INTERVIEW
Het maatschappelijk succesverhaal
vergrijzing?
Vergrijzing is ontegensprekelijk een succesverhaal.
We hebben een gesprek met demograaf Patrick Deboosere (VUB) over zijn nieuw boek ‘Lang Leve de vergrijzing’. In zijn boek antwoordt hij kritisch op de vragen van Marijke Persoone, gewezen adjunct-algemeen secretaris van ACV Puls en actief bij de burgerbeweging Hart boven Hard, over onder andere de pensioenleeftijd, de welvaartsherverdeling en de (on)betaalbaarheid van onze sociale zekerheid. 14
S-PLUS
- juli-augustus-september 2020
Wat kan een demograaf ons meer vertellen over pensioenen dan bijvoorbeeld een econoom of een andere sociale wetenschapper? Patrick Deboosere: “Onze insteek is natuurlijk anders. Als demograaf bestudeer ik de bevolking in haar samenstelling en evolutie. Belangrijk is dat we die maatschappelijke evoluties en processen niet op zich aanschouwen en beschrijven maar inkapselen in een maatschappelijke context. Net dat zorgt voor verdieping en verrijking van een onderzoek of studie. Op die manier kan demografie veel meer inzicht verlenen aan en ondersteunend werken voor andere disciplines. Het probleem met economie vandaag is dat het een soort aura heeft gekregen van mathematische wetmatigheid. Maar net zoals met demografie is het absurd om te denken dat economie los staat van de maatschappelijke context, van hoe de mens zich gedraagt in het productieproces. Want economie is in wezen een gedragswetenschap en economen weten dat ook.” Net zoals John Crombez, zie je vergijzing als een succesverhaal. Toch hebben velen het over de hoge kostprijs. Wat is het nu? Patrick: “Vergrijzing is ontegensprekelijk een succesverhaal. Strikt genomen betekent vergrijzing van een bevolking dat de proportie van ouderen toeneemt, omdat vroegtijdige sterfte wordt vermeden. We worden dus met velen oud, maar zonder dat we daarom langer leven dan vroeger, zoals sommigen geloven. Griekenland is hier een mooi voorbeeld van. Uit de overgebleven geschriften van de Griekse filosofen kunnen we perfect opmaken dat sommige filosofen 100 jaar werden. De mens heeft dus al altijd het potentieel gehad om die leeftijd te halen. Het idee dat men vroeger met moeite 30 jaar werd, klopt dus niet. Alleen werd de gemiddelde levensverwachting naar beneden getrokken door de veel hogere vroegtijdige sterfte. We zijn dus als mens genetisch niet veranderd. Wel is onze maatschappelijke context veranderd door het wetenschappelijk technologisch inzicht en onze economische ontwikkeling. Het feit dat we welvaart gelijkmatig kunnen
