In 1949 schreef Simone de Beauvoir Le deuxième sexe, een van de bestsellers van het feminisme. Ruim 70 jaar na publicatie staan vrouwen nog steeds op het tweede plan, en nog altijd beschouwt men vrouwenproblemen als minder belangrijk. Voorbeelden te over en vaak waar je het niet verwacht. Ik neem je mee door deze Rebelle.
Straten, parken en pleinen zijn vooral op mannen afgestemd, en dat wreekt zich al snel. Kind en Samenleving kwam tot de bevinding dat slechts 37% van de jonge meisjes buiten spelen. Bij de jongens ligt dat cijfer op 63%. Girls Make The City, een project van ZIJkant en Wetopia probeert met concrete ingrepen die scheve situatie recht te trekken.
Vrouwen* met autismespectrum stoornis (ASS) glippen vaker dan mannen* tussen de mazen van het net, ook al omdat ze ASS doorgaans beter kunnen camoufleren. Maar daardoor krijgen ze hun diagnose soms pas na een lange lijdensweg. Onze geneeskunde toont wel vaker een blinde vlek wanneer het vrouwen betreft. Zo zijn veel huisartsen onvoldoende op de hoogte van endometriose, een probleem waarmee toch 1 op 10 dames te maken krijgt. Een (meer) gendersensitieve zorg zou dus veel leed kunnen besparen.
Een onderzoek van Caritas zette enkele jaren geleden menstruatie-armoede stevig op de kaart. Uit een bevraging bleek immers dat maar liefst 12% van de meisjes en vrouwen tussen 12 en 25 soms te weinig centen heeft om menstratieproducten te kopen. Meteen schoten vzw’s en middenveldorganisaties in actie om allerlei praktische oplossingen uit te werken. Zoals de menstratiezuilen die je nu in heel Vlaanderen aantreft. Mooie initiatieven natuurlijk, maar het is tijd voor structurele maatregelen. Als mannen maandstonden zouden hebben was menstruatie-armoede al lang de wereld uit.
Ondanks alle vooruitgang zijn vrouwen nog steeds de tweede sekse. Op naar een (gedeelde) eerste plaats!
Nummer 5: Jaargang 2
Contact: Sint-Jansstraat 32-38, 1000 Brussel, 02 515 04 10
e-mail: info@rebelle-vzw.be
V.U.: Karla Celis
Redactie: Ann Dewalque, Sara Van den Broeck, Rafke Pijls, Jasmien Beullens, Reine Vanhaeren, Jane Lingier, Wella Van Hoof, Jolien Lhomme, Sarah Tertyschnikow, Lien Dejaeger, Justine Hollevoet, Tamara Vanparys, Jutah Clarys, Karin Jiroflée, Sarah Brancart
Coördinatie en eindredactie: Sarah Brancart
Vormgeving en illustraties: Kevin Hensels
Druk: Bredero Graphics
RPR: Brussel
Ondernemingsnummer: 0412 830 713
*Bij Rebelle zijn we er ons sterk van bewust dat veel mensen zich niet thuisvoelen in de traditionele hokjes ‘man’ en ‘vrouw’. In onze teksten plaatsen we bij elke eerste vermelding van vrouwen* en mannen * een asterik. We doelen daarmee op een groep mensen die zich identificeren als respectievelijk man of vrouw en/of een gedeelde ervaring hebben omwille van bepaalde fysieke of psychische kenmerken. Lees ons volledige standpunt over genderinclusief taalgebruik op www.rebelle-vzw.be.
KARIN JIROFLÉE Voorzitter Rebelle
02 Edito Nog steeds de tweede sekse?
04 Decibelle Menstruatie-armoede, wij willen meer actie.
05 De seksuele taboesfeer voorbij
08 Girls Make The City
10 Vrouwen* en ASS: Wat het is en waarom het belangrijk is om aandacht voor hen te hebben.
12 Gendertalk met Joppe
14 Agenda Ontdek onze activiteiten.
20 Meer openheid over zwangerschapsverlies
22 Wij spraken met Sarah Hertens over relaties.
24 Van last naar lust
Eveline* is verslaafd aan seks.
26 Bekkenbodemspieren Big deal?!
28 Er was eens ... een ander soort sprookje
31 Recept
In 2020 kwam Caritas naar buiten met het eerste onderzoek rond menstruatie-armoede in Vlaanderen. Wat blijkt? 12% van de meisjes tussen 12 en 25 jaar in Vlaanderen geeft aan soms te weinig geld te hebben om menstruatieproducten te kopen. Omwille van het ongemak dat dit met zich meebrengt, missen ze dagen op school of beperken ze hun vrijetijdsactiviteiten.
Zeggen deze cijfers jou niet veel, is het te abstract? Een persoonlijk verhaal laat niemand onberoerd.
Wij spraken met Maryam, zij weet uit eerste hand hoe het is om geen maandverband te kunnen kopen. “Ik gebruikte toiletpapier als vervanging. Ik bloed heel veel, dus ik moest dat elk uur vervangen. Het volstond niet, maar ik had niets anders en moest het ermee doen. Ik heb ook al een aantal keer menstruatieproducten moeten vragen aan iemand die ik ken, omdat ik ze zelf niet kon betalen. Ik had toen geen stabiel leven en was vaak niet voorbereid op mijn menstruatie. Ik vond dat gênant maar bijna alle vrouwen* zijn bereid om je te helpen als je het vraagt. Vrouwen zijn heel solidair als het op menstruatie aankomt.”
Gelukkig maar! Samen met heel wat andere (vrouwen)organisaties schoten we in actie. We startten een inzamelactie waarbij we menstruatiezuilen verspreiden over heel Vlaanderen. In totaal plaatsen we meer dan 100 zuilen. Iedereen die doneerde willen we dan ook van harte bedanken. Ondertussen zijn we 2 jaar verder. Wij blijven menstruatieproducten inzamelen. Want helaas, hoeveel aandacht er ondertussen ook naar het thema ging, op politiek niveau beweegt er voorlopig weinig. Allerlei vzw’s, belangengroepen en middenveldorganisaties werken initiatieven uit en lossen het probleem (tijdelijk en in beperkte mate) op. Wij verwachten meer. Er moeten structurele oplossingen komen om menstruatiearmoede aan te pakken.
Wij pleiten voor het gratis ter beschikking stellen van wegwerpproducten. De focus leggen we op plekken waar mensen in armoede komen (scholen, apothekers, openbare toiletten, welzijnsinstanties). De producten moeten laagdrempelig verkrijgbaar zijn. Dit betekent onder andere dat je niemand hoeft aan te spreken om een maandverband of tampon te verkrijgen en dat er geen administratieve randvoorwaarden zijn. We vinden het vanzelfsprekend dat toiletpapier op elk toilet aanwezig is. Waarom dan geen maandverband en tampons? Dit zou veel menstruerende personen uit de nood helpen. Daarnaast leren we op die manier ook om menstruatie als iets heel normaals te bekijken en wordt er makkelijker over gepraat.
Wil jij mee de strijd tegen menstruatie-armoede aangaan?
Doneer dan individueel verpakt maandverband en tampons in een van onze inzamelboxen.
Bekijk hier waar je een inzamelbox vindt: www.rebelle-vzw.be/ artikels/menstruatiearmoede
In mei verschijnt ons Goed Genoeg-Seksboek. Daarin doorbreken we taboes en maken we komaf met de stereotiepe beelden uit de mainstream porno-industrie en de samenleving. Want ja, jouw seksleven, verlangens en belevenis zijn goed genoeg. Wij willen een samenleving waarin iedereen zich goed voelt en waar we vrij over seks kunnen praten, met een gezonde dosis humor. Dit keer werden we geholpen door cartoonist Domien Delforge, beter bekend als Studio Stoutpoep. Zijn tekeningen zijn een leuk staaltje maatschappijkritiek met een feministische insteek.
Hey Domien! Waarom ben je begonnen met Studio Stoutpoep?
“Ik werd 30 en ik verveelde me, dus ik wilde eens iets nieuws beginnen (lacht). Mijn vrouw maakt zelf ook illustraties, dus wij hadden alle technische zaken al in huis en via haar heb ik de technische kennis opgedaan. Daarna ben ik gewoon begonnen met tekenen. Ik heb een Instagrampagina aangemaakt, eerst vanuit mijn eigen naam en erna vanuit Studio Stoutpoep.”
Had je verwacht dat het zo een succes ging worden?
“Helemaal niet, ik deelde eigenlijk eerst wat domme tekeningetjes die in eerste instantie enkel een paar vrienden liketen. De eerste cartoons waren ook helemaal niet zo goed. Het was allemaal wat stressy, want ik kende weinig van het technische en ook het tekenen was nieuw voor mij. Tel daar mijn ongeduld bij en je kan je er iets bij voorstellen. Maar mijn Instagrampagina begon te lopen en is blijven groeien. Sinds 2 jaar krijg ik ook regelmatig de kans om mee te werken aan leuke opdrachten. 5 jaar geleden had ik nog nooit een digitaal potlood vastgenomen. En dat maakt het natuurlijk best bijzonder.”
“Als ik nu een tekening of reactie voorbij zie komen op sociale media is dat heel cool. Zeker omdat ik het nooit heb nagestreefd. Ik vind het vooral fijn dat het mijn tekeningen zijn die online komen en niet ikzelf. Dat probeer ik echt te beperken, ik sta niet graag in het middelpunt van de belangstelling.”
Je werkt overdag in een bank, is Studio Stoutpoep een soort uitlaatklep?
“Deels wel, denk ik. Ik vind die contradictie wel plezant. ’s Morgens kom ik met een gestreken hemd aan bij de bank. ’s Avonds kom ik thuis, wissel ik dat hemd in voor iets comfortabeler en kruip ik achter mijn computer om te tekenen wat ik wil. Zo kan mijn hoofd op 2 manieren werken. Als je maar met één ding bezig bent, kan je een beetje afgestompt worden. Afwisseling is belangrijk, veel mensen onderschatten dat.”
“Ze zijn op het werk meestal positief over mijn tekeningen. Ik had ooit een directeur die tijdens een sollicitatie
The male scale
voor een hogere functie zei dat ik beter kon stoppen met mijn bijberoep omdat klanten dat ook kunnen zien. Ik heb toen heel duidelijk gezegd dat ik dat niet ging doen en ik heb de job tóch gekregen (lacht). Dat is de enige keer dat iemand expliciet negatief was. Mijn huidige baas liket alles wat ik op Linkedin deel over Stoutpoep.”
Waar ben je het meest trots op van je werk?
“Goeie vraag (lacht). Ik denk oprecht het soort projecten waarvoor ik gevraagd word. Vooral de dingen waarmee ik ook een beetje mee een verschil kan maken. Zoals het Goed Genoeg-Seksboek of wanneer bijvoorbeeld Flair werkt rond body positivity en ze me vragen voor tekeningen, dat is fijn. Dus vooral de projecten die een positief maatschappelijk relevant kantje hebben. Ik had vooraf niet gedacht dat ik daarvoor gevraagd zou worden, dus dat is leuk. ”
“Ik vind het Goed Genoeg-Seksboek een tof project, net zoals jullie vorige boeken. Ook dat de illustraties los van de thematiek een eigen plek krijgen is een pluspunt. Soms worden ze in een klein hoekje gemoffeld, maar nu
mocht ik iets maken wat mee bij heeft gedragen aan het geheel. Een taboethema vind ik daarnaast altijd leuk om aan mee te werken, dat doe ik zelf ook regelmatig en seksualiteit blijft een belangrijk thema. Dat merk ik als ik met single vriendinnen praat. Alles draait nog meer rond perfectie. Dus in zo een tijd en context iets realistisch maken, is top.”
“Seksuele taboes klinkt voor sommigen zoals de porno-industrie, terwijl het voor mij juist betekent dat mensen zich goed en op hun plaats voelen. Het gaat over alles, ook levensbepalende zaken. Leuke naakte tekeningen mogen maken en daarbij mentale gezondheid mogen promoten, dat is iets waar ik zeker mijn naam wil onder zetten. Bovendien vind ik dat alles wat rond seksuele taboes draait vooral in ‘vrouwenboekjes’ en dergelijke voorkomt, terwijl het taboe langs beide kanten bestaat. Soortgelijke illustraties worden voornamelijk door vrouwen* en met een andere insteek gemaakt. Ik vind het leuk om als man dezelfde insteek te gebruiken, want ik denk dat veel andere mannen* dat niet durven. Terwijl het heel belangrijk is om voor dezelfde zaken te vechten.”
“Ik moet ook zeggen dat als er ergens ‘vzw’ staat bij een project, ik altijd enthousiaster ben. Meewerken aan grote winstcampagnes vind ik minder fijn. Ik heb altijd veel meer respect voor mensen die iets doen met een passie, en dat is vaak zo bij vzw’s. Er wordt op zoek gegaan naar mensen met de juiste voeling en insteek. Eender wie er een punt van maakt te strijden voor een gelijke wereld en voor de mooiheid van de wereld, daar heb ik heel veel respect voor.”
Wat zijn de grappigste of meest vreemde reacties die je al hebt gekregen?
“Mensen die reageren zijn vaak niet grappig, ze zijn vaak boos. Negatieve reacties op sociale media zijn eigenlijk een beetje een kwaal van deze tijd. Soms zet ik de reacties af. Dat vind ik zelf heel jammer want een gezonde discussie is goed, maar soms wordt het te heftig en grof en ik heb niet de tijd om alles te filteren of om die personen te blokkeren.”
“In het algemeen merk ik het belang van wat ik doe heel goed wanneer ik bijvoorbeeld een post maak die mannen in een iets slechter daglicht zet. Dan reageren er plots 400 mannen heel gepijnigd of kwaad. De ergste reacties komen er op de gay pride en alles er rond. Dan pas merk je hoeveel mensen er radicaal tegen zijn. Ik wist natuurlijk wel dat er nog werk aan de winkel was, maar dat het zo erg was heb ik al doende geleerd de afgelopen jaren. Het is dus ongelofelijk nodig dat we er nog mee bezig zijn, ook in België.Ik heb ooit iets gepost over vrouwenrechten en toen reageerde iemand dat het schandalig was dat ik zo de aandacht wegnam van strijdende vrouwen. Dus daar ben ik toen mee in gesprek gegaan. Aan de andere kant kreeg ik wel talloze positieve reacties van vrouwen.”
“De groep voor wie ik het doe is wel heel supportive. Maar ja, commentaar krijgen is nooit fijn. Ik heb onlangs mijn eerste boek uitgebracht en als ik dan één slechte review lees kan ik daar echt niet van slapen.”
Je noemt jezelf een feminist? Waarom is dit volgens jou vandaag belangrijk?
“Ja, dat doe ik bewust om de negatieve bijklank ervan te laten verwijderen. Veel mannen gaan er vanuit dat als je jezelf feminist noemt je automatisch vindt dat alle mannen slecht zijn. Je kan er perfect voor zorgen dat het aangenamer wordt voor de andere, zonder het onaangenamer te maken voor jezelf. Als het dan zou neerkomen op je eigen gedrag of leven een beetje te moeten aanpassen voor het gemeengoed, moet je het gewoon doen.”
“Ik ben opgegroeid tussen 2 zussen (lacht). En ik heb ballet gedaan. Dan kom je terecht in een wereld waarin veel wordt gelachen met mensen. Dus ik zette me wel al in voor gelijkheid, maar het meer actieve kantje is ontstaan toen ik begon met Studio Stoutpoep. Pas sindsdien zoek ik dingen op en praat ik écht met anderen.De belangrijkste reden daarvoor is toch diepgewortelde kwesties aan te kaarten in mijn eigen omgeving, want er worden nog steeds veel cafémopjes gemaakt. Veel mensen bedoelen het niet slecht, maar doen of zeggen toch zaken die niet oké zijn.”
“Ik probeer me ook in te zetten tegen racisme of LGBTQIA+-haat. Veel mensen vinden dat er geen strijd meer gevoerd moet worden, zij gaan niet meer op zoek naar een manier om het te verbeteren.”
Waar heb je de inspiratie voor de cartoons uit het boek gehaald? Heb je er lang over moeten nadenken?
“Ik vond mijn inspiratie deels uit mijn bestaande tekeningen en ik ben ook gaan kijken in de samenvatting van het boek. Een grote opdracht zoals deze gooi ik altijd eens in de WhatsApp-groepen met vrienden om ideeën uit te wisselen? Sommige onderwerpen waren lastiger dan anderen.”
“Ik teken trouwens altijd in bepaalde kleuren dus er was weinig variatie qua huidskleur en dergelijke, maar ik heb ook geleerd uit deze cartoons. Nu pas ik subtiele veranderingen toe in de rest van mijn tekeningen. Ik geef ze bijvoorbeeld al eens vaker wat cellulitis of een oorbel. Kleine dingen die het wat menselijker maken.”
Wat is je favoriete cartoon uit het boek?
“The male scale, dan kan ik een beetje met mezelf lachen en omdat je weet dat dat bij veel mannen gevoelig gaat liggen. Dat ik hen er een beetje mee plaag (lacht). En de sex tape in de vorm van 69.”
Wil jij ons Goed GenoegSeksboek in huis?
Surf naar www.rebelle-vzw.be en hou onze sociale media in de gaten.
Hou ook @studiostoutpoep op Instagram in de gaten.
“Ik ben opgegroeid tussen 2 zussen. En ik heb ballet gedaan. Dan kom je terecht in een wereld waarin veel wordt gelachen met mensen.“
We zijn er ons niet altijd van bewust, maar hoe we ons in de publieke ruimte bewegen en ons erin verplaatsen voor dagdagelijkse activiteiten, wordt grotendeels voor ons bepaald. En dit heeft vooral invloed op vrouwen* .
Genderdiscriminatie is zichtbaar in veel verschillende aspecten van de samenleving en zit ook verankerd in de organisatie van de publieke ruimte. Zo is het openbaar vervoer bijvoorbeeld afgestemd op de 9-to 5-job die nog altijd meer wordt uitgeoefend door mannen*, en heeft de auto een prominente plaats in het straatbeeld, terwijl vrouwen veel vaker gebruik maken van zachte mobiliteit. Hoog tijd voor verandering dus.
© Lynn DelbeeckeHet skatepark van Kapellekerk en de nabije wijk de Marollen in Brussel waren tijdens de nazomer van 2022 het decor voor het project Girls Make The City van vrouwenorganisatie ZIJkant en stadsorganisatie Wetopia. Zij verenigden 25 meisjes en jonge vrouwen* om na te denken over een inclusievere en veiligere buurt voor iedereen. Het skatepark en de wijk zijn welbekend bij menig jong en oud Brusselaar en bezoeker. Toch vindt niet iedereen uit deze diverse groep een eigen plek. De openbare ruimte, en bij uitstek de stad, wordt namelijk als vanouds gedomineerd door jongens en mannen*, wat ertoe leidt dat zeker tienermeisjes zich er niet thuis voelen.
Girls Make The City is het nieuwe project binnen het thema gender en de publieke ruimte, een onderwerp waar ZIJkant al enkele jaren mee bezig is. Volgens hen staan genderdiscriminatie, de loonkloof en (seksueel) geweld dan ook in rechtstreeks verband met de afwezigheid van vrouwen in het straatbeeld. Hier komt met dit project hopelijk een beetje verandering in. Zoals ze zelf aangeven: “nieuwe ruimte creëert nieuwe mogelijkheden, en de groeiende groep meisjes op het
skatepark staat duidelijk klaar om deze plaats in te nemen.”
Van waar komt de vrouwelijke afwezighied ?
Vrouwen kregen traditioneel gezien geen plek in de stad of in het beleid rond stadsplanning. De Vlaamse bouwmeesters zijn tot op heden allemaal mannen, al bestaat het volledige team vooral uit vrouwen. Dit en de geschiedenis hebben als gevolg dat de mannelijke noden worden weerspiegeld in onze straten, parken en pleinen. Qua infrastructuur, maar ook qua benamingen. Herinner je bijvoorbeeld de strijd om de naam voor de oude Leopold II-tunnel in Brussel, voortaan de Annie Cordy-tunnel, genoemd naar de Belgische zangeres en actrice. Een poging van de stad Brussel om vrouwen een plek toe te kennen. Vrouwelijke afwezigheid wordt namelijk versterkt en impliciet bevestigd door de oververtegenwoordiging van mannelijke straatnamen, standbeelden, tunnels en metrohaltes.
Het verschil ontstaat al vroeg. Zo wijst onderzoek van Kind en Samenleving uit dat jonge meisjes minder vaak (37%) buiten spelen dan jongens (63%).
Deze trend zet zich voort en beïnvloedt vooral de grote groep tienermeisjes. Zij vinden geen veilige plek om zichzelf te kunnen zijn. ZIJkant geeft hen nu de kans om zelf na te denken over wat ze willen én om deze ideeën te realiseren. De 15 initiële en 25 uiteindelijke plaatsen waren dan ook vrijwel meteen ingevuld.
Een vrouwvriendelijke stad: een nieuw idee?
In andere steden staat gendermainstreaming, de genderdimensie meenemen in het beleid, al een stuk verder qua ruimtelijke planning. Het voorbeeld bij uitstek is Wenen met aan het hoofd genderplanningsexpert Eva Kail. Zij doet al jaren onderzoek naar hoe vrouwen de stad beleven en dat blijkt heel verschillend dan mannen. Ze is een grote voorstander van genderplanning en participatie, met een kritische blik voor genderbias en aandacht voor alle doelgroepen. Een bron van inspiratie voor stadsmakers van de toekomst.
‘Vrouwen en de stad’ stond in 2000 al op de agenda van Vrouwendag, jammer genoeg met weinig concrete gevolgen. Anno 2022 lanceerde de stad Brussel een oproep voor projecten rond gender en stedenbouw, Girls Make The City was een van de winnende projecten. Onderzoekers wijzen er bovendien op dat de openbare ruimte niet enkel vrouwvriendelijker moet zijn, maar pleiten voor een mensvriendelijke plek met een hoger veiligheidsgevoel voor iedereen. Bredere paden bijvoorbeeld zijn immers positief voor ouders met kinderwagens, rolstoelgebruikers, slechtzienden en mensen die slecht te been zijn.
Een eerste stap naar de toekomst Girls Make The City legt de nadruk op co-creatieprocessen, met als doel de stad van onderuit te veranderen. Deze techniek komt van Wetopia, de organisatie die onder leiding van Joke Quintens wereldwijd mensen aanspoort actieve burgers te zijn. Zo hebben ze bijvoorbeeld projecten in Tunis, Oostende, Mathari (Nairobi) en nu ook in Brussel.
Via 4 workshops heeft de groep uiteindelijk 3 voorstellen uitgewerkt. Zo is er nood aan fysieke interventies zoals zitplaatsen, zichtbaarheid en
groen, bezetting door onder andere evenementen en (sport-)activiteiten, en samenwerking en sensibilisering. Tijdens de laatste workshop werkten ze samen met enkele architecten om hun ideeën te vertalen naar de werkelijkheid. De resultaten mogen er zijn. Allereerst is er het echte taking space, het claimen van de ruimte, om de thematiek te belichten. De fysieke kant ervan wordt vertegenwoordigd door een pop up-kiosk die mobiel kan worden ingezet en waarin activiteiten kunnen doorgaan, of waarin ze gewoon kunnen samenzijn. Een planning van verschillende evenementen en skatelessen zorgt voor verdere bezetting. Daarnaast komt er een wall of truth met feministische quotes en boodschappen om de omgeving te sensibiliseren over seksisme en microagressies. Deze projecten worden in de loop van 2023 gerealiseerd.
Er zijn dus al grote stappen gezet naar een toekomst waarin de publieke ruimte een publieke plaats wordt. De vraag van de meisjes wordt eindelijk erkend. Ze worden gehoord, enerzijds door het beleid en anderzijds letterlijk in de bijbehorende podcast en in de concrete acties die op de planning staan. De organisaties ontwikkelden een drietalige brochure inclusief tal
van beleidsaanbevelingen, en het winnen van de Matexi-award voor meest verbindende buurtproject was de kers op de taart. Na een feestelijke inhuldiging op 17 december vorig jaar staan ZIJkant en de deelnemers te popelen om de vruchten van hun werk te zien en om hun ruimte te blijven opeisen, want die is namelijk van iedereen.
Meer weten?
Lees zeker de digitale brochure op: www.zijkant.be/girls-makethe-city.
Luister naar de podcast:
Meer lezen?
Onzichtbare Vrouwen: waarom we leven in een wereld voor en door mannen ontworpen (2019) door Caroline Criado-Perez
Feminist City, Claiming Space in a Man-made World (2020) door Leslie Kern.
© Lynn Delbeecke © Lynn Delbeecke © Lynn DelbeeckeHoe is jouw praktijk Atlass ontstaan?
“Atlass is ontstaan vanuit mijn ervaring met mijn eigen kinderen. Ik heb 4 kindjes, waarvan 2 met de diagnose autisme. Omdat ik het zo goed wou doen voor hen, ben ik in de wereld van autisme gedoken. Ik staakte mijn job als leerkracht en koos er heel bewust voor om thuisblijfmoeder te worden. Ik had al gauw zoveel informatie vergaard dat ik hét aanspreekpunt werd in de buurt en aan de schoolpoort. En dan bedacht ik me: waarom er niet ook mijn job van maken? Zo geschiedde.”
Een eerlijke samenleving waar gendergelijkheid realiteit is, daar streven wij naar. Daarom kan het thema ‘gendersensitieve geneeskundige’ niet ontbreken. Misschien is het de eerste keer dat je deze term hoort. Dat is niet zo gek. Pas de laatste jaren is er meer aandacht voor. De nood voor gendersensitieve geneeskunde is ontstaan vanuit het besef dat medisch onderzoek voornamelijk is gericht op één type patiënt: een witte, cisgender, heteroseksuele man* van rond de 40 jaar zonder fysieke of mentale beperkingen. Het sluit heel erg veel mensen in onze samenleving uit, zoals vrouwen* met ASS.
Wij spraken met Maïté Van Den Bossche, oprichtster van Atlass, een praktijk waar mensen van alle leeftijden met de diagnose, of een vermoeden van autismespectrum stoornis (ASS), hoogsensitiviteit (HSP) en AD(H)D voor testing en begeleiding terechtkunnen. We zoomen in op vrouwen* met ASS, wat de verschillen zijn met mannen met ASS, welke vooroordelen over hun bestaan en hoe ze een inspiratiebron kunnen zijn voor velen van ons. Maïté maakte ook meteen komaf met de term ‘labels’. “Labels plak ik op confituurpotten. Ik spreek over diagnoses.”
Hi Maïté, kan je onze lezers vertellen wat ASS juist is?
“Ass is een ontwikkelingsstoornis die een invloed heeft op de totale ontwikkeling. Over het algemeen verwerken personen met ASS informatie en prikkels zoals geluid, geur en dingen die ze zien en voelen anders, maar het is een aandoening die veel verschillende vormen vertoont. Wat wel is: iemand wordt ermee geboren en er bestaat geen genezing voor ASS. Daarom spreken we eerder van het begeleiden van personen met ASS dan van een behandeling. Elk persoon ervaart autisme op haar/hun/zijn eigen manier. Dat is ook de reden dat ik niet graag veralgemeen. Wat ik vertel in dit interview over vrouwen met ASS zal niet voor elke persoon hetzelfde zijn.”
“Eerst volgde ik een opleiding van autismecoach en in 2019 richtte ik Atlass op, een centrum waar iedereen met ASS, HSP en AD(H)D terechtkan voor begeleiding én diagnostisch onderzoek. We staan echt met onze voeten middenin de leefwereld van mensen met ASS. Daarom kunnen we snel opvangen welke noden er zijn. Zo hebben we een tijdje een auti-kapper in huis gehad, zodat onze mensen kunnen genieten van een kappersbeurt zonder overprikkeld en gestresseeerd buiten te wandelen. Het doel van Atlass is eigenlijk om mensen aan te sporen om anders te gaan kijken naar mensen met autisme. Hun atypische gedrag mag niet zomaar als negatief bestempeld worden. Hun anders-zijn heeft ook heel wat sterktes. Voor mij vat de quote van dokter Wayne Dyer dit krachtig samen: “If you change the way you look at things, things actually change.”
Welke verschillen merk jij tussen vrouwen en mannen met ASS? “Een strikt onderscheid maken tussen mannen en vrouwen vind ik zelf altijd heel dubbel en zelfs gevaarlijk. Wat voor vrouwen geldt, kan voor mannen ook zo zijn en omgekeerd. Tegelijkertijd is het wel belangrijk om oog te hebben voor mogelijke verschillen. Zo glippen vrouwen makkelijk tussen de mazen van het net. Hun ASS speelt zich dan ook
© Kilien Natens
Maïté Van Den Bossche
“Hun atypische gedrag mag niet zomaar als negatief bestempeld worden. Hun anderszijn heeft ook heel wat sterktes.”
wat het is en waarom het belangrijk is dat we aandacht voor hen hebben
veel meer af aan de binnenkant, waardoor het onopgemerkt kan blijven. Bij mannen zien we dat hun ASS zich sneller aan de buitenkant toont. Hiermee bedoel ik dat vrouwen doorgaans heel goed zijn in het te camoufleren. Ze leren goed te kijken naar anderen en maken er soms hun levenswerk van om sociale communicatie en relaties te bestuderen. Ze gaan dan dat gedrag imiteren. Sommige vrouwen gaan er zo analytisch mee om, dat ze bijvoorbeeld timen hoe lang ze oogcontact moeten maken zonder dat het atypisch overkomt. Hierdoor valt het natuurlijk niet op dat sociaal contact net heel erg moeilijk en uitputtend kan zijn voor hen. Dit is een verklaring waarom ASS vaak pas later opgemerkt wordt bij vrouwen dan bij mannen. Dit kan verregaande gevolgen hebben. Veel vrouwen krijgen pas een diagnose wanneer ze al enorm vastgelopen zijn. Dan is het een weg van lange adem om die vrouwen te helpen en is er vaak al veel leed gepasseerd. Zo hebben veel vrouwen in onze praktijk al een psychiatrische opname achter de rug, kregen ze onnodige medicatie of zijn ze gemisdiagnostiseerd met borderline, chronisch vermoeidheidssyndroom, bipolaire stoornis, sociale angststoornis enzoverder. De lijst is oneindig.”
Wat kunnen we daaraan veranderen?
“Om op deze vraag te antwoorden, zou ik het thema graag wat breder opentrekken en een aantal hardnekkige vooroordelen willen ontmantelen. Dit vind ik belangrijk om te doen om 2 redenen. Enerzijds omdat het een grote en soms negatieve invloed kan hebben op hoe we met elkaar en met mensen met ASS omgaan. Anderzijds omdat mensen met ASS zelf vooroordelen gaan internaliseren waardoor een diagnose heel confronterend kan binnenkomen bij hen. Ik merk dat er wel wat stereotypen bestaan over vrouwen met ASS. Het stereotype beeld van de film Rainman waarbij het personage heen en weer zit te wiegen, is nog altijd ingebakken bij veel mensen. Vrouwen met ASS zouden ook per definitie asociaal en introvert zijn en een gebrek aan empathie hebben. Dat klopt niet. Er zijn ook heel sociale, empathische en extraverte vrouwen met ASS. Ook genderstereotypen over vrouwen én mannen hebben invloed op mensen met ASS. Zo wordt bijvoorbeeld het zorg dragen voor anderen al van kinds af aan meegegeven aan meisjes. Vrouwen met
ASS doen dit heel goed omdat ze vinden dat het van hen verwacht wordt. Maar daardoor zien we niet hoe zwaar het is voor hen om die taak op te nemen en verliezen ze zichzelf erin. Ook bij mannen met ASS hebben genderstereotypen een gevaarlijk effect. Ik krijg soms van mannen de vraag of ik ze kan helpen om minder te huilen. Dat vind ik moeilijk. Ik ga nooit iemand aanleren om minder te wenen, wel om beter om te gaan met emoties.”
Hoe kunnen we volgens jou tot een gendersensitieve zorg komen? “Voor mij gaat een gendersensitieve zorg om rekening houden met de diversiteit in gender en genderidentiteiten. Al gaat het ook verder. We moeten ook aandacht hebben voor de culturele achtergrond en financiële mogelijkheden van de persoon die zorg vraagt. In mijn praktijk kom ik veel verschillende mensen tegen, elk met hun eigen vragen en noden. Personen met ASS hebben vaak het gevoel dat ze in een wereld leven die niet helemaal van hun is. Daarnaast ook moeten omgaan met vragen rond je genderidentiteit, zoals of je je meer vrouw of man voelt, of tot wie je je aangetrokken voelt, moet dubbel zo moeilijk zijn. Ook iemands culturele achtergrond kan invloed hebben op hun ASS. Zo heb ik een aantal vrouwen gehad voor wie naar de hammam gaan een belangrijk onderdeel is van hun cultuur. Voor deze vrouwen is dat echt geen evidentie. Ze worden daar blootgesteld aan fysieke sensorische prikkels, zoals het warme water op hun huid. Dit is een voorbeeld om aan te geven dat onze gezondheidszorg ook aandacht moet hebben voor gebruiken die eigen zijn aan een cultuur en misschien niet voor iedereen even vanzelfsprekend zijn. Ook moeten we in de geestelijke gezondheidszorg rekening houden met financiële mogelijkheden. Het blijft zo duur. Vrouwen die nood hebben aan ondersteuning, kunnen er daardoor soms gewoon niet bij. Hier zie ik een belangrijke taak weggelegd voor onze politiek. Er is dus duidelijk nog heel wat werk aan de winkel voor we van een gendersensitieve gezondheidszorg kunnen spreken.”
“Wat ik vaak merk bij vrouwen die bij mij in begeleiding zijn, is dat jezelf kunnen zijn een privilege lijkt dat weggelegd is voor anderen. Dat vind ik verschrikkelijk. Iedereen moet volledig
zichzelf kunnen zijn. Vrouwen met ASS kunnen ons leren om allemaal wat meer open zijn naar elkaar toe, en we wat meer respectvol met elkaar omgaan. Laten we gedrag dat er ‘anders’ uitziet niet meteen beoordelen en in een negatief hoekje plaatsen. Iedereen moet kunnen opgroeien met het idee dat die goed genoeg is.”
“Vrouwen met ASS zijn ook een spiegel van onze maatschappij. Het feit dat zij aangeven dat hun centraal zenuwstelsel volledig overbelast is, toont ons dat alles te gejaagd is, dat we te veel stress ervaren en er te veel verwachtingen zijn van ons. Neurotypische personen (mensen zonder ASS, HSP of AD(H)D) zouden meer naar hen mogen luisteren.”
Wil graag meer weten? Dat kan! Kom op dinsdag 4 april naar onze lezing ‘Vrouwen & ASS’ waar Maïte nog dieper ingaat op dit onderwerp. Meer info vind je in onze activiteitenkalender.
In het najaar focussen wij op gendersensitieve geneeskunde
Een vrouwvriendelijke gezondheidszorg beslaat vele domeinen. Naast de mentale gezondheidszorg, is er ook op het vlak van hart- en vaatziekten nog werk aan de winkel. Hart en vaatziekten zijn de nummer 1 doodsoorzaak voor vrouwen, toch worden hun symptomen vaak niet serieus genomen of te laat herkend.
Daar willen wij verandering in brengen. Hou onze website en sociale media in de gaten, want dit najaar lanceren wij onze nieuwe campagne rond dit thema.
Meer lezen over ASS?
• www.atlass.be
• www.autismevlaanderen.be
• www.autismeleeft.be (vrije tijd)
• www.tegek.be/psychischeproblemen/klachten/autisme
10 jaar geleden wisten de meesten onder ons nog niet van het bestaan af van non-binariteit of wat de term queer nu echt omvatte. Ook voor Joppe was dat een zoektocht: “Op je coming-out als queerpersoon wordt vaak een moment of een dag gepind. Maar dat is eigenlijk heel geleidelijk verlopen. Toen ik 14 jaar was, vertelde ik dat ik homo was. Dat is heel lang een van de enige labels geweest waar ik mezelf mee identificeerde. Op mijn 18de leerde ik de labels non-binair, genderqueer en genderdivers kennen. Dat was een gradueel proces. Eerst vertelde ik mijn vrienden dat ik voortaan de voornaamwoorden die/ hen/hun wilde gebruiken. Daarna zei ik dat ik me misschien wel non-binair voelde. Heel recent is daar transfemme bijgekomen. Daarmee bedoel ik: ik voel me deel van vrouwelijkheid, van wat wij als maatschappij als transfemme zien. Dat is een proces van woorden zoeken, praten met mensen, andere mensen leren kennen. Die puzzelstukjes bij elkaar leggen en mijn identiteit laten evolueren. Dat is voor mij een belangrijke zoektocht. Mijn identiteit zal ook blijven evolueren door andere mensen, nieuwe invloeden, ideeën en taal.”
Neutrale voornaamwoorden en M/V + X
De voornaamwoorden die/hen/hun zijn niet per se non-binair. Dat zijn neutrale voornaamwoorden, dus niet elke non-binaire persoon zal die gebruiken. En omgekeerd zal niet iedereen met die voornaamwoorden zich als non-binair identificeren. Joppe identificeert zich wel als non-binair. Dat betekent dat die zich buiten het binaire kader van man en vrouw positioneert. De taal over gender heeft al een lange weg afgelegd, maar is er nog lang niet. In 2022 kreeg de Dikke Van Dale naast de aanduiding ‘m’ en ‘v’ ook een genderneutrale aanduiding ‘x’.
Anno 2023 weten we dat gender een spectrum is. Hoe iemand zich voelt, valt niet per se zwart-wit te definiëren als man of vrouw. Joppe De Campeneere (25 jaar) gebruikt de voornaamwoorden die/hen/hun en identificeert zich als queer, non-binair en transfemme. Die werkt voor Wel Jong vzw, een jongerenorganisatie voor LGBTQIA+-jongeren. Joppe gebruikt al bijna 10 jaar hun platform om queerness een plaats te geven in het sociale debat en daagt daarmee labels en hokjes uit. Die spreekt in april en mei over gender en taal voor Rebelle. Wij gingen al even met Joppe in gesprek.
“Het discours over gender en genderdiversiteit is ondertussen meer in de mainstream geraakt. De taal om over gender te praten wordt elke dag meer toegankelijk. Er zijn nog veel mensen niet mee, maar je merkt dat er in de kranten en media meer over wordt gesproken.” Vraag is dan of we het binaire systeem niet in stand houden door er enkel een ‘x’ bij te voegen?
Joppe duidt: “Bij m/v/x lijkt het voor mij
alsof er een 3de optie is bijgekomen. Je hebt die 2 polen op het spectrum en de ‘x’ ertussen. Terwijl genderdiversiteit juist probeert om die binariteit in vraag te stellen en een andere manier van denken probeert te introduceren. Daar zijn we nog lang niet.”
Gender is geen westerse uitvinding Het is ondertussen duidelijk: in de westerse geschiedenis voert het binaire denken in man en vrouw de boventoon. Maar het idee van gender als iets dat fluïde is, is eigenlijk al eeuwenoud. Er zijn talloze geschiedenissen van mensen en culturen die een breder beeld schetsen van gender dan het klassieke onderscheid man-vrouw dat wij in het Westen kennen. Joppe: “Er zijn heel wat niet-westerse culturen waar we nog veel van kunnen leren. Vroeger was er heel veel genderdiversiteit, maar de kolonisatie heeft dat allemaal weggevaagd. Ik zou heel graag dat gekolonialiseerd beeld van transgender, non-binair en queer zien verdwijnen. Als maatschappij zijn we niet echt ruimdenkend over gender en geslacht, en dat komt vanuit het racisme en kolonialisme. De strijd voor LGBTQ+-rechten en genderdiversiteit komt voort uit het harde werk van gekleurde personen.”
Genderneutraal of genderinclusief?
Al lijkt het of we toch een beetje op de goede weg zijn. De laatste jaren wordt ons bewustzijn rond gender breder. En daar horen ook allerlei nieuwe woorden en benamingen bij. Maar de termen genderneutraal en genderinclusief wisselen elkaar te pas en te onpas af. Joppe geeft meer duidelijkheid: “Genderinclusieve taal hoeft niet neutraal te zijn. Mijn die/hen/hun-voornaamwoorden zijn neutraal, maar dat betekent niet dat mijn taalgebruik genderneutraal zal zijn. Het is belangrijk om de rijkheid, de diversiteit en de toevoegingen van gendersensitieve taal te benadrukken. Ik hoor vaak: ‘mag ik mij dan geen vrouw/ man meer noemen? Lieverd, jij mag je letterlijk alles noemen wat je wilt. Als dat woord je veel kracht geeft, power to you. Het gaat helemaal niet over het weghalen van taal, wel over het verrijken ervan. ”
Joppe engageert zich om mensen bij te leren over genderinclusieve taal: “Genderinclusieve woorden zijn heel belang-
rijk. Taal geeft bestaansrecht en doet dingen letterlijk tot leven komen. Als er geen taal is voor zaken en/of mensen, dan kunnen die ook heel moeilijk bestaan. Als ik in een lezing zit en die begint met ‘dames en heren’, dan verdwijn ik uit die ruimte. Dat kan en mag, maar iedereen die geen man/vrouw is, is daar niet. En dat gevoel ervaar ik nog meerdere keren per dag. Ga maar eens in eender welke straat wandelen en kijk naar de toiletaanduidingen, kappers- en kledingzaken, reclame … ”
Bang om iets verkeerds te zeggen Voor veel mensen is genderinclusieve taal een ver-van-hun-bedshow. Anderen willen graag bijleren, maar zijn bang om iets verkeerds te zeggen. Volgens Joppe zijn we er allemaal om te leren. “Dat is ook waarom ik deze lezingen over genderinclusieve taal geef. Het is oké als je nog veel moet leren of nog veel te leren hebt. Er bestaan geen domme vragen tijdens mijn lezing. Ik maak ook zelf nog fouten. Mensen zijn soms bang om hun mond open te doen, maar we zijn er allemaal om te leren. We willen allemaal een betere wereld, en dat gaat alleen maar lukken als we fouten maken en ervan leren.”
Transfeminine is een overkoepelende term die verwijst naar mensen wie bij de geboorte een man is toegewezen, maar die zich identificeren met vrouwelijkheid. Het wordt vaak afgekort als transfemme.
Non-binair duidt op iemand die zich man noch vrouw voelt, of juist net zozeer man als vrouw.
Queer. De term queer komt van questioning. Het is een overkoepelend begrip voor onder andere homoseksuele, biseksuele, panseksuele, transgender, intersekse en non-binaire/genderqueer mensen.
Joppe’s favorieten:
Joppe komt in april en mei lezingen geven over genderinclusieve taal. Hieronder vind je alle data en locaties.
Roeselare
waar:
RSL op post, Brugsesteenweg 44, Roeselare
wanneer:
dinsdag 18 april om 19.30 uur
prijs: 8 euro
Lier
waar:
Klooster 12, Ceciliastraat 6, Lier
wanneer:
donderdag 20 april om 19.30 uur
prijs: 8 euro
Gent
waar:
Tinnenpot, Tinnenpotstraat 21, Gent
wanneer:
dinsdag 25 april om 19.30 uur
prijs: 8 euro
Brussel
waar:
House of Compassion, Begijnhofplein, Brussel
wanneer:
donderdag 11 mei om 19.30 uur
prijs: 8 euro
Heusden-Zolder
waar:
CC Muze, Marktplein 3, Heusden-Zolder
wanneer:
donderdag 25 mei om 19.30 uur
prijs: 8 euro
Meer info en inschrijven via www.rebelle-vzw.be.
Podcast: Flikker Op, een tandempodcast van Joppe zelf en Madonna Lenaert, gevormd door queerness, popcultuur en identiteit.
Boek: None of the Above van Travis Alabanza, beste boek over nonbinariteit en genderqueerness.
Instagramaccount: @alokvmenon, is een activist, spreker en schrijver.
Rebelle culinair
(H)eerlijk en authentiek koken met Rebelle Culinair! Hou jij van lekker kokkerellen in authentieke en gezellige sfeer? Onze lesgevers delen graag hun kookgeheimen met jou!
waar:
CC Casino (keuken)
Varenstraat 22a - 3550 HouthalenHelchteren
Vrijzinnig Punt:
Albrecht Rodenbachstraat 18, 3500 Hasselt
wanneer:
Italiaans: 4 - 11 - 18 - 25 april 2023
desserten: 9 - 16 - 23 - 30 mei 2023
19 tot 22 uur
prijs:
60 euro voor reeks van 4 lessen
Een babymassage is veel meer dan alleen een fijn bonding momentje tussen jou en je baby. De aanrakingen en zachte kneepjes kunnen namelijk ook helpen wanneer je baby onrustig is of krampen heeft. Op deze workshop leer je op een leuke manier genieten van babymassage om de emotionele band met je kind te versterken.
waar:
Hasselt
wanneer: eerste woensdag van de maand (laatste update vind je terug op onze website)
prijs: gratis
Waar en wanneer:
Borgloon: Consultatiebureau Borgloon, Graethemstraat 15, 3840 Borgloon. 3 januari, 7 februari en 7 maart, telkens van 19 tot 20 uur
Hasselt: Huis van het Kind Hasselt, Limburgplein 3, 3500 Hasselt. 18 januari (van 19 tot 20 uur), 15 februari (van 9.30 tot 10.30 uur) en 15 maart (van 19 tot 20 uur)
prijs: gratis
De Rode Draad
Wil je ook graag zelf aan de slag met naald en draad, maar heb je weinig zin om er in je eentje aan te beginnen?
Kom dan naar ons naaicafé! Van prille beginnelingen tot de ervaren naaister, onze lesgever begeleidt iedereen op maat!
waar:
Hasselt: Gildezaal, Joris van Oostenrijkstraat 65, 3511 Kuringen
Tongeren: De Passerel, Jaminéstraat 23,3700 Tongeren
wanneer:
Hasselt: elke dinsdag van 19 tot 22 uur
Tongeren: elke dinsdag van 18.30 tot 21.30 uur
prijs:
72 euro voor 10-beurtenkaart
Goed Genoeg-Ouderschap: interactieve lezing/sessie
Ouders willen het goed doen. En dat is maar goed ook. Alleen ligt de lat tegenwoordig wel érg hoog. Als ouder zit je vaak met 1000 vragen en wil je liefst alles perfect doen, of zoals je omgeving dat van je verwacht. Wees liever mild voor jezelf en je gezin. Laten we gaan voor ‘goed genoeg’. Met deze sessie willen we je in verbinding brengen met andere ouders en ruimte bieden om je vragen, twijfels en ervaringen over ouderschap, relaties en gezin te delen met elkaar. Evelien De Vuyst (Het Bevallige Buikje), is een ervaren vroedvrouw, vrouwencoach, yoga-docent, podcastmaker, perinataal counselor en mama.
Ze gaat tijdens deze avond o.a. in op het aspect ‘co-regulatie’ en zelfzorg voor ouders. De mentale veranderingen zoals de typische babyblues en moederrouw, maar ook angsten, negatieve gedachten en vermoeidheid. Evelien koppelt het ook aan een aantal praktische tips, een soort van SOS mental health kit voor (kersverse) ouders.
waar:
ontmoetingscentrum zaal De Wolken, Kloosterstraat 13,3960 Bree, 19 tot 21 uur
wanneer:
woensdag 31 mei
prijs: 8 euro
Yoga
Okido yoga
Bij Okido yoga groeien we samen naar een mooie balans tussen 2 tegenpolen: spierspanning en relaxatie, stilte en beweging.
Hasselt (reeks C)
waar:
dojozaal (turnzaal) Virga Jessecollege Middelbare school Hasselt - Stadsomvaart, 3500 Hasselt
wanneer:
17 en 24 april, 8, 15, 22 mei, 5, 12 en 19 juni 2023 - maandag van 19 tot 20 uur
prijs: 64 euro voor 8 lessen
Yoga Helchteren (reeks C)
waar:
danszaal Sportcentrum Helchteren, Sportstraat 11B, 3530 Helchteren
wanneer:
19 en 26 april, 3, 10, 17, 24 en 31 mei, 7, 14 juni - woensdagavond van 20 tot 21.15 uur
prijs: 72 euro voor 9 lessen
Yoga Lanklaar (reeks C)
waar:
zaal ‘de Zavel’ buurthuis LanklaarVrietselstraat 33, 3650 Lanklaar
wanneer:
18 en 25 april, 2, 9, 16, 23 en 30 mei, 6, 13 en 20 juni - dinsdag van 20 tot 21 uur
prijs:
80 euro voor 10 lessen
Yoga Lommel (reeks C)
Deze yoga lessen zijn voor iedereen toegankelijk, je hoeft helemaal niet lenig te zijn.Jouw lichaam is uniek en beweegt op zijn/haar eigen manier.
waar:
Balletzaal Huis van de jeugd in Lommel, Norbert Neeckxlaan 50, 3920 Lommel
wanneer:
17 en 24 april, 8, 15, 22 mei, 5, 12 en 19 juni - maandag 19 tot 20 uur
prijs:
64 euro voor 8 lessen
Yoga Maaseik (reeks C)
Yogahoudingen volgen elkaar op in een flow, waarbij we de ademhaling ritmisch verbinden met de bewegingen.
waar:
turnzaal, Burgemeester Philipslaan 20, 3680 Maaseik
wanneer:
18 en 25 april, 2, 9, 16, 23 en 30 mei, 6, 13 en 20 juni - dinsdag van 19.30 tot 20.30 uur
prijs:
80 euro voor 10 lessen
Power yoga Neeroeteren (reeks C)
Een work-out waar je zen van wordt! Power yoga is een combinatie van Tai chi, yoga en pilates. Een variatie aan houdingen en ademhalingstechnieken brengen lichaam en geest in balans. Na een fikse warming-up gaan we focussen op kracht en flexibiliteit.
waar:
sporthal De Borg (kleine zaal 1) - Rotemerlaan 36, 3680 Neeroeteren
wanneer: 18 en 25 april, 2, 9, 16, 23 en 30 mei, 6, 13 juni - dinsdag van 20 tot 21 uur
prijs:
72 euro voor 9 lessen
Yoga Sint-Truiden (reeks C)
Easy Flow
Géén acrobatische poses of onbereikbare doelstellingen! We bewegen op een rustige en vloeiende manier en versterken jouw stabiliteit, flexibiliteit en
kracht. Niet enkel lichamelijk maar ook mentaal willen we rust creëren, zodat je na de les met een goed gevoel en positieve energie jouw dag afsluit.
waar:
Sporthal Gazometersite - Gazometerstraat, 3800 Sint-Truiden
wanneer:
17 en 24 april, 8, 15, 22 mei, 5, 12 en 19 juni - maandag van 20 tot 21 uur prijs:
64 euro voor 8 lessen
Gevarieerde lessen, geen enkele les is hetzelfde. Zowel hatha als pralaya, vinyasa, pranayama en yin passeren de revue. De lessen zijn toegankelijk voor alle leeftijden en alle gradaties van fitheid.
waar:
zaaltje ’t Goudhaantje, Molenstraat 8, 3850 Binderveld
wanneer:
20 en 27 april, 4, 11 en 25 mei, 1, 8, 15 en 22 juni - donderdag van 19.30 - 20.30 uur prijs:
72 euro voor 9 lessen
In een les Pilates oefen je vooral de diepliggende spieren van de wervelkolom. Zo werk je aan een goede houding in het dagelijks leven en help je blessures te voorkomen. Stretch, controle, kracht en balans komen afwisselend aan bod in een vaste volgorde tijdens een set van ongeveer 20 oefeningen, en dit op maat van jouw lichamelijke conditie.Na elke les zal je merken dat je met een ‘gelift’ gevoel naar huis gaat. waar:
Trudo Sporthal (dojo zaal) - Sint Jansstraat 26 - 3800 Sint-Truiden
wanneer:
19 en 26 april, 3, 10, 17, 24 en 31 mei, 7, 14, 21 juni
- woensdag 20.30 - 21.30 uur
prijs:
80 euro voor 10 lessen
Pilates Zonhoven, beginners (reeks C)
waar:
sporthal secundaire school SJB - Kleine Hemmenweg 4, 3520 Zonhoven
wanneer:
17 en 24 april, 8, 15, 22 mei, 5, 12 en 19 juni
- maandag 20.30 tot 21.30 uur
prijs:
64 euro voor 8 lessen
waar:
sporthal secundaire school SJB, Kleine Hemmenweg 4, 3520 Zonhoven
wanneer:
17 en 24 april, 8, 15, 22 mei, 5, 12 en 19 juni
maandag 20.30 - 21.30 uur
prijs: 64 euro voor 8 lessen
Pilates Sint-Truiden
waar:
Dojo zaal Trudo Sportha, Sint Jansstraat 26,3800 Sint-Truiden
wanneer:
Reeks B: Start 11 januari
Reeks C: Start 19 april
Elke woensdag 20.30 - 21.30 uur
prijs:
gratis
Creatieve workshops
Babbel(s)tof, een toffe babbelplaats om te experimenteren met materialen en (naai) technieken. Wil je ook het hoofd leeg maken, leren van mekaar en genieten van elkaars gezelschap, gewoon omdat je er zin in hebt? Elke eerste donderdag van de maand komen we samen.
waar:
Well2DAY-Centrum (zaal Melisse), Amerikalei 110 in Antwerpen
wanneer:
donderdag 6 april: buitengewoon bloemstuk
donderdag 4 mei: intuitief zijdeschilderen (sjaal)
donderdag 1 juni: T-shirt bedrukken met Rebelle-slogans. telkens van 19 tot 21.30 uur.
Nood aan een babbel? En wil je graag je ervaringen en bezorgdheden met andere vrouwen* delen?
Kom naar Rebelle Talks, een plek waar vrouwen volledig zichzelf kunnen zijn. We organiseren een avond over het thema ‘emoties’.
wanneer:
maandag 24 april
waar:
Casa Rosa, Kammerstraat 22, Gent prijs:
8 euro
Hou onze website in de gaten voor meer Rebelle Talks
Infosessies - Samen Zwanger
Zwanger? Proficiat! Tijd om de nodige administratie in orde te brengen. Maar ook om even stil te staan bij de nieuwe gevoelens en verwachtingen bij de komst van een kindje. De zwangerschapsconsulenten van Solidaris staan je bij tijdens deze sessie.
ANTWERPEN (Solidaris i.s.m. Rebelle)
• zaterdag 22 april - Well2DAY - Ziekenfondskantoor Mechelen
• zaterdag 6 mei - Well2DAY Herentals
• zaterdag 13 mei - Ziekenfondskantoor Lier
OOST-VLAANDEREN
• dinsdag 13 juni - Huis van het Kind Waasmunster en online van van 20 tot 21 uur
• dinsdag 14 november - Huis van het Kind Waasmunster
De taal om over gender te praten, wordt steeds uitgebreider en toegankelijker. Welke termen bestaan er allemaal? En hoe pas je dat correct toe?
Joppe De Campeneere (die/hen/hun) verduidelijkt de basics van genderinclusieve taal, op een laagdrempelige manier en vanuit hun eigen ervaringen.
In april en mei spreekt die over gender en taal voor Rebelle. Alle data en locaties vind je op pagina 23.
Podcastclub
Luister je graag podcasts?
Denk je graag mee rond actuele thema’s? En schuilt er een beetje vrouw* in je die de wereld wil veranderen?
Dan is onze podcastclub iets voor jou. Het principe is simpel. We luisteren allemaal naar dezelfde podcast en komen daarna online samen om onze ideeën en bedenkingen rond dit thema te delen. Wil je meer? Dan kan je terecht in de Facebookgroep voor meer inspiratie.
waar:
online via Teams, meer info via de Facebookgroep ‘Rebelle’s Podcastclub’
wanneer:
dinsdag 25 april, donderdag 25 mei en 29 juni telkens om 19.30 uur
prijs:
gratis
Kom naar ons literair café en wissel je ideeën uit over het feministische boek van de maand. Iedereen is welkom! We komen elke laatste dinsdag van de maand samen en maken door middel van fragmenten kennis met het boek. Je hoeft het boek niet gelezen te hebben. Niets hoeft, alles kan en mag. We werken met bepaalde vragen en gaan zo samen in gesprek met elkaar. Heel erg verbindend en leerrijk.
waar:
Passa Porta, Antoine Dansaertstraat 46, Brussel
wanneer:
Elke laatste dinsdag van de maand, 19.30 uur
prijs:
Gratis, vergeet niet een mailtje te sturen naar brabant@rebelle-vzw.be om je inschrijving te bevestigen.
Dat ASS zich bij vrouwen * anders kenmerkt dan bij mannen lees je in dit magazine. Op dinsdag 4 april leer je daar tijdens een lezing meer over. We luisteren naar empowerende verhalen en krijgen heel wat concrete tips. Maïté Van Den Bossche is de expert van dienst, zoals je reeds kon lezen in hert gelijknamige artikel werkt zij bij Atlass, een groepspraktijk gespecialiseerd in ASS, AD(H)D en HSP.
Benieuwd naar het volledige gesprek dat wij met haar hadden? Lees erover op pagina 10.
waar:
CC Oratoriënhof, Mechelsestraat 111/02, Leuven
wanneer:
dinsdag 4 april, 19.30 uur
prijs: 5 euro
Kunnen fietsen is belangrijk, maar niet voor iedereen een evidentie. Wie kan fietsen, heeft het gemakkelijker om bijvoorbeeld op het werk te geraken, boodschappen te doen, met de kinderen mee te fietsen ... Op het einde van deze cursus kan je alleen fietsen. Je kan je eigen fiets meenemen of er eentje van ons gebruiken. De fietscursus organsiseren we in samenwerking met Diversiteitsdienst Brugge en Avansa vzw.
waar:
Jan Guillini Zwembad, Keizer Karelstraat 41, Brugge
wanneer:
Reeks 1 start op dinsdag 18 april om 13.30 uur, reeks 2 start op zaterdag 22 april om 10 uur. De reeks bestaat uit 10 lessen.
prijs:
50 euro - je krijgt 25 euro terug als je de volledige lessenreeks aanwezig bent, sociaal tarief mogelijk. inschrijving:
antje.oenema@avansa-brugge.be
Het weekend gaan we in met een ludieke film waar Damien een koekje van eigen deeg krijgt als hij wakker wordt in een wereld waarin vrouwen* de baas zijn. Je ne suis pas un homme facile, is een humoristische romcom die thema’s zoals genderongelijkheid en seksuele intimidatie aanpakt.
waar:
GC Warande, Opperstraat 31, Liedekerke
wanneer:
vrijdag 7 april, 19.30 uur
prijs: 5 euro
In mei staan de activiteiten in Brabant in teken van de asteriks in onze slagzin. Welke gelijkenissen en verschillen kunnen we terugvinden binnen het feminisme en de lgbtqia+ beweging? Hoe kunnen we inclusiever zijn op zowel taalkundig niveau, maar ook in onze (seksuele) relaties? Antwoorden op deze vragen kom je te weten in onze workshop Whats’s in a name, ons Cafe au Sex en ons literair café.
Een interactieve workshop waar de gelijkenissen en verschillen tussen het feminisme en de lgbtqia+ beweging worden besproken.
waar:
CC Oratoriënhof, Mechelsestraat 111/02, Leuven
wanneer:
woensdag 3 mei, 20 uur
prijs: 5 euro
Het boek dat we behandelen in onze asteriks maand mei is Detransition Baby van Torrey Peters.
waar:
Passa Porta, Antoine Dansaertstraat 46, Brussel
wanneer?
dinsdag 30 mei, 19.30 uur
prijs:
gratis, vergeet niet een mailtje te sturen naar
brabant@rebelle-vzw.be om je inschrijving te bevestigen!
Kom naar een van onze Café au Sex-avonden.
Inke Gieghase, experte van dienst komt vertellen over non-binariteit en seksualiteit
Waar:
Swartehond, Joris Helleputteplein 1, Leuven
Wanneer:
donderdag 25 mei, 20 uur
Prijs:
8 euro, inschrijven via website
Tijdens deze editie van Café au sex, staat ‘Seksualiteit en zelfliefde’ centraal. Evelien De Vuyst (Het Bevallige Buikje) is experte van dienst en staat klaar om in gesprek te gaan met jullie. Ze is vroedvrouw, vrouwencoach, yogadocent, podcastmaker, perinataal counselor en mama. Hoe liefde voor jezelf ontplooien, krachtig en meer energetisch in je vrouw-zijn staan. Hoe doe je dit vanuit je eigen seksualiteitsbeleving? Aan de hand van stellingen als (‘An erotic life can give us the energy we need to be present and to be a mother’) bevraagt Evelien hoe je grenzen durft stellen, duidelijk maakt wat je zelf wenst en hoe je jouw bewustzijn als vrouw laat groeien. Kom ervaringen uitwisselen, inspiratie opdoen en doorbreek zo het taboe om over seks te praten.
waar:
Bunker (koffie-en wijnbar) - Rootenstraat 19 bus 10, 3600 Genk
wanneer:
donderdag 20 april, 20 - 22 uur prijs:
8 euro (drankje inbegrepen)
Meer info over onze activiteiten en over hoe in te schrijven vind je op www.rebelle-vzw.be
“We merkten dat er snel werd overheen gepraat. Mensen vonden het jammer, maar wilden vooral weten of we nog verder gingen met de inseminatie.”
“Ik moet soms om de 2 dagen een echo laten nemen. Dan ben ik niet beschikbaar op mijn werk en moeten de kinderen opgevangen worden. Als je geen rare situaties wil creëren, moet je open zijn.”
Een positieve zwangerschapstest, een hart met ontluikende liefde en een hoofd vol plannen voor een nieuw leven en gezin … Maar dan gaat het fout. Bijna 1 op de 4 zwangerschappen eindigt in zwangerschapsverlies. Een verlies dat de buitenwereld vaak onderschat. Een verlies dat voor veel ouders moeilijk te plaatsen is. Hoe rouw je om een kindje dat je nooit echt hebt gekend? Lees het verhaal van Adélaide, Sarah en Nicola.
Nadat haar vrouw hun eerste 2 kindjes op de wereld zette, wilde ook Adélaïde zwanger worden. Spijtig genoeg kreeg ze te maken met een pril zwangerschapsverlies. “Als mensen zién dat je zwanger bent, is dat veel tastbaarder.”
Dankzij kunstmatige inseminatie kregen Adélaïde en haar vrouw Marlies een tweeling, die vandaag 2,5 jaar is. Het was Marlies die toen zwanger werd. Maar het koppel wil het liefst 4 kinderen en dus besloot ook Adélaïde om voor een zwangerschap te gaan.
Zwangerschapsverlies dat niet zo aanvoelde
“Omdat wij in een inseminatie-traject zitten, worden wij medisch zeer strikt opgevolgd”, vertelt ze. “En daardoor zijn we ons heel erg bewust van het feit of
we al dan niet zwanger zijn. Zo wist ik al 5 weken na de gelukte inseminatie dat ik het vruchtje kwijt was”, vertelt ze.
“De dokter noemde het ‘een zwangerschapsverlies’, maar in eerste instantie voelde dat voor mij niet zo aan. De zwangerschap was nog zo pril ... De meeste vrouwen weten op dat moment niet eens dat ze zwanger zijn. Ik had het idee dat ik er niet echt verdrietig om mocht zijn.”
Nieuw fertiliteitstraject uitgesteld
“Pas enkele dagen later realiseerde ik me dat ik het niet kon negeren, want er was wel degelijk een zwangerschap geweest”, gaat ze verder. “Er was echt een start, alleen mocht het uiteindelijk niet zijn. Ook voor Marlies was het balen, want zij had al haar hoop op die zwangerschap gesteld.”
“De maand nadien zouden we opnieuw een inseminatie-traject opstarten, maar ik had er even geen zin in. Ik was er mentaal nog niet klaar voor. We hebben die nieuwe poging dan ook met een maand uitgesteld.”
Open over zwangerschapsverlies Adélaïde en haar vrouw brachten meteen hun omgeving op de hoogte van hun zwangerschapsverlies. “Door het medische proces kunnen wij ook niet anders dan transparant zijn”, zegt Adélaïde.
“En misschien is het ook best zo. Dan weten de mensen ook als het niet gelukt is en begrijpen ze waarom we verdrietig zijn. Want uiteindelijk ben je er toch mee bezig. Ik had nog geen babykleertjes, maar over de naam was ik bijvoorbeeld al aan het nadenken.”
Snel overheen gepraat
“We merkten wel dat er nogal snel werd overheen gepraat. Mensen vonden het jammer, maar ze wilden vooral weten of we nog verder gingen met de inseminatie. ‘Want we hebben toch al 2 kinderen’.”
“Dat heeft waarschijnlijk ook te maken met het feit dat het verlies zo vroeg in de zwangerschap kwam. Als mensen zién dat je zwanger bent, is dat veel tastbaarder. Maar ik vond die reacties niet zo erg. Je geeft het een plaats en je gaat door.”
“Ik ben daar behoorlijk nuchter in. Ik heb mensen in mijn omgeving die al 2 jaar een kind proberen te krijgen en die al 8 keer een zwangerschapsverlies hebben ervaren. Dat is pas erg.”
Droom niet opgegeven Ondanks hun zwangerschapsverlies hebben Adélaïde en Marlies hun droom van gezinsuitbreiding nog niet opgegeven. “We proberen nog altijd met inseminatie, maar dat willen we uiteraard niet eindeloos blijven doen. Als het volgend jaar nog niet is gelukt, bekijken we hoe het verder moet. We zijn hoe dan ook superblij met onze tweeling.”
Ook Sarah en Nicola verloren hun kindje. Tijdens de 3de echo in het ziekenhuis liep het anders dan gepland. Zij vertellen hoe ze de herinnering levend houden.
“Toen ik 23 weken zwanger was, gingen we op controle bij onze gynaecoloog. Mijn man Nicola was mee. Tijdens de echo keek de dokter plots raar op. Ze was muisstil en stelde ons de vraag of er genetische aandoeningen waren in de familie. Zonder veel te zeggen stond ze recht en ging ze een tweede dokter halen”, vertelt Sarah.
“Toch viel onze frank nog niet meteen. Tot de dokter ons vertelde dat onze dochter om verschillende redenen niet levensvatbaar was. Ze had onder meer een open ruggetje, extra tenen en vingers, vocht in de hersenen, een klompvoetje en cystes op de niertjes. We vroegen of er iets mogelijk was, een operatie bijvoorbeeld. Maar dat was niet het geval”, vertelt Nicola.
Het koppel moest een erg moeilijke beslissing nemen. Maar een beslissing die voor hun dochter de beste was. “Mijn wereld stortte compleet in”, zegt Sarah. “Ik voelde op dat moment mijn hart breken”, vult Nicola aan.
Sarah moest enkele dagen later bevallen van Norah. “Ik was daar eerst heel kwaad over. Ik begreep niet dat ik mijn dochter zo ter wereld moest brengen.
We hebben naar andere ziekenhuizen gebeld, maar ook daar vertelden ze dat ik moest bevallen. Omdat we over een bepaalde termijn zaten, 23 weken.”
Een chatgesprek met een andere sterrenmama bracht Sarah op andere gedachten. Sterrenmama’s, sterrenpapa’s of sterrenouders verliezen hun kindje tijdens de zwangerschap of in de weken of maanden na de geboorte. “Deze sterrenmama vertelde me hoe belangrijk het voor haar was geweest om haar kindje te zien, vast te houden en er een verhaaltje aan te kunnen vertellen. Ik besefte plots: ik ga mama worden, waarom zou ik mijn kindje dan niet willen zien? Ik ben 180 graden gedraaid. Ik moest Norah kunnen vasthouden, knuffelen, kusjes geven. En haar een verhaaltje kunnen voorlezen.”
“Op 16 september 2021 werd Norah geboren. We hebben foto’s gemaakt, haar vastgepakt, iets geschreven en voorgelezen. Er was ook een herdenkingsmoment voor haar in het ziekenhuis. Allemaal belangrijke elementen bij de start van ons verwerkingsproces”, vult Nicola aan.
Foto’s van Boven De Wolken Herinneringen van Norah bewaren, ophalen en delen vinden Sarah en Nicola heel erg belangrijk. “Tijdens de derde echo, toen we het slechte nieuws kregen, nam ik met mijn smartphone het geluid van haar kloppende hartje op. Ik vond dat zo belangrijk. En op sommige momenten luister ik er nog naar”, vertelt Sarah.
Haar kleine handjes en voetjes en hoe klein ze was: dat herinneren Sarah en Nicola zich nog goed. Boven De Wolken (vzw die ouders van doodgeboren baby’s met een gratis fotosessie een tastbare herinnering biedt) maakte foto’s van de kleine Norah. “Deze foto’s zijn van onschatbare waarde. We hebben ook wel foto’s genomen met onze smartphone, maar die zijn toch niet hetzelfde.”
“Van in de slaapkamer tot in de living: overal staan foto’s van onze dochter. In huis gaat ze overal met ons mee, maar ook daarbuiten. Zo hebben we allebei een juweel waarin de as van onze dochter zit. Sarah heeft een halsketting, ik heb een armbandje”, gaat Nicola verder.
Tastbare herinneringen na zwangerschapsverlies verlichten de pijn
Het koppel liet ook tatoeages zetten ter nagedachtenis van hun dochter. Bij mama Sarah staat de naam van hun dochter op haar arm. Samen met een sterretje en de geboortebloem van de maand september. Papa Nicola draagt de voetjes van Norah op zijn binnenarm. De geboortebloem van september staat op zijn been. Ook het koesterbandje liet hij tatoeëren. Sarah draagt het echte armbandje. “Een koesterarmbandje krijg je van het Berrefonds (vzw die ouders ondersteunt bij zwangerschapsverlies) in het ziekenhuis. Het zit in een koesterkoffer met nog meer spulletjes. Denk aan een beertje, armbandjes, een fotoalbum, zaadjes van vergeet-mij-nietjes, gips om een afdruk van haar voetje te maken en de contacten van het fonds. Dat was superbelangrijk voor ons. Zo konden we tastbare herinneringen maken.”
Trots op hun lieve dochter
“Er zal altijd een leegte blijven in ons leven. Die zal niet verdwijnen. Maar de momenten koesteren die we samen hadden en de herinneringen doen veel voor de verwerking.”
“Als we het moeilijk hebben, kijken we ernaar of pakken we die zaken vast. Dan denken we met veel liefde aan onze lieve, kleine Norah. Ook al is ze niet bij ons geweest zoals we wilden, toch zijn we zo trots op haar. Ze is en blijft altijd ons eerste kindje. Dat verandert nooit.”
Erken mijn zwangerschapsverlies
Bijna 1 op de 4 zwangerschappen eindigt in zwangerschapsverlies. Een verlies dat vaak onderschat wordt, maar dat voor veel ouders moeilijk te plaatsen is. Toch is het belangrijk dat het (h)erkend wordt. Hoe ga je om met zwangerschapsverlies? Hoe bewaar je de herinnering? Wat zijn je rechten? Solidaris verzamelde alle belangrijke informatie en nog meer persoonlijke getuigenissen op www.erkenmij.be.
©Stijn WilsVeel mensen zoeken naar de ware, hun soulmate, de volmaakte liefde. Maar bestaat zo iemand eigenlijk wel? Psychologe en relatietherapeute - of partner in relaties zoals ze het zelf liever noemt - Sarah Hertens, bekend van Blind Getrouwd, gelooft niet in dé ware. Het gaat er volgens haar om dat je iemand vindt waar je graag bij bent en de lat niet té hoog te leggen. Dat is wat ze koppels probeert bij te brengen. En dat het geen schande is om in therapie te gaan.
“Mensen wachten gemiddeld 6 jaar voor ze naar de therapeut stappen. Ik vind het belangrijk om mee te geven dat je geen issue moet hebben om aan je relatie te werken. Het is op ieder moment in een relatie van belang om er bewust mee bezig te blijven. Wat ik heel vaak merk is dat mensen denken dat alles vanzelf en spontaan moet gaan. Als we er te veel tijd en energie moeten insteken dan klopt het niet, volgens velen. Maar dat is niet zo. Een partnerrelatie loopt niet vanzelf en is niet vanzelfsprekend of onvoorwaardelijk. Daarom is het belangrijk dat
we altijd op een bewuste manier met onze relatie, en met onszelf, bezig zijn.”
“Wanneer je een tijdje samen bent, is het sowieso goed om eens een evaluatie te maken en te kijken waar je staat. Eigenlijk op het moment dat je als koppel nog niet echt vastloopt maar af en toe wel eens denkt ‘is het dit nu?’ Dan maak je - bij wijze van spreken - best eens een swot-analyse om de sterktes en zwaktes van je relatie in kaart te brengen. Dat kan zonder hulp van buitenaf, maar dan schiet het er vaak bij in door de drukte van alledag. Daarom pleit ik ervoor om sneller de stap naar een therapeut te durven zetten. Om gewoon eens een moment in te bouwen en te praten over de relatie. Jobgewijs doen mensen dat toch ook? Zich af en toe de vraag stellen waar ze naartoe willen. Dat is ook niet altijd omdat er een probleem is. Je groeit als mens, je groeit als partner … In therapie wordt ruimte gemaakt om daarover na denken. Het is net sterk om dat als koppel te doen en te kijken hoe je de relatie een boost kan geven.”
“Als individu evolueer je en dat vraagt bewuste afstemming. Het is altijd zoeken naar het juiste evenwicht tussen verbinding en autonomie. Verbinding is heel belangrijk. Het is het fundament waarop gebouwd wordt. Maar voldoende eigenheid is minstens even belangrijk. Wat je heel vaak hoort is dat een van beide niks durfde te zeggen om de harmonie te bewaren. Uiteindelijk raak je op die manier jezelf kwijt na een tijd. Bedrog is vaak een gevolg daarvan. Soms is iemand zichzelf, of delen van zichzelf, zo kwijtgeraakt in een relatie dat die persoon het buiten de relatie gaat zoeken. Door bewust met je relatie bezig te zijn en voldoende te beseffen dat die voortdurend afstemming vraagt, kan je veel voorkomen. Die normaliteit wil ik graag bij mensen binnenbrengen.”
“In therapie vraag ik heel vaak welke partner ze willen zijn. Wat hun aandeel aan de dynamiek is en wat zij kunnen doen om hun relatie aangenamer, uitdagender, rustiger … te maken. Want we kijken altijd snel
©Filip Van Roe“Als je jezelf kan en mag zijn in je relatie en de ander kan respecteren in het verschil … Dan is dat al heel wat.”
naar de ander. Het is belangrijk om er voldoende bij stil te staan dat je zelf ook een aandeel hebt in de relatie en dat je erin moet investeren.”
“Meestal kan ik snel inschatten of de hulpvraag met de kwaliteit van de relatie of met de context te maken heeft. Heel veel dingen hebben namelijk met de context te maken. Denk bijvoorbeeld aan koppels die pas een kind hebben gekregen. Of mensen die iemand dierbaar zijn verloren. Of koppels waarbij iemand zijn of haar job is kwijtgeraakt … Als ik merk dat de context een grote rol speelt, dan geef ik mee dat het normaal is dat de relatie op een lager pitje staat of wat stroever loopt.”
“Je kan dat eigenlijk makkelijk achterhalen door koppels de vraag te stellen wat hen aantrok in de ander en wat maakt dat ze verliefd geworden zijn. Vaak zie je dat hun ogen terug beginnen te fonkelen wanneer ze terugdenken aan het prille begin. Als ik dat zie, dan weet ik dat het er nog is en gaan we samen onderzoeken hoe we hen terug op elkaar afgestemd krijgen. Als ze op die vraag antwoorden dat ze het niet meer weten of heel koel reageren, dan wordt het moeilijker. Ik zal het altijd benoemen wanneer ik merk dat dat een moeilijke vraag is, al zal ik daar nog geen conclusie uittrekken. Het belangrijkste is dat ze daar met dezelfde verwachtingen en hetzelfde doel zitten.”
Uit elkaar gaan is niet falen “Relatietherapie vraagt een groot engagement. Zowel van een koppel, als van mij. Ik kan mee op weg gaan, adviezen geven, zoeken waar de knopen zitten, maar als ik merk dat iemand er niet voor openstaat of al een conclusie heeft getrokken, dan wordt het heel moeilijk. Het is belangrijk om in het begin te kijken of we in dezelfde richting zitten. Dat kan ook samen afronden zijn.”
“Het blijft jammer dat scheiden nog altijd als falen wordt aanzien. Het is natuurlijk niet fijn en meestal een moeizaam en emotioneel proces waar je doorheen moet, en zeker als er kinderen bij betrokken zijn. Ik heb het zelf meegemaakt dus ik weet wat het is. Op een bepaald moment in
jouw leven kies je voor een bepaalde partner en op dat moment voelt dat als de juiste keuze. Maar dat wil niet zeggen dat die keuze nog steeds klopt na x aantal jaar. Hoe mooi is het wanneer je samen kan zeggen dat je zo geëvolueerd bent als persoon dat het gewoon niet meer lukt en dat elkaar loslaten daarom beter is. Je hebt die persoon graag gezien, je hebt samen verhalen geschreven, je bent samen gegroeid … Dat is iets om te koesteren. Het zegt niks over de personen of de waarde die de relatie ooit heeft gehad. Het zegt alleen iets over de dynamiek die nu niet meer werkt.”
Te hoge verwachtingen
“Mensen komen vaak binnen in de praktijk en zeggen dan: “zij moet dat en dat en dat veranderen en hij moet dat en dat en dat veranderen.” Dan antwoord ik altijd dat dat niet gaat lukken, want ik kan mensen niet veranderen. Een persoon evolueert maar verandert in se niet. We gaan daarom samen kijken welk effect die evolutie op de dynamiek heeft en hoe we de dynamiek en vastgeroeste patronen kunnen aanpakken. Een patroon doorbreken vraagt veel tijd. Bij therapie komt veel herhaling kijken, maar daardoor ook inzichten. Dat vraagt een stukje oefening.”
“Het is belangrijk dat mensen beseffen dat er altijd verschillen zullen zijn en dat dat niet erg is. Integendeel, het is belangrijk dat je die verschillen erkent en de ander aanvaardt zoals die is. Als je een exacte kopie van jezelf zoekt, verwacht dat je partner aan al je verwachtingen voldoet … dan ga je teleurgesteld geraken. Er gaan altijd verschillen zijn en het is ook kwestie van het mooie daarvan te zien. Je hoeft niet over alles hetzelfde te denken, je mag een eigen vriendenkring hebben, je hoeft niet allemaal dezelfde interesses te hebben. Zolang de verschillen niet fundamenteel zijn zoals bijvoorbeeld andere waarden in het leven, toekomstvisie, het niet eens zijn over een eventuele kinderwens … kunnen ze net ook waardevol en aanvullend zijn.”
“Een partner moet tegenwoordig aan alles voldoen. Het moet je steun en toeverlaat zijn én beste minnaar én beste ouder, soulmate, gesprekspartner …. Dat is niet realistisch, perfectie bestaat immers niet. Ik geloof ook niet in the one and only. Met hoeveel miljard zijn we? Ik denk dat er op zich heel veel personen zijn die bij iemand kunnen passen. Maar het zit hem in het goed genoeg, een keuze maken en daar het beste van maken zonder jezelf te forceren of te verliezen. Dat je je goed voelt bij iemand en dat je het gevoel hebt dat je jezelf kan en mag zijn bij die persoon. En dat je de ander kan respecteren in het anders zijn, in het verschil. Als dat allemaal het geval is, is dat al heel wat.”
“Er zal dan misschien wel iemand zijn die op zich mooier of leuker, rijker, interessanter … is. There’s always a bigger boat, zeg ik altijd, maar in the end gaat het erom dat het in de fundamenten goed zit en dat je de partner kan zijn die jij wil zijn in een relatie. En daarbij beseffen dat niets vanzelfsprekend is, een relatie altijd in groei is en blijvende investering vraagt, van beiden.”
Meer info:
www.sarahhertens.com
©Filip Van Roe
“Het is belangrijk dat mensen beseffen dat er altijd verschillen zullen zijn en dat dat niet erg is.”
Bij Rebelle roepen we steeds op tot onbeschaamd jezelf zijn, en werken we eraan om vrouwen* op een vrije manier hun seksualiteit te laten beleven. We beseffen echter maar al te goed dat dit niet vanzelfsprekend is voor iedereen. Want wat als het je niet lukt om op een gezonde manier met seks om te gaan? We spraken met Eveline*, een jonge dertiger uit Gent die een seksverslaving heeft en zich aansloot bij de Sexaholics Anonymous (SA) om zich te laten helpen.
Wat wil dat eigenlijk zeggen, verslaafd zijn aan seks?
“Voor mij betekent het op een dwangmatige manier met seks bezig zijn. Ik was constant op zoek naar de volgende persoon om seks mee te hebben. Op den duur kon ik niet meer werken of een relatie onderhouden met vrienden of familie. Het interesseerde me ook niet hoe mijn sekspartner eruit zag of hoe oud die was. Tijdens mijn laatste onenightstand was ik iets heel extreem aan het doen, en ineens besefte ik: dit doet mij niks. Ik zou
nu evengoed de Libelle kunnen lezen, dat zou hetzelfde effect hebben. Ik kon geen high meer bereiken, wat ik ook probeerde. Mijn leven was compleet stuurloos geworden.”
Hoe is jouw verslaving begonnen?
“Al op jonge leeftijd had ik het gevoel dat er een leegte in mij was die opgevuld moest worden. Dat ging dan niet over seks, maar over liefde en relaties. Sinds mijn 13de had ik een relatie waarin ik ook seks had, maar ik deed dat enkel om mijn vriend te plezieren.
Ik had zelf geen zin in seks en genoot er ook niet van. Tot ik, op mijn 17de, voor het eerst lust voelde voor iemand. Ik zag dat gevoel als een teken van ware liefde, want ik had nog nooit eerder zin gehad om met iemand naar bed te gaan.”
“Met die persoon ben ik 12 jaar samen geweest. De zin in seks verdween al snel, maar opnieuw deed ik dat om mijn vriend tevreden te houden. Na 6 jaar wilde hij seks met anderen. Ik was doodsbang om alleen te zijn, dus
ik wilde de relatie niet stopzetten. Niet weten wat hij deed en met wie, was geen optie. Dus ik ging erin mee. Eerst gingen we naar prostituees, daarna naar een parenclub. Ik keek daar heel hard tegenop, maar na de eerste keer in een parenclub was ik hooked. Ik vond het fantastisch.”
“Het duurde niet lang vooraleer mijn partner zei dat hij ook seks wilde met anderen zonder dat ik erbij was. Ik zei weer toe, ook al voelde ik me daar niet goed bij. Maar ik ging niet wenend zitten wachten tot hij thuiskwam, ik zou hetzelfde doen. Toen heb ik voor het eerst een onenightstand gescoord via een seksdatingwebsite. En dat werkte fantastisch, dat verdoofde mij volledig. Ik had mijn drug gevonden.”
“Op 2 jaar tijd is dat volledig geëscaleerd. Dat ging van 1 date per week, met iemand die ik aantrekkelijk vond, tot compulsief steeds vaker en met iedereen die me wilde. Ik zat trouwens nog steeds in die relatie, mijn ex wist ervan. De seks die ik had werd ook steeds extremer. Ik probeerde BDSM en dacht ook dat dat echt iets voor mij was. Uiteraard was dat ook enkel de kick van iets nieuw.”
“Na 8 maanden van constante dates liep het mis. Ik werd verkracht terwijl ik sliep. Het was verschrikkelijk. Dat zorgde even voor een klik in mijn hoofd, en ik zocht hulp bij een seksuoloog. Het leek goed te gaan, ik zocht geen contact met anderen, en na een maand of 3 dacht ik dat ik het zelf wel aankon. De sessies waren trouwens ook heel duur, dus dat speelde mee om de therapie stop te zetten. Maar ik ben bijna meteen opnieuw hervallen. En veel erger dan voordien. Ik was er nu ook op mijn werk de hele tijd mee bezig. Toen een jaar later corona uitbrak, stopten de dates een tijdje, maar ontdekte ik wel porno en chatsites. Dat liep compleet uit de hand, ik masturbeerde tot bloedens toe. En toen de strengste maatregelen werden opgeheven, begonnen ook de onenightstands opnieuw aan de lopende band. Ik ontdekte toen ook dat mijn libido het probleem niet was, want op een bepaald moment nam ik antidepressiva die je libido ook verlaagden. Mijn libido was inderdaad helemaal weg, maar mijn gedrag veranderde niet.”
“Op een bepaald punt had ik mezelf toch voorgenomen om enkel nog seks te hebben in een committed relatie. Ik had iemand leren kennen, die absoluut niet seksverslaafd was. Maar ik nog steeds wel, dus ik wilde de hele tijd met hem naar bed. Uiteindelijk zei hij dat hij dat niet aankon en daarom vrienden wou blijven in plaats van een relatie te hebben. Dát was voor mij de wake-up call. Mijn nood aan seks stond zelfs een relatie in de weg. Dus toen stapte ik naar Sexaholics Anonymous (SA).”
Waaruit bestaat het programma van SA, hoe hebben ze jou geholpen?
“Ze werken met een 12 stappenprogramma, gebaseerd op dat van de Anonieme Alcoholisten. Dat is gericht op in het reine komen met jezelf, een eventuele ‘hogere macht’ die voor jou persoonlijk is en je fouten uit het verleden rechtzetten.”
“Tijdens het programma moet je ‘nuchter’ blijven. SA definieert dat als geen enkele vorm van seks met jezelf hebben (dus ook geen masturbatie of porno), geen seks hebben buiten het huwelijk, en geen seksuele fantasieën entertainen. Bij SA vond ik die verbinding waar ik zo hard naar op zoek was. Enerzijds met mezelf, ze leren je heel bewust met jezelf en je gedachten om te gaan, anderzijds met de andere SA-leden. Ik kan altijd bij iemand terecht, en aangezien de organisatie helemaal bestaat uit andere seksverslaafden, begrijpt iedereen wat je doormaakt.”
“Ik merk wel dat vrouwen* minder de weg lijken te vinden naar SA dan mannen *. Op dit moment ben ik zelfs de enige vrouw in SA Vlaanderen. Je kan wel steeds in een vrouwengroep terecht, maar dan een internationale. Dat vind ik ook wel fijn, ik heb nu een netwerk dat me steunt en dat wereldwijd zit. Bij SA heb ik ook geleerd me te verbinden met vrouwen, want dat kon ik niet. Voor mij is die nood aan verbinding de basis van mijn verslaving, dus ik ben dankbaar dat ik die nu op een gezonde manier heb leren maken. Ik heb nu ook allerlei tools om met mijn emoties om te gaan. Ondertussen kan ik met trots zeggen dat ik al een dikke 2 jaar nuchter ben.”
Een van SA’s principes is dat je enkel nog seks hebt binnen een huwelijk. Hoe werkt dat in de praktijk als je opnieuw een relatie wil beginnen?
“Ik heb daar zelf nog geen ervaring mee. Maar ik wil voor mezelf de regel aanhouden dat ik geen seks buiten het huwelijk heb, ook al zou ik geen lid meer zijn van SA. Ik weet dat ik die begrenzing nodig heb. Andere mensen kunnen seks op een sociale manier gebruiken, daar kan iets liefdevols uit een onenightstand groeien, maar zo werkt het voor mij niet.”
“Je wordt gestimuleerd om oprechte verbinding met een andere persoon aan te gaan, zonder dat je verslaving je voor de gek kan houden. Ze beseffen dat seks wel bij een gezonde relatie hoort, maar als seksverslaafde ben je zo goed in allerlei trucjes bedenken om iets als een langdurige relatie te bestempelen, dat je die drempel van een huwelijk nodig hebt.”
“Ik heb op dit moment absoluut niet de behoefte om te daten. Ik ben blij dat ik nu aan mezelf kan werken, en vrij kan leven zonder de pijn van mijn verslaving. Als er iemand dit leest die zich in mij herkent: het kan écht, een gelukkig leven uitbouwen zonder seks.”
“Mijn nood aan seks stond een relatie in de weg. Dus toen stapte ik naar
(SA).”
Eerlijk gezegd linkte ik - een 30-something bewust (maar immer sluimerend twijfelende) kinderloze, hond-wensende, niet consequent sportende vrouwhet belang van de bekkenbodemspieren aan het lichaam van een vrouw na een bevalling of op latere leeftijd, door verhalen over verzakkingen
Magalie Beliën, kinesitherapeut met specialisatie in bekkenbodemreëducatie en relaxatie in het Sint-Franciscusziekenhuis in Heusden-Zolder en dus ware kruisvaarder wat betreft voorlichting en preventie, doorprikte mijn naïeve bubbel en legde enkele kwesties bloot.
Het gevaar van normalisering
Allemaal wel leuk hoor, dat niemand je zeer fashionable incontinentieslip kan zien als je gaat dansen of sporten en je ‘zorgeloos en fris’ kan genieten van het leven. Begrijp me niet verkeerd, zulke producten zijn waardevol voor vrouwen* met deze issues. Al geeft Magalie Beliën aan: “Zulke reclames dragen ook bij tot het normaliseren van het probleem, terwijl er wel degelijk wat aan te doen valt.”
“Een soortgelijke ‘normalisering’ vinden we terug in seksuele beeldvorming, waar meisjes en vrouwen zichzelf vaak genoeg spiegelen aan onrealistische, buitensporig fenomenale, zweterige shots uit films, series en op sociale media. Of aan eerder uitzonderlijke spectaculaire ervaringen of verhalen uit de eigen omgeving. Zulke voorstellingen kunnen bijdragen tot het idee dat de eigen, minder spannende seksuele beleving relatief ‘abnormaal’ is en dat het bespreekbaar maken van pijnklachten of minder gevoel tijdens het vrijen eerder een taboe is. Dat er de laatste jaren een podium wordt geboden aan seksuologen die dit aan de kaak stellen in de media, is dan ook een positieve evolutie, wat mij betreft.”
Toch kunnen we er niet omheen dat er nog te weinig kennis en te veel misverstanden bestaan over de werking- en het belang van de bekkenbodemspieren. En dat vrouwen er (nog) niet over durven praten of simpelweg niet (eerder) gehoord worden is een zeer spijtige vaststelling. Eentje waar we graag iets aan willen veranderen.
Functies bekkenbodem
“Naast de sluitende en openende functie, om urine, stoelgang en windjes op te houden en los te laten, heeft de bekkenbodem ook een ondersteunende functie. Het ondersteunt immers de organen in het kleine bekken (blaas, baarmoeder en endeldarm).”“Het vervult daarnaast ook een seksuele functie, in de zin dat het betrekking mogelijk maakt en een rol speelt in het opbouwen en ondersteunen van een orgasme (zeer belangrijk dus ). Bovendien draagt het bij aan je core stability en hoort het, samen met je buik-, rug-, heup- en bilspieren tot het centrale spierkorset van je lichaam.”
Magalie Beliën
Komt een vrouw bij de dokter
“Maar waar sta ik dan in dit verhaal? Waarom is dit ook voor mij van belang”, kan je jezelf afvragen. Want misschien heb je (nog) geen klachten zoals de bovenstaande? Wel des te beter, laten we het dan ook vooral zo houden. “Preventie is namelijk hét sleutelwoord”, legt Magalie uit. Train op zeer regelmatige basis deze belangrijke spieren. Het kost je niks, je kan het overal doen en niemand ziet het. Er tijdig mee aan de slag gaan, leren aanspannen en loslaten op de juiste manier, kan problemen in de toekomst helpen vermijden. Kort geschetst kunnen we volgens The Pelvic Floor, een online informatieplatform over de vrouwelijke bekkenbodem, spreken van 3 soorten preventie: primaire, secundaire en tertiaire. Bij de eerste zijn er nog geen klachten zijn en willen we deze vermijden in de toekomst, de secundaire preventie focust zich op het begeleiden van vrouwen met klachten, om hen hier vanaf te helpen en de tertiaire preventie wil vrouwen begeleiden en helpen met blijvende of terugkerende problemen en wil erger vermijden.
Dat iedere vrouw op termijn het belang van primaire preventie kent en hierdoor meer ernstige complicaties vermijdt, is misschien naïef, maar wel mooi en positief om na te streven. Werk aan de winkel want zoals aangegeven is er sprake van een gebrek aan kennis van patiënten over het belang van de bekkenbodem, waardoor er bij klachten misschien niet meteen de link wordt gelegd naar deze belangrijke spieren. “Jongeren hier in het middelbaar over informeren kan al helpen om hen later die link wel te laten leggen en tijdig te starten met preventie”, aldus Magalie. Ook in haar natuurlijke habitat, de medische wereld, ziet Magalie nog opportuniteiten. “Een meer multidisciplinaire aanpak en wederzijdse kennisuitwisseling tussen experts uit verschillende specialisaties, speelt in het voordeel van de patiënt. Momenteel ‘vinden’ wij specialisten elkaar niet altijd en wordt er voor deze soort van problematiek niet altijd de link gelegd met kinesitherapie, daar heb ik dus zelf nog werk om dat bekend te maken, zodat meer vrouwen op een zo efficiënt mogelijke manier tijdig geholpen kunnen worden.”
Het niet optimaal functioneren of trainen van de bekkenbodemspieren, kan nefaste gevolgen hebben voor je lichaam. Misschien merk je daar momenteel nog niet zoveel van maar het kan op termijn mogelijks leiden tot meer ernstige, chronische klachten of zelfs tot verzakkingen. Komen onderstaande klachten je bekend voor of heb je ze zelf al ervaren?
Klachten inzake plassen:
• Je hebt last van urineverlies.
• Je moet vaak gaan plassen.
• Je moet elke nacht opstaan om te gaan plassen, meer dan 1 keer.
• Je voelt niet goed aan wanneer je blaas gevuld is.
• Je hebt het gevoel dat je je blaas niet goed kan leegplassen.
Klachten inzake stoelgang:
• Je verliest stoelgang.
• Je kan je windjes niet goed ophouden.
• Je hebt last van constipatie.
• Je hebt moeilijkheden om stoelgang te maken.
• Je hebt het gevoel dat je de stoelgang niet goed naar buiten geduwd krijgt en er altijd wat in je darmen blijft zitten.
• Je moet de bekkenbodem steun geven om de stoelgang eruit te krijgen.
Klachten inzake seks:
• Je hebt seksuele problemen.
• Je ondervindt moeilijkheden om penetratie toe te laten.
• Je hebt een verminderde seksuele functie (minder gevoel).
• Je kampt met pijnklachten tijdens seksuele betrekkingen.
• Je hebt een zwaartegevoel in de bekkenbodem.
• Je ondervindt veralgemeende pijnklachten in die zone.
• Je hebt overspannen spieren in die zone.
Deze info komt van Hedwig Neels’ boek ‘Het bekkenbodemboek - Alles wat je als vrouw over je bekkenbodem wil weten’ (uitgegeven bij Lannoo).
Of Magalie nog een ultieme tip voor ons heeft? “Durf er alsjeblieft over te praten, vragen stellen, doorvragen en bovenal … Besef hoe belangrijk de bekkenbodem is. Neen, kwesties zoals urineverlies zijn niet ‘normaal’ en ja, we kunnen er wat aan doen. Nogmaals, preventie is key, train het leren aanspannen en loslaten op de juiste manier, en begin er tijdig aan.”
TIJDEN VERANDEREN, MAAR DE SPROOKJES DIE WE KINDEREN VERTELLEN, ZIJN AL JAREN HETZELFDE. ENKELE AUTEURS BRENGEN HIER VERANDERING IS. ZIJ KIEZEN ERVOOR OM SPROOKJES TE HERWERKEN OF NIEUWE VERHALEN TE SCHRIJVEN. OP DIE MANIER BRENGEN ZE BELANGRIJKE MAATSCHAPPELIJKE THEMA’S OP EEN EIGENTIJDSE, EMPOWERENDE EN HERKENBARE MANIER TOT BIJ KINDEREN.
Zo is er sinds eind vorig jaar het sprookjesboek ‘En ze leefden nog’ van Elisabeth Lucie Baeten. De hoofdpersonages heten dan wel Ariël of Belle, ze hebben verder weinig gemeen met hun Disney-naamgenoten. Ze hebben het te druk om passief te wachten op een prins. Veel liever kiezen ze voor uitdagende hobby’s, experimenteren ze in een labo of zoeken ze naar manieren om met overweldigende emoties te dealen. Deze stoere meiden gaan in tegen alles wat er van hen verwacht wordt.
Ook de beelden in het boek brengen een heel divers verhaal. 2 papa’s, een kindje met een handicap, een interraciale relatie, het zijn allemaal non-issues. De 4 verhalen werden geschreven in rijmvorm. Zo brengen ze op subtiele wijze belangrijke boodschappen over. Doornroosje leert dat af en toe rust nemen heel belangrijk is in een rijkgevuld druk sociaal leven. Een les die niet alleen voor kinderen geldt.
Bekende helden
Sprookjes zijn vaak verzonnen situaties of personages, maar ook echte mensen hebben een boeiend en inspirerend verhaal. Dat wordt duidelijk in ‘Bedtijdverhalen voor rebelse meisjes’. De levensverhalen van 100 verschillende vrouwen* worden verteld, telkens op 1 bladzijde gecombineerd met een prachtige paginagrote tekening. Het gaat over vrouwen uit Soedan, Cuba, Japan, Italië … Elk hebben ze op hun eigen manier iets belangrijks bereikt. Sommige werden topmodel of wiskundige, anderen waren politica of piraat.
We mogen niet uit het oog verliezen dat ook jongens en mannen* vaak op heel stereotype wijze worden geportretteerd. Zij moeten het hebben van hun lef, spierkracht of looks. Niet voor iedereen herkenbaar dus. Een diversiteit aan verhalen vind je in ‘Verhalen over jongens die anders durven te zijn’.
Waarschijnlijk vond schrijfster Karen Hellemans haar inspiratie in deze en gelijkaardige boeken. Ook zij giet de levensverhalen van bekende mensen in sprookjesvorm, maar ze blijft dichter bij huis. In ‘Er was eens een dapper meisje’ bundelt ze verhalen van 50 Belgische rolmodellen. Het is fijn om te lezen over vrouwen die je al kent zoals Kim Gevaert, Fatma Taspinar of Paula Sémer. Maar het is minstens even leuk om nieuwe namen te leren kennen. Google maar eens op Alexandra David of Esohe Weyden.
Een donker kantje
Sprookjesfiguren worden mensen van vlees en bloed in ‘De Meisjes, zeven sprookjes’. Hier geen toverfeeën of magische spreuken die de problemen oplossen, maar de harde realiteit. De kortverhalen krijgen daardoor een donker kantje en een diepere betekenis. Roodkapje brengt de boodschappen naar oma omdat haar moeder te veel werk heeft en zelf geen tijd heeft om een bezoek te brengen. Griet en Haasje (2 meisjes) strooien kruimels om de weg terug te vinden wanneer ze hun papa zoeken die maar niet naar huis komt na het werk. Ze worden niet door een heks maar wel door verkoopsters van een snoepwinkeltje gelokt en ingezet voor een promocampagne.
‘Sprookjesland is van iedereen’ is de mooiste titel die we in dit rijtje tegenkwamen. In het boek vind je bewerkingen van 17 verhalen, zowel bekende sprookjes als vertelsels uit de Griekse mythologie of Ierse volkssages. Ze werden allemaal geschreven door Hongaarse schrijvers. Er komen ontzettend diverse personages aan bod. Ze verschillen qua gender, religie, afkomst, seksuele voorkeur, sociale klasse of huidskleur. Connie de hinde wil liever Conner het hert zijn. Bruinblosje heeft een bruine huid en een vader die het maar niets vindt dat zijn dochter zich zo jongensachtig gedraagt.
Helaas blijkt de realiteit minder inclusief. Dit boek was de aanleiding voor de Hongaarse regering om een verbod te leggen op LGBTQIA+ informatie voor kinderen en jongeren. In Hongarije voel je je bijna een viespeuk als je het boek wil kopen. Je moet er speciaal om vragen en het personeel haalt het voor jou uit het magazijn. Zomaar uitstallen kan immers niet omdat het ‘aanstootgevende homopropaganda’ is.
Voor volwassen lezers Schrikt het je niet af om Engelstalige boeken te lezen, dan kan je Gender swapped fairy tales erbij nemen. Het opzet van dit boek is even simpel als vernieuwend. Er worden geen verhalen herschreven, de enige aanpassing is het wisselen van de genders in de sprookjes. Zo zit de koning breiend aan het raam en verlangt hij naar een kind. De grote boze wolvin eet grootvader en Roodkapje op. Het voelt meteen helemaal anders. Je betrapt jezelf er op hoe vaak je iets per ongeluk fout leest.
Spoiler alert. Het gaat om de originele verhalen, geen ‘en ze leefden nog lang en gelukkig’. Dat betekent dat roodkapje wordt opgegeten door de wolvin zonder dat er nadien een jager (excuseer, jaagster) langs komt om hem te bevrijden.
Sprookjes alleen voor kinderen? Think again. We raden je niet aan ‘Assepoester en het glazen plafond, en andere feministische sprookjes’ voor te lezen aan je kleine dreumes. Tenzij je zin hebt om heel wat nieuwe woorden uit te leggen. In enkel het eerste verhaal heeft men het al over squats, syfilis en fangirlen. Maar als volwassene of tiener kan je
hier ontzettend veel plezier uit halen. 12 bekende sprookjes krijgen een hedendaagse en feministische update, met een grote portie sarcasme er bovenop.
Krijgt een zeemeermin benen, dan komt daar ook een vulva bij. En natuurlijk ook menstruatie, misschien seks en het risico op soa’s. Daar had je waarschijnlijk nog nooit aan gedacht terwijl je naar ‘De kleine zeemeermin’ keek. ‘Wie is de schoonste van het land’, blijkt een irrelevante vraag wanneer de spiegel beseft dat schoonheid een subjectief sociaal construct is. Is iemand een dwerg noemen eigenlijk nog wel oké? En hoe zit het met consent wanneer je iemand kust tijdens de slaap?
Het klinkt misschien zwaar, maar de verhalen worden op hilarische wijze verteld. Je lacht luidop met de grappige verwoordingen en soms ook een beetje groen met de pijnlijke realiteit die wordt blootgelegd. De sprookjeswereld zal nooit nog hetzelfde zijn.
Wij geven een exemplaar weg van ‘Er was eens … een dapper meisje’, ‘ En ze leefden nog’ en ‘Assepoester en het glazen plafond’.
Wij geven een exemplaar weg van ‘Er was eens… een dapper meisje’, ‘ En ze leefden nog’ en ‘Assepoester en het glazen plafond’. Wil jij kans maken op een van deze boeken? Stuur een mail naar info@rebelle-vzw.be, laat ons weten naar welk boek jouw voorkeur uitgaat en vertel welk sprookje volgens jou dringend een update nodig heeft
Wil jij kans maken op een van deze boeken? Stuur een mail naar info@rebelle-vzw.be, laat ons weten naar welk boek jouw voorkeur uitgaat en vertel waarom en welk sprookje volgens jou dringend een update nodig heeft. Wie weet valt er binnenkort bij jou een boek in de bus.
voor 2 personen
• couscous: 150 g (volkoren)
• prinsessenbonen: 250 g
• paprika: 1.5
• walnoten: 60 g
• ui: 0.5
• citroen: 0.5
• teen look: 0.5
• bouillon: 250 ml
• olijfolie
• komijn
• kaneel
• munt
• peper
• Voeg de couscous toe aan de kokende bouillon en laat opzwellen volgens de gebruiksaanwijzing op de verpakking.
• Maak ondertussen de prinsessenbonen schoon en snij de andere groenten in stukjes. Kook de bonen gaar in een bodempje water in circa 5 minuten.
• Fruit de ui zachtjes aan in de pan. Bak de paprika mee tot alles gaar is. Voeg de look toe en laat kort meebakken. Laat de bonen uitlekken en voeg ze toe aan de ui en paprika. Breng op smaak met peper, komijn en kaneel.
• Meng de couscous met de groenten en breng op smaak met peper en citroensap. Strooi de gehakte walnoten over de couscousmengeling.
• Werk af met verse munt.
• Je kan de munt ook vervangen door koriander.
• Pimp je couscous met olijven en feta voor extra pit!
Surf naar: www.solidaris-vlaanderen.be/ recepten
Ben jij een persoon met een rebels kantje? Wil je graag anderen ontmoeten en thema’s bespreekbaar maken? Praat jij zonder schaamte over je eigen ervaringen, over menstruatie, kinderwens, vooroordelen … Dan ben jij de persoon die wij zoeken.
Met Rebelle Talks willen we een plek creëren waar vrouwen * volledig zichzelf kunnen zijn. Een plek om elkaar te ontmoeten, om elkaar bij te staan in de dagelijkse vragen, verwonderingen en frustraties, om ervaringen uit te wisselen, om elkaar te inspireren, te informeren … Misschien wordt het zelfs een plek om onderwerpen uit de taboesfeer te halen; anticonceptie, menstruatie, seks, geen kinderen willen, je slecht in je vel voelen.
Ons motto: weg met schaamte, we zijn wie we zijn!
Alle info: www.rebelle-vzw.be/rebelle-talks
Een boek lezen kan enorm ontspannend en leerrijk zijn, alleen is het soms jammer dat je er niet met iemand over kan (door)praten. Eén van onze vrijwilligers, Nele, startte daarom samen met onze collega’s in Brabant in oktober vorig jaar een literair café. Elke laatste dinsdag van de maand komen ze bij elkaar in Passa Porta in Brussel om te praten over een boek met een feministische insteek (fictie/non-fictie).
Aan de hand van enkele passages uit het gekozen boek, bereidt Nele vragen voor zodat de aanwezigen hun gedachten kunnen delen met elkaar. Ze doet dat fantastisch, daarom zetten we haar deze keer in de kijker en laten we jullie graag je kennis maken met haar! Nele werkt als administratief assistent op de medische dienst bij Fedasil in Machelen. Het is via haar werk dat ze ons leerde kennen. We testten daar namelijk het educatief pakket (mens)Waardig Menstrueren uit met de bewoners.
Waarom koos je voor dit vrijwilligerswerk?
“Ik stond open voor alles. Tijdens een kennismakingsgesprek kwam het idee van een boekenclub naar boven. Ik kreeg de vraag of ik het zag zitten om dit te proberen en vond dit meteen een goed idee!”
“Ik vind het leuk dat Rebelle een diverse organisatie is. Er zijn zoveel soorten projecten. Daarnaast is mijn vrijwilligerswerk leuk omdat ik enerzijds meer boeken aan het lezen ben (lacht) en anderzijds omdat het mogelijk maakt in gesprek te gaan met andere vrouwen* rond onderwerpen die mij interesseren.”
Hoe zie je jouw toekomst als vrijwilliger?
“Oh … dat weet ik niet zo goed, ik denk dat wel leuk is dat ik een vaste waarde kan worden Maar ik heb er nog niet zo een heel specifiek beeld over, veel mogelijkheden.”
Wat zou je zeggen tegen de mensen die nog aan het twijfelen zijn om bij ons vrijwilligerswerk te doen?
“Gewoon doen! Ook als je twijfelt …”
Wil je ook deel uitmaken van onze boekenclub? Bekijk onze activiteitenkalender of mail naar brabant@rebelle-vzw.be
Dienst Maatschappelijk Werk, thuisverpleging, gezinszorg, kraamzorg, woningaanpassing, hulpmiddelen, oppashulp ... Welke hulp je ook nodig hebt, Solidaris staat voor je klaar. Ook na een ziekenhuisopname of bij complexe zorgsituaties.
Contacteer ons:
Solidaris Brabant: 078 15 60 30
www.solidaris-brabant.be/nl/ zorg-en-hulp-aan-huis
Solidaris Antwerpen: 03 285 44 44
Solidaris West-Vlaanderen: 056 230 230 (optie 2)
Solidaris Oost-Vlaanderen: 09 333 55 00 (optie 2)
Solidaris Limburg: 011 22 44 22
www.solidaris.be/zorg
