Rariteiten in onze kerkgebouwen

Herman Wesselink

Een oorlogsmonument van gebrandschilderd glas

De stad Wageningen was tijdens en na de Tweede Wereldoorlog het toneel van verwoesting, bevrijding en wederopbouw. Aan het begin van de oorlog werden de Grote Kerk en de binnenstad vanaf de Grebbeberg onder vuur genomen. Halverwege de oorlogsjaren volgde de wederopbouw, maar in april 1945 werd de toren alsnog opgeblazen door de terugtrekkende bezetter. Na de oorlog werd de kerk in zijn huidige vorm herbouwd. Veertig jaar na de bevrijding nam mevrouw H.J. de Leeuw­Seine het initiatief om een herdenkingsraam in de Grote Kerk te laten plaatsen. De hervormde gemeente ging akkoord en glazenier jonkheer Octave van

Nispen tot Pannerden (1922­2003) maakte het ontwerp in samenwerking met kunstschilder Henri Duchêne (1923­2008). Het Herdenkingsraam Bevrijding 1940­1945 of het Nationaal Bevrijdingsraam werd op 5 mei 1987 onthuld door koningin Beatrix. Daarbij waren honderden (oud­)militairen aanwezig. Het spitsboogvenster in de middelste apsiswand is tien meter hoog en drie meter breed. Centraal afgebeeld staat een man met de Nederlandse driekleur, die de Duitse adelaar vertrapt. Onderaan staat de Latijnse tekst Lucem Tuam da nobis Deus. Dit betekent: ‘Licht dat ieders deel moge zijn, ook geestelijk.’ Daarboven is een brandende

Nederlandse stad te zien. Aan de rechterzijde staan onder andere de slag om de Grebbeberg en de evacuatie van Wageningers per schip over de Nederrijn afgebeeld. Aan de andere zijden verwijzen symbolen naar de Jodenvervolging en de strijd in Nederlands­Indië. In het midden staat bovenaan een vredesduif en het wapen van Wageningen, geflankeerd door de torens van verwoeste kerken in Nederland.

Door zijn indringende compositie en kleurenkeuze is het raam niet alleen een hoogwaardig voorbeeld van naoorlogse glasschilderkunst maar wijst het ons ook op de kwetsbaarheid van vrede en vrijheid, ook in deze tijd.