pop jest najtrudniejszym gatunkiem muzycznym, ponieważ wszystko wychodzi na jaw. Nie można się schować za konwencją. Od razu słychać, czym się inspirujesz, czego słuchałeś pisząc, czy produkując piosenkę. Do tego człowiek jest takim stworzeniem, które ciągle potrzebuje zmian. Co sezon domagamy się nowych piosenek.

Których dopływ jest chyba mniejszy od zapotrzebowania. AD: Poszczególne rynki różnią się od siebie. W Anglii tempo zmian jest tak duże, że o idolach sprzed dwóch lat dzisiaj już nikt nie pamięta. Zostają tylko nieliczni, którzy szybko osiągnęli status wielkich gwiazd. Większość wykonawców odchodzi w zapomnienie po jednej piosence. Pop jest niewierny. Słuchacz popowy potrzebuje ciągle nowych wrażeń. Ty akurat nie możesz narzekać. Długo nie wydawałaś, ale przecież ciągle z powodzeniem grasz koncerty. AD: Bardzo się cieszę, że mam wierną publiczność. Pop ma tak wiele twarzy, że każdy może znaleźć własny sposób na reinterpretację tego gatunku. Mam własną wrażliwość, piszę o tym, co mnie najbardziej interesuje i nie udaję, że jestem bardziej ambitna niż w rzeczywistości. Wśród osób, które towarzyszyły Ci podczas nagrywania płyty, znalazła się mieszanka sprawdzonej ekipy z nowymi twarzami. W sumie przez studia nagraniowe przewinęło się 13 muzyków. Kto z nich będzie ci towarzyszył na koncertach? AD: Sytuacja w moim zespole zrobiła się bardzo ciekawa. Od zmiany managementu i rozstania z Jazzboyem dbałość o utrzymywanie stałego składu przestała być dla mnie priorytetem. Dałam muzykom pełną wolność, mówiąc: „Jeżeli nie możesz ze mną zagrać, bardzo cię proszę, żebyś zorganizował zastępcę, który przyjdzie przygotowany”. W ten sposób zespół urósł do niespotykanych rozmiarów. Przez ostatnie lata grałam z 20, może 30 muzykami! Zdarzało mi się w ostatnim czasie grać koncerty, na których na scenie był tylko jeden muzyk z pierwszego składu, nie mieliśmy ani jednej próby, poza soundcheckiem na miejscu, ale wszystko się zgadzało. Co więcej, było fajnie, bo inaczej! Podobnie wyglądała praca nad płytą. W studiu pojawiał się ten, kto chciał i mógł, mogłam korzystać z wiedzy i talentu sporej grupy muzyków. Zatem zmiana organizacji pracy również mogła mieć duży wpływ na ostateczny efekt? AD: Zawsze tak było. Pierwszą płytę zrobiliśmy z Bogdanem Kondrackim niemal w całości na komputerze, za pomocą próbek, bo budżet debiutantki nie pozwalał na więcej. Przy drugiej zaczęliśmy nagrywać

na żywo, ale najpierw wszystko zostało wymyślone, a później tylko podstawiliśmy poszczególne instrumenty. Tym razem znowu było inaczej. Po raz pierwszy przed wejściem do studia zrobiłam próby z zespołem i razem aranżowaliśmy te piosenki. Lekkość tej muzyki, powietrze, które tam słychać, wynika również z tego, sprawdziliśmy, co działa i wiedzieliśmy, że już nie trzeba niczego dokładać, że piosenka jest gotowa. Tematyka tekstów nie różni się bardzo wcześniejszej – trudna miłość, rozterki, rozstania, nowe otwarcia…, a jednak teraz będzie to odczytywane przez pryzmat twojego życia prywatnego. Nie bałaś się tego? Czy doszłaś do wniosku, że i tak „przed burzą nie uchronią cię zamknięte drzwi”, więc nie ma powodu szukać na siłę innych tematów? AD: Na pewno nie będę chciała analizować w wywiadach moich prywatnych spraw. Nigdy nie chodziłam do telewizji śniadaniowych, by relacjonować, że za miesiąc będę miała ślub. Nie czuję potrzeby, by dzielić się tym z mediami. Jedyne, co mogę, to potwierdzić, że teksty dotyczą mojej sfery emocjonalnej i doświadczeń, ale nie tylko moich. Część to również obserwacje bliższego i dalszego otoczenia. Tytuł płyty brzmi… AD: „Dla naiwnych marzycieli”. Wynika to z faktu, że dużo na niej piosenek, które dają nadzieję na przyszłość, dużo bezwarunkowej wiary w miłość. W tekstach rozsądek zazwyczaj przegrywa z sercem. Mimo negatywnych doświadczeń z przeszłości, serce zawsze wierzy, że coś się jeszcze może udać. Jak w natłoku obowiązków znajdujesz czas dla siebie na tworzenie czy na relaks? AD: Kiedy znajduję choćby jeden wolny dzień funduję sobie masaż. Ta forma relaksu jest jedną z moich ulubionych. Ostatnio, niestety, nie mam zbyt wiele czasu na ten luksus. Czy czas spędzany z rodziną wnosi do Twojej pracy nową jakość? Czy zmienia Twoje podejście do tworzenia? AD: To, że zostałam matką na pewno wzbogaciło mnie jako kobietę. Myślę, że teraz jestem silniejsza i dojrzalsza. Podejście do tworzenia nie zmieniło się jednak na przestrzeni lat. Zawsze najważniejsze było dla mnie pisanie dobrych piosenek.  | czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

KULTURALNIE ✎ Alicja Glapan Life Festival Oświęcim Kiedy? 16–19 czerwca 2016 Gdzie? Oświęcim

festiwali Lato to doskonała okazja, aby wybrać się w podroż nie tylko po atrakcyjnych turystycznie zakątkach, ale także zaznać trochę muzycznej i filmowej uciechy. Co roku słyszymy o nowych festiwalach muzycznych, jednak na które z nich naprawdę warto się wybrać? Poniżej zestawienie najatrakcyjniejszych propozycji, które śmiało można wpisać w wakacyjny kalendarz.

Festiwal odbywa się w Oświęcimiu już od sześciu lat. Jego głównym założeniem jest propagowanie tolerancji i znoszenie stereotypów kulturowych, walka z rasizmem oraz antysemityzmem. Pomysłodawca tego wydarzenia, Darek Maciborek, postanowił tym festiwalem odmienić swoje rodzinne miasto, dotychczas żyjące w cieniu muzeum Auschwitz-Birkenau. Idea tego festiwalu czyni go wyjątkowym. Z roku na rok muzyczne szeregi wspierają nowe gwiazdy światowego formatu. Podczas tegorocznej edycji obowiązkowym koncertem będzie występ legendarnego zespołu Queen i Adama Lamberta czy też Eltona Johna. Natomiast wśród rodzimych muzyków usłyszymy Korteza, Dawida Podsiadło czy Taco Hemingway’a. Dla prawdziwych melomanów będzie także przygotowana część klasyczna, która w ubiegłym roku wywarła ogromne wrażenie. Tym razem w symfonicznych aranżacjach usłyszymy najpopularniejsze utwory ABBY ułożone w opowieść o miłości kobiety i mężczyzny. LFO to młody festiwal na polskiej scenie muzycznej, który od samego początku zaprasza do naszego kraju największe gwiazdy. Tego wydarzenia z pewnością nie wolno przegapić.

Orange Warsaw Festival Kiedy? 3–4 czerwca 2016 Gdzie? Warszawa-Służewiec Z pewnością każdy słyszał o warszawskiej imprezie, odbywającej się od 2008 roku pod patronatem Orange. Jak dotąd na stadionie narodowym zgromadziło się ponad 300 tysięcy fanów muzyki oraz 60 gwiazd światowego formatu. Festiwal jest jednym z najważniejszych wydarzeń w stolicy, a wszystko za sprawą artystów, którzy się na nim pojawiają. Na tegorocznej edycji spodziewać się możemy muzyków takich, jak: Tom Odell, Natalia Przybysz, Lana Del Rey, Julia Marcell czy Kaliber 44. Impreza odbywa się na Torze Wyścigów Konnych na Służewcu, a to gwarantuje zieloną, otwartą przestrzeń, co jest idealną propozycją dla każdego, kto marzy o piknikowej atmosferze.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

OPEN'ER FETIVAL Kiedy? 29 czerwca–2 lipca 2016 Gdzie? Gdynia – lotnisko Gdynia-Kosakowo Open'er Festival odbędzie się już po raz 13 i jak co roku ma do zaoferowania 4 dni pełne niezapomnianych muzycznych doznań. Najpierw ogromne emocje towarzyszą ogłaszaniu artystów na antenie radiowej Trójki. Jednak na koncertach czekają na nas znacznie większe wrażenia. Jest to bowiem jeden z najważniejszych festiwali w Europie. Pojawiają się na nim najważniejsi twórcy muzyki rock, hip-hop, indie rock, alternatywnego rocka czy muzyki elektronicznej. Festiwal przyciąga każdego lata coraz większe rzesze młodych fanów. W tym roku propozycje polskich i zagranicznych artystów zasługują na nie mniejszą uwagę. Na scenie pojawią się m.in. Dawid Podsiadło, Florence &The Machine, Foals, Kortez, Maria Peszek, Rebeka, Red Hot Chili Peppers, a nawet Zbigniew Wodecki.

KULTURALNIE

16. T-mobile Nowe Horyzonty Kiedy? 21–31 lipca 2016 Gdzie? Wrocław Wszystkich miłośników filmu z pewnością nie może zabraknąć w drugiej połowie lipca we Wrocławiu. 16. Międzynarodowy Festiwal Nowe Horyzonty z rozmachem rozpocznie swoją kolejną edycję. To okazja do poznania kilkuset niepublikowanych jeszcze w naszym kraju filmów, ale także do zapoznania się z portretami wielkich mistrzów i nowohoryzontowych debiutantów. W ramach festiwalu będą odbywać się liczne wystawy, projekty audiowizualne, pokazy klasyki kina czy też festiwalowe koncerty. Ważną częścią festiwalu są znane już szerokiej publiczności konkursy, a wśród nich Międzynarodowy Konkurs Nowe Horyzonty z premierowymi pokazami filmów dotykających najpoważniejszych tematów człowieczeństwa. Wydarzenie potrwa ponad tydzień, co jest wielką gratką dla każdego kinomaniaka.

10. Festiwal Filmu Sztuki dwa brzegi Kiedy? 30 lipca–7 sierpnia 2016 Gdzie? Kazimierz Dolny – Janowiec nad Wisłą

Konwent Flamberg Kiedy? 6–15 sierpnia 2016 Gdzie? Czatachowa Jeśli chcesz spędzić tydzień w fantastycznych krainach rodem z powieści fantasy, odwiedź w sierpniu małą wieś Czatachowa w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. To tu, w dniach 6–15 sierpnia odbędzie się kolejna edycja konwentu gier terenowych Flamberg. W czasie konwentu w ciągu dnia wcielisz się w rolę poszukiwacza przygód, który wraz ze swoją drużyną usiłuje rozwikłać zagadki ukryte w fabule gry i oczywiście uratować świat, nierzadko korzystając ze wsparcia magii i miecza, a wieczorami spędzisz czas na szalonych imprezach przy wspólnym ognisku. Główne atrakcje konwentu obejmują rozgrywające się praktycznie codziennie gry terenowe w różnych klimatach i światach fantasy, w tym dwie gry dwudniowe, warsztaty rzemieślnicze, gry planszowe i karciane oraz wieczorne zabawy przy ognisku. Udział w grach terenowych wymaga stroju dostosowanego do klimatu danej gry oraz zakupu bezpiecznych atrap broni białej, przy użyciu której rozstrzygane są walki w świecie gry. Klimat podczas konwentu przypomina warunki podobne do plenerowych koncertów, choć od lat w zlotach biorą udział także rodziny z kilkuletnimi dziećmi. Na miejscu do dyspozycji uczestników jest pole namiotowe, zaplecze sanitarne w postaci przenośnych toalet i pryszniców (w cenie akredytacji), dostęp do elektryczności i wspólnego dużego namiotu halowego. Więcej informacji na www.flamberg.pl 

Festiwal Dwa Brzegi jest wydarzeniem od dawna uznanym i cieszącym się ogromną renomą. Naczelną wizytówką tego przedsięwzięcia jest na pewno idea łączenia wszystkich dyscyplin sztuki, którymi może inspirować się X Muza. Podczas festiwalowych spotkań mamy okazję obcować nie tylko ze sztuką, ale także z jej twórcami podczas licznych rozmów i spotkań. Elitarny przekaż Festiwalu Filmu i Sztuki Dwa Brzegi czyni go niecodziennym i ponad wszystko wyjątkowym. Warto więc wybrać się w filmową podróż z najwybitniejszymi twórcami kina. | czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

FAKT CZY MIT

Y T K A F i

MITY

NA TEMAT ZDROWIA

FAKT

✎ Ewa Guzek

Owoce i warzywa należy jeść w trakcie każdego posiłku Owoce i warzywa to źródło witamin, mikroelementów oraz błonnika pokarmowego. Substancje te to cenne przeciwutleniacze, które zapobiegają starzeniu się organizmu i powstawaniu zmian nowotworowych. Błonnik z kolei daje uczucie sytości na dłużej oraz wspomaga perystaltykę jelit.

FAKT

Należy pić dwa litry wody dziennie Organizm składa się w 70% z wody. 1 litr wody na dobę to minimalna ilość, która zaspakaja nasze potrzeby. Dziennie nie powinno się jednak przekraczać 30 ml na 1 kg masy ciała. Średnio należy zatem wypijać od 1,5 do 2 litrów wody na dobę. Woda to środowisko wszystkich procesów życiowych.

MIT WITAMIN NIE DA SIĘ PRZEDAWKOWAĆ

Współczesne pożywienie nie dostarcza odpowiedniej ilość witamin i minerałów. Okazuje się jednak, że organizm może sobie nie poradzić ze zbyt dużą ilością witamin w organizmie. Może wówczas dojść do hiperwitaminozy, czyli objawów chorobowych, wywołanych nadmiarem witamin. Dotyczy to głównie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K). Witaminy rozpuszczalne w wodzie są wypłukiwane wraz z moczem. Uważajmy jednak na popularną witaminę C – zbyt duże dawki mogą sprzyjać zachorowaniu na kamicę nerkową.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

FAKT CZY MIT

FAKT FAKT Herbata może kolidować z działaniem leków Czarna herbata utrudnia wchłanianie żelaza, zarówno z żywności, jak i z suplementów diety. Zielona herbata jest źródłem witaminy K i dlatego z kolei może wchodzić w reakcję z lekami przeciwzakrzepowymi.

Chleb pełnoziarnisty jest zdrowszy niż biały Tylko chleb pełnoziarnisty na naturalnym zakwasie jest zdrowszy od tego z oczyszczonej rafinowanej białej mąki. Wynika to faktu, że w osłonie ziaren znajdują się fityny, które niwelują wchłanianie minerałów i witamin zawartych w zbożach. Tylko naturalna fermentacja jest w stanie zneutralizować to działanie. Fermentacja drożdżowa ani zakwas w proszku nie dadzą tego efektu.

MIT

MIT Włosy i paznokcie rosną także po śmierci Za wzrost włosów i paznokci odpowiadają hormony, które nie są już wytwarzane po śmierci. Można jednak odnieść mylne wrażenie, że paznokcie u nieboszczyka są dłuższe, ponieważ skóra po śmierci zaczyna się kurczyć.

WARTO UŻYWAĆ SPECJALNYCH PŁYNÓW DO HIGIENY INTYMNEJ Kosmetyki przeznaczone do higieny intymnej zapewniają utrzymanie naturalnego pH i zapobiegają podrażnieniom. Pomagają również zachować równowagę bakteryjną, dzięki czemu zapewniają naturalną ochronę przed mikrobami.

FAKT LEPIEJ JEŚĆ CZĘŚCIEJ A MNIEJ Nasz metabolizm jest zdecydowanie szybszy, jeśli jemy częściej, ale mniejsze porcje. Jeśli jemy rzadziej, zwiększamy ryzyko wzrostu wagi, ponieważ stajemy się głodni i konsumujemy więcej a apetyt na kaloryczne posiłki wzrasta. Co więcej, układ trawienny rozleniwia się, ponieważ nie musi cały czas pracować.

| czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

ROZRYWKA

Czy jesteś gotowy na wakacje? Wakacje zbliżają się wielkimi krokami. Czy wiesz, co zrobić, żebyś w pełni cieszyć się długo wyczekiwanym urlopem? 1.

5. Jadąc na wakacje, zawsze zapominasz:

Walizkę pakujesz:

A tydzień wcześniej, kiedy zaczynasz segregować ubrania i robić pranie

A dodatkowej karty pamięci do aparatu

B dzień przed wyjazdem

B płaszcza przeciwdeszczowego

C kilka dni przed podróżą

C ja…nigdy nic nie zapominam

2. W twojej wakacyjnej garderobie dominują:

6. W tym roku w bagażu na pewno nie znajdzie się:

ży i możliwość całkowitego odprężenia

A modne ubrania

A maskotka Twojego dziecka

od 15 do 19 punktów

wygodne i praktyczne buty B

podręczne rozmówki B

różne rzeczy – trochę z każdego C rodzaju

od 8 do 14 punktów Beztroski turysta Lubisz spontaniczne wakacje. Letni urlop to dla Ciebie przede wszystkim czas błogiego relaksu. Planowanie nie jest Twoją najmocniejszą stroną, ale specjalnie Ci to nie przeszkadza. Najważniejsze dla Ciebie jest dobre towarzystwo w czasie podrói oderwania od codzienności.

Zorganizowany podróżnik Jesteś świadomym podróżnikiem. Oczywiście, że zdarza Ci się o czymś zapo-

gąbka do mycia naczyń

mnieć, ale zawsze masz opracowane alternatywne scenariusze działania. Masz listę,

7. Idealne wakacje dla Ciebie to: 3. Jedziesz na tydzień nad Morze Śródziemne. Będziesz przede wszystkim pamiętać o: A okularach przeciwsłonecznych kostiumie kąpielowym i ręczniku B C

co i gdzie zabrać, która służy Ci pomocą. Pakowanie jest metodyczne i trwa krótko,

błogi relaks A

dzięki czemu unikasz nerwowej atmosfery. Niektórzy może uważają, że jesteś nadgor-

zwiedzanie nowych miejsc i poB znawanie nowych ludzi

liwy, ale zazdroszczą Ci dobrej organizacji.

C nieważne gdzie, ważne, że z najbliższymi

od 20 do 24 punktów

dobrej książce

Jesteś dobry w tym, co robisz.

Perfekcyjny organizator Mógłbyś pracować jako organizator wyjaz-

4. Kosmetyki w Twoim bagażu:

8. Przed wyjazdem o podlewanie kwiatków prosisz:

A zajmują 1/3 miejsca

sąsiada A

to tylko najpotrzebniejsze rzeczy B

kogoś z rodziny

nie mam kwiatków

dów. Masz zawsze wszystko zaplanowane i praktycznie nigdy o niczym nie zapominasz. Przygotowania zaczynasz dużo wcześniej, sprawdzając dostępne alternatywy i przygotowując plan B. W Twoim

…to jest osobny bagaż

bagażu nie ma zbędnych rzeczy.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

ROZRYWKA

KRZYŻÓWKA POZIOMO 1) 7) 8) 9) 10) 13) 16) 18) 21) 24) 25) 26) 27) 28) 29)

zmartwienie nastolatka zajęcie plażowiczów silne napady duszności alergia baśniowy skarbiec miejsce realizacji recept impreza z tortem figura akrobacji lotniczej niedokrwistość smukłe warzywo zagrywka w tenisie lub siatkówce fragment wiersza właściwość, przymiot roślina oleista auto z NRD

pionowo 1) 2) 3) 4) 5)

Llitery z pól ponumerowanych od 1 do 20 utworzą rozwiązanie. 1

KONKURS

Rozwiąż krzyżówkę i wygraj zestaw upominkowy z Maścią Niedźwiedzią wraz z torbą upominkową! Pierwsze 10 osób, które prześlą e-mailem na adres: konkurs@rodzinazdrowia. pl hasło będące rozwiązaniem krzyżówki, nagrodzimy zestawem upominkowym z Maścią Niedźwiedzią i torbą. W tytule maila należy napisać: „Krzyżówka Lato”. Na rozwiązanie konkursu czekamy do 31 sierpnia 2016 r., wyniki konkursu zostaną ogłoszone w kolejnym numerze. Regulamin konkursu znajduje się na stronie www.rodzinazdrowia.pl.

6) 11) 12) 14) 15) 17) 18) 19) 20) 22) 23)

przetoczenie krwi ukraińska ballada ręka lub noga niejedna po deszczu wybitne zdolności w jakiejś dziedzinie odmiana jabłoni pochyłość terenu, stok natchnienie poety dziedzina medycyny zajmująca się chorobami dziecięcymi kluczowa figura w szachach aromat krasnoludek zobojętnienie, stan odrętwienia sprzymierzeniec, sojusznik błękitne nad głowami zabiera głos

LISTA ZWYCIĘZCÓW KONKURSU NR 5 Jan Walczak

Tychy

Joanna Hawełka-Kucharczyk

Rybnik

Stanisława Hulbój

Łódź

Agnieszka Olek

Zabrze

Michał Kubiński

Łódź

Iwona Czapkowska

Łukawiec

Bogusława Łuksik

Rzeszów

Michalina Justyńska

Zduńska Wola

Julita Justyńska

Zduńska Wola

Ewelina Bujak

Bieździadka

Agata Karczewska

| czerwiec / sierpień 2016 | RODZINA ZDROWIA |

ROZRYWKA

ZNAJDŹ różnic KONKURS Jeśli bystre oko znajdzie sprytnie ukryte różnice, to dostaną cool nagrody Mały Bystrzak i rodzice!

wyrób medyczny

Znalazłeś 8 różnic? Gratulujemy! Wyślij do nas rozwiązanie na adres konkurs@rodzinazdrowia.pl w tytule maila wpisując "Konkurs Rybka". Pierwszych 5 zgłoszeń nagrodzimy zestawem produktów Rodzina Zdrowia: Hydromarin i Hydromarin Baby wraz z zestawem kolorowanek z rybką. Na zgłoszenia czekamy do 31 sierpnia 2016 roku!

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec / sierpień 2016 |

PIERWSZY

TUSZ DO RZĘS*

Z EFEKTEM

TUBE 24H NOWOŚĆ

*OD LONG4LASHES BY OCEANIC

24-godzinny EFEKT bez smug, osypywania i rozmazywania

2 3

ŁATWA APLIKACJA dzięki doskonale wyprofilowanej szczoteczce

KOMFORTOWY DEMAKIJAŻ wystarczy ciepła woda o temperaturze min. 39°C