14 DATA, DÉ DADA IN DE FARMA VAN DE TOEKOMST
FOKUS-ONLINE.BE
Het enorme potentieel van AI en machinelearning Geneesmiddelen en vaccins ontwikkelen ging nog nooit zo snel. Kunstmatige intelligentie en machinelearning spelen een grensverleggende rol in dit ingewikkelde en dure proces, maar de vruchten laten zich niet zomaar plukken.
“D
e pandemie heeft de lifescience-industrie absoluut een boost gegeven”, vertelt Marko Topalovic, CEO en medeoprichter van ArtiQ, een spin-offbedrijf van de KU Leuven dat op kunstmatige intelligentie gebaseerde software aanbiedt om het blootleggen van luchtwegaandoeningen te vergemakkelijken. “Mensen hebben bijgevolg steeds hogere verwachtingen van de industrie”, gaat hij verder. “Zelfs zonder het coronavirus was de opmars van hoogtechnologische innovaties in de productie van geneesmiddelen onweerlegbaar aanwezig. Het stelt ons in staat om sneller dan ooit nieuwe behandelingen te ontdekken.” En de wereld kijkt begeesterd toe naar die nieuwe methoden.
is het verzamelen en gebruiken van patiëntengegevens een doolhof. Je moet met allerlei wetgeving rekening houden.”
“Concreet zien we vandaag een explosieve groei in apparatuur die patiënten thuis kunnen gebruiken waardoor ze niet even snel of frequent naar het ziekenhuis moeten. Belangrijk daarbij is wel dat de ondersteunende software op punt staat, zodanig dat de behandelende artsen geen essentiële data van hun patiënten mislopen.” Het woord is gevallen: data. Het onmisbare instrument voor de toekomstmuziek.
Hinkt België dan achterop in de ontwikkeling en implementatie van AI en machinelearning in de lifescience- en chemische industrie? “De competitie is hard. Veel landen investeren vandaag in kunstmatige intelligentie”, licht Topalovic toe. “België doet enorm zijn best maar staat toch wat achter in het aanpassen van het financieringssysteem van de gezondheidszorg in ziekenhuizen en in de eerstelijnszorg. Dat zorgt er onrechtstreeks voor dat de implementatie van vernieuwingen niet zo vlot loopt.” Toch benadrukt Topalovic vooral de sterktes van ons land. “België scheert hoge toppen wat betreft de kwaliteit van wetenschappelijke opleidingen en universiteiten, én er heerst een nieuwsgierige mentaliteit. Daarbij wordt innovatie ondersteund door de overheid en geleid door onderzoeksinstellingen. Dat is meer dan hoopgevend.”
“Het grootste potentieel voor AI en machinelearning in de farmaceutische sector zit hem in het verzamelen en interpreteren van complexe data”, bevestigt Wim Vranken, professor structurele bioinformatica aan de VUB. Hij werkt in het Artificial Intelligence Lab Brussels en houdt zich vooral bezig met voorspellingen aan de hand van machinelearning. “Op deze manier kunnen we tijdens bepaalde experimenten gerichter zoeken naar en filteren op geschikte kandidaten voor dat
Bij ArtiQ ondervinden ze dezelfde problemen. “Grote volumes data verzamelen is moeilijk. Daarnaast is er nog onvoldoende vertrouwen in de resultaten die AI voorspelt. Vandaag blijft men toch eerder vasthouden aan het traditionele basisonderzoek.” Bovendien is er nog het financiële luik. “Innovatie met dergelijke regulering vraagt een grote investering”, gaat professor Vranken verder. “Daardoor kunnen vandaag enkel de grootste bedrijven deze initiatieven naar de medische praktijk vertalen. Vooral in de Verenigde Staten gevestigde bedrijven slagen erin, daar is men flexibeler wat betreft het delen van data.”
België scheert hoge toppen wat betreft de kwaliteit van wetenschappelijke opleidingen en universiteiten. —Marko Topalovic, ArtiQ
specifieke onderzoek.” De professor spreekt over personalised medicine. Hierbij gaat men heel gedetailleerd na welke geneesmiddelen het best reageren op een bepaalde afwijking zoals een tumor. “De genetica van een kanker kan zeer nauwkeurig in kaart gebracht worden om vervolgens te weten te komen welke combinatie van medicijnen er het best op inwerkt.”
Data zijn de heilige graal, en niet alleen in de medische sector. Gegevens vormen in zowat alle industrieën – van mode tot logistiek – de sleutel tot een persoonlijkere aanpak. Helaas komt de heilige graal met even plechtige uitdagingen. “Theoretisch gezien kan er al veel, maar in de praktijk zijn er nogal wat barrières”, aldus Vranken. “In Europa
Door Rosalie van Hoof
