"Rodzina Zdrowia" nr 2 by Rodzina Zdrowia

ISSN 2449-6324

Nr 2/CZERWIEC SIERPIEŃ 2015

magazyn

Lody pomocne na gardło

FILTRY UV z warzywniaka SOK Z MARCHEWKI I SAŁATKA Z POMIDORÓW DOSTARCZĄ SKÓRZE OCHRONNEJ WARSTWY MELANINY, A POMARAŃCZE I BORÓWKI DZIĘKI ZAWARTYM W NICH FLAWONOIDOM POCHŁONĄ PROMIENIE UV, BĘDĄC SWOISTYM WEWNĘTRZNYM FILTREM W SKÓRZE.

temat numeru

RODZINA NA WAKACJACH

LÓD ZADZIAŁA JAK ZIMNY OKŁAD, CZASOWO ZMNIEJSZAJĄC BÓL I OBRZĘK ORAZ ZWALNIAJĄC PROCES NAMNAŻANIA SIĘ MIKROBÓW (KTÓRE DOBRZE CZUJĄ SIĘ W CIEPLE). DZIĘKI TEMU CHORY MNIEJ CIERPI, MA MNIEJSZE TRUDNOŚCI Z PRZEŁYKANIEM ORAZ ŁATWIEJ JEST MU JEŚĆ.

CO W

NUMERZE?

letnim wydaniu podpowiadamy, jak spędzić wakacje w zgodzie z własnym zdrowiem. Zadbajmy szczególnie o skórę, włosy i oczy – te części naszego ciała są najbardziej narażone na szkodliwe promieniowanie słoneczne oraz wysokie temperatury. W temacie numeru odpowiadamy na pytania, jak dobrać preparat do opalania zgodny z naszym fototypem, co oznacza skrót SPF, jak działają soczewki fotochromowe oraz które produkty zawierają najwięcej beta-karotenu. W wakacyjnym tonie kontynuujemy też cykl dla diabetyków. Radzimy, jak osoba z cukrzycą powinna przygotować się do urlopu, o czym musi pamiętać, pakując wakacyjną walizkę, a także na które specjały kuchni świata może sobie pozwolić. Szczególnie polecam artykuł o inkontynencji. Pod tym rzadko używanym pojęciem kryje się bowiem bardzo powszechny i poważny problem – nietrzymanie moczu (NTM). W opinii lekarzy z problemem zmaga się podobna liczba osób, co chorych na katar. To problem wstydliwy i często ukrywany, a przecież można z nim żyć, a nawet zupełnie go wyleczyć. O balansie pomiędzy rodziną i karierą muzyczną opowiada Ania Wyszkoni. Wokalistka zdradza także swój sposób na odpoczynek oraz czym kieruje się wybierając miejsce na wakacje. Ponadto w numerze przepisy na zdrowe grillowanie, porady, jak zadbać o formę latem, kącik malucha oraz dwa konkursy z nagrodami. Zapraszam do lektury! Redaktor Naczelny

SPIS

TREŚCI

Warto wiedzieć 4 Tajemnice ludzkiego ciała Temat numeru 6 Bezpieczne słońce Z wizytą u specjalisty 10 (Bez)glutenowe szaleństwo 12 Pierwsza pomoc podczas wakacyjnego wyjazdu Domowe S.O.S. 16 Żądła, kleszcze i trąbki, czyli czego boimy się latem 20 Letnia apteczka 22 Antykoncepcja – co warto wiedzieć? 24 Na pomoc – boli! 26 Oczy pod specjalnym nadzorem 28 Lato z brzuszkiem 30 ABC pielęgnacji dziecka 33 Lśniące i mocne włosy latem 34 Wstydliwy kłopot 37 7 sposobów na piękne ciało dla każdego

Uroda 38 Piękne stopy – zadbane stopy FIT! 40 Weź głęboki oddech i… ćwicz! 44 Umysł – narzędzie zmiany sylwetki Komu w drogę… 46 Podróże małe i duże W dobrej formie 49 Poranki – czy robisz to dobrze? 50 Wodne kilogramy Bliżej nas 53 5 kroków do samoakceptacji 54 Moja oda do życia – wywiad z Anną Wyszkoni 56 Związki bliskie – dalekie kącik diabetyka 58 Z cukrzycą w świat

Magazyn „Rodzina Zdrowia” redakcja@rodzinazdrowia.pl Wydawca: Farmateka Sp. z o.o. ul. Rzepakowa 2, 40-541 Katowice REDAKTOR NACZELNY: Przemysław Gogola REDAKTOR PROWADZĄCY: Paulina Lisiecka Biuro reklamy: reklama@rodzinazdrowia.pl Eliza Drozd, tel. 32 253 18 42 Paulina Dryjańska, tel. 660 479 064 Projekt graficzny & skład: Katarzyna Jurgielewicz, Marta Foremska Korekta: Dawid Bedyński Zdjęcia: shutterstock.com, Fotolia, materiały prasowe Realizacja: SKIVAK ul. Wieniawskiego 5/9, 61-712 Poznań www.skivak.pl Rozpowszechnianie redakcyjnych materiałów bez zgody wydawcy jest zabronione. Redakcja i wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za treść zamieszczonych w magazynie reklam, ogłoszeń i materiałów sponsorowanych. Reklamodawcy ponoszą odpowiedzialność za skutki prawne wynikające z opublikowania nadesłanych materiałów. Magazyn „Rodzina Zdrowia” wydawany przez Farmateka Sp. z o.o. nie zastępuje porady lekarskiej, stanowi jedynie źródło informacji. W przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.

Zdrowie na talerzu 62 Słodki smak lata 64 Grilluj! FAKT CZY MIT 68 Obalamy zdrowotne mity! Kulturalnie 70 Film, muzyka, książki ROZRYWKA 72 Psychotest: Czy umiesz odpoczywać? 73 Krzyżówka 74 Dla najmłodszych

| lipiec / wrzesień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

WARTO WIEDZIEĆ

Tajemnice ludzkiego ciała

Każdego dnia ciało człowieka produkuje

300 mILIARDÓW nowych komórek

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

Ból o wielu twarzach

PRAGNIENIE CIAŁA

Ból to bardzo przykre odczucie powstające pod wpływem bodźców uszkadzających tkanki naszego ciała. Towarzyszy mu przyspieszone bicie serca i wzmożone wydzielanie hormonów nadnerczy. Przede wszystkim jest jednak subiektywny i ma wiele twarzy. Jego postrzeganie zależy od wielu czynników: czasu trwania, intensywności, miejsca i towarzyszących mu innych odczuć, jak np. strach. Receptory bólowe (nocyceptory) w liczbie ok. 3 milionów znajdują się prawie na całym ludzkim ciele. Prawie, bo nie ma ich w mózgu i wątrobie. Podrażnienie nocyceptorów wyzwala bodziec, który przenoszony jest po rdzeniu kręgowym do mózgu z prędkością 110 km/h, a następnie dociera do kory czuciowej w płacie ciemieniowym. By zaradzić bólowi, ludzkie ciało zaczyna produkować opiorfiny działające silniej od morfiny. By łatwiej poradzić sobie z bólem, należy pocierać stłuczone miejsce i kołysać się, wytwarzając dodatkowe impulsy, które tworzą konkurencję dla bólu – wtedy ten traci na intensywności.

Każde odczuwanie pragnienia tak naprawdę informuje o tym, że ciało zaczęło się odwadniać. Ludzkie ciało to w 70% woda, a jej 3% ubytek to już 20% spadek wydajności całego organizmu. Dobrym rozwiązaniem jest stopniowe dostarczanie mu, małymi porcjami, wody mineralnej w ilości ok. 2 litrów dziennie.

Tęczowe oko

Heterochromia to ubarwiająca życie wada genetyczna. Może objawiać się w dwójnasób: różnobarwnością jednej tęczówki oka albo różnymi kolorami obu tęczówek. Będą to więc oczy różnego koloru, np. jedno brązowe, jedno niebieskie lub wiele kolorów na jednej tęczówce, a nawet z fioletową obwódką wokół piwnych promieni. Aberracja ta dotyczy tylko 1% ludzkości i nie pociąga za sobą żadnych ubytków w widzeniu czy innych kłopotów zdrowotnych. Sprawcą jest melanina – jej nadwyżka lub brak płatają figla naturze. Na heterochromię „cierpi” m.in. znany ze scenicznej ekstrawagancji David Bowie.

WARTO WIEDZIEĆ

Słabsza grupa krwi

Ludzie z grupą krwi AB są aż o 82% bardziej narażeni na problemy ze skupieniem i pamięcią oraz znacznie częściej niż osoby z pozostałymi grupami krwi zapadają na demencję. Dzieje się tak ze względu na znacznie wyższy poziom białka odpowiadającego za krzepliwość krwi. Okazuje się zatem, że nie na wszystkie aspekty naszego zdrowia mamy bezpośredni wpływ.

Ziewać, by dotlenić Ziewanie to nie objaw znudzenia czy ignorowania rozmówcy. Wręcz przeciwnie – ciało człowieka próbuje w ten sposób pobudzić się do większej aktywności i skupienia. Ziewanie bowiem ma za zadanie dostarczyć do płuc większą ilość tlenu, co spowoduje lepsze ukrwienie mózgu i pobudzi akcję serca.

100

tys. km

kcal tyle spala człowiek w ciągu minutowego pocałunku

taką drogę codziennie przemierza ludzka krew

| czerwiec/ sierpień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

TEMAT NUMERU RODZINA NA WAKACJACH

Słońce jest źródłem wielu korzyści – sprawia, że skóra wygląda atrakcyjnie i zdrowo, poprawia nastrój i działa przeciwdepresyjnie. Naturalna, brązowa opalenizna to letnie marzenie każdego wczasowicza, jednak korzystając ze słońca, często zapominamy o możliwych konsekwencjach nadmiernego opalania się. Niestety, efekty mogą być dotkliwe. Co zatem robić, by relaksująca kąpiel słoneczna nie skończyła się wizytą u dermatologa?

✎ Marta Bogucka

BEZPIECZNE ´ SŁONCE Marta Bogucka – kosmetolog z 8-letnim doświadczeniem, właścicielka gabinetu kosmetycznego Studio Urody Magadi.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień |

Pamiętajmy, że promienie słoneczne mogą wysuszać skórę, niszczyć włókna kolagenowe, powodować przebarwienia, a także poważne choroby skóry (z zagrożeniem nowotworem włącznie). Warto zapoznać się z zasadami bezpiecznego opalania się, aby zmniejszyć ryzyko jego negatywnych skutków.

Przygotuj się Zanim zaczniemy sezon opalania, warto pomyśleć o przygotowaniu organizmu do przyjęcia dużej dawki promieniowania słonecznego. Tolerancję słońca możemy zwiększyć, wprowadzając na kilka tygodni przed urlopem dietę bogatą w przeciwutleniacze. Chronią one skórę przed niekorzystnym wpływem wolnych rodników odpowiedzialnych w dużym stopniu za starzenie się skóry. Bardzo silnym antyoksydantem jest beta-karoten – przygotowuje skórę do przyjęcia większej ilości promieni słonecznych, pozwala zachować młody wygląd i eliminuje ryzyko poparzeń słonecznych. Możemy go dostarczać w formie kapsułek bądź z pożywieniem. W przygotowującej nas na słońce diecie nie powinno zabraknąć więc żółtych, pomarańczowych oraz zielonych warzyw i owoców.

TEMAT NUMERU

W przygotowującej nas na słońce diecie nie powinno zabraknąć żółtych, pomarańczowych oraz zielonych warzyw i owoców. Beta-karoten z warzywniaka

Sok z marchewki i sałatka z pomidorów dostarczą skórze ochronnej warstwy melaniny. Pomarańcze i borówki dzięki zawartym w nich flawonoidom pochłoną promienie UV, będąc swoistym wewnętrznym filtrem w skórze.

Promieniowanie słoneczne może być przyczyną wielu fotodermatoz (chorób skóry spowodowanych ekspozycją na światło słoneczne), a także może prowadzić do powstania czerniaka, najbardziej złośliwego nowotworu skóry. Świadomość tego ryzyka powinna być motywacją do stosowania kremów z filtrami UVA i UVB. Pierwszym krokiem do wyboru odpowiedniego kremu ochronnego jest określenie fototypu skóry. Określa się go na podstawie melaniny – pigmentu, który jest obecny w naszej skórze. Podstawowym kryterium w klasyfikacji fototypu jest kolor włosów, oczu i odcienia karnacji skóry. Im ciemniejsza skóra, tym wyższy fototyp i mniejsza wrażliwość na słońce.

Fototyp I

Fototyp 2

celtycki Włosy rude lub jasny blond, oczy niebieskie lub zielone, skóra blada, często piegowata. Reakcja skóry na słońce: po 5–10 minutach; skóra narażona na poparzenia słoneczne.

północnoeuropejski Włosy ciemny blond, oczy i skóra dosyć jasne, często piegi. Reakcja skóry na słońce: po 10–20 minutach; na słońcu skóra mocno czerwienieje.

Zalecana ochrona: SPF 50 i więcej

Zalecana ochrona: SPF 25–30

Jak czytać SPF?

Przykładowo SPF 20 oznacza, że u osoby stosującej kosmetyk o takim wskaźniku ochrony przeciwsłonecznej do oparzenia dojdzie po 20-krotnie dłuższym czasie przebywania na słońcu, niż bez zastosowania filtra.

Filtr ochronny Pamiętajmy, aby preparaty promieniochronne dobierać nie tylko na podstawie doboru swojego fototypu, ale również dostosować je do warunków otoczenia, w których będziemy przebywać. Głównym kryterium przy doborze kosmetyków przeciwsłonecznych powinien być filtr ochronny oznaczony na opakowaniach produktów symbolem SPF – Sun Protection Factor. Jest to wskaźnik ochrony przed promieniami UVB; liczba oznacza wysokość

Fototyp 3

Fototyp 4

środkowoeuropejski Włosy ciemny blond aż do brązowych, cera lekko śniada, oczy jasne lub ciemne. Reakcja skóry na słońce: po 20–30 minutach; poparzenia słoneczne bardzo rzadkie.

południowoeuropejski Włosy ciemne do czarnych, śniada cera, ciemne oczy. Reakcja skóry na słońce: po 40 minutach; skóra bardzo odporna na poparzenia słoneczne, rzadko występują poparzenia.

Zalecana ochrona: SPF 10–15

Zalecana ochrona: SPF 5–10

| czerwiec/ sierpień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

J 7

TEMAT NUMERU

Jak aplikować krem?

Aby krem z filtrem spełniał swoją funkcję ochronną, musi być użyty w odpowiedniej ilości. Należy go zaaplikować 20 minut przed wyjściem na słońce oraz powtarzać ten zabieg co 2–3 godziny i za każdym razem po wyjściu z wody (nawet jeśli krem jest wodoodporny).

Regeneracja

filtra i informuje o tym, ile razy dłużej możemy przebywać na słońcu po zastosowaniu danego kosmetyku w porównaniu do czasu przebywania na słońcu bez ochrony. Badania dowiodły, że zarówno promieniowanie UVA, jak i UVB mogą przyczyniać się do powstania nowotworu skóry. Dlatego tak ważne jest, aby przed zakupem kosmetyku sprawdzić na etykiecie produktu informację, czy chroni on przed UVA i UVB, jaki ma stopień SPF, czy jest hipoalergiczny i wodoodporny. Obecnie na rynku kosmetycznym dostępna jest szeroka gama kremów z filtrem, można je odpowiednio dobrać do wieku, rodzaju skóry lub problemów skórnych, takich jak przebarwienia lub trądzik.

Wakacyjna kosmetyczka Na letni wyjazd warto również zabrać ochronny sztyft do ust, kosmetyki po opalaniu, które zapewnią dobre nawilżenie skóry, oraz preparaty łagodzące skórę zawierające D-panthenol. Mimo ochrony, którą zastosujemy, reakcja naszej skóry na słońce jest często nieprzewidywalna. Nie zawsze uda się uchronić ją przed poparzeniem słonecznym – mają na to wpływ inne czynniki, np. niektóre leki, zioła i kosmetyki.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień |

Na rynku istnieje wiele różnych preparatów ratujących skórę po zbyt intensywnym opalaniu – jeżeli jest mocno zaogniona, reaguje bólem na dotyk, najlepszym rozwiązaniem będzie zastosowanie okładów chłodzących i pianki z D-panthenolem, a w następnej kolejności balsamów łagodzących. Kosmetyki po opalaniu zazwyczaj zawierają dużą dawkę alantoiny oraz D-Panthenolu – substancji łagodzących, zapobiegających wysuszeniu skóry i łuszczeniu się naskórka oraz zmniejszających zaczerwienienie. Ich skład wzbogacony jest niejednokrotnie o ekstrakty utrwalające i podkreślające opaleniznę, takie jak beta-karoten czy wyciąg z drzewa hebanowego, a także substancje chłodzące, np. mentol lub wyciąg z zielonej herbaty.

Ile kremu z filtrem zabrać na urlop?

Preparat, który ma dobrze chronić naszą skórę przed słońcem, musi być użyty w odpowiedniej ilości: ok. 30 ml kremu na ciało i ok. 2 ml na twarz. Średnio opakowanie balsamu przeciwsłonecznego o pojemności 250 ml wystarczy więc na ok. 8 aplikacji –planując dłuższe wakacje, warto zabrać ze sobą kilka opakowań kosmetyku.

TEMAT NUMERU

Balsamy najlepiej aplikować kilka razy dziennie w małej dawce; bardziej odżywcze specyfiki stosujmy na noc, kiedy skóra lepiej się regeneruje. W okresie wakacyjnym nie należy zapominać o wodzie – dobre nawodnienie organizmu i zewnętrzne zwilżanie skóry wodą, np. za pomocą mgiełki do ciała, to dwa współgrające sposoby na gładką i jędrną skórę. Podczas opalania należy przyjmować nieco więcej płynów, ponieważ woda szybciej paruje przez skórę.

trwała opalenizna Aby ta wyczekiwana letnia pamiątka pozostała na naszej skórze jak najdłużej, wystarczy zarówno przed, w trakcie, jak i po wakacjach trzymać się kilku zasad. Należy zapewnić sobie odpowiednią dietę bogatą w beta-karoten, stosować kremy z filtrem, intensywnie nawilżać skórę i unikać długotrwałych ekspozycji na słońce. Nawet najlepsze preparaty do ciała nie zdadzą egzaminu przy całodziennym opalaniu się na słońcu, a najlepszą ochroną przed niebezpiecznymi skutkami opalania jest umiar. 

TANOREKSJA

Jeden z najniebezpieczniejszych skutków pożądania bycia opalonym – choroba uzależnienia od opalania. Podłożem tanoreksji jest patologiczne postrzeganie własnej osoby, w którym własne poczucie wartości uzależnia się od tego, czy inni ludzie postrzegają nas jako atrakcyjnych. Niesie nie tylko zagrożenie czerniakiem, może prowadzić również do zgonu. W Polsce odnotowano przypadek śmierci młodej kobiety spowodowany niewydolnością krążenia wynikający ze zbyt długiego seansu w solarium.

REKLAMA

Z WIZYTĄ U SPECJALISTY

Aneta Bednarek – dietetyk, instruktorka nordic walking; prowadzi prywatną praktykę w Poznaniu, układając indywidualne plany żywieniowe.

(BEZ)Glutenowe szaleństwo

Korekta merytoryczna: Polskie Stowarzyszenie Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej

Piękna sylwetka, cera jak z obrazka, koniec ze wzdęciami, biegunkami i bólem brzucha – to efekty diety bez glutenu. Koleżanka na niej schudła, córka cioci zwalczyła trądzik, a syn przyjaciółki pozbył się dolegliwości jelitowych. Każda z tych osób przekonuje, że wystarczy pozbyć się glutenu, a poczujemy się jak nowo narodzeni. Wielu celebrytów i blogerów kulinarnych przekonuje nas, że można gotować zdrowo, smacznie i bez glutenu. Czy naprawdę tak jest?

Gluten jest substancją toksyczną dla chorych na celiakię. To choroba genetyczna, w której spożywanie glutenu niszczy kosmki jelita cienkiego, które odpowiedzialne są za wchłanianie składników odżywczych z pożywienia. Niewykryta w porę celiakia u dzieci powoduje zahamowanie wzrostu, spadki wagi, wzdęcia, biegunki i rozdrażnienie. Objawom tym zarówno u dzieci, jak i u dorosłych może towarzyszyć niedokrwistość związana z niedoborem żelaza. Dieta w przypadku celiakii jest jedyną skuteczną metodą leczenia. Z badań wynika, że na celiakię choruje 1 na 100 osób, jednak jej rozpoznawalność nie jest duża, ponieważ bardzo często występuje bez charakterystycznych objawów. Choroba ujawnić się może zarówno w dzieciństwie, zaraz po wprowadzeniu glutenu do diety, jak i pod-

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

gluten

To mieszanina białek występująca w ziarnach zbóż, takich jak pszenica, żyto czy owies. Pochłania on duże ilości wody oraz zatrzymuje dwutlenek węgla podczas fermentacji drożdżowej, co możemy zaobserwować np. piekąc chleb. To przez niego mąka po dodaniu wody staje się kleista, a ciasto drożdżowe jest pulchne i dłużej zachowuje świeżość. Gluten wzmacnia smak i zapach wielu przypraw, dlatego znaleźć go można w różnych produktach „niezbożowych”, takich jak na przykład wędliny, przetwory rybne i mięsne, jogurty, sery, lody, ketchupy, koncentraty spożywcze oraz suszone owoce. Zboża bezglutenowe to kukurydza, ryż, amarantus, gryka, proso oraz mniej w Polsce popularne maniok, sorgo i tapioka.

czas dorastania, w ciąży, po silnej infekcji lub poważnej operacji. Kobiety chorują dwa razy częściej niż mężczyźni. Obecnie jednak coraz częściej stosuje się dietę bezglutenową bez żadnych badań w kierunku celiakii czy nawet alergii na pszenicę czy żyto. Skąd taki pomysł na żywienie? Modę na dietę bezglutenową zapoczątkował australijski gastroenterolog Peter Gibson. Jego badania z 2011 roku wykazały, iż gluten może wywoływać niestrawność, wzdęcia, bóle głowy czy zmęczenie u osób bez stwierdzonej celiakii. Wykluczenie z diety glutenu spowodowało, że dolegliwości zniknęły. Osoby przez niego badane twierdziły, że ich dobry wygląd i samopoczucie to efekt eliminacji glutenu. To wtedy powstało pojęcie „nadwrażliwości na gluten”.

Dowód w badaniach Po jakimś czasie jednak sam sprawca zamieszania zaczął mieć wątpliwości, czy dieta eliminacyjna przy braku celiakii to na pewno dobry pomysł. Badania zostały przeprowadzone ponownie, tym razem bardziej szczegółowo. Zaangażowano ochotników – 37 osób bez stwierdzonej celiakii, z rzekomą nietolerancją glutenu i objawami zespołu jelita wrażliwego. Podzielono ich losowo na trzy grupy. Pierwsza była na diecie opartej na produktach z dużą ilością glutenu, druga – z niewielką jego zawartością, trzecia (kontrolna) – na diecie bezglutenowej. Nikt nie wiedział, w której grupie

Z WIZYTĄ U SPECJALISTY

się znajduje. Wyniki były zaskakujące: gluten nie spowodował problemów zdrowotnych u tych, którzy go spożywali. Wyniki opublikowano w 2013 roku. Ze względu jednak na to że w badaniu uczestniczyła niewielka ilość osób (po 12 osób w każdej z trzech grup), trudno uznać je za całkowicie wiarygodne. Pomimo tych wyników wciąż sporo osób pozostaje z wyboru na diecie bezglutenowej.

napek na śniadanie zjada się kaszę jaglaną, chleb często piecze się samodzielnie, wędliny kupuje bez konserwantów, a w daniach obiadowych pojawia się bogata w witaminy kasza gryczana. Obecnie panuje też „moda” na aktywność – fitness, siłownia, bieganie, basen, słowem każdy próbuje znaleźć coś dla siebie. Odchudza więc nie brak glutenu, a zmiana nawyków żywieniowych.

Wyimaginowana nadwrażliwość?

Czy dieta bezglutenowa jest zdrowa?

Eliminując z diety produkty glutenowe eliminujemy też pszenicę, która może być przyczyną reakcji alergicznej. Dieta bezglutenowa wymaga starannego dobierania produktów, często większego zaangażowania kulinarnego, a produkty bezglutenowe często są kupowane w sklepach ze zdrową żywnością. Jedząc bezglutenowo niestety nie jemy au-

Dla chorych na celiakię jest jedynym skutecznym lekarstwem. Dla tych, u których badania nie wykryły celiakii, a którzy cierpią na podobne dolegliwości, powinno się raczej szukać ich prawdziwej przyczyny (alergie, choroby jelit), niż bez badań stosować dietę bezglutenową. Można wykonać testy genetyczne na obecność antygenów HLA-DQ2 i DQ8. Ich brak

z dużym prawdopodobieństwem wyklucza istnienie celiakii i możliwość zachorowania na nią w przyszłości. Jednak wynik dodatni jednoznacznie nie stwierdza, że jest się chorym na celiakię, a jedynie że ma się genetyczną predyspozycję do jej wystąpienia. Aby mieć pewność, niezbędne są dalsze badania przeciwciał oraz biopsja jelita cienkiego. Dlatego też przejście na dietę bezglutenową bez konsultacji z lekarzem i bez wcześniejszych badań może utrudniać właściwą diagnozę.

Moda na dietę bezglutenową Na modzie bezglutenowej dużo zyskali chorzy na celiakię. Jeszcze kilka lat temu po odpowiednie produkty musieli jeździć do dużych miast. Chleb bezglutenowy należało piec w domu lub kupować większe ilości i mrozić, ponieważ przywożono go do sklepu tylko 1–2 razy w tygodniu, wybór produktów też nie był duży. Teraz w każdym dużym mieście i w wielu mniejszych są sklepy ze zdrową żywnością, gdzie można kupić chleb z mąki bez glutenu

symbol bezglutenowy

Chleb bezglutenowy, pieczywo ryżowe czy kukurydziane w 100 g produktu nie mają wcale mniej kalorii niż pieczywo pszenne czy żytnie. tomatycznie zdrowo. Niektóre gotowe produkty bezglutenowe są wysokoprzetworzone, z dużą ilością dodatków funkcjonalnych. Chleb bezglutenowy niektórych firm ma 3 miesiące daty trwałości.

czy dieta bezglutenowa odchudza? Chleb bezglutenowy, pieczywo ryżowe czy kukurydziane w 100 g produktu nie mają wcale mniej kalorii niż pieczywo pszenne czy żytnie. Przechodząc jednak na dietę bezglutenową, bardziej zwraca się uwagę na to, co się je. W diecie pojawia się więcej warzyw i owoców, a mniej konserwantów i innych dodatków do żywności. Zamiast ka-

ZBADAJ SIĘ

Badania przeciwciał w kierunku diagnozy celiakii można wykonać w większych laboratoriach. Koszt takiego badania to ok. 80 zł. Można też oznaczyć z krwi przeciwciała IgE wskazujące na alergię na gluten – koszt to tylko ok. 25–30 zł. Badania genetyczne to koszt ok. 450 zł.

Produkty bezglutenowe powinny mieć na etykiecie napis: „bez glutenu” lub „produkt bezglutenowy”. Znakiem graficznym żywności bezglutenowej jest przekreślony kłos (www.celiakia.pl).

(choć tylko w Warszawie, Gdańsku i w Krakowie kupimy świeży), słodycze i makarony, a nawet specjalne wędliny czy gotowe dania. Bogaty asortyment mają sklepy internetowe. Nawet popularne dyskonty spożywcze zauważyły, że na glutenie, a właściwie jego braku, można zarobić. W każdej sieci można kupić produkty z symbolem przekreślonego kłosa. Osoby z celiakią mogą też coraz częściej zjeść posiłek na mieście, ponieważ coraz więcej restauracji serwuje dania bezglutenowe, w menu pojawiają się informacje o tym, czy danie zawiera gluten (120 lokali w Polsce uczestniczy w programie Menu bez Glutenu). Moda na bycie „bezglutenowcem” trwa, jednak zanim wyeliminujemy z diety gluten, powinniśmy się przebadać, czy to dieta jest przyczyną dolegliwości żołądkowo-jelitowych. W wielu przypadkach powód jest całkiem inny.  | czerwiec/ sierpień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

Z WIZYTĄ U SPECJALISTY RODZINA NA WAKACJACH

Przed kolejnym rodzinnym wypadem warto przypomnieć sobie postawy pierwszej pomocy, aby w sytuacji stresowej, gdy dojdzie do tragicznego zdarzenia, działać sprawnie i skutecznie. Udzielając pierwszej pomocy zawsze pamiętaj o bezpieczeństwie swoim i osoby, której udzielasz pierwszej pomocy. Jeśli jest taka możliwość, do udzielania pomocy wybierz miejsce oddalone od drogi lub innych zagrożeń.

– ratownik medyczny, instruktor pierwszej pomocy, PierwszaPomoc.net.pl

PIERWSZA POMOC

PODCZAS WAKACYJNEGO WYJAZDU

RANY i SKALECZENIA

Jednym z częściej spotykanych wakacyjnych urazów jest skaleczenie. Drobne rany mogą być wynikiem najprostszych i pozornie bezpiecznych sytuacji: stąpania po kamieniach na plaży, zmieniania łańcucha w rowerze podczas wycieczki czy nawet przygotowując przekąski na grilla.

Pierwsza pomoc Załóż rękawiczki jednorazowe Kontakt z krwią poszkodowanego może być groźny dla twojego zdrowia; należy zawsze o tym pamiętać, udzielając pierwszej pomocy. Oczyść ranę Nie używaj do tego celu wody utlenionej – może powodować reakcje alergiczne i jest przyczyną bólu, dodatkowo może pogorszyć gojenie się rany, zwłaszcza jeśli wymaga ona zszywania chirurgicznego. Woda utleniona ma krótki termin przydatności do użycia. Data podana na opakowaniu jest tylko wtedy datą graniczą, gdy opakowanie jest zamknięte – ma tzw. plombę. Po otwarciu mamy 30 dni, aby ją zużyć – po tym czasie należy ją wyrzucić. Wodę utlenioną należy przechowywać w niskiej temperaturze oraz bez dostępu do promieni UV. Przegrzanie oraz promieniowanie UV zmienia znacząco jej właściwości.

Rafał Kościołowicz

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

Co zamiast wody utlenionej? Obecnie zaleca się oczyszczenie rany np. za pomocą soli fizjologicznej, którą można zakupić w aptece w postaci ampułek (ok. 0,50 zł/szt.) lub preparatów działaniu antyseptycznym (produkt w postaci sprayu, cena

Niewskazana woda utleniona

Coraz więcej osób jest uczulonych na wodę utlenioną i alergicznie reaguje na kontakt z tym środkiem. Woda utleniona powoduje również ból przy zanieczyszczonych ranach, a to istotne zwłaszcza w sytuacjach, kiedy udzielamy pomocy dziecku. Często mówimy wtedy, że to, co robimy, nie będzie bolało. Gdy jednak ból się pojawia, dziecko przestaje nam ufać, a to powoduje problem z dalszym udzielaniem mu pomocy.

ok. 15–25 zł). Jeśli nie mamy apteczki lub apteczka nie zawiera wspomnianych środków, najlepiej użyć zwykłej wody spożywczej. Po oczyszczeniu miejsca zranienia i jego osuszeniu załóż opatrunek. Do wyboru mamy dwa warianty: ● tradycyjny opatrunek Na oczyszczoną i osuszoną ranę załóż gazik, a całość zabezpiecz bandażem. W zależności od miejsca urazu taka forma sprawia mniej lub więcej problemów z wykonaniem opatrunku i jego późniejszym funkcjonowaniem. ● plaster z opatrunkiem Najczęściej przy drobnych skaleczeniach używamy tzw. plastrów z opatrunkiem. Z dużej rolki wytnij odpowiedni rozmiar plastra i przyklej w miejscu zranienia. Problematyczny opatrunek Najczęściej ranimy się w miejscach ruchowych, takich jak place, nadgarstki, łokcie, kolana itp. Plaster z opatrunkiem przyklejony w tradycyjny sposób bardzo szybko odpada, odkleja się. By temu zapobiec, wystarczy zastosować metodę zwaną drabinką bokserską – dzięki niemu opatrunek „pracuje” z ciałem.

REKLAMA

Z WIZYTĄ U SPECJALISTY

Drabinka bokserska

Za pomocą nożyczek ponacinaj końcówki plastra, a poszczególne „nóżki” przyklej w różnych kierunkach. Tak założony plaster utrzyma się o wiele dłużej i pozwoli na szybki powrót do aktywności. W aptece znajdziesz również gotowe plastry w takim kształcie.

ZASŁABNIĘCIA, OMDLENIA

Gdy przychodzi upragniony czas wakacji, często bez wcześniejszego przygotowania próbujemy wykorzystać aktywnie każdą chwilę wolnego czasu. Nieprzygotowany organizm łatwo „buntuje się”, a nadmiar wysiłku kończy się zasłabnięciem lub omdleniem. Przyczyną wystąpienia obu stanów może być również wysoka temperatura, kontakt z różnymi substancjami chemicznymi, stany chorobowe, przyjmowane leki, stres, nadmierny wysiłek fizyczny itp.

Pierwsza pomoc Podejdź i zapytaj Jeśli wokół jest bezpiecznie, podejdź i zapytaj: „Halo, proszę pana/pani! Czy dobrze się pan/pani czuje? Czy potrzebuje pan/ pani pomocy?”. Zadając pytanie, potrząśnij za ramię. Jeśli poszkodowany nie zareagował lub kontakt z nim jest utrudniony, najlepiej poszukać kogoś do pomocy i dopiero wtedy rozpocząć udzielanie pierwszej pomocy. Wyznacz osobę do pomocy Z pośród osób obecnych przy zdarzeniu wyznacz jedną osobę do pomocy, wydając zdecydowaną komendę, np. „Pan w czerwonej koszulce, proszę zostać – będę potrzebować pana pomocy”. Poproś o to, by osoba ta zadzwoniła po pomoc. Utrata przytomności może być objawem wielu poważnych dolegliwości. Oceń stan poszkodowanego Udrożnij drogi oddechowe i oceń oddech; jeśli nie oddycha, natychmiast wezwij pogotowie ratunkowe i rozpocznij reanimację. Jeśli oddycha, ale jest nieprzytomny lub splątany, a kontakt z nim jest utrudniony, należy zastosować pozycję czterokończynową. W tej pozycji poszkodowany powinien leżeć na plecach w tzw. pozycji na wznak; jego nogi i ręce unieś do góry. Taka pozycja zwiększa ilość krwi przepływającej przez ważne dla życia organy, w tym przez mózg, a to przyspiesza odzyskanie świadomości. Jeśli po tych działaniach poszkodowany odzyska świadomość, poproś, by pozostał w pozycji leżącej. Zadbaj o komfort termiczny, aby nie doszło do wychłodzenia. Oczekując na pogotowie ratunkowe, kontroluj na bieżąco czynności życiowe.

J | lipiec / wrzesień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

Z WIZYTĄ U SPECJALISTY J

Zasłabnięcie

To chwilowe zaburzenie świadomości bez pełnej jej utraty. Chory czuje, że zaraz może dojść do utraty przytomności (omdlenia), ale nie zawsze ona następuje. Zasłabnięcie często określane jest jako stan przedomdleniowy.

OPARZENIA SŁONECZNE

Oparzenia słoneczne zdarzają się zwykle na początku wakacji, gdy nieprzygotowaną na słońce skórę narażamy na długą ekspozycję na słońce. Pamiętajmy, by wyjeżdżając zwłaszcza w ciepłe kraje, stopniowo wydłużać czas spędzany w ostrym słońcu, ustrzegając się szczególnie przed zaśnięciem na plażowym leżaku czy ręczniku. Postępowanie w razie poparzenia skóry jest podobne do działania w przypadku poparzenia ogniem.

Omdlenie

To przejściowa utrata świadomości spowodowana niedostatecznym natlenieniem mózgu. Omdlenie ma charakter gwałtowny.

Pierwsza pomoc Ochładzaj oparzoną część ciała Polewaj ją chłodną (nie zimną), czystą wodą około 10–20 minut. Poczekaj, aż skóra wyschnie, a następnie załóż mokry opatrunek oparzeniowy, np. Aqua Gel czy Hydro Gel – dostępne w aptekach. Przyspieszą one gojenie się ran i nie przyklejają się, ponieważ są cały czas wilgotne i chłodne. Jeśli nie masz dostępu do podobnych środków, załóż tradycyjny opatrunek. Przy jego zmianie namocz gazik – dzięki temu usunięcie będzie łatwiejsze i mniej bolesne. To ważne zwłaszcza przy zmianie opatrunku dzieciom. Czego nie robić? Nie podawaj osobie poparzonej leków doustnych ani nie smaruj skóry maścią czy kremem, zwłaszcza tłustymi. Nie należy również przekłuwać pęcherzy czy smarować ich alkoholem.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

KRWOTOK Z NOSA

Może zdarzyć się zwłaszcza podczas intensywnego wysiłku fizycznego, a także być efektem urazu mechanicznego (np. uderzenia, złamania) czy być objawem poważniejszych schorzeń (chociażby polipy nosa, nadciśnienie tętnicze, choroby wątroby, białaczka i inne).

BIŻUTERIA

Pamiętaj, by ściągnąć biżuterię, nawet jeśli poparzona jest inna część ciała. Osoba poparzona często puchnie na całym ciele, co może utrudnić pozbycie się jej w późniejszym czasie. Pierścionek czy bransoletka mogą się stać opaską zaciskową i utrudnić dopływ krwi.

Pierwsza pomoc Ochrona Jeśli masz taką możliwość, załóż rękawiczki – w ten sposób dbasz o bezpieczeństwo własne oraz osoby, której udzielasz pomocy. Co robić? Osobę, której z nosa leci krew, posadź z głową lekko pochyloną do przodu i podaj chusteczkę lub gazik, którą powinna przyłożyć do nosa. Nigdy nie odchylaj głowy do tyłu – to sprawia, że krew spływa do tchawicy lub gardła, powodując zakrztuszenie. Osoba poszkodowana powinna oddychać ustami. Zrób okład W takiej sytuacji sprawdzi się zimny okład na karku (nasącz zimną wodą ręcznik lub owiń w kawałek materiału kostki lodu) – dzięki temu naczynia krwionośne obkurczą się i krwotok się zmniejszy. Do tego celu można wykorzystać również chłodzące pakiety żelowe lub chemiczne pakiety chłodzące dostępne w aptekach.

Z WIZYTĄ U SPECJALISTY Tonięcie

Podczas letniego wypoczynku ryzyko utonięcia jest wielokroć większe niż w innych okresach w ciągu roku. Na świecie z tego powodu rocznie ginie ok. 150 tys. dorosłych i dzieci.

Pierwsza pomoc Oceń sytuację Wybierz najbezpieczniejszy sposób ratowania tonącego – do tego celu możesz użyć koła ratunkowego, ale także linę, bluzę czy innego przedmiotu, który podasz osobie w wodzie. Jeśli umiesz pływać, podpłyń i przyholuj tonącego na brzeg. Jak najszybciej wydostań poszkodowanego spod wody – jeśli nie oddycha, najlepiej już wtedy wykonać sztuczne oddychanie; po dotarciu na brzeg bezzwłocznie je kontynuuj.

stała się woda, może być przyczyną nagłego pogorszenia zdrowia, ze śmiercią włącznie. Najbezpieczniej pozostawić poszkodowanego w szpitalu na minimum 24 godziny od wypadku.

CZEGO NIE ROBIĆ, UDZIELAJĄC PIERWSZEJ POMOCY?

Poduszka pod głową Podkładanie poduszki pod głowę poszkodowanemu prawdopodobnie wynika z przekonania, że stan nieprzytomności jest podobny do snu. Świadkowie wypadków podkładają pod głowę osób, którym udzielają pomocy,

różne przedmioty: torebki, reklamówki z zakupami, kurtki, bluzy itp., w rzeczywistości utrudniając im oddychanie – zmniejszając średnice dróg oddechowych. Podawanie własnych leków Przepisane przez lekarza leki przeznaczone są tylko i wyłącznie dla osoby, która je dostała. Lekarz zebrał wywiad, dokonał odpowiednich badań i na podstawie tych danych zalecił konkretną kurację. Podanie leku innej osobie jest wysoce niebezpieczne i szkodliwe, a konsekwencje mogą być tragiczne. Pojenie i polewanie twarzy wodą Takie działania prowadzą do podtapiania osoby poszkodowanej i utrudniają jej oddychanie. 

Liczy się czas! Nie staraj się usuwać wody z przewodu pokarmowego i dróg oddechowych, tracąc w ten sposób cenny czas – najważniejsze jest przywrócenie oddechu. Co potem? Ułóż poszkodowanego na boku, w pozycji bocznej ustalonej. Możliwe, że chcąc pozbyć się wody z organizmu, osoba ta zacznie wymiotować – nie można dopuścić do tego, by się zakrztusiła. Osobie, która odzyskała przytomność, podaj do picia ciepłą (nie gorącą), bardzo słodką herbatę, pomóż przebrać się w suchą odzież i przykryj np. kocem termicznym. Pamiętaj! Konieczna jest konsultacja lekarska – nawet pozornie błahe tonięcie, kiedy do płuc do-

REKLAMA

| lipiec / wrzesień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

DOMOWE S.O.S. RODZINA NA WAKACJACH

Otwierasz okno i delektujesz się słońcem, powiewem ciepłego powietrza i zapachem skoszonej trawy… Do momentu, gdy koło ucha nie zacznie brzęczeć ci komar, przed nosem nie przeleci pszczoła, a pod kolanem nie ukłuje meszka. Nie wiadomo, czy obecne latem insekty są bardziej groźne, czy raczej irytujące.

W Europie ukąszenie komara nie grozi malarią, nie musimy się też bać np. silnie jadowitych pająków. Czy to oznacza, że możemy zupełnie nie przejmować się insektami? Ukłucia owadów w większości przypadków nie są niebezpieczne. Wywołują co prawda zaczerwienienie, delikatny obrzęk i irytujące swędzenie, ale najczęściej nie zagrażają bezpośrednio życiu. Inaczej sprawa ma się w przypadku alergików. U osób uczulonych na jad poszczególnych owadów drobne ukąszenie może skończyć się poważnymi zmianami skórnymi, a nawet wstrząsem anafilaktycznym, który bezpośrednio zagraża życiu. Przyjrzyjmy się bliżej letniej paradzie uprzykrzających życie darmozjadów, czyli kleszczom, komarom, meszkom, wszom, osom i pszczołom.

Żądła, kleszcze i trąbki czyli czego boimy się latem

Niezbędnik alergika Jeśli wiesz, że jesteś uczulony na ukąszenia owadów, podczas letnich wycieczek nie rozstawaj się z przepisanymi przez lekarza lekami przeciwhistaminowymi i sterydami w tabletkach do podania doustnego – leki należy przyjąć jak najszybciej. Warto też mieć przy sobie środek dezynfekujący i opaskę uciskową, gdyby odczyn alergiczny szybko się powiększał.

komarY Komary to owady występujące na całym świecie. Ciało ssaków nakłuwa tylko samiczka, gdyż ich krew niezbędna jej jest do złożenia jajeczek. Komary najczęściej występują na terenach podmokłych, w okolicy rzek i jezior. Owad nacina skórę ofiary aparatem gębowym kłująco-ssącym, gdzie wpuszcza kroplę śliny, co ma zapobiec krzepnięciu krwi. To ona staje się powodem tak przykrych dla skóry konsekwencji. Co je przyciąga: Komary przyciąga zwiększone stężenie dwutlenku węgla, który jest w wydychanym przez nas powietrzu oraz składniki ludzkiego potu; reagują też na ciepło. Co je odstrasza: Jedynym potwierdzonym środkiem, który skutecznie odstrasza komary, jest substancja DEET wynaleziona w latach 40. XX wieku. Kupując środki przeciw komarom, należy szukać tej nazwy w składzie preparatu. Wchłania się jednak przez skórę, należy go więc zmyć po czasie wskazanym na opakowaniu. Ze składników naturalnych warto użyć olejków

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

eterycznych – jeśli nie mamy uczulenia, bezpośrednio na skórę lub w postaci rozpylonej. Komary nie przepadają za zapachem cytrynowym, paczuli, bergamotki, rozmarynu i bazylii. Roślina, której silny zapach odstrasza owady, to wrotycz pospolity. Latem kilka ulistnionych pędów położonych w namiocie zapewni spokojny sen, a świeże, pogniecione liście ulżą swędzącym po ukąszeniach miejscom.

Niestety, nie udowodniono skuteczności przeciw komarom witaminy

czosnku, cebuli czy wytwarzanych elektronicznie ultradźwięków.

Co zrobić z ukąszeniem: Jeśli jedynymi objawami jest niewielki rumień i opuchnięcie, wystarczy złagodzić miejsce ukąszenia chłodzącym żelem, zimną, przegotowaną wodą lub przetrzeć alkoholem. Jeśli obrzęk się powiększa, występuje ból i/lub podwyższona temperatura, należy udać się do lekarza.

osy i pszczoły Wielu z nas ma trudności w odróżnieniu osy i pszczoły. Jednak mimo podobieństwa te owady różni bardzo wiele.

DOMOWE S.O.S.

Osy nie tracą żądła, ale może się ono złamać i pozostać w skórze bez woreczka jadowego. Co je przyciąga: Pszczoły i osy przyciąga kolorowe, kwieciste ubranie i słodkie zapachy, nawet z plamy po soku czy lodach na bluzce. Agresywnie reagują na opędzanie się, machanie rękami, wszelkie gwałtowne ruchy. Latem warto też zwrócić uwagę na pozostawione butelki i szklanki ze słodkimi napojami, słodkie przekąski, a także uważać, chodząc boso po trawie.

W przypadku pszczoły należy usunąć żądło, podważając je ostrożnie, bowiem żądło uwalnia jad nawet kilka minut, kurcząc się samoczynnie. Nie należy go wysysać ani chwytać za czubek żądła dwoma palcami, ponieważ odniesie to skutek odwrotny do zamierzonego. Niestety użądlenia są bardzo bolesne. Jeśli nie masz alergii ani nie pojawiają się wymioty lub gorączka, wystarczy zdezynfekować miejsce po użądleniu i posmarować preparatem chłodzącym.

Co je odstrasza: Owady te unikają ciemnych i chłodnych pomieszczeń i nie interesują się człowiekiem, póki nie pachnie słodko owocami lub kwiatami. Co zrobić z użądleniem: Przede wszystkim należy spokojnie odejść z miejsca, w którym nastąpiło użądlenie, ponieważ owady przywołują się wzajemnie.

Pszczoły mają pokojowe usposobienie, jednak kiedy zdarzy im się użądlić, tracą żądło i umierają.

Borelioza Borelioza to przewlekła choroba wieloukładowa – wywołuje stany zapalne stawów i mózgu, a także powoduje trudności w koncentracji i zmiany w zachowaniu chorego, nawet w jego osobowości. Objawem wczesnego stadium boreliozy jest rumień szerzący się od miejsca ukąszenia i centralnie zanikający.

W przypadku ust, twarzy lub szyi warto dodatkowo przyłożyć lód. Przydać mogą się też naturalne metody, np. okłady ze świeżej cebuli.

Kleszcze Kleszcze to pajęczaki, które najczęściej nie przekraczają rozmiarem 15 mm. Żyją na polach i w lasach – w drzewach oraz wysokich trawach. Zasadniczo nie są pasożytami ludzi, lecz zwierząt, ssą krew 3 razy w życiu – w stadium larwalnym, nimfy i w formie dorosłej, a bez pożywienia mogą egzystować nawet kilka lat. Niestety przenoszą niebezpieczne dla człowieka choroby: boreliozę, anaplazmozę, kleszczowe zapalenie mózgu, gorączkę krwotoczną, a neurotoksyny, które wprowadzają do ciała człowieka, nacinając jego skórę, mogą doprowadzić nawet do paraliżu i śmierci. Co je przyciąga: Reagują na ciepło ciała, dwutlenek węgla z wydychanego powietrza oraz zapach potu. Swoją ofiarę namierzają z odległości nawet 20 m, a atakują głównie w ciągu dnia. Co je odstrasza: Aby uniknąć ukąszenia kleszcza, najlepiej zabezpieczyć się przed ich dostępem. Idąc na łąkę czy do lasu – przydadzą się skarpetki, kapelusz i bluzka wpuszczona za pasek spodni. Kleszcze nie lubią też zapachów olejków: goździkowego, miętowego, zielonej herbaty, tymianku i szałwii. Co zrobić z ukąszeniem: Po powrocie z letniego spaceru warto się profilaktycznie obejrzeć od stóp do głów, gdyż ukąszenie tego pajęczaka jest bezbolesne. Przede wszystkim należy usunąć

| czerwiec/ sierpień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

DOMOWE S.O.S. J pęsetą kleszcza z ciała – nie ciągnąć, lecz wykręcić jak nakrętkę. Nie wolno smarować go masłem czy wazeliną, bo duszący się kleszcz może zarazić chorobami lub zostawić w ciele toksyny. Miejsce ukąszenia należy przemyć dokładnie wodą z mydłem i zdezynfekować. Jeśli wokół miejsca po ukąszeniu pojawi się zaczerwienienie, należy natychmiast udać się do lekarza.

Wszy głowowe Wszy to bezskrzydłe owady o rozmiarach od 0,3 do aż 6 mm. Mają błyszczące chitynowe pancerzyki na spłaszczonych ciałach, a ich odnóża są przystosowane do poruszania się po włosach. Te zwierzęce i ludzkie pasożyty kłująco-ssącym narządem gębowym wysysają krew żywiciela. Samice składają jaja (gnidy) – 100–300 dziennie – które przyklejają do włosów człowieka. Niewielkie wszy wykluwają się już po 6 dniach, a po 10 przekształcają się w dorosłego pasożyta. Atak tych pasażerów na gapę to choroba zwana wszawicą. Co je przyciąga: Jak wszystkie pasożyty – wszy zachęca zapach ludzkiego potu, a szczególnie zawarty w nim kwas mlekowy. Najczęściej przebywają na tyle głowy i za uszami, gdzie jest najcieplej. Co je odstrasza: Niestety, nie pomoże tylko mycie włosów zwykłym szamponem. Owady te nie lubią jednak zapachu cytronelli. Jeśli w przedszkolu odnotowane zostały przypadki pojawienia się pasożytów, warto kupić w aptece specjalny spray do włosów z tym składnikiem. Co zrobić z ukąszeniem: Wszy zostawiają na skórze drobne, czerwone, swędzące plamki; drażniąca dla skóry jest też sama obecność owadów. Istnieje szereg domowych sposobów na ich pozbycie się, np. płukanie głowy roztworem octu i dokładne wyczesywanie. Najlepiej jednak od razu kupić specjalny szampon w aptece i zostawić go na głowie przez ok. kwadrans. Następnie bardzo dokładnie, pasmo po paśmie, wyczesać włosy gęstym grzebieniem i codziennie sprawdzać skórę głowy, a włosy spryskiwać sprayem z cytronellą. Należy postępować tak aż do skutku.

Nie taka straszna… wsza głowowa Wszawica głowowa to powszechny problem, nie jest jednak objawem wyłącznie

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

Wesz może utrzymać ciężar

2000

Miej przy sobie Sprawdzonym sposobem, szczególnie dobrym dla rodziców małych dzieci, jest noszenie przy sobie przybornika-apteczki. Jeśli będziesz mieć przy sobie w małej poręcznej saszetce: wodę utlenioną w atomizerze lub żelu, jałowy gazik, żel chłodzący po ukąszeniach, plaster z opatrunkiem w zabezpieczonym opakowaniu. Dzięki temu niestraszne będą ci żadne ukąszenia ani skaleczenia, a także możesz uniknąć niebezpiecznych powikłań.

razy

przewyższający ciężar jej ciała. i wypoczynek sprzyjają jej rozprzestrzenianiu. Wszawica nie jest chorobą zakaźną, a dziecko z wszawicą nie musi być izolowane, choć powinno znaleźć się pod natychmiastową, uważną kontrolą higieniczną i być poddane zabiegom mającym na celu pozbycie się jej.

Zapobiegaj Jeśli twoje dziecko wyjeżdża na kolonie, obóz, zieloną szkołę czy inną formę wakacji dla dzieci, pamiętaj, by uświadomić je o ryzyku zarażenia. Pamiętaj, by dziecko: • związywało długie włosy, zwłaszcza w sytuacji kontaktu z innymi dziećmi, • używało wyłącznie osobistych przyborów higienicznych, • codziennie (lub w miarę potrzeby, lecz nie rzadziej niż raz w tygodniu) myło i czesało włosy, • było systematycznie poddawane kontroli czystości skóry głowy.

Lecz braku higieny. Może być przenoszona w dużych skupiskach, np. przez dzieci w szkole lub przedszkolu, a nasila się w okresie letnim, szczególnie wśród młodszych dzieci, które nie potrafią jeszcze w pełni samodzielnie dbać o higienę osobistą. Wspólna zabawa

Twoje dziecko ma wszy? Nie ma powodów do paniki. W aptece zaopatrz się w odpowiednie preparaty, które skutecznie likwidują pasożyty oraz ich jaja. Pamiętaj, by kuracji poddać wszystkich domowników. Szampony i środki pielęgnacyjne przeciwko

DOMOWE S.O.S.

wszawicy nie mogą być jednak stosowane jako forma profilaktyki, a jedynie leczenia obecnych już pasożytów. Do kuracji należy użyć grzebienia o gęstych ząbkach, a po czesaniu umyć go w ciepłej wodzie z dodatkiem szamponu, mocząc ok. 1 godzinę. O chorobie należy poinformować rodziców wszystkich dzieci, z którymi dziecko miało kontakt – dzięki wzajemnej współpracy zapobiegniemy nawracającemu, wzajemnemu zarażaniu się dzieci.

meszki Meszki to małe (mają ok. 3 mm), czarne, krępe owady z opalizującymi skrzydełkami i grubymi odnóżami. Występują masowo najczęściej w wilgotnych okolicach. Aparatem gębowym rozcinają lub rozszarpują skórę ssaków i zlizują krew. Mogą przenosić choroby, ale najczęściej ich ukąszenia nie są groźne, za to swędzą i bywają bolesne, bowiem ślina meszek zawiera silnie drażniące skórę składniki. Co je przyciąga: Mają dobry wzrok i reagują na wydychany przez człowieka dwutlenek węgla.

Co je odstrasza: Wiadomo na pewno, że meszki bardzo nie lubią zapachu wanilii, można więc śmiało używać waniliowej wody toaletowej czy posmarować ramy okienne olejkiem waniliowym.

W Polsce żyje około

50 300

gatunków meszek, a w Europie około

Co zrobić z ukąszeniem: Ukąszenie meszki wystarczy zdezynfekować i posmarować żelem chłodzącym na ukąszenia. Nie wolno natomiast ich drapać, gdyż powstają wówczas trudno gojące się, sinawe ranki, po których mogą zostać ciemne blizny. Biorąc pod uwagę liczbę owadów, które czyhają na nas od wiosny do jesieni, i unikając wszystkich miejsc, w których jesteśmy na nie narażeni, należałoby zostać w ciemnym, zimnym i szczelnie zamkniętym pomieszczeniu przez całą dobę. Wystarczy jednak zachować zdrowy rozsądek i zaopatrzyć się w preparaty lub olejki odstraszające te małe drapieżniki oraz maść chłodzącą i środek dezynfekujący, a następnie śmiało ruszać ku letniej przygodzie. 

REKLAMA

| lipiec / wrzesień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

DOMOWE S.O.S. RODZINA NA WAKACJACH

LETNIA

apteczka Pierwsza pomoc na otarcia Zestaw plastrów z opatrunkiem Vicoplast na różnych

Lekko i zdrowo

Oddychaj pełną piersią

Preparat Sentimax to złożony specjalistyczny suple-

Loradatyna Pylox, 10 mg, tabletki

zarówno w podróży, na wycieczce, na wakacjach, jak

ment diety, zawierający unikalne połączenie wyciągów

Skład jakościowy i ilościowy substancji czyn-

i w domu. To duży wybór plastrów dostosowanych

naturalnego pochodzenia z senesu, mięty, rumianku,

nej: 1 tabletka zawiera 10 mg loratadyny (Lo-

do różnej wielkości drobnych ran i skaleczeń. Zestaw

mniszka lekarskiego i morszczynu. Wyciąg z senesu

ratadinum). Wskazania do stosowania: lecze-

zawiera 24 szt. plastrów z opatrunkiem w trzech ro-

ułatwia wypróżnianie, wspiera zdrowie i prawidło-

nie objawów sezonowego i całorocznego

dzajach.

we funkcjonowanie układu pokarmowego: żołądka,

alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa;

Podmiot odpowiedzialny: 3M Poland Sp. z o.o.

wątroby i jelit. Wyciąg z mięty wspomaga procesy

przewlekłej pokrzywki idiopatycznej. Prze-

trawienne i funkcjonowanie jelit. Wyciąg z rumianku

ciwwskazania: nadwrażliwość na loratadynę

wspiera metabolizm tłuszczów. Wyciąg z mniszka

lub inne składniki leku, ciąża. Podmiot odpo-

lekarskiego wspiera wydzielanie żółci, metabolizm

wiedzialny posiadający pozwolenie na do-

węglowodanów oraz pomaga obniżyć poziom cukru

puszczenie do obrotu: Farmaceutyczna Spół-

we krwi. Wyciąg z morszczynu wspiera pasaż jelitowy,

dzielnia Pracy "Galena", ul. Krucza 62, 50-984

ułatwia kontrolę wagi i wzmaga uczucie sytości.

Wrocław . Szczegółowe dane zawarte w Cha-

Podmiot odpowiedzialny: Colfarm S.A.

rakterystyce Produktu Leczniczego podmiot

podłożach w różnych rozmiarach idealnie nadaje się

odpowiedzialny udostępnia na życzenie. Przed użyciem zapoznaj się z treścią ulotki dołączonej do opakowania bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża twojemu życiu lub zdrowiu. Podmiot odpowiedzialny: FSP Galena

Dobre samopoczucie pod kontrolą Niezbędna pomoc w leczeniu

2KC Suplement diety zawiera składniki wspomagające procesy fizjologiczne po spożyciu alkoholu.

Trilac 20 to środek spożywczy specjalnego przezna-

Wyciąg z opuncji zawarty w suplemencie diety 2KC

czenia medycznego zawierający wyselekcjonowane

pomaga w walce z objawami kaca. Witamina C (kwas

szczepy bakterii probiotycznych o potwierdzonym

L-askorbinowy) zawarta w produkcie przyczynia

Piękne i Zdrowe stopy

działaniu klinicznym. Preparat zalecany jest wspoma-

się do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia,

Scholl preparat przeciw grzybicy paznokci (3,8 ml) sku-

gająco przy leczeniu biegunek infekcyjnych pocho-

wspomaga układ nerwowy i odpornościowy.

tecznie pozbywa się grzybicy paznokci, pomaga zapo-

dzenia zarówno bakteryjnego, jak i wirusowego oraz

Podmiot odpowiedzialny: Colfarm S.A.

biegać rozprzestrzenianiu się infekcji i nawrotom za-

przy wystąpieniu tzw. biegunki podróżnych. Trilac 20

każenia. Scholl spray do usuwania kurzajek i brodawek

pomaga w uzupełnieniu mikroflory przewodu pokar-

(80 ml) to preparat pozwalający na usuwanie kurzajek

mowego oraz działa wspomagająco w utrzymaniu

i brodawek na zimno (przy użyciu mieszanki eteru

prawidłowej pracy jelit. Może być stosowany w trakcie

dimetylu i propanu). Mechanizm działania oparty jest

podróży profilaktycznie w celu zapobiegnięcia wystą-

na metodzie zamrażania ciekłym azotem, która jest

pienia biegunki infekcyjnej, zalecany także do stoso-

stosowana przez lekarzy w szpitalach i klinikach.

wania w trakcie i po antybiotykoterapii.

Podmiot odpowiedzialny: Reckitt Benckiser

Podmiot odpowiedzialny: Krotex Pharm Sp. z o.o. Sp. K

(Poland) S.A.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

DOMOWE S.O.S.

Beztroskie wakacje Wakacyjny czas: grillowanie, imprezy, wyjazdy to często duże obciążenie dla naszej wątroby. Rodzina Zdrowia Reliver wspiera zdrowie wątroby dzięki zawartości aż 5 składników: lecytyny rzepakowej, ekstraktu z liści karczocha, L-asparaginianu L-ornityny oraz witamin B6 i B2. Dodatkowo ekstrakt z liści karczocha wspomaga przepływ soków trawiennych i ułatwia proces trawienia. Rodzina Zdrowia Reliver zawiera aż 410 mg fosfolipidów w dziennej dawce (2 kapsułki). Podmiot odpowiedzialny: Silesian Pharma sp. z o.o.

Kobiece sprawy Lato to czas podróży, odpoczynku nad morzem, jeziorem czy rzeką, dlatego tak ważne jest, aby i w tym

Słońce w kapsułkach

okresie zadbać o prawidłowe funkcjonowanie układu

NeoVit D3 suplement diety uzupełniający niedobory

moczowego. Rodzina Zdrowia Żuramix to suplement

witaminy D3. Wysoka dawka w małej kapsułce.

diety, w którego skład wchodzi ekstrakt z liści pokrzy-

Podmiot odpowiedzialny: FSP Galena

wy, ekstrakt z owoców żurawiny wielkoowocowej zawierającej 50% proantocyjanidyn oraz witamina C, która pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego. Dzięki zawartości ekstraktu z liści pokrzywy Rodzina Zdrowia Żuramix wspomaga funkcje wydalnicze nerek. Podmiot odpowiedzialny: Silesian Pharma sp. z o.o.

REKLAMA

Ochrona przed słońcem Krem ochronny SPF 50+ Solecrin (50 ml) zapewnia bardzo wysoką ochronę przed promieniowaniem UVA i UVB, a także chroni DNA komórek skóry przed uszkodzeniami i wzmacnia naturalny system ochrony przeciwsłonecznej. Chroni przed działaniem wolnych rodników odpowiedzialnych za fotostarzenie skóry. Zmniejsza ryzyko wystąpienia fotodermatoz, m.in. wyprysku słonecznego, odczynów fotoalergicznych. Jest odporny na wodę i pot. Można go stosować od 6. miesiąca życia. Podmiot odpowiedzialny: Sanofi-Aventis Sp. z o.o

Zyrtec UCB (Cetirizini dihydrochloridum) dihydrochloridum). Jedna tabletka powlekana zawiera 10 mg cetyryzyny dichlorowodorku. dichlorowodo Wskazania do stosowania: U dorosłych i dzieci w wieku 6 lat i starszych: łagodzenie objawów dotyczących nosa i oczu, związanych z sezonowym i przewlekłym alergicznym zapaleniem błony śluzowej nosa; łagodzenie objawów przewlekłej idiopatycznej pokrzywki. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną, którąkolwiek substancję pomocniczą, hydroksyzynę lub pochodne piperazyny; ciężkie zaburzenia czynności nerek (klirens kreatyniny mniejszy niż 10 ml/min). Należy zachować ostrożność podczas przepisywania cetyryzyny kobietom w ciąży oraz karmiącym piersią. Dane podmiotu odpowiedzialnego:VEDIM Sp. z o.o., ul. Kruczkowskiego 8, 00-380Warszawa, tel.: + 48 22 696 99 20, faks: +48 22 745 23 00. Informacji o leku udziela: UCB Pharma Sp. z o.o./ VEDIM Sp. z o.o., ul. Kruczkowskiego 8, 00-380 Warszawa, tel.: +48 22 696 99 20. Data opracowania: 2015-02. PL/LPSRC/ZYB/018/2015/02

Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.

| czerwiec/ sierpień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

DOMOWE S.O.S.

O antykoncepcji każdy coś wie, coś słyszał lub gdzieś coś przeczytał. Jednak zaskakująco rzadko wiemy na ten temat coś pewnego. Niestety, nasza wiedza jest niekompletna i nieaktualna. Najczęściej czerpiemy ją od znajomych lub z portali internetowych. Takie informacje, choć łatwo dostępne, często opierają się na nieprawdziwych opiniach, w których rzetelną wiedzę wypierają mity i stereotypy.

ANTYKONCEPCJA CO WARTO WIEDZIEĆ? ✎ Magdalena Sprenger

Konsultacja merytoryczna: Przemysław Spychała, ginekolog

Pierwsze skojarzenie z antykoncepcją przynosi na myśl prezerwatywy lub tabletki hormonalne. Mimo iż istnieje o wiele więcej nowoczesnych metod, wiedza przeciętnego człowieka na ten temat pozostawia wiele do życzenia. Ile osób wie, jak stosować pierścień antykoncepcyjny (krążek) lub co to jest skala Pearla? Stosując antykoncepcję, zwracamy głównie uwagę na jej skuteczność względem zapobiegania ciąży, zapominając o możliwych skutkach ubocznych, takich jak wahania nastroju, zmiany skórne lub obniżony popęd seksualny.

hormon o nazwie progestagen, który wpływa na konsystencję śluzu szyjkowego oraz jamy macicy, zapobiegając przedostawaniu się plemników i chroniąc przed zagnieżdżeniem się zapłodnionej komórki. Mamy do wyboru jednoskładnikowe krążki, tabletki, zastrzyki, plastry, implanty oraz pigułki przyjmowane po stosunku. Środki dwuskładnikowe to tabletki antykoncepcyjne, które oprócz progestagenu zawierają estrogen, który hamuje owulację.

Antykoncepcja hormonalna

Pigułki antykoncepcyjne są bardzo powszechną metodą antykoncepcji. Należy przyjmować je codziennie i systematycznie (najlepiej o stałej godzinie), co dla niektórych kobiet stanowi problem. Tradycyjnie opakowanie zawierało 21 tabletek, z 7-dnio-

Polega na przyjmowaniu przez kobietę sztucznych hormonów. Do wyboru mamy środki antykoncepcyjne jedno- lub dwuskładnikowe. Środki jednoskładnikowe zawierają

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

Pigułka, plaster czy krążek?

Historia pigułki

Jednofazowa pigułka antykoncepcyjna została stworzona w 1960 roku jako preparat leczniczy dla zdrowych osób. Pigułka podbiła świat – w roku jej wynalezienia statystyczna amerykańska kobieta rodziła 3,6 dzieci; 20 lat później – już poniżej 2. Antykoncepcja hormonalna zmieniła także podejście pracodawców do zatrudnienia kobiet.

DOMOWE S.O.S.

wą przerwą na menstruację. Obecnie częściej stosuje się opakowania po 28 pigułek, co utrwala nawyk ich przyjmowania. Z kolei plastry antykoncepcyjne przykleja się na pośladku, górnej części przedramienia, łopatce bądź na podbrzuszu. Plastry powoli uwalniają hormony bezpośrednio do krwi, omijając układ trawienny. To dobre rozwiązanie na kobiet cierpiących na problemy z żołądkiem lub wątrobą. Stosunkowo słabo znane są krążki domaciczne, które stopniowo uwalniają hormony. Po 21 dniach usuwa się go – w ciągu 7 dni powinna wystąpić miesiączka. Następnie wkładamy nowy krążek. Krążek nie utrudnia stosunku seksualnego, choć może być usunięty na ten czas (maksymalnie godzina).

bletki są dostępne w aptekach bez recepty dla osób, które ukończyły 15. rok życia.

ZALETY ANTYKONCEPCJI HORMONALNEJ Hormonalne środki antykoncepcyjne są łatwe i wygodne w użyciu. Poza ochroną przed niepożądaną ciążą, ich stosowanie reguluje cykl menstruacyjny, skraca czas trwania miesiączki oraz zmniejsza dolegliwości z nią związane. Dobrze dobrana terapia hormonalna może także chronić przed takimi zagrożeniami jak ciąża pozamaciczna, torbiel jajnika, a nawet łagodnymi nowotworami piersi.

Zastrzyk? A może spirala? Kobiety mogą też wybrać pierścienie dopochwowe lub zastrzyki, bądź zastanowić się nad zastosowaniem spirali (wkładki domacicznej). Jest zakładana przez lekarza i można ją nosić nawet pięć lat, jednak niesie też ze sobą pewne zagrożenia – zwiększenie bólu menstruacyjnego, rozregulowanie okresu, a nawet

szonymi drogą płciową, jednak jako środek antykoncepcyjny może być niewystarczająca. Aby mieć pewność co do uniknięcia nieplanowanej ciąży, warto wspomóc się inną metodą antykoncepcji.

Antykoncepcja naturalna Skuteczność naturalnych metod antykoncepcji ściśle zależy od regularności cyklów, które występują rzadko, szczególnie u młodych kobiet. Metody naturalne wymagają też systematycznych i częstych obserwacji własnego ciała. Obecnie na rynku są dostępne łatwe w użyciu komputery cyklu (monitory płodności) pomagające kobiecie w prowadzeniu tych obserwacji. Ich stopień skuteczności, podobnie jak innych metod antykoncepcji, określa wskaźnik Pearla – szacuje on liczbę zapłodnień w ciągu roku wśród 100 par stosujących daną metodę antykoncepcji. Na skuteczność naturalnych metod antykoncepcyjnych może wpłynąć wiele czynników oddziałujących na organizm, takich jak stres, napięcie, niewysypianie się, a nawet palenie papierosów. Z tych względów skuteczność metod naturalnych w zapobieganiu niechcianej ciąży jest oceniana nisko.

WADY ANTYKONCEPCJI HORMONALNEJ

uszkodzenie kanału szyjki macicy. Inną opcją są implanty hormonalne, wszczepiane przez lekarza pod skórę, które działają przez 3 lata.

Tabletka „po” Kobiety, które odbyły stosunek bez odpowiedniego zabezpieczenia, przed upływem 72 lub do 120 godzin mogą sięgnąć po tabletkę, która zahamuje jajeczkowanie i uniemożliwi zagnieżdżenie się zarodka. Tabletka „po” zawiera dużą dawkę hormonów i nie wolno jej stosować częściej niż raz w miesiącu – najlepiej traktować ją jako ostateczność. W Polsce od połowy kwietnia tego roku ta-

Ingerencja w gospodarkę hormonalną organizmu kobiety może nieść ze sobą różne skutki uboczne. Do najczęściej spotykanych objawów należą krwawienia i plamienia, problemy ze skórą (trądzik i łojotok), migreny i wymioty. Antykoncepcja hormonalna może też powodować obniżenie nastroju (drażliwość, depresję, zmniejszenie popędu seksualnego), a nawet występowanie żylaków, problemy z ciśnieniem czy niedokrwienie serca. Warto też pamiętać, że stosowanie niektórych leków może powodować niższą efektywność środków antykoncepcyjnych, dlatego zawsze należy powiadomić ginekologa o przyjmowanych lekach (nawet ziołowych).

A co z prezerwatywą? Skuteczność prezerwatywy jest wysoka, o ile mężczyzna potrafi ją właściwie stosować, to znaczy wybrać odpowiedni rozmiar i należycie założyć. Prezerwatywa stanowi dobrą ochronę przed chorobami przeno-

Planowanie ciąży Zdaniem lekarzy kobieta może podjąć starania o zajście w ciążę od razu po odstawieniu środków antykoncepcyjnych. Pogląd, że zajście w ciążę po stosowaniu środków hormonalnych niesie ze sobą ryzyko poronienia, jest nieprawdziwy. Jednak jeśli to możliwe, warto poczekać z zajściem w ciążę przez miesiąc (do zakończenia pierwszej miesiączki fizjologicznej) – umożliwi to większą precyzję oszacowania terminu porodu. Każdą decyzję warto skonsultować z lekarzem.  | czerwiec/ sierpień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

DOMOWE S.O.S.

NA POMOC

BOLI!

Migrena – problem milionów ludzi na całym świecie. Potrafi paraliżować bólem, nie ustawać nawet przez kilkanaście godzin i wykluczyć z życia codziennego. Jak radzić sobie z bólem migrenowym? Czy to, co jemy, ma na niego wpływ? Okazuje się, że tak! Zwrócenie uwagi na skład posiłków może pomóc zmniejszyć dolegliwości.

✎ Paulina Lisiecka Konsultacja merytoryczna: Marianna Mościcka – specjalista neurolog.

MIGRENA?

NASZ EKSPERT Ból po babci Marianna Mościcka – specjalista neurolog z ponad 30-letnim doświadczeniem w pracy zawodowej. Pracuje w poradni neurologicznej Gut-Med w Poznaniu. Prowadzi także prywatną praktykę. Dieta nie leczy, ale może zapobiegać czynnikom wywołującym bóle migrenowe, takim jak odwodnienie. By tak się stało, zaleca się pić od 1,5 do 2 l płynów na dobę (woda, herbata owocowa, soki warzywne i owocowe). Co ciekawe, istnieje wiele produktów mogących wzmagać lub nawet wywołać ból migrenowy – na przykład kiszona kapusta, mocno dojrzałe banany, czekolada, wędzone ryby. Regularne jedzenie (4–5 posiłków o umiarkowanej obfitości), prawidłowa masa ciała, spożywanie świeżych produktów żywnościowych, ograniczenie kofeiny i tłuszczy zwierzęcych pomogą w profilaktyce migreny. Produkty, które spożywamy, powinny być świeże, pozbawione substancji konserwujących. Należy unikać produktów długo przechowywanych. Ważna jest aktywność fizyczna – jazda na rowerze, pływanie, joga czy zwykły spacer mogą w znaczny sposób wpłynąć na zwalczenie czynników narażających na kolejny napad bólu. Istotna jest również kontrola lekarska. Bez odpowiedniej opieki szanse na zwalczenie bólu są dużo mniejsze, a domowe sposoby nie zawsze okazują się efektywne.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

Migrena jest bardzo silnym bólem głowy, niestety uwarunkowanym genetycznie. Może dotknąć każdego, jednak najczęściej dotyczy dwóch grup – osób w średnim wieku oraz dzieci. Narażone na migrenę są głównie kobiety – ich komórki nerwowe w mózgu są dużo wrażliwsze na negatywne bodźce (skoki ciśnienia, stres, pożywienie i inne), dotkliwiej więc odczuwają skutki niewyspania czy głodu, które mogą objawiać się bólami migrenowymi. Podczas choroby występują epizody napadów bólu, który może być poprzedzony symptomami (migrena z aurą) lub atakować nagle (migrena bez aury). Migrena z aurą jest szczególnie dotkliwa – oprócz bólu głowy chorująca na nią osoba może cierpieć m.in. na paraliż wzroku, światłowstręt czy nudności. Czynników mogących spowodować atak migrenowy jest wiele; najpowszechniejsze to stres, hormony, pogoda, zaburzenia snu, używki i zła dieta.

Zasadzki w jadłospisie Ważny jest i tryb życia, i skład diety. Istnieje wiele produktów żywnościowych, których lepiej unikać – mogą spowodować migrenę lub ją nasilić.

opisz lekarzowi objawy: 1. Jak zaczyna się ból (np. nagle/stopniowo)?

2. Jak często ból się pojawia? 3. Jak długo ból trwa? 4. Kiedy najczęściej ból występuje (np. dzień/noc, pora dnia)?

5. Jaka jest siła bólu (np. w skali 1–10)?

6. Jaki jest charakter bólu (np. ciągły/ostry)?

7. Czy istnieją czynniki, które wyzwalają ból?

8. Gdzie ból jest „umiejscowiony” (np. czoło/skronie/czubek głowy)?

9. Czy są jakieś objawy towarzyszące (wymioty/ zaburzenia widzenia/inne)? Jeśli cierpisz na migrenę, bacznie się obserwuj. Po ataku przeanalizuj przebieg ataku oraz czas przed nim, a obserwacje przekaż lekarzowi – być może to pozwoli wykluczyć zagrażający ci czynnik. Każda osoba narażona na migrenę przechodzi ją bowiem inaczej.

DOMOWE S.O.S.

ZALECANE ZAMIENNIKI

PRODUKTY MOGĄCE WYWOŁAĆ MIGRENĘ

Serek biały wiejski, serek kremowy biały, twarogi, ser ricotta, mleko.

Sery dojrzewające i pleśniowe, jogurty, maślanka, kwaśna śmietana.

Wszystkie produkty zbożowe (pieczywo, najlepiej razowe, graham, makarony, kasza jęczmienna, gryczana, pęczak, ryż biały, brązowy), płatki owsiane, płatki kukurydziane.

Pieczywo zawierające składniki takie jak rodzynki, przejrzałe lub suszone owoce.

Buraki, brokuły, marchew, kalafior, seler, ogórek, sałata, papryka, dynia, szpinak, cukinia, kabaczek, kalafior, czosnek.

Bób, pomidory, ketchup, sosy chilli, kiszona kapusta, ogórki konserwowe, pikle, produkty przetworzone z soi (np. tofu, miso).

Pozostałe owoce (świeże, z puszki): jabłka, truskawki, gruszki, arbuz, jagody, nektarynki, wiśnie, czereśnie.

Przejrzałe banany, awokado, figi, rodzynki, grejpfrut, pomarańcza.

Świeże mięso (np. kurczak, wołowina, cielęcina), jagnięcina, ryby (np. świeży łosoś, dorsz, makrela, sola, pstrąg), wędliny własnej roboty, np. schab pieczony, gotowana szynka, jaja.

Wątróbki, inne podroby, pasztety, kiełbasy (salami, pepperoni, zawierające azotany i azotyny), ryby marynowane i wędzone, pasta z krewetek, dziczyzna, anchois, kawior.

UNIKAJ RÓWNIEŻ Preparaty białkowe, ekstrakty drożdżowe, czekolada, sos sojowy, produkty light zawierające aspartam (np. gumy do żucia bez cukru), glutaminian sodu (przyprawy, sosy, zupy w proszku), orzechy i nasiona (dyni, sezamu, słonecznika).

| czerwiec/ sierpień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

DOMOWE S.O.S. RODZINA NA WAKACJACH

OCZY

POD SPECJALNYM NADZOREM

Modne, dobrze dopasowane oprawki doskonale podkreślają charakter, a różnokolorowe szkła są świetnym uzupełnieniem wakacyjnej stylizacji. Kupując okulary pamiętajmy jednak, że ich głównym przeznaczeniem jest ochrona wzroku. Warto wiedzieć, czym kierować się przy wyborze odpowiednich okularów przeciwsłonecznych, jakie filtry i powłoki powinny mieć oraz upewnić się, że spełniają normy ochrony zdrowia.

Marcin Dudek – optometrysta, specjalista z zakresu badania wad refrakcji i doboru miękkich soczewek kontaktowych. Ukończył studia podyplomowe z optometrii w ramach Katedry Optometrii i Biologii Układu Wzrokowego na Uniwersytecie Medycznym im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu.

Zadaniem okularów przeciwsłonecznych jest ochrona oczu przed zbyt intensywnym promieniowaniem. Wyróżniamy cztery najpopularniejsze powłoki/filtry używane przy produkcji soczewek do okularów przeciwsłonecznych – scharakteryzowanie każdego z nich pomoże w wyborze odpowiedniej pary okularów: • filtr UV400 • powłoka antyrefleksyjna • filtr polaryzacyjny • soczewki fotochromowe Promieniowanie nadfioletowe (UV) w nadmiarze jest szkodliwe dla skóry, dlatego latem stosujemy kremy z odpowiednimi filtrami, gdy zagrożenie negatywnego wpływu promieniowania jest największe. Przed UV należy chronić również oczy, gdyż zwiększa prawdopodobieństwo rozwoju zaćmy, która powoduje stopniowo narastające obniżenie ostrości wzroku. Promienie nadfioletowe mają również niekorzystny wpływ na siatkówkę i mogą przyczyniać się do zmian zwyrodnieniowych jej niewielkiego obszaru, odpowiedzialnego za ostre widzenie. Niestety, siatkówka nie ma zdolności do regeneracji, dlatego zmiany związane z narażeniem na promieniowanie

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

Soczewki z filtrami UV 400 blokują docieranie szkodliwego promieniowania

99 do 100% od

UV są trwałe. Spojówka gałki ocznej również narażona jest na wpływ promieniowania UV, które może prowadzić do odkładania się złogów wapniowych tworzących żółtawe plamki na spojówce oka (tzw. tłuszczyki). W zależności od wielkości i umiejscowienia mogą upośledzać one widzenie (tzw. skrzydliki).

Wybierz dobrze Wybierając okulary przeciwsłoneczne, sprawdź, czy mają filtr UV400, którego zadaniem jest blokowanie i ograniczanie docierania szkodliwego promieniowania do oczu; dotyczy to jednak promieni przechodzących przez soczewki okularowe. By zapewnić oczom jeszcze lepszą ochronę, wybierzmy okulary z powłoką antyrefleksyjną (AR), która

PEŁNA OCHRONA

Pamiętajmy, by okulary przeciwsłoneczne były na tyle duże i dopasowane do twarzy, by ograniczały docieranie negatywnego promieniowania do oczu z miejsc, gdzie nie przylegają do skóry, np. gdy słońce jest nisko nad horyzontem, a promienie docierają z boku.

DOMOWE S.O.S.

sprawi, że promienie padające na soczewkę okularów od wewnętrznej jej części nie zostaną odbite i nie trafią do oka. Powłoka antyrefleksyjna znacznie poprawia jakość widzenia. Zwykła soczewka okularowa odbija ok. 10% padającego na nią światła, przez co jedynie ok. 90% światła wpada do oka; dzięki powłoce antyrefleksyjnej wartość ta wzrasta aż do 99%. Soczewki z AR eliminują również odbicie światła od zewnętrznej jej części, co sprawia, że patrzenie w oczy rozmówcy jest przez nie niezakłócone.

Łagodniejsze widzenie Filtry polaryzacyjne eliminują efekt „olśnienia” wywołany przez promienie słoneczne, które po odbiciu od pewnych powierzchni są częściowo spolaryzowane i biegną dalej w kierunkach horyzontalnych, co może być uciążliwe i niebezpieczne, gdyż nie dostrzegamy wtedy szczegółów, np. na drodze,

Najintensywniejsze promieniowanie UV dociera do Ziemi w godzinach

10:00 14:00

od do

O CZYM PAMIĘTAĆ? Przy wyborze okularów przeciwsłonecznych należy: • upewnić się, że spełniają normy ochrony zdrowia • wybrać odpowiednie filtry/ powłoki w zależności od oczekiwań i indywidualnych potrzeb • wybrać stopień zaciemnienia odpowiedni do warunków, w jakich okulary będą używane • dobrać odpowiedni model, tak aby czuć się komfortowo.

prowadząc samochód. Promienie odbite od powierzchni wody (żeglarze), w górach od śniegu/lodu (narciarze) lub od powierzchni mokrej jezdni czy lakieru samochodowego (kierowcy) po przejściu przez filtr polaryzacyjny są blokowane w 50%, co łagodzi nieprzyjemny blask. Minusem polaryzacji jest możliwość gorszego widzenia ekranów LCD używanych w smartfonach lub nawigacjach GPS.

Dostosuj dopływ światła Ciekawym rozwiązaniem będzie wybór soczewki fotochromowej, która ma właściwości zmiany przyciemnienia w zależności od warunków oświetleniowych. To doskonały wybór dla osoby, która na co dzień nosi okulary korekcyjne, których nie chce zmieniać

latem. Jest to związane z wpływem promieniowania UV na cząsteczki się w niej znajdujące, dlatego efekt przyciemniania możliwy jest nawet w pochmurne dni. Nie będą jednak dobrym rozwiązaniem dla kierowców chcących używać jednej pary okularów – szyby samochodowe blokują dopływ promieniowania nadfioletowego, dlatego soczewki fotochromowe nie przyciemniają się mimo ostrego słońca.

Chcąc mieć pewność, że okulary przeciwsłoneczne będą prawidłowo chronić nasz wzrok, sprawdźmy przed zakupem czy mają znak CE i spełniają normę EN-1836 lub EN-172. Przy wyborze okularów przeciwsłonecznych warto ponadto zwrócić uwagę na stopień zaciemnienia. Jeżeli okulary będą używane w pochmurne dni, wystarczające będą soczewki z kategorii 1. Jeśli okulary mają być wykorzystywane np. w górach w mocno słoneczne dni, odpowiednią będzie kategoria 4; okulary z tej kategorii nie są jednak przeznaczone dla kierowców. • Kategoria 1, 20–57%* • Kategoria 2, 57-82%* • Kategoria 3, 80–92%* • Kategoria 4, 92–97%* * Procentowe zaciemnienie soczewek w okularach przeciwsłonecznych. 

REKLAMA

| lipiec / wrzesień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

DOMOWE S.O.S. RODZINA NA WAKACJACH

Ostatni trymestr ciąży oznacza dla przyszłej mamy wiele uciążliwości, szczególnie jeśli przypada na okres lata. Wysokie temperatury sprawiają, że trudniej zachować dobre samopoczucie. Co robić, by zmniejszyć dolegliwości, i jak najlepiej dbać o komfort swój i dziecka?

LATO z brzuszkiem ✎ Magdalena Sprenger Konsultacja merytoryczna: Przemysław Spychała, ginekolog

Letnie dni, kiedy temperatury są wysokie, a powietrze duszne, przynoszą kobietom w ciąży obrzęki, kłopoty ze skórą, a nawet zasłabnięcia i omdlenia. Jest jednak kilka sposobów, które pomogą radzić sobie w tym trudnym okresie i dotrwać bezpiecznie do końca ciąży. Oto kilka wskazówek, jak postępować, by przyszła mama i jej dziecko czuli się latem zdrowo i komfortowo.

Ostrożnie ze słońcem Przebywanie na świeżym powietrzu jest zawsze wskazane – na słońcu już niekoniecznie. Przyszła mama powinna wybierać cień zamiast pełnego słońca, a także chronić głowę i skórę przed nadmierną ekspozycją na promienie słoneczne. Warto też unikać wychodzenia na dwór w godzinach, w których działanie słońca jest najsilniejsze (12–16). Przed wyjściem z domu zawsze należy nałożyć na skórę krem z filtrem ochronnym UV o wysokim faktorze. Kobietom w ciąży zaleca się stosowanie kosmetyków o lekkich konsystencjach, przeznaczonych do pielęgnacji skóry wrażliwej i alergicznej. Przyszłe mamy powinny również unikać opalania się, by zapobiec przebarwieniom skóry. Ponadto mniejsza odporność organizmu kobiety w czasie ciąży sprawia, że rośnie ryzyko raka skóry. Niepokojące zmiany na skórze powinny skłonić do wizyty u dermatologa.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

Uwaga na groźne bakterie Należy pamiętać, że w wysokich temperaturach żywność szybciej się psuje. Kobiety w ciąży muszą zachować szczególną ostrożność, by nie narażać się na groźne zatrucia pokarmowe. Mogą one skutkować odwodnieniem organizmu, a nawet, w skrajnych przypadkach, doprowadzić do przedwczesnego porodu. Warzywa i owoce przed spożyciem trzeba dokładnie myć – pasożyty wywołujące toksoplazmozę są nie tylko przenoszone przez koty, mogą także znajdować się w ziemi.

Ach, te obrzęki Obrzęki to dolegliwość występująca często u kobiet w ciąży, nasilająca się szczególnie latem. By im zapobiegać lub choćby zmniejszyć ich występowanie, trzeba dbać o prawidłowe nawodnienie organizmu. Im mniej kobieta przyjmuje płynów, tym więcej wody organizm magazynuje. Przyszłe mamy powinny unikać przesadnego solenia spożywanych potraw, a podczas zakupów czytać etykiety i zwracać uwagę na zawartość soli w gotowych produktach. Zwyczajną sól kuchenną można zastąpić solą dietetyczną – ma działanie przeciwobrzękowe, bo wyciąga wodę magazynowaną w organizmie.

Ważne nawadnianie Odpowiednie nawodnienie organizmu jest bardzo ważne, zwłaszcza podczas upałów. Zalecaną dawką jest przyjmowanie przynajmniej 2,5 l płynów dziennie, z czego 2 l powinna stanowić woda. Przyjmowanie dużej ilości płynów powoduje mniejsze ich magazynowanie w tkankach, co zmniejsza ryzyko powstawania obrzęków. Ważne jest też regularne nawilżanie skóry i włosów przez stosowanie odpowiednich kosmetyków, chroniących przed nadmiernym działaniem słońca

,5 1

litra

o tyle więcej krwi krąży w naczyniach krwionośnych kobiety ciężarnej w porównaniu z czasem przed ciążą. NASZ EKSPERT Rafał Kościołowicz – ratownik medyczny Kobiecie, która spodziewa się dziecka, a która zemdlała, udziel pomocy podobnie jak w innych wypadkach. Po wykonaniu pozycji czterokończynowej połóż ją na plecach i „wyrotuj” na lewą stronę, pod prawy bok (miednicę i plecy) podkładając np. koc lub bluzę. Ta pozycja poprawi krążenie krwi i ułatwi przepływ przez żyłę dolną główną. Niewłaściwe ułożenie ciała może spowodować zagięcie pępowiny i utrudnienie przepływu krwi między dzieckiem i matką, co może być przyczyną powstania wad rozwojowych płodu.

DOMOWE S.O.S.

i wysuszeniem. Zachowanie elastyczności skóry w ciąży jest szczególnie istotne z uwagi na ryzyko powstania rozstępów. Z kolei przyjemnym sposobem walki z nadmiernym upałem jest częste chłodzenie się pod prysznicem lub kąpiel w basenie bądź (czystym) jeziorze.

Aktywna latem W ostatnim trymestrze ciąży nie należy przesadzać z aktywnością fizyczną, jednak te kobiety, które cenią sobie regularny ruch, nie muszą z niego zupełnie rezygnować. Należy pamiętać tylko o dostosowaniu godziny aktywności fizycznej do warunków panujących na dworze bądź wybrać klimatyzowaną salę treningową. Przyszłe mamy powinny wybierać ubrania przewiewne, z naturalnych tkanin i unikać nadmiernego wysiłku. Ćwiczenia powinny być raczej relaksacyjne niż wysiłkowe. Najbezpieczniej jest skonsultować kwestię wysiłku fizycznego z lekarzem prowadzącym ciążę.

Konieczny odpoczynek Gdy brzuch coraz bardziej się powiększa, przyszła mama łatwo się męczy. Problemem stają się zwykłe czynności: wejście po schodach, nałożenie butów, umycie się. Mogą pojawić się kłopoty z ciśnieniem, zawroty głowy i napady duszności. Dlatego w ostatnim trymestrze ciąży dobrze jest zadbać o swoją wygodę i znaleźć jak najwięcej chwil na relaks. Kobiety w ciąży powinny wybierać lekkie, wygodne ubrania i buty, a nogi smarować chłodzącym żelem. Podczas odpoczynku najlepsze będzie przyjęcie pozycji z nogami w górze. Najważniejszy jednak w tym pięknym, lecz trudnym okresie jest spokój przyszłej mamy, dlatego wszystkie wątpliwości i kwestie, które budzą jej niepokój, powinna konsultować z lekarzem.  REKLAMA

Uwaga na groźne bakterie Należy pamiętać, że w wysokich temperaturach żywność szybciej się psuje. Kobiety w ciąży muszą zachować szczególną ostrożność, by nie narażać się na groźne zatrucia pokarmowe. Mogą one skutkować odwodnieniem organizmu, a nawet, w skrajnych przypadkach, doprowadzić do przedwczesnego porodu. Kupując produkty mrożone należy zwracać uwagę, czy są one odpowiednio przechowywane i czy nie uległy wcześniejszemu rozmrożeniu i ponownemu zamrożeniu (zagrożenie bakteriami salmonelli). | lipiec / wrzesień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

DOMOWE S.O.S. RODZINA NA WAKACJACH

pielĘgnacji dziecka Prawidłowa pielęgnacja skóry dziecka jest bardzo istotna, ponieważ zależy od niej nie tylko komfort, ale przede wszystkim zdrowie maluszka. Skóra potrzebuje aż trzech lat, by osiągnąć pełną dojrzałość. Dlatego szczególnie teraz, kiedy za oknem są coraz wyższe temperatury, powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na to, w jaki sposób o nią dbamy.

✎ Paulina Nowak

SKoRA Skóra noworodka i dziecka do 2. roku życia pod wieloma względami różni się od skóry dorosłego człowieka. Tuż po urodzeniu nie spełnia ona jeszcze swojej funkcji tak, jak dzieje się to w późniejszym okresie życia. W 3. roku życia skóra dojrzewa i sposób jej pielęgnacji zmienia się w znaczący sposób.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

NOWORODEK Skóra noworodka ma mniej gruczołów potowych niż skóra dorosłego człowieka, a ich funkcjonowanie nie jest w pełni prawidłowe; jest także mniej elastyczna i jaśniejsza (ponieważ słabiej produkuje barwnik), a przez to wrażliwsza na słońce. Tak małe dziecko zdecydowanie gorzej radzi sobie z wysokimi temperaturami, gdyż mniej się poci, jednocześnie mając dużą powierzchnię skóry – dlatego tak łatwo przegrzać noworodka.

Szczególnie latem należy chronić go przed upałami i nadmierną ekspozycją na promieniowanie słoneczne. Na pierwszy spacer lepiej wybrać mniej upalny dzień i zacienione miejsca, np. park z dużą liczbą drzew. Przez pierwsze 2 miesiące życia dziecka lepiej ograniczyć używane kosmetyki do minimum – ciepła woda i delikatne, hipoalergiczne mydło wystarczą; w podróży można korzystać ze specjalnych nawilżanych chusteczek dla niemowląt, choć warto odcze-

DOMOWE S.O.S. kać z dłuższymi wyprawami do 3. miesiąca życia dziecka. Noworodka wystarczy kąpać co drugi dzień – o jego higienę dbamy także podczas każdej zmiany pieluszki czy po jedzeniu (resztki śliny lub pokarmu mogą gromadzić się na skórze szyi). Ryzyko odpieluszkowego podrażnienia skóry jest istotną kwestią – by mu zapobiec, należy dostatecznie często zmieniać pieluchy, każdorazowo myjąc pupę dziecka i pozwalając na jej „wietrzenie” przez kilka-

NATURALNY KOSMETYK

Skóra noworodka pokryta jest mazią płodową zawierającą dużą ilość przeciwciał (chroni dziecko przed infekcjami). Maź zapobiega wysuszeniu skóry, uniemożliwia także rozwój drobnoustrojów. Wskazane jest, by jak największa jej ilość wchłonęła się, dlatego noworodków nie kąpie się ok. dobę po porodzie.

naście minut przed ponownym założeniem pieluchy. Po tych zabiegach należy nałożyć cienką warstwę kremu przeciw odparzeniom. U dziewczynki szparę sromową należy podmywać mokrym wacikiem lub chusteczką; przy myciu zawsze kierujemy ruchy w stronę odbytu – nigdy odwrotnie. Nie należy zbyt mocno rozchylać warg sromowych – naturalna wydzielina to ważna bariera ochronna organizmu. U chłopca nie zsuwamy zbyt mocno napletka (do 6. miesiąca życia jest przyklejony do krawędzi żołędzi, a próba odciągnięcia grozi jego uszkodzeniem), jednak dokładnie myjemy sfery pod moszną i penisem. Kikut pępowiny przemywamy spirytusem spożywczym (70-procentowym), a przed założeniem pieluszki smarujemy kremem nawilżającym.

NIEMOWLĘ Nieco delikatniejszy niż u dorosłych naskórek dziecka oraz bardziej kwaśny odczyn pH skóry wymaga troskliwej pielęgnacji preparatami przeznaczonymi wyłącznie dla niemowląt, ponieważ substancje zawarte w kosmetykach nieprzeznaczonych do tego celu mogą podrażniać skórę dziecka lub wywoływać reakcje alergiczne. Problemem, z którym mierzą się rodzice, jest sucha skó-

troskliwe pranie

Do prania ubrań, ręczników czy pościeli małych dzieci wybierajmy proszki i płyny hipoalergiczne, niewywołujące uczulenia.

ra. Aby zapobiec jej wysychaniu, należy stosować preparaty pomagające odbudować warstwę lipidową naskórka (emolienty). Skóra sucha jest bardziej wrażliwa i może być podrażniona przez alergeny czy mikroorganizmy. Z tego też względu warto stosować kosmetyki z jednej linii i od tego samego producenta – wiedząc, że jeden produkt nie uczula dziecka, mamy pewność, że możemy stosować inne. Zabiegi pielęgnacyjne niewiele różnią się od tych przy noworodku – opiekun jest już zwykle bardziej wprawiony w ich wykonywaniu, może więc np. stosować oliwkę w trakcie kąpieli (śliskie ciałko dziecka może w innym

REKLAMA

DOMOWE S.O.S. J

razie wysunąć się z rąk). Niemowlę wymaga już codziennych, kilkuminutowych kąpieli – jest zdecydowanie bardziej aktywne i narażone na kontakt z nie zawsze czystymi przedmiotami. Główkę wystarczy myć co dwa dni, jednak już preparatami przeznaczonymi dla dzieci.

nie kremów z filtrem. Wybierajmy produkty o delikatnym składzie, opartym na roślinnych składnikach, bez barwników i konserwantów. Zwróćmy uwagę, czy wybrany kosmetyk został przebadany i zaopiniowany przez uznane instytucje, np. Instytut Matki i Dziecka lub Centrum Zdrowia Dziecka.

glowa Pielęgnacja głowy Pielęgnacja skóry głowy dziecka jest najłatwiejsza, gdy mamy do czynienia z noworodkiem lub niemowlęciem. Im starsze dziecko, tym więcej jest przeszkód związanych z jego niecierpliwością przy wszelkich zabiegach związanych z włosami.

Po pierwsze: mycie

KILKULATEK

Skóra niemowlęcia stanowi masy ciała – to największy jego organ.

Starsze dzieci, choć mają dojrzalszą skórę, wciąż wymagają specjalnej pielęgnacji – do jej mycia i nawilżania stosujemy wyłącznie preparaty dla dzieci, mające prawidłowe stężenie niektórych składników (inne niż w kosmetykach dla dorosłych). Skóra nie jest już tak delikatna jak u niemowląt, jednak nadal wrażliwa jak u dorosłego człowieka (jest tylko w 1/5 tak gruba, jak u dorosłego) i może reagować nadmiernie na niektóre czynniki. Toaleta kilkulatka to jednak nie tylko troska o odpowiednie kosmetyki, ale i nauka samodzielności oraz dbałości o codzienną higienę i czystość. Kilkulatki uwielbiają kąpiele – traktują je jako jeszcze jeden sposób na zabawę, do wanny zabierając mnóstwo zabawek. Do wody można dodać dziecięcy płyn, który spieni kąpiel, lub musujące kule, które ją zabarwią (zwróćmy uwagę, by nie zawierały środków konserwujących). Dzięki temu łatwiej odciągnąć uwagę dziecka od mniej przyjemnych zabiegów, takich jak mycie włosów (maluchy często boją się wlewającej się do oczu wody czy pieczenia wywołanego szamponem, choć specyfiki do mycia włosów dla dzieci zwykle tego nie wywołują). Istotne jest stosowanie balsamów po kąpieli, które wygładzą i zmiękczą naskórek – szczególnie latem, gdy dzieci dużo więcej przebywają na świeżym powietrzu, a wysoka temperatura może szybciej wysuszać skórę. Obowiązkowe będzie także stosowa-

Niemowlęta i dzieci do 2. roku życia zazwyczaj nie mają jeszcze tyle włosów (lub nie mają ich wcale), by stosować szampon – wystarczy mydło lub płyn do kąpieli. Jeżeli główka nie brudzi się zbyt mocno (wymioty, ulewanie pokarmu) lub nie poci się, włosy wystarczy myć raz – dwa razy w tygodniu. W przypadku starszych dzieci dobrym wyborem będą delikatne szampony dla dzieci (najlepiej typu no tears), stosowane zależnie od potrzeb, zwykle 1–2 razy w tygodniu. Podczas mycia nie wolno szarpać czy targać włosów; należy raczej stosować metodę delikatnego masażu głowy – opuszkami palców, nigdy paznokciami.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

% 25

Skóra dorosłego człowieka stanowi tylko

Po drugie: nawilżenie

WSZY

Dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym mogą zarazić się, zwykle w placówce edukacyjnej, wszami – nie jest to jednak powód do paniki. Wszy nie są, jak powszechnie niegdyś sądzono, objawem braku dbania o higienę osobistą – mogą się nimi zarazić dzieci czyste i zadbane. W aptekach znaleźć można wiele preparatów – głównie szamponów na wszy głowowe – które pomogą pozbyć się intruzów. Właściwe postępowanie lecznicze rodziców oraz rozsądne podejście do problemu w szkole lub przedszkolu ułatwi zlikwidowanie pasożytów.

Dodatkowe nawilżenie włosów (olejkami czy odżywkami) nie jest konieczne w przypadku niemowląt i noworodków. Nawilżenie powoli zaczyna nabierać znaczenia u dzieci kilkuletnich, szczególnie przy długich włosach. Warto przed myciem włosów, np. raz w tygodniu, nałożyć na końcówki kilka kropel oleju lub odżywki, a po myciu – niewielką ilość lekkiej odżywki na całą długość włosów, która ułatwi rozczesywanie i zadziała antystatycznie.

Po trzecie: czesanie i suszenie Umyte włoski niemowlęcia osuszamy delikatnie ręcznikiem; by przyspieszyć wysychanie włosów, można delikatnie przeczesać je szczotką z miękkiego włosia. Włosy szczotkujemy delikatnie i systematycznie, nie szarpiąc, rozdzielając kołtuny palcami. Włosy związujemy miękkimi gumeczkami, które łatwo ściągnąć. Nie zapominajmy również o pielęgnacji samych akcesoriów do włosów – systematycznie czyśćmy szczotkę i grzebień. 

DOMOWE S.O.S. Bardzo suche powietrze, mocne działanie promieni słonecznych, silny wiatr, wzmożona potliwość skóry głowy, a także kąpiele w różnych zbiornikach wodnych mają istotny wpływ na kondycję włosów latem. Wakacje to czas, kiedy szczególnie powinniśmy o nie zadbać.

✎ Hanna Napierała

Jakie kosmetyki stosować? Na rynku kosmetycznym dostępnych jest wiele produktów dedykowanych włosom. Poszukiwania odpowiedniego kosmetyku należy rozpocząć od określenie typu włosów: suche, przetłuszczające się, z rozdwajającymi końcówkami, puszące się, zniszczone – to pozwoli na zawężenie poszukiwań. Bazą pielęgnacji jest szampon. Ważne by służył włosom, ponieważ latem będzie kosmetykiem codziennego użytku. Po czym poznamy, że został dobrze dobrany? Włosy po umyciu będą lekkie i lśniące, uczucie świeżości powinno utrzymywać się jak najdłużej. Oznaki, po których należy zmienić szampon, to reakcje uczuleniowe, nadmierne przetłuszczanie się włosów, problemy z ich układaniem. Uzupełnieniem szamponu powinna być stosowana kilka razy w tygodniu odżywka – najlepiej z tej samej linii, co szampon.

Dieta wzmacniająca włosy Dla uzupełnienia kosmetycznej pielęgnacji włosów warto sięgnąć po naturalne składniki obecne w diecie, które latem przyczynią się do poprawy ich kondycji. Co powinno znaleźć się w jadłospisie osoby chcącej poprawić kondycję swoich włosów? Przede wszystkim dieta bogata w: • białko – najlepiej to pochodzenia zwierzęcego, obecne np. w daniach z drobiu, • żelazo – znajduje się w zielonych warzywach, np. szpinaku, brokułach, sałacie, • witaminy – ich źródłem są owoce i warzywa.

Co zrobić, by mieć mocne i lśniące włosy latem? • • •

zadbać o ich pielęgnację, dobierając kosmetyki nawilżające i odżywiające; raz w tygodniu nakładać na włosy maskę, a kilka razy w tygodniu – odżywkę; zdrowo się odżywiać, by dostarczyć włosom potrzebnych witamin. 

LŚNIĄCE I MOCNE

WŁOSY LATEM

NASZ EKSPERT Anna Samelska – fryzjerka z 10-letnim doświadczeniem, właścicielka salonu fryzjerskiego w Poznaniu Słona woda oraz częsta ekspozycja na mocne słońce może zniszczyć włosy. Osobom, które po letnim wypoczynku w ciepłych krajach borykają się z problemem przesuszonych i sztywnych włosów, polecam prosty sposób na intensywną regenerację. W tym celu 3 razy w tygodniu, przez 2 tygodnie, wieczorem nakładamy na umyte i delikatnie osuszone ręcznikiem włosy maskę. Na głowę nakładamy foliowy czepek fryzjerski (często dołączany do farb do włosów), a następnie owijamy ją ręcznikiem, pozostawiając specyfik na włosach przynajmniej 30 minut. Dla lepszego efektu warto podgrzać ręcznik suszarką (maska lepiej się wchłonie), natomiast maskę zmywać letnią wodą. Latem częściej niż w chłodne dni myjemy włosy, co wynika z wpływu temperatury i słońca na świeżość skóry głowy. Zaleca się więc, by latem myć włosy w letniej wodzie – zbyt wysoka temperatura wody mogłaby niepotrzebnie je wysuszyć. Dla uzyskania jeszcze lepszego efektu warto nałożoną po myciu odżywkę spłukać zimną wodą – to pozwoli zamknąć wszystkie właściwości odżywki w strukturze włosa.

| czerwiec/ sierpień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

DOMOWE S.O.S.

WSTYDLIWY

KŁOPOT Nietrzymanie moczu to dziś problem bardziej społeczny niż medyczny. Początkowo poczucie wstydu, skrępowania, a w końcu wycofanie się z życia towarzyskiego. Niestety, większość osób, których problem dotyka, nie zgłasza się do lekarza, co może skutkować poważnymi konsekwencjami. A nietrzymanie moczu można wyleczyć.

✎ Karolina Wilk

Inkontynencja, bo tak fachowo nazywamy nietrzymanie moczu (NTM), to problem, który dotyka wielu ludzi. Narażone są na niego przede wszystkim osoby, które ukończyły 45. rok życia i starsze. O ile faktem jest, że NTM dotyka zdecydowanie częściej kobiet, o tyle nie jest znana dokładna skala problemu. Znaczna część osób borykających się z nietrzymaniem moczu bagatelizuje problem i nie zgłasza go lekarzowi. A to poważny błąd. Według specjalistów na nietrzymanie moczu cierpi prawie tyle samo osób, co na katar.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

W czym tkwi problem? Nietrzymanie moczu nie jest chorobą, a dolegliwością powstałą na skutek choroby. Polega na niekontrolowanym oddawaniu moczu i prowadzi do częściowego albo całkowitego opróżnienia pęcherza moczowego. U kobiet jest najczęściej spowodowana zmianami położenia macicy, obciążeniem jej mięśni (wywołane porodem, ciążą), menopauzą. Natomiast mężczyźni cierpią na tę dolegliwość przeważnie wskutek przerostu gruczołu prostaty. Częstym czynnikiem powstania problemu są choroby Parkinsona i Alzheimera, zabiegi chirurgiczne, wady wrodzone, kamica nerkowa, a nawet częste zatwardzenia i zapalenia pęcherza oraz cukrzyca i alkohol. Co ciekawe, duży wpływ na borykanie się z nietrzymaniem moczu mają problemy emocjonalne i psychiczne, w tym depresja. Przyczyny warunkują rodzaj problemu. Nietrzymanie moczu może przybrać formę ciągłego uczucia parcia na pęcherz, osłabienia mięśni miednicy widoczne przy niekontrolowanym wysiłku (kaszel, kichnięcie), braku uczucia parcia na pęcherz moczowy.

Czujesz, że coś jest nie tak? Zgłoś się do lekarza Początkowo pacjenci ukrywają objawy, zamiast od razu udać się do specjalisty. Trudno im przyznać się przed sobą, że problem

DOMOWE S.O.S. dotyczy właśnie ich. Najczęściej przychodzą po pomoc, kiedy objawów ukryć się już nie da i konieczne jest leczenie farmakologiczne. Część pacjentów, próbując samodzielnie poradzić sobie z sytuacją, znacznie ogranicza ilość wypijanych płynów. Niestety, może to przynieść efekt odwrotny do zamierzonego. Pęcherz moczowy zamiast zwiększać swoją objętość, będzie ją zmniejszał, szybciej się przepełniał. Co więcej, może to doprowadzić do odwodnienia. Przeciętnie zdrowy człowiek oddaje mocz ok. 8 razy dziennie. Kiedy zdarza się to dużo częściej, towarzyszy temu ból, a przy kichnięciu niekontrolowane popuszczanie moczu. Wtedy konieczna jest konsultacja lekarska, bo choć proces leczenia jest długotrwały, nie wolno się poddawać. W końcu walczy się nie tylko o zahamowanie nietrzymania moczu, ale przede wszystkim o komfort psychiczny.

„Tak, NTM to mój problem” Sfera intymna to wciąż temat tabu, a nietrzymanie moczu bez wątpienia do niej należy. Wbrew pozorom kwestia nietrzymania moczu nie dotyczy tylko osoby dotkniętej tą dolegliwością. Dotyka całe środowisko, w jakim się ona obraca. I to, w jaki sposób otoczenie zareaguje na NTM, ma największe znaczenie dla chorego. Albo będzie silny i motywowany do walki z dolegliwościami, albo ze wstydu zamknie się w sobie. Osoby cierpiące na nietrzymanie moczu często w pewnym momencie zaczynają się obwiniać za zaistniałą sytuację, wycofują się z życia towarzyskiego, chcąc ukryć problem. Rezygnują ze spotkań, hobby, czasem z pracy. Zamykają się w domu i z problemem walczą same, co prowadzić może nawet do depresji. A tak naprawdę nie ma się czym zamartwiać, bo nietrzymanie moczu się leczy.

Trening pęcherza

Ćwiczenia polegają na cyklicznym, kilkusekundowym stopowaniu moczu podczas wizyty w toalecie. Pozwoli to zwiększyć objętość pęcherza, przy jednoczesnym obniżeniu częstotliwości oddawania moczu. Najlepsze rezultaty dadzą regularne i prawidłowo wykonywane ćwiczenia. Instrukcji udzieli sam lekarz lub wypisze skierowanie do fizjoterapeuty.

W zależności od potrzeby lekarz decyduje o leczeniu farmakologicznym bądź niefarmakologicznym. Pierwsze, co zaleci, to codzienny trening pęcherza oraz ćwiczenie zwieracza cewki moczowej. Na podstawie oceny sytuacji i stopnia dolegliwości stwierdzi on, czy oprócz ćwiczeń potrzebny jest biofeedback (pacjent obserwuje siłę skurczu mięśni dna miednicy i tym samym obserwuje postępy) lub elektrostymulacja. Kiedy te metody nie przynoszą pożądanych rezultatów, lekarz decyduje się na wprowadzenie leków, które ograniczą ilość oddawanego moczu i zwiększą objętość pęcherza. Jeśli problem jest już w zaawansowanym stadium, a inne metody leczenia nie przynoszą efektów, konieczna jest interwencja chirurgiczna. Polega ona na plastyce cewki moczowej lub pochwy albo resekcji

gruczołu krokowego. Lekarze czasem podejmuje decyzję o założeniu pacjentowi cewnika. Stale lub okresowo przytwierdza się do ciała pacjenta torebkę na mocz. To nic wstydliwego, a czyszczenie i zmiana wejdzie z czasem w nawyk i przestanie być uciążliwa.

Lepiej zapobiegać, niż leczyć Ryzyko wystąpienia problemu nietrzymania moczu można znacznie ograniczyć. Najlepiej zacząć od razu, w myśl zasady: lepiej zapobiegać, nić leczyć.

Pomocne środki higieniczne Na rynku dostępnych jest mnóstwo produktów ułatwiających codzienne funkcjonowanie. W zależności od potrzeb mamy do dyspozycji wkładki higieniczne,

NASZ EKSPERT Lek. Aniela Dembczak, – specjalista medycyny rodzinnej z 30-letnim doświadczeniem Objawy zgłaszane przez pacjentów to mimowolne wyciekanie moczu, naglące parcie na mocz, pieczenie podczas oddawania moczu, podrażnienie krocza. Aby ustalić przyczynę nietrzymania moczu, lekarz pierwszego kontaktu zbiera dokładny wywiad, przeprowadza badanie przedmiotowe oraz zleca badania dodatkowe: ogólne moczu, posiew moczu, USG układu moczowego i prostaty. Czasami konieczna jest konsultacja urologiczna lub ginekologiczna. Leczenie zależy od przyczyny: stosuje się leczenie farmakologiczne, a czasami konieczny jest zabieg operacyjny.

J REKLAMA

| kwiecień / czerwiec 2015 | RODZINA ZDROWIA |

DOMOWE S.O.S.

NASZ EKSPERT Lek. Aniela Dembczak, – specjalista medycyny rodzinnej z 30-letnim doświadczeniem Aby zapobiec nietrzymaniu moczu, zaleca się ćwiczenia mięśni Kegla, które mają za zadanie wzmocnienie mięśni dna miednicy. Polegają one na naprzemiennym napinaniu i rozluźnianiu mięśni okolic pochwy i krocza. Powinno się je wykonywać 3 razy dziennie przez minimum 5–10 minut. Pamiętajmy, że pomóc też mogą regularne badania ginekologiczne kobiet celem wykrycia patologii w miednicy i mężczyzn celem wykrycia przerostu gruczołu krokowego.

pieluchomajtki i pieluchy anatomiczne, majtki chłonne. Producenci zadbali o to, żeby borykający się z problemem nietrzymania moczu czuli się komfortowo w każdej sytuacji. Dziś osoby uprawiające sport nie muszą rezygnować z aktywnego spędzania czasu. Wystarczy zaopatrzyć się w elastyczne majtki chłonne – chronią przed przeciekaniem, przez co zwiększają pewność siebie pacjenta i sprawiają, że rośnie jego poczucie komfortu. Wiele osób boi się, że w nocy problem całkowicie wymknie się spod kontroli i rano z zażenowaniem spoglądają na pościel. Zamiast się zamartwiać, wystarczy zaopatrzyć się w jednorazowe podkłady na łóżko. Rano wyrzucamy je po prostu do kosza.

POD OPIEKĄ SPECJALISTY O ile rozpoznanie choroby może przeprowadzić lekarz rodzinny, o tyle fachową opiekę powinien przejąć specjalista – ginekolog, uroginekolog lub urolog.

Choć problem dotyczy przede wszystkim osób starszych, coraz częściej dotyka też niższą grupę wiekową. Dlatego tak ważne jest zachowanie higieny i codzienna profilaktyka. Wstyd i skrępowanie są najgorszymi doradcami. Pamiętaj! Konsultacja lekarska i produkty dostępne na rynku pozwalają na normalne funkcjonowanie i zlikwidowanie problemu.

CHŁON ŚĆ O

UT R

| RODZINA ZDROWIA | kwiecień / czerwiec 2015 |

OCHRONA

PA CH

ŚĆ NO

SUCH

REKLAMA

AL IZAC JA ZA

DOMOWE S.O.S.

sposobów na piękne ciało

…dla każdego

Pij dużo wody

4 5

Chociaż o spożywaniu wody mówi się sporo, nadal pijemy jej zbyt mało. Picie czystej wody to podstawa pielęgnacji ciała – woda nie tylko odpowiada za nawadnianie komórek (dzięki czemu mogą prawidłowo funkcjonować), ale przede wszystkim pita we właściwej ilości pomaga dosłownie usuwać obrzęki, nadmiar sodu oraz toksyn, które mogą utrudniać jej obieg w organiźmie.

Pamiętaj o śnie

Zalecenie, by spać co najmniej 7–8 godzin dziennie znane jest wszystkim, choć rzadko kto ma wystarczająco dużo czasu, by je wprowadzić w życie. Sen to czas, w którym organizm najlepiej się regeneruje – nabiera energii, by pracować nad usuwaniem uszkodzonych komórek skóry i produkcją nowych. Podczas snu najsilniej działają składniki antyoksydacyjne zwalczające nadmierną ilość wolnych rodników.

Kąp się w zimnej wodzie

Zimne prysznice poprawiają jędrność skóry i pobudzają krążenie krwi, jednocześnie zwalczają stres i dodają energii. Zimna woda wspomaga usuwanie toksyn z organizmu (zwłaszcza jeśli dodatkowo użyjesz szczotki do ciała!), dba o ciało i odświeża umysł. Działa pozytywnie na układ odpornościowy.

Dorota Traczyk – dietetyk i dietetyk

sportowy, www.dieta-sportowca. com.pl

Dbaj o dietę

Spożywaj jak najwięcej świeżych owoców i warzyw – poza oczywistymi witaminami i składnikami mineralnymi (oraz dużą ilością świeżej wody, z której są złożone) – dostarczą organizmowi dużo energii. Pamiętaj, że energia energii nierówna, dlatego w pierwszej kolejności wyeliminuj z diety cukier. Jest źródłem kalorii, jednak pozbawia organizm składników mineralnych i odbiera witalność.

Nigdy nie unikaj tłuszczu

Brzmi nietypowo? Tłuszcz powinien dostarczać organizmowi 30% energii dziennie – to prawie 1/3 tego, co spożywasz! Mowa jednak o tłuszczach nienasyconcych zawierających kwasy omega 3 i 6 (np. oliwa z oliwek, olej rzepakowy, oleje orzechowe i te pochodzące z ryb). Pierwszy efekt zobaczysz na skórze – stanie się gładka i nawilżona, a jeśli nie brakuje ci wody i świeżych produktów – nabierze zdrowego koloru. Odpowiedniej jakości tłuszcz będzie dbał o właściwy poziom cukru w krwi, co zapobiega zachciankom i podjadaniu.

Dbaj o swój nastrój i redukuj stres

Ruszaj się Nie ma nic, co zastąpi ruch, i nic tak, jak ćwiczenia, nie dba o ciało oraz poziom witalności. W tygodniu uprawiaj zróżnicowaną aktywność – ćwicz intensywnie i krótko oraz spokojnie i długotrwale. Dbaj o różne formy ruchu, zwłaszcza na świeżym powietrzu. 

Złość piękności szkodzi” – to samo śmiało można powiedzieć o stresie. Ten z kolei szkodzi poczuciu młodości oraz zdolności organizmu do radzenia sobie ze szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, takimi jak zanieczyszczenie powietrza czy niezdrowa żywność. Spacer, zdrowe jedzenie, ćwiczenia wyciszające (takie jak joga), codzienne małe przyjemności, otaczanie się życzliwymi ludźmi, a także czas na domowy salon piękności – te małe rzeczy, na które wiele z nas „nie ma czasu”, wpływają długofalowo na wygląd, poziom szczęścia i zdrowie.

| czerwiec/ sierpień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

URODA

Zadbane stopy w pięknych, odkrytych butach – to marzenie każdej kobiety. W ciepłe dni chcemy pochwalić się zwłaszcza wypielęgnowanymi i zadbanymi paznokciami oraz gładkimi, miękkimi piętami – zabiegi, które pozwolą to osiągnąć, są proste i przyjemne oraz mogą być w dużej mierze wykonane w domowym zaciszu.

Zrób peeling

✎ Paulina Lisiecka

PIĘKNE STOPY – ZADBANE STOPY

Wymocz stopy Przyjemna, 10 - czy 15-minutowa kąpiel stóp pomoże zmiękczyć zrogowaciały naskórek i ułatwi jego usunięcie. Wystarczy miska z ciepłą wodą z dodatkiem soli kosmetycznej albo płatków mydlanych. Jeśli twoje stopy nadmiernie się pocą, do wody dodaj napar z ziół (dużą ilość świeżego tymianku, pokrzywy czy szałwii zalej gorącą wodą i zostaw do ostygnięcia) – podziała odświeżająco i pomoże wyregulować pracę gruczołów potowych. Jeśli natomiast chcesz ulżyć stopom zmęczonym i opuchniętym, użyj kosmetyku z wyciągiem z rumianku, lawendy lub nagietka.

Wypielęgnuj paznokcie

Usuń zgrubienia Do tego celu możesz użyć pumeksu, tarki lub domowych urządzeń do pedicure (zwykle elektryczne) – bądź jednak delikatna, nie trzyj skóry zbyt mocno. Uszkodzenia mechaniczne pięt mogą sprawić, że trudno będzie ci chodzić. Do usuwania zgrubień nigdy nie używaj nożyków do skórek ani żyletek.

To zabieg niezwykle przyjemny – wygładzi skórę i ułatwi późniejsze wchłanianie kremu. Wybierz kosmetyk w ulubionym zapachu, możesz także przygotować domowy specyfik (np. z ziaren zmielonej kawy oraz żelu pod prysznic). Systematyczny peeling stóp (latem przynajmniej raz w tygodniu) zapobiegnie nawarstwianiu się martwych komórek, a skóra z łatwością będzie oddychać.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

Piłowanie, polerowanie, nakładanie odżywki oraz malowanie płytki paznokcia latem powinno stać się codziennością, podobnie jak to robisz w przypadku dłoni. Paznokcie stóp należy zawsze piłować na prosto – nie wycinamy ani nie piłujemy boków płytki, ponieważ może to doprowadzić do ich wrastania. Płytka musi w całości przylegać do łożyska. Do piłowania używaj tekturowego lub szklanego pilniczka – nie poszarpie płytki.

URODA

NASZ EKSPERT Katarzyna Schwermer – kosmetyczka z 12-letnim doświadczeniem. Prowadzi salon kosmetyczny Madam w Luboniu Dzięki pedicure usuniemy nadmiernie zrogowaciały naskórek i wypielęgnujemy paznokcie. Jest to niezwykle przyjemny i dający natychmiastowy efekt zabieg wykonywany przy użyciu nowoczesnej frezarki do stóp. Nie ma się czego obawiać – pedicure jest zupełnie bezbolesny. Rozpoczynamy kąpielą z dodatkiem soli lub eterycznych olejków, które zmiękczą stopy i je nawilżą. Następnie dokładnie osuszamy stopy, pryskamy płynem dezynfekującym i sprawdzamy, czy nie ma konieczności usunięcia modzeli, wrastających paznokci lub odcisków. Jeżeli na stopach nie występują żadne objawy chorobowe, opiłowujemy paznokcie – bezwzględnie na prosto. Frezarką usuwamy zrogowaciały naskórek z pięty. Dodatkowym, uprzyjemniającym zabieg elementem może być masaż stóp lub nawilżenie parafiną. Na koniec wybieramy ulubiony kolor lakieru, malujemy paznokcie i smarujemy stopy kremem lub balsamem nawilżającym, odświeżającym, regenerującym.

5 6

Wmasuj krem Krem to twój letni przyjaciel – domowe SPA stóp zawsze zakończ masażem z jego użyciem. Dobrze jednak, by zabieg ten stał się codzienną rutyną – odżywczy krem najlepiej nakładać wieczorem, przed snem – wtedy dobrze się wchłonie i odżywi skórę stóp. Dla lepszego efektu możesz nałożyć grubszą jego warstwę, a do spania założyć skarpetki.

Codzienne nawyki Na piękny wygląd stóp wpływ ma wiele czynników – wszelkie zabiegi pielęgnacyjne pomogą stopom wyglądać zdrowo i ładnie, jednak nie zastąpią codziennych, dobrych nawyków. Wygodne, oddychające obuwie, dbanie o relaks (po długim dniu poleżmy 15 minut z nogami uniesionymi do góry – opartymi o kanapę czy pufę) czy codzienną higienę to podstawa. Latem stopy są szczególnie narażone na uszkodzenia mechaniczne oraz przegrzanie, które mogą przerodzić się w odciski czy zgrubienia. Jeśli nadmiernie się pocą, warto pomyśleć o dezodorancie do stóp lub talku, który wchłonie wilgoć. Jeśli masz taką możliwość, zaopatrz się w buty na zmianę, np. w miejscu pracy. Te codzienne nawyki zaprocentują pięknym wyglądem stóp i dumą ich właścicielki. 

Bezwzględnym przeciwwskazaniem do pedicure jest cukrzyca, przyjmowanie sterydów i leków przeciwkrzepliwych, brodawki, zakażenia lub choroby takie jak zanokcica (ropne zapalenie związane z zakażeniem wałów paznokciowych wokół paznokci dłoni i stóp).

REKLAMA

FIT!

WEŹ GŁĘBOKI ODDECH I… ĆWICZ

✎ Paulina Lisiecka, Grzegorz Kordylas

Tabata – skuteczna metoda na spalanie tłuszczu

Z Poziom trudności: Z Zaopatrz się w: przyrządy typu hantle, sztanga – dostępne

na siłowniach.

Na czym polega? Interwałowy trening metaboliczny, wykorzystujący w równomierny sposób wiele grup mięśni. Tabata pomaga w krótkim czasie poprawić kondycję, cechuje się jednak bardzo wysoką intensywnością i nie należy wykonywać go częściej niż 2–3 razy w tygodniu, jednocześnie dbając o odpowiednie nawodnienie organizmu. Sesja treningowa składa się z 4-6 rund (w zależności od stopnia zaawansowania). W ramach każdej z nich wykonujemy 5 zróżnicowanych ćwiczeń oddzielonych 10 sekundowymi przerwami. Po skończonej rundzie, mamy 60 sekund na odpoczynek i przechodzimy do kolejnej rundy, która składa się z tych samych ćwiczeń. Cały trening trwa około 30 minut. Zaletą dyscypliny jest to, że nie wymaga żadnego sprzętu i szybko pomaga osiągnąć szczytową formę. Metodę tę opracował w 1996 toku dr Izumi Tabata, współpracujący ze sportowcami przygotowującymi się do olimpiady.

Z Dla kogo?

Dla wszystkich, którzy chcą poprawić swoją wydolność oraz zrzucić zbędne kilogramy. Nie ma ograniczeń wiekowych i kondycyjnych względem trenującego – nadaje się także dla osób na co dzień uprawiających zupełnie różne dyscypliny sportu (np. sporty siłowe i kolarstwo). Decydując się jednak na tę dyscyplinę, należy liczyć się z jego dużą intensywnością – tabata może być treningowym wyzwaniem.

Crossfit – koniec monotonii

Z Poziom trudności: Z Zaopatrz się w: karnet na siłownię – większości ćwiczeń

nie da się wykonać poza nią.

Na czym polega? Trening siłowo-kondycyjny, w którym ćwiczy się zarówno podnoszenie ciężarów, sprawność atletyczną, jak i wytrzymałość. W serii wykonuje się 6–8 ćwiczeń (20 sekund lub 30 powtórzeń); serie przeplatamy odpoczynkiem do ustabilizowania tętna. Obwód powtarzamy 1–3 razy. Każde ćwiczenie wykonuje się z maksymalnym obciążeniem i intensywnością. Dyscyplina wywodzi się ze Stanów Zjednoczonych, gdzie początkowo stosowana była w treningu policjantów, strażaków i żołnierzy marines. W Polsce zyskała popularność przed kilkoma laty, a dziś trenowana jest na wielu siłowniach pod okiem wyspecjalizowanych instruktorów. Zawody w crossfit – Reebok Crossfit Games – od wielu lat cieszą się ogromną popularnością. Od 2011 roku tytuł najbardziej wysportowanego człowieka świata należy do Amerykanina Richa Froninga Jr.

Dla kogo? Crossfit to uniwersalny zestaw ćwiczeń przeznaczony w zasadzie dla każdego – dzięki możliwości samodzielnego wyznaczenia sobie granic treningowych trening może zacząć nawet zupełnie początkująca osoba. Warunkiem powodzenia jest regularność ćwiczeń i stopniowe zwiększanie obciążenia. Crossfit nada się szczególnie dla tych, którzy chcą schudnąć i wymodelować sylwetkę, a także dla wszystkich prowadzących stresujący tryb życia.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

REKLAMA

FIT! Spinning – rowerowa energia

Z Poziom trudności: Z Zaopatrz się w: wygodny strój, może być specjalnie przeznaczony

do spinningu (buty, które można wpiąć w pedały roweru, ewentualnie inne sportowe na grubej i twardej podeszwie, a także spodenki ze specjalną wkładką, która poprawi komfort siedzenia na wąskim siodełku roweru). Do treningu, oprócz sprzętu, konieczny jest instruktor, łatwo bowiem, trenując, przeciążyć stawy – samodzielny trening w domu powinien być kontrolowany i nie trwać dłużej niż 45 minut.

Na czym polega? To nic innego jak ćwiczenia na rowerze stacjonarnym, nieco różniącym się od tych spotykanych w domach. Rower do spinningu był wzorowany na rowerach kolarskich i początkowo miał służyć kolarzom do treningów poza sezonem. Spinning to trening aerobowy korzystnie wpływający na układ oddechowo-krążeniowy – ćwiczenia te to wielka frajda i mnóstwo korzyści. Każdy trening wykonywany w grupie jest inny od poprzedniego, w rytm innej muzyki. Możliwe są chociażby wersje interwałowa i wytrzymałościowa. Jest to też świetny sposób na zgubienie dodatkowych kilogramów i poprawę kondycji.

Dla kogo? Dla wszystkich, a szczególnie tych, którzy lubią tradycyjną jazdę na rowerze, spinning będzie dla nich urozmaiconą wersją takiego treningu. Muzyka narzuca tempo jazdy, a kreatywny instruktor podpowiada, gdzie akurat jesteśmy – na górskim szlaku, na równinie, na krętej drodze w lesie, informując o koniecznej zmianie obciążenia. Regularne treningi wzmocnią układ oddechowo-krążeniowy, odporność i kondycję.

UŻYWAJ PULSOMETRU Spinning warto trenować z pulsometrem – zapewni dokładny pomiar uderzeń serca, co jest bardzo ważne w celu obliczenia fazy, w której spalany jest tłuszcz. Najefektywniejsze zrzucanie zbędnych kilogramów następuje przy 65% tętna maksymalnego (przybliżona wartość, jaką osiąga człowiek zależnie od swojego wieku).

J | lipiec / wrzesień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

FIT! J

TRX – trening w zawieszeniu

Z Poziom trudności: Z Zaopatrz się w: TRX – to urządzenie może zastąpić wiele

maszyn dostępnych na siłowni; można je zastąpić zwykłą linką wspinaczkową lub taśmą transportową odpowiednio związaną (w kształt litery Y).

BOSU – złap balans

Na czym polega? To najpopularniejszy przyrząd przeznaczony do treningu w zawieszeniu. Jego twórcą jest amerykański komandos Randy Hetrick, który poszukiwał mobilnego urządzenia umożliwiającego żołnierzom trening w trudnych warunkach. TRX to zestaw niewiarygodnie wytrzymałych pasków w kształcie litery Y, za pomocą których można wykonywać ćwiczenia z wykorzystaniem masy własnego ciała. Regulowane paski zawiesza się na drzewie, futrynie lub drążku. Przy jego użyciu trenować można wszystkie grupy mięśni. TRX nie wymaga specjalnych pomieszczeń, a jedyną granicą w doborze ćwiczeń jest wyobraźnia.

Z Poziom trudności: Z Zaopatrz się w: BOSU, miękkie buty sportowe, butelkę

Dla kogo? Dla wszystkich, którzy chcą mieć możliwość wszechstronnego treningu w różnych warunkach – także na wakacjach czy wyjeździe służbowym. Przyrząd można zawsze zabrać ze sobą.

wody.

Na czym polega? Jest jednym z najbardziej innowacyjnych rozwiązań w świecie fitnessu. BOSU to przyrząd gimnastyczny o kształcie półkuli, oparty na twardej podstawie (platforma o średnicy ok. 63 cm) – połączenie piłki i stepu. Jedna strona jest dynamiczna, miękka, druga twarda, stabilna. Pomaga w ćwiczeniu równowagi i wytrzymałości. W oparciu o niego powstało wiele programów treningowych przeznaczonych zarówno dla sportowców, jak i amatorów, a także dzieci i młodzieży. Koszt takiego urządzenia to kilkaset złotych (można jednak skorzystać z bosu na siłowniach – wiele z nich jest w nie wyposażonych), jednak efekty osiągane dzięki ćwiczeniom są nie do przecenienia.

Dla kogo? Dla różnych grup wiekowych – zależnie od planu ćwiczeń. Ćwiczenia z BOSU są niezwykle atrakcyjne i możliwe do modyfikowania na wiele sposobów; oddziałują na wiele partii mięśniowych, wbrew pozorom nie tylko na dolne partie ciała. Trening przeznaczony dla wszystkich, którzy chcą dobrze się bawić, jednocześnie modelując sylwetkę.

REKLAMA

| RODZINA ZDROWIA | lipiec / wrzesień 2015 |

FIT! Power Pump – wyciskanie w rytm muzyki

Z Poziom trudności: Z Zaopatrz się w: butelkę wody i karnet na siłownię – po-

trzebne będą sztanga/hantle i step; instruktorzy wykorzystują często także inne przybory do ćwiczeń, by urozmaicić trening.

Na czym polega? Ogólnorozwojowy trening ze sztangą opracowany w USA na początku lat 90. Jest to połączenie aerobiku z treningiem siłowym, głównie przy akompaniamencie muzyki. Jego idea jest bardzo prosta: instruktor prezentuje ćwiczenia, a każdy z uczestników treningu dobiera sobie do nich własne obciążenie. Ćwiczenia są bardzo intensywne, a przerwy krótkie. Szybko czuć też ich efekty – godzina treningu to nawet kilkaset spalonych kalorii.

Dla kogo? Dla wszystkich, którzy chcą schudnąć i wyrzeźbić sylwetkę. Zajęcia mogą być alternatywą dla siłowni, jednak nie są przeznaczone dla osób chcących rozbudować masę mięśniową. Power pump jedynie wzmacnia podstawowe grupy mięśniowe, przypominając trening interwałowy – to kompleksowy zestaw ćwiczeń z wykorzystaniem obciążeń od 1 do 25 kg, zależnie od zaawansowania uczestników. To też ćwiczenia w grupie, co może być znacznym ułatwieniem dla tych, którzy mają problem z samodzielną motywacją oraz regularnością treningową. 

REKLAMA

| lipiec / wrzesień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

URODA FIT!

Umysł

NARZĘDZIE ZMIANY SYLWETKI Od jutra zacznę się zdrowo odżywiać, biegać, pójdę na siłownię, od jutra rzucam słodycze. Ciągłe wymówki i odkładanie w czasie realizacji naszych zamierzeń sprawiają, że cel, jakim jest zmiana sylwetki, wciąż pozostaje pieśnią przyszłości. Co sprawia, że mimo pierwotnych chęci i zapału nie zmieniamy planów w działania?

✎ Marta Orłowska

Ograniczenia istnieją głównie w naszej głowie, nie pozwalając osiągnąć celów lub zatrzymując nas w połowie ich realizacji. Czemu mimo pierwotnie sporych chęci odpuszczamy? Jedną z najczęstszych przyczyn jest brak systematyczności oraz planu działania. Spontaniczne trenowanie łatwo porzucić – po wygaśnięciu początkowego zaangażowania konieczny jest plan, który utrzyma nas w ryzach i zmusi do działania.

Wszystko zaczyna się w głowie

Marta Orłowska – trener personalny, instruktorka siłowni, filolog języka szwedzkiego; lubi także zdrowo i ciekawie gotować. www.martaorlowska.pl

Najważniejsza jest motywacja – element, nad którym należy pracować każdego dnia. Motywacja to siła napędowa, która skłania do działania. Jej podstawą może być rzecz lub osoba, która coś osiągnęła, zrealizowała swój cel – zbliżony do naszego. Motywacją może też być wyobrażenie nas samych na mecie. Wyobraź sobie, jak chciałbyś wyglądać – stwórz dokładny obraz siebie po zmia-

„Motywacja jest tym, co pozwala zacząć. Nawyk jest tym, co pozwala Ci wytrwać.” Jim Ryun 44

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ lipiec / wrzesień sierpień 2015 2015 | |

URODA FIT!

nie. Zobacz zdjęcia siebie sprzed lat lub zdjęcia innych osób, które wyglądają tak, jak i ty chciałabyś wyglądać. Przyczep je do lodówki, ustaw jako tapetę pulpitu na komputerze lub umieść w innym widocznym miejscu – dzięki temu dwa razy zastanowisz się, nim sięgniesz po wysokokaloryczną przekąskę lub zrezygnujesz z zaplanowanego treningu.

Na dobry początek Zacznij od inwestycji w dobry strój sportowy – odpowiedni do dyscypliny, jaką chcesz uprawiać. To pierwszy krok do zmiany – wydałeś pewną kwotę tylko po to, by zacząć.

Wykonuj pomiary+ Systematycznie wykonuj pomiary. Raz na tydzień, rano, na czczo – zapisuj wyniki i porównuj je z poprzednimi. Dzięki temu łatwo zaobserwujesz efekty – każde pół centymetra w pasie i kilogram mniej na wadze sprawi, że zechcesz więcej i więcej.

Rozplanuj tydzień

Włącz muzykę

Gdy poczynisz te przygotowania, zaplanuj cały tydzień – czas, gdy będziesz robił zakupy, gotował i trenował. Dzięki temu zyskasz pewność, że dasz radę wszystko wykonać. Nie pozwól, by coś cię rozpraszało – wymówkę, by przestać, zawsze łatwo znaleźć. Imieniny cioci, urodziny dziadka, impreza u znajomych – lista jest długa. Jednak mimo to pozwól sobie czasem na małe odstępstwo. Nie warto się oszukiwać – nie możesz cały czas być na wysokich obrotach, potrzebujesz przerw. Kontroluj je, zawsze wracając do diety i treningów.

Trening ze słuchawkami w uszach jest znacznie łatwiejszy – wesoła, energiczna muzyka pobudza przysadkę mózgową, dając sygnał o konieczności ruchu. Dzięki temu wysiłek fizyczny staje się czystą przyjemnością i chwilą dla nas samych – chwilą, gdy dbamy nie o innych, a o siebie i swoje ciało. W ten sposób odcinamy się od codziennych obowiązków, zostawiając złe emocje na siłowni, a do domu zabierając endorfiny. Pomyśl o tym, co da ci zmiana sylwetki i sposobu życia. Oprócz lepszego samopoczucia i zdrowia staniesz się panem własnego ciała, odzyskasz energię, by zmagać się z każdym kolejnym dniem z uśmiechem od ucha do ucha. 

Bądź systematyczny Pierwsze dni ćwiczeń są zwykle najbardziej efektywne i pełne zapału – motywacja utrzymuje się na wysokim poziomie, a treningi są częste i intensywne. Z czasem jednak inicjatywa spada, a inne obowiązki i zajęcia wygrywają z chęcią pójścia na siłownię lub rower. Zdrowa rutyna aktywności fizycznej to coś, nad czym najtrudniej pracować – wymaga samozaparcia i dyscypliny, nawet gdy za oknem pada deszcz, a znajomi proponują wspólny wieczór. Nawyk regularnych ćwiczeń przyjdzie z czasem, jeśli nie zaniedbamy początkowej energii, jaką wkładamy w zmianę stylu życia. Najlepszym sposobem jest „sztywne” ustalenie dni, w których trenujemy, a najlepiej także godziny – z czasem ciało samo będzie domagało się aktywności w tym czasie.

„Nigdy nie rezygnuj z osiągnięcia celu tylko dlatego, że osiągnięcie go wymaga czasu. Czas i tak upłynie.” H. Jackson Brown, Jr.

1 / Cel

Ustal go precyzyjnie. Mogą to być kilogramy, których chcesz się pozbyć, centymetry, które chcesz stracić, poprawa kondycji, wytrzymałości lub siły.

2 / Motywacja

Motywuj się każdego dnia. Znajdź 20 powodów, dla których chcesz zmienić swoje ciało.

3 / Planowanie

Zaplanuj posiłki na tydzień, ustal, kiedy robisz zakupy, a kiedy gotujesz. Wpisz w kalendarz datę treningu i czas, jaki na niego przeznaczysz.

4 /Systematyczność

Podobnie jest z treningiem personalnym i rozpisaną dietą – zapłacenie za nie sprawi, że docenisz ich wartość znacznie bardziej, niż gdybyś otrzymał je za darmo.

Niech twoje działanie będzie ciągłym procesem. Nie przestawaj przy pierwszej małej przeszkodzie.

5 / Ćwiczenia

Wybierz dyscyplinę Siłownia to tylko jedna z opcji. Treningiem może być zumba, jogging, jazda na rowerze – zwłaszcza podczas letnich popołudni, które dodatkowo zapewnią nam dawkę witaminy D, wpływającej pozytywnie na układ kostny, zęby, a także zapobiegającej chorobom serca i nadciśnieniu. By wysiłek był skuteczny, a kolejne treningi na wciąż wysokim poziomie, muszą być dobrane do indywidualnych potrzeb, umiejętności i zainteresowań. Rodzaj aktywności fizycznej powinien wpisywać się w styl życia, tak by nie był ani zbyt nudny, ani zbyt trudny.

7- KROKÓW

do pięknej sylwetki:

Motywujące cię do działania, takie, jakie będziesz lubić.

Trenuj w parze Istotnym wsparciem w procesie zmiany sylwetki może być partner lub przyjaciel. Ćwiczenie w towarzystwie jest znacznie łatwiejsze – bliska nam osoba lub trener personalny zachęci do trzymania diety lub pójścia na trening. Warto zwrócić się o pomoc do trenera, który podtrzyma motywację na wysokim poziomie, podpowie w kwestii ćwiczeń, udzieli wskazówek w związku z dietą.

6 / Regeneracja

Przeznacz jeden dzień na saunę, spacer na świeżym powietrzu, nastrojową kąpiel bądź masaż. Daj ciału energię na kolejne dni.

7 / Działanie

Wprowadź wszystkie założenia w życie.

| czerwiec/ | lipiec / wrzesień sierpień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

KOMU W DROGĘ... RODZINA NA WAKACJACH

Podróże małe i duże

Joanna Tchorzewska Autorka reportaży z dalekich podróży dla „Polska The Times” i „Dookoła Świata”. Miłośniczka podróży z plecakiem, od niedawna mama już planująca rodzinne wakacje.

✎ Joanna Tchorzewska

Klasyka gatunku, czyli Hel Polskie wybrzeże daje nam wiele możliwości. Piękne, piaszczyste plaże ciągnące się wzdłuż wybrzeża, a także wiele atrakcji dla najmłodszych – to Hel. Do największych atrakcji Helu należy port rybacki, latarnia, a także bunkry z czasów II wojny światowej i Garnizon Marynarki Wojennej. To właśnie na Mierzei Helskiej Polska Marynarka Wojenna ma port wojenny. Z kolei bunkry i fortyfikacje z czasów II wojny światowej zobaczyć można w Muzeum Obrony Wybrzeża. Wrażenie robi m.in. dawna niemiecka, dziś odnowiona, bateria Schleswig-Holstein. Największą atrakcją dla dzieci jest jednak fokarium. To jedyne miejsce w Polsce, gdzie z bliska można zobaczyć te piękne, zagrożone wyginięciem zwierzęta. Czas nad morzem powinien upływać nam na słodkim lenistwie przeplatanym aktywnością i zabawą, np. w formie turnieju siatkówki plażowej.

Zamiast afrykańskiego safari, czyli Białowieża Dzikie zwierzęta żyją nie tylko w Afryce – poznajmy polskiego króla puszczy, żubra. Białowieża oferuje najmłodszym i ich rodzicom bliskie spotkanie z naturą – prawdopodobieństwo spotkania w parku zwierząt jest niemal 100-procentowe. W Białowieskim Parku Narodowym najlepiej polować na dziką zwierzynę z aparatem fotograficznym. Z łatwością ustrzelimy żubra czy nawet wilka. Zwierzęta zamieszkują część Rezerwatu Pokazowego. Po parku można spacerować albo zdecydować się na trzygodzinną podróż kolejką wąskotorową z godzinnym postojem. Po czasie spędzonym na łonie natury warto wybrać się do oddalonej o 20 km od Białowieży Hajnówki, gdzie mieści się aquapark.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

REKLAMA

Górskie wyzwania rowerowe, czyli Bieszczady Świetnym pomysłem na rodzinne wakacje jest wyjazd w miejsce, gdzie można pojeździć na rowerach. Dla poczatkujących idealne na takie wycieczki będą Bieszczady – a dokładnie Baligród. Trasę można rozpocząć w niewielkim parku, gdzie stoi średni czołg T-34. Stamtąd kierujemy się na Bystre, Rabe, przejeżdżamy przez przełęcz Żebrak i docieramy do Mikowa, następnie jadąc do Smolnik. Wytrwali pojadą dalej do Woli Michowej i wrócą przełęczą Żebrak, przez Rabe i Bystre z powrotem do Baligrodu. To niezwykle malownicza i niezbyt trudna trasa, poruszamy się głównie po zniszczonym asfalcie.

Zabawa klockami, czyli Billund (Dania) Dzieci kochają parki rozrywki. Jednym z najstarszych i najpopularniejszych w Europie jest duński Legoland, mieszczący się w gminie Billund. Łączone loty do Billund oferuje m.in. Ryanair z przesiadką w Londynie lub Budapeszcie. Miejsce rocznie odwiedza 1,8 miliona osób, dzięki czemu to najpopularniejszy turystycznie region Danii zaraz po Kopenhadze. Na terenie Legolandu znajduje się też hotel z oddzielnym wejściem do parku rozrywki. Podczas pobytu można wykupić Resort Pass, który daje nieograniczony dostęp do Legoland Billund Resort, czyli do Legolandu, Lalandia Aquadome i Monkey Tonkey Land. W parku zobaczymy przede wszystkim najważniejsze budowle świata, które zostały zbudowane z milionów klocków lego; można odwiedzić również średniowieczny zamek, przejechać się kolejką górską albo spłynąć na tratwie po rwącej rzece. Znajdziemy tu zrekonstruowane miasteczko z Dzikiego Zachodu, wioskę Indian i statek piratów – oczywiście zbudowane z klocków lego.

KOMU W DROGĘ...

Miejski wypoczynek, czyli Berlin Berlin to idealne miasto na weekend nie tylko dla młodych ludzi żądnych klubowych wrażeń czy szalonych artystów, którzy chcą powłóczyć się po Kreuzbergu, ale także idealne miejsce na rodzinne wakacje. Z Warszawy do Berlina dojedziemy w zaledwie kilka godzin. Wycieczkę rozpocznijmy od wizyty w Tropical Island pod Berlinem. To gigantyczny kompleks basenowy przypominający tropikalną wyspę, na terenie którego jest mnóstwo atrakcji dla dzieci: pirackie statki, baseny, zjeżdżalnie. W samym Berlinie znajdziemy wiele miejsc przyjaznych rodzicom z dziećmi – warto pospacerować po mieście, robiąc przystanki w tzw. Kindercafe. To kawiarnie przyjazne dzieciom, gdzie są m.in. teatrzyki kukiełkowe i zajęcia rysunkowe. W menu znajdziemy smakołyki dla dzieci. Najwięcej tego typu miejsc znajduje się w dzielnicy Prenzlauer Berg.

W siną dal, czyli Porto Santo Wyspy w Archipelagu Madery to kraina wiecznej wiosny. To wystarczy, by stać się idealnym miejscem na rodzinne wakacje. Sprzyja przede wszystkim klimat, który zachęca do podróży nawet z najmniejszymi dziećmi. Warto zboczyć z głównego szlaku, pominąć Maderę i udać się na niewielką wyspę Porto Santo (43 kilometry od Madery), gwarantującą niczym niezmącony rodzinny spokój. Dla kogo? Dla miłośników plażowania i sportów wodnych. Porto Santo oferuje 9-kilometrowy pas piaszczystej plaży; w tle widać wydmy i winnice. Obowiązkowym punktem zwiedzania jest Vila Baleira – stolica Porto Santo położona między dwoma bliźniaczymi szczytami wyspy. Taka wycieczka może być pretekstem do opowiedzenia dzieciom historii Krzysztof Kolumba, odkrywcy Ameryki, który przyjechał tu w 1474 roku, by poślubić córkę zarządcy wyspy. Główny plac, przy którym mieszkał Kolumb, nie zmienił się wiele od tamtego czasu. W Muzeum można zobaczyć m.in. przypuszczalne portrety Kolumba. Na Porto Santo dopłyniemy promem z Funchal. 

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

W DOBREJ FORMIE

Poranki - czy robisz to dobrze? Chociaż trudno w to uwierzyć, poranek może być bardzo miłą porą dnia. Żyjemy w ciągłym stresie, jesteśmy zabiegani, brak nam wolnego czasu, pracujemy do późna, a rano zrywamy się z łóżka w ostatniej chwili. Zapominamy o tym, jak przyjemne może być celebrowanie poranka.

✎ Maja Ledzińska

Daj sobie czas

Nawodnij się

Bez wątpienia warto wstać chociaż 15 minut wcześniej, by podarować sobie kilka chwil spokoju i przyjemności. Jednak żeby to się udało, wstawanie trzeba rozpocząć już poprzedniego wieczora – od położenia się spać na tyle wcześnie, by dać sobie szansę na wyspanie. Zalecana dawka snu to. ok. 7 godzin na dobę.

Zacznij dzień od szklanki wody mineralnej. Wyobraź sobie, że w ten sposób myjesz swój organizm po nocnej bezczynności. Woda wspomaga pracę nerek, przez co organizm lepiej oczyszcza się z toksyn. Jeśli nie zapewnisz sobie wystarczającej ilości płynów (ok. 2,5 l dziennie), grozi ci osłabienie i ból głowy.

Rozruszaj się Nic tak nie budzi jak poranna gimnastyka. Wystarczy krótka sesja jogi, pilatesu czy ćwiczeń rozciągających. Regularna aktywność fizyczna, nawet kilkunastominutowa, oprócz pobudzenia umysłu znacznie poprawi twoją sprawność ruchową. Wpłynie też niezwykle korzystnie na kręgosłup, który zdecydowanie nie przepada za ośmiogodzinnym trybem pracy przed komputerem.

Posłuchaj muzyki

Zaplanuj dzień To bardzo ważny punkt. Zdenerwowanie przed nadchodzącym dniem pomoże zniwelować dokładne rozpisanie wydarzeń w kalendarzu. Dzięki temu poczujesz kontrolę nad tym, co ma się wydarzyć, ułatwi także reakcję w razie nieprzewidzianych sytuacji. I przy okazji o niczym nie zapomnisz! 

Włącz coś, co lubisz i co będzie towarzyszyło ci przez resztę poranka. Jeśli potrzebujesz pobudzenia, najlepsze będą rozbrzmiewające w całym domu energiczne rytmy. Jeśli natomiast przed tobą trudny i stresujący dzień, dobrym rozwiązaniem będzie spokojna muzyka, która pomoże ci się zrelaksować.

Weź szybki prysznic Poranny prysznic po wysiłku orzeźwi cię na długie godziny. Kąpiel powinna być chłodna (wystarczy 18°) – nie tylko pobudzi do działania, ale również wzmocni odporność. Poprawa samopoczucia gwarantowana!

| czerwiec/ sierpień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

W DOBREJ FORMIE

WODNE KILOGRAMY Latem zrzucamy z siebie grube ubrania na rzecz lekkich sukienek i przewiewnych koszul. Uczucie lekkości niekoniecznie jednak będzie tym zmianom towarzyszyć – niejednej osobie zdarzy się wejść na wagę i z zaskoczeniem stwierdzić, że pokazuje nieco więcej, niż się spodziewała, a letnie ubrania zmalały od poprzedniego sezonu. Jak stwierdzić, czy zbędne kilogramy to pozostałość po zimowym podjadaniu, czy może zapowiedź poważniejszej choroby, która objawia się nagromadzeniem wody w organizmie?

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

Aleksandra Kaczmarek – fizjoterapeutka, absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Ukończyła liczne kursy z zakresu diagnozowania i terapii dolegliwości w obrębie narządu ruchu. Jest certyfikowanym terapeutą metody Kinesiologytaping oraz instruktorem Rekreacji Ruchowej o specjalności Fitness. Jej codzienna praktyka opiera się na pracy z ciałem osób w każdym wieku, cierpiących na schorzenia narządu ruchu. Liczną grupę jej pacjentów tworzą sportowcy i tancerze, gdyż jako osoba aktywna fizycznie i wieloletnia tancerka potrafi doskonale zrozumieć zagrożenia i potrzeby związane z tymi formami ruchu.

W DOBREJ FORMIE

Z Zaburzenie gospodarki mineralnej

Skąd te kilogramy?

(za dużo sodu, za mało potasu) – naszym największym wrogiem jest pospolita sól kuchenna dodawana do produktów, w których potencjalnie nie powinna się znajdować oraz dieta uboga w produkty zawierające potas.

Prawie niemożliwe jest, by przytyć kilka kilogramów w niespełna tydzień.

ZWRÓĆ UWAGĘ, CZY ZAUWAŻASZ NASTĘPUJĄCE OBJAWY: • • • • • • •

poranne bóle głowy i ogólne osłabienie, wzmożone opuchnięcie w okolicy powiek, trudność z założeniem biżuterii (głównie pierścionków, bransoletek), wieczorne obrzęki wokół kostek, uczucie ciężkich nóg, wzdęty brzuch bez wyraźnych przyczyn trawiennych, cellulit (nie mylić z cellulitisem, który jest stanem zapalnym tkanki podskórnej), czyli wrażenie, że ciało jest jak gąbka.

Wodny ciężar Zatrzymywanie wody w ciele może być mylone z nadwagą, jednak bardzo często te dwie dolegliwości łączą się. Przeładowany toksynami i zbędnymi produktami przemiany materii organizm nie radzi sobie z usuwaniem „systemowych śmieci”, a co za tym idzie – nadmiaru wody.

Brak lub niewielka aktywność fizyczna – niedobór ruchu powoduje zastoje krwi żylnej, zwłaszcza w obrębie kończyn dolnych, i zaburza pracę pompy mięśniowej w łydkach, co często skutkuje obrzękami wokół kostek.

GŁÓWNE PRZYCZYNY TO:

Z Niedobór wody w organizmie – pa-

radoks, który ratuje organizm przed zbyt dużym odwodnieniem. Ciało niczym wielbłąd zaczyna gromadzić każdą kroplę wody w każdej wolnej przestrzeni pozatkankowej, by w razie kolejnego niedoboru sięgnąć po zapasy.

Ciąża i zmiany hormonalne – zwłaszcza w końcowej fazie ciąży oraz zaburzenia gospodarki sodowo-potasowej mogą przyczyniać się do zatrzymywania wody w tkankach. Uwaga – warto być pod stałą kontrolą lekarską lub fizjoterapeutyczną w przypadku obrzęków uniemożliwiających swobodne poruszanie się.

Z Zmiany hormonalne – u kobiet zarówno doustna antykoncepcja, jak i naturalne zmiany przedmiesiączkowe przyczyniają się do gromadzenia płynów w ciele; jest to jednak proces naturalny i powinien zniknąć wraz z końcem miesiączki.

REKLAMA

| lipiec / wrzesień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

W DOBREJ FORMIE J

Niektóre leki – w tym niesteroidowe leki przeciwzapalne czy niektóre sterydy.

Z Przebywanie w wysokich temperatu-

rach – upały powodują rozszerzenie naczyń krwionośnych i spowolnienie przepływu krwi i limfy, które w efekcie wolniej wracają do serca i zalegają głównie w dalszych odcinkach ciała (dłonie, stopy).

Nieprawidłowa dieta lub dieta odchudzająca – dieta zbyt restrykcyjna powodująca nadmierne odwodnienie, a wysokosodowa i wysokobiałkowa wiąże cząsteczki wody oraz zatrzymuje je w ciele.

Jest na to sposób Uchwycenie źródła dolegliwości jest bardzo ważnym krokiem do rozwiązania problemu gromadzenia wody w organizmie. Oto kilka rad, dzięki którym wróci uczucie lekkości, a niechciane obrzęki znikną:

Ruszaj się Podstawowe lekarstwo na zdecydowaną większość naszych dolegliwości. Aktywność fizyczna pozwoli nam pozbyć się zbędnych produktów przemiany materii (które oddamy wraz z potem), przyspieszy pracę nerek oraz usprawni układ krążenia poprzez zaangażowanie ogromnej pompy mięśniowej (głównie kończyn dolnych). Nie zapomnijmy jednak, by po dużym wysiłku ponownie uzupełnić płyny wartościowymi napojami, np. domowym izotonikiem.

Pij więcej wody Zaleca się, aby dorosła osoba przyjmowała około 2,5 litra płynów dziennie. Pamiętajmy, że lekka zupa czy kompot podany do obiadu również się liczy. Jeśli jednak mamy dosyć wody (zaleca się wysokozmineralizowaną, z całkowitą sumą składników mineralnych powyżej 1500 mg/l), sięgnijmy po soki owocowo-warzywne. Uwaga – absolutnie nie poleca się pić alkoholu, który początkowo może dawać wrażenie ugaszonego pragnienia, jednak powoduje odwodnienie, co w reakcji obronnej skutkuje zapobiegawczym zatrzymaniem wody i zmniejszeniem filtracji przez nerki.

Zbilansuj dietę Warto wyeliminować produkty zawierające sól (przekąski, wędliny gotowe) oraz żywność wysokoprzetworzoną na rzecz świeżych warzyw i owoców (w tym arbuzy, melony, czereśnie, seler, pietruszka) oraz roślin strączkowych, które regulują gospodarkę mineralną i ułatwiają detoksykację organizmu.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

Poddaj się zabiegom fizjoterapeutycznym, kosmetycznym i SPA (w tym sauna) Specjalistyczny zabieg manualnego drenażu limfatycznego wykonany przez wykwalifikowanego fizjoterapeutę lub kosmetyczkę może w znaczący sposób usprawnić pracę układu chłonnego, który odpowiada za odprowadzenie nadmiaru płynów z tkanek; jego niewydolność zamienia nasze ciało w „gąbkę”. Uwaga – rozważ korzystanie z kąpieli saunowych, jeśli cierpisz na problemy z układem krążenia.

kolejny krok - konsultacja z lekarzem Jeśli mimo podjętych działań uporczywe obrzęki nadal występują, warto zrobić gruntowne badanie lekarskie i skonsultować ich wyniki z lekarzem, aby wykluczyć poważniejsze schorzenia narządów wewnętrznych, takie jak: Choroby nerek – w tym zespół nerczycowy i kłębuszkowe zapalenie nerek; Choroby wątroby – może pojawić się wodobrzusze; Zakrzepica żył głębokich – obrzęk w towarzystwie dokuczliwego bólu, nieraz zaczerwienienia i ucieplenia opuchniętej okolicy; Żylaki – głównie w obrębie podudzi; towarzyszą im obrzęki, zmiana zabarwienia skóry i ogólne uczucie dyskomfortu; Niewydolność serca – mogą towarzyszyć jej kłopoty z oddychaniem; Choroby tarczycy – głównie niedoczynność objawiająca się obrzękami w obrębie twarzy. 

BLIŻEJ NAS

5 kroków

i j c a t p e c k a do samo ✎ Małgorzata Floraszek

Pozytywny obraz siebie to klucz do odczuwania szczęścia. Nie chodzi wcale o przesadny samozachwyt – istotą jest raczej to, aby polubić w sobie rzeczy zwyczajne i naturalne. Ludziom świadomym swoich zalet łatwiej jest w życiu osiągać sukcesy, śmiać się, przyjaźnić i rozwijać. Akceptacja siebie jest siłą, którą każdy z nas może w sobie odnaleźć. Aby to zrobić, wystarczy 5 kroków:

SPÓJRZ OCZAMI INNYCH Czytając stworzoną przez siebie listę, zastanów się, co dopisałaby do niej życzliwa ci osoba. O czym wspomnieliby znajomi, jeśli dostaliby za zadanie wyliczenia twoich zalet?

ZMIEŃ NASTAWIENIE

Przygotuj swój umysł do pracy nad sobą tak, jak do każdej innej. Znajdź wygodne miejsce i zarezerwuj sobie czas. Usiądź, odpręż się i zanurz się w rozmyślaniach. Na początek wyobraź sobie, jak inaczej będziesz się czuć, kiedy w pełni pokochasz siebie. Zastanów się, jak będziesz wówczas żyć, rozmawiać, pracować.

POMYŚL POZYTYWNIE Kiedy twój umysł zaakceptuje tę wizję, zastanów się, jakie 10 umiejętności, cech czy zdolności cię charakteryzuje. Nie muszą to być wielkie sprawy. Może świetnie gotujesz lub kiedy mijasz sąsiada, zawsze się uśmiechasz? Z pewnością wypełnisz listę. Zapisz wszystkie zalety, a następnie zastanów się nad jeszcze jedną (a może i trzema?) i także dodaj ją do listy.

NAUCZ SIĘ CZEGOŚ NOWEGO

Teraz nadszedł czas na naukę. Pomyśl, czego mógłbyś się nauczyć, jaką nową umiejętność zdobyć. Wybierz taką, o której myślałeś wcześniej. Znajdź w sobie silne pragnienie, które doda ci sił do realizacji celu.

ZAAKCEPTUJ NIEUNIKNIONE W życiu każdego człowieka istnieją rzeczy, na które nie mamy wpływu. Zdefiniuj je i nie trać czasu na zajmowanie się sprawami, których i tak nie da się zmienić. Dzięki temu będziesz mieć go więcej na realizowanie spraw naprawdę ważnych.  | czerwiec/ sierpień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

BLIŻEJ NAS

Moja

b Paulina Lisiecka

oda

do życia

ANNA WYSZKONI Muzyka czy rodzina? Czy zdarzyło Ci się stać przed takim wyborem? AW: Całe szczęście nie, choć wybór byłby oczywisty – rodzina jest dla mnie najważniejsza. Z odrobiną chęci i dobrą organizacją wszystko da się połączyć – bogate życie rodzinne i spełnienie zawodowe. Bycie rodzicem i artystką to dla mnie naturalne połączenie. Jest mi łatwiej także dzięki mojej mamie, która od początku bardzo mi pomaga.

Czy Twoje dzieci również kochają muzykę? AW: Mój 14-letni syn jest bardzo muzykalny, Pola podobnie – bardzo lubi śpiewać i tańczyć, szybko łapie teksty piosenek i nuci je. Jestem skłonna powiedzieć,

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

że jest moją fanką. Mój syn już niestety nie. Ma zupełnie inne zainteresowania muzyczne, ale nie próbuję go w tym hamować. Muzyka towarzyszy mu cały czas, choć jako dziecko miał wiele pomysłów na życie. Pamiętam, jak chciał zostać rolnikiem. Trwało to dość długo, wspierałam go w tym, choć pewnie sam już o tym zapomniał. Teraz ma zupełnie inne spojrzenie na świat. Najnowszy singiel promujący płytę Życie jest w porządku nosi tytuł Dzięki za dźwięki. Czy jest coś jeszcze, za co chciałabyś podziękować światu? AW: Ta piosenka to moja oda do życia. Mówi o tym, że życie nie zawsze układa się tak, jak byśmy chcieli i po naszej myśli, a mimo to

fot. Marlena Bielińska

Twoja córka od dawna jeździ z Tobą na koncerty. Podobno zdarzało się, że płakała w trakcie ciszy, a nie wtedy, gdy byłaś na scenie. To prawda? AW: Tak, pewnie dlatego, że w ciąży koncertowałam do 8. miesiąca. Potem, kiedy się urodziła, jeździła z nami. W czasie koncertu spała pod opieką opiekunki, a budziła się, gdy koncert się kończył i od razu chciała do mamy. Pierwszy rok był dla nas niezwykle ważny – to wtedy buduje się największą więź rodziców z dzieckiem. Chciałam, by czuła naszą bliskość.

BLIŻEJ NAS

jest piękne i trzeba z niego korzystać. Uwielbiam ten utwór, szczególnie za tekst, który napisał dla mnie Jacek Cygan. Właśnie taką muzyką chcę dziękować za wszystko, co dostałam od losu.

granicę... Nie stawiam sobie przeszkód – jeśli chcę pojechać na weekend do Londynu, a dzieci muszą zostać z babcią, robię to i nie mam wyrzutów sumienia. Przecież na co dzień spędzam z nimi niemal cały swój czas.

Tekst rzeczywiście na długo zostaje w pamięci. AW: Tak naprawdę tekst jest najważniejszy – największymi hitami stają się piosenki z dobrymi tekstami, takimi, które będą aktualne nawet za trzydzieści lat. Piosenka musi być o czymś, żeby móc się z nią identyfikować, znaleźć w niej fragment siebie. Żeby być wiarygodnym w muzyce, należy ją poczuć. Życie składa się z rożnych chwil – smutnych, wesołych – i taka też jest moja płyta. Powinniśmy pamiętać, że życie jest w porządku, ale dużo zależy od nas.

A jak z wysypianiem się? AW: Bywa ciężko… Chociaż lubię wcześnie wstawać, nawet jeśli późno chodzę spać. To przyzwyczajenie związane również z opieką nad dziećmi. Nasze poranki muszą być dobrze zorganizowane. W trasie jest oczywiście inaczej – czasem mogę spać dłużej, innym razem bardzo krótko. Jednak adrenalina przed koncertem sprawia, że zapominam o zmęczeniu po nawet najdłuższej podróży.

W tej kwestii jesteś wzorem. Bycie spełnioną mamą i zdolną kobietą show-biznesu z piękną sylwetką to już codzienność. W czym tkwi tajemnica Twojego sukcesu? AW: Mam szczęście i dobre geny. Na scenie spalam mnóstwo kalorii, a to niezwykle pomaga. Dzięki temu w zasadzie nie muszę dodatkowo uprawiać żadnej aktywności sportowej. Moja praca to połączenie sportu i pasji. Chociażby w Tańcu z gwiazdami – nie schudłam, ale nabrałam masy mięśniowej. Intensywne treningi zrobiły swoje. Na co dzień jednak mój problem jest inny – muszę szczególnie dbać o to, by waga nie spadła, a nie wzrosła. Pilnuję więc zdrowej diety i regularnego jedzenia. Choć gdy jestem w trasie, jest to wielokrotnie trudniejsze – nadal jednak uważam, że chcieć to móc. Unikam fast-foodów, nawet w podróży wybieram zdrowe obiady i pełnowartościowe śniadania. Osoby związane z show-biznesem często czują, że mają przyzwolenie na niewłaściwe odżywianie ze względu na ciągłe podróże i brak czasu na samodzielne przygotowywanie posiłków. To nieprawda, że nie ma czasu – wystarczy wygospodarować pół godziny więcej, by zjeść zdrowy obiad po drodze czy przygotować śniadanie. Kwestia chęci i dobrej organizacji.

Latem nie będzie łatwiej znaleźć dodatkowego czasu na sen. AW: Letnie miesiące to dla mnie rzeczywiście czas wytężonej pracy, jednak mimo to od paru lat bardzo dbam o to, by znaleźć choć jeden weekend w lipcu lub sierpniu na wakacyjny wyjazd. Moje dzieci są w wieku

szkolnym, trudno więc zorganizować wakacje w innym okresie roku – choć gdy były młodsze, udawało nam się to robić. Mnie i mojemu partnerowi trochę czasu zajęło, nim doszliśmy do wniosku, że nikomu nic się nie stanie, gdy zrobimy sobie jeden weekend wolny i odpoczniemy. Paradoksalnie łatwiej dać wolne komuś niż sobie. AW: Czuję się odpowiedzialna za cały mój zespół. Kiedy ustalamy czas wolny, zawsze robimy to wspólnie. Wszystko jest kwestią chęci i nastawienia. Wyjazdy latem są łatwiejsze ze względu na dzieci. Ja uwielbiam podróże do ciepłych krajów zimą, jednak bycie rodzicem zobowiązuje. Czy tegoroczne plany już się wyklarowały? AW: Wyznaczyliśmy już sobie termin w tym roku, ale jeszcze zastanawiamy się nad tym, gdzie spędzimy ten czas. Może spontanicznie wykupimy wakacje dzień przed wylotem? 

„

Życie nie zawsze układa się tak, jak byśmy chcieli i po naszej myśli, a mimo to

jest piękne i trzeba z niego korzystać.

”

Jak w natłoku obowiązków znaleźć jeszcze czas dla siebie? AW: Trzeba to sobie poukładać. Rzeczywiście przez wiele lat oddana byłam tylko muzyce i dzieciom, cały czas moje życie toczyło się wokół tych dwóch rzeczy. Niedawno jednak stwierdziłam, że muszę się zatrzymać i znaleźć więcej czasu dla siebie. Teraz staram się znaleźć czas na realizację marzeń – dużych i małych – a także drobne przyjemności takie jak zakupy, wyjazdy za | czerwiec/ sierpień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

BLIŻEJ NAS

Małgorzata Floraszek – psycholog, terapeuta. Uzyskała certyfikat ukończenia zaawansowanego szkolenia psychoterapeutycznego w podejściu terapii skoncentrowanej na rozwiązaniu, który uprawnia do samodzielnego prowadzenia terapii. Ambasadorka metody „kids skills” w Polsce. Uczestniczka ponad 500 godzin szkoleń z zakresu pomocy psychologicznej. Opracowała autorski program warsztatów i szkoleń związanych z zagadnieniem porozumienia oraz współdziałania. Autorka książki Sztuka negocjacji w rodzinie.

ZWIĄZKI

BLISKIE-DALEKIE Związki międzyludzkie to niełatwa sprawa. Moment spotkania, a później trwanie w bliskości wymaga od każdej ze stron zaangażowania, emocji, czasu oraz oddania części swojego życia. Spotkanie na swej drodze drugiego człowieka, który nas zachwyci, to jeszcze nie związek. Budowanie relacji zawsze wymaga działania, a związek, o który się nie troszczymy, z czasem staje się kruchy i niepewny. Co, jeśli dodatkową trudnością jest duża odległość dzieląca partnerów?

✎ Małgorzata Floraszek

Największa liczba związków rozpoczyna się latem. Relaksująca aura tej pory roku wzmaga w ludziach poczucie szczęścia oraz budzi, nieco uśpione zimą, potrzeby towarzyskie. W promieniach słońca stajemy się bardziej otwarci na ludzi i nieco bardziej tolerancyjni. To wręcz idealny czas na nowe uczucia.

Naprzeciw miłości Miłość scala związek, ale zanim się pojawi, poprzedza ją spotkanie dwojga ludzi. Pierwsze często bywa kwestią przypadku, jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby szczęściu dopomóc. Podobno matka księżnej Kate zadbała o to, aby jej córka spotkała księcia Williama umieszczając ją w odpowiedniej szkole. Kiedy w życiu pojawia się ktoś, na kim nam zależy, pora przystąpić do działania – o związek trzeba dbać bezustannie, inaczej stanie się słaby i nietrwały. Zwłaszcza o taki, w którym odległość dzieląca partnerów utrudnia utrzymanie zażyłości na wysokim poziomie. Dużym wyzwaniem w takiej sytuacji są trzy podstawowe uczucia: tęsknota, samotność i niepewność. Jednak jeśli relacji poświęcimy wystarczająco dużo uwagi, ma szansę przetrwać i rozwijać się pomimo długotrwałej rozłąki.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

BLIŻEJ NAS

Wspólne doświadczenia i codzienność Związek między partnerami wzmacnia się wraz ze wzrostem liczby wspólnych doświadczeń. Przez doświadczenie nie należy rozumieć jedynie wspólnego skoku na spadochronie (choć dlaczego nie?). Są nimi także kwestie bardziej prozaiczne, np. spacery, wymiana poglądów czy przygotowanie kolacji. Im więcej w naszej pamięci chwil spędzonych na wykonywaniu tych samych czynności i przeżywaniu jednakowych emocji, tym więcej nas łączy. Podczas wakacyjnych chwil dużo jest rzeczy, które partnerzy mogą robić wspólnie – wracają wtedy do codzienności pełni emocji i wspomnień, które długo wspominają i o których rozmawiają. Jeśli dzieli ich odległość i nie zawsze istnieje szansa na późniejsze wspólne przeżywanie codzienności, dobrze by dzielili się swoimi przeżyciami i opowiadali sobie często o zwykłych sprawach – trudnościach i radościach dnia codziennego.

Przyjaźń Solidną podstawą każdego związku pomiędzy ludźmi jest przyjaźń. Jeśli między partnerami uda się zbudować taki rodzaj relacji, w której znajdzie się miejsce na wzajemne zrozumienie, powierzanie sobie tajemnic oraz akceptację zarówno tego, co dobre, jak i tego, co niedoskonałe,

Kryzys związany z rozłąką nie jest ani dobry, ani zły. Można przecież spojrzeć na tę nieprzewidywaną wcześniej sytuację życiową jako na szansę zobaczenia siebie oraz drugiej osoby w nowym świetle. To możliwość przyjrzenia się relacji w jak dotąd nieznanych aspektach. Pozwala na skruszenie muru rutyny we wzajemnych kontaktach. Pielęgnowanie uczucia na odległość nie należy do łatwych, ale nie jest też niemożliwe. W dzisiejszych czasach łatwiej niż kiedykolwiek wcześniej kochającym się ludziom dbać o miłość. Żeby utrzymać związek i przetrwać chwile pełne tęsknoty i niepewności warto:

Z Z Z Z

istnieje szansa na zbudowanie zgranego związku opartego na zaufaniu.

Jak wytrwać?

Kiedy parę przeznaczonych sobie osób zaczyna dzielić wielokilometrowa odległość, dbanie o związek wygląda nieco inaczej. Nawet związki z kilkuletnim doświadczeniem i dotychczasowym poczuciem stabilności oraz bezpieczeństwa w sytuacji długoterminowych rozłąk potrzebują odnalezienia nowych sposobów podtrzymywania satysfakcjonującego poziomu bliskości, emocji, zaangażowania oraz intymności. Kiedy jeden z partnerów wyrusza w świat (na przykład na emigrację zarobkową), kluczową umiejętnością partnerów staje się elastyczność i związana z nią umiejętność wprowadzania zmian w życiu.

Z Z Z Z Z

Nie da się zbudować związku bez kroku w nieznane. Możliwe jest pielęgnowanie każdego rodzaju relacji, nawet tej, w której dwoje ludzi dzieli wiele kilometrów. To, jaka będzie nasza więź, w dużej mierze zależy od tego, w jaki sposób będziemy wzajemnie o nią dbali. 

tak często, jak to możliwe, kontaktować się ze sobą i rozmawiać – telefonicznie, mailowo, SMS-owo, za pomocą komunikatorów internetowych i portali społecznościowych. Komunikacja jest kołem zamachowym każdej relacji międzyludzkiej; w rozmowach budować wizje wspólnej przyszłości poprzez snucie planów; pisać pełne uczuć i czułości listy miłosne; umawiać się, aby w tym samym czasie, choć w różnych miejscach, wykonywać te same czynności; wzajemnie obdarować się upominkami;

realizować wspólne zainteresowania; podczas wzajemnych odwiedzin spotykać się ze znajomymi; oglądać te same programy telewizyjne i filmy; radzić się sobie wzajemnie nawet w prostych sprawach; zaskakiwać się wzajemnie drobnymi prezentami; wierzyć w swój związek; obdarzyć partnera zaufaniem.

| czerwiec/ sierpień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

KĄCIK DIABETYKA RODZINA NA WAKACJACH

Z CUKRZYCĄ W ŚWIAT Chwile odpoczynku, relaksu, podróży, czas spędzony na łonie natury z najbliższymi – wakacje to czas, gdy chcemy oderwać się od codzienności. Chorując na cukrzycę, możemy tak samo jak osoby zdrowe cieszyć się z uroków wolnego czasu, pamiętając jedynie o kilku ważnych zasadach dotyczących zachowania diety i przyjmowania leków.

✎ Paulina Nowak

PAMIĘTAJ

Pierwszą rzeczą, jaką powinien spakować cukrzyk do wakacyjnej walizki, jest glukometr i zapas pasków, płyn do dezynfekcji oraz insulina – w odpowiedniej ilości (dwu-, a nawet trzykrotnie więcej niż normalnie). Przy sobie (plecak, damska torebka, bagaż podręczny) należy mieć aktualnie używany zapas, natomiast większą ilość – w bagażniku lub bagażu rejestrowanym (przed wylotem sprawdź, w jaki sposób linia lotnicza przewiduje przewożenie leków – możliwe, że będzie potrzebne zaświadczenie od lekarza nt. choroby i konieczności przewożenia leków i igieł). Po dotarciu na miejsce insulinę najlepiej umieścić w chłodziarce (w temperaturze pokojowej może być przechowywana max. do miesiąca). Konieczne są także jednorazowe wstrzykiwacze – niezbędne w trudnych warunkach higienicznych oraz w przypadku zagubienia lub zniszczenia pena.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ lipiec / wrzesień sierpień 2015 2015 | |

Jeśli zgubisz lub zniszczysz zapas insuliny, zgłoś się do najbliższego szpitala. Insulina to lek ratujący życie, dlatego możesz być pewny, że pomoc zostanie ci udzielona.

Oznaczanie poziomu cukru podczas wakacyjnego wyjazdu staje się nieco bardziej restrykcyjne niż zwykle – badanie ma sens jedynie wtedy, gdy przeanalizowane zostanie pod kątem wielkości i czasu posiłku, aktywności fizycznej czy dodatkowego stresu. Letnia wyprawa wiąże się niemal zawsze ze zmianą trybu spożywania i godzin posiłków oraz ich rodzaju. Również emocje, jakie towarzyszą przedsięwzięciu, są inne. Konieczne jest więc odpowiednie przygotowanie się.

KĄCIK DIABETYKA

Wakacyjna lista diabetyka • pen z dodatkowym dozownikiem • jednorazowe wstrzykiwacze • insulina albo tabletki przeciwcukrzycowe • glukometr oraz paski do glukometru • inne przyjmowane leki • lanceciki • karta z informacją o chorobie/ paszport cukrzycowy • przekąski, cukierki • plastry na otarcia i odciski

Aktywnie czy z umiarem? Decydując się na aktywne wakacje, zaplanujmy dokładnie dietę oraz czas przyjmowania leków. Wysiłek fizyczny jest oczywiście wysoce zalecany, musi jednak wiązać się z troską o niedopuszczenie do niedocukrzenia – warto więc zwiększyć ilość spożywanych węglowodanów (np. zjadając dodatkową przekąskę) lub

obniżyć dawkę insuliny. Przed wyjazdem należy koniecznie skonsultować się z lekarzem. Po intensywnym i długim wysiłku sportowym (nie zaleca się jedynie uprawiania sportów ekstremalnych) zagrożenie hipoglikemią może utrzymać się nawet przez kilka godzin.

Cukrzyca all inclusive Osoby chorujące na cukrzycę zmagają się z problemem spożywania posiłków na wakacjach zorganizowanych. Jeśli mamy taką możliwość, decydując się na wyjazd w egzotyczne kraje, wybierzmy wakacje all inclusive – dzięki temu będziemy mieli swobodny dostęp do kuchni, co da możliwość indywidualnego dostosowania posiłków (ich ilości i zawartości). Nie będzie też kłopotu ze zbyt małą liczbą posiłków czy posiłkami niewystarczająco kalorycznymi. W hotelach możemy swobodnie komponować dania, mamy dostęp do dużej ilości warzyw, które w wakacyjnej wersji diety będą niezwykle pożądane. Jedząc w restauracji, wybierajmy posiłki light – zwykle wśród dań dla osób na diecie. Rzadko niestety zdarza się, by w takich miejscach były dostępne dania przeznaczone typowo dla diabetyków. Jeśli nie ma takiej możliwości,

Paszport cukrzycowy

Książeczka z informacjami na temat cukrzycy i jej przebiegu: typ, dawkowanie leków, ich nazwy w języku angielskim lub języku kraju, do którego wyjeżdżamy, informacje o alergiach, dane osobowe chorego, kontakt do lekarza prowadzącego, grupa krwi, informacje nt. ubezpieczenia (dane ubezpieczyciela, numer polisy). Taka karta może okazać się niezbędna w przypadku zasłabnięcia czy konieczności udzielenia pomocy osobie chorej na cukrzycę.

najlepiej wybrać białe mięso (np. z grilla), ryby z rusztu, świeże surówki, a na deser truskawki lub morele – te owoce mają zmniejszoną zawartość węglowodanów.

REKLAMA

| lipiec / wrzesień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

KĄCIK DIABETYKA

Kuchnia światowa – wersja dla cukrzyka

WŁOCHY

Nowe smaki, nieznane potrawy, światowe specjały – które z nich możemy jeść, a które zdecydowanie odrzucić, jeśli chorujemy na cukrzycę?

GRECJA

Kuchnia grecka jest bardzo przyjazna diabetykom. Najczęstszy składnik wielu potraw – oliwa z oliwek – ma działanie obniżające poziom cukru we krwi, a także pomaga zapobiegać chorobom serca i układu krążenia. Grecy lubią łączyć cielęcinę lub wołowinę z makaronem. Ta makaronowa zapiekanka zwana jest grecką lasagne lub pastitsio. Uważajmy z jego spożywaniem – to duża ilość mięsa i produktów mącznych. Warto poszukać lasagne z pełnoziarnistym makaronem. Bardzo popularne w kuchni greckiej są także dania wegetariańskie, a głównymi składnikami sałatek są przeważnie świeże ogórki i jogurty. Słynna na cały świat sałatka grecka składa się ze świeżych warzyw, sera feta i oliwek.

GRECJA

WŁOCHY

Podobnie jak w przypadku Grecji region południowych Włoch, oprócz tego, że pełny jest atrakcji turystycznych i pięknych widoków, znany jest również z bardzo zdrowej i smacznej kuchni. Potrawy regionalne opierają się głównie na makaronach (w diecie cukrzyka raczej w małych ilościach) i oliwie. Region ten słynie z oliwy extra vergine i pizzy (jeśli zrobiona jest z białej mąki i z dużą ilością żółtego sera, lepiej wybrać sałatkę lub inne danie ze świeżych warzyw).

EGIPT

Egipska kuchnia to swego rodzaju mieszanka kuchni Bliskiego Wschodu i regionu śródziemnomorskiego, a jej tradycja sięga aż 4000 lat. By się w nią zagłębić, warto odwiedzić restauracje w głębi miast, ponieważ menu hotelowe bardzo często dostosowane jest do przyjeżdżających z Europy gości. Kuchnia bazuje na kombinacji warzyw i mięs, jest również bogata w przyprawy takie jak kurkuma czy kolendra. Popularne są również bób (niezalecany w diecie cukrzyka) i fasola. Lepiej wybrać ciecierzycę lub soczewicę.

Uwaga na skorupiaki

Podróżując wzdłuż wybrzeży Adriatyku, nie sposób nie natknąć się na potrawy przyrządzone z wyławianych w jego wodach ryb i owoców morza. Jeśli chorujesz na cukrzycę, powinieneś uważać z ich konsumpcją. O ile grillowanie, czy pieczone ryby mogą być częścią twojej diety, to to samo danie smażone na tłuszczu powinno być na cenzurowanym. To samo dotyczy skorupiaków i mięczaków.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ lipiec / wrzesień sierpień 2015 2015 | |

EGIPT

KĄCIK DIABETYKA

•

Kofta – jedna z najpopularniejszych egipskich potraw to kofta, czyli szaszłyk z jagnięciny. Chuda jagnięcina to danie mogące śmiało zaistnieć w menu diabetyka, a dobrze przyrządzona kofta, pieczona na rożnie, to kwintesencja zróżnicowanej kuchni Egipskiej. Sałatka po arabsku – daniem, na które warto się skusić podczas wizyty w Egipcie, jest sałatka tabbouleh. Składająca się z kaszy kuskus, oliwy z oliwek, warzyw i mięty wyglądem i smakiem bardziej przypomina potrawę kuchni śródziemnomorskiej, choć przepis na nią powstał w Libanie. Wakacje w jednym z krajów arabskich mogą być jedyną okazją do spróbowania tej sałatki w oryginalnym wydaniu.

sem, głównie drobiem lub jagnięciną, będzie doskonałą propozycją obiadową dla cukrzyka. Zamiast kuskusu można wybrać choćby brązowy ryż. Idealnym dodatkiem do kaszy kuskus jest ciecierzyca. W menu wielu restauracji dostępny jest również kuskus wegetariański.

TURCJA Bardzo popularną we wszystkich krajach arabskich alternatywą dla tłustych fast-foodów jest falafel, czyli nic innego jak smażona ciecierzyca lub bób z sezamem w postaci kulek lub kotlecików. Choć danie to jest bardzo bogate w jeden z podstawowych elementów zdrowej diety – białko roślinne, nie jest polecane w diecie diabetyka czy osoby zmagającej się z nadwagą.

TUNEZJA

TURCJA

TUNEZJA

Tunezja słynie z jednej z najbardziej pikantnych kuchni świata. Jest to zasługa używania niezliczonej ilości przypraw i sosów, w tym harissy, czyli pikantnego chilli z dodatkiem czosnku. Podobnie jak w Egipcie, tutejsza kuchnia to mieszanka kuchni z pobliskich regionów. Nietrudno tu o sałatki z warzyw i owoców bogato rosnących w całym kraju, owoce morza i ryby wyławiane z Morza Śródziemnego, a nawet… francuskie bagietki! Narodowym daniem Tunezji jest kuskus produkowany z pszennej kaszki o tej samej nazwie. Jeśli podawany w niewielkiej ilości, z chudym, pieczonym mię-

Turcja to kraj, który w wyniku swojego położenia łączy dwa światy – europejski i wschodni. Podobnie jest z kuchnią, która łączy wiele smaków. Żeby jednak poznać smak prawdziwych tureckich potraw podczas wakacji, należy wyjść poza hotelowe mury i ruszyć do miejsc, w których serwowane są lokalne potrawy. Podróżując po Turcji, nie sposób nie zauważyć, jak bardzo jej mieszkańcy uwielbiają słodycze. Tamtejsze wyroby, zwłaszcza te najsłynniejsze, chałwa sezamowa czy baklawa, czyli dalszy kuzyn ciasta francuskiego, są jednak niewiarygodnie słodkie, więc niewskazane w diecie cukrzyka.

•

Baklawa – deser popularny w kuchni tureckiej przyrządzony z ciasta listkowego, przełożony warstwami pokrojonych orzechów z cukrem lub miodem. Uwaga – danie to, choć smakowite, powinno być podziwiane raczej w gablocie w cukierni niż na własnym widelcu.

•

Nie tylko mięso – w Turcji zupy jada się o każdej porze dnia. Kebab to towar eksportowy, bardzo popularne są również dania wegetariańskie. Podstawowym składnikiem wielu z nich jest bakłażan. Jednym z najpopularniejszych specjałów z jego wykorzystaniem jest imam bayildi czyli bakłażan faszerowany warzywami.

Wakacje to okres, w którym dbanie o dietę cukrzycową jest o wiele trudniejsze niż w innym czasie w roku – dostęp do sezonowych owoców, nie zawsze zalecanych, słodkie przysmaki, nowe dania w obcych krajach, które chętnie byśmy spróbowali, nie ułatwiają dyscypliny w diecie. Wiedza na temat wartościowych zamienników potraw, a także rzetelne zapoznanie się z kuchnią kraju, do którego wyjeżdżamy, mogą być bardzo pomocne.  | czerwiec/ | lipiec / wrzesień sierpień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

ZDROWIE NA TALERZU

SŁODKI smak lata Słodkie desery, przygotowane z myślą o alergikach, latem są jeszcze łatwiejsze do przygotowania – dostępność świeżych, sezonowych owoców, ułatwia zadanie. Zobacz przepisy blogerki Katarzyny Jankowskiej, autorki książki Mama alergika gotuje. Na wyjątkowe okazje i weź udział w naszym konkursie! NAJŁATWIEJSZE CIASTO w ŚWIECIE

c 15 min. + czas pieczenia 45 min.  łatwe składniki MOKRE:

I 125 g wegańskiej margaryny lub masła klarowanego (nie dla wegan) I 1 łyżeczka naturalnego ekstraktu z wanilii I 125 ml mleka jaglanego o temperaturze pokojowej I 3 łyżki wody I 150 ml świeżego soku ze słodkiej pomarańczy lub naturalnego soku jabłkowego

sprawdzamy drewnianym patyczkiem, czy jest suche w środku; jeśli nie, zostawiamy w piekarniku na kolejne 5 minut i wyjmujemy. 10. Upieczone ciasto odstawiamy w foremce do przestudzenia na 10 minut, następnie wyjmujemy z foremki, przekładamy na kratkę i pozostawiamy do całkowitego wystygnięcia.

Katarzyna Jankowska – Znana również jako MAG. Autorka bloga mamaalergikagotuje.pl i książek Mama Alergika Gotuje. Tradycyjnie oraz Mama Alergika Gotuje. Na wyjątkowe okazje. Przez ostatnie 4 lata wyczarowała ponad 800 dań bez jajek, mleka, soi, selera, kakao, orzechów i miodu, w tym ponad 400 dodatkowo bez glutenu. Z jej przepisów korzystają alergicy, weganie, wegetarianie, osoby na diecie bezglutenowej i biegacze. Członkini Polskiego Towarzystwa Alergologicznego.

składniki SUCHE:

I 200 g mąki jaglanej I 200 g mąki kukurydzianej lub owsianej bezglutenowej I 1 łyżka bezglutenowego proszku do pieczenia I 1/4 łyżeczki sody oczyszczonej I 50 g cukru trzcinowego, bardzo drobnego I 2 jabłka I szczypta cynamonu (można pominąć) I cukier puder lub inulina do posypania ciasta (można pominąć)

180°C w opcji z termoobiegiem. 2. Mokre składniki mieszamy ze sobą w kolejności: stopiona margaryna lub masło, ekstrakt z wanilii, mleko, woda, sok. 3. Mąkę przesiewamy z proszkiem do pieczenia i sodą, dodajemy cukier, mieszamy. 4. Mokre składniki przelewamy do suchych, miksujemy na małych obrotach do momentu ich połączenia się. 5. Foremkę smarujemy niewielką ilością oleju, wykładamy papierem do pieczenia. 6. Gotowe ciasto przelewamy do foremki. 7. Jabłka obieramy ze skórki, kroimy w cienkie plasterki. 8. Plasterki jabłek układamy na cieście, wciskając je w nie delikatnie. Posypujemy cynamonem. 9. Ciasto wkładamy do nagrzanego piekarnika i pieczemy około 45 minut,

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

fot. Katarzyna Jankowska

PRZYGOTOWANIE: 1. Rozgrzewamy piekarnik do

ZDROWIE NA TALERZU

TORCIK GRYSIKOWY Z BORÓWKAMI I GALARETKĄ

c 30 min. (bez chłodzenia galaretki i ciasta)

 łatwe składniki:

I 1500 ml mleka ryżowego lub z komosy ryżowej (quinoa) I 40 g wegańskiej margaryny lub masła klarowanego (nie dla wegan) I 30 ml syropu roślinnego lub 25 g cukru pudru trzcinowego I 1 łyżeczka ekstraktu waniliowego I 100 g kaszy manny orkiszowej NA SPÓD:

I 200 g daktyli suszonych bez pestek I łyżka mleka roślinnego I 1 łyżka oleju lnianego I 1 łyżka melasy z chleba świętojańskiego I około 25 g poppingu z amarantusa lub bezglutenowych płatków owsianych

wkładamy ponownie do lodówki i pozostawiamy do całkowitego schłodzenia na godzinę. 8. Na zastygniętą kaszę mannę wykładamy przygotowane borówki, zalewamy je już schłodzoną i gęstniejącą galaretką, ponownie umieszczamy ciasto w lodówce do całkowitego zastygnięcia. 9. Gotowe, zimne ciasto wyciągamy z lodówki, kroimy na porcje na krótko przed podaniem, najlepiej na drugi dzień.

Deser dla alergika

Przygotowywanie deserów bez jajek, mleka czy glutenu może być niezwykle kłopotliwe, gdyż to często podstawowe ich składniki. Obecnie jednak problem gotowania dań bez tych alergenów jest dużo mniejszy niż jeszcze kilka lat temu. Dla początkujących kucharzy rozeznanie się, gdzie ukryte są alergeny, nie jest łatwe, a samo gotowanie to proces zmian w diecie, które prowadzą i do eliminacji alergenów, i do zdrowszego stylu życia.

dodatkowo:

I 500 ml galaretki cytrynowej na żelatynie (nie dla wegan) lub 500 ml galaretki owocowej na agarze I 250 g świeżych borówek I forma o średnicy 20 cm PRZYGOTOWANIE: 1. Przygotowujemy galaretkę

Przepisy i zdjęcia potraw pochodzą z najnowszej *książki Katarzyny Jankowskiej „Mama alergika gotuje. Na wyjątkowe okazje” (Wydawnictwo Edipresse), która ukazała się na rynku w kwietniu 2015 roku.

fot. Katarzyna Jankowska

cytrynową lub galaretkę owocową na agarze. 2. Myjemy i osuszamy borówki. 3. Przygotowujemy spód do ciasta: daktyle zalewamy mlekiem roślinnym i olejem, przepuszczamy przez maszynkę lub rozdrabniamy blenderem, dodajemy melasę z chleba świętojańskiego i popping z amarantusa, wgniatamy popping w masę, w razie konieczności dodajemy łyżkę mleka lub wody (masa musi być zwarta, raczej sucha). 4. Na spód formy do ciasta wykładamy przyszykowaną masę daktylową, dokładnie wyrównujemy jej powierzchnię, wkładamy do lodówki na czas przygotowywania kaszy manny. 5. Mleko wlewamy do małego garnka, dodajemy tłuszcz, syrop roślinny i zagotowujemy. 6. Do gotującego się mleka wlewamy ekstrakt waniliowy i stopniowo powoli, wsypujemy kaszę mannę, stale mieszamy, aby nie powstały grudki, gotujemy aż do uzyskania gęstej konsystencji (około 2 minut). Jeśli podczas gotowania powstaną grudki, jeszcze ciepłą kaszę blendujemy przez chwilę na gładki krem. 7. Ciepłą kaszę mannę wylewamy na schłodzony w tortownicy spód. Ciasto

KONKURS

Upiecz jedno ze słodkich dań, które publikujemy na łamach „Rodziny Zdrowia” nr 2, i przyślij jego zdjęcie na adres konkurs@rodzinazdrowia.pl, w tytule e-maila pisząc: „Konkurs MAG”. Sześć najładniejszych zdjęć nagrodzimy książkami Katarzyny Jankowskiej „Mama alergika gotuje. Na wyjątkowe okazje.” Na Wasze zdjęcia czekamy do 30 lipca 2015 r.! Regulamin konkursu dostępny jest na stronie www.rodzinazdrowia.pl/regulamin

| czerwiec/ sierpień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

ZDROWIE NA TALERZU RODZINA NA WAKACJACH

Joanna Matyjek – kulinarna blogerka, miłośniczka dobrego jedzenia, autorka strony www.odczarujgary.pl. Nałogowo gotująca mama Piegusa, szczecinianka zakochana w Warszawie. Kolekcjonerka starych książek kucharskich i bibelotów z duszą.

Letnie wieczory skłaniają do spędzania czasu na świeżym powietrzu, a grillowanie jest tego idealnym wypełnieniem. Dziś grill to nie tylko kiełbaski – pieczony może być niemal każdy rodzaj mięsa, warzywa, owoce, a nawet sery. Przyrządzona samodzielnie marynata i świeże przyprawy, a także spora ilość zielonej sałaty z warzywami na pewno pobudzi nasze kulinarne zmysły.

Grilluj! METODY GRILLOWANIA

1 / METODA

BEZPOŚREDNIA

Polega na szybkim grillowaniu przygotowanych składników w wysokiej temperaturze, czyli od razu po rozpaleniu grilla. Prosta zasada jest taka, że danie obracamy tylko raz. Ta metoda dotyczy dań takich jak kurczak, indyk (bez kości), filety ryb, steki, burgery, pieczywo, sery, owoce i niektóre warzywa. Czas grillowania: do 30 minut.

2 / METODA

POŚREDNIA

Samo zdrowie Grillowanie jest cennym sposobem obróbki termicznej mięsa – dzięki niemu wytapia się tłuszcz, a w daniu zostaje więcej cennych składników. O smaku dania z grilla decyduje jakość produktu, marynata i sposób grillowania. Mięso wybierajmy najwyższej jakości, warzywa kupujmy u sprawdzonych dostawców.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

Marynaty warto przygotowywać samemu – wystarczy rozetrzeć czosnek z oliwą, dodać sól, paprykę i ulubione zioła. Używajmy smaków, które kochamy. Grillowanie to nie to samo co pieczenie – konieczna jest stała kontrola grillowanych potraw, tak by nie dopuścić do ich spalenia. Jedzenie spalone jest niejadalne i może być trujące.

To grillowanie wolne, pośród rozsuniętych, rozżarzonych węgli. Tak grillujemy duże kawałki mięsa (również z kością), wieprzowinę, żeberka – dzięki temu są upieczone w środku i niespalone na zewnątrz. Przy tej metodzie zamykamy pokrywę grilla, dzięki czemu temperatura unosi się i wraca do mięsa – uzyskany efekt można porównać do pieczenia w piekarniku z termoobiegiem. Grillujemy wolno i równomiernie. Pamiętajmy jednak, by nie otwierać pokrywy co kilka minut – to sprawia, że ciepło ucieka, a grillowanie trwa dłużej. Czas grillowania: powyżej 30 minut.

ZDROWIE NA TALERZU

Jak grillować? Pamiętajmy, by mięsa nie układać bezpośrednio na ruszcie nisko nad ogniem. Dobrze zamarynowane świetnie piecze się położone na specjalnych aluminiowych tackach, tuż nad rozżarzonym węglem (jednak nie na płomieniach). W innym razie wytapiający się tłuszcz spadnie na rozżarzone węgle i spali się, a wraz z dymem osiądzie z powrotem na mięsie – to szkodliwe substancje, które mogą być rakotwórcze. Bezpośrednio na ruszcie możemy piec tylko te potrawy, które potrzebują niewiele czasu, by były gotowe do zjedzenia. Oliwą smarujemy mięso – nie ruszt, na którym będzie pieczone. Warzywa grillujemy krótko, dzięki czemu zachowują w sobie wszystkie cenne składniki odżywcze oraz są sprężyste i chrupiące. Zamarynowane mięso wyjmujemy z lodówki bezpośrednio przed włożeniem go na gril-

la – w wysokiej temperaturze, zostawione na stole, mogłoby stać się pożywką dla bakterii. Z tego samego powodu nie używajmy tych samych szczypiec czy widelca do surowego mięsa i innych produktów.

Grill grillowI nierówny • Drewno to najstarsze i najbardziej znane paliwo. Grillujemy tylko na drewnie liściastym (iglaste zawiera dużo żywicy, która spalając się, może uwalniać substancje szkodliwe). Choć dania grillowane na drewnie mogą mieć piękny zapach, musimy pamiętać, że będziemy mieli więcej dymu. Grillowanie na drewnie zajmie też więcej czasu – należy zaczekać ok. 2 godziny, aż z rozpalonego drewna pozostanie żar, na którym można piec. Może więc drewno warto zostawić do wędzenia lub na ognisko?

• Węgiel drzewny to nic innego jak wypalone drewno. To świetnie sprawdzające się paliwo pozwalające na szybkie uzyskanie żaru. Ma dobrą kaloryczność, łatwo je rozpalić. Pamiętajmy jedynie, by rozpalić go do momentu uzyskania lekko szarego popiołu i dopiero wtedy układać dania na ruszcie. • Brykiet to mieszanka różnych materiałów (trociny, miał, węgiel drzewny, słoma). Niewątpliwą zaletą brykietu jest możliwość uzyskania stałej temperatury (nawet do 4 h). • Rozpałka – do rozpalenia grilla używajmy specjalnych rozpałek (jednak tylko na początku – nie wrzucajmy podpałki, gdy na ruszcie znajduje się jedzenie). Niebezpieczne dla zdrowia jest używanie do rozpalania: ropy, parafiny, starych kartonów czy gazet. Obecna na dwóch ostatnich farba drukarska zmieni się w toksyczne związki podczas spalania.

REKLAMA

| lipiec / wrzesień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

ZDROWIE NA TALERZU

Grillowane burgery z kolendrą i kuminem

c ok. 30 min.  łatwe

składniki:

Mięso (4 burgery): I 600 g zmielonej wołowiny (np. antrykot) I 4 łyżeczki musztardy I 4 ogórki konserwowe pokrojone w małą kostkę I przyprawy: kumin, kolendra, sól, pieprz

I bułka I łyżka majonezu I łyżeczka pasty chilli I sałata I 2 łyżki konfitury z karmelizowanej w winie cebuli I 2 plastry sera cheddar (lub camembert) I 2 plastry boczku I plaster pomidora i marynowanego ogórka PRZYGOTOWANIE: 1. Mięso na burgera dobrze

wyrabiamy kilka minut. Dodajemy szczyptę kuminu i kolendry, łyżeczkę musztardy, ogórka pokrojonego w drobną kostkę; formujemy dowolny kształt. 2. Obie strony bułki podgrzewamy, smarujemy majonezem, nakładamy łyżeczkę chilli. 3. Grillujemy mięso 3 minuty z każdej strony. Po przewróceniu na drugą stronę, solimy i doprawiamy pieprzem, po chwili nakładamy ser. 4. Grillujemy plastry boczku, aż staną się chrupiące. 5. Na bułkę posmarowaną sosem nakładamy sałatę, mięso z serem, plastry boczku, karmelizowaną cebulę oraz pomidora i ogórka. 6. Składamy burgera, możemy wbić w niego ozdobny patyczek. KUMIN Ostra, mocna, lekko gorzkawa przyprawa o ostro-słodkim aromacie. Stosowana jako dodatek do potraw grillowanych, gulaszu i dań z kurczaka.

Sałatka z grillowanym arbuzem i fetą

c ok. 20 min.  łatwe składniki:

I plastry arbuza I miód I sól morska I świeża kolendra I feta I oliwa z oliwek I ocet balsamiczny PRZYGOTOWANIE: 1. Arbuza kroimy w trójkąty,

osuszamy ręcznikiem papierowym i smarujemy miodem. 2. Układamy na tackach przeznaczonych do grillowania. Grillujemy po ok. 7–10 minut z każdej strony. 3. Tak przygotowanego arbuza układamy na półmisku. Oprószamy go solą morską, świeżą, posiekaną kolendrą oraz fetą. Całość polewamy sosem przygotowanym z 3 łyżek oliwy, 2 łyżek octu balsamicznego i 1 łyżki miodu.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

ZDROWIE NA TALERZU KOLENDRA Dojrzałe nasiona kolendry są słodkie i aromatyczne. Najlepiej kupić ją w całości i rozetrzeć w moździerzu – wtedy jest najbardziej aromatyczna. Mielona kolendra szybko traci smak i aromat – należy przechowywać ją w szczelnym pojemniku. Latem warto zamrozić kolendrę w pojemniku na lód (po uprzednim blanszowaniu i pokrojeniu).

Grillowane krewetki z cytryną

c ok. 15 minut  łatwe składniki:

I krewetki I szynka parmeńska I kolendra I cytryna PRZYGOTOWANIE: 1. Krewetki oczyszczamy –

usuwamy pancerz i jelito. Krewetkę możemy owinąć plastrem szynki parmeńskiej – dzięki temu będzie bardziej chrupiąca i aromatyczna. 2. Grillujemy po 2–3 minuty z każdej strony. Każdą krewetkę przewracamy tylko raz. 3. Pod koniec grillowania krewetek na ruszt kładziemy pokrojone w ćwiartki cytryny, tak by delikatnie się zrumieniły. 4. Przed podaniem całość posypujemy posiekaną kolendrą, układając na talerzu z cytryną.

Grillowane szparagi w szynce parmeńskiej

c ok. 20 minut  łatwe składniki:

I 20 zielonych szparagów I łyżka oliwy z oliwek I 10 plasterków szynki parmeńskiej lub innej szynki suszonej I bazylia I 8 grubych kromek ciabatty sos:

I 6 łyżek octu balsamicznego I łyżka soku z cytryny I łyżeczka cukru I 5 łyżek oliwy z oliwek I 2 łyżeczki zmielonego czarnego pieprzu PRZYGOTOWANIE: 1. Szparagi umyć i odłamać zdrewniałe

końce. Łodygi obrać do ¼ wysokości od dołu. 2. Każdy szparag wysmarować oliwą z oliwek i zawinąć w pół plastra szynki. 3. Szparagi grillować ok. 15 minut, od czasu do czasu obracając aż do zrumienienia szynki. 4. Przygotować sos balsamiczny. Szparagi podawać z ciabattą, polane sosem balsamicznym i posypane bazylią.

Tę potrawę warto grillować w grillu z pokrywą – jej zamknięcie spowoduje obieg powietrza, dzięki któremu szparagi szybciej zmiękną. Po odkryciu zostawmy jeszcze na chwilę, by stały się chrupiące z zewnątrz. | czerwiec/ sierpień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

FAKT CZY MIT

obalamy zdrowotne mity!

✎ Monika Simińska

Zdrowe zEIby to biale zeIby Chrupkie pieczywo odchudza Jedząc chlebek ryżowy lub kukurydziany często jesteśmy przekonani, że się odchudzamy – w smaku ani słodki, ani słony, nie wzbudza więc podejrzeń. Nic bardziej mylnego. Produkty zbożowe to podstawowe źródło węglowodanów, których nie brakuje także w chrupkim pieczywie. Niestety ta forma pieczywa bardzo często zawiera także wysoki indeks glikemiczny (czyli średni, procentowy wzrost stężenia glukozy we krwi po posiłku), więc nie pozwoli nam sprawnie chudnąć. Zdecydowanie lepiej wybierać pieczywo pełnoziarniste, takie jak chleb razowy, pełnoziarniste makarony czy ryż i grube kasze. Te produkty, spożywane w rozsądnych ilościach, dostarczają organizmowi optymalną dawkę energii i nie powodują przybierania na wadze.

Łysi mężczyźni są lepszymi kochankami

Obecnie panująca moda na obfity męski zarost nie sprzyja temu przekonaniu. Mit wyrósł na przekonaniu, że łysienie wywoływane jest przez testosteron odpowiedzialny za wszystkie męskie cechy oraz za popęd seksualny. Tymczasem za wypadanie włosów bezpośrednio odpowiada enzym 5-alfareduktaza, a nie testosteron. Choć jest między nimi istotna zależność, to jednak enzym jest bezpośrednim sprawcą łysiny.

Białe plamy na paznokciach oznaką niedoboru wapnia Gładkie dłonie i piękne paznokcie to niewątpliwie wizytówka zadbanej kobiety. Nawet niewielkie zmiany na ich płytce są często dla kobiet powodem dyskomfortu. Białe plamki na paznokciach nie oznaczają wcale braku wapnia czy innych minerałów – to tylko drobne uszkodzenia, którymi nie warto się przejmować. Naszą uwagę powinny zwrócić raczej pionowe karby – w ten sposób organizm sygnalizuje niedobory cynku, żelaza lub witaminy B; z pewnością nie zaszkodzą wówczas suplementy diety bogate w te składniki.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

Gwiazdy show-biznesu i reklamy wybielających past do zębów przekonują, że tylko białe zęby są zdrowe. Tymczasem naturalny kolor zębów zależy od zabarwienia, grubości i gęstości zębiny przeświecającej przez szkliwo, a także od grubości i gęstości samego szkliwa. Związane jest to ze składem chemicznym twardych tkanek zęba (szkliwo i zębina) i stosunkiem ilościowym wapnia do fosforu w ich strukturze. Zdrowe zęby mogą więc przybierać lekkie odcienie żółci lub szarości. Oczywiście nie oznacza to, że ich posiadacze nie muszą się już nimi interesować. Żółta czy szara barwa uzębienia może być wywołana nabytymi przebarwieniami – wskutek picia kawy czy palenia papierosów lub być objawem nagromadzonego kamienia nazębnego.

FAKT CZY MIT

Gdy boli gardło, nie wolno jeść lodów Po goleniu włoski odrastają grubsze i mocniejsze

Moda na usuwanie włosów z nóg, pach czy okolic bikini panuje od zaledwie kilku dekad. Ziarno padło jednak na podatny grunt i wciąż zachodzimy w głowę, jak zrobić to jak najmniej boleśnie i tak, by włosy jak najdłużej nie odrastały. Golenie należy do najmniej trwałych metod, jednak nieprawdziwa jest obiegowa opinia, że po goleniu włoski odrastają grubsze i mocniejsze. Jest to tylko wrażenie wywołane tym, że przycięte włosy są ostro zakończone – są więc w dotyku bardziej szorstkie i wydają się ciemniejsze. Natomiast prawdą jest, że to regularna depilacja osłabia cebulki włosowe, przez co włoski są cieńsze i usuwa je się łatwiej oraz mniej boleśnie. Golenie z kolei nie ma wpływu na twardość owłosienia.

Zalecenie jedzenia lodów z powodu bólu gardła brzmi nieprawdopodobnie, jednak jest skuteczne. Lód zadziała jak zimny okład, czasowo zmniejszając ból i obrzęk oraz zwalniając proces namnażania mikrobów (które dobrze czują się w cieple). Dzięki temu chory mniej cierpi, rzadziej i łatwiej przełyka, a więc łatwiej też mu coś zjeść. Trzeba jednak pamiętać, że to wciąż łagodzenie dolegliwości, a nie leczenie przyczyny bólu, którą zdiagnozować musi lekarz.

Szczepionki sprawiają, że jesteśmy alergikami Podobnie jak żywność, pyłki roślin czy niektóre leki, szczepionki mogą wywołać reakcję alergiczną, jednak same w sobie nie są przyczyną alergii. Nie istnieją naukowe dowody na to, że dostępność szczepień wpływa na częstsze występowanie alergii. REKLAMA

KULTURALNIE

FILM

✎ Grzegorz Kordylas

„Focus” reż. Glenn Ficarra, John Requa, 2015

Wiecznie młody Will Smith (Nicky) i gwiazda Wilka z Wall Street Margot Robbie (Jess) w niecodziennej historii pary oszustów, których łączy coś więcej niż tylko stosunki czysto zawodowe. Nicky wdraża młodą Jess w tajniki swojego nie do końca legalnego zajęcia. Pogłębiające się między nimi relacje nieco komplikują całą sytuację, która wymyka się spod kontroli. Zaskakujący, pełen zwrotów akcji film twórców I love you Phillip Morris i Zły Mikołaj wciąga w świat, w którym duże pieniądze są na wyciągnięcie ręki. Świetne kreacje drugoplanowe – Adrian Martinez jako nieokrzesany wspólnik Nicky’ego oraz Gerald McRaney nadzorujący działania głównego bohatera.

MUZYKA

„Za jakie grzechy, dobry boże?” reż. Philippe de Chauveron, 2014

Film, którego nie sposób pominąć, wymieniając najlepsze komedie ostatnich miesięcy. Konserwatywni rodzice Claude i Marie nie mogą pogodzić się, że ich córki związały się z mężczyznami innych narodowości i wyznań. Film doskonale wyśmiewający poprawność polityczną nie tylko Francuzów, ale także każdego z nas, w błyskotliwy sposób ukazuje przy tym różnice międzykulturowe, które momentami wydają się nie do przeskoczenia. Genialne kreacje aktorskie na czele z ojcem rodziny Christianem Clavierem, kultową postacią francuskiego kina. Przezabawne dialogi wyśmiewające stereotypy stawiają ten film na równi z czołowymi komediami tego roku.

✎ Paulina Lisiecka

Mark Ronson, „Uptown Special” Kasia Cerekwicka, „Między słowami” Sony Music Entertainment, 2015

Najnowsza płyta Kasi Cerekwickiej ukazuje się po 5 latach milczenia – Między słowami to album wysmakowany, delikatny, dojrzały. To pozycja dla muzycznych smakoszy, szukających oryginalnych brzmień i głębokich w wyrazie tekstów. Album nawiązuje do muzyki lat 80. i 90. XX wieku. To pop w najlepszym tego gatunku wydaniu. Wokal Kasi Cerekwickiej jest kokieteryjny i uwodzi słuchacza piękną barwą – artystka jest melancholijna i wesoła na zmianę, z łatwością zmienia nastrój, nie drażniąc przy tym odbiorcy. Autorski projekt Między słowami to niemal manifest siły twórczej.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

Sony Music Entertainment, 2015

Mark Ronson nie jest na muzycznej scenie postacią anonimową. To on jest producentem takich hitów jak Rebab i Back to Black Amy Winehouse, Cold Shoulder Adele czy Lovelight Robbiego Williamsa. Pracował dla wielu artystów, dlatego żaden gatunek nie jest mu obcy, co widać na albumie Uptown Special. Płytę promuje światowy hit Uptown Funk z Bruno Marsem, który szybko podbił serca słuchaczy i doczekał się ponad 600 milionów wyświetleń w serwisie Youtube. Album inspirowany jest rytmami funkowo-soulowymi z przełomu lat 70. i 80., a lista gości jest tak różnorodna, jak dokonania w karierze Ronsona. Na płycie usłyszeć można legendę muzyki R&B Stevie Wondera, rockmana Kevina Parkera, rapera Mystikala czy wspomnianego wcześniej Bruno Marsa.

KULTURALNIE Ania Wyszkoni, „Życie jest w porządku. Platynowa edycja” 2014

Półtora roku po premierze płyty, która zmieniła bieg jej kariery i doczekała się miana złotej, Ania Wyszkoni powraca z reedycją albumu zawierającą cztery nowe produkcje, przy których współpracowała m.in. z Rober-

KSIĄŻKI

✎ Paulina Lisiecka

Roland Lazenby, „Michael Jordan. Życie” Wydawnictwo SQN, 2014

Jak to się stało, że młody chłopak z miasteczka Willmington w Północnej Karolinie stał się najbardziej rozpoznawalnym sportowcem XX wieku? Skąd wziął się kult Michaela Jordana i jak to możliwe, że dziś, 12 lat po zakończeniu sportowej kariery, Jordan zarabia więcej niż w jakimkolwiek roku swojej kariery sportowej? Książek o Michaelu Jordanie powstało wiele; sam autor wyżej wymienionej biografii twierdzi, że powinien powstać dla nich osobny dział w literaturze. Żadna jednak nie była tak konkretna, szczegółowa i wnikliwie napisana, jak licząca ponad 600 stron pozycja Lazenby’ego. Począwszy od oszałamiającej kariery uniwersyteckiej przez kontrakt z firmą Nike aż po 6 tytułów mistrzowskich i życie po koszykówce – autor opowiada o wszystkim rzetelnie i uważnie. W tej książce jest wszystko – sukcesy sportowe, kontrakty, dzięki którym Jordan zarabiał ponad 30 milionów dolarów za sezon, ale też skrywane przez długie lata trudności rodzinne, tragiczna śmierć ojca i problemy hazardowe.

tem Gawlińskim i Sewerynem Krajewskim. Nowe utwory to mieszanka stylów i emocji, od wesołego Na cześć wariata, który artystka nazywa swoim najodważniejszym i najdziwniejszym dziełem, po nostalgiczną Prywatną madonnę, którą skomponował wspomniany Seweryn Krajewski. Swój udział na płycie miał także Jacek Cygan, który napisał tekst do piosenki Dzięki za dźwięki. Mimo wielu lat na scenie jej twórczość jest wciąż świeża.

Omenaa Mensah, „Gorzka czekolada” Wydawnictwo Czerwone i Czarne, 2015

Omenaa – w języku rodu Ashanti (Ghana) oznacza „siłę” i „złoto”. Jednak Gorzka czekolada to pozycja, która uświadamia, że życie czarnoskórej dziewczyny w Polsce wciąż nie jest proste, choć stajemy się coraz bardziej tolerancyjnym społeczeństwem. Napisana w lekki i zabawny sposób książka opowiada o trudnym dzieciństwie i skomplikowanej drodze do kariery, o sile i waleczności, którą Omenaa musiała w sobie znaleźć, by przezwyciężyć stereotypy. Temat tolerancji jest w Polsce jeszcze dość młody – dowodem są rozmowy, które Omenaa wciąż przeprowadza z matkami kolorowych dzieci, a które zmagają się z wyśmiewaniem i gorszym traktowaniem swoich pociech w szkołach i na ulicy. Takie doświadczenia skłoniły ją do napisania książki Gorzka czekolada – wspomina w niej doświadczenie braku akceptacji jej urody czy egzotycznego pochodzenia. Opisuje, jak radzi sobie z nietolerancją, jak wygląda życie codzienne czarnej kobiety w Polsce i jak przekuła gorzkie doświadczenia w sukces. Po 35 latach okazuje się, że słowa ojca Omeny o tym, że musi pracować dwa razy ciężej ze względu na płeć i kolor skóry – wciąż są aktualne. Życie nie zawsze jest słodkie, choć Omenaa wciąż ma nadzieję, że społeczeństwo stanie się bardziej otwarte na odmienność innych.

Katarzyna Jankowska, „Mama alergika gotuje. Na wyjątkowe okazje” Edipresse-Kolekcje, 2015

Druga książka kucharska blogerki MAG (Mama alergika gotuje) jest rozwiązaniem kolejnych kulinarnych problemów każdej mamy dziecka z alergią. Tym razem tematem głównym są rodzinne uroczystości i różne wyjątkowe okazje – Święta Bożego Narodzenia, Wielkanoc, Tłusty Czwartek i inne dni w roku, gdy trudno odmówić najmłodszym tradycyjnych dań. W książce znajdują się przepisy na pyszne ciasta, torty, przekąski i dania wytrawne, a także dział Domowy Fast Food, czyli sposoby na domowe burgery, pizze, frytki i tortille. Na wyjątkowe okazje to pozycja jedyna w swoim rodzaju – pokazuje, że gotowanie dla alergika nie musi być nudne ani trudne. Obala mit, że dziecko z alergią nie może zjeść świątecznych potraw, urodzinowego tortu lub burgera, pokazując 106 smakowitych przepisów na te dania bez jajek, mleka, soi, kakao, orzechów, selera i miodu. Trzy czwarte przepisów nie ma cukru, a prawie wszystkie mogą być stosowane w diecie wegańskiej. Z tą książką kulinarne przygody są smaczne, zdrowe i wyjątkowe nawet wtedy, gdy lista niedozwolonych produktów jest długa. Patron merytoryczny: Polskie Stowarzyszenie Osób z Celiakią na Diecie Bezglutenowej | czerwiec/ sierpień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

ROZRYWKA RODZINA NA WAKACJACH

CZY UMIESZ

ODPOCZYWAĆ? 1. Poniedziałkowy poranek, przed tobą nowy tydzień. Jak planujesz pracę i obowiązki? Mój kalendarz jest ciasno wypełniony spotkaniami i zadaniami do wykonania zarówno zawodowymi, jak i prywatnymi. Mam dużo pracy, którą staram się racjonalnie rozłożyć, ale postanawiam choć pół godziny dziennie przeznaczyć na relaks. 2. Czy potrafisz zostawić wszystko i po prostu położyć się, odpocząć nic nie robiąc? Tak, od czasu do czasu każdemu potrzebny jest odpoczynek bez myślenia o brudnych naczyniach czy praniu.

Nie potrafię odpoczywać, jeśli wiem, że czekają mnie zadania do wykonania.

3. Jesteś w trakcie natłoku obowiązków, realizujesz projekt, masz dużo pracy – czujesz jednak, że opadasz z sił. Co robisz? Zaciskam zęby i pracuję dalej. Najważniejsze, to wywiązać się z zadania. Odpoczynek jest równie ważny jak praca. Planuję krótkie przerwy co jakiś czas, a potem wracam z nowymi siłami w wir pracy.

Umiejętność relaksowania się i planowania odpoczynku jest tak samo ważna, jak nauka, praca i obowiązki. Czasami nazywany mądrą nudą odpoczynek powinien być kreatywnie wykorzystanym czasem wolnym. 7. Co lubisz robić na wakacyjnym wyjeździe? Nie planuję dokładnie czasu – to chwile relaksu. Zwiedzam, leżę na plaży, jem lody i spędzam miło czas z bliskimi. Wakacje to chwilowa przerwa od pracy, ale to nie znaczy, że przestaję o niej myśleć. Przynajmniej raz dziennie sprawdzam pocztę, tak by po powrocie być na bieżąco.

4. Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem, że lenistwo i kreatywność idą w parze? Nie, do wszystkiego można dojść tylko ciężką pracą. Oczywiście – dzięki wyciszeniu i uspokojeniu myśli można spojrzeć na wszystko z dystansem, z nowej perspektywy, wpadając na świetne pomysły. 5. Co robisz, gdy przed tobą wolny weekend? Nadrabiam zaległości w pracy i robię to, na co wcześniej nie było czasu – porządki, zakupy, gotowanie. Planuję coś przyjemnego – spotkanie ze znajomymi, wypad rowerowy, wieczór z książką. Po prostu odpoczywam. 6. Możesz zapisać się na dowolny kurs/zajęcia dodatkowe. Co to będzie? Spełnię swoje marzenia i nauczę się czegoś nowego, niekoniecznie praktycznego – może kurs malowania na szkle, lepienia garnków lub tańca flamenco? Podniosę swoje kwalifikacje, wybierając kurs, który pomoże podnieść efektywność mojej pracy – może kurs językowy lub szkolenie biznesowe?

od 0 do 3 punktów Mając do wyboru odpoczynek i pracę, wybierasz to drugie. Wyznajesz zasadę: najpierw praca, potem przyjemności. Pamiętaj jednak, że obowiązki to nie wszystko – daj sobie czasami chwilę luzu i odprężenia. Beztroskie spędzanie czasu to nic złego – dzięki temu zyskasz nową energię, być może wpadniesz na genialny pomysł, pogłębisz relacje ze swoimi bliskimi, a nawet zyskasz zdrowszą i bardziej promienną cerę.

4 punkty Starasz się utrzymywać równowagę między obowiązkami i odpoczynkiem, jednak nie zawsze się to udaje. Zacznij pracę nad sobą małymi kroczkami, każdego dnia wyznaczając sobie nowy cel. Pół godziny dziennie tylko dla siebie to absolutnie minimum zdrowego trybu życia.

od 5 do 7 punktów Wiesz, jak ważny jest czas wolny, choć doceniasz pracowitość i poważne traktowanie obowiązków, umiesz odpoczywać. Każdego dnia starasz się znaleźć choć chwilę dla siebie. Inwestycja w relaks zaprocentuje kreatywnością i większą efektywnością w pracy. Czasem trzeba po prostu poleniuchować!

1. A 0, B 1; 2. A 1, B 0; 3. A 0, B 1; 4. A 0, B 1; 5. A 0, B 1; 6. A 1, B 0; 7. A 1, B 0 72

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

ROZRYWKA

KRZYŻÓWKA POZIOMO 1) przedłużenie mięśnia 6) ułatwia zmywanie podłogi 8) papuga o szarym upierzeniu 9) przyjęcie na cześć solenizanta 10) familia 11) wada w polewie kafli 12) między kolanem a stopą 14) ropne zapalenie skóry 15) przebój, szlagier 16) tłuszcz z ryb 18) kraj z Tasmanią 21) francuski ser z krowiego mleka 22) odbite światło 25) ewolucja narciarska 27) mniej skomplikowany niż operacja 28) malwa 29) zakończenie strzykawki 30) graniczy z USA 31) kosmetyk do pielęgnacji ciała

Llitery z pól ponumerowanych od 1 do 20 utworzą rozwiązanie

12 13

15 16 17 18 19 20

PIONOWO 1) z knotem w środku 2) zastrzyk 3) zespół genów danego osobnika warunkujących jego właściwości dziedziczne 4) odgałęzienie rzeki 5) oznaka przeziębienia 6) ssak arktyczny 7) zajmuje się chorobami dzieci 13) włóknista błona ochraniająca kość od zewnątrz 15) duży przedpokój 16) choroba skóry występująca w wieku pokwitania 17) konsekwencja stresów 18) uczulenie 19) śledź lub dorsz 20) niewiadoma w równaniu 23) przyrząd do ćwiczeń siłowych 24) doskonały półprzewodnik 26) rosły opryszek

KONKURS Rozwiąż krzyżówkę i wygraj kosmetyki do pielęgnacji włosów Seboradin! Pierwszych 10 osób, które prześlą e-mailem na adres konkurs@rodzinazdrowia.pl hasło będące rozwiązaniem krzyżówki, nagrodzimy zestawami kosmetyków Seboradin z Naftą Kosmetyczną – do włosów matowych, pozbawionych witalności, osłabionych szkodliwym działaniem środowiska i promieni UV. W tytule maila należy napisać „Konkurs krzyżówka”.

www.seboradin.pl

Na rozwiązania czekamy do 30 lipca 2015 roku. Regulamin konkursu dostępny na stronie www.rodzinazdrowia.pl

| czerwiec/ sierpień 2015 | RODZINA ZDROWIA |

ROZRYWKA

DOPASUJ I NARYSUJ LINIE ŁĄCZĄCE, KTÓRĄ RURĄ ZJEŻDŻALNI (A-E) PLAŻOWICZE Z GÓRY (1-5) ZJADĄ DO WODY. W KRATKI NA DOLE WPISZ NUMER PLAŻOWICZA I DOPASOWANĄ LITERKĘ.

| RODZINA ZDROWIA | czerwiec/ sierpień 2015 |

Wygładza i wypełnia

nawet głębokie zmarszczki

Eucerin HYALURON-FILLER, dzięki wyjątkowej formule łączącej bioaktywną Saponinę i Kwas hialuronowy, wypełnia zmarszczki na 3 poziomach skóry: 1. wygładza płytkie zmarszczki w górnych warstwach naskórka, 2. redukuje głębsze zmarszczki w dolnych warstwach naskórka, 3. wypełnia od wewnątrz głębokie zmarszczki w skórze właściwej. Badania kliniczne potwierdzają widoczną redukcję głębokości zmarszczek przy regularnym stosowaniu.

Formuła Eucerin HYALURON-FILLER działanie

efekt

1 2 3

MEDYCYNA W TROSCE O PIĘKNO SKÓRY

Produkty Eucerin dostępne w aptekach – lista aptek na www.Eucerin.pl